Articles ,Summaries "លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាក់​សាជាថ្មី​ថា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​នឹង​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​ឯកជន​ ហើយថា​រដ្ឋាភិបាល​មិន​មែន​ប្រៀប​បីដូច​​ជា​សត្វ​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កណ្ដុរ​នោះ​ទេ។ ក្នុងពិធី​​សម្ពោធ​​សមាគម​សហព័ន្ធ​អ្នក​វិនិយោគ​កម្ពុជា កាល​ពី​រសៀល​ថ្ងៃទី​៩ ខែឧសភា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​ឯកជន និង​ក្រុមហ៊ុន​នានា​ដែល​កំពុង​រកស៊ី​នៅ​កម្ពុជា ព្រមទាំង​បាន​​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ចូល​មក​​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ក្រុមហ៊ុន​នានា​នៅ​ក្រៅ​និង​ក្នុង​ប្រទេស។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ លោកចង់​ឃើញ​មាន​កិច្ច​សហការ​គ្នា​ល្អ​រវាង​វិស័យ​ទាំង​ពីរ​នេះដោយ​គោរព​អនុលោមភាព។ លោក​និយាយ​ថា៖ «ការ​ពង្រឹង​អនុលោមភាព គឺ​ពង្រឹង​ភាពស្របតាម ឬ​ប្រព្រឹត្តទៅ​តាម​គោលការណ៍​ ផែនការ នីតិវិធី​ច្បាប់ បទបញ្ញត្តិ​ និង​កិច្ច​សន្យា។ តើ​ការពង្រឹង​អនុលោមភាព​បាន​​ប្រយោជន៍​អ្វី?​ ការ​ពង្រឹង​អនុលោមភាព គឺការ​ពង្រឹង​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ របៀប​រៀបរយ និង​មាន​តម្លាភាព​ ឲ្យ​មាន​​បរិស្ថាន​មួយ​ដែល​មាន​ភាពច្បាស់​លាស់ និង​ងាយ​ស្រួល​ធ្វើ​សកម្មភាព​អាជីវក​ម្ម។ វាបង្កើត​ការ​ទុកចិត្ត​គ្នា​​រវាង​ឯកជន​និង​ឯកជន រវាង​រដ្ឋ​និង​ឯកជន និង​បង្កើត​បរិស្ថាន​ធុរកិច្ច​ដែល​​មាន​ស្ថិរភាព​និង​មាន​លំនឹង»។ លោក​លើក​ឡើង​ថា នៅ​ពេល​ឮពាក្យ​ថា​​អនុលោមភាព មាន​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លះ​យល់​ថា វា​​ជា​រឿង​រសើប​។ លោក​ស្នើ​កុំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​នានា​​ប្រៀបធៀប​ពាក្យ​នេះ​​ទៅនឹង​សត្វ​​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កំហុស​កណ្ដុរ​ ព្រោះ​ថា​​រដ្ឋាភិបាល​មិន​មែន​ជា​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កំហុស​វិស័យ​ឯកជន​នោះទេ។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «រដ្ឋ​មាន​តួនាទី​គាំទ្រ មិន​ដើរ​តួនាទី​ផាក​ពិន័យ​ទេ។ ខ្ញុំ​មិនចង់​ឲ្យមាន​ការ​យល់​ឃើញ​ថា​ឲ្យតែ​ឮពាក្យ​ថា​រដ្ឋ​គឺ​គេ​សំដៅថា​ចាំតែ​ផាក​ ចាំតែចាប់​កំហុស។ រដ្ឋមិន​ចង់​ដើរ​តួនាទី​បែប​នេះទេ។ ភាពជាដៃគូ​ខ្ញុំ​ចង់​បាន​ការ​ជួយ​គិត ជួយធ្វើ ជួយ​អនុវត្ត»។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ចង់​ឲ្យ​​​វិស័យ​ឯកជន​និង​រដ្ឋ​រួមគ្នា​ធ្វើ​​ឲ្យ​កម្ពុជា​​ក្លាយ​ជា​កន្លែង​ដែល​បរទេស​ចង់​មក​វិនិយោគ។ លោក​ថា រដ្ឋាភិបាល​ប្ដេជ្ញា​​ក្នុង​ការ​បង្កលក្ខណៈ​ងាយ​ស្រួល​ឲ្យ​វិនិយោគិន​នៅ​កម្ពុជា​កាន់តែ​មាន​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង និង​កាន់តែជោគ​ជ័យ។",នៅក្នុងកម្មវិធីសម្ភោធសមាគមសហព័ន្ធអ្នកវិយោគកម្ពុជា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងសហការគាំទ្រវិស័យឯកជន និងបានជម្រុញការវិនិយោគបន្ថែមទៀតពីក្រុមហ៊ុនក្នុង និងក្រៅប្រទេស។លោកបន្តថា ការពង្រឹងអនុលោមភាព គឺពង្រឹងភាពស្របតាមគោលការណ៍ និងច្បាប់។ វាជាការពង្រឹងសណ្តាប់ធ្នាប់ និងតម្លាភាពឲ្យមានបរិស្ថានច្បាស់លាស់ និងងាយស្រួលធ្វើអាជីវកម្មប្រកបដោយស្ថិរភាព និងមានលំនឹង។ លោកបន្តទៀតថា អនុលោមភាព ជារឿងរសើបរបស់ក្រុមហ៊ុន និងសូមឲ្យក្រុមហ៊ុនឈប់ប្រៀបធៀបរដ្ឋាភិបាលទៅនឹងឆ្មាចាំចាប់កណ្តុរ។ លោកចង់ឲ្យវិស័យទាំងពីររួមគ្នាធ្វើឲ្យកម្ពុជាជាកន្លែងបរទេសងាយស្រួលចូលមកវិនិយោគ និងប្រកួតប្រជែង។ "ក្រសួង​បរិស្ថាន​គ្រោង​នឹង​ប្រកាស​ចាប់​ផ្តើម​យុទ្ធនាការ «កម្ពុជា​ស្អាត ខ្មែរ​ធ្វើបាន» នៅ​ថ្ងៃ​ពុធទី១៥ ខែ​ឧសភានេះ ដើម្បីបំផុស​ចលនា​សម្អាត​បរិស្ថាន​រយៈពេល​ ១៥នាទី រៀងរាល់​ថ្ងៃសៅរ៍ នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស និង យុទ្ធនាការ​ចែក​កូន​ឈើ «ពន្លកបៃតង» នៅ​ខែ​កក្កដា ខាងមុខនេះ។ យុទ្ធនាការ «កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន» ជា​យុទ្ធនាការ​បន្ត​ថ្មី​មួយ​ទៀត ដែល​ដើរ​ទន្ទឹម​គ្នា​ជាមួយ​យុទ្ធនាការ « ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំ​មិន​ប្រើ​ថង់ប្លាស្ទិកទេ» ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ចេញ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី​១ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ ដោយ​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​សំណាក់​សិស្សានុសិស្ស និង ប្រជាជន​ជាង ៨លាន អង្គ/នាក់​ហើយ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «នេះ​សបញ្ជាក់​ថា កម្ពុជា​យើង​បាន​ទប់​ស្កាត់ ការ​ពារការ​ប្រើប្រាស់ និង​បោះ​ចោល​ថង់​ប្លាស្ទិក​បាន​ច្រើន​ជាង​ការ​បោះចោល​ទៅ​ក្នុង​ទីសាធារណៈហើយ។ ដើម្បី​ជំរុញ​យុទ្ធនាការ​នេះ​ឱ្យ​ទទួល​បាន​ជោគ​ជ័យ​មួយ​កម្រិត​ទៀត ក្រសួង​បរិស្ថាន កំណត់​យក​ថ្ងៃទី​១៥ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២៤ ជា​ថ្ងៃ​បើក​យុទ្ធនាការ កម្ពុជា​ស្អាត​ ខ្មែរធ្វើ​បាន» ។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ក្រសួង​បរិស្ថាន។ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា យុទ្ធនាការ «កម្ពុជា​ស្អាត ខ្មែរ​ធ្វើបាន» ជា​យុទ្ធនាការជំហាន​ទី២ បន្ទាប់ពី​យុទ្ធនាការ​ជំហាន​ទី១«ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំ​មិន​ប្រើ​ថង់​ប្លាស្ទិក​ទេ» ទទួល​បាន​ជោគជ័យ ដែល​មាន​ពលរដ្ឋ​ជាង​កន្លះប្រទេស​បាន​ចូលរួម។ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «អញ្ជឹង​យើង​ច​ង់ឱ្យ​ភូមិ១ ឃុំ១ ស្រុក១ និងខេត្ត១ គាត់​នាំ​ពលរដ្ឋ​គាត់​រើស​សំរាម​តាម​ទីសាធារណ តាម​ផ្ទះ ដើម្បី​ឱ្យ​មូលដ្ឋាន​របស់​គាត់​ស្អាត គ្មាន​សំរាម គ្មាន​ប្លាស្ទិក​បន្តិចៗម្តងៗ ក្នុង​រយៈពេល​តែ​១៥​នាទីទេ រៀងរាល់​ថ្ងៃសៅរ៍»។ បើ​ទោះ​បី​ជា​មិន​ទាន់​ប្រកាស​ជាផ្លូវការ ពលរដ្ឋ​រាប់ពាន់​នាក់​ក្នុង​តំបន់​មួយ​ចំនួន​បាន​ចូលរួម​រួច​ទៅ​ហើយ​ក្នុង​យុទ្ធនាការ «កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន»នេះ ដោយ​សំរាម​រាប់​តោន​ត្រូវ​បានរើស។ ជាក់ស្តែង ពលរដ្ឋ​ សិស្សានុសិស្ស លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ ព្រះសង្ឃ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និង​យុវជន​ចំនួន ១ ៦០០នាក់ នៅ​ឃុំមៀន ក្នុង​ស្រុក​អូររាំងឪ ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ បាន​ចេញ​ទៅ​សម្អាត​អនាម័យ​នៅ​ជុំវិញ​ផ្ទះ នៅតាម​សាលារៀន វត្តអារាម និង​មូលដ្ឋាន​ទាំង ១៤ភូមិ។ សំរាម​សំណល់​ប្លាស្តិក​ប្រមាណ​ជា​ ២តោន​ត្រូវ​បាន​ប្រមូល។",ក្រសួងបវិស្ថាននឹងប្រកាសចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការ «កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន» នៅថ្ងៃពុធទី១៥ ខែឧសភានេះ ដែលជាយុទ្ធនាការសម្អាតបរិស្ថានរយៈពេល ១៥នាទី រៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ នៅទូទាំងប្រទេស។យុទ្ធនាការនេះ ជាយុទ្ធនាការទីពីរ ដែលនឹងជួយទប់ស្កាត់ ការពារការប្រើប្រាស់ និងបោះចោលថង់ប្លាស្ទិក បើយោងតាមប្រសាសន៍លោក អ៊ាង សុផល្លែត និង លោក ខ្វៃអាទិត្យា។ ទោះបីជាមិនទាន់ប្រកាសជាផ្លូវការ ពលរដ្ឋ ១ ៦០០នាក់នៃខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានចូលរួមប្រមូលបានសំរាមសំណល់ប្លាស្ទិកប្រមាណជា ២ តោន។ "លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ក្រសួង​សង្គមកិច្ច​ពង្រីក​សេវា​សុខុមាលភាព​សង្គម​សម្រាប់​ជន​ក្រីក្រ​ងាយ​រងគ្រោះ និង​បង្ក​លក្ខណសម្បត្តិ​ល្អ​ប្រសើរ​ដល់​គ្រួសារ​ក្នុង​ការ​កសាង​ជីវភាព​រស់នៅ​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ថែម​ទៀត។ ក្នុង​សារលិខិត​អបអរសាទរ​ទិវា​អន្តរជាតិ​ស្ដីពី​គ្រួសារ ១៥ ឧសភា លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីត​យុទ្ធជន និង​យុវ​នីតិសម្បទា ត្រូវ​បន្ត​ជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​គោល​នយោបាយ​ជាតិ​នានា​តាមរយៈ​ការ​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​សេវា​សុខុមាលភាព​សង្គម​សម្រាប់​ជន​ក្រីក្រ​ងាយ​រងគ្រោះ និង​បង្ក​លក្ខណសម្បត្តិ​ល្អ​ប្រសើរ​ជូន​គ្រួសារ​ក្នុង​ការ​កសាង​ជីវភាព​រស់នៅ​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​បន្ថែម​ទៀត​ស្របតាម​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គមជាតិ»។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជំរុញ​ក្រសួង​ឱ្យ​សិក្សា​រៀបចំ​កម្មវិធី​ស្ពាន​ចម្លង​សេវា​សង្គម​ដល់​គ្រួសារ​ក្រីក្រ ជាពិសេស​គ្រួសារ​ ដែល​មាន​កុមារ​កំព្រា កុមារ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បោះបង់​ចោល មនុស្ស​វ័យ​ចាស់​គ្មាន​ទីពឹង ជន​មាន​ពិការភាព ជនអនាថា និង​អ្នក​ញៀន​គ្រឿងញៀន។ លោក​ក៏​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ក្រសួង​បន្ត​រៀបចំ​កម្មវិធី​គាំទ្រ​ការ​អភិវឌ្ឍ​គ្រួសារ និង​សហគមន៍ ដើម្បី​លើកស្ទួយ​កម្រិត​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាជន​គ្រប់រូប។ ក្រៅ​ពី​នេះ លោក​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ទាំង​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​បន្ត​ចូលរួម​ឱ្យ​បាន​កាន់តែ​សកម្ម​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​សកម្មភាព កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​គ្រួសារ ទាំង​ថវិកា និង​ធនធាន​មនុស្ស ដើម្បី​ធានា​ឱ្យ​បាន​នូវ​ការ​លើកកម្ពស់​ដល់​ភាព​រឹងមាំ​របស់​គ្រួសារ​ទាំងអស់​នៅ​កម្ពុជា ទោះបី​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ដែល​ពិភពលោក​កំពុង​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច និង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ក៏ដោយ។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថ្លែងក្នុង​សារលិខិត​ដែល​ផ្សព្វផ្សាយ​នាថ្ងៃទី​១០ ឧសភា ​ថា៖ «ក្រសួង ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់ អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​គ្រប់​លំដាប់​ថ្នាក់ កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា សប្បុរស​ជន​នានា សូម​បន្ត​ជំរុញ​ចលនា​លើក​កម្ពស់​ដល់​សុខុមាលភាព​គ្រួសារ និង​បន្ត​បង្កើន​សកម្មភាព​មនុស្សធម៌​ឱ្យ​កាន់តែ​ខ្លាំងក្លា​ថែម​ទៀត តាម​គ្រប់​រូបភាព​ដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន ទាំង​ការ​ជំរុញ​​ចលនា​និង​សកម្មភាព ទោះ​ធ្វើ​ដោយ​ផ្ទាល់​ក្តី ឬ​ដោយ​ប្រយោល​ក្តី»។",ក្នុងសារលិខិតអបអរសាទរទិវាអន្តរជាតិស្ដីពីគ្រួសារ ១៥ ឧសភា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជំរុញឱ្យក្រសួងសង្គមកិច្ចពង្រីកសេវាសុខុមាលភាពសង្គមសម្រាប់ជនក្រីក្រងាយរងគ្រោះ និងបង្កលក្ខណសម្បត្តិល្អប្រសើរដល់គ្រួសារក្នុងការកសាងជីវភាពរស់នៅឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។ ក្រៅពីនេះ លោកបានអំពាវនាវអង្គការរដ្ឋ និងមិនមែនរដ្ឋទាំងអស់ បន្តចូលរួមលើកកម្ពស់ដល់ភាពរឹងមាំរបស់គ្រួសារទាំងអស់នៅកម្ពុជា ទោះបីក្នុងដំណាក់កាលដែលពិភពលោកកំពុងជួបប្រទះបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។ "ការតាំង​ពិព័រណ៍​ដែល​ដំណើរការ​ពី​ថ្ងៃ​ទី ១៦ ខែឧសភា ដល់​ថ្ងៃទី ៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ​​នឹង​ក្លាយ​ជា​​វេទិកា​បំពេញ​តម្រូវ​​ការ​អ្នក​ចូលចិត្ត​បក្សី និង​អ្នក​ស្រឡាញ់​ធម្មជាតិ​ដូចគ្នា។ ជាង​១០​ឆ្នាំ​ហើយ ដែល​លោក សេងលីម បាន​បំពេញ​បេសកកម្ម ដើម្បី​ចងក្រង​ឯកសារ​ជីវចម្រុះ សត្វ​ស្លាប ដ៏​សម្បូរ​បែប​​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ លោក សេងលីម បាន​​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍​ថា៖ «​ក្នុង​រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​មកនេះ ខ្ញុំ​បាន​ថតរូប​សត្វ​ស្លាប​ចំនួន ២៨ ប្រភេទ ដោយ​កត់ត្រា​យ៉ាង​ល្អិតល្អន់​អំពី​ជម្រក និង​អាកប្បកិរិយា​របស់​ពួកវា​»។​ គម្រោង​រយៈពេល​វែង​នេះ ត្រូវបាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ការ​ចំណាយ​ធនធាន​​ផ្ទាល់ខ្លួន ដែលលោកសេងលីម ​ផ្ដល់​អត្ថប្រយោជន៍​ដល់​​ការអប់រំ និង​អភិរក្ស​សត្វ​ស្លាប​កម្ពុជា (BCEC)​។​ លោក សេងលីម បាន​បន្ដថា​៖ «​​ខ្ញុំ​បាន​ចងក្រង​ឯកសារ​អំពី​សត្វ​ស្លាប​តាំងពី​ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១២​។ វា​មិន​ត្រឹម​តែ​អំពី​សត្វ​ស្លាប​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​អំពី​ជីវចម្រុះ ជាពិសេស​ជម្រក​របស់​សត្វ​ស្លាប និង​សារៈសំខាន់​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​របស់​វា»​។​ គម្រោងអប់រំ និង អភិរក្ស​សត្វស្លាប​នៅ​កម្ពុជា BCEC ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១២ មាន​គោល​បំណង​បង្ហាញ​ពី​​សម្បត្ដិ​​ធម្មជាតិ​របស់​កម្ពុជា​។​ តាមរយៈគម្រោងនេះ លោក សេងលីម ព្យាយាម​ចូលរួម និង​អប់រំ​សាធារណៈ​ជនកម្ពុជា ជាពិសេស​យុវជន​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការអភិរក្ស​សត្វព្រៃ​។​ ការងារ​របស់លោក ​រួមមាន​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ដ៏​ទូលំទូលាយ និង​ផែនការ​បោះពុម្ព​សៀវភៅ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ ស្តីពី​សត្វ​ស្លាប និង​សត្វព្រៃ​នៅ​កម្ពុជា ដើម្បី​ធ្វើឱ្យ​ចំណេះដឹង​ផ្នែក​បរិស្ថាន​កាន់តែ​មាននៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន។​ ការតាំង​ពិព័រណ៍​​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​បុប្ផាណា​នឹង​បង្ហាញ​រូបថត​ដ៏​គួរឱ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​នៃ​សត្វ​ស្លាប​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​ភាគច្រើន​កម្រ​បាន​ឃើញ​ពី​​សាធារណជន។ រូបភាព​ទាំងនេះ​មិន​ត្រឹមតែ​បញ្ជាក់​ពី​ភាពស្រស់ស្អាត​របស់​សត្វ​ស្លាប​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែមទាំង​បញ្ជាក់​ពី​តម្រូវការ​សម្រាប់​ការអភិរក្ស​របស់​វា​ទៀតផង​។​ ដោយមាន​កិច្ចសហការ​ជាមួយ​មជ្ឈមណ្ឌល​បុប្ផាណា ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មានបំណង​បំផុស​ឱ្យមាន​ក្តី​ស្រឡាញ់ និង​ការគោរព​បរិស្ថាន​ធម្មជាតិ​របស់​កម្ពុជា​។​",មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា គ្រោងនឹងរៀបចំការតាំងពិព័រណ៍ដ៏អស្ចារ្យមួយ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី ៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ក្រោមចំណងជើងថា «ពិព័រណ៍សត្វស្លាបកម្ពុជា» បង្ហាញពីស្នាដៃរបស់លោក ស៊ុយ សេងលីម ជាអ្នកអភិរក្សនិយម ដែលបានចំណាយពេលជាងមួយទសវត្សរ៍ ដើម្បីចងក្រងឯកសារអំពីសត្វស្លាបនៅកម្ពុជា។ ការតាំងពិព័រណ៍នេះ មិនត្រឹមតែបានបង្ហាញរូបថតដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនៃសត្វស្លាបកម្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជានោះទេ វាក៏បញ្ជាក់ពីតម្រូវការសម្រាប់ការអភិរក្សផងដែរ។ "កាសែត​នេះ​បានចេញ​ផ្សាយ​ប្រចាំខែ​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​តាំងពី​ឆ្នាំ ​១៩៩២ ​និង​បាន​បោះ​​ជំហាន​ទៅមុខ​មួយកម្រិត​ទៀត ដោយមាន​ការចេញផ្សាយ​ជាប្រចាំ​ថ្ងៃ ជា​ភាសា​អង់គ្លេស នៅ​ថ្ងៃទី ​៨ ខែ​ ៨ ឆ្នាំ​ ២០០៨ ហើយ​នៅ​ថ្ងៃទី ​៩ ខែ​៩ ឆ្នាំ ២០០៩ បានចេញ​ផ្សាយ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ប្រចាំថ្ងៃ​មួយទៀត ដើម្បី​ពង្រីក​ការផ្សព្វផ្សាយ​របស់ខ្លួន​ឱ្យបាន​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​ទៅដល់​មិត្ត​អ្នកអាន​ទាំង​ខ្មែរ​និង​បរទេស​។​ ​ព័ត៌មាន​ដ៏​សម្បូរបែប​ត្រូវបាន​ចុះផ្សាយ​ជាប្រចាំ​ថ្ងៃ នៅលើ​កា​សែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ទាំង​២​ភាសា ហើយ​ក្នុងនោះ​ព័ត៌មាន​ផ្នែក​កីឡា ក៏ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​វិសាលភាព​ការចុះផ្សាយ​លើ​កាសែត​ដ៏​ចំណាស់​មួយ​នេះ​ផងដែរ​ដោយ​ផ្តោត​ទាំង​ទៅលើ​កីឡា​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​។ កាសែត​នេះ​បាន​បង្កើតឱ្យមាន​សារព័ត៌មាន​កីឡា​ប្រចាំ​សប្តាហ៍​ដាច់ដោយឡែក​ឈ្មោះថា​ «​កី​ឡា​ថ្ងៃនេះ ឬ Sports Today» នា​អំឡុង​ឆ្នាំ​ ២០១០​។​ ​រំឭក​ទៅដល់​ការបង្កើតឱ្យមាន​ជា​សារព័ត៌មាន​កីឡា​នេះ លោក អ៊ឹង ចំរើន អតីត​ការី​និពន្ធ​ព័​ត៌​មាន​កីឡា​របស់​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ បានបង្ហាញ​មោទនភាព​ខ្លាំង ដែល​លោក​បានរួម​ចំណែក​បង្កើត​ឱ្យមាន​ទំព័រ​កីឡា «​កីឡា​ថ្ងៃនេះ​» ដើម្បី​ពង្រីក​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពី​វិស័យ​កីឡា​នៅ​កម្ពុជា​ឱ្យ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​។ លោក​អ៊ឹង ចំរើន​បាន​លាឈប់​ពី​តួនាទី​មួយ​នេះ នៅ​ឆ្នាំ​២០១២ ហើយ​បច្ចុប្បន្ន លោក​ជានា​យក​ប្រតិ​ប​ត្តិ​សារព័ត៌មាន​ឌីជីថល​«​ថ្មីៗ​»​។​ ​លោក អ៊ឹង ចំរើន បាន​ប្រាប់ថា​៖ «​តាមពិតទៅ មុន​ខ្ញុំ​ចូលរួម​ជាមួយ​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ គឺ​កាសែត​នេះ​មាន​មាតិកា​កីឡា​របស់ខ្លួន​រួចទៅហើយ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែលជា​មោទនភាព​បំផុត​សម្រាប់​ខ្ញុំ​នោះ គឺ​ការចូលរួម​បង្កើត​សារ​ព័ត៌មាន​កីឡា​ប្រចាំ​សប្តាហ៍​មួយ​ដាច់ដោយឡែក ក្នុងអំឡុង​ឆ្នាំ​ ២០១០ ព្រោះ​កីឡា​ថ្ងៃនេះ របស់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ បានរួម​ចំណែក​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុងការ​លើកកម្ពស់​វិស័យ​កីឡា​នៅ​កម្ពុជា​ដោយ​កាលនោះ ការផ្សព្វផ្សាយ​កីឡា​នៅ​កម្ពុជា​មិនទាន់​ទូលំទូលាយ និង​សម្បូរ​​បែប​ដូច​សព្វថ្ងៃ​នោះឡើយ​»​។​ ​បើទោះបីជា​មនុស្ស​មួយចំនួន​គិតថា ផ្នែក​កីឡា​វា​គ្រាន់តែ​ជា​ព័ត៌មាន​បន្ទាប់បន្សំ​ដើម្បី​បង្គ្រប់​ទំព័រ​នៅ​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ ប៉ុន្តែ​ក្រុមការងារ​កីឡា​របស់​ស្ថាប័ន​មួយ​បាន​ប្រឹងប្រែង​ខ្លាំង ក្នុងការ​បង្កើត​មាតិកា​ល្អៗ ដែល​បាន​ឆ្លុះ​ប​ញ្ជាំ​ង​ពី​ភាព​ស៊ីជម្រៅ​នៅក្នុង​វិស័យ​កីឡា ហើយ​គ្រប់​ព្រឹត្តិការ​​ណ៍​សំខាន់ៗ សុទ្ធតែ​ត្រូវបាន​ចុះ​​ផ្សាយ នៅលើ​ទំព័រ​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ បើទោះបីជា​ពេលខ្លះ ត្រូវ​ចំណាយពេល​រង់ចាំ​រហូតដល់​ម៉ោង​ ១​ យប់​ក្នុង​ការផលិត​អត្ថបទ​ឱ្យបាន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​ក៏ដោយ​។",ជាកាសែតវ័យចំណាស់ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានទូទៅទទួលស្គាល់ថា ជាកាសែតឯករាជ្យ ប្រកាន់ភ្ជាប់នូវវិជ្ជាជីវៈបានយ៉ាងល្អ។ អំឡុងឆ្នាំ ២០១០ កាសែតនេះបានបង្កើតឱ្យមានសារព័ត៌មានកីឡាប្រចាំសប្តាហ៍ឈ្មោះថា «កីឡាថ្ងៃនេះ ឬ Sports Today»។ លោក អ៊ឹង ចំរើន ដែលជាអតីតការីនិពន្ធព័ត៌មានកីឡារបស់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ បានបញ្ចេញមតិគាំទ្រ និងមានមោទនភាពជាខ្លាំងចំពោះការបង្កើតឡើងនេះ។ បើទោះបីមនុស្សមួយចំនួនពុំសូវយកចិត្តទុកដាក់នឹងព៍ត៌មាន ប៉ុន្តែក្រុមការងារនូវតែខិតខំបង្កើតមាតិកាល្អៗក្នុងវិស័យកីឡា ទោះបីត្រូវចំណាយពេលច្រើនក៏ដោយ។ "សន្និសីទ​ចែក​រំលែក​បច្ចេក​វិទ្យា​របស់ Startups លើកទី ៧​និង​កម្មវិធី Networking Day លើកទី ៦ ​ប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិ បណ្តុះ​ធុរៈកិច្ច​ថ្មី​នៃ​កម្ពុជា កាល​ពី​នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែ​មេសា ឆ្នាំ ២០២៤។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃគម្រោង​សម្រាប់​ការ​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ incubation រវាង​សាលារៀន និង​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​រៀបចំ​ដោយ NICC ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​កូរ៉េ KOICA និង ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។​ សន្និសីទ​ចែករំលែក​ពី​បច្ចេកវិទ្យា​សម្រាប់​ធុរកិច្ច​ថ្មី គឺជា​កម្មវិធី​រយៈពេល​មួយថ្ងៃ​ដែល​រៀបចំ​ឡើង​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​អាជីវកម្ម​ថ្មីដែល​ទាក់ទង​នឹង​បច្ចេក​វិទ្យាព័ត៌មាន និង​ទំនាក់ទំនង ឲ្យ​មាន​ឱកាស​បង្ហាញ​ពី​ផលិតផល និង​សេវាកម្ម​របស់​ពួកគេ​ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ពី​ដៃគូ​អាជីវកម្ម អតិថិជន និង​វិនិយោគិន។ សាធារណជន​អាច​មក​ទទួល​យក​ការ​បំផុស​គំនិត និង​ស្វែងយល់​ពី​សក្តានុពល និង​ស្វែងយល់​ពី​សក្តានុពល​នៃ​ការ​រីកចម្រើន​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​ធុរកិច្ច​ថ្មី​កម្ពុជា ក្នុង​វិស័យ​បច្ចេកវិទ្យា ។ នៅក្នុង​ថ្ងៃ​ដដែល​នេះ​ផងដែរ​ក៏​មាន កម្មវិធី Networking Day លើកទី ៦ ដែល​ជា​កម្មវិធី មាន​គោល​បំណង​បង្កើត​ទំនាក់ទំនង ក៏​ដូចជា​ផ្សារ​ភ្ជាប់​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​វិស័យ​ធុរកិច្ច ដើម្បី​ចូលរួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​លើកស្ទួយ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​របស់​ប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុង​កម្មវិធី​នោះ​ដែរ​មាន​អ្នក​ចូលរួម​ចំនួន ៤០០ នាក់​បាន​មក​ចូលរួម​អបអរសាទរ ក្រោម​វត្តមាន​វាគ្មិន​កិត្តិយស​ជាច្រើន និង​ក្រុម​បណ្តុះ​ធុរៈកិច្ច​ចំនួន ២០ ដែល​មក​ពី​សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ និង​ក្រុម​ធុរកិច្ចថ្មី​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើម្បី​បង្ហាញ​ផលិតផល និងសេវាកម្ម និង​ចែករំលែក​បច្ចេកវិទ្យា​របស់​ពួកគេ។ នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នោះ មាន​វាគ្មិន​កិត្តិយស​ ជាពិសេស លោក Chang Woo Suk នាយកប្រតិបត្តិ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន ToWs និង Silicon Vally PnP Advisor បាន​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍​របស់​ពួកគេ​ដោយ​និយាយ​នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​ស្តីពី​អ្នក​ច្នៃប្រឌិត AI និង​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម​ដែល​មាន​ឈ្មោះថា ""We Awake!""។ នោះ​រាប់​បញ្ចូល​ទាំង​ការ​លើកឡើង​នៅ​ក្នុងចំណុច​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន រួមទាំង widespread AI war ដែល​កំពុង​រីករាលដាល​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​យក្ស។ ក្រុមហ៊ុន​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​រួមមាន OpenAI, Anthropic, Google, Apple, Tesla, Nvidia, ជាដើម ។​ AI នៅ​លើ​ឧបករណ៍​ គឺជា​និន្នាការ​កើនឡើង​ជាមួយ​នឹង​ក្រុមហ៊ុន​ដូចជា Apple ដែល​ផ្តោត​លើ​ម៉ូដែល AI ទម្ងន់ស្រាល​សម្រាប់ iPhones ។ គាត់​ក៏​បាន​បន្ថែម​ថា​មាន​ការ​វិនិយោគ​ធំ​នៅ​ក្នុង​ការ​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម AI ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ដូចជា OpenAI, Anthropic និង Figure ដែលនាំមុខគេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សន្និសីទ​ចែក​រំលែក​បច្ចេកវិទ្យា​នៃ​ការ​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម​លើកទី ៧ បង្ហាញ​ពី​ការ​ជួបប្រជុំ​ធុរកិច្ច​ជា​សាកល​រវាងអ្នកចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម​កូរ៉េ និង​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម​កម្ពុជា មុន​ពេល​ការ​តាំងពិព័រណ៌ Booth ។ ក្នុងជំនួបនោះ តំណាង​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្មកូរ៉េ និង​កម្ពុជា​មាន​ឱកាស​ចូលរួម​ពិភាក្សា ផ្លាស់​ប្តូរ​យោបល់ និង​ស្វែងយល់​ពី​វិស័យ​សក្តានុពល​សម្រាប់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ។ បន្ទាប់ពី​ការ​ពិភាក្សា​គ្នា​រវាង​ការ​ចាប់ផ្តើម​អាជីវកម្ម​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ គេ​សង្កេតឃើញ​ថា ការ​ចាប់​ផ្តើម​អាជីវកម្ម​ទាំងពីរ​បាន​សហការ​គ្នា ដើម្បី​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​មួយ។ ជាលទ្ធផ ឃើញ​ថា​ក្រុម​បណ្តុះធុរៈកិច្ច​ចំនួន ៨ បាន​ចុះអនុស្សរណៈ​នៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​សម្រាប់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម​របស់​ក្រុម​បណ្តុះធុរៈ​កិច្ច​របស់ប្រទេស​ទាំងពី (MOU) ត្រូវ​បានចុះ​ហត្ថលេខា។ នៅថ្ងៃដដែល​នោះ កម្មវិធី​បន្ទាប់​គឺជា ទិវា​បណ្តាញ​លើកទី ៦ ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ពេល​ល្ងាច បន្ទាប់ពី​សន្និសីទ​ចែក​រំលែក​បច្ចេក​វិទ្យាចាប់​ផ្តើម​លើកទី ៧។ លោកស្រី Choi Moonjung នាយក KOICA ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា មាន​ប្រសាសន៍​ថា បច្ចេក​វិទ្យា​ឌីជីថល​មាន​សក្តានុពល​ក្នុង​ការ​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ការងារ​ឱ្យ​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព និង​លើក​កម្ពស់​គុណភាព​ជីវិត។ នេះ​ជា​សន្និសីទ​ចែករំលែក​បច្ចេក​វិទ្យា Startup លើកទី ៧ ដើម្បី​ចែក​រំលែក​ការ​ប្រើប្រាស់​បច្ចេកវិទ្យា​ដើម្បី​បង្កើត​អាជីវកម្ម​ថ្មីៗ។ ក្នុងកម្មវិធី Networking Day លើកទី ៦ លោកស្រី Che Jungwon នាយករង KOICA ប្រចាំកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា នាពេលកន្លងមក ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េ KOICA ក៏​បាន​គាំទ្រ​ភាព​ជា​ដៃគូ​សាធារណៈ និងឯកជន ហើយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិកូរ៉េ KOICA នឹង​បន្ត​ជួយ​ដល់​វិស័យ​ក្នុង ការ​ផ្តល់​ធនធាន​បច្ចេកទេស និងធនធាន​បន្ថែម សម្រាប់​ក្រុម​បណ្តុះ​ធុរៈកិច្ច​បន្តរទៀត។ ឯកឧត្តមសាស្រ្តាចារ្យ ជេត ជាលី សាកលវិទ្យាធិការ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ​បាន​ថ្លែង​ថា ព្រឹត្តិការណ៍​នៅ​ថ្ងៃនេះ​ជាបរិយាកាស​មួយ​ល្អ​ ស្របពេល​នៃ​ការវិវត្តន៍​បច្ចេកវិទ្យា​ថ្មីៗ AI ហើយ​សាកលវិទ្យាធិការ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ កំពុង​ខិតខំ​សហការ​ជាមួយ​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង កីឡា ដើម្បី​បង្កើត​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ​ដែល​ទាក់ទង​នឹង AI សម្រាប់​ជំរុញ​ឲ្យ​យុវជន​និង​សិស្សានុសិស្ស តាមរយៈ Digital education ដើម្បី​ភាព​រីក​ចម្រើន​នឹង​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទិដ្ឋភាព​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ នៅពេលនេះ កម្ពុជា​បាន​នឹង​កំពុង​រៀបចំ​បង្កើត​នូវ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​សម្រាប់​ដំណើរការ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​ហើយ ជាពិសេស គឺ​ដើម្បី​ជំរុញ​សេវាកម្ម និង ឧស្សាហកម្ម​ដោយ​ប្រើប្រាស់​បច្ចេកវិទ្យា ក៏​ដូចជា​អាជីវកម្ម​ធុរកិច្ច​ផងដែរ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សាន វឌ្ឍនា អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បាន​បន្ត​​ឡើង​ខ្លួន​មាន​មោទនភាព​ជាខ្លាំង ក្នុង​ការ​ដែល​មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ថ្មី​នៃ​កម្ពុជា​ ដំណើរការ​បាន​យ៉ាង​ជោគជ័យ ក្រោម​ការ​ឧបត្ថម្ភ​របស់ ទីភ្នាក់ងារ​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​កូរ៉េ (KOICA) ដែល​ជា​ទីតាំង​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ដល់​យុវជន​និង​សិស្សានុសិស្ស​ដែល​មាន​បំណង​ចង់ទទួល​បាន​ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល ពី​អ្នក​ជំនាញ​របស់​ខ្លួន​ទាក់ទង​នឹង​វិស័យ​ធុរៈកិច្ច។ លោក ស៊្រុន សុវិឡា នាយក​មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ថ្មី​នៃ​កម្ពុជា សូមថ្លែង​អំណរគុណ​ដល់ ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន និង​ធុរកិច្ចថ្មី​ចំនួន ២០​ក្រុម ដែល​បាន​ចូលរួម​ចែក​រំលែកបទ​ពិសោធន៍ និង​ផលិតផល​របស់​ខ្លួន​សម្រាប់​ព្រត្តិការណ៍​នៅ​ថ្ងៃនេះ ជាពិសេស សូម​ថ្លែង​អំណរគុណ​ដល់​លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ ដែល​បាន​ជួយ​សម្រប​សម្រួល​ដល់​សិស្សានុសិស្ស​ពី​វិទ្យាល័យ​នៅ​ភ្នំពេញ និង​នៅ​ខេត្តផ្សេងៗ អាច​មក​ចូលរួម​ក្នុង​កម្មវិធី​នេះ​ផងដែរ ជា​ចុងក្រោយ លោក​បាន​ប្តេជ្ញាចិត្ត​នឹង​បន្ត​ខិតខំ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ដល់ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ​បណ្តុះធុរកិច្ច​ថ្មី ជា​កន្លែង​មួយ​ដែល សិស្សិ និស្សិត អ្នក​ជំនាញ​ខាង​បច្ចេកវិទ្យា​និង​ជំនួញ អ្នក​ធុរកិច្ច​ថ្មី និង​អ្នក​វិនិយោគ អាច​មក​ជួបជុំ​និង​ពិភាក្សាបាន។ ឆ្លៀតក្នុង​ឱកាស​នោះ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ឱកាស​ទិវា​បង្កើត​បណ្តាញ​លើក​ទី៦ ជាក់ស្តែង NICC ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចែករំលែក​បច្ចេកវិទ្យា និង​បទពិសោធន៍​ថ្មីៗ រវាង​ក្រុមហ៊ុន Korean Startup និង Cambodian Startup ដើម្បីបណ្ដុះ​គំនិត​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បី​ជោគជ័យ​ក្នុង​អាជីព​បន្ទាប់។ សម្រាប់​ឆ្នាំនេះ ឬ ឆ្នាំក្រោយ NICC នឹង​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​ការបណ្ដុះ​បណ្ដាល និង​អភិវឌ្ឍ​ជំនាញ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ទាក់ទង​នឹង​សហគ្រិន​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ជំនាន់ក្រោយ។",កម្ពុជា និងកូរ៉េបានសហការរៀបចំសន្និសីទចែករំលែកបច្ចេកវិទ្យានៃការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មលើកទី 7 និងទិវាបណ្តាញលើកទី 6 នៅក្នុងខែមេសា ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនៃការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានបង្ហាញពីការពិភាក្សាដោយអ្នកដឹកនាំឧស្សាហកម្ម កិច្ចប្រជុំធុរកិច្ចដែលនាំឱ្យមានការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង និងការផ្តោតទៅលើសារៈសំខាន់ដែលកំពុងកើនឡើងនៃ AI និងការអប់រំឌីជីថលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ភាគីទាំងពីរបានលើកឡើងពីតួនាទីនៃសន្និសីទក្នុងការលើកកម្ពស់ការច្នៃប្រឌិត ដោយកម្ពុជាមានគោលបំណងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា និងជំនាញ ដើម្បីកែលម្អសេដ្ឋកិច្ច និងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ "រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង​ថាមពល​កូរ៉េខាងត្បូង លោក Dukgeun Ahn បាន​លើក​ឡើង​​ថា ​វិនិយោគិន​កូរ៉េខាងត្បូង​បាន​បង្ហាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ «យ៉ាង​ខ្លាំង» ​ក្នុង​ការ​មក​វិនិយោគ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​លោក​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មាន​ការ​ពង្រីក​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការ​វិនិយោគ​ទៅវិញ​ទៅមក​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​បន្ថែម​ទៀត។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េ​បាន​បង្ហាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា។ ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េ​ចំនួន​ជាង​ ៣០០ក្រុមហ៊ុន បាន​ធ្វើការ​វិនិយោគ​រួច​ហើយ​ក្នុង​វិស័យ​កម្មន្តសាល វិស័យ​សំណង់ និង​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ ហើយ​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​មាន​ការ​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​នា​ពេលអនាគត»។ លោក Dukgeun Ahn ថ្លែង​ដូច្នេះ​ក្នុង​វេទិកា​ធុរកិច្ច​រវាង​កម្ពុជា និង​កូរ៉េ នាថ្ងៃទី១៦ ខែ​ឧសភា នៅ​ទីក្រុង​សេអ៊ូល (Seol) ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាងត្បូង ដោយ​មាន​វត្តមាន​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ចូលរួម​ផង​ដែរ ខណៈ​លោក​កំពុង​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង រយៈពេល​៤ថ្ងៃ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែ​ឧសភា។ នៅ​ក្នុង​វេទិកា​នេះ លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ស្នើ​នូវ​ទិសដៅ​អនាគត​ដែល​ផ្ដោត​លើ​ការ​ពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ ដោយ​លោក​លើក​ឡើង​ថា៖ «ទី១ ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការ​វិនិយោគ​ទៅវិញ​ទៅមក​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៀត ហើយ​ទី​២ ត្រូវ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន​ក្នុង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ឧស្សាហកម្ម និង​បច្ចេកទេស»។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា៖ «ប្រទេស​ទាំងពីរ​មាន​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើក​កម្ពស់​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា ដែល​ផ្តោត​លើ​វិស័យ​វាយនភ័ណ្ឌ និង​ការ​កែច្នៃ​ម្ហូប​អាហារ ដែល​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដោយ​ផ្ទាល់»។ លោក Dukgeun Ahn បាន​បង្ហាញ​ក្តី​សង្ឃឹម​ថា កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​កម្ពុជា-កូរ៉េ នឹង​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​ឆ្ពោះ​ទៅ​​កាន់​វិស័យ​ទំនើបៗ ដូចជា​រថយន្ត និង​គ្រឿងចក្រ​ធុន​ធ្ងន់ ជាដើម។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា ប្រទេស​កូរ៉េ និង​កម្ពុជា​នឹង​បន្ត​ការ​រីកចម្រើន​ និង​មាន​វិបុលភាពជាមួយគ្នា ក្នុង​នាម​ជា​គ្រួសារ​ជិតស្និទ្ធ និង​រស់នៅ​ដោយ​សុខដុមរមនា»។ ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាថ្ងៃទី១៧ ខែ​ឧសភា នៅ​ទីក្រុង​សេអ៊ូល លោក ប៉ាក សុងជីន (Park Sungjin) តំណាង​ក្រុមហ៊ុន SM Entertainment បាន​លើក​ឡើង​ពី​ចំណាប់​អារម្មណ៍​របស់​ក្រុមហ៊ុន​លោក​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក​ឱកាស​ធ្វើ​អាជីវកម្ម ក៏ដូចជា​ការ​វិនិយោគ​លើ​វិស័យ​សិល្បៈ​កម្សាន្ត​នៅ​កម្ពុជា។ នេះ​បើ​យោង​តាម​បណ្ដាញ​សង្គម​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​សហការ​ជាមួយ​ស្ថាន​ឯកអគ្គរាជទូត​កម្ពុជា​ប្រចាំ​ប្រទេស​កូរ៉េ ដើម្បី​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ ក៏ដូចជា​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា ដើម្បី​សិក្សា​អំពី​ឱកាស និង​សក្ដានុពល​វិនិយោគ​លើ​វិស័យ​នេះ​នៅ​កម្ពុជា។ ដោយឡែក លោក Lim Jihoon ប្រធាន​ផ្នែក​យុទ្ធសាស្ត្រ នៃ​ក្រុមហ៊ុន Dunamu ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅ​ថ្ងៃ​ដដែល​នេះ បាន​បញ្ជាក់​អំពី​ចំណាប់​អារម្មណ៍​របស់​ក្រុមហ៊ុន​លោក​ក្នុង​ការ​ពង្រីក​ការ​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​លើ​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា។ នេះ​បើ​យោង​តាម​បណ្ដាញ​សង្គម​ដដែល៕",លោក Dukgeun Ahn រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងថាមពលកូរ៉េខាងត្បូង បានលើកឡើងថា វិនិយោគិនកូរ៉េមានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងក្នុងការវិនិយោគនៅកម្ពុជា និងអំពាវនាវឱ្យពង្រីកពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរវាងប្រទេសទាំងពីរបន្ថែមទៀត។ ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េជាង ៣០០ បានវិនិយោគក្នុងវិស័យផ្សេងៗនៅកម្ពុជារួចហើយ ហើយមានការរំពឹងថានឹងមានការវិនិយោគបន្ថែមទៀតនាពេលអនាគត។ លោកបានថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េ ដែលមានវត្តមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ផងដែរ។ លោកបានលើកឡើងពីការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម និងបច្ចេកទេស ដោយផ្តោតលើវិស័យវាយនភ័ណ្ឌ និងកែច្នៃម្ហូបអាហារ។ ក្រុមហ៊ុន SM Entertainment និង Dunamu បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការវិនិយោគលើវិស័យសិល្បៈកម្សាន្ត និងហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា៕ "លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង​ឱ្យ​មក​វិនិយោគ​បន្ថែម​នៅ​កម្ពុជា​ ដោយ​លោក​លើកឡើង​ថា កម្ពុជា​នៅ​មាន​សក្ដានុពល​ដ៏​ធំ​សម្បើម​សម្រាប់​កំណើន​នៃ​តម្លៃ​បន្ថែម​ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម ការ​កែច្នៃ​ម្ហូបអាហារ និង​កម្មន្តសាល​ទំនើប។ លោក​អំពាវនាវ​ដូច្នេះ​ក្នុង​ពិធី​បើក​វេទិកា​ធុរកិច្ច​រវាង​កម្ពុជា និង​កូរ៉េខាងត្បូង នៅ​ទីក្រុង​សេអ៊ូល (Seol) នៃ​ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង នាថ្ងៃទី១៦ ខែ​ឧសភា។ សេចក្ដី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បញ្ជាក់​ថា៖ «សម្ដេច​មហា​បវរ​ធិបតី បាន​ស្វាគមន៍​ចំពោះ​ការ​វិនិយោគ​បន្ថែម​របស់​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ ដោយ​កម្ពុជា​នៅ​មាន​សក្ដានុពល​ដ៏​ធំ​សម្បើម​សម្រាប់​កំណើន​នៃ​តម្លៃ​បន្ថែម ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម ការ​កែច្នៃ​ម្ហូបអាហារ និង​កម្មន្តសាល​ទំនើប ដោយ​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ អាច​ប្រើប្រាស់​ឯកទេស​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​ក្នុង​ការ​កែប្រែ​ឧស្សាហកម្ម​កម្ពុជា និង​បង្កើត​កាលានុវត្ត​ភាព ដែល​ផ្ដល់​ផល​ប្រយោជន៍​ឱ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក» ។ លោក ហ៊ុន​ ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល បាន​បង្កើត​យន្តការ​ក្នុង​ការ​ធានា​បាន​នូវ​បរិយាកាស​គាំទ្រ និង​អំណោយផល​ដល់​ភាព​ជោគជ័យ​នៃ​ធុរកិច្ច ដែល​មាន​ស្រាប់ និង​ធុរកិច្ច​ថ្មី ប្រកប​ដោយ​ភាព​បុរេ​សកម្ម តាម​រយៈ​ការ​ស្ដាប់​យ៉ាង​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ និង​ជា​ប្រចាំ​នូវ​បញ្ហា​ប្រឈម ដែល​វិនិយោគិន​លើកឡើង។ លោក​បញ្ជាក់​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​វិស័យ​ឯកជន ដោយ​មិន​ខ្លាច​នឿយ​ហត់ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព និង​ស័ក្ដិសិទ្ធិ​ភាព​ដោយ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​នូវ​អភិក្រម «គិត​រួម​គ្នា ធ្វើ​រួម​គ្នា និង​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​រួមគ្នា»។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្ត​ថា៖ «សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​គឺ​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ដ៏​សំខាន់​របស់​កម្ពុជា ដោយ​បាន​ចូលរួម​ពង្រឹង​កម្លាំង​ពលកម្ម កែលម្អ​សេវា​សាធារណៈ និង​កសាង​មូលដ្ឋានគ្រឹះ​សម្រាប់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព»។ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​លើក​ឡើង​ថា ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៦ មក​ រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ផ្តល់​ទិដ្ឋាការ​ដែល​មាន​សុពលភាព​៣ឆ្នាំ និង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​ការ​ចេញ-ចូល​បាន​ច្រើន​ដង ជាមួយ​នឹង​ការ​បង់ថ្លៃ​សេវា​តែមួយ​លើក​ដល់​វិនិយោគិន​កូរ៉េ ដែល​កាន់​លិខិត​ឆ្លងដែន​ទូទៅ ដើម្បី​លើកទឹកចិត្ត និង​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ និង​ធុរកិច្ច​កូរ៉េ​នៅ​កម្ពុជា។ លោក​បាន​កត់សម្គាល់​ពី​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​វត្តមាន​គម្រោង​វិនិយោគ និង​សហគ្រាស​ពាណិជ្ជកម្ម​កូរ៉េ ទាំង​តូច ទាំង​ធំ​នៅ​កម្ពុជា ហើយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​បាន​កើន​ឡើង​លើស ១ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៣ ដោយ​គ្រប់​ដណ្ដប់​វិស័យ​វាយនភណ្ឌ ផលិតផល​ធ្វើ​ដំណើរ កង់ គ្រឿង​បន្លាស់​អេឡិចត្រូនិក កសិកម្ម និង​ការ​កែច្នៃ​ផលិតផល​កសិកម្ម។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េ​បាន និង​កំពុង​ដើរ​​តួនាទី​ជា​តួអង្គ​គន្លឹះ ​ក្នុង​ទិដ្ឋភាព​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា។ ការ​ចូលរួម​របស់​ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េ​នៅ​លើ​វិស័យ​ចម្រុះ ដូចជា កម្មន្តសាល អចលនទ្រព្យ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ កសិកម្ម និង​សេវាកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ បាន និង​កំពុង​ជួយ​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពន្លឿន​ការ​អភិវឌ្ឍ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​កម្ពុជា»។ ក្រៅ​ពី​នេះ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ក៏បាន​កត់សម្គាល់​ពី​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​ចំនួន​អាពាហ៍ពិពាហ៍ និង​ការ​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ទាំងពីរ ដោយ​លោក​បញ្ជាក់​ថា ប្រជាជន​កម្ពុជា​ចំនួន​ជាង ៥៩ ០០០ នាក់ កំពុង​រស់នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាងត្បូង ហើយ​ប្រជាជន​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ប្រមាណ ៧ ៨០០ នាក់ កំពុង​រស់នៅ​កម្ពុជា គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០២៣។ លោក​ ជ័យ តិច អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម និង​សេដ្ឋកិច្ច ថ្លែង​ថា ការ​នាំចេញ​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​កូរ៉េមួយ​ភាគ​ធំ​​ជា​ផលិតផល​កសិកម្ម។ ប្រសិន​បើ​កម្ពុជា​មាន​លទ្ធភាព​វិនិយោគ​លើ​ការ​កែច្នៃ​ផលិតផល​កសិកម្ម​​ដើម្បី​នាំចេញ​ទៅ​កូរ៉េ វា​នឹង​អាច​ជួយ​បន្ថែម​នូវ​តម្លៃ​បន្ថែម​ដល់​ផលិតផល​ទាំងនោះ​ដើម្បី​នាំចេញ​ទៅ​កូរ៉េ និងជួយ​បន្ថែម​ទៀត​ដល់​​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ឱ្យ​មាន​ការងារ​ធ្វើ ក៏ដូចជា​បង្កើន​ការ​នាំចេញ​ទៅ​តាម​បទដ្ឋាន​គុណភាព​កសិផល​ដែល​បាន​កែច្នៃ និង​គោរព​បាន​នូវ​បទដ្ឋាន​អនាម័យ និង​ភូតគាម​អនាម័យ។ លោក​​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​នា​ថ្ងៃទី​១៧ ឧសភា ​ថា៖ «សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​របស់​កូរ៉េ​ទៅ​លើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​នេះ ជាពិសេស​លើ​វិស័យ​កម្មន្តសាល​នេះ​គឺជា​សក្ដានុពល​មួយ​ធំ​ណាស់។ កន្លង​មក​យើង​ឃើញ​ថា កូរ៉េ​បាន​វិនិយោគ​ហើយ​ទាក់ទង​នឹង​វិស័យ​នេះ ដូចជា​ទាក់ទង​នឹង​រោងចក្រ​ផលិត​ខ្សែកាប រោងចក្រ​ផលិត​គ្រឿង​បង្គុំ​អេឡិចត្រូនិក ជាពិសេស រោងចក្រ​ដំឡើង​រថយន្ត»។ លោក​បន្ថែម​ថា៖ «ដោយសារ​តែ​កម្ពុជា​ផ្ដល់​អាទិភាព​សំខាន់​ទៅលើ​វិស័យ​នេះ ជាពិសេស ការ​បណ្ដុះបណ្ដាល​កម្មករ​ដែល​មាន​ជំនាញ​ដើម្បី​បម្រើ​ទៅ​លើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម ហើយ​និង​វិស័យ​កម្មន្តសាល​នេះ ដូច្នេះ វា​ជា​ឱកាស​មួយ​សម្រាប់​ការ​បង្កើន​ការ​វិនិយោគ​របស់​កូរ៉េ​ទៅ​លើ​វិស័យ​គ្រឿង​បង្គុំ​អេឡិចត្រូនិក​នេះ»។ លោក ជ័យ តិច លើក​ឡើង​ថា ដើម្បី​បង្កើន​នូវ​ការ​វិនិយោគ​ពី​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​មក​កម្ពុជា រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គួរតែ​ធ្វើការ​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​​ឱ្យ​បាន​ពេញលេញ ធ្វើការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​រវាង​ធុរកិច្ច​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ និង​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ការិយាល័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ដើម្បី​ធ្វើការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ព័ត៌មាន ក៏ដូចជា​ការ​អនុម័ត​នូវ​ច្បាប់​ទាក់ទង​នឹង​ពន្ធ​ត្រួតស៊ីគ្នា ដើម្បី​បង្កើន​ការ​នាំចេញ និង​នាំចូល​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ សេចក្ដី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នា​ថ្ងៃទី​១៦ ឧសភា លោក ហាន់ ដុកស៊ូ (Han Duck-soo) នាយករដ្ឋមន្រ្តី​កូរ៉េខាងត្បូង​បាន​ប្រកាស​​គាំទ្រ​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ ម៉ាណែត ក្នុង​ការ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េខាងត្បូង និង​ការ​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​យន្តការ​ជួប​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជា​ទៀងទាត់​រវាង​សមាគម​ធុរកិច្ច​កូរ៉េខាងត្បូង​នៅ​កម្ពុជា៕",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវឱ្យកូរ៉េខាងត្បូងវិនិយោគបន្ថែមនៅកម្ពុជា ដោយសារតែកម្ពុជាមានសក្ដានុពលដ៏ធំសម្រាប់កំណើនក្នុងវិស័យកសិកម្ម ការកែច្នៃម្ហូបអាហារ និងកម្មន្តសាលទំនើប។ លោកបានថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េ ថាលោកស្វាគមន៍ការវិនិយោគបន្ថែម និងរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតបរិយាកាសសម្រាប់ភាពជោគជ័យនៃធុរកិច្ច។ កម្ពុជាបានផ្តល់ទិដ្ឋាការរយៈពេល៣ឆ្នាំ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តវិនិយោគិនកូរ៉េ ហើយពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកើនឡើងលើស១ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០២៣។ លោកក៏បានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃវត្តមានគម្រោងវិនិយោគ និងសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េនៅកម្ពុជា ដែលជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យឧស្សាហកម្ម៕ "មូនិធិវិនិយោគ​សហគ្រាស​​​មេគង្គ​ (Mekong Enterprise Fund IV ឬ MEF IV)) មាន​មោទនភាព​ ប្រកាស​អំពី​ការ​វិនិយោគ​របស់​ខ្លួន​ចំនួន ៥ លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន ហាសកម្ពុជា (Husk Ventures Cambodia Co., Ltd) ដែល​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ច្នៃ​ធ្យូង​អង្កាម ​និង​ជី​ធម្មជាតិ ​ដែល​មាន​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ចំពោះ​ការ​អនុវត្ត​កសិកម្ម​កកើត​ឡើង​វិញ​នៅ​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍។ ការ​វិនិយោគ​នេះ​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​របស់ MEF IV មិន​ត្រឹម​តែ ​ផល​ចំណេញ ផ្នែក​​ហិរញ្ញ​វត្ថុ និង​ថែម​ទាំង​បង្កើត​ផល​វិជ្ជមាន​ដល់​សង្គម និងបរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​តំបន់។ ក្រុមហ៊ុន​ហាស ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៧ ដោយ​សហគ្រិន​ស្ត្រី​ពីរ​រូបគឺលោកស្រី Heloise Buckland និង Carol Rius ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ដោយ Richard Kendall កាល​ពីឆ្នាំ ២០១៩។ ក្រុមហ៊ុន​ហាស ​រីកចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​ក្នុង​នាម​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ឈាន​មុខ​គេ​ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម ដោយ​ប្រើប្រាស់​បច្ចេក​វិទ្យា​​ច្នៃប្រឌិត។ ក្រុមហ៊ុន​ហាស ផលិត​ធ្យូង​អង្កាម ជី​កាបូន​ធ្យូង​អង្កាម និង​ផលិតផល​ការពារ​ដំណាំ​ដែល​ត្រូវ​បាន​រចនា​ឡើង​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​កសិករ​ជួប​ប្រទះ រួមមាន​គម្លាត​ទិន្នផល សត្វល្អិត ជំងឺ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ដី ​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម​មិន​បាន​ល្អ ព្រម​ទាំង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ លោកស្រី Ingrid van Ginkel នាយក​គ្រប់គ្រង​ទូទៅ​នៅ​ក្រុមហ៊ុន​ហាស​កម្ពុជា​ ថ្លែងថា៖ «​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់ Mekong Capital ចំពោះ​ការ​កែប្រែ​គុណភាព​ដី​ ការ​ប្រមូល​កាបូន និង​ការ​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព របស់​កសិករ​ខ្នាតតូច គឺ​ពិត​ជា​ស្របតាម​បេសកកម្ម​របស់​យើង នៅ​ក្រុមហ៊ុន​ហាស​កម្ពុជា។ យើង​មាន​សេចក្តី​សោមនស្ស​រីករាយ ក្នុង​ការ​ធ្វើការ​រួមគ្នា​ជាមួយ​ក្រុម​ការងារ​របស់​ពួកគេ ដើម្បី​ពង្រីក​អាជីវកម្ម​របស់​យើង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា ផលិត​ជី​កាបូន ដែល​មាន​គុណភាព​ខ្ពស់​សម្រាប់​ដំណាំ​សំខាន់ៗ​ដូច​ជា​ស្រូវ ស្វាយចន្ទី និង ដំឡូងមី ដែល​ធ្វើ​ឲ្យដី​កសិករ​ធន់នឹង​អាកាសធាតុ និង​ទិន្នផល​កាន់តែ​ប្រសើរ»។ លោកស្រី Heloise Buckland នាយក​​ប្រតិបត្តិ និង​ជា​សហស្ថាបនិក​ក្រុមហ៊ុន​ហាស មាន​ប្រសាសន៍​ថា​៖​«បេសកកម្ម​របស់​យើង​ គឺ​ដើម្បី​ពន្លឿន​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ទៅជា​កសិកម្ម​កកើត​ឡើងវិញ។ ​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​ចំណុច​នេះ យើង​បាន​បង្កើត​នូវ​បច្ចេកវិទ្យា និង​ផលិតផល​ដ៏​អស្ចារ្យ​ដែល​អាច​កែប្រែ​គុណភាព​ដី និង​ចាប់​កាបូន ហើយ​ធ្វើឲ្យ​មាន​ភាពធន់​នឹង​អាកាសធាតុ។ កសិករ​ជ្រើសរើស​ផលិតផល​របស់​យើង ព្រោះ​ថា​វា​មាន​តម្លៃ​ធូរថ្លៃ​ជាង​ធាតុ​ចូល​ធម្មតា និង​ជួយ​ដល់​សុខភាព​ដី​រយៈពេល​វែង អាច​ការពារ​ដំណាំ និង​បង្កើន​ប្រសិទ្ធភាព​ទឹក និង សារធាតុ​ចិញ្ចឹម។ ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់ Mekong Capital ក្នុង​ការ​គាំទ្រ​ចក្ខុវិស័យ​របស់​យើង នៅ​ពេល​នេះ គឺជា​ពេល​ដែល​ល្អ​បំផុត ដោយ​ពួកយើង​ត្រូវ​ការ​ដំណោះស្រាយ​ដែល​អាច​សម្រេច​បាន ក្នុង​ការ​ធ្វើ​មាត្រដ្ឋាន និង​ផលប៉ះពាល់​ដល់​ការ​រិចរិលដី​ដែល​នៅ​សេសសល់ គឺជា​រឿង​បន្ទាន់​បំផុត»។ លោកស្រី Ellen Van នាយក​របស់ Mekong Capital និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែកលក់ សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​នៅ​ហាស បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «យើង​មាន​កិត្តិយស​ក្នុង​ការ​ចាប់​ដៃគូ​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ហាស​ក្នុង​ការ​នាំ​យក​ចំណេះដឹង និង​ការ​ច្នៃ​ប្រឌិត​រួមគ្នា ដើម្បី​ពន្លឿន​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​កសិកម្ម​កកើត​​ឡើងវិញ​នៅ Mekong Capital យើង​ជឿជាក់​លើ​ការ​វិនិយោគ​នៅ​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ដែល មិន​ត្រឹម​តែ​ផ្តល់​ផល​ចំណេញ​ផ្នែក​ហិរញ្ញ​វត្ថុ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​បង្កើត​ផល​វិជ្ជមាន​ដល់​សង្គម និង​បរិស្ថាន​ផងដែរ។ យើង​ឈរ​នៅ​ពីក្រោយ​បេសកកម្ម​របស់ ក្រុមហ៊ុន​ហាស ហើយ​យើង​ទន្ទឹង​រង់ចាំ​គាំទ្រ​ការ​រីក​លូតលាស់ នៅ​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​ផល​ជះ​ជាវិជ្ជមាន ដល់​សង្គម និង ផល​ចំណេញ»។ អំពី​ក្រុមហ៊ុន​ហាស៖ ក្រុមហ៊ុន​ហាស គឺ​នៅ​ជួរ​មុខ​នៃ​កសិកម្ម​កកើត​​ឡើងវិញ​នៅ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៧ ដោយលោកស្រី​ Heloise Buckland និង Carol Rius ចូលរួម​ដោយ Richard Kendall ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ក្រុមហ៊ុន​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​របស់​ស្ត្រី និង ដំណោះ​ស្រាយ​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ច្នៃ​ប្រឌិត។ យុទ្ធសាស្ត្រ​សំខាន់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ស្ត្រី​ជា​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​កសិកម្ម​កាបូន ផ្តល់​អំណាច​ឱ្យ​ពួកគេ​ក្នុង​ការ​តស៊ូ​មតិ​សម្រាប់​ការ​អនុវត្ត​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព និង​អប់រំ​អ្នក​ដទៃ​អំពី​សុខភាពដី។ វិធីសាស្រ្ត​នេះ គួបផ្សំ​នឹង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​លក់​នៅ​នឹង​កន្លែង ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ស្ត្រី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​រួម​ចំណែក​ដល់ ២៧% នៃ​ការ​លក់​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៣។ ប្រតិបត្តិការ​ជីសរីរាង្គ និង​ជីសរីរាង្គ​ដំបូង​បង្អស់​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ហាស គឺ​បាន​ចាប់​ផ្តើម នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៩ ហើយ​ប្រទេស​នេះ​នៅ​តែ​ជា​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រតិបត្តិការ ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន។ ក្រុមហ៊ុន​មាន​គោល​បំណង​បំពេញ​តម្រូវការ​ជី​សរីរាង្គ ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ស្របតាម​ចក្ខុវិស័យ​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រមាញ់ និង​នេសាទ សម្រាប់​វិស័យ​កសិកម្ម​ដែល​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង រួម​បញ្ចូល ភាព​ធន់នឹង​អាកាសធាតុ និង​និរន្តរភាព។ ក្រុមហ៊ុន​ហាស ក៏​មាន​ផែនការ​ប្រកប​ដោយ​មហិច្ឆិតា​ក្នុង​ការ​ដាក់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឱ្យ​ស្ថិត​ក្នុង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​ក្នុង​ការ​ចាប់​កាបូន​ដោយ​ធ្វើទៅ​លើ​ដំណាំ​សំខាន់ៗ​ដូចជា ស្រូវ ដំឡូងមី និង​ស្វាយចន្ទី ដោយ​ការ​កែប្រែ​គុណភាព​ដី និង​ការ​ចាប់​កាបូន។",មូលនិធិវិនិយោគសហគ្រាសមេគង្គ (Mekong Enterprise Fund IV) បានប្រកាសការវិនិយោគចំនួន ៥ លានដុល្លារនៅក្រុមហ៊ុន ហាសកម្ពុជា ដែលច្នៃធ្យូងអង្កាម និងជីធម្មជាតិ ដើម្បីអនុវត្តកសិកម្មកកើតឡើងវិញនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ការវិនិយោគនេះបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ MEF IV ក្នុងការបង្កើតផលវិជ្ជមានដល់សង្គម និងបរិស្ថាន។ ហាសកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសហគ្រិនស្ត្រី Heloise Buckland និង Carol Rius និងបានរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ ក្រុមហ៊ុននេះផលិតធ្យូងអង្កាម ជីកាបូនធ្យូងអង្កាម និងផលិតផលការពារដំណាំ ដែលត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលកសិករជួបប្រទះ។ MEF IV បានសន្យាគាំទ្រចក្ខុវិស័យរបស់ហាសក្នុងការផ្តល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបង្កើនផលចំណេញ និងភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ សម្រាប់ដំណាំសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា។ "កម្ពុជា និង​អេមីរ៉ាត​អារ៉ាប់​រួម (UAE) ប្ដេជ្ញា​ពន្លឿន​ការ​អនុវត្ត​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ភាពជាដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ (CEPA) ដែល​នឹង​បើក​ទូលាយ​ទីផ្សារ​កាន់​តែ​ច្រើន​សម្រាប់​ទំនិញ និង​សេវាកម្ម បង្កើន​រំហូរ​វិនិយោគ និង​បង្កើត​ការងារ។ ការ​ប្ដេជ្ញា​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ជំនួប​រវាង​លោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ និង​លោក Obaid Saeed Obaid Bintaresh Aldhaheri ឯកអគ្គរាជទូតUAE ប្រចាំ​កម្ពុជា ដែល​មាន​និវេសនដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​បាងកក ប្រទេស​ថៃ នា​ថ្ងៃទី​១៣ ខែ​ឧសភា នៅ​ទីស្តីការ​ក្រសួង។ ភាគី​ទាំង​២ ​បាន​ឯកភាព​លើ​សារៈសំខាន់​នៃ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នេះ​រវាង​កម្ពុជា-UAE ដើម្បី​ធ្វើឱ្យ​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ​នូវ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី។ ក្រសួង​ការបរទេស​បញ្ជាក់​ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​នា​ថ្ងៃទី​១៥ ឧសភា ថា៖ «ភាគី​ទាំង២ ក៏បាន​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​មធ្យោបាយ​នានា ដើម្បី​ពន្លឿន​ការ​អនុវត្តកិច្ច​ព្រមព្រៀង CEPA ដែល​បាន​ចុះហត្ថលេខា​កាលពី​ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងមក និង​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ នឹង​បើក​ទូលាយ​ទីផ្សារ​កាន់តែ​ច្រើន​សម្រាប់​ទំនិញ និង​សេវាកម្ម បង្កើន​រំហូរ​វិនិយោគ បង្កើត​ការងារ ពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​វិស័យ​ផ្សេងៗ និង​បង្កើន​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក»។ សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​បញ្ជាក់ថា៖ «ភាគទាំង២​បាន​សម្ដែង​នូវ​ការ​ពេញចិត្ត​ចំពោះ​មិត្តភាព​យូរអង្វែង និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ដ៏​រឹងមាំ​រវាង​កម្ពុជា និង​អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់​រួម ចាប់តាំង​ពី​ការ​បង្កើត​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​នៅ​ឆ្នាំ១៩៩៤ និង​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ក្នុងការ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត​នូវ​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេភាគី និង​ផ្ដល់​ការ​គាំទ្រ​គ្នាទៅវិញ​ទៅមក​នៅ​លើ​ឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បី​ជា​ប្រយោជន៍​រួម​សម្រាប់​ប្រទេស​ទាំង២»។ ភាគី​ទាំង​២​ក៏​បាន​ផ្លាស់ប្ដូរ​យោបល់​ទៅវិញ​ទៅមក អំពីការ​លើក​កម្ពស់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង២​លើ​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ និង​ទេសចរណ៍ ផងដែរ។ ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាថ្ងៃទី​១៣ ឧសភា លោក Aldhaheri បាន​បញ្ជាក់ថា ក្នុង​បេសកកម្ម​ការទូត​របស់​លោក​នៅ​កម្ពុជា លោក​នឹង​ខិតខំ​បន្ត​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​បន្ថែម​ទៀត​លើ​វិស័យ​ជាច្រើន រួមមាន ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ ដឹកជញ្ជូន កសិកម្ម ថាមពល និង​ទេសចរណ៍។ នេះ​បើ​យោង​តាម​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ក្នុង​ជំនួប​នោះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា ការ​វិនិយោគ​លើ​វិស័យ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពល​ស្អាត ទេសចរណ៍ កសិកម្ម បច្ចេកវិទ្យា និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ គឺជា​អាទិភាព​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុងការ​សម្រេច​បាន​នូវ​កំណើន ការងារ សមធម៌ ប្រសិទ្ធភាព និង​ចីរភាព ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​កម្ពុជា​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ធន់ និង​បរិយាបន្ន។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ជាក់ស្ដែង ក្នុង​វិស័យ​ថាមពល​ស្អាត បច្ចុប្បន្ន ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា បាន​សម្រេច​នូវ​ការ​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាត​ចំនួន ៦២​ភាគរយ នៃ​ការ​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​សរុប និង​បាន​ដាក់ចេញ​នូវ​ទិសដៅ​ជំរុញ​ការ​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាត​ឱ្យ​បាន​ដល់ ៧០ភាគរយ ត្រឹមឆ្នាំ​២០៣០ ព្រមទាំង​បាន​បញ្ឈប់​ទាំងស្រុង​នូវ​ការ​បង្កើត​រោងចក្រ​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ថាមពល​ធ្យូងថ្ម ដោយ​ជំនួស​មកវិញ​នូវ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ថាមពល​កកើត​ឡើងវិញ»។ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​ក៏បាន​បញ្ជាក់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​វិស័យ​ទេសចរណ៍ ដោយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ដាក់ចេញ​នូវ​វិធានការ​ជា​កញ្ចប់ ដើម្បី​លើកទឹកចិត្ត និង​លើក​កម្ពស់​វិស័យ​ទេសចរណ៍ ហើយ​តាម​រយៈ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ល្អ​រវាង​កម្ពុជា-UAE ដោយ​លោក​មាន​ជំនឿ​ថា ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​នឹង​កាន់តែ​កើនឡើង​បន្ថែមទៀត។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​បាន​លើក​ទឹកចិត្ត​ដល់លោក​ឯកអគ្គរាជទូត​បន្ត​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយក្រសួង-ស្ថាប័ន​កម្ពុជា ជាពិសេស​បន្ត​ជំរុញ​កិច្ចសហប្រតិបតិ្តការ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង២​លើ​វិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ទេសចរណ៍ និង​វិស័យ​សក្ដានុពលផ្សេងៗទៀតផងដែរ៕",កម្ពុជា និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម (UAE) បានប្តេជ្ញាពន្លឿនការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (CEPA) ដែលនឹងបើកទូលាយទីផ្សារសម្រាប់ទំនិញ និងសេវាកម្ម បង្កើនរំហូរវិនិយោគ និងបង្កើតការងារ។ ការប្តេជ្ញានេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោក សុខ ចិន្តាសោភា និងលោក Obaid Saeed Obaid Bintaresh Aldhaheri នៅថ្ងៃទី ១៣ ឧសភា។ ភាគីទាំង២ បានពិភាក្សាអំពីមធ្យោបាយនានា ដើម្បីពន្លឿនការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង CEPA ដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីខែមិថុនា ២០២៣ និងបានសម្ដែងការពេញចិត្តចំពោះមិត្តភាពយូរអង្វែង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ នៅក្នុងជំនួបនេះ លោក Aldhaheri បានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងខិតខំបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ បន្ថែមលើវិស័យជាច្រើន រួមមាន ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដឹកជញ្ជូន កសិកម្ម ថាមពល និងទេសចរណ៍ ក្នុងបេសកកម្មការទូតរបស់លោកនៅកម្ពុជា។ "វាជា​មោទនភាព​មួយ​ទៀត​របស់​កម្ពុជា​ដែល​ផលិតផល​មាន​គុណភាព​មួយ​ប្រភេទ​បាន​ទៅ​ដល់​ទីផ្សារ​បរទស​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំនេះ។ ម្រេច​ខ្មៅ​ចំនួន ៣០​តោន​បាន​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​ចិន កាលពី​ខែ​មេសា ប៉ុន្តែ បញ្ហា​ប្រឈម​អាច​កើត​មាន​នៅ​ឆ្នាំ២០២៥ សម្រាប់​ផលិត​ផល​កសិកម្ម​មួយនេះ។ ម្រេច​ខ្មៅ​ចំនួន ៣០តោន ដែល​ជា​ផលិតផល​របស់​ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper ត្រូវ​បាន​នាំ​ចេញ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​ជា​លើក​ដំបូង។ ផលិតផល​នេះ​បាន​ទៅ​ដល់​​ទីក្រុង Qingdao ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ Shandong ​នៅ​ភាគខាង​កើត​នៃ​ប្រទេស​ចិន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​មេសា​កន្លង​ទៅ។ អ្នកស្រី Anna Cai នាយក​ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​នាំចេញ​លើក​ទីមួយ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​រយៈ​ពេល​មួយ​ឆ្នាំ​ បន្ទាប់​ពី​ស្ថានទូត​ចិន​ប្រចាំ​កម្ពុជា​បាន​ប្រកាស​​អំពី​ការ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​កម្ពុជា​នាំ​ចេញ​ម្រេច​ទៅ​ប្រទេស​ចិន​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១២ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣។ អ្នកស្រី​​ពន្យល់​ថា ម្រេច​ដែល​អាច​នាំ​ចេញ​ទៅ​បាន​ត្រូវ​តែ​អនុលោម​ទៅតាម​​ការ​កំណត់​​របស់​អគ្គរដ្ឋបាល​គយ​ នៃ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិតចិន (GACC)។ អ្នកស្រី​ថា ម្រេច​ពី​ក្រុមហ៊ុន​របស់​អ្នកស្រី​មាន​គុណភាព​ទៅ​តាម​តម្រូវការ​របស់​អតិថិជន​ចិន។ អ្នកស្រី​និយាយ​ថា៖ «វា​ជា​ការ​ប្រារព្ធ​ខួបមួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ប្រកាស​អំពី​ការ​ផ្ដល់​សិទ្ធិ​នាំ​ចេញ​ម្រេច​ទៅ​ប្រទេស​ចិន។ វាជា​សមិទ្ធិផល​មួយ​ដ៏ធំ​គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់ និង​​ថ្ងៃ​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​កសិករ​ដាំម្រេច​កម្ពុជា និង​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ Sela Pepper ផ្ទាល់តែ​ម្ដង។ ខ្ញុំសូម​អរគុណ​ដល់​កសិករ​ទាំង​អស់»។ ក្រៅ​ពី​នាំចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ចិន ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper ក៏​នាំចេញ​ម្រេច​ខ្មៅ​ទៅ​ប្រទេស​ប្រមាណ​ ១០​ផ្សេង​​ទៀត​នៅ​លើ​ពិភពលោក។ អ្នកស្រី​ Anna Cai បញ្ជាក់​ថា ក្រុមហ៊ុន​របស់​អ្នកស្រី​បាន​ដំណើរ​ការ​ ៩​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​ធ្វើការ​រួម​គ្នា​ជាមួយ​កសិករ​ដើម្បី​ផលិត​ម្រេច​ដែល​មាន​គុណភាព​សម្រាប់​ទីផ្សារ​ក្នុង​ស្រុក​និង​នាំ​ចេញ។ កាល​ពី​ឆ្នាំ​​២០២៣ កម្ពុជា​បាន​នាំចេញ​ម្រេច​​សរុប​ជាង​ ៦ពាន់​តោន​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ ដែល​តួលេខ​នេះ​បង្ហាញ​ពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ជិត ២៧​ភាគរយ​ប្រៀបធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​២០២២។ ការធ្លាក់ចុះ​នេះ​បណ្ដាល​មក​ពី​កត្តា​រួមផ្សំ​ផ្សេងៗ​បូករួម​ទាំង​ការ​ស្ទាក់ស្ទើរ​របស់​កសិករ​ដែល​មិន​ចង់​លក់​ចេញ​ដោយសារ​បាន​តម្លៃ​ទាប។ នេះ​បើតាម​តួលេខ​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម​​ រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ អាកាសធាតុ​ក្ដៅ​ និង​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត​រយៈ​ពេល​វែង​នៅ​២០២៤​ឆ្នាំ​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ផលិតផល​កសិកម្ម​ប្រឈម​នឹង​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ ក្នុង​នោះ​ក៏​មាន​ទាំង​ម្រេច​ផងដែរ។ លោក ងួន ឡាយ ប្រធាន​សមាគម​លើក​កម្ពស់​ម្រេច​កំពត បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper ក៏ជា​សមាជិក​របស់​សមាគម​នេះដែរ។ លោក​ថា ការ​នាំ​ចេញ​នេះ​ជាការ​ចូលរួម​លើក​កម្ពស់​ផលិតផល​កម្ពុជា។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ​លោក​បង្ហាញ​កង្វល់​អំពី​កង្វះ​ផលិតផល​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២៥​ ដោយសារ​តែ​ដំណាំ​ម្រេច​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​រងគ្រោះ​ពី​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត។ បើតាម​លោក ងួន ឡាយ ​ម្រេចដែល​មាន​ក្នុង​ប្រទេស​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​​២០២៤​នេះ​ គឺ​ជា​ផលិត​ផល​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន ហើយ​ក៏​មាន​មិន​ច្រើន​នោះដែរ។ លោក​និយាយ​ថា៖ «ស្ថានភាព​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ​​ ម្រេច​ខូចខាត​អស់​ច្រើនណាស់។ យើង​អាច​ប៉ាន់ស្មាន​ថា ការ​ខូចខាត​មាន​ ៦០​ភាគរយ​បាត់​ទៅ​ហើយ។ កាលពី​ឆ្នាំ​មុន ភ្លៀង​​ច្រើន​ពេក ធ្វើ​ឲ្យ​រលួយ​គល់​ដើមម្រេច​មួយ​ចំនួនធំ។ ដល់​មក​រដូវ​ប្រាំង​ឆ្នាំនេះ​ មាន​ការរាំង​រហូត​ដល់​ ៦​ឬ​ ៧​ខែ ធ្វើ​ឲ្យ​ខ្វះទឹក ដល់​អីចឹង​ទៅ​វា​ងាប់​អស់​​ច្រើនណាស់»។ លោក​បន្ត​ថា៖ «ខ្ញុំ​ធ្លាប់​បេះម្រេច​បាន​ ៨​ឬ​៩​តោន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ តែ​ឆ្នាំនេះ​អត់​បាន គឺ​​បាន​យ៉ាង​ច្រើន​ ២០០​គីឡូក្រាម។ បើ​យើង​មើល​ទៅ​លើ​កសិដ្ឋាន​ផ្សេងៗ​ក៏​មិន​ខុស​គ្នា​ដែរ គឺ​ខូចច្រើន​ណាស់។ សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២៥ យើង​មិន​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​មាន​ម្រេច​សម្រាប់​នាំ​ចេញ​រាប់​រយ​តោន​ដូច​មុន​ទេ។ បាន​តែ​៥០ ទៅ​៦០​តោន វា​ល្អ​ណាស់​ទៅ​ហើយ»។ ទោះ​បី​ជា​មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​បណ្ដាល​មក​ពីគ្រោះ​​ធម្មជាតិ​បែប​នេះ​ក្ដី ​អ្នកស្រី Anna Cai អះអាង​ថា ក្រុមហ៊ុន​​អ្នកស្រី​បន្ត​ធ្វើ​ការ​ជាមួយ​កសិករ​ដើម្បី​មាន​ម្រេច​ផ្គត់ផ្គង់​ទៅ​តាម​តម្រូវការ​ទីផ្សារ។ អ្នកស្រី​ថ្លែង​ថា៖ «ពិតណាស់​ រដូវប្រាំង​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​លំបាក​សម្រាប់​ដំណាំម្រេច។ ប៉ុន្តែ មិនថា​លំបាក​យ៉ាង​ណា​ទេ កសិករ​នឹង​ក្រុមហ៊ុន​របស់​យើង​នឹង​បន្ត​ពុះពារ​តទៅ​ទៀត»។ លោក ងិន ឆាយ ប្រតិភូ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ទទួល​បន្ទុក​ជា​អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា អាកាសធាតុ​ឡើង​កម្ដៅ​ខ្លាំង​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​ពិត​ជា​ប៉ះពាល់​ដល់​ដំណាំ​កសិកម្ម បូក​រួម​ទាំង​ម្រេច​ផងដែរ។ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​ការ​ផល​ប៉ពាល់​នេះ ម្ចាស់​កសិដ្ឋាន​ម្រេច​អាច​ប្រើសំណាញ់​ពណ៌​ខ្មៅ​ដើម្បី​បាំង​ពី​លើ​ទប់​កម្ដៅ ឬ ចំហាយទឹក ឬ ទឹកសាច​ដើម្បី​ស្រោច​ឲ្យ​បាន​ញឹក​ញាប់។ ធ្វើ​ដូច្នេះ​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​កម្ដៅ និង ផ្ដល់​ទឹក​ដល់​ដំណាំ​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់៕",ម្រេចខ្មៅចំនួន ៣០តោនដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុន Sela Pepper ត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិនជាលើកដំបូងកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤។ នេះជាសមិទ្ធិផលដ៏មានន័យសម្រាប់កម្ពុជានិងកសិករដាំម្រេច។ ទោះជាយ៉ាងណា បញ្ហាអាកាសធាតុក្ដៅនិងគ្រោះរាំងស្ងួតនៅឆ្នាំ ២០២៤ អាចធ្វើឲ្យមានបញ្ហាកង្វះផលិតផលក្នុងឆ្នាំ ២០២៥។ លោក ងួន ឡាយ ប្រធានសមាគមលើកកម្ពស់ម្រេចកំពត ក៏បានបង្ហាញកង្វល់អំពីការខ្វះខាតនេះ ដោយសារដំណាំម្រេចបានរងការខូចខាតយ៉ាងខ្លាំង។ អ្នកស្រី Anna Cai នាយកក្រុមហ៊ុន Sela Pepper បានអះអាងថា គឺព្យាយាមធ្វើការជាមួយកសិករដើម្បីបន្តផ្គត់ផ្គង់ម្រេចទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារ ដោយមិនបញ្ជាអំពីបញ្ហាអាកាសធាតុ។ "លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាក់​សាជាថ្មី​ថា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​នឹង​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​ឯកជន​ ហើយថា​រដ្ឋាភិបាល​មិន​មែន​ប្រៀប​បីដូច​​ជា​សត្វ​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កណ្ដុរ​នោះ​ទេ។ ក្នុងពិធី​​សម្ពោធ​​សមាគម​សហព័ន្ធ​អ្នក​វិនិយោគ​កម្ពុជា កាល​ពី​រសៀល​ថ្ងៃទី​៩ ខែឧសភា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​ឯកជន និង​ក្រុមហ៊ុន​នានា​ដែល​កំពុង​រកស៊ី​នៅ​កម្ពុជា ព្រមទាំង​បាន​​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ចូល​មក​​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ក្រុមហ៊ុន​នានា​នៅ​ក្រៅ​និង​ក្នុង​ប្រទេស។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ លោកចង់​ឃើញ​មាន​កិច្ច​សហការ​គ្នា​ល្អ​រវាង​វិស័យ​ទាំង​ពីរ​នេះដោយ​គោរព​អនុលោមភាព។ លោក​និយាយ​ថា៖ «ការ​ពង្រឹង​អនុលោមភាព គឺ​ពង្រឹង​ភាពស្របតាម ឬ​ប្រព្រឹត្តទៅ​តាម​គោលការណ៍​ ផែនការ នីតិវិធី​ច្បាប់ បទបញ្ញត្តិ​ និង​កិច្ច​សន្យា។ តើ​ការពង្រឹង​អនុលោមភាព​បាន​​ប្រយោជន៍​អ្វី?​ ការ​ពង្រឹង​អនុលោមភាព គឺការ​ពង្រឹង​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ របៀប​រៀបរយ និង​មាន​តម្លាភាព​ ឲ្យ​មាន​​បរិស្ថាន​មួយ​ដែល​មាន​ភាពច្បាស់​លាស់ និង​ងាយ​ស្រួល​ធ្វើ​សកម្មភាព​អាជីវក​ម្ម។ វាបង្កើត​ការ​ទុកចិត្ត​គ្នា​​រវាង​ឯកជន​និង​ឯកជន រវាង​រដ្ឋ​និង​ឯកជន និង​បង្កើត​បរិស្ថាន​ធុរកិច្ច​ដែល​​មាន​ស្ថិរភាព​និង​មាន​លំនឹង»។ លោក​លើក​ឡើង​ថា នៅ​ពេល​ឮពាក្យ​ថា​​អនុលោមភាព មាន​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លះ​យល់​ថា វា​​ជា​រឿង​រសើប​។ លោក​ស្នើ​កុំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​នានា​​ប្រៀបធៀប​ពាក្យ​នេះ​​ទៅនឹង​សត្វ​​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កំហុស​កណ្ដុរ​ ព្រោះ​ថា​​រដ្ឋាភិបាល​មិន​មែន​ជា​ឆ្មា​ដែល​ចាំ​តែ​ចាប់​កំហុស​វិស័យ​ឯកជន​នោះទេ។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «រដ្ឋ​មាន​តួនាទី​គាំទ្រ មិន​ដើរ​តួនាទី​ផាក​ពិន័យ​ទេ។ ខ្ញុំ​មិនចង់​ឲ្យមាន​ការ​យល់​ឃើញ​ថា​ឲ្យតែ​ឮពាក្យ​ថា​រដ្ឋ​គឺ​គេ​សំដៅថា​ចាំតែ​ផាក​ ចាំតែចាប់​កំហុស។ រដ្ឋមិន​ចង់​ដើរ​តួនាទី​បែប​នេះទេ។ ភាពជាដៃគូ​ខ្ញុំ​ចង់​បាន​ការ​ជួយ​គិត ជួយធ្វើ ជួយ​អនុវត្ត»។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ចង់​ឲ្យ​​​វិស័យ​ឯកជន​និង​រដ្ឋ​រួមគ្នា​ធ្វើ​​ឲ្យ​កម្ពុជា​​ក្លាយ​ជា​កន្លែង​ដែល​បរទេស​ចង់​មក​វិនិយោគ។ លោក​ថា រដ្ឋាភិបាល​ប្ដេជ្ញា​​ក្នុង​ការ​បង្កលក្ខណៈ​ងាយ​ស្រួល​ឲ្យ​វិនិយោគិន​នៅ​កម្ពុជា​កាន់តែ​មាន​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង និង​កាន់តែជោគ​ជ័យ។ លោក ច័ន្ទ សុផល នាយកមជ្ឈ​មណ្ឌលសិក្សា​គោល​នយោបាយ​ យល់​ថា​ អនុលោម​ភាព​​របស់​វិស័យ​​ឯកជន​​នៅ​​មិន​​ទាន់​​គ្រប់​​គ្រាន់​ ​ឬ​​មិន​​ទាន់​​គ្រប់​​ក្រុម​ហ៊ុន​​នៅ​ឡើយ​ទេ​ ដែល​មូល​ហេតុ​​អាច​​មក​​ពី​​តម្រូវ​ការ​អនុលោម​ភាព​មាន​ការ​តឹង​តែង​ពេក។ លោក​ថ្លែង​ថា វា​​ជា​ការ​​សំខាន់​​ដែល​​ក្រុមហ៊ុន​​ប្រកួត​​ប្រជែង​​ដោយ​​ឈរ​លើ​​អនុលោម​ភាព​​ដូច​​គ្នា។ ប៉ុន្តែ ក្រុម​ហ៊ុន​​ដែល​​អនុលោម​ទាំង​​ស្រុង​ ប្រឈម​​នឹង​​ការ​​បង់​​ពន្ធ​ច្រើន​ ​ដែល​​ពិបាក​​ធ្វើ​​ឱ្យ​ទំនិញ​ ​ឬ​​សេវា​មាន​​ថ្លៃ​​ទាប​​ដូច​​ក្រុមហ៊ុន​​មិន​​អនុលោម​​ ឬ​​មិន​​អនុលោម​​ទាំង​​ស្រុង​។ លោក​ថ្លែង​ដូច្នេះ​ថា៖ «ខ្ញុំ​​យល់​ថា​​គួរ​​តែ​​សម្រួល​​អនុលោម​​ភាព​ ឱ្យ​​មាន​​ភាព​​ប្រាកដ​​និយម​​សម្រាប់​​ក្រុម​​ហ៊ុន​​ទាំង​​អស់​អនុលោម​បាន​ទាំង​ស្រុង​ ដើម្បី​​ឲ្យ​មាន​ភាព​​យុត្តិធម៌​​ក្នុង​​ការ​​ប្រកួត​ប្រជែង​។ ឧទាហរណ៍​ ដូចជា​ការ​បន្ទាប​អត្រា​ពន្ធ​។ នៅ​​ពេល​​ក្រោយ​ អាច​​មាន​​ការ​​តំឡើង​​បន្តិច​ម្តងៗ​​បាន​ ដោយ​​មាន​​ការ​​ចូល​​រួម​​ទាំង​​អស់​​គ្នា​»។ លោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរង​នៃ​សមាគម​​វាយនភណ្ឌ សម្លៀក​បំពាក់ ​ស្បែក​ជើង និង​ផលិតផល​ធ្វើ​ដំណើរ​​​នៅ​​កម្ពុជា ហៅកាត់​ថា TAFTA ថ្លែង​ថា អនុលោមភាព​មាន​ទិដ្ឋភាព​នានា​ដូចជា​ ផ្នែក​ពលកម្ម បរិស្ថាន ពន្ធ សុវត្ថិភាព​ផ្នែក​អាគារ និង​ចំណុច​ជា​ច្រើន​ទៀត ហើយ​ផ្នែក​ទាំង​នេះ​មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​ខុសៗ​គ្នា។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «វិស័យ​ឯកជន​បាន​និង​កំពុង​អនុវត្ត​ទៅតាម​គោលការណ៍​នៃ​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ដើម្បី​ឲ្យ​សម្រេច​បាន​នូវ​អនុលោមភាព​ពេញ​លេញ»។ លោក លឹម ហេង​ អនុប្រធាន​សភាពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា បាន​ថ្លែង​ថា អ្វី​ដែល​លោក​ ហ៊ុន ម៉ាណែត​ បាន​លើក​ឡើង​គឺ​លោក​ចង់​ឲ្យ​គ្រប់​ក្រុមហ៊ុន​ទាំង​អស់​គោរព​ច្បាប់​ឲ្យ​បាន​ស្មើរៗគ្នា សូម្បីតែ​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​ក៏​ត្រូវ​តែ​គោរព​ដូចគ្នា​ដែរ។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ដូច្នេះ​អនុលោមភាព​គឺ​ការ​គោរព​ច្បាប់​ទាំង​អស់​គ្នា ទាំង​មន្ត្រី ទាំង​អ្នករកស៊ី គឺយើង​អនុវត្ត​ច្បាប់​ទាំង​អស់​គ្នា ដើម្បី​ទៅថ្ងៃមុខ​យើង​អាច​អនុវត្ត​បាន​ល្អ​ប្រសើរ​ទាំង​អស់​គ្នា បំបាត់​នូវ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី ឬ​ការិយាធិបតេយ្យ​ជាដើម គឺ​យើង​ដើរ​ទៅ​ដោយស្រប​គ្នា។ នេះ​ជា​អ្វី​ដែល​វិស័យ​ឯកជន​ចង់បាន គឺ​ប្រកួត​ប្រជែង​ដោយ​ស្មើភាព។​ បើមាន​អនុលោមភាព ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​គឺ​ស្មើគ្នា»។ លោក​ជា​ឧទាហរណ៍​ថា ក្នុង​ករណី​នាំចេញ ក្រុមហ៊ុន​ទាំង​អស់​ត្រូវ​គោរព​តាម​អនុលោមភាព​ពន្ធ​​ គឺត្រូវ​បង់​ពន្ធ​ត្រឹមត្រូវ។ លោក​ថា ការ​អនុវត្ត​អនុលោមភាព​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ​នឹង​ជំរុញ​​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច និង​បង្កើន​ថវិកា​ជាតិ៕",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងគាំទ្រវិស័យឯកជន និងក្រុមហ៊ុននានាដែលរកស៊ីនៅកម្ពុជា ហើយមិនដើរតួនាទីដូចជាសត្វឆ្មាចាំតែចាប់កណ្ដុរទេ។ ក្នុងពិធីសម្ពោធសមាគមសហព័ន្ធអ្នកវិនិយោគកម្ពុជា លោកបានអំពាវនាវឲ្យមានការវិនិយោគបន្ថែមទៀត និងបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃអនុលោមភាពដែលជួយបង្កើតបរិស្ថានអាជីវកម្មមានស្ថិរភាព និងមានលំនឹង។ លោកបានស្នើកុំឲ្យយល់ថារដ្ឋចាំតែចាប់កំហុសវិស័យឯកជន ប៉ុន្តែគួរបានឃើញថារដ្ឋគាំទ្រវិស័យឯកជន ដើម្បីធ្វើឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាកន្លែងគួរឲ្យវិនិយោគ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចង់ឲ្យវិស័យឯកជននិងរដ្ឋធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីអនុវត្តអនុលោមភាពបានល្អ និងប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព។ "លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លើក​ឡើង​ថា ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា​នឹង​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​កាន់​តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព ដោយ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ពីការ​ប្រើ​ក្រដាស​ទៅ​ជា​ការ​មិន​ប្រើ​ក្រដាស ដោយ​ប្រព័ន្ធ​នេះ​មាន​ការ​តភ្ជាប់​ទៅកាន់​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរតែ​មួយ​របស់​អាស៊ាន​ ដើម្បី​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទិន្នន័យ​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អាស៊ាន។ ក្នុងពិធី​ប្រកាស​ដាក់​ឱ្យ​អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ ​នា​ថ្ងៃទី​៧ ខែ​ឧសភា នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក​ថ្លែង​ថា ការ​ដាក់​ឱ្យ​អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ​នេះ​ គឺជា​ការ​ចូលរួម​ចំណែក​មួយ​ដ៏សំខាន់​ក្នុង​ការ​កែ​លម្អ​បរិយាកាស​ធុរកិច្ច និង ការ​ជំរុញ​សកម្មភាព​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​កម្ពុជា។ ប្រព័ន្ធ​នេះ​មាន​គោលដៅ​លើក​កម្ពស់​គុណភាព តម្លាភាព ប្រសិទ្ធភាព និង​ភាព​ជឿ​ជាក់​ពីសំណាក់​វិនិយោគិន និង​ធុរជន ព្រម​ទាំង​បង្កើត​ការ​បង្ខិត​សេវា​សាធារណៈ​ទៅ​ជិត​អ្នក​ប្រើប្រាស់​តាម​រយៈការ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិកម្ម និង ថ្នាល​បច្ចេក​វិទ្យា និង ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ដើម្បី​សម្រួល​នីតិវិធី កាត់​បន្ថយ​ពេលវេលា និង ចំណាយ​ពាក់​ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​លើក​ឡើង​ថា៖ «ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា​មាន​ការ​តភ្ជាប់​ទៅកាន់​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​អាស៊ាន ដើម្បី​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទិន្នន័យ​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អាស៊ាន និង​កែសម្រួល​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ស្នើ​សុំ​អាជ្ញាបណ្ណ លិខិត​អនុញ្ញាត វិញ្ញាបនបត្រ និង​ឯកសារតម្រូវ​នានា​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​នាំចេញ នាំចូល​ទំនិញ ដែល​កន្លង​មក ពាណិជ្ជករ​ត្រូវ​រត់​ការ​ឆ្លងកាត់​ក្រសួង ស្ថាប័ន​មាន​សមត្ថកិច្ច​ផ្សេង​គ្នា​ជាច្រើន​លើក​មក​ជា​ការ​ស្នើសុំ​តែមួយ​លើក​រួមគ្នា​តាម​ទម្រង់​អេឡិចត្រូនិក»។ លោកបន្ថែមថា៖ ​«ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ​រួម​ជាមួយ​នឹង​ប្រព័ន្ធ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិកម្ម​ទិន្នន័យ​គយ ឬហៅថា អាស៊ីគូដា (ASYCUDA) នឹង​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​ដោយ​ផ្លាស់ប្ដូរ​របៀបរបប​ការងារ​ពី​ការ​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​ក្រដាស​ទៅ​ជា​ការ​មិន​ប្រើ​ក្រដាស។ ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែមួយ​ជាតិ​នឹង​ក្លាយ​ជា​តួអង្គ​ដ៏សំខាន់​មួយ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូ​ជីឌីថល​សម្រាប់​ធុរកិច្ច​ដែល​ធ្វើឱ្យ​កិច្ចសម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​កម្ពុជា​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​និង​មាន​លទ្ធផល​តភ្ជាប់​ទៅ​នឹង​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​ឌីជីថល​សម្រាប់​ធុរកិច្ច​ផ្សេង​ទៀត​ក្នុងតំបន់ និង​លើសកលលោក។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើក​ឡើង​ថា​៖ «សមិទ្ធផល​នេះ​ក៏​ជា​ការ​បន្ត​ជំរុញ​នូវ​ការ​កែទម្រង់​ស៊ីជម្រៅ និង​ការ​ធ្វើ​ទំនើបកម្ម​រដ្ឋបាល​សារពើពន្ធ ដើម្បី​បង្កើន​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ការ​គ្រប់គ្រង​ចំណូល និង​បង្កើត​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ដោយ​ស្មើរ​ភាព​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ធុរកិច្ច និង​ការ​វិនិយោគ និងដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​បន្ទុក​ចំណាយ​លើ​ការ​បំពេញ​តាម​កាតព្វកិច្ច​និង​នីតិវិធី​សារពើពន្ធ»។ លោក​រំពឹង​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ​នេះ​នឹង​ក្លាយ​ទៅ​ជា​គំរូជោគជ័យ​មួយ​ទៀត​នៃ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួមគ្នា​របស់​ក្រសួង ស្ថាប័ន​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​បាន​ជម្នះ​នូវ​ការ​លំបាក ក្នុង​ដំណើរការ​សម្របសម្រួល​ស្ថាប័ន។ ប្រព័ន្ធ​នេះ​អាច​ចាត់​ទុក​បាន​ថា​ជា​ជោគជ័យ​រួមគ្នា គឺជា​សមិទ្ធផល​រួម​គ្នា​របស់​ក្រសួង ស្ថាប័ន​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ការងារ​តាម​អភិក្រម​ចីរភាព​នៃ​ប្រព័ន្ធ​តួអង្គតែមួយ។ លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​បញ្ជាក់​ថា ការ​ធ្វើ​ការ​រួមគ្នា «ប្រកប​ដោយ​ជោគជ័យ» នេះ​ក៏​បាន​ហុចផលដល់​វិស័យ​ឯកជន និង ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ជាច្រើន​ពី​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយ​ជាតិ មាន​ជាអាទិ៍ ចំណេញ​ពេល កាត់​បន្ថយ​ចំណាយ​ដោយ​មិន​ចាំបាច់​ត្រូវ​រត់ការ​ពី​ក្រសួង ស្ថាប័ន​មួយ​ទៅក្រសួង​ស្ថាប័ន​មួយ​ទៀត​នោះទេ។ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ បានថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​នេះ​ថា ក្រៅពី​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា​ឌីជីថល​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​មុខងារ​បច្ចេកទេស​នីមួយៗ ក្រសួង​របស់​លោក​បាន​គិតគូរ​លើ​ការ​រៀបចំ​ជា​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី និង ថ្នាល​បច្ចេក​វិទ្យា​ដែល​មាន​ភាព​ប្រទាក់​ក្រឡា​គ្នា​ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យាព័ត៌មាន​ផ្សេងៗ ទាំង​ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា​ក្នុង​ក្រសួង​របស់​លោក និង​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា​របស់​ក្រសួង ស្ថាប័ន​ផ្សេង​ទៀត​ អាចធ្វើការ​ប្រទាក់​ក្រឡា​ជាមួយ​គ្នា​បាន​ជា​ចង្កោម​នៃ​អង្គ​តែមួយ។ លោកថ្លែងថា៖ ​«ការ​ដាក់​ចេញ​នូវ​ថ្នាល​ឌីជីថល​គន្លឹះ​សំខាន់ៗ ដូចជា ថ្នាល​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ទិន្នន័យ​កម្ពុជា ហៅកាត់ថា CamDX បាន​បើក​ឡើង​នូវ​ឱកាស​​ឱ្យ​ប្រព័ន្ធ​ដទៃទៀត​អាច​ធ្វើ​ការ​រួមគ្នា​និង​ប្រទាក់ក្រឡា​គ្នា ដោយ​បង្កើត​បាន​ជា​សេវា​ឌីជីថល​ថ្មីៗ​ឱ្យ​កាន់​តែ​ងាយស្រួល និង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ជាងមុន។ ជាក់ស្ដែង ប្រព័ន្ធ​ចុះបញ្ជី​អាជីវកម្ម​តាម​ថ្នាល​បច្ចេក​វិទ្យាព័ត៌មាន​ដែល​តភ្ជាប់​ជាខ្សែ​ច្រវ៉ាក់​ពី​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា​ព័ត៌មាន​មួយ​ទៅ​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​មួយ​ទៀត​នៃ​ក្រសួងស្ថាប័ន​ចំនួន ២១ បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ធុរជន​ចុះ​បញ្ជី​អាជីវកម្ម​ដោយ​ប្រើពេល​ត្រឹម​តែ​ ៨​ថ្ងៃ​នៃ​ថ្ងៃ​ធ្វើការ​ប៉ុណ្ណោះ»។ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​រយៈជិត​​៤ឆ្នាំ បើ​គិត​ពី​ពេល​ចាប់ផ្ដើម​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ CamDX នៅពាក់​កណ្ដាល​ឆ្នាំ ២០២០ មក​ដល់​ដំណាច់​ខែ​មេសា ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ក្រុមហ៊ុនចំនួន ៣៥ ៧៥៥ ជាមួយ​នឹង​ទំហំ​ដើម​ទុន ១០,៧៣ ប៊ីលាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​បាន​ចុះ​បញ្ជី​ដោយជោគជ័យ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ីនេះ៕","លើកឡើងថា ប្រព័ន្ធបញ្ជរតែមួយជាតិរបស់កម្ពុជានឹងជួយសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជាដោយផ្លាស់ប្ដូររបបការងារពីការពឹងផ្អែកទៅលើក្រដាសទៅជាការមិនប្រើក្រដាស។ ប្រព័ន្ធនេះមានការតភ្ជាប់ទៅកាន់ប្រព័ន្ធបញ្ជរតែមួយរបស់អាស៊ាន ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរទិន្នន័យជាមួយបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន និងកែសម្រួលនីតិវិធីនៃការស្នើសុំអាជ្ញាបណ្ណ លិខិតអនុញ្ញាត និងឯកសារតម្រូវនានាពាក់ព័ន្ធនឹងការនាំចេញ នាំចូលទំនិញ ដែលកន្លងមក ពាណិជ្ជករត្រូវរត់ការឆ្លងកាត់ក្រសួង ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងៗ។ លើកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបន្ថែមថា ការធ្វើការរួមគ្នា ""ប្រកបដោយជោគជ័យ"" ក៏បានហុចផលដល់វិស័យឯកជន និង ទទួលបានផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីប្រព័ន្ធបញ្ជរតែមួយជាតិ។ លោកអូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្នបញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈជិត៤ឆ្នាំ បើគិតពីពេលចាប់ផ្ដើមដាក់ឱ្យដំណើរការ CamDX នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ២០២០ មកដល់ដំណាច់ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ក្រុមហ៊ុនចំនួន ៣៥ ៧៥៥ ជាមួយនឹងទំហំដើមទុន ១០,៧៣ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិកបានចុះបញ្ជីដោយជោគជ័យក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនេះ។" "រុស្ស៊ី​បាន​ព្រមាន​បាញ់​ទម្លាក់​យន្តហោះ​​ចម្បាំង​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល​របស់សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ F-16 ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​​ណា​មួយ​ប្រគល់​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​ខ្លួន​នោះ ប៉ុន្តែ​​​​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ​​រុស្ស៊ី​បាន​បដិសេធ​ថា​ ខ្លួន​​មិនបាន​គូសវាស​សម្រាប់​ការវាទី​ចូល​ប្រទេស​ណាតូ​ណាមួយ​ដែលជា​​អតី​ត​​​រដ្ឋ​ក្នុង​សហភាព​សូវៀតនោះទេ។ ​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​រ៉យទ័រ បាន​ផ្សាយ​ថា រុស្ស៊ី​គ្មាន​គំនិត​លើ​ប្រទេស​ណា​តូ​ណាមួយ​ឡើយ ហើយ​នឹងមិន​វាយប្រហារ​​ប្រទេស​ប៉ូឡូញ រដ្ឋបាល់​ទិ​ក ឬ​សាធារណរដ្ឋ​ឆេ​ក​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​លោកខាងលិច​ផ្គត់ផ្គង់​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ដល់​ប្រទេស​​អ៊ុយ​ក្រែ​ន នោះ​ពួកគេ​នឹងត្រូវ​បាញ់​ទម្លាក់​ដោយ​កងកម្លាំង​រុស្ស៊ី។ ​រុស្ស៊ី​​បាន​ចាប់ផ្តើម​ឈ្លាន​ពាន​ចូល​ទឹកដី​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​​ដែល​ជា​រដ្ឋ​ឯករាជ្យ​​ពេញលេញ​​ និង​ជារដ្ឋ​សមាជិក​​ពេញ​សិទ្ធិ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី ​២៤ ​​ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​ ២០២២ ដោយប្តេជ្ញា​ប្រើពេល​តែប៉ុន្មានថ្ងៃ​​ដើម្បី​ផ្តួល​រំលំ​​រដ្ឋាភិបាល​របស់ ប្រធានាធិបតី​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ដែលមាន​ទំនោរ​ទៅរក​បស្ចឹមប្រទេ​ស​ឬប្លុក​សេរី​ដឹកនាំ​ដោយសហរដ្ឋ​អាមេរិក។​ ​​ក្រោយ​ការ​​លើក​ទ័ព​ចូល​អ៊ុយក្រែន វិបត្តសង្គ្រាម​មិន​ឈ្នះ​មិនចាញ់​មួយ​នេះ​បាន​បង្កឱ្យមាន​វិបត្តិ​ដ៏​ជ្រៅ​បំផុត​នៅក្នុង​ទំនាក់ទំនង​របស់​រុស្ស៊ី​ជាមួយ​លោកខាងលិច​ចាប់តាំងពី​វិបត្តិ​មី​ស៊ី​ល​គុយបា​កាល​​ឆ្នាំ ១៩៦២​។ ថ្លែង​ទៅកាន់​អាកាសយានិក​របស់​កង​ទ័ពអាកាស​រុស្ស៊ី ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូ​ទីន បាន​និយាយថា សម្ព័ន្ធមិត្ត​យោធា​ដឹកនាំ​ដោយ​សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ពង្រីក​ឆ្ពោះទៅ​ទិសខាងកើត​ឆ្ពោះទៅកាន់​​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ចាប់តាំងពី​ការដួលរលំ​នៃ​សហភាពសូវៀត​ឆ្នាំ ១៩៩១ ប៉ុន្តែ​ថា​ ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ​មិនមាន​គម្រោង​វាយប្រហារ​រដ្ឋ​ណា​តូ​នោះទេ។ យោងតាម​​ការ​ចេញសេចក្តី​ប្រកាស​របស់​​វិមាន​ក្រឹម​ឡាំង​ដែល​បានចេញ​ផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ លោក ពូ​ទីន​​ បាន​​និយាយថា៖ «យើង​មិនមាន​ចេតនា​ឈ្លានពាន​ចំពោះ​រដ្ឋ​ទាំងនេះ​ទេ។ គំនិត​ដែលថា​យើង​នឹង​វាយប្រហារ​ប្រទេស​មួយចំនួនទៀត ដូចជា ប៉ូឡូញ រដ្ឋបាល់​ទិ​ក និង​ឆេ​ក​ក៏​កំពុង​ភ័យខ្លាច​ផងដែរ គឺ​​គ្មាន​ហេតុ​ផល​ទល់តែសោះ​។ វា​គ្រាន់តែ​ជា​លេស​​ប៉ុណ្ណោះ»។ ​កន្លង​មក​​ មេដឹកនាំ​ប្រទេសលោក​ខាងលិច​ រដ្ឋ​នានានៅ​អឺរ៉ុប​ខាងកើត​សុទ្ធ​តែ​បាន​​សន្និដ្ឋាន​ស្រដៀងៗ​គ្នា​ថា លោក​ ពូទីន​ នឹង​ពង្រីក​សង្គ្រាម​ឆ្ពោះ​ទៅ​ប្រទេសរបស់ពួកគេ នៅពេល​ដែល​ លោក​ ពូទីន​​ ឈ្នះសង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន ម្ល៉ោះហើយ​ទើប​​ពួកគេ​ ខិតខំ​​ឧបត្ថម្ភ​​​ និង​ផ្គត់ផ្គង់ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​នូវសព្វាវុធ​ ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ការ​ទូត​​តាមការ​អំពាវនាវ​របស់​អ៊ុយក្រែន។ វិមាន​ក្រឹម​ឡាំង ដែល​ចោទប្រកាន់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ថា ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​រុស្ស៊ី ដោយ​គាំទ្រ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន ទាំង​លុយ អាវុធ និង​ចារកម្ម និយាយថា ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ប្រហែលជា​មិនដែល​អាក្រក់​ជាង​នេះ​ទេ។ នេះ​បើ​តាមរ៉យទ័រ​។​ នៅពេល​សួរ​អំពី​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ដែល​លោកខាងលិច​បាន​សន្យាថា​នឹង​បញ្ជូន​ទៅកាន់​អ៊ុយ​ក្រែ​ន លោក ពូ​ទីន បាន​និយាយថា យន្តហោះ​បែបនេះ​នឹងមិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានភាព​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ឡើយ។ លោកពូ​ទីន​បាន​និយាយថា៖ «ប្រសិនបើ​ពួកគេ​ផ្គត់ផ្គង់​យន្តហោះ F-16 ហើយ​ពួកគេ​កំពុងនិយាយ​អំពី​រឿងនេះ ហើយ​ទំនងជាហ្វឹកហាត់​អ្នកបើក​យន្តហោះ វា​នឹងមិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានភាព​នៅលើ​សមរភូមិ​ទេ។ យើង​នឹង​បំផ្លាញ​យន្តហោះ ដូចដែល​យើង​បំផ្លាញ​រថក្រោះ រថពាសដែក និង​ឧបករណ៍​ផ្សេងទៀត រួមទាំង​ឧបករណ៍​បាញ់​គ្រាប់​រ៉ុក្កែត​ជាច្រើន»។ លោក ពូ​ទីន​ បាន​និយាយថា F-16 ក៏​អាច​ផ្ទុក​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ផងដែរ។ លោក ពូ​ទីន បាន​និយាយថា៖ «ជាការ​ពិត ប្រសិនបើ​ពួកវា​នឹងត្រូវ​បាន​ប្រើ​ពី​អាកាសយានដ្ឋាន​នៅក្នុង​ប្រទេស​ទី​បី ពួកគេ​ក្លាយជា​គោលដៅ​ស្របច្បាប់​សម្រាប់​យើង គ្រប់​ទីកន្លែង​ដែល​ពួកគេ​អាច​នឹង​ស្ថិតនៅ»។ កន្លងមក ប្រទេស​បែលហ្ស៊ិក ដា​ណឺ​ម៉ាក ន័​រវេ​ស និង​ហូ​ឡង់ ស្ថិតក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ដែល​បាន​សន្យា​បរិច្ចាគ​យន្តហោះ F-16 ។ សម្ព័ន្ធ​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​បាន​សន្យាថា​នឹង​ជួយ​បណ្តុះបណ្តាល​អ្នកបើក​យន្តហោះ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់​របស់​ពួកគេ៕",ការបញ្ជាក់អំពីការបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះចម្បាំង F-16 ដែលបានប្រមាណបញ្ចាំងទៅអ៊ុយក្រែន បានចាប់ផ្តើមឈ្លានពានចូលទឹកដីអ៊ុយក្រែនដែលជារដ្ឋឯករាជ្យពេញលេញ និងជារដ្ឋសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២។ លោក វ៉្លាឌីមៀរ បានបញ្ចេញសេចក្តីនៅថ្ងៃសៅរ៍របស់ពួកគេដែលបង្ហាញអំពីការពិង្ខានដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយនឹងអ៊ុយក្រែនហើយបង្កឱ្យបានវិបត្តិដ៏ជ្រៅបំផុត។ លោកវ៉្លាឌីមៀរពិនិត្យលេខាធិបតេយ្យអឺរ៉ុប បានបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណបទថា បើប្រសិនបើវាបានប្រើពីការអនុម័ត្រនៅលើទីបី កន្លងមក ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក ន័រវេស និងហូឡង់ ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលបានសន្យាបរិច្ចាគយន្តហោះ F-16 ។ វិមានក្រឹមឡាំងដែលចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រសិនបើវាទទួលបានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ ទាំងដែលបញ្ចេញនឹងជួយបណ្តុះបណ្តាលអ្នកបើកយន្តហោះអ៊ុយក្រែនក្នុងការប្រើប្រាស់របស់ពួកគេ។ "រដ្ឋមន្ត្រី​​ដឹកជញ្ជូន​របស់រដ្ឋាភិបាល​ម៉ាឡេស៊ី​បាន​និយាយថា ខ្លួន​នឹង​ពិចារណា​ពង្រីក​គម្រោង​ផ្លូវដែក​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ប្រទេស​ចិន​តម្លៃ ១០​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ ​ទៅកាន់​ព្រំដែន​របស់ខ្លួន​ជាមួយ​ប្រទេស​ថៃ ដើម្បី​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​រវាង​ប្រទេសជិតខាង​អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ​ជាផ្នែក​មួយ​នៃ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ខ្សែក្រវាត់ និង​ផ្លូវ​របស់​ប្រទេស​ចិន ផ្លូវដែក​ប្រវែង ៦៦៥ ​គីឡូម៉ែត្រ​ដែល​មាន​តម្លៃ​​ ៥០,២៧​ ពាន​លាន​រីងហ្គីត ឬ​ថា ​​១០,៦៣​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ កំពុង​ស្ថិតនៅលើ​ផ្លូវដែក​ ដើម្បី​ត​ភ្ជាប់​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​ភាគ​ខាងកើត និង​​ភាគ​ខាងលិច​នៃ​ឧបទ្វីប​ម៉ាឡេស៊ី នៅ​ចុងឆ្នាំ ២០២៦​។ រដ្ឋមន្ត្រី​ដឹកជញ្ជូន​ម៉ាឡេស៊ី លោក Anthony Loke បាន​និយាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ថា រដ្ឋាភិបាល​​ម៉ាឡេស៊ី​បើក​ចំហ​​ចំពោះ​សំណើ​ដើម្បី​ពង្រីក​ផ្លូវ​ទៅកាន់​ព្រំដែន​ជាមួយ​ប្រទេស​ថៃ សម្រាប់​ការធ្វើសមាហរណកម្ម​បន្ថែមទៀត​ទៅក្នុង​បណ្តាញ​ផ្លូវដែក​ដែលមាន​ស្រាប់ ឬ​ការអភិវឌ្ឍន៍​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នាពេល​អនាគត។ ទោះបី​ជា​យ៉ាង​ណា​ លោករដ្ឋ​មន្ត្រី​​​​មិនបាន​ផ្តល់ព័ត៌មាន​លម្អិត​បន្ថែម​ទេ។ តាមការ​ដក​ស្រង់សម្តី​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​រ៉យទ័រ ​លោក​រដ្ឋមន្ត្រី Loke បាន​ប្រាប់​ព្រឹទ្ធសភា​ម៉ាឡេស៊ី​ថា ៖«នៅពេលដែល​ការតភ្ជាប់​ផ្លូវ​រថភ្លើង​រវាង​ម៉ាឡេស៊ី និង​ថៃ ​ទំនើបកម្មនិងភាព​​ប្រសើរឡើងត្រូវ​បាន​ធ្វើ​​​ ចលនា​នៃ​ទំនិញ និង​អ្នកដំណើរ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​នឹង​កាន់តែ​លឿន ដូច្នេះ​វា​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ​តំណ​ភ្ជាប់​ផ្លូវដែក​ដើម​ត្រូវ​បានស្នើ​ឡើងជា​លើកដំបូង​នៅក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៧​ ហើយ​កំពុង​ត្រូវបាន​សាងសង់​ដោយ​អង្គភាព​ម៉ាឡេស៊ី​នៃ​ក្រុមហ៊ុន China Communications Construction Co Ltd ដែល​វា​ត្រូវ​បានបញ្ចប់ ៦០ ភាគរយ គិត​ត្រឹម​ខែមីនា។ នេះ​បើ​យោងតាម​ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន​រដ្ឋ Bernama ។ ប្រទេស​ថៃ​ ក៏មាន​គម្រោង​វិនិយោគ​ក្នុង​គម្រោង​ស្ពាន​​ដ៏​ធំ​មួយ​នៅ​ភាគខាងត្បូង​ប្រទេស​ ដើម្បី​ជំរុញ​កំណើន និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក។ ស្ពាន​នេះ​នឹង​ឆ្លងកាត់​ច្រក​សមុទ្រ​ម៉ា​ឡា​កា ដែលជា​ផ្លូវ​សមុទ្រ​តូចចង្អៀត​រវាង​ម៉ាឡេស៊ី និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី។ លោក Loke បាន​និយាយថា៖ «ប្រសើរ​ជាង​ការប្រកួត​​ប្រជែង​ផលបូកស្មើសូន្យ​ ក្រសួង​ដឹកជញ្ជូន​របស់​ម៉ាឡេស៊ី​មាន​ទំនុកចិត្ត​ថា​ម៉ាឡេស៊ី និង​ថៃ​អាច​ស្វែងរក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​កា​ន់​តែ​ជិតស្និទ្ធ​នៅក្នុង​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន និង​ការអភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​សម្រាប់​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក​រយៈពេល​វែង៕​",រដ្ឋមន្ត្រីដឹកជញ្ជូនម៉ាឡេស៊ីបាននិយាយថា គម្រោងផ្លូវដែកដែលដឹកជញ្ជូនទៅកាន់ព្រំដែនរបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសថៃតម្លៃ ១០ ពាន់លានដុល្លារ និងភាពប្រសើរឡើងត្រូវបានធ្វើចលនា។ លោក Anthony Loke បានប្រាប់ថា រដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ីបានបើកចំហចំដើម្បីពង្រីកផ្លូវទៅកាន់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច។ តំណភ្ជាប់ផ្លូវដែកដើមត្រូវបានស្នើឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ហើយកំពុងត្រូវបានសាងសង់ដោយអង្គភាពម៉ាឡេស៊ីនៃក្រុមហ៊ុន China Communications Construction Co Ltd។ គម្រោងផ្លូវដែកនេះមានគម្រោងវិនិយោគដ៏ធំមួយបង្កើនចំណុចចំណូល និងអាជីវកម្មដូចជាការធ្វើសមាហរណកម្មនិងការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិសម្រាប់ផលប្រយោជន។ បើសិនជានិយាយរបស់លោក Loke បានទទួលជ័យ ការប្រសើរជាងការប្រកួតប្រជែងផលបូកស្មើសូន្យក្រសួងដឹកជញ្ជូនមានស្រាប់ថាអាចស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាតិបានជិតស្និទ្ធនៅក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូន។ "កាលពី​ថ្ងៃទី ២៧ ខែមីនា ​ឆ្នាំ ២០២៤ សភា​ថៃ​បានអនុម័ត​ច្បាប់​ស្ដីពី​សមភាព​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ដែល​នេះ​ជាការ​បោះជំហាន​ដ៏​សំខាន់​ក្នុងការ​នាំឱ្យ​ប្រទេស​ថៃ ​ខិត​ទៅជិត​ទៅរក​ការទទួលស្គាល់​ភាពស្របច្បាប់​នៃ​ការរៀប​អាពាហ៍ពិពាហ៍​រវាង​មនុស្ស​ភេទ​ដូចគ្នា​ ពោលគឺ​អាច​ក្លាយជា​ប្រទេស​ទី​បី​នៅ​អាស៊ី​ដែលមាន​ច្បាប់​បែប​នេះ​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​នៅតែ​ត្រូវការ​ការអនុម័ត​ពី​ព្រឹទ្ធសភា​និង​ការយល់ព្រម​ពី​ព្រះមហាក្សត្រ​​ មុន​ពេលដែល​ច្បាប់​នេះ​អាច​ចូល​ជា​ធរមាន ដោយ​អាច​នឹងត្រូវ​ប្រើ​រយៈពេល ១២០ ថ្ងៃ​ទៀត។ ច្បាប់​នេះ​ត្រូវបាន​អនុម័ត​ដោយ​សំឡេង​ភាគច្រើន​លើសលប់​នៅក្នុង​សភា​ដោយមាន​សមាជិកសភា​ចំនួន ៤០០ នាក់ ​​ក្នុងចំណោម ៤១៥ នាក់​ បាន​គាំទ្រ​ហើយ​មានតែ ១០ នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ​ដែល​បាន​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំងនឹង​ច្បាប់​នេះ។ ប្រសិនបើ​ច្បាប់​នេះ​ត្រូវ​បានអនុម័ត​ដោយ​ជោគជ័យ ​នោះ​ប្រទេស​ថៃ​ នឹង​ក្លាយជា​ប្រទេស​ទី៣ នៅ​អាស៊ី​បន្ទាប់ពី​តៃវ៉ាន់​ និង​នេ​ប៉ាល់​ ក្នុង​ការដែល​ទទួលស្គាល់​ភាពស្របច្បាប់​នៃ​អាពាហ៍ពិពាហ៍​រវាង​មនុស្ស​ភេទ​ដូចគ្នា។ លោក​ ដា​នូ​ផន ភូ​ណា​កាន់​តា (Danuphorn Punnakanta) ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​សភា​ទទួលបន្ទុក​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​បាន​លើកឡើងថា​គោលដៅ​នៃ​ច្បាប់​នេះ​ គឺ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​វិសមភាព​សង្គម​និង​លើកកម្ពស់​សមភាព​សម្រាប់​ប្រជាជន​ថៃគ្រប់ៗរូប។ លោក​ក៏បាន​ប្រកាស​ជំរុញ​ឲ្យ​សមាជិកសភា គាំទ្រ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ។ ការអនុម័ត​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​បង្ហាញ​ពី​វឌ្ឍនភាព​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​ LGBTQ+ ដោយ​លើកកម្ពស់​ភាព​ចម្រុះ​គ្នា និង​ការបើកចំហ​នៅក្នុង​សង្គម​ថៃ ស្របតាម​គុណ​តម្លៃ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​បែប​អភិរក្សនិយម​ និង​ពង្រឹង​ជំហរ​របស់ខ្លួន​ថា​ជា​ប្រទេស​សេរី​បំផុត​មួយ​នៅ​អាស៊ី។ ថៃ​បាន​ក្លាយជា​ប្រទេស​ដ៏​ពេញនិយម​សម្រាប់​គូស្នេហ៍​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​ដោយសារតែ​ថៃ​ជា​សង្គម​មួយ​ដែល​បើកចំហ​សម្រាប់​អ្នកស្រឡាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា (LGBTQ+) ទាំង​ពលរដ្ឋ​នៅក្នុង​ស្រុក​និង​ជនបរទេស។ យ៉ាងណាក៏ដោយ​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស​បាន​អះអាងថា​ បើទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី​ច្បាប់​ និង​ស្ថាប័ន​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ មួយចំនួន​នៅតែ​បន្ត​រើសអើង​ចំពោះ​បុគ្គល​និង​គូស្នេហ៍ ​LGBTQ+ ដោយ​មិនបាន​សម្រប​ខ្លួន​តាម​ការវិវត្ត​នៃ​អាកប្បកិរិយា​សង្គម​នោះទេ។ ច្បាប់​ដែល​បានអនុម័ត​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ម្សិលមិញ គឺជា​ការរួមបញ្ចូល​គ្នា​រវាង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ចំនួន​ ៤ ​ដោយ​មាន​ខ្លឹមសារ​ជារួម​ គឺជា​ការទទួលស្គាល់​ការរៀប​ការ​រវាង​បុគ្គល​ ២ នាក់​ដោយ​មិន​គិតពី​ភេទ។ ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​បានចែង​ជំនួស​និយមន័យ​អាពាហ៍ ពិពាហ៍​ដែល​ធ្លាប់ប្រើ​កន្លងមក ដូចជា​ពាក្យ​ថា ប្ដី និង​ប្រពន្ធ​ជាដើម។ការណ៍​នេះ​បានផ្តល់​សិទ្ធិ​ពេញលេញ​ដល់​គូ​ស្វាមីភរិយា​ក្រោម​ក្រមរដ្ឋប្បវេណី​របស់​ប្រទេស​ថៃ​រួមទាំង​សិទ្ធិ​ទទួល​មរតក​និង​សិទ្ធិ​ស្មុំ​កូន។ កាលពី​ឆ្នាំ ២០២១​ តុលាការ​ធម្មនុញ្ញ​ថៃ​ធ្លាប់​បានចេញ​សេចក្ដីសម្រេច​ជុំវិញ​ខ្លឹមសារ​ច្បាប់​ស្ដីពី​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​​នៅក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​ ដែល​ទទួលស្គាល់​តែ​គូ​ស្វាមីភរិយា​ដែល​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​នៅក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ​តុលាការ​កំពូល​ថៃ​បានផ្តល់​អនុសាសន៍​ឱ្យ​ពង្រីក​ខ្លឹមសារ​ច្បាប់​នេះ ដើម្បី​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​បុគ្គល​គ្រប់រូប​ទាំងអស់ ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​LGBTQ+។ សកម្មជន ណា​ដា ឆៃ​យ៉ា​ជិត (Nada Chaiyajit) អ្នកតស៊ូ​មតិ​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​ និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ច្បាប់​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​ម៉ែ​ហ្វា​លួង (Mae Fah Luang)​ បាន​យល់ឃើញថា ការអនុម័ត​ច្បាប់​នេះ​ជា​រឿង​វិជ្ជមាន​មួយ​ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​មួយចំនួន​នៅតែ​មិនទាន់​ត្រូវបាន​ដោះស្រាយ។ កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ម្សិលមិញ ក្រុម​អ្នកតស៊ូ​មតិ​អ្នក​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា ដែល​គាំទ្រ​ការរៀប​ការ​ភេទ​ដូចគ្នា បាន​ព្យាយាម​លើកឡើង​ពី​អំណះអំណាង​ដើម្បី​ធ្វើការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ពាក្យ​ក្នុង​ច្បាប់​ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រជុំ​សភា​ដោយ​ពួកគេ​ចង់​ប្រើពាក្យ ""បុព្វការី"" ជំនួស​ឱ្យ​ពាក្យ ""ឪពុក"" និង ""ម្តាយ""ដើម្បី​មាន​ភាពងាយស្រួល​សម្រាប់​គូស្នេហ៍​ភេទ​ដូចគ្នា ក្នុងការ​ស្មុំ​កូន។ សកម្មជន ណា​ដា បាន​និយាយថា""ខ្ញុំ​សប្បាយចិត្ត​ប៉ុន្តែ​វា​មិនមែនជា​សមភាព​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ពេញលេញ​នោះទេ​ពោលគឺ​សម្រាប់តែ​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​តែប៉ុណ្ណោះ""។សកម្មជន​រូបនេះ​បាន​បន្ថែមថា ""យើង​មាន​សិទ្ធិ​រៀបការ​ប៉ុន្តែ​មិនមាន​សិទ្ធិ​ពេញលេញ​សម្រាប់​ការបង្កើត​គ្រួសារ​នោះទេ។វា​ជា​រឿង​ខកចិត្ត​ដែល​យើង​មិនបាន​ឈានដល់​កម្រិត​ពេញលេញ​មួយ​បាន""៕","ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤, ប្រទេសថៃបានអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីសមភាពអាពាហ៍ពិពាហ៍ដែលត្រូវបានរៀបរកឲ្យសម្រាប់ប្រទេសថៃ ដោយការទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់នៃការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងមនុស្សភេទដូចគ្នា។ ច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តដោយសំឡេងភាគច្រើនលើសលប់នៅក្នុងសភាដោយមានសមាជិកសភា៤០០នាក់ក្នុងចំណោម៤១៥នាក់គាំទ្រហើយមានតែ១០នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលបានបោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹងច្បាប់នេះ។ ប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តដោយជោគជ័យនោះប្រទេសថៃនឹងក្លាយជាប្រទេសទី៣នៅអាស៊ីបន្ទាប់ពីតៃវ៉ាន់ និងនេប៉ាល់ក្នុងការដែលទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់នៃអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងមនុស្សភេទដូចគ្នា។ គណៈកម្មាធិការសភាទទួលបន្ទុកនៅប្រទេសថៃបានបញ្ចូលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះជុំវិញដើម្បីកាត់បន្ថយវិសមភាពសង្គមនិងលើកកម្ពស់សមភាពសម្រាប់ប្រជាជនថៃគ្រប់រូប។ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិបានព្យាយាមលើកឡើងពីអំណះអំណាងដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពាក្យក្នុងច្បាប់ដោយបើកចំហន់ឱ្យពាក្យ ""បុព្វការី"" និង ""ម្តាយ"" ជំនួសឱ្យពាក្យ ""ឪពុក"" និង ""ម្តាយ"" ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់គូស្នេហ៍ភេទដូចគ្នាក្នុងការស្មុំកូន។ សកម្មជនណាដាចាត់ទុកថា ""ខ្ញុំសប្បាយចិត្តប៉ុន្តែវា​មិនមែនជាសមភាព​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ពេញលេញនោះទេ​ព" "យន្តហោះ​ថ្មី​​របស់​ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia បាន​បង្ហាញ​រូបរាង​នៅ​​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​កាលពី​ថ្ងៃទី ២០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤​ ដោយ​នាំមក​នូវ​ការ​តភ្ជាប់​ជើង​ហោះ​ហើរ​កាន់តែ​ប្រសើរឡើង និង​ការជំរុញ​កំណើន​​ទេសចរណ៍​សម្រាប់​កម្ពុជា​។​ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​បង្ហោះ​នៅលើ​បណ្ដាញ​សង្គម​របស់​លោក​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះថា​ យន្តហោះ​ដែល​តុបតែង​ដោយ​រូបភាព​នៃ​ប្រាសាទ​អង្គរវត្ត និង​គំនូរ​បែប​ប្រពៃណី​របស់​កម្ពុជា គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៅក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​អាកាសចរណ៍​របស់​ប្រទេស។​ យោងតាម​ការ​បង្ហោះ​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៅលើ Facebook របស់​លោក​ថា៖ «[យន្ដហោះ] បាន​រចនា​រូបប្រាសាទអង្គរវត្ត​ និង​អក្សរ Cambodia យ៉ាង​ស្រស់​ស្អាត​ ដើម្បី​ត្រៀម​ហោះហើរ​បង្ហាញ និង​ហោះហើរ​សាកល្បង នៅ​ថ្ងៃទី៣០ ខែ​មេសា​ខាង​មុខ​នេះ ដើម្បី​ទទួល​បាន​វិញ្ញាបនបត្រ ប្រតិបត្ដិករ​ហោះហើរ​ផ្លូវការ»។ ការ​ហោះហើរ​ក្នុង​ស្រុក​ជា​ផ្លូវការ នឹង​រៀបចំ​ដំណើរការ​នៅ​ថ្ងៃទី​០២ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២៤ ដោយមាន​ជើងហោះហើរ​ប្រចាំថ្ងៃ​ចំនួន ៤ ជើង គឺ​ពី​ភ្នំពេញ​ទៅ​ខេត្ត​សៀមរាប និង​​​រវាង​ក្រុងព្រះសីហនុ និង​ខេត្តសៀមរាប​។​ លោក David-Jaya Piot ប្រធាន​សមាគម​សណ្ឋាគារ​កម្ពុជា​នៅ​សៀមរាប បានទទួល​ស្គាល់​ពី​កំណើន​នៃ​វិស័យ​ទេសចរណ៍ ជាពិសេស​ពី​ទីផ្សារ​អឺរ៉ុប និង​អាមេរិក​ ហើយ​ទីផ្សារ​អាស៊ី​មិនទាន់មាន​​ការកើនឡើង​នេះ​ទេ ដោយ​បច្ចុប្បន្ន​ទីផ្សារ​កូរ៉េ​កំពុង​នាំមុខគេ​។​ ទោះបីជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី លោក Piot ​កូន​កាត់​​បារាំង​-​កម្ពុជា បានបង្ហាញ​ទំនុកចិត្ត​លើ​ស្ថានភាព​ទេសចរណ៍​ប្រកប​ដោយ​​និរន្តរភាព និង​ការលេចឡើង​នៃ​អ្នកដំណើរ​ទ្រព្យ​ស្ដុក​ ដែល​បាន​ជំរុញឱ្យមាន​ការកែលម្អ​គុណភាព​សេវាកម្ម​នៅ​ទូទាំង​ខេត្ត​។​ លោក​បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា​៖ «​ជា​លទ្ធផល នេះ​បាន​នាំ​ឱ្យ​​មានការ​កើនឡើង​ជារួម​នូវ​គុណភាព​បទពិសោធន៍ និង​សេវាកម្ម​ដែល​ផ្តល់ជូន​ក្នុង​ខេត្ត​របស់​យើង​»​។​ លោក​គូស​បញ្ជាក់​ថា បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ជា​ឱកាស​សម្រាប់​ការ​មក​ទស្សនា​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយសារ​លែង​មាន​ភាព​ចង្អៀត​ណែន និង​ការ​ទទួល​បាន​បទពិសោធន៍​ដែល​មាន​គុណភាព​ខ្ពស់​ពី​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍។ លោក Piot ​ជា​សហស្ថាបនិក Kulen Elephant Forest បាន​និយាយថា សម្រាប់​ជើងហោះហើរ Air Asia Cambodia គឺជា​ការ​បន្ថែម​សក្ដានុពល​​យ៉ាងខ្លាំង​ចំពោះ​វិស័យ​​ទេសចរណ៍​។ វា​នឹង​អនុញ្ញាត​ឱ្យមាន​ការតភ្ជាប់​កាន់​តែ​​ប្រសើរ​ទៅ​កាន់​គោលដៅ​ក្នុង​តំបន់ និង​ធ្វើឱ្យ​ប្រសើរឡើង​នូវ​លម្ហូរអ្នកដំណើរ​នៅ​ទូទាំង​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​។​ ការដាក់​តាំង​បង្ហាញយន្ដ​នាគ​ក្រហម​ របស់​ក្រុមហ៊ុន​ AirAsia Cambodia ត្រូវ​បាន​ដកស្រង់​គំនិត និង​អត្ថន័យ​ពីស្ដេច​នាគ​ដ៏​ស័ក្ដិសិទ្ធ ដែល​តំណាង​ឱ្យ​អំណាច ការ​ការពារ និង​ភាព​សម្បូរ​រុងរឿង។ ​បំពាក់​ដោយ​ពណ៌​ទង់ជាតិ​កម្ពុជា និង​ភាព​អស្ចារ្យ​នៃ​ប្រាសាទអង្គរវត្ត យន្តហោះ​នេះ​គ្រោង​នឹង​ផ្តល់ជូន​អ្នកដំណើរ​នូវ​បទពិសោធន៍​ដែល​មិនអាច​បំភ្លេចបាន​ជាមួយ​នឹង​ពាក្យ​ស្លោកថា​ «ឥឡូវនេះ គ្រប់គ្នាអាចហោះហើរបាន»។​ លោក ​វ៉ន​ ពៅ ​ប្រធាន​សមាគម​ឯករាជ្យ​ សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ បាន​ឱ្យដឹងថា បើ​អាកាសចរណ៍​នេះ​ហោះហើរ​ក្នុង​ស្រុកផង និង​អន្ដរជាតិ​ផង ដែល​មាន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ច្រើន​មក​លេង​ស្រុក​ខ្មែរ លោកគិត​ថា វាជា​ប្រយោជន៍​មួយ​សម្រាប់​អ្នក​ដឹក​ជញ្ជូន ដូចជា អ្នក​រត់​តាក់ស៊ី អ្នករត់​រ៉ឺម៉ក អ្នក​ប្រកប​មុខ​របរ​អាហារដ្ឋាន​ជាដើម ក៏ដូចជា​អ្នក​លក់​ទំនិញ​នៅតំបន់ទេសចរណ៍ អាច​បង្កើន​ប្រាក់​ចំណូល​របស់​ពួកគាត់។ លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «ម្យ៉ាងវិញទៀត បើ​ព្រលាន​យន្ដហោះ​ថ្មីនៅ​ខេត្ដ​កណ្ដាល​ មិនគិតថ្លៃចំណត​ និង​សេវាផ្លូវ​ដល់​អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅប្រព័ន្ធ អ្នក​ដឹក​ជញ្ជូន ដែល​ដឹក​ភ្ញៀវ​ទៅកាន់​ព្រលាន​យន្ដហោះ​ថ្មី​ វាជាការ​បង្កើន​ប្រាក់​ចំណូល​សម្រាប់​ពួកគាត់»៕",យន្តហោះ​ថ្មី​របស់​ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia បាន​បង្ហាញ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ ក្រោយពីថ្ងៃទី ២០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤ និងបញ្ជាក់ថា យន្តហោះដែលបានរចនាដោយនូវរូបរាងនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត និងគំនូរបែបប្រពៃណីរបស់កម្ពុជា គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៅក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​អាកាសចរណ៍របស់​ប្រទេស។ បន្ទាប់ពីនេះ យន្តហោះនឹងបានបង្ហាញនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ២០២៤ និងក្នុងស្រុកចុងថ្មីរបស់ខេត្តសៀមរាប រវាងភ្នំពេញទៅខេត្តសៀមរាប។ បន្ទាប់ពីនេះ អ្នកប្រធានសមាគមឯករាជ្យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធបានដាក់តាំងថា យន្តហោះថ្មីនេះគ្រប់គ្នាអាចហោះហើរបាន រួចបានប្រាក់ចំណូលច្រើនសម្រាប់ពួកគាត់។ គ្រប់គ្នាអាចធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវលម្ហូរអ្នកដំណើរនៅទូទាំងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយជា​ការ​បង្កើន​ស្ថានភាព​ប្រសើរឡើង​នៃអាកាសចរណ៍របស់ប្រទេស។ "មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​នៃ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា ជំ​រុញឱ្យ​ពាណិជ្ជករ​ប្រទេស​ប្រេ​ស៊ី​ល មក​វិនិយោគ​លើ​ឧស្សាហកម្ម​កែច្នៃ​ចំណីអាហារ​នៅ​កម្ពុជា ដើម្បី​ទទួលបាន​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​វិស័យ​កសិកម្ម​ដ៏​ធំ​របស់​កម្ពុជា​។ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​លោក រ័ត្ន សា​រ៉ាវុធ បាន​ថ្លែង​នៅក្នុង​៖​ «​សិក្ខាសាលា​ជំរុញ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​វិនិយោគ​រវាង​កម្ពុជា និង​ប្រេ​ស៊ី​ល​»​ នៅ​រាជធានី​​ភ្នំពេញ កាលពី​ថ្ងៃទី ​២៧ ខែមីនា ដោយមាន​ការចូលរួម​ពី​ក្រុមហ៊ុន​របស់​ប្រទេស​​ប្រេ​ស៊ី​ល​ចំនួន ​១៤ ដូចជា​ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ ឧស្សាហកម្ម​ម្ហូបអាហារ នេសាទ និង​ស្បែកជើង និង​មន្ត្រី​របស់​ប្រេ​ស៊ី​ល​ជាច្រើនរូប​ថា កម្ពុជា​ត្រូវបាន​គេ​ដាក់ឈ្មោះថា ជា​មជ្ឈមណ្ឌល​យុទ្ធ​​សាស្ត្រ​មួយ​នៅ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​។ រដ្ឋា​ភិ​​បាល​ទទួលយក​វិធីសាស្ត្រ​ប្រកបដោយ​ភាព​ឆ្លាត​វៃ និង​សកម្ម ដើម្បី​ទាញយក​ប្រយោជន៍​ពី​អត្ថប្រយោជន៍​ទីតាំង​នេះ​»​។​ ​លោក​ពន្យល់ថា ឋានៈ LDC របស់​កម្ពុជា​បាន​ទាក់ទាញ​ការចូល​ទីផ្សារ​អនុ​គ្រោះជា​ច្រើន រួមទាំង​ទីផ្សារ​សហភាព​អឺរ៉ុប ចក្រភព​អង់គ្លេស អាមេរិក កា​ណា​ដា អូស្ត្រាលី និង​ជាង ២៥ ​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត​។ ការចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ (FTAs)​ ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០២០ ជាមួយ​កូរ៉េ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០២១ និង​ជាមួយ​ប្រទេស​អេ​មី​រ៉ា​ត​អារ៉ាប់​រួម ​(UAE)​ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០២៣ បាន​ក្លាយជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយទៀត​នៅក្នុង​ការផ្សារភ្ជាប់​ទីផ្សារ​នាំចេញ​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព និង​សុវត្ថិភាព និង​បាន​ជំរុញ​ប្រសិទ្ធភាព​ការកសាង​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​។​ ​លោក​ថ្លែងថា​៖ «​ភាគី​កម្ពុជា​ចំពោះ ​FTAs អាស៊ាន​+១ និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ RCEP ធ្វើឱ្យ​វា​កាន់តែ​ទទួលបាន​ជោគ​ជ័យ និង​ទាក់ទាញ​វិនិយោគិន​ដែល​អាច​ទទួលបាន​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​កម្លាំង​ពល​កម្ម​ដែលមាន​តម្លៃ​សមរម្យ​របស់​កម្ពុជា គោលនយោបាយ​គាំទ្រ និង​របប​វិ​និ​យោគ​ដែល​ជំរុញ​ដោយ​លើកទឹកចិត្ត​បើ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​ភាគី​ដទៃទៀត​»​។​ ​លោក​លើកឡើងថា​៖ «​ជំនាញ​របស់​ប្រទេស​ប្រេ​ស៊ី​ល​ខាង​ឧស្សាហកម្ម​កែច្នៃ​ម្ហូបអាហារ គឺមាន​លក្ខណៈ​ពាណិជ្ជកម្ម​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​ការនាំចេញ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី អង្ករ និង​ទំនិញ​កសិកម្ម​ផ្សេងទៀត​របស់​កម្ពុជា​។ ការវិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​លើ​វិស័យ​ក​សិ​ធុរកិច្ច និង​កែច្នៃ​ស្បៀងអាហារ នឹង​ក្លាយជា​ផល​ចំណេញ​ដោយ​ឧស្សាហកម្ម​ប្រេ​ស៊ី​ល​។ ការណ៍​នេះ​នឹង​ក្លាយជា​ហេតុផល​មួយ​ក្នុងចំណោម​ហេតុផល​ជាច្រើន​ទៀត​ដែល​យើង​គួរតែ​ធ្វើការ​បន្ថែមទៀត​ដើម្បី​កែលម្អ​ភាពជា​ដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ​»​។​ ​លោក Alex Giacomelli ឯកអគ្គ​រដ្ឋ​ទូត នាយក​ផ្នែក​ជំរុញ​ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និង​កសិពាណិជ្ជកម្ម នៃ​ក្រសួង​ការបរទេស​ប្រេ​ស៊ី​ល បាន​ថ្លែង​ក្នុង​សិក្ខា​​សាលា​នេះ​ថា ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​កំពុង​ទទួលបាន​ភាព​ទាក់ទាញ​ជា​លំដាប់​។ ឆ្នាំមុន​ប្រទេស​ប្រេ​ស៊ី​ល និង​កម្ពុជា​បានប្រកាស​បើក​ស្ថានទូត​និវាស​ន​ជន​នៅ​ទីក្រុង Brasilia និង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ដែលជា​ព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់​មួយ​នៅក្នុង​រយៈពេល ៣០ ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់ពី​ការបង្កើត​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​ឡើងវិញ​។​ ​លោក​បញ្ជាក់ថា​៖ «​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​យើង​ជាមួយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅតែមាន​កម្រិត​តិចតួច ប៉ុន្តែ​វត្តមាន​របស់​អ្នក​នៅទីនេះ នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​បញ្ជាក់​ពី​ភាព​សាទរ​របស់​សហគម​ន៍​ធុរកិច្ច​ប្រេ​ស៊ី​ល​ក្នុងការ​ស្វែងរក​ទីផ្សារ​ថ្មីៗ និង​បង្កើត​ទំនាក់ទំនង​ជុំវិញ​ពិភពលោក​។ ការបើកទ្វារ​ចំពោះ​ក្រុមហ៊ុន​យើង​នៅ​បរទេស គឺជា​គោលដៅ​ដ៏​ចម្បង​របស់​យើង​នៅក្នុង​នាយកដ្ឋាន​ជំរុញ​ពាណិជ្ជកម្ម កា​រវិ​និ​យោគ និង​កសិពាណិជ្ជកម្ម​»​។​ ​លោក​បន្ថែមថា​៖ «​ជាការ​ពិតណាស់ ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​កម្រិត​ខ្ពស់​បន្ថែមទៀត​នឹង​មកដល់ ហើយ​ពួកគេ​នឹង​នាំមក​នូវ​ទំនុកចិត្ត និង​ភាពខ្លាំង​បន្ថែមទៀត​ដល់​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​របស់​យើង​ដែល​វា​នឹងមាន​ផលប៉ះពាល់​ជា​វិជ្ជមាន​ទៅលើ​លំហូរ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការវិនិយោគ​។ កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០២៣ ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​របស់​យើង​បាន​កើន​ដល់ ១១៣​ លាន​ដុល្លារ​។ លោក​បាន​បន្តថា​៖ «​ចំនួន​នេះ​តំណាងឱ្យ​ការកើនឡើង ១៦ ​ភាគរយ​ធៀប​ឆ្នាំ ២០២២ ដែល​បង្ហាញថា ​យើង​មានឱកាស​ជាច្រើន​ដើម្បី​បង្កើន​ពា​ណិ​​ជ្ជ​កម្ម​។ ជា​ឧទាហរណ៍ យើង​អាចធ្វើ​ការងារ ដើម្បី​បង្កើន​ការធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម និង​តម្លៃ​សរុប​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទំនិញ​»​។​ ​លោក​ប្រាប់ទៀតថា ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រេ​ស៊ី​ល និង​កម្ពុ​ជាមាន​សក្ដានុពល​ដ៏​អស្ចារ្យ ដោយ​ផ្តល់​ផលប្រយោជន៍​រួម​ក្នុង​វិស័យ​នានា​ដូចជា ថាមពល​ជីវៈ កសិកម្ម អាហារ សន្តិសុខ​អាហារូបត្ថម្ភ វប្បធម៌ និង​ទេសចរណ៍​។ លោក​អះអាងថា​៖ «​កិច្ចព្រមព្រៀង​សហប្រតិបត្តិការ​បច្ចេក​ទេស​ដែល​ចុះហត្ថលេខា​កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០២១ អាច​ផ្តល់​ជា​មូលដ្ឋាន​ច្បាប់​សម្រាប់​គម្រោង​ជាក់ស្តែង​រវាង​ប្រទេស​យើង​លើ​គ្រប់​វិស័យ​ទាំងនេះ​»៕","ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលា ""សិក្ខាសាលាជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរវាងកម្ពុជា និងប្រេស៊ីល"" ដែលរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានបញ្ជាក់នៅរាជធានីភ្នំពេញថា ការចូលរួមរួមពីក្រុមហ៊ុនប្រទេសប្រេស៊ីលចំនួន ១៤ ដូចជា ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ ឧស្សាហកម្មម្ហូបអាហារ នេសាទ និងស្បែកជើង និងមន្ត្រីរបស់ប្រេស៊ីល និងអ្នកស្រាវជ្រាវដឹកនាំកសិកម្មនៅប្រទេសនោះបានបញ្ចប់ដោយគោលដៅច្បាប់ដែលទទួលបានពីសហប្រតិបត្តិការក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំក្នុងការនាំចេញគ្រាប់ស្តីពីការផ្សារអន្តរជាតិនិងការចូលរួមរួមបញ្ចប់គ្រឿងផ្សេងៗបែបទេសចរណ៍និងអ្នកស្រាវជ្រាវ។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាក៏បានគេប្រកាសថា ប្រទេសទ្វេភាគីជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ដ៏ប្រសើរដែលមានបទពិសោធន៍ក្នុងការធ្វើអាវុធសត្វពិត ស្ថានភាព មានបទពិសោធន៍និងបណ្តុះបណ្តាលអ្នកចូលរួមទៅតាមប្រសិទ្ធភាពសិក្សាអំពីកសិករហ៊ុនដែលទទួលបាន។ នៅពេលនេះកសិកម្មទាំងអស់ក៏បានចេញដោយប្រើប្រាស់មនុស្សទាំងអស់នៅប្រទេសនិងការចូលរួមរួមប្រទេសដែលទទួលបានពីកសិករនេះ។" "ចិនបានឯកភាពសិក្សាលទ្ធភាពបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសថ្មីបន្ថែមទៀតនៅកម្ពុជា តាមសំណើរបស់កម្ពុជា និងសន្យាជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា និងពង្រីកការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មពីកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិនថែមទៀត។ ការឯកភាពនេះធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំរវាងលោក វ៉ាង យី (Wang Yi) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន និងលោក សុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា ក្នុងឱកាសលោកបំពេញទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងនៅប្រទេសចិន ចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា តបតាមការអញ្ជើញពីសមភាគីរបស់លោក។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងគោលបំណងពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចឱ្យកាន់តែច្រើន ឯកឧត្ដម វ៉ាង យី ស្វាគមន៍សំណើរបស់ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ ចិន្តាសោភា ឱ្យភាគីចិនសិក្សាលទ្ធភាពពង្រីក ឬបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសថ្មីបន្ថែមទៀតនៅកម្ពុជា។ ឯកឧត្ដម វ៉ាង យី ក៏បានសន្យាលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុន និងសហគ្រាស ចិនឱ្យធ្វើការវិនិយោគនៅកម្ពុជា និងពង្រីកការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មពីកម្ពុជាថែមទៀត»។ ក្រសួងបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដែលផ្សព្វផ្សាយនាថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ថា ភាគីចិនក៏បានបញ្ជាក់ពីការបន្តគាំទ្រផ្ដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈសំដៅបង្កើនចំនួនកម្លាំងពលកម្មជំនាញនៅកម្ពុជា និងបន្តគាំទ្រគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗនៅកម្ពុជា រួមមានផ្នែកដឹកជញ្ជូន ភស្តុភារកម្ម ប្រព័ន្ធស្រោចស្រព និងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ព្រមទាំងគម្រោងគ្រប់គ្រងធនធានទឹកចម្រុះហ្វូណនតេជោ។ ក្រសួងចាត់ទុកវិស័យទាំងនេះមានសារសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដោយចិនមានបទពិសោធន៍ជោគជ័យជាយូរមកហើយលើវិស័យទាំងនេះ។ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពផងដែរក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសំខាន់ៗ និងមានសក្ដានុពល ដូចជា អប់រំ ទេសចរណ៍ កសិកម្មទំនើប ការតភ្ជាប់ សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល (Digital) និង បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI)។ ក្រៅពីជំនួបជាមួយលោក វ៉ាង យី ប្រមុខការទូតកម្ពុជាក៏បានជួបជាមួយ លោក ហាន ចឹង (Han Zheng) អនុប្រធានាធិបតីចិន និងលោក ចាង ជៀនហ័រ (Zhang Jianhua) សមាជិកក្រុមដឹកនាំនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិនប្រចាំគណៈកម្មការកំណែទម្រង់ និងអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ និងជាប្រធានរដ្ឋបាលថាមពលជាតិចិន។ ភាគីកម្ពុជា-ចិនបានចាត់ទុក «ចំណងមិត្តភាពដែកថែប» រវាងប្រទេសទាំងពីរថាមានកំណើនរឹងមាំ ហើយថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរបានដំណើរការដ៏ល្អប្រសើរ ដែលត្រូវបានលើកទឹកចិត្តតាមរយៈការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនកិច្ច និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងកម្រិតខ្ពស់ជាញឹកញាប់។ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពបន្តជំរុញឱ្យកាន់តែច្រើន និងជិតស្និទ្ធថែមទៀត ទាំងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនីតិប្រតិបត្តិ និងនីតិប្បញ្ញត្តិ ខណៈភាគីចិនបានគូសបញ្ជាក់អំពីការបន្តគាំទ្រកម្ពុជាក្នុងការជ្រើសរើស «មាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍» ប្រទេសស្របតាមលក្ខខណ្ឌជាតិរបស់ខ្លួន និងក្នុងការដើរតួនាទីកាន់តែសំខាន់លើឆាកអន្តរជាតិ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីជំហរជាគោលការណ៍របស់កម្ពុជាក្នុងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវ «គោលនយោបាយចិនមួយ» និងចាត់ទុកបញ្ហាហុងកុង តៃវ៉ាន់ ទីបេ និងស៊ីនជំាង (Xinjiang) ជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន ព្រមទាំងបន្តគាំទ្រតួនាទីកាន់តែសកម្មរបស់ចិនក្នុងកិច្ចការអន្តរជាតិ។ ភាគីទាំងពីរបានទទួលស្គាល់សារសំខាន់នៃការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជន និងប្រជាជន ក៏ដូចជាវប្បធម៌និងវប្បធម៌ និងបានឯកភាពគ្នាសហការជិតស្និទ្ធក្នុងការបង្កើនការផ្លាស់ប្ដូរនេះ ជាពិសេសក្នុងចំណោមយុវជន ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា និងលោក ចាង ជៀនហ័រ បានប្ដេជ្ញាជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌត្បូងពេជ្រ ដោយផ្ដោតទៅការអភិវឌ្ឍថាមពលបៃតង ដែលមានសារសំខាន់ចាំបាច់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ការអភិវឌ្ឍច្រករបៀងឧស្សាហកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា» និង «ច្រករបៀងមច្ឆា និងអង្ករ» ។ លោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងជាសាស្ត្រាចារ្យបង្រៀននៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាអន្តរជាតិ និងគោលនយោបាយសាធារណៈនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា សន្ទុះនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកំពុងមានការកើនឡើងជាលំដាប់ ខណៈពេលដែលកម្ពុជាបានបង្កើនការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសចិនកាន់តែច្រើនឡើង បន្ទាប់ពីការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទីផ្សារសេរីកម្ពុជា-ចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់ (RCEP)។ លោកថ្លែងថា៖ «ចិនគឺជាទីផ្សារធំជាងគេនៅអាស៊ីសម្រាប់កម្ពុជាបង្កើនការនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាបង្កើនឱកាសការងារ និងការបណ្ដាក់ទុនបន្ថែមពីក្រុមហ៊ុនចិន។ ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឆកោណត្បូងពេជ្រ កម្ពុជារំពឹងថា ចិននឹងបង្កើនបន្ថែមការវិនិយោគ កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបង្កើនការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជា និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយកម្ពុជាក្នុងការកសាងមូលធនមនុស្ស ការអភិវឌ្ឍពលកម្មជំនាញ តាមរយៈការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ជាមួយរដ្ឋាភិបាលចិន និងក្រុមហ៊ុនចិននៅកម្ពុជា»៕ ",ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិននាពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា សុខ ចិន្តាសោភា និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី បានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការស្វែងយល់ពីការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសថ្មីនៅកម្ពុជា និងលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនចិនឱ្យវិនិយោគ និងបង្កើនការនាំចូលកសិកម្មពីកម្ពុជា។ កិច្ចពិភាក្សាបានគូសបញ្ជាក់ពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលកំពុងបន្ត និងអនាគតក្នុងវិស័យផ្សេងៗ រួមទាំងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការអប់រំ ទេសចរណ៍ សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និង AI ។ ភាគីទាំងពីរបានសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងមិត្តភាពដ៏រឹងមាំ និងការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយប្រទេសចិនបានអះអាងឡើងវិញនូវការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ និងជំហរកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះមានគោលបំណងជំរុញពាណិជ្ជកម្ម បង្កើតការងារ និងលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងនានាដូចជា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន និងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយក្នុងតំបន់ (RCEP)។ "ភ្នំពេញ៖ លោក ធឿន ធារ៉ា អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញមួយរូប ទទួលបានកិត្តិយសជាបុគ្គលឆ្នើមក្នុងកម្មវិធី Forbes 30 Under 30 Asia Class 2024 ក្រោមប្រភេទកីឡា និងកម្សាន្តរបស់ទស្សនាវដ្ដី Forbes ។ ការទទួលស្គាល់នេះបញ្ជាក់ពីការចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់របស់លោក ធារ៉ា ចំពោះពិភពកីឡា និងតួនាទីរបស់លោកក្នុងការលើកកម្ពស់សិល្បៈក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ បញ្ជីរាយនាម 30 Under 30 Asia របស់ទស្សនាវដ្ដី Forbes ជារៀងរាល់ឆ្នាំអបអរសាទរសហគ្រិនវ័យក្មេង អ្នកដឹកនាំ និងអ្នកមានតួនាទីឆ្នើមលើវិស័យនានាចំនួន ៣០០ នាក់ អាយុក្រោម ៣០ ឆ្នាំ។ ដំណើរការជ្រើសរើសពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយតម្លៃហ្មត់ចត់ដោយអ្នកកែសម្រួលរបស់ទស្សាវដ្ដី Forbes និងក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកឧស្សាហកម្ម។ នៅឆ្នាំនេះ បញ្ជីនេះមានក្រុមអ្នកជោគជ័យជាច្រើនប្រភេទ ដែលបានបោះជំហានគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងវិស័យនីមួយៗ រួមទាំងការកម្សាន្ត កីឡា បច្ចេកវិទ្យា និងសហគ្រិនភាពសង្គម។ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហាញការសាទរចំពោះកីឡាករ ធឿន ធារ៉ា នៅលើហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោក។ លោកបានសរសេរថា៖ «អបអរសាទរកីឡាករគុនខ្មែរ ធឿន ធារ៉ា ត្រូវបានទស្សនាវដ្តី Forbes ចាត់បញ្ចូលក្នុង 30 Under 30 Asia Class of 2024 ដែលរួមមានបណ្តាសហគ្រិនជោគជ័យ អ្នកដែលមានឥទ្ធិពល និងអ្នកនាំឲ្យមានវឌ្ឍនភាពក្នុងអាជីពរបស់ខ្លួនឡើងដល់ចំណុចកំពូល។ Forbes គឺជាទស្សនាវដ្តីល្បីល្បាញបំផុត ក្នុងការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់អ្នកមានមហាសេដ្ឋី នានាលើពិភពលោក»។ យោងតាមការកត់សម្គាល់របស់ទស្សនាវដ្តី Forbes បានឱ្យដឹងថា៖ «ដំណើរជោគជ័យរបស់ ធឿន ធារ៉ា នៅក្នុងគុនខ្មែរ ដែលជាទម្រង់សិល្បៈក្បាច់គុនបុរាណរបស់ខ្មែរត្រូវបានសម្គាល់ដោយការតស៊ូ ជំនាញ និង ការប្តេជ្ញាចិត្តមិនផ្លាស់ប្តូរចំពោះជំនាញរបស់លោក»។ ទស្សនាវដ្ដី Forbes បានបន្ដថា៖ «សមិទ្ធផលរបស់គាត់នៅលើសង្វៀនមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យគាត់មានការសាទរប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានធ្វើឱ្យគុនខ្មែរល្បីរន្ធឺ ជំរុញឱ្យមានការទទួលស្គាល់ និងកោតសរសើរកាន់តែខ្លាំងចំពោះកីឡាទាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និង អន្តរជាតិ»។ ការដាក់បញ្ចូល ធារ៉ា ក្នុងបញ្ជីដ៏មានកិត្យានុភាពនេះគឺជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ពីការលះបង់របស់លោក និងសារៈសំខាន់វប្បធម៌គុនខ្មែរ។ លោក អេ ភូថង ជាគ្រូបង្វឹករបស់អ្នកលេងគុនខ្មែរ ធឿន ធារ៉ា បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍រីករាយដែលកូនសិស្សរបស់លោកត្រូវបានចុះផ្សាយក្នុងទស្សាវដ្ដីល្បីទូទាំងពិភពលោក Forbes ជាពិសេសការកោតសរសើរពីសំណាក់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ដែលបង្ហាញការគាំទ្រដល់កីឡាគុនខ្មែរ។ លោកបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំសូមអរគុណដល់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ដែលលោកជួយលើកកិត្ដិយសគុនខ្មែរយើង ហើយខ្ញុំមានមោទនភាពដែលសម្ដេចស្រឡាញ់គុនខ្មែរ។ ខ្ញុំក៏ពិតជារីករាយដែលធឿន ធារ៉ា បានសាងស្នាដៃមួយដ៏ល្អជូនប្រទេសជាតិទៅកាន់ពិភពលោក»។ លោក ភូថង បានឱ្យដឹងថា ក្លិបអេ ភូថង របស់លោក កំពុងតែបណ្ដុះបណ្ដាលកីឡាករគុនខ្មែរប្រមាណ ៤០ នាក់ ដែលពួកគេជាច្រើនបាននិងកំពុងកសាងស្នាដៃលើឆាកអន្ដរជាតិជាមួយការប្រកួតជាលក្ខណៈអន្ដរជាតិទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស។ អតីតកំពូលកីឡាករគុនខ្មែរ ដែលលោកបានអះអាងថា សម័យរបស់លោកមិនជឿលឿនដូចបច្ចុប្បន្នបានបន្ដថា ដោយមានការផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយ ស្នាដៃ ធឿន ធារ៉ា ក្នុងទស្សនាវដ្ដី Forbes ធ្វើឱ្យរូបលោកសប្បាយចិត្ដខ្លាំង។ ធឿន ធារ៉ា បានសមត្ថភាពគុនខ្មែរក្នុងឆាកកីឡាពិភពលោក នៅពេលដែល ធារ៉ា បន្តហ្វឹកហាត់ និងប្រកួតប្រជែង ភាពជោគជ័យរបស់លោកបានដើរតួជាការបំផុសទឹកចិត្តដល់កីឡាករប្រដាល់ និងអត្តពលិកវ័យក្មេងទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា និងក្រៅប្រទេស។ បើតាមកាសែត The Star ដែលហៅថា ធារ៉ា កីឡាករកម្ពុជា លី ស៊ីវឡុង ក្នុងឆ្នាំ២០២២ លោកចាប់ផ្ដើមសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះបន្ទាប់ពីក្លាយជាអ្នកប្រដាល់កម្ពុជាដំបូងគេដែលឈ្នះខ្សែក្រវាត់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ Thai Fight គ្រាតែអ្នកលេងគុនខ្មែររូបនេះបានផ្ដួលជើងខ្លាំងថៃ ទម្ងន់ ៧២,៥ គីឡូក្រាមក្នុងព្រឹត្ដិការណ៍ជើងឯក King's Cup ដោយវាយកីឡាករ Saiyok Pumpanmuang ឱ្យសន្លប់នៅប្រទេសថៃ។ បន្ទាប់ពីយកឈ្នះ Saiyok និង Beckham Banchamek លោក ធារ៉ា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ ក្នុងប្រភេទទម្ងន់មធ្យមពិភពលោក (WMO) ប្រភេទទម្ងន់មធ្យម (៧២,៥គីឡូក្រាម)។ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ លោក ធារ៉ា បានឈ្នះខ្សែក្រវាត់ជើងឯកពិភពលោក តេជោសន្តិភាព គុនខ្មែរ ដោយយកឈ្នះកីឡាករ រ៉ូម៉ានី Alex Bublea ក្នុងប្រភេទទម្ងន់ ៧២ គីឡូក្រាម ដោយមានអ្នកទស្សនាចំនួន ៥០ម៉ឺននាក់ទស្សនាការផ្សាយផ្ទាល់លើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម។ នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ ដដែល លោក ធារ៉ា បានឈ្នះការប្រកួតកីឡាគុនខ្មែរ ៨ នាក់ ទម្ងន់ ៧២ គីឡូក្រាម IPCC Kun Khmer World Championship នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដោយទទួលបានរថយន្តភីកអាប់ពី Ganzberg ជារង្វាន់ពិសេស។ យោងតាមកាសែត The Star របស់ម៉ាឡេស៊ី បានឲ្យដឹងថា៖ «ធារ៉ា ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាអ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរដ៏ជោគជ័យបំផុតមួយរូប ហើយត្រូវបានគេគោរពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាថាជា លី ស៊ីវឡុង»។ Forbes 30 Under 30 Asia Class of 2024 គឺជាការប្រារព្ធពិធីនៃការច្នៃប្រឌិត និងឧត្តមភាពរបស់យុវវ័យ។ ការទទួលស្គាល់របស់លោក ធារ៉ា ក្នុងបញ្ជីនេះមិនត្រឹមតែផ្តល់កិត្តិយសដល់ស្នាដៃបុគ្គលផ្ទាល់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្ហាញពីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបនៃប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ៕ ",លោក ធឿន ធារ៉ា អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរដ៏ល្បីត្រូវបានកិត្តិយសជាបុគ្គលឆ្នើមក្នុងកម្មវិធី Forbes 30 Under 30 Asia Class 2024 ក្រោមប្រភេទកីឡានិងកម្សាន្ត ដោយការទទួលស្គាល់នេះបញ្ជាក់ពីការចូលរួមចំណែកសំខាន់របស់គាត់ក្នុងការលើកកម្ពស់សិល្បៈក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរនៅឆាកអន្តរជាតិ។ បញ្ជី Forbes 30 Under 30 Asia អបអរសាទរសហគ្រិនវ័យក្មេង អ្នកដឹកនាំ និងអ្នកមានតួនាទីឆ្នើមដែលមានអាយុក្រោម ៣០ ឆ្នាំ ដោយជ្រើសរើសដោយក្រុមអ្នកជំនាញនិងកែសម្រួលរបស់ Forbes។ លោក នាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានសរសេរអបអរសាទរលោក ធារ៉ា ជាអ្នកនាំឲ្យមានវឌ្ឍនភាពក្នុងអាជីព និងលើកកម្ពស់គុនខ្មែរជាទូទៅ។ អ្នកគ្រូបង្វឹករបស់លោក ធារ៉ា បានបង្ហាញមោទនភាពក្នុងការគាំទ្រពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល និងកិច្ចសហការនៅឆាកអន្តរជាតិ។ លោក ធារ៉ា មានសមត្ថភាពបន្តប្រជែងនិងទទួលជោគជ័យនៅកីឡាពិភពលោក បំផុសទឹកចិត្តដល់កីឡាករវ័យក្មេងទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានិងក្រៅប្រទេស៕ "សមយុទ្ធជើងទឹក «នាគមាស ឆ្នាំ២០២៤» រវាងកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា និង កងទ័ពជើងទឹកចិនបានដំណើរការយ៉ាងរលូនតាមការគ្រោងទុក ប្រកបដោយជោគជ័យ និង ធានាបានសុវត្ថិភាព ក្រោយធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នានៅលើលំហរសមុទ្រកម្ពុជា អស់រយៈពេល ១២ ថ្ងៃរួចមក។ នេះជាការលើកឡើងរបស់នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ ក្នុងពិធីបិទសមយុទ្ធជើងទឹកនាថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភានេះ។ សមយុទ្ធជើងទឹក «នាគមាស ឆ្នាំ២០២៤» រវាងកម្ពុជា និង ចិន នេះត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមប្រធានបទ «ប្រតិបត្តិការរំដោះចំណាប់ខ្មាំងពីក្រុមភេរវករដែលចាប់ជំរិតនាវាដឹកទំនិញ»។ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ អគ្គមេបញ្ជាការរង នាយសេនាធិការចម្រុះ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ បានអះអាងថា សមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹករវាងកម្ពុជា និងចិននាពេលនេះ មិនមែនជាការគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសណានោះឡើយ។ ប៉ុន្តែសមយុទ្ធនេះ គឺដើម្បីជាការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ពីរគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងគោលបំណងបង្កើនសមត្ថភាពកងទ័ពទាំងពីរឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរបន្ថែមទៀត ជាពិសេស គឺការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្មតាមលំហរសមុទ្រ។ នេះបើយោងតាមក្រសួងការពារជាតិ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖«សមយុទ្ធជើងទឹកនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងពង្រីកការទំនាក់ទំនងគ្នា ការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធា និង ផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយសមយុទ្ធជើងទឹកនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ នេះដែរ មិនមានការគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសណាឡើយ»។ សមយុទ្ធនាគមាសឆ្នាំ២០២៤ លើកទី៦ រវាងកម្ពុជា និងចិន ក្រោមប្រធានបទ «ប្រតិបត្តិការប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរួម និងការសង្រ្គោះមនុស្សធម៌» បានចាប់ផ្តើមកាលពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភានេះ នៅភ្នំជុំសែនរីករាយ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និង ខេត្តព្រះសីហនុ។ កម្លាំងដែលចូលរួមក្នុងសមយុទ្ធនេះសរុបមានចំនួន ២ ០៧៥នាក់។ ក្នុងនោះកងយុទ្ធពលខេមរៈភូមិន្ទមានចំនួន ១ ៣១៥នាក់ និងកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិនមាន ៧៦០នាក់។ គ្រឿងបំពាក់លើសមយុទ្ធនៅលើគោករួមមានរថពាសដែក យានយន្តគ្រប់ប្រភេទចំនួន ៦៩គ្រឿង រួមនឹងបរិក្ខាស៊ើបការណ៍ បរិក្ខាបោសសម្អាតជាតិផ្ទុះ និងបរិក្ខាបញ្ជូនសារជាច្រើនឈុតទៀត។ លើសពីនោះ សមយុទ្ធនៅលើផ្ទៃសមុទ្រមាននាវាចូលរួមសរុប ១៤គ្រឿង និង ឧទ្ធម្ភាគចក្រចំនួន ២គ្រឿងផងដែរ។ នាវាចូលរួមសរុប ១៤គ្រឿងនោះ មាននាវាចិន ៣គ្រឿង ហើយនាវាកម្ពុជា ១១គ្រឿង។ ក្នុងឱកាសនោះផងដែរ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ ក៏បានផ្តល់ការណែនាំដល់នាវឹកកម្ពុជា-ចិន ដែលជាសិក្ខាកាមត្រូវបន្តយកចិត្តទុកដាក់សហការគ្នាលើគ្រប់វិស័យ និង ផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ពីគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពជំនាញ ជាពិសេស បច្ចេកវិទ្យាយោធាដែលមានការវិវត្តយ៉ាងលឿននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ លើសពីនោះត្រូវប្រជុំផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធជើងទឹកនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ លើកទី១ នេះ ដើម្បីដកពិសោធន៍ និង ដាក់ចេញទិសដៅបន្តទៀត។ ក្រៅពីនោះ ត្រូវបន្តលើកកម្ពស់សាមគ្គីភាព មិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ តាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ និង កងទ័ពទាំងពីរដែលបានដាក់ចេញ ដើម្បីកសាងសហការតែមួយ និងជោគវាសនាតែមួយ។ លោក ឥត សារ៉ាត់ ក៏បានកោតសរសើរចំពោះកងទ័ពទាំងពីរ ដែលចូលរួមធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ និង ក្រុមការងារដឹកនាំសមយុទ្ធរបស់កងទ័ពប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ដែលបានខិតខំរៀបចំនិងដឹកនាំសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹកនៃប្រទេសទាំងពីររហូតទទួលបានជោគជ័យតាមផែនការ។ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ក៏បានថ្លែងអំណរគុណ និង កោតសរសើរចំពោះបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹក បញ្ជាការដ្ឋានការពារកោះឆ្នេរ មូលដ្ឋានសមុទ្ររាម និងនាយនាវី នាយនាវីរង និងពលនាវិកទាំងអស់ ដែលបានខិតខំអនុវត្តតាមតួនាទីភារកិច្ចក្នុងពេលសមយុទ្ធនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ដែលធ្វើឱ្យសមយុទ្ធជើងទឹកនាគមាសឆ្នាំ ២០២៤ លើកទី១«ទទួលបានជោគជ័យ និង ធានាបានសុវត្ថិភាព»៕ ","សមយុទ្ធជើងទឹក «នាគមាស ឆ្នាំ ២០២៤» រវាងកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា និងចិនបានដំណើរការជោគជ័យ និងសុវត្ថិភាពកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ដល់ ២៧ ឧសភា ក្នុងលំហសមុទ្រកម្ពុជា។ សមយុទ្ធនេះមានប្រធានបទ «ប្រតិបត្តិការរំដោះចំណាប់ខ្មាំងពីក្រុមភេរវករដែលចាប់ជំរិតនាវាដឹកទំនិញ»។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ បញ្ជាក់ថា សមយុទ្ធនេះគឺដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍និងបង្កើនសមត្ថភាពយោធារបស់កងទ័ពទាំងពីរ។ សមយុទ្ធនាគមាសនេះមានកងទ័ពចូលរួម 2,075 នាក់ នាវា ១៤ គ្រឿង និងឧទ្ធម្ភាគចក្រចំនួន ២ គ្រឿង។ ការធ្វើសមយុទ្ធបានធានាសុវត្ថិភាព និងបានទទួលការសរសើរចំពោះការសហការល្អរបស់កងទ័ពទាំងពីរ៕" "អង្គការមូលនិធិកុមារកម្ពុជា (CCF) បានប្រារព្ធខួបលើកទី ២០ របស់ខ្លួនជាមួយនឹងការបង្ហាញពីសមិទ្ធផលដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់រយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ក្នុងការជួយដល់កុមារដែលមានហានិភ័យបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បង្កើតឡើងដោយ លោក ស្កុត នីសុន អតីតនាយកប្រតិបត្តិហូលីវូដ អង្គការ CCF បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើជីវិតអ្នករស់នៅតំបន់ ស្ទឹងមានជ័យជាង ១៥ម៉ឺននាក់ តាមរយៈកម្មវិធីអប់រំ ការថែទាំសុខភាព និងការគាំទ្រសហគមន៍យ៉ាងទូលំទូលាយរបស់ខ្លួន។ ដំណើរនេះបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ២០០៤ នៅពេលលោក ស្កុត នីសុន បានបោះបង់ការរស់នៅដ៏ហ៊ឺហាក្នុងហូលីវូដ ហើយបានមកជួបក្មេងស្រីអាយុ ៨ ឆ្នាំម្នាក់ឈ្មោះ ស្រីនិច នៅទីលានចាក់សំរាមស្ទឹងមានជ័យ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មុនពេលពង្រីកខ្លួនទៅបង្កើតសេវាថែទាំសុខភាព និងសុខុមាលភាពរបស់កុមារចំនួន ៤៥ នាក់។ ឆាកជីវិត ស្រីនិច និងក្រុមគ្រួសាររបស់នាងនៅលើគំនរសំរាមប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ បានធ្វើឱ្យលោកស្កុត នីសុន ជំរុញការបង្កើតអង្គការ CCF។ សព្វថ្ងៃនេះ អង្គការបានពង្រីកដើម្បីជួយដល់កុមារ ៤៣០០នាក់ដែលមានហានិភ័យខ្ពស់បំផុត ដោយផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវលទ្ធភាពទទួលបានសេវា និងការអប់រំសំខាន់ៗ។ លោកស្រី ពេជ ចន្ទមុនី ភរិយាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីអបអរខួប ២០ ឆ្នាំនេះ ដោយគូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃបេសកកម្មរបស់ CCF។ ក្នុងនាមជាអគ្គស្នងការនៃសមាគមកាយឬទ្ធិកម្ពុជា (GGAC) លោកស្រី ចន្ទមុនី បានកោតសរសើរចំពោះការលះបង់ឥតងាករេរបស់លោក ស្កុត នីសុន និងថ្លែងអំណរគុណចំពោះអ្នកគាំទ្ររបស់ CCF។ លោកស្រី ចន្ទមុនី អញ្ជើញចូលជាអធិបតីក្នុងពិធីកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា នៅស្ទឹងមានជ័យ បានថ្លែងថា៖ «ថ្ងៃនេះជាឱកាសដ៏រីករាយ និងមោទនភាពមួយដែលខ្ញុំជាអធិបតីក្នុងខួប២០ឆ្នាំនៃមូលនិធិកុមារកម្ពុជា»។ លោកស្រីដែលជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃសមាគមគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្តយុវជនសម្តេចតេជោ (TYDA) ផងដែរ បានបន្ដថា៖ «វាជាពេលវេលាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចបំភ្លេចបានសម្រាប់អង្គការ CCF ក្នុងបុព្វហេតុដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ ក្តីមេត្តាពិតចំពោះកុមារកម្ពុជា និងការលះបង់របស់លោក ស្កុត នីសុន បានបំផុសគំនិតខ្ញុំ និងស្វាមីខ្ញុំឱ្យគាំទ្របេសកកម្មរបស់ CCF»។ លោកស្រីបានថ្លែងទៀតថា៖ «អរគុណចេញពីបេះដូងរបស់ខ្ញុំចំពោះលោក ស្កុត នីសុន។ ក្នុងនាមសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះអស់ពីដួងចិត្តចំពោះស្ថាបនិក ថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ក្នុងមូលនិធិកុមារកម្ពុជា ចំពោះទឹកចិត្តសប្បុរសធម៌ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងមិនចេះនឿយហត់»។ លោក ស្កុត នីសុន ដែលបានបោះបង់អាជីពដើម្បីចាប់ផ្តើមអង្គការ CCF បាននិយាយថា លោកមិននឹកស្រមៃថានឹងសម្រេចបានអ្វីដូចសព្វថ្ងៃនោះទេ។ លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «វាចាប់ផ្តើមពីក្មេងស្រីអាយុប្រាំបីឆ្នាំម្នាក់ឈ្មោះ ស្រីនិច ដែលរស់នៅ និងរើសអេតចាយក្នុងស្ថានភាពដ៏អាក្រក់បំផុតនៅលើទីលានចាក់សំរាមជាមួយម្តាយ និងបងស្រីរបស់នាង។ សព្វថ្ងៃនេះ យើងមានកុមារប្រហែល ២ពាន់នាក់ដែលកំពុងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកជីវិតកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់ខ្លួនគេ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ»។ លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងបានពង្រីកលទ្ធភាពរបស់យើងក្នុងការផ្តល់ការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព និងការគាំទ្រសហគមន៍ដើម្បីជះឥទ្ធិពលដល់ជីវិតមនុស្សជាង ១សែន ៥ម៉ឺន ៥ពាន់នាក់ ដែលជារឿងគួរឱ្យកត់សម្គាល់»។ សិស្សជិត ២ពាន់នាក់ឥឡូវនេះកំពុងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកអនាគតដ៏ល្អប្រសើរសម្រាប់ខ្លួនឯង និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ។ លោកស្កុត នីសុន បាននិយាយថា កុមារចំនួន ៤៣០០នាក់ត្រូវបានចាត់ទុកថាមានហានិភ័យពីការព្រងើយកណ្ដើយ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ឬការរំលោភបំពានដោយសារតែភាពក្រីក្រ។ លោក ស្កុត នីសុន បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «បើគ្មានការអន្តរាគមន៍ទេ ពួកគេមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការបោះបង់ការសិក្សាទៅធ្វើការ ដើម្បីផ្តល់ប្រាក់ចំណូលដល់គ្រួសាររបស់ពួកគេ ឬមើលថែទាំប្អូនស្រីតូចៗ ខណៈដែលឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេចេញធ្វើការខាងក្រៅ»។ លោកបន្ដថា៖ «កុមារក៏ប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការចេញទៅក្រៅតាមដងផ្លូវក្នុងបរិយាកាសដែលមិនមានសុវត្ថិភាព ខណៈពេលដែលឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេកំពុងធ្វើការ»។ អង្គការ CCF ផ្តល់ការគាំទ្រ និងការថែទាំដើម្បីរក្សាកុមារទាំងនេះនៅក្នុងសាលារៀន និងមានសុវត្ថិភាពជាមួយនឹងការអប់រំប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ និងកម្មវិធីគាំទ្រសហគមន៍។ លោកស្រី ចន្ទមុនី ដែលមានទំនាក់ទំនងពិសេសជាមួយដូនចាស់ក្នុងសហគមន៍របស់ CCF បានចូលរួមក្នុងពិធីកម្មវិធីអបអរនេះ ចូលរួមជាមួយភ្ញៀវ និងទស្សនាស្តង់ ក៏ដូចជាការបង្ហាញផ្សេងៗ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថា លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការបន្តការគាំទ្រសម្រាប់បេសកកម្មរបស់ CCF ពីសប្បុរសជន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ។ លោកស្រីបានអំពាវនាវថា៖ «ជំនួយរបស់លោកអ្នកគ្រប់ទម្រង់ មិនថាតាមរយៈការរួមចំណែកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់ប្រតិបត្តិការផ្តល់មូលនិធិ ការបរិច្ចាគសម្ភារៈ និងឧបករណ៍អប់រំ ឬការចែករំលែកគំនិត ជំនាញ និងចំណេះដឹង គឺមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានក្នុងការធានាឱ្យទទួលបានភាពជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់នៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់មូលនិធិ»។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានលើកឡើងពីរឿងរ៉ាវជោគជ័យរបស់អតីតនិស្សិតអង្គការ CCF ដូចជា កញ្ញា រុន សុភី ដែលបានចេញពីការរស់នៅលើគំនរសំរាមរហូតដល់បញ្ចប់ការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យ Melbourne និង លោក ហាវ ញ៉ាញ់ ដែលបច្ចុប្បន្នជាអ្នកផលិតខ្សែភាពយន្តដ៏ជោគជ័យ។ រឿងរ៉ាវរបស់ពួកគេជាឧទាហរណ៍អំពីអំណាចផ្លាស់ប្តូរនៃកម្មវិធីរបស់ CCF។ កញ្ញា សុភី បាននិយាយពីដំណើរជីវិតពីកន្លែងភ្នំសំរាមដើម្បីសម្រេចបានជោគជ័យក្នុងការសិក្សាថា៖ «CCF បានជួយខ្ញុំជាច្រើន។ ខ្ញុំច្បាស់ជាគ្មានថ្ងៃនេះដោយមិនមានអង្គការ CCF នោះ។ ពួកគេបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង។ លោក ញ៉ាញ់ បានចំណាយពេលប្រាំឆ្នាំរស់នៅ និងរើសអេតចាយលើទីលានចាក់សំរាមតាំងពីក្មេង ហើយមិនដែលជឿថា លោកនឹងចាកចេញពីទីលានចាក់សំរាមនោះទេ។ ដោយមានការគាំទ្រពី CCF លោកបានចាកចេញ ហើយឥឡូវនេះកំពុងចាប់អាជីពដ៏ជោគជ័យក្នុងការផលិតភាពយន្ត។ លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំនឹងក្លាយជាអ្នករើសសំរាមមួយជីវិត។ ខ្ញុំមិនបានគិតថា ខ្ញុំមានអនាគតទេ។ នៅពេលខ្ញុំគិតអំពីអតីតកាល ខ្ញុំមិនអាចជឿថា អ្វីៗបានផ្លាស់ប្តូរប៉ុន្មាននោះទេ។ ប្រសិនបើអ្នកមានឱកាសសិក្សាដូចខ្ញុំត្រូវបានផ្តល់ឱ្យ នោះអ្នកទទួលយកវា ហើយនោះជាឱកាសរបស់អ្នកក្នុងការផ្លាស់ប្តូរជោគវាសនារបស់អ្នក។ អ្នកមិនអាចផ្លាស់ប្តូរអតីតកាលបានទេ ប៉ុន្តែអ្នកអាចផ្លាស់ប្តូរអនាគតបាន»។ ពិធីអបអរខួប ២០ ឆ្នាំអង្គការនេះតាមដងផ្លូវសហគមន៍បានបើកទូលាយសម្រាប់សហគមន៍ស្ទឹងមានជ័យទាំងមូលជាមួយនឹងល្បែងកម្សាន្ត និងតន្ត្រី។ ព្រះនាងតូច នរោត្ដម ចេនណា គឺជាតួឯកសំខាន់ម្នាក់ក្នុងចំណោមតារាចម្រៀងល្បីឈ្មោះដែលសម្តែងនៅលើឆាកសហគមន៍។ សិល្បករផ្សេងទៀត រួមមាន លោក សាយ កញ្ញា វិស លោក ពុទ្ធិកា និងកញ្ញា សុខ សេរី។ នេះបើតាមអ្នកនាង ខេត ជីន អ្នកនិពន្ធជាន់ខ្ពស់នៃផ្នែកទំនាក់ទំនងរបស់អង្គការ CCF៕ ",អង្គការមូលនិធិកុមារកម្ពុជា (CCF) បានប្រារព្ធខួបលើកទី ២០ ដោយពិនិត្យសមិទ្ធផលក្នុងការជួយដល់កុមារដែលមានហានិភ័យនៅកម្ពុជា។ បង្កើតឡើងដោយស្កុត នីសុន អតីតនាយកប្រតិបត្តិហូលីវូដ អង្គការបានជួយកុមារច្រើនតាមរយៈកម្មវិធីអប់រំ សុខភាព និងការគាំទ្រសហគមន៍។ នាពេលនេះ CCF បានជួយកុមារជាង 4300 នាក់ និងជះឥទ្ធិពលដល់ជីវិតអ្នកស្ទឹងមានជ័យជាង ១៥ម៉ឺននាក់។ ក្នុងពិធីអបអរកាលពីថ្ងៃទី ២៦ ឧសភា លោកស្រី ពេជ ចន្ទមុនី បានសរសើរនិងអរគុណស្កុត នីសុន សម្រាប់ការបោះបង់ឥតងាករេរ និងការលះបង់ដើម្បីជួយកុមារកម្ពុជា។ CCF បានផ្តល់ឱកាសសិក្សា និងការថែទាំដល់កុមារជាច្រើន ធ្វើឱ្យពួកគេអាចមានអនាគតប្រសើរ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានបង្ហាញពីសមិទ្ធផល និងរឿងជោគជ័យរបស់កុមារដែលទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីកម្មវិធីរបស់ CCF។ "កម្ពុជាស្នើឱ្យជប៉ុនជំរុញគម្រោងសិក្សាធ្វើឱ្យកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុក្លាយជាកំពង់ផែតំបន់ និងមជ្ឈមណ្ឌលភស្តុភារកម្ម (Logistics) នៅឆ្នាំ២០៥០ ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ការស្នើនេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី អនុប្រធានទី១ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) និងលោក Saito Tetsuo រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដឹកជញ្ជូន និងទេសចរណ៍ជប៉ុន នាថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា នៅទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងឱកាសលោកចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី២៩ ស្ដីពី «អនាគតរបស់អាស៊ី»។ សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន CDC បញ្ជាក់ថា៖ «ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានសំណូមពរឱ្យភាគីជប៉ុនជួយពន្លឿនការអនុវត្តគម្រោងលើកកម្ពស់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុឱ្យបានទាន់ពេលវេលា និងជំរុញគម្រោងការសិក្សាធ្វើឱ្យកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុក្លាយជាកំពង់ផែតំបន់ និងមជ្ឈមណ្ឌលឡូជីស្ទីក (Logistics) នៅឆ្នាំ២០៥០ ដើម្បីជំរុញសន្ទុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា»។ CDC បញ្ជាក់ថា លោក Saito បានបង្ហាញនូវការតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំនឹងជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធរបស់ជប៉ុនពន្លឿនការអនុវត្តគម្រោងលើកកម្ពស់កំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុនេះឱ្យបានកាន់តែឆាប់រហ័សដើម្បីធានាបានថាគម្រោងនេះនឹងអាចបញ្ចប់តាមផែនការដែលបានគ្រោងទុក។ លោកក៏បានបង្ហាញនូវការតាំងចិត្តថានឹងស្នើឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធរបស់ជប៉ុនពិនិត្យលើសំណើគម្រោងសិក្សាផែនការមេធ្វើឱ្យកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុក្លាយជាកំពង់ផែតំបន់ និងមជ្ឈមណ្ឌលភស្តុភានៅឆ្នាំ២០៥០ ឱ្យបានកាន់តែឆាប់រហ័ស សំដៅអាចឱ្យការសិក្សាគម្រោងនេះអាចចាប់ផ្តើមនាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានថ្លែងអំណរគុណដល់ភាគីជប៉ុន ដែលតែងតែចូលរួម «យ៉ាងសកម្ម» ក្នុងការកសាងសង្គមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងការចូលរួមកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រាជរដ្ឋាភិបាលនៅដើមអាណត្តិទី៧នេះបានធ្វើការសម្ពោធ និងបើកការដ្ឋានដែលជាជំនួយរបស់ជប៉ុនជាបន្តបន្ទាប់ រួមមាន ផ្លូវជាតិលេខ៥ ប្រព័ន្ធប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ជើងឯក និងគម្រោងបើកការដ្ឋានលើកកម្ពស់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុដំណាក់កាលទី២ ជំហានទី១។ លោក ជ័យ តិច អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្មកម្ពុជា ការទាក់ទាញនូវការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) មកកម្ពុជា ក៏ដូចជាការដឹកជញ្ជូននាំទំនិញទៅលក់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជាគឺមានកត្តាប្រឈមមួយចំនួន ដែលក្នុងនោះកត្តាប្រឈមខ្លាំងមួយផងដែររបស់កម្ពុជាគឺទាក់ទងទៅនឹងភស្តុភារកម្ម។ លោកបន្តថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧នេះបានផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការអភិវឌ្ឍវិស័យភស្តុភារកម្ម ក្នុងនោះ មានការដាក់ចេញនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្រភស្តុភារកម្មរបស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាមានការអភិវឌ្ឍនូវវិស័យដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក ជាពិសេសគឺផ្លូវទឹក ដែលចុងក្រោយនេះគឺគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ។ លោក ជ័យ តិច ថ្លែងថា សម្រាប់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុនេះគឺសឹងតែទទួលបានការគាំទ្រជាប្រពៃណីពីភាគីជប៉ុន តាំងពីដើមរហូតមកដល់ការសាងសង់នូវកំពង់ផែនេះក្នុងដំណាក់កាលទី២នេះដើម្បីក្លាយជាកំពង់ផែដ៏ធំបំផុតមួយរបស់កម្ពុជាក្នុងការនាំទំនិញចេញចូល។ លោកថ្លែងថា៖ «ការចូលរួមចំណែករបស់ភាគីជប៉ុនក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងពង្រីកនូវកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុនេះពិតជាមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់ដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក៏ដូចជាការទាក់ទាញនូវការវិនិយោគដោយផ្ទាល់ពីបរទេស ការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្ម ជាពិសេសគឺទាក់ទងទៅនឹងភស្តុភារកម្ម និងការតភ្ជាប់នៅថ្នាក់តំបន់ និងពិភពលោក»៕ ",កម្ពុជាបានស្នើឱ្យជប៉ុនជំរុញគម្រោងសិក្សាធ្វើឱ្យកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុក្លាយជាកំពង់ផែតំបន់ និងមជ្ឈមណ្ឌលភស្តុភារកម្មនៅឆ្នាំ ២០២៥ ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ការស្នើនេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងលោក Saito Tetsuo រដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែឧសភា នៅទីក្រុងតូក្យូ។ លោក Saito បានបញ្ជាក់ពីការតាំងចិត្តរបស់ជប៉ុនក្នុងការពន្លឿនការអនុវត្តគម្រោងនេះឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ក៏បានថ្លែងអំណរគុណដល់ជប៉ុនចំពោះការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការកសាងសង្គមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ គម្រោងនេះនឹងជួយពង្រីកកំពង់ផែ ពង្រឹងវិស័យភស្តុភារកម្ម និងទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ទៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត៕ "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវដល់ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងឱ្យមកវិនិយោគបន្ថែមនៅកម្ពុជា ដោយលោកលើកឡើងថា កម្ពុជានៅមានសក្ដានុពលដ៏ធំសម្បើមសម្រាប់កំណើននៃតម្លៃបន្ថែមក្នុងវិស័យកសិកម្ម ការកែច្នៃម្ហូបអាហារ និងកម្មន្តសាលទំនើប។ លោកអំពាវនាវដូច្នេះក្នុងពិធីបើកវេទិកាធុរកិច្ចរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូង នៅទីក្រុងសេអ៊ូល (Seol) នៃប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង នាថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា។ សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា៖ «សម្ដេចមហាបវរធិបតី បានស្វាគមន៍ចំពោះការវិនិយោគបន្ថែមរបស់សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ដោយកម្ពុជានៅមានសក្ដានុពលដ៏ធំសម្បើមសម្រាប់កំណើននៃតម្លៃបន្ថែម ក្នុងវិស័យកសិកម្ម ការកែច្នៃម្ហូបអាហារ និងកម្មន្តសាលទំនើប ដោយសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ អាចប្រើប្រាស់ឯកទេសផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាក្នុងការកែប្រែឧស្សាហកម្មកម្ពុជា និងបង្កើតកាលានុវត្តភាព ដែលផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក» ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងថា រាជរដ្ឋាភិបាល បានបង្កើតយន្តការក្នុងការធានាបាននូវបរិយាកាសគាំទ្រ និងអំណោយផលដល់ភាពជោគជ័យនៃធុរកិច្ច ដែលមានស្រាប់ និងធុរកិច្ចថ្មី ប្រកបដោយភាពបុរេសកម្ម តាមរយៈការស្ដាប់យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងជាប្រចាំនូវបញ្ហាប្រឈម ដែលវិនិយោគិនលើកឡើង។ លោកបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលប្ដេជ្ញាចិត្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយវិស័យឯកជន ដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្ដិសិទ្ធិភាពដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអភិក្រម «គិតរួមគ្នា ធ្វើរួមគ្នា និងទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា»។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្តថា៖ «សាធារណរដ្ឋកូរ៉េគឺជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ដោយបានចូលរួមពង្រឹងកម្លាំងពលកម្ម កែលម្អសេវាសាធារណៈ និងកសាងមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព»។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីលើកឡើងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ មក រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់ទិដ្ឋាការដែលមានសុពលភាព៣ឆ្នាំ និងអនុញ្ញាតឱ្យមានការចេញ-ចូលបានច្រើនដង ជាមួយនឹងការបង់ថ្លៃសេវាតែមួយលើកដល់វិនិយោគិនកូរ៉េ ដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែនទូទៅ ដើម្បីលើកទឹកចិត្ត និងជំរុញការវិនិយោគ និងធុរកិច្ចកូរ៉េនៅកម្ពុជា។ លោកបានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃវត្តមានគម្រោងវិនិយោគ និងសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េ ទាំងតូច ទាំងធំនៅកម្ពុជា ហើយពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីបានកើនឡើងលើស ១ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ដោយគ្រប់ដណ្ដប់វិស័យវាយនភណ្ឌ ផលិតផលធ្វើដំណើរ កង់ គ្រឿងបន្លាស់អេឡិចត្រូនិក កសិកម្ម និងការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម។ លោកថ្លែងថា៖ «ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េបាន និងកំពុងដើរតួនាទីជាតួអង្គគន្លឹះ ក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ ការចូលរួមរបស់ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េនៅលើវិស័យចម្រុះ ដូចជា កម្មន្តសាល អចលនទ្រព្យ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ កសិកម្ម និងសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ បាន និងកំពុងជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងពន្លឿនការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្មនៅកម្ពុជា»។ ក្រៅពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃចំនួនអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងការរស់នៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា ប្រជាជនកម្ពុជាចំនួនជាង ៥៩ ០០០ នាក់ កំពុងរស់នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ហើយប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូងប្រមាណ ៧ ៨០០ នាក់ កំពុងរស់នៅកម្ពុជា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៣។ លោក ជ័យ តិច អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ថ្លែងថា ការនាំចេញពីកម្ពុជាទៅកូរ៉េមួយភាគធំជាផលិតផលកសិកម្ម។ ប្រសិនបើកម្ពុជាមានលទ្ធភាពវិនិយោគលើការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្មដើម្បីនាំចេញទៅកូរ៉េ វានឹងអាចជួយបន្ថែមនូវតម្លៃបន្ថែមដល់ផលិតផលទាំងនោះដើម្បីនាំចេញទៅកូរ៉េ និងជួយបន្ថែមទៀតដល់ប្រជាជនកម្ពុជាឱ្យមានការងារធ្វើ ក៏ដូចជាបង្កើនការនាំចេញទៅតាមបទដ្ឋានគុណភាពកសិផលដែលបានកែច្នៃ និងគោរពបាននូវបទដ្ឋានអនាម័យ និងភូតគាមអនាម័យ។ លោកប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នាថ្ងៃទី១៧ ឧសភា ថា៖ «សម្រាប់ការវិនិយោគរបស់កូរ៉េទៅលើវិស័យឧស្សាហកម្មនេះ ជាពិសេសលើវិស័យកម្មន្តសាលនេះគឺជាសក្ដានុពលមួយធំណាស់។ កន្លងមកយើងឃើញថា កូរ៉េបានវិនិយោគហើយទាក់ទងនឹងវិស័យនេះ ដូចជាទាក់ទងនឹងរោងចក្រផលិតខ្សែកាប រោងចក្រផលិតគ្រឿងបង្គុំអេឡិចត្រូនិក ជាពិសេស រោងចក្រដំឡើងរថយន្ត»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ដោយសារតែកម្ពុជាផ្ដល់អាទិភាពសំខាន់ទៅលើវិស័យនេះ ជាពិសេស ការបណ្ដុះបណ្ដាលកម្មករដែលមានជំនាញដើម្បីបម្រើទៅលើវិស័យឧស្សាហកម្ម ហើយនិងវិស័យកម្មន្តសាលនេះ ដូច្នេះ វាជាឱកាសមួយសម្រាប់ការបង្កើនការវិនិយោគរបស់កូរ៉េទៅលើវិស័យគ្រឿងបង្គុំអេឡិចត្រូនិកនេះ»។ លោក ជ័យ តិច លើកឡើងថា ដើម្បីបង្កើននូវការវិនិយោគពីកូរ៉េខាងត្បូងមកកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែធ្វើការបន្ថែមទៀតក្នុងការជំរុញការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីឱ្យបានពេញលេញ ធ្វើការផ្លាស់ប្ដូររវាងធុរកិច្ចនៃប្រទេសទាំងពីរ និងបង្កើតឱ្យមានការិយាល័យពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរព័ត៌មាន ក៏ដូចជាការអនុម័តនូវច្បាប់ទាក់ទងនឹងពន្ធត្រួតស៊ីគ្នា ដើម្បីបង្កើនការនាំចេញ និងនាំចូលរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបញ្ជាក់ថា ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាថ្ងៃទី១៦ ឧសភា លោក ហាន់ ដុកស៊ូ (Han Duck-soo) នាយករដ្ឋមន្រ្តីកូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសគាំទ្រគំនិតផ្ដួចផ្ដើមរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងត្បូង និងការជំរុញឱ្យមានយន្តការជួបពិគ្រោះយោបល់ជាទៀងទាត់រវាងសមាគមធុរកិច្ចកូរ៉េខាងត្បូងនៅកម្ពុជា៕ ",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវដល់កូរ៉េខាងត្បូងឱ្យវិនិយោគបន្ថែមនៅកម្ពុជា ដោយលើកឡើងថា កម្ពុជាមានសក្ដានុពលដ៏ធំសម្រាប់កំណើនក្នុងវិស័យកសិកម្ម ការកែច្នៃម្ហូបអាហារ និងកម្មន្តសាលទំនើប។ ក្នុងពិធីបើកវេទិកាធុរកិច្ចរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូងនៅទីក្រុងសេអ៊ូល កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា លោកបានលើកឡើងពីបរិយាកាសគាំទ្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលចូលរួមដោយសកម្មក្នុងការធានាអំណោយផលដល់ធុរកិច្ច។ លោកបានសម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃវិនិយោគនិងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ដែលអាចជួយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ទោះបីជាយ៉ាងណា លោកជ័យ តិច អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានថ្លែងថា កម្ពុជាគួរតែជំរុញកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី និងបង្កើតការិយាល័យពាណិជ្ជកម្មនៅប្រទេសទាំងពីរដើម្បីបង្កើនការនាំចេញនិងនាំចូល។ "នាយក​ប្រតិបត្តិ​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង​ដ៏​ធំ​របស់​ចិន​បាន​រិះគន់​ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ទៅលើ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​ ដោយសារតែ​ទណ្ឌកម្ម​នោះបាន​ប៉ះពាល់​ដល់​ភាគហ៊ុន​ក្រុមហ៊ុន​របស់ខ្លួន ជាពិសេស​គឺ​ប៉ះពាល់​ដល់​គម្រោង​ឧស្ម័ន​ធម្មជាតិ​នៅ​តំបន់​ស៊ី​បេ​រី (Siberia) ក្នុង​ប្រទេស​រុស្ស៊ី។ លោ​ក ចូវ ស៊ិន​ហួយ (Zhou Xinhuai) ប្រធាន ​និង​ជា​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ក្រុមហ៊ុន​សាជីវកម្ម​ប្រេង​ឈូង​សមុទ្រ​ជាតិចិន (CNOOC) បាន​និយាយថា៖ «យើង​ប្រឆាំង​ដាច់ខាត​ចំពោះ​ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​របស់​អាមេរិក»។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក​បាន​អះអាងថា បើទោះបីជា​ទណ្ឌកម្ម​រប​ស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​កំពុង​ប៉ះពាល់​ដល់​ពាណិជ្ជកម្ម​សកល ប៉ុន្តែ​ក្រុមហ៊ុន​របស់លោក​នៅ​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន។ ជាការ​កត់សម្គាល់ ចិន​នៅតែ​បន្ត​មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អជា​មួយ​រុស្ស៊ី​ បន្ទាប់ពី​រុស្ស៊ី​បាន​ឈ្លានពាន​ទឹកដី​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ប៉ុន្តែ​វា​ជា​រឿង​ដែល​កម្រ​កើតមាន​ច​ក្នុង​ការដែល​មេដឹកនាំ​សាជីវកម្ម​ចិន ចេញមុខ​រិះគន់​ដោយ​បើកចំហ​ទៅលើ​គោលនយោបាយ​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក។ ការណ៍​នេះ​បង្ហាញថា​ទណ្ឌកម្ម​អាមេរិក​អាច​នឹងមាន​ផលប៉ះពាល់​យ៉ាង​ធំធេង​ជាង​ការរំពឹងទុក។ ក្រុមហ៊ុន CNOOC គឺជា​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង​មួយ​ក្នុងចំណោម​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេងសំខាន់ៗចំនួន​ ៣ ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន។ លោ​ក ចូវ បាន​ឆ្លើយតបភ្លាមៗ នៅពេល​ត្រូវបាន​សាកសួរ​អំឡុងពេល​លោក​នៅ​ជាមួយនឹង​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​លោកស្រី វ៉ាង ស៊ីន (Wang Xin) អំពី​គម្រោង ​Arctic LNG-2 ដែលជា​គម្រោង​ផលិត​ប្រេងឥន្ធនៈ​របស់​រុស្ស៊ី។ គម្រោង​នេះ​បាន​ប្រឈមមុខ​នឹង​ទណ្ឌកម្ម​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ហើយ​បាន​ប៉ះពាល់​ដល់​ក្រុមហ៊ុន ​CNOOC ក្នុងនាម​ជា​ម្ចាស់​ភាគហ៊ុន​មួយផ្នែក​តូច​របស់​គម្រោង។ គម្រោង​នេះ​ស្ថិតនៅ​តំបន់​ឧបទ្វីប​ហ្គី​ដា (Gyda) ភាគ​ខាងជើង​នៃ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​ ហើយ​កំពុង​ត្រូវបាន​គ្រប់គ្រង​ចម្បង​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ឧស្ម័ន​ធម្មជាតិ​រុស្ស៊ី​ឈ្មោះថា​ Novatek ដែលមាន​ភាគហ៊ុន​ចំនួន ៦០%។ ដោយឡែក ក្រុមហ៊ុន CNOOC និង​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង​ជាតិចិន (CNPC) ដែលជា​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង​គ្រប់គ្រង​ដោយ​រដ្ឋ​ចិន​មួយ​ផ្សេងទៀត កំពុង​កាន់កាប់​ភាគហ៊ុន ១០% រៀងៗខ្លួន។ភាគហ៊ុន​ដទៃទៀត ត្រូវបាន​កាន់កាប់​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ថាមពល​បារាំង​ឈ្មោះថា ​Total Energies និង​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន​ដូចជា​ក្រុមហ៊ុន ​Mitsui & Co និង​ក្រុមហ៊ុន ​JOGMEC។ លោកស្រី ​វ៉ាង ​បានលើកឡើង​ពី​គោលជំហរ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ចំពោះ​គម្រោង​នេះ​ថា​ពួកគេ​កំពុង​ទាក់ទង​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​ឱ្យបាន​ទាន់​ស្ថានការណ៍។ លោ​ក ចូវ បានលើកឡើង​បន្ត​ពី​លោកស្រី វ៉ាង ដោយ​ចាប់ផ្ដើម​រិះគន់​គោលនយោបាយ​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក។ លោក​បាន​បន្ថែមថា​ ក្រុមហ៊ុន​កំពុងធ្វើការ​យ៉ាងសកម្ម​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការខាតបង់​តាមរយៈ​ការពិភាក្សា​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ។ គួររំឭកថា កាលពី​ពាក់កណ្តាល​ខែសីហា ឆ្នាំមុន​លោ​កចូវ ធ្លាប់បាន​និយាយថា៖ «គម្រោង ​Arctic LNG-2 កំពុងដំណើរការ​យ៉ាង​ល្អ​ដោយ​មិនមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​អ្វី​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់​នោះទេ»។ លោក សៀ វ៉ី​ជឺ (Xie Weizhi) អតីត​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក៏​ធ្លាប់បាន​រៀបរាប់​ផងដែរ​ថា ​ដំណាក់កាល​ដំបូង​របស់​ផលិតកម្ម​ប្រេង​ក្នុង​គម្រោង​នេះ​គ្រោង​នឹង​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ចុងឆ្នាំ ២០២៣។យ៉ាងណាក៏ដោយ​វា​ហាក់ដូចជា​មិនទាន់​កើតឡើង​នៅឡើយ​ទេ​គិត​មកទល់ពេលនេះ។ កាលពី​សប្តាហ៍​មុន​ក្រុមហ៊ុន ​Total Energies បាន​រាយការណ៍​តាមរយៈ​សារព័ត៌មាន​រ៉​យ​ទ័​រ (Reuters) ថា ​ពួកគេ​បានចាប់ផ្តើម​អនុវត្ត​គោលការណ៍​ប្រធាន​សក្ដិ​ទៅតាម​កិច្ចសន្យា​របស់​ពួកគេ​ដែល​បានចែង។ ពួកគេ​នឹងធ្វើ​តាមច្បាប់​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ដែលជា​ផ្នែក​នៃ​គោលការណ៍​ស្នូល​របស់​ពួកគេ។ ក្រុមហ៊ុន Total Energies ក៏បាន​លើកឡើង​ផងដែរ​ថា ក្រុមហ៊ុន​នឹងមិន​មានការ​ទាញយក​ប្រេងឥន្ធនៈ​ពី​គម្រោង​នៅ​ឆ្នាំនេះ​នោះទេ។ យ៉ាងណាមិញ ក្រុមហ៊ុន CNOOC មិនបាន​បញ្ជាក់ថា​ តើ​ខ្លួន​នឹង​សម្រេច​ធ្វើ​ដូចគ្នា​នឹង​ដៃគូ​បារាំង​របស់ខ្លួន​ដែរ​ឬក៏​យ៉ាងណា​នោះទេ។ គួរ​បញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន​ CNOOC ក៏មាន​ភាគហ៊ុន​ចំនួន ២៥% នៅក្នុង​អណ្តូងប្រេង​មួយ​នៅ​ឆ្នេរសមុទ្រ​ហ្គូ​យ៉ាណា (Guyana) ដែល​ជាប់​នឹង​តំបន់​កំពុងមាន​ជម្លោះទឹកដី​ជាមួយ​ប្រទេស​វេ​ណេ​ស៊ុយ​អេ​ឡា។ ការណ៍​នេះ​បង្ហាញថា​ក្រុមហ៊ុន CNOOC កំពុង​ប្រឈមមុខ​នឹង​ភាព​តានតឹង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​លើសពី​គម្រោង​ផលិត​ប្រេង​នៅ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ​ទៅទៀត។ យ៉ាងណាមិញ លោ​កចូវ​បាន​បញ្ជាក់ថា ​គម្រោង​នៅ​តំបន់​ហ្គូ​យ៉ាណា​មិន​ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់​ជម្លោះ​នោះទេ។លោក​បាន​លើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុន CNOOC កំពុង​សហការ​យ៉ាង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​ដៃគូ​និង​អាជ្ញាធរ​ដើម្បី​បញ្ចៀស​បញ្ហា​ជម្លោះទឹកដី។ លោក​បាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា​ គម្រោង​នេះ ​គឺមាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ ព្រោះ​វា​ជា​ទ្រព្យសកម្ម​នៅក្រៅ​ប្រទេស​ដែលមាន​គុណភាព​ខ្ពស់​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន។ គម្រោង​អណ្តូងប្រេង​ដ៏​ធំ​មួយ​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​ប៉ាន់ប្រមាណ​ថា ​អាច​ផ្ទុក​ប្រេង​បាន​ជាង ៨ ប៊ី​លាន​បារ៉ែល។ ដោយឡែក សម្រាប់​ភាគហ៊ុន​វិញ ក្រុមហ៊ុន ExxonMobil កាន់កាប់​ភាគហ៊ុន ៤៥% និង​ក្រុមហ៊ុន​ Hess កាន់កាប់ ៣០% ។ ដោយឡែក ក្រុមហ៊ុន CNOOC របស់​ចិន​កាន់កាប់​ភាគហ៊ុន ២៥%។ លោក ចូ​វ បាន​និយាយថា លោក​ក៏​កំពុង​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ជម្លោះព្រំដែន​រវាង​តំបន់​ហ្គូ​យ៉ាណា​និង​ប្រទេស​វេ​ណេ​ស៊ុយ​អេ​ឡា​ ផងដែរ។ លោក​សង្ឃឹមថា ច្បាប់​អន្តរជាតិ​នឹង​ការពារ​ការវិនិយោគរ​បស់​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លួន៕",នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនប្រេងចិនរិះគន់ការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិកទៅលើប្រទេសរុស្ស៊ី។ អាស្រ័យលើទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានប៉ះពាល់ដល់គម្រោងឧស្ម័នធម្មជាតិនៅតំបន់ស៊ីបេរី ក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ បញ្ហានេះបានកំណត់ដោយក្រុមហ៊ុនចិន CNOOC ដោយការប៉ះពាល់ពួកគេជាមួយក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួន ហើយបណ្តាលឱ្យគម្រោងនេះប្រឈមមុខនឹងផលិតប្រេងនៅតំបន់ហ្គូយ៉ាណា មានគុណភាពខ្ពស់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន។ ដោយបញ្ហានេះកម្មវិធីនេះត្រូវបានគេដាក់កាន់ភាគហ៊ុនទូទាំងច្បាប់អន្តរជាតិដែលកំពុងត្រូវបានប្រព្រឹត្តក្នុងវិធីសាស្ត្រសិក្សាជម្លោះទឹកដី។ "​តម្លៃ​ប្រាក់​យ៉េន (Yen) របស់​ជប៉ុន​បាន​បន្ត​ធ្លាក់ចុះ​ឥតឈប់ឈរ​អស់​ជាច្រើន​ឆ្នាំ បើទោះបីជា​ធនាគារកណ្ដាល​របស់​ជប៉ុន ទើបតែ​ដំឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​ជា​លើកដំបូង​ក្នុង​រយៈពេល ១៧​ ឆ្នាំ​មកនេះ​ក៏ដោយ​។ នេះ​ក៏​ព្រោះតែ​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​ឡើងថ្លៃ​ខ្លាំង ដោយសារតែ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ព្យាយាម​អនុវត្ត​គោលនយោបាយ​គាំពារ​និយម​។​ ​ខណៈពេលដែល​កិច្ចប្រជុំ​គោ​លន​យោ​បាយ​រូបិយវត្ថុ​បានធ្វើ​ឡើងជា​ច្រើន​នៅ​ចុង​ខែមីនា​នេះ លោក តូ​រូ សា​សា​គី (Tohru Sasaki)​ អ្នកជំនាញ​យុទ្ធសាស្ត្រ​មកពី​ក្រុមហ៊ុន Fukuoka Financial Group បានស្នើ​គំនិត​មួយ​ដ៏​គួរឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​។​ ​លោក សា​សា​គី បានធ្វើការ​ប្រៀបធៀប​ការសម្រេចចិត្ត​គោលនយោបាយ​រូបិយវត្ថុ​របស់​ប្រទេស​ធំៗ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​តម្លៃ​រូបិយ​ប័ណ្ណ​ក្នុង​រយៈពេល ​៣ ​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ​។ លោក​បាន​រកឃើញថា ប្រទេស​ដែលមាន​រូបិយប័ណ្ណ​ខ្លាំង ដូចជា​ប្រទេស​ម៉ិ​ក​ស៊ិ​ក ប្រេ​ស៊ី​ល និង​ស្វ៊ី​ស​បានសម្រេច​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​។ ដោយឡែក ប្រទេស​តួ​ក​គី និង​ជប៉ុន​ដែលមាន​រូបិយប័ណ្ណ​ចុះខ្សោយ​បានសម្រេច​ចិត្ត​បង្កើន​អត្រា​ការប្រាក់​។​ ​ជាទូទៅ នៅពេល​រូបិយប័ណ្ណ​របស់​ប្រទេសមួយ​កើនឡើង ការវិនិយោគ​ពី​បរទេស​ជាធម្មតា​មានការ​ថយចុះ ដែល​អាចធ្វើឱ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ធ្លាក់ចុះ​ដូចគ្នា​។ ដូច្នេះ​ប្រទេស​នោះ​នឹង​ចាប់ផ្ដើម​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់ ដើម្បី​ទាក់ទាញ​អ្នកវិនិយោគ​។​ ផ្ទុយទៅវិញ នៅពេលដែល​រូបិយប័ណ្ណ​របស់​ប្រទេសមួយ​ធ្លាក់ចុះ នោះ​នឹង​អាច​ទាក់ទាញ​ការវិនិយោគ​កាន់តែច្រើន ដែល​អាច​ជំរុញ​ដល់​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​។ ដូច្នេះ​ប្រទេស​នោះ​នឹង​ដំឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​។​យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សា​សា​គី បាន​កត់​សម្គាល់​ករណី​លើកលែង​មួយ នោះ​គឺ​សហរដ្ឋអាមេរិក ពោលគឺ​បើទោះបីជា​អាមេរិក​មាន​រូបិយប័ណ្ណ​ខ្លាំង​ក៏ដោយ ក៏​សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅតែរ​ក្សា​អត្រា​ការប្រាក់​ថេរ ហើយ​ថែមទាំង​ចង់​ពន្យារពេល​កាត់​បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​ទៀតផង​។​ ​លោក សា​សា​គី បាន​ពន្យល់ថា បើទោះបីជា​តម្លៃ​រូបិយប័ណ្ណ​ដុល្លារ​កើនឡើង​ក៏ដោយ ក៏​ការវិនិយោគ​បរទេស​នៅតែ​បន្ត​កើតមាន​។​នេះ​ក៏​ដោយសារតែ​សហរដ្ឋអាមេរិក​កំពុង​ផ្តោតលើ​ការអនុវត្ត​គោលនយោបាយ​គាំពារ​ដល់​អាជីវកម្ម​ក្នុងស្រុក​របស់ខ្លួន​។​ ​ដោយសារតែ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅតែ​រឹងមាំ សហរដ្ឋអាមេរិក​ហាក់ដូចជា​គ្មាន​បំណង​ក្នុង​ការបញ្ចុះ​អត្រា​ការប្រាក់​នោះទេ​។ ដូច្នេះ ជំនួស​ឱ្យ​ការ​រំពឹងថា​ប្រាក់​យ៉េន​នឹង​កើនឡើង លោក សា​សា​គី បាន​ព្យាករ​ថា តម្លៃ​ប្រាក់​​ដុល្លារ​នឹង​នៅតែ​បន្ត​កើនឡើង​មួយរយៈ​។​ ​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចូ បៃ​ដិ​ន (Joe Biden)​ កំពុង​លើកកម្ពស់​គោល​-​នយោបាយ​មួយ​ឈ្មោះថា «​ទិញ​អាមេរិក​» ដែលជា​គោលនយោបាយ​ជំរុញ​ដល់​ការ​ទិញ​ផលិតផល​ដែល​ផលិត​នៅ​អាមេរិក​។​ ​នេះ​គឺជា​គោលនយោបាយ​មួយ​ដ៏​ចម្បង​ដែល​លោក​កំពុង​ផ្ដោត​សំខាន់ ខណៈដែល​លោក​ក៏​កំពុង​ឈរឈ្មោះ​សម្រាប់​ការបោះ​ឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅក្នុង​ខែវិច្ឆិកា​ខាងមុខនេះ​។ លោក​បាន​ថ្លែង​ក្នុង​សុន្ទរកថា​មួយ​កាលពី​ថ្ងៃទី​ ៧ ខែមីនា​ថា គម្រោង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សហព័ន្ធ ដូចជា​ការសាងសង់​ផ្លូវ និង​ស្ពាន នឹង​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ការទិញ​ផលិតផល និង​កម្លាំង​ពលកម្ម​របស់​អាមេរិក​ផ្ទាល់ ដើម្បី​បង្កើត​ការងារ​ដែលមាន​ប្រាក់ខែ​ល្អ​សម្រាប់​កម្មករនិយោជិត​អាមេរិក​។​ ​រដ្ឋបាល​អាមេរិក​បច្ចុប្បន្ន កំពុង​គាំទ្រ​គោល​​នយោបាយ​គាំពារ​និយម​ខ្លាំង ជាពិសេស​នៅមុន​ការប្រកួតប្រជែង​ការបោះឆ្នោត​រវាង​លោក បៃ​ដិ​ន និង​អតីត​ប្រធានាធិបតី លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ (Donald Trump)​។ ហេតុនេះហើយ គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក​ត្រូវបាន​គេ​រំពឹងថា​នឹង​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​អាជីវកម្ម​អាមេរិក​៕",ក្នុងពេលដែលតម្លៃប្រាក់យ៉េនរបស់ជប៉ុនកើនឡើងច្រើនក្នុងរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ និងតម្លៃដុល្លារក្នុងស្រុកអាមេរិកក៏ដើម្បីកើនឡើងដោយសារប្រាក់ដុល្លារចុះក្នុងប្រទេសមួយដែលទទួលបានប្រាក់ខ្ពស់មួយរយៈ។ លោកសាសាគីពិតជាជំនាញដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍របស់គោលនយោបាយ ដោយសារតែការចាប់ផ្តើមការប្រកួតប្រជែងការអនុវត្តគោលនយោបាយគាំពារដល់អាជីវកម្មអាមេរិក។ បើទោះបីជាតម្លៃរូបិយប័ណ្ណដុល្លារកើនឡើងប្រសើរ លោកសាសាគីបានថាប្រាក់ដុល្លារនឹងបានកើនឡើងក្នុងរយៈពេលខ្លី។ ចំណាំថា ការរំពឹងរងាររបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធមិនអាចទាក់ទាញដល់ការលំនាំគ្រប់គ្រងប្រទេសផងដែរ។ បើសិនបានគេទទួលបានគោលនយោបាយនេះ គោលនយោបាយនោះអាចទទួលបានអាទិភាពដល់អាជីវកម្មអាមេរិកបាន។ "ព្រៃឈើ​ទំហំ​ជាង ៩ម៉ឺន​ហិកតា​នៅ​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​សត្វព្រៃ​ចំនួន​ពីរ​ក្នុង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី អាច​ផ្តល់​ទិន្នផល​ទឹកឃ្មុំ​ព្រៃ​រហូត​ដល់ ១៥០​តោន ដែល​អាច​ផ្តល់​ជា​ចំណូល​រហូត​ដល់​ទៅ ៣,៦​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​សម្រាប់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ការ​ប៉ាន់​ស្មាន​របស់​អង្គការ WWF-កម្ពុជា។ អង្គការ WWF-កម្ពុជា​បាន​លើក​ឡើង​ថា ព្រៃឈើ​ធម្មជាតិ​នៅ​ដែន​ជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំព្រិច និង ដែនជម្រក​សត្វព្រៃ​ស្រែពក ដែល​គ្រប​ដណ្តប់​លើ​ផ្ទៃដី ៩២ ៣៩៥ហិកតា គឺ​មាន​សក្តានុពល​ដល់​ការ​ប្រមូល​ទឹក​ឃ្មុំព្រៃ។ ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ និង​ការ​ធ្វើសារពើភ័ណ្ឌ​នា​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​បាន​បង្ហាញ​ថា ព្រៃឈើ​ទាំងនេះ​អាច​ផ្តល់​ទិន្នផល​ទឹកឃ្មុំ​ព្រៃ​ពី ១១៣ ទៅ ១៥០ តោន​ក្នុង​មួយឆ្នាំ។ អង្គការ​បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «ការ​ប្រមូល​ទឹកឃ្មុំ​ព្រៃ​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព​នេះ​អាច​រក​ចំណូល​បាន​ពី ២,៧ ទៅ ៣,៦លានដុល្លារ​អាមេរិក ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​សម្រាប់​សហគមន៍។ អង្គការ WWF-កម្ពុជា សហការ​ជាមួយ​សហគ្រាស​សហគមន៍ ដើម្បី​បង្កើន​ប្រាក់​ចំណូល និង​ឱកាស​អាជីវកម្ម តាម​រយៈការ​ប្រើប្រាស់​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព»។ អង្គការ​អភិរក្ស​មួយ​នេះ​ក៏​បាន​ចាត់​ទុក​ទឹកឃ្មុំ​ព្រៃ​ថា ជា​កំណប់​ធម្មជាតិ ដែល​អាច​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ប្រភព​ចំណូល​មួយ​ដ៏សំខាន់​សម្រាប់​គាំទ្រ​ជីវភាព​ដល់​សហគមន៍ ​ក៏​ដូចជា​ការ​គាំទ្រ​ការងារ​អភិរក្ស​ផងដែរ។ លោក ស្រើញ ស៊ីនួន ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិចព្នង ដែល​ជា​អ្នក​រក​ឃ្មុំព្រៃ​ម្នាក់ អាយុ ៤១ឆ្នាំ ក្នុង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ក៏​បាន​យល់ឃើញ​ផង​ដែរថា ការ​ប្រមូល​ផល​ទឹកឃ្មុំ​ព្រៃ​គឺ​ពិត​ជា​បាន​ចូលរួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាសហគមន៍ បើ​ទោះ​បី​ជា​វា​ជា​មុខ​របរបន្ទាប់​បន្សំ​មួយ​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ។ លោកបាន​និយាយ​ថា៖ «ទឹកឃ្មុំ ជា​ប្រភព​ចំណូល​មួយ​របស់​សហគមន៍។ ឆ្នាំនេះ​យើង​រក​ឃ្មុំព្រៃ​បាន​ច្រើន​គួរ​សម​ជាង​ឆ្នាំមុន»។ លោក​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ការ​រក​ឃ្មុំព្រៃ​ធ្វើឡើង​តែ​ក្នុង​ខែ​ប្រាំង​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​អាច​ចាប់ផ្តើម​ពី​ខែ​មីនា​ រហូត​ដល់​ខែ​មិថុនា។ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នេះ អ្នក​ភូមិ​ស្ទើរ​គ្រប់​ផ្ទះ​តែងតែ​ចេញ​ទៅ​រកឃ្មុំ លើកលែង​តែ​មនុស្ស​ចាស់។ ទោះយ៉ាងណា លោក ស៊ីនួន បាន​អះអាង​ថា ការ​ចេញ​ទៅ​រក​ឃ្មុំម្តងៗ​មិន​ប្រាកដ​ថា​ទទួល​បាន​ផលច្រើន​ដូចការ​រំពឹង​ទុកនោះ​ទេ។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត អ្នក​រកឃ្មុំ​ព្រៃ​ត្រូវ​ដើរ​រក​ជាក្រុមៗ ដែល​ក្រុម​តូច​មាន​គ្នាពី ៣ ទៅ ៤​នាក់ ព្រោះ​ថា​ នៅ​ក្នុង​ព្រៃជ្រៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផ្ទះ គឺ​ពួកគេ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ច្រើន ដូចជា ការ​រអិល​ធ្លាក់​ពី​លើ​ដើមឈើ និង អាច​ជួប​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​ផ្សេងៗ​ទៀត​ក៏​មាន។ លោកថា ចំពោះ​ក្រុម​លោក​អាច​រក​បាន​រក​ទឹក​ឃ្មុំព្រៃ​ប្រមាណ​ជា ៤ ទៅ ៥ កាន​ (១កាន់​ចំណុះ​៣០លីត្រ) នៅ​ក្នុង​ជិតមួយ​រដូវនេះ។ ទឹកឃ្មុំ​ខែ​ចែត្រ លក់​បាន​តម្លៃ​ពី​ ៦ ទៅ ៧ ម៉ឺន​រៀល​ក្នុង​១លីត្រ ព្រោះ​ក្នុង​រដូវប្រាំង​ទឹកឃ្មុំ​វាខាប់​ល្អ តែ​បើក្រោយ​ពី​មាន​ភ្លៀងធ្លាក់​ខ្លះហើយ តម្លៃ​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​បន្តិច​មក​នៅ​ប្រមាណ​ជាជាង ៥ម៉ឺន​រៀល​ក្នុង ១លីត្រ ដោយសារ​តែទឹកឃ្មុំ​រាងរាវបន្តិច។ លោក​បាន​និយាយ​ថា៖ «លូវព្រៃ​នៅ​ឆ្ងាយៗ​ពី​ផ្ទះ យើង​ជិះ​ម៉ូតូ​កន្លះថ្ងៃ ឬ​មួយ​ថ្ងៃ​ទំរាំ​ដល់​ព្រៃ​រកឃ្មុំ។ ព្រៃឈើ​ជា​ជម្រកសំបុក​ឃ្មុំ​ដ៏​សំខាន់។ បើ​បាត់​បង់​ព្រៃឈើ​ក៏​វា​បណ្តាល​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ការ​រកឃ្មុំ រក​ចំណូល​យើង ឬ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុដែរ ព្រោះ​ពលរដ្ឋ​រស់​ដោយ​ពឹង​លើ​ព្រៃឈើ»៕",ការចេញទៅរកឃ្មុំព្រៃប្រសើរបំផុតនៅខែមិថុនា និងអាចបញ្ចូលបានចំនូលច្រើនបំផុតក្នុងឆ្នាំ។ ស្រើញ ស៊ីនួន អះអាងថា ទឹកឃ្មុំជាប្រភពចំណូលមួយរបស់សហគមន៍ និងអាចផ្តល់ផលបានច្រើន។ ទឹកឃ្មុំត្រូវដើររកជាក្រុមដូចគ្នា ដោយសារព្រៃឈើជាជម្រកសំបុកឃ្មុំដ៏សំខាន់។ បើព្រៃឈើបាត់បង់ អាចប៉ះពាល់ដល់ការរកឃ្មុំនិងចំណូលរបស់សហគមន៍។ នៅទីនេះ ការរកឃ្មុំសម្រាប់ប្រជាសហគមន៍ត្រូវបានពិភាក្សា រកឃ្មុំប្រសើរបំផុត និងបង្កើនការស្រូវបញ្ជាក់និងទាក់ទងជាមួយការគាំទ្របន្តរស់នៅព្រៃ។ "សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន​កម្ពុជា​បម្រើការ​នៅ​ក្រសួង​ព្រះបរមរាជវាំង ចូលរួម​សហការ​ជាមួយ សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន កម្ពុជា​វិស័យ​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រសិល្បៈ រៀបចំ​កម្មវិធី​ការ​ប្រកួត​តែង​និពន្ធ​បទ​ចម្រៀង និង​កំណាព្យ នេះ​ឡើង​គឺ​ដើម្បី ចូលរួម «អបអរសាទរ​ព្រះរាជ​ពិធី​ខួប​លើក​ទី​២០ ការយាង​គ្រង​ព្រះ​បរម​សិរីរាជសម្បត្តិ ព្រះ​ករុណា​​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា»។ យោង​តាម​សេចក្ដីប្រកាស​របស់​សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន​កម្ពុជា​បម្រើការ​នៅ​ក្រសួង​ព្រះបរមរាជវាំង បានឱ្យ​ដឹង​ថា ក្រោម​ប្រធានបទ «អបអរសាទរ​ព្រះរាជ​ពិធី ខួប​លើក​ទី​២០ ការយាង​គ្រង​ព្រះ​បរម​សិរី​រាជ​សម្បត្ដិ ព្រះករុណា​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា» ការ​ប្រកួតប្រជែង​បាន​បើក​ទូលាយ​ដល់​កវីនិពន្ធ​ទាំងអស់​ក្នុងការ​បង្ហាញ​ស្នាដៃ និង​ទេពកោសល្យ​របស់​ខ្លួន។ សេចក្ដី​ប្រកាស​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា៖ «ការ​ប្រកួតប្រជែង​នេះ​ស្វែងរក​បេក្ខជន​ដែល​មាន​ទេពកោសល្យ ក្នុង​គោលបំណង​ផលិត​បទ​ចម្រៀង និង​កំណាព្យ​ដែល​ល្អ​ប្រណិត ដើម្បី​ក្រាប​ថ្វាយ​ព្រះពរ​ព្រះករុណា​ជា​អម្ចាស់​ជីវិត​លើត្បូង»។ បេក្ខជន និង​បេក្ខនារី ដែល​មិន​កំណត់​អាយុ ភេទ សញ្ជាតិ ជា​ក្រុម ឬ ជា​បុគ្គល ត្រូវ​តែង​និពន្ធ​បទ​ចម្រៀង ឬ កំណាព្យ​​ជា​ភាសា​ខ្មែរ លើ​ប្រធានបទ អបអរសាទរ​ព្រះរាជ​ពិធី​ខួប​លើក​ទី​២០ ការយាង​គ្រង​ព្រះ​បរម​សិរី រាជ​សម្បត្តិ​ព្រះមហាក្សត្រ។ ពួកគេ​ត្រូវ​ផ្ញើ​ពាក្យសុំ​ចូលរួម និង​ស្នាដៃ​និពន្ធ​ចម្រៀង​ និង​សាច់ភ្លេង​ថ្មី (Original Melody) ដែល​មិន​ធ្លាប់ ផ្សព្វ​ផ្សាយ ឬ​បង្ហាញ​ជា​សាធារណៈ​ពី​មុន​មក​ មួយ​បទ​ពេញ​លេញជា MP3 ព្រម ទាំង​អត្ថបទ​ចម្រៀង​មក​គណៈកម្មការ​​ដើម្បី​វាយ​តម្លៃ​ជ្រើសរើស ចាប់ពី​ថ្ងៃទី​០៥ ខែមេសា ឆ្នាំ​២០២៤ រហូតដល់​ថ្ងៃទី​២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤។ បេក្ខជន និង​បេក្ខនារី ដែល​ជាប់​ជ័យលាភី​ផ្នែក​ចម្រៀង​​ចំនួន ​០៣​នាក់ ចុងក្រោយ​នឹងត្រូវ​ប្រកាស​ជា​ផ្លូវការ​ដើម្បី​ទទួល​រង្វាន់​ពី​គណៈកម្មការ​ប្រកួត​។​ ​ជ័យលាភី​លេខ​១ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ៩​លាន​រៀល​ រួមជាមួយរូបសំណាក​មេទ័ព​សម័យ​បុរាណ ចំនួន​០១ និង​សៀវភៅ សម្រង់​រូបភាព​ពណ៌នា​អំពី​ការ ជួសជុល និង​អភិរក្ស​ប្រាសាទ​ចន្ទច្ឆាយា ក្នុង​រជ្ជកាល ព្រះករុណា​ព្រះបាទ សម្តេចព្រះ​បរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី​។​ ​ជ័យលាភី​លេខ ​២ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ៧​លាន​រៀល​​ ហើយ ជ័យលាភី​លេខ​៣ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ៥​លាន​រៀល និង​រង្វាន់​ដទៃ​ទៀត​។ ​​ ​ចំពោះផ្នែក​កំណាព្យ បេក្ខជន និង​បេ​ក្ខ​នារី ​​ត្រូវ​តែង​កំណាព្យ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ដែល​ស្របតាម​គោលបំណង​ដែល​បាន​រៀបរាប់ ដែលមាន​ចំនួន​១០​ល្បៈ ហើយ​ចំពោះ​ប្រភេទ​បទ​កំណាព្យ​ដ៏​សេរី​។​ ​ជ័យលាភី​លេខ​១ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ​៤​លាន​រៀល​​ ជ័យលាភី​លេខ​២ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ៣​លាន​រៀល​​ និង​ ជ័យលាភី​លេខ ​៣ ទទួលបាន​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ២​លាន​រៀល​ រួម​​រូបសំណាក​មេទ័ព​សម័យ​បុរាណ ចំនួន​០១ និង​សៀវភៅ សម្រង់​រូបភាព​ពណ៌នា​អំពី​ការ ជួសជុល និង​អភិរក្ស​ប្រាសាទ​ចន្ទច្ឆាយា ក្នុង​រជ្ជកាល ព្រះករុណា​ព្រះបាទ​សម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​។​",សហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជាបម្រើការនៅក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងបានបង្កើនកម្រិតនៃការស្វែងរកបេក្ខជនដែលមានទេពកោសល្យនិងបេក្ខនារីដែលសំដីលើប្រធានបទចម្រៀងបទចម្រៀងនិងកំណាព្យដែលល្អដើម្បីក្រាបថ្វាយព្រះពរព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង។ ក្រោមការគ្រប់គ្រងនៅក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង បេក្ខជន និងបេក្ខនារីដែលជាប់ជ័យលាភីផ្នែកចម្រៀងចំនួន ០៣នាក់បានទទួលរង្វាន់ចំនួន៩លានរៀល រួមជាមួយរូបសំណាកមេទ័ពសម័យបុរាណ ចំនួន០១ និងសៀវភៅសម្រង់រូបភាពពណ៌នាអំពីការជួសជុល និងអភិរក្សប្រាសាទចន្ទច្ឆាយា។ បេក្ខនិរីដែលបានជ្រើសរើសជាភាសាខ្មែរកំណាព្យចំពោះប្រភេទបទកំណាព្យត្រូវតែងកំណាព្យជាភាសាខ្មែរដែលស្របតាមគោលបំណងដែលបានរៀបរាប់ ដែលមានចំនួន១០ល្បៈ។ ដើម្បីទទួលរង្វាន់ពីគណៈកម្មការប្រកួត។ "ក្រសួង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ត្រៀម​រៀបចំ​ព្រឹត្ដិការណ៍​វប្បធម៌​ដ៏ធំ​មួយ​នៅ​បរិវេណ​ខាងជើង​ប្រាសាទបាយ័ន ក្នុង​ខេត្ដ​សៀមរាប ថ្ងៃទី​២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ​២០២៤ ខាង​មុខ​នេះ។ «ពិព័រណ៍​ទេសចរណ៍​វប្បធម៌​កម្ពុជា​-​ចិន ២០២៤» នឹង​បង្ហាញ​អំពី​ «ព្រឹត្តិការណ៍​ពិព័រណ៍​វប្បធម៌​ទេសចរណ៍ និង​ព្រឹត្តិការណ៍​សម្ដែង​ក្បាច់គុន​សាវលីញ និង​គុន​ល្បុក្កតោ​នៅ​អង្គរ»។ យោងតាម​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា៖​ «ព្រឹត្ដិការណ៍​នេះជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ «ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា​-​ចិន ២០២៤» ហើយ​វា​ជា​ការ​ជំរុញ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​រវាង​ខេត្ដ​សៀមរាប​របស់​កម្ពុជា និង​ខេត្ដ​ហេណាន់ របស់​ចិន»។ ព្រឹត្តិការណ៍​ពិព័រណ៍​វប្បធម៌​ទេសចរណ៍​រវាង​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ចិន​នេះ នឹង​ចាប់​ផ្ដើម​​វេលា​ម៉ោង ៧:៣០​ ​ព្រឹក ក្នុង​គោល​បំណង​ផ្សព្វផ្សាយ​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​រួមគ្នា​ជាមួយ​ការសម្ដែង​ក្បាច់គុន​សាវលីញ និង​ក្បាច់គុន​ល្បុក្កតោ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​នឹងមាន​ការ​ចូលរួម​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កម្ពុជា​-​ចិន សមាគម​ទេសចរណ៍ អ្នក​សារព័ត៌មាន និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​សរុប​ជាង ៥០០ ​នាក់​។​ ការ​សម្តែង​រួមគ្នា​នេះ​មាន​គោល​បំណង​ពង្រឹង​ចំណង​វប្បធម៌ និង បង្ហាញ​ពី​ភាព​ទាក់ទាញ​ទេសចរណ៍​តែ​មួយគត់ ដែល​បង្ហាញ​ពី​បេតិកភណ្ឌ​សិល្បៈ​ក្បាច់គុន​ដ៏​សម្បូរបែប​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ លោក តុប សុភ័ក អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា «ពិព័រណ៍​ទេសចរណ៍​វប្បធម៌​កម្ពុជា-ចិន ២០២៤»​ គឺជា​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​របស់​លោក​រដ្ឋមន្ដ្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ សុខ សូកេន ដែលជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​«ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា​-​ចិន ២០២៤» រួមជាមួយ​រដ្ឋបាល​ខេត្ដ​ហេណាន់ របស់​ចិន​ ក៏ដូចជា​រដ្ឋបាល​ខេត្ដ​សៀមរាប​។ លោកបាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍​ថា​៖ «វាក៏ជា​ព្រឹត្ដិការណ៍​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​បន្ថែម​ទៀត​ និង​ជាការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​សក្ដានុពល​វប្បធម៌​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​យើង ដោយ​យើង​មាន​ធ្វើ​ការ​តាំង​ពិព័រណ៍​ផលិតផល​​វប្បធម៌ និង​ទេសចរណ៍ នៃ​ភាគី​ចិន និង​កម្ពុជា​»។ លោក សុភ័ក បាន​បញ្ជាក់​ថា កាលពីឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជា​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​ប្រមាណ ៥៤ ម៉ឺន​នាក់​ ហើយ​ឆ្នាំ​២០២៤ នេះ កម្ពុជា​រំពឹងថា​នឹង​ទទួល​ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន​ប្រមាណ ១​លាន​នាក់​។ ថ្នាក់​​​ដឹកនាំ និង​អ្នកលេង​ក្បាច់គុន​សាវលីញ​ ដែល​មាន​ប្រភព​មកពី​ខេត្ដ ហេណាន់​នោះ ក៏នឹង​បង្ហាញ​ក្បាច់​គុន​ប្រចាំ​តំបន់​របស់​ខ្លួន ខណៈ​កម្ពុជា​ក៏​នឹង​បង្ហាញ​ក្បាច់​គុន​ល្បុក្កតោ​ដែល​ពួកគេ​មកពី​សមាគមន៍​ក្បាច់​គុន​ល្បុក្កតោ​កម្ពុជា។ លោក ឡុង កុសល អ្នកនាំពាក្យ​អាជ្ញាធរជាតិ​អប្សរា បាន​ឱ្យដឹងថា ការ​បង្កើត​ព្រឹត្ដិការណ៍​នេះ​ពិត​ជា​ល្អ ដើម្បី​ស្វែងយល់​អំពី​វប្បធម៌​រវាង​គ្នា និង​គ្នា​។ មួយវិញទៀត វាជាការ​បង្កើន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ ការ​យល់​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក ដែល​បន្ដ​ជំរុញ​ទៅដល់​កិច្ច​សហការ​ផ្សេងៗ។ លោក​បាន​ថ្លែង​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍​ថា​៖ «ចំពោះ​ការ​ជំរុញ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ ពិតណាស់ វប្បធម៌​ជា​ផ្នែក​ស្នូល​មួយ​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុងការ​ផ្សព្វផ្សាយ​វិស័យ​ទេសចរណ៍ ពីព្រោះ​ការ​យល់​គ្នា និង​ការ​ដឹង​អំពី​គ្នា កាន់តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​គ្នា​កាន់តែ​ល្អ​។ សង្ឃឹម​ថា ការ​រៀបចំ​ព្រឹត្ដិការណ៍​នានា​​ធ្វើ​ឱ្យ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ខេត្ដ​សៀមរាប​ទទួល​បាន​ចំនួន​ភ្ញៀវ​កាន់តែ​ច្រើន និង​រយៈពេល​កាន់តែ​យូរ​»។ ក្នុង​គោល​បំណង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​វប្បធម៌​លើឆាក​អន្ដរជាតិ ក្រសួង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា បាន​​ជូនដំណឹង​ដល់​​សមាគមទេសចរណ៍ ប្រតិបត្តិ​ករ​​ទេសចរណ៍ ផ្នែក​ឯកជន អ្នក​​សារព័ត៌មាន ភ្ញៀវទេសចរ​ជាតិ​-​អន្តរជាតិ សាធារណជន និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បី​ធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​បន្ដ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មិន​គ្រាន់តែ​ជាការ​តាំង​ពិ​ព័រណ៍​​វប្បធម៌​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក៏​ជា​វេទិកា​មួយ​ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវទេសចរ និង​អ្នកវិនិយោគ​ចិន​កាន់​តែច្រើន ដោយ​រួមចំណែក​យ៉ាងសំខាន់​ដល់​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម «​ទស្សនា​ខេត្តសៀមរាប​ឆ្នាំ ២០២៤»​។​ ​កិច្ចសហការ​នេះ​បង្ហាញ​ពី​ការពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​កម្ពុ​ជា និង​ចិន ដោយ​សន្យាថា​នឹង​បង្កើត​ទំព័រ​ថ្មី​មួយ​នៅក្នុង​ទំនាក់ទំនង​ដ៏​យូរអង្វែង​របស់​ពួកគេ​។​​ ​វា​ជាការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​នៃ​ប្រពៃណី​ចែករំលែក និង​ការបង្រួបបង្រួម​សម្ព័ន្ធភាព​ថ្មី​តាមរយៈ​ភាសា​សកល​នៃ​សិល្បៈ និង​ការសម្តែង​៕ ",ក្រសួង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា ត្រៀមរៀបចំ​ព្រឹត្ដិការណ៍​វប្បធម៌​ដ៏ធំ​មួយ​នៅ​បរិវេណ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា​-​ចិន ២០២៤ ហើយ​វា​ជា​ការ​ជំរុញ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​រវាង​ខេត្ដ​សៀមរាប​របស់​កម្ពុជា និង​ខេត្ដ​ហេណាន់ របស់​ចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ចាប់​ផ្ដើម​​វេលា​ម៉ោង ៧:៣០​ ​ព្រឹក នៅក្នុង​គោល​បំណង​ផ្សព្វផ្សាយ​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​រួមគ្នា​ជាមួយ​ការសម្ដែង​ក្បាច់គុន​សាវលីញ និង​ក្បាច់គុន​ល្បុក្កតោ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កម្ពុជា​-​ចិន សមាគម​ទេសចរណ៍ អ្នក​សារព័ត៌មាន និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​សរុប​។ លោក សុភ័ក ដែលជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​«ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា​-​ចិន ២០២៤» បាន​អោយដឹងថា ការ​បង្កើត​ព្រឹត្ដិការណ៍​នេះ​ពិត​ជា​ល្អ ដើម្បី​ស្វែងយល់​អំពី​វប្បធម៌​រវាង​គ្នា និង​គ្នា​។ វា​ចាប់​ផ្ដើម​ការ​ជំរុញ​ទៅដល់​កិច្ច​សហការ​ផ្សេងៗ ដែល​បង្កើត​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ សម្រាប់​ប្រតិបត្តិ​ករ​ទេសចរណ៍​។ "ប៉ូលិសសហព័ន្ធ​ស៊ើបអង្កេត​ផ្ទះរបស់តារារ៉េប​អាមេរិក​។ AFP ផ្ទះ​ចំនួន​កន្លែង​ដែលជា​កម្មសិទ្ធិ​រប​ស់​តារា​រ៉េ​ប​អាមេរិក​គឺ​លោក Sean Diddy Combs នៅ​រដ្ឋ Los Angeles និង​ Miami ពេលនេះ​កំពុង​ស្ថិតក្រោម​ការស៊ើបអង្កេត​របស់​អាជ្ញាធរ​សហព័ន្ធ​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក​ជុំវិញ​ករណី​ជួញដូរ​ផ្លូវភេទ។ បើតាម​អាជ្ញាធរ​ក្នុង​តំបន់ គឺមាន​ការអនុវត្ត​ច្បាប់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពី​ទទួលបាន​ដំណឹង​អំពី​ការជួញដូរ​ផ្លូវភេទ​ដើម្បី​បន្ត​ការស៊ើបអង្កេត​ទៅដល់​ឬ​សគល់​នៃ​អ្នកពាក់ព័ន្ធ។ ប៉ុន្តែ​យ៉ាងណា​នៅ​មិនទាន់មាន​ការបញ្ជា​ក់ណា​មួយ​ពី​ការជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​របស់ លោក Sean Diddy Combs (Diddy) ទៅក្នុង​ការជួញដូរ​ផ្លូវភេទ​នេះ​នៅឡើយ​ទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ មេធាវី និង​អ្នកតំណាង​ផ្សេងទៀត​របស់ តារា​រ៉េ​ប​រូបនេះ ក៏​មិនទាន់​ចេញ​ប្រតិកម្ម​តបត​អ្វី​ដែរ។ មិនទាន់មាន​ការបញ្ជា​ក់ ក៏​មានន័យថា​លោក Diddy មិនទាន់​ទទួលបាន​ភាព​ស្អាតស្អំ នៅឡើយ​ទេ។ លើសពីនេះទៅទៀត នៅ​ប៉ុន្មាន​ខែ​ចុង​ក្រោយនេះ អាជ្ញាធរ​ទទួលបាន​ពាក្យបណ្ដឹង​ជា ច្រើន​ទៅលើ​លោក Diddy ទាក់ទង​នឹង​សំណុំរឿង​រំលោភបំពាន​ផ្លូវភេទ។ កាលពី​ចុងឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ​អតីត​មិត្តស្រី​របស់លោក Diddy បានដាក់​ពាក្យបណ្ដឹង ដោយ​ចោទប្រកាន់​មិត្ត​ប្រុស​ពីបទ​រំលោភបំពាន​ផ្លូវភេទ​ខ្លួន​ជាច្រើន​ឆ្នាំ។ អតីត​មិត្តស្រី​របស់​តា​រ៉ា​រ៉េ​ប​រូបនេះ​ក៏​អះអាង​ពី​ការបង្ខិតបង្ខំ​នាង​ឱ្យ​រួមភេទ​ជាមួយ​បុរស​រកស៊ី​ផ្លូវភេទ ខណៈដែល​លោក Diddy ជា​អ្នក​ថត​វីដេអូ​ទុក។ កាលពី​ខែកុម្ភៈ​កន្លងទៅ​ផងដែរ ផលិតករ​តន្ត្រី​ម្នាក់​បានដាក់​ពាក្យបណ្ដឹង​ដោយ​ចោទប្រកាន់​លោក Diddy ថា​បាន​បង្ខិតបង្ខំ​រូបគេ​ឱ្យ​រក​ស្ត្រី​ដែល​បម្រើ​សេវាកម្ម​ផ្លូវភេទ និង​បង្ខំ​លោក​ឱ្យ​រួមភេទ​ជាមួយ​ស្ត្រី​ទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែ​មេធាវី​របស់លោក Diddy នាពេល​នោះបាន​ចេញមក​បដិសេដ និង​អះអាងថា​នោះ​ជាការ​កុហក​ទាំងស្រុង។ ក្រៅពីនោះ​ក៏មាន​ស្ត្រី​មួយរូប​ទៀត​ដែល​បានដាក់​ពាក្យបណ្ដឹង​ដោយ​មិន​បញ្ចេញ​អត្តសញ្ញាណ​ដោយ​ចោទប្រកាន់ថា​លោក Diddy បាន​រំលោភបំពាន​ផ្លូវភេទ​តាំងតែ​ពី​ពេលដែល​នាង​មាន​អាយុ ១៧ឆ្នាំ។ ក្រោយ​ការចោទប្រកាន់​ជា​បន្តបន្ទាប់​នេះ លោក Diddy បាន​ចេញមុខ​បដិសេដ​ជា​ផ្លូវការ​និង​ថា​លោក​មិន​ប្រព្រឹត្តិ​អំពើ​ដ៏​អាក្រក់​ទាំងឡាយ​ដូចដែល​គេ​ចោទប្រកាន់​នោះទេ។ លោក Diddy គឺជា​ផលិតករ​តន្ត្រី​ដែលមាន​ឥទ្ធិពល​បំផុត​ក្នុងចំណោម​អ្នក​ផលិត​តន្ត្រី​ហ៊ី​ប​ហប (Hip Hop) ក្នុង​រយៈពេល ៣ ទសវត្សរ៍​កន្លងមក​នេះ។ លោក​ក៏​ជា​ស្ថាបនិក​នៃ​ផលិតកម្ម Bad Boy Records និង​បានឈ្នះ​ពានរង្វាន់ Grammy ចំនួន​បី​ដង ថែមទាំង​ធ្លាប់​ធ្វើការ​ជាមួយ​សិល្បករ​លំដាប់កំពូលៗជាច្រើន​នាក់​ទៀត៕",តារា​រ៉េ​ប​អាមេរិក Sean Diddy Combs និង​បុរស​របស់រដ្ឋ Los Angeles និង​ Miami ស្ថិតក្រោម​ការស៊ើបអង្កេត​របស់​អាជ្ញាធរ​សហព័ន្ធ​ក្រុមទីក្រុង​ញូវយ៉ក​ទៅជួញដូរ​ផ្លូវភេទ។ អាជ្ញាធរ​ទទួលបាន​ដំណឹង​ប្រវត្តិសង្ឃ​តាម​សកម្មភាព​មួយចំនួន​ពីរ​នេះ​ហើយ​គ្រាន់តែ​កើតឡើង​នាង​មាន​អាយុ ១៧ឆ្នាំ​បានរំលោភបំពាន​ផ្លូវភេទ​និង​អាច​ត្រូវបាន​រងចាំបានទៅនឹង​បង្ខិតបង្ខំ​ស្ត្រី​ដែល​មាន​អាយុ​ច្រើនកើតមាន។ ក្នុងដំណឹង​ពេលកើតឡើង​នេះ​លោក Diddy មិន​បាន​ទទួលបាន​ភាព​ស្អាតស្អំ​នៅឡើយ។ បើទោះបីជា​នេះក៏​បាន​ចេញមុខ​បដិសេដ​ជា​ផ្លូវការ​ដោយស្ថានភាព​ទុក្ខ​រីករាយ​និង​មិន​ប្រព្រឹត្តិ​អំពើ​ទៅលើសិល្ប។ "នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​វប្បធម៌​ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៅ​សារ​មន្ទីរ​សេដ្ឋ​កិច្ច ​និង​រូបិយ​វត្ថុព្រះ​ស្រី​ឦ​សាន​វរ្ម័ន (​ស​.​ស​.​រ​)​ ក្នុង​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​គំនូរ​ដ៏​កម្រ​មួយ​ក្នុង​ទស​វត្សរ៍​ឆ្នាំ ១៩៦០​ របស់​វិចិត្រ​ករ​ខ្មែរ​ដ៏​ល្បី​ឈ្មោះ ​ញឹក​ ឌឹម​ ត្រូវ​បាន​បរិច្ចាគ​ជា​ផ្លូវ​ការ​ដោយ​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​អតីត​ទូត​អូ​ស្ត្រាលី ​Robert Merrillees​នៅ​ថ្ងៃទី ​២៥ ​ខែមីនា​ នៅ​សា​រមន្ទីរ​ ស​.​ស​.​រ​។​ ​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ដ៏​មាន​ន័យ​នេះ ​លោក​ស្រី ជា សិរី ​អគ្គ​ទេសាភិ​បាល​ធនា​គា​រ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា ​លោក ​Justin Whyatt​ ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​អូស្ត្រា​លី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​និង​តំណាង​គ្រួសារ​លោក Merrillees បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​ពិធី​ប្រគល់​នេះ​។​ ​ផ្ទាំង​គំនូរ​ដែល​បង្ហាញ​យ៉ាង​រស់​រវើក​នៃ​ទេស​ភាព​ជ​នបទ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផ្ដោត​លើ​ការ​រស់​នៅ​ប្រ​ជាជន​តាម​បែប​ប្រពៃ​ណី​ ជា​មួយ​នឹង​ទេស​ភាព​ត្រូពិក​ដ៏​ខៀវ​ស្រងាត់​ និង​ផ្ទះ​ឈើ​ប្រណីត​។ ​គំនូរ​ដ៏​ស្អាត​ប្លែក​នេះទ​ទួល​បាន​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ទស​វត្សរ៍​ឆ្នាំ​ ១៩៦០ ​ដោយ​លោក ​Robert Merrillees​ និង​ភរិយា​របស់​លោក​គឺ​លោក​ស្រី ​Helen ​ក្នុង​អំឡុង​អាណត្តិ​ការទូត​របស់​លោក​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ទិដ្ឋ​ភាព​បែប​ជន​បទ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ចក្ខុ​វិស័យ​សិល្បៈ​ខុស​ប្លែក​ពី​គេ​របស់​លោក ​ញឹក ឌឹ​ម ។ ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ស្តារ​ឡើង​វិញ​ដោយ​ចិត្ត​សប្បុ​រស​គ្រួសារ​លោក ​Merrillees បានស​ម្រេច​ចិត្ត​បរិច្ចាគ​ស្នាដៃ​ដ៏​កម្រ​នេះ​មក​កាន់​សារ​មន្ទី​រ ស​.​ស​.​រ ដោយ​ធានា​នូវ​ការ​អភិរ​ក្ស និង​ឱកាស​សម្រាប់​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​អាច​ទស្សនា​បាន​។ ហេតុ​នេះ ​គំនូរ​នេះ​នឹង​ត្រូវបា​ន​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​សមុច្ច័យ​របស់​សារ‍​មន្ទីរ ស​.​ស​.​រ ។​ ​សហ​ប្រធាន​សារ​មន្ទីរ ស​.​ស​.​រ គឺ​លោក​ ប្លែស ​គី​លី​យ៉ង់ ​បាន​សម្តែង​ការ​កោត​សរសើរ​យ៉ាង​ជ្រាល​ជ្រៅ​ចំពោះ​អំណោយ​ដ៏​ថ្លៃ​ថ្លា​នេះ​។​ ​លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​ស្នាដៃ​របស់​លោក ​ញឹក ឌឹ​ម គឺ​ជា​ការឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ទិដ្ឋភាព​វប្បធ​ម៌ និង​សិល្បៈ​ដ៏​រស់​រវើក ​ដែល​រីក​ដុះ​ដាល​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ក្រោយ​ទទួល​បាន​ឯករាជ្យ ​មុនពេ​ល​ប្រទេស​ត្រូវបា​ន​បំផ្លាញ​ដោយ​សង្គ្រាម ​និង​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​»​។ ​លោក​បាន​បន្ដ​ថា​៖ «​ការ​បរិច្ចាគ​នេះកាន់​តែមាន​អត្ថ​ន័យ ព្រោះ​សារ​មន្ទីរ​ទើបតែ​បាន​សម្ពោធ​ផ្នែក​នៃ​ពិព័​រណ៍​អ​ចិន្ត្រៃយ៍​ដែល​ទើប​បាន​កែល​ម្អ គឺ​សម័យ​ឯក​រាជ្យ ​សា​ធារណ​រដ្ឋ​ខ្មែរ និង​របប​ខ្មែ​រក្រហម ​ដោយ​មាន​ការ​ពិពណ៌​នា​បន្ថែម​អំពី​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​សេដ្ឋ​កិច្ច​សង្គម​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​នោះ​»​។​ ​អ្នក​ស្រី ​Dolla S. Merrillees​ ជា​កូន​ស្រី​លោក ​Robert Merrillees ​និង​ជា​តំណាង​គ្រួសារ​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​សារៈ​សំខាន់​នៃ​វប្ប​ធម៌ ​និង​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​នៃ​ការ​បរិច្ចាគ​នេះ​។​ ​អ្នក​ស្រី​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​យើង​ខ្ញុំ​ពិតជា​​រំភើប​ណាស់ដែល​បាន​ប្រគល់​គំនូរ​នេះ​ គូរ​ដោយ​វិចិត្រករ​ខ្មែរ​ដ៏​ល្បី​ល្បាញ គឺ​លោក​ ញឹក ឌឹម​ ជូន​ប្រជា​ជន​ខ្មែរ​។គំនូរ​នេះ​ទទួល​បាន​ដោយ​ឪពុក​ម្តាយ​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់​ពី​វិចិត្រករ​នៅ​ចុង​ទស​វត្សរ៍​ឆ្នាំ​ ១៩៦០​ វា​ជា​កម្ម​សិទ្ធិ​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ស្រឡាញ់​ជាមួយ​នឹង​រូប​គំនូរ​ដែល​គាត់​បាន​គូរ​ពី​គ្រួសារ​របស់​យើង​។ ដោយ​សារ​ស្នាដៃ​របស់គា​ត់​ភាគ​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​បំផ្លាញ​ដោយ​របប ប៉ុល ​ពត ​យើង​ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា ​គំនូរ​នេះ​នឹង​ផ្ដល់​ភាព​រីក​រាយ​ដល់​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​»​។​ ​លោក ​ញឹក ឌឹម ​កើត​ក្នុង​គ្រួសារ​កសិករ​មួយ​នៅ​ភូមិ​រាប ​ឃុំ​រាប ស្រុក​ពារាំង ​ខេត្ត​ព្រៃវែង ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៣៤ ​បាន​ក្លាយ​ជា​បុគ្គល​លេច​ធ្លោ​ក្នុង​សិល្បៈ​ខ្មែរ​ជា​មួយ​នឹង​ស្នាដៃ​សិល្បៈ​បែប​ទំនើប​នៃ​ទេស​ភាព​ប្រពៃ​ណី ​និង​ជីវភាព​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​។​ ​ស្នាដៃ​របស់លោ​កភាគច្រើ​ន​ជា​គំនូរ​ពណ៌​ប្រេង និ​ង​ពណ៌​ទឹក ​តំណាង​ឱ្យ​ស្ពាន​រវាង​បេតិក​ភណ្ឌ​ដ៏​សម្បូរ​បែប​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ​និង​ការ​បង្ហាញ​សិល្បៈ​សម័យ​ទំនើប​។​ ​ជីវិត ​និង​អាជីព​របស់លោក ញឹក ឌឹម ​ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់​ភ្លាមៗ​ដោយ​ខ្មែរ​ក្រហម​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ស្នាដៃ​របស់​លោក​នៅរស់​រាន​មាន​ជីវិត ជា​វត្ថុ​បុរាណ​ដ៏​មាន​តម្លៃ​នៃ​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​កម្ពុជា​។ ​រចនា​ប័ទ្ម​សិល្បៈ​របស់ ​ញឹក ​ឌឹម ​ត្រូវ​បាន​គេទ​ទួលស្គាល់​ថា​ មាន​ភាព​ខុស​ប្លែក​គ្នា និង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ពណ៌​ដិតៗ​។ ​ស្នា​ដៃ​របស់​លោក​រមែង​បង្ហាញ​ពី​ទេសភា​ព​ប្រពៃ​ណី​ខ្មែរ​ តំបន់​ទេស​ចរណ៍​ដូចជា​​អង្គរ​ និង​ទឹ​កឈូ ​ខេត្ត​កំពត​ និង​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ ​និង​ជន​ជាតិ​ដើម​។​ ​ការ​ប្រគល់​ផ្ទាំង​គំនូរ​របស់​លោក​ ញឹក ឌឹ​ម ទៅ​កាន់​សារម​ន្ទីរ ស​.​ស​.​រ គឺជា​ឱកាស​នៃ​ការប្រារឰ​ពិធី​និង​ការ​បង្ហាញ​​ពី​អតីត​កាល​។​ការ​បរិច្ចាគ​នេះ​រំឭក​ពី​វប្ប​ធម៌​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ​ឆ្លង​កាត់​អតីត​កាល​និង​បច្ចុប្បន្ន​ហើយ​ធានា​នូវ​កេរ​ដំណែល​របស់​លោក ​ញឹក ឌឹម ​និង​យុគ​សម័យ​ដែល​លោក​រះ​ត្រចះ​ត្រចង់​៕",នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍វប្បធម៌ដ៏សំខាន់មួយនៅសារមន្ទីរសេដ្ឋកិច្ច និងរូបិយវត្ថុព្រះស្រីឦសានវរ្ម័ន (ស.ស.រ) នៅរាជធានីភ្នំពេញគំនូរដ៏កម្រមួយក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០។ គំនូរនេះត្រូវបានស្នងទាត់ដោយក្រុមគ្រួសាររបស់អតីតទូតអូស្ត្រាលីRobert Merrillees និងភរិយារបស់លោកនៅថ្ងៃទី២៥ខែមីនា។ គំនូរនេះត្រូវបានសម្រេចចិត្តបរិច្ចាគជាផ្លូវការដោយការអភិរក្សនិងឱកាសសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយអាចទស្សនាបាន។ សហប្រធានសារមន្ទីរស.ស.របានគេត្រូវបានសម្តែងការកោតសរសើរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអំណោយដ៏ថ្លៃថ្លា។ ស្នាដៃរបស់លោកជាគំនូរពណ៌ប្រេងនិងពណ៌ទឹក តំណាងឱ្យស្ពានរវាងបេតិកភណ្ឌដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសកម្ពុជានិងការបង្ហាញសិល្បៈសម័យទំនើប។ គំនូរនេះអាចជាផ្ដល់ភាពរីករាយដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ លោកញឹក ឌឹមកើតក្នុងគ្រួសារមួយនៅភូមិរាបឃុំរាបស្រុកពារាំងខេត្តព្រៃវែងក្នុងឆ្នាំ១៩៣៤។ "​លោកស្រី ពេ​ជ ចន្ទ​មុ​នី្ន ហ៊ុន ម៉ាណែ​ត បាន​អំពាវនាវ​ដល់​សាធារណជន​ឱ្យចូល​រួម​ទស្សនាការ​តាំងពិព័រណ៍​ហូល​ពិតាន​នៅ​សារមន្ទីរ​ជាតិ ដើម្បី​ចូលរួម​ជួយ​ថែរក្សា​ប្រពៃណី និង​វប្បធម៌​ខ្មែរ ខណៈ​ការ​ពិព័រណ៍​នេះ ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រសិល្បៈ ដាក់តាំង​បង្ហាញ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី ​២១ ខែមីនា ដល់​ថ្ងៃទី ​២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​ ២០២៤​។​ ​ការអំពាវនាវ​នេះ​ធ្វើឡើង​នៅពេល​លោកស្រី​ចូល​ទស្សនា​ពិព័រណ៍​មិន​អចិ​ន្រៃ្ដ​យ៍​ស្តីពី «​ហូល​ពិតាន ការវិវឌ្ឍ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​» នៅ​សារមន្ទីរ​ជាតិ នា​រសៀល​ថ្ងៃទី ​២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ​ ២០២៤​។​លោកស្រី ពេ​ជ ចន្ទ​មុ​នី្ន បាន​សរសេរ​លើ​ហ្វេ​ស​ប៊ុ​ក​លោកស្រី​នៅ​ថ្ងៃទី​ ២៣ ខែមីនា ថា​៖ «​សូម​បងប្អូន​ចូលរួម​ទស្សនាការ​តាំងពិព័រណ៍​ហូល​ពិតាន​នៅ​សារមន្ទីរ​ជាតិ​របស់​យើង​។ យើង​រួមគ្នា​ជួយ​ថែរក្សា​ប្រពៃណី​និង​វប្បធម៌​ខ្មែរ​យើង​»​។​ ​ក្រសួង​វប្បធម៌​ និង​វិចិត្រសិល្បៈ​បានលើកឡើង​ឱ្យដឹង​ដែរ​ថា​ «​ហូល​ពិតាន​» ​គឺជា​ហូល​មាន​លក្ខណពិសេស​ជាង​ហូល​ដទៃទៀត ក៏​ព្រោះតែ​អ្នក​តម្បាញ បាន​ត្បាញ​រំលេច​ជា​ខ្សែ​រឿង​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយមាន​គោម​ក្បាច់លម្អ​ពិសេសៗ​។​ ​ពិព័រណ៍​មិន​អចិ​ន្រៃ្ដ​យ៍​នេះ ត្រូវបាន​រៀបចំឡើង​ក្នុង​គោលបំណង​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​បន្ថែម​ស្ដីពី​សមុច្ច័យ​តម្បាញ​ហូល​ពិតាន​របស់​សារមន្ទីរ​ជាតិ​ និង​ផ្តល់​សារ​ជូន​សាធារណជន ពី​ការព្រួយបារម្ភ​របស់​សិ​ប្បករ​តម្បាញ​លើ​ហានិភ័យ​នៃ​ការបាត់បង់​ការផលិត​ហូល​ពិតាន​តាមបែប​ប្រពៃណី​ខ្មែរ និង​ក៏​បង្ហាញ​ពី​បរិបទ​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ក្នុងសង្គម​ខ្មែរលើ​តម្រូវការ​ហូល​ពិតាន ព្រមទាំង​ចរន្ត​នៃ​ការផលិត​ហូល​ពិតាន​ប្រើប្រាស់​នានា​ពេលបច្ចុប្បន្ន​។​ ​សូមបញ្ជាក់ថា ពិព័រណ៍​ហូល​ពិតាន​លើក​នេះ ​គឺជា​លើក​ទី ​៤ ហើយ ដែល​លើក​ទី​១ ​បានរៀបចំ​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១០, លើក​ទី​២ ​នៅ​ឆ្នាំ ​២០១២ និង​លើក​ទី៣ ​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៦​។ សម្រាប់​ឆ្នាំនេះ ក្រុមការងារ​នៃ​នាយកដ្ឋាន​សារមន្ទីរ​បានជ្រើសរើស​ហូល​ពិតាន​ចំនួន ១៧ ​មក​តាំង​បង្ហាញ ចាប់ផ្តើម​ពីថ្ងៃ​ទី ​២១ ខែមីនា ដល់​ថ្ងៃទី​ ២១ ខែមិថុនា ខាងមុខ​។ ពិព័រណ៍​នេះ​ធ្វើឡើង​ក៏​ដើម្បី​ចូលរួម​អបអរសាទរ​ខួប​លើក​ទី​ ១០៤ ​ឆ្នាំ​នៃ​ការបង្កើត​សារមន្ទីរ​ជាតិ​កម្ពុជា​ផងដែរ​។​ ​កាលពី​ថ្ងៃទី​ ២១ ខែមីនា លោកស្រី ភឿង ស​កុ​ណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ​បាន​បើកសម្ពោធ​ពិព័រណ៍​នេះ​។ យោងតាម​ប្រភព​ដដែល​បានលើកឡើង​ដែរ​ថា ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រសិល្បៈ​បាននិងកំពុង​បណ្តុះបណ្តាល​ជំនាញ​ដូនតា​ជំហាន​ទី​១ ដល់​យុ​វជ​ចំនួន​ ៣០០​ នាក់​នៅតាម​បណ្តា​រាជធានី ខេត្ត​ទាំង ​៨ ជាមួយនឹង ​១២ ​ជំនាញ ដោយ​រាប់បញ្ចូល​ទាំង​តម្បាញ​សូត្រ​ផង​។​ ​ក្នុងនោះ​ក្រសួង​វប្បធម៌ ដែលមាន​នាយកដ្ឋាន​សារមន្ទីរ​ជា​សេនាធិការ ក៏បាន​អំពាវនាវ​ដល់​សប្បុរស​ជនជាតិ និង​អន្តរ​ជាតិ​ក្នុង​ការជួយ​បន្ត​ឧបត្ថម្ភ​សមុច្ច័យ​អំពី​សូត្រ​មកកាន់​សារមន្ទីរ​បន្ថែមទៀត​។​​ លោក​ ឈ​ត ប៊ុន​ថង ជាម​ន្ដ្រី​ស្រាវជ្រាវ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង វប្បធម៌ អប់រំ និង​ទេសចរណ៍ នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានឱ្យដឹង​នៅ​ថ្ងៃទី​ ២៤ ខែមីនា​ដែរ​ថា លោក​គាំទ្រ​ការ​អំពាវនាវ​នេះ ព្រោះ​វា​ជា​កម្លាំង​អូសទាញ​មួយ​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទូទៅ​ឱ្យ​ងាក​មក​ផ្ដល់​តម្លៃ​លើ​វប្បធម៌​និង​ប្រពៃណី ព្រមទាំង​ទំនៀមទម្លាប់​របស់ខ្លួន​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់ថា ការអំពាវនាវ​របស់​ភរិយា​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​នេះ គឺជា​គំរូ​មួយ​ដ៏​ល្អ ប៉ុន្តែ​មិនមែន​សម្រាប់​ភរិយា​ទី​១​ របស់លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត នោះទេ តែ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត​ក៏​អាចធ្វើ​និង​យក​ជា​គំរូ​បាន​ផងដែរ ខណៈ​ការថែរក្សា​ប្រពៃណី និង​វប្បធម៌​របស់​ខ្មែរ​នេះ គឺជា​តួនាទី​របស់​ពលរដ្ឋ​ទាំងអស់គ្នា​។​ ​លោក​ថា​៖ «​រឿង​ការចូលរួម​វប្បធម៌ និង​ប្រពៃណី​នេះ មិនអាច​ចូលរួម​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ម្នាក់​ ឬ​ ២​ នាក់​ទេ លុះត្រាតែ​មានការ​ចូលរួម​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​លើកទឹកចិត្ត​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល ហើយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្រោមៗ​ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ចូលរួម​ផងដែរ បើ​មិន​ដូច្នោះ​ទេ​យើង​មិនអាច​ថែរក្សា​បានទេ​ហើយក៏​មិនមែន​តែ​វិស័យ​វប្បធម៌​ដែរ​គឺ​គ្រប់​ការងារ​ទាំងអស់​»៕","លោកស្រី ពេជ ចន្ទមុនីន ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាក់ថា ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងពេលលោកស្រីចូលទស្សនាការតាំងពិព័រណ៍មិនអចិន្រៃដយ៍ស្តីពី ""ហូលពិតាន ការវិវឌ្ឍ និងបញ្ហាប្រឈម"" នៅសារមន្ទីរជាតិ ដោយស្តីពីលោកស្រីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ២០២៤។ រួចហើយ លោកស្រីពេជ ចន្ទមុនីនបានចែកចាយថា បងប្អូនទាំងអស់គួរចូលរួមទស្សនាការតាំងពិព័រណ៍ហូលពិតាននៅសារមន្ទីរជាតិរបស់ពួកយើង។ នៅពេលដែលក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានបញ្ជាក់ថា ""ហូលពិតាន"" ជា​មាន​លក្ខណពិសេសជាច្រើនដែលប្រសើរឡើងពីម្ដង។ បន្ទាប់ពីនេះ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានបើកសម្ពោធពិព័រណ៍នេះនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា។ រួចហើយ បញ្ជាក់ថា លោកឈត ប៊ុនថង ជាមន្ដ្រីស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា ការអំពាវនាវរបស់ពលរដ្ឋទាំងនេះគឺជា​​គំរូ​ដ៏​ល្អ និង​តិច។" "ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល នៃ​កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​មូលនិធិ​ជាង ១១​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក គិត​មក​ដល់​ថ្ងៃទី១៧ ខែ​ឧសភា​នេះ ខណៈ​ដែល​សាខា​ខេត្ត​២៤ ទៀត​បាន និង​កំពុង​តែ​ដំណើរការ​កៀរគរ​រក​មូលនិធិ​តាម​លទ្ធភាព​រៀងៗ​ខ្លួន។ នេះ​បើ​យោង​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា ចុះ​ថ្ងៃទី​២១ ខែ​ឧសភា។ «ក្នុងការ​ប្រារព្ធ​ខួប ១៦១ ទិវា ៨ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោម​មូលបទ “រួមគ្នា​ជាមួយ​កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា ដើម្បី​សហគមន៍​មាន​សុខភាព​ល្អ និង មាន​ភាព​ធន់​នឹង​អាកាសធាតុ” នោះ ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល មក​ដល់​ថ្ងៃទី​១៧ ខែ​ឧសភា សម្រេច​បាន​មូលនិធិ គិត​ជា​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក ចំនួន ១១លាន ២សែន ២.០២១ ដុល្លារ និង​រថយន្ត​ភីកអាប់ ១គ្រឿង អង្គរ ១៣តោន និង ទឹកស៊ីអ៊ីវ ១០០យូរ»។ នេះ​បើយោង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ស្តីពី ការ​ចូល​ក្រាប​បង្គំ​គាល់​ព្រះករុណា ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី និង​សម្តេច​ព្រះ​មហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិ​ខ្មែរ ដែល​ជា​ព្រះ​ប្រធាន​កិត្តិយស​កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា​ផងដែរ។ សេចក្តី​ប្រកាស​ដដែល​ក៏​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ផងដែរ​ថា ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៣ និង ៤ខែ ដើម​ឆ្នាំ ២០២៤ កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា បានអនុវត្ត​ការងារ​តាម​វិស័យ អាទិភាព​ទាំង៤ ដូចជា​មាន៖ ការ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្តរាយ ការ​អប់រំ​ថែទាំ​សុខភាព​តាម​សហគមន៍ ការ​លើក​កម្ពស់​គោលការណ៍​គ្រឹះ និង តម្លៃ​មនុស្សធម៌ និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ស្ថាប័ន។ ក្នុង​នោះ​សម្រេច​បាន ការ​ឧបត្ថម្ភគ្រួសារ​យោធិន​ពលី ២០នាក់ និង​របួស ១៤​នាក់​ដោយ​ការ​ផ្ទុះ​គ្រាប់​នៅ​បន្ទាយ យោធភូមិភាគ​ទី៣ ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ និងឧបត្ថម្ភ​អ្នក​មាន​ជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ​មួយ​ចំនួន, ជួយ​សម្រាល​ជីវភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ​ងាយរងគ្រោះ​បំផុត​ជាង ១០ម៉ឺន​គ្រួសារ បានកសាង និង ជួសជុល​ផ្ទះ ២៤៧ខ្នង បង្គន់​អនាម័យ ២៦៨បន្ទប់ អណ្តូង​ស្នប់ធំ ១៦ កន្លែង​លាង​សម្អាត​ដៃ​មួយ​កន្លែង។ ក្រៅពី​នោះ​បាន​ផ្តល់​មូលនិធិ​មួយ​លាន​ដុល្លារ​សម្រាប់​ឆ្នាំទី​១២ ជូន​មន្ទីរពេទ្យ​គន្ធបុប្ផា ថវិកា​ចំនួន ២ម៉ឺន​ដុល្លារ​សម្រាប់ឆ្នាំ​ទី​៥ ជូន​មន្ទីរពេទ្យ​កុមារ​អង្គរ​សៀមរាប ផ្តល់​ប្រាក់​កម្ចី​ឥតការ​ប្រាក់​ចំនួន ៨៦៨ គ្រួសារ នៅ​តំបន់​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះថ្នាក់មីន ក្នុង​ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ ប៉ៃលិន ឧត្តរមានជ័យ និង​ព្រះវិហារ ហើយ​និង​បាន​ឧបត្ថម្ភ​ថវិកា ស្បៀង និង​រៀបចំ​អាហារសាមគ្គី​ជូន​កុមារ​កំព្រា សិស្ស​ក្រីក្រ ចាស់​ឥត​ទីពឹង អ្នកពិការ នៅ​តាម​មណ្ឌល អង្គការ សមាគម​ចំនួន ៧ផងដែរ។ លើសពីនោះ ក្នុង​រយៈពេល ៤ខែ​ដើម​ឆ្នាំ ២០២៤នេះ កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា​បាន​ពង្រីក ការ​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ ស្តីពី​ការថែទាំ​សុខភាព​បឋម ការ​ការពារ​ជំងឺ​មិនឆ្លង និង​ការ​បន្សុំា​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ រួមជាមួយ​បំផុស​ការ​ប្រឡង​គំនូរ យុវជន​កាក​បាទ​ក្រហម​កម្ពុជា ទូទាំង​ប្រទេស ដែល​មាន​សិស្ស​ចូលរួម​គូរ​ចំនួន១ ៧២៤នាក់ សម្រេច​បាន​ជ័យលាភី​ថ្នាក់ ខេត្ត​ចំនួន ១១៧នាក់ ជ័យលាភី​ថ្នាក់​ជាតិ ៣នាក់ និង​លួងចិត្ត ៣នាក់៕",ពេលក្រហមកម្ពុជា​ទទួលបានមូលនិធិចំនួន១១លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងការអភិវឌ្ឍស្ថាប័នកាកបាទមកដល់ថ្ងៃទី១៧ខែឧសភានេះ។ នៅពេលសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់កាកបាទក្រហមកម្ពុជា​ចំនួនទី២១ខែឧសភា បានប្រាក់បន្តិចទូទាំងការឧបត្ថម្ភរួសារយោធិនពលី២០នាក់និងរបួស១៤នាក់បានរបួសបន្តិច។ រួមទាំងនេះគន្ធបុប្ផាប៉ារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់មីន និងអភិបាលកុមារអង្គរសៀមរាបប្រាក់កម្ចីឥតការប្រាក់ចំនួន៨៦៨គ្រួសារដែលគន្លឹះទី៣នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បន្ទាប់ពីនេះបានឧបត្ថម្ភថវិកាចំនួន១៧២៤នាក់និងស្បៀងកាកបាទទីពឹងនិងចាស់ឥតទីពឹងចំនួន១៦៨នាក់ត្រូវបានរង្វិលរង្គីរសហគមន៍ដែលបានទិញមកពីទីមួយក្នុងរដូវរៀង។ "ក្រសួង​បរិស្ថាន​មាន​គម្រោង​បំពាក់​ការ​ប្រើប្រាស់​បច្ចេកទេស​ដ្រូន​បន្ថែម​ទៀត ដល់​គ្រប់​មន្ទីបរិស្ថាន​ខេត្ត​ទាំងអស់​ទូទាំង​ប្រទេស ដើម្បី​បង្កើន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ ​នៃ​ការ​ការពារ និង​ទប់ស្កាត់​បទល្មើស​ធនធាន​ធម្មជាតិ​នៅ​ក្នុង​ទំហំ​ផ្ទៃដី​ទាំង​ជាង ៧​លាន​ហិកតា។ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បាន​ថ្លែង​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ នាថ្ងៃទី​២៣ ខែឧសភាថា គម្រោង​បំពាក់​ដ្រូន​របស់​ក្រសួង​បរិស្ថាន​នេះ គឺ​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការងារ​ល្បាត​ព្រៃ​នៅ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​របស់មន្រ្តី​ឧទ្យានុរក្ស​បរិស្ថាន។ លោកញ្ជាក់​ថា៖ «ការ​ល្បាត​ដោយ​ដ្រូន យើង​កំពុង​បាន​អនុវត្ត​នៅ​តាម​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ។ យើង​នឹង​បន្ត​ពង្រឹង​ការចែក​ជូន​ដ្រូន​ដើម្បី​ជួយ​ពង្រឹង​ការ​ល្បាត និង​ទប់់​ស្កាត់​បទល្មើស​ធនធាន​ធម្មជាតិ។ នៅ​ក្នុង​អាណត្តិ​នេះ យើង​ពង្រឹង​ការការពារ​និង​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ តាម​លក្ខណៈ​បច្ចេក​វិទ្យា​ខ្ពស់ មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​តំបន់​ការពារ​តាម​រយៈផ្កាយរណប​ថែម​ទៀត។ យើង​នឹង​បំពាក់​ឱ្យ​បាន​គ្រប់​មន្ទីរ​ទាំងអស់»។ លោក​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្រសួង​បរិស្ថាន​មាន​មន្រ្តី​ឧទ្យានុរក្ស​ប្រមាណ ១ ១០០​នាក់ គិត​ត្រឹម​ចុង​ឆ្នាំ ២០២៣ ដែល​ត្រូវគ្រប់គ្រង​លើ​ផ្ទៃដី​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ​ចំនួន ៧៣​កន្លែង ដែល​មាន​ទំហំ​ជាង ៧លាន​ហិកតា ស្មើនឹង​ជាង ៤០% នៃ​ប្រទេស។ មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​បាន​សម្តែង​ការ​គាំទ្រ​ចំពោះ​គម្រោង​បំពាក់​ដ្រូន​នេះ។ លោក ឆៅ ប៊ុនធឿន ប្រធាន​មន្ទីរបរិស្ថាន​ខេត្ត​មណ្ឌល​គិរី បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា នា​ពេល​បច្ចុប្ប​នេះ មន្ទីរ​មាន​មន្រ្តីឧទ្យានុរក្ស​បរិស្ថាន​ចំនួន ៩៤​នាក់ ដែល​ត្រូវ​ទទួល​ភារៈកិច្ច​ល្បាត​តំបន់​អភិរក្ស​ប្រមាណ​ជា ១​លាន​ហិកតា។ លោក​បាន​ថ្លែង​ដូច្នេះ​ថា៖ «បើ​បាន​ដ្រូន អរណាស់។ ពេលមាន​ដ្រូន​ទៅ វា​នឹង​ជួយ​ការ​ល្បាត​បាន​ច្រើន។ យើង​អាច​ប្រើដ្រូន​មើល​ពី​ខាង​លើ​មក​វិញ ឃើញ​បាន​ឆ្ងាយ​ជាង។ រាល់ថ្ងៃ យើង​ល្បាត​តែ​លើ​ដី​ក្នុង​ព្រៃ គឺ​មើល​មិន​បាន​ឆ្ងាយ​ទេ មិនបាន​អស់​គ្រប់​កន្លែង​ទេ»។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា ចំនួន​ទំហំ​ព្រៃឈើ​ដែល​ត្រូវ​ដើរល្បាត និង​ចំនួន​មន្រ្តី​ឧទ្យានុរក្ស​ដែល​មាន​គឺ​មិន​សូវ​មាន​តុល្យាភាពនឹងគ្នា។ ហេតុ​នេះ​ការ​ចុះល្បាត​មាន​ការ​ឆកល្វែង​ខ្លះ ដោយសារ​តែ​កន្លែង​ខ្លះ ក្រុម​ល្បាត​មិន​អាច​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​ដល់​នោះទេ ពិសេស​គឺ​នៅ​ក្នុង​រដូវវស្សា។ ប្រធាន​មន្ទីរបរិស្ថាន​ខេត្ត​សៀមរាប លោក ស៊ុន គង់ ក៏​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ផងដែរ​ថា នៅពេល​ដែល​មាន​ដ្រូន នោះ​វា​នឹង​ជួយសម្រួល​ដល់​ការ​ទប់ស្កាត់​បទល្មើស​ព្រៃឈើ​ឱ្យ​ទាន់​ពេល​វេលា ពិសេស​នៅ​តំបន់​ក្នុង​ព្រៃ​ឆ្ងាយៗ។ លោក ស៊ុន គង់ បាន​ថ្លែង​ថា៖ «កន្លែងខ្លះ យើង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​រុកចូល​ទៅ​ក្នុងព្រៃ វា​នៅ​ឆ្ងាយ។ ប្រសិន​មាន​ដ្រូន​ងាយស្រួល​ក្នុង​ការ​ល្បាត ចំណាយពេល​តិច​ក្នុង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​លើ​ទីតាំង ក្នុង​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ។ តំបន់​មាន​ការ​ទន្ទ្រាន អាច​មើល​ឃើញ​ពី​លើ​អាកាស និង ទប់ស្កាត់​ទាន់​ពេលវេលា»។ ក្រសួង​បរិស្ថាន​ក៏​បាន​បង្កើត APP ពី​ការ​ដាំ​ដើមឈើ ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាច​តាមដាន​មើល​ពី​ស្ថានភាព​ដើមឈើ​ដែលពួកគាត់​បាន​ដាំ។ ប៉ុន្តែ​ក្រសួង​នៅ​មិនទាន់​អាច​បញ្ជាក់​បាន​ទេ​ថា APP នោះ​នឹង​ត្រូវ​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នៅ​ពេល​ណា​នៅឡើយ​នោះ​ទេ។ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖«APP ហ្នឹង កាល​ដែល​បងប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដាំដើមឈើ​ហើយ ដើមឈើ​ហ្នឹង​នឹង​ជា​របស់​គាត់។ គាត់​ថត​រូបគាត់ គាត់​ដាក់​ឈ្មោះ​ដើមឈើ​ហ្នឹង​ទៅ...ហើយ​ក្នុង APPទូរស័ព្ទ​ដៃ​ហ្នឹង​ឆ្នាំក្រោយ​គាត់​ឆែក​មើល​ទៅ​ឃើញ​ដើមឈើ​នោះ​ធំ​ប៉ុណ្ណា​ហើយ.... APPហ្នឹង​ដាក់​ជូន​សម្រាប់​ការ​ដាំដុះដើមឈើ​នៅ​កម្ពុជា​សម្រាប់​ជំរុញ​ការ​ទាក់ទាញ ការ​ចូលចិត្ត​ស្រលាញ់​ដើមឈើ»។ លោក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​បាន​បន្ថែម​ថា APP នោះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​រួចរាល់​ហើយ ប៉ុន្តែ​កំពុង​តែ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​តេស្ត​សាកល្បង ដោយសារ​តែមាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា វា​អាច​នឹង​គាំង​នៅ​ពេល​ដែល​ពលរដ្ឋ​រាប់​ ១​ម៉ឺន​នាក់​ដាំដើម ហើយ​ថតរូបដាក់​ចូល​ក្នុ​ងថ្ងៃ​តែ​មួយនោះ។ ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​ស្តីពី យុទ្ធសាស្រ្ត​កម្ពុជា​បៃតង កាល​ពី​ដើម​សប្តាហ៍​នេះ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន ក៏​បាន​លើកឡើង​ពី​ភាព​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​បណ្តុះ​កូន​ឈើ​បាន​ចំនួន ១ លាន​២សែន​ដើម​ក្នុងរយៈពេល ៧ខែ ដើម្បី​ចែក​ជូនប្រជាពលរដ្ឋ​យក​ទៅ​ដាំ​នោះ​ផងដែរ។ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ផងដែរ​ថា ដើម្បី​ធានា​ដល់​កិច្ច​ការពារ ថែរក្សា និង​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ទាំងអស់​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ ការ​ដាក់​ចេញ​នូវ​គោលនយោបាយ និង​យុទ្ធសាស្រ្តជាតិ គឺ​ជា​កត្តា​សំខាន់​និង​ចាំបាច់។ ក្រោម​ក្របខណ្ឌ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិកាល​ទី៧ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន បាន​ដាក់​ចេញ «យុទ្ធសាស្រ្ត​ចក្រាវិស័យ​បរិស្ថាន» ​ឆ្នាំ​២០២៣-២០២៨ ក្នុង​គោលបំណង​តម្រង់​ទិស និង​ចង្អុល​បង្ហាញ​ការងារ​ជា​អាទិភាព ក្នុង​ការ​ធានា​ឱ្យ​បាន​នូវ​ចីរភាព​បរិស្ថាន និង​សុក្រឹតកម្ម​បរិស្ថានកិច្ច ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ និង​លើក​កម្ពស់​សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង។ ក្នុង​នោះ​ជំរុញ​សម្រេច​គោលដៅ​នៃ​យុទ្ធសាស្រ្ត​បញ្ចកោណ​គឺ​ «ជា​ប្រទេស​អព្យាក្រឹត​កាបូន និង​មាន​គម្របព្រៃឈើ ៦០% នៅ​ឆ្នាំ​២០៥០»។ ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​ចក្ខុវិស័យ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចក្រា ការ​ដាក់​ចេញ​នូវ​ផែនការ​សកម្មភាព និង​ធ្វើ​សកម្មភាព គឺជាកត្តា​សំខាន់ និង​ចាំបាច់ ដែល​គ្រប់​ស្ថាប័ន​ទាំង​នៅ​ថ្នាក់ជាតិ និង​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ចូល​រួម​អនុវត្ត៕",ក្រសួង​បរិស្ថាន​បាន​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​រួមគ្នា​សម្រាប់​គម្រោង​បំពាក់​ការប្រើប្រាស់​បច្ចេកទេស​ដ្រូន​ដោយការ​បង្កើត​កម្មវិធី​សេវា​ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ស្ថានភាព​នៃ​ដើមឈើ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាំ​ដោយ​ស្ថានភាព​ពីរ​អាទិភាព​ក្នុង​រដូវ​វស្សា​។ សន្មត​ទៅ​នឹង​ការ​ដាក់​ចេញ​ប្រទេស​អព្យាក្រឹត​កាបូន​និង​បញ្ចូល​ចូល​រួម​សម្រាប់​ការ​ប្រែប្រួល​នូវ​ប្រសិទ្ធិភាព​នៃ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចក្រា​និង​គម្រោង​ដើម​ដោយ​រួមបញ្ចូល​ប្រសិទ្ធិភាព​និង​សម្រាប់​គ្រប់​ស្ថាប័ន​ដែល​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ។ ជា​ប្រភេទ​សំខាន់នៃ​ការ​បង្កើត​រដ្ឋមន្រ្តី​គឺ​ការ​បង្កើត​កម្មវិធី​សេវា​ដើម្បី​ចុះ​ការងារ​ទៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​ដោយ​ការ​ជ្រើស​រើស​ដំណោះស្រាយ​ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​បណ្តុះ​កូន​ឈើ​សម្រាប់​ផ្តល់​សិទ្ធិនៃ​ការដំណើរ​ទៅ​កាន់​តំបន់​ការពារ​ធនធាន​ធម្មជាតិ។ "គណៈប្រតិភូ​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដារ​កម្ពុជា បាន​ចូលរួម​សន្និសីទ​ពន្ធដារ​កម្រិត​ខ្ពស់​លើក​ទី​១៣ នៃ​មូលនិធិ​រូបិយ​វត្ថុ​អន្តរជាតិ-ជប៉ុន សម្រាប់ ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី សហរៀបចំ​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន និង​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ (IMF)​ កាលពី​ថ្ងៃទី​២៥-២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ​២០២៤។ សន្និសីទ​នេះ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ ​និង​ជំនាញការ​នៃ​រដ្ឋបាល​សារពើពន្ធ និង​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ នៃ​២១ ប្រទេស​-​តំបន់​រដ្ឋបាល​ពិសេស នៅ​ទ្វីបអាស៊ី និង​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ (IMF) ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) និង​អង្គការ​សម្រាប់​កិច្ច​សហប្រតិបត្ដិការ​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​អភិវឌ្ឍន៍ (OECD) ព្រមទាំង​សាស្ដ្រាចារ្យ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ ដោយ​ផ្ដោត​​លើការ​ពិភាក្សា​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​ពន្ធ​សកល​ដែល​កំពុង​កើត​មាន។ លោក Kenji Okamura អនុប្រធាន​គ្រប់គ្រង IMF និង​លោក Shuichi Hosoda ឧបការី​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ប្រទេស​ជប៉ុន បាន​មាន​មតិ​ស្វាមគមន៍​និង​បើក​សន្និសីទ ដោយបាន​វាយ​តម្លៃ​ខ្ពស់​ចំពោះ​ការចូលរួម​របស់ គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​។ សន្និសីទ​រយៈពេល ២​ថ្ងៃនេះ បានចាប់ផ្តើម​ដោយ​ពិភាក្សា​លើ​ខ្លឹមសារ​សំខាន់ៗ​នៃ​បញ្ហា​ប្រឈម​ផ្នែក​ពន្ធ​កំពុង​កើន​ឡើង​ជាសកល​​ ដូចជា និន្នាការ​ពន្ធដារ​នៅ​តំបន់​អាស៊ី ដោយ​ផ្តោតលើ​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុងការ​ប្រមូល​ចំណូល ស្រប​ពេល​ដែល​ការ​ចំណាយ មានការ​កើនឡើង​ រួម​ទាំងបញ្ហា​ពន្ធ​អន្តរជាតិ ដែល​ផ្តោតលើ​ផលប៉ះពាល់​និង​គោលនយោបាយ​សារពើពន្ធ​ក្នុងស្រុក ឆ្លើយតប​ទៅនឹង​ការអនុវត្ត​ និង​​សសរស្តម្ភ​ទី​២ នៃ​ក្របខ័ណ្ឌ​ប្រកប​ដោយ​បរិយាប​ន្ន និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ចំពោះ​រដ្ឋបាល​សារពើពន្ធ​អន្តរជាតិ​។ យោងតាមនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដារ នៃ​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ បាន​ឱ្យដឹងថា​៖ «​ប្រធានបទ​សំខាន់ៗ​ដទៃ​ទៀត​ រួម​មាន ​ការប្រមូល​ពន្ធ​លើ​រូបវន្តបុគ្គល​ដែលមាន​ចំណូល​ខ្ពស់ ដែលជា​ការ​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​កើនឡើង​នៃ​គម្លាត​ប្រាក់​ចំណូល របស់​បុគ្គល, ការ​កំណត់​តម្លៃ​កាបូន​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ផល​ប៉ះពាល់​ពី​បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ អភិវឌ្ឍ​ជា​សកល មក​លើ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ការកសាង​សមត្ថភាព​ជំនាញ​ពន្ធដារ តាមរយៈ​អភិបាលកិច្ច​និង​គណនេយ្យភាព ដែល​ផ្តោតលើ​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុង ការអនុវត្ត​គោលនយោបាយ​សារពើពន្ធ និង​រដ្ឋបាល​សារពើពន្ធ​ និង​បច្ច័យ​នៃ​ឌីជីថលូបនីយកម្ម​និង​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត (AI)»។ លោក សេង ជា​សិទ្ធ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​នីតិកម្ម គោលនយោបាយ សារពើពន្ធ និង​សហប្រតិបត្តិការ​ពន្ធដារ​អន្តរជាតិ (ន.ន.គ.ស.អ) ត្រូវបាន​ដក​ស្រង់សម្ដីដោយ​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «ការអនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​កៀរគរ​ចំណូល និងការកសាង​សមត្ថភាព​ជំនាញ​ពន្ធដារ តាមរយៈ​អភិបាលកិច្ច​ និង​គណនេយ្យភាព»។ ចំពោះ​ប្រធានបទ​ទី២ លោក ម៉ុង ឡាមី ប្រធាន​ការិយាល័យ​គោល​នយោបាយ​សារពើពន្ធ នៃ ន.ន.គ.ស.អ បាន​លើក​ឡើង អំពី​ការ​អនុវត្ត​ការងារ​ជាក់​ស្តែង​របស់ អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដារ អនុលោម​តាម ទិសដៅ គោល​នយោបាយ របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​យុទ្ធសាស្ត្រ ចតុកោណ ទាំង ៤ ដំណាក់កាល យុទ្ធសាស្ត្រ​បញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី ១ កម្មវិធី​កំណែ​ទម្រង់​ការ​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ សាធារណៈ ដំណាក់កាល ទី ១ ដល់ទី ៤ និង យុទ្ធសាស្ត្រ​កៀរគរ​ចំណូល ២០១៤-២០១៨ និង ២០១៩-២០២៣ ។ វា​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ពី​ការ​អនុវត្ត​ប្រកប​ដោយ​ជោគជ័យ​នៃ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ឆ្នាំ ២០១៩-២០២៣ និង​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​បន្ត​ក្រោម​ផែនការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ឆ្នាំ ២០២៤-២០២៨ ដែល​មាន​គោល​បំណង​បង្កើត​ការ​គ្រប់គ្រង​ពន្ធដារប្រកប​ដោយ​ការ​គោរព និង​ជឿទុកចិត្ត។ សន្និសីទ​នេះ​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​សារៈសំខាន់​នៃ​អភិបាលកិច្ច និង​គណនេយ្យភាព​ក្នុង​ការ​កសាង​ជំនាញ​ពន្ធដារ ដែល​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​គោល​នយោបាយ​សារពើពន្ធ និង ការ​គ្រប់គ្រង​ពន្ធដារ​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព៕ ",សន្និសីទអន្តរជាតិប្រព្រឹត្តទៅដោយមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំនិងជំនាញការនៃរដ្ឋបាលសារពើពន្ធ និងក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុនៃប្រទេស-តំបន់រដ្ឋបាលពិសេស នៅទ្វីបអាស៊ី។ គណៈប្រតិភូនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជាចូលរួមសន្និសីទកម្រិតខ្ពស់នៅទី១៣នៃមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ-ជប៉ុនសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីនៅថ្ងៃទី២៥-២៦ខែមេសា២០២៤។ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុននិងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិបានកាន់តែរួមគ្នាលើការប្រមូលពន្ធសកលប្រទេសក្នុងបរិស្ថានពិសេសនិងសាកលទ្រង់ទ្រាយបញ្ហាប្រឈមពន្ធសកលដែលកំពុងកើតមាន។ មានស្និសីទបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្តការងារនៅតំបន់អាស៊ីបានចាប់ផ្តើមដោយពិភាក្សាលើការប្រមូលពន្ធកំពុងកើនឡើងដែលផ្តោតលើបញ្ហាប្រឈមក្នុងការប្រមូលចំណូល និងការកើនចំណាយដែលទទួលបាន។ ជំនាញពន្ធដារកំពុងប្រកបនឹងការគ្រប់គ្រងពន្ធដារប្រកបដោយភាពគិតគុនផ្សេង។ ប្រធានបទជាស្ថាប័នលើកទី២និងមតិយោបល់ពីអភិបាលកិច្ចនិងគណនេយ្យភាពក្នុងការកសាងជំនាញពន្ធដារសម្រាប់ការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រនិងការគ្រប់គ្រងពន្ធដារប្រកប។ "កម្ពុជា និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី បាន​សន្យា​នឹង​ជំរុញ​ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​វិនិយោគ​ជាមួយគ្នា​ឱ្យ​កាន់តែ​សកម្ម​បន្ថែមទៀត ខណៈ​ទឹកប្រាក់​នៃ​ការផ្លាស់​​ប្តូរ​ទំនិញ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង ២ ក្នុង​រយៈ​ពេល ២ ​ខែ​ ដើមឆ្នាំ​ ២០២៤ មាន​ចំនួន​ជាង ១៩០ ​លាន​ដុល្លារ កើនឡើង​តិចតួច​ធៀប​ទៅនឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០២៣​។​ ​ការសន្យា​នេះ​បាន​ធ្វើឡើង​ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​រវាង​លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អនុប្រធាន​ទី១ ក្រុម​ប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា ​(CDC) ជាមួយនឹង​លោក Santo Darmosumarto ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា នា​ថ្ងៃទី​ ២៦ ខែមីនា ឆ្នាំ​ ២០២៤ នា​ទីស្តីការ CDC​។​ ​ជា​កិច្ច​ចាប់ផ្តើម លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បាន​ថ្លែងអំណរគុណ​ដល់​ស្ថានទូត​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ប្រចាំ​កម្ពុជា ដែល​បាន​ជួយ​សម្រប​សម្រួល​លើ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​សិក្សា​ស្តីពី​ការអភិវឌ្ឍ និង​ការ​អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ឌីជីថល​ដើម្បី​ជំរុញ​ការវិនិយោគ របស់​ប្រតិភូ CDC ទៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី កាលពីពេល​កន្លងមក​។ ជាមួយគ្នានេះ​លោក​ក៏​ប្រាប់​គូ​សន្ទនា​ពី​គម្រោង​វិនិយោគ​ធំៗ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​កំពុង​អនុវត្ត​ដែលមាន​ដូចជា ហេ​ដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធ​ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន ផ្លូវដែក ផ្លូវទឹក គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេ​ជោ កំពង់ផែ និង​ភ័ស្ដុភារ​កម្ម ជាដើម ដើម្បី​បង្កើត​បរិយាកាស​អំណោយ​ផល​សម្រាប់​ការ​មក​បណ្តាក់ទុន​ផ្ទាល់​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​និយាយថា​៖ «​គម្រោង​ទាំងអស់​គឺ​វិនិយោគិន​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី អាច​ពិនិត្យ​ធ្វើការ​វិនិយោគ​បាន ដោយ​ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​​កម្ពុជា​បាន​ត្រៀមខ្លួន​ជាស្រេច​ក្នុង​ការធ្វើ​កិច្ចសហ ប្រតិបត្តិការ​ជំរុញ​វិនិយោគ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២​ ឱ្យបាន​កាន់តែ​ប្រសើរ​មួយកម្រិត​ទៀត​»​។​ ​លោក Santo Darmosumarto បាន​យល់ស្រប​ចំពោះ​ការពង្រឹង និង​ពង្រីក​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​នៃ​ភាគី​ទាំង ​២ ​ក្នុង​ការជំរុញ​វិនិយោគ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង ​២ ដោយ​ចាប់ផ្តើម​ពី​ការធ្វើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​ស្តីពី​ការជំរុញ​វិនិយោគ​រវាង​ប្រ​ទេស​ទាំង ​២​។ លោក​ក៏បាន​ស្នើ​ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ពិព័រណ៍​ផ្នែក​សុខាភិបាល​នៅ​ក្រុងព្រះសីហនុ និង​វេទិកា​ធុរកិច្ច​នានា ដែល​គ្រោង​រៀបចំ​ដោយ​ស្ថានទូត​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​នាពេលខាងមុខ ដើម្បី​បង្ហាញ​សក្ដានុពល ឱកាស​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី​។​ ​លោក​បញ្ជាក់ថា​៖ «​ឆ្លងតាម​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ល្អ​រវាង​ស្ថានទូត​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា និង​ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា ចំណងមិត្តភាព និង​កិច្ច​​សហប្រតិបត្តិ​ការដែល​មាន​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក ពិសេស​លើ​វិស័យ​វិនិយោគ​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ ២ នឹង​កាន់តែ​ត្រូវបាន​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​បាន​រីក​ចម្រើន​បន្ថែមទៀត​»​។​ ​ទិន្នន័យ​ពី​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ និង​រដ្ឋាករ​កម្ពុជា​ (GDCE) ឱ្យដឹងថា នៅក្នុង​រយៈពេល ២ ​ខែ​ដើមឆ្នាំ​ ២០២៤ ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​រវាង​កម្ពុជា និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី សម្រេចបាន​ក្នុង​ទឹកប្រាក់​សរុប ១៩១,៧​ លាន​ដុល្លារ កើនឡើង ២,៣ ​ភាគរយ​បើ​ធៀប​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ ​២០២៣ ក្នុងនោះ​ទំនិញ​កម្ពុជា​នាំចេញ​មាន​ទឹកប្រាក់ ១៧,៧​ លាន​ដុល្លារ កើនឡើង ១៣៩,៤ ​ភាគរយ ចំណែក​ឥណ្ឌូនេស៊ី នាំមក​កម្ពុជា ចំនួន ១៧៤ ​លាន​ដុល្លារ​ថយចុះ ៣,៤ ភាគរយ​។​ ​យោងតាម GDCE ក្នុង​រយៈ​ពេល ២​ ខែ​ដើមឆ្នាំ​ ២០២៤ ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុ​ជា មាន​ឱនភាព ១៥៦,៣១​ លាន​ដុ​ល្លារ ខណៈ​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ឆ្នាំ​ ២០២៣ មាន ១៧២,៦៦​ លាន​ដុល្លារ​។ ឥណ្ឌូនេស៊ី គឺជា​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ធំជាងគេ​ទី៦ របស់​កម្ពុជា​។​ ​អនុប្រធាន​សភាពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា លោក លឹម ហេង បានឱ្យ​ ភ្នំពេញ​ ប៉ុស្តិ៍​ដឹងថា ក្នុងនាម​ជា​ប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ាន​តែមួយ និង​មាន​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិ​ការល្អ​ផ្នែក​នយោបាយ និង​សេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំង​ការចូល​ជា​ធរមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​សេដ្ឋកិច្ច​តំបន់ RCEP បានធ្វើឱ្យ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ ២ កើន​ឡើងជា​បន្តបន្ទាប់​។ ទោះយ៉ាងណា​បើ​គេ​ពិនិត្យ​លើ​ចំនួន​ទឹកប្រាក់​ដែល​ឥណ្ឌូនេស៊ី​នាំ​ទំនិញ​មក​កម្ពុជា គឺមាន​ចំនួន​លើសលប់​ច្រើន ដោយ​បញ្ហា​នេះ គឺ​ដោយសារ​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ជា​ប្រទេស​ធំ មាន​ប្រជាជន​ច្រើន និង​រោងចក្រ​/​សហគ្រាស​ច្រើន ដូច្នេះ​សមត្ថភាព​ផលិត និង​នាំ​​ចេញ​របស់គេ​ក៏​ខ្លាំង​ដែរ​។​ ​លោក​បន្ថែមថា តាមរយៈ​ការ​​ខិតខំ​របស់​រដ្ឋាភិបាល និង​ផ្នែក​ឯកជន​កម្ពុជា លោក​រំពឹងថា​ទឹកប្រាក់​នាំចេញ​របស់​កម្ពុជា​ទៅ​ឥណ្ឌូនេស៊ី និង​គោលដៅ​អន្តរជាតិ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ប្រាកដជា​នឹង​កើនឡើង​។​ ​លោក​ថ្លែងថា​៖ «​ភាព​វិជ្ជមាន​នៃ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​គឺជា​រឿង​ល្អ​ហើយ ប៉ុន្តែ​អ្វីដែល​កម្ពុជា​ត្រូវខិតខំ​ថែមទៀត​នោះ គឺ​ការលើកកម្ពស់​សមត្ថភាព​នាំ​​ចេញ​របស់ខ្លួន​ទៅគ្រប់​គោល​ដៅ​ឱ្យបាន​កាន់តែច្រើន​។ ក​សិ​ផល នឹង​ក្លាយជា​ផ្នែក​សំខាន់​ដែល​កម្ពុជា​អាច​ចាប់យក​ដើម្បី​ជំរុញ​ការនាំចេញ​របស់ខ្លួន​ទៅ​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​»​។​ ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី កាលពី​ខែ​​កញ្ញា ឆ្នាំ​ ២០២៣ បានប្រកាស​ទិញ​អង្ករ​ពី​កម្ពុជា​ចំនួន​ ២៥ ​ម៉ឺន​តោន ក្នុង ១ ​ឆ្នាំ​ពី​កម្ពុជា ដែលជា​វិធានការ​ដើម្បី​ធានា​សុវត្ថិ​ភាព​ស្បៀងអាហារ​ក្នុងប្រទេស​របស់ខ្លួន ខណៈ​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ក៏បាន​សន្យា​នឹង​គាំទ្រ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​សន្តិសុខ​ស្បៀងអាហារ​កម្ពុជា តាមរយៈ​ការផ្គត់ផ្គង់​ជី និង​ផ្តល់​ការបណ្តុះបណ្តាល​ឱ្យដល់​ប្រជាកសិករ​ផងដែរ​៕​",នៅចំណុចនេះកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ីបានសន្យានឹងជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគជាមួយគ្នា ដោយបន្ថែមទៀតក្នុងរយៈពេល២ខែដើមឆ្នាំ២០២៤។ ការសន្យានេះបានធ្វើឡើងក្នុងជំនួបពិភាក្សា រវាងលោក ស៊ុន ចាន់ថុល និងអ្នកប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) ជាមួយនឹងលោក Santo Darmosumarto អ្នកគិតលុយទី១នៃឥណ្ឌូនេស៊ី។ លោក ចាន់ថុល បានថ្លែងអំណរគុណដល់ស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំនៅកម្ពុជា នដើមទឹកស្រាលបរិវេណនិងការអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ការមកបណ្តាក់ទុនផ្ទាល់នៅកម្ពុជា។ លោក Santo Darmosumarto បានយល់ស្របចំពោះការពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលមានប្រសើរជាងគេនៅក្នុងការជំរុញវិនិយោគរវាងប្រទេសទាំង២។ ក្នុងករណីទឹកប្រាក់ ឥណ្ឌូនេស៊ីនានាបានសន្យាបន្តដើម្បីសង្ឃឹមថាលោក ចាន់ថុល បានពង្រឹងនិងពង្រីករវាងស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ីនិងក្រុមប្រឹក្សា។ ស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ីនស្គាល់ថាការដាក់អំណោយចាប់ផ្ដើមកម្ពុជាឱ្យចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍សុខាភិបាលនិងវេទិកានៅក្រុងព្រះសីហនុនិងធុរកិច្ចនានាដែលគ្រោងរៀបចំដោយស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ី។ "ក្រុមសិស្សនិស្សិតពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប ដណ្តើមបានមេដាយច្រើនជាងគេសរុប៦១មេដាយ ក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងចំណោម ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាចូលរួម។ ១៥ គ្រឹះស្ថាន មិនទទួលបានមេដាយសោះ។ ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា ដែលមានប្រតិភូ គ្រូបង្វឹក កីឡាករ កីឡាការិនីចូលរួមសរុប ១៧៦៤នាក់ ចូលរួមប្រជែងមេដាយក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ បានបញ្ចប់ហើយនៅថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ក្រោយដំណើរការប្រកួត ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា។ ក្រោយការប្រកួតរយៈពេល៨ថ្ងៃ អត្តពលោកពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប ដណ្តើមបានមេដាយមាស២៨ ប្រាក់១៨ និងសំរឹទ្ធិ ១៥ សរុប៦១ ច្រើនជាងគេក្នុងតារាងចំណាត់ថ្នាក់មេដា តាមពីក្រោយដោយ វិទ្យាស្ងានខេមអេដ ដែលរកបានមេដាយមាស១៩ ប្រាក់១០ និងសំរឹទ្ធិ១៦ សរុប៤៥មេដាយ និងលេខ៣ សាកលវិទ្យាល័យវេស្ទើន ដែលរកបានមេដាយសរុប៥០ ក្នុងនោះមាស១៦ ប្រាក់១៦ និងសំរឹទ្ធិ១៨។ ដោយឡែក ក្នុងចំណោម ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមប្រកួតប្រជែង មាន១៥គ្រិះស្ថាន មិនទទួលបានមេដាយឡើយ ក្នុងនោះមានបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា, វិ.ពហុបច្ចេកទេសមិត្តភាពកម្ពុជា ចិនខេត្តព្រះសីហនុ, វិទ្យាស្ថាន វ៉ាន់ដា គណនេយ្យ, វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យរាជធានីភ្នំពេញ, វិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ, សាកលវិទ្យាល័យ CUS, សាកលវិទ្យាល័យ ពាណិជ្ជសាស្ត្រ អេស៊ីលីដា, សាកលវិទ្យាល័យ ពុទ្ធិសាស្ត្រ, សាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា គ្រប់គ្រង និងបច្ចេកវិទ្យា, សាកលវិទ្យាល័យក្រចេះ, សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម, សាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញអន្តរជាតិ, សាកលវិទ្យាល័យជាតិមានជ័យ, វិទ្យាស្ថានអាហ្គា និង វិទ្យាស្ថានអាស៊ីកម្ពុជា។ នាពិធីបិទការប្រកួតកីឡាឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានផ្តែផ្តាំបណ្ដាគ្រឹះស្ថានចូលរួមទាំងអស់ យកបទពិសោធន៍ក្នុងការចូលរួមនៅឆ្នាំនេះ ធ្វើជាត្រីវិស័យ ក្នុងសកម្មភាពអប់រំកាយ និងកីឡា នៅក្នុងឧត្តមសិក្សារៀងៗខ្លួន។ លេខាធិកាគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC) រូបនេះ ក៏បានណែណាម កីឡាករ កីឡាការិនីបន្ដការខិតខំប្រឹងប្រែងហ្វឹកហាត់ជំនាញកីឡាទៅតាមគ្រឹះស្ថាននីមួយៗ ឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ដើម្បីអាចមានឱកាសក្លាយជាកីឡាករ កីឡាការិនី ជម្រើសជាតិកម្ពុជា នាពេលខាងមុខ។ សូមបញ្ជាក់ថា ការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលធ្វើឡើងពីថ្ងៃទី១៩ ដល់ ២៦ ខែឧសភា មាន១៣ប្រភេទកីឡា លើ១០៣វិញ្ញាសា។ កីឡាទាំង១៣ប្រភេទរួមមាន កីឡាបាល់ទាត់, បាល់ទះ, បាល់បោះ, គុនដាវ, ប៉េតង់, ហែលទឹក, វាយកូនឃ្លីលើតុ, តេក្វានដូ WT, តេក្វាន់ដូ ITF, ការ៉ាតេ, វាយសី, អត្តពលកម្ម និង ស៊ីប៉ាក់តាក្រ។ ព្រឹត្តិការណ៍ដែលរៀបចំ២ឆ្នាំម្តង នឹងធ្វើឡើងបន្តបន្ទាប់ទៀតនៅឆ្នាំ២០២៦៕","ក្រុមសិស្សនិស្សិតពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប បានទទួលមេដាយច្រើនជាងគេសរុប ៦១មេដាយ (មាស ២៨, ប្រាក់ ១៨, សំរឹទ្ធិ ១៥) ក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០២៤ ដែលមានការចូលរួមពី ៤៧ គ្រឹះស្ថានអប់រំ និងកីឡាករ កីឡាការិនី ១៧៦៤ នាក់។ សាកលវិទ្យាល័យខេមអេដ ឈរក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទីពីរ ជាមួយ ៤៥ មេដាយ, និងសាកលវិទ្យាល័យវេស្ទើននៅលេខទីបី ជាមួយ ៥០ មេដាយ។ បន្តិចបន្ទាប់, ១៥ គ្រឹះស្ថានមិនទទួលបានមេដាយសោះ។ លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានអំពាវនាវឱ្យគ្រឹះស្ថានទាំងអស់ប្រើប្រាស់បទពិសោធន៍នេះដើម្បីលើកកម្ពស់សកម្មភាពអប់រំកាយ និងកីឡា, ខណៈពិធីបិទបានរៀបចំនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភា។ ការប្រកួតមាន ១៣ ប្រភេទកីឡា លើ ១០៣ វិញ្ញាសា រួមមានបាល់ទាត់, បាល់ទះ, បាល់បោះ, គុនដាវ, ប៉េតង់, ហែលទឹក, វាយកូនឃ្លីលើតុ, តេក្វាន់ដូ WT, តេក្វាន់ដូ ITF, ការ៉ាតេ, វាយសី, អត្តពលកម្ម និងស៊ីប៉ាក់តាក្រ។" "រដ្ឋបាលជលផល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានប្រកាសបិទរដូវនេសាទ ចាប់ពីថ្ងៃទី១ មិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៣០ កញ្ញា ដើម្បីទុកឱកាសត្រីពងកូន។ ក្នុងរយៈពេលនេះ អ្នកនេសាទទាំងអស់ អាចប្រើប្រាស់បានតែឧបករណ៍នេសាទ បែបលក្ខណៈគ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។ យោងតាមសេចក្ដីជូនដំណឹងរបស់រដ្ឋបាលជលផល នៅថ្ងៃទី២០ ឧសភា ភូមិសាស្រ្តដែលត្រូវបិទការនេសាទ រួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង ប៉ៃលិន បន្ទាយមានជ័យ ឧត្តរមានជ័យ សៀមរាប កំពង់ធំ ព្រះវិហារ រតនគិរី មណ្ឌលគិរី ក្រចេះ ត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម និងមួយផ្នែកនៃរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្ដាល ដែលស្ថិតនៅខាងជើងខ្សែស្របទន្លេចតុមុខ។ ចំពោះខេត្តព្រៃវែង ស្វាយរៀង តាកែវ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងមួយផ្នែក នៃរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាល ដែលស្ថិតនៅខាងត្បូងខ្សែស្របទន្លេចតុមុខ ត្រូវបានណែនាំឱ្យបិទការនេសាទ ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា។ ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋបាលជលផល បានអំពាវនាវដល់សាធារណជន និងអ្នកនេសាទទាំងអស់ អនុវត្តតាមសេចក្ដីជូនដំណឹងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីការពារធនធានជលផលដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយ៕ ","រដ្ឋបាលជលផល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានប្រកាសបិទរដូវនេសាទចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មិថុនា ដល់ ៣០ កញ្ញា ដើម្បីឱ្យត្រីមានឱកាសពងកូន, ជាក់ស្ដែង អ្នកនេសាទអាចប្រើប្រាស់តែឧបករណ៍នេសាទបែបគ្រួសារ។ តាមសេចក្ដីជូនដំណឹងថ្ងៃទី ២០ ឧសភា, ភូមិសាស្រ្តដែលត្រូវបិទការនេសាទ រួមមានខេត្តកំពង់ឆ្នាំង, ពោធិ៍សាត់, បាត់ដំបង, ប៉ៃលិន, បន្ទាយមានជ័យ, ឧត្តរមានជ័យ, សៀមរាប, កំពង់ធំ, ព្រះវិហារ, រតនគិរី, មណ្ឌលគិរី, ក្រចេះ, ត្បូងឃ្មុំ, កំពង់ចាម និងមួយផ្នែកនៃរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្ដាលខាងជើងខ្សែស្របទន្លេចតុមុខ។ ចំណែកខេត្តព្រៃវែង, ស្វាយរៀង, តាកែវ, កំពង់ស្ពឺ និងមួយផ្នែកនៃរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្ដាលខាងត្បូងខ្សែស្របទន្លេចតុមុខ ត្រូវបិទចាប់ពី ១ កក្កដា ដល់ ៣១ តុលា។ រដ្ឋបាលជលផលអំពាវនាវឱ្យសាធារណជន និងអ្នកនេសាទអនុវត្តតាមសេចក្ដីជូនដំណឹងនេះដើម្បីការពារធនធានជលផល៕" "លោក ប្រាក់ ដាវីដ រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយគណៈប្រតិភូអូស្រ្តាលី ស្ដីពីគម្រោង និងឱកាសអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មនៅកម្ពុជា ប្រកបដោយនិរន្តភាព។ តាមរយៈជំនួបនេះ ភាគីទាំងពីរក៏បានលើកពីគម្រោងបង្កើតកសិ-ពាណិជ្ជកម្មខ្នាតធំដំបូង ដោយធ្វើកសិកម្មឆ្លាតវៃ និងទំនើប ដើម្បីជំរុញកំណើនផលិតភាព របស់ក្រុម Agribusiness Asian Group (AAG) ដែលមានស្ថាបនិកជាជនជាតិអូស្រា្តលី នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។ គម្រោងនេះ នឹងអនុវត្តលើផ្ទៃដីប្រហែល ១ ០០០ ហិកតា ក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ដោយដាំដុះដំណាំពោត និងកែច្នៃកាកសំណល់កសិកម្មរបស់ខ្លួន (ចង្រ្កានពោត) ទៅជាជីវធ្យូង ដើម្បីរក្សាទុកកាបូន។ AAG បានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងវិនិយោគលើបច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីប្រែក្លាយកាកសំណល់កសិកម្ម ដែលមិនត្រូវបានដុត ទៅជាជីវឧស្ម័ន សំណល់ដំណាំ (ជីវម៉ាស)។ ជីវម៉ាសត្រូវបានដុត នៅសីតុណ្ហភាព ៦០០ អង្សាសេ ដើម្បីឈានដល់ជីវម៉ាសកម្រិតខ្ពស់ ហើយជីវឧស្ម័នទាំងនោះ នឹងចាប់យក និងរក្សាទុកកាបូនបានរហូតដល់ ១ ០០០ឆ្នាំ។ ជីវម៉ាសចុងក្រោយ ដែលទទួលបាន នឹងយកទៅប្រើលើដី ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពដី ដោយមានការបង្កើន pH ដី បរិយាកាសដី សមត្ថភាពផ្ទុកសារធាតុចិញ្ចឹម និងសកម្មភាពអតិសុខុមប្រាណក្នុងដី។ ជាការឆ្លើយតប លោក ប្រាក់ ដាវីដ បានស្នើឱ្យ AAG សិក្សាបន្ថែមលើការ ប្រែក្លាយកាកសំណល់កសិកម្មលើដំណាំស្រូវ (ជាពិសេសចំបើង) និងដំណាំដទៃទៀត ដែលអាចជា Bio Recycle។ តាមរយៈការអនុវត្តលើដី ១ ០០០ហិកតា ក្នុងដំណាក់កាលដំបូង AAG អាចពិចារណាពង្រីក ឱ្យកាន់តែធំជាងនេះបន្ថែមទៀត ករណីមានការសិក្សា លើសេដ្ឋកិច្ចច្បាស់លាស់ លើដំណាំពោតដែលអាចផ្តល់ប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ជាងដំណាំផ្សេងៗ។ បើតាមលោក ប្រាក់ ដាវីដ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ នឹងពិចារណាសហការគ្នា ដោយផ្អែកលើគោលនយោបាយរបស់ក្រសួង ដើម្បីបង្កើតនូវគំរូអាជីវកម្មថ្មី ដើម្បីជួយដល់កសិកម្ម និងកសិកម្មបែបទំនើប និងកំណត់យកទីផ្សារឱ្យច្បាស់ ទាញនូវផលចំណេញសេដ្ឋកិច្ច សម្រាប់អនុវត្តគម្រោងខាងលើ៕",លោក ប្រាក់ ដាវីដ រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានជួបពិភាក្សាជាមួយគណៈប្រតិភូអូស្រ្តាលី ស្ដីពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មប្រកបដោយនិរន្តភាពនៅកម្ពុជា។ ក្នុងនោះ ភាគីទាំងពីរបានលើកឡើងពីគម្រោងកសិ-ពាណិជ្ជកម្មធំដំបូងរបស់ក្រុម Agribusiness Asian Group (AAG) ដោយធ្វើកសិកម្មឆ្លាតវៃ និងទំនើបលើដី ១ ០០០ ហិកតា ក្នុងខេត្តសៀមរាប ហើយនឹងប្រើកាកសំណល់កសិកម្មធ្វើជាជីវធ្យូង ដើម្បីរក្សាទុកកាបូន។ លោក ប្រាក់ ដាវីដ បានស្នើឱ្យ AAG សិក្សាបន្ថែមលើការប្រែក្លាយកាកសំណល់កសិកម្មលើដំណាំស្រូវ និងដំណាំផ្សេងៗ។ ក្រសួងកសិកម្ម នឹងពិចារណាសហការគ្នា ដើម្បីបង្កើតគំរូអាជីវកម្មថ្មីក្នុងកសិកម្មបែបទំនើប និងកំណត់ទីផ្សារដោយច្បាស់ សម្រាប់ទាញយកផលចំណេញសេដ្ឋកិច្ច៕ "មកទល់បច្ចុប្បន្ន អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានដាំដើមត្នោត ដើមរាំង ជាង៣ម៉ឺនដើមហើយ នៅតាមជើងទំនប់បុរាណ បារាយណ៍ ដើម្បីការពារពីភាពហូរច្រោះដី និងបង្កើនគម្របព្រៃឈើក្នុងតំបន់អង្គរ។ រាំង ជារុក្ខជាតិម្យ៉ាងដែលមានភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ ហើយវាអាចរស់នៅបានទាំងក្នុងទឹក និងលើគោក។ រីឯត្នោតវិញ ក៏មានភាពធន់នឹងទឹកដែរ ពេលខ្លះគេឃើញវាដុះចាក់ឫស​នៅក្នុងប្រឡាយ​ក៏មានដែរ។ រុក្ខជាតិទាំង២នេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបន្តដាំដុះជាច្រើននៅតំបន់អង្គរ ពិសេសតាមមាត់ទំនប់ និងបារាយណ៍នាំទឹក។ បើតាមមន្រ្តីបច្ចេកទេសនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងទឹក ព្រៃឈើ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ លោក ញ៉ែម រស្មី គិតពីឆ្នាំ២០១៤មក អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានដាំដើមរាំង និងដើមត្នោត នៅតាមជើងទំនប់បុរាណ និងបារាយណ៍បានជាង៣ម៉ឺនដើម។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដើមរាំង ៤,៦១១ដើម ត្រូវបានដាំនៅតាម​ជើងទំនប់ នៃបារាយណ៍ខាងជើង បារាយណ៍ខាងលិច និងដាំតាមជើងទេរនៃទំនប់ប្រឡាយបុរាណ ក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ ដើមរាំងជារុក្ខជាតិងាយដាំ និងងាយលូតលាស់។ យ៉ាងណាលោក ញ៉ែម រស្មី ពន្យល់ថា ដើមរាំងដែលបណ្ដុះនឹងគ្រាប់ងាយលូតលាស់លឿន និងល្អជាងដើមរាំង ដែលគាស់កូនមកដាំ។ នៅស្ថានីយបណ្ដុះកូនឈើក្រាំងក្រូច មានបុគ្គលិកប្រុសស្រីសរុបជាង១០នាក់ កំពុងបណ្ដុះរុក្ខជាតិចម្រុះសរុប១៥មុខ តែក្នុងនោះដើមរាំង និងដើមត្នោត មានបរិមាណច្រើនជាងគេ។ តាមការបញ្ជាក់ពីលោក រស្មី ក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ស្ថានីយនេះបានមានដើមរាំងចំនួន១៣ ០០០ដើម ត្រៀមសម្រាប់ដាំនៅតំបន់អង្គរ។ ក្រៅពីដើមរាំង, ក៏មានដើមត្នោតប្រមាណ៥ពាន់ដើមដែរហើយ ត្រូវបានដាំ និងកំពុងលូតលាស់​​​ធំធាត់ នៅតាមជើងទំនប់ បារាយណ៍ក្នុងតំបន់អង្គរ។ ក្នុងនោះ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា នឹងបន្តដាំបន្ថែមទៀត ធ្វើយ៉ាងណាជួយបង្កើនគម្របព្រៃឈើក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាជួយអភិរក្សរុក្ខជាតិខ្មែរមួយនេះកុំឱ្យបាត់បង់។ « យើងដឹងថា ត្នោតជារុក្ខជាតិតំណាង តំណាងអត្តសញ្ញាណជាតិ បើយើងដាំច្រើនក៏ជួយក្នុងតំបន់យើងហើយ ហើយពេលធំទៅប្រជាជនក្នុងតំបន់ អាចអាស្រ័យផល និងកុំឱ្យវាបាត់បង់ផង ព្រោះសព្វថ្ងៃពលរដ្ឋយើងខ្លះ​គាត់ទាញមកប្រើប្រាស់ច្រើនពេក យើងក៏បារម្ភដែរ»។ នេះជាការរៀបរាប់របស់លោក រស្មី ដែលបានពន្យល់ពីការដាំដុះរុក្ខជាតិទាំងនេះ ក៏ព្រោះវា អាចការពារភាពច្រោះដីបាននារដូវវស្សា មួយទៀតមានភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ និងអាចរស់ក្នុងទឹករយៈពេលយូរផងដែរ គឺក្នុងរយៈពេលរយៈពេល៦ខែ ឬលើសពីនេះ ដោយមិនបារម្ភ​ថាខ្លាច​វាងាប់ឡើយ។ ក្រៅពីនេះ ដូចជាដើមរាំង គ្រាប់របស់វាក៏ជាចំណីរបស់ត្រីផងដែរ។ ថ្ងៃទី២៣ ឧសភា កន្លងទៅ លោក ញ៉ែម រស្មី ក៏នាំបានអ្នកសារព័ត៌មានថ្មីៗ(ThmeyThmey) ទៅមើលដើមរាំង និងដើមត្នោត ដែលក្រុមការងារលោកបានដាំនៅតាមជើងទំនប់នៃសំណង់ទ្វារទឹកតាសោមនៅឆ្នាំ២០១៤ និង២០១៩។ ដើមរាំង និងត្នោត មានដើមធំៗ និងមានមែកធាងត្រឈឹងត្រឈៃ។ នៅទីនោះ លោក រស្មី និងក្រុមការងារព្យាយាមប្រាប់ថា ដើមរាំងដែលដាំនៅគៀកមាត់ទឹក គឺវាលូតលាត់លឿនជាងដើមរាំង ដទៃ។ នៅទីនោះ ក្រៅពីដើមរាំង ដើមត្នោត គេក៏ឃើញមានដើមផ្អាវមួយជួរផងដែរ ដែលគេនាំនៅថ្នាក់​ខាងលើ​បន្ទាប់ពីដើមរាំង និងដើមត្នោតដែលនៅជួរទី២ ចាប់ពីមាត់ទំនប់នៅសំណង់ទ្វារតាសោម។ បើតាមលោក រស្មី នៅខែនេះរុក្ខជាតិនោះនៅលើគោក ដល់ពេលរដូវវស្សាពេលបិទទ្វារទឹក ហើយទឹកឡើងមកពៀបមាត់ទំនប់ នោះរុក្ខជាតិទាំងនោះនៅក្នុងទឹកត្រឹមពាក់កណ្ដាលដើមក៏មានដែរ។ ក្រៅពីរុក្ខជាតិដែលរៀបរាប់ខាងលើ នៅស្ថានីយបណ្ដុះកូនឈើក្រាំងក្រូច ក៏មានបណ្ដុះរុក្ខជាតិដើមអំពិល ផងដែរ។ លោក រស្មី ប្រាប់ថា អំពិលក៏មានប្រយោជន៍ច្រើនដែរ ដែលអាចឱ្យពលរដ្ឋនៅក្បែរតំបន់នោះ អាស្រ័យផល ហើយវាក៏ធន់នឹងអាកាសធាតុមិនចាញ់រាំង និងត្នោតដែរ។ ជាទូទៅ រុក្ខជាតិប្រភេទនេះ​ត្រូវមានអាយុពី៥ទៅ១ឆ្នាំអាចយកទៅដាំបាន ឬក៏វាមានកម្ពស់ចាប់ពី១ម៉ែត្រទៅ តែចំពោះដើមត្នោត គេក៏អាចដាំបាន ពេលវាមានមែកធាងលូតលាត់ល្អ ទោះកម្ពស់វាទាបក្ដី។ លោក រស្មី ប្រាប់ដូច្នេះ និង បន្តថា៖« ជាទូទៅ ក្នុងរុក្ខជាតិទាំងអស់ ចំណាយពី៥ខែទៅ១ឆ្នាំ អាស្រ័យលើកម្ពស់រុក្ខជាតិ បើវាទាបក្រោម​១ម៉ែត្រអី មិនទាន់ដាំទេ រហូតដល់១ម៉ែត្រ ឬ១,២ម៉ែត្រយកទៅដាំ តែត្នោតមិនអាច​មានកម្ពស់១ម៉ែត្រទេ មើលតែវាលាស់មានស្លឹក​មានធាង អាចយកទៅដាំបាន»។ សូមបញ្ជាក់ថា តាមរបាយការណ៍ក្នុងមួយឆ្នាំស្ថានីយបណ្ដុះកូនឈើក្រាំងក្រូច មានសមត្ថភាពបណ្ដុះ និងបញ្ចេញកូនឈើសម្រាប់យកទៅដាំ និងចែកចាយទៅខាងក្រៅសរុបមានចំនួន ប្រមាណ២ម៉ឺនដើម។ ក្នុងនោះដែរ លោក ញ៉ែម រស្មី ក៏ប្រាប់ទៅប្រជាពលរដ្ឋដែលមានបំណងយកកូនឈើទៅដាំនៅតាមដីទំនេរ ឬតាមផ្ទះ អាចមកស្នើសុំនៅអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបាន ដើម្បីរួមចំណែកបង្កើនគម្របព្រៃឈើ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕ ","រដ្ឋបាលអប្សរាបានដាំដើមត្នោត និងដើមរាំងជាង ៣ ម៉ឺនដើមនៅតាមជើងទំនប់បុរាណបារាយណ៍ ដើម្បីការពារភាពហូរច្រោះដី និងបង្កើនគម្របព្រៃឈើនៅតំបន់អង្គរ។ គិតពីឆ្នាំ ២០១៤ មក ដើមរាំង ៤,៦១១ ដើម និងដើមត្នោតបានដាំតាមជើងទំនប់នៃបារាយណ៍ខាងជើង ខាងលិច និងតាមជើងទេរនៃទំនប់ប្រឡាយបុរាណ។ នៅឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២៤, ដើមរាំងចំនួន ១៣,០០០ និងដើមត្នោត ៥,០០០ ត្រូវបានដាំបន្ថែម។ រូបមន្តីបច្ចេកទេស ញ៉ែម រស្មី បានលើកឡើងថា ការបណ្ដុះដើមរាំងនឹងគ្រាប់លូតលាស់លឿនជាងរុក្ខជាតិកោសចេញពីកូនដើម។ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរានឹងបន្តដាំដើមត្នោត និងដើមរាំងដើម្បីបង្កើនគម្របព្រៃឈើ និងអភិរក្សរុក្ខជាតិដើម្បីការពារពីភាពច្រោះដី និងទប់កំណើនអាកាសធាតុ, ដំណាំទាំងនេះអាចរស់ក្នុងទឹកបានយូរទៅដល់ ៦ ខែឬលើស។" "អង្គការ GIZ បានដំឡើងឧបករណ៍ចម្រោះទឹកស្អាតនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី ដែលជាគម្រោងដំបូងអនុញ្ញាតឱ្យភ្ញៀវទេសចរប្រើប្រាស់ទឹកទាំងនោះដោយឥតថ្លៃ។ គម្រោងនេះ មានគោលដៅកាត់បន្ថយប្លាស្ទិក និងការបំពុលដោយកាកសំណល់ប្លាស្ទិកនៅតំបន់ប្រាសាទ។ ប្រធានក្រុមការងារអាស៊ានប្រចាំកម្ពុជា នៃទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអាល្លឺម៉ង់ (GIZ) លោក Frank Jattke លើកឡើងថា នៅកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួងបរិស្ថាន GIZ បានជ្រើសរើសតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ក្នុងការសាកល្បងគម្រោងបំពាក់ឧបករណ៍ចម្រោះទឹកស្អាតនៅតាមប្រាសាទនេះ។ ការធ្វើបែបនេះ ក្នុងគោលដៅ កាត់បន្ថយការបំពុលប្លាស្ទិកនៅតំបន់ប្រាសាទ និងឱ្យសាធារណជនផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថ លើការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ពិសេសដបទឹកសុទ្ធ។ « នៅទីនេះ ពួកគេអាចប្រើដបទឹក ច្រកទឹកស្អាតពិសារបានដោយឥតគិតថ្លៃ ពេលមកលេងប្រាសាទបាន»។ នេះជាការបញ្ជាក់ពីលោក Frank ដែលកន្លែងចម្រោះទឹកស្អាតនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី គឺមាន២កន្លែងផ្សេងពីគ្នា ដោយទីតាំងទីមួយ ស្ថិតនៅទីលានបដិសណ្ឋារកិច្ច និងទីពីរ នៅសាលសារមន្ទីរ។ GIZ បានសហការជាមួយ​អង្គការទឹកស្អាតកម្ពុជា ឬ Water Camdodia ដែលជាអ្នកបច្ចេកទេសដំឡើង​ប្រព័ន្ធចម្រោះទឹកស្អាត។ តំណាងអង្គការ GIZ លោក Frank ជឿជាក់ថា ប្រព័ន្ធចម្រោះទឹកស្អាតនេះ នឹងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការ ផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថការប្រើប្រាស់ទឹក ដបប្លាស្ទិក និងចង់ឃើញការបំពុលបរិស្ថានក្នុងតំបន់ប្រាសាទមានការ ថយចុះ។ កំណើននៃការអភិវឌ្ឍធ្វើឱ្យនិន្នាការនៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកមានការកើនឡើង និងកាន់តែងាយស្រួល។ លោក Frank ថា នាប៉ុន្មានទសវត្សចុងក្រោយនេះ ការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកមានភាពងាយស្រួលពេក ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបំភ្លេចចោល ឬមើលមិនឃើញនៃការបំពុលរបស់វា។ ដូច្នេះដើម្បីដោះស្រាយជាជំហានៗ​ទៅបាន គឺមានតែការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទេ ដូចជាផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ឈប់ប្រើប្រាស់ដបប្លាស្ទិក ហើយតាមអាហារដ្ឋាននានាឈប់ប្រើចាន ស្លាបព្រា ឬទុយោប្លាស្ទិក ជំនួសដោយប្រើសម្ភារ​ដែលអាចកែច្នៃ ឬងាយនឹងរលាយ​ពីភពផែនដីជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ មន្រ្តីអង្គការ GIZ ក៏រំពឹងជាខ្លាំងដែរថា មគ្គុទ្ទេសក៍ មន្រ្តីបុគ្គលិកអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ឬអ្នកលក់ដូរ និងដើរតួសំខាន់ ក្នុងការណែនាំដល់ភ្ញៀវទេសចរឱ្យបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក និងងាកមកពិសារទឹកស្អាតដែលបំពាក់តាមឧបករណ៍ចម្រោះទឹក ដើម្បីរួមចំណែកជួយឱ្យគម្រោង​ទទួលបានជោគជ័យជានិរន្ត។ លើសពីនេះ GIZ ក៏មានគោលដៅសហការជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា​ បន្តដំឡើងឧបករណ៍ទាំងនេះនៅតាមប្រាសាទដទៃទៀតក្នុងតំបន់អង្គរ ក៏ដូចជានៅក្នុងទីក្រុងសៀមរាបផងដែរ ដើម្បីបង្កើតជាចក្ខុវិស័យមួយថា នៅពេលទេសចរមកលេងសៀមរាប គឺពួកគេមានទីតាំងសម្រាប់ប្រើប្រាស់ទឹកស្អាត និងច្រកទឹកបានច្រើន ទីតាំង។ ក្នុងពិធីសម្ពោធ និងទទួលគម្រោងចម្រោះទឹកស្អាតនាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ឧសភា លោក ឡុង កុសល អគ្គរង និងជាអ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា រំពឹងគម្រោងខាងលើនឹងទទួលបានជោគជ័យ និងមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធ។ លោកបានវាយតម្លៃថា គម្រោងនេះពិតជាសំខាន់ណាស់ និងស្របតាមគោលដៅរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ក្នុងការរៀបចំឱ្យតំបន់ប្រាសាទគ្មានកាកសំណល់ប្លាស្ទិក និងកាត់បន្ថយការបំពុលផ្សេងៗ។ កិច្ចការងារនេះជាកិច្ចការនេះ ជាគោលសំខាន់របស់អាជ្ញាធរ ដែលបានកំណត់យ៉ាងច្បាស់លាស់។ « អ្វីដែលធំ គឺការផ្លាស់ប្ដូរអាកប្បកិរិយាបថនៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក។ កន្លងមកអាជ្ញាធរជាតិងប្សរា ធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដើម្បីសម្អាតបរិស្ថាន និងយកមកកែច្នៃ ហើយដើម្បីឱ្យកចិ្ចការងារនេះរលូន សូមអ្នកពាក់ព័ន្ធជួយបែកចែក ឬញែកសំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីការគ្រប់គ្រងកាកសំណង់ និងសំរាម មានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់​នៅតំបន់ប្រាសាទ»។ លោក កុសល បាននិយាយបែបនេះជាមួយនឹងសង្ឃឹមថា អ្នកពាក់ព័ន្ធពិសេសអាជីវករនៅ​ប្រាសាទបន្ទាយស្រី នឹងសហការញែកសំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងចូលរួមជួយជំរុញឱ្យគម្រោងទឹកស្អាត ខាងលើទទួលបានជោគជ័យ។ ប្រសិនទីនេះជោគជ័យ វានឹងក្លាយជាគំរូមួយដែលអាចឱ្យគេរៀនសូត្រ បាននាពេលអនាគត៕","អង្គការ GIZ បានដំឡើងឧបករណ៍ចម្រោះទឹកស្អាតនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យភ្ញៀវទេសចរប្រើប្រាស់ទឹកដោយឥតគិតថ្លៃ ដោយមានគោលដៅកាត់បន្ថយប្លាស្ទិក និងការបំពុលដោយកាកសំណល់ប្លាស្ទិកនៅតំបន់ប្រាសាទ។ លោក Frank Jattke ប្រធានក្រុមការងារអាស៊ានប្រចាំកម្ពុជានៃទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអាល្លឺម៉ង់ (GIZ) បានលើកឡើងថា ការសាកល្បងគម្រោងនេះនៅតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ សហការជាមួយអង្គការទឹកស្អាតកម្ពុជា Water Cambodia, នឹងជួយផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថនៃការប្រើប្រាស់ដបទឹកប្លាស្ទិក និងកាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថាន។ GIZ និងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា រំពឹងថាគម្រោងនេះនឹងទទួលបានជោគជ័យ និងគ្រោងពង្រីកទៅតាមប្រាសាទផ្សេងៗនៃតំបន់អង្គរ និងទីក្រុងសៀមរាប។" "«មាតុភូមិខ្ញុំ ឆ្នេរសមុទ្រនិងព្រែកស្អាតឆ្នាំ២០២៤» ជាប្រធានបទប្រកួតវីដេអូខ្លី ដែលគណៈកម្មាធិការជាតិ គ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា រៀបចំឡើងដើម្បីជំរុញការផ្សព្វផ្សាយពីសក្តានុពលឆ្នេរសមុទ្រ ព្រែកស្អាត និងអេកូទេសចរណ៍កម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ កម្មវីធីប្រកួតប្រជែងថតវីដេអូនេះ អនុញ្ញាតឱ្យសាធារណជន ជាពិសេសយុវជនអាចចូលរួមបានដោយសេរី។ លោក នី ផល្លី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងទេសចរណ៍ បញ្ជាក់ថា កម្មវីធីប្រកួតប្រជែងថតវីដេអូខ្លី ក្រោមប្រធានបទ «មាតុភូមិខ្ញុំ ឆ្នេរសមុទ្រនិងព្រែកស្អាតឆ្នាំ២០២៤» នឹងអាចបណ្តុះគំនិតស្រឡាញ់ជាតិមាតុភូមិ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការថែរក្សា និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ឆ្នេរ និងព្រែក តាមរយៈសកម្មភាពទេសចរណ៍ និងផ្សព្វផ្សាយពីសក្តានុពលព្រែក និងឆ្នេរទាំង៤​ នៅកម្ពុជា។ ចំពោះលក្ខខណ្ឌចូលរួមប្រកួត ត្រូវបានបែងចែកជា២ដំណាក់កាល ដោយបេក្ខជនត្រូវផលិតវីដេអូខ្លីមិនលើសពី៣នាទី បង្ហាញពីទេសចរណ៍តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រនានា និងព្រែក ហើយបង្ហោះលើគណនីហ្វេសប៊ុក និងតិកតុកផ្ទាល់ខ្លួន ភ្ជាប់ជាមួយ Hastage មួយចំនួនដូចជា #videocompetition #beachandstream #tourismcambodia #Coastalzone #beachesofCambodia #CambodiaBay ដើម្បីគណៈកម្មាការតាមដាន និងវាយតម្លៃក្នុងដំណាក់កាលទីមួយ។ បន្ទាប់មកវីដេអូល្អជាងគេក្នុងចំណោមបេក្ខជនប្រកួតទាំងអស់ នឹងត្រូវបានវាយតម្លៃដោយគណៈកម្មការកិត្តិយស ហើយបង្ហាញលើបណ្ដាញសង្គមរបស់កម្មវិធីប្រឡងប្រណាំង ដើម្បីទទួលមតិ និងការវាយតម្លៃបន្ថែម ក្នុងដំណាក់កាលទីពីរ។ នេះបើតាមសេចក្ដីជូនដំណឹងរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិ គ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ដែលបន្តថា ការប្រកួតប្រជែងវីដេអូខ្លីនេះ ជ្រើសរើសជ័យលាភីចំនួន៦ លើផ្នែក Cinematic ចំនួន៣ និងផ្នែកឌីជីថល ចំនួន៣។ វីដេអូល្អបំផុតចំនួន៣ លើផ្នែក Cinematic នឹងត្រូវជ្រើសរើសជាម្ចាស់ជ័យលាភី ដោយលេខ១ ទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ និងថវិកា៤លានរៀល, ជ័យលាភីលេខ២ ចំនួន២លានរៀល និងលេខ៣ ចំនួន១លានរៀល។ ចំណែកឯវីដេអូប្រភេទ Digital ល្អជាងគេបំផុតចំនួន៣ នឹងត្រូវជ្រើសរើសជាម្ចាស់ជ័យលាភី ដោយលេខ១ ទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ និងថវិកា២លានរៀល,លេខ២ ចំនួន​១លានរៀល និងលេខ៣ ចំនួន៥០ម៉ឺនរៀល។ លោក នី ផល្លី លើកទឹកចិត្តឱ្យពលរដ្ឋចូលរួមប្រកួតឱ្យបានច្រើន ដើម្បីជំរុញដល់ការផ្សព្វផ្សាយពីគោលដៅទេសចរណ៍ឆ្នេរសមុទ្រ និងព្រែករបស់កម្ពុជាកាន់តែច្រើន ក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិបន្ថែមទៀត។ ",កម្មវិធីប្រកួតវីដេអូខ្លី «មាតុភូមិខ្ញុំ ឆ្នេរសមុទ្រនិងព្រែកស្អាតឆ្នាំ២០២៤» ដែលរៀបចំដោយគណៈកម្មាធិការជាតិកម្ពុជា មានគោលដៅផ្សព្វផ្សាយសក្តានុពលឆ្នេរសមុទ្រ ព្រែកស្អាត និងអេកូទេសចរណ៍កម្ពុជា។ ការប្រកួតនេះអនុញ្ញាតឱ្យសាធារណជន ជាពិសេសយុវជនចូលរួមដោយផលិតវីដេអូខ្លីបង្ហាញពីទេសចរណ៍តំបន់ឆ្នេរ និងព្រែក មិនលើសពី៣នាទី ហើយបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុក និងតិកតុកផ្ទាល់ខ្លួនជាមួយ Hashtags កំណត់។ វីដេអូល្អៗនឹងត្រូវវាយតម្លៃដោយគណៈកម្មការជំនាញ និងបង្ហាញលើបណ្ដាញសង្គម ដើម្បីទទួលមតិ និងការវាយតម្លៃបន្ថែម។ ការប្រកួតចែកជាទី៣ និងទី៦ប្រភេទ Cinematic និង Digital ដែលមានរង្វាន់វិញ្ញាបនបត្រ និងថវិកាច្រើន។ លោក នី ផល្លី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងទេសចរណ៍ បញ្ជាក់ថាការប្រកួតនេះនឹងជំរុញដល់ការផ្សព្វផ្សាយគោលដៅទេសចរណ៍ឆ្នេរសមុទ្រ និងព្រែករបស់កម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ "កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន បានទទួលកិត្តិយសឡើងទទួលពានរង្វាន់ Inspirational Women Hall of Fame ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 (Hall of Fame in Singapore 2024) ដែលប្រារព្ធឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅប្រទេសសិង្ហបុរី។ លើវេទិកា ដៃកំពុងកាន់ពាន ស៊ីន យូប៊ីន បានប្រាប់ភ្ញៀវក្នុងពិធី ដែលសុទ្ធសឹងជា អ្នកធុរកិច្ចល្បីៗមកពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ថា កុំមើលរំលង ក្នុងការមកបណ្តាក់ទុន ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 (Hall of Fame in Singapore 2024) គឺជាកម្មវិធី ដែលផ្តល់ពានរង្វាន់ទៅកាន់បុគ្គល មានឥទ្ធិពលលើបណ្ដាញសង្គម ទាំងផ្នែកសិល្បៈ និងអ្នកជំនួញនៅអាសីអាគ្នេយ៌ ។ កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន ជាតារាសម្ដែង ដែលកំពុងទទួលបានការទទួលស្គាល់ពីសមត្ថភាព ទាំងក្នុងកម្រិតជាតិ និងអន្តរជាតិ បានទទួលពាន់រង្វាន់ inspirational women hall of fame 2024 ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា កន្លងទៅ។ ពាននេះផ្តល់ជូនដល់បុគ្គល ដែលមានសម្ថភាពច្រើនផ្នែក និងមានស្នាដៃ ដែលមហាជនទទួលស្គាល់ច្រើនជាងគេ ព្រមទាំងជាបុគ្គលដែលមានការបំផុសគំនិតដល់អ្នកដទៃ។ ក្នុងកម្មវិធី តារាសម្ដែងទម្រង់មុខមូលពងក្រពើ ស្អាតដូចគំនូររូបនេះ បានលើកចំណុចល្អៗជាច្រើនពីកម្ពុជា ទាំងផ្នែកភូមិសាស្រ និងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជា ក្នុងវិស័យវិនិយោគ ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេស ឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ កញ្ញា បាននិយាយទៅកាន់អ្នកវិនិយោគ ដែលនាងជួបផ្ទាល់៖«បើលោកអ្នក ចង់ពង្រីកមុខជំនួញ សូមកុំមើលរំលងប្រទេសកម្ពុជា។ ហេតុអ្វី? ព្រោះទោះកម្ពុជា ជាប្រទេសតូច តែយើងជាប្រទេស ដែលមានសក្ដានុពល។ មានបេះដូងធំ។ កម្ពុជាយើង មិនដែលខ្លាច ក្នុងការចូលរួម បោះជំហ៊ានទៅមុខទេ មិនថាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយឡើយ។ យើងបានបង្កើតពាក្យស្លោកមួយថា «ខ្មែរធ្វើបាន» ជាចំនុចដែលធានាថា ការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ពិតជាទទួលបានលទ្ធផល ឈ្នះ-ឈ្នះជាក់ជាមិនខាន»។ សូមរំលឹកថា នេះមិនមែនជាលើកដំបូងឡើយ ដែលតារាសម្តែងស្រី ស៊ីន យូប៊ីន ទទួលបានពានរង្វាន់ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 ពោលតារាសម្ដែង សាច់សម៉ដ្ឋរលោងរូបនេះ ធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់នេះម្តងរួចមកហើយ កាលពីឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ។ កាលឆ្នាំនោះ យូប៊ីន បានប្រើប្រាស់សម្លេងរបស់ខ្លួន ផ្សព្វផ្សាយពីវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ដោយបានលើកឡើងពីតំបន់ទេសចរណ៍ ភាពរួសរាយរាក់ទាក់របស់ប្រជាជនខ្មែរ និងបានជំរុញលើកទឹកចិត្តភ្ញៀវទេសចរ ឱ្យមកកម្សាន្តនៅកម្ពុជា យ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងជីវិត។ «គ្រប់គ្នានឹងទទួលបានបទពិសោធ ដ៏អស្ចារ្យជាមួយនឹងសិល្បៈ វប្បធម៌ អរិយធម៌ដ៏រស់រវើករបស់ខ្មែរ។លោកអ្នកនឹងដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា គឺពិតជាអស្ចារ្យ លើសពីអ្វីដែលអ្នកធ្លាប់បានដឹង និងធ្លាប់បានឮ»។ នេះជាអ្វីដែលកញ្ញា ធ្លាប់ផ្សព្វផ្សាយពីកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំមុន នៅក្នុងកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024។ ជាតារាសម្ដែង ដែលធ្លាប់ទទួលបានពាក្យមិនល្អ ពីសាធារណជនមួយចំនួន ស៊ីន យូប៊ីន បានតស៊ូជម្នះ រហូតទទួលបានការគាំទ្រ ទាំងលើឆាកអន្តរជាតិ។ នារីរូបនេះ បានក្លាយជាតួសម្ដែងដំបូងគេពីកម្ពុជា ដែលបានដើរលើកម្រាលព្រំក្រហម ក្នុងកម្មវិធី Cannes film festival ហើយឆ្នាំ២០២៤នេះ គឺជាលើកទី២របស់នាង ក្នុងកម្មវិធីនោះ។ ក្នុងកម្មវិធីលំដាប់ពិភពលោកនោះ យូប៊ីន សង្កេតឃើញថា បរទេសចាប់ផ្តើមស្គាល់ តារាសម្ដែងរបស់កម្ពុជាជាបណ្ដើរៗហើយ។ នាងសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្វីដែលធ្វើឱ្យបរទេស ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើតារាកម្ពុជា គឺការច្នៃបញ្ចូលក្បាច់សិល្បៈបុរាណ លើឈុតសម្លៀកបំពាក់ ដោយបង្ហាញពីវប្បធម៌របស់ខ្មែរ។ កញ្ញាបន្ថែម៖«ពួកគេកោតសរសើរ ថាប្លែកភ្នែកជាខ្លាំង។ នេះសបញ្ចាក់ ឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា វប្បធម៌ដ៏ចំណាស់របស់ខ្មែរ ពិតជាស្រស់ស្អាត និងទាក់ទាញបំផុត អាចធ្វើឱ្យពិភពលោក ចាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងចង់ឮ។ ការរំលេចទម្រង់ សិល្បៈបុរាណលាយសម័យ បង្កប់អត្ថសញ្ញាណជាតិ លើឈុតសម្លៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការ លម្អលើរូបរាងកាយជាដើម សុទ្ធសឹងបង្ហាញពីភាពជាខ្មែរ ទៅកាន់ពិភពលោក។ ហើយពួកយើងបានផ្សព្វផ្សាយពីកម្ពុជា តាមរយៈរឿងទាំងនេះ»។ ឆ្លៀតក្នុង​ឱកាសនេះ តារាសម្ដែង កំពុងតែឆក់យកបេះដូងប្រជាជនខ្មែរ ក៏ដូចជាសាធារណជនបរទេសរូបនេះ សំណូមពរដល់ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប រួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ដើម្បីជួយផ្សព្វផ្សាយ និងលើកតម្កើងជាតិខ្លួន ទាំងអស់គ្នា។ «សូមកុំបង្ករជម្លោះឈាមឯង ក្នុងផ្ទះឯងធ្វើអី វានាំមកនូវកាវិនាស ក៏ដូចជានាំឱ្យអ្នកក្រៅ គេសើចយំនិងយើងបាន។ កូនខ្មែរគួរតែរស់នៅ ប្រកបដោយគុណធម៌ និងភាពថ្លៃថ្នូរបំផុត។ យើងគ្រប់គ្នាមិនអាចរើសកន្លែងកើត មិនអាចរើសប្រទេសកើត មិនអាចរើសសញ្ជាតិកើត តែយើងអាចរើសធ្វើជាមនុស្សល្អ ធ្វើជាប្រជាជនល្អ ដើម្បីសងគុណប្រទេសជាតិ ដែលយើងកើត។ តែបើមិនបានសងគុណ ក៏សូមកុំបំផ្លាញជាតិ រឹតតែកុំបំបាក់ទឹកចិត្ត អ្នកដែលគេខំធ្វើដើម្បីជាតិ»។ នេះជាការស្នើ និងទទូចរបស់ ស៊ីន យូប៊ិន៕","កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន បានទទួលពានរង្វាន់ Inspirational Women Hall of Fame ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 នៅសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី 25 ឧសភា 2024។ ក្នុងពិធីនេះ ស៊ីន យូប៊ីន បានលើកទឹកចិត្តអ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដោយលើកអត្ថប្រយោជន៍ និងសក្តានុពលរបស់ប្រទេស។ កម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 ផ្តល់ពានដល់បុគ្គលមានឥទ្ធិពលលើបណ្ដាញសង្គម និងជំនួញនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ស៊ីន យូប៊ីន ជាតារាសម្ដែងដែលទទួលការគាំទ្រទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ ហើយនាងបានទទួលពានរង្វាន់នេះម្តងរួចមកហើយកាលពីឆ្នាំ 2023។ ក្នុងការសម្ដែង, នាងបានលើកទឹកចិត្តការផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ និងវិនិយោគនៅកម្ពុជា ហើយបានលើកឡើងពីភាពអស្ចារ្យនៃសិល្បៈ វប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរ។ នាងសំណូមពរឱ្យប្រជាជនខ្មែរ ទាំងអស់រួមគ្នាលើកតម្កើងជាតិ និងរស់នៅដោយគុណធម៌ និងភាពថ្លៃថ្នូរ។" "កម្ពុជា បន្តកិច្ចពិភាក្សាជាមួយចិន ដើម្បីជំរុញដំណើរការអនុវត្តគម្រោងផ្លូវនាវាចរណ៍«ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ»។ ការពិភាក្សានេះត្រូវបានដឹកនាំលោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី អនុប្រធានទី១ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា(​CDC) ជាមួយលោកស្រី Jiang Fuhua នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវរបស់គណៈប្រតិភូក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មប្រឹក្សាវិស្វកម្មអន្តរជាតិ (CIECC )ចិន នាថ្ងៃទី២៧ឧសភា។ កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណង ដើម្បីផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតនានា អំពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ជូនទៅគណៈកម្មាធិការជាតិអភិវឌ្ឍន៍ និងកំណែទម្រង់នៃប្រទេសចិន ដើម្បីពិនិត្យត្រៀមរៀបចំអនុវត្តនីតិវិធីបន្ទាប់ ជំរុញការបើកការដ្ឋាននៃគម្រោងនេះ ឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ នេះបើតាមចុះផ្សាយរបស់CDC។ ជាមួយគ្នានេះ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានពន្យល់លោកស្រី Zhang Jianhua អំពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន ដែលមានភូមិសាស្រ្តនៃតម្រាយខ្សែផ្លូវទឹកធម្មជាតិ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា តម្រាយផ្លូវទឹកនេះ បានបន្សល់ទុកពីសម័យបុរាណ និងធ្លាប់បានប្រើប្រាស់តាំងពីអាណាចក្រហ្វូណន។ គម្រោងគ្រោងសាងសសង់សន្ទះផ្លូវទឹកចំនួន៣កន្លែង ដែលស្ថិតនៅខេត្តកណ្តាល ខេត្តតាកែវ និងខេត្តកែប ដើម្បីធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាពក្នុងការទប់ស្កាត់ការជ្រៀតចូលនៃទឹកប្រៃ ទៅក្នុងបណ្តាញផ្លូវទឹកសាប និងអាចកំណត់បរិមាណ រួមទាំងអត្រានៃរំហូរទឹកសាប ត្រូវហូរចេញទៅសមុទ្របានផងដែរ។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបានអះអាងជាថ្មីថា ៖ « គម្រោងនេះមិនអាចបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់លើផ្នែកបរិស្ថានឡើយ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញគម្រោងនេះ នឹងជួយរក្សាលំនឹងចីរភាពបរិស្ថាន ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងបង្កើតជម្រកចម្រុះគ្រប់ប្រភេទ កាត់បន្ថយទឹកជំនន់នៅខេត្តនៅកម្ពុជា និងអាចការពារមិនឱ្យមានទឹកជំនន់ពីប្រទេសកម្ពុជាហូរចូលប្រទេសវៀតណាម»។ តាមការសិក្សាយ៉ាងលម្អិតនៃគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនបានបង្ហាញថា បច្ចុប្បន្នទឹកហូរពីទន្លេមេគង្គទៅសមុទ្រមានប្រមាណ៨០០០ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយវិនាទី(8000m3/s) ចំពោះទន្លេបាសាក់មានទំហំ ១៤០០ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយវិនាទី(1400m3/s)។ ចំណែកគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណននឹងប្រើប្រាស់ទឹកនោះត្រឹមតែ ៥ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយវិនាទី(5m3/s)ប៉ុណ្ណោះ ឬប្រមាណ ០,០៥៣ភាគរយ។ កាលពីថ្ងៃទី១៦ឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ សម្តេច ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាបានជំរុញរដ្ឋាភិបាលបើកដ្ឋានសាងសង់«ព្រែកជីកហ្វូណន» ឱ្យបានលឿន គឺកាន់តែប្រសើរ​ ដើម្បីបញ្ចប់នូវការវាយប្រហារនានា ប្រឆាំងលើគម្រោងនេះ។​ « បើបើកការដ្ឋាន[សាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណន]បានឆាប់​ គឺធ្វើទៅៗ។ កុំរង់ចាំអ្វីទៀត គឺធ្វើទៅ!»។ នេះជាការផ្តល់មតិរបស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ដែលមើលឃើញថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនប្រវែង១៨០គីឡូម៉ែត្រនេះ មិនមានក្ដីបារម្ភណាមួយចំពោះបញ្ហាបរិស្ថាន និងសង្គមឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ កម្ពុជាត្រូវតែអនុវត្តគម្រោងព្រែកជីកនេះឱ្យខាងតែបាន។ តាមផែនការរបស់ក្រសួងសាធារណការ និងជញ្ជូន គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន នឹងត្រូវបើកដ្ឋានសាងសង់​នៅថ្ងៃទី២៩ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោមទុនវិនិយោគ​ពីក្រុមហ៊ុនចិន១ ៧០០លានដុល្លារអាម៉េរិក។ ប៉ុន្តែគម្រោងនេះនឹងអាចបើកការដ្ឋានសាងសង់មុនពេលកំណត់។ បើតាមការសិក្សា បន្ទាប់ពីកម្ពុជាសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោនេះរួចនឹងទទួលផលចំណេញពីការដឹកជញ្ជូនបានពី ៨៨ ទៅ ៥៧០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ៕","កម្ពុជា កំពុងបន្តកិច្ចពិភាក្សាជាមួយចិន ដើម្បីជំរុញដំណើរការគម្រោងផ្លូវនាវាចរណ៍ «ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ»។ ការពិភាក្សានេះដឹកនាំដោយលោក ស៊ុន ចាន់ថុល និងលោកស្រី Jiang Fuhua នៃ CIECC ចិន កាលពី ២៧ ឧសភា 2024។ គោលបំណងគឺផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតអំពីគម្រោងនេះដល់គណៈកម្មាធិការជាតិអភិវឌ្ឍន៍នៃប្រទេសចិន ដើម្បីបង្កើនល្បឿនការអនុវត្ត។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានលើកឡើងថា គម្រោងនេះនឹងសាងសង់សន្ទះផ្លូវទឹកបីកន្លែងនៅខេត្តកណ្តាល តាកែវ និងកែប ដើម្បីកាត់បន្ថយទឹកជំនន់ និងទប់ស្កាត់ទឹកប្រៃចូលតំបន់ទឹកសាប។ គម្រោងនេះមិនបង្កផលប៉ះពាល់បរិស្ថានទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញនឹងជួយរក្សាលំនឹងចីរភាពបរិស្ថាន និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានប្រាប់ថា គម្រោងនេះអាចសាងសង់ឆាប់ជាងកាលកំណត់ដោយទុនវិនិយោគចិន ៧០០លានដុល្លារអាម៉េរិក, ហើយគ្រោងនឹងទទួលបានចំណេញពី ៨៨ ទៅ ៥៧០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។" "សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានណែនាំឱ្យស្ថានប័នជាតិ ឯកជន សង្គមស៊ីវិល រួមគ្នាបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងស្ដីពីសិទ្ធិកុមារ ដល់សាធារណជនឱ្យបានយល់ដឹង ដើម្បីបញ្ចប់ទម្រង់រំលោភបំពានកុមារធ្ងន់ធ្ងរ។ នេះបើតាមសារាចរណែនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ដើម្បីអបអរសាទរខួបលើកទី៧៥ទិវាកុមារអន្តរជាតិ១មិថុនា, ខួបលើកទី២៣ទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ១២មិថុនា និងទិវាកុមារកម្ពុជាឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាល ដាក់ចេញប្រធានបទ «ការវិនិយោគលើកុមារថ្ងៃនេះសំដៅបង្កើនមូលធនមនុស្ស ក្នុងយុគសម័យបរិវត្តកម្មឌីជីថល» និង «រួមគ្នាអនុវត្តការប្តេជ្ញាចិត្ត ដើម្បីបញ្ចប់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ»។ ចំពោះកម្មវិធីខាងលើនេះ សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាឱ្យក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីកុមារ ក្រសួងសង្គមកិច្ច ក្រសួងការងារ ក្រសួងអប់រំ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវសហការរៀបចំពិធីជួបជុំថ្នាក់ជាតិ និងរៀបចំកម្មវិធីកម្សាន្តផ្សេងៗ សម្រាប់កុមារនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ចំណែក ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីកុមារថ្នាក់រាជធានី ខេត្ត ត្រូវសហការជាមួយមន្ទីរ អង្គភាពពាក់ព័ន្ធ និង ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ រៀបចំពិធីអបអរនៅតាមមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ឱ្យបានផុលផុសដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យក្រសួងព័ត៌មាន សហការជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់រដ្ឋឯកជន និងបណ្ដាញសារព័ត៌មានសង្គមនានា ឱ្យចូលរួមផ្សព្វផ្សាយដល់សង្គមជាតិទាំងមូលឱ្យជ្រួតជ្រាបពីប្រវត្តិ និងគោលបំណងនៃទិវាកុមារអន្តរជាតិ១ មិថុនា ,ទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ១២មិថុនា និងទិវាកុមារកម្ពុជា។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន រដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ត ត្រូវរៀបចំពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយកុមារ កម្មវិធីកម្សាន្តសប្បាយរបស់កុមារ នៅតាមក្រសួង ស្ថាប័នរាជធានី-ខេត្ត គ្រឹះស្ថានសិក្សារដ្ឋ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងគ្រប់មណ្ឌលកុមារកំព្រា នៅក្នុងមូលដ្ឋានរៀងៗខ្លួន។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានណែនាំឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវចងបដាពាក្យស្លោក នៅតាមដងវិថីសំខាន់ ដូចជា ពាក្យស្លោក «ចូលរួមលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត គឺជាការលើកកម្ពស់កិច្ចការពារកុមារ», «រួមគ្នាការពារកុមារ ដើម្បីអភិវឌ្ឍគ្រួសារនិងសង្គមជាតិ», «រួមគ្នាលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើកុមារ» និង«គ្មានការប្រើប្រាស់ពលកម្មកុមារដើម្បីជំរុញយុទ្ធនាការ»,«សហគ្រាសមួយជាសហគមន៍សុខសាន្តមួយ» ជាដើម៕ ","សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត, នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា, បានណែនាំឱ្យស្ថាប័នជាតិ, ឯកជន, និងសង្គមស៊ីវិលសហការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសិទ្ធិកុមារ ដើម្បីបញ្ចប់ទម្រង់រំលោភបំពានកុមារ។ ដើម្បីអបអរទិវាកុមារអន្តរជាតិ, ទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ, និងទិវាកុមារកម្ពុជា ២០២៤, រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ប្រធានបទ «ការវិនិយោគលើកុមារថ្ងៃនេះសំដៅបង្កើនមូលធនមនុស្សក្នុងយុគសម័យបរិវត្តកម្មឌីជីថល» និង «រួមគ្នាអនុវត្តការប្តេជ្ញាចិត្ត ដើម្បីបញ្ចប់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ»។ គ្រប់ក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវសហការរៀបចំពិធីអបអរ និងកម្មវិធីកម្សាន្តសម្រាប់កុមារ និងពង្រឹងការផ្សព្វផ្សាយអំពីអាទិភាពនៃការការពារសិទ្ធិកុមារ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ, អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវចងបដាពាក្យស្លោកលើកកម្ពស់ការពារកុមារតាមដងវិថីសំខាន់ៗ៕" "ផ្កាខាត់ណា ជាបន្លែពេញនិយមសម្រាប់ធ្វើម្ហូបអាហារបានច្រើនមុខ ប៉ុន្តែបន្លែប្រភេទនេះពិបាកដាំនៅកម្ពុជា។ អ្នកស្រី ឡេង គឹមណាន ជាកសិករដាំផ្កាខាត់ណាក្នុងផ្ទះសំណាញ់ នៅស្រុកទឹកឈូ ខេត្តកំពត។ មានបទពិសោធដាំបន្លែជាង១០ឆ្នាំ កសិកររូបនេះ បានឱ្យដឹងថាការដាំផ្កាខាត់ណា ពិបាកថែទាំ និងប្រើពេលយូររហូតដល់៣ខែទើបទទួលបានទិន្នផល។ បើតាមអ្នកស្រី គឹមណាន ដើម្បីដាំផ្កាខាត់ណាបានល្អ ត្រូវការបច្ចេកទេសដាំដុះ និងថែទាំយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចាប់ពីពេលចាប់ផ្ដើមដាំដុះរហូតដល់ពេលប្រមូលផល។ កសិករ គឹមណាន បានប្រាប់ពីរបៀបដាំផ្កាខាត់ណាដូច្នេះ៖ «ដំបូងយើងត្រូវធ្វើដីឱ្យហ្មត់ហើយត្រូវកាប់ជង្ហុកដាក់ជីកំប៉ុស្តលាមកគោដាក់ពូជដាំថែវា។ ​បន្ទាប់មកយើងស្រោចជីត្រីបន្ថែមឱ្យឆាប់លូតលាស់ ពេលល្មមធំបន្ដិចអាចដាក់ជីកំប៉ុស្តម្ដងទៀតបន្ទាប់មកយើងត្រូវលើករងលុបគល់»។ កសិកររូបនេះ បានបន្ថែមថា ក្រោយពេលផ្កាខាត់ណាចេញផ្កាអ្នកស្រីត្រូវស្រោចជីត្រី ដើម្បីជួយឱ្យផ្កាឆាប់ធំ។​ទន្ទឹមនោះ អ្នកស្រី គឹមណាន ត្រូវថែទាំដកស្មៅ រហូតដល់ពេលប្រមូលផល។ ការដាំដុះផ្កាខាត់ណាត្រូវប្រើរយៈពេលជាង៩០ថ្ងៃ ទើបទទួលបានផល។ កសិករវ័យ៤៨ឆ្នាំរូបនេះ បានអះអាងការដាំផ្កាខាត់ណា គួរដាំក្នុងផ្ទះសំណាញ់ទើបងាយថែទាំ ព្រោះបន្លែប្រភេទនេះ ត្រូវការទឹកច្រើន និងអាកាសធាតុត្រជាក់៕ ","ការដាំផ្កាខាត់ណាជាបន្លែពេញនិយមសម្រាប់ធ្វើម្ហូបអាហារដែលបានច្រើនមុខ។ ទំនិញនេះបានដាំនៅកម្ពុជា។ អ្នកស្រី ឡេង គឹមណាន ជាកសិករដាំផ្កាខាត់ណាក្នុងផ្ទះសំណាញ់នៅក្នុងស្រុកទឹកឈូ ខេត្តកំពត។ អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថាការដាំផ្កាខាត់ណានិងប្រើពេលយូរបានទិន្នផល។ សម្រេចនេះ, ការដាំផ្កាខាត់ណាត្រូវប្រើរយៈពេលជាង៩០ថ្ងៃទើបទទួលបានផល។ អ្នកស្រីគឹមណាន នៅប្រតិបត្តិក្នុងការដាំត្រូវត្រូវការទឹកច្រើន និងអាកាសធាតុត្រជាក់។ បើការទិញទំនិញនេះបានមានចូលចិត្តខ្លួនយើងចង់មើលមូលដ្ឋានគ្រឿងក្នុងបណ្ដោះអាសន្ន។" "ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ នឹងរៀបចំពិព័រណ៍កសិកម្ម «ភូមិកសិផលខ្មែរ» និងវេទិកាពិភាក្សា «រសជាតិកសិផល» រយៈពេល ២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១-២ ខែមិថុនា ដោយមានការចូលរួមពី លោកស្រី ពេជ ចន្ទមុន្នី ហ៊ុនម៉ាណែត ភរិយានាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ​និងតារាចម្រៀងល្បីៗ ដូចជា អ្នកនាង មាស សុខសោភា និងព្រះនាង នរោត្តម ជេនណា ផងដែរ។ ពិព័រណ៍ និងវេទិកាពិភាក្សានេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងបំផុសស្មារតីជាតិនិយម ជួយដល់កសិករខ្មែរ និងជំរុញការគាំទ្រកសិផលខ្មែរឱ្យ​បានកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត ក្នុងចំណោមគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជាពិសេសអ្នកទទួលទាន និងអ្នកប្រើប្រាស់។ កម្មវិធីរយៈពេល ២ថ្ងៃនេះ ក៏នឹងផ្ដល់ឱកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកផលិត និងអ្នកទទួលទិញ ព្រមទាំងបំផុសការពិភាក្សាអំពីការប្រើប្រាស់កសិផលក្នុងស្រុក សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់នៅក្នុងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ផងដែរ។ ចូលរួមទស្សនាដោយសេរី នៅផ្សារទំនើបជីបម៉ុង ម៉េហ្គាម៉ល ២៧១។ ការចូលរួមរបស់សាធារណជន គឺជាការចូលរួមលើកទឹកចិត្តកសិករខ្មែរ គាំទ្រកសិផលក្នុងស្រុក កាត់បន្ថយការនាំចូល និងចូលរួមលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ នេះបើតាមក្រសួងកសិកម្ម។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី១ មេសា បានអំពាវនាវពលរដ្ឋជួយទិញផលិតផលខ្មែរ យកទៅប្រើប្រាស់ឱ្យបានច្រើន ដើម្បីលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយម។ តាមរយៈសារលិខិតអបអរទិវាជាតិលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ផលិតផល​ខ្មែរ​ លើកទី៧ ​​ក្រោមប្រធានបទ «ផលិតផលនិងផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារប្រកបដោយចីរភាព គឺជាចលនាភូមិ១ ផលិតផល១» សម្ដេច​ ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងដូច្នេះថា៖«ជាថ្មីម្ដងទៀត ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់រូបចូលរួមគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តប្រកបដោយភាពម៉ឺងម៉ាត់ ជួយទិញផលិតផលខ្មែរ យកទៅប្រើប្រាស់ឱ្យបានច្រើន តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន សំដៅលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយម»។ ជាមួយគ្នានេះ សម្ដេច ក៏បានណែនាំឱ្យក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ចូលរួមបំផុសបំផុលចលនាដាំដុះ ចិញ្ចឹមសត្វ និងអភិវឌ្ឍនូវផលិតផលគ្រប់ប្រភេទតាមគ្រួសារ សហគមន៍ បណ្ដុំអ្នកផលិតបន្ថែមទៀត។ ពិសេសការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្មជាមូលដ្ឋាន ទៅជាម្ហូបអាហារ វត្ថុសិល្បៈ ឬរបស់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ដើម្បីជាការរួមចំណែកលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពពលរដ្ឋ៕ ",ក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទរៀបចំពិព័រណ៍កសិកម្ម «ភូមិកសិផលខ្មែរ» និងវេទិកាពិភាក្សា «រសជាតិកសិផល» រយៈពេល ២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១-២ ខែមិថុនា។ ការចូលរួមទៅនឹងរយៈពេលនេះមានការគាំទ្រពីលោកស្រី ពេជ ចន្ទមុន្នី ហ៊ុនម៉ាណែត និងអ្នកសុខសោភា និងចាត់ប្រាក់បង្ការតាមតំលៃច្បាប់។ ការចូលរួមនេះបង្កើតនូវបទពិសោធន៍ជាតិដែលជួយដល់កសិករខ្មែរ និងគាំទ្របច្ចេកទេសឱ្យបានកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត។ ចំណោមគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធជាពិសេសអ្នកទទួលទាន និងអ្នកប្រើប្រាស់កសិផលខ្មែរ។ ក្រោមច្បាប់ដោយតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ការចូលរួមនេះបានផ្ដល់ឱកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកផលិត និងអ្នកទទួលទិញព្រមទាំងបំផុសការពិភាក្សាអំពីការប្រើប្រាស់កសិផលក្នុងស្រុក សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់នៅក្នុងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ។ ដោយសេរី នៅផ្សារទំនើបជីបម៉ុង ម៉េហ្គាម៉ល២៧១។ រយៈពេល២ថ្ងៃនេះ ក៏បានផ្តល់ឱកាសចល័តសម្រាប់បទពិសោធបំផុសបំផុលចលនាដាំដុះ ចិញ្ចឹមសត្វ និងអភិវឌ្ឍនូវផលិតផលគ្រប់ប្រភេទតាមគ្រួសារ។ ពិសេសការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្មជាមូលដ្ឋាន ទៅជាម្ហូបអាហារ វត្ថុសិល្បៈ ឬរបស់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ និងចាត់ប្រាក់បង្ការតាមតំលៃច្បាប់។ "កម្ពុជា ដណ្តើមបានមេដាយ១៤ ក្នុងនោះប្រាក់៤ និងសំរឹទ្ធិ១០ ក្នុងការប្រកួតវាយសីជ្រើសរើសជើងឯកយុវជនអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Badminton Asia Southeast Asia Regional Junior Championships 2024) នៅប្រទេសឡាវ។ សហព័ន្ធកីឡាវាយសីអាស៊ី (BA) បានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍កីឡាវាយសីយុវជនអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៅក្រុងវៀងច័ន្ទ ប្រទេសឡាវ ចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយមានអត្តពលិកមកពី៥ប្រទេសចូលរួម មានដូចជាម្ចាស់ផ្ទះឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ទីម័រខាងកើត ព្រុយណេ និងកម្ពុជា។ កម្ពុជា ដែលបញ្ជូនកីឡាករ៤រូប និងកីឡាការិនី៤រូប ទៅចូលរួមប្រកួតប្រជែង ដណ្តើមបានមេដាយប្រាក់៤ និងសំរឹទ្ធិ១០ សរុប១៤ ពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ជាម សុភា អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាវាយសីកម្ពុជា ក្នុងចំណោមមេដាយទាំង១៤ ក្រុមយុវជនអាយុក្រោម១៧ឆ្នាំ U17 ដណ្តើមបានមេដាយប្រាក់២ និងសំរឹទ្ធិ៤ ស្របពេលក្រុមអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំ U15 ដណ្តើមបានមេដាយប្រាក់១ និងសំរឹទ្ធិ៥។ ដោយឡែក ក្នុង​វិញ្ញាគូ ក្រុម U15 ឈ្នះ​បាន​មេដាយ​ប្រាក់​១ និង​ក្រុម U17 ឈ្នះ​បាន​មេដាយ​សំរឹទ្ធិ​១។ បើតាមការផ្សាយរបស់វេបសាយ Olympiccambodia លោក ជាម សុភា បានចាត់ទុកលទ្ធផលនេះជាសមិទ្ធផលវិជ្ជមានសម្រាប់កីឡាករ-ការិនីយុវជន កីឡាវាយសីកម្ពុជា បើទោះមិនទទួលបានមេដាយមាសក៏ដោយ។ «ដោយសារ​កីឡាករ​ភាគច្រើន​ជា​កីឡាករ​វ័យក្មេង ទើប​បាន​ចូលរួម​ការប្រកួត​អន្តរជាតិ​លើកដំបូង ហើយ​មាន​អាយុ​ក្មេង​ជាង​ការកំណត់​។ ដូច្នេះ នេះជាបទពិសោធន៍ដ៏ល្អសម្រាប់ពួកគេក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួន ដើម្បីឈានទៅកម្រិតខ្ពស់មួយក្នុងអាជីពកីឡាវាយសីរបស់ពួកគេ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាវាយសីកម្ពុជា៕",កម្ពុជាដែលបញ្ជូនកីឡាករ៤រូប និងកីឡាការិនី៤រូបទៅចូលរួមប្រកួតប្រជែងដណ្តើមបានមេដាយប្រាក់៤និងសំរឹទ្ធិ១០ សរុប១៤ពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ ក្នុងនោះជាអត្តពលិកកម្ពុជាដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្រុងវៀងច័ន្ទនៃប្រទេសឡាវ។ សម្រាប់ពួកគេនេះគឺជាការផ្សាយរបស់អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាវាយសីកម្ពុជាដែលទទួលបានសមិទ្ធិរបស់ការកាត់បន្ថយនិងការប្រកួតចូលរួមជាតិក្នុងកីឡាការិនី។ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាវាយសីកម្ពុជាបានចាត់ទុកលទ្ធផលនេះជាសមិទ្ធិសម្រាប់កីឡាករ-ការិនីយុវជន កីឡាវាយសីកម្ពុជា។ "ក្រុមសិស្សនិស្សិតពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប ដណ្តើមបានមេដាយច្រើនជាងគេសរុប៦១មេដាយ ក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងចំណោម ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាចូលរួម។ ១៥ គ្រឹះស្ថាន មិនទទួលបានមេដាយសោះ។ ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា ដែលមានប្រតិភូ គ្រូបង្វឹក កីឡាករ កីឡាការិនីចូលរួមសរុប ១៧៦៤នាក់ ចូលរួមប្រជែងមេដាយក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ បានបញ្ចប់ហើយនៅថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ក្រោយដំណើរការប្រកួត ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា។ ក្រោយការប្រកួតរយៈពេល៨ថ្ងៃ អត្តពលោកពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប ដណ្តើមបានមេដាយមាស២៨ ប្រាក់១៨ និងសំរឹទ្ធិ ១៥ សរុប៦១ ច្រើនជាងគេក្នុងតារាងចំណាត់ថ្នាក់មេដា តាមពីក្រោយដោយ វិទ្យាស្ងានខេមអេដ ដែលរកបានមេដាយមាស១៩ ប្រាក់១០ និងសំរឹទ្ធិ១៦ សរុប៤៥មេដាយ និងលេខ៣ សាកលវិទ្យាល័យវេស្ទើន ដែលរកបានមេដាយសរុប៥០ ក្នុងនោះមាស១៦ ប្រាក់១៦ និងសំរឹទ្ធិ១៨។ ដោយឡែក ក្នុងចំណោម ៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមប្រកួតប្រជែង មាន១៥គ្រិះស្ថាន មិនទទួលបានមេដាយឡើយ ក្នុងនោះមានបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា, វិ.ពហុបច្ចេកទេសមិត្តភាពកម្ពុជា ចិនខេត្តព្រះសីហនុ, វិទ្យាស្ថាន វ៉ាន់ដា គណនេយ្យ, វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យរាជធានីភ្នំពេញ, វិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ, សាកលវិទ្យាល័យ CUS, សាកលវិទ្យាល័យ ពាណិជ្ជសាស្ត្រ អេស៊ីលីដា, សាកលវិទ្យាល័យ ពុទ្ធិសាស្ត្រ, សាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា គ្រប់គ្រង និងបច្ចេកវិទ្យា, សាកលវិទ្យាល័យក្រចេះ, សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម, សាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញអន្តរជាតិ, សាកលវិទ្យាល័យជាតិមានជ័យ, វិទ្យាស្ថានអាហ្គា និង វិទ្យាស្ថានអាស៊ីកម្ពុជា។ នាពិធីបិទការប្រកួតកីឡាឧត្តមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានផ្តែផ្តាំបណ្ដាគ្រឹះស្ថានចូលរួមទាំងអស់ យកបទពិសោធន៍ក្នុងការចូលរួមនៅឆ្នាំនេះ ធ្វើជាត្រីវិស័យ ក្នុងសកម្មភាពអប់រំកាយ និងកីឡា នៅក្នុងឧត្តមសិក្សារៀងៗខ្លួន។",ក្រុមសិស្សនិស្សិតពីសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុបបានមេដាយច្រើនជាងគេសរុប៦១មេដាយក្នុងការប្រកួតកីឡាសិស្សឧត្តមសិក្សានិងមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០២៤។ រួមនេះមាន៤៧គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១៩ដល់ថ្ងៃទី២៦ខែឧសភា នៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែក្នុងនោះមាន១៥គ្រឹះស្ថានដែលមិនទទួលបានមេដាយឡើយ។ ក្នុងករណីនេះ មានកីឡាបំបែកពីសាកលវិទ្យាល័យវ៉ាត់ច្រើនទៀតទៀតដែលទទួលបានមេដាយច្រើនជាងគេ ដោយវិទ្យាស្ងានខេមអេដបានទទួលបាន២៨ប្រាក់ និងសំរឹទ្ធិ១៨ សរុប៦១មេដាយ ហើយវិទ្យាស្ងានអាហ្គា ទទួលបាន១៩ប្រាក់ និងសំរឹទ្ធិ១៨ សរុប៥០មេដាយ។ ក្នុងចំណោមនេះវិទ្យាស្ថានអាហ្គាកម្ពុជាដែលជាគ្រូបង្វឹកនិងមានសោះទៅប្រជែងតាមពីលទ្ធផលបានច្រើនជាងគេ។ "សមាគមក្លិបបាល់ទះ វិសាខា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក អាំង សិរីពិសិដ្ឋ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាបាល់ទះកម្ពុជា បានចេញដំណើរទៅប្រទេសតែវ៉ាន់ នៅរសៀលថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ដើម្បីចូលរួមប្រកួតពានរង្វាន់ពានរង្វាន់បាល់ទះ Win+Streak Volleyball Invitational (WSVI) ឆ្នាំ ២០២៤ នៅក្នុងទីក្រុង Taichung។ វិសាខា ស្ថិតនៅក្នុងពូលជាមួយម្ចាស់ផ្ទះ Win Streak ដែល វឿន វាសនា កំពុងប្រកបអាជីព។ ការប្រកួតពានរង្វាន់ WSVI នឹងត្រូវធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ដោយក្រុមបាល់ទះ Win Streak ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះសម្រាប់ពានរង្វាន់អន្តរជាតិមួយនេះ។ ​ក្លិបបាល់ទះ Win Steak ដែលមានវត្តមានកីឡាករបាល់ទះកម្ពុជា​ វឿន វាសនា​ កំពុងប្រកបអាជីព ជាក្រុមជើងឯកលីគបាល់ទះប្រទេសតៃវ៉ាន់ Enterprise Volleyball League រដូវកាល ២០២៣-២៤។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក្លិបបាល់ទះ វិសាខា ទើបតែនាំចូលកីឡាករលំដាប់ A របស់បារាំងចំនួន ៣រូប Francois Rebeyrol, Thomas Gill និង​ Prierre Toledo មករួមក្រុមរយៈពេលខ្លី ដើម្បីចែករំលែកចំណេះដឹងបច្ចេកទេស រួមទាំងបទពិសោធន៍បាល់ទះពីទ្វីបអឺរ៉ុប ពង្រឹងសមត្ថភាពលើកីឡាករបាល់ទះកម្ពុជា។ ស្ថិតក្នុងដំណើរទៅកាន់ការប្រកួតប្រជែងក្នុងប្រទេសតៃវ៉ាន កីឡាករ​បារាំងទាំង ៣រូប ក៏មានវត្តមានជាមួយនឹងក្រុមវិសាខា។ ក្រៅពីកីឡាករបារាំងទាំង ៣រូប សមាភាពក្រុមកីឡាករ​ ក្លិបវិសាខា ដែលនឹងត្រូវទៅប្រកួតប្រជែងពាន WSVI រួមមានកីឡាករ សួន ចាន់ដារូ​, ពិន សារុន, ធី ម៉េងហួង, គួន មុំ, សឿន ហេង, មឿន ម៉េងឡាយ, ចាន់ វាសនា, ផល រតនៈ, មួន និមល, សេង គីមហាប់។ ក្រុមបាល់ទះវិសាខា ក៏នឹងត្រូវបានដឹកនាំទៅកាន់ការប្រកួតដោយ លោក សិរីពិសិដ្ឋ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធបាល់ទះកម្ពុជា VFC រួមជាមួយនឹងក្រុមគ្រូបង្វឹក មានលោក ប៉េង សុវណ្ណណូ ប្រធានក្រូបង្វឹក, លោក ខន សៀងហីម គ្រូបង្វឹកក្រុមវិសាខា និងលោក នៀវ សាម៉េត ជាជំនួយការគ្រូបង្វឹក។ ពានរង្វាន់ WSVI 2024 នឹងមានក្រុមចំនួន ៨ ចូលរួមប្រជែង រួមមានក្រុមម្ចាស់ផ្ទះ Win Streak, សមាគមក្លិបបាល់ទះ​ វិសាខា របស់កម្ពុជា, ក្លិប Flying Falcon មកពីម៉ាឡេស៊ី, ក្លិប Nature Med Club មកពីប្រទេសម៉ុងហ្គោលី, ក្លិប Long My Construction របស់តៃវ៉ាន់, ក្លិប Saitama Azalea របស់ជប៉ុន, ក្លិប Australian Volleyball Academy មកពីអូស្ត្រាលី និងក្លិប Thanh Pho Ho Chi Minh របស់វៀតណាម។ សម្រាប់កម្មវិធីប្រកួតរបស់ក្រុម វិសាខា ត្រូវបានចាប់គូឱ្យជួបតទល់ជាមួយនឹងក្រុម Australian Volleyball Academy នៅថ្ងៃទីប្រកួតបើកឆាក ទី២៩ ខែឧសភា មុនពេលទៅប៉ះក្លិប Win Streak នៅ១ថ្ងៃបន្ទាប់។ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ប៉ះក្រុម Saitama Azalea របស់ជប៉ុន នៅវគ្គសន្សំពិន្ទុ។ បន្ទាប់ពីក្រុមទាំង ៨ ត្រូវបានចាប់គូឱ្យយប៉ះគ្នារៀងៗខ្លួន នៅជុំដំបូងរួច នឹងរកឃើញក្រុមដែលមានលំដាប់ពិន្ទុ ពីលេខ ១ ដល់លេខ​៨ រួច។ នៅជុំផ្តាច់ព្រ័ត្រ ក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៧ នឹងត្រូវប៉ះជាមួយក្រុមលេខ ៨ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា និងនៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ក្រុមលេខ ៦ ប៉ះគ្នាជាមួយក្រុមលេខ ៥, ក្រុមលេខ ៤ ប៉ះគ្នាជាមួយនឹងក្រុមលេខ ៣ ហើយក្រុមន១ ត្រូវប៉ះក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ តែម្តង៕",សមាគមក្លិបបាល់ទះវិសាខា ត្រូវបានដឹកនាំដោយលោក អាំង សិរីពិសិដ្ឋ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាបាល់ទះកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមប្រកួតពានរង្វាន់ Win+Streak Volleyball Invitational (WSVI) ឆ្នាំ ២០២៤ នៅក្នុងទីក្រុង Taichung។ ក្រុមនឹងត្រូវប្រកួតពានរង្វាន់ WSVI ចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ដោយក្រុមបាល់ទះ Win Streak ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះបទពិសោធន៍និងជំនួយរំលែកចំណេះដឹង។ ពន្លាតប្រកួតនឹងដំណើរការជាក្រុម និងរកឃើញក្រុមប៉ះជាមួយគ្នា។ ពានរង្វាន់ WSVI នឹងមានក្រុមចំនួន ៨ តែរបស់ប្រទេស ក្រុមបាល់ទះវិសាខា និងក្រុមផ្សេងទៀតប្រជែងចំណាត់ថ្នាក់លេខ។ បន្ទាប់ពីប្រកួតចាប់ពន្ធ ក្រុមដែលមានលំដាប់ពិន្ទុខ្លះនឹងត្រូវទៅប៉ះគ្នារៀងៗ ដើម្បីរកមើលក្រុមដែលមានច្បាប់ជ័យលើជ្រុង។ "លោក មៀច សុផាន់ណា ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់សមាជិកភាពសហព័ន្ធ រួមមានទាំងកីឡាករ និងកីឡាការិនី ដែលមានជំនាញប្រកួតប្រជែងលើប្រភេទកីឡាយានយន្តទាំងម៉ូតូ និងរថយន្ត ឱ្យជួយបន្តផ្សព្វផ្សាយពីតំបន់ទេសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងជួយលើកកម្ពស់គោលនយោបាយស្តីពីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវ ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ការលើកឡើងរបស់ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា បានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា នៅក្នុងកម្មវិធីមហាសន្និបាទបិទបញ្ចប់អាណត្តិទី៣ (២០២០-២៤) និងបន្តអាណត្តិទី៤ (២០២៤-២៨) នៅទីស្នាក់ការគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC)។ លោក មៀច​ សុផាន់ណា ដែលជាប្រធានសហព័ន្ធអាណត្តិចាស់ ត្រូវបានសមាជិកភាពសហព័ន្ធ គាំទ្រឱ្យបន្តដឹកនាំនៅក្នុងអាណត្តិថ្មីទី៤ បន្តទៀត។ នាមហាសន្និបាតនោះទៀតសោត សហព័ន្ធកីឡាយានយន្ត បានដាក់បញ្ចូលសមាជិកភាពថ្មី និងរុះរើសមាជិកភាពចាស់ដែលអសកម្មនឹងការងារមួយចំនួនចេញ ដើម្បីបន្តពង្រឹងលើសមត្ថភាពនៃការប្រកួតប្រជែង កីឡាយានយន្តរបស់កម្ពុជាឱ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ឆ្លៀតឱកាសជួបជុំជាមួយសមាជិកភាពសហព័ន្ធ កីឡាករ កីឡាការិនីកីឡាយានយន្តរបស់កម្ពុជា ប្រធានសហព័ន្ធដដែលបាន អំពាវនាវដល់កីឡាករ កីឡាការិនី ឱ្យបន្តចូលរួមផ្សព្វផ្សាយពីទេសចរណ៍កម្ពុជា ទៅកាន់បរទេស ដូចដែលក្រុមកីឡាករ កីឡាការិនីទាំងអស់នោះ ធ្លាប់បានធ្វើនាពេលកន្លងទៅ។ លោក សុផាន់ណា ថែមទាំង ក៏ស្នើឱ្យកីឡាករជំនាញទាំងអស់ បន្តជួយលើកកម្ពស់គោលនយោបាយចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ឱ្យកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀតផងដែរ។ លោក សុផាន់ណា បានលើកឡើងដូច្នេះ៖«កីឡាដទៃប្រើប្រាស់សម្ភារៈមានតម្លៃទាប ប៉ុន្តែកីឡាយើងប្រើប្រាស់សម្ភារៈសុទ្ធសឹងតែមានតម្លៃថ្លៃ។ […] ពួកយើងសុទ្ធសឹងតែជាវីរៈបុរសតាមដងផ្លូវ […] យើងមានជំនាញរបស់យើងមួយៗ បច្ចេកទេស ចំណេះដឹងច្បាស់លាស់ពីការប្រើប្រាស់យានយន្ត និងសមត្ថភាពរបស់យើងនីមួយៗ យើងត្រូវតែមានមោទកភាពលើជំនាញរបស់យើង។ […] យើងត្រូវបន្តផ្សព្វផ្សាយអំពីប្រពៃណី វប្បធម៌ ទេសចរណ៍ របស់យើង ក៏ដូចជាចូលរួមផ្សព្វផ្សាយផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយចរាចរណ៍មានសុវត្ថិភាពលើដងផ្លូវ របស់យើងផងដែរ។»។ ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្ត ក៏បានកោតសរសើរ និងអរគុណ ចំពោះសមាជិកភាព ព្រមទាំងកីឡាករ កីឡាការិនី ដែលបានជួយពាំនាំផ្សព្វផ្សាយពី ប្រពៃណី វប្បធម៍ និងទេសចរណ៍កម្ពុជាទៅកាន់កីឡាករបរទេស នាពេលកន្លងមកផងដែរ។ ជាលទ្ធផលនៃមហាសន្និបាតបញ្ចប់អាណត្តិចាស់ សមាជិកភាពថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូល ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការប្រតិតប្តិ ក្នុងអាណត្តិទី៤ មានចំនួន ២០រូប ដោយ លោក មៀច សុផាន់ណា បន្តជាប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា៕",លោក មៀច សុផាន់ណា ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់សមាជិកភាពសហព័ន្ធ រួមមានទាំងកីឡាករ និងកីឡាការិនី ដែលមានជំនាញប្រកួតប្រជែងលើប្រភេទកីឡាយានយន្តទាំងម៉ូតូ និងរថយន្ត ឱ្យជួយបន្តផ្សព្វផ្សាយពីតំបន់ទេសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងជួយលើកកម្ពស់គោលនយោបាយស្តីពីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវ ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ការលើកឡើងរបស់ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា បានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា នៅក្នុងកម្មវិធីមហាសន្និបាទបិទបញ្ចប់អាណត្តិទី៣ (២០២០-២៤) និងបន្តអាណត្តិទី៤ (២០២៤-២៨) នៅទីស្នាក់ការគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC)។ លោក មៀច សុផាន់ណា ដែលជាប្រធានសហព័ន្ធអាណត្តិចាស់ ត្រូវបានសមាជិកភាពសហព័ន្ធ គាំទ្រឱ្យបន្តដឹកនាំនៅក្នុងអាណត្តិថ្មីទី៤ បន្តទៀត។ នាមហាសន្និបាតនោះទៀតសោត សហព័ន្ធកីឡាយានយន្ត បានដាក់បញ្ចូលសមាជិកភាពថ្មី និងរុះរើសមាជិកភាពចាស់ដែលអសកម្មនឹងការងារមួយចំនួនចេញ ដើម្បីបន្តពង្រឹងលើសមត្ថភាពនៃការប្រកួតប្រជែង កីឡាយានយន្តរបស់កម្ពុជាឱ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង។ "ការប្រកួតប្រជែងអត្ថបទ ស្ដីពីពិធីបុណ្យមាឃបូជា ដែលរៀបចំឡើង កាល​ពី​អំឡុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៤ បានរកឃើញម្ចាស់ជ័យលាភីហើយ ដោយក្នុងនោះ ម្ចាស់​ជ័យ​លាភី​២អង្គនាក់ មកពីខេត្តបាត់ដំបង និង១រូបទៀត មកពីខេត្តសៀមរាប។ នេះគឺជាលើកទីមួយ ​ដែលប្រកួត​សរសេរអត្ថបទស្ដីពី “ពិធីបុណ្យ​មាឃបូជា​”​ ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង។ ជ័យលាភីទាំង៣រូប ពុំមានការចាត់ជាចំណាត់ថ្នាក់ឡើយ ដ្បិតអីនេះ​គឺជាការប្រកួត​ប្រជែង​សាកល្បង​។ ប្រសិនមានការគាំទ្រថវិកា ពីរាជរដ្ឋាភិបាល នៅឆ្នាំក្រោយៗ និងមាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង សរសេរអត្ថបទ ពីពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ទាក់ទងនឹងប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងទ្រង់ទាយធំ។ ព្រះភិក្ខុ រ៉េន រដ្ឋា ជា​ជ័យលាភីមួយអង្គ នៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងសរសេរអត្ថបទស្ដីពី “ពិធី​បុណ្យ​​មាឃ​បូជា”។ ការសរសេរអត្ថបទនេះ ព្រះភិក្ខុ​ ចង់លើកស្ទួយបុណ្យមាឃបូជា ឱ្យ​កាន់តែល្បីល្បាញ និងចង់ឱ្យសាធារណជន បានសិក្សាឈ្វេងយល់កាន់តែច្បាស់ ពី​ពិធី​បុណ្យមាឃបូជា។ និមន្តពីខេត្តបាត់ដំបង ព្រះភិក្ខុ រដ្ឋា បានលើកយកវត្ត ព្រះគន្ធកុដិ ស្ថិតក្នុងភូមិរំចេក៣ សង្កាត់រតនៈ ក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ដែលជាវត្តព្រះអង្គគង់នៅ មកបរិយាយ។មានថេរដីកាមួយៗច្បាស់ៗ ព្រះភិក្ខុអះអាងថា វត្តនោះមានកម្មវិធីល្អៗជាច្រើន ដូចជា​កម្មវិធី​ថ្វាយមធុបាយយាស ការបូជានិងហែប្រទីប និងមានការសូត្រធម៌បទ មួយយប់​ទល់​ភ្លឺជាដើម។ «កម្មវិធីច្រើន តាំងពីព្រឹក រហូតដល់យប់ និងទល់ភ្លឺ។ មានអ្នកចូលរួមប្រមាណ២ពាន់នាក់ ក្នុង​នោះ​យុវជនមានប្រមាណ១ពាន់នាក់។ មានការបូជាប្រទីប និងហែប្រទីប។ ប្រទីបដែល​រៀបចំ​១ម៉ឺន៥ពាន់​ដួង។ មានកម្មវិធីសមាធិ អប់រំចិត្តដែរ។ កម្មវិធីនេះល្អមែនទែន»។ នេះជា​ការបន្ថែម​របស់ព្រះភិក្ខុ រដ្ឋា។ ដ្បិតព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនារបស់រដ្ឋ ប៉ុន្តែព្រះភិក្ខុ រដ្ឋា សង្កេតឃើញថា យុវជនខ្មែរ​មួយចំនួន មិនបានដឹងស៊ីជម្រៅ ពីពិធីបុណ្យក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាឡើយ។ ហើយនេះ​ជា​ដើម​ហេតុ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេ មិនចាប់អារម្មណ៍នាំគ្នាទៅវត្ត។ ព្រះអង្គពន្យល់៖«នៅពេលដែលយុវជន បានចូលរួមរឿយៗ ក្នុងថ្ងៃបុណ្យមាឃបូជា ឬបុណ្យផ្សេងៗ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា នឹងធ្វើឱ្យពួកគេជ្រះថ្លា ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ធ្វើឱ្យពួកគេចូលចិត្តរៀនធម៌ ស្ដាប់ធម៌ ដូច្នេះពួកគេនឹងដូរអត្តចរិត ទៅជាល្អបាន»។ ចំណែកកញ្ញា សរ ស្រីមាន មកពីខេត្តសៀមរាប គឺជាជ័យលាភីមួយរូបទៀត ​ក្នុងកម្មវិធី​ប្រ​កួតប្រជែង សរសេរអត្ថបទស្ដីពី ពិធីបុណ្យមាឃបូជាដែរ។ ធ្វើការក្នុងក្រុមហ៊ុន បច្ចេកវិទ្យា​មួយ ស្រីមាន គឺជាអ្នកដែលចូលចិត្តការតែងនិពន្ធ។ ទើបមានអាយុ២២ឆ្នាំ ស្រីមាន ធ្លាប់​បាន​ដាក់ពាក្យប្រកួតប្រជែង ក្នុងកម្មវិធីជាច្រើន ទាំងជាភាសាខ្មែរ ភាសាអង់គ្លេស និង​ភាសា​ចិនផង។ នារីសម្បុរស្រអែមរូបនេះ ថាការសរសេរអត្ថបទប្រកួតប្រជែង បានផ្ដល់​ឱកាស ​​ឱ្យនាងបញ្ចេញស្នាដៃ។ ជាមនុស្សចូលចិត្តធ្វើអ្វីដែលថ្មី ដូច្នេះរាល់ដង ស្រីមាន ពុំ​បានគិតច្រើន ពីជ័យលាភីឡើយ ប៉ុន្តែនាងផ្ដោតសំខាន់ លើការស្វែងរកបទពិសោធ និងចំណេះដឹង ដែលបានពីការស្រាវជ្រាវ ឯកសារពាក់ព័ន្ធ នឹងប្រធានបទទាំងនោះ។ វិលមកការប្រកួតប្រជែង សរសេរអត្ថបទមាឃបូជាវិញ កញ្ញា សរ ស្រីមាន ថាពីមុន​នាង មិនបានដឹង ពីពិធីបុណ្យមាឃបូជាច្រើនឡើយ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែល នាងដាក់ពាក្យ​ប្រកួត​ប្រជែង នាងបានស្រាវជ្រាវព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ តាម​អ៊ីនធឺណិតផង សួរសិស្សច្បង ដែល​ធ្លាប់​ដឹង​ពីពិធីបុណ្យ​នេះ​ផង ទៅអង្កេតពីការប្រារព្ធធិពីបុណ្យ នៅក្នុងវត្តផ្ទាល់ផង ទើបធ្វើឱ្យនាង​យល់ច្បាស់ ពីពិធិបុណ្យនេះ។ វត្តដែល ស្រីមាន បានលើកយកមកសរសេរ គឺវត្តដំណាក់ ដែលស្ថិតក្នុងភូមិវត្តដំណាក់ សង្កាត់សាលាកម្រើក ខេត្តសៀមរាប។ ហើយមូលហេតុ ដែលនារីវ័យ២២ឆ្នាំរូបនេះ ជ្រើស​រើសវត្តខាងលើ​មកសរសេរ ដោយហេតុថា៖«វត្តដំណាក់ គេពេញនិយមទៅទស្សនា និង​ទៅលេងកម្សាន្ត។ វត្តនេះ មានបណ្ណាល័យសិក្សាទំនើប មានការគោរពប្រពៃណី​ពីដើម​ច្រើន ទើបខ្ញុំចង់ចងក្រងសម្រាប់ អ្នកជំនាន់ក្រោយបានដឹង​។ វត្តនោះ ធ្វើកម្មវិធីផ្សេងៗតាំង​ពីព្រឹក រហូតដល់យប់»។ ចំណែកលោក វុត សុវ៉ាន់ដា ជាគ្រូបង្រៀននៅវិទ្យាល័យមួយ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ក៏ជាជ័យ​លាភី​មួយរូប​ដែរ។ លោក សុវ៉ាន់ដា បានលើកយកវត្ត សម្ពិលីវនារាម ហៅ វត្តរកា ដែល​មាន​ទីតាំង ក្នុងភូមិវត្តរកា អូរម៉ាល់ ក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ជាតួអង្គក្នុង​អត្ថ​បទ​របស់​ខ្លួន​។ ចង់ផ្សព្វផ្សាយពីវត្ត ស្ថិតក្នុងស្រុកកំណើត ឱ្យសាធារណជន ស្គាល់កាន់​តែច្បាស់ លោក សុវ៉ាន់ដា ថាវត្តនោះមានការរៀបចំកម្មវិធីជាច្រើន និងតាមលំដាប់លំ​ដោយផង។ ក៏ជាអ្នកមានចំណុងចំណូលចិត្ត លើការតែងនិពន្ធ បុរសវ័យ៣៦ឆ្នាំរូបនេះ តែងដាក់ពាក្យ​ប្រកួតប្រជែង ក្នុងកម្មវិធីផ្សេងៗជាច្រើន កាលកន្លងទៅ។ ចំពោះការប្រកួតប្រជែងសរសេរ​អត្ថបទ បុណ្យមាឃបូជា លោក សុវ៉ាន់ដា មានបំណងធំ ចង់លើកស្ទួយព្រះពុទ្ធសាសនា ដ្បិតអីកម្ពុជាគឺជាប្រទេស កាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាស្រាប់។ លោកថាកម្មវិធីនេះ ពិតជាមានសារសំខាន់ខ្លាំង សម្រាប់សាធារណជនទូទៅ ដើម្បីចូលរួម​ស្វែងយល់​ពីអត្ថន័យ នៃពិធីបុណ្យមាឃបូជា ហើយលោកពន្យល់ដូច្នេះ៖«ការប្រកួតប្រជែង សរសេរអត្ថបទ ទាក់ទងនឹងវប្បធម៌ សុទ្ធតែល្អ ដ្បិតអីប្រទេសយើងជាប្រទេស ដែល​មាន​វប្បធម៌​ប្លែកៗច្រើន។ ពេលសរសេរអត្ថបទប្រកួត យើងនឹងស្រាវជ្រាវ ឯកសារពាក់ព័ន្ធ​លម្អិត នោះចំណេះយើងនឹងកើន។ ចង់ឱ្យយុវជនទាំងអស់ សាកល្បងដាក់ពាក្យ​ប្រកួត​ប្រជែង​ដែរ»។ ព្រះភិក្ខុ រ៉េន រដ្ឋា ក៏លើកទឹកចិត្តយុវជន ចូលរួមសរសេរអត្ថបទ ប្រកួតប្រជែងផ្សេងៗ ឱ្យ​បាន​ច្រើនដែរ។ ដ្បិតអីការស្រាវជ្រាវអត្ថបទពាក់ព័ន្ធនានា ទាក់ទងនឹងប្រធានបទ និង​ជួយ​ឱ្យអ្នកសរសេរកើនចំណេះដឹង កើនសមត្ថភាព ទោះបីអត្ថបទនោះ ជាប់ជ័យលាភី ឬមិន​ជាប់ក្ដី។ មិនខុសពីព្រះភិក្ខុ រដ្ឋា ឡើយ ស្រីមាន លើកទឹកចិត្តយុវជន រៀនធ្វើអ្វីដែលថ្មី និងគួរព្យា​យាម បញ្ចេញស្នាដៃរបស់ពួកគេ តាមរយៈការប្រកួត​ប្រជែងផ្សេងៗ។ «​ប្រសិនគាត់ចូ​លចិត្តសរសេរអត្ថបទ ប៉ុន្តែមិនហ៊ានបញ្ចេញស្នាដៃរបស់ខ្លួន ដូច្នេះការប្រកួតប្រជែង​ផ្សេងៗ គឺជាឱកាសឱ្យគាត់ បញ្ចេញស្នាដៃហើយ។ កុំភ័យខ្លាច ថាជាប់ឬធ្លាក់ ប៉ុន្តែត្រូវទទួលយកលទ្ធផល​នោះ ហើយត្រូវតែបន្តសរសេរ និងសិក្សាឈ្វេងយល់ ពីអត្ថបទរបស់ខ្លួន យកមកអភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​បន្ថែមទៀត»។ នេះជាអ្វីដែល ស្រីមាន លើកទឹកចិត្តយុវជន។ លោក ស សុខនី ប្រធានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា កម្មវិធីប្រកួតប្រជែង សរសេរអត្ថបទ ពីពិធីបុណ្យមាឃបូជានេះ ធ្វើឡើងដើម្បីឱ្យ មានការចូលរួមចំណែកពីសាធារណជន ក្នុងការចងក្រង ពិធីបុណ្យព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងវត្តអារាមនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កម្មវិធីនេះ តម្រូវឱ្យអ្នកសរសេរ ចុះទៅអង្កេតពីការរៀបចំពិធីបុណ្យ ដល់ទីតាំងវត្ត ដែលពួកគេចង់សរសេរផ្ទាល់។ ការសរសេរអត្ថបទ ត្រូវអង្កេតមើលឱ្យលម្អិតបំផុត ព្រោះដើម្បីទុកជាឯកសារឱ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយ បានសិក្សារៀនសូត្រ និងឈ្វេងយល់បន្ត។ ជាគោលបំណងធំ ក្នុងការរៀបចំការប្រកួតនេះ គឺដើម្បីឱ្យក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ មានសកម្មភាពឡើងវិញ ដ្បិតអីតាំងពីឆ្នាំ១៩៣៤ ដែល​ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់បង្កើតឡើង ក្រុមនេះបានកសាងស្នាដៃជាច្រើន ដូចជា​ប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ ព្រះរាជពិធីទ្វាទសមាស ការដាក់ឈ្មោះកូនតាមបែបខ្មែរ និងពិធីជាប្រពៃណីខ្មែរ ជាច្រើនទៀត។ លោក ស សុខនី ពន្យល់បន្ថែម៖«គ្រប់គ្នាដឹងថាបុណ្យមាឃបូជា ធ្វើឡើងដើម្បីអ្វី។ ប៉ុន្តែការប្រារព្ធពិធីបុណ្យ នៅតាមទីវត្តអារាមនីមួយៗ អ្នកដែលកសាងឯកសារ តាំងពី៥០ឬ៦០ឆ្នាំមុន អាចនឹងមានការប្រែប្រួល បើគិតដល់ឆ្នាំ២០២៤នេះ។ នេះគឺជាចំណុចធំមួយ ដែលក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ នៃពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ចង់ដឹងពីរឿងហ្នឹង ហើយយើងចង់ឱ្យមានការចងក្រងឡើងវិញ»។ យ៉ាងណា លោក ស សុខនី ថាកម្មវិធីប្រកួតប្រជែង សម្រាប់ជំហានដំបូងនេះ គឺជាការធ្វើសាកល្បង។ ប្រសិនមានការគាំទ្រថវិកា ពីរាជរដ្ឋាភិបាល ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ នឹងធ្វើកម្មវិធីប្រកួតប្រជែង សរសេរអត្ថបទ ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ នៅពេលក្រោយទៀត ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ។ និយាយពីក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ លោក សុខនី បញ្ជាក់ថា តាំងពីបង្កើត ក្រុមនេះគឺជាកន្លែងចងក្រង អត្ថបទស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ ទាក់ទងនឹង​ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ។ ការចងក្រងទាំងនោះ ដោយមន្ត្រី នៃក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ខ្លួនឯងផង ពីមន្ត្រីស្ម័គ្រចិត្ត ឬហៅថា(សមាជិកឆ្លើយឆ្លង) និងពី​សាធារណជនផងដែរ។ អត្ថបទស្រាវជ្រាវទាំងនោះ បានយកទៅតម្កល់ទុក និងចងក្រងបោះពុម្ព​ជាសៀវភៅ​ ដែលបន្សល់ទុកដល់បច្ចុប្បន្ន។ នៅឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ត្រូវបានរៀបចំ ឱ្យមានសកម្មភាពដូចពីដើមវិញ ដោយពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ គឺជាលេខាធិការដ្ឋាន ក្នុងការជួយធ្វើការងារ។ សព្វថ្ងៃក្រុមជំនុំ ធ្វើការលើរឿងមួយចំនួន ដូចជាបាឋកថាប្រចាំខែ ពិនិត្យអត្ថបទ ដែលដកស្រង់ចេញពី សាស្ត្រាស្លឹករឹត ឬក្រាំង ឬឯកសារក្រុមជំនុំចាស់ៗ និងមានកម្មវិធី ប្រកួត​ពានរង្វាន់ អក្សរសិល្ប៍ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យផង។ បន្ថែមពីនោះ ក្រុមជំនុំក៏បានធ្វើការងារ ទាក់ទងនឹង​​បេតិកភណ្ឌ អរូបីរបស់ជាតិជាច្រើន ដែលក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានចុះក្នុងបញ្ជី បេតិកភណ្ឌអរូបីរបស់ជាតិ។ វិលមកការចូលរួមរបស់មហាជន ក្នុងការដាក់ស្នាដៃប្រកួត​ប្រជែង ក្នុងកម្មវិធីដែលបង្កើតឡើង ដោយក្រុម​ជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរវិញ លោក ស សុខនី ប្រធានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ថានេះជាឱកាសមួយ ដែលយុវជន អាចហ្វឹកហាត់ការសរសេរ និងការអង្កេត ព្រោះនេះជាជំហានមួយ ក្នុងការស្រាវជ្រាវ បែបវិទ្យាសាស្រ្ត ក្នុងថ្ងៃអនាគត៕ ",ការប្រកួតប្រជែងអត្ថបទស្ដីពីពិធីបុណ្យមាឃបូជា ដែលរៀបចំឡើងកាល​ពី​អំឡុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៤ បានរកឃើញម្ចាស់ជ័យលាភីហើយ ដោយក្នុងនោះ ម្ចាស់​ជ័យ​លាភី​២អង្គនាក់ មកពីខេត្តបាត់ដំបង និង១រូបទៀត មកពីខេត្តសៀមរាប។ នេះគឺជាលើកទីមួយ ​ដែលប្រកួត​សរសេរអត្ថបទស្ដីពី “ពិធីបុណ្យ​មាឃបូជា​”​ ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង។ ជ័យលាភីទាំង៣រូប ពុំមានការចាត់ជាចំណាត់ថ្នាក់ឡើយ ដ្បិតអីនេះ​គឺជាការប្រកួត​ប្រជែង​សាកល្បង​។ ប្រសិនមានការគាំទ្រថវិកា ពីរាជរដ្ឋាភិបាល នៅឆ្នាំក្រោយៗ និងមាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង សរសេរអត្ថបទ ពីពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ទាក់ទងនឹងប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងទ្រង់ទាយធំ។ ព្រះភិក្ខុ រ៉េន រដ្ឋា ជា​ជ័យលាភីមួយអង្គ នៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងសរសេរអត្ថបទស្ដីពី “ពិធី​បុណ្យ​​មាឃ​បូជា”។ ការសរសេរអត្ថបទនេះ ព្រះភិក្ខុ​ ចង់លើកស្ទួយបុណ្យមាឃបូជា ឱ្យ​កាន់តែល្បីល្បាញ និងចង់ឱ្យសាធារណជន បានសិក្សាឈ្វេងយល់កាន់តែច្បាស់ ពី​ពិធី​បុណ្យមាឃបូជា។ និមន្តពីខេត្តបាត់ដំបង ព្រះភិក្ខុ រដ្ឋា បានលើកយកវត្ត ព្រះគន្ធកុដិ ស្ថិតក្នុងភូមិរំចេក៣ សង្កាត់រតនៈ ក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ដែលជាវត្តព្រះអង្គគង់នៅ មកបរិយាយ។ ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ នៅវត្តអារាមនានាដែលមានទីតាំងនៅប្រទេសកម្ពុជា បានលើកយកវត្តសម្ពិលីវនារាមហៅថា វត្តរកា ដែលជា​ចំណួរអង្គក្នុង​អត្ថបទ​របស់ខ្លួន។ វត្តនោះមានការរៀបចំកម្មវិធីច្រើនដែលតាមលំដាប់ប្រកួតប្រជែង និងគាំទ្រក្នុងការស្រាវជ្រាវនៃអត្ថបទដែលគេចូលចិត្តសរសេរ។ ក្នុងស្រុកកំណើត ការសរសេរអត្ថបទប្រកួតប្រជែងស្ថិតនៅទីតាំងវត្តដែលចូលចិត្តក្នុងប្រទេស។ ក្នុងកម្មវិធីប្រកួតប្រជែងផ្សេងៗ ការដាក់ស្នាដៃប្រកួត ប្រជែងជាដំបូងជាតិប្រជែងជាប្រទេសប្រទេស។ ក្នុងការប្រកួតប្រជែងអត្ថបទស្រាវជ្រាវ យើងនឹងស្រាវជ្រាវឯកសារពាក់ព័ន្ធ​លម្អិត ដែលទុកស្រង់ដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ពេលដែលវត្តការសិក្សារៀនសូត្រ។ លោក វត្តរកា និងក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរវិញប្រើប្រាស់ប្រកួតប្រជែងដែលបង្កើតឡើង។ វិលមកការចូលរួមរបស់មហាជនបន្តក្នុងបច្ចុប្បន្នគឺសម្រាប់អនាគត៕ និងបង្កើតជាចុងក្រោយទើប។ "ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ បណ្តាលមកពីប្រពន្ធ័ភាពស៊ាំអ្នកជំងឺប្រឆាំងនិងកោសិកាលំពែង ដែលមានមុខងារផលិតអាំងស៊ុយលីន (កោសិកាបែតា)។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ភាគច្រើនកើតលើកុមារវយ័ជំទង់។ មាតាបិតា ដែលមានបុត្រភ្ងា កើតជំងឺនេះ តែងតែមានក្តីកង្វល់ក្តីបារម្ភ ជួនកាលធ្លាក់ទឹកចិត្តផងក៏មាន។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ស៊ុំ សត្ថា ឯកទេសជំងឺទឹកនោមផ្អែម ក្រពេញ និងអ័រម៉ូន បានផ្ដល់អាហារគំនិតមួយចំនួនដល់មាតាបិតាដែលមានកូនកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដូចជា កុំបន្ទោសខ្លួនឯង មានបុត្រកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ មិនមែនជាកំហុសរបស់នរណាទេ។ មិនទាក់ទងនឹងគ្រួសារ ការរស់នៅ ការទទួលទាន អ្វីទ្បើយ។ អាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតជារឿងព្រេងវាសនា រើសមិនបាន។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ព្យាបាលបាន ថ្វីបើអ្នកប្រាជ្ញមិនទាន់អាចពន្យល់បានថាហេតុអ្វីបានជាប្រពន្ធ័ភាពស៊ាំអ្នកជំងឺប្រឆាំងហ្នឹងកោសិកាបែតា ខ្លួនឯង។ តែអ្នកប្រាជ្ញបានរកឃើញ តាំងពី១០០ឆ្នាំមុន ថ្នាំព្យាបាលអ្នកជំងឺអោយរស់នៅដូចគេដូចឯង គឺ ទិព្វឪសថ “អាំងស៊ុយលីន”។ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗបង្កើនគុណភាពជីវិតអ្នកជំងឺ អាំងស៊ុយលីនថ្មីៗ ជួយកាត់បន្តយការឡើងចុះៗរបស់ជាតិស្ករអ្នកជំងឺ ហើយតិចម្ជុលជាងមុន។ បច្ចេកវិទ្យាInsulin Pump (សព្វថ្ងៃមាននៅមន្ទីពេទ្យកាល់ម៉ែត) ផ្តល់Freedom អ្នកជំងឺជាងមុនច្រើន។ តែត្រូវចងចាំថា ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា គឺយើង ត្រូវគ្រប់គ្រងTechnology មិនមែនTechnologyគ្រប់គ្រងយើងទេ។ លើសពីនោះDiabetic Mobile App អាចជួយភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង វេជ្ជបណ្ឌិត អ្នកជំងឺ និង ក្រុមគ្រួសារ។ ឧទាហរណ៍ App CarnetDia “កំណត់ត្រាទឹកនោមផ្អែម”។ គាំទ្រគាំពារបុត្រអោយចាក់អាំងស៊ុយលីននិងតាមដានជាតិស្ករជាប្រចាំ លើកទឹកចិត្តកូនជាប្រចាំ ប្រឹក្សាជាមួយកូន។ បង្កើតបរិយាកាសគាំទ្រសំរាប់កូន ឧទាហរណ៍ទំនាក់ទំនងរវាង សាលារៀន-ពេទ្យ-ផ្ទះ ដើម្បីទំនុកបំរុងពួកគាត់។ តែមិនត្រូវ ធ្វើជាប៉ូលីស ទាហ៊ាន FBI CIA ។ល។ តាមដានកូនជាដាច់ខាត ព្រោះវាផ្តល់ផលអវិជ្ជមានទៅវិញ។ ចាក់អាំងស៊ុយលីន និង តាមដានជាតិស្ករជាប្រចាំជាកត្តាចំបង។ មិនមានពេលណាមួយដែលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ អាចប្តូរ មកថ្នាំគ្រាប់ (ថ្នាំពេទ្យ ថ្នាំបុរាណ) រឺ អាហារបំប៉នជាដាច់ខាត។ មានស្តុកអាំងស៊ុយលីននិងសម្ភារៈចាំបាច់ អ្នកជំងឺនិងក្រុមគ្រួសារ ត្រូវស្តុកទុកអាំងស៊ុយលីន ប្រដាប់មើលជាតិស្ករ ប្រដាប់មើលទឹកនោម (Ketone) អោយបានគ្រប់គ្រាន់។ ស្វែងយល់អំពីរបបចំណីអាហារ និងវិធីជួយអ្នកជំងឺពេលស្ករចុះឬទ្បើងជ្រុល ស្វែងយល់ជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត និងHealthcare providers អោយបានជាប្រចាំ។ ចូលរួមជាមួយកូនបើមានPatient Education Session៕",លោកស្រី មៀច សុផាន់ណា ប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់សមាជិកភាពសហព័ន្ធ រួមមានទាំងកីឡាករ និងកីឡាការិនី ដែលមានជំនាញប្រកួតប្រជែងលើប្រភេទកីឡាយានយន្ត និងរថយន្ត ឱ្យជួយបន្តផ្សព្វផ្សាយពីតំបន់ទេសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងជួយលើកកម្ពស់គោលនយោបាយស្តីពីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវ ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ រួមមានការលើកឡើងកម្រិតចំណេះដឹងរបស់រថយន្ត និងរថយន្តក្នុងប្រទេស បញ្ចប់គោលដៅនៃការប្រើប្រាស់កីឡាយានយន្តប្រចាំដោយកម្មវិធីសហព័ន្ធអាណត្តិទី៤។ បន្តសមាជិកភាពសហព័ន្ធកីឡាយានយន្តបានគាំទ្រដោយស្នើឱ្យកាន់តែខ្លាំងឡើងដល់កម្រិតប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ រួមមានការលោកប្រធានសហព័ន្ធកីឡាយានយន្ត ការគាំទ្របុត្រនិងកីឡាករនិងការកាន់តែពង្រឹងលើកកម្ពស់គោលនយោបាយផ្លូវគោក។ ផលិតផលនេះមានសមត្ថភាពបំផុតដល់អ្នកជំងឺប្រឆាំង បន្តបន្ទាប់ពីបច្ចកម្មគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា។ នៅទីនេះ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីក៏បានបង្កើនគុណភាពជីវិតអ្នកជំងឺប្រឆាំងជាមួយកូន ហើយមានបញ្ហាទីមួយថាការចងចាំបន្តបន្ទាប់អ្នកជំងឺគឺចេញពីស៊ុបគឺគ្រាន់តែទុកជាតិរ៉ែប់របស់ករណាជំងឺ។ "លោក ហេរ តូប៉ូកូស្ស៊ី បានទៅសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជំនាញភាសាវិទ្យា នៅប្រទេសចិន តាំងពីឆ្នាំ២០១៤មក។ បច្ចុប្បន្ន លោក កំពុងបន្តថ្នាក់បណ្ឌិតជំនាញភាសាវិទ្យានេះ។ និស្សិតខ្មែររូបនេះ អាចប្រើប្រាស់ភាសាចិនបានយ៉ាងល្អ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ យុវជនរូបនេះ អាចចេះសម្ដែងល្ខោន ឬហ៊ីចិនថែមទៀតផង។ ជាពិសេសផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ខ្មែរ ឱ្យអន្តរជាតិបានស្គាល់ តាមរយៈរៀបចំពិព័រណ៍ និងកម្មវិធីនានា នៅក្នុងប្រទេសចិន។ កាលពីខែមេសាកន្លងមកនេះ កូស្ស៊ី បានសម្ដែងឈុតឆាកល្ខោន ឬហ៊ីចិន តាមរយៈកញ្ចក់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន China Central Television (CCTV) ។ ក្នុងការសម្ដែងនេះ កូស្ស៊ី ជាតួអង្គ ហួង ចុង មេទ័ពឆ្នើមរបស់ លីវ ប៉ី ក្នុងចំណោមមេទ័ពខ្លាទាំង៥។ ត្រង់ឈុតឆាកនោះ កូស្ស៊ី បានច្រៀងជាភាសាចិន ដោយរៀបរាប់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់មេទ័ព ដែលបានទទួលបញ្ជាពី លីវ ប៉ី ចេញទៅធ្វើសង្គ្រាមនៅក្នុងសមរភូមិ។ ល្ខោន ឬហ៊ីចិន ដែលលោក កូស្ស៊ី សម្ដែងនេះ មានឈ្មោះថា «ហ៊ីប៉េកាំង»។ បើតាមលោក កូស្ស៊ី ហ៊ីប៉េកាំងនេះ ត្រូវការបច្ចេកទេសប្រើសំឡេងធ្ងន់ និងខ្ពស់ ក្នុងការស្រែកច្រៀង ដែលវាជាការពិបាកមួយ សម្រាប់ កូស្ស៊ី ។ ពិបាកត្រង់ថា យុវជនវ័យជិត៣០ឆ្នាំរូបនេះ អាចស្រែកច្រៀងត្រឹមសំឡេងទាប និងស្រាលប៉ុណ្ណោះ។ ដំបូងឡើយ និស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិតជំនាញភាសាវិទ្យារូបនេះ បានដាក់ពាក្យសម្ដែងល្ខោន ឬហ៊ីចិននេះ ក្នុងទម្រង់ «ហ៊ីកន្ដាំង» ទេ ដោយសារតែហ៊ីកន្ដាំង ត្រូវប្រើបច្ចេកទេសសំឡេងទាប និងស្រាល ក្នុងការស្រែកច្រៀង សមតាមសមត្ថភាពខ្លួន ។ ប៉ុន្តែអ្នករៀបចំកម្មវិធីបែរជាជ្រើសរើសឱ្យ កូស្ស៊ី សម្ដែង«ហ៊ីប៉េកាំង» ទៅវិញ។ ដោយសារតែចង់ដឹងពីសមត្ថភាពខ្លួននោះ យុវជនសម្បុរស កូនខ្មែរកាត់ចិនរូបនេះ ក៏សម្រេចចិត្តសាកល្បងសម្ដែង ហើយក៏ដំណើរការទៅដោយរលូន ដ្បិតមិនសូវបានល្អ១០០ភាគរយ ដូចអ្នកជំនាញសម្ដែងរបស់ជនជាតិចិនក្តី។ បើតាមលោក កូស្ស៊ី ល្ខោន ឬហ៊ីចិន មានទម្រង់ច្រើនប្រភេទ ដូចល្ខោនខ្មែរដែរ។ ក្រៅពីសម្ដែង និងច្រៀងល្ខោនប៉េកាំងហើយ យុវជនខ្មែររូបនេះ ក៏មានឱកាសផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ខ្មែរ បង្ហាញទៅអន្តរជាតិ តាមរយៈកញ្ចក់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន CCTV នេះដែរ។ អ្នករៀបចំកម្មវិធី បានផ្ដល់ឱកាសឱ្យ កូស្ស៊ី យកវប្បធម៌ ប្រពៃណី ឬស្នាដៃណាមួយ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត មកបង្ហាញដល់ទស្សនិកជន តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍បាន ក្រោយពេលសម្ដែងចប់។ ពេលនោះ កូស្ស៊ី ក៏បានភ្នក់គិតដល់វប្បធម៌ខ្មែរ ហើយក៏សម្រេចចិត្តនាំយកម្កុដនាងរបាំក្បាច់បុរាណទម្រង់១០០ឆ្នាំ(ខ្មុក) នៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ ទៅបង្អួតបង្ហាញលើឆាកអន្តរជាតិ។ កូស្ស៊ី ក៏បានប្រើប្រាស់ភាសាចិន រៀបរាបពីគុណតម្លៃម្កុដនាង និងទម្រង់របាំខ្មែរ ទៅកាន់ទស្សនិកជនផងដែរ។ ក្រៅពីមានឱកាសបង្ហាញតម្លៃវប្បធម៌ខ្មែរលើឆាកអន្តរជាតិ តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិនហើយ បេក្ខបណ្ឌិតជំនាញភាសាវិទ្យារូបនេះ ក៏តែងតែសកម្មភាពក្នុងការរៀបចំកម្មវិធីនានា ដូចជាការតាំងពិព័រណ៍ និងសង្ក្រាន្តឆ្នាំថ្មី តាមរយៈរូបភាព និងការស្លៀកពាក់បែបខ្មែរបុរាណ នាសម័យកាលនីមួយៗ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌ខ្មែរ ដល់និស្សិតបរទេស ដែលកំពុងសិក្សានៅប្រទេសចិនទៀតផង៕ ",លោក ហេរ តូប៉ូកូស្ស៊ី បានទៅសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជំនាញភាសាវិទ្យា នៅប្រទេសចិន តាំងពីឆ្នាំ២០១៤មក។ បច្ចុប្បន្ន លោក កំពុងបន្តថ្នាក់បណ្ឌិតជំនាញភាសាវិទ្យានេះ និស្សិតខ្មែររូបនេះ អាចប្រើប្រាស់ភាសាចិនបានយ៉ាងល្អ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ យុវជនរូបនេះ អាចចេះសម្ដែងល្ខោន ឬហ៊ីចិនថែមទៀតផង។ ជាពិសេសផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ខ្មែរ ឱ្យអន្តរជាតិបានស្គាល់ តាមរយៈរៀបចំពិព័រណ៍ និងកម្មវិធីនានា នៅក្នុងប្រទេសចិន។ កាលពីខែមេសាកន្លងមកនេះ កូស្ស៊ី បានសម្ដែងឈុតឆាកល្ខោន ឬហ៊ីចិន តាមរយៈកញ្ចក់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន China Central Television (CCTV)។ ក្នុងការសម្ដែងនេះ កូស្ស៊ី ជាតួអង្គ ហួង ចុង មេទ័ពឆ្នើមរបស់ លីវ ប៉ី ក្នុងចំណោមមេទ័ពខ្លាទាំង៥។ ត្រង់ឈុតឆាកនោះ កូស្ស៊ី បានច្រៀងជាភាសាចិន ដោយរៀបរាប់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់មេទ័ព ដែលបានទទួលបញ្ជាពី លីវ ប៉ី ចេញទៅធ្វើសង្គ្រាមនៅក្នុងសមរភូមិ។ ល្ខោន ឬហ៊ីចិន ដែលលោក កូស្ស៊ី សម្ដែងនេះ មានឈ្មោះថា «ហ៊ីប៉េកាំង»។ បើតាមលោក កូស្ស៊ី ហ៊ីប៉េកាំងនេះ ត្រូវការបច្ចេកទេសប្រើសំឡេងធ្ងន់ និងខ្ពស់ ក្នុងការស្រែកច្រៀង ដែលវាជាការពិបាកមួយ សម្រាប់ កូស្ស៊ី។ ពិបាកត្រង់ថា យុវជនវ័យជិត៣០ឆ្នាំរូបនេះ។ "«ចំប៉ា និងរំដួល» ជាដំរីមួយគូ ដែលប្រធានរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ បានថ្វាយព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១២ ឧសភានេះ ដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃចំណងមិត្តភាពរវាងរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ ដំរីទាំងពីរនេះ ត្រូវបានដឹកមកដល់កម្ពុជាហើយ ដែលត្រូវរស់នៅឧទ្យានសួនសត្វ «ភ្នំតាម៉ៅ» ស្ថិតនៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ។ ដំរីញី-ឈ្មោលមួយគូនេះ មានប្រភពមកពីស្រុក Thongmixay ខេត្ត Xaigna-bouli ប្រទេសឡាវ។ ដំរីញី «រំដួល» មានអាយុ ៣ឆ្នាំ ៩ខែ និង «ចំប៉ា» ជាឈ្មោល មានអាយុ ៣ឆ្នាំ ៧ខែ។ ជាមួយគ្នានេះ ភាគីឡាវ ក៏បានបញ្ចូនហ្មដំរីចំនួន២នាក់ គឺលោក SAK SI OUBON និងលោក VILAI XAINGAVONG ដើម្បីជួយមើលថែរក្សាសត្វដំរីមួយគូនេះ ក្នុងរយៈពេល៦ខែ។ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានរៀបចំសាងសង់ទ្រុងបន្ថែមនៅឧទ្យានសួនសត្វ ព្រៃការពារ និងសួនភូតគាម «ភ្នំតាម៉ៅ» សម្រាប់ដំរីមួយគូនេះ។ ទ្រុងត្រូវបានសាងសង់យ៉ាងសម្រិតសម្រាំង និងធំទូលាយ មានទំហំបណ្តោយ៥០ម៉ែត្រ ទទឹង៣០ម៉ែត្រ និងកម្ពស់១,៣ម៉ែត្រ។ រីឯរោងសម្រាប់ដំរីដេក មានទំហំបណ្តោយ១២ម៉ែត្រ និងទទឹង៦ម៉ែត្រ រួមទាំងអាងទឹកមួយនៅក្នុងទ្រុងនេះផងដែរ ដើម្បីឱ្យដំរីត្រាំ និងលេងទឹកនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឈើ សមស្របតាមលក្ខណៈជីវសាស្រ្តរបស់សត្វដំរីអាស៊ីដែលរស់នៅស្រដៀងទៅនឹងព្រៃធម្មជាតិ និងមានសុខុមាលភាពល្អ។ លក្ខណៈជីវសាស្រ្តរបស់សត្វដំរី ច្រើនរស់នៅតាមព្រៃល្បោះ វាលស្មៅ ព្រៃឫស្សី ព្រៃជាំទឹក តាមដងអូរ ព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង និងព្រៃស្រោង។ ដំរីស៊ីសំបកឈើ ស្លឹកឈើ មើមឈើ ឫសឈើខ្ចីៗ ទំពាំង ឫស្សី ផ្តៅនិង វល្លិ៍ជាដើម។ ចំពោះការចិញ្ចឹមក្នុងសួនសត្វ ដំរីអាចស៊ីផ្លែឈើ អំពៅ ចេក។ ដំរីផឹកទឹករហូតដល់ ២០០លីត្រ ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ដំរីច្រើនផ្តល់កំណើតកូន ក្នុងខែកក្កដា-សីហា ដោយកូនម្តងបាន១ក្បាល ឬ២ក្បាល បន្ទាប់ពីពពោះរយៈពេល២១ ឬយ៉ាងយូរ២៥ខែ។ ដំរីមេអាចបន្តពូជបាននៅអាយុ ១៥-១៦ ឆ្នាំ ហើយអាចមានកូនរហូតដល់អាយុ ៥០-៧០ឆ្នាំ និងអាចបង្កើតកូនបាន៤ ឬ ៥ដង។ គេអាចសម្គាល់ដំរីឈ្មោលចុះប្រេងនៅពេលដែលគេឃើញមានសារធាតុរាវម្យ៉ាងហូរចេញពីរន្ឋមួយនៅចន្លោះត្រចៀក និងភ្នែកដែលជាទូទៅនៅចន្លោះខែវិច្ឆិកា-ធ្នូ។ សូមជម្រាបថា បច្ចុប្បន្ន ឧទ្យានសួនសត្វ ព្រៃការពារ និងសួនភូតគាម «ភ្នំតាម៉ៅ» មានសត្វដំរីចំនួន៤ក្បាល ក្នុងនោះញី២ក្បាល។ ដំរីញីមួយក្បាល ឈ្មោះឡាក់គី អាយុ២៥ឆ្នាំ និងមួយក្បាលទៀតឈ្មោះចំរើន មានអាយុ៣៥ឆ្នាំ និងឈ្មោល២ក្បាល ឈ្មោះឈូកអាយុ១៨ឆ្នាំ និងសាគរ អាយុ៣២ឆ្នាំ៕ ","""ចំប៉ា និងរំដួល"" ជាដំរីមួយគូដែលប្រធានរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ បានថ្វាយព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១២ ឧសភានេះ ដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃចំណងមិត្តភាពរវាងរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ ដំរីទាំងពីរនេះ ត្រូវបានដឹកមកដល់កម្ពុជាហើយ ដែលត្រូវរស់នៅឧទ្យានសួនសត្វ ""ភ្នំតាម៉ៅ"" ស្ថិតនៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ។ ដំរីញី-ឈ្មោលមួយគូនេះ មានប្រភពមកពីស្រុក Thongmixay ខេត្ត Xaigna-bouli ប្រទេសឡាវ។ ដំរីញី ""រំដួល"" មានអាយុ ៣ឆ្នាំ ៩ខែ និង ""ចំប៉ា"" ជាឈ្មោល មានអាយុ ៣ឆ្នាំ ៧ខែ។ ភាគីឡាវ ក៏បានបញ្ចូនហ្មដំរីចំនួន២នាក់ គឺលោក SAK SI OUBON និងលោក VILAI XAINGAVONG ដើម្បីជួយមើលថែរក្សាសត្វដំរីមួយគូនេះ ក្នុងរយៈពេល៦ខែ។ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានរៀបចំសាងសង់ទ្រុងបន្ថែមនៅឧទ្យានសួនសត្វ ព្រៃការពារ និងសួន។" "ចម្ការតាថន ជាឈ្មោះចម្ការមានផ្លែឈើដាំដុះច្រើនមុខ ដែលមានទីតាំងនៅស្រុកចំការលើ ខេត្តកំពង់ចាម។ លោក ថន ចាន់ធឿន ម្ចាស់ចម្ការតាថន បានលើកឡើងថា​​ នេះជាឆ្នាំទី៣ហើយ ដែលលោក បើកកម្មវិធីប៊ូហ្វេសាវម៉ាវ ដោយ១ម្នាក់មានតម្លៃ ១ម៉ឺនរៀល និងអាចបរិភោគតាមចិត្ត មិនកំណត់ម៉ោងនោះឡើយ។ ចម្ការ មានអាយុកាលជាង៣០ឆ្នាំនេះ និងមានផ្ទៃដី ១៨ហិកតា គឺជាមុខរបរលក្ខណៈគ្រួសាររបស់សមាជិក«ចម្ការតាថន»។ ក្រៅពីដំណាំសាវម៉ាវ ចម្ការតាថន មានទាំង ដំណាំទុរេន មង្ឃុត ម៉ាក់ប្រាង និងបំពេញរាជ្យជាដើម។ ដោយឡែក អតិថិជន អាចចូលកម្សាន្តក្នុងចម្ការ ដើម្បីដើរបេះផ្លែសាវម៉ាវ តាមចំណង់ ដោយគ្រាន់តែបង់ប្រាក់តម្លៃ ១ម៉ឺនរៀលប៉ុណ្ណោះ។​ លោក ថន ប៊ុនធឿន បានប្រាប់សារព័ត៌មានឌីជីថលThmeyThmey ថា កម្មវិធីប៊ូហ្វេនេះ លោកបានបើកតាំងពីថ្ងៃ៨ ឧសភាមក ដែលជារដូវកាលប្រមូលផលសាវម៉ាវ។ តាមរយៈការបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុកផេកកន្លងមក គឺទទួលបានការគាំទ្រច្រើន និងមានភ្ញៀវមកជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ចម្ការនេះ បើកស្វាគមន៍ភ្ញៀវ ចាប់ពីម៉ោង​៧ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង៦ល្ងាច។ «ភ្ញៀវភាគច្រើនជាអ្នកចម្ងាយ ខ្លះមកពីព្រៃវែង កំពង់ធំ ភ្នំពេញ និងខេត្តផ្សេងៗទៀត។ ភ្ញៀវមានរាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែថ្ងៃដែលសម្បូរភ្ញៀវច្រើនជាងគេ គឺថ្ងៃសៅរ៍ អាទិត្យ។ ហើយក្រៅពី សាវម៉ាវ យើងក៏មានប៊ូហ្វេទុរេន ដោយម្នាក់១០ដុល្លារ តែត្រូវកក់ទុកមុន ព្រោះយើងជាអ្នកប៉ះទុរេនឱ្យគាត់។ ភ្ញៀបមិនអាចប៉ះខ្លួនឯងបានទេ។» លោក ថន ប៊ុនធឿន ម្ចាស់ចម្ការតាថន ពន្យល់បែបនេះ។ ម្ចាស់ចម្ការរូបនេះ បន្ថែមថា ទិន្នផលស្ទើរតែគ្រប់មុខក្នុងឆ្នាំនេះរៀងធ្លាក់ចុះជាងឆ្នាំមុន ព្រោះកត្តាអាកាសធាតុ ប៉ុន្តែតម្លៃគឺមិនខុសពីឆ្នាំមុននោះឡើយ។ សាវម៉ាវ ១គីឡូក្រាម មានតម្លៃ១ម៉ឺនរៀល ចំណែកទុរេន មានតម្លៃចាប់ពី២០០០០រៀល ទៅ ២៦០០០រៀល។ លោក បន្តថា​នាឆ្នាំនេះ ការនាំចេញឱ្យឈ្មួញ នឹងកាត់បន្ថយ ព្រោះលោក ចង់ទុកទិន្នផលទំាងនេះ សម្រាប់ឱ្យអតិថិជន មកជាវនៅចម្ការរបស់លោកផ្ទាល់ច្រើនជាង៕",ចម្ការតាថន ជាឈ្មោះចម្ការដំបូងនៃប្រទេសកម្ពុជា មានទីតាំងនៅស្រុកចំការលើ ខេត្តកំពង់ចាម។ លោក ថន ចាន់ធឿន បានលើកឡើងការដំណាំប៊ូហ្វេសាវម៉ាវ ដោយអាចទិញបានពីម្នាក់ពីមួយសំរាប់តម្លៃ១ម៉ឺនរៀល ហើយអាចបរិភោគតាមចិត្តដែលបានគ្រប់គ្រង។ ចម្ការតាថន ជាមុខរបរគ្រួសារនៃសមាជិក«ចម្ការតាថន» មានអាយុកាលជាង៣០ឆ្នាំនិងមានផ្ទៃដី ១៨ហិកតា ជាមុខរបរលក្ខណៈគ្រួសាររបស់ពូជសមាជិក។ បន្ទាប់ពីដំណាំសាវម៉ាវ មានទាំងដំណាំទុរេន មង្ឃុត ម៉ាក់ប្រាង និងបំពេញរាជ្យជាដើម។ លទ្ធផលស្ទើរតែគ្រប់មុខក្នុងឆ្នាំនេះរៀងធ្លាក់ចុះជាងឆ្នាំមុន ព្រោះកត្តាអាកាសធាតុ។ សាវម៉ាវនៅតម្លៃ១ម៉ឺនរៀលហើយអាចនាំចេញឱ្យឈ្មួញ ចំនួនច្រើន តាមចំណង់ដែលបានកំណត់។ ភ្ញៀវប្រកបដោយច្រើន គឺបណ្តាលទាំងចំណាត់ថ្នាក់ទាំងក្នុងរដូវកាលអាទិត្យ ហើយទទួលបានភ្ញៀវមកជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ចម្ការតាថន មានទិន្នផលស្ទើរតែគ្រប់មុខក្នុងឆ្នាំនេះ ដោយការបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុកផេកកន្លងមក ហើយទទួលបានការគាំទ្រច្រើន។ ចម្ការតាថន បើកស្វាគមន៍ភ្ញៀវ តាមចំណង់ចំនួនច្រើនពោលគឺចូលកម្សាន្តនៅចម្ការរបស់ខ្លះ។ "សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា បានអំពាវនាវឱ្យគ្រួសារ និងសហគមន៍ ពង្រឹងការអប់រំផ្នែកសីលធម៌ដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីរក្សាបាននូវសេចក្តីថ្លៃថ្នូរក្នុងសង្គមជាតិ នាសម័យសកលភាវូបនីយកម្មតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យានេះ។ តាមរយៈសារលិខិតអបអរទិវាស្តីពីគ្រួសា ក្រោមប្រធានបទ «គ្រួសារជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ច» ដែលនឹងប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី១៥ ឧសភា ខាងមុខនេះ សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងថា គ្រួសារ គឺកោសិកាមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់កសាងធនធានមនុស្សឱ្យមានគុណភាពខ្ពស់ និងសុខុមាលភាពល្អ ដែលជាទ្រព្យសកម្មដ៏រឹងមាំ ដើម្បីបន្តរក្សាបានសុខសន្តិភាព និងបង្កើនតម្លៃសេដ្ឋកិច្ច លើកតម្លៃវប្បធម៌ បង្កើតគំនិតថ្មីៗ សំដៅឆ្ពោះទៅសម្រេចបាននូវគោលដៅចីរភាពរយៈពេលវែងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ច។ ទន្ទឹមនេះ ជីដូន ជីតា ឪពុក អ្នកម្ដាយ និងបងប្រុស បងស្រីទាំងអស់ មានតួរនាទីយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការចិញ្ចឹមបីបាច់ និងអប់រំកូនចៅ ឱ្យក្លាយជាកូនល្អ សិស្សល្អ ពលរដ្ឋល្អ សម្រាប់សហគមន៍ និងសង្គមជាតិ។ ការអប់រំចេញពីគ្រួសារនេះហើយ បានរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការបន្តថែរក្សា និងលើកស្ទួយវប្បធម៌ សាសនា ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់របស់ជាតិ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសីលធម៌ សុជីវធម៌ ការយោគយល់ ការអធ្យាស្រ័យ ការសន្តោសប្រណី និងការគោរពច្បាប់ ជាដើម។ ក្នុងឱកាសទិវាស្តីពីគ្រួសារនៅកម្ពុជា ខាងមុខនេះ សម្ដេច​ ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​អំពាវនាវឱ្យគ្រួសារ និងសហគមន៍នីមួយៗ បន្តពង្រឹងនូវស្មារតីសាមគ្គីភាពល្អ យកចិត្តទុកដាក់អប់រំសីលធម៌ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់ឱ្យបានល្អ តាមរយៈការផ្តល់ការអប់រំរៀនសូត្រ សីលធម៌ សុជីវធម៌ ចរិយាធម៌ ចំណេះដឹងទូទៅ និងជំនាញ វិជ្ជាជីវៈផ្សេងៗ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារូបនេះ ក៏បន្តសុំឱ្យព្រះសង្ឃ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ គ្រូបង្រៀន ជួយផ្ដល់ដំបូន្មានល្អៗ ដល់សមាជិកក្នុងគ្រួសារ និងសហគមន៍សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយត្រងត្រាប់រៀនសូត្រ និងគោរពអនុវត្តតាម ដូចទស្សនៈលើកឡើងថា « មនុស្សចាស់ជាថ្នាលបណ្តុះបណ្តាលសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ »។ សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏លើកទឹកចិត្តឱ្យផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋ និងឯកជន ផលិតមាតិកា អំពីតួនាទីរបស់មាតាបិតាក្នុងការអប់រំកូនចៅ និងកាតព្វកិច្ចរបស់កូនចៅចំពោះមាតាបិតា ព្រមទាំងអប់រំទូន្មាន កូនចៅឱ្យចាកចេញឆ្ងាយពីអំពើនានា ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់សង្គម ដូចជាការជួញដូរនិង ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន គ្រឿងស្រវឹង អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ជំងឺអេដស៍ និងជំងឺកាមរោគ ការប្រព្រឹត្តល្បែង ស៊ីសង និងអំពើអបាយមុខផ្សេងៗទៀត។ ចំណែក ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា ដែលជាសេនាធិការ ត្រូវសហការជាមួយក្រសួងព័ត៌មាន និងសមាគមទូរទស្សន៍ រៀបចំឱ្យមានជាវេទិកាតុមូល និងការផលិតវីដេអូអប់រំ ដើម្បីចាក់ផ្សាយនៅតាមស្ថានីយ ទូរទស្សន៍ រោងភាពយន្ត និងទីសាធារណៈផ្សេងៗ អំពីគុណតម្លៃគ្រួសារ។ ជាមួយគ្នានេះ បណ្តាក្រសួង ស្ថាប័នរាជធានី-ខេត្ត ត្រូវបន្តសហការជាមួយក្រសួងសង្គមកិច្ច ក្នុងការលើកកម្ពស់ សីលធម៌សង្គម តម្លៃស្ត្រី និងគ្រួសារខ្មែរ ពិសេសជំរុញដល់ការអនុវត្តនូវគោលនយោបាយភូមិ ឃុំ មានសុវត្ថិភាព ការអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិគាំពារសង្គម និងការអនុវត្តច្បាប់ ព្រមទាំងវិធានការផ្សេងៗទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញ។ សូមជម្រាបថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​ បានប្រារព្ធទិវាស្ដីពីគ្រួសារ ចាប់តែពីឆ្នាំ២០០៥មក ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ ដឹងអំពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់គ្រួសារ ក្នុងការចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍគ្រួសារផ្ទាល់និងសង្គមជាតិ ស្របតាម គោលនយោបាយជាតិនិងសកល ដោយផ្តោតអាទិភាពជាចម្បងលើវិស័យពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវ សុខដុមនីយកម្ម និងការធ្វើបរិវត្តកម្មសង្គមស្របតាមការវិវត្តរបស់កម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន និងការឈានឆ្ពោះទៅ ជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣០ និងចំណូលកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ ដែលជាចក្ខុវិស័យដ៏មុតស្រួច៕ ",សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានអំពាវនាវឱ្យគ្រួសារ និងសហគមន៍ពង្រឹងការអប់រំផ្នែកសីលធម៌ដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីរក្សាសេចក្តីថ្លៃថ្នូរក្នុងសង្គមក្នុងសម័យសកលភាវូបនីយកម្មតាមបច្ចេកវិទ្យា។ ក្នុងសារលិខិតអបអរទិវាស្តីពីគ្រួសារ ក្រោមប្រធានបទ «គ្រួសារជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ច» សម្ដេចបានលើកឡើងថា គ្រួសារជាកោសិកាសំខាន់សម្រាប់កសាងធនធានមនុស្សឱ្យមានគុណភាពខ្ពស់ និងសុខុមាលភាពល្អ ដើម្បីបន្តរក្សាសុខសន្តិភាព និងបង្កើនតម្លៃសេដ្ឋកិច្ច។ ជីតា ជីដូន អ្នកម្ដាយ និងបងប្អូនមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការចិញ្ចឹមបីបាច់ និងអប់រំកូនចៅឱ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ។ គាត់បានអំពាវនាវឱ្យគ្រួសារ និងសហគមន៍ពង្រឹងស្មារតីសាមគ្គីភាព និងអប់រំសីលធម៌ តាមរយៈការផ្តល់ការអប់រំសីលធម៌ សុជីវធម៌ ចរិយាធម៌ និងជំនាញផ្សេងៗ។ ក្រសួងសង្គមកិច្ច ត្រូវសហការជាមួយក្រសួងព័ត៌មាន ដើម្បីចាក់ផ្សាយវីដេអូអប់រំអំពីគុណតម្លៃគ្រួសារ នៅតាមស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងទីសាធារណៈ។ "ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល ដែលជាសហគ្រាសផលិតផលខ្មែរ ស្តង់ដាអន្តរជាតិបាន​បើក​សម្ពោធ​សាខាថ្មី នៅក្រុងសៀមរាប។ ជុំវិញការបើកសាខាថ្មីនៅទឹកដីអង្គរនេះ ត្រូវបាន អាជ្ញាធរខេត្ត មើលឃើញថា នឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍​ខេត្តសៀមរាប។ ក្រោយប្រតិបត្តិការអស់រយៈពេល១៧ឆ្នាំ ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល បានបើកសាខាថ្មីរបស់ខ្លួន នៅទឹកដីអង្គរ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។ សាខាក្រុមហ៊ុនខនហ្វីរេល នៅ​ខេត្ត សៀមរាប មានទីតាំងនៅបណ្ដោយផ្លូវព្រះសីហនុ ទល់មុខសណ្ឋាគារសូហ្វីតែល ក្រុង សៀម​រាប។ លោក អ៊ឹង គឹមលាង អភិបាលរងខេត្តសៀមរាប លើកឡើងថាសាខាថ្មីក្នុងក្រុងសៀមរាប នេះ នឹងចូលរួមចំណែកក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ លោក អ៊ឹង គឹមលាង ពន្យល់ដូច្នេះ៖ «កាលណាយើងមាន ផ្សារលក់ផលិតផលកសិកម្មដែលមានឈ្មោះល្បី បានធ្វើឱ្យមានការ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ជាតិ និងអន្តរជាតិបន្ថែម»។ ហាងថ្មីរបស់ខនហ្វីរេល លើ​ទឹកដីអង្គរ ក៏ជាឱកាសដែលធ្វើឱ្យទេសចរ ពិសេសទេសចរ អន្តរជាតិ បានប្រើ​ប្រាស់​ផលិតផលខ្មែរដែល​មានគុណភាព និងស្តង់ដាអន្តរជាតិ​។ មិនតែ ប៉ុណ្ណោះ វាក៏នឹងផ្តល់ចំណេញក្នុងផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម សម្រាប់ខេត្តទេសចរណ៍មួយនេះផង ដែរ។ នេះជា​ការលើកឡើង របស់លោក ភឿន គឹមលី ប្រធានមន្ទីរពាណិជ្ជកម្មខេត្ត សៀមរាប។ «ពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យពាណិជ្ជ​កម្ម មានន័យថាដំណើរកិច្ចការនេះ នឹងអាចជួយចំណូលបាន ទាំងក្រុមហ៊ុន និងប្រជាជនក្នុងខេត្តសៀមរាបដែរ។ ហើយផលិតក្នុងខេត្តសៀមរាប ដែលមានគុណភាពល្អ ក៏អាចដាក់លក់ក្នុងហាងនេះ។ អ៊ីចឹង ជាឱកាសល្អសម្រាប់ទាំង អស់គ្នា»។ លោក ភឿន គឹមលី បន្ថែមដូច្នេះ។ គួរជម្រាបផងដែរថា ក្រុមហ៊ុនខនហ្វីរេលជាសហគ្រាសខ្មែរដំបូងគេដែលបានកែច្នៃ​ធន​ធានក្នុងស្រុកចេញពីត្នោត ប្រមាណ​៣០មុខ ដូចជាស្ករត្នោត, ស្រាទឹកត្នោត និង​ទឹកខ្មេះ​ជាដើម។ គោលដៅរបស់ក្រុមហ៊ុនខ្មែរមួយនេះ គឺចង់លើកកម្ពស់វិស័យកសិកម្ម និងគាំទ្រ​ផលិតផលក្នុងស្រុកដើម្បីរក្សាតម្លៃផលិតផលជាតិ និងបង្កើនកម្រៃដល់កិសករកម្ពុជា។ ផលិតផលទាំងនោះ សុទ្ធសឹងមានលក់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិធំៗដូចជា បារាំង ជប៉ុន ចិន វៀតណាម អាល្លឺម៉ង់ អាម៉េរិក ឥណ្ឌូណេស៊ី តៃវ៉ាន់ និងប្រទេសដទៃទៀត៕ ","ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល ដែលផលិតផលខ្មែរស្តង់ដាអន្តរជាតិបានបើកសម្ពោធសាខាថ្មីនៅក្រុងសៀមរាប ដែលអាជ្ញាធរខេត្តចាត់ទុកថានឹងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់វិស័យទេសចរណ៍ក្នុងខេត្ត។ ក្រោយ ១៧ ឆ្នាំនៃប្រតិបត្តិការ ខនហ្វីរេល បានបើកសាខានៅផ្លូវព្រះសីហនុ ទល់មុខសណ្ឋាគារសូហ្វីតែល។ លោក អ៊ឹង គឹមលាង អភិបាលរងខេត្តសៀមរាប បានលើកឡើងថា សាខាថ្មីនេះនឹងចូលរួមពង្រឹងវិស័យទេសចរណ៍ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ដោយផ្តល់ឱកាសឱ្យទេសចរប្រើប្រាស់ផលិតផលខ្មែរគុណភាពខ្ពស់ និងស្តង់ដាអន្តរជាតិ។ លោក ភឿន គឹមលី ប្រធានមន្ទីរពាណិជ្ជកម្មខេត្តសៀមរាប បានបន្ថែមថា ដំណើរការនេះនឹងជួយទាំងក្រុមហ៊ុន និងប្រជាជនក្នុងខេត្ត។ ខនហ្វីរេល ជាសហគ្រាសខ្មែរដំបូងគេដែលកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុកពីត្នោតប្រមាណ ៣០មុខ និងផលិតផលទាំងនោះមានលក់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិក្នុងបារាំង, ជប៉ុន, ចិន, វៀតណាម, អាល្លឺម៉ង់, អាម៉េរិក, ឥណ្ឌូណេស៊ី, តៃវ៉ាន់ និងប្រទេសផ្សេងទៀត។" "ខនហ្វីរេល(Confiel) ជាសហគ្រាសខ្មែរដំបូងគេដែលបានកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុកចេញពីត្នោត ប្រមាណជាង៣០មុខ ដូចជា ស្ករត្នោត ស្រាទឹកត្នោត ខ្មេះជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ ផលិតផលខ្មែរគុណភាពអន្តរជាតិ ខន ហ្វីរេល បានសម្ភោធទីតាំងថ្មី នៅសៀមរាប ដែលជាខេត្តមានសក្តានុពល ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ វត្តមាននៃផលិតផលខ្មែរទាំងនេះ នឹង ផ្តល់ផលចំណេមួយផ្នែកទៀត ក្រៅពីតំបន់បេតិកភណ្ឌនានា ដែលទេសចរអន្តរជាតិគួរដឹង។ នាថ្ងៃសម្ភោធ ក៏មានវត្តមាននៃស្ថាបនិកនៃក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល ប្រតិបត្តិករពាក់ព័ន្ធជាច្រើន ក្នុងនោះក៏មានការចូលរួមពីលោក ឌុច សារ៉េត អនុប្រអានសមាគមទេសចរណ៍កម្ពុជាខេត្តសៀមរាបផងដែរ។ លោក ឌុច សារ៉េត អនុប្រធានសមាគមទេសចរណ៍កម្ពុជាខេត្តសៀមរាប បានលើកឡើងថា ការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល នៅលើទឹកដីអង្គរ នឹងជាផ្នែកមួយនៃការទាក់ទាញទេសចរ តាមរយៈផលិតផលក្នុងស្រុក។ អនុប្រធានសមាគមទេសចរណ៍កម្ពុជាខេត្តសៀមរាប បន្តថា ជាធម្មតានៅក្នុងប្រទេសមួយ មិនពឹងផ្អែកទៅលើផលិតផលតែមួយមុខនោះទេ ហើយក៏មិនពឹងផ្អែកទៅលើក្រុមហ៊ុនតែមួយនោះដែរ។ នៅពេលដែលកម្ពុជា មានផលិតផលច្រើន ផលិតផលដែលមាននៅក្នុងស្រុកច្រើន ក្រុមហ៊ុនច្រើនដែលអាចមានការផលិតផលិតផ្សេងៗគ្នា ជាផលិតផលមួយនៅក្នុងស្រុក គឺជាការទាក់ទាញមួយដល់ទេសចរ។ ទេសចរ អាចមានឱកាសចាប់អារម្មណ៍ច្រើន មានជម្រើសកាន់តែច្រើន ទាក់ទាញឲ្យទេសចរ មកទស្សនា ហើយអាចមកស្នាក់នៅទីនេះបន្ថែមទៀតបាន។ លោក ឌុច សារ៉េច ពន្យល់បែបនេះ៖ «នៅពេលដែលខ្ញុំបានស្គាល់នូវខនហ្វីរេល ផលិតផលនេះគឺជាផលិតផលនៃអត្តសញ្ញាណខ្មែរ។ តំបន់ទេសចរសៀមរាប ជាតំបន់បេតិកភណ្ឌ ដែលយើងមានវប្បធម៌ដល់រុងរឿងជាដើម ប៉ុន្តែយើងមានតែ វប្បធម៌នៃបេតិកភណ្ឌមួយមុខមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ យើងមានប្រជាជន មានស្នាមញញឹម រាក់ទាក់ទទួលស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរមកកាន់តំបន់របស់យើង ហើយយើងមានផលិតផលដែលផលិតដោយកូនខ្មែរ មានគុណភាពខ្ពស់ ជាផលិតផល ផលិតចេញពីធនធានក្នុងស្រុក ទាំងនេះគឺជាចំណុចមួយដ៌សំខាន់ នៅពេលដែលយើងអាចកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុកមានគុណភាពខ្ពស់ នេះជាមោទកភាពខ្ពស់។» ការកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុក ឲ្យក្លាយជាផលិតផលមួយ មានគុណភាព និងស្តង់ដាអន្តរជាតិបែបនេះ គឺជាមោទកភាពរបស់ខ្មែរគ្រប់រូប។ ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់សៀមរាប ដែលមានការដាក់លក់នូវផលិតផល ច្នៃដោយកូនខ្មែរ។ ក្នុងនាមជាអនុប្រធានសមាគមន៍ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប នឹងជំរុញការផ្សព្វផ្សាយ និងលើកទឹកចិត្តដល់ប្រតិបត្តករទាំងអស់ ដែលប្រកបអាជីវកម្មក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ មគ្គទេសក៍ អ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យនេះគួរចូលរួមគាំទ្រគុណភាពផលិតផលក្នុងស្រុកផងដែរ។ នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល (Confirel) បានសម្ពោធដំណើរការទីតាំងថ្មីមួយទៀត ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយវិថីព្រះសីហនុ ទល់មុខសណ្ឋាគារសូហ្វីតែល ក្រុងសៀមរាប៕","ក្រុមហ៊ុន ខនហ្វីរេល (Confirel) ជាសហគ្រាសខ្មែរដំបូងគេដែលបានកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុកពីត្នោតច្រើនជាង ៣០ មុខដូចជា ស្ករត្នោត ស្រាទឹកត្នោត និងទឹកខ្មេះ បានសម្ភោធទីតាំងថ្មីនៅក្រុងសៀមរាបដែលមានសក្តានុពលទេសចរណ៍។ ការបើកសាខាថ្មីនេះមិនត្រឹមតែជួយឲ្យទេសចរបានឱកាសប្រើប្រាស់ផលិតផលខ្មែរស្តង់ដាអន្តរជាតិនោះទេ ថែមទាំងផ្តល់ផលចំណេញក្នុងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ខេត្តនេះផងដែរ។ លោក ឌុច សារ៉េត អនុប្រធានសមាគមទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាបបានលើកឡើងថា វិនិយោគរបស់ខនហ្វីរេលនឹងជួយទាក់ទាញទេសចរច្រើន និងផ្តល់ឱកាសដល់ក្រុមហ៊ុននិងប្រជាជនក្នុងស្រុក។ ផលិតផលខ្មែរគុណភាពខ្ពស់នេះមានដាក់លក់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិតូចជា បារាំង, ជប៉ុន, ចិន និងអាម៉េរិក។ ការកែច្នៃធនធានក្នុងស្រុកជាមោទនភាពខ្មែរ និងក្នុងនាមជាអនុប្រធានសមាគមទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប លោកឌុច សារ៉េតបានជំរុញគាំទ្រក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ឲ្យផ្សព្វផ្សាយផលិតផលក្នុងស្រុក។" "បញ្ហាឡើងកម្តៅ, សំរាម, កំណើនការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ជាបញ្ហាដែលយុវជនខ្វល់ខ្វាយជាងគេ ទៅលើបញ្ហាបរិស្ថានបច្ចុប្បន្ន។ សំរាម និងកម្តៅ មានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងពីមួយឆ្នាំ ទៅមួយឆ្នាំគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ យុវជនមួយចំនួន បានចូលរួមខ្វល់ខ្វាយ និងរួមចំណែកដោះស្រាយលើបញ្ហានេះបណ្តើរៗផងដែរ។ ការកើនឡើងកម្ដៅ និងបញ្ហាសំរាម កំពុងក្លាយជាប្រធានបទដែលមនុស្សចំនួនចាប់អារម្មណ៍។ កញ្ញា សាត ឈុនលាង ជាគ្រូបង្រៀនសាលាឯកជនមួយកន្លែងនៅរាជធានីភ្នំពេញ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះបញ្ហាសំរាម។ ឈុនលាង សង្កេតឃើញថាពលរដ្ឋមួយចំនួន មិនទាន់ចេះគ្រប់គ្រងសំរាមរបស់ខ្លួននៅឡើយ។ គ្រូបង្រៀនរូបនេះ លើកឡើងដូច្នេះ៖«ខ្ញុំឃើញនៅតាមដងផ្លូវនៅតាមទីប្រជុំជនមួយចំនួន នៅពេលដែលពួកគាត់ដើរលេង គាត់បរិភោគហើយ កាកសំណល់ដែលគាត់បរិភោគ គឺគាត់អត់បានវេចខ្ចប់ទៅបោះចោល។ ធ្វើដូចនេះនាំឱ្យបាត់បង់សោភ័ណភាពទីក្រុង និងកន្លែងដែលគាត់ទៅកម្សាន្ត»។ ទន្ទឹមនឹងការខ្វល់ខ្វាយពីបញ្ហាសំរាម យុវតីវ័យ ២៣ឆ្នាំរូបនេះ ក៏រួមចំណែកក្នុងការជួយបរិស្ថាន តាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយ និងអនុវត្តខ្លួនឯងផ្ទាល់។ កញ្ញា សាត ឈុនលាង បញ្ជាក់ថា៖«រាល់ថ្ងៃខ្ញុំជាគ្រូបង្រៀន ខ្ញុំក៏បានផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់កូនសិស្សខ្ញុំពីបញ្ហាសំរាម និងថង់ប្លាស្ទិកវាប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ»។ ដើម្បីរួមចំណែកជួយបរិស្ថាន គ្រូបង្រៀនរូបនេះ ងាកពីការប្រើប្រាស់ដបប្លាស្ទិក មកប្រើប្រាស់ដបថ្ម ឬដបដែលប្រើប្រាស់បានច្រើនដង។ ជាមួយគ្នានេះ កញ្ញា អោក តុលា ក៏បានបង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះបរិស្ថានជាពិសេសបញ្ហាការឡើងកម្តៅ។ យុវតីរូបនេះ យល់ថា ការឡើងកម្តៅអាចបណ្តាមកពីការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងកំណើនផូស៊ីលឥន្ធនៈ។ «នៅតំបន់យើងប្រសិនបើសម្បូរដើមឈើវាផ្តល់អុកស៊ីសែនច្រើន យើងអាចទទួលបានភាពត្រជាក់ពីដើមឈើ»។ នេះជាការពន្យល់របស់កញ្ញា តុលា ដោយបន្តថាក្រៅពីព្រៃឈើ កំណើនផូស៊ីលឥន្ធនៈដែលកើតចេញពីការប្រើប្រាស់យានយន្តក៏ជាកត្តារួមចំណែកក្នុងការឡើងកម្តៅផងដែរ។ ជាការឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាទាំងអស់នេះ បុគ្គលិកធនាគាររូបនេះ បានរៀបចំផែនការសម្រាប់ខ្លួនឯង គឺមួយឆ្នាំកញ្ញាត្រូវតែដាំដើមឈើឱ្យបាន៥ដើម និងចូលរួមគ្រប់សកម្មភាពទាក់ទង និងព្រៃឈើ។ កញ្ញា អោក តុលា បរិយាយប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន Thmey Thmey 25 ថា៖«ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំព្យាយាមដាំដើមឈើ មួយឆ្នាំខ្ញុំដាំបាន៥ដើម។ នេះជាផែនការ របស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំពិតជាធ្វើបានមែន»។ ចំណែកយុវតី ប៊ុននី សុំ មានក្តីបារម្ភមិនខុសពីកញ្ញា សាត ឈុនលាង ដែលរៀបរាប់ពីខាងដើមប៉ុន្មានទេ។ និស្សិតវារីសាស្រ្ត នៃវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា(តិចណូ) រូបនេះ លើកឡើងថា ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិក ជាក្តីបារម្ភមួយដែលត្រូវគិតគូរទាំងអស់គ្នា។ កញ្ញា សង្កេតឃើញថា កំណើនថង់ប្លាស្ទិកនៅតាមទីសាធារណៈមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាពិសេសកែវកាហ្វេ។ «យើងឃើញថាយុវជនឥឡូវមានការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកច្រើន ទាក់ទងនិងថង់កាហ្វេអ្នកខ្លះប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកពី២ ទៅ៣ដែរ»។ នេះជាការយល់ឃើញរបស់យុវតីវ័យ ២២ឆ្នាំរូបនេះ។ យុវតី ប៊ុននី សុំ ចង់ឃើញយុវជនពីកាប្រើប្រាស់ដបជ័រ កំប៉ុងជ័រ ងាកមកប្រើប្រាស់ដបទឹកដែលប្រើប្រាស់បានច្រើនដង ដើម្បីកាត់បន្ថយការកើនឡើងបា្លស្ទិកដែលនាំឱ្យមានការបំពុលបរិស្ថានកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ៕","យុវជនខ្មែរខ្វល់ខ្វាយយ៉ាងខ្លាំងចំពោះបញ្ហាបរិស្ថានបច្ចុប្បន្ន ដូចជាការឡើងកម្តៅ, សំរាម, និងការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកាន់តែខ្លាំង។ កញ្ញា សាត ឈុនលាង គ្រូបង្រៀនមួយរូបនៅភ្នំពេញ បានលើកឡើងអំពីការមិនគ្រប់គ្រងសំរាមរបស់ប្រជាជនដែលប៉ះពាល់ដល់សោភ័ណភាពទីក្រុង និងបានសម្រេចឱ្យចូលរួមជួយបរិស្ថានតាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយ និងការអនុវត្តផ្ទាល់។ កញ្ញា អោក តុលា, បុគ្គលិកធនាគាររូបនេះ បានចុះដាំដើមឈើមួយឆ្នាំ ៥ ដើម ដើម្បីជួយបញ្ចុះកម្តៅកើតពីការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងការប្រើប្រាស់ផូស៊ីលឥន្ធនៈ។ ចំណែកកញ្ញា ប៊ុននី សុំ, និស្សិតវារីសាស្រ្ត, បានបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកាន់តែខ្លាំងរបស់យុវជន ជាពិសេសកែវកាហ្វេ, និងលើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនប្រើប្រាស់ដបទឹកដែលប្រើបានច្រើនដង ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក។" "កម្ពុជាមានស្ថិរភាពនយោបាយ លំនឹងសេដ្ឋកិច្ច និងមានកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេងប្រកបដោយថាមវន្ត រួមទាំងការលើកចិត្ត និងអនុគ្រោះពន្ធនានាពីរដ្ឋាភិបាល។ លើសពីនេះ កម្ពុជា​បាន និងកំពុងសាងសាងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់ជាច្រើន ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួសដល់វិស័យឯកជនក្នុងការធ្វើធុរកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងអនុប្រធានទី១ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា បាននិយាយបែបនេះ​ទៅកាន់អ្នកវិនិយោគជប៉ុន។ រយៈពេល៣ថ្ងៃ ពោលពីថ្ងៃទី៧ដល់៩ឧសភា លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានដឹកនាំវិនិយោគិនកម្ពុជាទៅជួបផ្ទាល់អ្នកវិនិយោគជប៉ុន ដើម្បីទាក់ទាញ និងផ្សព្វផ្សាយអំពីឱកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។​ នាអំឡុងពេលបំពេញបេសកកម្មនៅទឹកដីប្រទេសជប៉ុន លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ាន-ជប៉ុន (AJC) ជាមួយប្រធានសម្ព័ន្ធសភាមិត្តភាពកម្ពុជា-ជប៉ុន និងជាមួយប្រធានអង្គការពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេសជប៉ុន (JETRO)។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏​បានដឹកនាំធ្វើសិក្ខាសាលា ស្តីពីការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដើម្បីបង្ហាញពីកាលានុវត្តភាពវិនិយោគនៅកម្ពុជា ទៅកាន់ម្ចាស់សហគ្រាសជប៉ុនប្រមាណ១០០នាក់ ផងដែរ។ អនុប្រធានទី១ របស់CDCរូបនេះ បានរំលេចនូវសក្តានុពលសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា ទាំងស្ថិរភាពនយោបាយ លំនឹងសេដ្ឋកិច្ច និងកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេងប្រកបដោយថាមវន្ត រួមទាំងការលើកទឹកចិត្ត និងអនុគ្រោះនានាពីរដ្ឋាភិបាល ទៅកាន់វិនិយោគិនជប៉ុន។ លើសពីនេះ កម្ពុជា​បាន និងកំពុងសាងសាងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់នានា ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួសដល់ការ ធ្វើធុរកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរបស់វិស័យឯកជន។ នេះបើយោងការចុះផ្សាយរបស់ CDC។​ កម្ពុជាសព្វថ្ងៃមានកំពង់ផែទឹកជ្រៅ, ផ្លូវល្បឿនលឿន, ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិ រួមទាំងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មីៗទៀត នឹងលេចចេញរូបរាងជាបន្តបន្ទាប់។ ជាពិសេស​ កម្ពុជា​​នឹងចាប់ផ្តើមអនុវត្តគម្រោងព្រែកជីកហ្វ៊ូណនតេជោក្នុងប្រវែង១៨០គីឡូម៉ែត្រនៅចុងឆ្នាំ២០២៤ ដែលគម្រោងនេះ នឹងផ្តល់ផលចំណេញតម្លៃដឹកជញ្ជូនបានពី ៨៨ ទៅ ៥៧០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ក្រោយសាងសង់រួច។ បន្ទាប់ពីធ្វើបទបង្ហាញរួច លោក ស៊ុន ចាន់ថុល សង្ឃឹមថា៖ « វិស័យឯកជននឹងខិតខំក្តាប់ជាប់នូវឱកាសមាសពេជ្រនេះ សំដៅទាក់ទាញសហគ្រាសដែលមានវត្តមានឱ្យទៅបណ្តាក់ទុនវិនិយោគនៅលើទឹកដីកម្ពុជា»។ ដើម្បីជំរុញការវិនិយោគបន្ថែមពីសំណាក់វិនិយោគិនជប៉ុន លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានស្នើទៅកាន់ Ishiguro Norihiko ប្រធានអង្គការពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេសជប៉ុន(JETRO)ឱ្យបង្កើនកិច្ចសហការ សំដៅលើការពង្រីកការវិនិយោគឱ្យកាន់តែសកម្ម និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ ជាការឆ្លើយតបលោកប្រធាន JETRO បានបង្ហាញនូវការសាទរសម្រាប់ភាពជោគជ័យនៃដំណើរបេសកកម្មគោះទ្វារវិនិយោគិនដែលដឹកនាំដឹកនាំដោយលោក ស៊ុន ចាន់ថុលមកកាន់ប្រទេសជប៉ុន។ លើសពីនេះ លោក Norihiko បានឯកភាពជាគោលការណ៍តាមសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជា និងបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា៖ « គម្រោងវិនិយោគជប៉ុនដែលកំពុងមាននៅកម្ពុជា នឹងបន្តពង្រីកខ្លួនជាលំដាប់ ហើយវិនិយោគិនជប៉ុន ដែលមានបំណងពង្រីកទីផ្សាររបស់ខ្លួននឹងយកកម្ពុជា ជាទីតាំងសម្រាប់ការបណ្តាក់ទុនវិនិយោគនាពេលអនាគត»។ បច្ចុប្បន្ន​​ រដ្ឋាភិបាល​កំពុងផ្តោតសំខាន់លើការទូតសេដ្ឋកិច្ច​សម្រាប់ការងារក្រៅប្រទេស ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ។​ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល សម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចាត់ទុកទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកធុរកិច្ច និងអ្នកធុរកិច្ច ឬទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកវិនិយោគនិងវិនិយោគ គឺជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់ការចងចំណងមិត្តភាព រវាងប្រទេសទាំងពីរឱ្យរឹងមាំ។ «នេះដែលយើងត្រូវរុញផ្នែកនេះឱ្យមែនទែន»។ សម្តេចបានអះអាងបែបនេះក្នុងពិធីប្រកាសដំណើរការជាផ្លូវការនូវសមាគមសហព័ន្ធអ្នកវិនិយោគកម្ពុជា នាល្ងាចថ្ងៃទី៩ឧសភា។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា រឿងសេដ្ឋកិច្ច គឺអត់មានភ្ជាប់នឹងលក្ខខណ្ឌនយោបាយអ្វីឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ ការជំរុញទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច ងាយស្រួល ជាងការជំរុញផ្នែការទូត ឬមួយទំនាក់ទំនងផ្នែកនយោបាយ។ សម្តេចបន្ថែមថា៖«ប្រសិនបើផ្នែកកាទូតមានបញ្ហា! ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងសេដ្ឋកិច្ច គឺជាចំណងមួយដែលថែរក្សានូវលំនឹង ឬមួយក៏មិនទប់មិនអាចឱ្យមានការផ្ទុះនូវអ្វីដែលធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ប្រជាជនទាំងពីរប្រទេស តាមរយៈអ្នកវិនិយោគដែលវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ។ នេះហើយជាគោលដៅធំ នៅក្នុងជំរុញការទូតសេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ»។ កាលពីថ្ងៃទី២ឧសភា ក្រុមហ៊ុនរបស់ប្រទេសជប៉ុន តូយ៉ូតា​ បើក​សម្ពោធ​ជាផ្លូវការនូវរោងចក្រ​ដំឡើងរថយន្តរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជា ក្រោមទុនជិត៣៧លានដុល្លារអាម៉េរិក។ រោងចក្រនេះ ដែលមានទីតាំងក្នុងតំបន់​សេដ្ឋកិច្ច ពិសេស រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប ភ្នំពេញ ​ជាការ​វិនិយោគ​រួមគ្នារវាងក្រុមហ៊ុនមេ TO​YO​TA TSUSHO CORPORATION ​ប្រទេសជប៉ុន ​និង​ក្រុមហ៊ុន គង់ នួនគ្រុបនេះ មានសមត្ថភាព​ដំឡើង​រថយន្តបាន​​ចំនួន ១ ​៣២០គ្រឿង សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការ​ទីផ្សារក្នុងឆ្នាំ២០២៤។ គួរជម្រាបថា​ ក្នុងរយៈពេល៤ខែមកនេះ កម្ពុជាទទួលបានការវិនិយោគថ្មីៗ ចំនួន១២៨គម្រោង ដែលមានទំហំទុនប្រមាណ ២ ៥០០លានដុល្លារអាម៉េរិក។ គម្រោងទាំងនេះ អាចបង្កើតការងារជូនពលរដ្ឋបានជាង១៣ម៉ឺនកន្លែង៕ ","កម្ពុជាមានស្ថិរភាពនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេង និងការលើកទឹកចិត្តពន្ធពីរដ្ឋាភិបាល។ កម្ពុជា​កំពុងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់ការធ្វើធុរកិច្ច។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានជំរុញការវិនិយោគពីជប៉ុនតាមរយៈការជួបអ្នកវិនិយោគ និងក្រុមអង្គការផ្សេងៗនៅជប៉ុន ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអំពីឱកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ លោកបានរំលេចអំពីសក្តានុពលសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា និងការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មីៗជាច្រើន ដូចជាគម្រោងព្រែកជីកហ្វ៊ូណនតេជោ។ រដ្ឋាភិបាលកំពុងផ្តោតសំខាន់លើការទូតសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមហ៊ុន TOYOTA នឹងបើករោងចក្រដំឡើងរថយន្តនៅកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេល៤ខែ, កម្ពុជាទទួលបានការវិនិយោគថ្មីចំនួន១២៨គម្រោង តម្លៃ២.៥ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ដែលអាចបង្កើតការងារជាង១៣ម៉ឺនកន្លែង។" "ម្រេចខ្មៅចំនួន៣០តោន របស់ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper ត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារចិនលើកដំបូង កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមេសា។ ម្រេច គឺជាដំណាំគ្រឿងទេសដំបូងគេ ដែល​ត្រូវ​បានស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា បើកភ្លៀងខៀវនាំឱ្យចេញកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។ លោកស្រី Anna Cai នាយកក្រុមហ៊ុន Sela Pepper Co.,Ltd នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា បានឱ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមេសា ក្រុមហ៊ុន​ Sela Pepper បាននាំចេញម្រេចខ្មៅចំនួន១កុងតឺន័រ ឬស្មើ៣០តោន ទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន។ នេះជាការនាំចេញលើកដំបូង​ ចាប់តាំងពីស្ថានទូតចិន ប្រកាសអនុញ្ញាតឱ្យនាំចេញកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។ វាជាសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ម្រេចរបស់កសិករខ្មែរ ដែលបាននាំចេញទៅចិន។ នេះជាការលើកឡើងរបស់ លោកស្រី Anna Cai ដោយបន្ថែមថា៖« វាជាសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យ និងគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ជាពេលវេលាដ៏រីករាយសម្រាប់កសិករដែលដាំម្រេចកម្ពុជា ជាពិសេសសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper។ ខ្ញុំសូមអរគុណដល់កសិករទាំងអស់»។ នាយកក្រុមហ៊ុនរូបនេះ​ បានបញ្ជាក់ថា ម្រេចដែលបាននាំចេញនេះ ត្រូវបានអនុម័តតាមលក្ខខណ្ឌតម្រូវរបស់គយចិន (GACC)។ ចំណែក Sela Pepper ក៏មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់​ ដើម្បីបំពេញតាមតម្រូវការរបស់អតិថិជនចិនដែរ។ លោក ម៉ាក់ នី ប្រធានសហព័ន្ធម្រេច និងគ្រឿងទេសកម្ពុជា​​ CPSF សារទរចំពោះសមិទ្ធផលដ៏គួរជាទីមោទកភាពនេះ។ លោក បន្តថា ការនាំចេញម្រេចទៅចិនរបស់ក្រុមហ៊ុន​ Sela Pepper នៅពេលនេះគឺជាការបង្កើតទីផ្សារថ្មី ដែលផ្ដល់ផលវិជ្ជមានសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជា រួមទាំងអ្នកដាំ និងអ្នកកែច្នៃនាំចេញ។ លោក ប្រាប់ខ្លីបែបនេះ៖« នេះគឺជាសញ្ញាវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជាយើង ដែលអាចរកបានទីផ្សារថ្មី និងនាំចេញក្នុងចំនួនច្រើន។ ដូច្នេះ វាល្អទាំងអ្នកដាំ និងអ្នកនាំចេញ»។ នៅឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាមានផ្ទៃដីដាំដុះម្រេចប្រមាណ ៧ ២០៥ហិកតា នៅក្នុងខេត្តចំនួន១០។ ខេត្តដែលមានផ្ទៃដាំម្រេចច្រើនជាងគេ គឺត្បូងឃ្មុំ កំពង់ធំ រតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងពោធិ៍សាត់។ តាម ទិន្នន័យពីអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ រយៈពេល១១ ឆ្នាំ២០២៣ ខែកម្ពុជានាំចេញម្រេចទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ សម្រេចបានត្រឹមជិត៦ពាន់តោន។ ប្រទេសដែលបញ្ជាទិញម្រេចពីកម្ពុជាច្រើនជាងគេ គឺវៀតណាម បន្ទាប់មក អាល្លឺម៉ង់ និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក៕ ","កាលពីថ្ងៃទី 20 ខែមេសា ក្រុមហ៊ុន Sela Pepper បាននាំចេញម្រេចខ្មៅចំនួន 30 តោន ទៅកាន់ទីផ្សារចិនជាលើកដំបូង បន្ទាប់ពីស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យនាំចេញជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី 12 ខែឧសភា ឆ្នាំ 2023។ នាយកក្រុមហ៊ុន Sela Pepper លោកស្រី Anna Cai បានលើកឡើងថា វាជាសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់កសិករខ្មែរ។ ម្រេចដែលបាននាំចេញនេះ អនុម័តតាមលក្ខខណ្ឌគយចិន (GACC) ហើយត្រៀមបំពេញតម្រូវការរបស់អតិថិជនចិន។ ប្រធានសហព័ន្ធម្រេច និងគ្រឿងទេសកម្ពុជា លោក ម៉ាក់ នី បានសរសើរចំពោះការបង្កើតទីផ្សារថ្មីនេះ។ ឆ្នាំ 2023 កម្ពុជាមានផ្ទៃដីដាំម្រេចប្រមាណ 7,205 ហិកតា ក្នុងខេត្ត 10 ដែលត្បូងឃ្មុំ, កំពង់ធំ, រតនគិរី, មណ្ឌលគិរី, និងពោធិ៍សាត់មានផ្ទៃដាំច្រើនបំផុត។ ខែកំពស់លើកនេះ កម្ពុជានាំចេញម្រេចបានជិត 6,000 តោន ទៅវៀតណាម អាល្លឺម៉ង់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក។" "ការទូតសេដ្ឋកិច្ច ជាអាទិភាពធំសម្រាប់ការងារក្រៅប្រទេសរបស់រដ្ឋាភិបាល។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងបែបនេះ នៅចំពោះមុខអ្នកវិនិយោគជាតិ​-អន្តរជាតិ ដែលបានអះអាងថា ​រដ្ឋាភិបាល នឹងប្រឹងជំរុញការទូតសេដ្ឋកិច្ចនេះ ដើម្បីប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ។​ សម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត មើលឃើញការទូតសេដ្ឋកិច្ចមិនត្រឹមជួយពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋ ​និងរដ្ឋ តាមរយៈការលើកស្ទួយពាណិជ្ជកម្មប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវា​ក៏ជួយពង្រឹងទំនាក់ទំនងមនុស្ស​ និងមនុស្ស ដែលជាកត្តាយ៉ាងសំខាន់។​ សម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត បាននិយាយក្នុងពិធីប្រកាសដំណើរការជាផ្លូវការ នូវសមាគមសហព័ន្ធអ្នកវិនិយោគកម្ពុជា នាល្ងាចថ្ងៃទី៩ឧសភាថា៖ «អ្វីដែលសំខាន់​ និងចីរភាពធំបំផុត គឺទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រជាពលរដ្ឋ តាមគ្រប់វិស័យ។ មិនថា វប្បធម៌ សិល្បៈ​ ឬមួយការអប់រំទេ! ហើយក្នុងនោះវិស័យឯកជន ដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ ដែលយើងបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ទំនាក់ទំនងធុរកិច្ចរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន»។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល បានចាត់ទុកទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកធុរកិច្ច និងអ្នកធុរកិច្ចនេះ គឺជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់ការចងចំណងមិត្តភាព រវាងប្រទេសទាំងពីរឱ្យរឹងមាំ។ «នេះដែលយើងត្រូវរុញផ្នែកនេះឱ្យមែនទែន»។ សម្តេចបានអះអាងបែបនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា រឿងសេដ្ឋកិច្ច គឺអត់មានភ្ជាប់នឹងលក្ខខណ្ឌនយោបាយអ្វីឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ ការជំរុញទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច ងាយស្រួល ជាងការជំរុញផ្នែការទូត ឬមួយទំនាក់ទំនងផ្នែកនយោបាយ។ សម្តេចបានបន្ថែមថា៖«ប្រសិនបើផ្នែកកាទូតមានបញ្ហា! ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងសេដ្ឋកិច្ច គឺជាចំណងមួយដែលថែរក្សានូវលំនឹង ឬមួយក៏មិនទប់មិនអាចឱ្យមានការផ្ទុះនូវអ្វីដែលធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ប្រជាជនទាំងពីរប្រទេសតាមរយៈអ្នកវិនិយោគដែលវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ។ នេះហើយជាគោលដៅធំ នៅក្នុងជំរុញការទូតសេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ»។ បើតាមសម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងរយៈពេល៤ខែមកនេះ កម្ពុជាទទួលបានការវិនិយោគថ្មីៗ ចំនួន១២៨គម្រោង ដែលមានទំហំទុនប្រមាណ ២ ៥០០លានដុល្លារអាម៉េរិក។ គម្រោងទាំងនេះ អាចបង្កើតការងារជូនពលរដ្ឋបានជាង១៣ម៉ឺនកន្លែង៕ ",ការទូតសេដ្ឋកិច្ច គឺជាអាទិភាពសំខាន់សម្រាប់ការងារក្រៅប្រទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងថា វាជាវិធីសាស្រ្តសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ តាមរយៈការលើកស្ទួយពាណិជ្ជកម្ម និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា ការទូតសេដ្ឋកិច្ច អាចជួយរក្សាលំនឹង និងការចងចំណងមិត្តភាពរវាងប្រជាជន ទោះបីមានបញ្ហាទូតយ៉ាងណាក៏ដោយ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលការវិនិយោគថ្មីចំនួន ១២៨គម្រោង ក្នុងរយៈពេល ៤ខែមកនេះ ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ ២.៥០០ លានដុល្លារអាមេរិក និងអាចបង្កើតការងារជូនប្រជាពលរដ្ឋបានជាង ១៣ម៉ឺនកន្លែង។ "ស្រូវ ពោត សណ្តែក នឹងទទួលបានទិន្នផលល្អប្រសើរ។ នេះបើតាមលទ្ធផលដែលព្រាហ្មបុរោហិតប្រចាំព្រះបរមរាជវាំង បានប្រកាសដោយយោងតាមការបរិភោគរបស់គោឧសរាជ នាព្រះរាជពិធីបុណ្យទ្វាទសមាស ច្រត់ព្រះនង្គ័ល ក្រោមព្រះរាជាធិបតីព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី។ ព្រះរាជពិធីដែលមានការតាំងពិព័រណ៌ផលិតផលកសិកម្ម សិប្បកម្មក្នុងស្រុកឆ្នាំ២០២៤ ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៦ ខែឧសភា នេះ នាទីព្រះស្រែក្នុងបរិវេណមន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា ក្រុងច្បារមន ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល ត្រូវប្រារព្ធធ្វើឡើង ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅខែពិសាខ ដែលជាព្រះរាជពិធីដ៏សំខាន់មួយនៃពិធីបុណ្យទ្វាទសមាស។ ព្រះរាជពិធីនេះ ត្រូវបានរៀបចំក្នុងគោលបំណងផ្សងមើលប្រផ្នូលរបស់ស្រុកទេស ទៅតាមការបរិភោគរបស់ «គោឧសភរាជ» លើអាហារ៧យ៉ាង រួមមានស្រូវ សណ្តែក ពោត ល្ង ស្មៅ ទឹក និងស្រា។ នាឆ្នាំនេះ លោក វី សំណាង អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ ជាតំណាងព្រះមហាក្សត្រ ដោយធ្វើជាស្តេចមាឃ កាន់នង្គ័លទីពីរ និងភរិយារបស់លោក គឺលោកស្រី ឈុន ស៊ីន ជាព្រះមេហួ។ លោក អ៊ឹម ស៊ីថុល រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ជាអ្នកកាន់នង្គ័លទីមួយ រីឯនង្គ័លទីបី កាន់ដោយលោក កាន់ សូវណ្ណា អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង ជាតំណាងក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង។ ក្រោយការច្រត់ជានិមិត្តរូបបីជុំ «គោឧសភរាជ» ត្រូវបានគេលែងឲ្យទៅបរិភោគ អាហារចំនួន៧មុខ។ ក្នុងចំណោម អាហារទាំង៧ មុខនេះ មានអាហារចំនួន៣មុខ ដែល «គោឧសភរាជ» បានបរិភោគច្រើនជាងគេ ដោយក្នុងនោះ ស្រូវ មានចំនួន៩៥ ភាគរយ ពោត ៩៥ភាគរយ និងសណ្ដែក៨៥ភាគរយ។ តាមរយៈការបរិភោគរបស់ «គោឧសភរាជ» នេះ ត្រូវបានព្រាហ្មបុរោហិតផ្សងប្រផ្នូលឃើញថា ដំណាំកសិកម្មទាំង៣មុខនេះ នឹងទទួលបានទិន្នផលល្អប្រសើរក្នុងឆ្នាំនេះ។","ស្រូវ, ពោត, និងសណ្តែក នឹងទទួលបានទិន្នផលល្អប្រសើរ នៅក្នុងឆ្នាំនេះ តាមការប្រកាសរបស់ព្រាហ្មបុរោហិតប្រចាំព្រះបរមរាជវាំង បន្ទាប់ពីពិនិត្យការបរិភោគរបស់គោឧសភរាជ ក្នុងព្រះរាជពិធីបុណ្យទ្វាទសមាស ច្រត់ព្រះនង្គ័ល ក្រោមព្រះរាជាធិបតី ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី។ ព្រះរាជពិធីនេះ ត្រូវបានប្រារព្ធនៅថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា នៅទីព្រះស្រែក្នុងបរិវេណមន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដោយមានការតាំងពិព័រណ៌ផលិតផលកសិកម្ម សិប្បកម្មក្នុងស្រុក។ ការបរិភោគស្រូវ, ពោត, និងសណ្តែក ដោយគោឧសភរាជ ទទួលបានកម្រិត ៩៥% និង ៨៥% បានបញ្ជាក់ថា ដំណាំទាំងនេះ នឹងមានទិន្នផលល្អប្រសើរ។" "អ្នកថតរូបបែបច្នៃប្រឌិតបីរូប បានបង្កើតគម្រោង Apsara Granny ដើម្បីអរអបទិវាមាតាអន្តរជាតិ ក៏ដូចជាធ្វើការគោរពទៅដល់អ្នកម្ដាយ និងលោកយាយ ខណៈពួកគេមានបំណងចែករំលែករឿងរ៉ាវនៃបទពិសោធន៍របស់ស្ត្រីទាំងនេះ និងការរួមចំណែករបស់ពួកគេនៅក្នុងសហគមន៍។ លោកយាយ ម៉ៅ មានអាយុ១០៤ ឆ្នាំ និងលោកយាយ រក្សា មានអាយុ៧៩ឆ្នាំ បានគ្រង់ឈុតអប្សរាយ៉ាងល្អឯក ជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងគម្រោងមួយនេះ។ លោក Hao Taing ដែលជាសហស្ថាបនិកនៃគម្រោង បានថ្លែងថា លោក និងក្រុមការងារមានបំណងផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក ឱ្យលើសពីប្រាង្គប្រាសាទ និងវាលពិឃាដ។ គម្រោងនេះគឺជាផ្នែកនៃយុទ្ធនាការ “Feel the Warmth” (មានអារម្មណ៍កក់ក្តៅ) ដែលរូបលោក លោក Ken Bo និង លោក Raphael Pech បានចាប់ផ្ដើមឡើងរួមគ្នា។ លោកថា កម្ពុជា មានប្រជាជនចិត្តល្អ ប្រកបដោយស្នាមញញឹម ដែលតែងតែចែករំលែកភាពស្និទ្ធស្នាល និងភាពកក់ក្តៅទៅកាន់បុគ្គលគ្រប់រូប។ ដូចនេះ លោកចង់ចែករំលែកចំណុចល្អនេះទៅកាន់ពិភពលោក៕ ","អ្នកថតរូបបែបច្នៃប្រឌិតបីរូប បានបង្កើតគម្រោង Apsara Granny ដើម្បីអបអរទិវាមាតាអន្តរជាតិ និងគោរពអ្នកម្ដាយ និងលោកយាយ ដោយផ្តោតលើការចែករំលែករឿងរ៉ាវនៃបទពិសោធន៍ និងការរួមចំណែករបស់ស្ត្រីចាស់ទាំងនេះក្នុងសហគមន៍។ លោកយាយ ម៉ៅ អាយុ ១០៤ ឆ្នាំ និងលោកយាយ រក្សា អាយុ ៧៩ ឆ្នាំ បានសម្តែងជាតួអង្គសំខាន់ក្នុងគម្រោងនេះ ដោយគ្រង់ឈុតអប្សរាយ៉ាងល្អឯក។ លោក Hao Taing, Ken Bo, និង Raphael Pech បានចាប់ផ្ដើមគម្រោងនេះក្នុងយុទ្ធនាការ “Feel the Warmth” ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជាឱ្យលើសពីប្រាង្គប្រាសាទ និងវាលពិឃាដទៅកាន់ពិភពលោក, ហើយបង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាល និងភាពកក់ក្តៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។" "បឹងកេត ចាញ់ភ្នំពេញក្រោន យ៉ាងដំណំ ក្នុងប្រកួតពានរង្វាន់ Cambodian Premier League សប្ដាហ៍ទី២៩ ក្នុងលទ្ធផល ៥-០ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ខណៈ វិសាខា ចាញ់ ព្រះខ័នរាជស្វាយរៀង ៥-១ នៅកីឡដ្ឋានខេត្តស្វាយរៀង នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា។ លោក Oleg Starynskyi គ្រូបង្វឹកភ្នំពេញក្រោន ចាត់ទុកលទ្ធផល នេះលើសពីការរំពឹងទុក ព្រោះរូបលោក គ្រាន់តែផ្ដោតលើការលេងឲ្យបានល្អរបស់កីឡាករប៉ុណ្ណោះ។៥គ្រាប់របស់ភ្នំពេញក្រោន រកបានដោយកីឡាករ Shimizu Shintaro ១គ្រាប់ នៅនាទី៦, លឹម ពិសុទ្ធ ២គ្រាប់ នៅនាទី៤៣ និងនាទី៨៨, ឡុង ភារ៉ាត់ ១គ្រាប់ នាទី៨២ និង កីឡាករ ប្រាក់ ធី វ៉ា ១គ្រាប់ នៅនាទី៩០។ លោក Oleg Starynskyi មិននឹកស្មានថា កូនក្រុមរបស់ខ្លួន អាចរកបានគ្រាប់បាល់ច្រើនពីការប្រកួតនេះ ព្រោះរូបលោក គ្រាន់តែរំពឹងថា ការប្រកួតនាចុងរដូវកាលនេះ គឺគ្រាន់តែផ្ដល់ឱកាសឲ្យកីឡាករមួយចំនួន បានបង្ហាញសមត្ថភាព ហើយកីឡាករក្នុងក្រុម ព្យាយាមធ្វើឲ្យបានល្អ ប៉ុណ្ណោះ។ លោក Oleg Starynskyi បាននិយាយដូច្នេះថា៖«ខ្ញុំ មិនគិតថាបានលទ្ធផលច្រើនទេ។ ខ្ញុំ គ្រាន់តែប្រាប់កីឡាករទាំងអស់ឲ្យខំប្រឹងលេងនៅតង់ទី១ ហើយតង់ទី២ ទម្លាក់បន្ដិច ហើយខ្ញុំគ្រាន់តែចង់ឃើញពីគុណភាព នៃការលេងរបស់ក្រុមទាំងមូល ជុំវិញនៃការប្រកួតនេះ។»។ ក្នុងពេលទន្ទឹមគ្នានោះដែរ ព្រះខ័នរាជស្វាយរៀង បានឈ្នះ វិសាខា លទ្ធផល៥-១ នៅកីឡដ្ឋានខេត្តស្វាយរៀង។ ៥គ្រាប់របស់ព្រះខ័នរាជស្វាយរៀង រកបានដោយកីឡាករ Marcus Haber ១គ្រាប់ នៅនាទី១៩, មិន រតនៈ ១គ្រាប់ នៅនាទី២៦, កីឡាករ Bounphachan ១គ្រាប់ នៅនាទី៤១, ណារ៉ុង កក្កដា ១គ្រាប់ នៅនាទី៨១ និង ចេឡរ ឌឿន នីកូឡាស ១គ្រាប់ នៅនាទី៨៤។ ដោយលែក ១គ្រាប់វាយបករបស់វិសាខា រកបានដោយកីឡាករ Blasco Victor នៅនាទី៥៤៕","បឹងកេត ចាញ់ភ្នំពេញក្រោន ៥-០ ក្នុងការប្រកួត Cambodian Premier League សប្ដាហ៍ទី២៩ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ខណៈ វិសាខា ចាញ់ ព្រះខ័នរាជស្វាយរៀង ៥-១ នៅកីឡដ្ឋានខេត្តស្វាយរៀង ថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា។ លោក Oleg Starynskyi គ្រូបង្វឹកភ្នំពេញក្រោន គ្រាន់តែផ្ដោតលើការលេងឲ្យបានល្អរបស់កីឡាករ និងមិនរំពឹងទុកលទ្ធផលល្អនេះ។ ភ្នំពេញក្រោនបានគ្រាប់បាល់ពី Shimizu Shintaro, លឹម ពិសុទ្ធ, ឡុង ភារ៉ាត់ និង ប្រាក់ ធី វ៉ា។ នៅពេលតែម្យ៉ាងគ្នា, ព្រះខ័នរាជស្វាយរៀងបានគ្រាប់បាល់ពី Marcus Haber, មិន រតនៈ, Bounphachan, ណារ៉ុង កក្កដា, និង ចេឡរ ឌឿន នីកូឡាស។ វិសាខា បានគ្រាប់បាល់វាយបកមួយដោយ Blasco Victor។" "ហ្វតតេ ជាក្រុមហ៊ុន​ធានារ៉ាប់រងមួយ​នៃព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ដែលបាន​ទទួលពានរង្វាន់​​ដ៏លេចធ្លោ​ចំនួន ២ ពីស្ថាប័ន​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ឆ្នើម​ប្រចាំ​អាស៊ី​ឆ្នាំ២០២៤ ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅ ទីក្រុង​បាងកក ប្រទេសថៃ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។ ក្នុងនាមជា​ប្រធានអគ្គនាយក​ប្រតិបត្តិនៃ ហ្វតតេ គ្រុប លោក យក់ ចំរើនឫទ្ធិ ត្រូវបាន​​ទទួលស្គាល់​ជា “នាយកប្រតិបត្តិឆ្នើម​ប្រចាំឆ្នាំ នៃវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង​ទូទៅ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា” ដែលកិត្តិនាមនេះ ជាសក្ខីភាព​សបញ្ជាក់​ពីភាពជា អ្នកដឹកនាំដ៏ឆ្នើម និងការលះបង់ របស់លោក ចំពោះវិស័យ ធានារ៉ាប់រង។ នេះ​ជា​លើក​ទី​មួយហើយ​ ​ ដែល​ថ្នាក់ដឹកនាំផ្នែកធុរកិច្ច​កម្ពុជា ទទួល​បាន​កិត្តិយស ​និងការទទួលស្គាល់​លំដាប់​អន្តរជាតិ តាមរយៈ​កម្មវិធី​ Asian Management Excellence Awards 2024។ ទន្ទឹមនឹងការទទួល​បានពានរង្វាន់​ជានាយក​ប្រតិ​បត្តិ​ឆ្នើម​ប្រចាំឆ្នាំគណៈគ្រប់គ្រង​របស់ ហ្វតតេ ក៏ត្រូវបាន​ទទួលស្គាល់​ជា “ក្រុមការងារ​ឆ្នើមប្រចាំឆ្នាំ នៃប្រទេស​កម្ពុជា​”ដោយឆ្លុះបញ្ចាំង​ពីសាមគ្គីភាព និងជំនាញជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលបានក្លាយជា​ចំណុចសំខាន់​នៃភាពជោគ​ជ័យ​របស់​ក្រុមហ៊ុន។ ខណៈដែល​ខួបលើកទី ២៥ ឆ្នាំ​របស់ខ្លួនបាន​ឈានមកដល់ ហ្វតតេ អបអរសាទរ​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏សំខាន់នេះ​ជាមួយនឹង​ពានរង្វាន់​ចំនួនពីរ ដែលជា​និមិត្តរូប​បង្ហាញពី​ការប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់ខ្លួន​ចំពោះវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ១៩៩៩ ។​ រួមចំណែកជាមួយនឹង​ស្ថាបនិក​របស់​ក្រុមហ៊ុន លោក Carlo Cheo និងប្រធាន​គណៈប្រតិបត្តិ​លោក Charles Cheo លោក យក់ ចំរើនឫទ្ធិ បានដើរតួ​យ៉ាងសំខាន់​តាំងពីដើមដំបូង​ក្នុងការធានា​បាននូវ​ចំណែកទីផ្សារ​ដ៏ធំបំផុត​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ដែល មានរហូត​ដល់​ចំនួន 45% នៃវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង​ទូទៅក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​អស់រយៈ​ពេលជាង ២០ ឆ្នាំ​មកហើយ។ ជាមួយនឹង​បទពិសោធន៍​ជាង ៣០ ឆ្នាំ ក្នុងវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង និងការគ្រប់គ្រង​ហានិភ័យ​លោក ចំរើនឫទ្ធិ បានចាប់ផ្ដើម​អាជីព​របស់ខ្លួន នៅ ហ្វតតេ ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ ១៩៩៩ ក្នុងនាមជា​ប្រធានផ្នែក​ប្រតិបត្តិការ ហើយបានរីកចម្រើន​យ៉ាងឆាប់​រហ័ស​តាមរយៈ​តួនាទី​ខាងផ្នែក​វាយតម្លៃ​ហានិភ័យ និងយុទ្ធសាស្ត្រ​ផ្សេងៗ។ ការទទួលស្គាល់​ជា នាយក​ប្រតិបត្តិឆ្នើម​ប្រចាំឆ្នាំ នៃប្រទេស​កម្ពុជា នេះជាសក្ខីភាពមួយ​បង្ហាញពីភាពប្តេជ្ញាចិត្ត​អស់រយៈពេល​ជាច្រើនឆ្នាំ​របស់​លោក ចំពោះភាព​ច្នៃប្រឌិត និងការផ្ដោត​សំខាន់លើ​អតិថិជន ដើម្បីរក្សា​បាននូវ​ការឈរជើង​យ៉ាងរឹងមាំ​របស់​ក្រុមហ៊ុន ក្នុងនាមជា​ថ្នាក់ដឹកនាំ​វិស័យ​ធានារ៉ាប់រង។ ​រីឯពានរង្វាន់​ជា ក្រុមការងារឆ្នើម​ប្រចាំឆ្នាំ នៃប្រទេស​កម្ពុជា ក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំង​ពីការប្តេជ្ញា​ចិត្តឥតឈប់ឈរ​របស់ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាល​សមត្ថភាព​ធនធានមនុស្ស និងការការពារ​គ្រួសារនីមួយៗ​នៅក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា និងឡាវ។ បច្ចុប្បន្ន ហ្វតតេ​ បានផ្ដល់ការការពារ​ហានិភ័យ​ដល់អតិថិជន​ជិត ១ លាននាក់ ហើយថែម​ទាំងបានបោះជំហាន​យ៉ាងធំធេង​ក្នុងការពង្រីក​លទ្ធភាពទទួល​បានការការពារ​ហានិភ័យពី​ការប្រើប្រាស់​រថយន្ត ធានារ៉ាប់រង​លើសុខភាព ធានារ៉ាប់រង​លើការថែទាំ​វេជ្ជសាស្ត្រ ធានារ៉ាប់រង​អាយុជីវិត និងការធានារ៉ាប់រង​លើហានិភ័យ​ផ្នែក​កសិកម្ម។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ គណៈគ្រប់គ្រង ហ្វតតេ បានខិតខំ​យ៉ាងខ្លាំង ដើម្បី​ផ្លាស់ប្តូរ​យុទ្ធសាស្រ្ត​អាជីវកម្ម​របស់ ហ្វតតេ ដោយផ្ដោតសំខាន់​ទៅលើ​អតិថិជន។ ជាផ្នែកមួយ​នៃយុទ្ធសាស្រ្ត​នេះ ក្រុមហ៊ុន​បានបង្កើត​ដំណោះស្រាយ​ប្រកប​ដោយ​ភាពច្នៃប្រឌិត​ជាបន្តបន្ទាប់​ដើម្បីកែលម្អ​បទពិសោធន៍​អតិថិជន​ឱ្យកាន់តែ​មានភាព​ប្រសើរឡើង។ លើសពីនេះ​គណៈគ្រប់គ្រង ហ្វតតេ ក៏បានយកចិត្ត​ទុកដាក់​ផងដែរ ក្នុងការអភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព និងគិតគូរ​អំពីសុខុមាលភាព​របស់​បុគ្គលិក​គ្រប់រូប​ផងដែរ​ដោយក្នុងចំណោម​បុគ្គលិក​ទាំងអស់ បុគ្គលិកខ្លះ​បានបម្រើ​ការងារនៅ ហ្វតតេ អស់រយៈពេល​ពីរទសវត្សរ៍ ឬច្រើនឆ្នាំ​ជាងនេះ។ លោក ចំរើនឫទ្ធិ បានមានប្រសាសន៍​ថា “ខ្ញុំ ពិតជាមានកិត្តិយស​ណាស់ ដែលត្រូវបាន​ទទួលស្គាល់​ជា នាយកប្រតិបត្តិឆ្នើម​ប្រចាំឆ្នាំ នៃប្រទេសកម្ពុជា​ពីស្ថាប័ន Asian Management Excellence Awards 2024 ។ វាជាដំណើរ​ដ៏វែងឆ្ងាយមួយ​សម្រាប់​ហ្វតតេ និងខ្លួនខ្ញុំ​ផ្ទាល់ ហើយខ្ញុំពិតជា​មានមោទកភាព​យ៉ាងក្រៃលែង​ចំពោះអ្វី ដែលយើង​សម្រេចបាន​កន្លង​មក។ គោលបំណង​ចម្បង​របស់​ខ្ញុំ គឺការជួយ​ប្រជាជន​ក្នុងតំបន់​ឱ្យបានយល់ដឹង​ពីសារៈសំខាន់​នៃវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង និងការរៀបចំ​ផែនការ​ហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បី​ធ្វើឱ្យជីវិត​រស់នៅមួយ​សប្បាយ និងប្រកបដោយ​ភាពជឿជាក់។​ តាងនាម​គណៈ​គ្រប់គ្រង ហ្វតតេ ខ្ញុំសូមថ្លែង​អំណរគុណ​ដល់ ស្ថាប័ន Asian Management Excellence Awards សម្រាប់​ពានរង្វាន់មួយ​​នេះ ហើយ​ជាពិសេស​ទៅទៀតនោះ សូមថ្លែងអំណរគុណ​ដល់​អតិថិជន​ជាទីគោរព​រាប់អាន ដែលបាន​ចូលរួមក្នុង​ដំណើរដ៏អស្ចារ្យ​មួយនេះ។” អំពី ហ្វតតេ ហ្វតតេ​ គឺជាក្រុមហ៊ុន​ឈានមុខគេ​ក្នុងវិស័យ​ធានារ៉ាប់រង​ទូទៅ នៅក្នុងតំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាមួយចក្ខុវិស័យ​ក្នុងការផ្តល់​ការការពារ និងសិទ្ធិអំណាច​ដល់បុគ្គល​គ្រប់រូប​ក្នុងតំបន់ ដើម្បី​អនាគត​កាន់តែប្រសើរឡើង ក្រោម​ពាក្យស្លោក“បុគ្គលម្នាក់​អាជីវកម្មមួយ ក្នុងពេលតែមួយ”។ បង្កើតឡើង​នៅប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ ហ្វតតេ នៅតែផ្តោតសំខាន់​ចំពោះបេសកកម្ម​របស់​ខ្លួន ក្នុងការផ្តល់​ជូននូវ​ផលិតផល និងសេវាកម្ម​ធានារ៉ាប់រង​ប្រកបដោយ​ភាពច្នៃប្រឌិត ការកសាង​សមត្ថភាព​ជូន​និយោជិត និងរួមចំណែក​អភិវឌ្ឍន៍​វិស័យ​ធានារ៉ាប់រង ក្នុងទីផ្សារ​ដែលយើង​ប្រតិបត្តិការ ដោយផ្តល់ជូន​ទាំងសេវា​ធានារ៉ាប់រង​ទូទៅ និងសេវាធានា​រ៉ាប់រង​អាយុជីវិត​នៅក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា និងធានារ៉ាប់រង​ទូទៅ ក្នុងប្រទេស​ឡាវ។ ហ្វតតេ​ គឺជាដៃគូ គួរ​ជាទីពេញចិត្តមួយ​ក្នុងចំណោម​ក្រុមហ៊ុន​ធានារ៉ាប់រង​ផ្សេងៗទៀត។ ហ្វតតេ ក៏ជាជម្រើសដ៏ល្អ​សម្រាប់អាជីព​ការងារ ជាពិសេស​ផ្តល់ការលើក​ទឹកចិត្ត និងជូន​រង្វាន់​បុគ្គលិក​ដែលមាន​ស្នាដៃ និងផ្តល់ឱកាស​ដល់បុគ្គលិក​គ្រប់ៗ​រូប​ក្នុងការអភិវឌ្ឍ​អាជីព​ការងារ​តាមរយៈ​វគ្គបណ្តុះបណ្តាល​នានា​ទាំងក្នុង និងក្រៅ​ស្ថាប័ន។",ក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង ហ្វតតេ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានទទួលពានរង្វាន់ចំនួន ២ ពីស្ថាប័ន Asian Management Excellence Awards 2024 ដែលប្រព្រឹត្តនៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤។ លោក យក់ ចំរើនឫទ្ធិ ប្រធានអគ្គនាយកប្រតិបត្តិ បានទទួលស្គាល់ជា “នាយកប្រតិបត្តិឆ្នើមប្រចាំឆ្នាំ នៃវិស័យធានារ៉ាប់រងទូទៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជា” ខណៈដែលក្រុមការងាររបស់ហ្វតតេ ត្រូវបានស្គាល់ថាជា “ក្រុមការងារឆ្នើមប្រចាំឆ្នាំ នៃប្រទេសកម្ពុជា”។ ការទទួលស្គាល់ទាំងនេះបង្ហាញពីសមត្ថភាពដឹកនាំ ការប្តេជ្ញាចិត្ត និងសាមគ្គីភាពក្នុងក្រុម ដែលបានធ្វើឱ្យហ្វតតេ ទទួលបានភាពជោគជ័យធំបំផុតនៅក្នុងវិស័យធានារ៉ាប់រងទូទៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ "អង្គការ​មូលនិធិ​បង្ការ​របួស​អាស៊ី ក្រោម​កិច្ច​សហការ​ជាមួយ​នាយកដ្ឋាន​ដឹក​ជញ្ជូន នៃក្រ​សួង​សាធារណៈការនិង​ដឹក​ជញ្ជូន បាន​ចាប់​ផ្តើម​បណ្តុះ​បណ្តាល​គ្រូ​បង្គោល​ប្រមាណ​ជា ១០០​នាក់ នៅ​រោងចក្រ ចំនួន១៣ ស្តីពី​បច្ចេកទេស​ក្នុង​ការ​បើកបរ​ម៉ូតូ ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិភាព ដើម្បី​ឱ្យ​ពួកគាត់​យក​ចំណេះដឹង​ទៅ​បង្រៀន​បន្ត​ដល់​រោងចក្រ​គោលដៅ។ លោក អ៊ីម ពិសិដ្ឋ ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​កម្មវិធី នៃ​អង្គការ​មូលនិធិ​បង្ការ​របួស​អាស៊ី (AIP Foundation) បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា គ្រូបង្គោល​ដែល​ត្រូវ​បាន​ជ្រើសរើស​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នេះ​មាន​ប្រមាណ​ជា ៦៥​នាក់ មក​ពី​រោងចក្រ ដៃគូ​ចំនួន​១៣ ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ខេត្ត​កណ្តាល កំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង កំពង់ចាម និងតាកែវ។ ក្រៅពី​នោះ​ក៏​រួមមាន មន្រ្តីបេឡាជាតិ​សន្តិសុខសង្គម (ប ស ស) និង អង្គការ AIP មួយ​ចំនួន​ផងដែរ។ ក្រោយ​ពី​ការ​រៀនចប់ គ្រូ​បង្គោល​នឹង​យក​ចំណេះដឹង​ទាំង​នោះ ទៅ​បង្រៀន​ដល់​បងប្អូន​កម្មករ​រោចក្រ​ជា​អ្នក​បើកបរ​ម៉ូតូ​ក្នុង​រោងចក្រ​របស់​ពួកគាត់​បន្ត​ទៀត។ លោក​បាន​រៀបរាប់​ត្រួសៗ​ថា ក្នុង​វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នោះ គ្រូ​បង្គោល​ត្រូវ​រៀន​មេរៀន​ពី​ច្បាប់​ចរាចរណ៍​ផ្លូវគោក​ទូទៅ ពិសេស​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹង​ម៉ូតូ ការ​ស្គាល់​ពី​ផ្លាក​សញ្ញា​ចរាចរណ៍ ការ​ពិន័យ​អន្តរការណ៏ ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ម៉ូតូ​ផ្ទាល់ខ្លួន ហានិភ័យ​ពី​ការ​បើកបរ​ម៉ូតូ ការ​បើកបរ​ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិភាព បច្ចេកទេស​ក្នុង​ការ​កាន់ដៃ​ចង្កូត​លើ​ដងផ្លូវ ទ្រឹស្តី​ពាក់ព័ន្ធ​មួយចំនួន និង​ពី​ការ​រៀបចំ​មេរៀន ដើម្បី​បង្រៀន​បន្ត​ជាដើម។ លោក ពិសិដ្ឋ បាន​ថ្លែង​ថា៖ «ក្នុង​ចំណោម​នៃ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ផ្លូវ អ្នក​ដែល​ទទួល​រងគ្រោះ​ថ្នាក់​ច្រើន​ជាង ស្លាប់ និង​របួស គឺអ្នក​ជិះ​ម៉ូតូ​ហ្នឹង​ហើយ...យើង​ឃើញ​ថា​ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នេះ មាន​ផល​ទៅ​ដល់​កម្មករ​រោងចក្រ​ផ្សេងៗ​ទៀត ដើម្បី​ផ្តល់ចំណេះដឹង​ពី​ការ​បើកបរ​ម៉ូតូ​ដោយ​សុវត្ថិភាព ផ្តល់​ជំនាញ​នៃ​ការ​បើកបរ ការ​យល់ដឹង​ពី​អាកប្បកិរិយា​ក្នុង​ការ​បើកបរ ការបើកបរ​ម៉ូតូ​ដោយ​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ»។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា គោលដៅ​ទៅ​អនាគត គម្រោង​នេះ​ចង់​ពង្រីក​ទៅ​ដល់​អ្នក​បើកបរ​ម៉ូតូ​ទាំងអស់​ផងដែរ។ ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ក្នុង​វគ្គ​ទី១ ដែល​មាន​រយៈពេល ៣ថ្ងៃ និង​មាន​គ្រូ​បង្គោល​ចំនួន ២៥​រូបត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាល​ពី​ពី​រសប្តាហ៍​មុន​នៅ​សាលាប​ង្រៀន​បើកបរ​របស់​ក្រសួង​សាធារណៈការ និង​ដឹក​ជញ្ជូន។ គ្រូ​បង្គោល​ផ្សេងៗ​ទៀត​នឹង​ត្រូវ​បើក​វគ្គបណ្តុះ​បណ្តាល​នា​ពេល​ក្រោយៗ​ទៀត។ កាលពីឆ្នាំ ២០២៣​កន្លងមក គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​បាន​កើត​ឡើង​ចំនួន​សរុប ៣ ៣១៧​លើក ដែល​បណ្តាល​មនុស្ស​ស្លាប់​ចំនួន ១ ៥៩០នាក់ និងរបួស ៤ ៥១៥នាក់​ផងដែរ។ ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ស្លាប់​ជា​អ្នក​ជិះ​ម៉ូតូ​ចំនួន ៨០​ភាគរយ មាន​អ្នក​មិនពាក់​មួក​សុវត្ថិភាព​ចំនួន ៦៩ភាគរយ។ លោក ចាន់ ខាន់ ជា​គ្រូ​បង្គោល​ម្នាក់​នៅ​រោងចក្រ QMI ស្ថិត​ក្នុង​ស្រុក អង្គស្នួល ខេត្ត​កណ្តាល បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា អ្នក​ដែលអាច​ចូលរួម​វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ជា​គ្រូ​បង្គោល​បាន​ គឺ​ទាល់​តែ​ប្រលង​ជាប់​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណ​បើកបរ​ម៉ូតូ​ពី​មន្ទីរ​សាធារណៈការ​និង​ដឹក​ជញ្ជូន។ លោក ខាន់ បាន​និយាយ​ថា៖ «គម្រោង​នេះ​ល្អ​ណាស់។ ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់។ អ្នកចូលរួម​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ពី​ច្បាប់​ចរាចរណ៍ បច្ចេកទេស​ក្នុង​ការ​បើកបរ​ម៉ូតូ ស្គាល់​ពី​ទិសដៅ​ចរាចរណ៍ សិទ្ធិ​អាទិភាព​ជាដើម ដែល​អាច​ជួយ​កាត់​បន្ថយ​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ជីវិត កាត់​បន្ថយ​ការ​កកស្ទះ និង គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍»។ លោក ខាន់ បន្តថា លោក​បាន​ធ្វើផែនការ​បង្រៀន​បន្ត ហើយ​បាន​ស្នើទៅ​ខាង​និយោជក​រោងចក្រ​រួច​ហើយ​ផងដែរ ដើម្បីបង្រៀន​ដល់​ក្រុម​គោលដៅ​ក្នុង​រោងចក្រ​របស់​លោក។ ក្នុង​រោងចក្រ​មាន​កម្មករ​ជាង ២ពាន់​នាក់ ក្នុង​នោះ​មាន​ជាង ៣០០​នាក់​ជា​អ្នក​បើកបរ​ម៉ូតូ​ទៅ​ធ្វើការ។ លោក ទូច សុឃៈ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ត្រីមាស​ទី១ នៃ​ឆ្នាំ ២០៤​នេះ គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​បានកើត​ឡើង​ចំនួន ៧៨១​លើក ដែល​បណ្តាល​ឱ្យ​ស្លាប់​ចំនួន ៣៨៧នាក់ និង​របួស ១ ០៨៤នាក់។ ស្ថានភាព​គ្រោះថ្នាក់​ច​រាចរណ៍​ក្នុង​ត្រីមាស​ទី១​នេះ គឺ​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ទៅ​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៣ ដែល​វា​មិនទាន់​មាន​ការ​ថយចុះ​នៅ​ឡើយ​នោះ​ទេ៕",អង្គការ​មូលនិធិ​បង្ការ​របួស​អាស៊ី (AIP Foundation) ក្នុង​កិច្ច​សហការ​ជាមួយ​នាយកដ្ឋាន​ដឹក​ជញ្ជូន នៃ​ក្រសួង​សាធារណៈការ​និង​ដឹកជញ្ជូន បាន​ចាប់ផ្តើម​បណ្តុះ​បណ្តាល​គ្រូបង្គោល​ប្រមាណ ១០០​នាក់ នៅ​រោងចក្រ​ចំនួន ១៣ ដើម្បី​បង្រៀន​បន្ត​ដល់​អ្នកបើកបរ​ម៉ូតូ​ក្នុង​រោងចក្រ​ផ្សេងៗ។ វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នេះ​មាន​រៀន​ពី​ច្បាប់​ចរាចរណ៍​ផ្លូវគោក ការ​ស្គាល់​ផ្លាកសញ្ញា និង​បច្ចេកទេស​បើកបរ​ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិភាព។ លោក អ៊ីម ពិសិដ្ឋ ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​កម្មវិធី នៃ AIP Foundation បាន​និយាយ​ថា គោលដៅ​នៃ​គម្រោង​នេះ​គឺ​ដើម្បី​ពង្រីក​ចំណេះដឹង​សុវត្ថិភាព​ចរាចរណ៍​ទៅ​កាន់​កម្មករ​រោងចក្រ និង​អ្នកបើកបរ​ម៉ូតូ​ទូទៅ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ "ចិន​បាន​ឯកភាព​សិក្សា​លទ្ធភាព​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ថ្មី​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​កម្ពុជា តាម​សំណើ​របស់​កម្ពុជា និង​សន្យា​ជំរុញ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​ខ្លួន​ឱ្យ​មក​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា និង​ពង្រីក​ការ​នាំចូល​ផលិតផល​កសិកម្ម​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​ថែម​ទៀត។ ការ​ឯកភាព​នេះ​ធ្វើឡើង​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​រវាង​លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ចិន និង​លោក សុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​កម្ពុជា ក្នុង​ឱកាស​លោក​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ជា​លើកដំបូង​នៅ​ប្រទេស​ចិន ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​ឧសភា តប​តាម​ការ​អញ្ជើញ​ពី​សមភាគី​របស់​លោក។ ក្រសួង​ការបរទេស​កម្ពុជា​បញ្ជាក់​ថា៖ «ក្នុង​គោលបំណង​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​ឱ្យ​កាន់តែ​ច្រើន ឯកឧត្ដម វ៉ាង យី ស្វាគមន៍​សំណើ​របស់​ឯកឧត្ដម​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ ចិន្តាសោភា ឱ្យ​ភាគី​ចិន​សិក្សា​លទ្ធភាព​ពង្រីក ឬ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ថ្មី​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​កម្ពុជា។ ឯកឧត្ដម វ៉ាង យី ក៏​បាន​សន្យា​លើកទឹកចិត្ត​ក្រុមហ៊ុន និង​សហគ្រាស ចិន​ឱ្យ​ធ្វើ​ការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា និង​ពង្រីក​ការ​នាំចូល​ផលិតផល​កសិកម្ម​ពី​កម្ពុជា​ថែមទៀត»។ ក្រសួង​បញ្ជាក់​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដែល​ផ្សព្វផ្សាយ​នាថ្ងៃទី២៧ ខែ​ឧសភា ថា ភាគី​ចិន​ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ការ​បន្ត​គាំទ្រ​ផ្ដល់​ការ​បណ្ដុះបណ្ដាល​វិជ្ជាជីវៈ​សំដៅ​បង្កើន​ចំនួន​កម្លាំង​ពលកម្ម​ជំនាញ​នៅ​កម្ពុជា និង​បន្ត​គាំទ្រ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ធំៗ​នៅ​កម្ពុជា រួមមាន​ផ្នែក​ដឹកជញ្ជូន ភស្តុភារ​កម្ម ប្រព័ន្ធ​ស្រោចស្រព និង​ប្រព័ន្ធ​ធារាសាស្ត្រ ព្រមទាំង​គម្រោង​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​ចម្រុះ​ហ្វូណន​តេជោ។ ក្រសួង​ចាត់​ទុក​វិស័យ​ទាំងនេះ​មាន​សារសំខាន់​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ ដោយ​ចិន​មាន​បទពិសោធន៍​ជោគជ័យ​ជា​យូរ​មក​ហើយ​លើ​វិស័យ​ទាំងនេះ។ ភាគី​ទាំងពីរ​បាន​ឯកភាព​ផង​ដែរ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិស័យ​សំខាន់ៗ និង​មាន​សក្ដានុពល​ ដូចជា អប់រំ ទេសចរណ៍ កសិកម្ម​ទំនើប ការ​តភ្ជាប់ សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល (Digital) និង បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត (AI)។ ក្រៅពី​ជំនួប​ជាមួយ​លោក វ៉ាង យី ប្រមុខ​ការទូត​កម្ពុជា​ក៏បាន​ជួប​ជាមួយ​ លោក ហាន ចឹង (Han Zheng) អនុ​ប្រធានាធិបតី​ចិន និង​លោក ចាង ជៀនហ័រ (Zhang Jianhua) សមាជិក​ក្រុម​ដឹកនាំ​នៃ​បក្ស​កុម្មុយនីស្ត​ចិន​ប្រចាំ​គណៈកម្មការ​កំណែ​ទម្រង់ និង​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ និង​ជា​ប្រធាន​រដ្ឋបាល​ថាមពល​ជាតិ​ចិន។ ភាគី​កម្ពុជា-ចិន​បាន​ចាត់​ទុក​ «ចំណង​មិត្តភាព​ដែកថែប​» រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ថា​មាន​កំណើន​រឹងមាំ ហើយ​ថា កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​បាន​ដំណើរ​ការ​ដ៏​ល្អ​ប្រសើរ ដែល​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​តាម​រយៈ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទស្សនកិច្ច និង​ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​កម្រិត​ខ្ពស់​ជា​ញឹកញាប់។ ភាគីទាំងពីរ​បានឯកភាពបន្តជំរុញឱ្យកាន់តែច្រើន និង​ជិតស្និទ្ធ​ថែមទៀត ទាំង​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នីតិប្រតិបត្តិ និង​នីតិប្បញ្ញត្តិ ខណៈ​ភាគី​ចិន​បាន​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​ការ​បន្ត​គាំទ្រ​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​ «មាគ៌ា​អភិវឌ្ឍន៍​» ប្រទេស​ស្រប​តាម​លក្ខខណ្ឌ​ជាតិ​របស់​ខ្លួន និង​ក្នុង​ការ​ដើរ​តួនាទី​កាន់តែ​សំខាន់​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា ក៏​បាន​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​ជំហរ​ជា​គោលការណ៍​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​នូវ «គោលនយោបាយ​ចិន​មួយ» និង​ចាត់​ទុក​បញ្ហា​ហុងកុង តៃវ៉ាន់ ទីបេ និង​ស៊ីនជំាង (Xinjiang) ជា​កិច្ចការ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​ចិន ព្រមទាំង​បន្ត​គាំទ្រ​តួនាទី​កាន់តែ​សកម្ម​របស់​ចិន​ក្នុង​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ។ ភាគី​ទាំងពីរ​បាន​ទទួលស្គាល់​សារសំខាន់​នៃ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​រវាង​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន ក៏ដូចជា​វប្បធម៌​និង​វប្បធម៌ និង​បាន​ឯកភាព​គ្នា​សហការ​ជិតស្និទ្ធ​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​នេះ ជាពិសេស​ក្នុង​ចំណោម​យុវជន ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា និង​លោក ចាង ជៀនហ័រ បាន​ប្ដេជ្ញា​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ត្បូង​ពេជ្រ ដោយ​ផ្ដោត​ទៅ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ថាមពល​បៃតង ដែល​មាន​សារសំខាន់​ចាំបាច់​សម្រាប់​ទ្រទ្រង់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ច្រក​របៀង​ឧស្សាហកម្ម និង​បច្ចេកវិទ្យា» និង «ច្រក​របៀង​មច្ឆា និង​អង្ករ» ។ លោក​ ថុង ម៉េងដាវិត អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ ​និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​បង្រៀន​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​អន្តរជាតិ ​និង​គោលនយោបាយ​សាធារណៈ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា សន្ទុះ​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការ​វិនិយោគ​ចិន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ជា​លំដាប់ ខណៈ​ពេល​ដែល​កម្ពុជា​បាន​បង្កើន​ការ​នាំចេញ​ផលិតផល​កសិកម្ម​របស់​ខ្លួន​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចិន​កាន់តែ​ច្រើន​ឡើង បន្ទាប់​ពី​ការ​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីផ្សារ​សេរី​កម្ពុជា-ចិន និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ភាពជា​ដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​តំបន់ (RCEP)។ លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ចិន​គឺជា​ទីផ្សារ​ធំ​ជាងគេ​នៅ​អាស៊ី​សម្រាប់​កម្ពុជា​បង្កើន​ការ​នាំចេញ​ផលិតផល​របស់​ខ្លួន ក៏ដូចជា​បង្កើន​ឱកាស​ការងារ និង​ការ​បណ្ដាក់ទុន​បន្ថែម​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ចិន។ ក្រោម​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ឆកោណ​ត្បូង​ពេជ្រ​ កម្ពុជា​រំពឹង​ថា ចិន​នឹង​បង្កើន​បន្ថែម​ការ​វិនិយោគ កសាង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​បង្កើន​ការ​នាំចូល​ផលិតផល​កសិកម្ម​កម្ពុជា និង​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​កសាង​មូលធន​មនុស្ស ការ​អភិវឌ្ឍ​ពលកម្ម​ជំនាញ តាម​រយៈ​ការ​បង្កើន​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​ក្រសួង​ការងារ និង​បណ្ដុះបណ្ដាល​វិជ្ជាជីវៈ ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន និង​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​នៅ​កម្ពុជា»៕",ចិន​បាន​ឯកភាព​សិក្សា​លទ្ធភាព​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ថ្មី​នៅ​កម្ពុជា និង​សន្យា​ជំរុញ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​ខ្លួន​ឱ្យ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​បន្ថែម និង​ពង្រីក​ការ​នាំចូល​ផលិតផល​កសិកម្ម​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​ចិន។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​នេះ​ធ្វើឡើង​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ចិន លោក វ៉ាង យី និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​កម្ពុជា​លោក សុខ ចិន្តាសោភា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៣-២៥ ខែ​ឧសភា។ ភាគី​ចិន​ក៏​បន្ត​គាំទ្រ​កម្ពុជា​ក្នុង​វិស័យ​អប់រំ ទេសចរណ៍ កសិកម្ម​ទំនើប សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល និង AI ហើយ​ដើម្បី​ពង្រីក​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​វិស័យ​អន្តរជាតិ។ "រុស្ស៊ី​បាន​ព្រមាន​បាញ់​ទម្លាក់​យន្តហោះ​​ចម្បាំង​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល​របស់សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ F-16 ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​​ណា​មួយ​ប្រគល់​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​ខ្លួន​នោះ ប៉ុន្តែ​​​​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ​​រុស្ស៊ី​បាន​បដិសេធ​ថា​ ខ្លួន​​មិនបាន​គូសវាស​សម្រាប់​ការវាទី​ចូល​ប្រទេស​ណាតូ​ណាមួយ​ដែលជា​​អតី​ត​​​រដ្ឋ​ក្នុង​សហភាព​សូវៀតនោះទេ។ ​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​រ៉យទ័រ បាន​ផ្សាយ​ថា រុស្ស៊ី​គ្មាន​គំនិត​លើ​ប្រទេស​ណា​តូ​ណាមួយ​ឡើយ ហើយ​នឹងមិន​វាយប្រហារ​​ប្រទេស​ប៉ូឡូញ រដ្ឋបាល់​ទិ​ក ឬ​សាធារណរដ្ឋ​ឆេ​ក​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​លោកខាងលិច​ផ្គត់ផ្គង់​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ដល់​ប្រទេស​​អ៊ុយ​ក្រែ​ន នោះ​ពួកគេ​នឹងត្រូវ​បាញ់​ទម្លាក់​ដោយ​កងកម្លាំង​រុស្ស៊ី។ ​រុស្ស៊ី​​បាន​ចាប់ផ្តើម​ឈ្លាន​ពាន​ចូល​ទឹកដី​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​​ដែល​ជា​រដ្ឋ​ឯករាជ្យ​​ពេញលេញ​​ និង​ជារដ្ឋ​សមាជិក​​ពេញ​សិទ្ធិ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី ​២៤ ​​ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​ ២០២២ ដោយប្តេជ្ញា​ប្រើពេល​តែប៉ុន្មានថ្ងៃ​​ដើម្បី​ផ្តួល​រំលំ​​រដ្ឋាភិបាល​របស់ ប្រធានាធិបតី​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ដែលមាន​ទំនោរ​ទៅរក​បស្ចឹមប្រទេ​ស​ឬប្លុក​សេរី​ដឹកនាំ​ដោយសហរដ្ឋ​អាមេរិក។​ ​​ក្រោយ​ការ​​លើក​ទ័ព​ចូល​អ៊ុយក្រែន វិបត្តសង្គ្រាម​មិន​ឈ្នះ​មិនចាញ់​មួយ​នេះ​បាន​បង្កឱ្យមាន​វិបត្តិ​ដ៏​ជ្រៅ​បំផុត​នៅក្នុង​ទំនាក់ទំនង​របស់​រុស្ស៊ី​ជាមួយ​លោកខាងលិច​ចាប់តាំងពី​វិបត្តិ​មី​ស៊ី​ល​គុយបា​កាល​​ឆ្នាំ ១៩៦២​។ ថ្លែង​ទៅកាន់​អាកាសយានិក​របស់​កង​ទ័ពអាកាស​រុស្ស៊ី ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូ​ទីន បាន​និយាយថា សម្ព័ន្ធមិត្ត​យោធា​ដឹកនាំ​ដោយ​សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ពង្រីក​ឆ្ពោះទៅ​ទិសខាងកើត​ឆ្ពោះទៅកាន់​​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ចាប់តាំងពី​ការដួលរលំ​នៃ​សហភាពសូវៀត​ឆ្នាំ ១៩៩១ ប៉ុន្តែ​ថា​ ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ​មិនមាន​គម្រោង​វាយប្រហារ​រដ្ឋ​ណា​តូ​នោះទេ។ យោងតាម​​ការ​ចេញសេចក្តី​ប្រកាស​របស់​​វិមាន​ក្រឹម​ឡាំង​ដែល​បានចេញ​ផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ លោក ពូ​ទីន​​ បាន​​និយាយថា៖ «យើង​មិនមាន​ចេតនា​ឈ្លានពាន​ចំពោះ​រដ្ឋ​ទាំងនេះ​ទេ។ គំនិត​ដែលថា​យើង​នឹង​វាយប្រហារ​ប្រទេស​មួយចំនួនទៀត ដូចជា ប៉ូឡូញ រដ្ឋបាល់​ទិ​ក និង​ឆេ​ក​ក៏​កំពុង​ភ័យខ្លាច​ផងដែរ គឺ​​គ្មាន​ហេតុ​ផល​ទល់តែសោះ​។ វា​គ្រាន់តែ​ជា​លេស​​ប៉ុណ្ណោះ»។ ​កន្លង​មក​​ មេដឹកនាំ​ប្រទេសលោក​ខាងលិច​ រដ្ឋ​នានានៅ​អឺរ៉ុប​ខាងកើត​សុទ្ធ​តែ​បាន​​សន្និដ្ឋាន​ស្រដៀងៗ​គ្នា​ថា លោក​ ពូទីន​ នឹង​ពង្រីក​សង្គ្រាម​ឆ្ពោះ​ទៅ​ប្រទេសរបស់ពួកគេ នៅពេល​ដែល​ លោក​ ពូទីន​​ ឈ្នះសង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន ម្ល៉ោះហើយ​ទើប​​ពួកគេ​ ខិតខំ​​ឧបត្ថម្ភ​​​ និង​ផ្គត់ផ្គង់ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​នូវសព្វាវុធ​ ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ការ​ទូត​​តាមការ​អំពាវនាវ​របស់​អ៊ុយក្រែន។ វិមាន​ក្រឹម​ឡាំង ដែល​ចោទប្រកាន់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ថា ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​រុស្ស៊ី ដោយ​គាំទ្រ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន ទាំង​លុយ អាវុធ និង​ចារកម្ម និយាយថា ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ប្រហែលជា​មិនដែល​អាក្រក់​ជាង​នេះ​ទេ។ នេះ​បើ​តាមរ៉យទ័រ​។​ នៅពេល​សួរ​អំពី​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ដែល​លោកខាងលិច​បាន​សន្យាថា​នឹង​បញ្ជូន​ទៅកាន់​អ៊ុយ​ក្រែ​ន លោក ពូ​ទីន បាន​និយាយថា យន្តហោះ​បែបនេះ​នឹងមិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានភាព​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ឡើយ។ លោកពូ​ទីន​បាន​និយាយថា៖ «ប្រសិនបើ​ពួកគេ​ផ្គត់ផ្គង់​យន្តហោះ F-16 ហើយ​ពួកគេ​កំពុងនិយាយ​អំពី​រឿងនេះ ហើយ​ទំនងជាហ្វឹកហាត់​អ្នកបើក​យន្តហោះ វា​នឹងមិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានភាព​នៅលើ​សមរភូមិ​ទេ។ យើង​នឹង​បំផ្លាញ​យន្តហោះ ដូចដែល​យើង​បំផ្លាញ​រថក្រោះ រថពាសដែក និង​ឧបករណ៍​ផ្សេងទៀត រួមទាំង​ឧបករណ៍​បាញ់​គ្រាប់​រ៉ុក្កែត​ជាច្រើន»។ លោក ពូ​ទីន​ បាន​និយាយថា F-16 ក៏​អាច​ផ្ទុក​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ផងដែរ។ លោក ពូ​ទីន បាន​និយាយថា៖ «ជាការ​ពិត ប្រសិនបើ​ពួកវា​នឹងត្រូវ​បាន​ប្រើ​ពី​អាកាសយានដ្ឋាន​នៅក្នុង​ប្រទេស​ទី​បី ពួកគេ​ក្លាយជា​គោលដៅ​ស្របច្បាប់​សម្រាប់​យើង គ្រប់​ទីកន្លែង​ដែល​ពួកគេ​អាច​នឹង​ស្ថិតនៅ»។ កន្លងមក ប្រទេស​បែលហ្ស៊ិក ដា​ណឺ​ម៉ាក ន័​រវេ​ស និង​ហូ​ឡង់ ស្ថិតក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ដែល​បាន​សន្យា​បរិច្ចាគ​យន្តហោះ F-16 ។ សម្ព័ន្ធ​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​បាន​សន្យាថា​នឹង​ជួយ​បណ្តុះបណ្តាល​អ្នកបើក​យន្តហោះ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់​របស់​ពួកគេ៕",រុស្ស៊ី​បាន​ព្រមាន​បាញ់​ទម្លាក់​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ប្រសិន​បើ​ប្រទេស​នៃ​លោកខាងលិច​ផ្តល់​ជូន​ដល់​អ៊ុយ​ក្រែ​ន សម្រាប់​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​រុស្ស៊ី។ ទោះបីជា​រុស្ស៊ី​បាន​បដិសេធ​គំនិត​វាយ​ប្រហារ​ប្រទេស​នា​តូ ក៏ដោយ ភាគី​ខ្លួន​និយាយ​ថា​មិនមាន​គំរោង​ណាដែល​នឹងវាយប្រហារ​ប្រទេស​​នីមួយៗ​ដូចជា ប៉ូឡូញ រដ្ឋ​បាល់​ទិ​ក ឬ​សាធារណរដ្ឋ​ឆេកទេ។ ក្នុង​ទស្សនៈ​របស់​ខ្លួន លោក ពូ​ទីន​បាន​និយាយថា រដ្ឋ​ប៉ូឡូញ និង​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​នៅ​អឺរ៉ុប​ខាង​កើត​ហាក់​ដូចជា​មាន​ភ័យខ្លាច​ការវាយប្រហារ​របស់​រុស្ស៊ី ប៉ុន្តែ​វា​គ្រាន់​តែ​ជា​លេស​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ។ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ វិមាន​ក្រឹម​ឡាំង​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​និយាយ​ថា ពូ​ទីន​ថា «យើង​មិនមាន​ចេតនា​ឈ្លានពាន​ចំពោះ​រដ្ឋ​ទាំងនេះ​ទេ។» ក៏​ដូចជា​គ្មាន​គោល​ដៅ​វាយប្រហារ​ប្រទេស​ដែល​ជា​ណាតូ​នោះទេ។ យោង​តាម​ ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​រ៉យទ័រ លោក​ពូ​ទីន​បាន​ថ្លែងថា ទំនាក់ទំនង​រវាង​រុស្ស៊ី​នឹង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​អាក្រក់​បំផុត​ក្នុង​រយៈពេល​នេះ ក្រោយការ​ចាប់ផ្តើម​សង្គ្រាម​មួយ​ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​កាលពី​ថ្ងៃទី ​២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ ។ លោក ពូ​ទីន បាន​ថ្លែងថា ប្រសិនបើ​ពួកលោក​ផ្តល់​ជូន​យន្តហោះ F-16 ទៅកាន់​អ៊ុយ​ក្រែ​ន កងកម្លាំង​រុស្ស៊ី​នឹង​បាញ់​ទម្លាក់​យន្តហោះ​ទាំងនោះ ដូចដែល​បាន​ធ្លាប់បាញ់​ទម្លាក់​រថក្រោះ និង​រថពាសដែក​ផ្សេងៗ​​ មក​មុន​​។ "លោក Unai Emery អ្នកចាត់ការក្រុម Aston Villa បានបន្តកិច្ចសន្យាដឹកនាំក្រុមបន្តទៀត រយៈពេល ៥ឆ្នាំ ពោលរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២៩។ នេះបើតាមការប្រកាសរបស់ក្លិប​ Aston Villa នាថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ស្របពេលកិច្ចសន្យានេះ។ លោក Emery អ្នកចាត់ការសញ្ជាតិអេស្ប៉ាញ បានចូលដឹកនាំក្រុម Aston Villa ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ដោយបានជួយក្រុមឡើងមកឈរនៅចំណាត់ថ្នាក់កំពូលទាំង៤ Premier League ដោយទទួលបានកៅអី UEFA Champions League លើកដំបូងចាប់តាំងពីរដូវកាល ១៩៨២-៨៣។ រដូវកាល ២០២៣-២៤ លោក Emery បាននាំ Aston ឡើងដល់វគ្គពាក់កណ្តាលផ្តាច់ព្រ័ត្រពានរង្វាន់ Europa Conference League ផងដែរ។ ការនាំក្រុមឡើងទៅកាន់ការប្រកួត UEFA Champions League រដូវកាលក្រោយអាចជាមូលហេតុ ធ្វើឱ្យក្លិបពេញចិត្តនិងផ្តល់កុងត្រាបន្ថែមដល់លោកអ្នកចាត់ការអេស្ប៉ាញរូបនេះ។ កាលពីឆ្នាំ ២០២២ អំឡុងពេលមកដឹកនាំដំបូងរបស់លោក Emery ក្លិប Aston ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៧ ក្នុងតារាង Premier League ប៉ុន្តែក្រុមមួយនេះបានកែប្រែយ៉ាងឆាប់រហ័សក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Emery។ «ខ្ញុំរីករាយក្នុងការបោះជំហានទៅមុខ ហើយនឹងទំនួលខុសត្រូវក្នុងការដឹកនាំក្លិបនេះបន្ត។ ទីនេះពិតជាមានទំនាក់ទំនងដ៏អស្ចារ្យក្នុង Aston Villa។ មិនថាកម្លាំងចិត្តនៃការគាំទ្រ របស់អ្នកគាំទ្រ ដែលតែងតែជួយដល់យើងរហូតអាចបង្កើតរឿងដែលខុសប្លែក ដើម្បីឱ្យមានអារម្មណ៍ថាទីនេះជាផ្ទះមួយ។ យើងពិតជារំភើបក្នុងការបន្តដំណើររបស់យើង ដែលគ្មានដែលកំណត់នៃសុបិន្ត។»។ លោក Emery បាននិយាយបែបនេះ បន្ទាប់ពីបានចុះកិច្ចសន្យាថ្មីរួចមក។ អតីតគ្រូបង្វឹកក្រុម Sevilla និង Arsenal កន្លងមកក៏ធ្លាប់បានចុះកិច្ចសន្យា បន្តជាមួយនឹងក្រុម Aston Villa ម្តងរួចមកហើយកាលពីខែមេសា ដោយកិច្ចសន្យានោះបានធ្វើឱ្យលោក Emery ដឹកនាំក្រុមត្រឹមឆ្នាំ ២០២៧ តែប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងណាការបន្តកុងត្រាបន្ថែមរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២៩ លោក Emery ត្រូវបានគេដឹងថា ក៏បានទទួលប្រាក់ថ្លៃការងារកើនឡើងផងដែរ៕","លោក Unai Emery ដែលគឺជាអ្នកចាត់ការក្រុមរបស់ Aston Villa បានទទួលកិច្ចសន្យាដឹកនាំក្រុមនេះរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ពោលរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២៩។ លោក Emery ចូលដឹកនាំក្រុម Aston Villa ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ និងបានជួយដល់ក្រុមអាចឈ្នះនៅចំណាត់ថ្នាក់កំពូលទាំង៤ Premier League ដោយទទួលបានកៅអី UEFA Champions League ដូចដែលមានក្នុងវគ្គចាប់តាំងពីរដូវកាល ១៩៨២-៨៣។ នៅឆ្នាំ ២០២៣-២៤, លោក Emery បាននាំក្រុមដល់វគ្គពាក់កណ្តាលផ្តាច់ព្រ័ត្រពានរង្វាន់ Europa Conference League រួចធ្វើឱ្យក្រុមឡើងទៅកាន់ការប្រកួតនៅក្នុង UEFA Champions League ក្រោយនេះ។ លោក Emery បានកែប្រែករណីជួយដល់ក្រុមនៅចំណាត់ថ្នាក់ខាងក្រោមក្រៅពីការដឹកនាំដំបូងនោះ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការបោះជំហានទៅមុខនេះមានទំនាក់ទំនងដ៏អស្ចារ្យនិងទទួលបានការគាំទ្រពីក្រុម។" "នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Tesla លោក Elon Musk នៅថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា បានបង្ហាញការមិនគាំទ្រអាម៉េរិក ដែលបានដំឡើងពន្ធនាំចូលលើរថយន្តអគ្គិសនីរបស់ចិន។ បើតាមមេក្រុមហ៊ុន Teslaរូបនេះ ការដំឡើងពន្ធ គឺមិនល្អឡើយ។ អាម៉េរិក កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា បានប្រកាសដំឡើងពន្ធយ៉ាងខ្លាំងលើយានយន្តអគ្គិសនី បន្ទះឈីបកុំព្យូទ័រ ឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រ និងទំនិញផ្សេងទៀតពីសេដ្ឋកិច្ចទីពីររបស់ពិភពលោក។ ដោយឡែក​ពន្ធ​លើ​យានយន្ត​អគ្គិសនី​បាន​កើនឡើង​៤​ដង គឺ​ដល់​ជាង​១០០ភាគរយ។ នៅឯវេទិកាបច្ចេកវិទ្យា Viva នៅទីក្រុងប៉ារីសនៅថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា លោក Elon Musk បានបញ្ជាក់ថា ទាំងរូបលោក និងក្រុមហ៊ុនមិនបានស្នើឱ្យដាក់ពន្ធនាំចូលនេះទេ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ៖« ខ្ញុំក៏ភ្ញាក់ផ្អើលដែរ ពេលបានឮព័ត៌មាននោះ។ បទប្បញ្ញត្តិដែលកំណត់ពាណិជ្ជកម្មសេរី ឬបង្ខូចថ្លៃទីផ្សារគឺមិនល្អទេ»។ នេះបើតាមសារព័ត៌មាន​ Reuters ។ នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Tesla រូបនេះបន្តថា ក្រុមហ៊ុននៅតែប្រជែងគ្នាបានយ៉ាងល្អក្នុងប្រទេសចិនដោយគ្មានការគាំទ្រណាមួយឡើយ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា៖ «ខ្ញុំ​មិន​គាំទ្រ​ការ​យក​ពន្ធ​នាំ​ចូល​ទេ»។ ការប៉ាន់ស្មានតម្លៃសរុបនៃការនាំចូលទំនិញចិន ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋបាល ចូ បៃឌិន ក្នុងការបង្កើនពន្ធលើផលិតផលមួយចំនួនមានតម្លៃ ១៨ពាន់លានដុល្លារ។ គោលនយោបាយនៃការដំឡើងពន្ធនាំចូលត្រូវបានរក្សាដោយរដ្ឋបាលរបស់ប្រធានាធិបតី ចូ បៃឌិន ចាប់តាំងពីអតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ។ គោល​បំណង​នៃ​គោល​នយោបាយ​ទាំង​នេះ​គឺ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​ការ​ផលិត​របស់​ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុករបស់អាម៉េរិក។ រថយន្តអគ្គិសនីរបស់ចិន បានបង្កើនវត្តមានយ៉ាងសកម្មនៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នៅក្នុងខែមករា បន្ទាប់ពីបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុត្រីមាសទី៤ឆ្នាំ២០២៣ លោក Musk បានសរសើរក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តរបស់ប្រទេសនេះ។ លោកថា ក្រុមហ៊ុនចិនប្រកួតប្រជែងខ្ពស់ នឹងទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំងនៅខាងក្រៅប្រទេសចិន បើទោះបីជាមានការកម្រិតពន្ធនាំចូល និងរបាំងពាណិជ្ជកម្ម។ «ប្រសិនបើមិនមានរបាំងពាណិជ្ជកម្មទេ ពួកគេនឹងកំទេចក្រុមហ៊ុនរថយន្តផ្សេងទៀតនៅក្នុងពិភពលោក។ ពួកគេពិតជាល្អណាស់»។ លោក Musk ធ្លាប់បាននិយាយបែបនេះ។ ការលើកឡើងទាំងនេះបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនរថយន្តអគ្គិសនីរបស់អាម៉េរិកកំពុងប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងពីដៃគូប្រកួតប្រជែងរបស់ចិនដូចជា BYD ដែលជាក្រុមហ៊ុនកំពុងបង្កើនវត្តមានរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្លាំងនៅទូទាំងពិភពលោក៕ ","នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Tesla លោក Elon Musk បានបង្ហាញការមិនគាំទ្រអាម៉េរិកដែលបានដំឡើងពន្ធនាំចូលលើរថយន្តអគ្គិសនីរបស់ចិននៅថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា។ លោកបាននិយាយថា ការដំឡើងពន្ធនេះគឺមិនល្អ ហើយគោលនយោបាយនេះបានរក្សាដោយរដ្ឋបាលចូ បៃឌិន ចាប់តាំងពីអតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដើម្បីគាំទ្រដល់ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក។ នៅវេទិកាបច្ចេកវិទ្យា Viva នៅទីក្រុងប៉ារីស, លោក Musk បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកនៅតែប្រជែងគ្នាបានយ៉ាងល្អក្នុងប្រទេសចិនដោយគ្មានការគាំទ្រណាមួយ និងមិនគាំទ្រការដំឡើងពន្ធនាំចូលនេះទេ។ រថយន្តអគ្គិសនីចិនកំពុងបង្កើនវត្តមាននៅទូទាំងពិភពលោក ហើយក្រុមហ៊ុនចិនអាចទទួលបានជោគជ័យខ្លាំងនៅក្រៅប្រទេស បើមិនមានរបាំងពាណិជ្ជកម្ម៕" "រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរតនាគារអាម៉េរិក លោកស្រី Janet Yellen បានចោទប្រកាន់យុទ្ធសាស្ត្រឧស្សាហកម្មរបស់ចិន ថាបានគំរាមកំហែងជាសកល ដែលត្រូវការការសម្របសម្រួលជាមួយអឺរ៉ុបដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាលំហូរទំនិញថោកៗពាសពេញពិភពលោក។ ថ្លែងនៅក្នុងទីក្រុង Frankfurt អាល្លឺម៉ង់ នៅថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា លោកស្រី Janet Yellen បានអំពាវនាវឱ្យអឺរ៉ុបឆ្លើយតបទៅនឹងគោលនយោបាយឧស្សាហកម្មរបស់ចិនតាមរបៀប «វិធីបង្រួបបង្រួម » ដើម្បីជួយក្រុមហ៊ុនផលិតនៅលើភាគីទាំងសងខាងនៃមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកអាចបន្តដំណើរការអាជីវកម្ម។ ដោយលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃសម្ព័ន្ធភាពអាម៉េរិក-អឺរ៉ុប លោកស្រី Yellen បានចោទប្រកាន់លើផលិតកម្មឧស្សាហកម្មលើសចំណុះរបស់ចិន ថាបានគំរាមកំហែងទាំងក្រុមហ៊ុនរបស់សម្ព័ន្ធភាព និងទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើន។ ការលើកឡើងរបស់លោកស្រី Yellen ធ្វើឡើងមួយសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃឌិន បានប្រកាសពន្ធថ្មីលើរថយន្តអគ្គិសនី បន្ទះសូឡា សឺមីកុងឌុចទ័រ ដែកថែប និងផលិតផលឧស្សាហកម្មយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងៗទៀតដែលនាំចូលពីចិន។ កាលពីខែមេសា លោកស្រី Yellen បានប្រាប់មន្ត្រីចិនថា អាម៉េរិកនឹងមិនទទួលយកការផលិតច្រើនហួសហេតុរបស់ប្រទេសនេះទេ ដោយធ្វើឱ្យទីផ្សារពិភពលោកពោរពេញដោយទំនិញថោកៗ។ អាម៉េរិករំពឹងថា សម្ព័ន្ធភាពជាមួយ EU នឹងបញ្ចុះបញ្ចូលថា ដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់ខ្លួន ត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការដំឡើងរបាំងការពារ ដើម្បីទប់ស្កាត់រថយន្តអគ្គិសនី អាគុយ និងទំនិញផ្សេងទៀតពីការត្រួតត្រាទីផ្សារលោកខាងលិច។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រីបាននិយាយថា អាម៉េរិកមិនព្យាយាមអនុវត្តគោលនយោបាយប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងនោះទេ។ និន្នាការ​គាំពារនិយម​ទំនង​ជា​ក្លាយ​ជា​ចំណុច​នៃ​ជម្លោះ​រវាង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង និង​ប្រទេស​ជឿនលឿន​ខាង​លិច។ កាលពីសប្តាហ៍មុន បន្ទាប់ពីលោក បៃឌិន បានប្រកាសដំឡើងពន្ធដល់ ១៨ពាន់លានដុល្លារលើផលិតផលចិន អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅទីក្រុង Washington លោក Liu Pengyu បានចេញសារប្រឆាំងភ្លាមៗ។ លោក Liu បាននិយាយថា ៖« យើងរំពឹងថា អាម៉េរិកអាចទទួលយកទស្សនៈវិជ្ជមាននៃការអភិវឌ្ឍរបស់ចិន និងបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ពាក្យលើសចំណុះជាលេសសម្រាប់ការគាំពារនិយមពាណិជ្ជកម្ម»។ ពន្ធគយថ្មីរបស់អាម៉េរិកអាចដាក់សម្ពាធបន្ថែមទៀតលើអឺរ៉ុបឱ្យបង្កើតរបាំងពាណិជ្ជកម្មដើម្បីការពារទីក្រុងប៉េកាំងពីការផ្លាស់ប្តូរការនាំចេញកាន់តែច្រើននៅទីនោះ។ មន្ត្រីអឺរ៉ុបកំពុងពិចារណាដាក់ពន្ធបន្ថែមលើរថយន្តចិន ដែលបង្កការគំរាមកំហែងពិសេសដល់អាល្លឺម៉ង់។ ប្រហែល ៣៧ភាគរយនៃយានជំនិះអគ្គិសនីទាំងអស់ដែលនាំចូលទៅអឺរ៉ុបត្រូវបានផលិតនៅចិន រួមទាំងម៉ាកក្នុងស្រុកដូចជា ក្រុមហ៊ុន Tesla និងក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តអាល្លឺម៉ង់ដែលមានរោងចក្រនៅទីនោះ។ អឺរ៉ុប ជាទីផ្សាររថយន្តអគ្គិសនីធំទីពីររបស់ពិភពលោក ហើយការនាំចូលបានកើនឡើងកាលពីឆ្នាំមុនដល់ ១១,៥ ពាន់លានដុល្លារ ពី ១,៦ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២០ ។ គណៈកម្មការអឺរ៉ុបកំពុងស៊ើបអង្កេតថាតើការឧបត្ថម្ភធនរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងដល់ក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនកំពុងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ឧស្សាហកម្មរថយន្តក្នុងតំបន់ដែរឬយ៉ាងណា។ វិស័យនេះផ្តល់ការងារដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលជិត ១៤លាននាក់នៅអឺរ៉ុប ដោយបាននាំចេញរថយន្តចំនួន ៦លានគ្រឿងកាលពីឆ្នាំមុន៕","ដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរតនាគារអាម៉េរិក លោកស្រី Janet Yellen បានចោទប្រកាន់យុទ្ធសាស្ត្រឧស្សាហកម្មរបស់ចិនថាគំរាមកំហែងជាសកលនិងអំពាវនាវឱ្យអឺរ៉ុបចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាលំហូរទំនិញថោកៗពាសពេញពិភពលោក។ ថ្លែងនៅទីក្រុង Frankfurt នៅថ្ងៃទី ២១ ខែឧសភា, លោកស្រី Yellen បានស្នើឱ្យអឺរ៉ុបមានវិធីបង្រួបបង្រួមដើម្បីជួយក្រុមហ៊ុនផលិតអាម៉េរិក និងអឺរ៉ុប។ លោកស្រីបានសង្កត់ថាផលិតកម្មឧស្សាហកម្មលើសចំណុះរបស់ចិនគំរាមកំហែងដល់ក្រុមហ៊ុននៅសម្ព័ន្ធភាព និងទីផ្សាររីកចម្រើន។ សារលើកឡើងនេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋបាលបៃឌិនបានដំឡើងពន្ធលើរថយន្តអគ្គិសនី និងផលិតផលឧស្សាហកម្មចិនមួយចំនួន។ អាម៉េរិករំពឹងថាសម្ព័ន្ធភាពជាមួយ EU នឹងបញ្ចុះបញ្ចូលដៃគូពាណិជ្ជកម្មដើម្បីទប់ស្កាត់ការត្រួតត្រាទីផ្សារលោកខាងលិចដោយទំនិញចិន។ លោកស្រី Yellen បានបញ្ជាក់ថា អាម៉េរិកមិនព្យាយាមអនុវត្តគោលនយោបាយប្រឆាំងចិនទេ។" "ភ្នំពេញ៖ រដ្ឋបាលខេត្តប៉ៃលិន បានដាក់ដំណើរការរថយន្តដឹកសិស្សនិស្សិតដោយឥតគិតថ្លៃ ដើម្បីសម្រួលដល់ការលំបាករបស់សិស្ស-និស្សិត ដែលមានជីវភាពខ្វះខាត រួមទាំងកាត់បន្ថយហានិភ័យ ដែលកើតចេញពីការធ្វើដំណើរឆ្ងាយតាមទោចក្រយាន។ សេវាសាធារណៈនេះ ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការពីថ្ងៃទី១៧ឧសភា តទៅ ដោយមានការគាំទ្រច្រើន ពីមហាជន។ «សិស្សនិស្សិតដែលមានបំណងចង់បន្តការសិក្សានៅវិទ្យាល័យ ឬសាកលវិទ្យាល័យនានា ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គឺអាចជិះរថយន្តក្រុងបានដោយឥតគិតថ្លៃ »។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់់រដ្ឋបាលខេត្តប៉ៃលិន ដោយបន្តរៀបរាប់ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងថា ចំពោះការធ្វើដំណើរ គឺបែងចែកជាពីរពេល។ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៧ឧសភា រថយន្តសាធារណៈបានចេញដំណើរជាផ្លូវការ ពីខេត្តប៉ៃលិន ទៅបាត់ដំបង នៅម៉ោង៦ល្ងាច។ ចំណតរថយន្ត នៅសួនច្បារកុមារ ទល់មុខវិមានឯករាជ្យខេត្តប៉ៃលិន។ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៩ឧសភា រថយន្តនឹងចេញដំណើរពីបាត់ដំបងទៅប៉ៃលិន នៅម៉ោង៦ល្ងាច ខណៈចំណតរថយន្ត ស្ថិតនៅមុខសាកលវិទ្យាល័យគ្រប់គ្រង និងសេដ្ឋកិច្ច(UME)។ បើតាម លោក វិត ចាន់ធឿន មន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តប៉ៃលិន ការសម្រេចដាក់ដំណើរការជាផ្លូវការនូវឡានក្រុងសាធារណៈសម្រាប់សិស្សនិស្សិត គឺទទួលបានការគាំទ្រច្រើនពីសាធារណជន។ លោកបានថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ តាមទូរសព្ទ នាថ្ងៃទី១៧ឧសភាថា៖ «នៅថ្ងៃនេះ មានសិស្សនិស្សិតជាង៣០រូបហើយ បានទាក់ទងមកអាជ្ញាធរខេត្ត ដើម្បីចុះឈ្មោះដំណើរ។ ពួកគេ(សិស្សនិស្សិត) រួមទាំងឱពុកម្ដាយ សប្បាយរីករាយពេលដឹងថា ធ្វើដំណើរទៅវិញទៅមកដោយឥតគិតថ្លៃ ព្រោះខេត្តប៉ៃលិនពុំទាន់មានសាកលវិទ្យាល័យ ហើយត្រូវធ្វើដំណើរឆ្ងាយ រហូតដល់បាត់ដំបងដើម្បីសិក្សា»។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តរូបនេះ បន្តរៀបរាប់ថា ក្រុមការងារនឹងរៀបចំឡានក្រុង ដល់សិស្សនិស្សិត ឱ្យបានគ្រប់ចំនួន។ សម្រាប់សិស្ស-និស្សិត​ និង​អាណាព្យាបាល​អាច​ទាក់ទង​​ទីចាត់ការ​រដ្ឋបាល សាលាខេត្ត​ប៉ៃលិន តាមរយៈ​លេខ​ទូរស័ព្ទ ០៨៨ ៦៧៨៩-២៩៥, ០១៦ ៤១៦ ៦៦៨, ០៩៧ ៥៧៩ ៧៨៧៨ រៀងរាល់​ម៉ោង​ធ្វើការ ដើម្បីផ្ដល់ដំណឹងពីវត្តមានក្នុងការធ្វើដំណើរ៕ ",រដ្ឋបាលខេត្តប៉ៃលិន បានដាក់ដំណើរការរថយន្តដឹកសិស្សនិស្សិតដោយឥតគិតថ្លៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី ១៧ ខែឧសភា ដើម្បីជួយសម្រួលការលំបាក និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការធ្វើដំណើរចម្ងាយ។ សេវាសាធារណៈនេះបានទទួលការគាំទ្រច្រើនពីសាធារណជន។ សិស្សនិស្សិតដែលចង់បន្តការសិក្សានៅបាត់ដំបងអាចប្រើប្រាស់សេវានេះដោយឥតគិតថ្លៃ។ រថយន្តបានចេញដំណើរពីប៉ៃលិនទៅបាត់ដំបងនៅម៉ោង ៦ ល្ងាច ថ្ងៃសុក្រ និងត្រឡប់ពីបាត់ដំបងនៅម៉ោង ៦ ល្ងាច ថ្ងៃអាទិត្យ។ លោក វិត ចាន់ធឿន មន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តប៉ៃលិន បាននិយាយថា ការបង្កើតសេវានេះទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជន និងមានសិស្សនិស្សិតជាង ៣០ រូបបានចុះឈ្មោះរួចហើយ។ ចំពោះព័ត៌មានបន្ថែម អាណាព្យាបាលអាចទាក់ទងរដ្ឋបាលខេត្តតាមលេខទូរស័ព្ទដែលបានផ្ដល់៕ "ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជា បានដាក់គោលដៅ កាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ត្រឹមសូន្យ ក្នុងឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើតាមលោក អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន ។ ក្រសួងបរិស្ថាន បានសហការជាមួយមូលនិធិ W Foundation រៀបចំវេទិកា ស្តីពីសកម្មភាពអាកាសធាតុសាកល ២០២៤ នាថ្ងៃទី១៦ ដល់១៧ ឧសភា ក្នុងគោលបំណងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សាបង្កើនការយល់ដឹងអនាគតកម្ពុជា លើទស្សនៈទាន និងសកម្មភាពប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អព្យាក្រឹត្យកាបូន រួមទាំងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មឥណទានកាបូន នៅលើពិភពលោក។ ក្នុងកម្មវិធីនេះ លោក Kevin W Lee ប្រធានមូលនិធិ W Foundation បានលើកឡើងថា វេទិកានេះ ជាការនាំនូវគំនិតនុវានុវត្តន៍ ការផ្លាស់ប្តូរលទ្ធផលសិក្សាស្រាវជ្រាវ ការកសាងភាពជាដៃគូថ្មីៗ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងការឆ្លើយតបដោយប្រសិទ្ធភាព ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នៅលើសាកលលោក និងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ចំណែកលោក អ៊ាង សុផល្លែត ក៏បានចាត់ទុកការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជាផលប៉ះពាល់មួយផ្នែកធំ លើជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ និងសេដ្ចកិច្ចសង្គមជាតិ។ ក្នុងនាមជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោកបានកំណត់ទិសដៅការងារជាអាទិភាព ក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងបន្សាំការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទាក់ទងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន បានលើកឡើងពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលបណ្តាលឱ្យមានរលកកម្ដៅ ខ្យល់ព្យុះ ទឹកជំនន់ ភាពរាំងស្ងួត និងអាកាសធាតុមិនប្រក្រតីជាច្រើនទៀត ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរបស់ប្រជាជន ,បរិស្ថាន និងការបាត់បង់ជីវចម្រុះ។ លោក អ៊ាង សុផល្លែត ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «កម្ពុជាបានកំណត់យកកាត់បន្ថយ ការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ឱ្យបានអតិបរិមានៅសូន្យ នៅឆ្នាំ២០៥០ តាមរយៈការបង្កើនគម្របព្រៃឈើ ឱ្យបាន៦០ភាគរយ ដោយបណ្តុះ និងចែកកូនឈើ ឱ្យបាន ១លានដើមជូនដល់សាធារណជន ដាំដោយឥតគិតថ្លៃ ការប្រើប្រាស់ថាមពលករកើតឡើងវិញ ការប្រើប្រាស់រថយន្តអគ្គិសនី និងការណែនាំពីបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗជាដើម»។ សូមជម្រាបថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់វិធានប្រតិបត្តិ តាមមាត្រា៦ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស៍ ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ដោយប្រសិទ្ធភាព ជាពិសេសជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តដល់កម្ពុជា ក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មកាបូនប្រកបដោយតម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងស្របតាមស្តង់ដាអន្តរជាតិ៕ ",កម្ពុជាបានដាក់គោលដៅកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ឱ្យបានអតិបរិមាសូន្យក្នុងឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើតាមលោកអ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន។ ក្រសួងបានសហការជាមួយមូលនិធិ W Foundation រៀបចំវេទិកាស្តីពីសកម្មភាពអាកាសធាតុសាកល ២០២៤ នៅថ្ងៃទី១៦ ដល់ ១៧ ខែឧសភា ដើម្បីពិភាក្សាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អព្យាក្រឹត្យកាបូន និងពាណិជ្ជកម្មឥណទានកាបូន។ លោក Kevin W Lee ប្រធានមូលនិធិ W Foundation បានលើកឡើងថា វេទិកានេះនាំមកនូវគំនិតថ្មី ការផ្លាស់ប្តូរលទ្ធផលសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងការកសាងភាពជាដៃគូថ្មីៗ ដើម្បីកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។ លោក អ៊ាង សុផល្លែត បានបញ្ជាក់ថាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ និងសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ហើយកម្ពុជាមានគម្រោងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់អោយសូន្យនៅឆ្នាំ ២០៥០ តាមរយៈការកើនឡើងនៃគម្របព្រៃឈើ ឱ្យបាន៦០ភាគរយ និងការប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញ និងរថយន្តអគ្គិសនី៕ "«អង្ករកម្ពុជា» ម៉ាកយីហោ Amru Rice កំពុងពេញនិយម និងលក់ដាច់ខ្លាំងនៅប្រទេសហ៊្វាងឡង់ ដាណឺម៉ាក ស៊ុយអ៊ែត និងន័រវែស។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពី លោក សុង សារ៉ន អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនអេមរុរាយស៍កម្ពុជា (Amru Rice Cambodia Co,. Ltd) និងជាប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល​សហព័ន្ធ​ស្រូវអង្ករ​កម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា។ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនអេមរុរាយស៍កម្ពុជារូបនេះ បញ្ជាក់ថា ភាពពេញនិយមរបស់ «អង្ករកម្ពុជា» នៅតាមបណ្ដាប្រទេសទាំងនេះ គឺកើតឡើងចេញពី រសជាតិឆ្ងាញ់ ក្លិនក្រអូប​ ភាពទន់ និងតម្លៃសមរម្យ។ ម្យ៉ាងទៀត ​ភាពប្រណិត និងការដាំដុះតាមលក្ខណៈសេរីរាង្គ ​បានផ្ដល់នូវទំនុបចិត្ត​ផ្នែកសុខភាព និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកបរិភោគ។ លោក សុង សារ៉ន បន្ថែមដូច្នេះថា៖«មិនត្រឹមតែប្រទេសហ៊្វាងឡង់ អង្ករកម្ពុជា ​ក៏មានភាពល្បីល្បាញនៅដាណឺម៉ាក ស៊ុយអ៊ែត និងន័រវែស ផងដែរ។ ប្រទេសទាំងអស់នេះ គឺគិតគូរពីបញ្ហាសុខភាពណាស់ ដូច្នេះ ពួកគេចិត្តអង្ករប្រណិតកម្ពុជា ព្រោះវាមានលក្ខណៈសេរីរាង្គ។ ខ្ញុំមានការត្រេកអរ ព្រោះថាមិនមានតែពលរដ្ឋហ៊្វាងឡង់ ទិញអង្ករយកទៅដាំបាយហូបប៉ុណ្ណោះទេ ក្នុងនោះក៏មានភោជនីយដ្ឋានផងដែរ។ ខ្ញុំឃើញថា​មានការគាំទ្រច្រើន»។ កាលពីឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមហ៊ុនអេមរុរាយស៍កម្ពុជា បាននាំអង្ករទៅកាន់ប្រទេសហ៊្វាងឡង់ប្រមាណ ២៣០០តោន។ ដោយឡែក នៅឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមហ៊ុនខ្មែរមួយនេះ គម្រោងនាំចេញក្នុងទំហំ ២៨០០តោន។ ក្រុមហ៊ុនអេមរុរាយស៍ នាំចេញអង្ករល្អប្រណិត និង អង្ករសិរីរាង្គ ទៅជាង៤០ប្រទេសនៅលើពិភពលោក ជាពិសេស ប្រទេសក្នុងសហគមន៍អឺរុប (EU) ចិន អូស្រ្តាលី សហរដ្ឋអាមេរិច និង ទីផ្សេងៗទៀត។ ក្រុមហ៊ុន មានផែនការនាំចេញសរុប ៤៥,០០០តោន ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ក្នុងនោះ៣០ភាគរយ ជាអង្ករសរីរាង្គ និង៧០ភាគរយ ជាអង្ករល្អប្រណិត។ សូមជម្រាបថា នៅឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាទទួលបានចំណូលជាង ១ ៧០០លានដុល្លារ ពីការនាំចេញស្រូវ-អង្ករ","អង្ករកម្ពុជា ម៉ាកយីហោ Amru Rice កំពុងពេញនិយម និងលក់ដាច់ខ្លាំងនៅប្រទេសហ៊្វាងឡង់ ដាណឺម៉ាក ស៊ុយអ៊ែត និងន័រវែស។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ពីលោក សុង សារ៉ន អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន Amru Rice Cambodia Co., Ltd និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែឧសភា។ ភាពពេញនិយមរបស់អង្ករកម្ពុជា គឺដោយសាររសជាតិឆ្ងាញ់ ក្លិនក្រអូប ភាពទន់ និងតម្លៃសមរម្យ រួមទាំងភាពប្រណិត និងការដាំដុះតាមលក្ខណៈសេរីរាង្គ ដែលផ្តល់នូវទំនុកចិត្តផ្នែកសុខភាព និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកបរិភោគ។ ក្រុមហ៊ុន Amru Rice Cambodia បាននាំអង្ករទៅកាន់ហ៊្វាងឡង់ ២,៣០០ តោន ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ហើយគ្រោងនាំចេញ ២,៨០០ តោន ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤។ ក្រុមហ៊ុននេះបាននាំចេញអង្ករទៅជាង ៤០ ប្រទេស ជាពិសេស EU ចិន អូស្រ្តាលី សហរដ្ឋអាមេរិក និងទីផ្សារផ្សេងៗទៀត មានផែនការនាំចេញសរុប ៤៥,០០០ តោន ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ដែលក្នុងនោះ ៣០ ភាគរយ ជាអង្ករសេរីរាង្គ និង ៧០ ភាគរយ ជាអង្ករល្អប្រណិត។" "ភ្នំពេញ​៖ កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន បានទទួលកិត្តិយសឡើងទទួលពានរង្វាន់ Inspirational Women Hall of Fame ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 (Hall of Fame in Singapore 2024) ដែលប្រារព្ធឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅប្រទេសសិង្ហបុរី។ លើវេទិកា ដៃកំពុងកាន់ពាន ស៊ីន យូប៊ីន បានប្រាប់ភ្ញៀវក្នុងពិធី ដែលសុទ្ធសឹងជា អ្នកធុរកិច្ចល្បីៗមកពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ថា កុំមើលរំលង ក្នុងការមកបណ្តាក់ទុន ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 (Hall of Fame in Singapore 2024) គឺជាកម្មវិធី ដែលផ្តល់ពានរង្វាន់ទៅកាន់បុគ្គល មានឥទ្ធិពលលើបណ្ដាញសង្គម ទាំងផ្នែកសិល្បៈ និងអ្នកជំនួញនៅអាសីអាគ្នេយ៌ ។ កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន ជាតារាសម្ដែង ដែលកំពុងទទួលបានការទទួលស្គាល់ពីសមត្ថភាព ទាំងក្នុងកម្រិតជាតិ និងអន្តរជាតិ បានទទួលពាន់រង្វាន់ inspirational women hall of fame 2024 ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា កន្លងទៅ។ ពាននេះផ្តល់ជូនដល់បុគ្គល ដែលមានសម្ថភាពច្រើនផ្នែក និងមានស្នាដៃ ដែលមហាជនទទួលស្គាល់ច្រើនជាងគេ ព្រមទាំងជាបុគ្គលដែលមានការបំផុសគំនិតដល់អ្នកដទៃ។ ក្នុងកម្មវិធី តារាសម្ដែងទម្រង់មុខមូលពងក្រពើ ស្អាតដូចគំនូររូបនេះ បានលើកចំណុចល្អៗជាច្រើនពីកម្ពុជា ទាំងផ្នែកភូមិសាស្រ និងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជា ក្នុងវិស័យវិនិយោគ ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេស ឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ កញ្ញា បាននិយាយទៅកាន់អ្នកវិនិយោគ ដែលនាងជួបផ្ទាល់៖«បើលោកអ្នក ចង់ពង្រីកមុខជំនួញ សូមកុំមើលរំលងប្រទេសកម្ពុជា។ ហេតុអ្វី? ព្រោះទោះកម្ពុជា ជាប្រទេសតូច តែយើងជាប្រទេស ដែលមានសក្ដានុពល។ មានបេះដូងធំ។ កម្ពុជាយើង មិនដែលខ្លាច ក្នុងការចូលរួម បោះជំហ៊ានទៅមុខទេ មិនថាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយឡើយ។ យើងបានបង្កើតពាក្យស្លោកមួយថា «ខ្មែរធ្វើបាន» ជាចំនុចដែលធានាថា ការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ពិតជាទទួលបានលទ្ធផល ឈ្នះ-ឈ្នះជាក់ជាមិនខាន»។ សូមរំលឹកថា នេះមិនមែនជាលើកដំបូងឡើយ ដែលតារាសម្តែងស្រី ស៊ីន យូប៊ីន ទទួលបានពានរង្វាន់ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 ពោលតារាសម្ដែង សាច់សម៉ដ្ឋរលោងរូបនេះ ធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់នេះម្តងរួចមកហើយ កាលពីឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ។ កាលឆ្នាំនោះ យូប៊ីន បានប្រើប្រាស់សម្លេងរបស់ខ្លួន ផ្សព្វផ្សាយពីវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ដោយបានលើកឡើងពីតំបន់ទេសចរណ៍ ភាពរួសរាយរាក់ទាក់របស់ប្រជាជនខ្មែរ និងបានជំរុញលើកទឹកចិត្តភ្ញៀវទេសចរ ឱ្យមកកម្សាន្តនៅកម្ពុជា យ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងជីវិត។ «គ្រប់គ្នានឹងទទួលបានបទពិសោធ ដ៏អស្ចារ្យជាមួយនឹងសិល្បៈ វប្បធម៌ អរិយធម៌ដ៏រស់រវើករបស់ខ្មែរ។លោកអ្នកនឹងដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា គឺពិតជាអស្ចារ្យ លើសពីអ្វីដែលអ្នកធ្លាប់បានដឹង និងធ្លាប់បានឮ»។ នេះជាអ្វីដែលកញ្ញា ធ្លាប់ផ្សព្វផ្សាយពីកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំមុន នៅក្នុងកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024។ ជាតារាសម្ដែង ដែលធ្លាប់ទទួលបានពាក្យមិនល្អ ពីសាធារណជនមួយចំនួន ស៊ីន យូប៊ីន បានតស៊ូជម្នះ រហូតទទួលបានការគាំទ្រ ទាំងលើឆាកអន្តរជាតិ។ នារីរូបនេះ បានក្លាយជាតួសម្ដែងដំបូងគេពីកម្ពុជា ដែលបានដើរលើកម្រាលព្រំក្រហម ក្នុងកម្មវិធី Cannes film festival ហើយឆ្នាំ២០២៤នេះ គឺជាលើកទី២របស់នាង ក្នុងកម្មវិធីនោះ។ ក្នុងកម្មវិធីលំដាប់ពិភពលោកនោះ យូប៊ីន សង្កេតឃើញថា បរទេសចាប់ផ្តើមស្គាល់ តារាសម្ដែងរបស់កម្ពុជាជាបណ្ដើរៗហើយ។ នាងសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្វីដែលធ្វើឱ្យបរទេស ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើតារាកម្ពុជា គឺការច្នៃបញ្ចូលក្បាច់សិល្បៈបុរាណ លើឈុតសម្លៀកបំពាក់ ដោយបង្ហាញពីវប្បធម៌របស់ខ្មែរ។ កញ្ញាបន្ថែម៖«ពួកគេកោតសរសើរ ថាប្លែកភ្នែកជាខ្លាំង។ នេះសបញ្ចាក់ ឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា វប្បធម៌ដ៏ចំណាស់របស់ខ្មែរ ពិតជាស្រស់ស្អាត និងទាក់ទាញបំផុត អាចធ្វើឱ្យពិភពលោក ចាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងចង់ឮ។ ការរំលេចទម្រង់ សិល្បៈបុរាណលាយសម័យ បង្កប់អត្ថសញ្ញាណជាតិ លើឈុតសម្លៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការ លម្អលើរូបរាងកាយជាដើម សុទ្ធសឹងបង្ហាញពីភាពជាខ្មែរ ទៅកាន់ពិភពលោក។ ហើយពួកយើងបានផ្សព្វផ្សាយពីកម្ពុជា តាមរយៈរឿងទាំងនេះ»។ ឆ្លៀតក្នុង​ឱកាសនេះ តារាសម្ដែង កំពុងតែឆក់យកបេះដូងប្រជាជនខ្មែរ ក៏ដូចជាសាធារណជនបរទេសរូបនេះ សំណូមពរដល់ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប រួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ដើម្បីជួយផ្សព្វផ្សាយ និងលើកតម្កើងជាតិខ្លួន ទាំងអស់គ្នា។ «សូមកុំបង្ករជម្លោះឈាមឯង ក្នុងផ្ទះឯងធ្វើអី វានាំមកនូវកាវិនាស ក៏ដូចជានាំឱ្យអ្នកក្រៅ គេសើចយំនិងយើងបាន។ កូនខ្មែរគួរតែរស់នៅ ប្រកបដោយគុណធម៌ និងភាពថ្លៃថ្នូរបំផុត។ យើងគ្រប់គ្នាមិនអាចរើសកន្លែងកើត មិនអាចរើសប្រទេសកើត មិនអាចរើសសញ្ជាតិកើត តែយើងអាចរើសធ្វើជាមនុស្សល្អ ធ្វើជាប្រជាជនល្អ ដើម្បីសងគុណប្រទេសជាតិ ដែលយើងកើត។ តែបើមិនបានសងគុណ ក៏សូមកុំបំផ្លាញជាតិ រឹតតែកុំបំបាក់ទឹកចិត្ត អ្នកដែលគេខំធ្វើដើម្បីជាតិ»។ នេះជាការស្នើ និងទទូចរបស់ ស៊ីន យូប៊ិន៕",កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន បានទទួលពានរង្វាន់ Inspirational Women Hall of Fame ពីកម្មវិធី HOFS AWARDS 2024 នៅសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី 25 ខែឧសភា ឆ្នាំ 2024។ នាងបានអំពាវនាវអ្នកវិនិយោគ មកបណ្តាក់ទុននៅកម្ពុជា ដោយសារប្រទេសមានសក្ដានុពល និងមានចិត្តខ្ពស់ក្នុងការរីកចម្រើន។ កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន គឺជាតារាសម្ដែង ដែលទទួលការទទួលស្គាល់ពីសមត្ថភាព នៅកម្រិតជាតិ និងអន្តរជាតិ។ នាងបានលើកឡើងអំពីភាពស្រស់ស្អាត និងសក្ដានុពលនៃកម្ពុជា ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេស និងជំរុញឱ្យមកវិនិយោគនៅប្រទេសកម្ពុជា។ កញ្ញា ស៊ីន យូប៊ីន បានលើកឡើងពីការច្នៃប្រឌិត សិល្បៈបុរាណលាយសម័យក្នុងសម្លៀកបំពាក់ ដែលបង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរ និងបានអំពាវនាវដល់ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូបឱ្យរួមគ្នាផ្សព្វផ្សាយ និងលើកតម្កើងជាតិខ្លួន៕ "អបអរសាទរ! ប្រហុកខ្មែរកែច្នៃជាអាហារសម្រេច បានសម្រេចនាំចេញជាលើកដំបូងទៅកាន់ប្រទេសកូរ៉េជាផ្លូវការហើយ ដែលដំណាក់កាលដំបូងនេះត្រូវបាននាំចេញក្នុងបរិមាណចំនួនជាង ៥០០គីឡូក្រាមពី ក្រុមហ៊ុន ភីភីអេហ្វេ យ៉ាំមី មេនូហ្វេកឆឺរីង ឯ.ក ដែលមាន លោកស្រី ហ៊ុក ស្រីហួរ ជាអគ្គនាយិកា។ តាមសេចក្តីថ្លែងរបស់ លោកស្រី ហ៊ុក ស្រីហួរ ជាអគ្គនាយិកា ក្រុមហ៊ុន ភីភីអេហ្វេ យ៉ាំមី មេនូហ្វេកឆឺរីង ឯ.ក បានឲ្យដឹងថា លោកស្រីមានក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង ដែលបានចូលរួមចំណែកពាំនាំ ផ្សព្វផ្សាយ ម្ហូបខ្មែរ ផលិតផលខ្មែរ ម៉ាកយីហោខ្មែរ ទៅកាន់ពិភពលោក ឲ្យបានដឹង បានលឺ បានស្គាល់ បានភ្លក់កាន់តែសុះសាយ។ ចក្ខុវិស័យបន្ទាប់របស់ក្រុមហ៊ុន គឺពាំនាំម្ហូបខ្មែរទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀតដូចជា៖ អាមេរិក អូស្ត្រាលី បារាំង កាណាដា ថៃ ចិន វៀតណាម ជប៉ុន ជាដើម។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមហ៊ុន ភីភីអេហ្វេ យ៉ាំមី មេនូហ្វេកឆឺរីង ឯ.ក ជាក្រុមហ៊ុនរបស់កូនខ្មែរ ដែលទើបបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២១ បានកំពុងផលិត និងកែច្នៃម្ហូបអាហាររបស់ខ្មែរជាច្រើនប្រភេទដូចជា បុកត្រីឆ្អើរ បុកកន្ទុយហេស កាពិផាវ ប្រហុកអង្ក្រង ប្រហុកឡាប ប្រហុកអប់ក្រូចឆ្មារ ប្រហុកខ្ទិះ សាច់ប្រឡាក់គ្រឿងស្រាប់។ នៅក្រោមម៉ាកសញ្ញា អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី ដែលកំពុងចរាចរលើទីផ្សារ ពាសពេញប្រទេសកម្ពុជាជាង ៣៥០កន្លែង។",អបអរសាទរ! ប្រហុកខ្មែរកែច្នៃជាអាហារសម្រេចបាននាំចេញជាលើកដំបូងទៅកូរ៉េជាផ្លូវការដោយក្រុមហ៊ុន ភីភីអេហ្វេ យ៉ាំមី មេនូហ្វេកឆឺរីង ឯ.ក ដែលមាន លោកស្រី ហ៊ុក ស្រីហួរ ជាអគ្គនាយិកា។ ដំណាក់កាលដំបូងនេះបាននាំចេញជាង ៥០០គីឡូក្រាម។ លោកស្រី ហ៊ុក ស្រីហួរ បានបង្ហាញក្តីសោមនស្សចំពោះការផ្សព្វផ្សាយម្ហូបខ្មែរទៅពិភពលោក។ ក្រុមហ៊ុនមានចក្ខុវិស័យនាំម្ហូបខ្មែរទៅអាមេរិក អូស្ត្រាលី បារាំង កាណាដា ថៃ ចិន វៀតណាម និងជប៉ុន។ ក្រុមហ៊ុន ភីភីអេហ្វេ យ៉ាំមី មេនូហ្វេកឆឺរីង បង្កើតឡើងឆ្នាំ ២០២១ ដោយកូនខ្មែរនិងផលិតអាហារជាច្រើនប្រភេទដូចជា បុកត្រីឆ្អើរ បុកកន្ទុយហេស កាពិផាវ ប្រហុកអង្ក្រង លក់នៅកម្ពុជាជាង ៣៥០កន្លែង។ "សហគ្រាសផលិតអាហារនៅក្នុងស្រុករបស់កូនខ្មែរមួយកន្លែងមានឈ្មោះថា អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី បានផលិត និងកែច្នៃម្ហូបអាហារ ដែលមានរសជាតិដើមរបស់ខ្មែរជាច្រើនមុខ កំពុងតែបង្ហាញភាពទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងស្រុក ខណៈដែលសហគ្រាសមួយនេះ មានការគាំទ្រពីប្រជាជនមិនដាច់ពីមាត់ជាពិសេសទទួលបានវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់ប្រព័ន្ធស្តង់ដាអនាម័យពីក្រសួងថែមទៀត។ សហគ្រាស អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី បានច្នៃម្ហូបរបស់ខ្មែរអោយកាន់តែមានភាពទាក់ទាញជាងមុន ពោលគឺម្ហូបអាហាររបស់ខ្មែរ ដែលល្បីៗ និងពេញនិយមមួយចំនួន ត្រូវបានចម្អិនប្រកបដោយអនាម័យខ្ពស់ ទាំងរសជាតិ និងការវេចខ្ចប់ទៅតាមស្តង់ដាចំណីអាហារ ដោយក្នុងនោះសហគ្រាសកូនខ្មែរមួយនេះទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ HACCP ពីក្រសួង ដែលអនុញ្ញាត និងវាយតម្លៃពីសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ក៏ដូចជាស្តង់ដាអនាម័យនៅក្នុងការផលិត ។ លើសពីនេះទៅទៀតសហគ្រាសក៏បានទទួលវិញ្ញាបនបត្រ GMP ពីក្រសួង ដែលទទួលស្គាល់ពីខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្មល្អ ដែលក្នុងនោះបុគ្គលិកមាន Uniform ត្រឹមត្រូវអំឡុងពេលប្រតិបត្តិការ ធានាបាននូវគុណភាពអនាម័យខ្ពស់ អ្វីកាន់តែពិសេសនោះសហគ្រាសបានប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនទំនើបៗក្នុងការផលិត ដែលធ្វើឱ្យអតិថិជន ឬអ្នកបរិភោគផ្ទាល់មានទំនុកចិត្ត ។ យ៉ាងណាមិញ នាពេលបច្ចុប្បន្នសហគ្រាសមួយនេះ បានផលិតនិងច្នៃអាហារចំនួន ៥មុខដូចជា បុកកន្ទុយហេស កាពិផាវ បុកត្រីឆ្អើរ ប្រហុកអង្រ្កង និងប្រហុកឡាប ដែលសុទ្ធសឹងតែជាអាហារពេញនិយមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ថែមទាំងបញ្ចេញការវេចខ្ចប់ថ្មីចំណុះ ១៥០ក្រាម ដើម្បីឱ្យអតិថិជនងាយស្រួលក្នុងការសាកល្បងទទួលទានថែមទៀត។ ប្រភេទអាហារទាំងនេះ មានការវេចខ្ចប់នៅក្នុងកែវថ្មយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ពោលមិនត្រឹមតែមានភាពស្រស់ស្អាតតែប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងធានាបាននូវគុណភាពនិងសុវត្ថិភាពក្នុងការទទួលទានថែមទៀត។ ក្នុងនោះសហគ្រាសបានបញ្ជាក់ថា មានប្រភេទសាច់ប្រឡាក់រួចហើយ រហូតទៅដល់ជាង ២០មុខឯណោះ ចែកចាយទៅកាន់ផ្សារម៉ាតតូចធំជាច្រើននៅក្នុងស្រុក ដូចជាផ្សារទំនើប អ៊ីអន ម៉ាក្រូ Lucky ផ្សារថៃហួត ផ្សារអូរឫស្សី ផ្សារថ្មី ផ្សារអូឡាំពិក និងនៅតាមបណ្ដាផ្សារទំនើបៗជាច្រើនទៀត ។ គួរបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នសហគ្រាស អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី បានចែកចាយផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅកាន់ផ្សារទំនើបតូចធំជាច្រើននៅក្នុងស្រុក ហើយសហគ្រាសក៏កំពុងស្វែងរកដៃគូសហការបោះដុំទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីធ្វើឱ្យម្ហូបអាហាររបស់ខ្មែរយើងមានការទទួលស្គាល់កាន់តែច្រើន និងមានទីផ្សារទូលំទូលាយ ។ ",អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី ជាសហគ្រាសកូនខ្មែរដែលផលិត និងកែច្នៃម្ហូបអាហារដើមខ្មែរជាច្រើនមុខ និងកំពុងទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងក្នុងស្រុក។ សហគ្រាសនេះបានទទួលការគាំទ្រខ្លាំងពីប្រជាជន និងវិញ្ញាបនបត្រ HACCP និង GMP ពីក្រសួង ស្តង់ដាអនាម័យ និងសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ។ អ៊ីអ៊ែនអឹម យ៉ាំមី ផលិតអាហារដែលមានប្រជាប្រិយភាពដូចជា បុកកន្ទុយហេស កាពិផាវ បុកត្រីឆ្អើរ ប្រហុកអង្ក្រង និងប្រហុកឡាប ដែលត្រូវបានវេចខ្ចប់យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងកែវថ្ម ដើម្បីធានាគុណភាព និងសុវត្ថិភាព។ ផលិតផលសហគ្រាសត្រូវបានចែកចាយនៅផ្សារទំនើបជាច្រើន និងកំពុងស្វែងរកដៃគូសហការបោះដុំទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីពង្រីកទីផ្សារ។ "កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ បានការបើកសាខាថ្មីរបស់ខ្លួន នៅលើមហាវិថីម៉ៅសេទុង ផ្ទះលេខ៣៦៧ ផ្លូវ២៤៥ សង្កាត់ផ្សារដេប៉ូ២។ ការបើកសាខាទីបីនេះ គឺដោយសារតែមានការគាំទ្រពីសិស្ស និស្សិត មាតាបិតាសិស្ស និងសាធារណជនជាច្រើន ដែលមានតម្រូវការសិក្សាភាសាបារាំង អង់គ្លេស និងចិន ក៏ដូចជាចង់ពង្រឹងភាសាទាំងនេះ នៅក្នុងមុខជំនាញនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យ និងអាជីពរបស់ខ្លួន។ ការបើកសាខាថ្មីនេះ ក៏ជាការបញ្ជាក់ថា ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ បន្តការពង្រឹង​និង​ពង្រីក ការផ្តល់ជូននូវគុណភាពអប់រំខ្ពស់ ដល់សិស្សដែលត្រូវការភាសាបរទេស ក្នុងការ​រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ បានបង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ក្នុងគោលបំណងផ្តល់ជូន​នូវ​ការអប់រំភាសាដ៏ល្អ រួមជាមួយនឹងការយកចិត្តទុកដាក់ ប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ ដល់​សិស្សនិស្សិតទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេសកម្ពុជា។ សាខាថ្មីនេះ នឹងបន្តបំពេញបេសកកម្ម ដោយផ្តល់ជូននូវកម្មវិធីសិក្សាភាសាបារាំង អង់គ្លេស និងចិន ដែលមានគុណភាពខ្ពស់ និង​បង្រៀនដោយគ្រូបង្រៀនដែលមានជំនាញច្បាស់លាស់។ ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ ក៏មានរៀបចំថ្នាក់បំប៉នចុងសប្ដាហ៍ ដូចជាថ្នាក់បំប៉ន​វេយ្យាករណ៍ភាសាបារាំង ថ្នាក់បំប៉នពាក្យបច្ចេកទេសពេទ្យ ជាភាសាបារាំង និងថ្នាក់​បំប៉នបន្ថែមជាច្រើនទៀត ជូនដល់សិស្ស និស្សិត ដែលសិក្សានៅក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ ផងដែរ។ ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ សូមស្វាគមន៍លោកអ្នកទាំងអស់ ដែលចង់ពង្រឹងជំនាញ​ភាសារបស់ខ្លួន និងរីករាយជាមួយបរិយាកាសសិក្សា ប្រកបដោយភាពជឿជាក់ និង​ផាសុកភាព។",កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ក្លឹបសិក្សាភាសាបរទេស ក្លេ បានបើកសាខាថ្មីលើមហាវិថីម៉ៅសេទុង ដោយមានការគាំទ្រពីសិស្ស និស្សិត មាតាបិតា និងសាធារណជនដែលចង់សិក្សាភាសាបារាំង អង់គ្លេស និងចិន។ ក្លឹបនេះ បង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ ២០១៣ ដើម្បីផ្តល់ការអប់រំភាសាដ៏ល្អជាមួយទំនួលខុសត្រូវ។ សាខាថ្មីនេះបន្ថែមកម្មវិធីសិក្សាភាសាដែលមានគុណភាព និងគ្រូបង្រៀនជំនាញ ហើយរៀបចំថ្នាក់បំប៉នចុងសប្ដាហ៍សម្រាប់វេយ្យាករណ៍ និងពាក្យបច្ចេកទេសពេទ្យជាភាសាបារាំង។ ក្លឹបក៏ស្វាគមន៍អ្នកដែលចង់ពង្រឹងជំនាញភាសារបស់ខ្លួន និងរីករាយជាមួយបរិយាកាសសិក្សាដោយជឿជាក់ និងផាសុកភាព។ "ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ៖ redBus ជាវេទិកាលក់សំបុត្ររថយន្តក្រុងធំជាងគេនៅលើពិភពលោក បានបញ្ជាក់សាជាថ្មីនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការសម្រួលទៅដល់ដំណើរនៃការកក់សំបុត្ររថយន្តក្រុង និងជួយឱ្យការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តក្រុង កាន់តែមានភាពងាយស្រួលល្អប្រសើរជាងមុន។ ​ក្រុមហ៊ុន redBus បានបន្តពង្រីកខ្លួន និងបានឈានជើងជាលើកដំបូងមកទីផ្សារប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទី៥ បន្ទាប់​ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូណេស៊ី និងវៀតណាម​។ កម្មវិធី redBus ផ្តល់ជូនអតិថិជន នូវបណ្តាញដ៏ទូលំទូលាយមួយ ទាក់ទងទៅនឹងសេវាកម្មលក់សំបុត្ររថយន្តក្រុងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គ្របដណ្ដប់ផ្លូវធ្វើដំណើរទូទាំង២៥ ខេត្តក្រុង និង​រាជធានី។ redBus ផ្តល់ជូនអ្នកដំណើរនូវភាពបត់បែន តាមរយៈការកក់សំបុត្រតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ផ្តល់ភាពងាយស្រួលក្នុងការកែសម្រួលកាលវិភាគធ្វើដំណើរឡើងវិញ ឬលុប​ចោលការកក់របស់ពួកគេ និងទទួលបានការសងត្រលប់នូវប្រាក់កក់មកវិញ បានយ៉ាងងាយស្រួល។ ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបរបស់ក្រុមហ៊ុន redBus បង្កើននូវភាពជឿជាក់ និងការព្យាករនៃការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តក្រុង សម្រាប់ទាំងអ្នកប្រើប្រាស់ និងប្រតិបត្តិករផងដែរ។ លក្ខណៈពិសេសមួយចំនួន មានដូចជា អ្នកដំណើរអាចតាមដានដឹង អំពីបម្លាស់ទីរបស់ ឡានក្រុងតាមពេលវេលាជាក់ស្តែង មុនពេលចេញដំណើរ កាត់បន្ថយកង្វល់ជុំវិញការធ្វើដំណើរតាមរយៈឡានក្រុង ព្រមទាំងការផ្ដល់ជូនព័ត៌មានតាមពេលវេលាជាក់ស្តែង ទៅដល់អ្នកដំណើរ និងអាចចែករំលែកបន្តដល់មនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់ពួកគេផងដែរ។ ការផ្តល់ជូនជាច្រើនរបស់ redBus នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានកែសម្រួលដើម្បីបំពេញទៅតាមតម្រូវការភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិ ក៏ដូចជាអ្នកដំណើរក្នុងស្រុក​។ ក្នុងដំណាក់កាលសាក​ល្បង redBus បានជួយសម្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិ មកពីប្រទេសជាច្រើនរួមមាន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ចិន បារាំង ឥណ្ឌា អៀរឡង់ ជប៉ុន ហូឡង់ សហរដ្ឋអាម៉េរិក វៀតណាម និង​រុស្ស៊ី ក្នុងការកក់សំបុត្រឡានក្រុងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ redBus ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការជាប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី សម្រាប់វិស័យរថយន្តក្រុង ដែលជួយគាំទ្រមិនត្រឹមតែសម្រាប់អតិថិជនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ផ្ដល់ការគាំទ្រទៅដល់ប្រតិបត្តិកររថយន្ត​ក្រុង​ដែរ។ ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងទីផ្សារផ្សេងទៀត redBus ព្យាយាមក្នុងការសហការជាមួយប្រតិបត្តិកររថយន្តក្រុងខ្នាតតូច ខ្នាតមធ្យម ព្រមទាំងខ្នាតធំនៅក្នុងស្រុក ដោយគាំទ្រទៅដល់ការធ្វើវឌ្ឍនភាពផ្នែកឌីជីថល សម្រាប់ការផ្តល់ជូននូវសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនរបស់ពួកគេ ដែលអាចជួយឱ្យប្រតិបត្តិករក្នុងវិស័យរថយន្តក្រុងគ្រប់ខ្នាត ទទួលបានការគាំទ្រពីអតិថិជនកាន់តែទូលំទូលាយ។ បច្ចុប្បន្ន redBus មានចំនួនប្រតិបត្តិករច្រើនជាងគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយកម្មវិធីនេះគាំទ្រប្រតិបត្តិករជាមួយនឹងលក្ខណៈពិសេសចុងក្រោយ ដែលមានដូចជា ការកំណត់តម្លៃ​សមរម្យ ការផ្តល់ចំណាត់ថ្នាក់ដែលដំណើរការដោយប្រព័ន្ធបញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) ​កាត់បន្ថយការចំណាយដោយការផ្តល់ឱ្យប្រតិបត្តិករ នូវការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីចំណេះដឹងថ្មីៗ ដើម្បីកែលម្អចំណុចខ្វះខាតចំពោះសេវាកម្មរបស់ពួកគេ។ «ពួកយើងមានសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការបើកដំណើរការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីផ្ដល់ជូននូវសេវាកម្មរបស់យើង ជូនទៅដល់ប្រជាជនកម្ពុជា និងភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិផងដែរ។ យើងមានការរំពឹងទុកជាខ្លាំង ទៅលើសក្តានុពលរបស់វិស័យនេះនៅក្នុងទីផ្សារប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារអត្រាកំណើនរបស់ភ្ញៀវទេសចរ ព្រមទាំងការអភិវឌ្ឍរបស់វិស័យឌីជីថលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃផងដែរ។ redBus គឺជាក្រុមហ៊ុនដែលត្រូវបានផ្ដល់ទំនុកចិត្តនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ហើយប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនមកពីបណ្តាប្រទេសទាំងនោះ បានមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា។ នេះជាហេតុផលដែលយើងសម្រេចចិត្តបោះជំហាន មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើង លើសពីការផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់តែអតិថិជន។»។។ នេះបើតាមការអត្ថាធិប្បាយរបស់ លោក Prakash Sangam នាយកប្រតិបត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន redBus។ នាយកប្រតិបត្តិរូបនេះបន្តថា ការបោះជំហានមកកាន់កម្ពុជា​ redBus មានគោលបំណងធ្វើបដិវត្តន៍ មិនត្រឹមតែបទពិសោធសម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ការរីកចម្រើននៃវិស័យធ្វើដំណើរ តាមរយៈរថយន្តក្រុងក្នុងប្រទេស​កម្ពុជាទាំងមូល​។ លោក Prakash Sangam បន្ថែមថា៖ «គោលដៅចម្បងរបស់យើង គឺផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការផ្តល់នូវភាពងាយស្រួល ដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបានដល់អ្នកដំណើរ ខណៈពេលនេះ ក៏យើងជំរុញទៅដល់ភាពច្នៃប្រឌិត និងការរីកចម្រើននៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះផងដែរ។»។​ redBus ផ្តល់ភាពងាយស្រួលជូនដល់អ្នកដំណើរ ដោយភ្ជាប់នូវបណ្តាញផ្លូវសំខាន់ៗទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេសយ៉ាងទូលំទូលាយ ហើយជួយ​ដល់ភ្ញៀវទេសចរ ក្នុងការស្វែងយល់បន្ថែមពីតំបន់វប្បធម៌ជាច្រើនសម្បូរបែបរបស់កម្ពុជា។ ",កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៤ redBus ដែលជាវេទិកាលក់សំបុត្ររថយន្តក្រុងធំជាងគេនៅលើពិភពលោក បានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការសម្រួលដំណើរការកក់សំបុត្ររថយន្តក្រុង និងធ្វើឱ្យការធ្វើដំណើរបានងាយស្រួលជាងមុន។ redBus បានបើកទីផ្សារនៅកម្ពុជា ដោយផ្តល់សេវាកម្មលក់សំបុត្រឡានក្រុងដែលគ្របដណ្ដប់ផ្លូវធ្វើដំណើរទូទាំង ២៥ ខេត្តក្រុង និងរាជធានី និងមានបច្ចេកវិទ្យាជំនាន់ទំនើបសម្រាប់ការកែសម្រួលកាលវិភាគ ឬលុបចោលការកក់បានងាយស្រួល។ កម្មវិធីនេះក៏បានជួយសម្រួលភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិនិងក្នុងស្រុកក្នុងការកក់សំបុត្រតាមអ៊ីនធឺណិត។ redBus មិនត្រឹមតែផ្ដល់សេវាកម្មដល់អតិថិជនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគាំទ្រទៅដល់ប្រតិបត្តិកររថយន្តក្រុងក្នុងការអភិវឌ្ឍផ្នែកឌីជីថលផងដែរ។ នាយកប្រតិបត្តិ Prakash Sangam បានអោយដឹងថា redBus មានគោលបំណងធ្វើបដិវត្តន៍ការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តក្រុងនៅកម្ពុជា ដោយផ្ដោតលើភាពងាយស្រួល និងការច្នៃប្រឌិតក្នុងវិស័យនេះ។ "មជ្ឈមណ្ឌលភាសា អេ អាយ អាយ (Aii) ដែលជាគ្រឹះស្ថានអប់រំឈានមុខគេនៅកម្ពុជា បានរៀបចំពិធីប្រគល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ចប់ការសិក្សា លើកទី២៦ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា (ITC)។ កម្មវិធីនេះ មានដូចជាការប្រគល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ចប់ការសិក្សាដល់សិស្សានុសិស្សចំនួន ៧៣៤នាក់ ដែលបានបញ្ចប់កម្មវិធីភាសារបស់ពួកគេដោយជោគជ័យពីវគ្គសិក្សាទី៧៧ រហូតដល់វគ្គទី៨០។ សិស្សានុសិស្សទាំងនេះ ពោរពេញទៅដោយក្តីស្រមៃសម្រាប់អនាគតរឿងៗខ្លួន ពួកគេបានទទួលការអប់រំសម្រាប់ការទទួលយកបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗ និងក្លាយជាពលរដ្ឋដែលមានទំនួលខុសត្រូវ។ Aii តែងតែលើកទឹកចិត្តដល់សិស្សានុសិស្សរបស់ខ្លួនឱ្យប្រឹងប្រែងជម្នះឧបសគ្គនានា។ អ្នកឧកញ៉ា វេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី ដែលជាស្ថាបនិក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងអគ្គនាយកប្រតិបត្តិ នៃក្រុមហ៊ុន ម៉េងលី ជេ. គួច អេឌ្យូខេសិន បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការចាប់យកឱកាស និងបន្តជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង៖ «នៅពេលដែលអ្នកចង់សម្រេចអ្វីមួយ អ្នកត្រូវតែធ្វើវាឱ្យអស់ពីសមត្ថភាព ហើយក្នុងនោះមានដូចជាការសាកល្បងអ្វីដែលថ្មី និងការបន្តពង្រឹងសមត្ថភាពខ្លួនឯង។ អ្នកទាំងអស់គ្នាបានបញ្ចប់ការសិក្សាភាសាអង់គ្លេស ហេតុអ្វីមិនសាកល្បងជំនាញ ឬភាសាថ្មីៗដូចជាភាសាចិន ឬភាសាថៃ? បច្ចុប្បន្ននេះ យើងមានឱកាសច្រើនណាស់ ហើយក្នុងនាមជាប្រជាជនកម្ពុជា យើងត្រូវចាប់យកវាឱ្យបាន»។ ក្រោមប្រធានបទ «Aim for Greatness» មជ្ឈមណ្ឌលភាសា អេ អាយ អាយ (Aii) លើកទឹកចិត្តដល់សិស្សានុសិស្សរបស់ខ្លួនឱ្យមានក្តីសុបិនធំ ពង្រីកចំណេះដឹងឱ្យកាន់តែធំទូលាយ និងសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដ៏អស្ចារ្យជាច្រើនទៀត។ Aii ប្តេជ្ញាផ្តល់ការអប់រំជូនសិស្សានុសិស្សនូវជំនាញសម្រាប់សតវត្សរ៍ទី២១ រួមទាំងជំនាញទន់ ចំណេះដឹងកុំព្យូទ័រ ការនិយាយជាសាធារណៈ និងការសរសេរបែបបច្ចេកទេស។ ជំនាញទាំងនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីបំពាក់បំប៉នសិស្សានុសិស្សឱ្យទទួលបានជោគជ័យទាំងនៅក្នុងសាលា និងនៅក្នុងជីវិត។ មជ្ឈមណ្ឌលភាសា អេ អាយ អាយ (Aii) រួមជាមួយនឹងសាលារៀន អន្តរទ្វីប អាមេរិកាំង (AIS) ទទួលបានភាពល្បីល្បាញទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា លើគុណភាព វិន័យ និងសេវាកម្ម។ ដោយមានអតីតសិស្សជាង៥០ ០០០នាក់ Aii ផ្តល់ជូននូវកម្មវិធីសិក្សាដូចជា ភាសាអង់គ្លេសជាភាសាទី២ (ESL) កម្មវិធីសិក្សាកម្រិតឌីប្លូម (Diploma Courses) ភាសាចិនជាភាសាទី២ (CSL) ភាសាថៃជាភាសាទី២ (TSL) តេស្ត TOEFL និងកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាល TESOL House ។ Aii នឹងដាក់ដំណើរការកម្មវិធីថ្មីៗនៅក្នុងត្រីមាសទី៣ នៅឆ្នាំ២០២៤ នេះដូចជា កម្មវិធីភាសាបារាំង ភាសាខ្មែរ និងភាសាជាច្រើនទៀត។ គោលដៅចម្បងរបស់មជ្ឈមណ្ឌលភាសា អេ អាយ អាយ (Aii) គឺដើម្បីអប់រំអ្នកសិក្សាឱ្យប្រើប្រាស់ភាសាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ ដោយមានទំនុកចិត្ត ចំណេះដឹង និងគំនិតជាសកល។ ស្ថាប័ននេះមានគោលបំណងអភិវឌ្ឍកម្ពុជាឱ្យរឹងមាំផ្នែកសង្គម និងសីលធម៌ ជាមួយនឹងបំណិនជីវិត ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងក្តីសុបិនដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅរបស់ពួកគេ។ ក្រៅពីការសិក្សាក្នុងថ្នាក់រៀន សិស្សានុសិស្សត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពក្រៅកម្មវិធីសិក្សាដូចជា ការប្រកួត Spelling Bee ការប្រកួតបញ្ចេញសំឡេង ការប្រឡងសំណេរ ការប្រកួតកីឡា ដំណើរកម្សាន្តក្នុងស្រុក ការបោះជំរំ និងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាក្រៅប្រទេសជាដើម។ ផ្តើមចេញពីការចាប់ផ្តើមដ៏សាមញ្ញរបស់ខ្លួន មជ្ឈមណ្ឌលភាសា អេ អាយ អាយ (Aii) មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ឥឡូវនេះ Aii កំពុងអប់រំសិស្សានុសិស្សជាង១១ ០០០ នាក់ មានបុគ្គលិកជាង ២ ៥០០នាក់ និងមានបណ្តាញអតីតនិស្សិតជាង ៥០ ០០០នាក់។ គ្រឿងបរិក្ខារទំនើបៗរបស់ Aii នេះ មាននៅទូទាំងសាខាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមបណ្តាខេត្តនានា ហើយគ្រោងនឹងដំណើរការសាខាបន្ថែមចំនួនពីរ (០២) ទៀតនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ នេះនៅតំបន់ចំការដូង និងតំបន់ទួលសង្កែ។ Aii គឺជាគ្រឹះស្ថានអប់រំឈានមុខគេមួយនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលផ្តល់ជូននូវកម្មវិធី និងវគ្គសិក្សាយ៉ាងសម្បូរបែបលើជំនាញភាសាអង់គ្លេស ចិន និងថៃ។ ដោយមានការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំលើការផ្តល់ការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព និងភាពជោគជ័យរបស់សិស្សានុសិស្ស Aii ទទួលបានកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងទំនុកចិត្តក្នុងការផ្តល់ការអប់រំលើជំនាញភាសា។ Aii ដែលជាផ្នែកមួយនៃ ក្រុមហ៊ុន ម៉េងលី ជេ. គួច អេឌ្យូខេសិន (MJQE) គឺជាគ្រឹះស្ថានអប់រំឈានមុខគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានសាខាចំនួន ២០ ហើយកំពុងរៀបចំដំណើរការសាខាបន្តបន្ទាប់ទៀត៕","មជ្ឈមណ្ឌលភាសា Aii បានរៀបចំពិធីប្រគល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ចប់ការសិក្សាលើកទី 26 នៅថ្ងៃទី 18 ខែឧសភា ឆ្នាំ 2024 នៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា (ITC) ជូនសិស្ស 734 នាក់ដែលបានបញ្ចប់កម្មវិធីសិក្សាភាសាអង់គ្លេសដោយជោគជ័យ។ Aii បានលើកទឹកចិត្តសិស្សឱ្យមានក្តីសុបិនធំ និងពង្រឹងជំនាញសម្រាប់សតវត្សរ៍ទី 21 ដូចជាជំនាញទន់ ចំណេះដឹងកុំព្យូទ័រ និងការនិយាយជាសាធារណៈ។ លោកគួច ម៉េងលី អ្នកស្ថាបនិក និងអគ្គនាយកប្រតិបត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន ម៉េងលី ជេ. គួច អេឌ្យូខេសិន បានផ្តោតលើតម្រូវការរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការចាប់យកឱកាសនានា និងជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ មជ្ឈមណ្ឌល Aii នឹងដាក់ដំណើរការវគ្គសិក្សាថ្មីៗនៅត្រីមាសទី 3 ឆ្នាំ 2024 រួមមានភាសាបារាំង ភាសាខ្មែរ និងភាសាផ្សេងៗទៀត ដោយមានសិស្សជាង 11,000 នាក់ បុគ្គលិក 2,500 នាក់ និងអតីតសិស្ស 50,000 នាក់ Aii គឺជាគ្រឹះស្ថានអប់រំឈានមុខគេនៅកម្ពុជា ដែលផ្តល់ជូនកម្មវិធីសិក្សាជំនាញភាសាបានយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ។" "កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៤៖ លោក​ ហង់​ជួន​​​ ណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានចុះមកទស្សនកិច្ចនៅរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលអាហារ និងបំលែងសាច់មាន់របស់ក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី. ខេមបូឌា ចំកាត់ ដែលមានទីតាំងនៅផ្លូវជាតិលេខ​​៤​ ភូមិពើក​ ឃុំពើក ស្រុកអង្គស្នូល ខេត្តកណ្តាល។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់សកលវិទ្យាល័យដែលជាដៃគូ ដូចជា សាកលវិទ្យាល័យជាតិ ជាស៊ីម កំចាយមារ, វិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកំពង់ស្ពឺ, វិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកំពង់ឈើទាល និងមានការចូលរួមពីសំណាក់ គណៈប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងមន្រ្តីជំនាញនៃក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ជាច្រើនរូប ដោយមានការទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ចពីគណៈគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនស៊ីភី ខេមបូឌា ចំកាត់ ដឹកនាំដោយអគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី. ខេមបូឌា ចំកាត់ លោក Wittaya Kreangkriwit, លោក Thanachit Sriboonlue អគ្គនាយករងនៃក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី.ខេមបូឌា ចំកាត់ ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនស៊ី.ភី.ជាច្រើនរូប។ លោក Wittaya Kreangkriwit និង លោក Thanachit Sriboonlue ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ នៃក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី.ខេមបូឌា ចំកាត់ បានណែនាំអំពីអាជីវកម្មស៊ី.ភី. និងមានការពិភាក្សាបើកចំហទាក់ទងនឹងប្រធានបទនៃការកែលម្អសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ការផលិតចំណីអាហារស្តង់ដា និងកិច្ចសហការរវាងក្រសួង​អប់រំ និងវិស័យឯកជន។ លោក ហង់ជួន ណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានមានប្រសាសន៏ថា៖ «វិទ្យាស្ថានអប់រំផ្តោតសំខាន់ទៅលើសុខភាព និងសុខុមាលភាពរបស់សិស្ស សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ និងស្តង់ដាអនាម័យដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ កម្លាំងរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត ការគិត ព្រមទាំងបង្កើនចំណេះដឹងផងដែរ។» លោក បានបន្ថែមទៀតថា៖​«​ កាលដែលបានបរិភោគអាហារមាន​សុវត្ថិភាពស្តង់ដា អនាម័យត្រឹមត្រូវនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងជួយឱ្យយើងទទួលបានសុខភាពល្អរយៈពេលយូរអង្វែង​ព្រមទាំងជួយកាត់បន្ថយការចំណាយក្នុងការព្យាបាលជំងឺល្អជាងការបរិភោគអាហារ ដែលមិនមានសុវត្ថិភាព។​ ដូច្នេះការចែករំលែកចំណេះដឹងរវាងក្រសួង​អប់រំ និងវិស័យឯកជនជាគម្រោងសហការមួយ ដែលសំខាន់ក្នុងការផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់យុវជន និងប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ពីការថែទាំសុខភាពនៅតាមសាលារៀន និងសាកលវិទ្យាល័យនាពេលអនាគត។» លោក Wittaya Kreangkriwit អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនស៊ី.ភី. បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រុមហ៊ុនស៊ី.ភី.ផ្តោតសំខាន់ទៅលើការអភិវឌ្ឍន៍ស្តង់ដាផលិតកម្មចំណីអាហារ ទាំងគុណភាព និងបរិមាណ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការទីផ្សារ។ ក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី. ខេមបូឌា ចំកាត់ រីករាយក្នុងការសហការ ជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​ចំណេះដឹង​ទាក់ទង​នឹង​សុវត្ថិភាព​ចំណីអាហារ​ដល់​យុវជន និង​ប្រជាជន​កម្ពុជា។» លោក Wittaya Kreangkriwit បានបន្ថែមទៀតថា៖​ «ក្រុមហ៊ុន មិន​ត្រឹម​តែចែករំលែកចំណេះដឹងដល់​ សិស្ស​​និស្សិត ​និងសាលារៀន​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ក្រុមហ៊ុនក៏​បាន​ផ្តល់​ចំណេះដឹង និង​បច្ចេកទេស​ដល់​កសិករអំពីការលើកកម្ពស់ស្ដង់ដាផលិតកម្ម ដោយប្រមូលទិញវត្ថុធាតុដើមរបស់កសិករក្នុងស្រុក ដូចជា ពោតក្រហម ដំឡូងមី កន្ទក់ កញ្ចុងអង្ករ ស្រូវ ​និងវត្ថុធាតុដើមផ្សេងទៀត រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះជាង ១០០០ គ្រួសារ។ លោក Thanachit Sriboonlue អគ្គនាយករង នៃក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី ខេមបូឌា ចំកាត់ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រុមហ៊ុនស៊ី.ភី សូមចែករំលែកស្តីអំពីចំណេះដឹងអំពីសុវត្ថិភាពចំណីអាហារជាមួយយុវជន និងប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៣ចំណុចសំខាន់ៗ (១)ជ្រើសរើសទិញ ផលិតផលចំណីអាហារ ដែលមានប្រភពច្បាស់លាស់ (២)ការរក្សាទុកផលិតផលនៅកន្លែង ដែលមានសីតុណ្ហភាពត្រឹមត្រូវ (៣)ការចំអិនដែលត្រឹមត្រូវតាមស្តង់ដា ។ លើស​ពី​នេះទៅទៀត ដើម្បីឱ្យកាន់តែ​ប្រសើរ ​​ក្នុងគ្រឹះស្ថានសិក្សាគួរតែមានអាហារដ្ឋាន ដែលមានអនាម័យនៅក្នុងបរិវេណកន្លែងសិក្សា ដោយហាងអាហារដែលមាននឹងត្រូវមានការត្រួតពិនិត្យពីគុណភាព ចាប់ផ្តើមតាំងពីវត្ថុធាតុដើមដែលនាំមកប្រើប្រាស់រហូតដល់វិធីចំអិនដែលត្រឹមត្រូវ ដើម្បីឱ្យសិស្សានុសិស្សទាំងអស់ទទួលបាននូវអាហារដែលមាន គុណភាព និង​សុវត្ថិភាព។» លោក Thanachit Sriboonlue បានបន្ថែមទៀតថា៖ «ក្រុមហ៊ុនស៊ី.ភី. ប្តេជ្ញាផ្តល់នូវផលិតផលអាហារប្រកបដោយគុណភាព អនាម័យសុវត្ថិភាព និងអាហារូបត្ថម្ភខ្ពស់ដល់ប្រជាជនកម្ពុជា អ្នកបរិភោគទាំងអស់អាចជឿជាក់លើផលិតផលស៊ី.ភី. បានព្រោះថាគ្រប់ផលិតផលចំណីអាហារទាំងអស់របស់ស៊ី.ភី. យើងទទួលបានស្តង់ដាអន្តរជាតិ ដែលមានការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ ដូចជាស្តង់ដា GHP HACCP និង HALAL លោកអ្នកអាចបរិភោគដោយភាពជឿជាក់ ”អាហារសុវត្ថិភាព ជឿជាក់លើស៊ី.ភី.” ។» ក្រុមហ៊ុន CPF ជាក្រុមហ៊ុនខ្នាតធំមួយដែលប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មកសិ-ឧស្សាហកម្ម និងចំណីអាហារ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៦ រហូតដល់បច្ចប្បន្ននេះបានរយះពេល ២៨ឆ្នាំស្ថិតក្រោមចក្ខុវិស័យ “ផ្ទះបាយពិភពលោក” ប្រកបដោយនិរន្តរភាព ដែលផ្តោតសំខាន់លើការប្រតិបត្តិអាជីវកម្មចំណីសត្វ(Feed) ការចិញ្ចឹមសត្វ (Farm ) ចំណីអាហារ (Food ) ហើយក្រុមហ៊ុនក៏បានបើកដំណើរការអាជីវកម្មហាងលក់រាយ និងអាហារជាច្រើនដូចជា CP Fresh mart ,CP Fresh Shop ,Five Star, Star Coffee​ និង​ Hi-Pork ដោយឈរលើមូលដ្ឋានគ្រឹះ ដោយទំនួលខុសត្រូវចំពោះសង្គមជាតិ និងបរិស្ថាន ហើយយើងមានទស្សនវិស័យក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មដែលហៅថា “គោលការណ៍ប្រយោជន៍ទាំង៣ប្រការដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់និរន្តរភាព” ដោយចាត់ទុកផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិ ជាអាទិភាពទីមួយ ផលប្រយោជន៍ប្រជាជន ជាអាទិភាពទីពីរ និងផលប្រយោជន៍ដល់ក្រុមហ៊ុន ជាអាទិភាពចុងក្រោយ។ ",ស្របទៅនឹងការបរិភោគអាហារនេះទាំងមានប្រសាសន៍ពីប្រទេស និងក្រុមហ៊ុន CPF ត្រូវបានកំណត់ឱ្យជាកម្មវិធីស្រាវជ្រាវបន្តិចម្ដងទៀត។ ការចែករំលែកចំណេះដឹងសុខភាពនៃសិស្ស និងប្រជាជនដែលទទួលបានពីការបរិភោគនេះគឺពោរពេញនិងគិតថា និងមានការស្វែងយល់ពីការលើកលែងបណ្តាញសុខាភិបាល ការប្រតិបត្តិការប្រព័ន្ធប្រើប្រាស់និងការរិតរួចរាល់ដោយសារសុខភាពនៃសិស្សនិងប្រជាជន។ បើទស្សនាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រភេទអាហារ ជាបន្ទាត់របស់សុខភាពការពិភាក្សាច្បាស់លាស់ និងចំណាក់ការពារផ្សេងគ្នាត្រឹមត្រូវគឺពួកគាត់មិនអាចស្នើរសោរដោយបញ្ហារបស់គ្រួសាររបស់ពួកគាត់ទេ។ ក្នុងករណីនេះមានការកំណត់ឱ្យសុខភាពត្រឹមត្រូវរបស់អ្នកនោះជាភាសារខ្លះដែរ។ ដើម្បីអោយបានជាប្រសើរលើបណ្តាញសុខាភិបាល ការប្រតិបត្តិការប្រព័ន្ធប្រើប្រាស់និងការរិតរួចរាល់ នេះស្ដង់ដា។ "អេ អឹម ខេ បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់តំបន់ ស្ដីពី «គម្រោងហិរញ្ញប្បទានធនាគារសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញប្បទានរបស់ប្រតិបត្តិករផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតឯកជននៅកម្ពុជា ដើម្បីពង្រីកវិសាលភាពផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត» កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ អេ អឹម ខេ បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់តំបន់ ស្ដីពី «គម្រោងហិរញ្ញប្បទានធនាគារសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញប្បទានរបស់ប្រតិបត្តិករផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតឯកជននៅកម្ពុជា ដើម្បីពង្រីកវិសាលភាពផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត» ដោយមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីជំនាញពីមន្ទីរឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ ខេត្តកំពង់ចាម ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល សមាគមអ្នកផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនឧបត្ថម្ភកម្មវិធី និងសមាជិកជាប្រតិបត្តិករផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតឯកជនប្រមាណ ៧៥នាក់។ ","នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤, អេ អឹម ខេ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់តំបន់ដែលស្ដីពីគម្រោងហិរញ្ញប្បទានធនាគារសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលរួមទទួលបានហិរញ្ញប្បទានពីប្រតិបត្តិករផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតឯកជននៅកម្ពុជា។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះមានមន្រ្តីជំនាញពីមន្ទីរឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ ពីខេត្តកំពង់ចាម និងបច្ចេកទេសនិងមុខងារក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ក្រុមហ៊ុនឧបត្ថម្ភកម្មវិធី និងសមាជិកជាប្រតិបត្តិករផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតឯកជនប្រមាណ ៧៥នាក់។" "សប្បុរសជនទាំងអស់អាចចូលរួមជាមួយ អេ អឹម ខេ ក្នុងយុទ្ធនាការរៃអង្គាសថវិកាជូនមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ដើម្បីស្នាមញញឹមកុមារកម្ពុជា តាមមូលនិធិគន្ធបុប្ផាកម្ពុជា – Cambodia Kantha Bopha Foundation។ អ្នកបរិច្ចាគបានចំនួនប៉ុនណា អេ អឹម ខេ នឹងបន្ថែមទ្វេដង នូវចំនួនថវិកាដែលលោកអ្នកបរិច្ចាគ។ ដើម្បីចូលរួមយុទ្ធនាការនេះ លោកអ្នកអាចស្កេន KHQR ពីគ្រប់ធនាគារ ឬតាម AMK Mobile។ ថវិកាទាំងអស់ អេ អឹម ខេ នឹងផ្តល់ជូនមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា នៅថ្ងៃទិវាកុមារអន្តរជាតិ ទី០១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ។ ចូលរួមបរិច្ចាគទាំងអស់គ្នា ដើម្បីស្នាមញញឹមកុមារកម្ពុជា ក្នុងស្មារតី ខ្មែរជួយខ្មែរ!",គណៈពលអគ្គិសនីទាំងអស់អាចចូលរួមជាមួយសហជនរបស់អគ្គិសនីអេ អឹម ខេ នៅក្នុងការរៃអង្គាសថវិកាជូនអនុម័ត្រពេទ្យគន្ធបុប្ផាកម្ពុជា ដើម្បីស្នាមញញឹមកុមារកម្ពុជាដោយប្រើប្រាស់សេវាបុប្ផាកម្ពុជា – Cambodia Kantha Bopha Foundation។ បើអ្នកប្រើប្រាស់ចំនួនថវិកាដូចជា អេ អឹម ខេ អាចស្កេន KHQR ពីគ្រប់ធនាគារ ឬតាម AMK Mobile។ ទាំងអស់គ្នា អេ អឹម ខេ នឹងផ្តល់ជូនសេវាមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាទិវាកុមារអន្តរជាតិនៅថ្ងៃទិវាកុមារអន្តរជាតិទី០១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ គេសន្មតបរិច្ចាគដើម្បីស្នាមញញឹមកុមារកម្ពុជាជាមួយខ្លួនខ្លួនក្នុងការជំរុញ គ្រប់ទាំងស្រាប់ស្រស់។ "ទឹកជាប្រភពនៃជីវិត​។ ជីវិតទាំងអស់ត្រូវការទឹកជាចាំបាច់បំផុត ហេតុនេះបើភពផែនដីយើងគ្មានទឹកគឺគ្មានជីវិតទាំងអស់ រាប់ទាំងជីវិតមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ មច្ឆា និងអតិសុខុមប្រាណគ្រប់ប្រភេទ។ ទឹកមានច្រើនប្រភេទណាស់ ហើយទឹកទាំងអស់នេះពិតជាមិនដូចគ្នានោះទេ។ ជាពិសេសទៀតនោះ គុណភាពរបស់ទឹកគឺកាន់តែសំខាន់បំផុត សម្រាប់សុខភាពនិងការលូតលាស់របស់ជីវិត។ ដោយយល់ពីគុណតម្លៃនៃទឹក តាំងពីបុរាណកាលមក មនុស្សបានយកទឹកទៅធ្វើជាខ្នាតវាសវែងក្នុងវិស័យកីឡាក៏ដូចជាសម្រាប់សម្គាល់គុណភាពវត្ថុរូបីនិងអរូបីផ្សេងៗ ដូចជា មួយទឹក ពីរទឹក មិនគ្រប់ទឹក ទឹកដប់ ទឹកសម្បថ ទឹកដៃ ទឹកសំឡេង ទឹកចិត្ត ។ល។ ហើយក្នុងនិទានទេវកថា គេឃើញមានពាក្យទឹកអម្រឹត និងទឹកមន្ត ទឹកបរិត្ត ទឹកមង្គល ក្នុងបរិបទព្រះពុទ្ធសាសនាជាដើម។ នាសម័យទំនើបក្នុងឆ្នាំ១៨៣៤ អ្នកវិទ្យសាស្ត្រក៏បានរកឃើញទ្រឹស្ដីអំពីសមិទ្ធិកម្មថ្មីគឺអគ្គិសនីវិភាគដែលប្រតិកម្មទៅលើទឹក។ នាឆ្នាំ១៨៥០ អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្ររុស្សីបានយកទ្រឹស្ដីអគ្គិសនីវិភាគ មកសិក្សាបំបែក រហូតបង្កើតបានម៉ាស៊ីនទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគជាលើកដំបូងនាឆ្នាំ១៩០០​។ របកកំហើញនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាសមិទ្ធិផលវិទ្យាសាស្ត្រដ៏អស្ចារ្យបំផុតមួយរបស់រុស្ស៊ីក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។ ជាបន្តបន្ទាប់មកទៀត ពួកអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រ​ក៏បានសិក្សាវិភាគអំពីគុណប្រយោជន៍របស់ទឹកធម្មជាតិនៅតាមតំបន់ផ្សេងៗរបស់ពិភពលោកដែលល្បីថាជាទឹកស័ក្តិសិទ្ធិឬទឹកអច្ឆរិយៈ ដែលអាចព្យាបាលជំងឺបានច្រើនមុខដល់មនុស្សតាមតំបន់ទាំងនោះអស់កាលរាប់រយឆ្នាំកន្លងមកហើយនោះ។ លទ្ធផលនៃការសិក្សាវិទ្យាសាស្ត្រនោះបានរកឃើញថា គ្រប់ទឹកអច្ឆរិយៈទាំងនោះមានសារធាតុសំខាន់មួយ។ នោះគឺ អ៊ីដ្រូសែនសកម្ម ឬអ្វីដែលយើងហៅសព្វថ្ងៃនេះហៅថា ទឹកអ៊ីយ៉ូតអាល់កាឡាំង។ នាទសវត្សរ៍១៩៥០ ពួកគេបានច្របាច់ចូលគ្នានូវទ្រឹស្ដីរកឃើញទាំងពីរខាងលើ គឺដំណើរការនៃអគ្គិសនីវិភាគ និង អ៊ីដ្រូសែនសកម្ម ហើយជប៉ុនលេចធ្លោជាងគេក្នុងការច្នៃបង្កើតជារូបរាងនូវម៉ាស៊ីនផលិតទឹកសុខភាពដែលមានលក្ខណៈប្រកដនិយម មានឈ្មោះជាវិទ្យាសាស្ដ្រថា ម៉ាស៊ីនផលិតទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគ។ សេចក្ដីសន្និដ្ឋានរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ អំពីអត្ថប្រយោជន៍របស់ទឹកក្នុងរាង្គកាយ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានបញ្ជាក់ថា ជាង៦០ភាគរយនៃតួខ្លួនមនុស្សផ្សំឡើងពីទឹក ហើយអ្វីៗ ដែលកើតឡើងនៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស ទាំងការគិតរបស់មនុស្ស ការបញ្ជូននិងបកប្រែទិន្នន័យអេឡេចត្រូនិចក្នុងរាង្គកាយ(ធាតុភ្លើង?) ការសន្ទនាទាក់ទងពីកោសិកាមួយទៅកោសិកាមួយ សមត្ថភាពក្នុងការបញ្ជូនសារជាតិចិញ្ចឹមទៅកោសិកា ការបញ្ចេញជាតិពុលឬកាកសំណល់ពីក្នុងកោសិកា ប្រតិកម្មគីមីទាំងអស់នេះគឺដំណើរការទៅបានដោយសារទឹក។ ដូច្នេះវាមានសារសំខាន់ណាស់ ដែលយើងមិនត្រឹមតែរកទឹកឱ្យបានតែពិសានោះទេ តែត្រូវពិសាទឹកស្អាត ហើយមិនគ្រាន់តែពិសាទឹកស្អាតប៉ុណ្ណោះនោះទេ គឺត្រូវពិសាទឹកដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ដល់រាង្គកាយទៀតទើបវិសេសវិសាល។ វិបាកនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រអំពីទឹក ចន្លោះឆ្នាំ១៩៥០‍ដល់៦៥ ប្រទេសជប៉ុនបានធ្វើការសិក្សាច្រើនអំពីអត្ថប្រយោជន៍ទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគ មន្ទីរពេទ្យខ្លះចាប់ប្រើប្រាស់ទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគដើម្បីព្យាបាលរោគរ៉ាំរ៉ៃមួយចំនួនធំ និងសាកលវិទ្យាល័យកសិកម្មជាច្រើនបានធ្វើការសិក្សាអំពីការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ និងសត្វ តាមរយៈការស្រោចស្រពនិងឳ្យផឹកនូវទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគនេះ។ គេទទួលបានលទ្ធផលល្អគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនិងរីករាយ។ នៅទីបំផុតក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ ក្រសួងសុខាភិបាល ការងារ និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រទេសជប៉ុន (JMHLW) បានទទួលស្គាល់ម៉ាស៊ីនទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគថាជាឧបករណ៍វេជ្ជសាស្រ្តស្របច្បាប់សម្រាប់ការកែលម្អសុខភាពមនុស្ស ជាហេតុនាំឱ្យមានការកើនឡើងនៃការផលិតម៉ាស៊ីនទឹកសុខភាពនេះ សម្រាប់ប្រើប្រាស់តាមគេហដ្ឋាននិងសម្រាប់អាជីវកម្ម។ រហូតមកដល់ពេលនេះនៅប្រទេសជប៉ុន មួយខ្នងផ្ទះក្នុងចំណោមបួនផ្ទះមានម៉ាស៊ីនទឹកនេះប្រើប្រាស់ ពោលគឺ២៥ភាគរយ នៃចំនួនខ្នងផ្ទះទូទាំងប្រទេស។ លទ្ធផលជាក់ស្ដែងគឺភាគច្រើនពលរដ្ឋជប៉ុនមានសុខភាពល្អ រូបសម្បត្តិសមសួន សម្បុរភ្លឺថ្លា ប្រាជ្ញាស្មារតីឈ្លាសវៃមោះមុត និងជាប្រទេសដែលមានមនុស្សអាយុវែងច្រើនជាងគេក្នុងពិភពលោក។ បើគិតត្រឹមខែកញ្ញា២០២៣ ជប៉ុនមានមនុស្សចាស់អាយុលើស១០០ឆ្នាំ បានកើនដល់៩២០០នាក់៕",ទឹកជាប្រភពនៃជីវិតទាំងអស់ត្រូវការទឹកជាចាំបាច់បំផុត។ ជីវិតមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ មច្ឆា និងអតិសុខុមប្រាណគ្រប់ប្រភេទត្រូវបានយកទឹកជក់វាសំខាន់ក្នុងវិស័យកីឡាដូចជាសម្រាប់ការសម្រាប់សុខភាពនិងការលូតលាស់របស់ជីវិត។ ទឹកមានច្រើនប្រភេទ ហើយទឹកទាំងអស់នេះពិតជាមិនដូចគ្នានោះទេ។ ក្នុងបរិបទព្រះពុទ្ធសាសនានៃទឹកអាកាសវត្ថុ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញទ្រឹស្ដីអំពីសមិទ្ធិកម្មថ្មីសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ទឹក។ លទ្ធផលនេះបានបញ្ជាក់ថា គ្រប់ទឹកអច្ឆរិយៈទាំងនោះមានសារធាតុសំខាន់បំផុតតាមសិល្បៈនៃបរិបទព្រះពុទ្ធសាសនា។ ក្រសួងសុខាភិបាលនៃប្រទេសជប៉ុននិងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានស្គាល់ថា ទឹកអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគជាឧបករណ៍សម្រាប់ការកែលម្អសុខភាពមនុស្ស ដែលមានលក្ខណៈប្រកដនិយម និងស្រូបសម្រាប់សិក្សាដ៏ច្រើនរបស់មនុស្ស។ ក្រុមប្រឹក្សាប្រតិបត្តិការអាស្រ័យនឹងទឹកស្អាតអ៊ីយ៉ុងអគ្គិសនីវិភាគក៏បានបញ្ជាក់ថា ទឹកនេះបានប្រើប្រាស់ដោយមនុស្សផ្សេងទៀត ដើម្បីព្យាបាលជំងឺ ប្រសាទបញ្ជាក់និងប្រើប្រាស់សំរាប់ការបម្រើបម្រាស់របស់សិល្បៈនេះ។ ទទួលស្គាល់លទ្ធផលនេះបានថា ទឹកអច្ឆរិយៈទាំងនោះមានសារសំខាន់ពីទេ ហើយគ្រាន់តែពិសាទឹកស្អាតដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ដល់រាង្គកាយប៉ុណ្ណោះ។ "បុរី មេគង្គ លែន បាន​ប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការក្នុងការអបអរសាទរដល់បេក្ខជន និងបេក្ខនារីឆ្នើមទាំង ៦ក្រុម ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសទៅការប្រកួតបន្តនៅ វគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ ក្នុងកម្មវិធីធ្វើបទបង្ហាញអំពីអត្ថន័យនៃការរៀបចំឧទ្យាន មេគង្គ លែន ៥ហិកតា កាលពីថ្ងៃទី ២៨-២៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅបុរី មេគង្គ លែន គម្រោង មេគង្គ ស៊ីធី។ សម្រាប់វគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ បុរី មេគង្គ លែន នឹងជ្រើសរើស ៣ក្រុម ដោយសុក្រឹតភាព ដែលនឹងក្លាយជាក្រុមជ័យលាភី ដោយក្រុមចំណាត់ថា្នក់លេខ ១ ទទួលបានទឹកប្រាក់ ១០លានរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន ១, ក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ ទទួលបានទឹកប្រាក់ ៥លានរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន ១, និងក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៣ ទទួលបានទឹកប្រាក់ ២លាន ៥សែនរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន ១។ ចំណែក ៣ក្រុម ដែលមិនបានទទួលជ័យលាភី បុរី មេគង្គ លែន ក៏មានជារង្វាន់លើកទឹកចិត្តផងដែរ។ លើសពីនេះខាង បុរី មេគង្គ លែន ក៏មានផ្តល់ជូនឱកាសការងារដល់សមាជិកក្រុមជ័យលាភី ដើម្បីក្លាយជាបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិបម្រើការងារនៅ បុរី មេគង្គ លែន ផ្ទាល់។ ដោយឡែក បុរី មេគង្គ លែន ក៏សូមលើកទឹកចិត្តដល់ប្អូនៗ ដែលមិនបានឈានបន្តទៅវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ ឱ្យខិតខំបណ្តុះបណ្តាលសម្ថភាពឱ្យកាន់តែខ្លាំង។ ក្រុមការងារបុរី មេគង្គ លែន សង្ឃឹមជួបប្អូនៗសារជាថ្មី ក្នុងកម្មវិធីប្រលងប្រកួតប្រជែងក្រោយៗទៀត។ ជាចុងក្រោយ​ សូមជូនពរបេក្ខជន និងបេក្ខនារីទាំង ៦ក្រុម ឱ្យជួបតែសំណាងល្អ និងសុខភាពល្អ ក្នុងវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ។ ","បុរីមេគង្គ លែន បានប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការក្នុងការអបអរសាទរដល់បេក្ខជន និងបេក្ខនារីឆ្នើមទាំង៦ក្រុម ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសទៅការប្រកួតបន្តនៅវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រក្នុងកម្មវិធីធ្វើបទបង្ហាញអំពីអត្ថន័យនៃការរៀបចំឧទ្យាន មេគង្គ លែន ៥ហិកតា នៅបុរីមេគង្គ លែនគម្រោងមេគង្គស៊ីធី។ សម្រាប់វគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្របុរីមេគង្គ លែន នឹងជ្រើសរើស៣ក្រុមដោយសុក្រឹតភាពដែលនឹងក្លាយជាក្រុមជ័យលាភី ដោយក្រុមចំណាត់ថា្នក់លេខ១ទទួលបានទឹកប្រាក់១០លានរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន១, ក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ទទួលបានទឹកប្រាក់៥លានរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន១, និងក្រុមចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ទទួលបានទឹកប្រាក់២លាន៥សែនរៀល និងពានរង្វាន់ចំនួន១។ ចំណែក៣ក្រុមដែលមិនបានទទួលជ័យលាភីបុរីមេគង្គ លែនក៏មានជារង្វាន់លើកទឹកចិត្តផងដែរ។ លើសពីនេះ បុរីមេគង្គ លែនក៏មានផ្តល់ជូនឱកាសការងារដល់សមាជិកក្រុមជ័យលាភី ដើម្បីក្លាយជាបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិបម្រើការងារនៅបុរីមេគង្គ លែនផ្ទាល់។ ដោយឡែក បុរីមេគង្គ លែនក៏សូមលើកទឹកចិត្តដល់ប្អូនៗដែលមិនបានឈានបន្តទៅវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រឱ្យខិតខំបណ្តុះបណ្តាលសម្ថភាពឱ្យកាន់តែខ្លាំង។ ក្រុមការងារបុរីមេគង្គ លែនសង្ឃឹមជួបប្អូនៗសារជាថ្មីក្នុងកម្មវិធីប្រលងប្រកួតប្រជែងក្រោយទៀត។ ជាចុងក្រោយសូមជូនពរបេក្ខជននិងបេក្ខនារីទាំង៦ក្រុមឱ្យជួបតែសំណាងល្អនិងសុខភាពល្អក្នុងវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ។" "កាលពីថ្មីៗនេះ តាមរយៈស្ថានទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំកម្ពុជា អាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងស្តង់ដា និងកម្មវិធីសិក្សារបស់នាយកដ្ឋានអប់រំរដ្ឋអូស្រ្តាលីខាងលិច បានប្រគល់វិញ្ញាបនបត្រទទួលស្គាល់កម្មវិធីសិក្សាស្តង់ដាអូស្រ្តាលី ទៅដល់សាលាអន្តរជាតិដ៏មានកិត្យានុភាពចំនួន៨ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់កម្មវិធីសិក្សាអប់រំចំណេះទូទៅស្តង់ដារដ្ឋអូស្ត្រាលីជាផ្លូវការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យ រហូតដល់ថ្នាក់ទី១២។ ការទទួលស្គាល់នេះ គឺជាចំណុចដ៏សំខាន់ថ្មីមួយសម្រាប់ការអប់រំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលសិស្សានុសិស្ស អាចសិក្សាកម្មវិធីសិក្សារបស់សាលារដ្ឋអូស្រ្តាលីនៅក្នុងប្រទេសបាន និងជាសារ​​បង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការផ្តល់ឱ្យសិស្សានុសិស្សរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នូវបទពិសោធអប់រំលំដាប់ពិភពលោក ស្របតាមស្តង់ដាពិភពលោក។ ហើយការទទួលស្គាល់នេះ មិនត្រឹមតែមានបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់សាលា ចំពោះឧត្តមភាពសិក្សាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងគូសបញ្ជាក់ផងដែរ ទៅលើការប្តេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការផ្តល់ឱ្យសិស្សរបស់ខ្លួននូវការអប់រំមួយ ដែលរៀបចំពួកគេសម្រាប់ភាពជោគជ័យនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ កម្មវិធីសិក្សារដ្ឋអូស្ត្រាលី មានភាពល្បីល្បាញទៅលើវិធីសាស្រ្ត និងភាពម៉ត់ចត់ចំពោះការអប់រំ ដែលផ្តោតលើការជំរុញទៅលើជំនាញនៃការ​ត្រិះរិះ​ពិចារណា (critical thinking) ការច្នៃប្រឌិត (creativity) ជំនាញដោះស្រាយបញ្ហា (problem-solving skills) និងការសិក្សាពេញមួយជីវិត​ (lifelong learning)។ សាលាអន្តរជាតិទាំង៨នេះ បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការផ្តល់នូវការអប់រំដែលមានគុណភាពខ្ពស់ ស្របតាមស្តង់ដាអន្តរជាតិ។ តាមរយៈការដាក់កម្មវិធីសិក្សារដ្ឋអូស្ត្រាលីខាងលិចក្នុងកម្មវិធីសិក្សារបស់ពួកគេ សាលាមានគោលបំណងផ្តល់ឱ្យសិស្សានុសិស្សរបស់ខ្លួន នូវ​ចំណេះដឹង ជំនាញ និងសមត្ថភាព ដែលចាំបាច់ដើម្បីភាពរីកចម្រើននៅក្នុងយុគសម័យ ឌីជីថល ដែលមានការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងនេះ។ ការអនុវត្តន៍កម្មវិធីសិក្សារដ្ឋអូស្ត្រាលី នៅក្នុងសាលាអន្តរជាតិទាំង៨នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានេះ ​នឹងមានឥទ្ធិពលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ និងភាពវិជ្ជមាន ទៅលើវិស័យអប់រំរបស់ប្រទេស។ ​ទាំងអស់នេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការខិតខំប្រឹងប្រែងជាបន្តបន្ទាប់ របស់ស្ថាប័នអប់រំ អាជ្ញាធរ នឹងរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការលើកកម្ពស់ស្តង់ដានៃការអប់រំ និងផ្តល់ឱ្យសិស្សានុសិស្ស នូវឱកាសសម្រាប់ការសិក្សា និងការរីកចម្រើនផ្ទាល់ខ្លួន។ សិស្សានុសិស្ស ដែលសិក្សាកម្មវិធីសិក្សាចំណេះទូទៅស្តង់ដាអូស្រ្តាលីនៅប្រទេសកម្ពុជា ក៏អាចមានឱកាសទទួលបានអាហារូបករណ៍ ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សា ផ្ទេរការសិក្សាទៅកាន់សាលារដ្ឋនានា របស់ប្រទេសអូស្រ្តាលី និងប្រទេសផ្សេងៗលើពីភពលោក ដោយមិនខាតឆ្នាំ ទទួលបានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ទី១២អូស្រ្តាលី (ចំណេះដឹងទូទៅ) និងការចូលរួមទទួលសញ្ញាបត្រ ពេលបញ្ចប់ការសិក្សាតាមថ្នាក់នីមួយៗ នៅរដ្ឋអូស្រ្តាលីភាគខាងលិចផងដែរ៕",ពណ៌នាំមួយប្រចាំកម្ពុជា បានរក្សាទុកជាការទទួលស្គាល់កម្មវិធីសិក្សាស្តង់ដាអូស្រ្តាលីដែលចំណែកឱ្យកម្មវិធីសិក្សារដ្ឋអូស្ត្រាលី និងសិក្សាប៉ុណ្ណោះទេ របស់សាលាអន្តរជាតិទាំង៨នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការទទួលស្គាល់នេះជាចំណុចដ៏សំខាន់និងសម្រាប់ការអប់រំដែលសិស្សានុសិស្សប្រើប្រាស់ឱ្យចំបងនៅក្នុងប្រទេសរដ្ឋអូស្រ្តាលី។ បើមិនលែងមានការបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់សាលាឡើងវិញនោះ គឺគ្មានទិន្នន័យបង្ហាញពីការយកចិត្តចំណែកដែលអាចធ្វើឲ្យសិស្សានុសិស្សមានប៉ុន្មានគុណភាព ជំនាញ និងសមត្ថភាពទៀត។ ក្នុងរបៀបប្តេជ្ញាចិត្តនេះ សាលាអន្តរជាតិទាំង៨បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តដែលមានគុណភាពខ្ពស់ល្បីល្បាញដែលផ្តល់ឱ្យសិស្សានុសិស្សនូវចំណេះដឹង ជំនាញ និងសមត្ថភាព ដើម្បីភាពរីកចម្រើននៅក្នុងយុគសម័យ។ ជារូបថតស្តីពីទិដ្ឋភាព ការប្តេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការផ្តល់ឱ្យសិស្សានុសិស្សទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់ទី១២ និងទទួលស្ញាតទិដ្ឋភាពបង្រៀន ពីសាលារដ្ឋអូស្រ្តាលី ប្រទេសអូស្រ្តាលី រហូតដល់ប្រទេសផ្សេងៗទៀត។ បន្ទាប់មក ការទទួលស្គាល់ដែលបានរក្សាទុកនេះក៏បង្ហាញពីដំណើរទស្សនកិច្ចនិងការសិក្សាបន្ថែម ដោយមិនចេះអាចសិក្សាបាននៅថ្នាក់ទី១២សូម្បីពិនិត្យមើលអំពីសិក្សានេះដែលមានលទ្ធផលល្បី។ "កាលពីថ្មីៗនេះ លោក ជាម ឃុនណាត អគ្គនាយកបុរី មេគង្គ លែន បានឧបត្ថម្ភទឹកប្រាក់ចំនួន ៣ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក ជូនទៅកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងអបអរសាទរខួបទី១៦១ ទិវាពិភពលោកកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហម ក្រោមប្រធានបទ «រួមជាមួយកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ដើម្បីសហគមន៍មានសុខភាពល្អ និងមានភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ»។ នេះមិនមែនជាលើកទី១ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ បុរី មេគង្គ លែន បានចូលរួមជាមួយកាកបាទក្រហមកម្ពុជានោះទេ ដ្បិតជារៀងរាល់ឆ្នាំលោក ជាម ឃុនណាត និងភរិយា ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារ តែងតែចូលរួមបរិច្ចាគដល់កិច្ចការសង្គមផ្សេងៗ ដើម្បីចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានានាក្នុងសង្គម និងជួយសម្រាលទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងមាន។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា អគ្គនាយកនៃបុរី មេគង្គ លែន មានចក្ខុវិស័យយ៉ាងមុតមាំក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍសង្គមជាមួយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ដោយបរិច្ចាគទៅកាន់សង្គមវិញតាមរយៈរូបភាពជាច្រើនរួមមាន៖ កិច្ចការសប្បុរសធម៌ និងមនុស្សធម៌, ការផ្តល់អាហាររូបករណ៍ដល់សិស្សានុសិស្សសម្រាប់ថ្នាក់ឧតម្តសិក្សា, និងការជ្រោមជ្រែងយ៉ាងសកម្មក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សដោយការបង្កើតកម្មវីធីសិក្សាប្រកួតប្រជែងនានា ដែលរូបភាពទាំងនោះបានសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងមោះមុតដល់សង្គម មិនខុសពីអ្វីដែលថ្នាក់ដឹកនាំបាននិងកំពុងតែអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនជាមួយការខិតខំច្នៃប្រឌិត និងផ្តល់នូវរចនាបថ និងម៉ូតផ្ទះដ៏ប្រណីត និងគ្រឹះដ៏រឹងមាំរបស់ស្ថាបត្យកម្ម នៃបុរី មេគង្គ លែន នោះឡើយ។ បុរី មេគង្គ លែន ផ្តើមជីវិតរីករាយ និងជោគជ័យនៅទីនេះ! ","ក្នុងរបៀបសង្គមការផ្តល់អង្គការសង្គមដើម្បីជួយសម្រាលទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អគ្គនាយកនៃបុរី មេគង្គ លែន មានចក្ខុវិស័យយ៉ាងមុតមាំជាមួយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល។ កិច្ចការសប្បុរសធម៌និងមនុស្សធម៌ ការផ្តល់អាហាររូបករណ៍សិស្សានុសិស្សសម្រាប់ឧតម្តសិក្សា និងការបង្កើតកម្មវីធីសិក្សាប្រកួតប្រជែងនានា សបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងមោះមុតដល់សង្គម និងផ្តល់នូវរចនាបថ និងម៉ូតផ្ទះដ៏ប្រណីត និងគ្រឹះដ៏រឹងមាំរបស់ស្ថាបត្យកម្ម។ បុរី មេគង្គ លែន នោះសួរសុខសប្បាយនឹងលទ្ធផលល្បី។ " "កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ សហគ្រិនខ្មែរ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបានដើរតួនាទីជាអ្នកបង្កើតប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសហគ្រិនភាព ក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយអេនធើប្រាយវិហ្សិនអាខេដេមី មជ្ឈមណ្ឌលកសាងភាពវិជ្ជាជីវៈ និងសមត្ថភាពសហគ្រិន បានរៀបចំកម្មវិធីបើកសម្ពោធ «ក្លឹបមិត្ដសហគ្រិនឆ្នាំ២០២៤»។ កម្មវិធីនេះបានរៀបចំឡើងនៅខេត្ដសៀមរាប ដោយមានវត្ដមានចូលរួមដោយលោកស្រី វាល អេឡែន និង លោកសេង រតនៈវិស្ស័យ សហស្ថាបនិករបស់អេនធើប្រាយវិហ្សិនអាខេដេមី និងចូលរួមដោយសមាជិកក្លឹបមិត្ដសហគ្រិន ដែលជាសហគ្រិនដែលបានបញ្ចប់កម្មវិធីធ្វើឲ្យអាជីវកម្មប្រសើរឡើងរបស់យើង។ ក្លឹបមិត្ដសហគ្រិន បានបង្កើតឡើងដោយអេនធើប្រាយវិហ្សិនអាខេដេមី គឺជាបណ្ដាញសហគ្រិនមួយដែលផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការគាំទ្រគ្នាក្នុងនាមជាមិត្ដភក្ដិ និងបន្ដការសិក្សារៀនសូត្រ។ បានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយសហគ្រិនខ្មែរ ក្លឹបមិត្ដសហគ្រិនមានសកម្មភាពសំខាន់ៗដូចជា ការជួបជុំបង្កើតបណ្ដាញទំនាក់ទំនង ការចែករំលែកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល និងការផ្ដល់ការប្រឹក្សាយោបល់។ បណ្ដាញនេះ អនុញ្ញាតឲ្យក្រុមមិត្ដសហគ្រិនមានឱកាសផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកនៅលើប្រធានបទ ឬបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗដែលកំពុងកើតឡើងក្នុងប្រតិបត្ដិការអាជីវកម្ម។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ដោយសារការបន្ដជួយគាំទ្រពីសហគ្រិនខ្មែរ សមាជិកក្លឹបមិត្ដសហគ្រិនបានរីកលូតលាស់គួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយកើនឡើងពីសមាជិកចំនួនតែ២០នាក់ រហូតដល់សមាជិកចំនួន១០១នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលចំនួនកើនឡើងនេះក៏ដោយសារភាពជោគជ័យនៃកម្មវិធីធ្វើឲ្យអាជីវកម្មប្រសើរឡើងរដូវកាលទី៣។ កម្មវិធីសម្ពោធបើកកម្មវិធីបានប្រព្រឹត្ដទៅយ៉ាងរលូនជាមួយនឹងការបើកស្វាគមន៍ និងការណែនាំពីក្លឹបមិត្ដសហគ្រិន ដោយមានសហគ្រិនចូលរួមសរុបចំនួន ២៤នាក់ មកពីខេត្ដសៀមរាប និងខេត្ដផ្សេងៗទៀត។ បន្ទាប់ការបើកកម្មវិធី និងណែនាំពីក្លឹប សកម្មភាពបន្ដបន្ទាប់ក៏បានចាប់ផ្ដើម, សហគ្រិនបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យចែករំលែកបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេ ព្រមជាមួយនឹងការចែករំលែកដំណោះស្រាយពីមិត្ដសហគ្រិន។ ជាមួយគ្នានោះផងដែរ បញ្ហាចម្បងពីរត្រូវបានជ្រើសរើសដោយគ្រូប្រឹក្សា ដើម្បីធ្វើការដោះស្រាយ ជាលក្ខណៈប្រឹក្សាយោបល់។ បន្ថែមពីនេះ គ្រូប្រឹក្សាបានពន្យល់ពីវិធីសាស្រ្ដនៃការប្រឹក្សាយោបល់ដែលអាចប្រើប្រាស់បាននៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ជាពិសេសគឹការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដែលសមាជិកមិត្ដសហគ្រិនដែលសកម្មនឹងទទួលបានការប្រឹក្សាដោយឥតគិតថ្លៃ។ ជាចុងក្រោយ កម្មវិធីត្រូវបានបញ្ចប់ដោយការរីករាយហូបអាហារថ្ងៃត្រង់សាមគ្គីជាមួយគ្នាដោយសហគ្រិនបាននាំយកអាហារម្នាក់បន្ដិចដើម្បីចែករំលែកគ្នា។","នៅថ្ងៃទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤, សហគ្រិនខ្មែរបានបង្កើតឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបានដើរតួនាទីជាអ្នកបង្កើតប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសហគ្រិនភាព។ កម្មវិធីនេះបានរៀបចំឡើងនៅខេត្ដសៀមរាប ដោយមានវត្ដមានចូលរួមដោយលោកស្រី វាល អេឡែន និង លោកសេង រតនៈវិស្ស័យ សហស្ថាបនិករបស់អេនធើប្រាយវិហ្សិនអាខេដេមី និងចូលរួមដោយសមាជិកក្លឹបមិត្ដសហគ្រិន។ ក្លឹបមិត្ដសហគ្រិនបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយសហគ្រិនខ្មែរ ហើយនៅឆ្នាំ២០២៤ បានជួយគាំទ្រប្រទេសទាំងស្រុងដោយរកឱកាសផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ និងសិក្សារៀនសូត្រ។ ចុងក្រោយកម្មវិធីបើកកម្មវិធីបានបញ្ចប់ដោយការរីករាយហូបអាហារថ្ងៃត្រង់សាមគ្គីជាមួយគ្នាដោយសហគ្រិនបាននាំយកអាហារម្នាក់បន្ដិចដើម្បីចែករំលែកគ្នា។" "ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ៖ ធនាគារ អ៊ូរី ខេមបូឌា ដែលជាគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុឈានមុខគេ បានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការជំរុញការបង្កើតថ្មី និងការរីកចម្រើន បានប្រកាសពីការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ជាផ្លូវការ ជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បង្ហាញពីជំហានដ៏សំខាន់មួយឆ្ពោះទៅរកការជំរុញការរីកចម្រើននៃអាជីវកម្ម Startups របស់កម្ពុជា។​ ជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនក្នុងការលើកកម្ពស់ដល់សហគ្រិន និងជំរុញការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល ធនាគារ អ៊ូរី នឹងត្រៀមខ្លួនក្នុងការពង្រឹងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួនជាមួយ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា ។ តាមរយៈការបង្កើតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុដ៏រឹងមាំ និងសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុពិសេស កិច្ចសហការនេះមានគោលបំណងផ្តល់ការគាំទ្រដល់សាស្រ្តាចារ្យ គ្រូបណ្តុះបណ្តាល សិក្ខាកាម និងនិស្សិតរបស់ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា ក៏ដូចជាសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ។ លោក ជេត ជាលី សាកលវិទ្យាធិការនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ បានសម្តែងការសាទរដោយបញ្ជាក់ថា៖ “យើងមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្នុងការចាប់ផ្តើមដំណើរផ្លាស់ប្តូរថ្មីនេះជាមួយធនាគារ អ៊ូរី ។ តាមរយៈភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រនេះ យើងមានគោលបំណងគាំទ្រការបំពាក់ឧបករណ៍ និងធនធានចាំបាច់ដល់សហគ្រិន ដែលទើបចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មថ្មីនៅកម្ពុជា ដើម្បីឲ្យមានភាពរីកចម្រើននៅក្នុងពិភពឌីជីថលកាន់តែច្រើនឡើង»។លោក Cho Byung Kyu អគ្គនាយក ធនាគារ អ៊ូរី ការិយាល័យកណ្តាល បានសង្កត់ធ្ងន់ អំពីសារៈសំខាន់នៃភាពជាដៃគូក្នុងការជំរុញសហគ្រិនភាព និងការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។ លោកបានប្រកាសពីផែនការសម្រាប់ ធនាគារ អ៊ូរី ខេមបូឌា ដើម្បីបង្កើតការិយាល័យសាខាជាមួយនឹងគោលគំនិត ""ធនាគារនៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ"" ក្នុងគោលបំណងផ្តល់នូវសេវាធនាគារដ៏ងាយស្រួលសម្រាប់សាស្រ្តាចារ្យ បុគ្គលិក និស្សិត និងសាធារណជន។ លោកបន្តថា​៖ “នៅក្នុងឌីជីថលភាវូបនីយកម្ម ខណៈពេលដែលធនាគារកំពុងស្វែងរកដំណោះស្រាយ Fintech ដ៏ល្អបំផុត នោះយើងកំពុងស្នាក់នៅក្នុងអគារតែមួយ ដូច្នេះយើងអាចគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ដូចជាធនាគារ អ៊ូរី នឹងអាចផ្តល់ជំនួយដើមទុនដល់អាជីវកម្ម Startups ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និង មជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា រួមទាំង ការចាប់ផ្តើមរបស់ខ្លួននឹងគាំទ្រដល់ធនាគារ អ៊ូរី សម្រាប់ដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត” ។ តាមរយៈការប្រើប្រាស់ធនធាន និងជំនាញដ៏ទូលំទូលាយរបស់ធនាគារ អ៊ូរី មជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា នឹងខិតខំជំរុញការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលរបស់ អាជីវកម្មStartups និងជំរុញបរិយាកាសដល់ការបង្កើតថ្មី និងកំណើនប្រកបដោយចីរភាព។ កិច្ចសហការនេះបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នាក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងជំរុញវប្បធម៌នៃភាពជាសហគ្រិននៅកម្ពុជា។​​ លោក ស្រ៊ុន សុវីឡា នាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា បានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃភាពជាដៃគូថា៖ “សូមអរគុណដល់ធនាគារ អ៊ូរី សម្រាប់ទំនុកចិត្តមកលើមជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា និងឈានទៅដល់ពិធីចុះហត្ថលេខាលើ MOU ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃនេះ។ យើងនឹងរួមគ្នា ចាប់ផ្តើមដំណើរនៃកិច្ចសហការ ការច្នៃប្រឌិត និងការរីកចម្រើន ដែលបង្កើតផលជាវិជ្ជមានដល់អាជីវកម្ម Startups និងសហគ្រិនភាពនៅកម្ពុជា ។ ចំពោះសហគ្រិន និងអ្នកច្នៃប្រឌិតទាំងអស់ដែលមានវត្តមាននៅទីនេះថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមជំរុញឱ្យអ្នកចាប់យកឱកាសដែលភាពជាដៃគូនេះនាំ ដើម្បីធ្វើការរួមគ្នា លើការបង្កើតថ្មី ការចាប់ផ្ដើមអាជីវកម្ម និងសហគ្រិនភាព ដើម្បីជម្រុញការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន និងបង្កើតអនាគតដ៏ភ្លឺស្វាងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា»។​​ សូមបញ្ជាក់ដែរថា សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និងធនាគារ អ៊ូរី តែងតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នា ដោយធនាគារ អ៊ូរី បានផ្តល់អាហារូបករណ៍ចំនួន ១០០ កន្លែងដល់និស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លើមុខជំនាញឯកទេសសំខាន់ៗ រួមមានឯកទេសបង្កើតថ្មី និងមានស្រាប់ដូចជា៖ នគរូបនីយកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍ក្រុងប្រកបដោយចីរភាព អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច អភិវឌ្ឍសហគមន៍ វិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ គ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ​និងគណិតវិទ្យា តាំងពីខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ មក។ អំពីធនាគារ អ៊ូរី ធនាគារ អ៊ូរី គឺជាធនាគារឈានមុខគេរបស់កូរ៉េ ដែលផ្តល់សេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងទូលំទូលាយដល់អតិថិជននៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េ និងក្រៅប្រទេស។ ធនាគារ អ៊ូរី បានចូលទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្នុងនាមជាគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ក្រោយមក ធនាគារបានពង្រីកវត្តមានរបស់ខ្លួនដោយរួមបញ្ចូលគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទទួលប្រាក់បញ្ញើ និងបង្កើតសាខាក្នុងស្រុក ហើយបានប្រែក្លាយទៅជាធនាគារពាណិជ្ជនៅឆ្នាំ ២០២២។ ធនាគារ អ៊ូរី ផ្តល់ជូននូវសេវាកម្មជាច្រើនដូចជា បញ្ញើរសន្សំ ប្រាក់កម្ចី ការប្តូរប្រាក់បរទេស ធនាគារឌីជីថល ឥណពន្ធ និងប័ណ្ណឥណទាន សម្រាប់អតិថិជនឯកត្តបុគ្គល និងសម្រាប់អាជីវកម្ម ក៏ដូចជាសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងទៀតដើម្បីបម្រើដល់ទីផ្សារក្នុងស្រុក។ គិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ ធនាគារ អ៊ូរី មានសាខាចំនួន ១៤០ ទូទាំងប្រទេស មានបុគ្គលិកជាង ៤,២០០ នាក់ និងបម្រើអតិថិជនជាង ៤៥៥ ពាន់នាក់ ជាមួយនឹងទ្រព្យសកម្មសរុប​ ១.៤ ពាន់លាន សំពៀតឥណទាន ១,២១២​ លានដុល្លារ និងសមតុល្យ​សន្សំប្រាក់បញ្ញើរហូតដល់ ៤៣៤ លានដុល្លារ។ “ធនាគារ អ៊ូរី ជម្រើសហិរញ្ញវត្ថុដ៏ឆ្លាតវៃរបស់អ្នក!”",ក្នុងថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ ធនាគារអ៊ូរី ខេមបូឌា បានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការបង្កើតថ្មី និងការរីកចម្រើនបន្តជាមួយនឹងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុគឺបានបញ្ជាក់ពីការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈការយោគយល់គ្នានៅផ្លូវការ។ ក្នុងស្ថានទាំងពីនេះ អ្នក Cho Byung Kyu ពេលប្រើប្រាស់សេវាកម្មរាល់ថ្ងៃទៅនឹងសេចក្តីសោមនស្សរីករាយដល់ការបំពេញចំណូលទូទាត់ដែលមានលើអនុស្សរណៈ។ ក្នុងនោះ ការចុះហត្ថលេខាគឺជាផ្លូវការបន្ថែមដើម្បីសម្រេចសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ដោយជំរុញទៅនឹងសហគ្រិន និងចំណាយនៅកម្ពុជា។ ជាមួយនឹងការស្វែងរកផ្លូវការ Fintech ក្នុងភាគច្រើន រីកចម្រើននៃប្រតិបត្តិការសហគ្រិននឹងទទួលបានការគាំទ្រច្រើនជាងមុននោះ។ លើសពីនេះ ការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា និងចំណាយច្រើនក្នុងការបង្កើតអនាគតទៅកាន់ការចុះហត្ថលេខារបស់អនុស្សរណៈនោះក៏បានទទួលបានការគាំទ្រជាច្រើន។ សូមអរគុណដល់ធនាគារ អ៊ូរី ចំពោះការជួយគ្រីសាករយល់បង្កើតសហគ្រិននិងការជួយអនុស្សរណៈការយោគយល់គ្នាជាធរណី។ "សហគ្រិនខ្មែរ(Khmer Enterprise) និងផ្សារទំនើបអ៊ីអន ប្រកាសពីកាតាំងរពិព័រណ៍ផលិតផលក្នុងស្រុក ដែលនឹងដំណើរការចាប់ពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅតាមបណ្តាផ្សារទំនើបអ៊ីអនរាជធានីភ្នំពេញ ផ្សារទំនើបបអ៊ីអនសែនសុខ និងផ្សារទំនើបអ៊ីអនមានជ័យ។ ការតាំងពិព័រណ៍រយៈពេល៣សប្តាហ៍នេះ មានគោលបំណងលើកកម្ពស់ ផលិតផលក្នុងស្រុក លើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាកសិករក្នុងស្រុក និងបើកឱកាសទីផ្សារថ្មី ទាំងក្នុងស្រុកនិងអន្តរជាតិ សម្រាប់ផលិតផលក្នុងស្រុក ។ នេះជាលើកទី៧ហើយ ដែលសហគ្រិនខ្មែរ និងផ្សារទំនើបអ៊ីអនបានចាប់ដៃគូក្នុងការលើកកម្ពស់ផលិតផល និងសហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមក្នុងស្រុក ដែលស្របទៅនឹងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការជំរុញផលិតផលក្នុងស្រុកឱ្យកាន់តែមានទីផ្សារ ហើយពាក្យស្លោករបស់ពិព័រណ៍ គឺ «គាំទ្រផលិតផលខ្មែរ ថែសេដ្ឋកិច្ចជាតិ»។ លោក ឈៀង វណ្ណមុនិណ្ឌ ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួកបន្ទុកជានាយកប្រតិបត្តិនៃសហគ្រិនខ្មែរ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «សហគ្រិនខ្មែរមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ពីការកើនឡើងដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការគាំទ្ររបស់អតិថិជនចំពោះផលិតផលក្នុងស្រុក។ ភាពជាដៃគូជាមួយ AEON សម្រាប់ពិព័រណ៍ ផលិតផលក្នុងស្រុកនេះនឹងពង្រីកការលក់ និងគាំទ្រដល់សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម ដែលស្របតាមបេសកកម្មរបស់សហគ្រិនខ្មែរក្នុងការផ្សព្វផ្សាយផលិតផលក្នុងស្រុកនៅក្នុងផ្សារទំនើប និងទីផ្សារផ្សេងៗទៀត។ សហគ្រិនខ្មែរ នឹងបន្តបេសកកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានទីផ្សារសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមតាមរយៈដៃគូក្នុងតំបន់ និងបណ្តាញអន្តរជាតិ។» អគ្គនាយក ក្រុមហ៊ុន អ៊ីអន (ខេមបូឌា) លោក ស៊ិន ពិសី មានប្រសាសន៍ថា៖ «ផ្សារទំនើបអ៊ីអន នៅតែបន្តចូលរួមយ៉ាងសកម្ម និងគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងក្នុងន័យជំរុញការផ្សព្វផ្សាយ ពង្រីកទីផ្សារបន្ថែមសម្រាប់ផលិតផលខ្មែរ និងគាំទ្រដល់កសិករខ្មែរ។ យើងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ទៅលើសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ គុណភាព សេវាកម្ម និងផ្ដល់ជូននូវតម្លៃសមរម្យជូនដល់អតិថិជន។ ដូច្នេះកុំភ្លេចចូលរួមគាំទ្រទាំងអស់គ្នា នៅផ្សារទំនើបអ៊ីអនទាំង៣សាខាដើម្បីលើកជួយលើកស្ទួយនិងពង្រីកទីផ្សារផលិតផលខ្មែរគ្រប់ប្រភេទឱ្យកាន់តែធំទូលាយ។» សូមចូលរួមគាំទ្រ ផលិតផលក្នុងស្រុកជាច្រើនដែលបំពេញតាមស្តង់ដា គុណភាព និងសុវត្ថិភាព មានដូចជាគ្រឿងទេស របស់ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ បន្លែស្រស់ ទឹកដោះគោ អង្ករ និងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនទៀត។ លើសពីនេះ លោកអ្នកនឹងទទួលបានការបញ្ចុះតម្លៃលើគ្រប់ផលិតល និងមានឱកាសឈ្នះរង្វាន់រាល់ការជាវចាប់ពី ១៥ដុល្លារឡើងទៅ។ ការផ្តល់ជូនពិសេសទាំងនេះ សម្រាប់តែអតិថិជនដែលគាំទ្រផលិតផលក្នុងស្រុក ក្នុងអំឡុងពេលការតាំងពិព័រណ៍នេះតែប៉ុណ្ណោះ៕ អំពីមជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ Incubation Center of Cambodia (មជ្ឈមណ្ឌលជាតិបណ្តុះធុរកិច្ចថ្មីនៃកម្ពុជា) ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងគាំទ្រដល់ការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មនៅកម្ពុជា តាមរយៈការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាល ការស្រាវជ្រាវ និងការច្នៃប្រឌិតបច្ចេកវិទ្យា ព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះក៏ជាកន្លែងតភ្ជាប់រវាងសហគ្រិន អ្នកចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម និស្សិត និងសហគ្រាស ដើម្បីពិភាក្សាក្នុងគោលបំណងស្វែងរកដំណោះស្រាយដ៏ល្អបំផុត។ អំពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ៖ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ គឺជាស្ថាប័នសិក្សាឈានមុខគេដែល​​​​ផ្តោតលើឧត្តមភាពក្នុងវិស័យអប់រំ ការស្រាវជ្រាវ និងការចូលរួមសហគមន៍។ សាកលវិទ្យាល័យតែងជំរុញការបង្កើតថ្មី ហើយបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរៀបចំអនាគតនៃកម្លាំងចលករ​ និងសង្គមរបស់កម្ពុជា។",ក្នុងសហគ្រិនខ្មែរ (Khmer Enterprise) និងផ្សារទំនើបអ៊ីអន បានបង្កើតផ្សារទំនើបអ៊ីអននិងបន្តជាប្រតិបត្តិការរពិព័រណ៍ផលិតផលក្នុងស្រុកដែលមានចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅតាមបណ្តាផ្សារទំនើបអ៊ីអនរាជធានីភ្នំពេញ។ សហគ្រិនខ្មែរនិងផ្សារទំនើបអ៊ីអនសែនសុខ និងផ្សារទំនើបអ៊ីអនមានជ័យប្រសើរកាន់គោលបំណងនៃការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មក្នុងស្រុក។ ការតាំងពិព័រណ៍បន្តទៅប្រកបដោយចូលរួមចំពោះរយៈពេល៣សប្តាហ៍នេះត្រូវបានកើនឡើងក្នុងការរកកម្ពស់ផលិតផលក្នុងស្រុក រហូតដល់ការបើកឱកាសទីផ្សារថ្មី និងគាំទ្រសហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមក្នុងស្រុក។ ក្នុងករណីនេះគោលដៅគឺក្នុងការលូតលាស់សហគ្រិននិងអនុស្សរណៈការយោគយល់គ្នាក្នុងប្រទេស។ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ Incubation Center of Cambodia ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងគាំទ្រដល់ការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មនៅកម្ពុជាដែលគោលដៅគឺចំណេះដឹងនិងស្ថាបនិករបស់អ្នកចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម។ សូមចូលរួមគាំទ្របច្ចេកទេសនេះដែលកាន់តែធំទូលាយ។ "ធនាគារ ABA ជាធនាគារពាណិជ្ជឈានមុខគេនៅកម្ពុជាដែលមានការគាំទ្រពីអតិថិជនរាប់លាននាក់មកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ក្រឡេកមើលគណនីអតិថិជនរបស់ ធនាគារ ABA បានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សរហូតដល់ ៧,៦៦៧ លានគណនី នៅត្រីមាសទី១ដើមឆ្នាំ ២០២៤ ដែលចំនួននេះកើនឡើងរហូតដល់ ៤១ភាគរយ បើគិតចាប់ពីត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងទៅ។ នេះជាចំនួនកើនឡើងដ៏លើសលប់ដែលគួរជាទីមោទនៈបំផុត។ ក្នុងចំណោមធនាគារ និងមីក្រូហិរញវត្ថុទាំងអស់នៅកម្ពុជា ធនាគារ ABA មានទ្រព្យសកម្មនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ សម្រាប់ត្រីមាសទី១ ចំនួន ៩,៧០៥ លានដុល្លារ។ បើគិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្នគឺត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ទ្រព្យសកម្មរបស់ធនាគារពាណិជ្ជមួយនេះមានចំនួនដល់ ១២,០៦៨ លានដុល្លារ ដែលចំនួននេះកើនឡើងដល់ទៅ ២៤ភាគរយ។ បន្ថែមពីនោះ ប្រាក់បញ្ញើអតិថិជនកើនដល់ ២២ ភាគរយ ដែលត្រីមាសដំបូង នៃឆ្នាំ២០២៣ មានប្រាក់បញ្ញើអតិថិជនចំនួនត្រឹមតែ ៧,៩៤៥ លានដុល្លារ ប៉ុណ្ណោះ។ មកដល់បច្ចុប្បន្នគឺត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំ២០២៤ គឺប្រាក់បញ្ញើអិតិថិជន កើនឡើងរហូត ៩,៦៩១ លានដុល្លារ។ ចំណែកប្រាក់កម្ចីដុល បានកើនឡើងរហូតដល់ ១៨ភាគរយ គិតត្រឹមត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដែលចំនួនប្រាក់កម្ចីដុល មានចំនួនដល់ ៨,១៥២ លានដុល្លារ បើធៀបនឹងត្រីមាសទី១ឆ្នាំ២០២៣ គឺមានត្រឹមតែ ៦,៩០៧ លានដុល្លារ ប៉ុណ្ណោះ។ នាយកប្រតិបត្តិ ធនាគារ ABA លោក Askhat Azhikhanov បានមានប្រសាសន៍ថា «នៅក្នុងត្រីមាសដំបូង នៃឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារ ABA បានបន្តបង្ហាញ នូវលទ្ធផលហិរញ្ញវត្ថុដ៏ល្អប្រសើរគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយពង្រឹង ជំហរជាគ្រឹះស្ថានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីចម្បងមួយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និង ជាចលករដ៏សំខាន់ ក្នុងការជំរុញវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ដោយមានយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ល្អឯក បណ្តាញធុរកិច្ចប្រាក់បញ្ញើ និង ប្រាក់កម្ចី ព្រមទាំងផលិតផលហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល បានធ្វើឲ្យ ABA ក្លាយជាធនាគារឈានមុខគេ ក្នុងការផ្តល់នូវដំណោះស្រាយ ហិរញ្ញវត្ថុដ៏ទំនើប និងសុវត្ថិភាព និងជាធនាគារពាណិជ្ជដ៏ធំបំផុត របស់កម្ពុជា។» លោកបន្ត «យើងខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអតិថិជន ទាំងអស់ សម្រាប់ទំនុកចិត្ត និងការគាំទ្រធនាគារ ABA ជារហូត មក។ យើងខ្ញុំក៏សូមស្វាគមន៍ដល់អតិថិជនថ្មីៗ ក្នុងការចាប់ផ្តើម ប្រើសេវាធនាគារយើងខ្ញុំ ខណៈដែលយើងបន្តគាំទ្រដល់រូបវន្ត បុគ្គល និងបណ្តាអាជីវកម្មនានា តាមរយៈសេវាហិរញ្ញវត្ថុប្រកប ដោយនវានុវត្ត ជាមួយនឹងកិច្ចការផ្តោតលើការផ្តល់កម្ចីដល់ សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ព្រមទាំងការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះភាព រីកចម្រើននិងវិបុលភាពជាតិ។» គួរបញ្ចាក់ផងដែរថា សាខា ធនាគារ ABA បានពង្រីកខ្លួនយ៉ាងឆាប់រហ័សតាមបណ្ដាខេត្ត-ក្រុង ដើម្បីបំពេញតាមតម្រូវការរបស់អតិថិជន ដែលក្នុងត្រីមាសទី១ឆ្នាំ២០២៤នេះ ធនាគារបានពង្រីកសាខាចំនួន ១០សាខាបន្ថែមទៀត ដែលកើនឡើងដល់ ៩៥សាខា ទូទាំងប្រទេសនាពេលបច្ចុប្បន្ន។","ធនាគារ ABA ជាធនាគារពាណិជ្ជឈានមុខគេនៅកម្ពុជាដែលមានការគាំទ្រពីអតិថិជនរាប់លាននាក់មកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ក្រឡេកមើលគណនីអតិថិជនរបស់ធនាគារ ABA បានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សរហូតដល់ ៧,៦៦៧ លានគណនី នៅត្រីមាសទី១ឆ្នាំ ២០២៤ ដែលចំនួននេះកើនឡើងរហូតដល់ ៤១ភាគរយ បើគិតចាប់ពីត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៣។ នេះជាចំនួនកើនឡើងដ៏លើសលប់ដែលគួរជាទីមោទនៈបំផុត។ ក្នុងចំណោមធនាគារ និងមីក្រូហិរញវត្ថុទាំងអស់នៅកម្ពុជា ធនាគារ ABA មានទ្រព្យសកម្មនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ សម្រាប់ត្រីមាសទី១ ចំនួន ៩,៧០៥ លានដុល្លារ។ បើគិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្នគឺត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ទ្រព្យសកម្មរបស់ធនាគារពាណិជ្ជមួយនេះមានចំនួនដល់ ១២,០៦៨ លានដុល្លារ ដែលចំនួននេះកើនឡើងដល់ទៅ ២៤ភាគរយ។ ប្រាក់បញ្ញើអតិថិជនកើនដល់ ២២ ភាគរយ ដែលត្រីមាសដំបូង នៃឆ្នាំ២០២៣ មានប្រាក់បញ្ញើអតិថិជនចំនួនត្រឹមតែ ៧,៩៤៥ លានដុល្លារ។ ប្រាក់បញ្ញើអិតិថិជនកើនឡើងរហូត ៩,៦៩១ លានដុល្លារ ពេលបច្ចុប្បន្នត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំ២០២៤។ ប្រាក់កម្ចីដុលកើនឡើងរហូតដល់ ១៨ភាគរយ គិតត្រឹមត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដែលចំនួនប្រាក់កម្ចីដុល មានចំនួនដល់ ៨,១៥២ លានដុល្លារ។ នាយកប្រតិបត្តិ ធនាគារ ABA លោក Askhat Azhikhanov បានមានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងត្រីមាសដំបូង នៃឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារ ABA បានបន្តបង្ហាញ នូវលទ្ធផលហិរញ្ញវត្ថុដ៏ល្អប្រសើរគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយពង្រឹង ជំហរជាគ្រឹះស្ថានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីចម្បងមួយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និង ជាចលករដ៏សំខាន់ ក្នុងការជំរុញវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ដោយមានយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ល្អឯក បណ្តាញធុរកិច្ចប្រាក់បញ្ញើ និង ប្រាក់កម្ចី ព្រមទាំងផលិតផលហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល បានធ្វើឲ្យ ABA ក្លាយជាធនាគារឈានមុខគេ ក្នុងការផ្តល់នូវដំណោះស្រាយ ហិរញ្ញវត្ថុដ៏ទំនើប និងសុវត្ថិភាព និងជាធនាគារពាណិជ្ជដ៏ធំបំផុត របស់កម្ពុជា។ បន្តក៏សូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអតិថិជនទាំងអស់ សម្រាប់ទំនុកចិត្ត និងការគាំទ្រធនាគារ ABA ជារហូត មក។ " "ថ្ងៃទី ០៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ អេ អឹម ខេ បានចូលរួមយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាព ""មួកសុវត្ថិភាពមួយ ជីវិតមួយ"" ដែលរៀបចំដោយ តូតាល់អេនើជី ក្រោមការចង្អុលបង្ហាញណែនាំពី ក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន គណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា និងក្រសួងមហាផ្ទៃ នាព្រឹកមិញនេះ។ យុទ្ធនាការនេះផងដែរធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងលើកទឹកចិត្តដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ឲ្យគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកប្រើប្រាស់មួកសុវត្ថិភាពលើម៉ូតូដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ហើយនេះគឺជាយុទ្ធនាការបើកបរប្រកបដោយសុវត្ថិភាពលើកទី៨ ដែលក្រុមហ៊ុន TotalEnergies នឹងធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី 6-10 ខែឧសភា ឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីអបអរសាទរក្នុងយុទ្ធនាការនេះ អេ អឹម ខេ បានរៀបចំមួកសុវត្ថិភាពចំនួន ១០០មួកដើម្បីចែកជូនដល់អតិថិជនរបស់ អេ អឹម ខេ ទាំងអស់ដែលបានបើកគណនីកូនឆ្លាតជាមួយ អេ អឹម ខេ។ កាន់តែពិសេស អេ អឹម ខេ មានរៀបចំកាដូអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនសម្រាប់ អតិថិជនដែលចូលមកលេងស្ដង់ អេ អឹម ខេផ្ទាល់ផងដែរ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាទំនួលខុសត្រូវសង្គមសាជីវកម្ម (CSR) គឺជាផ្នែកមួយនៃផែនការអាជីវកម្មទីផ្សាររបស់យើង ចំពោះយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាព គឺជាឱកាសដ៏ល្អមួយដើម្បីអប់រំប្រជាពលរដ្ឋអំពីច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ហើយនេះជាឆ្នាំទី 3 ដែល អេ អឹម ខេ បានចូលរួមយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាពនេះ។ ចូលរួមគោរពច្បាប់ទាំងអស់គ្នា ដើម្បីជៀសវាងនូវគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។","ក្នុងថ្ងៃទី ០៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។ អេ អឹម ខេ បានចូលរួមយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាព ""មួកសុវត្ថិភាពមួយ ជីវិតមួយ"" ដែលរៀបចំដោយ តូតាល់អេនើជី ក្រោមការចង្អុលបង្ហាញណែនាំពី ក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន គណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា និងក្រសួងមហាផ្ទៃ នាព្រឹកមិញ។ យុទ្ធនាការនេះបានផងដែរធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងលើកទឹកចិត្តដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ឲ្យគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកប្រើប្រាស់មួកសុវត្ថិភាពលើម៉ូតូដើម្បីកាត់បន្ថែមគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ហើយនេះគឺជាយុទ្ធនាការបើកបរប្រកបដោយសុវត្ថិភាពលើកទី៨ ដែលក្រុមហ៊ុន TotalEnergies នឹងធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី 6-10 ខែឧសភា ឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីអបអរសាទរក្នុងយុទ្ធនាការនេះ អេ អឹម ខេ បានរៀបចំមួកសុវត្ថិភាពចំនួន ១០០មួកដើម្បីចែកជូនដល់អតិថិជនរបស់ អេ អឹម ខេទាំងអស់ដែលបានបើកគណនីកូនឆ្លាតជាមួយ អេ អឹម ខេ។ កាន់តែពិសេស អេ អឹម ខេ មានរៀបចំកាដូអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនសម្រាប់ អតិថិជនដែលចូលមកលេងស្ដង់ អេ អឹម ខេផ្ទាល់ផងដែរ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាទំនួលខុសត្រូវសង្គមសាជីវកម្ម (CSR) គឺជាផ្នែកមួយនៃផែនការអាជីវកម្មទីផ្សាររបស់យើង ចំពោះយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាព គឺជាឱកាសដ៏ល្អមួយដើម្បីអប់រំប្រជាពលរដ្ឋអំពីច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ហើយនេះជាឆ្នាំទី 3 ដែល អេ អឹម ខេ បានចូលរួមយុទ្ធនាការបើកបរដោយសុវត្ថិភាពនេះ។ ចូលរួមគោរពច្បាប់ទាំងអស់គ្នា ដើម្បីជៀសវាងនូវគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។" "ថ្ងៃទី០៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អេ អឹម ខេ (AMK) និងក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងអាយុជីវិត (Forte) បានប្រារព្ធពិធីប្រគល់ពាន និងលិខិតសរសើរជូនដល់សាខា និងមន្ត្រីឥណទានឆ្នើម លើការលក់ធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចនៅការិយាល័យកណ្ដាលរបស់ អេ អឹម ខេ។ កម្មវិធីនេះធ្វើឡើងដើម្បីប្រគល់រង្វាន់ជាការលើកទឹកចិត្តដល់សាខា និងមន្ត្រីឥណទានឆ្នើមដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងកន្លងមក ក្នុងការលក់ធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចដល់អតិថិជនដែលប្រើប្រាស់កម្ចីរបស់ អេ អឹម ខេ។ លោក គា បូរាណ ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អេ អឹម ខេ បានមានប្រសាសន៍ថា ៖ «ធានារ៉ាប់រង មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងការចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងលើកកម្ពស់ដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន នៅក្នុងសង្គមគ្រួសារ សង្គមជាតិ និងប្រទេសទាំងមូល ព្រោះធានារ៉ាប់រង គឺជាការធានានូវបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ ដោយហេតុថា ទៅថ្ងៃមុខ យើងមិនដឹងថានឹងមានអ្វីកើតឡើងសម្រាប់យើង និងក្រុមគ្រួសារយើងទេ»។ បើតាមលោក គា បូរាណ គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ អេ អឹម ខេ បានបញ្ចេញបណ្ណសន្យារ៉ាប់រងសរុបចំនួនប្រមាណ ២,៣ លានបណ្ណ និងបានទូទាត់សំណងធានារ៉ាប់រងសរុបប្រមាណជាង ៦លានដុល្លារអាមេរិក។ លោក គា បូរាណ បន្ថែមទៀតថា៖«ខ្ញុំពិតជាសប្បាយរីករាយ និងមានមោទកភាព ចំពោះសាខា និងមន្ត្រីឥណទានទាំងអស់ ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញនូវតួនាទីរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងល្អ ហើយខ្ញុំនឹងនៅតែបន្តលើកទឹកចិត្ត ដល់មន្ត្រីឥណទាន និងបុគ្គលិករបស់ អេ អឹម ខេ ទាំងអស់ឲ្យខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀត ដើម្បីទទួលបានសមិទ្ធផលឱ្យកាន់តែល្អជាងនេះបន្ថែមទៀត។»។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា អេ អឹម ខេ បានសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងអាយុជីវិត ហ្វតតេ ដើម្បីផ្តល់សេវាធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូច ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាធានារ៉ាប់រងសុខភាព និងគ្រោះថ្នាក់ដល់អតិថិជនដែលប្រើប្រាស់កម្ចីពី អេ អឹម ខេ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ គោលបំណងចម្បង និងទស្សនវិស័យរួមសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ គឺដើម្បីជួយការពារអតិថិជន និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេពីហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ ពីព្រោះសុខភាព និងគ្រោះថ្នាក់ គឺជាហានិភ័យដ៏សំខាន់ដែលគ្រួសារមានចំណូលទាបនឹងប្រឈមមុខ ហើយជាទូទៅការចំណាយលើការប្រើប្រាស់សេវាធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចសម្រាប់អតិថិជនកម្ចីរបស់ អេ អឹម ខេ គឺតិចជាង ១០០ រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ឬត្រឹមតែ ២.៥០០ រៀលក្នុងមួយខែតែប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ការការពារសមាជិកគ្រួសារម្នាក់ៗក្នុងមួយឆ្នាំ៕","ថ្ងៃទី០៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អេ អឹម ខេ (AMK) និងក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងអាយុជីវិត (Forte) បានប្រារព្ធពិធីប្រគល់ពាន និងលិខិតសរសើរជូនដល់សាខា និងមន្ត្រីឥណទានឆ្នើម លើការលក់ធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចនៅការិយាល័យកណ្ដាលរបស់ អេ អឹម ខេ។ កម្មវិធីនេះធ្វើឡើងដើម្បីប្រគល់រង្វាន់ជាការលើកទឹកចិត្តដល់សាខា និងមន្ត្រីឥណទានឆ្នើមដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងកន្លងមក ក្នុងការលក់ធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចដល់អតិថិជនដែលប្រើប្រាស់កម្ចីរបស់ អេ អឹម ខេ។ បើតាមលោក គា បូរាណ គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ អេ អឹម ខេ បានបញ្ចេញបណ្ណសន្យារ៉ាប់រងសរុបចំនួនប្រមាណ ២,៣ លានបណ្ណ និងបានទូទាត់សំណងធានារ៉ាប់រងសរុបប្រមាណជាង ៦លានដុល្លារអាមេរិក។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា អេ អឹម ខេ បានសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងអាយុជីវិត ហ្វតតេ ដើម្បីផ្តល់សេវាធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចសម្រាប់អតិថិជនកម្ចីរបស់ អេ អឹម ខេ គឺតិចជាង ១០០ រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ឬត្រឹមតែ ២.៥០០ រៀលក្នុងមួយខែតែប៉ុណ្ណោះ។" "កាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នំា ២០២៤ កន្លងមកនេះ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ អ៊ែរ អេស៊ា ខេមបូឌា បានប្រកាសការដាក់ដំណើរការនៃការតាំងពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ ដែលគ្រោងនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅផ្សារទំនើប អ៊ីអន ម៉ល ភ្នំពេញ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤ នេះតទៅ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះដែរ សន្យាថានឹងផ្ដល់ជូននូវការបញ្ចុះតម្លៃពិសេសៗដែលមិនដែលមានពីមុនមក ទៅលើជើងហោះហើរទាំងក្នុង និងក្រៅស្រុក ដើម្បីផ្ដល់ឱកាសដល់ ប្រជាជនកម្ពុជាបានហោះហើរទៅកាន់គោលដៅក្នុងក្ដីស្រមៃរបស់ពួកគាត់ក្នុងតម្លៃដ៏សមរម្យបំផុត។ ពិព័រណ៍ទេសចរណ៍នេះ ប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងគោលបំណង ដើម្បីបង្កើនភាពទាក់ទាញ និងចំណាប់អារម្មណ៍ នៅក្នុងសហគមន៍ទេសចរណ៍ ព្រមទាំងជួយលើកស្ទួយដល់កំណើននៃវិស័យទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកចូលរួមមិនត្រឹមតែអាចរីករាយជាមួយនឹងការផ្ដល់ជូនជើងហោះហើរក្នុងតម្លៃពិសេសប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងអាចចូលរួមលេងហ្គេមសប្បាយៗ ទស្សនាការសម្ដែងពិសេសៗ និងមានឱកាសឈ្នះរង្វាន់ជាទីគាប់ចិត្តជាច្រើនទៀតផង។ ដោយស្របតាមការប្ដេជ្ញារបស់ក្រុមហ៊ុន អ៊ែរ អេស៊ា ដើម្បីផ្ដល់ជូននូវជម្រើសនៃការធ្វើដំណើរក្នុងតម្លៃសមរម្យ ពិព័រណ៍ទេសចរណ៍នេះនឹងមាននូវប្រូម៉ូសិនពិសេសៗផ្ដាច់គេ លើជើងហោះហើរក្នុងស្រុក ជាមួយនឹងតម្លៃចាប់ពី 27$ ក្នុងមួយជើង ទៅតំបន់ទេសចរណ៍សំខាន់ៗដូចជា រាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តព្រះសីហនុ។ ចំពោះអតិថិជនដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ជើងហោះហើរអន្ដរជាតិទៅកាន់ទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ និងបាងកក នឹងមានផ្ដល់ជូននូវតម្លៃសំបុត្រហោះហើរត្រឹមតែ 75$ ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយជើង ដែលស្ដែងឱ្យឃើញថា នេះជាឱកាសដ៏កម្រមានពីមុនមក សម្រាប់អ្នកទេសចរដែលចង់ស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ និងរុក រកបទពិសោធថ្មីៗនៅក្រៅប្រទេស។ លោក ណម វិសុត នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន អ៊ែរ អេស៊ា ខេមបូឌា បានមានប្រសាសន៍ថា «ការរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍លើកដំបូងដែលមិនធ្លាប់មានរបស់យើងខ្ញុំនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនេះ នឹងផ្ដល់ជូននូវការបញ្ចុះតម្លៃ និងឱកាសដ៏ពិសេសដល់អតិថិជនដ៏មានតម្លៃរបស់យើងខ្ញុំ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់យើងខ្ញុំ ក្នុងការផ្តល់ជូននូវបទពិសោធធ្វើដំណើរប្រកបដោយភាពងាយស្រួល និងក្នុងតម្លៃដ៏សមរម្យបំផុតសម្រាប់គ្រប់គ្នា។ មិនថាលោកអ្នកកំពុងស្វែងរកដំណើរកម្សាន្តក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឬទៅកាន់គោលដៅដែលលោកអ្នកប្រាថ្នានៅក្រៅប្រទេសនោះទេ ពិព័រណ៍ទេសចរណ៍របស់យើងខ្ញុំនេះ ប្រៀបបានដូចជាលិខិតឆ្លងដែនមួយទៅកាន់តំបន់ទេសចរណ៍សំខាន់ៗដែលមិនអាចបំភ្លេចបានអ៊ីចឹង។» «ក្នុងនាមជាក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ឈានមុខគេ ក្នុងការផ្តល់បទពិសោធធ្វើដំណើរក្នុងតម្លៃដ៏សមរម្យបំផុតនៅក្នុងតំបន់ អ៊ែរ អេស៊ា ប្ដេជ្ញាជំរុញវិស័យទេសចរណ៍ និងតភ្ជាប់លោកអ្នកទៅកាន់ប្រទេសដទៃទូទាំងអាស៊ាន។ ដោយមានការគាំទ្រពីដៃគូសហការណ៍ជាច្រើន យើងខ្ញុំជឿជាក់ថាការតាំងពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ អ៊ែរ អេស៊ា នៅ. រាជធានីភ្នំពេញនេះនឹងទទួលបានភាពជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំង។» ក្រុមហ៊ុន អ៊ែរ អេស៊ា មានជើងហោះហើរទៅកាន់គោលដៅសំខាន់ៗចំនួន ៥ គឺប្រទេសកម្ពុជា កូឡាឡាំពួរ បាងកក និងហ្សាកាតា ដែលមានជើងហោះហើរចំនួន ៦៣ ដង ក្នុងមួយសប្ដាហ៍។ សម្រាប់ការហោះហើរក្នុងស្រុក ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍នេះមានជើងហោះហើរទៅកាន់រាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តព្រះសីហនុ ជារៀងរាល់ថ្ងៃផងដែរ។",អ៊ីអន ម៉ល ហ្វតតេ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបានបញ្ជាក់ថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងបញ្ចុះតម្លៃបទពិសោធដោយចូលរួមក្នុងការផ្តល់ជូននូវការបទពិសោធធ្វើដំណើរក្នុងតម្លៃដ៏សមរម្យនៅក្នុងតម្លៃពិសេសប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមហ៊ុនអ៊ែរ អេស៊ា ត្រូវបានគាំទ្រក្នុងគណនីនេះ នៅក្នុងការផ្តល់បទពិសោធក្នុងការបញ្ជាក់ថាការដាក់ដំណើរការបច្ចុប្បន្ន និងការទាញបទពិសោធសម្រាប់អតិថិជនជាច្រើនបង្កើនប្រាក់ដល់ការស្វែងរកដំណើរការបច្ចុប្បន្នថ្មីៗ។ អ្នកប្រើប្រាស់អាចស្វែងយល់បន្ថែមពីការបញ្ជាក់នេះនៅលើទំព័រផ្សាយប្រចាំថ្ងៃរបស់ក្រុមហ៊ុន រស់នៅតាមតំបន់ដែលអាចផ្តល់ជូនសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់តាមលទ្ធផលនៃការស្វែងរកនេះ។ "ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ២០ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤ – អាន់ឆ័រវ៉ាយ (Anchor White) ទទួលបានការកោតសរសើរពីក្រសួងកសិកម្ម រក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ឆ្លើយតបទៅនឹងការយកអង្ករបាត់ដំបងដ៏ល្បីល្បាញមកធ្វើជាគ្រឿងផ្សំចម្បងដើម្បីផលិតបាន អាន់ឆ័រវ៉ាយដែលមានរសជាតិស្រាល ស្រទន់ ស្រស់ស្រាយ។ ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានដែលធ្វើទ្បើង នៅថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក យ៉ង សាំងកុមារ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និង នេសាទ និង លោក ភួ វាសនា អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសហព័ន្ធ ស្រូវអង្ករ បានប្រគល់លិខិតសសើរដល់ លោក Andy Hewson ដែលជាអគ្គនាយកគ្រប់គ្រងនៃក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ។ វិញ្ញាបនបត្រនេះជាការឆ្លើយតបចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ក្នុងការប្រើប្រាស់ និងលើកកម្ពស់អង្ករក្នុងស្រុកសម្រាប់ផលិតស្រាបៀររបស់ខ្លួន ជាពិសេសអង្ករដែលមានប្រភពមកពីវាលស្រែដែលមានជីជាតិរបស់ខេត្តបាត់ដំបង។ លោក យ៉ង សាំងកុមារា បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងខ្ញុំសូមកោតសរសើរដល់ក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរ ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការគាំទ្រ និងការលើកស្ទួយវិស័យកសិកម្មក្នុងស្រុក។ តាមរយៈការប្រើប្រាស់អង្ករកម្ពុជាសម្រាប់ផលិតស្រាបៀរ ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា មិនត្រឹមតែជួយដល់កសិករក្នុងស្រុកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំង បានបង្ហាញពីមរតកកសិកម្មដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសយើងផងដែរ។ នេះជាយន្តការឈ្នះឈ្នះ ទាំងសម្រាប់បរិស្ថាន និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាយើង។» លោក ភួ វាសនា អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ក៏បានថ្លែងអំណរគុណដល់ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្តឥតងាករេក្នុងការលើកស្ទួយស្រូវអង្ករកម្ពុជា និងគាំទ្រកសិករកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា ការលះបង់នេះជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ពីការខិត្តខំ និងលះបង់របស់កសិករខ្មែរដែលផលិតបានជាអង្ករល្អបំផុតនៅអាស៊ីបានយ៉ាងជាប់លាប់។ ជាពិសេស អង្ករបាត់ដំបងដែលបាននឹងកំពុងធ្វើឲ្យកក្រើកឆាកអន្តរជាតិ សម្រាប់គុណភាព ក្លិន និងរសជាតិដ៏ពិសេសរបស់វា ដូចដែលបានបង្ហាញនៅក្នុងការឈ្នះពានរង្វាន់អង្ករល្អបំផុតរបស់ពិភពលោកចំនួនប្រាំដង ក្នុងទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ កញ្ញា Kelly Chng ប្រធានផ្នែកគ្រប់គ្រងម៉ាកយីហោនៃ ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានបញ្ជាក់ផងដែរថា៖ «នៅកម្ពុជាគេតែងតែនិយាយតៗគ្នាថា មានបាយឆ្ងាញ់ ម្ហូបអ្វីក៏ឆ្ងាញ់តាមហ្នឹងដែរ។ នេះបង្ហាញពីសារសំខាន់ និងការរឱ្យតម្លៃខ្ពស់ លើគុណភាពអង្ករនៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើង។ យើងពេញចិត្តក្នុង ការបង្កើតស្រាបៀរដែល សាកសមយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះជាមួយនឹងមុខម្ហូបដ៏សម្បូបែបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា មានទាំងរសជាតិ ផ្អែម ប្រៃ ជូរ ហឹរ។ ទាំងនេះ ជាមូលហេតុដែលយើងជ្រើសរើសប្រើប្រាស់អង្ករដែលមានប្រភពពីដីស្រែមានជីជាតិរបស់កម្ពុជា ជាចម្បងពីទីក្រុងច្នៃប្រឌិតរបស់ UNESCO គឺទីក្រុងបាត់ដំបង ដើម្បីផលិតស្រាបៀរ Anchor White ដែលជាលទ្ធផលទទួលបានស្រាបៀរដែលមានរសជាតិស្រាលស្រទន់ ស្រស់ស្រាយ ស្រួលលេប។» លោក Andy Hewson អគ្គនាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានបន្ថែមផងដែរថា «យើងមាន សេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្នុងការទទួលលិខិតសសើរនេះពីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ជាពិសេសនៅក្នុងឆ្នាំដ៏មានអត្តន័យនេះ ខណៈដែលយើងនឹងប្រារព្ធខួប ៣០ឆ្នាំនៃការវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៤ មក ក្នុងនោះគោលបំណងរបស់យើងនៅ ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា គឺបង្កើតភាពរីករាយក្នុងឱកាសជួបជុំ និងធ្វើឱ្យពិភពលោកកាន់តែប្រសើរជាងមុន។ អស់រយៈពេលជាង ៣០ ឆ្នាំមកនេះយើងមានមោទនភាពដែល បានដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការគាំទ្រសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងការគាំទ្រការងារដោយប្រយោលជាច្រើននៅក្នុងការផ្តល់តម្លៃអង្ករក្នុងស្រុកឱ្យសមទៅនឹងច្រវាក់ផលិតកម្ម និងសហគមន៍កសិកម្ម។» មហិច្ឆតា ‘ការធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរ’ រយៈពេលវែងរបស់ ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា មានគោលបំណងបង្កើនការរួមចំណែកជាវិជ្ជមានតាមរយៈសសរស្តម្ភសំខាន់ៗចំនួនបីគឺ និរន្តរភាពបរិស្ថាន និរន្តរភាពសង្គម និងការប្រើប្រាស់ប្រកប ដោយការទទួលខុសត្រូវ។ នៅលើកម្រិតអន្តរជាតិ ហ៊ិននីគែនជាក្រុមហ៊ុនផលិតស្រាបៀរពិភពលោកដំបូងគេដែលមានគោលដៅក្នុងការធ្វើអោយអព្យាក្រឹតកាបូនសូន្យ និង FLAG (ព្រៃឈើ ដី និងកសិកម្ម) ដែលត្រូវបានអនុម័តដោយគំនិតផ្តួចផ្តើមវិទ្យាសាស្រ្តផ្អែកលើគោលដៅ (SBTi) ។ ដើម្បីគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់កំណើនប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងនិរន្តរភាពសម្រាប់វិស័យកសិកម្មកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានចាប់ដៃគូជាមួយអង្គការភាពជាដៃគូរដើម្បីចីរភាពវិស័យកសិកម្មកម្ពុជា(CPSA) ដើម្បីគាំទ្រកសិករ ដែលជាសមាជិកនៃសហគមន៍កសិកម្មក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយផ្តល់ឱ្យកសិករទទួលបានធនធាន ដែលអាចឱ្យពួកគេបង្កើនទិន្នផល ផលិតភាព និងប្រាក់ចំណូលកាន់តែប្រសើរទ្បើង។ ដើម្បីបង្កើតចរន្តបណ្តាញតម្លៃស្រូវក្នុងស្រុក ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា - សហការជាមួយក្រុមហ៊ុន Berkeley Energy Commercial Industrial Solutions (BECIS) - ក៏បានប្រើប្រាស់អង្កាមពីរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវក្នុងស្រុក និងកសិករដើម្បីបង្កើតថាមពលកកើតឡើងវិញ (កំដៅ) នៅរោងចក្រជីវម៉ាសរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ការប្រើប្រាស់អង្កាមប្រែក្លាយកាកសំណល់សរីរាង្គដែលនឹងត្រូវបោះចោលទៅជាប្រភពចំណូលបន្ថែមសម្រាប់សហគមន៍មូលដ្ឋាន។ Anchor White ក៏ត្រូវបានចេញើលក់ក្នុងដបថ្មីដែលអាចប្រមូលមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញបានក្នុងខែនេះផងដែរ។ ជាមួយនឹងការវេចខ្ចប់ដែលជាកត្តារួមចំណែកដ៏សំខាន់ដល់ការបោះជំហាននៃចរន្តបណ្តាញតម្លៃពេញលេញរបស់អ្នកផលិត ដូច្នេះហើយ ការពន្លឿនការវេចខ្ចប់ដែលអាចកែច្នៃប្រើប្រាស់ឡើងវិញបានគឺជាគន្លឹះក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅក្នុងការបង្កើនការប្រើប្រាស់ឡើងវិញរយៈពេលវែង។ កម្មវិធីប្រមូលដបត្រលប់មករិញត្រូវបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៣ ដែលឥឡូវនេះយើងបាននាំមុខក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនផលិតអាហារ និងភេសជ្ជៈ និងអាជីវកម្មបដិសណ្ឋារកិច្ចក្នុងស្រុក។ បារ និងភោជនីយដ្ឋានដែលចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ នឹងប្រគល់ដបមកវិញមកកាន់ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា (Heineken®, Tiger, ABC, និង Anchor) ពីការលក់នៅក្នុងហាងរបស់ពួកគេ។ ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បន្តប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ នៅទូទាំងពិភពលោក ក្រុមហ៊ុនពង្រឹងនូវសកម្មភាពការពិសាក្នុងកម្រិតសមស្រប និងគ្មានជាតិអាល់កុល ដើម្បីឈានដល់អតិថិជន១ពាន់លាននាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំតាមរយៈសារ “បើពិសាគ្រឿងស្រវឹង សូមកុំបើកបរ”។ ចំណែកឯសកម្មភាពក្នុងស្រុកវិញ ក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ក៏បង្កើតភាពជាដៃគូរយៈពេលមួយឆ្នាំថ្មីជាមួយ Grab Cambodia ពីដើមឆ្នាំនេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ដល់អតិថិជន និងអ្នកប្រើប្រាស់ អាចទទួលបានភាពរីករាយក្នុងការជួបជុំជាមួយនឹងការទទួលខុសត្រូវ និងមិនពិសាគ្រឿងស្រវឹង ហើយបើកបរ តាមរយៈការប្តេជ្ញាចិត្តលើឧស្សាហកម្មទាំងមូលក្នុងការធ្វើការរួមគ្នាឆ្ពោះទៅរកការអនុវត្តឧស្សាហកម្មនេះឱ្យកាន់តែរឹងមាំ និងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ អំពី ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ក្រុមហ៊ុនហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា ជាក្រុមហ៊ុនផលិតស្រាបៀរឈានមុខគេមួយនៅកម្ពុជា ដែលបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤។ ជំរុញដោយគោលបំណងបង្កើតភាពសប្បាយរីករាយរួមគ្នា ក្រុមហ៊ុនបង្កើតបទពិសោធដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់អ្នកពិសា និងអតិថិជនដែលត្រូវការស្រាបៀរម៉ាក យីហោអន្តរជាតិគុណភាពខ្ពស់ដូចជាស្រាបៀរ Heineken© ស្រាបៀរ Tiger ស្រាបៀរ ABC ស្រាបៀរ Anchor និងស្រាបៀរ Gold Crown។ ជាមួយនឹងការគ្របដណ្តប់នៅទូទាំងប្រទេស និងដោយមានរោងចក្របច្ចេកវិទ្យាទំនើបស្ថិតនៅរាជធានីភ្នំពេញក្រុមហ៊ុន មានបុគ្គលិក ៧០០ នាក់ និងផ្ដល់ការងារដោយប្រយោលជូនប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ១២០,០០០ នាក់នៅទូទាំងចង្វាក់ផលិតកម្មរបស់ខ្លួន។ ប្តេជ្ញាចំពោះការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពរបស់កម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា មានបំណង “ធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរ” ជាមួយនឹងការផ្តោតលើបរិស្ថាន និរន្តរភាពសង្គម និងការពិសាដោយការទទួលខុសត្រូវដែលស្ថិតនៅលើមាគ៌ាឆ្ពោះទៅកាន់ពិភពលោក ដែលមានអព្យាក្រឹតកាបូនសូន្យ កាន់តែមានភាពស្មើគ្នា និងកាន់តែមានសុខភាពល្អ។ ក្រុមហ៊ុនហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា គឺជាផ្នែកមួយនៃក្រុមហ៊ុន HEINEKEN Company ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតស្រាបៀរលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក៕","នៅថ្ងៃទី ២០ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤ ភ្នំពេញបានស្គាល់ថាអាន់ឆ័រវ៉ាយទទួលបានការកោតសរសើរពីក្រសួងកសិកម្ម រក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា។ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការយកអង្ករបាត់ដំបងដ៏ល្បីល្បាញមកធ្វើជាគ្រឿងផ្សំចម្បងដើម្បីផលិតបានអាន់ឆ័រវ៉ាយដែលមានរសជាតិស្រាល ស្រទន់ ស្រស់ស្រាយ។ លោកយ៉ង សាំងកុមារ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្ម បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានស្គាល់ថាវិស័យប្តីរបស់ខ្លួនកំពុងប្តឹងបង់ប្រាក់ផ្តាច់ស្នងចំណុះផ្សព្វផ្សាយស្រាបៀរ Anchor White ដែលមានប្រភពដីមានជីជាតិនៅវាលស្រែដែលមានជីជាតិរបស់ខេត្តបាត់ដំបង។ បន្ទាប់ពីនេះ កញ្ញា Kelly Chng ប្រធានផ្នែកគ្រប់គ្រងម៉ាកយីហោនៃក្រុមហ៊ុនហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានជំនួសថា កម្ពុជាមានសារសំខាន់ដល់ការរឱ្យតម្លៃខ្ពស់លើគុណភាពអង្ករដែលមានជីជាតិរបស់ខ្លួន។ លោក Andy Hewson អគ្គនាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា បានបន្ថែមផងដែរថា ក្រុមហ៊ុនខាងក្រៅជាមួយនឹងកសិករក្នុងស្រុកបាត់ដំបងបានរក្សាទុកជាសកល។ ការធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរត្រូវបានគោលបំណងនៅដំណាក់កាលរបស់ ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា។ ការគាំទ្រតាមរយៈសសរស្តម្ភសំខាន់ដែលត្រូវបានផ្តល់ដោយ និរន្តរភាពបរិស្ថាន និរន្តរភាពសង្គម និងការប្រើប្រាស់ប្រកបបានបង្កើនការរួមចំណែកជាវិជ្ជមាន។ រយៈកាលទីនេះ ក្រុមហ៊ុនពង្រឹងសកម្មភាពការពិសាក្នុងកម្រិតសមស្រប និងគ្មានជាតិអាល់កុល បន្តប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ បន្តប្តេជ្ញាចិត្តនៅក្នុងកម្មវិធីនេះត្រូវបានផ្តល់ដបមកវិញដល់ការលក់នៅក្នុងហាងរបស់ពួកគេន។ ក្រុមហ៊ុនខាងក្រោមបានបង្កើតចរន្តបណ្តាញតម្លៃស្រូវក្នុងស្រុក ដោយប្រើប្រាស់អង្កាមពីរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវក្នុងស្រុក និងកសិករដើម្បីបង្កើតថាមពលកកើតឡើងវិញនៅរោងចក្រជីវម៉ាសរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ជនជាតិនិងភោជនីយដ្ឋានទាំងនោះដែលចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះនឹងប្រគល់ដបមកវិញមកកាន់ហ៊ិននីគែន ខេមបូឌា។" "នាថ្ងៃទី០១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៤​ - ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates ដែលជាក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍អន្តរជាតិដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក បានត្រលប់មកទីក្រុងភ្នំពេញវិញ ជាមួយនឹងជើងហោះហើរតាមកាលវិភាគប្រចាំថ្ងៃ តាមរយៈប្រទេសសិង្ហបុរី។ ការបន្តពង្រីកបណ្តាញរបស់ក្រុមហ៊ុន Emirates នៅតំបន់ចុងបូព៌ាដល់ ២១​ទីតាំង ហើយសិង្ហបុរីដំណើរការរហូតដល់ ៤ ជើងហោះហើរប្រចាំថ្ងៃ។ ដំណើរការជើងហោះហើរលេខ EK348 ដោយយន្តហោះ Boeing 777-300ER របស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ បានមកដល់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ០១ ខែឧសភា ហើយត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយ លោក ម៉ៅ ហាវណ្ណាល់ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិល ជាមួយនឹងការសម្តែងរបាំប្រពៃណីខ្មែរ។ គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់របស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates អមដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិ ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយ លោក Cyril Girot នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន អាកាសយានដ្ឋានកម្ពុជា។ គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ត្រូវបានដឹកនាំដោយ លោក Nabil Sultan អនុប្រធានប្រតិបត្តិផ្នែកលក់ និងអ្នកគ្រប់គ្រងប្រចាំប្រទេស​របស់ក្រុមហ៊ុន Emirates និង លោក Orhan Abbas អនុប្រធានជាន់ខ្ពស់ផ្នែកប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មតំបន់ចុងបូព៌ា សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates និង លោក Mohammed Al Qassim អ្នកគ្រប់គ្រងប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា។ លោក Nabil Sultan បានអត្ថាធិប្បាយលើប្រតិបត្តិការឡើងវិញរបស់ Emirates មកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញថា៖ «បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប និងសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យប្រទេសនេះ ក្លាយជាគោលដៅទាក់ទាញសម្រាប់ការធ្វើដំណើរកម្សាន្ត និងអាជីវកម្ម។ យើងពិតជារំភើបរីករាយណាស់ សម្រាប់ផ្លូវហោះហើរដ៏ល្អនេះ ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ម្តងទៀត នូវបណ្តាញហោះហើរនៅតំបន់ចុងបូព៌ាដ៏ធំទូលាយរបស់យើងដែលមានស្រាប់។ តាមរយៈសេវាកម្មភ្ជាប់រវាងប្រទេសសិង្ហបុរី និងភ្នំពេញ យើងក៏អាចគាំទ្រសកម្មភាពទេសចរណ៍ និងពាណិជ្ជកម្ម រវាងមជ្ឈមណ្ឌលក្នុងតំបន់ទាំងពីរ និងជួយសម្រួលដល់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញនាំចូល និងនាំចេញ ដ៏ងាយស្រួលរវាងសិង្ហបុរី កម្ពុជា និងសហព័ន្ធ​អារ៉ាប់រួម ក៏ដូចជាទីផ្សារផ្សេងទៀត នៅក្នុងបណ្តាញសកលរបស់យើង»។ លោកបានបន្តមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងសូមថ្លែងអំណរគុណដល់ លោក ម៉ៅ ហាវណ្ណាល់ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា សម្រាប់ការគាំទ្ររបស់ពួកគេ ក្នុងការសម្រួលដល់ការវិលត្រលប់នៃប្រតិបត្តិការរបស់យើងមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយទន្ទឹងរង់ចាំ​ផ្តល់ជូននូវបទពិសោធទេសចរណ៍លំដាប់ពិភពលោកសម្រាប់អតិថិជន និងការជំរុញភ្ញៀវទេសចរកាន់តែច្រើន ទៅកាន់ប្រទេសសិង្ហបុរី និងប្រទេសកម្ពុជា»។ លោក Cyril Girot នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន អាកាសយានដ្ឋានកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ បន្តកសាងបណ្តាញផ្លូវហោះហើរអន្តរជាតិរបស់ខ្លួនឡើងវិញ ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates តភ្ជាប់ផ្លូវហោះហើររបស់ខ្លួនឡើងវិញ ជាមួយរាជធានី របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ នេះជាដំណឹងដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកដំណើរដែលនឹងមានជម្រើសក្នុងការធ្វើដំណើរក្នុង និងក្រៅប្រទេសកាន់តែច្រើន ដែលធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវបទពិសោធធ្វើដំណើររបស់ពួកគេបន្ថែមទៀត»។ នៅប្រទេសសិង្ហបុរី សេវាកម្មបន្ថែមថ្មីនេះ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅក្នុងកន្លែងសម្រាកក្នុងអាកាសយានដ្ឋាន ដោយមានពិធីកាត់នំខេក នៅចំពោះមុខ លោក Jamal Abdulla Mohammed Bin Abdulwahab AlSuwaidi, ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហព័ន្ធ​អារ៉ាប់រួមប្រចាំប្រទេសសិង្ហបុរី, លោក វី សាមឌី លេខាទីមួយស្ថានទូតកម្ពុជា ប្រចាំប្រទេសសិង្ហបុរី, លោក Steven Ler ប្រធានសមាគមជាតិនៃភ្នាក់ងារទេសចរណ៍សិង្ហបុរី (NATAS) ។ ជើងហោះហើរប្រចាំថ្ងៃរបស់ Emirates EK348 ចាកចេញពីទីក្រុងឌូបៃ នៅម៉ោង ០២:៣០ ហើយមកដល់សិង្ហបុរី នៅម៉ោង ១៤:០៥។ បន្ទាប់​មក​ជើង​ហោះ​ហើរ​ចេញ​ដំណើរ​ពី​សិង្ហបុរី​នៅ​ម៉ោង ១៥:៣៥ និង​មក​ដល់​ភ្នំពេញ ​នៅ​ម៉ោង ១៦:៣៥។ ជើងហោះហើរ EK349 ត្រលប់មកវិញរបស់ Emirates ចាកចេញ ពីភ្នំពេញនៅម៉ោង ២០:៥០ ហើយមកដល់សិង្ហបុរី នៅម៉ោង ២៣:៥០។ បន្ទាប់​មក​ជើង​ហោះ​ហើរ​ចេញ​ដំណើរ​ពី​សិង្ហបុរី​ នៅ​ម៉ោង ០១:៤០ ថ្ងៃ​បន្ទាប់​ មក​ដល់​ទីក្រុង​ឌូបៃ​នៅ​ម៉ោង ០៤:៥៥ ដែលពេលវេលាទាំងអស់ គឺក្នុងស្រុក។ ជំរុញសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មពីប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយ Emirates SkyCargo ក្នុងរយៈពេល ២ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុន Emirates SkyCargo បានដឹកជញ្ជូនទំនិញ ២.៤២០ តោនទៅកាន់ និងពីទីក្រុងភ្នំពេញ តាមរយៈផ្លូវគោក និងភាពជាដៃគូអន្តរបណ្តាញដោយ​ផ្តល់នូវការតភ្ជាប់តាមរយៈប្រទេសថៃ និងម៉ាឡេស៊ីទៅកាន់បណ្តាញសកលដ៏ធំរបស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍។ ជាមួយនឹងការបើកដំណើរការជើងហោះហើរប្រចាំថ្ងៃ ក្រុមហ៊ុន Emirates SkyCargo នឹងសម្រួលប្រតិបត្តិការ និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងក​ម្ពុជា និងពិភពលោកកាន់តែទូលំទូលាយ ជាមួយនឹងសមត្ថភាពដែលអាចផ្ទុកបាន ៣០០ តោនក្នុងមួយសប្តាហ៍ទៅកាន់ទីផ្សារសំខាន់ៗ ដូចជា អារ៉ាប់រួម សហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា ហូឡង់ និងចក្រភពអង់គ្លេស។ ជាមួយនឹងការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់កំណើនទីផ្សារគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ក្រុមហ៊ុន Emirates SkyCargo នឹងគាំទ្រដល់អាជីវកម្មកម្ពុជា តាមរយៈការនាំចេញទំនិញរបស់ពួកគេទូទាំងពិភពលោក តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលទំនើបបំផុតរបស់ខ្លួន នៅទីក្រុងឌូបៃ។ ទំនិញដែលរំពឹងទុកសំខាន់ៗ រួមមានសម្លៀកបំពាក់ សម្លៀកបំពាក់ដែលផលិតរួចរាល់ ផ្លែឈើស្រស់ សាច់ និងសម្ភារៈផ្សេងទៀត ដែលនឹងត្រូវដឹកជញ្ជូនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងអាចទុកចិត្តបាន តាមរយៈផលិតផលឯកទេសពហុបញ្ឈររបស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍។ បទពិសោធហោះហើរកាន់តែប្រសើររបស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates ដំណើរការយន្តហោះ Boeing 777-300ER ទំនើបរបស់ខ្លួន ក្នុងការកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធបីថ្នាក់ ចំពោះជើងហោះហើរទៅកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយផ្តល់ជូននូវបន្ទប់ឯកជន ចំនួន៨នៅក្នុង First Class, ៤២ កៅអីនៅក្នុង Business Class និង ៣០៤ កៅអីធំទូលាយនៅក្នុង Economy Class ។ អ្នកដំណើរដែលជិះយន្តហោះជាមួយ Emirates អាចរីករាយ ជាមួយនឹងបទពិសោធដ៏ល្អបំផុតនៅលើអាកាស ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ម្ហូបដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន មុខម្ហូបក្នុងតំបន់ជាច្រើន ដែលត្រូវបានចម្អិនដោយក្រុមមេចុងភៅ ដែលទទួលបានពានរង្វាន់ បំពេញបន្ថែមដោយជម្រើសជាច្រើន នៃភេសជ្ជៈ។ អតិថិជន អាចអង្គុយសម្រាកលំហែកាយ ជាមួយនឹងមាតិកាជាង ៦.៥០០ នៃមាតិកាកម្សាន្តជាសកល ដែលបានរៀបចំយ៉ាងលម្អិតជាង ៤០ ភាសា រួមទាំងភាពយន្ត កម្មវិធីទូរទស្សន៍ តន្ត្រី ផតខាស ហ្គេម សៀវភៅអូឌីយ៉ូ និងជាច្រើនទៀត ព្រមទាំងកម្មវិធីកម្សាន្តលើយន្តហោះ ដែលឈ្នះពានរង្វាន់របស់ Emirates ។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍នេះ បានឈ្នះពានរង្វាន់ជាច្រើនក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជោគជ័យរបស់ខ្លួន រួមទាំងក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍លំដាប់ពិភពលោក APEX ឆ្នាំ ២០២៤ សម្រាប់ការផ្តល់សេវាអតិថិជនឆ្នើម និងសម្រាប់ការបង្ហាញពីស្តង់ដារពិភពលោកខ្ពស់បំផុត នៃសុវត្ថិភាព និងសុខុមាលភាព និរន្តរភាព និងបទពិសោធន៍ដែលភ្ញៀវទទួលបាន។ ឧបករណ៍គ្រឿងបរិក្ខារប្រកបដោយនិរន្តរភាព នៃ Economy Class របស់ Emirates ក៏ទទួលបានពានរង្វាន់ IFSA ឆ្នាំ ២០២៤ សម្រាប់ 'Best Onboard Amenity' ផងដែរ៕","នៅថ្ងៃទី០១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤, ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Emirates បានបញ្ចប់ការបង្កើតថ្ងៃចេញហង្សមាសទំនើបទូទាំងប្រទេស។ សម្រាប់វិញជើងហោះហើរ EK348 ទៅទីក្រុងភ្នំពេញ, ប្រព័ន្ធផ្សាយអន្តរជាតិនិងលោកលោកស្វាគមន៍នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនសម្រាប់កម្ពុជា បានត្រលប់មកដល់យានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីទិដ្ឋភាពស៊ីវិល, គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់បានទទួលស្វាគមន៍ពីលោក Cyril Girot នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនសម្រាប់កម្ពុជា។ គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ត្រូវបានដឹកនាំដោយលោក Nabil Sultan និងលោក Orhan Abbas សម្រាប់ការគាំទ្ររបស់ពួកគេសម្រាប់ប្រទេសបច្ចុប្បន្ន។ ក្រុមហ៊ុនក៏បានសម្រួលប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងការបើកដំណើរការជើងហោះហើររបស់ខ្លួនប្រចាំថ្ងៃ។ ជើងហោះហើរនេះបានទទួលស្វាគមន៍ពីក្រុមហ៊ុននិងពង្រឹងការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់កំណើនទីផ្សាររបស់ពួកគេ។" "ការផ្តល់ជូនយ៉ាងពិសេសពី បុរី មេគង្គ លែន! ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។ បុរី មេគង្គ លែន មានប្រម៉ូសិនដ៏វិសេសវិសាលគឺ «ទូលុយនាំលាភ» ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអតិថិជនមានឱកាសឈ្នះទឹកប្រាក់រហូតដល់ ៤ម៉ឺនដុល្លារភ្លាមៗ ក្នុងការទិញគេហដ្ឋានក្នុងគម្រោងទី២ «ហ្គោឌិន អាវិននូ» និងគម្រោងទី៣ «មេគង្គ ស៊ីធី»។ របៀបលេងប្រូម៉ូសិន «ទូលុយនាំលាភ» មានលក្ខណៈសប្បាយរំភើបសម្រាប់អតិថិជនដោយតម្រូវឱ្យអតិថិជនដាក់ដៃទាំងពីរចូលក្នុងទូប្រអប់កញ្ចក់ បន្ទាប់មកក្រុមការងារធ្វើការបញ្ជាបើកម៉ាស៊ីនខ្យល់ក្នុងទូដែលធ្វើឱ្យក្រដាស់លុយហើរឡើងលើ អតិថិជនត្រូវខិតខំប្រមូលលុយក្នុងដៃឱ្យបានច្រើនតាមដែលអាចទៅរួចក្នុងរយៈពេល ២០វិនាទី។ ទឹកប្រាក់ដែលអតិថិជនថាអាចចាប់បានក្នុង ២០វិនាទី គឺសន្មត់អាចទៅដល់ ៨ពាន់ដុល្លារ។ សូមប្រញាប់រួសរាន់មកកាន់ការិយាល័យលក់របស់ បុរី មេគង្គ លែន នៅថ្ងៃនេះ ដើម្បីទទួលបានទឹកប្រាក់បញ្ចុះតម្លៃដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងខែឧសភា។ បុរី មេគង្គ លែន ផ្តល់ជូនប្រភេទផ្ទះដ៏ច្រើនសម្បូរបែបទៅតាមតម្រូវការរបស់គ្រួសារនីមួយៗ ជាមួយការរស់នៅដោយឧត្តមភាព, ឯកជនភាព, និងហ៊ុមពទ្ធដោយធម្មជាតិបៃតង ល្អបំផុតសម្រាប់កូនៗ និងមនុស្សជាទីស្រលាញ់។ គ្រប់គេហដ្ឋានរបស់ បុរី មេគង្គ លែន ត្រូវបានសាងសង់ដោយការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ពីអ្នកជំនាញមានបទពិសោធន៍យូរឆ្នាំ ដែលធានាថាគ្រប់លំនៅដ្ឋានទទួលបានទាំងគុណភាពសំណង់ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏ប្រណីត លើសពីការរំពឹងទុករបស់អតិថិជន។","ការផ្តល់ជូនប្រភេទផ្ទះដ៏ច្រើនសម្បូរបែបទៅតាមតម្រូវការរបស់គ្រួសារនីមួយៗជាមួយការរស់នៅដោយឧត្តមភាព, ឯកជនភាព, និងហ៊ុមពទ្ធដោយធម្មជាតិបៃតង ល្អបំផុតសម្រាប់កូនៗ និងមនុស្សជាទីស្រលាញ។ គ្រប់គេហដ្ឋានរបស់បុរី មេគង្គ លែន ត្រូវបានសាងសង់ដោយការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ពីអ្នកជំនាញមានបទពិសោធន៍យូរឆ្នាំ ដែលធានាថាគ្រប់លំនៅដ្ឋានទទួលបានទាំងគុណភាពសំណង់ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏ប្រណីត លើសពីការរំពឹងទុករបស់អតិថិជន។ បុរី មេគង្គ លែន បានផ្តល់ជូនប្រម៉ូសិនដ៏វិសេសវិសាលគឺ «ទូលុយនាំលាភ» ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអតិថិជនមានឱកាសឈ្នះទឹកប្រាក់រហូតដល់ ៤ម៉ឺនដុល្លារភ្លាមៗ ក្នុងការទិញគេហដ្ឋានក្នុងគម្រោងទី២ «ហ្គោឌិន អាវិននូ» និងគម្រោងទី៣ «មេគង្គ ស៊ីធី»។ វិធានការលេងប្រូម៉ូសិនមានលក្ខណៈសប្បាយរំភើបសម្រាប់អតិថិជនដោយតម្រូវឱ្យអតិថិជនដាក់ដៃទាំងពីរចូលក្នុងទូប្រអប់កញ្ចក់ និងបន្ទាប់មកក្រុមការងារធ្វើការបញ្ជាបើកម៉ាស៊ីនខ្យល់ក្នុងទូដែលធ្វើឱ្យក្រដាស់លុយហើរឡើងលើ អតិថិជនត្រូវខិតខំប្រមូលលុយក្នុងដៃឱ្យបានច្រើនតាមដែលអាចទៅរួចក្នុងរយៈពេល ២០វិនាទី។ " "ថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ បុគ្គលិក អេ អឹម ខេ និង ដាយ អុីឈិ ឡាយហ្វ៍ បានចូលរួមបរិច្ចាគឈាមជូនមជ្ឈមណ្ឌលជាតិផ្ដល់ឈាមក្រោមប្រធានបទ «បរិច្ចាគឈាម សង្គ្រោះជីវិត»។ ការបរិច្ចាគនេះធ្វើឡើងនៅការិយាល័យកណ្ដាលរបស់ អេ អឹម ខេ ដែលមានបុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តប្រមាណជា ៨០នាក់។ កម្មវិធីនេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងរួមតែមួយគឺ បរិច្ចាគឈាមដើម្បីសង្គ្រោះជីវិត នេះជាចំណែកមួយក្នុងការចូលរួមជួយដល់សង្គមជាតិ និងជាការផ្តល់ក្ដីស្រលាញ់ចំពោះសហគមន៍របស់យើងផងដែរ។ តើអ្នកដឹងទេថាការបរិច្ចាគឈាមមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះសង្គមជាតិ? ជាការពិតណាស់ ការបរិច្ចាគឈាមពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ចំពោះសង្គមជាតិរបស់យើង តែវាមិនត្រឹមតែជួយដល់សង្គមជាតិទេ ការបរិច្ចាគឈាមក៏អាចជួយដល់ខ្លួនអ្នកបានផងដែរ។ ឈាមរបស់អ្នកអាចជួយដល់ជីវិតមនុស្សជាច្រើន ដែលពួកគាត់ត្រូវការខ្លាំងបំផុតដូចជា ជនរងគ្រោះដែលជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ម្ដាយសម្រាលកូនមិនធម្មតា ជំងឺមហារីក ការវះកាត់ធ្ងន់ធ្ងរ និងជំងឺផ្សេងៗទៀត។ ម៉្យាងវិញទៀតការបរិច្ចាគឈាម គឺមានសុវត្ថិភាព និងអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពរបស់អ្នកដូចជា កាត់បន្ថយជំងឺមហារីកនានា កាត់បន្ថយកូលេស្តេរ៉ុល ភាពតានតឹង កាត់បន្ថយការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ជួយដល់សុខភាពបេះដូង កាត់បន្ថយការឡើងទម្ងន់ និងអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀត។ យោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលជាតិផ្ដល់ឈាមនៃក្រសួងសុខាភិបាលបានឲ្យដឹងថា មនុស្សពេញវ័យមានចំណុះឈាមពី ៤លីត្រ ទៅ ៧លីត្រ អាស្រ័យទៅតាមទម្ងន់របស់ខ្លួនមនុស្សយើង។ ក្នុងការបរិច្ចាគឈាមម្ដង មានកម្រិតត្រឹម ៣៥០មីលីលីត្រប៉ុណ្ណោះ ហើយការផ្ដល់ឈាមមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពនោះទេ ដោយយើងអាចផ្ដល់ឈាមរៀងរាល់ ៣ខែម្ដងចំពោះបុរស និង ៤ខែម្ដង ចំពោះស្រ្តី។ ការបរិច្ចាគឈាម គឺមានភាពងាយស្រួល យើងអាចធ្វើបានទាំងអស់គ្នា។ ដូច្នេះ យើងទាំងអស់គ្នាចូលរួមបរិច្ចាគឈាម ដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតក្មេងៗ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ ស្របគ្នានេះដែរ អេ អឹម ខេ នឹងរៀបចំយុទ្ធនាការរៃអង្គាសថវិកាជូនមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ចាប់ពីថ្ងៃទី០១ ដល់ ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយ អេ អឹម ខេ នឹងធ្វើការបន្ថែមទ្វេដងនូវចំនួនដែលលោកអ្នកបរិច្ចាគ។ ដើម្បីចូលរួមយុទ្ធនាការនេះ លោកអ្នកអាចធ្វើការស្កេន KHQR ពីគ្រប់ធនាគារ ឬតាម AMK Mobile។ ថវិកាទាំងអស់ អេ អឹម ខេ នឹងធ្វើការផ្តល់ជូនមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា នៅថ្ងៃទិវាកុមារអន្តរជាតិ ទី០១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ៕ ",ថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ បុគ្គលិក អេ អឹម ខេ និង ដាយ អុីឈិ ឡាយហ្វ៍ បានចូលរួមបរិច្ចាគឈាមជូនមជ្ឈមណ្ឌលជាតិផ្ដល់ឈាមក្រោមប្រធានបទ «បរិច្ចាគឈាម សង្គ្រោះជីវិត»។ ការបរិច្ចាគនេះធ្វើឡើងនៅការិយាល័យកណ្ដាលរបស់ អេ អឹម ខេ ដែលមានបុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តប្រមាណជា ៨០នាក់។ កម្មវិធីនេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងរួមតែមួយគឺ បរិច្ចាគឈាមដើម្បីសង្គ្រោះជីវិត នេះជាចំណែកមួយក្នុងការចូលរួមជួយដល់សង្គមជាតិ។ តែវាមិនត្រឹមតែជួយដល់សង្គមជាតិទេ បើការបរិច្ចាគឈាមក៏អាចជួយដល់ខ្លួនអ្នកបានផងដែរ។ ឈាមរបស់អ្នកអាចជួយដល់ជីវិតមនុស្សជាច្រើន ដែលពួកគាត់ត្រូវការខ្លាំងបំផុតដូចជា ជនរងគ្រោះដែលជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ម្ដាយសម្រាលកូនមិនធម្មតា ជំងឺមហារីក ការវះកាត់ធ្ងន់ធ្ងរ និងជំងឺផ្សេងៗទៀត។ ម៉្យាងវិញទៀតការបរិច្ចាគឈាម គឺមានសុវត្ថិភាព និងអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពរបស់អ្នកដូចជា កាត់បន្ថយជំងឺមហារីកនានា កាត់បន្ថយកូលេស្តេរ៉ុល ភាពតានតឹង កាត់បន្ថយការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ជួយដល់សុខភាពបេះដូង កាត់បន្ថយការឡើងទម្ងន់ និងអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀត។ "របាយការណ៍ស្តីពី ”ទស្សនវិស័យថាមពលអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឆ្នាំ២០២៤ (Southeast Asia Energy Outlook 2024)’ របស់ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ (IEA) ដែលបានចេញផ្សាយក្នុងខែនេះ បានអោយដឹងថា តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជា នឹងដើរតួយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងប្រព័ន្ធថាមពលសកលក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ខាងមុខ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលកន្លងមក ដោយសារតែកំណើនដែលមើលមិនអាចប៉ាន់ស្មានបានទាំងតម្រូវការថាមពល និងទិន្នផល។ របាយការណ៍នេះបានបន្តថា អាស៊ីអាគ្នេយ៍កំពុងរួមចំណែក ២៥ ភាគរយនៃកំណើនតម្រូវការថាមពលរបស់ពិភពលោកនៅចន្លោះឆ្នាំ២០២៤ និងឆ្នាំ២០៣៥។ ទន្ទឹមនឹងនោះ តម្រូវការអគ្គិសនីសរុបរបស់តំបន់ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងអត្រាជិត ៤ ភាគរយ។ ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ (IEA) ដែលមានស្នាក់ការនៅទីក្រុងប៉ារីសបានកំណត់កត្តានានារួមទាំងការបោះជំហានយ៉ាងសំខាន់ដែលធ្វើឡើងដោយប្រទេសក្នុងតំបន់ក្នុងការផលិតថាមពលក្នុងស្រុក ការកើនឡើងចំនួនប្រជាជនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក៏ដូចជាឧស្សាហូបនីយកម្មដែលកំពុងបន្ត និងការអភិវឌ្ឍនៃវិស័យផលិតកម្មកម្រិតខ្ពស់ ដែលជាកត្តាជំរុញសំខាន់ៗនៃការផ្គត់ផ្គង់ថាមពល និងតម្រូវការកើនឡើងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងរយៈពេលបចច្ចុប្បន្ននេះ និងពេលខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍បានសន្និដ្ឋានថា ការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃតម្រូវការថាមពលនេះ ទំនងជាអាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខថាមពលក្នុងតំបន់ ប្រសិនបើប្រទេសសមាជិកមិនខិតខំអភិវឌ្ឍ និងធ្វើពិពិធកម្មវិស័យថាមពលរបស់ពួកគេឱ្យចេញផុតពីថាមពលឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល។ IEA បានអោយយោបល់ថា តំបន់ត្រូវតែបង្កើននូវសមត្ថភាពថាមពលកកើតឡើងវិញឱ្យបានខ្លាំង ដើម្បីបំពេញតម្រូវការដែលកំពុងកើនឡើង និងសម្រេចបាននូវគោលដៅអាកាសធាតុ ផ្ទុយទៅនឹងការកើនឡើងការពឹងផ្អែកលើថាមពលធ្យូងថ្ម និងថាមពលមិនកកើតឡើងវិញផ្សេងទៀត ដើម្បីបំពេញតម្រូវការ។ យោងតាម IEA ការវិនិយោគបរទេសទៅក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពលនឹងមានសារសំខាន់សម្រាប់ការគាំទ្រការផ្លាស់ប្តូរថាមពល និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយការបំភាយកាបូនរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយស្ថាប័នអំពាវនាវឱ្យមានការគាំទ្រសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិកាន់តែច្រើនសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម្បីសម្រេចបាននូវការប្តេជ្ញាផ្នែកអាកាសធាតុ។ យោងតាមការរកឃើញ គម្រោងថាមពលខ្យល់ ថាមពលព្រះអាទិត្យ ជីវថាមពល និងគម្រោងថាមពលកំដៅ នៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបំពេញតម្រូវការអគ្គិសនីដែលកំពុងកើនឡើងច្រើនជាងមួយភាគបី នៅឆ្នាំ២០៣៥។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខណៈដែលអាស៊ីអាគ្នេយ៍បន្តពង្រីកសមត្ថភាពថាមពលកកើតឡើងវិញ គេរំពឹងថានឹងបន្តពឹងផ្អែកខ្លាំងលើឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល ដើម្បីបំពេញតម្រូវការថាមពលដែលកើនឡើងខ្ពស់របស់ខ្លួន។ ដោយសារតែការពឹងផ្អែកនេះ IEA ព្យាករណ៍ថាការបញ្ចេញកាបូនឌីអុកស៊ីតក្នុងតំបន់នឹងកើនឡើងជារួមប្រហែល៣៥ ភាគរយនៅចន្លោះឆ្នាំ២០២៤ និងឆ្នាំ២០៥០។ លោក Fatih Birol នាយកប្រតិបត្តិរបស់ IEA បានពន្យល់ថា បណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់មានប្រភពថាមពលចម្រុះកាន់តែច្រើនឡើង រួមទាំងថាមពលកកើតឡើងវិញដែលមានការប្រកួតប្រជែងខ្ពស់។ លោកបាននិយាយថា “ប៉ុន្តែបច្ចេកវិទ្យាថាមពលស្អាតមិនត្រូវបានពង្រីកឱ្យបានឆាប់រហ័សគ្រប់គ្រាន់ទេ ហើយការបន្តពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការនាំចូលឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលកំពុងធ្វើឱ្យបណ្តាប្រទេសប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់នាពេលអនាគត” ។ ខណៈពេលដែលអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានលទ្ធភាពទទួលបានថាមពល ការចម្អិនអាហារដែលប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាត(clean cooking) និងការអភិវឌ្ឍការផលិតថាមពលស្អាត លោក Birol បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ឥឡូវនេះត្រូវតែបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីដាក់ពង្រាយបច្ចេកវិទ្យាទាំងនោះនៅតាមផ្ទះ។ លោកបានបន្ថែមថា “ការទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងការវិនិយោគសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់នឹងដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងសន្តិសុខថាមពល និងសម្រេចគោលដៅកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័ន”។ ក្នុងចំណោមរដ្ឋសមាជិកទាំង ១០ នៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ មាន ៨ ប្រទេស រួមទាំងកម្ពុជាផង បានកំណត់គោលដៅមិនបញ្ចេញឧស្ម័នដែលបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់តំបន់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរថាមពលបៃតង។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍របស់ IEA បានបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចបាននូវគោលដៅទាំងនេះ ទាមទារឱ្យមានការវិនិយោគពីបរទេសបន្ថែមទៀតនៅក្នុងតំបន់។ របាយការណ៍របស់ IEA បានរៀបរាប់លម្អិតថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាក់ទាញបានត្រឹមតែ ២ ភាគរយនៃមូលនិធិវិនិយោគថាមពលស្អាតសកល។ ប៉ុន្តែដើម្បីឱ្យតំបន់សម្រេចបាននូវគោលដៅអាកាសធាតុរបស់ខ្លួន យើងត្រូវការបង្កើនមូលនិធិឱ្យបានប្រាំដង ដែលឈានដល់ ១៩០ ប៊ីលានដុល្លារ នៅឆ្នាំ២០៣៥។ ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានគោលដៅជំរុញការផលិតថាមពលកកើតឡើងវិញឱ្យបានច្រើនក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ IEA ជឿជាក់ថាគោលដៅដែលបានគ្រោងទុកគឺតិចជាងគោលដៅសកល ដោយសារការកើនឡើងនៃតម្រូវការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុក។ របាយការណ៍នេះបានបង្ហាញថា “ការព្យាករណ៍នៃកំណើនសមត្ថភាពថាមពលកកើតឡើងវិញដល់ឆ្នាំ២០៣០ គឺតិចតួចបើប្រៀបធៀបទៅនឹងនិន្នាការសកល” ។ IEA បានលើកឡើងថា នេះគួរតែត្រូវបានគាំទ្រដោយការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នថ្នាក់ជាតិ ជាពិសេសផ្តោតលើការកាត់បន្ថយកាបូនធ្យូងថ្មដែលកំពុងកើនឡើង។ IEA បានបន្ថែមថា ការវិនិយោគកាន់តែធំនឹងរួមចំណែកក្នុងការពង្រីក និងធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធបណ្តាញចែកចាយថាមពលក្នុងតំបន់ផងដែរ ។ របាយការណ៍របស់ IEA មានសារសំខាន់ ព្រោះបច្ចុប្បន្នទីភ្នាក់ងារនេះកំពុងធ្វើការជាមួយប្រទេសទាំងដប់ក្នុងសមាគមអាស៊ាន រួមមាន ប្រ៊ុយណេ កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម។ នៅកម្រិតពិភពលោក IEA មានប្រទេសសមាជិកចំនួន ៣១ និងប្រទេសសមាគមចំនួន ១៣ ដែលសរុបមកតំណាងឱ្យ ៧៥ ភាគរយនៃតម្រូវការថាមពលសកល។ ដោយត្រូវបានបង្កើតឡើងជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ IEA បានផ្តោតជាចម្បងលើការគាំទ្រកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាសកលដើម្បីពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរថាមពលស្អាត កាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងឈានដល់គោលដៅមិនបំភាយឧស្ម័ននៅទូទាំងពិភពលោក។ សំខាន់ជាងនេះ ប្រទេសសមាជិក IEA ទាំងអស់បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានគោលបំណងកំណត់កំដៅផែនដីត្រឹម ១.៥ °C។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រដ្ឋាភិបាលសមាជិក IEA ពីរភាគបីបានធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះអព្យាក្រឹតភាពនៃការបំភាយឧស្ម័ននៅឆ្នាំ២០៥០។ ដោយមើលឃើញពីនិន្នាការនៃកំណើននាពេលថ្មីៗនេះ IEA កំពុងយកចិត្តទុកដាក់លើការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពលរបស់ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាងពេលមុនៗ។","លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នឹងថ្លែងបាឋកថាពិសេសអំពីការកសាងសន្តិភាពតាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ នៅសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី 11 នៃសភាអន្តរជាតិនៅក្រុងភ្នំពេញ ពីថ្ងៃទី 23 ដល់ 26 ខែវិច្ឆិកា។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានគោលបំណងពិភាក្សាអំពីការលើកកម្ពស់សន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។ ពិធីបើកនិងបិទសម័យនេះនឹងមានអធិបតីភាពដោយលោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ នៅចុងបញ្ចប់នៃព្រឹត្តិការណ៍, នឹងមានការប្រគល់ពានរង្វាន់សន្តិភាព និងធម្មនុញ្ញសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ។" "`ថ្មីៗនេះ ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិបានកោតសរសើររាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះវឌ្ឍនភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងបានសន្យាពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យអាទិភាព ដើម្បីជួយកម្ពុជាសម្រេចបាននូវគោលដៅប្រកបដោយចីរភាព ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងឱកាសដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានទទួលជួបសម្តែងការគួរសមពីទីភ្នាក់ងារចំនួនប្រាំមួយ នៃគណៈប្រតិភូក្រុមប្រឹក្សាប្រតិបត្តិអង្គការសហប្រជាជាតិ ដឹកនាំដោយលោក Muhammad Abdul Muhith តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍នៃប្រទេសបង់ក្លាដែស ប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ និងលោក Joseph Scheuer អ្នកសម្របសម្រួលអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់វិមានកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា។ ថ្លែងទៅកាន់អង្គប្រជុំ លោក Muhith បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងភាពជាដៃគូដ៏ល្អប្រសើររវាងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយបានកោតសរសើរចំពោះវឌ្ឍនភាព និងការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវិស័យអាទិភាពនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើទស្សនកិច្ចនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួននាពេលថ្មីៗនេះ គណៈប្រតិភូបានកត់សម្គាល់ពីវឌ្ឍនភាពនៃការផ្ដល់សេវាសុខាភិបាល សេវាអប់រំ ព្រមទាំងការចូលរួមរបស់ស្ត្រី និងយុវជននៅតាមសហគមន៍មូលដ្ឋាន។ លោកបានបន្ថែមថា ការអភិវឌ្ឍទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជាដៃគូដ៏រឹងមាំរវាងកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលនឹងបន្តរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយភាពធន់ បរិយាបន្ន និងការលើកកម្ពស់ការរួមចំណែកពីគ្រប់ផ្នែកនៃសង្គម។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ថា វត្តមានមន្ត្រីការទូតកំពូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា គឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជាដៃគូដ៏រឹងមាំរវាងភាគីទាំងពីរ ដែលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសប្រកបដោយចីរភាព និងធន់។ លោកបានបន្តថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូនាពេលនេះ ក៏បានផ្ដល់នូវទស្សនទាន និង ការយល់ដឹងបន្ថែមទៀតដល់គណៈប្រតិភូ អំពីគោលដៅអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ការសម្រេចបានជាសមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជា និងវិស័យសក្ដានុពលសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជន និងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងជំនួបនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោក Muhith បានពិភាក្សាអំពីការពង្រឹង និងពង្រីកភាពជាដៃគូរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ លើវិស័យសំខាន់ៗ រួមមាន វិស័យសុខាភិបាល វិស័យអប់រំ ការបណ្តុះបណ្តាល ប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពសង្គម ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ថាមពលស្អាត សមភាពយេនឌ័រ ព្រមទាំងតួនាទីរបស់ស្រ្តី និងយុវជន។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹងថា លោក Muhith បានអះអាងថា នឹងជំរុញឱ្យទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន៦ បន្តរួមចំណែកគាំទ្ររបៀបវារៈអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា សំដៅសម្រេចឱ្យបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) ដែលនឹងផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនទាំងអស់ និងមិនទុកនរណាម្នាក់ចោលឡើយ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងលោក ហង់ ជួនណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ក៏មានវត្តមានក្នុងឱកាសនោះ ផងដែរ។ ទីភ្នាក់ងារទាំង៦គឺ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) មូលនិធិកុមាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNICEF) មូលនិធិប្រជាជនអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNFPA) ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់សេវាគម្រោង (UNOPS) អង្គភាពអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់សមភាពយេនឌ័រ និង ការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្ត្រី (UN Women) និងកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក (WFP)។ ថ្លែងប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ លោក ឡោ វិចិត្រ អនុប្រធានសមាគមពាណិជ្ជកម្មចិនកម្ពុជា បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារសំខាន់នៃការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងវិស័យអាទិភាព ខណៈដែលកម្ពុជាមានគោលបំណងចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍតិចតួចនៅឆ្នាំ២០២៩។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះនឹងធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងការសម្របសម្រួលការផ្លាស់ប្តូររបស់រដ្ឋាភិបាល និងការរៀបចំដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលមកជាមួយនៅពេលដែលកម្ពុជាចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍតិចតួច។ ខណៈដែលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមដំណាក់កាលថ្មីនៃវិបុលភាពសេដ្ឋកិច្ច និងលើកកម្ពស់ជំហររបស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិ លោកបានលើកឡើងពីភាពចាំបាច់ក្នុងការប្រកាន់យកនូវគោលនយោបាយអាកាសធាតុដ៏រឹងមាំ ដោយលើកឡើងពីតម្រូវការក្នុងការផ្តោតលើការថែរក្សាបរិស្ថាន និងការប្រើថាមពលស្អាត ដើម្បីជំរុញនិរន្តរភាពរយៈពេលវែង។ ជាមួយគ្នានេះដែរ តាមរយៈការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់យុវជន និងស្ត្រី កម្ពុជាអាចរក្សាបាននូវផលិតភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងាររដោយរក្សាការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសជិតខាង និងទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបន្ថែមទៀត។","សាខាសមាគមមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជា (VCFA) នៅទីក្រុងហូជីមិញ បានរៀបចំពិធីជួបជុំក្នុងឱកាសខួបលើកទី ៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិកម្ពុជា (៩ វិច្ឆិកា)។ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក Nguyen Van Nam បានលើកឡើងពីការចូលរួមសកម្មរបស់ប្រជាជនទីក្រុងហូជីមិញក្នុងទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងវៀតណាម និងកម្ពុជា។ ឯកអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជានៅទីក្រុងហូជីមិញ លោក ច័ន្ទ សូរ្យកាន្ត បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះការរីកចម្រើនដ៏រឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងនេះ និងការកំណត់កម្រិតពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីដែលដល់ជិត ១២ ប៊ីលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន។ គាត់បានជឿថា ស្ថានភាពប្រពៃណីនេះនឹងបន្តអភិវឌ្ឍខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ និងជាខ្សែសម្រង់សំខាន់ក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយសន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍ជារៀងរហូត។" "វេទិកាពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលកម្ពុជា និងពិព័រណ៍អនឡាញដែលនឹងត្រូវរៀបចំនាពេលខាងមុខក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មានគោលបំណងបង្ហាញពីសមត្ថភាពពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជា និងលើកកម្ពស់ផលិតផលដែលផលិតក្នុងស្រុកទៅកាន់ទីផ្សារសកល។ ខណៈកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងបរិវត្តកម្មឌីជីថល ពាណិជ្ជកម្មបែបប្រពៃណីកំពុងវិវឌ្ឍដើម្បីបំពេញតម្រូវការទីផ្សារសកលដែលជំរុញដោយបច្ចេកវិទ្យា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការផ្លាស់ប្តូរនេះ ដោយមានគំនិតផ្តួចផ្តើមដូចជាយុទ្ធសាស្រ្តពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក និងការខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តដើម្បីព្រាងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល ដោយត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាពតាមរយៈពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក។ ព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលបួនថ្ងៃនៅបុរីប៉េងហួតបឹងស្នោរដែលមានឈ្មោះថា “វេទិកាពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលកម្ពុជាលើកទី១ និង ពិព័រណ៍អនឡាញ (1st Cambodia Digital Trade Forum & Online Expo) ” គ្រោងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១៣-១៦ ខែធ្នូ ហើយនឹងក្លាយជាឱកាសដ៏សំខាន់សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបើក។ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំជាមួយម្ចាស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SME) ដើម្បីពិភាក្សាអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នាពេលខាងមុខ។ លោកស្រី ជា រដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ព្រឹត្តិការណ៍ដែលមានឈ្មោះថា «ពីផលិតនៅកម្ពុជាទៅជាពាណិជ្ជកម្មសកល» នឹងបង្ហាញពីតួនាទីដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជាក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងគាំទ្រដល់ការពង្រីកវិស័យពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរបស់ប្រទេស។ យុទ្ធនាការនេះមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ផលិតផលខ្មែរនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយប្រើប្រាស់វេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកដូចជា CambodiaTrade.com និងទីផ្សារអនឡាញផ្សេងទៀត ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយទំនិញក្នុងស្រុកជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តការណ៍នេះក៏នឹងមានការតាំងពិព័រណ៍តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដែលនឹងបម្រើទាំងការប្រារព្ធពិធីអបអរបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់ប្រទេសកម្ពុជា និងជាវេទិកាសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា សហគ្រិនកម្ពុជាទាំងអស់ត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួម ដើម្បីបង្ហាញ និងលក់ផលិតផលរបស់ពួកគេទៅកាន់ទីផ្សារទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ តាមរយៈគេហទំព័រ CambodiaTrade.com ក្នុងអំឡុងពេលពិព័រណ៍នេះ។ លោកស្រី រដ្ឋា បានបន្ថែមថា អ្នកចូលរួមនឹងមានឱកាសចូលរួមពិភាក្សា និងស្វែងយល់អំពីអនាគតនៃអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិក។ ប្រធានបទរួមមាន ពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល កម្មវិធីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ការការពារអ្នកប្រើប្រាស់ និងទិន្នន័យ ដំណោះស្រាយអាជីវកម្មអនឡាញ និងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏នឹងមានការជជែកដេញដោលរបស់យុវជនអំពីពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល និងពិធីប្រគល់ពានរង្វាន់ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកដែលមានប្រភេទដូចជា “វេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកល្អបំផុត” “ដំណោះស្រាយពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលប្រកបដោយនវានុវត្តន៍បំផុត” និង “ជើងឯកពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកប្រចាំឆ្នាំ”។ ការបង្កើត CambodiaTrade បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញផលិតផលក្នុងស្រុកទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ CambodiaTrade ដែលជាទីផ្សារអនឡាញសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម អនុញ្ញាតឱ្យអាជីវកម្មក្នុងស្រុករីកសាយភាដល់ទស្សនិកជនជុំវិញពិភពលោក។ លោក ណុច កាណូ អ្នកគ្រប់គ្រងទីផ្សារអេឡិចត្រូនិកជាតិ និងប្រតិបត្តិការសម្រាប់ CambodiaTrade បានពណ៌នាវេទិកានេះថាជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកដែលដំណើរការតាមរយៈគេហទំព័រ CambodiaTrade.com ក្រោមការគ្រប់គ្រងផ្ទាល់របស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ លោកបានបន្ថែមថា CambodiaTrade ជួយសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមអាចទទួលបានទាំងអតិថិជនក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ និងជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់សហគ្រាសទាំងនេះ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ការគ្រប់គ្រងដោយផ្ទាល់របស់ CambodiaTrade ដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មធានានូវការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវច្បាប់បទប្បញ្ញត្តិ ស្តង់ដារការពារអ្នកប្រើប្រាស់ ច្បាប់គ្រប់គ្រងទិន្នន័យនិងឯកជនភាព និងច្បាប់ទូទាត់សាច់ប្រាក់។ លោក ងួន ម៉េងតិច អគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ និងបានសម្តែងការគាំទ្រចំពោះវេទិកាពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល និងពិព័រណ៍អនឡាញនាពេលខាងមុខ។ លោកបានលើកទឹកចិត្តដល់សហគ្រាសទាំងអស់ឱ្យចុះឈ្មោះក្នុងក្រសួង ដើម្បីក្លាយជាផ្នែកមួយនៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ។","នៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា មេដឹកនាំកំពូលៗនៃសាធារណរដ្ឋគុយបា បានចូលរួមអបអរសាទរ ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិលើកទី ៧១ របស់កម្ពុជា។ លោក Miguel Díaz-Canel Bermúdez ប្រធានាធិបតីគុយបា បានសរសេរលិខិតថ្វាយព្រះករុណា ដល់ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហមុនី ដោយរំលឹកពីចំណងមិត្តភាព និងសាមគ្គីភាពក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។ លោក Manuel Marrero Cruz នាយករដ្ឋមន្ត្រីគុយបា បានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងពិភាក្សានយោបាយ។ ផងដែរ លោក Bruno Rodríguez Parrilla រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសគុយបាបានរំលឹកពីការរំពឹងរង់ចាំប្រារព្ធខួប ៦៥ ឆ្នាំនៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនៅឆ្នាំ ២០២៥។" "ចុងឆ្នាំគឺជាពេលវេលាដែលខ្ញុំចូលចិត្តបំផុតប្រចាំឆ្នាំ ក្រៅពីវាជាពេលវេលាប្រារព្ធពិធីបុណ្យណូអែលជាមួយនឹងពន្លឺភ្លើង និងជាការប្រារព្ធពិធីកំណើតរបស់ព្រះគ្រីស្ទ នេះក៏ជាពេលដែលខ្ញុំនឹងចំណាយពេលខ្លះសម្រាប់ធ្វើការត្រិះរិះ និងកែតម្រូវឡើងវិញ (តាមតម្រូវការ) លើការអភិវឌ្ឍខ្លួន អាជីព និងការសម្រេចចិត្តវិនិយោគ។ ចុងឆ្នាំនេះគឺពេលវេលាដ៏គួរឱ្យរំភើប និងថប់បារម្ភ ខណៈដែលទូទាំងពិភពលោកប្រឈមនឹងបញ្ហា កាន់តែច្រើន ជាពិសេសក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។ ‘លោក Trump Trade’ ឬ ‘លោកស្រី Harris Hedge’? ការភ្នាល់គឺនៅចំពោះមុខ ហើយសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន កំពុងសង្កេតមើលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងរង់ចាំយ៉ាងអន្ទះសារចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកនៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ។ រវាង​បេក្ខជន​ទាំង​ពីរ​រូប​តើ​មាន​អ្នក​ឈ្នះ​ដែល​ស័ក្តិសម​ជាង​នេះ​ទេ? អាស្រ័យទៅលើអ្នកដែលអ្នកសួរ និងទំនោរនយោបាយរបស់អ្នក (ក្រហម និងខៀវ) ចម្លើយគឹនឹងខុសគ្នា។ ទីផ្សារក៏បានធ្វើការព្យាករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេលើអ្នកឈ្នះ ហើយសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ផលប៉ះពាល់គួរតែត្រូវប្រកាសថាបេក្ខជនណាជាអ្នកឈ្នះ។ ថ្នាក់ទ្រព្យសកម្មមួយចំនួនបានចាប់ផ្តើមបង្ហាញពីការប្រែប្រួលតម្លៃក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ ក្នុងការទន្ទឹងរង់ចាំលទ្ធផលបោះឆ្នោត។ (ចំណាំ៖ ខ្ញុំក៏បានបង្ហោះនៅលើគេហទំព័រ LinkedIn អំពីការព្យាករណ៍របស់ខ្ញុំនៅដើមឆ្នាំនេះ)។ ខណៈដែលមានការប៉ះពាល់ទីផ្សារយ៉ាងពិតប្រាកដដោយផ្អែកលើអ្វីដែលយើងបានឮពីយុទ្ធនាការនយោបាយក្នុងប៉ុន្មានខែកន្លងមកនេះ ទិសដៅទូទៅដែលធ្វើឡើងដោយបេក្ខជនទាំងពីរលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចទូទៅនឹងទំនងជាស្រដៀងគ្នា ទោះបីជាក្នុងល្បឿន ឬរបៀបខុសគ្នាក៏ដោយ។ យើងរំពឹងថាមានគំនិតផ្សេងគ្នា ប៉ុន្តែមានឧត្តមគតិដូចគ្នា ជាមួយនឹងការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀត (ការផ្តល់អាទិភាពដល់ប្រទេសរបស់ខ្លួន ហើយធ្វើឱ្យវា “អស្ចារ្យម្តងទៀត”) និងការបន្ថែមការដាក់ពន្ធបន្ថែម និងអាចដាក់ទណ្ឌកម្មផងដែរ។ ផលប៉ះពាល់ចំពោះកម្ពុជា៖ កម្ពុជាជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចបើកចំហ និងមានបរិយាវិនិយោគអំណោយផល ហើយនឹងមានការអនុវត្តប្រកបដោយសមធម៌ និងយុត្តិធម៌នៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្ម និងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងទៀត។ បញ្ចុះតំលៃ ឬបង្កើនតម្លៃ? ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងចក្រភពអង់គ្លេស (និងសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនមួយចំនួនផ្សេងទៀត) ហាក់ដូចជាចាត់វិធានការជាមួយនឹងអតិផរណា ករណីដូចគ្នានេះប្រហែលជាមិនមែនជាករណីសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៥ ដូចដែល “អតិផរណា” អាច ធ្វើឱ្យមានការត្រឡប់មកវិញជាមួយនឹងការរំខានកាន់តែច្រើន ខណៈដែលពិភពលោកបច្ចុប្បន្នកំពុងប្រឈមនឹងភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលបន្តរំខានដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងលំហូរពាណិជ្ជកម្ម ហើយកត្តាទាំងអស់នេះនឹងបង្កឱ្យមានការបង្ខូចទ្រង់ទ្រាយកាន់តែច្រើននៅក្នុងទិន្នន័យអតិផរណា។ យើងក៏មិនត្រូវមើលរំលងពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងគ្រោះមហន្តរាយដូចជាព្យុះទីហ្វុង ទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតទៅលើសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងអតិផរណា។ អតិផរណាដែលនៅតែកើនឡើង (លើសពីគោលដៅពីរភាគរយ) នឹងធ្វើអោយអត្រាការប្រាក់កើនឡើង។ ខ្ញុំបានលើកឡើងជាញឹកញាប់ថា អត្រាការប្រាក់កើនឡើងគឺមិនដែលល្អសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសណាមួយឡើយ។ ការពិតសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនគឺថាថ្ងៃនៃ ‘ការបន្ធូរបន្ថយបរិមាណ និងប្រាក់ចុះថោក’ (យ៉ាងហោចណាស់សម្រាប់អនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខ) ហើយយើងនឹងត្រូវកែសម្រួលខ្លួនយើងដើម្បីសម្របខ្លួន និងរស់នៅជាមួយ ‘អត្រាការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់’ ។ ផលប៉ះពាល់ចំពោះកម្ពុជា៖ អត្រាការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់នឹងក្លាយជាដំណឹងល្អសម្រាប់អ្នកដែលមានសាច់ប្រាក់សម្រាប់ការសន្សំ ព្រោះនេះជាឱកាសដ៏ល្អមួយក្នុងការរក្សាទុកប្រាក់សន្សំសម្រាប់រយៈពេលយូរ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាមិនមែនជាដំណឹងល្អសម្រាប់ធនាគារក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ ដោយសារការចំណាយការប្រាក់ខ្ពស់ និងប្រាក់កម្ចីមិនដំណើរការខ្ពស់ (ជាលទ្ធផលនៃកាតព្វកិច្ចសេវាប្រាក់កម្ចីខ្ពស់) នឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ប្រាក់ចំណេញ។ ប្រហែល ១/៣ នៃធនាគារពាណិជ្ជបានខាតបង់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ហើយនិន្នាការនេះអាចបន្តប្រសិនបើអត្រាការប្រាក់និងប្រាក់កម្ចីមិនដំណើរនៅតែបន្តកើនឡើង។ ខ្ចីឬអោយខ្ចី? ធនាគារិកនឹង (ជាទូទៅ) តែងតែលើកទឹកចិត្តឱ្យខ្ចី។ នោះហើយជារបៀបដែលធនាគារបង្កើតប្រាក់ចំណូលភាគច្រើនរបស់ពួកគេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ធនាគារិកដែលមានទំនួលខុសត្រូវនឹងផ្តល់នូវទស្សនវិស័យដែលមានតុល្យភាពជាងមុន និងធានាថាអតិថិជនមានការត្រៀមខ្លួន និងមានសមត្ថភាពសងបំណុលមកវិញ។ នៅក្នុងរបបអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ ចាំបាច់ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នបន្ថែមទៀតក្នុងការបង្កើនការខ្ចីប្រាក់។ ជាការពិត វាជាការល្អបំផុតក្នុងការកាត់បន្ថយបំណុល និងប្រាក់កម្ចី នៅពេលដែលអត្រាការប្រាក់ត្រូវបានកើនឡើង។ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការធានាសុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកដាក់ប្រាក់បញ្ញើ និងមូលនិធិសាធារណៈរបស់ពួកគេ ហើយថែមទាំងណែនាំដល់អ្នកខ្ចីរបស់ពួកគេកុំឱ្យផ្ទុកហួសកម្រិតជាមួយនឹងកាតព្វកិច្ចបំណុលដែលមិនចាំបាច់។ ផលប៉ះពាល់ចំពោះកម្ពុជា៖ កម្រិតបំណុលឯកជននាពេលបច្ចុប្បន្នទល់នឹងផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក( GDP) នៅក្នុងប្រទេសគឺខ្ពស់ ហើយត្រីមាសជាច្រើនបានបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភលើបញ្ហានេះ។ ខណៈ ដែលមិនត្រូវព្រួយបារម្ភខ្លាំង (ដែលជាការគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ) និងដើម្បីទទួលយកវិធីសាស្រ្តដែលមានតុល្យភាពបន្ថែមទៀត កម្រិតខ្ពស់នៃបំណុលឯកជននឹងមិនសូវមានការព្រួយបារម្ភ ប្រសិនបើបំណុល/ប្រាក់កម្ចីត្រូវបានបញ្ជូនទៅ ‘ផ្នែកផលិតភាព’ នៃសេដ្ឋកិច្ច ហើយប្រាក់កម្ចីទាំងនេះគឺ ទទួលបានពីបណ្តាញស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុត្រឹមត្រូវ និងផ្លូវការ។ សេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវការការជំរុញបន្ថែមទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ និងសកម្មភាពអាជីវកម្ម ហើយកម្ចី/កម្ចីពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ (ត្រឹមត្រូវ និងប្រកបដោយផលិតភាព) គឺពិតជាតម្រូវការមួយក្នុងចំណោមកត្តាទាំងនេះ។ [លោក Raymond Sia បច្ចុប្បន្នមានតួនាទីជាអគ្គនាយកនៃធនាគារកាណាឌីយ៉ា និងជាវាគ្មិនដែលមានបទពិសោធន៍ និងជាអ្នកសរសេរអត្ថបទអំពីធនាគារ ការប្តូរប្រាក់ និងភាពជាអ្នកដឹកនាំ។ ខាងលើគឺជាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក ហើយមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថាប័នដែលលោកកំពុងបំពេញភារកិច្ចអោយនោះទេ។]","កម្ពុជា បានប្រារព្ធខួបលើកទី ៧១ នៃការទទួលបានឯករាជ្យពីបារាំងនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា។ ពិធីបានប្រារព្ធក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងមានការចូលរួមពីមេដឹកនាំសម្តេច ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាច្រើន។ ព្រះមហាក្សត្រ បានដាក់កម្រងផ្កា និងអុជភ្លើងជ័យនៅវិមានឯករាជ្យ។ លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរថាទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ៩ វិច្ឆិកា រំលឹកពីការតស៊ូរបស់ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យ។ នៅចុងពិធី មានការប្រលែងសត្វព្រាប និងប៉េងប៉ោង ជានិមិត្តរូបនៃឯករាជ្យ។ កម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យនៅថ្ងៃទី ៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣ បន្ទាប់ពីរយៈពេល ៩០ ឆ្នាំនៅក្រោមការអាណានិគមបារាំង។" "ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនឹងរៀបចំពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (Cambodia Trade Expo) ក្រោមមូលបទ “យុគសម័យថ្មីនៃពាណិជ្ជកម្ម (Trade Renaissance)” នៅថ្ងៃទី១៣-១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅមជ្ឈមណ្ឌល PH Grand Hall បុរីប៉េងហួតបឹងស្នោ រាជធានីភ្នំពេញ។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម មានកិត្តិយសសូមជម្រាបជូនភ្ញៀវជាតិ-អន្តរជាតិ ពាណិជ្ជករ ផលិតករ វិនិយោគិន និងសាធារណជនឱ្យបានជ្រាបថា ដោយទទួលបានការអនុញ្ញាតពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកំពុងរៀបចំ “ពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា” ក្រោមមូលបទនៃ “យុគសម័យថ្មីនៃពាណិជ្ជកម្ម” នៅថ្ងៃទី១៣-១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ ពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា មានគោលបំណងលើកកម្ពស់សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឯកជន និងផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ជាមួយគ្នានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបើកជាផ្លូវការនៃពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CTE) នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ ពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា មានស្តង់តាំងបង្ហាញផលិតផល និងសេវាកម្មផ្សេងៗ រួមមានផលិតផលសក្តានុពលកម្ពុជា ផលិតផលសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ ផលិតផលឧស្សាហកម្ម ធនាគារ និងសេវាកម្មវិនិយោគ។ ពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ក៏រៀបចំព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗមួយចំនួនផងដែរ រួមទាំងវេទិកាពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល វេទិកាពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគកម្ពុជា-កូរ៉េ ជំនួបពាណិជ្ជកម្ម សិក្ខាសាលាស្តីពីការជំរុញការនាំចេញ និងការប្រគុំតន្ត្រី។ ក្នុងន័យនេះ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម សូមអញ្ជើញភ្ញៀវជាតិ-អន្តរជាតិ ពាណិជ្ជករ ផលិតករ វិនិយោគិន និងសាធារណជនដែលមានបំណងដាក់តាំងបង្ហាញផលិតផល និងសេវាកម្មក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ខាងលើ មកដាក់ពាក្យស្នើសុំចូលរួម និងបញ្ជូនមកកាន់នាយកដ្ឋានកិច្ចការពិព័រណ៍នៃអគ្គនាយកដ្ឋានជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឲ្យបានមុនថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ភ្ញៀវជាតិ-អន្តរជាតិ ពាណិជ្ជករ ផលិតករ អ្នកវិនិយោគ និងសាធារណជននឹងចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ និងចាប់យកឱកាសនេះ ដើម្បីពង្រីកនិងពង្រីកសកម្មភាពអាជីវកម្មវិនិយោគរបស់ខ្លួន៕","ខេត្តសៀមរាបនឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍កីឡាសំខាន់ ៣ គ្រោងនៅរមណីដ្ឋានអង្គរ ចុងឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីលើកកម្ពស់កីឡា ទេសចរណ៍ និងវប្បធម៌។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះរួមមាន៖ ទិវារត់ប្រណាំងម៉ារ៉ាតុងអង្គរ (លើកទី ២៩) - នៅថ្ងៃទី ១ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ការប្រកួតគុនខ្មែរពិភពលោក (លើកទី ៥) - ចាប់ពីថ្ងៃទី ៦ ដល់ ៨ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅខេត្តសៀមរាប។ Raid Amazons - ប្រណាំងចាប់ពីថ្ងៃទី ២៤ ដល់ ២៩ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅតំបន់អង្គរ និងទន្លេសាប។ គណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC) បានប្រជុំពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព និងការគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍សម្រាប់ការប្រកួត។" "ពិធីពិសារអាហារសាមគ្គីការងារពេលព្រឹកត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅសណ្ឋាគារ Raffle Hotel Le Royal ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១ខែវិច្ឆិកា រវាងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងវិស័យឯកជន ដើម្បីបង្កើតចំណងមិត្តភាពអោយកាន់តែប្រសើឡើង។ ពិធីនេះប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពលោក សាយ សំអាល់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងមានការចូលរួមពីតំណាងវិស័យឯកជនក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ដឹកនាំដោយអ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) និងជាប្រធានសម្របសម្រួលក្រុមការងារទាំង១៦ផ្នែកឯកជន-(G-PSF)។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានអោយដឹងថា អាហារសាមគ្គីការងារពេលព្រឹកនេះ មានគោលបំណងបង្កើតចំណងមិត្តភាពកាន់តែប្រសើឡើងរវាងវិស័យឯកជន និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងបង្ហាញពីភាពជាដៃគូពិសេសនៃក្រុមការងារ “ឌ” ផ្នែកសំណង់ និងអចលនទព្យ” ក្រោមយន្តការនៃវេទិការរដ្ឋាភិបាល-ផ្នែកឯកជន (G-PSF)។ លើសពីនេះ គឺដើម្បីឲ្យវិស័យឯកជនជ្រាបអំពីទិសដៅរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងអាណត្តិ ក៏ដូចជាទិសដៅសកម្មភាពមួយចំនួនរបស់ក្រសួងផងដែរ។ ក្នុងឱកាសនោះ លោក សាយ សំអាល់ បានផ្តល់អនុសាសន៍ និងសំណូមពរសំខាន់ៗជាច្រើនដល់វិស័យឯកជន ដើម្បីចូលរួមកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យកាន់តែល្អប្រសើ និងរីកចម្រើន។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង បានលើកអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហាកង្វល់របស់វិស័យឯកជនក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យផងដែរ។ ក្រុមការងារមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោមយន្តការនៃវេទិការរដ្ឋាភិបាល-ផ្នែកឯកជន សម្រាប់ជាដៃគូសន្ទនាជាមួយលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាសហប្រធាននៃក្រុមការងារ “ឌ” តំណាងឱ្យផ្នែករដ្ឋាភិបាល ជាមួយនឹងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលនិងបំបាត់បញ្ហាដែលជាកង្វល់របស់វិស័យឯកជន។ លើសពីនេះ តាមរយៈក្រុមការងារ នឹងផ្តល់ជាធាតុចូល សំណូមពរ អនុសាសន៍ចាំបាច់ជាច្រើនជូនដល់ក្រសួង ផងដែរ៕","កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានជួយការពារ និងអភិវឌ្ឍឧទ្យានបុរាណអង្គរ ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទអង្គរវត្តបានចុះបញ្ជីក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ 1992 ហើយស្ថាបត្យកម្មបុរាណនៅតំបន់នេះត្រូវបានជួសជុលដោយក្រុមអ្នកជំនាញពីប្រទេសជាច្រើន ដូចជា ចិន បារាំង និងអាមេរិក។ អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានឲ្យយល់ថា ការសហការដែលមានប្រសិទ្ធភាពបានជួយការពារ និងជួសជុលប្រាសាទខូចខាតនានា ដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់កម្ពុជា។ ប្រទេសចិនបានចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្តារប្រាសាទនានា ហើយក៏បានជួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិន។ ឧទ្យានអង្គរមានទំហំ ៤០១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រាសាទ ៩១ ដែលសាងសង់ពីសតវត្សទី ៥៤ ដល់ ១៣។ រមណីដ្ឋាននេះទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិកกว่า ៧៧៤,២០៣ នាក់ និងទទួលបានចំណូល ៣៦ លានដុល្លារពីការលក់សំបុត្រប្រៀបធៀបជាមួយឆ្នាំមុន។" "លោក ហែម វណ្ណឌី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ បានទទួលជួបគណៈប្រតិភូធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដឹកនាំដោយលោក Norio Saito នាយកជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកវិស័យទឹកស្អាត និងការអភិវឌ្ឍតំបន់ទីក្រុង ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការលើកកម្ពស់សេវាទឹកស្អាត និងអនាម័យនៅកម្ពុជា។ ក្នុង​ជំនួប​នោះ លោក Saito បាន​បញ្ជាក់​​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ចំពោះការអភិវឌ្ឍ វិស័យ​ទឹកស្អាត និងអនាម័យ។ ផ្អែកលើភាពប្រទាក់គ្នានៃវិស័យទាំងពីរ គណៈប្រតិភូបានសង្កត់ធ្ងន់លើយន្តការប្រមូលចំណូល និងថ្លៃសេវាប្រកបដោយនិរន្តរភាព ដើម្បីផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់សេវាចាំបាច់ទាំងនេះ ពិសេសសេវាគ្រប់គ្រងទឹកកខ្វក់ សំដៅលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ និងការការពារបរិស្ថាន។ លោក ហែម វណ្ណឌី បានលើកឡើងពីភាពចាំបាច់នៃការពង្រឹងតួនាទីយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋ ក្នុងការត្រៀមដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដែលបង្កដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមកលើសេវាទាំងនេះ ពិសេសគឺទឹកស្អាត។ ក្រសួងប្តេជ្ញាចូលរួមចំណែកអនុវត្តវិធានការនានា ដែលនឹងលើកកម្ពស់សេវាគ្រប់គ្រងទឹកកខ្វក់នៅកម្ពុជា។ លោកក៏បានស្នើសុំកិច្ចសហការ និងការគាំទ្របន្តរបស់ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹកស្អាត ការធានាប្រភពទឹក និងការផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេសដល់ប្រតិបត្តិករទឹក។ ជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តយូរអង្វែងចំពោះការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី បានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមដូចជាគម្រោងផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត និងអនាម័យខេត្តក្រោមទំហំថវិការប្រមាណ ១១៩ លានដុល្លារ ហើយកំពុងរៀបចំថវិកាចំនួន ៤០០ លានដុល្លារសម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍទីក្រុង ដែលរំពឹងថានឹងអនុម័តនៅចុងឆ្នាំ២០២៥ ៕","នៅថ្ងៃទី ៧ និង ៨ ខែវិច្ឆិកា លោក លី ឈាង (Li Qiang) នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន បានជួបពិភាក្សាជាមួយមេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា, លាវ, មីយ៉ាន់ម៉ា, ថៃ និងវៀតណាម ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គលើកទី ៨ នៅក្រុងគុនមិញ។ កិច្ចប្រជុំមានគោលបំណងដើម្បីបង្កើនការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមនៅតំបន់មេគង្គ តាមរយៈការតភ្ជាប់ខាងតំបន់, ពាណិជ្ជកម្ម, កសិកម្ម, និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ចិនបានដាក់សំណើ ៤ ចំណុច សម្រាប់ការផ្តល់ជំនួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យជាច្រើន ដូចជា សហប្រតិបត្តិការវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា, ការពង្រឹងបណ្តាញតភ្ជាប់ និងការវិនិយោគក្នុងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ។ សំណើទាំងនេះមានគោលបំណងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។ នៅក្នុងខែមករា ដល់តុលា ឆ្នាំ ២០២៤, បរិមាណពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសមេគង្គបានកើនឡើង ១២ ភាគរយ។ ជាពិសេស ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចសកលមានការសន្ទុះយឺត ការសហប្រតិបត្តិការកាន់តែជិតស្និទ្ធគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងក្នុងការអភិវឌ្ឍតំបននោះ។" "ក្រុមការងារជំរុញការវិនិយោគខេត្តព្រះសីហនុ បានរៀបចំវេទិកា “ជំរុញការវិនិយោគនៅខេត្តព្រះសីហនុ” ទី២ នៅទីក្រុង Xiamen និងហុងកុង នៅថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា និងថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងគោលបំណងបង្ហាញគុណសម្បត្តិជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់តំបន់ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរឹងមាំ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ត្រូវបានកំណត់ជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសពហុបំណង ខេត្តព្រះសីហនុ កំពុងត្រៀមខ្លួនសម្រាប់កំណើនវិនិយោគ ដោយផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្រ្តសម្រាប់អ្នកវិនិយោគហុងកុង រួមទាំងខេត្តព្រះស៊ីហនុ និងការចូលទៅកាន់ទីផ្សារដែលដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា។ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសពហុបំណង ដែលមានវិស័យទេសចរណ៍កំពុងរីកចម្រើន បង្កើតឱកាសចម្រុះនៅទូទាំងឧស្សាហកម្មផ្សេងៗ ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាគោលដៅវិនិយោគរយៈពេលវែងដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញ។ ផែនការមេនេះមានគោលបំណងប្រែក្លាយខេត្តព្រះសីហនុទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលភស្តុភារកម្មក្នុងតំបន់ ដោយធ្វើអោយខេត្តនេះក្លាយជាច្រកអន្តរជាតិសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ និងទេសចរណ៍។ ខេត្តព្រះសីហនុបង្ហាញពីឱកាសគួរឱ្យទាក់ទាញសម្រាប់ការវិនិយោគដែលមានតម្លៃខ្ពស់ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងនុវានុវត្តន៍។ ជាការបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំពីរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ាន សាហ៊ីប រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានក្រុមការងារជំរុញការវិនិយោគខេត្តព្រះសីហនុ។ លោក ហ៊ាន សាហ៊ីប បានមានប្រសាសន៍ថា “វេទិការនេះមិនមែនគ្រាន់តែជាព្រឹត្តិការណ៍មួយប៉ុណ្ណោះទេ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងឡើងដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការសន្ទនា និងភាពជាដៃគូ។ យើង ចែករំលែកនូវអត្ថប្រយោជន៍ពិសេសនៃការវិនិយោគនៅខេត្តព្រះសីហនុ ពីទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រ ក៏ដូចជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបរបស់យើង ហើយយើងសូមអញ្ជើញអ្នកឱ្យចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាដែលអាចនាំទៅរកដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតសម្រាប់ទាំងបញ្ហាប្រឈម និងឱកាស។ លោក ផាន់ ផល្លា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអនុប្រធានក្រុមការងារជំរុញការវិនិយោគខេត្តព្រះសីហនុ បានមានប្រសាសន៍ថា “ភាគីហុងកុងបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីទទួលបានការយល់ដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយអំពីសក្តានុពល និងការលើកទឹកចិត្តងដែលផ្តល់ដោយខេត្តព្រះសីហនុ។ យើងស្រមៃមើលគន្លងនៃការរីកចម្រើនទៅវិញទៅមក ដែលគាំទ្រដោយការតាំងចិត្តរបស់យើងក្នុងការពង្រីកសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ខេត្តព្រះសីហនុ។ ចំណាប់អារម្មណ៍ និងការវិនិយោគរបស់អ្នកវិនិយោគិននឹងក្លាយជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងជំហររបស់ខេត្តជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ទេសចរណ៍ ភស្តុភារកម្ម ផលិតកម្ម សំណង់ និងហិរញ្ញវត្ថុ។ លោកបានបន្តថា រដ្ឋាភិបាលមានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ក្នុងការលើកកម្ពស់តំបន់នេះឱ្យទៅជាគោលដៅសំខាន់សម្រាប់វិស័យឧស្សាហកម្ម ទេសចរណ៍ និងការវិនិយោគ តាមរយៈ “កម្មវិធីពិសេសដើម្បីជំរុញការវិនិយោគនៅខេត្តព្រះសីហនុឆ្នាំ ២០២៤”។ គំនិតផ្តួចផ្តើមជាយុទ្ធសាស្រ្តនេះដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលមានស្រាប់ និងបង្កើតបរិយាកាសធុរកិច្ចដែលអំណោយផល ដែលត្រូវបានពង្រឹងដោយ ‘ប្រព័ន្ធបញ្ជរតែមួយជាតិ’ របស់យើងសម្រាប់សម្របសម្រួលការវិនិយោគ។ “លើសពីនេះ យើងមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការបង្ហាញពីការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសពហុបំណងថ្មី ក្នុងគោលបំណងធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងលើកកម្ពស់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់យើងជាច្រកទ្វារអន្តរជាតិ។ យើងត្រៀមចូលរួមសហការជាមួយសមភាគីរបស់យើងនៅទីក្រុងហុងកុង ខណៈដែលយើងស្វែងយល់ពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើននៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ»។ លើសពីនេះ ទំនាក់ទំនងកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងរដ្ឋាភិបាលហុងកុង និងកម្ពុជា បញ្ជាក់ពីសក្តានុពលសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីៗរួមមានការផ្លាស់ប្តូរអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់ ចំនួន១៣ និងការចូលរួមនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ ដែលឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មមួយចំនួន។ កិច្ចព្រមព្រៀងពន្ធសំខាន់ៗដែលបានចុះហត្ថលេខានៅចុងឆ្នាំ២០១៩ បញ្ជាក់បន្ថែមពីការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីចៀសវាងការយកពន្ធត្រួតគ្នា។ ខណៈដែលអ្នកវិនិយោគហុងកុងកំពុងស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មីសម្រាប់កំណើន វេទិកានេះនឹងផ្តល់នូវឱកាសពិសេសមួយដើម្បីស្វែងយល់ពីខេត្តព្រះសីហនុ ដោយលោកបានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ហុងកុង និងកម្ពុជា ក្នុងការថែរក្សាភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយតម្លាភាព និងផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។ វេទិការនេះមានគោលបំណងជួយសម្រួលដល់ការភ្ជាប់បណ្តាញរវាងអ្នកដឹកនាំធុរកិច្ចហុងកុង និងស្ថាប័នសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា រួមទាំងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ព្រមទាំងតំណាងមកពីវិស័យឯកជនផងដែរ។ លោក ផាន់ ផល្លា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដឹកនាំគណៈប្រតិភូគឺ ដែលមានចក្ខុវិស័យក្នុងការជំរុញទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ លោកត្រូវបានអមដំណើរដោយមន្ត្រីច្រើនរួប រួមទាំងលោក អ៊ីម សុខធី ប្រធានលេខាធិការដ្ឋាននៃក្រុមការងារជំរុញការវិនិយោគខេត្តព្រះសីហនុ លោក នុត អ៊ុនវ័ណរ៉ា អគ្គលេខាធិការរងគណៈកម្មាធិការវិនិយោគកម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា លោក ជា កុកហុង ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានសម្របសម្រួលរៀបចំផែនការមេខេត្តព្រះសីហនុឱ្យប្រែក្លាយទៅជាតំបន់​សេដ្ឋកិច្ចពិសេសពហុបំណង លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អភិបាលរង ខេត្តព្រះសីហនុ លោក សៀ រិទ្ធី ប្រធានក្រុមហ៊ុន World Bridge Group និងលោក Kenny YEUNG អគ្គនាយករងនៃធនាគារចិន (ហុងកុង) សាខាភ្នំពេញ៕","រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃ លោក ភុំថាំ វេឆាយៈឆៃ កំពុងផ្តល់ការសម្ដែងបញ្ជាក់ពីអធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់ថៃលើកោះគុត (Koh Kut) នៅខេត្តត្រាត នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ ការទស្សនកិច្ចនេះមានគោលបំណងបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថាអធិបតេយ្យភាពនៃកោះគុតជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសថៃ និងពង្រឹងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការខ្វែងគំនិតលើបញ្ហាដែនសមុទ្រជាមួយកម្ពុជា។ លោក Phumtham បាននិយាយថាគណៈប្រតិភូរបស់គាត់នឹងដឹកនាំការត្រួតពិនិត្យកោះ និងការជួបជាមួយទាហានថៃ ដើម្បីការពារព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ក្រសួងការបរទេសក៏កំពុងដោះស្រាយបញ្ហាដែលទាក់ទងនឹងការបង្កើតគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (JTC) សម្រាប់ចរចា និងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ការប្រជុំនេះកំពុងធ្វើឡើងនៅពេលដែលមានការអំពាវនាវពីអ្នកប្រជែងប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលថៃបានរៀបចំគម្រោងក្នុងការសម្រេចបញ្ហានេះតាមរយៈការចរចាជាមួយកម្ពុជា។ MoU នៅឆ្នាំ 2001 ដែលបានបង្កើតគណៈកម្មាធិការសំរាប់ការចរចាព្រំដែនសមុទ្រនេះបានជួយដោះស្រាយបញ្ហាជាច្រើនប៉ុន្តែមិនមានកំណត់លទ្ធផលទេ។" "ក្រសួងអធិការកិច្ចកម្ពុជា និងសាលាអធិការកិច្ចនៃអគ្គអធិការកិច្ចរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានប្តេជ្ញាពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងចែករំលែកបទពិសោធន៍ក្នុងការអនុវត្តអធិការកិច្ច។ ការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ រវាងលោក សុខ សូកេន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអធិការកិច្ច និងលោកស្រី Pham Thi Thu Hien នាយិការងសាលាអធិការកិច្ច នៃអគ្គអធិការកិច្ចរដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម។ ក្នុងឱកាសនោះ លោកបានថ្លែងអំណរគុណចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងក្រសួងអធិការកិច្ចកម្ពុជា និងអគ្គអធិការកិច្ចរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤មក។ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ភាគីទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នាជាបន្តបន្ទាប់ដែលស្របទៅនឹងបរិបទវិវត្តន៍ វឌ្ឍនភាព និងតម្រូវការរបស់ភាគីនីមួយៗ។ លោកបានកោតសរសើរចំពោះសមិទ្ធផលដែលសម្រេច បានតាមរយៈកិច្ចសហការរវាងស្ថាប័នអធិការកិច្ចនៃប្រទេសទាំងពីរ រួមមានការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចការងាររបស់ គណៈប្រតិភូ ការបញ្ជូនថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការទៅចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលជំនាញអធិការកិច្ចពាក់ព័ន្ធការ ដោះស្រាយបណ្តឹងតវ៉ា-បណ្តឹងបរិហារ និងការទប់ស្កាត់ភាពអសកម្មនានា និងការរំលោភអំណាច នៅសាលា អធិការកិច្ចវៀតណាម ហើយជាលទ្ធផល មន្ត្រីដែលបានចូលរួមវគ្គគ្រូបង្គោលបានក្លាយទៅជាគ្រូបណ្តុះបណ្តាល នៅវិទ្យាស្ថានជាតិអធិការកិច្ចរបស់ក្រសួង និងចូលរួមពង្រឹងសមត្ថភាពអធិការកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។សុខេន ក៏បានកោតសរសើរចំពោះសមិទ្ធិផលដែលសម្រេចបានតាមរយៈកិច្ចសហការរវាងស្ថាប័នអធិការកិច្ចនៃប្រទេសទាំងពីរ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ លោកបានជម្រាបជូនលោកស្រី អំពីការរៀបចំបទប្បញ្ញត្តិនានារបស់ក្រសួងបានកំពុងវិវត្តគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលក្នុងនោះមាន សេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យ ស្តីពីការ រៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួងអធិការកិច្ច និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីអធិការកិច្ច ដែលនឹងឈានដល់ការបញ្ចប់នាពេលឆាប់ៗនេះ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ បង្ហាញឱ្យឃើញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង ក្នុងការពង្រឹងនូវក្របខណ្ឌគតិយុត្ត និងការលើកកម្ពស់តម្លាភាពនៅកម្ពុជា។ លើសពីនេះ លោកក៏បានគូសបញ្ជាក់នូវយុទ្ធសាស្ត្រអាទិភាពទាំង ៨ ចំណុច ក្នុងវិស័យ អធិការកិច្ចរបស់កម្ពុជា រួមមាន៖ ១) ការពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងការកសាងនិងអភិវឌ្ឍន៍មូលធនមនុស្ស ២) ការរៀបចំច្បាប់និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត នៅក្នុងសមត្ថកិច្ចក្រសួងដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន ៣) ការ ពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព នៃការតាមដានការអនុវត្តច្បាប់ និងអនុសាសន៍របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ៤) ជំរុញ និង ពង្រឹងសមត្ថភាពអធិការកិច្ចរបស់ស្ថាប័ន ៥) ការជំរុញការអប់រំផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ និងវេទិកាសាធារណៈ ៦) ការ ជំរុញការទទួលពិនិត្យ និងដោះស្រាយពាក្យបណ្តឹង ៧) ជំរុញកិច្ចសហការ និងភាពជាដៃគូជាមួយស្ថាប័នរដ្ឋ ឯកជន និងដៃគូសំខាន់ៗនានា ក្នុងគោលបំណងផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន និងបទពិសោធន៍ ដើម្បីប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ និង ៨) ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃប្រតិបត្តិការអធិការកិច្ច និងការទទួលពិនិត្យ និងដោះស្រាយបណ្តឹង។ ជាការឆ្លើយតប លោកស្រី Pham បានគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងទៅនឹងការងារ អាទិភាព ជាពិសេសកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការកសាងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងការកសាងធនធានមនុស្ស កិច្ចការនានាពាក់ព័ន្ធវិស័យអធិការកិច្ច ដើម្បីពង្រឹងជំនាញក្នុងវិស័យសាធារណៈរបស់កម្ពុជា។ ជាមួយ គ្នានេះដែរ លោកស្រី បានថ្លែងអំណរគុណជូនចំពោះ លោក សុខ សូកេនដែលបានឆ្លៀតពេលវេលាដ៏មមាញឹក អនុញ្ញាតឱ្យលោកស្រី និងសហការី បានចូលជួបពិភាក្សាការងារ និងស្វែង យល់អំពីបេសកកម្ម ចក្ខុវិស័យ និងផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រសួងអធិការកិច្ច។ ភាគីទាំងពីរបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការអនុវត្តតាមខ្លឹមសារដែលមានចែងក្នុង អនុស្សរណៈនៃ ការយោគយល់គ្នា ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងភាពរលូន ។ ស្របតាមគោលដៅនេះ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាព ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យអធិការកិច្ច ជាពិសេសតាមរយៈការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងវិទ្យាស្ថាន ជាតិអធិការកិច្ច នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសាលាអធិការកិច្ច នៃអគ្គអធិការកិច្ចរដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណរដ្ឋ សង្គមនិយមវៀតណាម។",ក្រសួងកសិកម្ម និងនេសាទកម្ពុជា បានសង្គ្រោះត្រីចម្រុះប្រមាណ ១០០ លានក្បាលពីការនេសាទខុសច្បាប់ ហើយបានដោះលែងត្រីទាំងនេះទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិក្នុងរដូវបិទនេសាទ៥ខែ។ ករណីនេសាទខុសច្បាប់បានបង្ក្រាបរួមទាំងការទប់ស្កាត់ ១.៥០៦ ករណី និងរឹបអូសឧបករណ៍នេសាទជាច្រើន។ ក្នុងចំណោមការប្រកួតប្រជែងនេះ មានការលើកឡើងពីការកើនឡើងចំនួនត្រីនៅក្នុងធនធានធម្មជាតិ និងការការពារសត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គ។ ក្រសួងក៏បានរំលឹកអំពីការចូលរួមរបស់ប្រជាជនក្នុងការការពារជលផល និងអំពាវនាវឲ្យរាយការណ៍ពីសកម្មភាពនេសាទខុសច្បាប់ដើម្បីការពារធនធាននេះ។ "សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមមួយបានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃពុធថា លទ្ធផលសិក្សាដោយការចាប់យករូបភាពតាមម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិដំបូងនៃតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកត់ត្រាសត្វព្រៃ និងប្រភេទជិតផុតពូជចំនួន១០៨ ប្រភេទ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបង្ហាញថា សត្វព្រៃចំនួន២៣ប្រភេទ ក្នុងចំណោមសត្វព្រៃទាំងនេះ ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាប្រភេទដែលមានហានិភ័យ ងាយរងគ្រោះដល់ជិតផុតពូជបំផុត នៅក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់សហភាពអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិរក្សធម្មជាតិ (IUCN) ដោយបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃតំបន់នេះថាជាជម្រកសំខាន់បំផុតសម្រាប់ជីវចម្រុះ និងប្រភេទសត្វកម្រដែលមានតម្លៃជាសកល និងកំពុងរងការគំរាមកំហែង។ ការសិក្សានេះ ចងក្រងឯកសារសត្វស្លាបចំនួន ៦៥ ប្រភេទ ថនិកសត្វ ៣៨ ប្រភេទ និងសត្វល្មូន ៥ ប្រភេទ រួមទាំងសត្វឆ្កែព្រៃជិតផុតពូជ ដែលជាសត្វមំសាសីចុងក្រោយបំផុតមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងសត្វប្រភេទចំណីដ៏ច្រើនរបស់ខ្លួន រួមមានជ្រូកព្រៃ និងសត្វឈ្លូសជាដើម។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបន្តថា ការសិក្សាក៏បានរកឃើញប្រភេទសត្វកម្រ និងមិនធ្លាប់ឃើញផ្សេងទៀត រួមមាន ដំរីអាស៊ី ខ្លារខិនពពក ខ្លាភ្ញីថ្មកែវ ខ្លាលឿងមាស ខ្លាឃ្មុំតូច និងខ្លាឃ្មុំធំ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបញ្ជាក់ថា តំបន់ទេសភាពជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាល នៅរក្សាបាន៩៥% នៃព្រៃឈើទម្រង់ដើម និងជាតំបន់ក្នុងចំណោមតំបន់ដែលរងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើតិចតួចបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។ តំបន់នេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាតំបន់មួយក្នុងចំណោមតំបន់អេកូឡូស៊ីសំខាន់ជាសកលទាំង២០០ (Global 200) ជាជម្រកនៃសត្វព្រៃជាង៥០០ប្រភេទ ហើយវាក៏ជាលំនៅនៃជនជាតិដើមភាគតិចជង និងព័រ ដែលមានចំនួនជិត ៤ពាន់នាក់។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត មានប្រសាសន៍ថា លទ្ធផលនៃរបាយការណ៍នេះ បានបញ្ជាក់ជាថ្មីថា ព្រៃឈើកម្ពុជា មិនត្រឹមតែជាតំបន់ទេសភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាជម្រកដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រភេទសត្វចម្រុះនៅលើផែនដីផងដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “របាយការណ៍នេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីលទ្ធផលវិជ្ជមាននៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលក្រសួងបរិស្ថានបានដាក់ចេញតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រចក្រាវិស័យបរិស្ថាន ដែលផ្តោតលើការការពារជីវចម្រុះ និងការស្តារទីជម្រកឡើងវិញ”។ អ្នកដឹកនាំការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការ Conservation International លោកស្រី ថោង រ៉េត បានលើកឡើងថា របាយការណ៍នេះ អាចបញ្ជាក់បានថា តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាល គឺជាទីជម្រកសំខាន់នៃជីវៈចម្រុះដ៏សំខាន់ដែលមានតម្លៃជាសាកល និងជាទីតាំងអាទិភាពក្នុងការអភិរក្ស។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា “យើងបានថតជាប់នូវសត្វព្រៃចំនួន ១០៨ប្រភេទ ហើយពួកវាតំណាងឱ្យតែផ្នែកខ្លះនៃសត្វដែលមានវត្តមាននៅទីនេះប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងណាម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវិត្តរបស់យើង មិនអាចចាប់យករូបភាពសត្វល្អិត សត្វថ្នាក់កង្កែប និងមច្ឆាកម្រៗដទៃទៀតដែលរស់នៅទីនេះបានឡើយ”។","នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា, ហ៊ុន ម៉ាណែត, បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំទូតកម្រិតខ្ពស់នៅខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន ដោយសំដែងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ និងដោះស្រាយបញ្ហារួម។ ការប្រជុំមានការពិភាក្សាជាមួយអភិបាលខេត្តយូណាន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីពីប្រទេសវៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ា។ វាត្រូវបានរៀបចំជាមួយនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូលនានានៅក្នុងតំបន់មេគង្គ។ ក្នុងឱកាសនេះ, កម្ពុជា និងចិនបានវាយតម្លៃខ្ពស់លើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ, ជាពិសេសខេត្តយូណានបានចូលរួមក្នុងគម្រោងដូចជាអាកាសយានដ្ឋានអង្គរ។ កិច្ចសន្ទនារវាងប្រទេសកម្ពុជា, វៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានផ្តោតទៅលើការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការពិភាក្សាអំពីវិបត្តិនយោបាយ។ ហ៊ុន ម៉ាណែត និងផាម មិញ ជិញ បានអបអរសាទរពីការកើនឡើងក្នុងពាណិជ្ជកម្ម និងការទាំងពីរប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់គោលដៅពាណិជ្ជកម្ម ១០ ប៊ីលានដុល្លារ។ " "កំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញ (PPAP) ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ដែលជាកំពង់ផែធំទីពីរក្នុងប្រទេស បានឃើញកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការដឹកជញ្ជូនទំនិញក្នុងកុងតឺន័រក្នុងត្រីមាសទី៣ នៃឆ្នាំនេះ នេះបើយោងតាមលទ្ធផលអាជីវកម្ម(Business Outcome)ដែលដាក់ទៅទីផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា។ របាយការណ៍បានបញ្ជាក់ថា PPAP ដែលជាក្រុមហ៊ុនចុះបញ្ជីជាសាធារណៈបានគ្រប់គ្រងកុងតឺន័រចំនួន ៣៦៥,៩៨៧ យូនីត ស្មើនឹង២០ហ្វីត (TEUs) កើនឡើង ១៩,៩៨ ភាគរយ ធៀបនឹង ៣០៥,០៣៩ TEUs ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ របាយការណ៍បង្ហាញថា កំពង់ផែនេះបានគ្រប់គ្រងការដឹកជញ្ជូនទំនិញ និងឥន្ធនៈឧស្ម័នសរុបចំនួន ៣,៥៨ លានតោន កើនឡើង ១៣,៦ ភាគរយ ធៀបនឹងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ដោយបានបន្ថែមថា កប៉ាល់ដឹកទំនិញឆ្លងកាត់កំពង់ផែបានកើនឡើង ២៥ ភាគរយ ដល់ចំនួន ៤,១៣៣ ជើង។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ទូកដឹកអ្នកដំណើរបានកើនឡើង ២៦ ភាគរយដល់ ៤៤៥ ជើងដែលដឹកអ្នកដំណើរ ២៣ ៦៦៧ នាក់ កើនឡើង ៦៥ ភាគរយធៀបនឹងរយៈពេលមួយឆ្នាំ។ កំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញ (PPAP) ទទួលបានប្រាក់ចំណូលចំនួន ១៨,៣២ លានដុល្លារ ក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង ១១,៧ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ លោក ផាន់ ផល្លា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មានប្រសាសន៍ថា ការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការនាំចេញផលិតផលផលិតកម្មបានជំរុញដល់វិស័យដឹកជញ្ជូនក្នុងប្រទេស។ លោក ផល្លា បានបន្ថែមថា៖ «ការនាំចេញវិស័យកាត់ដេរ និងមិនមែនកាត់ដេរបានកើនឡើង ដោយបានជំរុញដល់វិស័យដឹកជញ្ជូនផងដែរ»។ របាយការណ៍ពីអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករបានឱ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ១៩,៨៣ ប៊ីលានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល ៩ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង ១៧ ភាគរយពី ១៦,៩៤ ប៊ីលានដុល្លារធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ របាយការណ៍បានបង្ហាញថា ទំនិញនាំចេញសំខាន់ៗរួមមានសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរ កង់ សំបកកង់រថយន្ត និងផលិតផលកសិកម្មដែលមានសក្តានុពលដូចជា អង្ករ កៅស៊ូ ដំឡូងមី ចេក ស្វាយ និងផ្លែមៀន។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ទន្ទឹមនឹងនោះ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានកត់ត្រាការនាំចូលសរុបចំនួន ២១,១ប៊ីលានដុល្លារ ក្នុងអំឡុងខែមករា ដល់ខែកញ្ញាឆ្នាំនេះ កើនឡើង ១៥,៩ ភាគរយ ពី ១៨,២ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ទំនិញនាំចូលសំខាន់ៗរួមមានប្រេងឥន្ទនៈ វត្ថុធាតុដើមសម្រាប់វិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរ យានជំនិះ គ្រឿងចក្រ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងផលិតផលប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ។ លោក ហ៊ឺ បាវី ប្រធាន និងជាអគ្គនាយកកំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញបានមានប្រសាសន៍ថា កំពង់ផែផ្តល់សេវាដល់អតិថិជនប្រកបដោយតម្លាភាព និងរហ័ស ហើយឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងទំនុកចិត្តខ្ពស់ចំពោះតម្រូវការរបស់អតិថិជន។ លោកបន្តថា កំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញនឹងបន្តផ្តោតលើការធ្វើទំនើបកម្មប្រតិបត្តិការស្របតាមស្តង់ដារ និងប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ដោយបង្កើនការប្រកួតប្រជែងជាមួយកំពង់ផែក្នុងស្រុក និងបរទេស និងការនាំយកសេវាកំពង់ផែកាន់តែខិតជិតអ្នកប្រើប្រាស់។",ប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងក្នុងសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងមានន័យក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ ដោយបានប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិនិងកម្លាំងការងារអោយមានប្រសិទ្ធភាព។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍមនុស្ស ដោយផ្តល់ជំនាញសំខាន់ៗដល់សិស្ស ដើម្បីបញ្ចេញចំណេះដឹងក្នុងការវិនិយោគ និងការគ្រប់គ្រងធនធាន។ ប្រទេសកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាគម្លាតជំនាញនៅក្នុងវិស័យធុរកិច្ច ដែលការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះតាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ និងការបង្កើតកេរ្តិ៍ឈ្មោះសហគ្រិនភាព។ ការអប់រំផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនាញសហគ្រិនក៏ធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចសកល។ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្វើការរួមបញ្ចូលជាមួយទីផ្សារអន្តរជាតិ និងការអប់រំធុរកិច្ចដើម្បីឲ្យសិស្សសាមគ្គីជាមួយសេដ្ឋកិច្ចសកល។ "ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់អំពីទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដ៏រឹងមាំរវាងឥណ្ឌូនេស៊ី និងកម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យធុរកិច្ចឥណ្ឌូណេស៊ីទាញយកប្រយោជន៍ពីបរិយាកាសវិនិយោគអំណោយផល និងពង្រីកប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ លោក អៀង ធម្មៈអមរិន្ទវិរិយវុឌ្ឍ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានថ្លែងនៅក្នុងកម្មវិធីរាត្រីថ្លែងអំណរគុណធុរកិច្ចឥណ្ឌូនេស៊ី-កម្ពុជា (Indonesia-Cambodia Business Appreciation Night) ដែលរៀបចំដោយស្ថានទូតនៃសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំនៅកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃសៅរ៍សប្តាហ៍មុន។ លោកបានលើកឡើងពីទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដ៏រឹងមាំរវាងឥណ្ឌូនេស៊ី និងកម្ពុជា និងបានលើកទឹកចិត្តឱ្យធុរកិច្ចឥណ្ឌូនេស៊ីពង្រីកការវិនិយោគរបស់ពួកគេនៅកម្ពុជា។ លោកក៏បានជម្រាបជូនអ្នកចូលរួមអំពីពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (Cambodia Trade Expo) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី១៣-១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ហើយបានអញ្ជើញថ្នាក់ដឹកនាំធុរកិច្ចឥណ្ឌូនេស៊ីចូលរួមឱ្យបានច្រើននៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់នេះ។ ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀត កម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ីបានអនុវត្តគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងៗ រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម និងវិធានការសម្របសម្រួលការវិនិយោគ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះមានគោលបំណងសម្រួលដំណើរការពាណិជ្ជកម្ម និងបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់អាជីវកម្មឱ្យរីកចម្រើន។ ពិធីនេះក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីលោក Santo Darmosumarto ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា រួមជាមួយនឹងតំណាងកិត្តិយសមកពីក្រសួងនានា និងថ្នាក់ដឹកនាំធុរកិច្ចកម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ីផងដែរ។ គោលបំណងនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺដើម្បីថ្លែងអំណរគុណដល់ធុរកិច្ចកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី និងប្រគល់ពានរង្វាន់ PRIMADUTA Award 2024 ដល់ពាណិជ្ជករឆ្នើមដែលគាំទ្រការនាំចេញរបស់ឥណ្ឌូនេស៊ី។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានឱ្យដឹងថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ី បានកើនឡើងដល់ជិត ៥៨០ លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយខែដំបូងនៃឆ្នាំនេះ។ កាលពីឆ្នាំមុន ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរមានលើសពី ១ប៊ីលានដុល្លារ ដែលមានការកើនឡើង ១៥% បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។"," ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ប្រទេសកម្ពុជា នឹងមានការប្រកួតទូកចំនួន ៣០ ទូក ក្នុងកម្មវិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក នៅខេត្តសៀមរាប។ កម្មវិធីនេះនឹងត្រូវរៀបចំតាមបណ្តោយដងស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រសៀមរាប និងមានកម្មវិធីកម្សាន្តដូចជា ការប្រកួតទូកបុរសនារី និងការប្រគុំតន្ត្រី។ ក៏មានការតាំងពិរពណ៌ និងការប្រកួតជាច្រើនសម្រាប់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ និងភ្ញៀវទេសចរ។ គណៈកម្មការបច្ចេកទេសបានរៀបចំទូកចំនួន ៣០ ដើម្បីចូលរួមប្រកួត ក្នុងនោះមានទូកនារី ៣ ទូក និងទូកសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ ៦ ទូក។" "គណៈប្រតិភូសភាពាណិជ្ជកម្មហុងកុង (HKGCC) ដឹកនាំដោយលោក Dewan Saiful Alam ប្រធានគណៈកម្មការទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ី អាហ្វ្រិក និងមជ្ឈិមបូព៌ា បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីឱកាស និងសក្តានុពលវិនិយោគរបស់កម្ពុជា។ គណៈប្រតិភូត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយលោក នុត អ៊ុនវ័ណរ៉ា អគ្គលេខាធិការរងគណៈកម្មាធិការវិនិយោគកម្ពុជា។ លោកបានជម្រាបជូនភាគីមិត្តអំពីវឌ្ឍនភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចជាតិដែលបាន និងកំពុងរីកលូតលាស់ប្រកបដោយភាពធន់តាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាលំដាប់ អត្រាអតិផរណាដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន,កំណើននៃរំហូរវិនិយោគ អត្រាប្តូរប្រាក់ដែលមានស្ថិរភាព និងការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ពីគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធក្នុងការចូលរួមធ្វើពិពិធកម្មមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ច។ លោកក៏បានជម្រាបអំពីបច្ចុប្បន្នភាពថ្មីនៃបរិយាកាសវិនិយោគដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរឹង និងទន់សំដៅបង្កភាពងាយស្រួលសម្រាប់វិនិយោគិនក្នុងការបណ្តាក់ទុនវិនិយោគប្រកបដោយទំនុកចិត្ត និងភាពកក់ក្តៅ។ លោកក៏បានសម្តែងនូវការកត់សម្គាល់ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការកែលម្អបរិស្ថានធុរកិច្ចសំដៅផ្តល់កិច្ចសម្រួល ការលើកទឹកចិត្ត និងការថែទាំជូនវិនិយោគិន។ លោកបានបង្ហាញនូវការស្វាគមន៍ចំពោះក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាក្នុងការបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឱ្យកាន់តែជិតស្និទរវាងសហគមន៍ធុរកិច្ចហុងកុងសំដៅទាក់ទាញវិនិយោគិនបន្ថែមទៀតឱ្យមកចាប់យកឱកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។",លោកសាស្ត្រាចារ្យ Tetsuya Watanabe ប្រធាន ERIA បានបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការជួយសម្រេចចក្ខុវិស័យកម្ពុជារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ 2050 និងការសម្របសម្រួលការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងវិនិយោគគិនបរទេសជាមួយកម្ពុជា។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ លោកបានលើកឡើងអំពីវឌ្ឍនភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនឹងក្រសួង-ស្ថាប័នកម្ពុជា ដើម្បីរៀបចំគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងការកសាងសមត្ថភាព។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃល្អលើ ERIA និងផ្តោតការសម្រេចលើការធ្វើសមាហរណកម្មទៅតំបន់ និងពិភពលោក ដោយការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ "រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អាណត្តិទី៧ នឹងបន្តយកចិត្តទុកដាក់លើការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យកីឡា តាមរយៈកំណែទម្រង់បន្ថែមទៀត និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាក់ព័ន្ធ។ ការយកចិត្តទុកដាក់នេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត គូសបញ្ជាក់សារជាថ្មី នៅក្នុងឱកាសដែលលោកអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបើកជាផ្លូវការនៃការប្រកួតកីឡាជាតិលើកទី៤ និងកីឡាជាតិជនពិការលើកទី២ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីម្សិលមិញ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាដែលប្រាព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តង បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់អត្តពលិកកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងការរៀបចំសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ប្រកួតកីឡាយុវជនអាស៊ី ឆ្នាំ២០២៩ (Asian Youth Games 2029) ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ និងការប្រកួតកីឡាផ្សេងៗទៀត។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងអំណរគុណដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដែលបានចូលរួមចំណែកក្នុងការរៀបចំការប្រកួតកីឡាជាតិលើកទី៤ និងកីឡាជាតិជនពិការលើកទី២ ប្រកបដោយភាពរលូន។ លោកបណ្ឌិត ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានរំលឹកពីជោគជ័យប្រកបដោយមោទនភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម លើកទី៣២ និងអាស៊ានប៉ារ៉ាហ្គេម លើកទី១២ ឆ្នាំ២០២៣ និងព្រឹត្តិការណ៍កីឡាជាតិ និងអន្តរជាតិធំៗជាច្រើនទៀត ដោយលោកបញ្ជាក់ថា យើងអាចរៀបចំទៅបាន គឺអាស្រ័យដោយមានសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេស។ ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាជាតិលើកទី៤ ក្រោមប្រធានបទ “កីឡាជាតិដើម្បីព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ” រួមមានកីឡាចំនួន៣៦ប្រភេទ ដែលមាន៣២៨វិញ្ញាសា ខណៈកីឡាជាតិជនពិការលើកទី២ មាន១៣ប្រភេទកីឡា ដែលមាន៥៥វិញ្ញាសា។ អត្តពលិកដែលបានចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួតក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះមានមកពី២៥រាជធានី-ខេត្ត និងក្រសួងចំនួន៣ រួមមានក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងការពារជាតិ និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ពិធីបិទការប្រកួតកីឡាជាតិលើកទី៤ និងកីឡាជាតិជនពិការលើកទី២ គ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ក្រោមអធិបតីភាពលោកបណ្ឌិត ហង់ ជួនណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។",លោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា បានពន្យល់ពីតួនាទីសំខាន់នៃការទូតជាតំណាងឱ្យជាតិ នៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ នាងបានលើកឡើងថា បេសកកម្មការទូតជួយការពារ និងលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជាតិ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងស្ថិរភាពជាតិ។ លោកស្រីបានផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យឯកអគ្គរាជទូតទាំងអស់ រៀបចំការប្រយោជន៍ជាតិឲ្យសំខាន់ និងការពារ ការក្លែងក្លាយ ដែលបំផ្លាញកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ។ នាងបានជំរុញឲ្យពង្រីកទំនាក់ទំនង និងការសហប្រតិបត្តិការ ដោយផ្តល់ការប្រឹក្សាការផ្សព្វផ្សាយអំពីភាពវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជា និងជួយគាំទ្របងប្អូនសិស្សនិស្សិតខ្មែរទៅកាន់សម្រង់ផ្ទះកម្ពុជាក្នុងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ។ "នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា លោក ជុំ សុន្ទរី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានទទួលជួប លោកស្រី Lara D. Crouch សមាជិកបុគ្គលិកជំនាញជាន់ខ្ពស់ប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក នៃគណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនងការបរទេសព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិក នៅទីស្តីការក្រសួង។ ក្នុងឱកាសនោះ លោករដ្ឋលេខាធិការបានជម្រាបជូនលោកស្រី Lara D. Crouch អំពីការវិវត្តក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិក នេះបើយោងតាមក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ លោក ជុំ សុន្ទរី បានលើកឡើងអំពីលទ្ធផលជាផ្លែផ្កានៃដំណើរទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ របស់គណៈប្រតិភូសំខាន់ៗមួយចំនួន ជាពិសេសដោយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ លោក Lloyd Austin និងលោកស្រី Samatha Power ប្រធានទីភ្នាក់ងារ USAID ក៏ដូចជាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូសភាមួយចំនួនផងដែរ។ លោករដ្ឋលេខាធិការ ជុំ សុន្ទរី និងលោកស្រី Lara D. Crouch បានពិភាក្សាគ្នាប្រកបដោយលើវិស័យមួយចំនួន នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងបានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈគ្នា លើបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិមួយចំនួន ដែលជាផលប្រយោជន៍រួម។",នាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ សីហា បានជំរុញឲ្យកងយោធពលខេមរភូមិន្ទបន្តពង្រឹងការពារជាតិ ដោយគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាតិ អន្តរជាតិ។ ក្នុងឱកាសបញ្ចប់ខួបទី ៧១ ឆ្នាំទិវាកំណើតកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នៅថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកា ២០២៤ នេះ លោកបានអញ្ជើញឲ្យប្រជាជនយោធាក្នុងកងយោធពល ខេមរភូមិន្ទបន្ថែមការសម្របសម្រួល កំណត់ជំនាញបច្ចេកទេស និងការបណ្តុះបណ្តាល ដើម្បីធានាបាននូវកម្លាំងពលទាហានមានស្មារតី ខ្ពស់ និងសមត្ថភាពខ្ពស់។ "អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារបានអោយដឹងថាកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការប្រមូលចំណូលពន្ធចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ គឺបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា។ លោក គង់ វិបុល ​អគ្គនា​យក នៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានមានប្រសាសន៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ចំណូលពន្ធដារស្ទើរតែ ១០០ ភាគរយត្រូវបានប្រមូលតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក។ លោកបាននិយាយនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយចុះផ្សាយដោយ CamDX កាលពីថ្ងៃពុធថា ចំណូលពន្ធបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងរយៈពេល១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារកំណែទម្រង់ជាច្រើនរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដា ជាពិសេសក្នុងការធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានដែលផ្តល់ភាពងាយស្រួល តម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាពដល់អ្នកជាប់ពន្ធ។ លោកបានអោយដឹងទៀតថា “បច្ចុប្បន្ន អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រមូលចំណូលពន្ធចំនួន ៧៩ កម្មវិធី និង Apps ដូច្នេះចំណូលពន្ធដារស្ទើរតែ១០០ ភាគរយត្រូវបានប្រមូលតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក”។ ភាពជឿនលឿននៃបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងវិស័យពន្ធដារបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ២០១៤ ដែលអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ បានចាប់​ផ្ដើមពង្រឹងការចុះបញ្ជីតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ និងមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងការប្រមូល​ចំណូលពន្ធ ហើយ​ក្រៅ​ពីការចុះបញ្ជី អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារបានដាក់ឱ្យប្រើកម្មវិធីមួយហៅថា ប្រព័ន្ធដាក់លិខិត​ប្រកាសពន្ធ និងឱ្យបង់ពន្ធតាមរយៈអនឡាញ E-Filing។ លោកបានបន្ថែមថា “ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ មក កម្ពុជាបានមើលឃើញពីការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការប្រមូលចំណូលពន្ធដារ នេះក៏មកពីការដាក់អោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា ដែលជួយសម្រួលដំណើរការ បង្កើនប្រសិទ្ធភាព និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវតម្លាភាពនៅក្នុងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងពន្ធ។ លោកបានបន្តថា ដោយទទួលស្គាល់សក្ដានុពលនៃបច្ចេកវិទ្យា បច្ចុប្បន្ន អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកំពុងបន្តអភិវឌ្ឍ និងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធពន្ធដែលជំរុញដោយទិន្នន័យ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងកំពុងបង្កើតប្រព័ន្ធពន្ធដែលជំរុញដោយទិន្នន័យ ដើម្បីដើរអោយទាន់ប្រទេសក្នុងតំបន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងពន្ធ។ កម្ពុជាមានស្ថាប័នចំនួនពីរដែលទទួលខុសត្រូវលើការប្រមូលពន្ធគឺ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ ដែលប្រមូលពន្ធលើទំនិញចូល និងនាំចេញពីប្រទេស និងអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដែលផ្តោតលើពន្ធដូចជា ពន្ធលើប្រាក់ចំណូល ពន្ធលើប្រាក់ខែ ពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម និងពន្ធអចលនទ្រព្យ។ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារប្រមូលពន្ធបានចំនួន ១.៧១ ពាន់លានដុល្លារ ស្មើនឹង៤៨ ភាគរយនៃគោលដៅដែលបានកំណត់សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងឆមាសទី១នៃឆ្នាំនេះ។ នៅឆ្នាំ២០២៣ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារប្រមូលបានពន្ធចំនួន ៣.៦ ពាន់លានដុល្លារ ស្មើនឹង ១០១.១៣ ភាគរយនៃផែនការឆ្នាំ២០២៣ ។","លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនចិនក្នុងការវិនិយោគក្នុងវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា ដោយផ្តោតលើដំណាំដែលមានសក្តានុពលខ្ពស់ ដូចជា ទុរេន, ស្វាយចន្ទី និងដំឡូងមី។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំ GMS នៅប្រទេសចិន លោកបានអញ្ជើញក្រុមហ៊ុនដូចជា Shandong, Zhengzhou chen’s sun និង ZhongJiao Tongli ក្នុងការពិភាក្សាពីការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម និងការបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃ ដើម្បីធានានូវការអភិវឌ្ឍន៍ និងការពង្រីកការវិនិយោគទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងបន្ដលើកទឹកចិត្តចំពោះការវិនិយោគនៅវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីបង្កើនប្រាក់ចំណូល និងការងារតាមជាតិ។" "កាលពីម្សិលមិញ​ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីបរធនបាលកិច្ចដែលជាវេទិកាឌីជីថលសម្រួលដល់នីតិវិធីបរធនបាល រួមមានការបង្កើត ការចុះបញ្ជី ការពន្យារពេល ការស្នើសុំធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព និងការបញ្ចប់បរធនបាលកិច្ច ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់និយតករបរធនបាលកិច្ច នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនៃហិរញ្ញវត្ថុ។ វេទិកា​បរធនបាលកិច្ច ឆ្នាំ២០២៤ ​ក្រោមប្រធានបទ «បរធនបាលកិច្ច៖ លើសពីថ្នាលបង្កើតទំនុកចិត្ត» បានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពលោក រស់ សីលវ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងលោក សុខ ដារ៉ា អគ្គនាយកនៃនិយ័តករបរធនបាលកិច្ច នៅសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃពុធ។ ក្នុងឱកាសនេះ លោក រស់ សីលវ៉ា បានដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការនូវ ‘ប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីបរធនបាលកិច្ច’ ដោយលើកឡើងថា គម្រោងឌីជីថលនេះមានគោលបំណងសម្រួលដល់ការចុះឈ្មោះ ការគ្រប់គ្រង និងការអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ធ្វើឱ្យអាណត្តិគាហកអាចដោះស្រាយដំណើរការនានាដូចជា ការបង្កើត ការពន្យាពេល និងការបញ្ចប់តាម ដែលបង្កើនភាពងាយស្រួល និងតម្លាភាព។ លោក រស់ សីលវ៉ា ដែលជាមានតួនាទីអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារផងដែរនោះ បានប្រគល់ពានរង្វាន់ និងវិញ្ញាបនបត្រដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធឆ្នើមក្នុងការងារសង្គមកាលពីឆ្នាំមុនផងដែរ។ ក្នុងវេទិកានោះ លោកបានថ្លែងអំណរគុណចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារនិយ័តករបរធនបាលកិច្ច TR និងអគ្គនាយកនិយ័តករបរធនបាលកិច្ច ក្នុងការសម្រេចបាននូវលទ្ធផលសំខាន់ៗ បើទោះបីជាមានការលំបាកបណ្តាលមកពីជំងឺ Covid-19 ក៏ដោយ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីចក្ខុវិស័យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការប្រែក្លាយកម្ពុជាទៅជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបនៅឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសដែលមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ ខណៈដែលលោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់លោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីរក្សាសន្តិភាព និងស្ថិរភាព។ ក្នុងសុន្ទរកថាស្វាគមន៍ លោក សុខ ដារ៉ា បានមានប្រសាសន៍ថា វេទិកាបរធនបាលកិច្ចឆ្នាំ២០២៤ ដែលរៀបចំដោយនិយ័តករបរធនបាលកិច្ច មានគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយ និងចែករំលែកចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ការអនុវត្តល្អបំផុត និងស្តង់ដារអន្តរជាតិក្នុងវិស័យបរធនបាលកិច្ច ជាពិសេសដើម្បីជំរុញការតភ្ជាប់ និងលើកកម្ពស់ការបង្កើតប្រព័ន្ធសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោម ប្រតិបត្តិករសំខាន់ៗនៅក្នុងទីផ្សារកម្ពុជា។ លោកបានបន្ថែមថា “វេទិកាថ្ងៃនេះបានលើកឡើងពីបទបង្ហាញ និងការពិភាក្សាអំពីឱកាស និងអត្ថប្រយោជន៍នៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបរធនបាលកិច្ច ជាពិសេសបរធនបាលកិច្ចគ្រួសារសម្រាប់ការធ្វើផែនការ និងបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងវិស័យនេះ”។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ វិស័យបរធនបាលកិច្ចកម្ពុជាបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់ចំនួន ១,០៣០ ករណី ដែលមានតម្លៃ ១.៦៥ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក និងបានអនុម័តអាជ្ញាប័ណ្ណបរធនបាលកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនចំនួន១៣ និងធនាគារពាណិជ្ជចំនួន២១ រួមជាមួយនឹងមន្ត្រីបរធនបាលកិច្ចចំនួន៦៨ នាក់ នៅចុងខែកញ្ញាឆ្នាំនេះ។ គួររំលឹកផងដែរថា វិស័យបរធនបាលកិច្ចរបស់កម្ពុជាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ៗចំនួនបី គឺការបង្កើនការវិនិយោគក្នុងស្រុក ដែលជាប្រភពចំណូលជាតិ ការលើកកម្ពស់ការធ្វើពិពិធកម្មហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីបង្កើនជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងអាចចូលដំណើរការបានក្នុងការត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងបរិមាណដើមទុនដែលប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជា ដើម្បីទាក់ទាញដៃគូអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀត។ សមិទ្ធិផលបានមកពីការគាំទ្ររបស់ក្រុមហ៊ុន ប្រតិបត្តិករដែលផ្តល់ការរក្សាទុក និងការការពារ (Escrow Services) ក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃ និងក្រុមហ៊ុនសវនកម្មដែលផ្តល់សេវាកម្មក្នុងវិស័យបរធនបាលកិច្ច និងបានទទួលអាជ្ញាប័ណ្ណ ការអនុម័ត និងការទទួលស្គាល់ពីនិយ័តករបរធនបាលកិច្ច ។ វេទិកានេះ ក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីលោកស្រី តឹករ៉េត កំរង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ម៉ី វ៉ាន់ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ រួមជាមួយនឹងប្រតិភូរដ្ឋាភិបាល សមាជិកនៃ ក្រុមប្រឹក្សា​មិនមែន​ធនាគារ តំណាង​ក្រសួង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ រដ្ឋបាល​មកពី​រាជធានី​-​ខេត្ត​ទាំង​២៥ សរុប​ប្រមាណ​៤០០​នាក់​​។ វេទិកាក៏បានផ្តល់នូវឱកាសពិភាក្សាជាក្រុមលើប្រធានបទសំខាន់ៗចំនួនបី – កាលានុវត្តភាព និងអត្ថប្រយោជន៍នៃការប្រើប្រាស់បរធនបាលកិច្ច បរធនបាលកិច្ចគ្រួសារសម្រាប់ការធ្វើផែនការ និងបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុក្នុងវិស័យបរធនបាលកិច្ច។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងអំពីសារៈសំខាន់នៃការសន្ទនាប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង ៥ ចំណុច (5-Point Consensus) របស់អាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្នុងការជួបប្រជុំជាមួយឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំង នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ GMS នៅចិន លោកហ៊ុន ម៉ាណែតបានសង្ឃឹមថាវិបត្តិនេះនឹងត្រូវដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និងការអនុវត្តយ៉ាងប្រសិទ្ធិភាពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន។ កម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថាគោលនយោបាយនេះគួរត្រូវបានអនុវត្តដោយមានការអនុគ្រោះនិងយោបល់រួមគ្នា ព្រមទាំងបង្ហាញពីភាពស្មោះត្រង់ក្នុងការអនុវត្តការព្រមព្រៀងដើម្បីឈានទៅរកដំណោះស្រាយ។ "នាពេលថ្មីៗនេះ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានដាក់ចេញនូវដំណាក់កាលសាកល្បងដំបូងនៃ ‘ប្រព័ន្ធកត់ត្រាកម្មសិទ្ធិបញ្ញា’ (IPRRS) ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមន្ត្រីគយទូទាំងប្រទេសទទួលបានព័ត៌មាននាំចូលសំខាន់ៗទាក់ទងនឹងច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា (IP) ការរំលោភបំពានច្បាប់ផ្សេងៗតាមរយៈវិបផតថល របស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ ដោយហេតុនេះការពារការនាំចូលដោយខុសច្បាប់នូវទំនិញក្លែងក្លាយទៅក្នុងប្រទេស។ ចាប់តាំងពីការសាកល្បងដាក់អោយប្រើប្រាស់នៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា អ្នកអនុវត្តច្បាប់ក្នុងតំបន់ និងអ្នកវិភាគច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា បានលើកឡើងថា IPRRS ជាជំហានឆ្ពោះទៅមុខដ៏សំខាន់សម្រាប់ម៉ាកយីហោពាណិជ្ជកម្មដែលចូលមកទីផ្សារកម្ពុជា ដែលត្រូវការការការពារដោយច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ហា ដោយលម្អិតអំពីភាពងាយស្រួលនៃការប្រើប្រាស់ និងល្បឿននៃការកត់ត្រា ក្នុងចំណោមកត្តាមានប្រយោជន៍ផ្សេងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញមួយចំនួនបានអោយដឹងថា ត្រូវការកែលម្អតិចតួចក្នុងអំឡុងពេលធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៃប្រព័ន្ធ IPRRS ដំណាក់កាលទី១ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ប្រព័ន្ធក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការបំពានច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ហា និងភាពងាយស្រួលនៃការប្រើប្រាស់ដោយម្ចាស់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា។ យន្តការ IPRRS ថ្មីអនុញ្ញាតឱ្យមានការកត់ត្រាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៃពាណិជ្ជសញ្ញា សូចនាករភូមិសាស្រ្ត និងការរក្សាសិទ្ធិផ្សេងទៀតនៅក្នុងវិបផតថលឌីជីថល ដោយផ្តល់ព័ត៌មាននេះដល់មន្ត្រីគយនៅច្រកព្រំដែន និងច្រកចូលផ្សេងទៀតយ៉ាងរហ័ស និងងាយស្រួល។ តាមរយៈការកត់ត្រាទុកមុនដោយម្ចាស់កម្មសិទ្ធិបញ្ហា និងអ្នកតំណាងរបស់ពួកគេ ប្រព័ន្ធគាំទ្រដល់ការរកឃើញការនាំចូលខុសច្បាប់ និងទំនិញក្លែងក្លាយ មុនពេលពួកគេឆ្លងកាត់ច្រកគយ អនុញ្ញាតឱ្យមន្ត្រីគយកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងរឹបអូសផលិតផលក្លែងក្លាយនៅពេលដែលទំនិញឆ្លងការអាជ្ញាធរគយរបស់ប្រទេស។ ប្រព័ន្ធដែលបានអនុវត្តកាលពីខែកញ្ញាអនុញ្ញាតឱ្យកត់ត្រាទាំងសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញាផ្សេងៗ រួមទាំងពាណិជ្ជសញ្ញា ការចង្អុលបង្ហាញភូមិសាស្ត្រ និងការរក្សាសិទ្ធិផ្សេងទៀត ក៏ដូចជាការកត់ត្រាការចែកចាយផ្តាច់មុខផងដែរ។ យន្តការកត់ត្រាការចែកចាយផ្តាច់មុខនៅក្នុង IPRRS ថ្មីបានសម្រួលដំណើរការនៃការកំណត់អត្តសញ្ញាណការនាំចូលស្របគ្នាដែលមានសក្តានុពលនៅចំណុចព្រំដែន នេះបើយោងតាមក្រុមហ៊ុន ASL IP Firm Network នៅក្នុងអត្ថបទដែលបានចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ។ កន្លងមក អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បញ្ចូលទិន្នន័យដោយដៃពីការជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម អំពីសិទ្ធិផ្តាច់មុខទៅក្នុងប្រព័ន្ធរបស់ពួកគេ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការទទួលបានព័ត៌មាន។ ក្រុមហ៊ុន ASL IP Firm Network បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងប្រព័ន្ធ IPRRS ថ្មី អ្នកចែកចាយផ្តាច់មុខ និងអ្នកតំណាងស្របច្បាប់របស់ពួកគេអាចកត់ត្រាសិទ្ធិរបស់ពួកគេដោយផ្ទាល់ទៅក្នុងយន្តការ និងជូនដំណឹងដល់ អគ្កនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ អំពីស្ថានភាពសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ពួកគេ ដោយកាត់បន្ថយពេលវេលាដំណើរការ និងធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ពួកគេ។ បើនិយាយពីលក្ខខណ្ឌនៃសុពលភាពនៃការកត់ត្រាដែលបានធ្វើឡើងក្រោម IPRRS ពួកគេនៅតែមានសុពលភាពដរាបណាកម្មសិទ្ធិបញ្ញា មានសុពលភាព ដូចដែលក្រុមហ៊ុនទីប្រឹក្សាច្បាប់អន្តរជាតិ Tilleke និង Gibbins បានកត់សម្គាល់នៅក្នុងអត្ថបទដែលបានចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រសិនបើសិទ្ធិពាណិជ្ជសញ្ញាផុតកំណត់ ការបន្តសុពលភាពត្រូវតែដាក់ជូននាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញានៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយនឹងការកត់ត្រាថ្មីដោយប្រើ IPRRS។ នៅក្នុងករណីនៃការចែកចាយផ្តាច់មុខ សុពលភាពត្រូវនឹងសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មស្តីពីការកត់ត្រានៃការចែកចាយផ្តាច់មុខ។ ប្រសិនបើការជូនដំណឹងផុតកំណត់ ការបន្តសុពលភាពត្រូវតែធ្វើនៅនាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ជាមូយនឹងការកត់ត្រាថ្មីដោយប្រើប្រព័ន្ធ IPRRS ។ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃពេលវេលាសម្រាប់អ្នកកាន់ IP IPRRS ផ្តល់នូវលទ្ធផលរហ័សបើប្រៀបធៀបទៅនឹងការអនុវត្តពីមុន។ ក្រុមហ៊ុន Tilleke និង Gibbins បានបញ្ជាក់ថានៅក្នុងយន្តការ IPRRS ថ្មីថា លទ្ធផលនៃការស្នើសុំកំណត់ត្រានឹងអាចរកបានក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែពីរថ្ងៃនៃថ្ងៃធ្វើការ ឬតិចជាងនេះ។ វេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ Conventus នៅទីក្រុងហុងកុង បានលើកឡើងថា ខណៈដែលយន្តការឌីជីថលរបស់ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ សម្រាប់ការជម្រះបញ្ជីគយនៅតែស្ថិតក្រោមការអភិវឌ្ឍនៅឡើយ IPRRS “បានបោះជំហានដ៏សំខាន់មួយឆ្ពោះទៅមុខក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការអនុវត្តច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា” និងផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនសម្រាប់ម្ចាស់ម៉ាក។ ទីមួយ តាមរយៈការធ្វើឱ្យងាយស្រួលក្នុងការចុះឈ្មោះ និងការការពារច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា ក្រោមប្រព័ន្ធ IPRRS ឥឡូវនេះអាជីវកម្មអាចការពារម៉ាកយីហោរបស់ពួកគេពីការក្លែងបន្លំ និងការប្រើប្រាស់ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។ ទីពីរ ការចូលប្រើទិន្នន័យគយបានលឿនដែលគាំទ្រដោយប្រព័ន្ធ IPRRS បានប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពានណាមួយ ដោយជួយអ្នកនាំចូលរក្សាបាននូវម៉ាកយីហោ និងការជឿទុកចិត្តរបស់អតិថិជននៅលើទីផ្សារដោយការទប់ស្កាត់ច្បាប់ចម្លងដែលមិនបានចុះបញ្ជីនៃផលិតផលរបស់ពួកគេ មុនពេលទំនិញទៅដល់អ្នកប្រើប្រាស់។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងរវាងអ្នកមានសិទ្ធិ និងអាជ្ញាធរគយក្រោមការគាំទ្ររបស់ IPRRS ក៏បានជំរុញឱ្យមានវិធីសាស្រ្តសកម្មក្នុងការការពារម៉ាកយីហោ ដែលគាំទ្រដល់បរិយាកាសទីផ្សារដែលល្អជាងមុន” ។ ច្បាប់ Conventus បានបន្តថា “គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងការពារច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងសមត្ថភាពអនុវត្តច្បាប់” ដែលជាការត្រួសត្រាយផ្លូវនាំមកនូវបរិយាកាសសុវត្ថិភាពសម្រាប់អាជីវកម្ម និងអ្នកប្រើប្រាស់” ។ អ្នកជំនាញយល់ស្របថា ជាទូទៅប្រព័ន្ធថ្មីកំពុងដំណើរការល្អ ដោយមានតែការកែលម្អតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដោយសារការអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀតនៃដំណាក់កាលបន្ទាប់ពីប្រព័ន្ធ IPRRS ។ ក្រុមហ៊ុន Tilleke និង Gibbins បានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រព័ន្ធ IPRRS បច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតក្នុង ‘ដំណាក់កាលសាកល្បង’ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបន្ថែមដោយអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ ដើម្បីដោះស្រាយកំហុសបច្ចេកទេសដែលអាចកើតមានពីការប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រព័ន្ធ”IPRRS កំពុងដំណើរការពេញលេញរួចទៅហើយ”។ Tilleke និង Gibbins បានកំណត់អត្តសញ្ញាណផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធដែលអាចត្រូវបានកែលម្អដោយផ្អែកលើការប្រើប្រាស់របស់ពួកគេ ដោយកត់សម្គាល់ថា “ម្ចាស់កម្មសិទ្ធីបញ្ញា ដែលស្វែងរកសេវាកម្មគយគឺតម្រូវឱ្យដាក់ពាក្យបណ្តឹងរបស់ពួកគេដោយផ្ទាល់ ដោយសារប្រព័ន្ធឌីជីថលសម្រាប់នីតិវិធីគយបច្ចុប្បន្ន​កំពុង​ស្ថិត​នៅក្រោម​ការ​អភិវឌ្ឍ»។",ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ និងទិវាកំណើតកងយោធពលភូមិន្ទ កម្ពុជាក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពនរោត្តម សីហមុនី នឹងប្រារព្ធធ្វើយ៉ាងអធិកអធមនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ ពិធីនេះនឹងមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនៅវិមានឯករាជ្យ។ ការរៀបចំសកម្មភាពទាំងមូលត្រូវបានរៀបចំដោយរដ្ឋបាលភ្នំពេញ ដែលបានត្រៀមការពង្រាយសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាព។ ពិធីនឹងមានការថ្វាយព្រះរាជដំណើរនៅវិមានឯករាជ្យ និងការផ្សាយជ័យឈ្មោះជាផ្លូវការផ្សេងៗ ដូចជាពិធីបង្ហោះប៉េងប៉ោង និងការប្រលែងព្រាបដើម្បីជួបការរីកចម្រើនប្រទេស។ "រោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទី CSNC ដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរីនៅកម្ពុជា ដែលមានតម្លៃប្រហែល១២ លានដុល្លារ នឹងបញ្ចប់ការសាងសង់នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ហើយនឹងដាក់ឱ្យដំណើរការនៅខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥។ រោងចក្រ​នេះ​មាន​សមត្ថភាព​ផលិត​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​រហូត​ដល់ ៤០ តោន​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ ឬ​ជាង ១២ ០០០ តោន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​សម្រាប់​ការ​នាំ​ចេញ។ ផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីបង្ហាញសក្តានុពលខ្លាំងនៅក្នុងទីផ្សារធំៗចំនួនបួន ដូចជា ចិន អឺរ៉ុប អារ៉ាប់រួម និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក ស៊ុយ កុកធាន អនុប្រធានសមាគមគ្រាប់ស្វាយចន្ទីកម្ពុជា (CAC) បានបញ្ជាក់ប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីថ្ងៃពុធ។ លោកបាននិយាយថា ការនាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីកែច្នៃដំបូងពីរោងចក្រនឹងទៅកាន់ប្រទេសចិន ជាពិសេសទៅកាន់ខេត្ត Hainan ដែលនឹងឆ្លងកាត់ការវេចខ្ចប់មុននឹងឈានដល់ទីផ្សារលក់រាយ និងអ្នកប្រើប្រាស់។ លោកបានបន្តទៀតថា “រហូតមកដល់ពេលនេះ ទីផ្សារចម្បងសម្រាប់គ្រាប់ស្វាយចន្ទី M23 (ទំហំធំ) របស់កម្ពុជា គឺប្រទេសចិន។ ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចនាំចេញដោយផ្ទាល់ទៅប្រទេសចិនបានទេ ផ្ទុយទៅវិញ យើងត្រូវឆ្លងកាត់ប្រទេសវៀតណាម ដែលទិញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅជិត៩០ ភាគរយរបស់យើង»។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា « បន្ទាប់ពីកិច្ចពិភាក្សារវាង CSNC មានជាមួយចិន ក៏ដូចជាសមាគមគ្រាប់ស្វាយចន្ទីកម្ពុជា យើងអាចនាំចេញដោយផ្ទាល់ទៅប្រទេសចិន នៅពេលដែលយើងសម្រេចបាននូវសមត្ថភាពកែច្នៃគ្រប់គ្រាន់។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងការដឹកជញ្ជូនទៅកាន់ខេត្ត Hainan, Guangxi និងទីក្រុង Nanning ក៏ដូចជាទូទាំងប្រទេសចិនផងដែរ។ យើង​​ត្រូវ​វាយ​តម្លៃ​សមត្ថភាព​ដំណើរការ​របស់​យើង​ជា​មុន​សិន»។ លោកលោករំពឹងថា តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានឹងក្លាយជាទីផ្សារធំទីពីរសម្រាប់ផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីរបស់កម្ពុជា ដោយសារវាមានទំនោរចំពោះគ្រាប់ស្វាយចន្ទីពិសេស។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ទីផ្សារ​អឺរ៉ុប និង​អាមេរិក​ចូលចិត្ត​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​តូច​ជាង​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ធំ។ ទាក់ទងនឹងអនាគតនៃឧស្សាហកម្មគ្រាប់ស្វាយចន្ទី លោកជឿជាក់ថា នឹងមានភាពភ្លឺស្វាង ព្រោះថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានគោលនយោបាយជាតិស្តីពីវិស័យគ្រាប់ស្វាយចន្ទី។ លោក​បន្ថែម​ថា គោល​នយោបាយ​គ្រាប់​ស្វាយ​ចន្ទី​ជាតិ​នេះ​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ។ លើសពីនេះ កម្ពុជាទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី និងកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន-ចិន ដែលនឹងជួយជំរុញដល់ការនាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីរបស់កម្ពុជា។ លោកបាន​បន្ត​ថា «​គោលនយោបាយ​ដែល​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​វិនិយោគ អាច​ទាក់ទាញ​អ្នក​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​។ បច្ចុប្បន្ននេះ យើងឃើញក្រុមហ៊ុនធំៗ រួមទាំងក្រុមហ៊ុនជប៉ុនដូចជា MIRATH GREEN TECH ក្រុមហ៊ុន CSNC Agriculture ក៏ដូចជាក្រុមហ៊ុនមកពីប្រទេសកូរ៉េ និងចិនផងដែរ។ នៅឆ្នាំក្រោយ យើងរំពឹងថានឹងមានកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ហើយទាំងការដាំដុះ និងការផលិតគ្រាប់ពូជឆៅគឺកំពុងកើនឡើងជាលំដាប់ ដោយកម្ពុជាជាប្រទេសដាំស្វាយចន្ទីធំជាងគេមួយលើពិភពលោក»។ «ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​ថា ក្នុង​រយៈ​ពេល ៥ ទៅ ៦ ឆ្នាំ​ខាង​មុខ យើង​នឹង​អាច​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ផលិត​គ្រាប់​ស្វាយ​ចន្ទី​លេខ​មួយ​របស់​ពិភពលោក»។ រោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទី CSNC មានទំហំ ១២,០០០ ម៉ែត្រការ៉េ ស្ថិតនៅឃុំត្រពាំងឬស្សី ស្រុកកំពង់ស្វាយ ខេត្តកំពង់ធំ ជាមួយនឹងទុនវិនិយោគដំបូងចំនួន១២ លានដុល្លារ។ រោងចក្រនេះគឺជាក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នារវាងក្រុមហ៊ុនCSNC និងម្ចាស់ភាគហ៊ុនក្នុងស្រុក។ គូររំលឹកផងដែរថា ឥណ្ឌា និងវៀតណាម គឺជាទីផ្សារនាំចេញចម្បងសម្រាប់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅ ខណៈដែលប្រទេសចិន អឺរ៉ុប អារ៉ាប់រួម និងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាទីផ្សារនាំចូលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីពីកម្ពុជា។ កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រមាញ់ និង​នេសាទ បាន​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​ផ្លូវ​ការ​នូវ​ផែន​ទី​​​ស្តី​ពី​តំបន់​ដាំ​ស្វាយ​ចន្ទី​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះមានគោលបំណងជំរុញឧស្សាហកម្មស្វាយចន្ទី និងលើកកម្ពស់ការអនុវត្តកសិកម្មប្រកបដោយចីរភាព។ កម្ពុជា​ដែល​មាន​ផ្ទៃដី​ដាំ​ស្វាយ​ចន្ទី​ប្រមាណ ៥៨០,១១៧ ហិកតា​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​បី​ក្នុង​ពិភពលោក​សម្រាប់​ផ្ទៃដី​ដាំដុះ​ដំណាំ​នេះ។ ក្នុងឆ្នាំខ្លះ ទិន្នផលសរុបគឺប្រហែល ៧៨០,០០០ តោន ខណៈឆ្នាំខ្លះទៀតវាអាចឡើងដល់ប្រហែល ៩០០,០០០ តោន។ ឆ្នាំនេះ ទិន្នផល​សរុប​ត្រូវ​បាន​គេ​ព្យាករ​ថា​នឹង​មាន​ប្រហែល ៨០០,០០០តោន។","អគ្គលេខាធិការរងរដ្ឋសភា លោក ឈាង វណ្ណារិត្ត បានចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិឆ្នាំ ២០២៤ នៅក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េ។ ក្នុងអង្គសន្និសីទនេះ លោកបានជំរុញការពង្រឹងភាពជា​ដៃគូរវាងអាស៊ាន និងកូរ៉េ ដោយផ្តោតលើមនុស្ស សន្តិភាព ភពផែនដី និងវិបុលភាព។ លោកបានផ្តល់ជូននូវទស្សនៈស្តីពីការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងនៅលើកម្រៃសេដ្ឋកិច្ច និងកំណត់ស្ថានភាពផ្លាស់ប្តូរផ្លូវភូមិសាស្ត្រ។ ការពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-កូរ៉េ ត្រូវបានណែនាំជាផ្លូវការដើម្បីស្ដារឧត្តមភាពសន្តិភាព និងចំណូលចិត្តប្រយោជន៍សាធារណៈ។ លោកបាននិយាយអំពីការកសាងសមត្ថភាពថ្មីៗក្នុងវិស័យដីជីថល និងបៃតង និងស្នើឲ្យកូរ៉េបន្ថែមការវិនិយោគធនធានដើម្បីគាំទ្ររដ្ឋសមាជិកអាស៊ាននៅការអភិវឌ្ឍការងារសាធារណៈ។ ចុងក្រោយ លោកបានដាក់ឲ្យឃើញថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-កូរ៉េ ត្រូវបានដំឡើងយ៉ាងច្រើន និងកាន់តែសកម្មក្នុងវិស័យនយោបាយ សន្តិសុខ និងការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជនពីប្រទេសទាំងពីរ." "នៅក្នុងការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់មួយឆ្ពោះទៅរកការជំរុញផ្នែកទូរគមនាគមន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនជប៉ុន NTT Docomo និងក្រុមហ៊ុន Nippon Electric Company (NEE) បានផ្តួចផ្តើមភាពជាដៃគូក្នុងការបង្កើតបណ្តាញឥតខ្សែនៅកម្ពុជា ដោយដាក់មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការអនុវត្តបណ្តាញ 5G នាពេលអនាគត នេះបើយោងតាមអត្ថបទដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុង Nikkei Asia កាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ ក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា Orex Sai (ដំបូងត្រូវបានប្រកាសក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤) គ្រោងនឹងដាក់ដំណើរការបណ្តាញ 4G នៅអគារពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជានៅចុងឆ្នាំសារពើពន្ធនេះ គឺក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ នេះបើតាម Nikkei Asia ។ ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលរបស់កម្ពុជាបន្តរីកចម្រើន ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ដ៏រឹងមាំកាន់តែមានសារសំខាន់។ ភាពជាដៃគូនេះមិនត្រឹមតែបង្ហាញពីការជំរុញដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងស្រុកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាការបោះជំហានឆ្ពោះទៅរកការជំរុញជំហរប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងទិដ្ឋភាពបច្ចេកវិទ្យាក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កម្ពុជាមានការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងការតភ្ជាប់ចល័តជាមួយបណ្តាញ 4G ឥឡូវនេះគ្របដណ្តប់តំបន់ប្រជុំជនធំៗ ហើយរដ្ឋាភិបាលកំពុងបន្តអនុវត្តគោលនយោបាយដែលគាំទ្រដល់បរិវត្តកម្មឌីជីថល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តំបន់ជនបទនៅតែជួបការលំបាកជាមួយនឹងលទ្ធភាពប្រើបណ្តាញមិនស៊ីសង្វាក់គ្នា និងកង្វះបណ្តាញដែលមានល្បឿនលឿន បានរារាំងសក្តានុពលរបស់ប្រទេសក្នុងការចូលរួមឱ្យបានពេញលេញនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ បណ្តាញ 4G ថ្មីដែលគាំទ្រដោយ Orex Sai នឹងដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយបង្កើនលទ្ធភាពប្រើអ៊ីនធឺណិតល្បឿនលឿនដែលអាចទុកចិត្តបានសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ និងអាជីវកម្ម។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដំបូងនេះនឹងមិនត្រឹមតែអាចផ្តល់សេវា 4G ឱ្យកាន់តែស៊ីសង្វាក់គ្នានៅក្នុងតំបន់ប្រជុំជនសំខាន់ៗប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏នឹងដាក់មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការទទួលយក 5G ផងដែរ។ ការផ្លាស់ប្តូរទៅប្រើបណ្តាញ 5G គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីនៅតែមានភាពប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួន ជាពិសេសនៅពេលដែលប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រជែងគ្នាដើម្បីបង្កើតក្លាយខ្លួនជាអ្នកដឹកនាំនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ ការពង្រឹងការតភ្ជាប់ត្រូវបានរំពឹងថានឹងលើកកម្ពស់បរិយាបន្នសេដ្ឋកិច្ច ផ្តល់ឱកាសការងារថ្មីៗ និងសម្រួលដល់ការរីកចម្រើននៃវិស័យសេវាកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជា។ គំនិតផ្តួចផ្តើម Orex Sai គឺស្របទៅនឹង ‘ក្របខណ្ឌគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមឌីជីថល ២០២១-២០៣៥’ របស់កម្ពុជា ដែលមានគោលដៅជំរុញប្រទេសឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចផ្អែកលើចំណេះដឹង ដោយការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការវិនិយោគលើបច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍។ ការផ្លាស់ប្តូរទៅប្រើប្រព័ន្ធ 5G នឹងជួយលើកកម្ពស់ដល់វិស័យផ្សេងៗ រួមទាំងការផលិត ការថែទាំសុខភាព កសិកម្ម និងការអប់រំ ដើម្បីទទួលយកឧបករណ៍ឌីជីថលទំនើបៗ ដែលពីមុនមិនអាចទៅដល់បាន ដោយសារបណ្តាញតភ្ជាប់នៅមានកម្រិត។ ជាឧទាហរណ៍ វិស័យសុខាភិបាលអាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការពិគ្រោះតាមទូរស័ព្ទ(telemedicine) និងការត្រួតពិនិត្យអ្នកជំងឺពីចម្ងាយ ដែលតម្រូវឱ្យមានការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតល្បឿនលឿន និងមានស្ថិរភាព ដើម្បីដំណើរការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ នៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដែលនៅតែជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ការតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធ 5G អាចឱ្យកសិករចូលប្រើប្រាស់ទិន្នន័យជាក់ស្តែង(real-time data)អំពីអាកាសធាតុ លក្ខខណ្ឌដី និងតម្លៃដំណាំ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្អែកលើទិន្នន័យដែលបង្កើនផលិតភាព។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ 4G និង 5G ដែលអាចទុកចិត្តបានក៏ជាការលើកទឹកចិត្តសម្រាប់វិនិយោគិនបរទេស ដែលជារឿយៗចាត់ទុកការតភ្ជាប់ឌីជីថលជាកត្តាចម្បងក្នុងការជ្រើសរើសទីផ្សារថ្មី។ សមត្ថភាពបណ្តាញដែលប្រសើរឡើងនឹងធ្វើអោយកម្ពុជាក្លាយជាទីផ្សារដែលរីកចម្រើនដែលមានសមត្ថភាពគាំទ្រសេវាកម្មឌីជីថល ពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក និងដំណោះស្រាយដែលជំរុញដោយបច្ចេកវិទ្យា។ ជាមួយនឹងការតភ្ជាប់កាន់តែប្រសើរឡើង ក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិអាចពង្រីកប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជា ធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់បង្កើនជំនាញការងារក្នុងស្រុក។ ការបណ្តាក់ទុនរវាង NTT Docomo និង NEC នៅកម្ពុជាតំណាងឱ្យការផ្លាស់ប្តូរដ៏ជោគជ័យមួយឆ្ពោះទៅរកបរិយាបន្នឌីជីថល ការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។ សក្តានុពលលើសេដ្ឋកិច្ច កម្លាំងការងារ និងសង្គមទាំងមូលអាចកំណត់ឡើងវិញនូវអនាគតរបស់កម្ពុជា និងក្លាយជាប្រទេសឈានមុខគេលើវិស័យឌីជីថលនៅក្នុងតំបន់។","ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរ​លោក ដូណាល์ ត្រាំ សម្រេចជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លើកទី ៤៧។ ក្នុងលិខិត​របស់លោក ហ៊ុន សែន លោកបានថ្លែងថា ការជាប់ឆ្នោតដូចនេះបង្ហាញពីការជឿជាក់និងទំនុកចិត្តពីប្រជាជនអាមេរិកចំពោះការដឹកនាំរបស់លោក និងជួយសាងសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពពិភពលោក។ លោកហ៊ុន សែនក៏បានអះអាងថាការពង្រឹងទំនាក់ទំនងប្រទេសកម្ពុជា-អាមេរិកនឹងបន្តការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនេះកាន់តែរឹងមាំនៅពេលខាងមុខ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរផងដែរ បញ្ជាក់ថា ការជាប់ឆ្នោតរបស់លោក ត្រាំគឺសាកសមនឹងការពេញចិត្តពីប្រជាជនអាមេរិក ដែលត្រូវការដឹកនាំនៅទីនេះ និងពិភពលោក។ លោកបានថ្លែងថាក្នុងការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ អាមេរិកនឹងជួយលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលដែលកម្ពុជា​កាន់តំណែងជា​អ្នកសម្របសម្រួលក្នុងការសន្ទនា ASEAN-US." "ទោះបីជាមានការវិវត្តន៍យ៉ាងឆាប់រហ័សនៃទិដ្ឋភាពឌីជីថលក៏ដោយ អ្នកដឹកនាំអាជីវកម្ម និងអ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍បានជួបជុំគ្នានៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ‘ការរុករកអនាគតឌីជីថល’ (Navigating the Digital Future) ដែលរៀបចំដោយសភាពាណិជ្ជកម្មឥណ្ឌានៅកម្ពុជា (IBCC) ដើម្បីស្វែងរកកិច្ចសហការក្នុងទំនាក់ទំនងអាជីវកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម និងវប្បធម៌រវាងឥណ្ឌា និងកម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍ ‘ការរុករកអនាគតឌីជីថល’ ធ្វើឡើងក្រោមអធិបតីភាព លោកស្រីបណ្ឌិត Devyani Uttam Khobragade ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាប្រចាំកម្ពុជា លោក Babulal Parihar ប្រធាន IBCC លោក សូ វិសុទ្ធី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ និងលោក អេង សុភា ប្រធាននាយកដ្ឋានសេវាធនាគារ នៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នៅសណ្ឋាគារ Sun & Moon Riverside ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ថ្លែងនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ លោក Parihar បានជម្រាបអំពីគំនិតផ្តួចផ្តើមដើម្បីស្វែងរកសក្តានុពល និងការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជា។ លោកបានបន្តថា៖ «នៅពេលយើងសម្លឹងឆ្ពោះទៅអនាគត IBCC កំពុងជំរុញឱកាសអាជីវកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរវាងប្រទេសទាំងពីរ»។ «យើងមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការសហការជាមួយកម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្ម អប់រំ ឌីជីថល ថែទាំសុខភាព និងទេសចរណ៍»។ នៅក្នុងសុន្ទរកថា លោកស្រីឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាបានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “វាជាឱកាសសម្រាប់យើងខ្ញុំ (ស្ថានទូតឥណ្ឌា) ក្នុងការបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អ ក៏ដូចជាការស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ ក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ”។ លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះ គឺជាការស្វាគមន៍ក្នុងទិសដៅនោះ។ លោកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា ស្ថានទូតឥណ្ឌាផ្តល់អាទិភាពខ្ពស់ដល់ការសម្របសម្រួលកសិករ និងទាក់ទាញការវិនិយោគ។ ដូច្នេះហើយ យើងមានសេចក្តីរីករាយ ដែលពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីបានកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ»។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានផ្តល់នូវវេទិកាសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សាស្តីពី ‘របៀបដែលការទូទាត់តាមឌីជីថល និង បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ កំពុងផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពហិរញ្ញវត្ថុ’ ដែលត្រូវបានសម្របសម្រួលដោយ លោក Niraj Gupta អគ្គនាយក Macro Computing Solutions Co Ltd និងជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃ IBCC ។ អ្នកចូលរួមពិភាក្សារួមមាន លោក Manu Rajan អគ្គនាយកនៃធនាគារឯកទេសវីង (ខេមបូឌា) លីមីតធីត លោក Stephen Higgins ដៃគូគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន Mekong Strategic Capital លោក Rahul M. នាយកផ្នែកឌីជីថល និងបច្ចេកវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Heineken (Cambodia) Co Ltd និងលោក Thomas Pokorny នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Pi Pay Plc បានពិភាក្សាអំពីតួនាទីបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ និងការទូទាត់តាមឌីជីថល ដោយដោះស្រាយបញ្ហាសំខាន់ៗដូចជា បរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ សន្តិសុខសាយប័រ និងបញ្ហាប្រឈមផ្នែកច្បាប់ផ្សេងៗ។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ IBCC ព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីប្រមូលផ្តុំអ្នកដឹកនាំធុរកិច្ច មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យាមកពីប្រទេសឥណ្ឌា និងកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងយល់ពីទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងស្វែងរកឱកាសអាជីវកម្មឱ្យបានច្រើនសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ។ IBCC មានគោលបំណងបង្កើតវេទិកាសម្រាប់ភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗពីប្រទេសទាំងពីរដើម្បីផ្លាស់ប្តូរគំនិត សហការលើគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មី និងស្វែងរកសក្តានុពលនៃសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។","រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបានប្រជុំសម្រេចបន្ថែមបន្ទប់ទឹក ពិនិត្យអគ្គិសនី និងសិក្សាបន្ថែមលើការចំណតរថយន្តសម្រាប់ការប្រណាំងទូកដែលនឹងត្រូវប្រារព្ធក្នុងរាជធានីភ្នំពេញពីថ្ងៃទី 14 ដល់ 16 ខែវិច្ឆិកា 2024។ កិច្ចប្រជុំបានចុះសមរភាពលើការរៀបចំទីតាំងស្នាក់នៅ និងទីលានប្រណាំងទូក និងការអនុវត្តន៍ការពារ សន្តិសុខសម្រាប់ពិធី។ ផែនការទាំងនេះមានគោលបំណងបង្កើនភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រតិបត្ដិការនិងការត្រៀមសម្រាប់កីឡាករ និងប្រជាជន។ ក៏មានការកំណត់បន្ថែមការបន្ថែមបន្ទប់ទឹក និងការត្រួតពិនិត្យអគ្គិសនី។ បុណ្យអុំទូកនេះនឹងមានកីឡាករចំនួន 20,000 នាក់ និងការប្រណាំងទូក 346 ទូកដែលប្រជែងមកយកពានរង្វាន់ជាតិនៅភ្នំពេញ។" "","កិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (GMS) លើកទីប្រាំបីកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងគុនមីង ខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន នៅថ្ងៃពុធ និងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍នេះ។ កិច្ចប្រជុំមានគោលបំណងកសាងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជោគជ័យថ្មីៗរវាងប្រទេសសមាជិក GMS ដូចជា កម្ពុជា ចិន ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម។ សមាជិក GMS ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានានា ដូចជា សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការតភ្ជាប់របបថ្មីៗសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ឧត្តម។ ចិន សង្ឃឹមថាអាចទទួលបានការផ្លាស់ប្តូរមិនគ្រាន់តែសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែដូចជានវានុវត្តន៍និងការបើកចំហកំណត់អាជីវកម្មជាច្រើន។ កិច្ចប្រជុំក្នុងឆ្នាំនេះមានប្រធានបទ ""ឆ្ពោះទៅរកសហគមន៍កាន់តែប្រសើរឡើងតាមរយៈការអភិវឌ្ឍន៍ដែលជំរុញដោយនវានុវត្តន៍"" ហើយការចូលរួមពីចិនកំពុងគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម និងគម្រោងដែលទាក់ទងនឹងការតភ្ជាប់ប្រជាជាតិ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS កំពុងពង្រីកមុខវិស័យផ្សេងៗ ដូចជា បរិស្ថាន កសិកម្ម ដឹកជញ្ជូន និងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស។" "របាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានបង្ហាញថា ថៃជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេទីបួនរបស់កម្ពុជា បន្ទាប់ពីចិន សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។ នៅចន្លោះខែមករា និងខែកញ្ញាឆ្នាំនេះ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរមានចំនួន ៣,១៦៩ ប៊ីលានដុល្លារ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើង ១២,៤% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ដោយវិភាគលើភាពជាក់លាក់ពាណិជ្ជកម្ម កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញមានទំហំទឹកប្រាក់ ៦៤៥,៥ លានដុល្លារទៅប្រទេសថៃ ដោយមានការធ្លាក់ចុះចំនួន ១%។ ផ្ទុយទៅវិញ ការនាំចូលពីប្រទេសថៃបានកើនឡើងដល់ ២,៥២៣ ប៊ីលានដុល្លារ ដែលជាការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ចំនួន ១៦,៤% ។ អតុល្យភាពនេះបណ្តាលឱ្យមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាដែលបានកើនឡើងពី ១,៥១៥ ប៊ីលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុនដល់ ១,៨៧៨ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដោយផ្តោតលើខែកញ្ញាតែមួយ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរឈានដល់ ៣៨១,៦៨ លានដុល្លារ ដែលជាការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ចំនួន ៣៧,៧៣% ចាប់ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។ ក្នុងអំឡុងខែនេះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសថៃបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងចំនួន ៥៥,៩% ដែលមានទំហំ ៧៤ លានដុល្លារ ខណៈការនាំចូលកើនឡើង ៣៤% ដែលមានទំហំ ៣០៧,៦៨ លានដុល្លារ។ លោក គឹម ហួត ប្រធានមន្ទីរពាណិជ្ជកម្មខេត្តបាត់ដំបង បានសង្កត់ធ្ងន់លើលំហូរទំនិញជាបន្តបន្ទាប់ឆ្លងកាត់ព្រំដែនកម្ពុជាថៃដោយរលូន។ ការនាំចេញសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសថៃ រួមមានផលិតផលកសិកម្មដូចជា ស្វាយ ដំឡូងមី ពោត ម្រេច និងសណ្តែក។ ផ្ទុយទៅវិញ ការនាំចូលពីប្រទេសថៃ មានដូចជាសម្ភារសំណង់ ឧបករណ៍អគ្គិសនី គ្រឿងចក្រកសិកម្ម ចំណីអាហារ និងភេសជ្ជៈ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាប្រឈមនៅតែមាន ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកនាំចេញកសិផលក្នុងរដូវប្រមូលផល ដោយសារអាជ្ញាធរថៃម្តងម្កាលដាក់កំហិតនីតិវិធីនាំចូលតឹងរ៉ឹង ដើម្បីគ្រប់គ្រងទីផ្សារក្នុងស្រុក និងរក្សាស្ថិរភាពតម្លៃ។ ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ ក៏លោក គឺម ហួត បានកត់សម្គាល់ថា ការដោះដូរទំនិញភាគច្រើននៅតែមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយនឹងឆ្នាំមុនៗ។","របាយការណ៍ថ្មីពី Confluences និង YCP កំពុងវិភាគការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណេញក្នុងវិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា ដោយសារតែការកើនឡើងនៃការចំណាយ និងកម្ចីដែលមិនដំណើរការ (NPLs) បន្ទាប់ពីជំងឺរាតត្បាត។ ទិដ្ឋភាពនេះបង្ហាញពីការរីកចម្រើនលើបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ និងការប្រែប្រួលលើការផ្គត់ផ្គង់ផលប័ត្រកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន។ ធនាគារប្រមាណប្រាំបានគ្រប់គ្រងទីផ្សារដោយមានការធ្លាក់ចុះនៅក្នុងប្រាក់ចំណេញ ROA និង NPM។ ការតស៊ូមតិពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការកើនឡើងនៃ NPLs និងអត្រាកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនដែលមានហានិភ័យ។ បញ្ហាសំខាន់ៗក្នុងទីផ្សាររួមមានការចំណាយប្រតិបត្តិការ និងការបង្ហាញភាពបង្ហាញគ្នា។" "Xsolla ដែលជាក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មវីដេអូហ្គេមអន្តរជាតិបានប្រកាសពីការពង្រីកប្រព័ន្ធទូទាត់របស់ខ្លួននៅកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី ដោយផ្តល់នូវលទ្ធភាពទូទាត់ដែលតម្រូវតាមតំបន់នីមួយៗ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្រទូរបស់ Xsolla ដើម្បីពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួននៅទូទាំងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងគាំទ្រអ្នកបង្កើតហ្គេមក្នុងការរកចំណូល និងចែកចាយហ្គេមរបស់ពួកគេប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើន។ នៅកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុន Xsolla បានដាក់ចេញវិធីទូទាត់ប្រាក់ថ្មីចំនួនប្រាំបី រួមទាំងជម្រើសធនាគារតាមអ៊ីនធឺណិត និងកាបូបឌីជីថល ដែលតម្រូវតាមអ្នកប្រើប្រាស់នៅកម្ពុជា។ ការពង្រីកយុទ្ធសាស្ត្រនេះគ្របដណ្តប់រហូតដល់ ៩០% នៃទីផ្សារទូទាត់ ដោយធានាថាភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅកម្ពុជាអាចទូទាត់ប្រាក់ដោយប្រើវិធីសាស្ត្រដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ឧទាហរណ៍ ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគង KHQR ដែលជាប្រព័ន្ធទូទាត់តាមកូដ QR កាន់កាប់ចំណែកទីផ្សារ ៤៥% ខណៈដែលធនាគារអេស៊ីលីដាមានត្រឹមតែ១៥% ។ ខណៈដែលប្រតិបត្តិការទូទាត់តាមឌីជីថលកើនឡើង ២៨.៧% រួមមាន Wing Money, Pi Pay និងប្រព័ន្ធផ្សេងៗទៀត នឹងជួយឱ្យអ្នកបង្កើតហ្គេមអាចឈានទៅរកអ្នកលេងហ្គេមជិត២ លាននាក់នៅកម្ពុជា ដោយសម្រួលបទពិសោធន៍ទូទាត់ និងបង្កើនការលក់។ លោក Chris Hewish ប្រធានផ្នែកយុទ្ធសាស្រ្តនៃក្រុមហ៊ុន Xsolla បាននិយាយថ “ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ Xsolla ជួយដល់អ្នកបង្កើតហ្គេម ក្នុងការចូលទៅកាន់ទីផ្សារថ្មី គឺជាចំណុចសំខាន់នៃបេសកកម្មរបស់យើង។ តាមរយៈការដាក់ចេញវីធីទូទាត់ប្រាក់នៅកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី យើងផ្តល់ឱ្យដៃគូរបស់យើងនូវឧបករណ៍ដែលពួកគេត្រូវការដើម្បីទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងពិភពហ្គេម។ ការពង្រីកនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលកំពុងបន្តរបស់យើងដើម្បីគាំទ្រអ្នកអភិវឌ្ឍទូទាំងពិភពលោក និងជួយពួកគេឱ្យយកឈ្នះលើបញ្ហាប្រឈមនៃការទូទាត់” ទីផ្សារហ្គេមនៅកម្ពុជាត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងឈានដល់ ៧៥.២១ លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០២០៧ ជាមួយនឹងហ្គេមទូរស័ព្ទដែលមានចំនួន៦៦% នៃប្រាក់ចំណូលក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បរិវត្តកម្មឌីជីថលបានបើកឱកាសយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់អ្នកបង្កើតហ្គេម តាមរយៈដំណោះស្រាយទូទាត់ក្នុងស្រុកដែលផ្តល់ភាពងាយស្រួល និងធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវការប្រតិបត្តិការ។ ","ប្រធាននាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងទឹក ព្រៃឈើ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក ភឿន សុឃីម បានបញ្ជាក់ថា ទ trotz ថាស្ថានភាពទឹកភ្លៀងឆ្នាំនេះមិនទៀងទាត់ ដោយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា តែអង្គរក៏បានប្រមូលទឹកចំនួនជាង ៦០ លានម៉ែត្រគីបសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ក្នុងការអភិរក្សប្រាសាទ និងប្រើប្រាស់ទឹកក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ យ៉ាងណា ការគ្រប់គ្រងទឹកនៅតំបន់អង្គរ កាន់តែប្រសើរឡើង ដោយបានស្ដារប្រព័ន្ធទឹកបុរាណតាំងពីឆ្នាំ ២០១២។ ការការពារនិងប្រើប្រាស់ទឹកមួយវិធីសាស្ត្រដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាស្ថិរភាពប្រាសាទ និងការរីកចម្រើនរបស់ដើមឈើ និងសោភ័ណភាពតំបន់បរិស្ថាន។" "ប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា Single Portal ក្រោមក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានចុះបញ្ជីអាជីវកម្មដែលមានទុនវិនិយោគចំនួន ១៣.៧៦ ពាន់លានដុល្លារគិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយយោងតាមតួលេខផ្លូវការដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹងថា អាជីវកម្មចំនួន ៣៨,០០០ បានចុះបញ្ជីតាមរយៈ Single Portal កាលពីឆ្នាំមុន។ ​លោក គង់ ម៉ា​រី រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ជា​អគ្គលេខាធិការ​នៃ​អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​នៃ​គណៈកម្មាធិការ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ឌីជីថល​បាន​មានប្រសាសន៍ថា អ្នកធ្វើអាជីវកម្មយល់ឃើញថា​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថលមានភាព​ងាយស្រួល​សម្រាប់​ការចុះឈ្មោះ​។ លោកបានបន្តថា “ប្រព័ន្ធឌីជីថលកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចែករំលែកព័ត៌មាន កាត់បន្ថយបែបបទរដ្ឋបាល និងលើកកម្ពស់ដំណើរការចុះឈ្មោះអាជីវកម្មកាន់តែប្រសើរឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។ លោកបានអោយដឹងទៀតថា “អ្នកជំនួញពេញចិត្តនឹងសេវាកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាល ដោយសារដំណើរការចុះឈ្មោះអាជីវកម្មមានភាពរហ័ស និងងាយស្រួល”។ លោកក៏បានចែករំលែកអំពីផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការពង្រីកវិសាលភាពនៃ CamDX ដែលជាថ្នាលផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យដែលផ្តល់នូវវិធីស្តង់ដារ និងសុវត្ថិភាពក្នុងការផ្តល់សេវាកម្ម។ លោកបានបន្តថា “ប្រព័ន្ធ CamDx ក៏ផ្តល់ និងប្រមូលព័ត៌មានចែករំលែកនៃអាជីវកម្ម និងសហគ្រាសដែលបានចុះបញ្ជីក្នុងចំណោមរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដោយផ្អែកលើក្រមសីលធម៌ និងបទប្បញ្ញត្តិ”។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ការបង្កើតប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាបានរួមចំណែកកាត់បន្ថយនីតិវិធី ពេលវេលា និងការចំណាយក្នុងការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងផ្តល់ភាពងាយស្រួលក្នុងការរៀបចំអាជីវកម្មផ្នែកឯកជនស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា។ យោងតាម ក្រសូងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ប្រព័ន្ធនេះកាត់បន្ថយដំណើរការស្មុគស្មាញ និងសន្សំសំចៃពេលវេលា និងចំណាយ។ ការចុះឈ្មោះទាំងអស់ត្រូវបានចែករំលែកដោយស្វ័យប្រវត្តិជាមួយក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដើម្បីពិនិត្យ និងអនុម័ត។ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានបើកដាក់អោយដំណើរការប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាដំណាក់កាលទី១ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ និងដំណាក់កាលទីពីរនៅថ្ងៃទី១៥ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។","ការប្រកួតកីឡាហែលទឹកពាក់ជើងទាជ្រើសរើសជើងឯកអាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី១ ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានកម្ពុជាជម្រើសជាម្ចាស់ផ្ទះ និងបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ភ្នំពេញ។ កម្ពុជាបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ ក្នុងការប្រកួតនេះ ដោយទទួលបានមេដាយ ១៥ គ្រឿង (មាស ២, ប្រាក់ ៧, សំរឹទ្ធ ៦)។ វៀតណាមឈរនៅកំពូលតារាងមេដាយ ដោយទទួលបាន ៣៩ គ្រឿង (មាស ២១, ប្រាក់ ១៤, សំរឹទ្ធ ៤)។ ឥណ្ឌូណេស៊ី និងថៃតាមមកក្រោយដោយទទួលបានមេដាយ ៧ និង ១១ គ្រឿងផ្ទាល់តាមលំដាប់។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងសិង្ហបុរី មិនទទួលបានមេដាយឡើយ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានការចូលរួមពីកីឡាករ ៦២ នាក់ និងមន្ត្រីបច្ចេកទេស ១០០ នាក់។" "កាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្រុមការងារកម្មវិធីត្រួតពិនិត្យការនាំចេញ និងសន្តិសុខព្រំដែនពាក់ព័ន្ធ (EXBS) នៃសហរដ្ឋអាមេរិក និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានពិនិត្យលទ្ធភាពបង្កើតប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មយុទ្ធសាស្ត្រ ក្នុងគោលបំណងគ្រប់គ្រងការនាំចេញផលិតផលយុទ្ធសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ការពិនិត្យលទ្ធភាពបង្កើតប្រព័ន្ធនេះត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាងលោក ឱក ប៊ុង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងលោក Lewis Pyrtle ទីប្រឹក្សាថ្នាក់តំបន់នៃ EXBS ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២២ ខែតុលា។ ក្នុងជំនួបនេះ លោក ឱក ប៊ុង លេខាធិការ បានស្វាគមន៍គណៈប្រតិភូ EXBS និងបានកោតសរសើរចំពោះទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបានលើកឡើងថា សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ដែលបានរួមចំណែកអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមកម្ពុជា នាពេលកន្លងមក។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សា និងផ្លាស់ប្តូរយោបល់លើភាពចាំបាច់នៃការបង្កើតប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មយុទ្ធសាស្រ្ត (Strategic Trade Management – STM) និងការធ្វើនិយត្តកម្មពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេស ការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញនូវទំនិញយុទ្ធសាស្រ្ត និងបានចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ ព្រមទាំងឧត្តមានុវត្តន៍ពាក់ព័ន្ធនឹងការងារគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មយុទ្ធសាស្រ្តក្នុងបរិបទកម្ពុជា និងតំបន់។ ដោយឡែកនៅថ្ងៃដដែលនោះ លោកស្រី ជា រដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាអន្តរក្រសួង-ស្ថាប័ន ក្នុងគោលបំណងប្រមូលយោបល់ និងធាតុចូល ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សសរស្តម្ភទី៤ ស្តីពីការជំរុញ និងការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល។ លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការជំរុញ និងការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងជាចលករក្នុងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា ក្នុងការជ្រៀតចូលទីផ្សារ និងពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែងឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ដោយលើកកម្ពស់នវានុវត្តក្នុងអាជីវកម្ម ការផ្លាស់ប្តូរបែបឌីជីថល បរិយាប័ន្ន និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានអោយដឹងទៀតថា សសរស្តម្ភទី៤ នេះក៏បានគិតគូរួមបញ្ចូលការចរចាដែលកំពុងបន្តក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង ក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល (DEFA) និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីផ្សេងៗទៀតដែលមានខចែងពីពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល ផងដែរ។សសរស្តម្ភទីបួនគឺជាវេទិកាសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ព្រះរាជាណាចក្រចូលទៅក្នុងពិភពឌីជីថល។ គួរកត់សំគាល់ថា ក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ឆ្ពោះទៅឆ្នាំ២០៣០ គ្រោងនឹងមានសសរស្តម្ភចំនួន ០៦ សំដៅលើកកម្ពស់សមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ភាពប្រកួតប្រជែង ចីរភាព និងភាពធន់របស់ប្រទេស។ សសរស្តម្ភទី១៖ ផ្តោតលើការធ្វើសមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្មទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក សសរស្តម្ភទី២៖ ពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មក្នុងទីផ្សារសកល សសរស្តម្ភទី៣៖ លើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងចីរភាព, សសរស្តម្ភទី៤៖ ជំរុញ និងការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល សសរស្តម្ភទី៥៖ អភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មតាមវិស័យគោលដៅ និង សសរស្តម្ភទី៦៖ ត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការចាកចេញពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច។ និយាយទៅកាន់កាសែតខ្មែរថាមស៍ លោក ជ័យ តិច អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសង្គមបានមានប្រសាសន៍ថា “កម្មវិធី EXBS គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏មានតម្លៃដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់កម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈការពង្រឹងសន្តិសុខ លើកកម្ពស់វិបុលភាពសេដ្ឋកិច្ច និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ”។ លោកបានពន្យល់ថា កម្មវិធីនេះជួយការពារការរីកសាយភាយនៃអាវុធប្រល័យលោក អាវុធធម្មតា និងបច្ចេកវិទ្យាដែលអាចប្រើសម្រាប់គោលបំណងគ្រោះថ្នាក់។ លើសពីនេះ កម្មវិធីនេះបានរួមចំណែកដល់សន្តិសុខជាតិរបស់កម្ពុជា ដោយធានាថាទំនិញ និងបច្ចេកវិទ្យាជាយុទ្ធសាស្ត្រមិនត្រូវបានបង្វែរទៅរកអ្នកប្រព្រឹត្តអរិភាព ឬប្រើប្រាស់សម្រាប់គោលបំណងខុសច្បាប់ឡើយ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា EXBS ជួយរក្សាស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដែលអាចទុកចិត្តបាន ក៏ដូចជាជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាក់ទងនឹងការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញ និងសន្តិសុខព្រំដែន ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងការលើកកម្ពស់ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។ លោកបានបន្តថា “ការអនុវត្តកម្មវិធីនេះនៅកម្ពុជាទំនងជាប្រឈមនឹងឧបសគ្គមួយចំនួន ដោយសាររាជរដ្ឋាភិបាលអាចមានធនធានមានកម្រិតក្នុងការបែងចែកទៅក្នុងកម្មវិធី រួមទាំងបុគ្គលិក ឧបករណ៍ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ លោកបានបន្ថែមថា “លើសពីនេះ ជំនាញបច្ចេកទេសចាំបាច់ ដើម្បីអនុវត្ត និងរក្សាប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យការនាំចេញប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ត្រូវតែដោះស្រាយ ហើយអំពើពុករលួយក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋអាចរារាំងប្រសិទ្ធភាពនៃការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញ “។ លោកបាន​បន្ត​ថា សកម្មភាព​រត់ពន្ធ ជាពិសេស​តាម​បណ្តោយ​ព្រំដែន​កម្ពុជា​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិតខាង អាច​បង្ក​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ការ​គ្រប់គ្រង​ការ​នាំ​ចេញ។ ការអនុវត្តការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញដ៏តឹងរឹងអាចមានផលវិបាកសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច ប្រសិនបើរឹតបន្តឹងការនាំចេញទំនិញស្របច្បាប់ និងបច្ចេកវិទ្យា។"," ពិព័រណ៍ម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចអន្តរជាតិកម្ពុជា (CAMFOOD and CAMHOTEL 2024) បានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ៦ ខែវិច្ឆិកា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ ភ្នំពេញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ និងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យ HORECA និងអាជីវកម្មផ្សេងៗក្នុងការបង្ហាញនិន្នាការ និងចំណេះដឹងថ្មីៗ។ ពិព័រណ៍នេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតសម្រាប់វិស័យ F&B និង HORECA នៅកម្ពុជា ហើយបានទាក់ទាញអ្នកតាំងពិព័រណ៍ជាង ១៥០ ការបង្ហាញការច្នៃប្រឌិតថ្មីៗចំពោះអ្នកជំនាញជាង ១២,០០០ នាក់។ ពិធីបើកបានបង្ហាញពីសក្តានុពលសំខាន់នៃការតាំងពិព័រណ៍ និងការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យទេសចរណ៍ និងម្ហូបអាហារ។ ប្រធាននាយកក្រសួងទេសចរណ៍ និងក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការបង្ហាញផលិតផលមិនទាន់មាននៅទីផ្សារ និងការពង្រីកទីផ្សារមុខម្ហូបអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះទទួលបានការគាំទ្រពីអង្គការផ្សេងៗ និងក្រសួងទេសចរណ៍ក្នុងការពង្រីកវិស័យទេសចរណ៍ និងអាជីវកម្ម HORECA នៅកម្ពុជា។" "កិច្ចប្រជុំកំពូលសេដ្ឋកិច្ច និងបច្ចេកវិទ្យាចិនសកលឆ្នាំ២០២៤ (GCET Summit 2024) នឹងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ២៦ ខែវិច្ឆិកា នៅសណ្ឋាគារ Sofitel Phnom Penh Phokeethra ក្នុងរដ្ឋធានី។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងថ្លែងសុន្ទរកថាបើក ដោយមានការចូលរួមជាភ្ញៀវកិត្តិយស ពី លោក ប្រាក់ សុខុន អនុប្រធានទី១ព្រឹទ្ធសភា។ នៅក្នុងឱកាសនោះ ក៏មានការចូលរួមពី លោក Tan Sri Michael Yeoh ប្រធានរៀបចំ GCET សភាឌីជីថលពិភពលោក (World Digital Chamber) និងវិទ្យាស្ថានយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក KSI លោក Tan Sri Lee Kim Yew ប្រធាននិងជាស្ថាបនិកកិច្ចប្រជុំកំពូលសេដ្ឋកិច្ច និងបច្ចេកវិទ្យាចិនសកល បណ្ឌិត Sun Zhiguo ប្រធាន វិទ្យាស្ថានការទូតសាធារណៈចិន( Sanya) និងលោក Tan Sri Majid Khan ប្រធានវិទ្យាស្ថានយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក KSI ព្រមទាំងមានវត្តមានភ្ញៀវចូលរួមផ្សេងទៀត។ កិច្ចប្រជុំកំពូល GCET 2024 ដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក KSI ក៏នឹងមានការចូលរួមពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល ធុរកិច្ច និងអ្នកដឹកនាំក្រុមសិក្សាស្រាវជ្រាវ (Think Tank) ផងដែរ។ អ្នកចូលរួមនឹងពិភាក្សាបញ្ហាផ្សេងៗពីផលនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្លូវខ្សែក្រវ៉ាត់និងផ្លូវរបស់ចិនលើការជំរុញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់អាស៊ី។ នៅអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរយៈពេលមួយថ្ងៃ អ្នកចូលរួមនឹងធ្វើអន្តរកម្មអាជីវកម្ម និងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងក្នុងចំណោមសហគ្រិន និងសហគមចិនសកល។ ពួកគេក៏នឹងថ្លឹងថ្លែងនូវជម្រើសដើម្បីជំរុញឱកាសអាជីវកម្ម សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិក RCEP និងស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងសេដ្ឋកិច្ចបៃតង ដើម្បីកសាងអនាគតរួមគ្នាប្រកបដោយចីរភាព។","កម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ីបានឯកភាពគ្នាលើចំណុចសំខាន់ៗចំនួន៤ ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ កិច្ចការណ៍នេះកើតមានក្នុងជំនួបរវាងលោក ហួត ហាក់ និងលោក Santo Darmosumarto នៅក្រសួងទេសចរណ៍កម្ពុជា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ៤ ខែវិច្ឆិកា។ សេចក្តីសន្យា​នេះស្តីពីការពង្រឹងការសហប្រតិបត្តិការលើកិច្ចការកម្សាន្ត និងដំណើរការអាកាសចរណ៍ជាមួយការបង្កើនជើងហោះហើររវាងខេត្តសៀមរាប និងកោះបាលី។ ពួកគេចង់ចាត់វិធានការលើការអភិវឌ្ឍទស្សនកិច្ចបុគ្គលិក និងបណ្ដាញឯកជនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ការចុះសម្រុកនេះមកកាន់មូលដ្ឋានការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធទេសចរណ៍បានជួយទទួលយកភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិកាន់តែល្អ។" "កម្ពុជា និងបណ្តាប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ា រួមទាំងកាតា និងអារ៉ាប់រួម ក៏ដូចជាអឺរ៉ុប និងប្រទេសទួរគី បានចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា ក្នុងគោលបំណងជំរុញការហោះហើរត្រង់ដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរអន្តរជាតិ និងទំនិញ។ អនុស្សរណៈនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដាច់ដោយឡែកដោយលោក ម៉ៅ ហាវណ្ណាល់ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល និងតំណាងប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាក្នុងអំឡុងព្រឹត្តិការណ៍ព្រឹត្តិការណ៍ ស្តីពីការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសេវាដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាស (ICAO Air Services Negotiation Event – ICAN2024) ចាប់ពីថ្ងទី ២១-២៥ ខែតុលា នៅទីក្រុងគូឡាឡាំពួ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ លោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលបានមានប្រសាសន៍ថា អនុស្សរណៈនេះ គូសបញ្ជាក់ពីការអនុវត្តសិទ្ធិហោះហើរកូធ័រមីណល (Co-terminal Rights) ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការតភ្ជាប់ និងជំរុញការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាសរវាងបណ្តាប្រទេស និងប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ា។ លោកបានបង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមអំពីអត្ថប្រយោជន៍សក្តានុពលនៃភាពជាដៃគូនេះ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា អនុស្សរណៈនេះមិនត្រឹមតែជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងពង្រឹងទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ និងការទូតរវាងប្រទេស និងការតភ្ជាប់ពីប្រទេសផ្សេងៗក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះផងដែរ។ លោកបានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីម្សិលមិញថា ” សិទ្ធិហោះហើរកូធ័រមីណល ដែលមាននៅក្នុងអនុស្សរណៈនេះ នឹងអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍មកពីប្រទេសហត្ថលេខីធ្វើប្រតិបត្តិការជើងហោះហើរហួសពីគោលដៅដែលបានកំណត់របស់ពួកគេទៅកាន់ចំណុចផ្សេងទៀតនៅក្នុងទឹកដីនៃប្រទេសផ្សេងទៀត” ។ លោកបានបន្ថែមថា ភាពបត់បែននេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ឱ្យចាប់ផ្តើមផ្លូវហោះហើរថ្មី និងបង្កើនភាពញឹកញាប់នៃជើងហោះហើរ ដោយផ្តល់ឱ្យអ្នកធ្វើដំណើរនូវជម្រើសកាន់តែងាយស្រួល និងតម្លៃសមរម្យ។ លោកបានអោយដឹងទៀតថា “ដោយសារលក្ខខណ្ឌទីផ្សារ សិទ្ធិហោះហើរកូធ័រមីណលនឹងអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ទទួល ឬដាក់អ្នកដំណើរចុះនៅក្នុងប្រទេសទីពីរ និងទីបី មុនពេលគោលដៅចុងក្រោយ” ។ អនុស្សរណៈក៏រួមបញ្ចូលផងដែរនូវបទប្បញ្ញត្តិសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យផ្សេងទៀតដែលទាក់ទងនឹងអាកាសចរណ៍ ដូចជាសុវត្ថិភាពអាកាស សន្តិសុខ និងការបណ្តុះបណ្តាល។ ពាក្យ ” ស្តីពីការអនុវត្តសិទ្ធិហោះហើរកូធ័រមីណល ” សំដៅលើសិទ្ធិនៃក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ដែលបានកំណត់នៃភាគីកិច្ចសន្យានីមួយៗ ដើម្បីបម្រើគោលដៅទី២រ ឬច្រើននៅក្នុងភាគីជាប់កិច្ចសន្យាផ្សេងទៀតនៅលើផ្លូវដូចគ្នា ហើយត្រឹមតែជាផ្នែកនៃការធ្វើដំណើរអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។ រដ្ឋាភិបាល​បាន​កំណត់​គោលដៅ​លើ​ការ​ធ្វើ​ការតភ្ជាប់​ផ្លូវអាកាស​បន្ថែម​ទៀត​ជាមួយ​នឹង​តំបន់ និង​ជុំវិញ​ពិភពលោក។ រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលនឹងបន្តគោលនយោបាយបើកចំហជើងមេឃ ពង្រឹងសុវត្ថិភាពអាកាសចរណ៍ សន្តិសុខ និងពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាកាសយាន្តដ្ឋាន។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិចំនួន ៣១ កំពុងដំណើរការសេវាកម្មផ្លូវអាកាសនៅកម្ពុជា មកពីប្រទេសអាស៊ានចំនួនប្រាំបី ចិន កូរ៉េ ហុងកុង តៃវ៉ាន់ និងប្រទេសមួយចំនួននៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ តួលេខពីរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលបានបង្ហាញថា នៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤ អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិចំនួនបីរបស់កម្ពុជាទទួលបានអ្នកដំណើរតាមផ្លូវអាកាសចំនួន ៣,០៣ លាននាក់ចាប់ពីខែមករាដល់ខែមិថុនា កើនឡើង២២ ភាគរយពី ២,៤៨ លាននាក់ដែលបានកត់ត្រាក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។","ក្នុងខែតុលាឆ្នាំនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគថ្មីចំនួន ៣០ និងគម្រោងពង្រីកផលិតកម្ម ១ នៅតុល្យទុនសរុប ២២៦ លានដុល្លារ។ ពីចំនួននេះ ប្រហែល ៥៤% មកពីវិនិយោគិនចិន ខណៈដែលវិនិយោគិនក្នុងស្រុកផ្តល់ចំណែក ៣០% និងអ្នកវិនិយោគពីសិង្ហបុរី សាម៉ូ និងវៀតណាមបានចូលរួមផងដែរ។ គម្រោងវិនិយោគជាចម្បងផ្តោតលើវិស័យផលិតកម្មដូចជា ការផលិតស្បែកជើង និងកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់។ កំពង់ស្ពឺ ស្វាយរៀង និងព្រះសីហនុមានគម្រោងវិនិយោគច្រើនបំផុត។ ការអនុម័តនេះបង្ហាញពីការទាក់ទាញវិនិយោគពីបរទេសដែលកំពុងមានការលូតលាស់ ដោយមានការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ការស្ថិតស្ថេរនយោបាយ និងគោលនយោបាយទាក់ទាញវិនិយោគដ៏រឹងមាំ។" "ក្រុមហ៊ុន Global Tower Corporation Pty Ltd (GTC) ដែលជាក្រុមហ៊ុនហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ដ៏លេចធ្លោមួយនៅកម្ពុជា ទទួលបានហិរញ្ញប្បទានចំនួន ១៩,៩៧ លានដុល្លារពីធនាគារ Export-Import Bank of Malaysia Berhad (EXIM Bank Malaysia) ដើម្បីគាំទ្រដល់ការពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍សំខាន់ៗនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ ហិញ្ញប្បទាននេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យមានការសាងសង់អង់តែនទូរគមនាគមន៍ថ្មីជាង ៤០០ បង្គោល បង្កើនការតភ្ជាប់ និងបណ្តាញគ្របដណ្តប់សំខាន់ៗនៅក្នុងទីក្រុង ជនបទ នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ GTC ដែលជាក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រង ៧៥ ភាគរយនៃក្រុមហ៊ុន Rohas Tecnic Berhad (RTB Group) គឺជាអង្គភាពឯករាជ្យដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណផ្តល់សេវាកម្មសាងសង់ និងដំឡើងប៉មទូរគមនាគមន៍ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាក់ព័ន្ធក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ RTB Group របស់ម៉ាឡេស៊ី មានជំនាញក្នុងដំណោះស្រាយហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ ដោយផ្តោតលើថាមពល ទូរគមនាគមន៍ វិស័យទឹក និងលូ។ លោក Amirul Baharom ប្រធាននាយក GTC បានមានប្រសាសន៍ថា “ភាពជាដៃគូជាមួយធនាគារ EXIM Bank Malaysia នឹងពង្រឹងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ GTC ក្នុងការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍របស់កម្ពុជា ដើម្បីភ្ជាប់គម្លាតនៃការតភ្ជាប់ ជាពិសេសនៅតំបន់ជនបទ។ តាមរយៈកិច្ចសហការនេះ យើងមិនត្រឹមតែពង្រឹងការតភ្ជាប់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងពង្រឹងជំហររបស់ GTC ក្នុងនាមជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងវិស័យនេះផងដែរ។ យើងមានទំនុកចិត្តថាគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះនឹងរួមចំណែកជាវិជ្ជមានដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា។ ហិរញ្ញប្បទានរបស់ធនាគារ EXIM Bank Malaysia គូសបញ្ជាក់អំពីបេសកកម្មរបស់ខ្លួនក្នុងការសម្រួលដល់ការពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ម៉ាឡេស៊ីជាអន្តរជាតិ ខណៈដែលគាំទ្រដល់គម្រោងអភិវឌ្ឍសំខាន់ៗនៅក្នុងទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សដូចជាប្រទេសកម្ពុជា។ ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃនគរូបនីយកម្ម និងតម្រូវការសេវាកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍គឺមានសារសំខាន់ក្នុងការជួយដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា និងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងតំបន់។ លោក Nurbayu Kasim Chang ប្រធានស្តីទី និងជានាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ EXIM Bank Malaysia បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមានមោទនភាពដែលបានគាំទ្រក្រុមហ៊ុន GTC នៅក្នុងគម្រោងទូរគមនាគមន៍ដ៏សំខាន់នេះ។ តាមរយៈការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន យើងមិនត្រឹមតែរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់កម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ី និងសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានផងដែរ។ ការវិនិយោគនេះគឺជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ពីទំនុកចិត្តរបស់យើងចំពោះសមត្ថភាពរបស់ GTC និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើងក្នុងការជំរុញភាពជាដៃគូរយៈពេលវែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។ កម្ពុជាបន្តបង្ហាញនូវឱកាសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលជំរុញដោយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួន និងការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលលើការលើកកម្ពស់ការតភ្ជាប់ទូទាំងប្រទេស។ កិច្ចសហការរវាង GTC និង EXIM Bank ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជំរុញការវិនិយោគបន្ថែមទៀតនៅក្នុងវិស័យទូរគមនាគមន៍របស់កម្ពុជា ដោយត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការទទួលបានកាន់តែច្រើននូវសេវាកម្មឌីជីថល និងការលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងនៅក្នុងទីក្រុង និងជនបទ។ ពិធីចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនេះ ក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីលោក Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរាជទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា លោក ពេញ សុខារដ្ឋ នាយកការិយាល័យនិយតករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា នាយកប្រតិបត្តិសំខាន់ៗរបស់ធនាគារ EXIM Bank Malaysia និង GTC រួមមានលោក Charon Mokhzani ប្រធាន EXIM Bank លោក Faizah Mustapa ប្រធានផ្នែកធុរកិច្ចនៃ EXIM Bank លោក Subhash Devan នាយក GTC លោក Eric Ong នាយកប្រតិបត្តិនៃ RTB Group និងតំណាងនៃប្រតិបត្តិករបណ្តាញទូរស័ព្ទឈានមុខគេនៅកម្ពុជា។","ក្រសួងអប់រំ និងដៃគូពាក់ព័ន្ធបានប្រកាសអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍យុវជនដំណាក់កាលទី២ និងសម្ពោធសៀវភៅសិក្សាសិល្បៈនិងវប្បធម៌ ""ទេពហត្ថា"" នៅភ្នំពេញ។ សៀវភៅនេះបង្ហាញពីប្រវត្តិរបាំព្រះរាជទ្រព្យកម្ពុជា និងមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការសិក្សាអំពីវប្បធម៌ខ្មែរ។ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍យុវជនដំណាក់កាលទី១ បានបង្ហាញពីការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍជំនាញ និងការចូលរួមការងាររបស់យុវជននៅតំបន់ជនបទ។ ក្នុងការអនុវត្តគម្រោងទី២ ការតម្រង់ទិសវិជ្ជាជីវៈ និងការអភិវឌ្ឍការងារសហគម៍នឹងបន្តនៅ ២៤ ខេត្ត។" "","ក្នុងរយៈពេល ៧ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤, វៀតណាមបានចំណាយជាង ១ ពាន់លានដុល្លារដើម្បីនាំចូលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅប្រមាណ ៧៩០,០០០ តោនពីកម្ពុជា ដែលបរិមាណនិងតម្លៃបានកើនឡើងជាង ៣៤% និង ២៦% យ៉ាងត្រឹមត្រូវបើប្រៀបធៀបជាមួយឆ្នាំមុន។ កម្ពុជាក៏បានផលិតគ្រាប់ស្វាយចន្ទីចំនួន ៨៤ ម៉ឺនតោន ក្នុង ៩ ខែដំបូង, បន្ថែម ២៦% ហើយបាននាំចេញទៅវៀតណាមប្រមាណ ៧៩ ម៉ឺនតោន, បង្កើតចំណូលជាង ១ ពាន់ ១០ លានដុល្លារ។ ការនាំចេញត្រូវបានផ្តោតទៅលើប្រទេសវៀតណាម ជាផ្លូវកណ្តាល។ កម្ពុជាមានគោលបំណងបង្កើនការផលិតនិងការប្រមូលផ្តុំគ្រាប់ស្វាយចន្ទីបន្ត ដោយអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មកែច្នៃនិងទីផ្សារនៅទូទាំងពិភពលោក, ជាពិសេសប្រទេសចិន។" "ដើម្បីដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងជំរុញប្រព័ន្ធអេកូហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយចីរភាពនៅកម្ពុជា សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC) បានសហការជាមួយសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា (ABC) ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុកពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុអាកាសធាតុ។ កម្ពុជានឹងត្រូវការការវិនិយោគបន្ថែមចំនួន ៣៦ ពាន់លានដុល្លារពីវិស័យឯកជន និងរដ្ឋនៅចន្លោះឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ឆ្នាំ ២០៥០ ដើម្បីសម្រេចបាននូវអព្យាក្រឹតភាពកាបូននៅឆ្នាំ ២០៥០ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍អាកាសធាតុ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់ធនាគារពិភពលោក-IFC ។ ដោយលើកឡើងពីតម្រូវការក្នុងការកៀរគរទុនសម្រាប់គម្រោងធន់នឹងអាកាសធាតុ កម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលមួយត្រូវបានរៀបចំឡើងនាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីបំពាក់ឱ្យបុគ្គលិកធនាគារនូវចំណេះដឹង និងឧបករណ៍ដែលពួកគេត្រូវការ ដើម្បីជំរុញគំនិតផ្តួចផ្តើមហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយចីរភាព។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែទូលំទូលាយរវាង IFC និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក្នុងការជំរុញហិរញ្ញវត្ថុបៃតងតាមរយៈការអភិវឌ្ឍន៍ទីផ្សារមូលធននៅក្នុងប្រទេស។ សម្របសម្រួលដោយអ្នកជំនាញរបស់ IFC និងអ្នកពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា និងនិយតករមូលបត្រកម្ពុជា វគ្គនេះគ្របដណ្តប់លើប្រធានបទជាច្រើន រួមមាននិរន្តរភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់កម្ពុជា និងគោលការណ៍គ្រប់គ្រងហានិភ័យបរិស្ថាន និងសង្គម ដែលកំពុងដំណើរការ និង ឱកាសហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ លោកស្រី Towfiqua Hoque តំណាង IFC ដែលទើបនឹងតែងតាំងថ្មីប្រចាំកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា “សារៈសំខាន់នៃហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយនិរន្តរភាពមិនអាចមើលរំលងបាននោះទេ” ។ “វាមិនមែនគ្រាន់តែបន្ធូរបន្ថយហានិភ័យដែលទាក់ទងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ការចាប់យកឱកាសដែលមកជាមួយការផ្លាស់ប្តូរពណ៌បៃតងផងដែរ។ តាមរយៈការរួមបញ្ចូលផ្នែកបរិស្ថាន សង្គម និងអភិបាលកិច្ចទៅក្នុងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ យើងអាចបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចដែលមានភាពធន់ និងបរិយាបន្នកាន់តែច្រើន»។ ក្នុងតួនាទីថ្មី លោកស្រីនឹងដឹកនាំគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ IFC ក្នុងការជំរុញវិស័យហិរញ្ញវត្ថុរបស់ប្រទេស ជំរុញថាមពលកកើតឡើងវិញ លើកកម្ពស់ការដឹកជញ្ជូនបៃតង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងពង្រីកហិរញ្ញវត្ថុអាកាសធាតុ។ បច្ចុប្បន្ននេះ កត្តាជាច្រើនដែលរារាំងសក្តានុពលហិរញ្ញវត្ថុបៃតងរបស់កម្ពុជា រួមទាំងកង្វះការណែនាំអំពីអ្វីដែលជាហិរញ្ញវត្ថុបៃតង និងគោលនយោបាយបៃតងមានកម្រិតក្នុងចំណោមស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុក ដើម្បីច្នៃប្រឌិត និងដាក់ចេញការអនុវត្ត និងផលិតផលហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយចីរភាព។ លោក ឌិត សុចល សមាជិកក្រុមប្រឹក្សា និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការហិរញ្ញវត្ថុនៃសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា “កម្ពុជាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលដ៏សំខាន់មួយ ដែលផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកាន់តែបង្ហាញឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ ហើយមានតម្រូវការបន្ទាន់ក្នុងការកសាងសមត្ថភាព និងជំនាញក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងលើកកម្ពស់គំនិតផ្តួចផ្តើមហិរញ្ញវត្ថុបៃតងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ។ លោកបានបន្តថា “វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះបានផ្តល់ឱ្យសិក្ខាកាមនូវការយល់ដឹង និងយុទ្ធសាស្ត្រជាក់ស្តែង ដែលពួកគេនឹងនាំយកត្រឡប់ទៅស្ថាប័នរៀងៗខ្លួនវិញ”។ ដោយសារកម្ពុជាងាយរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ គ្រោះរាំងស្ងួត និងការកើនឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រ CCDR បានអោយដឹងថា ប្រសិនបើគ្មានវិធានការបន្សាំ និងកាត់បន្ថយត្រឹមត្រូវទេ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាតបង់រហូតដល់៩ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនៅឆ្នាំ២០៥០។ ថ្មីៗនេះ ធនាគារពិភពលោកបានអនុម័តក្របខ័ណ្ឌភាពជាដៃគូប្រទេសជាមួយកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៥- ២០២៩ ដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់ធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេសដើម្បីបង្កើនការប្រកួតប្រជែង និងជំរុញភាពធន់។ លោកស្រី Hoque បានបន្ថែមថា ” “កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ IFC មានគោលបំណងគាំទ្រដល់វិស័យឯកជន និងការប្រកួតប្រជែង ដែលនឹងដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញដំណាក់កាលបន្ទាប់នៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចដែលមានកាបូនទាប និងប្រកបដោយចីរភាព។”","អត្ថបទពិភាក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអត្រាការប្រាក់លើទីផ្សារ និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដោយគូសបញ្ជាក់ពីការវិវត្តថ្មីៗ៖ និន្នាការអត្រាការប្រាក់៖ ធនាគារកណ្តាលនៃប្រទេសអង់គ្លេស (BoE) បានកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល 4.5 ឆ្នាំ ដោយចូលរួមជាមួយធនាគារកណ្តាលផ្សេងទៀតដែលបានធ្វើដូច្នេះនៅឆ្នាំ 2024 ។ ធនាគារកណ្តាលជប៉ុន (BoJ) បានដំឡើងអត្រាការប្រាក់ដល់ទីផ្សារដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលរយៈពេល 15 ឆ្នាំ។ ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនៅតែប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយរង់ចាំសញ្ញាច្បាស់លាស់នៃការគ្រប់គ្រងអតិផរណា មុនពេលមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ ដោយគិតពីភាពជឿជាក់របស់វា បន្ទាប់ពីការវិនិច្ឆ័យខុសមុនលើអតិផរណា។ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់បានធ្វើឱ្យទីផ្សារការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពទន់ខ្សោយ ជាមួយនឹងការទាមទារគ្មានការងារធ្វើប្រចាំសប្តាហ៍ឈានដល់កម្រិតខ្ពស់រយៈពេល 11 ខែ។ ក្តីបារម្ភអំពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងកើនឡើង។ ធនាគារកណ្តាលបានទទួលជោគជ័យភាគច្រើនក្នុងការទប់ស្កាត់អតិផរណា ប៉ុន្តែឥឡូវនេះត្រូវតែគ្រប់គ្រងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចនៃអត្រាកើនឡើង។ ប្រតិកម្មទីផ្សារ៖ ទីផ្សារភាគហ៊ុនសកលបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ដោយបានលុបតម្លៃ 6.4 ពាន់ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលតិចជាងបីសប្តាហ៍។ វិនិយោគិនកំពុងរំពឹងថានឹងមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ដោយមានឱកាស 80% នៃការកាត់បន្ថយ 50bps ដោយ Fed ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2024។ ទស្សនវិស័យ និងយុទ្ធសាស្ត្រ៖ ខណៈពេលដែលការប្រែប្រួលទីផ្សារនៅតែបន្ត ឱកាសនៅតែមានសម្រាប់អ្នកវិនិយោគដែលមានការអត់ធ្មត់ និងជូនដំណឹង។ អត្ថបទនេះបញ្ចប់ដោយការសរសើរផ្ទាល់ខ្លួនចំពោះឪពុករបស់អ្នកនិពន្ធ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការវិនិយោគប្រកបដោយសីលធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវ។ សំណួរកណ្តាលនៅតែមានថាតើនេះជាការបញ្ចប់នៃ ""ទីតាន"" ដែលមានការប្រាក់ខ្ពស់ជាមួយនឹងទិន្នន័យសេដ្ឋកិច្ចនាពេលអនាគតដែលមានចម្លើយ។" "ក្របខណ្ឌភាពជាដៃគូប្រចាំប្រទេស (CPF) សម្រាប់កម្ពុជាឆ្នាំ២០២៥-២០២៩ នឹងផ្តោតលើគោលដៅដែលជាប់ប្រទាក់ក្រឡាគ្នាចំនួនបីរួមមាន ការកែលម្អសុខភាព និងការអប់រំជាមូលដ្ឋាន ការលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែង និងការពង្រឹងភាពធន់នៃគ្រួសារដែលងាយរងគ្រោះ។ ធនាគារពិភពលោកបានពិភាក្សាអំពីក្របខណ្ឌភាពជាដៃគូប្រចាំប្រទេសកាលពីថ្ងៃអង្គារ។ ផែនការសកម្មភាពយេនឌ័រដែលបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនឹងផ្តល់មូលដ្ឋានសម្រាប់ដោះស្រាយគម្លាតយេនឌ័រក្នុងការសម្រេចបានការអប់រំកម្រិតមធ្យមសិក្សា និងការលើកកម្ពស់ទិន្នន័យយេនឌ័រកាន់តែប្រសើរឡើង។ CPF ក៏នឹងផ្តោតលើការកសាងទំនួលខុសត្រូវក្នុងគម្រោងផ្តល់សេវា ការលើកកម្ពស់ស្តង់ដារវិស័យរដ្ឋ និងបន្តផ្តល់ការត្រួតពិនិត្យ និងប្រឹក្សាលើយន្តការដោះស្រាយបណ្តឹងសារទុក្ខ។ CPF ក៏រំលេចអំពីអាទិភាពសម្រាប់កម្មវិធីគាំទ្រធនាគារពិភពលោករបស់កម្ពុជាក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំខាងមុខ។ វាផ្អែកលើការវិភាគអំពីបញ្ហាប្រឈមនៃការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេស យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ។ លោកស្រី Mariam Sherman នាយិការធនាគារពិភពលោកប្រចាំកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម បានមានប្រសាសន៍ថា “ការផ្តោតសំខាន់នៃការចូលរួមរបស់យើងគឺការលើកកម្ពស់ធនធានមនុស្ស ជាពិសេសការអប់រំ និងជំនាញមូលដ្ឋាន”។ កម្មវិធីថ្មីនេះនឹងសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រតាមរយៈការជំរុញការវិនិយោគលើវិស័យសុខាភិបាល និងការអប់រំ ជួយបង្កើតការងារ ការពារជីវភាពគ្រួសារដែលងាយរងគ្រោះ និងការពង្រឹងភាពធន់ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំខាងមុខ ទីភ្នាក់ងារទាំងបីរបស់ធនាគារពិភពលោកដែលរួមមានទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (IDA) សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC) និងទីភ្នាក់ងារធានាការវិនិយោគពហុភាគី (MIGA) នឹងជំរុញការវិនិយោគនៅកម្ពុជា និងលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគួរវាងវិស័យរដ្ឋនិងឯកជន ជាពិសេសក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ លោកស្រី Kim-See Lim នាយិការ IFC ប្រចាំតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក បានមានប្រសាសន៍ថា IFC និង ធនាគារពិភពលោកកំពុងជំរុញវិស័យឯកជន និងការប្រកួតប្រជែងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ “យើងនឹងបន្តការគាំទ្ររបស់យើង ដើម្បីពង្រឹងការការពារអ្នកប្រើប្រាស់ហិរញ្ញវត្ថុ និងដំណើរការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ ជំរុញទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុបៃតង និងជួយកម្ពុជាទាក់ទាញទុនពីវិស័យឯកជនសម្រាប់វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជាថាមពល និងការដឹកជញ្ជូន ជាពិសេសតាមរយៈភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និងឯកជន”។","ទីផ្សារកាតឥណទាននៅកម្ពុជាបានកើនឡើង 20% នៅឆ្នាំ 2023 ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃការទទួលយកឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុទំនើបរបស់អតិថិជន។ ចំនួនប័ណ្ណឥណទានដែលបានចេញបានកើនឡើងពី 185,360 ក្នុងឆ្នាំ 2022 ដល់ 223,749 ក្នុងឆ្នាំ 2023 ទោះបីជាប័ណ្ណឥណទាននៅតែមានចំណែកតូចមួយ (0.3%) នៃប្រាក់កម្ចីប្រព័ន្ធធនាគារសរុបក៏ដោយ។ ចំណុចសំខាន់ៗ៖ កំណើនទីផ្សារ៖ ប័ណ្ណឥណទានបានកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ពីកាតត្រឹមតែ 5,279 ក្នុងឆ្នាំ 2006 ដល់ 223,749 ក្នុងឆ្នាំ 2023។ ធនាគារ​ឯកទេស អ៊ីអន ជា​ក្រុមហ៊ុន​ចេញ​ផ្សាយ​ឈាន​មុខ​គេ តាម​ពី​ក្រោយ​ដោយ​ធនាគារ អេស៊ីលីដា និង​ធនាគារ Union Commercial។ និន្នាការនៃការប្រើប្រាស់៖ 35% នៃប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ប័ណ្ណឥណពន្ធ ឬប័ណ្ណឥណទាន ដោយមានការចាប់អារម្មណ៍លើវិធីសាស្រ្តទូទាត់ដោយមិនចាំបាច់ទំនាក់ទំនងកើនឡើង។ ទោះបីជាមានកំណើននេះក៏ដោយ ប័ណ្ណឥណពន្ធគ្រប់គ្រងទីផ្សារ ដែលក្នុងនោះមាន 96% នៃកាតចំនួន 5.4 លានដែលបានចេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) គាំទ្រការផ្សព្វផ្សាយប័ណ្ណឥណទាន ដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធទូទាត់ ជំរុញការទូទាត់តាមឌីជីថល និងជំរុញការដាក់បញ្ចូលហិរញ្ញវត្ថុ។ ប័ណ្ណឥណទានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដូចជាការសងវិញដែលអាចបត់បែនបាន ការកសាងប្រវត្តិឥណទាន និងតម្លាភាពឌីជីថលប្រកបដោយសុវត្ថិភាព នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ ""អាកប្បកិរិយាទូទាត់របស់អតិថិជន"" ឆ្នាំ 2023 របស់ Visa ។ បញ្ហាប្រឈម៖ សាច់ប្រាក់នៅតែជាវិធីទូទាត់លេចធ្លោ។ ការប្រើប្រាស់កាតឥណទាន ខណៈពេលដែលកំពុងកើនឡើង នៅតែយឺតយ៉ាវជាងប័ណ្ណឥណពន្ធនៅក្នុងប្រជាប្រិយភាព។ កំណើននៃការទទួលយកប័ណ្ណឥណទានបង្ហាញពីវឌ្ឍនភាពរបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកប្រព័ន្ធអេកូហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល និងរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើន ស្របតាមគោលដៅទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយ។" "ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ កម្ពុជាសម្រេចបានវឌ្ឍនភាពក្នុងការធ្វើសមាហរណកម្មទៅក្នុងបណ្តាញពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងធ្វើពិពិធកម្មនាំចេញរបស់ខ្លួនលើសពីផលិតផលប្រពៃណីដូចជាសម្លៀកបំពាក់ និងវាយនភណ្ឌជាដើម។ ស្របពេលមានការផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក កម្ពុជាប្រឈមនឹងបញ្ហាដូចជាការរំខានពាណិជ្ជកម្ម និងការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំង។ ឥឡូវនេះវាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងកសាងនូវភាពខ្លាំងរបស់ខ្លួនដើម្បីឈានទៅរកខ្សែសង្វាក់តម្លៃសកល ។ ទម្រង់នៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ការផ្លាស់ប្តូរទាំងផលិតផល និងដៃគូពាណិជ្ជកម្ម។ ទោះបីជាវិស័យវាយនភ័ណ្ឌនៅតែជាវិស័យនាំចេញដ៏សំខាន់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែចំណែកសរុបនៃការនាំចេញវិស័យនេះបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ៤០ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២០-២០២៣ ពី ៧០ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០១១-២០១៥។ ការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានឆ្ពោះទៅរកផលិតផលនាំចេញថ្មី ដូចជាគ្រឿងម៉ាស៊ីន កៅស៊ូផ្លាស្ទិច និងផលិតផលបន្លែ បានចាប់ផ្តើមក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងមក។ កម្ពុជាក៏កំពុងពង្រីក និងធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សាររបស់ខ្លួនពីសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងចិន ទៅកាន់អាស៊ាន។ ការ​ពិនិត្យ​ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនៃការ​ចូល​រួមខ្សែសង្វាក់តម្លៃសកលរបស់​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​បង្ហាញ​ទាំង​ការ​រីក​ចម្រើន និង​បញ្ហា​ប្រឈម​។ យោងតាមរបាយការណ៍ពិគ្រោះយោបល់ប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ របស់ AMRO ស្តីពីប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសនេះបានគ្រប់គ្រងចំណែកតិចតួចនៃតម្លៃបន្ថែមក្នុងស្រុក ក្នុងការនាំចេញរបស់ខ្លួន ដោយ៦៥ ភាគរយនៃការនាំចេញត្រូវបានសន្មតថាជាតម្លៃបន្ថែមក្នុងស្រុក ដែលជាចម្បងមាននៅក្នុងផលិតផលចុងក្រោយ។ កម្ពុជាធ្វើបានល្អក្នុងវិស័យកសិកម្មក្នុងផលិតផលិតផលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់។ ប៉ុន្តែ វិស័យផលិតកម្មប្រឈមនឹងបញ្ហាធំជាងមុន ដោយសារការពឹងផ្អែកខ្លាំងលើគ្រឿងបន្លាស់នាំចូល។ នេះមានន័យថា មានតម្រូវការក្នុងការកសាងសមត្ថភាពផលិតកម្មក្នុងស្រុកខ្លាំងជាងមុន។ AMRO បានបន្តថា ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាមានភាពចម្រុះតិចជាងដៃគូររបស់ខ្លួន ដូចជាប្រទេសវៀតណាម ឬស្រីលង្កា។ ជាងនេះទៅទៀត កម្ពុជាមានទំនោរក្នុងការផលិតទំនិញដែលប្រទេសផ្សេងៗកំពុងផលិតច្រើនដូចគ្នា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជាមានសក្តានុពលក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងបណ្តាញពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងជំរុញការធ្វើពិពិធកម្មនៃការនាំចេញ។ កម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមដំណាក់កាលដំបូងនៃការផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធរួចហើយ ដែលមានបំណងផ្លាស់ប្តូរវិស័យផលិតកម្មរបស់ខ្លួនពីការពឹងផ្អែកលើកម្លាំងពលកម្មទៅជាផលិតផលចម្រុះ និងមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់។ ខណៈដែលកម្ពុជាមានផ្លូវជាច្រើនដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មផលិតផលថ្មី និងបង្កើនការផ្លាស់ប្តូរទៅជាផលិតផលដែលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់នោះ អ្វីដែលពិបាកជាងគឺកំណត់ថាតើវិស័យមួយណាដែលត្រូវផ្តោតលើ។ នៅពេលជ្រើសរើសវិស័យនានា កម្ពុជាត្រូវពិចារណាថាតើឧស្សាហកម្មនីមួយៗមានភាពស្មុគ្រស្មាញ តភ្ជាប់ និងមានសក្តានុពលកម្រិតណា។ កាជ្រើសរើសវិស័យផលិតកម្មកម្រិតខ្ពស់ជាងនេះ អាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍រយៈពេលវែង ប៉ុន្តែត្រូវប្រឈមដូចជាការរៀនបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ។ ការទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស និងការជំរុញការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាមានសារៈសំខាន់។ ជាងនេះទៅទៀត កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះត្រូវតែគាំទ្រដោយយុទ្ធសាស្ត្រច្បាស់លាស់ ដើម្បីធានាថាកម្ពុជាអាចប្រើប្រាស់ និងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីវឌ្ឍនភាពទាំងនេះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ កម្ពុជាអាចពិចារណាយុទ្ធសាស្ត្រទូចំនួនពីរ យុទ្ធសាស្ត្រធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពផ្តោតលើវិស័យដែលកម្ពុជាមានភាពខ្លាំងរួចមកហើយ ដូចជាការកែច្នៃម្ហូបអាហារ សម្លៀកបំពាក់ និងគ្រឿងចក្រ។ យុទ្ធសាស្ត្រលោកផ្លោះធំមួយទៀតគឺផ្តោតលើវិស័យផលិតកម្មដែលមានបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ ដូចជាគ្រឿងចក្រធុនធ្ងន់ជាដើម។ សម្រាប់​​​កម្ពុជា “យុទ្ធសាស្ត្រធ្វើឱ្យមាន​​តុល្យភាព” ហាក់​ដូច​ជាអាចអនុវត្តទៅបាន​ព្រោះ​វា​អាចទាញយកពីភាព​ខ្លាំង​របស់​ប្រទេស។ លើសពីនេះ ការធ្វើពិពិធកម្មបន្តិចម្តងៗជួយជៀសវាងការផ្លាស់ប្តូរភ្លាមៗ ហើយការផ្លាស់ប្តូរនឹងមានភាពរលូន និងប្រថុយប្រថានតិចជាង “យុទ្ធសាស្ត្រលោតផ្លោះ”។","ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានរាយការណ៍ពីការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការទូទាត់ឌីជីថលតាមរយៈប្រព័ន្ធបាគងក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ 2024 ជាមួយនឹងប្រតិបត្តិការចំនួន 75.6 លានជារូបិយប័ណ្ណរៀល ពោលគឺកើនឡើង 180% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ប្រតិបត្តិការសរុបមានចំនួន 64.9 ពាន់ពាន់លានរៀល ខណៈប្រតិបត្តិការប្រាក់ដុល្លារកើនឡើង 130% ដល់ 38.8 ពាន់លានដុល្លារ។ បាគង ដែលជាវេទិកាទូទាត់ប្រាក់ពីមិត្តភ័ក្តិប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត រួមបញ្ចូលកាបូបអេឡិចត្រូនិក ធនាគារអនឡាញ និងការទូទាត់កូដ QR លើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងការធ្វើទំនើបកម្មទិដ្ឋភាពនៃការទូទាត់របស់កម្ពុជា។ NBC ក៏កំពុងបង្កើតកម្មវិធី ""Bakong Tourists App"" ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលសម្រាប់ភ្ញៀវអន្តរជាតិ បង្កើនការទាក់ទាញទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា និងកិត្យានុភាពជាតិ។" "Tokyo Broadcasting System Holdings (TBS Holdings Inc.,) ដែលជាក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជប៉ុនដ៏ល្បីមួយកាលពីម្សិលមិញបានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការផលិតវីដេអូផ្សព្វផ្សាយដែលបង្ហាញពីបេតិកភណ្ឌ គោលដៅទេសចរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងវប្បធម៌ប្រពៃណី ម្ហូបអាហារ និងផលិតផលក្នុងស្រុកដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹង ក្នុងចំណោមសាធារណជនជប៉ុន ដែលជាការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជប៉ុន និងអន្តរជាតិឱ្យមកទស្សនាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកាន់តែច្រើន។ គោលបំណងនេះត្រូវបានចែករំលែកក្នុងជំនួបរវាងលោក ហួត ហាក់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ និងលោក កាតូ ខាស៊ូណូរី (KATO Kazunori) នាយកប្រតិបត្តិ និងជាអគ្គលេខាធិការសមាគមជប៉ុន-កម្ពុជា រួមជាមួយនឹងគណៈប្រតិភូនៃក្រុមហ៊ុនសូគីម៉ិចគ្រុប និងក្រុមហ៊ុន TBS Holdings Inc. កាលពីថ្ងៃពុធ។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍បានឱ្យដឹងថា អង្គប្រជុំក៏បានពិភាក្សា អំពីគម្រោងផលិតវីដេអូឃ្លីបផ្សព្វផ្សាយដែលបង្ហាញពីសក្ដានុពលនៃតំបន់ទេសចរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាវប្បធម៌ប្រពៃណី ម្ហូបអាហារ និងផលិតផលក្នុងស្រុក។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ខ្លឹមសារផ្សព្វផ្សាយនឹងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈក្រុមហ៊ុន TBS Holdings Inc. ដែលជាក្រុមហ៊ុនដែលមានបណ្តាញស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ជាង ២៨ និងទស្សនិកជនជាង១០ លាននាក់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបានបន្តថា៖ «គោលដៅគឺពង្រីកការយល់ដឹងក្នុងចំណោមសាធារណជនជប៉ុន ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជប៉ុន និងអន្តរជាតិឲ្យមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែច្រើន»។ បន្ថែមពីលើនេះ ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាគ្នាអំពីផែនការរៀបចំវេទិកាធុរកិច្ចក្នុងគោលបំណងលើកទឹកចិត្តវិនិយោគិនជប៉ុនឱ្យបង្កើនការវិនិយោគរបស់ពួកគេនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងពង្រីកផ្លូវហោះហើរត្រង់រវាងប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជា។ លោក តុប សុភ័ក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងទេសចរណ៍បានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីម្សិលមិញថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ លោក ហួត ហាក់ ចង់ឱ្យវីដេអូផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្តានុពលទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។ លោក សុភ័ក បានមានប្រសាសន៍ថា “លោករដ្ឋមន្ត្រីបានជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្សព្វផ្សាយ ពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយសក្តានុពលទេសចរណ៍ មិនត្រឹមតែទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជប៉ុនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ការទាក់ទាញទេសចរណ៍ផ្សេងទៀតផងដែរ”។ យើងនឹងពិភាក្សាអំពីលក្ខណៈ និងខ្លឹមសារនៃវីដេអូឃ្លីបយ៉ាងលម្អិតនាពេលខាងមុខ តាមរយៈកិច្ចប្រជុំ ក៏ដូចជាការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ដើម្បីធ្វើការរួមគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងលើកកម្ពស់សក្តានុពលទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។ លោក សុភ័ក បានបន្តថា ជប៉ុនក៏ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រភពទេសចរធំៗទាំង ១០ ដែលមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងទេសចរណ៍ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីចុងខែកញ្ញាបានឱ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជាបានស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិចំនួន ៤,២៩ លាននាក់ក្នុងរយៈពេល ៨ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ ពោលគឺកើនឡើង ២២,៥ ភាគរយ ពីចំនួន ៣,៥ លាននាក់ដែលបានកត់ត្រាក្នុងអំឡុងពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ប្រទេសថៃបាននាំមុខគេក្នុងបញ្ជីអ្នកទេសចរកំពូលដោយមានជនជាតិថៃចំនួន១៣,៤លាននាក់ធ្វើដំណើរមកកម្ពុជា។ វៀតណាម និងចិនឈរនៅលេខរៀងទី២ និងទី៣។",ការសិក្សារបស់សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា (CMA) និង M-Cril បានបង្ហាញថា ទីក្រុងភ្នំពេញនាំមុខគេក្នុងការទទួលបានប្រាក់សន្សំផ្លូវការ ដោយមានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន 69% កាន់គណនីធនាគារ បើធៀបនឹងតួលេខទាបជាងយ៉ាងខ្លាំងនៅតំបន់ជនបទ។ មួយភាគបីនៃគ្រួសារដែលបានស្ទង់មតិទូទាំងប្រទេសមានគណនីសន្សំ ដោយធនាគារត្រូវបានគេពេញចិត្តជាងស្ថាប័នដាក់ប្រាក់បញ្ញើមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MDIs)។ និន្នាការលើកទឹកចិត្តរួមមានការបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ស្ត្រី (51% ធៀបនឹង 45% សម្រាប់បុរស) ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកម្រិតជីវភាពក្នុងចំណោមអ្នកខ្ចី និងការកើនឡើងនៃការរួមបញ្ចូលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុឥឡូវនេះនៅ 48% នៃមនុស្សពេញវ័យ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការទូទាត់តាមទូរស័ព្ទ និងការទទួលយកការធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចនៅតែមានកម្រិតទាប ដោយមានមនុស្សពេញវ័យត្រឹមតែ 6% និង 9% ប៉ុណ្ណោះដែលប្រើប្រាស់សេវាកម្មទាំងនេះ។ "សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករកម្ពុជាចំនួន១២ នឹងដាក់តាំងបង្ហាញអង្ករកម្ពុជា ដែលមានគុណភាពល្អបំផុតលើពិភពលោក នៅសាល Salon International de l’Alimentation (SIAL) នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ដែលគ្រោងនឹងរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ១៩-២៣ ខែតុលា។ SIAL Paris គឺជាពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មអាហារពិភពលោកដែលប្រារព្ធឡើងរៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តង ដែលមានជំនាញក្នុងឧស្សាហកម្មកែច្នៃម្ហូបអាហារ។ សមាគមស្រូវអង្ករកម្ពុជាបានឲ្យដឹងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលចេញកាលពីថ្ងៃអង្គារថា សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា (CRF) បានកក់ពន្លាជាលើកទីពីរ។ សហព័ន្ធបានកក់ព្រះពន្លាស្រដៀងគ្នានេះជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។ “គោលបំណងនៃការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ពិព័រណ៍ម្ហូបអាហារអន្តរជាតិនេះ គឺដើម្បីគាំទ្រគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ ស្តង់ដារ សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ពូជស្រូវ និងការដាំដុះនៅកម្ពុជា ដែលប្រតិបត្តិដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យានិងនវានុវត្តន៍ និងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ” នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន។ ថ្លែងប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ លោក ចាន់ សុឃាំង ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអង្ករកម្ពុជានៅលើទីផ្សារពិភពលោក យើងមានគម្រោងធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេសក្នុងទម្រង់ទស្សនកិច្ចផ្លូវការ ឬចូលរួមការតាំងពិពណ៌អន្តរជាតិ ដែលសមាជិករបស់យើងអាចជួបជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មអង្ករ។” ការចូលរួមក្នុងការតាំងពិព័រណ៍នេះធ្វើឡើងដោយមានការសហការគាំទ្រពីសហគ្រិនខ្មែរ (Khmer Enterprise ) នៃក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ និងទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិនៅកម្ពុជា (USAID Cambodia) តាមរយៈអង្គការ Feed the Future Cambodia Harvest III។ SIAL Paris គឺជាព្រឹត្តិការណ៍រៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តងដែលត្រូវតែចូលរួមសម្រាប់ឧស្សាហកម្មម្ហូបអាហារ។ ពន្លាស្រូវអង្ករស្រូវកម្ពុជានឹងមានក្រុមហ៊ុនចំនួន ១២ រួមមាន ក្រុមហ៊ុន កំពង់ធំ រ៉ាយស៍ មីល លីមីធីត ក្រុមហ៊ុន ដេលី ហ្រ្វេស ហ៊្វូដ (ខេមបូឌា) ឯ.ក ក្រុមហ៊ុន អៀង ហ៊ាង អ៊ីមផត អិចផត ខូ អិលធីឌី ក្រុមហ៊ុន ស៊ីកនេតឈ័រ អហ្វ អេស៊ា ក្រុមហ៊ុន ស៊ីធី រ៉ាយស៍ អ៊ីមផត អិចផត ខូអិលធីឌី ក្រុមហ៊ុន ហ្វេតរ៉ាយស៍ បាត់ដំបង អិលធីឌី ក្រុមហ៊ុន ឡ អៀកហេង សេកមាស រ៉ាយស៍ ក្រុមហ៊ុន ឥណ្ឌូឆាយណា រ៉ាយស៍ មីល លីមីធីត ក្រុមហ៊ុន អេមរុ រ៉ាយស៍ (ខេមបូឌា) ក្រុមហ៊ុន ខ្មែរ ហ៊្វូត គ្រុប ក្រុមហ៊ុន ព្រីម្លិះ ខបភើរេសិន និងក្រុមហ៊ុន ហ្គោលដេន រ៉ាយស៍ (ខេមបូឌា)។ សហភាពអឺរ៉ុប គឺជាទីផ្សារធំបំផុតរបស់កម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេលបីត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំនេះ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករចំនួន ២២៨,៧៣១ តោនទៅកាន់បណ្តាប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុប ដែលមានចំណែកស្មើនឹង ៥១ភាគរយនៃការនាំចេញអង្ករសរុបចំនួន ៤៤៥,៩១៣ តោន។ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទទួលបានប្រាក់ចំណូលចំនួន ៣៣៥ លានដុល្លារពីការនាំចេញអង្ករ និងចំនួន ១,០០០ លានដុល្លារពីការនាំចេញស្រូវ ក្នុងរយៈពេលដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ។ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានកំណត់ផែនការផ្សព្វផ្សាយអង្ករសែនក្រអូបរបស់កម្ពុជានៅបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបក្នុងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយគុណភាពអង្ករ។ សហព័ន្ធមានគម្រោងដឹកនាំក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករទៅចូលរួមការតាំងពិពណ៌ក្នុងបណ្តាប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុបដូចជា បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ហូឡង់ បែលហ្សិក និងប្រទេសដទៃទៀត ដើម្បីជំរុញការលក់ដោយផ្ទាល់ដល់អតិថិជន។",ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ដែលមានមូលដ្ឋានលើការផលិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសដោយក្រុមហ៊ុនចិន ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុននានាប្រកាន់យកយុទ្ធសាស្រ្ត China+1 ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។ ការកើនឡើងនៃថ្លៃដើមនៅក្នុងប្រទេសចិន និងភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនកំពុងជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតផ្លាស់ប្តូរប្រតិបត្តិការទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលប្រទេសកម្ពុជាផ្តល់នូវគុណសម្បត្តិប្រកួតប្រជែងដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដូចជា EBA និង GSP ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តម្លៃដឹកជញ្ជូនខ្ពស់ជាងមុន និងការពឹងផ្អែកលើកំពង់ផែវៀតណាមនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់កម្ពុជា។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលកំពុងផ្តល់អាទិភាពដល់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជា ផ្លូវល្បឿនលឿន អាកាសយានដ្ឋាន និងប្រឡាយបច្ចេកវិទ្យាហ្វូណន ដើម្បីបង្កើនការដឹកជញ្ជូនពាណិជ្ជកម្ម និងទាក់ទាញ FDI បន្ថែមទៀត។ "ខ្ញុំបានសរសេរអត្ថបទខាងលើកាលពីមួយខែមុននៅលើគេហទំព័រ LinkedIn ។ នេះគឺធ្វើតាមនិន្នាការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ដុល្លារសម្រាប់រយៈពេលបីខែកន្លងមក (ពីខែមិថុនាដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា) ដោយធនាគារកណ្តាលអាមេរិកបានកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ដល់ 50bps នៅចុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។ បន្ទាប់មក ប្រាក់ដុល្លារបានចាប់ផ្តើមគន្លងកើនឡើងរបស់ខ្លួន បើទោះបីជាតម្លៃទីផ្សារមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់យ៉ាងតិចពីរបន្ថែមទៀតក៏ដោយ (ប្រហែលជាមានការកាត់បន្ថយតែមួយភាគប៉ុណ្ណោះដោយផ្អែកលើទិន្នន័យថ្មីៗ ) មុនឆ្នាំ២០២៤ត្រូវបានបញ្ចប់។ ដូច្នេះយើងមានសំណួរមួយចំនួនដែលគួរគិតពិចារណា។ តើអត្រាការប្រាក់អាចចុះបានទៀតដល់កម្រិតណា? តើធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនឹងកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់បានចំនួនប៉ុន្មានបន្ថែមទៀត នៅឆ្នាំនេះ និងនៅឆ្នាំ២០២៥? ខណៈដែលភាគច្រើនកំពុងរំពឹងថានឹងមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់បន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំនេះ ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកថ្មីៗនេះបានអោយដឹងថាកុំមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំងពេក (សម្រាប់ការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់បន្ថែម) ហើយធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនឹងមិនប្រញាប់ប្រញ៉ាលកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់នោះទេ។ “ការជំរុញដោយទិន្នន័យ” បន្តត្រូវបានបញ្ជាក់សារជាថ្មីម្តងទៀត។ “កុំប្រឆាំងជាមួយធនាគារកណ្តាលអាមេរិក” ។ តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើយើងយល់ខុសអំពីអតិផរណា? ចុះប្រសិនបើធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកគិតខុសអំពីគន្លងអតិផរណា ហើយអតិផរណានឹងត្រលប់មករំខានទីផ្សារ ខណៈដែលបុណ្យណូអែល/ឆ្នាំថ្មីឆ្នាំ២០២៥ ខិតជិតមកដល់? នៅទូទាំងពិភពលោក សេដ្ឋកិច្ចនៃបណ្តាប្រទេសភាគច្រើនកំពុងបង្ហាញលទ្ធផលវិជ្ជមាននៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអតិផរណា។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស អតិផរណានៅតែបន្តធ្លាក់ចុះបើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែទិន្នន័យថ្មីៗនេះបានធ្វើឱ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើល និងបង្កឱ្យមានការបារម្ភមួយចំនួន។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ធនាគារកណ្តាលជាច្រើនបានរក្សាអត្រាការប្រាក់ ហើយប្រទេសមួយចំនួនថែមទាំងកាត់បន្ថយអត្រាគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ ដូចជាធនាគារកណ្តាលថៃកាលពីសប្តាហ៍មុន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ យើងត្រូវចាំថា រាល់ភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដែលកើនឡើងបែបនេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់អតិផរណា ស្របនឹងការប្រញាប់ប្រញាល់រកកន្លែងសុវត្ថិភាព (ម្តងទៀត) និងផ្តល់នូវសន្ទុះបន្ថែមទៀតសម្រាប់ប្រាក់ដុល្លារ។ “អតិផរណាធ្វើឱ្យយើងធ្លាក់តម្លៃទាំងអស់គ្នា។” តើមានផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់កម្ពុជា? i) រាល់ការបន្ធូរបន្ថយអត្រាការប្រាក់នឹងផ្តល់នូវសញ្ញាល្អ អត្រាការប្រាក់កើនឡើងក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនជាប់គាំង ហើយក៏បានប៉ះពាល់ដល់កំណើនប្រាក់កម្ចី និងតម្រូវការផងដែរ។ យើងបានឃើញបាតុភូតស្រដៀងគ្នានេះនៅកម្ពុជា។ បំណុលឯកជនជារឿយៗបានជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយអត្រាការប្រាក់កើនឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មិនសូវមានការកើនឡើងល្អទេ ហើយថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់កំណើនប្រាក់កម្ចីផងដែរ។ ជាញឹកញាប់ ខ្ញុំតែងតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគំនិតដែលថា អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់មិនល្អសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយអត្រាការប្រាក់ទាបគឺចាំបាច់ដើម្បីគាំទ្រដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀត។ ii) ការពន្យារពេលយូរនឹងរារាំងកំណើន ដោយឡែកបើមានការពន្យារពេលណាមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយធនាគារកណ្តាលអាមេរិក [ដើម្បីកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ បន្ថែមទៀត (ដូចជាមុនពេលមានជំងឺ Covid-19)] នឹងផ្តល់ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន។ ធនគារកណ្តាលអាមេរិក និងធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ភាគច្រើនមានការកំណត់លើអតិផរណាគោលដៅ២ភាគរយ ហើយផ្អែកលើកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្ន យើងទំនងជាមិនត្រលប់ថយក្រោយ នោះទេ។ អត្រាការប្រាក់ធម្មតា (អត្រាដែលកំណត់គោលជំហរគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុរបស់ធនាគារកណ្តាល) ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងខ្ពស់ជាងនេះ។ iii) ការអាចផ្លាស់ប្តូរពីសាច់ប្រាក់ទៅជាប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងទៀត បីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ (ជាមួយនឹងអត្រាការប្រាក់កើនឡើងនៅក្នុងទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនដូចជាប្រទេសកម្ពុជា) បានធ្វើឱ្យអ្នកវិនិយោគ និងការវិនិយោគកាន់តែមានការពេញចិត្ត។ ដោយគ្រាន់តែរក្សាទុកសាច់ប្រាក់នៅក្នុងធនាគារ ពួកគេអាចទទួលបានទិន្នផល/ត្រឡប់មកវិញខ្ពស់។ ដោយពិចារណាលើទស្សនវិស័យរយៈពេលវែងគឺសម្រាប់អត្រាការប្រាក់ទាប នេះគឺជាឱកាសមួយដើម្បីសន្សំ ប្រសិនបើគេអាចទទួលបានអត្រាការប្រាក់ដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញពីធនាគារ។ ជាមួយនឹងនិន្នាការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ ទ្រព្យសកម្មផ្សេងទៀតដូចជាអចលនទ្រព្យ និងមាសនឹងចាប់ផ្តើមមើលទៅកាន់តែទាក់ទាញ។ យើងបានឃើញតម្រូវការមាសកាន់តែច្រើនក្នុងរយៈពេល១២ ខែចុងក្រោយនេះ ជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងមួយចំនួនដែលទាមទារឱ្យមានអន្តរាគមន៍ពីនិយតករនៅដើមឆ្នាំនេះ ដោយសារតម្លៃទីផ្សារក្នុងស្រុកសម្រាប់មាសគឺខ្ពស់ជាងតម្លៃដែលបានជួញដូរទូទាំងពិភពលោក។ នេះក៏ជាពេលវេលាដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ ព្រោះនឹងមានជនឆ្លៀតឱកាសជាច្រើន ដែលព្យាយាមទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីសាធារណៈជនដែលងាយរងគ្រោះ/មានចំណេះដឹងតិចអំពីផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងគម្រោងការក្លែងបន្លំ ផ្សេងៗ។ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ និងសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា ដោយមានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីនិយតករនៅតែបន្តពង្រឹងលើចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងតម្រូវការបន្ទាន់ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការក្លែងបន្លំផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។ «កាលណាអត្រាការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់ យើងកាន់តែពិបាក។ ‘អត្ថបទស្តីពី Right Angle ‘ នឹងមាននៅក្នុងអត្ថបទប្រចាំខែចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤តទៅ។","ក្រុមហ៊ុន PTT Oil and Retail Business (OR) របស់ប្រទេសថៃគ្រោងនឹងវិនិយោគទឹកប្រាក់ចំនួន 225 លានដុល្លារពីឆ្នាំ 2024 ដល់ឆ្នាំ 2028 ដើម្បីពង្រីកប្រតិបត្តិការប្រេង និងលក់រាយរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនបង្កើតប្រាក់ចំណូលបរទេសកំពូលរបស់ខ្លួន។ ក្រុមហ៊ុនមានគោលបំណងពង្រីកស្ថានីយ PTT ហាងកាហ្វេ Amazon និងសេវាកម្មប្រេងឥន្ធនៈអាកាសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស្របពេលដែលការបង្កើនសមត្ថភាពចម្រាញ់របស់ខ្លួនដល់ជាង 400,000 បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ។ គួរកត់សម្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុន OR កំពុងសាងសង់ឃ្លាំងផ្ទុកឥន្ធនៈអាកាសចរណ៍តម្លៃ 100 លានដុល្លារនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោនាពេលខាងមុខរបស់រាជធានីភ្នំពេញ ដែលគ្រោងនឹងបើកដំណើរការនៅឆ្នាំ 2025 ដោយភាពជាដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុន China National Aviation Fuel and Total Energies។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពិពណ៌នាថាជា ""ផ្ទះទីពីរ"" របស់ OR ដោយសារតែភាពជោគជ័យទីផ្សាររបស់ខ្លួន។" "ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា និង​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​បានពិភាក្សាលើការងារនាំចេញផលិតផលចំណីអាហារ និងកសិផលរបស់កម្ពុជានាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសបារាំង និងសហគមន៍អឺរ៉ុប។ កិច្ចប្រជុំនេះ ធ្វើឡើរវាងលោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី អនុប្រធានទី១ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងលោក ហ៊ុន ឡាក់ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងជាអគ្គលេខាធិការនៃសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា ដែលបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូពីសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា និងអ្នកវិនិយោគិនពីក្រុមហ៊ុន Smart Edenមកពីប្រទេសបារាំង។ លោក ហ៊ុន ឡាក់ បានអោយដឹងថា ក្រុមហ៊ុន Smart Eden គឺជាក្រុមហ៊ុនរបស់បារាំង ដែលបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនាំចេញផលិតផលកសិកម្មដែលមានសក្តានុពលចំនួនបី រួមមាន អង្ករ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី និងស្វាយស្ងួតពីប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសបារាំង។ ទន្ទឹមនឹងការគាំទ្រការនាំចេញកសិផលទៅក្រៅប្រទេស លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ក៏បានលើកឡើងពីសក្តានុពលនៃការបង្កើនការនាំចេញកសិផលដូចជា គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ស្វាយ ស្ករ ស្ករត្នោត និងម្រេចទៅកាន់ទីផ្សារបរទេសក្នុងតំបន់សហភាពអឺរ៉ុប។ លោកបានស្នើឱ្យវិស័យឯកជនបង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មថ្មី ដោយចាប់យកការនាំចេញអាហារ និងកសិផលកម្ពុជាកាន់តែច្រើនទៅកាន់ទីផ្សារបរទេស។ លោកបាន​បន្ត​ថា​ «​ផលិតផល​កសិកម្ម និង​អាហារ​កែច្នៃ​របស់​យើង​មាន​សក្តានុពល​សម្រាប់​ការ​នាំ​ចេញ​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​បរទេស​»​។ លោកបានបន្ថែមថា ផលិតផលទាំងនេះមានសក្តានុពលក្នុងការរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា។ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ «​ខ្ញុំ​សូម​លើក​ទឹកចិត្តឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនពិនិត្យលទ្ធភាពបន្តវិនិយោគលើការកែច្នៃកសិផលផ្សេងៗទៀតដែលមានសក្ដានុពលក្នុងការនាំចេញ ដើម្បីជំរុញបង្កើតការងារក្នុងស្រុក។ កិច្ចប្រជុំរវាងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការលើកកម្ពស់ការនាំចេញកសិផល និងការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ លោក Laurent Strauch នាយក​​ក្រុមហ៊ុន Smart Eden បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ជាមួយ​វិស័យ​ឯកជន Tropicam Fruit and Vegetable Co ដើម្បី​នាំ​ចេញ​ផលិតផល​កសិកម្ម​របស់​កម្ពុជា​ចំនួន​បី​រួម​មាន អង្ករ គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី និង​ស្វាយ​ស្ងួត​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​​ប្រទេស​បារាំង។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្រោមអធិបតីភាពលោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះក្រុមហ៊ុនទាំងពីរក្នុងការបង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មថ្មីដើម្បីនាំចេញផលិតផលកសិកម្មទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសបារាំង។ ក្នុងរយៈពេល៩ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករចំនួន ៤៤៥.៩១៣ តោន តាមរយៈក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករចំនួន ៥៤ ទៅកាន់៦៥ គោលដៅ។ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករចំនួន ២២៨.៧៣១ តោនទៅកាន់ប្រទេសចំនួន២៦ នៅអឺរ៉ុប ដោយរកចំណូលបានចំនួន ១៨៦,៦៧ លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលដូចគ្នានេះ។",ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) នៅកម្ពុជា ដែលនាំឱ្យមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការខ្ចីប្រាក់។ ជាការឆ្លើយតប ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានអនុញ្ញាតឱ្យធនាគាររៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធប្រាក់កម្ចីឡើងវិញក្នុងវិស័យដូចជា ទេសចរណ៍ សំណង់ និងភស្តុភារ ដោយផ្តល់ការអត់ធ្មត់បណ្តោះអាសន្នដោយមិនចាត់ថ្នាក់ជាកម្ចីមិនដំណើរការ (NPLs)។ ប្រាក់កម្ចីទេសចរណ៍មានចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៃការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញទាំងនេះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចងើបឡើងវិញ រយៈពេលនៃការអត់ធ្មត់បានបញ្ចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ 2023 ដែលនាំឱ្យមានការកើនឡើងនៃ NPLs ជាមួយនឹងការកើនឡើង 23% នៃប្រាក់កម្ចីដែលយឺតយ៉ាវនៅខែឧសភា ឆ្នាំ 2024។ អ្នកវិភាគបានព្យាករណ៍ពីការខកខានកាន់តែច្រើន ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យធនាគារ ដោយសារតែបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងបន្ត។ នៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់ ដែលដាក់សម្ពាធលើប្រាក់ចំណេញរបស់ធនាគារ។ "យោងតាមរបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយដោយអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូកាលពីថ្ងៃសុក្របានឱ្យដឹងថា កម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលកៅស៊ូចំនួន ២៥៨.៥៣៥ តោន ដែលរកចំណូលបានជាង ៣៩៧ លានដុល្លារនៅក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤ ។ យោងតាមប្រភពដដែលបានអោយដឹងថា កម្ពុជាបាននាំចេញជ័រកៅស៊ូចំនួន ២៤៨.៥៣៥ តោន ក្នុងរយៈពេល ៩ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ កើនឡើង ៥.៨៨១ តោន ស្មើនឹង ២,៤២ ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ លោក ឃុន កក្កដា អគ្គនាយកស្តីទីនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទបានមានប្រសាសន៍ថា “កម្ពុជារកចំណូលបានជាង ៣៩៧ លានដុល្លារពីការនាំចេញផលិតផលកៅស៊ូពីខែមករាដល់ខែកញ្ញាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង ២៣,៤៤ ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន”។ លោកបាន​បន្ត​ថា គិត​ត្រឹម​ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៤ តម្លៃ​កៅស៊ូ​មាន ១ ៦៩៤ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​តោន កើន​ឡើង ៣៨ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​តោន ​កើន​ឡើង ២,៣២ ភាគរយ បើ​ធៀប​នឹង​រយៈ​ពេល​ដូច​គ្នា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន។ តម្លៃជាមធ្យមនៃការនាំចេញកៅស៊ូក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ គឺ ២៨៩ ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រគូប។ មកទល់ពេលនេះ កម្ពុជាបានដាំដើមកៅស៊ូលើផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៤០៧,១៧២ ហិកតា ក្នុងនោះដើមកៅស៊ូលើផ្ទៃដី ៣២០,១៨៤ ហិកតា ស្មើនឹង ៧៨,៦ ភាគរយ អាចប្រមូលផលបាន។ ផ្ទៃដីកៅស៊ូកសិឧស្សាហកម្មមានចំនួន ២២៦,៨៤០ ហិកតា ឬ ៥៥,៧១ ភាគរយ ហើយផ្ទៃដីកៅស៊ូគ្រួសារមាន ១៨០,៣៣២ ហិកតា ឬ ៤៤,២៩ ភាគរយ។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីម្សិលមិញថា តម្លៃកៅស៊ូកំពុងមានភាពប្រសើរឡើងនៅឆ្នាំ២០២៤ ជាមួយនឹងការកើនឡើងទាំងការនាំចេញ និងផលិតកម្មក្នុងស្រុក ព្រមទាំងប្រាក់ចំណេញកាន់តែខ្ពស់សម្រាប់កៅស៊ូគ្រួសារ។ លោកបានបន្តថា “តម្លៃកៅស៊ូមានភាពប្រសើរឡើង ហើយយើងសង្ឃឹមថានឹងបង្កើនតម្រូវការនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើងតាមរយៈរោងចក្រសំបកកង់ទាំងបី ជាមួយនឹងលទ្ធភាពនៃការបន្ថែមរោងចក្រសំបកកង់បន្ថែមទៀតនាពេលអនាគត។ នេះនឹងជួយឱ្យតម្រូវការកៅស៊ូបន្តកើនឡើង” ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងកម្មវិធីប្រឡងចៀរជ័រកៅស៊ូ និងប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំ ដើមកៅស៊ូចាស់ជាងគេនៅកម្ពុជា លោកបានបន្តថា ក្រសួងកសិកម្ម និងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគកៅស៊ូបានសហការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍នេះដោយមិនមានការកែប្រែអ្វីទាំងអស់។ លោកបានបន្ថែមថា “ពិធីនេះធ្វើឡើងដើម្បីបង្ហាញប្រជាជនកម្ពុជា និងពិភពលោកអំពីអាយុនៃការដាំដុះកៅស៊ូនៅកម្ពុជាគឺរហូតដល់១០០ឆ្នាំ។ វាមិនងាយស្រួលទេក្នុងការស្វែងរកដើមឈើដែលមានអាយុ១០០ ឆ្នាំ បែបនេះ” ។ វាជារឿងមោទនភាពសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ ដែលយើងមានដើមកៅស៊ូអាយុ ១០០ ឆ្នាំ ដើម្បីឱ្យសាធារណជនជាតិ និងអន្តរជាតិ យល់ដឹងអំពីកៅស៊ូកម្ពុជា”។ គួររំលឹកផងដែរថា កម្មវិធីប្រឡងចៀរជ័រកៅស៊ូ និងប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំ ដើមកៅស៊ូចាស់ជាងគេនៅកម្ពុជានឹងធ្វើឡើងនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំនេះ នៅចម្ការកៅស៊ូជប់ ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ចំការនេះមានដើមកៅស៊ូចាស់ៗដែលនៅរស់រានមានជីវិតច្រើនជាងគេលើពិភពលោក ដែលមានចំនួន ៤៤៨ ដើមលើផ្ទៃដីប្រមាណ ១៤ ហិកតា និងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្វែងរកពូជកៅស៊ូដែលផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់ស្របតាមវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា។",ក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាបានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគថ្មីចំនួន ៤៤ ដែលមានតម្លៃ ៣៩៦ លានដុល្លារ ដែលរំពឹងថានឹងបង្កើតការងារបានប្រហែល ២៥ ០០០ កន្លែង។ ប្រទេសចិនគឺជាអ្នកវិនិយោគឈានមុខគេ ដោយបានរួមចំណែក 68% នៃដើមទុនសរុប បន្ទាប់មកអ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុក និងប្រទេសមួយចំនួនដូចជា សិង្ហបុរី វៀតណាម និងហ្វីលីពីន។ គម្រោង​នេះ​មាន​វិស័យ​ចម្រុះ​រួម​មាន​គ្រឿង​អេឡិច​ត្រូនិក រថយន្ត​អគ្គិសនី ដែក និង​វាយនភណ្ឌ ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ពិពិធកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា។ ការកើនឡើងនៃការវិនិយោគដែលមានការកើនឡើង 195% នៃការវិនិយោគទ្រព្យសកម្មថេរក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ 2024 បង្ហាញពីការទាក់ទាញដែលកំពុងកើនឡើងរបស់ប្រទេសជាគោលដៅវិនិយោគដែលជំរុញដោយគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងគោលបំណងកែលម្អបរិយាកាសអាជីវកម្ម។ "ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានបញ្ជាក់ថា ការគ្រប់គ្រងលំហូរសាច់ប្រាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលចាប់ពីខែកក្កដា ដល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ (ត្រីមាសទី៣) ទទួលបានការកោតសរសើរបើធៀបនឹងត្រីមាសផ្សេងៗ។ លទ្ធផលនេះត្រូវបានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីពិភាក្សាអំពី “វឌ្ឍនភាពនៃការអនុវត្តកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈដំណាក់កាលទី៤ ប្រចាំត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤” កាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្រោមអធិបតីភាព លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការដឹកនាំការងារកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ។ កិច្ចប្រជុំបានគូសបញ្ជាក់ថា “ទោះបីជាកត្តាសេដ្ឋកិច្ចសកល និងភាពស្មុគស្មាញនៃស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោកបានរំខានដល់ការប្រមូលចំណូលជារួមរបស់កម្ពុជាក៏ដោយ ក៏លំហូរសាច់ប្រាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤ នៅតែអាចគ្រប់គ្រងបានល្អប្រសើរ និងអាចបើកផ្តល់ជាប្រក្រតីសម្រាប់ការចំណាយនានាដូចជា ប្រាក់ខែមន្ត្រីរាជការ ចំណាយប្រតិបត្តិការលើទំនិញ/សេវា និងការចំណាយសម្រាប់ថ្លៃទឹក និងថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ក្រសួង ស្ថាប័នទាំងអស់។ ការណ៍នេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពជាក់ស្តែងនៃការរក្សាបាននូវភាពជឿជាក់នៃថវិកា»។ ជាការពិត សកម្មភាពកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈនៅតែដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់។ ក្នុងចំណោមនោះ ការងារកំណែទម្រង់សំខាន់ៗដែលសម្រេចបាន និងបន្តមានវឌ្ឍនភាពគួរឱ្យកត់សម្គាល់រួមមាន៖ យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈឆ្នាំ ២០២៤-២០២៨ ដែលត្រូវបានអនុម័ត និងវឌ្ឍនភាពនៃការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពយុទ្ធសាស្រ្តផ្សេងទៀតដូចជា យុទ្ធសាស្រ្តប្រមូលចំណូលសម្រាប់រយៈពេលមធ្យម ២០២៤-២០២៨ យុទ្ធសាស្រ្តកែទម្រង់ប្រព័ន្ធលទ្ធកម្មសាធារណៈ ២០១៩-២០២៥ យុទ្ធសាស្រ្តកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ ២០២៤-២០២៨ និងយុទ្ធសាស្រ្តកែទម្រង់ប្រព័ន្ធថវិកាជាតិ ២០២៥-២០២៨។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការគ្រប់គ្រងប័ណ្ណកម្មសិទ្ធទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋក៏កំពុងមានវឌ្ឍនភាពគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរ តាមរយៈការកើនឡើងនៃចំនួនប័ណ្ណកម្មសិទ្ធថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាល ខណៈដែលប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ (FMIS) ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានគ្រប់គ្រងការចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ (SARMIS) និងប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានគ្រប់គ្រងចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ (NRMIS) ត្រូវបានពង្រីកជាបន្តបន្ទាប់ដល់រដ្ឋបាលឃុំសង្កាត់ទូទាំងប្រទេស ហើយការដំណើរការនៃមុខងារនីមួយៗត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមទៀត ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពនៃការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ សរុបមក ការត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃវឌ្ឍនភាពនៃការអនុវត្តការងារកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈដំណាក់កាលទី៤ ក្នុងត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤ បានបង្ហាញពីការគ្រប់គ្រងសមិទ្ធិផលសំខាន់ៗក្នុងត្រីមាសនេះ ទោះបីជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក៏ដោយ។ នេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីចីរភាព គណនេយ្យភាព និងការចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នានៃកម្មវិធីកំណែទម្រង់ប្រកបដោយបរិយាបន្ន។ សរុបសេចក្តីមក លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងអំណរគុណ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងកន្លងមករបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មាធិការដឹកនាំកំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ គ្រប់អង្គភាពក្រោមឱវាទក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងនានា ដែលសម្រេចបានសមិទ្ធិផលក្នុងត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤ និងបានស្នើដល់គ្រប់អង្គភាពក្រោមឱវាទក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងនានា បន្តជំរុញការអនុវត្តផែនការសកម្មភាពរួមដំណាក់កាលទី៤ នៅត្រីមាសបន្ទាប់ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅដែលបានគ្រោងទុក។ ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាស្តីពីកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈនៅខែមិថុនាឆ្នាំនេះ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន មានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ននេះកម្មវិធីបានឈានដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយហើយ គឺដំណាក់កាលទី៤ ដោយផ្តោតលើ “ការអនុវត្តគណនេយ្យភាព” ដែលរដ្ឋាភិបាលប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ដែលត្រូវអនុវត្តរហូតដល់ឆ្នាំ២០២៧។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបន្ថែមថា ទោះបីជាកម្មវិធីកំណែទម្រង់ដំណាក់កាលទី៤ ទើបតែត្រូវបានអនុវត្តជាងមួយឆ្នាំក៏ដោយ ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានគ្រឹះសំខាន់ៗដែលនាំទៅដល់ “ការអនុវត្តន៍គណនេយ្យភាព” ក៏ដូចជាវប្បធម៌នៃសមិទ្ធិផលក្នុងការគ្រប់គ្រងសាធារណៈបាននិងកំពុងមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ លោកបានបន្ថែមថា “ជារួម ដោយផ្អែកលើវឌ្ឍនភាពដែលបាននិងកំពុងកើតឡើងពីដំណាក់កាលទី១ ដល់ដំណាក់កាលទី៤ យើងអាចវាយតម្លៃថា ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈរបស់កម្ពុជាកំពុងដើរលើមាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកស្តង់ដារអន្តរជាតិ និងល្អឥតខ្ចោះ ដោយធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាព ប្រសិទ្ធផល តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងបរិបទកម្ពុជា និងមានភាពបត់បែន និងធន់នឹងការប្រែប្រួលនៅក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គមជាសកល។ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ ការចំណាយសរុបនៃថវិការដ្ឋ ឬការចំណាយសរុបនៃថវិកាជាតិត្រូវបានគ្រោងទុកចំនួន ៣៧,១៤០,៤០៤ លានរៀល (ប្រហែល ៩ ប៊ីលានដុល្លារ) ស្មើនឹង ២៥,៩៦ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ថយចុះ ៥,៣ ភាគរយ បើប្រៀបធៀបនឹងច្បាប់ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងនោះ៖ (១) ចំណាយចរន្តថវិការដ្ឋមានចំនួន ២៥,៨៨៣,៧៩៨ លានរៀល ស្មើនឹង ១៨,១១ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប និង (២) ចំណាយមូលធនថវិការដ្ឋមានចំនួន ១១,២២៦,៦០៦ លានរៀល ស្មើនឹង ៧,៨៥ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប នេះបើយោងតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ ២០២៤ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។",ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ (MLVT) របស់កម្ពុជាបានបន្តភាពជាដៃគូជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកសម្រាប់សាមគ្គីភាពការងារអន្តរជាតិ (ACILS) តាមរយៈការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ស្តីពីសុខដុមនីយកម្មឧស្សាហកម្ម និងសុវត្ថិភាពការងារ។ MoU ដែលចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋមន្ត្រី ហេង សួរ និងលោក William Conklin នាយកប្រចាំប្រទេស ACILS មានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងឧស្សាហកម្ម និងកែលម្អសុវត្ថិភាពកម្មករនៅក្នុងរោងចក្រកម្ពុជា រួមចំណែកដល់ការអំពាវនាវវិនិយោគរបស់ប្រទេស។ ACILS តាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាល ការតស៊ូមតិផ្នែកច្បាប់ និងការគាំទ្រដល់សហជីព ជួយការពារសិទ្ធិកម្មករ និងលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌការងារប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ស្របតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ការងារដ៏ទូលំទូលាយរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ 2024-2028។ "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានស្វាគមន៍ឱ្យក្រុមហ៊ុន Sailun Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតសំបកកង់រថយន្តចិនឈានមុខគេក្នុងខេត្តស្វាយរៀង អភិវឌ្ឍសួនឧស្សាហកម្មសម្រាប់កែច្នៃកៅស៊ូក្នុងស្រុកទៅជាផលិតផលនាំចេញជាច្រើនប្រភេទ។ គម្រោងនេះត្រូវបានលើកឡើងដោយលោក Yuan Zhongxue ប្រធានកិត្តិយសក្រុមហ៊ុន Sailun Group ក្នុងឱកាសដែលលោកបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ានែត ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គលើកទី៨ នៅទីក្រុងគុនមិញ ខេត្តយូណាន កាលពីថ្ងៃពុធ។ ក្នុងជំនួបនោះ លោក Yuan Zhongxue បានជម្រាបជូនអំពីប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុននៅតាមបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន និងវឌ្ឍនភាពនៃការវិនិយោគ ក៏ដូចជាកិច្ចសហការរបស់ក្រុមហ៊ុនជាមួយនឹងស្ថានប័នមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា ដើម្បីពង្រីកសមត្ថភាពផលិតកម្មនៅក្នុងតំបន់។ លើសពីនេះ លោក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីគោលបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងការពង្រីកការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដោយផ្ដោតទៅលើ ការកែច្នៃផលិតផលកៅស៊ូ ដើម្បីផលិតចេញជាផលិតផលផ្សេងៗ ដែលមានដូចជាសំបកកង់រថយន្តជាដើម ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុក និងបម្រើដល់ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ និងការបង្កើតសួនឧស្សាហកម្មសម្រាប់ខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្មនៃឧស្សាហកម្មកែច្នៃកៅស៊ូ ក៏ដូចជាសមត្ថភាពផលិតរបស់ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងតំបន់ផងដែរ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែតបានសម្ដែងនូវការអបអរសាទរចំពោះភាពជោគជ័យរបស់ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក ក៏ដូចជាការរីកចម្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុននៅកម្ពុជា។ លោកបានគាំទ្រចំពោះបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងការពង្រីកការវិនិយោគរបស់ខ្លួន និងបង្កើតឱ្យមាននូវប្រព័ន្ធអេកូស៊ីស្ទឹមពេញលេញនៅក្នុងការផលិតសំបកកង់រថយន្តនៅក្នុងសួនឧស្សាហកម្មនេះ គឺជាចំណុចមួយដ៏ល្អ ដែលស្របទៅនឹងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ លោកបានបន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលតែងលើកទឹកចិត្តដល់បណ្ដាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាឱ្យគិតគូរទៅដល់ការបង្កើតនូវខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់នៅក្នុងស្រុក ក៏ដូជាទីផ្សារអន្តរជាតិផងដែរ។ លោកបានលើកទឹកចិត្តឱ្យក្រុមហ៊ុនបន្តសហការ និងពិភាក្សាបន្ថែមទៀតជាមួយក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីប្រែក្លាយគោលបំណងពង្រីកការវិនិយោគនេះឱ្យទៅជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង។ លោក ឌិត ទីណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទនិងលោក កែវ រតនៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ក៏មានវត្តមាននៅក្នុងឱកាសនោះដែរ។ គួររំលឹកផងដែរថា កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ក្រុមហ៊ុន Sailun (Cambodia) បានប្រកាសបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសកំពត ដោយគ្រោងនឹងវិនិយោគប្រមាណ ១១០លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងនេះ។ និយាយទៅកាន់កាសែតខ្មែរថាមស៍ លោក ឡោ វិចិត្រ អនុប្រធានសមាគមពាណិជ្ជកម្មចិនកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា “ចំពេលមានភាពមិនប្រាកដប្រជានៃសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក និងការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ កម្ពុជានៅតែជាគោលដៅសក្តានុពលសម្រាប់ការនាំចេញទំនិញ និងផលិតផលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ដែលជាទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេទាំងពីរសម្រាប់កម្ពុជា»។ លោកបានបន្ថែមថា “ជាមួយព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធសព្វគ្រប់មុខទំនិញលើកលែងតែអាវុធ ឬហៅថា EBA និងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះទូទៅ (GSP) ផលិតផលមួយចំនួនដែលផលិតនៅក្នុងប្រទេសអាចចូលទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបជាមួយនឹងពន្ធទាប ឬពន្ធសូន្យ។ លោកបានបន្តថា យន្តការទាំងនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដោយលើកកម្ពស់ការនាំចេញ និងបង្កើតការងារជូនប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងកសិកម្ម ។",ក្នុងអំឡុងពេលនៃការស្ទង់មតិរួមនៃប្រភពទន្លេ Lancang តំណាងមកពីប្រទេសមេគង្គចំនួនប្រាំបានចែករំលែកការយល់ដឹងអំពីអាងទន្លេ Lancang-Mekong (LMRB) ដោយលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍វារីអគ្គីសនីសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹក និងអគ្គិសនីបៃតង។ អ្នកជំនាញកម្ពុជា Paradis Someth បានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលនៃគម្រោងវារីអគ្គីសនីរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ ខណៈដែល Sivannakone Malivarn នៃប្រទេសឡាវបានទទួលស្គាល់អត្ថប្រយោជន៍របស់ពួកគេ រួមទាំងបទប្បញ្ញត្តិទឹកជំនន់ផងដែរ។ មន្ត្រីថៃ Chaona Suppanut បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការចែករំលែកព័ត៌មានជលសាស្ត្រ ហើយតំណាងវៀតណាម Nguyen Dinh Dat បានកត់សម្គាល់ពីផលប៉ះពាល់ជាវិជ្ជមាននៃការគ្រប់គ្រងទឹករបស់ប្រទេសចិនក្នុងអំឡុងពេលគ្រោះរាំងស្ងួតកន្លងមក។ និស្សិតភូមា Tin Yu Ya ក៏បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការអនុវត្តការអនុវត្តការគ្រប់គ្រងទឹករបស់ប្រទេសចិន ដើម្បីកែលម្អកសិកម្មរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ "ជាមួយនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ីមានលើសពី ១ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសទាំងពីរកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍បានឯកភាពពន្លឿនអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអង្ករ។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំលើកទី៥ នៃគណៈកម្មការចម្រុះសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី (5th JCBC) រវាងកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី លោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងលោកស្រី រ៉េតណូ ម៉ារស៊ូឌី (Retno L.P. Marsudi) រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌូនេស៊ី បានកត់សម្គាល់ដោយការពេញចិត្តចំពោះការរីកចម្រើនជាលំដាប់នៃពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា ធ្វើជាសហប្រធានជាមួយ លោកស្រី Retno L.P. Marsudi ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ 5th JCBC នៅភ្នំពេញ។ ភាគីទាំងពីរបានសម្តែងការពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះវឌ្ឍនភាពដែលបានធ្វើឡើងក្នុងវិស័យផ្សេងៗចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំ JCBC កម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ីចុងក្រោយនៅទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានឱ្យដឹងថា “នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ភាគីទាំងពីរបានកត់សម្គាល់ដោយការពេញចិត្តចំពោះកំណើនជាលំដាប់នៃពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីដែលមានលើសពី ១ ប៊ីលានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ហើយបានឯកភាពគ្នាពន្លឿនការសន្និដ្ឋានបញ្ចប់ MoU ទ្វេភាគីស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអង្ករ” ។ រដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីរបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃសន្តិសុខស្បៀង និងបានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការពន្លឿនការអនុវត្ត MoU ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកសិកម្ម ដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ និងការចុះហត្ថលេខាលើ MoU ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SME)។ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់ និងសម្រួលដល់ការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌ រដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាក្នុងការខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កើនជើងហោះហើរត្រង់បន្ថែមទៀតរវាងទីក្រុងទេសចរណ៍នៃប្រទេសទាំងពីរ បញ្ចប់ MoU ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌ឱ្យបានឆាប់ បន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខេត្តសម្ព័ន្ធភាព រវាងខេត្តសៀមរាប និងកោះជ្វាកណ្តាល និងការបង្កើតទំនាក់ទំនងទីក្រុងសម្ព័ន្ធភាព រវាងទីក្រុងភ្នំពេញ និងកោះស៊ូម៉ាត្រាខាងលិច។ ដើម្បីជំរុញការវិនិយោគក្នុង និងក្រៅប្រទេសបន្ថែមទៀត កិច្ចប្រជុំបានឯកភាពពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងក្រសួងវិនិយោគឥណ្ឌូនេស៊ី។ កិច្ចប្រជុំក៏បានស្វាគមន៍ចំពោះបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុនឥណ្ឌូនេស៊ី Perum BULOG ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកម្មកសិកម្ម ពោលគឺរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ និងឃ្លាំងស្តុកទំនិញនៅកម្ពុជា។ កិច្ចប្រជុំនេះមានការពិភាក្សាយ៉ាងទូលំទូលាយលើវិស័យសំខាន់ៗផ្សេងទៀតនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមមានថាមពល បច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង (ICT) សុខាភិបាល កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការគ្រប់គ្រងអាងទន្លេ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើឌីជីថលូបនីយកម្ម និងលើការងារ និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ ដោយបានចែករំលែកនូវទស្សនៈស្តីពីសារៈសំខាន់ដ៏សំខាន់នៃសន្តិភាពសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាលើបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិមួយចំនួន។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ី ក៏បានអះអាងពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្កើនការគាំទ្រគ្នា និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើឆាកអន្តរជាតិ។ កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានបញ្ចប់ដោយការចុះហត្ថលេខាលើកំណត់ហេតុនៃកិច្ចប្រជុំ 5th JCBC។ កិច្ចប្រជុំលើកទី៦ នៃ JCBC នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីក្នុងឆ្នាំ២០២៦។ គួរជម្រាបថា កម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំ JCBC លើកទី៥ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារដល់ថ្ងៃពុធ។ កាលពីថ្ងៃពុធ លោកស្រី Retno L.P. Marsudi បានចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅវិមានសន្តិភាព។ ស្របពេលដែលឆ្នាំនេះ ជាខួបលើកទី៦៥ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោកស្រី Retno L.P. Marsudi បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះវឌ្ឍនភាពនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរ និងបានពិភាក្សាអំពីវិធីបន្តជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីលើវិស័យសក្តានុពលសំខាន់ៗ ដូចជាសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម កសិកម្ម ទេសចរណ៍ និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន ក៏ដូចជាវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខ។",លោកប្រធានព្រឹទ្ធសភា ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឱ្យមានការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីអ្នកវិនិយោគជប៉ុនក្នុងគម្រោងប្រឡាយ Funan Techo ក្នុងជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិជប៉ុន Kihara Minoru។ លោក ហ៊ុន សែន បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃប្រឡាយប្រវែង ១៨០ គីឡូម៉ែត្រ ដែលនឹងបម្រើជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់ដឹកជញ្ជូនទំនិញឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជា និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ច។ លោកបានស្វាគមន៍ចំពោះការចូលរួមរបស់ជប៉ុននៅក្នុងគម្រោងនេះ ជាពិសេសនៅក្នុងផ្នែកដូចជាកំពង់ផែ និងបច្ចេកវិទ្យាដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹក។ អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសង្គម លោកបណ្ឌិត ជ័យ តិច បានលើកឡើងពីជំនាញរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹក ដែលធ្វើឲ្យការវិនិយោគរបស់ពួកគេមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​បាន​សរសើរ​ការ​សាងសង់​ប្រឡាយ​ថា​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ការ​ឯកភាព​ជាតិ និង​ការពារ​ជាតិ។ "វេទិកាបណ្តាញអេកូទេសចរណ៍បឹងទន្លេសាបប្រចាំឆ្នាំលើកទី១ ក្រោមប្រធានបទ “ការពង្រឹងសេវាកម្មទេសចរណ៍ និងអេកូទេសចរណ៍ឆ្ពោះទៅរកការលើកកម្ពស់ជីវភាពសហគមន៍ និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិបឹងតំបន់ទន្លេសាបប្រកបដោយនិរន្តរភាព” បានចាប់ផ្តើមកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ អញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងវេទិកានេះ លោក សុខ សូកេន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍បានមានប្រសាសន៍ថា បឹងទន្លេសាបមានសក្តានុពលយ៉ាងធំធេងសម្រាប់សហគមន៍ទេសចរណ៍ និងអេកូទេសចរណ៍ ដែលនឹងជួយកម្ពុជាក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មផលិតផលទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ។ វេទិកានេះមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធពីវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាដៃគូ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងសហគមន៍ជុំវិញតំបន់ទន្លេសាប ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ លោក សុខ សូកេន ដែលជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍសហគមន៍ទេសចរណ៍និងអេកូទេសចរណ៍ផងដែរនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា ការអភិវឌ្ឍអេកូទេសចរណ៍និងសហគមន៍ទេសចរណ៍ គឺជាយន្តការមួយដ៏សមស្របសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដែលផ្ដល់ឱកាសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានអាចចូលរួមយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការសម្រេចចិត្តនិងទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ផ្ទាល់ពីទេសចរណ៍ ជាពិសេសការចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋាន និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិងចំណាកស្រុករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មាធិការជាតិ និងដៃគូពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសអង្គការសម្ព័ន្ធភាពដើម្បីអភិរក្សធនធានជលផល (FACT) និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់ រួមទាំងសហភាពអឺរ៉ុប និងអង្គការអុកស្វាមកម្ពុជា សម្រាប់ការគាំទ្រដល់បណ្តាញអេកូទេសចរណ៍តំបន់បឹងទន្លេសាប (TEN)។ លោកបានលើកឡើងថា “ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា TEN បាននឹងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សសហគមន៍ទេសចរណ៍ទន្លេសាប និងអេកូទេសចរណ៍ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ស្របតាមគោលនយោបាយជាតិអេកូទេសចរណ៍ឆ្នាំ ២០១៩-២០៣០”។ រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្តរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាពសង្គម សន្តិភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ពេញលេញ និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។ លោកបានបន្ត​ថា សន្តិភាព​បាន​ធានា​ដល់​វិស័យ​ទេសចរណ៍​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​ត្រូវ​បាន​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ចាត់​ទុក​ថា​ជា “មាស​បៃតង”។ វាសម្រេចបាននូវកំណើនជាវិជ្ជមានជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលរួមចំណែកជិត១៣ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប និងផ្តល់ការងារជាច្រើនរួមទាំងដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា “ទន្ទឹមនឹងនោះ រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ បានដាក់ចេញនូវដំណាក់កាលទី១ នៃយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ ដែលចាត់ទុកវិស័យទេសចរណ៍ជាវិស័យអាទិភាពសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ជាក់ស្តែង យុទ្ធសាស្រ្តនេះបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍បន្ថែមទៀត”។ លោកបានសម្តែងការគាំទ្រក្នុងការរៀបចំវេទិកាបណ្តាញអេកូទេសចរណ៍ធម្មជាតិបឹងទន្លេសាបជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ លោកក៏បានគាំទ្រវេទិកាស្រដៀងគ្នានេះសម្រាប់តំបន់អេកូទេសចរណ៍អាទិភាពជាតិចំនួនប្រាំផ្សេងទៀត រួមមានតំបន់អេកូទេសចរណ៍នៅឧទ្យានជាតិព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន-នរោត្ដមភ្នំគូលែន តំបន់អេកូទេសចរណ៍ភ្នំក្រវាញ តំបន់អេកូទេសចរណ៍ឆ្នេរ តំបន់អេកូទេសចរណ៍ព្រៃឡង់ និងតំបន់អេកូទេសចរណ៍ឦសាន។ លោក យុក សេងឡុង នាយកប្រតិបត្តិ អង្គការសម្ព័ន្ធភាពដើម្បីអភិរក្សធនធានជលផល (FACT) និងជាអនុប្រធានអចិន្ត្រៃយ៍នៃបណ្តាញអេកូទេសចរណ៍ធម្មជាតិបឹងទន្លេសាប បានគូសបញ្ជាក់ពីគោលបំណងសំខាន់នៃវេទិកាប្រចាំឆ្នាំលើកដំបូងដោយនិយាយថា វាផ្តល់ឱកាសដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងការអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័នសាធារណៈ ជាតិ និងអន្តរជាតិ អង្គការ និងវិស័យឯកជន បង្កើតឱកាសសម្រាប់ការលក់ និងប្រើប្រាស់ផលិតផល និងសេវាកម្មទេសចរណ៍/អេកូទេសចរណ៍សហគមន៍។ លោបានបន្តថា “វេទិកាប្រចាំឆ្នាំលើកដំបូងនឹងក្លាយជាឱកាសមួយដើម្បីបង្ហាញពីគោលដៅទេសចរណ៍ធម្មជាតិរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការចូលរួម និងការបំផុសគំនិតពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើន”។ វេទិកានេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗ លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីគំនិតផ្តួចផ្តើមអេកូទេសចរណ៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងអាចឱ្យសហគមន៍មូលដ្ឋានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍អេកូទេសចរណ៍នៅតំបន់ទន្លេសាប។",ច្រករបៀងវប្បធម៌កម្ពុជា-ចិន ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឱ្យកាន់តែច្រើន។ ច្រករបៀងនេះមានការតាំងពិពណ៌អន្តរកម្ម ការបង្ហាញពហុព័ត៌មាន និងការសម្តែងវប្បធម៌ ដើម្បីបង្ហាញពីបេតិកភណ្ឌនៃប្រទេសទាំងពីរ។ វា​មាន​គោលបំណង​រំលេច​ទិសដៅ​ទេសចរណ៍​សំខាន់ៗ តំបន់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​តំបន់​ទេសចរណ៍​វប្បធម៌ ជំរុញ​ទេសចរណ៍ និង​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ គម្រោង​នេះ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​កម្ពុជា និង​ចិន ដោយ​ផ្តោត​លើ​ការ​បង្កើន​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ចិន​មក​កម្ពុជា​។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះស្របនឹងឆ្នាំប្តូរប្រាក់រវាងប្រជាជន និងប្រជាជនកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ ដែលមានការកើនឡើងចំនួន ៤១.៥% នៃចំនួនភ្ញៀវទេសចរណ៍ចិននៅដើមឆ្នាំ ២០២៤។ "ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានអោយដឹងថា ប្រព័ន្ធធនាគាររបស់កម្ពុជានៅតែបន្តមានភាពធន់ទាំងមូលធន និង សន្ទនីយភាពទោះបីជាឥណទាន និងប្រាក់ចំណេញបានធ្លាក់ចុះក៏ដោយ។ ប្រាក់កម្ចីបានកើនឡើង ២,៦ ភាគរយដល់ ២៣៨,១ ទ្រីលានរៀល (៥៩ ពាន់លានដុល្លារ) ខណៈដែលប្រាក់បញ្ញើបានកើនឡើង ១៣,៤ ភាគរយដល់ ២០៩,៩ ទ្រីលានរៀល (៥១,៩ ពាន់លានដុល្លារ) ក្នុងឆមាសទី១ឆ្នាំ២០២៤។ ឧស្សាហកម្មធនាគារហាក់ដូចជាកំពុងឆ្ពោះទៅរកការធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ២០២៤ ហើយដើម្បីមានកំណើនលុះត្រាតែតម្រូវការប្រាក់កម្ចីកើនឡើងក្នុងពាក់កណ្តាលឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ធនាគារបានឃើញកំណើនប្រាក់កម្ចីទាបបំផុត ២,៦ ភាគរយនៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤ ដល់ ៥៨,៩ ពាន់លានដុល្លារ។ នៅឆ្នាំ២០២៣ ឧស្សាហកម្មធនាគារមានកំណើនឥណទានយឺតបំផុតក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ ក្នុងអត្រា ៤,៨ ភាគរយដល់៥៧,៦ ពាន់លានដុល្លារ។ ធនាគារត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ដោយការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រោយ ជំងឺ Covid ជម្លោះរុស្ស៊ី – អ៊ុយក្រែន និងវិបត្តិអចលនទ្រព្យនៅក្នុងប្រទេស។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានចាត់ទុកកំណើនឥណទានយឺតដោយសារការងើបឡើងវិញខ្សោយនៅក្នុងវិស័យមួយចំនួន។ ” ឥណទាន និងប្រាក់ចំណេញបានធ្លាក់ចុះ ដោយសារការចំណាយលើមូលនិធិបានកើនឡើង ហើយកំណើនឥណទានបានធ្លាក់ចុះដោយសារតែការងើបឡើងវិញខ្សោយនៃវិស័យមួយចំនួន រួមជាមួយនឹងការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្នរបស់គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ។” ធនាគារត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីរបស់ពួកគេ ខណៈដែលដំណើរការប្រាក់កម្ចីរបស់ពួកគេបានប្រឈមជាមួយនឹងវិបត្តិអចលនទ្រព្យ។ អត្រាប្រាក់កម្ចីមិនដំណើរការ (NPL) មានកម្រិតខ្ពស់រហូតដល់ ៥,៤ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ធនាគារិកនិយាយថា ស្ថានភាពជាក់ស្តែងគឺប្រសើរជាងតួរលេខដែលបានបង្ហាញ។ មិនថាវាជា កំណើនឥណទាន ៤,៨ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ឬ ២,៦ ភាគរយនៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤ នេះគឺជាតួលេខរួមបញ្ចូលគ្នានៃកំណើនប្រាក់កម្ចីរបស់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MFIs) និងធនាគារ។ លោក រ័ត្ន សោភ័ណ អគ្គនាយកធនាគារ មេយប៊ែង និងជាប្រធានសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា (ABC) បានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ថា ប្រសិនបើគេសម្លឹងមើលតែកំណើនឥណទានរបស់ធនាគារ នោះតួលេខអាចបង្ហាញពីការធានាបន្ថែមទៀត។ “សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានរាយការណ៍ពីកំណើនឥណទានចំនួន ៤,៨ ភាគរយ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកក្រឡេកមើលតែតួលេខនៃការរីកចម្រើនរបស់ធនាគារ វាមានចំនួន ១៤ ភាគរយ។ កំណើនឥណទានរបស់ធនាគារមាន១៤ភាគរយគឺខ្ពស់ជាងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ប៉ុន្តែនៅតែទាបជាងឆ្នាំមុនច្រើន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្រិតនៃកំណើននេះគឺមានសុខភាពល្អ និងមាននិរន្តរភាពជាងមុន” ។ លោកបានបន្តថា ឆ្ពោះទៅមុខសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារអាចនឹងមានកំណើនឥណទាន១០ ភាគរយ។ ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានដ៏ធំរបស់ខ្លួន តួលេខកំណើនទៅមុខគួរមានប្រហែល ១០ ភាគរយ ឬប្រហែល ២ ដងនៃអត្រាកំណើនផលិតផលសរុបក្នុងស្រុកដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីកម្រិតនៃស្ថិរភាពទីផ្សារ និងមាននិរន្តរភាពជាងក្នុងរយៈពេលវែង»។ អ្នកវិភាគបានព្យាករថាកំណើនធនាគារក្នុងរយៈពេល២០ភាគរយកន្លងមកគឺមិនអាចទៅរួចទៀតទេ។ របាយការណ៍របស់ Yuanta Securities បានបង្ហាញថា “វាមានសារសំខាន់សម្រាប់វិស័យធនាគាររបស់កម្ពុជា ក្នុងនាមជាអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីក្នុងស្រុកដ៏សំខាន់ ក្នុងការតាមដានពីអត្រាកំណើន និងរក្សាសមាមាត្រប្រកបដោយនិរន្តរភាពឆ្ពោះទៅមុខ។ ឧទាហរណ៍ វិស័យឯកជនក្នុងស្រុកនៅតែមានឱកាសសម្រាប់កំណើនពីរខ្ទង់ចំនួន១០ភាគរយសម្រាប់រយៈពេល៥ ឆ្នាំខាងមុខ បន្ទាប់មកបន្តកើនឡើងក្នុងអត្រារំពឹងទុកនៃកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបបន្ទាប់បន្សំប្រមាណ ៧ភាគរយ ខណៈដែលរក្សាបាននូវសមាមាត្រដែលបានកែសម្រួលប្រហែល១៤០ ភាគរយ។ ” របាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានបន្តថា ខណៈដែលប្រាក់កម្ចីបានកើនឡើង ២,៦ ភាគរយដល់ ២៣៨,១ ទ្រីលានរៀល (៥៨,៩ ពាន់លានដុល្លារ) ប្រាក់បញ្ញើបានកើនឡើង ១៤,៤ ភាគរយដល់ ២០៩,៩ ទ្រីលានរៀល (៥១,៩ ពាន់លានដុល្លារ) សម្រាប់ឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤ ។ “ប្រព័ន្ធធនាគារនៅតែបន្តមានភាពធន់ទាំងមូលធន និងសន្ទនីយភាព”។ ហើយមូលធនរបស់ធនាគារបានកើនឡើង ៩,៧ ភាគរយដល់ ៤០,១ ទ្រីលានរៀល (៩,៩ ពាន់លានដុល្លារ) ក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤។ ក្នុងឆមាសទីមួយ ធនាគារមានគណនីដាក់ប្រាក់ចំនួន ២១,៣ លានគណនី និងគណនីឥណទានចំនួន៤លាន។ របាយការណ៍នេះក៏បានបន្ថែមថា ទ្រព្យសកម្មធនាគារបានកើនឡើង ១៤,៤ ភាគរយបើធៀបនឹងឆ្នាំមុន ដល់ ៣២៨,៥ ទ្រីលានរៀល (៨១,៣ ពាន់លានដុល្លារ)។ នៅពេលនិយាយអំពីប្រាក់កម្ចីដែលផ្តល់ដល់វិស័យសំខាន់ៗដូចជា ពាណិជ្ជកម្មលក់រាយ ប្រាក់កម្ចីទិញផ្ទះ អចលនទ្រព្យ និងកម្ចីសំណង់ បានឃើញមានកំណើនមធ្យម ខណៈដែលវិស័យផ្សេងទៀតមានកំណើនមិននសូវខ្លាំថ។ ទិន្នន័យរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានបង្ហាញថា ពាណិជ្ជកម្មលក់រាយបានកើនឡើង ១៧,៤ ភាគរយ កម្មសិទ្ធិផ្ទះ ១២,៦ ភាគរយ អចលនទ្រព្យ ១១,៣ ភាគរយ ប្រាក់កម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន ១០,១ ភាគរយ សំណង់ ៩,៧ ភាគរយ កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ៨,៩ ភាគរយ ពាណិជ្ជកម្មលក់ដុំ ៨,៨ ភាគរយ ផលិតកម្ម ៤,៤ ភាគរយ សណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋាន ៣,៨ ភាគរយ និងវិស័យផ្សេងទៀតមានចំនួន១៣ ភាគរយ។ ប៉ុន្តែ កំណើនឥណទាននៅពាក់កណ្តាលក្រោយនៃឆ្នាំ២០២៤ ក៏អាចរងផលប៉ះពាល់ដោយប្រាក់កម្ចីខូច និងជំហរប្រុងប្រយ័ត្ននៃការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីផងដែរ។ ដូចដែលទិន្នន័យបានបង្ហាញ ប្រាក់កម្ចីកាន់តែច្រើនមានហានិភ័យដោយសារមានសងត្រលប់មកវិញយឺតនៅក្នុងត្រីមាសខាងមុខនេះ។ កម្ចីមិនដំណើរការ (NPLs) ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ បានកើនឡើង២៣ ភាគរយដល់ ៣,១៩ ពាន់លានដុល្លារក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ពី ២,៦០ ពាន់លានដុល្លារគិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។ អត្រា NPL ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ បានបង្ហាញពីកាព្រួយបារម្ភ ដោយធនាគារបានរាយការណ៍អំពីអត្រា NPL ៥,៤ ភាគរយ និង MFIs ៦,៧ ភាគរយ។ ខណៈដែលអត្រា NPL សម្រាប់ធនាគារមានរហូតដល់ ៥,៥០ ភាគរយគិតត្រឹមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ពី ៤,៥២ ភាគរយគិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។ សម្រាប់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ វាបានកើនឡើងដល់ ៦,២៣ ភាគរយនៅក្នុងខែឧសភានេះ ពី ៤,៨៧ ភាគរយកាលពីខែធ្នូ។ វិស័យនេះកំណត់ប្រាក់កម្ចីដែលមិនបានបង់លើសពី៩០ ថ្ងៃថាជាការសងត្រឡបមកវិញយឺត។ ហើយតាមនិយមន័យនេះ ប្រាក់កម្ចីខូចអាចកើនឡើង។ ប្រាក់កម្ចីដែលមិនទាន់បានបង់ប្រាក់សម្រាប់រយៈពេល៣០ ថ្ងៃ ឬច្រើនជាងនេះបានកើនឡើង២៨ ភាគរយដល់ ៤,៣៩ ពាន់លានដុល្លារក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ពី ៣,៤៤ ពាន់លានដុល្លារក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។ និន្នាការមួយទៀតគឺថាខណៈដែលកំណើនធនាគារត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងខ្ពស់ជាងកំណើនគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ហើយក៏មិនខុសពីសមាមាត្រនៃប្រាក់កម្ចីខូចរបស់ធនាគារធៀបនឹងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ទិន្នន័យបង្ហាញថា ភាគច្រើននៃប្រាក់កម្ចីខូចមានមកពីឧស្សាហកម្មធនាគារ។ ប្រហែល ៨៨ ភាគរយ ឬ ៣,៨៧ ពាន់លានដុល្លារនៃប្រាក់កម្ចីដែលបានទុកចោលរយៈពេល៣០ ថ្ងៃ និងច្រើនទៀតគឺមកពីធនាគារ។ នៅសល់១២ភាគរយ ឬ៤៧០ លានដុល្លារគឺមកពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថយ។ ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះទំនងជានឹងខួចដែលមានប្រហែល ៧,៦៩ ភាគរយនៃសៀវភៅកម្ចីរបស់ឧស្សាហកម្មនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើងពី ៦,០៤ ភាគរយនៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរាយការណ៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជិត ៧លាននាក់ ឬស្មើនឹង ៤១% នៃចំនួនប្រជាជន ត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល (HEF) និងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) ក្នុងរយៈពេលបីខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤។ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារក្រីក្រ គ្របដណ្តប់ប្រជាជនចំនួន 4.7 លាននាក់ (27% នៃចំនួនប្រជាជន) ខណៈដែល ប.ស.ស. ផ្តល់ការធានារ៉ាប់រងសុខភាពសម្រាប់ប្រជាជនចំនួន 2.1 លាននាក់ (12% នៃចំនួនប្រជាជន)។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត សង្កត់ធ្ងន់ថា រដ្ឋាភិបាលផ្តល់អាទិភាពដល់វិស័យសុខាភិបាល ហើយបានកំណត់គោលដៅធានាឱ្យមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាថែទាំសុខភាពសាធារណៈជាសកលនៅឆ្នាំ២០៣៥។ "នៅថ្ងៃអង្គារនេះ លោក ហែម វណ្ណឌី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ បានគូសបញ្ជាក់ពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ដោយមានការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យអង្គភាពសេដ្ឋកិច្ចទាំងនេះអាចឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ។ លោក ហែម វណ្ឌីបានលើកឡើងបែបនេះ ក្នុងឱកាសទទួលគណៈប្រតិភូនេប៉ាល់មកពីក្រសួង-ស្ថាប័ននានាមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដែលមានបំណងស្វែងយល់ពីបទពិសោធន៍របស់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ លោកបានលើកឡើងអំពីសារសំខាន់នៃការប្រមូលទិន្នន័យ និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងច្បាស់លាស់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាបាននូវការអនុវត្តគំនិតផ្តួចផ្តើមប្រកបដោយជោគជ័យ។ គណៈប្រតិភូបំពេញទស្សនកិច្ចបាននិយាយថា ប្រទេសនេប៉ាល់កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាស្រដៀងគ្នានឹងកម្ពុជា និងចង់ស្វែងយល់ពីយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងលើកទឹកចិត្តអ្នកនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ឱ្យអាចឈានចូលក្នុងសេដ្ឋកិច្ចផ្លូវការ។ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធនឹងផ្តល់ជាបច្ច័យដ៏ធំធេងក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។ Hem Vanndy (second left facing), Minister of Industry, Science, Technology and Innovation, outlined Cambodia’s efforts to tackle issues in the informal sector to the Nepalese delegation in Phnom Penh. MISTI គណៈប្រតិភូនេប៉ាល់បានសម្តែងការចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសចំពោះវិធីសាស្រ្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការសម្របសម្រួលអន្តររដ្ឋាភិបាល និងការអភិវឌ្ឍន៍វេទិកាឌីជីថលសម្រាប់ការចុះបញ្ជីនូវិស័យក្រៅប្រព័ន្ធ។ កាលពីដើមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤លោក ហែម វណ្ណឌី រួមជាមួយលោក ហេង សួរ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បានបើកកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យវឌ្ឍនភាពនៃគំនិតផ្តួចផ្តើម និងជំរុញផែនការសកម្មភាពនៃផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ លោក ហេង សួរ បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនូវសមិទ្ធិផលរបស់ក្រសួងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រជាតិ ក្នុងការលើកកម្ពស់ការកសាងសមត្ថភាព ផលិតភាព ក៏ដូចជាភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់អោយដំណើរការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន បន្ទាប់ពីសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។ ក្នុងពិធីសម្ពោធជាផ្លូវការ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា យុទ្ធសាស្ត្រផ្តោតលើការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ស្របតាមអាទិភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកបានពន្យល់ថា “គោលបំណងគឺលើកទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឱ្យចុះឈ្មោះក្នុងប្រព័ន្ធជាផ្លូវការ ដើម្បីឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលអាចគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងធ្វើអន្តរាគមន៍បានលឿន និងទាន់ពេលវេលា”។ សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធគឺជាផ្នែកមួយនៃសេដ្ឋកិច្ចដែលមិនត្រូវបានបង់ពន្ធ ឬត្រួតពិនិត្យដោយរដ្ឋាភិបាល។ ថ្មីៗនេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានចេញសេចក្តីណែនាំ និងនីតិវិធីសម្រាប់ការអនុវត្តអនុក្រឹត្យនេះ ក្នុងគោលបំណងលើកទឹកចិត្តបុគ្គល និងអាជីវកម្មដែលប្រតិបត្តិការក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ឱ្យគោរពតាមកាតព្វកិច្ចពន្ធ។ យោងតាម ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ គោលបំណងនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគឺដើម្បីរួមបញ្ចូលសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធទៅក្នុងប្រព័ន្ធពន្ធផ្លូវការ និងធានាការយកពន្ធត្រឹមត្រូវ និងបទប្បញ្ញត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ ប្រកាសត្រូវបានអនុវត្តចំពោះសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធទាំងអស់ដែលបច្ចុប្បន្នមិនត្រូវបានចុះបញ្ជីជាមួយអាជ្ញាធរពន្ធដារ។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងបុគ្គល អាជីវកម្មខ្នាតតូច និងអង្គភាពផ្សេងទៀតដែលបង្កើតប្រាក់ចំណូល ប៉ុន្តែមិនបានបង់ពន្ធតាមច្បាប់។",ចាប់ពីថ្ងៃទី 1 ខែកញ្ញា កម្ពុជានឹងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូទាត់ទិដ្ឋាការតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិចំនួនបីរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្កើនបទពិសោធន៍សម្រាប់ភ្ញៀវអន្តរជាតិ។ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ប្រកាស​ពី​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​នេះ ក្នុង​គោល​បំណង​កាត់​បន្ថយ​ជួរ និង​តម្រូវ​ការ​ការ​ទូទាត់​សាច់​ប្រាក់។ ប្រព័ន្ធថ្មីនេះនឹងសម្រួលដំណើរការទិដ្ឋាការ ដោយផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្តកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព សុវត្ថិភាព និងងាយស្រួលសម្រាប់អ្នកទេសចរ។ បង្កើតឡើងដោយអ្នកជំនាញក្នុងស្រុក គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងលើកកម្ពស់ការទាក់ទាញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស។ ថ្នាក់ដឹកនាំឧស្សាហកម្មក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការកែលម្អបដិសណ្ឋារកិច្ច និងការដោះស្រាយបញ្ហាដឹកជញ្ជូននឹងលើកកំពស់បទពិសោធន៍ទេសចរណ៍របស់ប្រទេស។ "ទីក្រុង New Delhi ប្រទេសឥណ្ឌា -លោកបណ្ឌិត Subrahmanyam Jaishankar រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌា បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលសហភាពនៃសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌាកំពុងខិតខំពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងវិស័យឌីជីថល ធានាខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងដោះស្រាយផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាមួយបណ្តាប្រទេសនៅទូទាំងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច។ ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានមកពី២៨ ប្រទេសនៅទូទាំងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក រួមទាំងកម្ពុជា លោក Jaishankar បានលើកឡើងថា Quad គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏សំខាន់មួយរបស់ប្រទេសទាំងអស់ដែលមានទីតាំង ផ្សេងគ្នានៃតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទំនិញក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ដោយសារតែសមត្ថភាពនៃបណ្តាប្រទេសនានាបានផ្លាស់ប្តូរ ហើយពិភពលោកនៅតែជួបបញ្ហាប្រឈមឥតឈប់ឈរ។ លោក Randhir Jaiswal រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌា ក៏មានវត្តមានក្នុងឱកាសនោះ ផងដែរ។ លោកបណ្ឌិត Subrahmanyam Jaishankar បានបន្តថា បញ្ហារួមមានការដឹកជញ្ជូនតាមសមុទ្រ គ្រោះមហន្តរាយ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងជំងឺរាតត្បាត ដោយសារបញ្ហាទាំងនេះគឺជាបញ្ហាសកលទូទៅនៅក្នុងពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន។ “នៅក្នុងពិភពលោកដែលប្រកបដោយភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំង ការមានគំនិត និងសហការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការកំណត់សិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ច”។ លោកបានបន្តថា “នៅពេលដែលពិភពលោកផ្លាស់ប្តូរ បញ្ហាប្រឈមថ្មីៗបានមកដល់ ហើយខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់បានផ្លាស់ប្តូរ ដូច្នេះយើងត្រូវបង្កើតសហគមន៍ដែលមានភាពធន់ ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងលើកកម្ពស់ការទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់ដែនឌីជីថល ខណៈដែលប្រទេសនីមួយៗចាប់ផ្តើមដឹងថាវាមានសារសំខាន់ប៉ុណ្ណាក្នុងការមានដៃគូដែលជឿទុកចិត្តបាន ទិន្នន័យដែលត្រូវបានចែករំលែកនឹងត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយសុវត្ថិភាព។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ មូលនិធិស្រាវជ្រាវអ្នកសង្កេតការណ៍ (ORF) បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំមួយដែលដឹកនាំដោយ Harsh V. Pant អនុប្រធានផ្នែកសិក្សា និងគោលនយោបាយការបរទេសនៃ ORF ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម និងភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅ និងស្តាប់នូវទស្សនៈរបស់អ្នកដឹកនាំ។ ក្នុងអំឡុងពេលពិភាក្សា លោក Pant បានរៀបរាប់សង្ខេបពីប្រវត្តិរបស់ ORF ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០ ជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរដោយការអនុវត្តជាក់ស្តែង ហេតុដូច្នេះហើយក្នុងអំឡុងពេលការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសឥណ្ឌាទៅក្នុងសណ្តាប់ធ្នាប់សេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ បញ្ហាប្រឈមជាច្រើនបានលេចឡើង ដែលជំរុញឱ្យមានតម្រូវការសម្រាប់វេទិកាឯករាជ្យដែលអាចបញ្ចេញយោបល់បាន ក៏ដូចជាពិនិត្យបញ្ហានានារបស់ប្រទេស និងជួយបង្កើតការឆ្លើយតបគោលនយោបាយរួម។ នៅពេលដែលកាសែតខ្មែរថាមស៍បានសួរអំពីរបៀបដែលឥណ្ឌាមានបំណងរក្សាតុល្យភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បើទោះបីជាមានការចូលរួមពីប្រទេសចិនក៏ដោយ លោក Pant បាននិយាយថា “ជាក់ស្តែង យើងមិនគួរប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិនដោយផ្អែកលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ប្រាក់ដុល្លារទល់ជាមួយដុល្លារនោះទេ ប៉ុន្តែយើងអាចប្រើប្រាស់ធនធាន និង ជំនាញរួមជាមួយនឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងល្អ ដើម្បីបញ្ជូនលំហូរហិរញ្ញវត្ថុទៅកាន់វិស័យចាំបាច់នានា។ លោកបានបន្ថែមថា “អ្វីដែលឥណ្ឌាអាចផ្តល់ជូនដល់កម្ពុជា គឺការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល ដូចដែលយើងមានជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា និងប្រព័ន្ធឌីជីថល។ Abhishek Sharma ជំនួយការស្រាវជ្រាវនៃកម្មវិធីសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៃ ORF និង Sayantan Haldar ជំនួយការស្រាវជ្រាវរបស់ ORF ក៏មានវត្តមាននៅក្នុងឱកាសនេះដែរ។ យោងតាម ORF វាត្រូវបានបង្កើតឡើងជាលើកដំបូងដោយមានអ្នកសេដ្ឋកិច្ចជាជនជាតិឥណ្ឌា និងអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយដើម្បីបង្ហាញរបៀបវារៈសម្រាប់កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា។ មូលនិធិនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយដោយបញ្ញវន្តល្បីៗ អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ អ្នកដឹកនាំធុរកិច្ច ស្ថាប័ន និងតួអង្គសង្គមស៊ីវិល។ នៅពេលដែលមហាអំណាចថ្មីបានលេចឡើងម្តងទៀតនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ប្រព័ន្ធដែលមានស្រាប់ប្រឈមនឹងបញ្ហានៃការឯកភាពលើសំណុំច្បាប់ថ្មីដើម្បីគ្រប់គ្រង ខណៈដែលគ្រប់គ្រងព្រំដែនថ្មីនៃលំហមហាសមុទ្រ អ៊ីនធឺណិត និងចិត្តមនុស្ស។ ពិភពលោកក៏បន្តដោះស្រាយបញ្ហាដែលជាប់ទាក់ទងនឹងសន្តិសុខ និងយុទ្ធសាស្ត្រ សេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍ ថាមពល និងធនធាន។ នៅពេលដែលប្រទេសឥណ្ឌាចាប់ផ្តើមដើរតួនាទីកាន់តែធំនៅក្នុងសតវត្សទី២១ ORF បន្តនាំយកគំនិតថ្មីៗទៅក្នុងសុន្ទរកថាគោលនយោបាយ និងផ្តល់វេទិកាដល់អ្នកវិភាគជំនាន់ថ្មី។","អត្ថបទរាយការណ៍អំពីការអនុម័តគម្រោងបន្ថែមចំនួន 24 ក្រោម ""កម្មវិធីជំរុញការវិនិយោគពិសេសសម្រាប់ខេត្តព្រះសីហនុ"" ដែលនាំឱ្យចំនួនគម្រោងសរុបកើនឡើងដល់ 85 ។ គម្រោងថ្មីដែលមានតម្លៃ 129 លានដុល្លារត្រូវបានអនុម័តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលដឹកនាំដោយ ហ៊ាន សាហ៊ីប។ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤។ កម្មវិធីដែលផ្តួចផ្តើមឡើងក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត មានគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាសំណង់ដែលមិនទាន់រួចរាល់ និងបោះបង់ចោលក្នុងទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ ជាពិសេសសំណង់ដែលនៅសេសសល់ដោយ វិនិយោគិនចិនតាំងពីឆ្នាំ 2019។ គម្រោង​ដែល​បាន​អនុម័ត​ថ្មី​រួម​មាន​សំណង់​ដែល​កំពុង​បន្ត​និង​ពេល​ខាង​មុខ​ព្រម​ទាំង​ផែនការ​ពង្រីក។ នៅចន្លោះខែកុម្ភៈ និងខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 គម្រោងចំនួន 61 ដែលមានតម្លៃប្រហែល 3.7 ពាន់លានដុល្លារក៏ត្រូវបានអនុម័តផងដែរ។ កម្មវិធីនេះផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ ដូចជាការលើកលែងពន្ធ និងការគាំទ្រផ្នែករដ្ឋបាល ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគនៅក្នុងតំបន់។ វិធានការទាំងនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ និងដោះស្រាយវិបត្តិដែលបណ្តាលមកពីការអភិវឌ្ឍន៍ជាប់គាំងក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ ដែលជាទីក្រុងដែលមានសក្តានុពលទេសចរណ៍កើនឡើង។ រដ្ឋាភិបាលបានរកឃើញអគារមិនទាន់រួចរាល់ចំនួន ៣៦២ នៅក្នុងតំបន់គិតត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤។ កំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃការវិនិយោគក្នុងខេត្តព្រះសីហនុចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦ ដែលជំរុញដោយអ្នកវិនិយោគចិនភាគច្រើនត្រូវបានរំខានដោយបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ចសង្គម រួមទាំងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩។" "អភិបាលខេត្តតាកែវ លោក វ៉ី សំណាង នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានឯកភាពលើសំណើបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZ) លើផ្ទៃដីទំហំ ៣២ហិចតា ក្នុងស្រុកបាទី ដោយសភាពាណិជ្ជកម្មចិនឆាវសាន (Chaoshan)។ ក្នុងជំនួបជាមួយលោក តាំង ឡាក់ហាវ ( Taing Lak Hao) ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មចិនឆាវសាន នៅសាលាខេត្តតាកែវ ដោយលោកអភិបាលខេត្តបានមានប្រសាសន៍ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសខេត្តតាកែវ នឹងជួយបង្កើតការងារបន្ថែមដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្ត កាត់បន្ថយការធ្វើចំណាកស្រុក និងបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចជារួម។ លោក សំណាង បានបន្តថា អាជ្ញាធរខេត្តនឹងជួយសម្រួលគ្រប់នីតិវិធីសម្រាប់អ្នកវិនិយោគក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនេះ។ ក្នុងឱកាសនោះ លោកអភិបាលខេត្ត ក៏បានស្នើដល់លោក ហាវ បន្តជួយទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ មកបណ្តាក់ទុននៅខេត្តតាកែវ បន្ថែមទៀត ដោយលោកថា អាជ្ញាធរខេត្តតែងតែត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច ដើម្បីគាំទ្រអ្នកវិនិយោគ និងសម្រួលនីតិវិធី។ ក្នុងឱកាសជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយអភិបាលខេត្ត លោក ហាវ បានស្នើឱ្យលោកអភិបាលខេត្ត ជួយសមាគមបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនៅស្រុកបាទី លើផ្ទៃដី ៣២ ហិកតា។ ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្ម ក៏បានសន្យាថានឹងខិតខំកៀរគរអ្នកវិនិយោគមកបើករោងចក្របន្ថែមទៀតនៅខេត្តតាកែវ ដើម្បីបង្កើតការងារបន្ថែមជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ ក្នុងនាមសភាពាណិជ្ជកម្ម លោក ហាវ ក៏បានឧបត្ថម្ភអង្ករចំនួន ១០តោន ទឹកសុទ្ធ ៥០០កេស និងថវិកា ១០លានរៀល ជូនរដ្ឋបាលខេត្តតាកែវ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ និងចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តដែលកំពុងជួបការលំបាកផងដែរ។ យោងតាមច្បាប់របស់ BNG Legal គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១ មានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសចំនួន ៥៤ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលលាតសន្ធឹងទូទាំងប្រទេស ដោយតំបន់នៅខេត្តព្រះសីហនុនៅភាគខាងត្បូងរហូតដល់រាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមទីប្រជុំជនជាប់ព្រំដែនដូចជាបាវិត។ SEZs ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយច្បាប់ចំនួនពីរដែលប្រទេសកម្ពុជាបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០០៥ តាមអនុក្រឹត្យលេខ ១៤៧ ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅររបស់ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងអនុក្រឹត្យលេខ ១៤៨ ស្តីពីការបង្កើត និងការគ្រប់គ្រងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស។ មុខងារនៃតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនេះ គឺជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តាមរយៈការសម្របសម្រួលការលើកទឹកចិត្តសម្រាប់ការវិនិយោគ ជាពិសេសក្នុងវិស័យកាម្មន្តសាល។ ច្បាប់ថ្មីស្តីពីការវិនិយោគរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់ការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ដែលជាមធ្យោបាយទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសកាន់តែច្រើនមកកាន់ប្រទេស។ ក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា បានផ្តល់ភ្លើងខៀវដល់គម្រោងវិនិយោគថ្មី និងពង្រីកចំនួន១៩០គម្រោង នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស។ គម្រោងទាំងនេះតំណាងឱ្យការវិនិយោគក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៣,២ ពាន់លានដុល្លារ ហើយត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងបង្កើតឱកាសការងារចំនួន ១៦៨.៥៧២ កន្លែងសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ កម្ពុជាក៏បានទទួលការវិនិយោគពីចិនយ៉ាងច្រើននៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសរបស់ខ្លួន។ ឧទាហរណ៍មួយគឺតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសក្រុងព្រះសីហនុ (SSEZ) ដែលជាការបណ្តាក់ទុនរួមគ្នារវាងក្រុមហ៊ុនចិន និងកម្ពុជា ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ គម្រោងសំខាន់មួយក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវរបស់ចិន (BRI) តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទំហំ ១១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ បច្ចុប្បន្នមានរោងចក្រចំនួន ១៧៥ មកពីប្រទេសចិន អឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងតំបន់ផ្សេងទៀត ដែលបង្កើតការងារក្នុងស្រុកប្រមាណ ៣០,០០០កន្លែង។ ទំហំនៃការនាំចូល និងការនាំចេញឆ្លងកាត់តំបន់នេះបានកើនឡើងដល់ ២,៧ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១០ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៣ កើនឡើង ៣៣ភាគរយ ធៀបនឹងរយៈពេលមួយឆ្នាំ។"," ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រារព្ធពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់គម្រោងប្រឡាយហ្វូណនតេជោ ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លាស់ប្តូរតម្លៃ 1.7 ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។ ប្រឡាយ​ប្រវែង ១៨០ គីឡូម៉ែត្រ​នេះ​នឹង​តភ្ជាប់​ព្រែក​តាកែវ​ក្នុង​ខេត្តកណ្តាល​ទៅ​ខេត្ត​កែប ពង្រឹង​ពាណិជ្ជកម្ម ភស្តុភារ និង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​។ គម្រោង​នេះ​ចែក​ចេញ​ជា​ពីរ​ផ្នែក ដោយ​មាន​ការ​វិនិយោគ​ពី​ក្រុមហ៊ុន​កម្ពុជា និង​ចិន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងពីសក្តានុពលរបស់ព្រែកជីក ក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ទាក់ទាញការវិនិយោគ និងបង្កើតការងារ។ គម្រោងនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងពង្រឹងជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក។ វាក៏នឹងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងទាក់ទាញការវិនិយោគថ្មីៗនៅតាមផ្លូវរបស់ខ្លួន។ ប្រឡាយនេះគ្រោងនឹងដំណើរការនៅឆ្នាំ២០២៨។" "​របាយការណ៍​ថ្មី​មួយ​ដោយ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កៅស៊ូ​នៃ​ក្រសួង​កសិកម្ម​ ​រុក្ខា​ប្រមាញ់​ ​និង​នេសាទ​កាលពី​ថ្ងៃអាទិត្យ​ ​បាន​បង្ហាញ​ ​ការនាំចេញ​កៅស៊ូ​ពី​ខែ​មករា​ ​ដល់​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​មាន​ចំនួន​សរុប​ ​១​៧​៣​,​៩​១​៥​ ​តោន​នៃ​ជ័រកៅស៊ូ​ធម្មជាតិ​។​ ​តួលេខ​នេះ​គឺជា​ការ​កើន​ឡើង​តិចតួច​នៃ​ ​១​,​៧​២​ ​ភាគរយ​ ​ពី​ ​១​៧​០​,​៩​៦​៨​ ​តោន​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​យោង​តាម​លោក​ ​ឃុន​ ​កក្កដា​ ​អគ្គនាយក​ស្តីទី​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កៅស៊ូ​ ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​តម្លៃ​ជ័រកៅស៊ូ​មួយ​តោន​ជាមធ្យម​គឺ​មាន​តម្លៃ​ ​១​,​៥​៤​៧​ ​ដុល្លារ​ ​ចាប់ពី​ខែ​មករា​ ​ដល់​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​តួលេខ​នេះ​គឺ​ខ្ពស់​ជាង​ជិត​ ​១​៤​៧​ដុល្លារ​ ​បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​គោលដៅ​នាំចេញ​កៅស៊ូ​កម្ពុជា​ជា​ចម្បង​គឺ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ ​វៀតណាម​ ​សិង្ហបុរី​ ​និង​ចិន​។​ ​របាយការណ៍​បាន​បន្ត​ឲ្យដឹង​ថា​ ​ដើមកៅស៊ូ​ត្រូវ​បាន​ដាំ​ដុះ​នៅ​លើ​ផ្ទៃដី​ ​៤​០​៧​,​១​៧​២​ ​ហិកតា​។​ ​ក្នុង​នោះ​ ​ដើមកៅស៊ូ​ចំនួន​ ​៣​២​០​,​១​៨​៤​ ​ហិកតា​ ​ស្មើនឹង​ ​៧​៨​,​៦​ ​ភាគរយ​ ​គឺ​គ្រប់​អាយុ​អាច​ចៀរ​ជ័រ​បាន​។​ ​លោក​ ​P​h​i​lip​p​e​ ​M​onn​in​ ​នាយក​គ្រប់គ្រង​ចម្ការ​កៅស៊ូ​មេមត់​ ​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ថា​ “​ឧស្សាហកម្ម​កៅស៊ូ​កំពុង​ប្រឈមមុខនឹង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ដ៏​សំខាន់​ជាមួយនឹង​ការ​បង្កើត​រោងចក្រ​សំបក​កង់​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​៖​ ​«​ចាប់តាំង​ពី​ការ​ដាំ​កៅស៊ូ​នៅ​ឆ្នាំ​១​៩​១​០​ ​មក​ ​កម្ពុជា​តែងតែ​នាំចេញ​កៅស៊ូ​ដែល​ផលិត​នៅ​ទីនេះ​»​។​ ​លោក​ ​M​onn​in​ ​បាន​ពន្យល់​ថា​ ​ក្នុង​ទ​ស្ស​វត្សរ៍​ទី​៦​០​ ​រោងចក្រ​ផលិត​ក្នុងស្រុក​តិចតួច​បាន​និង​កំពុង​ផលិត​សំបក​កង់​របស់​កម្ពុជា​។​ ​វា​ត្រូវ​បាន​បិទ​ដោយ​គ្មាន​កំណត់​នៅដើម​ទសវត្សរ៍​ទី​៩​០​។​ ​បន្ទាប់មក​ ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំមុន​មក​ ​រោងចក្រ​សំបក​កង់​ដ៏​ធំ​ ​បម្រុង​នឹង​ស្នើ​រ​សុំ​មួយ​ផ្នែក​ធំ​នៃ​ផលិតកម្ម​ក្នុងស្រុក​ ​ទាក់ទង​នឹង​បរិមាណ​។​ ​ជាអកុសល​ ​គុណភាព​ដែល​ផលិត​ដោយ​រោងចក្រ​បច្ចុប្បន្ន​មិន​ត្រូវគ្នា​នឹង​គុណភាព​ដែល​បាន​ស្នើសុំ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​សំបក​កង់​នោះ​ទេ​។​ ​ស្ថានភាព​នេះ​គឺជា​បញ្ហា​ប្រឈម​ពិតប្រាកដ​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​សំបក​កង់​កំពុង​នាំចូល​កៅស៊ូ​ពី​ប្រទេសជិតខាង​ជំនួស​វិញ​ ​ដែល​មិនទាន់​បំពេញ​តាម​តម្រូវ​ការ​នៅឡើយ​។​ ​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​តូច​ៗ​ ​ស្ថានការណ៍​រឹត​តែ​អាក្រក់​។​ ​លោក​ ​M​onn​in​ ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ពួកគេ​នៅតែ​នាំចេញ​វត្ថុធាតុដើម​របស់​ពួកគេ​ដោយ​មិន​មានឱកាស​កែច្នៃ​វា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ “​បញ្ហា​ចម្បង​គឺ​ការ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹក​ចេញពី​រោងចក្រ​។​ ​ដំណើរការ​ត្រូវការ​អាស៊ី​ត​ដើម្បី​ចាក់​ជាដុំ​កៅស៊ូ​(​coagulate​)​។​ ​អាស្រ័យហេតុនេះ​ ​ទឹក​មិន​អាច​បញ្ចេញ​ដោយ​ផ្ទាល់​ទៅ​ក្នុង​បរិស្ថាន​បានទេ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​រោងចក្រ​ទាំងអស់​ត្រូវការ​ត​ម្លើ​ង​ឧបករណ៍​ ​ឬ​ប្រព័ន្ធ​ប្រព្រឹត្ត​កម្ម​។​ ​ការ​អនុវត្ត​កសិកម្ម​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​ចម្ការ​កៅស៊ូ​ ​តម្រូវ​ឱ្យ​ដី​គ្របដណ្ដប់​ជាជួរ​ៗ​ ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​លូតលាស់​ ​សម្រាប់​រយៈពេល​ពី​ ​៦​ ​ទៅ​ ​៧​ឆ្នាំ​។​ ​ដំណាំ​គម្រប​ដែល​បាន​បញ្ជាក់​គឺ​តម្រូវ​ឱ្យ​ជៀសវាង​ការភ្ជួររាស់​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដោយ​ប្រើ​ត្រាក់ទ័រ​ ​និង​ឱ្យ​មាន​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ដី​ដោយ​មិន​មានការ​ហូរច្រោះ​។​ ​លោក​ ​M​onn​in​ ​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​យើង​បាន​នឹង​កំពុង​ធ្វើ​ការសាកល្បង​ឧស្សាហកម្ម​លើ​ដំណាំ​គម្រប​នៅ​ក្នុង​ចម្ការ​របស់យើង​តាំងពី​ឆ្នាំ​២​០​២​១​ ​ហើយ​លទ្ធផល​បឋម​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​គុណភាព​ដី​»​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ការសាកល្បង​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​តាមដាន​ដោយ​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​កៅស៊ូ​កម្ពុជា​។​ ​កាលពីដើម​ឆ្នាំនេះ​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ស្នើ​ទៅ​រោងចក្រ​ផលិត​សំបក​កង់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ឲ្យ​ជ្រើសរើស​កៅស៊ូ​ក្នុងស្រុក​សម្រាប់​ផលិត​។​ ​នេះ​នឹង​ជួយ​បង្កើត​ទី​ផ្សារ​សម្រាប់​កសិករ​កៅស៊ូ​កម្ពុជា​។​ ​ក្នុងរយៈពេល​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​មានការ​កើន​ឡើង​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ផលិត​សំបក​កង់​របស់​កម្ពុជា​។​",រដ្ឋបាលជលផល (FiA) និងអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNIDO) កំពុងជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យជលផលរបស់កម្ពុជា សហការជាមួយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចជលផល (FCA) ដើម្បីបំពេញតាមស្តង់ដារសុវត្ថិភាពចំណីអាហារដែលត្រូវការសម្រាប់ការនាំចេញត្រី និងផលិតផលជលផល ជាពិសេសទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប។ FiA បានអនុវត្តប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពចំណីអាហារស្របតាមស្តង់ដារសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីធានាបាននូវសុចរិតភាពនៃការនាំចេញ និងកំពុងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយប្រទេសមួយចំនួនដើម្បីពង្រីកការចូលប្រើប្រាស់ទីផ្សារ។ FCA កំពុងរៀបចំសវនកម្ម EU ដើម្បីទទួលបានការទទួលស្គាល់សម្រាប់ផលិតផលត្រីកម្ពុជា ដោយមានគោលដៅនាំចេញទៅ EU នៅឆ្នាំក្រោយ។ បច្ចុប្បន្ននេះ សហគ្រាសចំនួន ១៧ បានទទួលត្រាគុណភាពកម្ពុជា (CQS) ដែលមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការនាំចេញអន្តរជាតិ។ "របាយការណ៍​របស់​សហ​ព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​បាន​បង្ហាញ​កាល​ពីម្សិលមិញ​ថា​ ​កម្ពុជា​បាន​នាំចេញ​អង្ករ​ចំនួន​ ​៣​៧​៩​,​៥​៤​៦​ ​តោន​ ​ក្នុងរយៈពេល​ ​៧​ ​ខែ​ដើម​ឆ្នាំនេះ​ ​កើន​ឡើង​ ​៤​,​៦​ ​ភាគរយ​ពី​ ​៣​៦​២​,​៧​០​៨​ ​តោន​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ របាយការណ៍​បាន​បន្ត​ថា​ ​ការនាំចេញ​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​រកចំណូល​បាន​ចំនួន​ ​២​៨​០​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​កើន​ឡើង​ពី​ ​២​៥​៣​ ​លាន​ដុល្លារ​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។ ប្រទេស​ចិន​គឺជា​ប្រទេស​នាំចូល​អង្ករ​ធំ​ជាងគេ​របស់​កម្ពុជា​ ​ខណៈ​ចិន​បាន​ទិញ​អង្ករ​ចំនួន​ ​៧​៧​,​២​០​៤​ ​តោន​ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​ ​៤​៨​ ​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នោះ​។​ ​របាយការណ៍​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​បាន​នាំចេញ​អង្ករ​ចំនួន​ ​១​៨​៦​,​៣​៧​៧​ ​តោន​ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​ ​១​៤​៤​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចំនួន​ ​២​៦​ ​ក្នុង​ប្លុក​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​៧​៧​,​៩​៣​៣​ ​តោន​ ​មាន​តម្លៃ​ ​៥​៣​លាន​ដុល្លារ​ ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចំនួន​ ​៧​ ​ក្នុង​តំបន់​អា​ស៊ាន​ ​រួម​មាន​ទី​ម័រ​ឡេ​ស្តេ​រ​ ​និង​ ​៣​៨​,​០​៣​២​ ​តោន​ ​មាន​តម្លៃ​ ​៣​៣​លាន​ដុល្លារ​ ​ទៅកាន់​គោលដៅ​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ របាយការណ៍​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ពូជ​អង្ករ​ដែល​បាន​នាំចេញ​រួម​មាន​ ​អង្ករ​ក្រអូប​ ​អង្ករ​ស​គ្រាប់​វែង​ ​អង្ករ​ស​ម្រូ​ប​ ​និង​អង្ករ​សរីរាង្គ​ ​ដោយ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​អង្ករ​ក្រអូប​មាន​ចំនួន​ ​៧​០​,​៥​ ​ភាគរយ​នៃ​ការនាំចេញ​សរុប​។​ លោក​ ​ចាន់​ សុ​ឃាំង​ ​ប្រធាន​សហ​ព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​ ​បាន​ចាត់​ទុក​កំណើន​នៃ​ការនាំចេញ​នេះ​ ​ទៅ​នឹង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​លើក​ក​ម្ពស់​ទី​ផ្សារ​ថ្មី​ ​ការ​កែ​លម្អ​គុណភាព​ ​និង​កា​រវេច​ខ្ចប់​ ​និង​សមត្ថភាព​ខ្ពស់​របស់​រោង​ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ​ ​តាមរយៈ​ការ​គាំទ្រ​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ ​និង​ធនាគារ​។​ លោក​ សុ​ឃាំង​ ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​ “​យើង​បាន​ជំរុញ​យ៉ាងសកម្ម​នូវ​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​ថ្មី​ ​គួបផ្សំ​នឹង​សមត្ថភាព​របស់​រោង​ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ​ ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​មានការ​កើន​ឡើង​នៃ​ការនាំចេញ​”​។​ ​កម្ពុជា​ក៏បាន​នាំចេញ​ស្រូវ​ចំនួន​ ​២​,​៧​១​១​,​១​៧​៩​ ​តោន​ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​ ​៧​៨​៤​ ​លាន​ដុល្លារ​ទៅកាន់​ប្រទេសជិតខាង​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ដូចគ្នា​នេះ​។​ យោង​តាម​ក្រសួង​កសិកម្ម​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មានផ្ទៃ​ដី​ដាំស្រូវ​ចំនួន​ ​៣​,​៥​៤​ ​លាន​ហិកតា​ ​ដែល​ផ្តល់​ទិន្នផល​ស្រូវ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ចំនួន​ ​១​២​,​៤​៩​ ​លាន​តោន​។​ បន្ទាប់ពី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​ក្នុងស្រុក​ ​កម្ពុជា​មាន​អតិរេក​ស្រូវ​ ​៦​,​៥​លាន​តោន​ ​មានន័យ​ថា​កម្ពុជា​មាន​សមត្ថភាព​នាំចេញ​អង្ករ​បាន​កាន់តែ​ច្រើន​។​ លោក​បន្ត​ថា​ ​បច្ចុប្បន្ន​ ​សហ​ព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​ ​កំពុង​ធ្វើការ​ជាមួយ​ធនាគារ​ ​និង​សាជីវកម្ម​ធានា​ឥណទាន​កម្ពុជា​ (C​G​CC) ​ដើម្បី​បញ្ចេញ​ក​ម្ចី​បន្ថែម​ទៀត​ជា​ដើមទុន​ការងារ​សម្រាប់​ប្រមូល​ទិញ​ស្រូវ​សម្រាប់​ស្តុក​ទុក​នៅ​រដូវ​ប្រមូល​ផល​។​ ឥឡូវនេះ​ ​សហ​ព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​ ​បាន​កំណត់​គោលដៅ​នាំចេញ​អង្ករ​យ៉ាងហោចណាស់​មួយលាន​តោន​នៅ​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៥​។​ ​ប្រធាន​សហ​ព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ផ្អែកលើ​កំណើន​នៃ​ការនាំចេញ​អង្ករ​ក្នុងរយៈពេល​ពីរបី​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​យើង​សង្ឃឹម​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា​យើង​អាច​សម្រេច​បាន​នូវ​គោលដៅ​របស់យើង​” ​។"," ក្រុមហ៊ុនម៉ាឡេស៊ីចំនួនបួនបានចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍ Cambodia FoodPlus Expo 2024 ដែលប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី 2 ដល់ថ្ងៃទី 4 ខែសីហា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតកោះពេជ្រ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ គាំទ្រដោយសាជីវកម្មអភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (MATRADE) និងការិយាល័យទីប្រឹក្សាកសិកម្មនៃស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ីនៅទីក្រុងបាងកក ក្រុមហ៊ុនបានតាំងបង្ហាញផលិតផលម្ហូបអាហារជាច្រើន រួមទាំងមីកញ្ចប់ បង្អែម និងអាហារកក។ ការចូលរួមនេះមានគោលបំណងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងកម្ពុជា ជាមួយនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឈានដល់ ៦៦៥,៣ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២៣។ ប្រទេសទាំងពីរកំពុងស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផលិតផលហាឡាល ICT គ្រឿងម៉ាស៊ីន និងសារធាតុគីមី។ MATRADE ក៏ផ្សព្វផ្សាយផងដែរនូវពិព័រណ៍ហាឡាលអន្តរជាតិម៉ាឡេស៊ី (MIHAS 2024) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី 17 ដល់ថ្ងៃទី 20 ខែកញ្ញា ដោយបម្រើជាវេទិកាសម្រាប់ការតភ្ជាប់ពាណិជ្ជកម្ម និងការចែករំលែកចំណេះដឹងផ្នែកឧស្សាហកម្ម។" "វិ​ស័​យ​អាកាសចរណ៍​របស់​កម្ពុជា​កំពុង​ទទួល​បាន​កំណើន​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​នៅ​ក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៤​ ​ដោយ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ចំនួន​៣​ ​របស់​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​អ្នកដំណើរ​តាម​ផ្លូវអាកាស​រួមគ្នា​ចំនួន​ ​៣​,​០​៣​ ​លាន​នាក់​ចាប់ពី​ខែ​មករា​ ​ដល់​ខែ​មិថុនា​ ​កើន​ឡើង​ ​២​២​ភាគរយ​ ​ពី​ ​២​,​៤​៨​ ​លាន​នាក់​ដែល​បាន​កត់ត្រា​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​តួលេខ​ពី​រដ្ឋ​លេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរណ៍ស៊ីវិល​ (SS​CA​) ​បាន​បង្ហាញ​ថា​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​ទាំងនេះ​ឃើញ​មាន​កំណើន​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​នៃ​ចលនា​ហោះហើរ​ដល់​ ​២​៨​,​៧​២​៥​ ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នោះ​ ​កើន​ឡើង​ ​១​៦​ ​ភាគរយ​ ​ពី​ចលនា​ហោះហើរ​ចំនួន​ ​២​៤​,​៧​២​៥​ ​នៅ​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំមុន​។​ ​ទិន្នន័យ​បាន​បង្ហាញ​ថា​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​ ​ទទួល​អ្នកដំណើរ​តាម​ផ្លូវអាកាស​ចំនួន​ ​២​,​២​៨​ ​លាន​នាក់​ ​កើន​ឡើង​ ​១​៨​ ​ភាគរយ​ ​ខណៈ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​សៀមរាប​អង្គរ​ ​បាន​ស្វាគមន៍​អ្នកដំណើរ​តាម​ផ្លូវអាកាស​ចំនួន​ ​៧​១​៩​,​៩​៨​២​ ​នាក់​ ​កើន​ឡើង​ ​៣​៧​ ​ភាគរយ​ ​និង​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ព្រះ​សី​ហ​នុ ​មាន​ចំនួន​ ​៣​៥​,​៤​៦​៣​នាក់​ ​កើន​ឡើង​ ​១​២​ភាគរយ​។​ ​លោក​ ​ស៊ិន​ ​ច័ន្ទ​សេរី​វុត្ថា ​អនុរដ្ឋលេខាធិការ​ ​និង​ជា​អ្នកនាំពាក្យ​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ SS​CA​ ​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ចំពោះ​ការ​បន្ត​មាន​កំណើន​របស់​វិ​ស​័​យ​នេះ​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​ដោយ​សន្មត​ថា​លទ្ធផល​នេះ​បាន​មកពី​កត្តា​ជាច្រើន​ ​រួម​ទាំង​ការ​បន្ធូរបន្ថយ​ការ​រឹត​បន្តឹង​ការធ្វើដំណើរ​ ​ការ​កើន​ឡើង​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ ​និង​ការពង្រីក​ការ​តភ្ជាប់​ផ្លូវអាកាស​។​ ​លោក​ ​ចាន់​ ​សេរី​វុត្ថា ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​កាលពី​ថ្ងៃអាទិត្យ​ថា​ “​ឧស្សាហកម្ម​អាកាសចរណ៍​កំពុង​ស្ថិតនៅ​លើ​ផ្លូវ​ងើបឡើង​វិញ​ដ៏​រឹង​មាំ​ ​លើស​ពី​ការ​រំពឹង​ទុក​របស់យើង​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ SS​CA​ ​កំពុង​ព្យាករណ៍​ពី​កំណើន​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ ​៦​៧​ ​ភាគរយ​នៅ​ក្នុង​ចរាចរណ៍​ផ្លូវអាកាស​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​ ​បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​ដែល​ជា​ស្តង់​ដារ​មុន​ការ​រាតត្បាត​។​ ​ក្រោម​គោល​នយោបាយ​បើកចំហ​ជើងមេឃ​ ​និង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​កែ​លម្អ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​អាកាសយានដ្ឋាន​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់​សេវាកម្ម​អាកាសចរណ៍​ក៏បាន​រួមចំណែក​ដល់​ការ​រីក​ចម្រើន​នៃ​វិ​ស​័​យ​នេះ​ផង​ដែរ​។​ ​លោក​ ​ម៉ៅ​ ​ហា​វណ្ណា​ល់ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ទទួលបន្ទុក​រដ្ឋ​លេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរ​ស៊ីវិល​ ​បាន​មានប្រសាសន៍​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ថា​ “SS​CA​ ​នឹង​បន្ត​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ជើង​ហោះហើរ​ត្រង់​មកកាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ពី​តំបន់​មជ្ឈិមបូព៌ា​ ​និង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ផង​ដែរ​”​។​ ​គម្រោង​សាងសង់​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ថ្មី​ ​ដំណាក់កាល​ទី​១​ ​ដែល​មាន​ទំហំ​ទឹកប្រាក់​ ​១​,​៥​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ពេលនេះ​សម្រេច​បាន​ ​៧​៨​ភាគរយ​ ​ហើយ​គ្រោង​នឹង​ដំណើរការ​ពេញលេញ​ក្នុង​ឆមាស​ទី​១​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៥​។​ ​នៅ​ពេល​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​លំដាប់​ 4​F​ ​នឹង​អាច​ទទួល​អ្នកដំណើរ​បាន​ ​១​៣​លាន​នាក់​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​។​",ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានប្រកាសថា រាល់ក្រដាសប្រាក់ដុល្លារចាស់ រហែក ឬប្រឡាក់បន្តិច នឹងត្រូវទទួលយកទូទាំងប្រទេស ដោយមិនមានការរឹតបន្តឹង ឬថ្លៃបន្ថែមនោះទេ។ ការសម្រេចចិត្តនេះមានគោលបំណងកាត់បន្ថយការលំបាកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងភ្ញៀវទេសចរបរទេស។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក៏បានហាមឃាត់ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុពីការគិតថ្លៃសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងក្រដាសប្រាក់បែបនេះ លើកលែងតែក្រដាសប្រាក់ក្លែងក្លាយ ឬមិនអាចទទួលស្គាល់បាន។ គោលនយោបាយនេះពង្រីកទូទាំងប្រទេសបន្ទាប់ពីបានសាកល្បងនៅខេត្តសៀមរាប។ NBC បាន​បញ្ជាក់​ថា​ខណៈ​ដែល​ខ្លួន​មិន​អាច​ចេញ​ឬ​ជំនួស​វិក្កយបត្រ​ដុល្លារ​អាមេរិក​បាន វា​នឹង​រ៉ាប់រង​លើ​ការ​ផ្ទេរ​វិក្កយបត្រ​ចាស់​ទៅ​ធនាគារ​កណ្តាល​អាមេរិក។ ធនាគារកណ្តាលក៏បានលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលខ្មែរដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ។ "​កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ​ ​និង​កសិកម្ម​ (​AR​D​B) ​និង​សមាគម​ឥណទាន​ជនបទ​ ​ក្នុង​វិ​ស័​យ​កសិកម្ម​សម្រាប់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ (​A​P​R​A​CA​) ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​បង្កើត​មជ្ឈមណ្ឌល​ឧត្តមភាព​ ​ដើម្បី​ធ្វើ​ការស្រាវជ្រាវ​ស្តីពី​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​បៃតង​ក្នុង​វិ​ស័​យ​កសិកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បណ្ឌិត​ ​កៅ​ ​ថា​ច​ ​ប្រតិភូ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ទទួលបន្ទុក​ជា​អគ្គនាយក​ ​AR​D​B ​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​តំបន់​លើក​ទី​៧​៧​ ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​ ​A​P​R​A​CA​ ​និង​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​។​ ​ហិរញ្ញប្បទាន​បៃតង​ ​គឺជា​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ដែល​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​បរិស្ថាន​ក្នុង​បរិ​បទ​ទូលំទូលាយ​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​បរិស្ថាន​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ ​AR​D​B ​ដែល​បាន​បង្ហោះ​នៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ ​លោក​បណ្ឌិត​កៅ​ ​ថា​ច​ ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់គ្នា​ជាមួយ​តំណាង​ ​A​P​R​A​CA​ ​។​ ​អត្ថប្រយោជន៍​ ​នៃ​ការ​ចុះ​អនុស្សារ​ណៈ ​ដែល​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ​និង​កសិកម្ម​ ​នឹង​ទទួល​បាន​គឺ​ ​ស្រប​ទៅតាម​ ​យុទ្ធសាស្ត្រ​បញ្ចកោណ​-​ដំណាក់កាល​ទី​ ​១​ ​និង​ ​វិធានការ​គន្លឹះ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិកាល​ទី​៧​។​ ​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​បាន​បន្ថែម​ទៀត​ថា​ ​ជាមួយនឹង​ការ​បង្កើត​មជ្ឈមណ្ឌល​ឧត្តមភាព​ ​A​P​R​A​CA​ ​នឹង​ផ្តល់​បន្ថែម​សម្រាប់​ការ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​របស់​បុគ្គលិក​ក្នុង​ការរៀបចំ​យន្ត​ការ​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ជនបទ​ ​ពង្រឹង​ជំនាញ​បច្ចេកទេស​ ​និង​រួមចំណែក​ក្នុង​ការ​កសាង​មុខមាត់​ ​និង​កិត្យានុភាព​របស់​ខ្លួន​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ទៀត​ថា​ ​មជ្ឈមណ្ឌល​ឧត្តមភាព​ ​នឹង​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​របស់​ ​A​P​R​A​CA​ ​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការពង្រីក​ចំណេះ​ដឹង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជនបទ​ ​ការ​ច្នៃប្រឌិត​ ​និង​ការរចនា​គំរូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជនបទ​ប្រកបដោយ​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ក្នុងនាម​ជា​សមាជិក​របស់​ ​A​P​R​A​CA​ ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ​និង​ ​កសិកម្ម​ ​នឹង​ទទួល​បទពិសោធន៍​ចំណេះ​ដឹង​ ​និង​បទពិសោធន៍​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ជនបទ​ ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ពី​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​។​ ​តាមរយៈ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​នេះ​ ​យើង​នឹង​បង្កើត​មជ្ឈមណ្ឌល​សម្រាប់​ស្រាវជ្រាវ​លើ​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​បៃតង​ក្នុង​វិ​ស័​យ​កសិកម្ម​ ​ហើយ​សំខាន់​ជាង​នេះ​ទៅទៀត​ ​យើង​កំពុង​ទាក់ទាញ​អ្នកជំនាញ​ដែល​ធ្វើការ​លើ​ហិរញ្ញវត្ថុ​បៃតង​ ​ដើម្បី​ធ្វើ​ការស្រាវជ្រាវ​កសិកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​ ​និង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដើម្បី​ធ្វើការ​ផ្តល់​ឥណទាន​បៃតង​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នេះ​អោយ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​»​។​ ​គួរ​ជម្រាប​ថា​ ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​តំបន់​លើក​ទី​៧​៧​ ​បាន​ផ្តោត​សំខាន់​លើ​ការ​គាំទ្រ​ឥណទាន​ដល់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ក្នុង​ខ្សែ​សង្វាក់​តម្លៃ​កសិកម្ម​ ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​មូលដ្ឋាន​ ​ដោយ​វគ្គ​សំខាន់​ៗ​ផ្តោត​លើ​គោល​នយោបាយ​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​មានការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​។​ ​ពិធី​នេះ​មាន​ការចូលរួម​ពី​តំណាង​ធនាគារ​គោល​នយោបាយ​មកពី​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ ​រួម​មាន​ ​ឥណ្ឌា​ ​ប៉ា​គី​ស្ថាន​ ​ហ្វីលីពីន​ ​បង់​ក្លា​ដែ​ស​ ​អ៊ី​រ៉​ង់ ​និង​ធនាគារ​ ​BAA​C ​នៃ​ប្រទេស​ថៃ​។​ ​យោង​តាម​ ​AR​D​B ​នៅ​ក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​AR​D​B ​បាន​ផ្តល់​ក​ម្ចី​ប្រហែល​៤​៤​០​ ​លាន​ដុល្លារ​នៅ​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​សម្រាប់​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​ដើម្បី​ផ្តល់​ឱកាស​កាន់តែ​ច្រើន​សម្រាប់​អ្នក​ផលិត​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ផលិតកម្ម​ ​និង​ជំរុញ​ការនាំចេញ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ដោយសារ​តម្រូវ​ការ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​តាមរយៈ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​បាន​ផ្តល់​កញ្ចប់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដល់​ ​AR​D​B ​ដើម្បី​ផ្តល់​ឥណទាន​ដល់​វិ​ស​័​យ​នេះ​ ​ដើម្បី​ជួយ​ជំរុញ​ផលិតកម្ម​កសិកម្ម​ ​និង​ការនាំចេញ​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​។​​","នៅកម្ពុជា ទីផ្សារជឿទុកចិត្តភាគច្រើនដែលមានតម្លៃ 1.47 ពាន់លានដុល្លារត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយការជឿទុកចិត្តពាណិជ្ជកម្មដែលមានចំនួន 70% នៃចំនួនសរុប។ ការបំបែកទីផ្សារជឿទុកចិត្តរួមមាន $1.02 ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងការជឿទុកចិត្តពាណិជ្ជកម្ម $ 369 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តហិរញ្ញវត្ថុ $ 77 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តសាធារណៈនិង $ 2.2 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តបុគ្គល។ ការជឿទុកចិត្តមានអត្ថប្រយោជន៍ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកវិនិយោគបរទេស ដោយសារច្បាប់របស់កម្ពុជាដាក់កម្រិតលើកម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេស ប៉ុន្តែអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសទិញអាផាតមិនពីលើជាន់ទីមួយ។ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) មានសារៈសំខាន់ដោយមានលំហូរចូលចំនួន 48.4 ពាន់លានដុល្លារពីឆ្នាំ 2018 ដល់ឆ្នាំ 2023 ដោយប្រទេសចិនគឺជាអ្នករួមចំណែកធំបំផុត។ សេវាកម្ម Escrow ដែលផ្តល់ដោយធនាគារកម្ពុជាកំពុងលើកកម្ពស់ការវិនិយោគដោយផ្អែកលើទំនុកចិត្ត ជួយជនបរទេសវិនិយោគលើអចលនទ្រព្យ និងទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងទៀតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ ឥឡូវនេះប្រទេសនេះមានករណីទុកចិត្តដែលបានចុះបញ្ជីជាង 950 ដែលមានតម្លៃ 1.5 ពាន់លានដុល្លារ ជាមួយនឹងសេវា escrow ដោះស្រាយ $209 លានដុល្លារ។ ច្បាប់ស្តីពីការជឿទុកចិត្តដែលបានអនុម័តក្នុងឆ្នាំ 2019 ផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ការបង្កើត និងការគ្រប់គ្រងការជឿទុកចិត្ត ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយសុវត្ថិភាពតាមរយៈប្រព័ន្ធភាគីបីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកទុកចិត្ត អ្នកទទួលបន្ទុក និងអ្នកទទួលផល។" "នាយឧត្តមសេនីយ៍ ស ថេត អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ បានដាក់ចេញនូវបទបញ្ជាជាថ្មី ដល់កងកម្លាំងនគរបាលទាំងអស់ ត្រូវតែពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីលើកមុខមាត់កិត្តិយសកម្ពុជា និងកុំឲ្យមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅលាបពណ៌ខុសការពិត។ ការដាក់បទបញ្ជានេះធ្វើឡើងនៅរសៀលថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ក្នុងឱកាសដឹកនាំកិច្ចប្រជុំប្រកាសសមាសភាព និងដាក់ចេញវិធានការកិច្ចប្រតិបត្តិការរបស់គណៈបញ្ជាការដឹកនាំស្រាវជ្រាវ ស៉ើបអង្កេត និងបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រប់ប្រភេទ។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ស ថេត បញ្ជាក់ថា មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ កម្ពុជាបានរងនូវការលាបពណ៌ពីមជ្ឈដ្ឋាននានា ធ្វើឲ្យជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់វិស័យផ្សេងៗ ជសពិសេសការវិនិយោគ និងទេសចរណ៍។ អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិបានដាក់បទបញ្ជាដល់គណៈបញ្ជាការដឹកនាំស្រាវជ្រាវ ស៉ើបអង្កេត និងបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ និងពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការស្រាវជ្រាវបង្ក្រាបបទល្មើស ដោយការទទួលខុសត្រូវ និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ស ថេត បានអះអាងថា ការងារសន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ គឺជាកត្តាសំខាន់បំផុត ព្រោះបើប្រទេសមួយរងនូវការផ្សព្វផ្សាយមិនល្អហើយនោះ គឺច្បាស់ណាស់នឹងជះឥទ្ធិពលដល់វិស័យផ្សេងៗ ពិសេសវិនិយោគ និងទេសចរណ៍ជាដើម។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ស ថេត សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្នុងករណីទទួលបានពាក្យបណ្ដឹង ឬប្រភពព័ត៌មានណាមួយសង្ស័យពាក់ព័ន្ធបទល្មើស ត្រូវតែស្រាវជ្រាវជាបន្ទាន់ភ្លាមៗ ពិសេសបទល្មើសធ្វើទារុណកម្ម ឬការចាប់បង្ខាំងផ្សេងៗ។ លោកបន្ដថា បទល្មើសនេះជាចំណុចរសើប ដូច្នេះត្រូវតែបង្ក្រាបឲ្យបានទាន់ពេលវេលា៕","ពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ប្រឡាយហ្វូណនតេជោ (FTC) បានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី 5 ខែសីហា ឆ្នាំ 2024 នៅស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល ដែលជាពេលវេលាដ៏សំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់កម្ពុជា។ គម្រោងតម្លៃ 1.7 ពាន់លានដុល្លារនេះ មានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា ដោយបង្កើតផ្លូវទឹកផ្ទាល់ពីទន្លេមេគង្គទៅកាន់សមុទ្រ ធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពភស្តុភារ កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។ ប្រឡាយ​នេះ​ក៏​នឹង​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍ​កសិកម្ម​តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​ធារាសាស្ត្រ​កាន់តែ​ប្រសើរ និង​បង្កើត​ឱកាស​ការងារ។ គម្រោងនេះមានប្រវែង 180 គីឡូម៉ែត្រ នឹងត្រូវសាងសង់ក្នុងរយៈពេល 4 ឆ្នាំ ជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ រួមមានទំនប់ចំនួន 3 ស្ពានចំនួន 11 និងផ្លូវតភ្ជាប់។ វាត្រូវបានរំពឹងថានឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់វិស័យជាច្រើន រួមទាំងកំពង់ផែដូចជាក្រុងព្រះសីហនុ និងរាជធានីភ្នំពេញ វិស័យកសិកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍ទីក្រុង។ លើសពីនេះ FTC មានគោលបំណងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់កម្ពុជាលើកំពង់ផែបរទេស ជាពិសេសនៅវៀតណាម និងកែលម្អស្វ័យភាពជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេស។ ទោះបីជាមានការប្រឆាំងមួយចំនួន ជាពិសេសការព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយក៏ដោយ គម្រោងនេះបានទទួលការគាំទ្រយ៉ាងទូលំទូលាយសម្រាប់សក្តានុពលរបស់ខ្លួនក្នុងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម។ វាតំណាងឱ្យមហិច្ឆតារបស់ប្រទេសជាតិក្នុងការក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបសម្រាប់ការសាងសង់ និងប្រតិបត្តិការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀតបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់ជាតិរបស់ FTC ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការកែលម្អការគ្រប់គ្រងទឹក ភស្តុភារ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល ទន្ទឹមនឹងការលើកកំពស់ជំហរពាណិជ្ជកម្មពិភពលោករបស់កម្ពុជា។" "ខណៈដែលជាប់ព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា ខេត្ត Gia Lai ប្រទេសវៀតណាមកំពុងខិតខំអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែនជាមួយខេត្តរតនគិរី សំដៅពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច បង្កើនការនាំចេញនាំចូល ដែលស្របទៅនឹងសក្តានុពលដ៏ធំធេងនៃប្រទេសទាំងពីរ។ ជាមួយផ្នែកមួយនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ គឺពិធីតាំងពិព័រណ៍ព្រំដែនប្រចាំឆ្នាំដែលត្រូវបានរៀបចំ ឡើងនៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិ Le Thanh ក្នុងស្រុក Duc Co ដែលត្រូវបានរៀបចំរួមគ្នាដោយ Gia Lai និងខេត្តរតនគិរី។ នេះគឺជាឱកាសសម្រាប់ប្រជាជន និងធុរកិច្ច របស់ប្រទេសទាំងពីរក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ជួយឱ្យសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យរួមរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃទាំងពីរសម្រាប់ព្រំដែនសន្តិភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍ។ លោកស្រី មឿ ម៉ាល័យ អនុប្រធានមន្ទីរពាណិជ្ជកម្មខេត្តរតនគិរី មានប្រសាសន៍ថា មន្ទីរកំពុងជំរុញគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសវិស័យពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈការជំរុញផលិតកម្ម និងគាំទ្រការលក់ផលិតផលតាមរយៈពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្ម។ លោកស្រីបន្តថា កម្ពុជាក៏សង្ឃឹមថានឹងស្វែងរកភាពជាដៃគូជាមួយធុរកិច្ចវៀតណាមដែលចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍ដែលបានរៀបចំធ្វើនៅកម្ពុជា។ ទោះបីជាមានការកើនឡើង៥៦% នៃទំហំពាណិជ្ជកម្មឆ្លងដែនរបស់ ខេត្តGia Lai ក្នុងរយៈពេល៩ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ ក៏ដោយ ក៏ខេត្តនៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើន។ លោក Nguyen Nhu Trinh ប្រធានអាជ្ញាធរតំបន់សេដ្ឋកិច្ច Gia Lai បានអោយដឹងថា បញ្ហាប្រឈមមកពីភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នានៃគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែន យន្តការទន់ខ្សោយក្នុងការទាក់ទាញការវិនិយោគទៅកាន់តំបន់ព្រំដែន កង្វះសេវាប្តូររូបិយប័ណ្ណ ទិសដៅមិនច្បាស់លាស់សម្រាប់ទីផ្សារព្រំដែន និងសមត្ថភាពអាជីវកម្ម។ បច្ចុប្បន្ន សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែនក្នុងខេត្តនេះ ភាគច្រើនជាប្រតិបត្តិការតូចតាច ដែលនាំឱ្យចំណូលពន្ធមានកម្រិតទាប និងមិនស្ថិតស្ថេរ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកស្រី មឿ ម៉ាឡ័យ បានទទួលស្គាល់បញ្ហាមួយចំនួនក្នុងនីតិវិធីគយ គុណភាពផលិតផល តម្លៃ ការដឹកជញ្ជូន និងការចូលទៅកាន់ទីផ្សារ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងប្រទេសទាំងពីរលើវិស័យទាំងនេះមានសារសំខាន់ណាស់។ លោកស្រី Dao Thi Thu Nguyet អនុប្រធាននាយកដ្ឋានឧស្សាហកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មខេត្ត Gia Lai បានឲ្យដឹងថា ចំណូលនាំចេញរវាង Gia Lai និងខេត្តរតនគិរី នៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ បើធៀបនឹងសក្តានុពលរបស់ភាគីទាំងពីរ។ លោកស្រីបានស្នើកម្ពុជាពិចារណាជំរុញពាណិជ្ជកម្ម បង្កើតប្រព័ន្ធចែកចាយ និងពង្រីកទីផ្សារបន្ថែមទៀត។ លោកស្រីក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរអំពីតម្រូវការសម្រាប់ការវិនិយោគបន្ថែមលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងការធ្វើពិពិធកម្មទំនិញ និងសេវាកម្ម ដើម្បីបង្កើតតំបន់ព្រំដែនដែលមានភាពអ៊ូអរ និងវិបុលភាព។ ការសម្របសម្រួលយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងរដ្ឋបាល ធុរកិច្ច និងប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ ក៏ជាកត្តាសំខាន់ផងដែរក្នុងការទាញយកសក្តានុពលពេញលេញនៃពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែនរវាងវៀតណាម និងកម្ពុជា។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជំរុញឱ្យវិស័យឯកជននៅកម្ពុជា បង្កើនការប្រើប្រាស់រូបិយប័ណ្ណជាតិ ប្រាក់រៀល ក្នុងប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីពង្រឹងរូបិយប័ណ្ណ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក។ ថ្លែងក្នុងពិធីជប់លៀងអាហារសាមគ្គីនៅទីក្រុងភ្នំពេញ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលមិនត្រឹមតែកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើប្រាក់ដុល្លារប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងពង្រឹងអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់កម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បាននិងកំពុងចាត់វិធានការដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រាក់រៀល រួមទាំងការលើកកម្ពស់សាច់ប្រាក់ងាយស្រួល និងលទ្ធភាពទទួលបាន។ ក្នុងរយៈពេលពីរទស្សវត្សកន្លងមកនេះ បរិមាណប្រាក់រៀលក្នុងចរាចរបានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពី 211 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2003 ដល់ 3.51 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2023។ ការជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យអាជីវកម្មប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលសម្រាប់ប្រាក់ខែ តម្លៃ និងប្រតិបត្តិការមានគោលបំណងជំរុញការប្រើប្រាស់ និងការវិនិយោគក្នុងស្រុក។ កាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់កម្ពុជាលើប្រាក់ដុល្លារ។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ ដោយកត់សម្គាល់ថា អាជីវកម្ម រួមទាំងរោងចក្រ និងសហគ្រាសអាចដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់តាមរយៈការបង់ប្រាក់ជាប្រាក់រៀល។ "លោក ជា វ៉ាន់ដេត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ កាលពីថ្ងៃអង្គារ បានរៀបចំសិក្ខាសាលាសម្រាប់មន្ត្រីស្ត្រី ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងជំនាញ និងភាពជាអ្នកដឹកនាំក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីឱ្យស្របតាមនិន្នាការសកលក្នុងការកសាងរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល។ នៅក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងសិក្ខាសាលាក្រោមមូលបទ “ការលើកកម្ពស់ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល” កាលពីថ្ងៃអង្គារ លោករដ្ឋមន្ត្រី ជា វ៉ាន់ដេត បានមានប្រសាសន៍ថា “ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការចូលរួមចំណែករបស់ស្ត្រីក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គមតាមរយៈការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង បង្កើនសមត្ថភាព និងភាពជាអ្នកដឹកនាំក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល”។ លោករដ្ឋមន្ត្រី បានបន្ថែមថា គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគឺស្របតាមនិន្នាការសកលលោកក្នុងការកសាងរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល ដែលជាជំហានដ៏សំខាន់មួយក្នុងការជំរុញកំណែទម្រង់ក្រសួង ស្ថាប័ន និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ សំដៅបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ការជំរុញការវិនិយោគ ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមប្រកបដោយចីរភាព។ លោក វ៉ាន់ដេត បានបន្តទៀតថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ចេញនូវ “គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥” ដែលជាឯកសារយុទ្ធសាស្ត្រដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីចក្ខុវិស័យរយៈពេលវែង និងផែនទីបង្ហាញផ្លូវសម្រាប់ការសម្រេចបាននូវបរិវត្តកម្មរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលពេញលេញ។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ការបង្កើតគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា គឺមានបំណងពន្លឿនឆ្ពោះទៅកាន់បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទីបួន (4IR) ដែលមានសសរស្តម្ភសំខាន់ៗចំនួនបីដូចជា ពលរដ្ឋឌីជីថល រដ្ឋាភិបាលឌីជីថល និងធុរកិច្ចឌីជីថល។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបន្ថែមថា ដើម្បីកសាងរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែចាប់ផ្តើមដោយការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ទន្ទឹមនឹងការចាប់យកការវិវត្តរបស់ខ្លួននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមទាំងមូល។ សិក្ខាសាលានេះ ក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីលោក គឹម ស៊ីផាត់ រដ្ឋលេខាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រសួងកិច្ចការនារី រួមជាមួយនឹងមន្ត្រីរាជការស្ត្រី និងថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រុមការងារបញ្ជ្រាបយេនឌ័រនៃប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ តំណាងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន ដែលមានអ្នកចូលរួមសរុបប្រមាណ ៣០០នាក់។ ថ្លែងប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ លោកស្រី ចាន់ ភារី ប្រធានសមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា បានសម្តែងការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការលើកកម្ពស់ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដោយកត់សម្គាល់ថានេះនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ៗដល់កម្មករស្ត្រីនៅកម្ពុជា។ លោកស្រីបានពន្យល់ថា “ជាដំបូង គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះផ្តល់អំណាចដល់ស្ត្រីឱ្យប្រើប្រាស់វេទិកាឌីជីថលសម្រាប់សកម្មភាពអាជីវកម្មដូចជាការធ្វើទីផ្សារ ការលក់ និងការចូលរួមរបស់អតិថិជន”។ លោកស្រី ភារី បន្ថែមថា “ទីពីរ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យសហគ្រិនស្ត្រីបង្កើតបណ្តាញដ៏រឹងមាំដែលជំរុញកំណើនអាជីវកម្ម ទន្ទឹមនឹងនោះក៏ផ្តល់នូវលទ្ធភាពទទួលបានធនធាន និងព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាលកាន់តែច្រើន ដើម្បីគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍជំនាញ និងអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ”។ ប្រធានសមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះក៏លើកទឹកចិត្តស្ត្រីឱ្យអភិវឌ្ឍវត្តមានប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈដែលអាចបំផុសគំនិតអ្នកដទៃក្នុងយុគសម័យឌីជីថល និងបច្ចេកវិទ្យា” ។ ","នៅក្នុងអត្ថបទរបស់គាត់ លោក Raymond Sia នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារកាណាឌីយ៉ា ពិភាក្សាលើការជជែកដេញដោលដែលកំពុងបន្តអំពីថាតើកម្ពុជាត្រូវការធនាគារបន្ថែមដែរឬទេ។ វិស័យធនាគារដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រទេសនេះ មានធនាគារពាណិជ្ជចំនួន 58 និងសាខាចំនួន 1,730 ដែលមានបុគ្គលិកជាង 70,000 នាក់។ អ្នកតស៊ូមតិសម្រាប់ធនាគារកាន់តែច្រើនអះអាងថា ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រជាជនដែលមិនមានធនាគារខ្ពស់ និងចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុទាប ដែលជាផ្នែកដែលធនាគារដែលមានស្រាប់មិនទាន់ដោះស្រាយបានគ្រប់គ្រាន់។ ធនាគារថ្មីអាចកំណត់គោលដៅទីផ្សារពិសេស និងរួមចំណែកដល់ការកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងការអប់រំ ទោះបីជាត្រូវការការវិនិយោគសំខាន់ៗក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធនធានមនុស្សក៏ដោយ។ អ្នកប្រឆាំងជំទាស់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានសាខាធនាគារច្រើនរួចទៅហើយ ទាក់ទងទៅនឹងប្រជាជនពេញវ័យរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងសមាមាត្រនៃ 12.4 សាខាក្នុងមនុស្សពេញវ័យ 100,000 នាក់ ទោះបីជានៅតែនៅពីក្រោយប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីក៏ដោយ។ ពួកគេព្រមានថា ការណែនាំធនាគារថ្មីអាចធ្វើឱ្យវិស័យនេះអស្ថិរភាព ជាពិសេសប្រសិនបើអ្នកលេងទន់ខ្សោយត្រូវបានណែនាំ។ អ្នក​ដែល​នៅ​ចន្លោះ​នោះ​ផ្តល់​យោបល់​ថា ការ​សម្រេច​ចិត្ត​គួរ​តែ​អាស្រ័យ​លើ​សមតុល្យ​យ៉ាង​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន ដោយ​ដាក់​ការ​ទុក​ចិត្ត​លើ​និយតករ​ដើម្បី​វាយ​តម្លៃ​ស្ថានភាព និង​ធានា​ស្ថិរភាព​នៃប្រព័ន្ធ​ធនាគារ។ Sia សន្និដ្ឋានថា ខណៈពេលដែលធនាគារថ្មីអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ការពង្រីកណាមួយត្រូវតែត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។" "កម្ពុជាបាននាំចេញកៅស៊ូចំនួន ២០៩,៧៣៣ តោន និងទទួលបានប្រាក់ចំណូលជាង ៣២៨,៣ លានដុល្លារក្នុងអំឡុងខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំនេះ កើនឡើង ១៥,៥ ភាគរយ ពី ២៨៤,១ លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូដែលបានចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញ។ លោក ឃុន កក្កដា អគ្គនាយកស្តីទីនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ មានប្រសាសន៍ថា “កម្ពុជាបាននាំចេញកៅស៊ូចំនួន ២០៩.៧៣៣ តោន កើនឡើង ៤,៥៦៥ តោន ឬ ២,២៣ ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ និងទទួលបានប្រាក់ចំណូលជាង ៣២៨,៣ដុល្លារ នៅក្នុងផលិតផលនាំចេញ។ នៅក្នុងខែសីហា កៅស៊ូចំនួន ៣៥,៨១៨ តោនត្រូវបានលក់ កើនឡើង ២,៥៥៥ តោន ឬ ៧,៦៨ ភាគរយ ធៀបនឹងខែមុន និងកើនឡើង ១,៦១៩ តោន ឬ ៥ ភាគរយធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ លោក កក្កដា បានមានប្រសាសន៍ថា តម្លៃជ័រកៅស៊ូមួយតោនមានតម្លៃ ១,៥៦៥ដុល្លារ ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ តួលេខនេះគឺខ្ពស់ជាង ១៨០ដុល្លារ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ គោលដៅនាំចេញកៅស៊ូកម្ពុជាជាចម្បងគឺទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម សិង្ហបុរី និងចិន។ ក្រសួងកសិកម្មកាលពីថ្ងៃច័ន្ទបានចេញផ្សាយវីដេអូស្តីពីចំការកៅស៊ូចំណាស់ជាងគេនៅកម្ពុជា ដែលមានទីតាំងនៅភូមិជប់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាកសិដ្ឋានកៅស៊ូជប់។ លោក កក្កដា បានបន្ថែមថា ជាផ្នែកមួយនៃផែនការរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ ជំហានដំបូងគឺរៀបចំតំបន់នេះជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសមស្រប។ យោងតាមអនុសាសន៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក ឌិត ទីណា ភូមិជប់នឹងប្រែក្លាយទៅជាចម្ការកៅស៊ូ។ គោលដៅចម្បងគឺដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឱ្យមកស្វែងយល់អំពីកន្លែងនេះ។ ទីពីរ ក្នុងការសិក្សារបស់យើងអំពីពន្ធុកៅស៊ូ យើងបានបញ្ចប់ផ្នែកមួយដោយបង្កើតក្លូនកៅស៊ូពីរ។ លើសពីនេះ ក្រសួងក៏មានគម្រោងរៀបចំការប្រលងប្រណាំងកៅស៊ូថ្នាក់ជាតិលើកទីមួយ និងអបអរសាទរខួបលើកទី១០០ នៃដើមកៅស៊ូចំណាស់ជាងគេនៅកម្ពុជាក្នុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំនេះផងដែរ។ ចំការនេះមានដើមកៅស៊ូចាស់ដែលនៅរស់ច្រើនជាងគេលើពិភពលោក ដោយក្នុងនោះ ៤៤៨ ដើមនៅលើផ្ទៃដីប្រហែល ១៤ ហិកតា ហើយកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្រាវជ្រាវរកពូជកៅស៊ូដែលមានលក្ខខណ្ឌដុះលូតលាស់ និងទិន្នផលជ័រខ្ពស់ស្របតាមក្សេតបរិស្ថានរបស់កម្ពុជា។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសថា ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ក្រដាសប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកដែលខូចបន្តិចបន្តួច ឬចាស់ នឹងត្រូវទទួលយកនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមិនគិតថ្លៃ ឬផាកពិន័យ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរក្នុងការចំណាយ។ គោលនយោបាយនេះ ដែលត្រូវបានសាកល្បងដំបូងនៅខេត្តសៀមរាប មានគោលបំណងទប់ស្កាត់ការរំខានផ្នែកទេសចរណ៍ដែលបណ្តាលមកពីការបដិសេធនៃវិក័យប័ត្របែបនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការដើម្បីធានាថា កម្ពុជាមិនក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការជួញដូររូបិយប័ណ្ណដែលខូច។ លោក​ក៏​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​មាន​ការ​បង្កើន​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​ដែល​ជា​រូបិយប័ណ្ណ​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា​លើស​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក។ ខណៈ​ដែល​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ក្នុង​ប្រទេស ជាពិសេស​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង អត្រា​ប្តូរ​ប្រាក់​គឺ​ប្រហែល ១ ដុល្លារ​ដល់ ៤ ០០០ រៀល។ "ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា កំពុងធ្វើការដើម្បីបើកការស្កេន QR កូដលើរូបិយប័ណ្ណទាំងប្រាក់រៀល និងដុល្លារអាមេរិក ដោយប្រើលេខកូដ KHQR តែមួយរួមគ្នា ដែលជាការផ្លាស់ប្តូរមួយឆ្ពោះទៅរកការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះក៏មានគោលដៅធ្វើឱ្យប្រតិបត្តិការឌីជីថលមានភាពងាយស្រួល និងជួយសម្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរបរទេសដើម្បីធ្វើការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលដោយប្រើប្រាក់រៀលនៅកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ននេះ មានជម្រើសសម្រាប់អតិថិជនដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការឌីជីថលដោយស្កេនលេខកូដ KHQR មួយសម្រាប់ប្រតិបត្តិការប្រាក់រៀលខ្មែរ និងមួយទៀតសម្រាប់ប្រតិបត្តិការ USD ។ ធនាគារកណ្តាលបានធ្វើការលើគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីចាប់តាំងពីខែមីនាឆ្នាំនេះ ហើយបានស្នើសុំជាផ្លូវការឱ្យធនាគារក្នុងស្រុក និងស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MFIs) ជូនដំណឹងដល់អតិថិជនរបស់ពួកគេ ទាំងអតិថិជនបុគ្គល និងពាណិជ្ជករ ដើម្បីបង្កើតគណនីធនាគារជាប្រាក់រៀលផងដែរ ប្រសិនបើពួកគេមានគណនីប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ លោកស្រី ជា សិរី ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃអង្គារថា នៅពេលដែលវាត្រូវបានអនុវត្ត ប្រតិបត្តិការទូទាត់តាមឌីជីថលអាចត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការស្កែនកូដ KHQR រួម ដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបំបែកជាពីរគឺ KHQR Code ប្រាក់រៀលខ្មែរ និង KHQR Code ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា បុគ្គល និងពាណិជ្ជករដែលមានធនាគារត្រូវមានគណនីជាប្រាក់រៀលសម្រាប់ធ្វើការទូទាត់ និងទទួលប្រតិបត្តិការ ដូច្នេះនៅពេលដែលការអនុវត្តមានប្រសិទ្ធភាព អ្នកដែលមានគណនីទាំងពីររូបិយប័ណ្ណនឹងអាចធ្វើប្រតិបត្តិការឌីជីថលតាមរយៈការស្កេនលេខកូដ KHQR ។ នេះធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលខ្មែរ ធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលកាន់តែមានភាពងាយស្រួល និងជួយសម្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរបរទេសក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការទូទាត់តាមរយៈប្រព័ន្ធទូទាត់បាគង ដោយគ្រាន់តែស្កេនលេខកូដ KHQR តែមួយប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ប្រតិបត្តិការប្រាក់រៀល និងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ លោកស្រីបានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា “វិធីសាស្រ្តប្រកបដោយនវានុវត្តន៍នេះនឹងកាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញក្នុងការទូទាត់តាមឌីជីថល ដែលអនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គល និងអាជីវកម្មធ្វើការទូទាត់កាន់តែងាយស្រួល ដោយគ្រាន់តែស្កេនកូដ QR រួម សម្រាប់ប្រតិបត្តិការទាំងប្រាក់រៀល និងប្រាក់ដុល្លារ”។ លោក​ស្រីបាន​បន្ត​ថា អ្នក​ដែល​មានតែ​គណនី​ដុល្លារ​នឹង​មិន​អាច​ធ្វើ​ការ​ទូទាត់​ដោយ​ប្រើ KHQR ទេ។ លើសពីនេះ ប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានគណនីធនាគារជារូបិយប័ណ្ណទាំងពីរអាចធ្វើប្រតិបត្តិការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលជាមួយពាណិជ្ជករពេលនៅចេញទៅបរទេសក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងប្រព័ន្ធទូទាត់ឆ្លងដែនដែល ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានចុះ។ អ្នកដែលមានតែគណនីជាប្រាក់ដុល្លារនឹងមិនអាចធ្វើការទូទាត់តាមឌីជីថលដោយការស្កេនកូដ QR ពាណិជ្ជករនៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះបានទេ។ លោកស្រីទេសាភិបាលបានមានប្រសាសន៍ថា ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នឹងធ្វើការជាមួយធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងការជូនដំណឹងដល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានដឹងច្បាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរ និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃការប្រើប្រាស់គណនីប្រាក់រៀលនៅក្នុងកម្មវិធីទូរស័ព្ទរបស់ធនាគារ។ កូដ KHQR គឺជាប្រព័ន្ធកូដឆ្លើយតបរហ័សជាសកល (QR) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងសម្រាប់ការទូទាត់លក់រាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កម្ពុជា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ដោយ​ជោគជ័យ​នូវ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ទូទាត់​កូដ QR ឆ្លង​ដែន​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ប្រទេស​ចំនួន ៥ គឺ​ថៃ វៀតណាម ឡាវ ចិន និង​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង។ ការពង្រីកវិសាលភាពនៃការទូទាត់គឺដើម្បីលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល ក៏ដូចជារូបិយប័ណ្ណនៃប្រទេសជាដៃគូ ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ការប្តូរប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកឡើយ។ ដោយត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការនៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគងអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាផ្ទេរ និងទទួលមូលនិធិឌីជីថលដោយប្រើស្មាតហ្វូនរបស់ពួកគេដោយគ្មានគណនីធនាគារបែបប្រពៃណី។ ធនាគារកណ្តាលក៏កំពុងពង្រីកគម្រោងទូទាត់ឆ្លងដែននេះជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ និងដៃគូនានាដូចជា ជប៉ុន ឥណ្ឌា សិង្ហបុរី និងម៉ាឡេស៊ី។ របាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានបង្ហាញថា ចំនួនប្រតិបត្តិការប្រាក់រៀលក្នុងប្រព័ន្ធទូទាត់បាគងបានកើនឡើងដល់ ៧៥,៥ លាន ជាមួយនឹងចំនួនទឹកប្រាក់ប្រតិបត្តិការសរុបចំនួន ៦៤,៩ ទ្រីលានរៀលនៅចុងឆមាសទីមួយឆ្នាំនេះ។ របាយ​ការណ៍​បាន​បន្ថែម​ថា ប្រតិបត្តិការ​ជា​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​បាន​ឡើង​ដល់ ៩៩,៨ លាន​ជាមួយ​នឹង​ទំហំ​ប្រតិបត្តិការ​សរុប ៣៨,៨ ប៊ី​លាន​ដុល្លារ។","ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia ដែលបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការកាលពីបីខែមុន បានប្រារព្ធពិធីសម្ពោធជើងហោះហើរអន្តរជាតិលើកដំបូងរបស់ខ្លួនពីទីក្រុងភ្នំពេញទៅកាន់ទីក្រុងគូឡាឡាំពួ ដែលជាជំហានដ៏សំខាន់មួយក្នុងការជំរុញការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ច និងទេសចរណ៍រវាងកម្ពុជា និងម៉ាឡេស៊ី។ ជើងហោះហើរសម្ពោធនេះឃើញកត្តាផ្ទុក 99% ដោយមានអ្នកដំណើរក្នុងស្រុកចំនួន 25,861 នាក់បានហោះហើរតាំងពីខែឧសភា។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍នេះមានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ គាំទ្រដល់គោលដៅទេសចរណ៍ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ AirAsia Cambodia ក៏មានគម្រោងពង្រីកជើងហោះហើរអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងគោលដៅសក្តានុពលរួមមាន សេប៊ូ កោះបាលី និងកន្លែងផ្សេងៗទៀត។ ផ្លូវហោះហើរថ្មីនេះ បំពេញបន្ថែមប្រតិបត្តិការរបស់ AirAsia Malaysia និងស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍។" "មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) កាលពីថ្ងៃច័ន្ទបានជំរុញឱ្យសមាជិកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) បន្តលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់រូបិយប័ណ្ណក្នុងស្រុក ដើម្បីជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឱ្យកាន់តែរឹងមាំ និងមិនសូវងាយរងគ្រោះចំពោះផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃការប្រែប្រួលអត្រាប្តូរប្រាក់នៃរូបិយប័ណ្ណអន្តរជាតិ។ លោក Yury Achkasov ទីប្រឹក្សាផ្នែកគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងប្រតិបត្តិការប្តូរប្រាក់បរទេស នៃការិយាល័យអភិវឌ្ឍន៍សមត្ថភាពរបស់ IMF (CDOT) នៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំនៅទីស្នាក់ការកណ្តាលសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា ទិន្នន័យស្តីពីអត្ថប្រយោជន៍ និងហានិភ័យនៃដុល្លារូបនីយកម្មនៃប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មគឺជាធាតុសំខាន់នៃសេចក្តីព្រាងយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីជំរុញការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ លោក Yury មានប្រសាសន៍ថា “បេសកកម្មនេះមានគោលបំណងស្វែងយល់បន្ថែមពីទស្សនៈរបស់វិស័យឯកជន ដែលសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងវិស័យឯកជន”។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ដែលដឹកនាំអង្គប្រជុំបានជម្រាបដល់ប្រតិភូអំពីការរួមចំណែករបស់វិស័យឯកជនក្នុងការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ លោក លឹម ហេង និងសហការីបានផ្តល់ធាតុចូល និងអនុសាសន៍ជាច្រើន ដូចជាការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនៅក្នុងហាងលក់រាយជាដើម។ លោកបន្តថា CCC បានស្នើដល់គ្រប់ភាគីដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងការធ្វើអាជីវកម្ម និងវិនិយោគនៅកម្ពុជា ឱ្យប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល ជាពិសេសក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ លោក លឹម ហេង បានមានប្រសាសន៍ថា “ក្នុងនាមសភាពាណិជ្ជកម្ម ដែលតំណាងឱ្យវិស័យឯកជន ខ្ញុំសូមគាំទ្រ អនុវត្ត និងឯកភាពយ៉ាងពេញទំហឹង ស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងធ្វើការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនៅកម្ពុជា ជាពិសេសធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា”។ ក្នុងជំនួបនោះ IMF ក៏បានចែករំលែកបទពិសោធន៍សំខាន់ៗ ដែលប្រទេសមួយចំនួននៅអាមេរិកឡាទីន និងអាស៊ាន ព្រមទាំងប្រទេសជាច្រើនទៀតបានងាកមកគាំទ្ររូបិយបណ្ណជាតិរបស់ខ្លួនទាំងស្រុង ដោយលើកឡើងថា គំរូជាក់ស្តែងទាំងនេះ គឺជាមូលដ្ឋានសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការគាំទ្រការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ ក្រុមបច្ចេកទេស និងអ្នកជំនាញក្រោមជំនួយបច្ចេកទេសរបស់ IMF នៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នឹងពិចារណាលើអនុសាសន៍ដែលធ្វើឡើងដោយ CCC ដែលតំណាងឱ្យវិស័យឯកជន និងពីសមាគមផ្សេងៗដែលបានចូលរួមក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះ ដើម្បីដាក់បញ្ចូលក្នុងសេចក្តីព្រាងយុទ្ធសាស្រ្ត សំដៅលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ ប្រាក់ដុល្លារបានហូរចូលក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តាមរយៈអន្តរាគមន៍របស់អាជ្ញាធរអន្តរកាលអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់) ក្នុងប្រតិបត្តិការសន្តិភាពក្នុងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ ក្នុងអំឡុងពេលដែលអ៊ុនតាក់បានចំណាយប្រាក់ចំនួន ១,៧ ប៊ីលានដុល្លារ ស្មើនឹងប្រហែល ៧៥ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជា ( GDP) នៅពេលនោះ ភាគច្រើនលើការជួល និងសេវាកម្មក្នុងស្រុក។ រដ្ឋាភិបាលប្ដេជ្ញាចិត្តជំរុញសេដ្ឋកិច្ចដែលផ្តោតលើប្រាក់រៀលឲ្យរឹងមាំ។ តាមរយៈការជំរុញឱ្យអាជីវកម្មទទួលយកប្រាក់រៀលសម្រាប់ប្រាក់បៀវត្សរ៍ ការកំណត់តម្លៃ និងការដោះស្រាយហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងទៀត រដ្ឋាភិបាលសង្ឃឹមថានឹងជំរុញការប្រើប្រាស់ និងការវិនិយោគក្នុងស្រុក។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្មីៗនេះបានស្នើឱ្យវិស័យឯកជនបង្កើនការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលក្នុងប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីពង្រឹងរូបិយប័ណ្ណជាតិ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានឱ្យដឹងថា បរិមាណប្រាក់រៀលដែលបានចរាចរបានកើនឡើងពី ០,៨៥ ទ្រីលានរៀល (ប្រហែល ២១១ លានដុល្លារ) កាលពី២០ ឆ្នាំមុន ដល់ ១៤,៥ ទ្រីលានរៀល (ប្រហែល ៣,៥១ ប៊ីលានដុល្លារ) នៅចុងឆ្នាំ២០២៣។ FacebookTwitterEmailShare","ស្ត្រីបង្កើតបាន 61% នៃសហគ្រិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយនឹង 62% នៃអាជីវកម្មខ្នាតតូច និង 26% នៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) ដែលដឹកនាំដោយស្ត្រី។ លោក ជា រដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានលើកឡើងពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រិនស្ត្រីក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក្នុងសិក្ខាសាលាមួយក្រោមចំណងជើងថា «ការជំរុញសហគ្រិនស្ត្រី ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា»។ រដ្ឋា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម រួមទាំងអាជីវកម្មដែលគ្រប់គ្រងដោយស្ត្រី មានចំនួន ៧០% នៃការងាររបស់ប្រទេស និង ៥៨% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ខ្លួន។ សិក្ខាសាលានេះរៀបចំដោយគណៈកម្មាធិការដឹកនាំស្ត្រីនៃ AmCham និងសមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា ផ្តោតលើការគាំទ្រសហគ្រិនស្ត្រី។ រដ្ឋាក៏បានលើកឡើងពីផលប៉ះពាល់ជាវិជ្ជមាននៃច្បាប់ E-commerce ដែលបានអនុម័តកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ 2020 ដែលផ្តល់ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល និងពង្រីកឱកាសសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងការពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ពួកគេតាមអ៊ីនធឺណិត។ ទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិករបស់កម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងដល់ 1.12 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2024 និងឈានដល់ 1.81 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2029។ Kim Tan ប្រធានគណៈកម្មាធិការដឹកនាំស្ត្រី AmCham និង Han Peng Kwang នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Wing បានគូសបញ្ជាក់អំពីសារៈសំខាន់នៃការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលដឹកនាំដោយស្ត្រី សម្រាប់ភាពជោគជ័យនៃអាជីវកម្មបុគ្គល និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ សិក្ខាសាលានេះមានអ្នកចូលរួមជាង 80 នាក់ក្នុងគោលបំណងផ្តល់ឱ្យសហគ្រិនស្ត្រីនូវការយល់ដឹង និងធនធានដើម្បីជំនះឧបសគ្គ និងជំរុញកំណើនអាជីវកម្ម។ ធនាគារ វីង ដែលផ្តោតលើការរួមបញ្ចូលយេនឌ័រ គាំទ្រចក្ខុវិស័យនេះ ដោយបម្រើអតិថិជន និងភ្នាក់ងារស្ត្រីយ៉ាងច្រើន។" "សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកូរ៉េ បានព្រមព្រៀងគ្នាជំរុញការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគកូរ៉េកាន់តែច្រើនមកកម្ពុជា។ ការប្តេជ្ញាចិត្តនេះត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងកាលពីសប្តាហ៍មុនរវាងសភាទាំងពីរដែលដឹកនាំដោយលោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងលោក Seong Woo Lee អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកូរ៉េ ។ ភាគីទាំងពីរក៏បានពិភាក្សាអំពីគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាពេលអនាគត និងស្វែងរកឱកាសអាជីវកម្មទៅវិញទៅមក។ លោក លឹម ហេង បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះការបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងសភាទាំងពីរ ដែលក្នុងនោះស្ថាប័នទាំងពីរបានរៀបចំវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េប្រកបដោយជោគជ័យកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំនេះ និងបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា។ អនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសេរីទ្វេភាគី ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់អំពីទំនាក់ទំនងដ៏ល្អប្រសើររវាងប្រទេសទាំងពីរ។ កូរ៉េនិងកម្ពុជា មានក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនដូចជា៖ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ កូរ៉េ និង កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់។ លោកបានបន្តថា “សភាពាណិជ្ជកម្មទាំងពីរគឺជាស្ពានដ៏សំខាន់មួយរវាងសហគមន៍ធុរកិច្ច ប្រទេសទាំងពីរ ដោយអាចសហការគ្នាបន្ដក្នុងការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និង វិនិយោគ។ ប្រទេសកូរ៉េគឺជាអ្នកវិនិយោគធំជាងគេមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យដូចជា ធនាគារ អចលនទ្រព្យ និងសំណង់។ លោកបានអញ្ជើញសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកូរ៉េ មកទស្សនកិច្ចធុរកិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីស្វែង យល់បន្ថែមអំពីការវិនិយោគ និងឱកាសអាជីវកម្ម។ លោក Seong Woo Lee បានលើកឡើងថា សភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកូរ៉េនឹងបន្ដកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ជាមួយ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ដោយលើកឡើងថាសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកូរ៉េនឹងបំពេញទស្សនកិច្ចមកកម្ពុជាក្នុងពេលវេលាសមស្របណាមួយនាដើមឆ្នាំ ២០២៥ ខាងមុខនេះ។ ជំនួបរវាងសភាទាំងពីរនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងឱកាសដែលគណៈប្រតិភូសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា អមដំណើរ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ចូលរួមវេទិកាចំណេះដឹងពិភពលោក លើកទី២៥ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ក្រោមមូលបទ “មាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកសហត្ថិភាព” ចាប់ពីថ្ងៃទី ៩-១៣ ខែកញ្ញា។ កូរ៉េខាងត្បូង គឺជាអ្នកវិនិយោគធំជាងគេមួយនៅកម្ពុជា ជាពិសេសលើវិស័យដូចជា ធនាគារ អចលនទ្រព្យ និងសំណង់។ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសរបស់កូរ៉េខាងត្បូងនៅកម្ពុជាបានកត់ត្រាចំនួន ៣០ លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ដែលធ្វើអោយការវិនិយោគផ្ទាល់នៅកម្ពុជារបស់កូរ៉េមានរហូតដល់ទៅ ៥ ពាន់លានដុល្លារ។","ធនាគារ RHB Banking Group បានតែងតាំងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ចំនួនបួនរូប ដែលមានប្រសិទ្ធភាពចាប់ពីថ្ងៃទី 1 ខែសីហា ឆ្នាំ 2024៖ Mohamed Bin Rastam Shahrom ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុក្រុម (GCFO) ។ គាត់នាំមកនូវបទពិសោធន៍ជាង 20 ឆ្នាំ ដោយធ្លាប់កាន់តួនាទីជាអ្នកដឹកនាំនៅ Malaysia Airports Holding Berhad និង UEM Sunrise ។ ជំនាញរបស់គាត់មានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ យុទ្ធសាស្ត្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកម្ម។ Phuah Shok Cheng ដែលបានបម្រើការជា GCFO ស្តីទីចាប់តាំងពីខែមករាឆ្នាំ 2024 នឹងផ្លាស់ប្តូរទៅជាប្រធានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំតំបន់ និងជាប្រធានយុទ្ធសាស្រ្តរាជធានី។ ក្នុងតួនាទីនេះ នាងនឹងជំរុញការអនុវត្តហិរញ្ញវត្ថុក្នុងតំបន់ និងរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រដើមទុនរបស់ក្រុមហ៊ុន។ Kevin Vijendren Davies នឹងក្លាយជានាយកគ្រប់គ្រង/CEO នៃ RHB Investment Bank បន្តពី Ganesh Sabaratnam ។ Kevin ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ពីរទសវត្សរ៍នៃក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្ម និងធនាគារវិនិយោគ នឹងដឹកនាំទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ និងការរីកចម្រើននៃអាជីវកម្មធនាគារវិនិយោគរបស់ RHB ។ Tan Boon Ching ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានសវនករផ្ទៃក្នុងក្រុម ជំនួសលោក Alex Tan Aun Aun ដែលកំពុងចូលនិវត្តន៍។ Boon Ching នាំមកនូវបទពិសោធន៍យ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដោយធ្លាប់មានតួនាទីនៅ PwC ធនាគារ Standard Chartered និង RHB ។ នាយកប្រតិបត្តិក្រុមលោក Mohd Rashid Mohamad បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការតែងតាំងទាំងនេះពង្រឹងក្រុមភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ RHB ដោយជំរុញកំណើនយុទ្ធសាស្រ្ត និងការច្នៃប្រឌិតសម្រាប់ក្រុម។" "ផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជាមួយចំនួនដូចជា អង្ករ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ម្រេចកំពត និងស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ ត្រូវបានដាក់តាំងបង្ហាញនៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍ Indonesia Plantation Expo (3rd BUNEX 2024) នៅទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ចាប់ពីថ្ងៃទី១២-១៤ ខែកញ្ញា។ មន្ត្រី​កម្ពុជា​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បាន​រៀបចំ​ស្តង់​នៅ​​ក្នុង​ពិព័រណ៍​នេះ និងបានសហការរៀបចំដោយ TRIBUN EO Gramedia Compass និងអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្មនៃក្រសួងកសិកម្មឥណ្ឌូនេស៊ីនៅទីក្រុង Tangerang ខេត្ត Banten ។ ការតាំងពិព័រណ៌បានបង្ហាញពីផលិតផលកសិកម្មដូចជា ប្រេងដូង អង្ករ កាហ្វេ តែ កូកា កៅស៊ូ និងផលិតផលផ្សេងៗទៀត ព្រមទាំងគ្រឿងយន្តកសិកម្មផងដែរ។ នៅក្នុង​ស្តង់​របស់​​កម្ពុជា មានទំនិញ​ដូចជា អង្ករ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ម្រេចកំពត ស្ករត្នោត កំពង់ស្ពឺ កាហ្វេ​មណ្ឌលគិរី ដំណាប់ស្វាយ ស្រា​អង្ករ គ្រឿង​ទេសធ្វើម្ហូបដូចជា អាម៉ុក សម្ល​ការី ​ក៏​ត្រូវ​បាន​ដាក់​តាំង​បង្ហាញនៅក្នុងកម្មវិធីនេះផងដែរ។ គួររំលឹកផងដែរថា ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ីបានបន្តមានភាពរឹងមាំក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ហើយកាលពីឆ្នាំមុន ឥណ្ឌូណេស៊ីជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេទី៦របស់កម្ពុជា ពីចំណាត់ថ្នាក់ទី១២ ក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ ឥណ្ឌូនេស៊ី​ក៏​ជា​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ធំ​ទី​៣​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​បន្ទាប់​ពី​វៀតណាម និង​ថៃ។ ក្នុងអំឡុងខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី សម្រេចបាន ៧៤០លានដុល្លារ នេះបើយោងតាម ​អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ។ ","នៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយដែលមានចំណងជើងថា 'ទ្រព្យសកម្មឌីជីថល 101' លោក Thomas Schings អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅនៃក្រុមហ៊ុន Royal Group Exchange (RGX) បានបង្ហាញថា ជាង 65% នៃប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូទាត់ដែលមានមូលដ្ឋានលើ blockchain របស់ប្រទេស ដោយ 10% ប្រើប្រាស់ទ្រព្យសកម្មឌីជីថល លើសពីមធ្យមភាគសកល។ នៃ 6.8% ។ ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យសកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជាគឺអាចប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀតដូចជាប្រទេសសិង្ហបុរី (11.1%) និងប្រទេសថៃ (18.1%)។ Schings បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកប្រើប្រាស់កម្ពុជាមានសកម្មភាពក្នុងការជួញដូរពីម្នាក់ទៅម្នាក់ (P2P) និងហិរញ្ញវត្ថុវិមជ្ឈការ (DeFi)។ RGX ផ្តល់ជូនការជួញដូរកន្លែង ការជួញដូរនាពេលអនាគត និងជម្រើសជួញដូរ P2P សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ លោក អ៊ុក សារ៉ាត់ មកពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានកត់សម្គាល់ថា ខណៈពេលដែលធនាគារបច្ចុប្បន្នត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើអាជីវកម្មជាមួយរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាកំពុងព្រាងបទប្បញ្ញត្តិដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារ និងអ្នកផ្តល់សេវាទ្រព្យសកម្មគ្រីបតូ ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពមួយចំនួនជាមួយទ្រព្យសម្បត្តិគ្រីបតូ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានពិភាក្សាអំពីតួនាទីរបស់ blockchain នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសគំនិតផ្តួចផ្តើមដូចជា Bakong, CamDigiKey និង Selendra ។ លើសពីនេះទៀតការចាប់ផ្ដើម blockchain Poor Doge ដែលជាកាក់ meme សម្រាប់សប្បុរសធម៌ត្រូវបានទទួលស្គាល់។ ការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មផ្សេងទៀតដូចជា Tokenomia.pro កំពុងប្រើប្រាស់ blockchain ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទំនុកចិត្តនៅក្នុងពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មរបស់កម្ពុជា។ អ្នកជំនាញរួមទាំង Janusz Zieliński សហស្ថាបនិកនៃការផ្លាស់ប្តូរប៉ូឡូញ Ari10 បានពិភាក្សាអំពីសក្តានុពលអនាគតនៃទ្រព្យសម្បត្តិឌីជីថល ដោយព្យាករណ៍ថាទីផ្សារអាចឈានដល់ $4-$5 trillion នៅឆ្នាំ 2030។" "​ក្រុមហ៊ុន​ ​I​S​I​ ​Group​ ​ដែល​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ ​និង​ចែកចាយ​សម្ភារ​សំណង់​ ​ដំណោះស្រាយ​អគារ​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​និង​វិ​ស​័​យ​បច្ចេកវិទ្យា​ ​ក្នុងស្រុក​បាន​បង្ហាញ​ផែនការ​អាជីវកម្ម​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​តាម​បណ្តោយ​ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​ភ្នំពេញ​-​ព្រះ​សី​ហ​នុ​។​ ក្រុមហ៊ុន​បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ផែនការ​អាជីវកម្ម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ដល់​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ ​ជា​ ​វុទ្ធី​ ​អគ្គលេខាធិការ​គណៈកម្មាធិការ​វិនិយោគ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​ ​កាំ​ង​ ​ឡេង​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​លោក​​​មានបំណង​ចង់​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ ​ក្រោម​ឈ្មោះ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Golden​ ​Port​ S​E​Z​ ​Development​ ​Co​ ​L​t​d​ ​តាម​បណ្តោយ​ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​ភ្នំពេញ​-​ព្រះ​សី​ហ​នុ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​គម្រោង​វិនិយោគ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​របស់​ក្រុមហ៊ុន​មាន​លើ​ផ្ទៃដី​ជាង​ ​២​៧​០​ ​ហិកតា​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ទី​ ​១​ ​ដែល​មាន​ទីតាំង​តាម​បណ្តោយ​ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​ភ្នំពេញ​-​ព្រះ​សី​ហ​នុ​។​ លោក​ ​ជា​ ​វុទ្ធី​ ​បាន​ស្វាគមន៍​គណៈប្រតិភូ​ក្នុង​ការ​ស្វែងយល់​ពី​គម្រោង​វិនិយោគ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ ​និង​ឱកាស​វិនិយោគ​ ​ដោយ​សង្កត់ធ្ងន់​ថា​ ​គណៈកម្មាធិការ​វិនិយោគ​កម្ពុជា​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​រួចជាស្រេច​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​លើ​ផែនការ​អាជីវកម្ម​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​៖​ ​«​គម្រោង​វិនិយោគ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នឹង​រួមចំណែក​ដល់​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​»​។​ ក្នុង​ជំនួប​នោះ​ ​លោក​ក៏បាន​ជម្រាប​ជូន​គណៈប្រតិភូ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​នៅ​កម្ពុជា​ ​និង​នីតិវិធី​ចុះបញ្ជី​វិនិយោគ​ ​ដើម្បី​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ ​ដើម្បី​ឱ្យ​គណៈប្រតិភូ​យល់​កាន់តែ​ច្បាស់​អំពី​ស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​បរិយាកាស​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ ​និង​ភាព​សាមញ្ញ​នៃ​នីតិវិធី​ស្នើសុំ​វិនិយោគ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​។​ បច្ចុប្បន្ន​កម្ពុជា​មាន​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ដែល​កំពុង​ដំណើរការ​ចំនួន​ ​២​៦​ ​និង​បាន​បង្កើត​ការងារ​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជិត​ ​១​៦​ ​ម៉ឺន​នាក់​។​ ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ទាំងនោះ​មាន​គម្រោង​វិនិយោគ​ចំនួន​ ​៥​៦​០​ ​គម្រោង​។​ ​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​និង​ខេត្ត​ជាប់​ព្រំដែន​ ​និង​តាម​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ ​រួម​មាន​ខេត្ត​ស្វាយរៀង​ ​បន្ទាយ​មានជ័យ​ ​កោះ​កុង​ ​និង​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុ ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ទាំងនេះ​ដើរតួ​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​ពី​បរទេស​ ​ជាពិសេស​ឧស្សាហកម្ម​ថ្មី​ដែល​មាន​តម្លៃ​បន្ថែម​ខ្ពស់​។","ទស្សនវិស័យកសិកម្មរបស់ OECD-FAO សម្រាប់ឆ្នាំ 2024-2033 គម្រោងផលិតកម្មស្រូវសកលនឹងកើនឡើង 11% ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ខាងមុខ ដែលឈានដល់ 587 លានតោននៅឆ្នាំ 2033 ដែលជំរុញដោយទិន្នផលកាន់តែប្រសើរ។ អាស៊ីដែលគ្រប់គ្រងផលិតកម្មស្រូវពិភពលោកនឹងឃើញមានកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ដែលត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងវ៉ាដាច់ប្រទេសចិនក្នុងនាមជាប្រទេសផលិតអង្ករធំជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោកនៅឆ្នាំ 2033។ ប្រទេសចិន ឥណ្ឌូនេស៊ី ថៃ និងវៀតណាមនឹងដើរតាមចំណាត់ថ្នាក់។ ការនាំចេញអង្ករពីអាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើងក្នុងអត្រាប្រចាំឆ្នាំ 2.8% ជាមួយនឹងចំណែកនៃការនាំចេញសកលក្នុងតំបន់កើនឡើងដល់ 86%។ មីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងឃើញមានកំណើនការនាំចេញដ៏ធំបំផុត ជាមួយនឹងការនាំចេញរបស់ពួកគេត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង 146% ដល់ 10.5 លានតោននៅឆ្នាំ 2033 ដោយចាប់យកទីផ្សារអាស៊ី និងអាហ្រ្វិកកាន់តែច្រើន។ បើនិយាយពីតម្លៃវិញ បន្ទាប់ពីបានឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់រយៈពេល 15 ឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយសារការព្រួយបារម្ភអំពី El Niño និងការរឹតបន្តឹងការនាំចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា តម្លៃអង្ករអន្តរជាតិនៅតែមានប្រហែល 14% ខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុននៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ 2024 ។ ការរឹតបន្តឹងការនាំចេញរបស់ឥណ្ឌាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងនៅតែមាន។ ទោះបីជាករណីលើកលែងបានជួយកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់មួយចំនួនក៏ដោយ។ ការបង្កើនតួនាទីនាំចេញរបស់កម្ពុជា មីយ៉ាន់ម៉ា និងប៉ាគីស្ថាន គឺជាការឆ្លើយតបមួយផ្នែកចំពោះការរឹតបន្តឹងទាំងនេះ។ ទស្សនវិស័យនេះក៏បង្ហាញពីហានិភ័យចំពោះពាណិជ្ជកម្ម រួមទាំងការរំខានដល់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនសំខាន់ៗ ដូចជាបញ្ហាដែលបណ្តាលមកពីកម្រិតទឹកនៅក្នុងព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា និងជម្លោះដែលកំពុងបន្តនៅសមុទ្រក្រហម ដែលប៉ះពាល់ដល់ការឆ្លងកាត់ព្រែកជីកស៊ុយអេ។ ការរំខានទាំងនេះអាចនាំឱ្យមានការពន្យារពេល និងការកើនឡើងថ្លៃដឹកជញ្ជូន ដែលប៉ះពាល់ដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកល។" "សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​បាន​ចូលរួម​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ថ្មី​ជាមួយ​គណៈកម្មការ​ទន្លេមេគង្គ​ (​M​RC)​។​ ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​តំបន់​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​កូរ៉េ​បាន​សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ​ចំនួន​ ​១​.​០​០​០​.​០​០​០​ ​ដុល្លារ​ដល់​ ​M​RC ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​និង​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ផ្តល់​វិភាគទាន​បន្ថែម​នៅ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​។​ ​ការចូលរួម​ចំណែក​របស់​កូរ៉េ​មាន​គោលបំណង​គាំទ្រ​ដល់​ការ​អនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​អាង​ទន្លេ​ ​២​០​២​១​-​២​០​៣​០​ ​សម្រាប់​អាង​ទន្លេមេគង្គ​ ​និង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ​M​RC ​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​១​-​២​០​២​៥​។​ ​ពិធី​ចុះហត្ថលេខា​នេះ​ ​ធ្វើឡើង​នៅ​ទីស្នាក់ការ​ ​M​RC ​នៅ​ទីក្រុង​វៀង​ច័ន្ទន៍ ​នា​ថ្ងៃ​ទី​២​៥​ ​ខែ​កក្កដា​ ​ដោយមាន​លោក​ K​i​m​ ​Don​g​-b​a​e​ ​អគ្គនាយក​នៃ​ការិយាល័យ​កិច្ចការ​អា​ស៊ាន​ ​និង​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​នៃ​ក្រសួងការបរទេស​កូរ៉េ​ ​និង​លោក​ Jun​g​ ​Y​un​g​ ​So​o ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​កូរ៉េ​ប្រចាំ​ប្រទេស​ឡាវ​ ​ដែល​តំណាង​ឱ្យ​គណៈប្រតិភូ​កូរ៉េ​។​ ​លោក​ K​i​m​ ​Don​g​-b​a​e​ ​បាន​លើកឡើង​ពី​សារសំខាន់​នៃ​ភាពជា​ដៃគូ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​នៅ​តំបន់​អាង​ទន្លេមេគង្គ​។​ ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​អាង​ទន្លេ​២​០​២​១​-​២​០​៣​០​ ​និង​ផែនការ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​M​RC ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​-​២​០​២​៥​ ​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​វិធី​សា​ស្រ្ត​ទូលំទូលាយ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​អាង​ទន្លេមេគង្គ​ ​សំដៅ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​តុល្យភាព​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ការ​ការពារ​បរិស្ថាន​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍សង្គម​។​ ​ការ​រួមចំណែក​របស់​កូរ៉េ​នឹង​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ទាំងនេះ​ ​ធានា​នូវ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​និង​សុខុមាលភាព​របស់​សហគមន៍​នៅ​ក្នុង​តំបន់​។​ ​ក្នុងនាម​ជា​មិត្ត​របស់​ប្រទេស​មេគង្គ​ ​និង​ជា​សមាជិក​នៃ​តំបន់​ ​វា​ជា​ពេលវេលា​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​ ​ដើម្បី​ចូលរួម​ជាមួយ​ស្ថាប័ន​ថ្នាក់​តំបន់​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​អាង​ទន្លេមេគង្គ​។​ ​លោក​បណ្ឌិត​ ​An​ou​l​a​k ​Kit​t​i​k​h​oun ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​លេខាធិការដ្ឋាន​គណៈកម្មការ​ទន្លេមេគង្គ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​នេះ​នឹង​បន្ថែម​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដល់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​កន្លងមក​ ​និង​បន្ត​ទៅមុខ​រវាង​ ​M​RC ​និង​ទីភ្នាក់ងារ​កូរ៉េ​ផ្សេងៗ​។​ ​ក្នុងនាម​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ចូលរួម​ជាមួយ​ប្រទេស​ដទៃទៀត​ ​ដែល​នាម​ផ្តល់​ធនធាន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ ​និង​រួមចំណែក​ដល់​ការ​គ្រប់គ្រង​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​នៃ​អាង​ទន្លេមេគង្គ​។​ ​នៅ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​កំពុង​មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​ ​ការ​ដោះស្រាយ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ​និង​សន្តិសុខ​ទឹក​ ​វិធី​សា​ស្រ្ត​ភាពជា​ដៃគូ​ជំរុញ​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​ ​M​RC ​ក្នុង​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​តំបន់​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​រួមចំណែក​ដល់​វិបុលភាព​ ​សន្តិភាព​ ​និង​ភាព​ធន់​នៃ​តំបន់​មេគង្គ​។","ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា (CSX) គ្រោងនឹងឃើញមានកំណើនជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនបន្ថែមដែលបានចុះបញ្ជីនៅឆ្នាំនេះ។ យោងតាមនាយកប្រតិបត្តិ CSX លោក ហុង សុខហួរ ក្រុមហ៊ុនចំនួនពីរត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងចុះបញ្ជីជាភាគហ៊ុន និងចំនួនបីជាមូលបត្របំណុល ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃចំណាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងទីផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា។ គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 មានក្រុមហ៊ុនចុះបញ្ជីចំនួន 23 ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបចំនួន 400 លានដុល្លារ ហើយទីផ្សារកំពុងមើលឃើញការកើនឡើងនៃការចូលរួមរបស់វិនិយោគិន ជាមួយនឹងគណនីថ្មីចំនួន 1,000 ត្រូវបានបើកជារៀងរាល់ខែ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មើលឃើញថា វិស័យមូលបត្រ គឺជាវិស័យអាទិភាពសំខាន់ ក្នុងគោលបំណងធ្វើពិពិធកម្មធនធានហិរញ្ញវត្ថុ និងលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងការប្រកួតប្រជែង។ CSX គ្រោងនឹងបង្កើនបរិមាណជួញដូរប្រចាំថ្ងៃដល់ 1 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2030 ហើយបានណែនាំវេទិកាអនឡាញមួយដើម្បីសម្រួលដល់ការបើកគណនី និងការចូលប្រើរបស់អ្នកវិនិយោគ។" "កាលពី​ថ្ងៃសៅរ៍​ ​ខេត្ត​កំពង់ធំ​ ​និង​ខេត្ត​ឃ្យុ​ង​សាង​ប៊ុ​ក​ដូ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ដើម្បី​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត​នូវ​ភាពជា​ដៃគូ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​ ​រួម​មាន​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​ ​ការអប់រំ​ ​ទេសចរណ៍​ ​និង​កសិកម្ម​។​ ​ពិធី​ចុះហត្ថលេខា​នេះ​ ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ក្រោមអធិបតីភាព​លោក​ ​នួន​ ​ផា​រ​័ត្ន ​អភិបាល​ខេត្ត​កំពង់ធំ​ ​និង​លោក​ ​Lee​ C​h​u​l​-​woo​ ​អភិបាល​ខេត្ត​ឃ្យុ​ង​សាង​ប៊ុ​ក​ដូ​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​កំពង់ធំ​បានឲ្យ​ដឹង​ថា​ ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​ពង្រឹង​ភាពជា​ដៃគូ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​បន្ថែម​ទៀត​។​ ​ភាគី​ទាំងពីរ​បាន​ឯកភាព​ជំរុញ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​រដ្ឋបាល​នៃ​ខេត្ត​ទាំងពីរ​ដោយ​ស្រប​ទៅ​តាមច្បាប់​ ​និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​នៃ​ប្រទេស​នីមួយៗ​។​ ​ប្រភព​ដដែល​បាន​អោយ​ដឹង​ទៀត​ថា​ “​ដើម្បី​ជំរុញ​កំណើន​ ​និង​វិបុលភាព​ទៅវិញទៅមក​ ​ភាគី​ទាំង​ពី​​​រ​ក៏បាន​ឯកភាព​គ្នា​ក្នុង​ការស្វែងរក​ឱកាស​សម្រាប់​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិ​ស​័​យ​ផ្សេងៗ​ ​រួម​ទាំង​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​ ​ការអប់រំ​ ​វប្បធម៌​ ​ទេសចរណ៍​ ​ការថែទាំ​សុខភាព​ ​និង​កសិកម្ម​ដោយ​ប្រើ​បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប​”​។​ “​ដើម្បី​ជំរុញ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ភាគី​ទាំងពីរ​នឹង​ខិតខំ​បង្កើត​បរិយាកាស​អំណោយផល​សម្រាប់​ការផ្លាស់ប្តូរ​” ​។​ ​តាមរយៈ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​នេះ​ ​អភិបាល​ខេត្ត​ទាំងពីរ​នឹង​ជំរុញ​ការផ្លាស់ប្តូរ​និស្សិត​សាកលវិទ្យាល័យ​នៃ​ខេត្ត​ទាំងពីរ​ ​រួម​ទាំង​បុគ្គលិក​ផង​ដែរ​។​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​សកម្ម​រវាង​មន្ត្រី​រាជការ​នៃ​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​ ​ភាគី​ទាំងពីរ​នឹង​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួមគ្នា​ដើម្បី​ផ្លាស់ប្តូរ​មន្ត្រី​រាជការ​មកពី​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​នីមួយៗ​។​ “​ភាគី​ទាំង​ពី​​​រក​៏​នឹង​ស្វែងរក​ឱកាស​ផ្លាស់ប្តូរ​វប្បធម៌​តាមរយៈ​ការចូលរួម​ក្នុង​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ​” ​។​ ​ក្នុង​ពិធី​ចុះហត្ថលេខា​ ​លោក​ ​Lee​ C​h​u​l​-​woo​ ​ក៏បាន​អញ្ជើញ​លោក​ ​នួន​ ​ផា​រ​័ត្ន ​ទៅ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​ទៅកាន់​ខេត្ត​ឃ្យុ​ង​សាង​ប៊ុ​ក​ដូ​នា​ពេល​ខាងមុខ​ ​ផង​ដែរ​។​ ​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​ ​គឺជា​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​វិនិយោគ​ដ៏​ធំបំផុត​មួយ​របស់​កម្ពុជា​ ​ដែល​មាន​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​សរុប​ប្រមាណ​ ​៧​៥​១​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​ ​១​១​ ​ក្នុងចំណោម​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៣​។​ ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​កូរ៉េ​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​៩​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​នោះ​ ​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​មកពី​ខេត្ត​ឃ្យុ​ង​សាង​ប៊ុ​ក​ដូ​បាន​សហការ​ជាមួយ​មន្ទីរពេទ្យ​បង្អែក​ខេត្ត​កំពង់ធំ​ ​និង​សមាគម​ប្រឹក្សា​សុខភាព​ប្រជាជន​ចុះ​ពិនិត្យ​សុខភាព​ដោយ​ឥត​គិតថ្លៃ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ខេត្ត​។","វេទិកាផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យកម្ពុជា (CamDX) មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាមួយនឹងការកើនឡើង 13% នៃការប្រើប្រាស់ ឈានដល់ 17.3 លានប្រតិបត្តិការឌីជីថលត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ 2024 ។ បានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ 2020 CamDX គាំទ្រទាំងផ្នែករដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដោយធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យប្រកបដោយសុវត្ថិភាពសម្រាប់សេវាកម្ម។ ដូចជាការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ (e-KYC) និងកាត់បន្ថយពេលវេលាឯកសារ។ វេទិកានេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលចំនួន 26 និងក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួន 30 ដែលគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការប្រហែល 935,460 ប្រចាំខែ។ CamDX ជួយសម្រួលដំណើរការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដូចជាការចុះបញ្ជីអាជីវកម្ម ការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ និងសន្តិសុខព្រំដែន។ វាក៏ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការក្លែងបន្លំ និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវតម្លាភាពហិរញ្ញវត្ថុ រួមចំណែកដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការលុបបំបាត់ការលាងលុយកខ្វក់។" "របាយការណ៍​ថ្មី​មួយ​ពី​មូលដ្ឋាន​ទិន្នន័យ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ពាក្យ​ស្នើសុំ​ចំនួន​១​៣​៥​.​០​០​០​ពាក្យ​ ​សម្រាប់​ការ​ការពារ​ម៉ាក​ត្រូវ​បាន​កត់ត្រា​ក្នុងរយៈពេល​៣​០​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​ ​ចាប់ពី​ខែ​មករា​ ​ឆ្នាំ​១​៩​៩​១​ ​ដល់​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​។​ ​យោង​តាម​លោក​ ​ផាង​ មុន្នី​រក្ស​ ​សហការី​នៅ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Rouse​ ​International​ ​Limited​ ​និង​ជា​អ្នក​រៀបចំ​របាយការណ៍​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​កម្មវិធី​កម្មសិទ្ធិ​បញ្ញា​ថ្មី​ (​I​P​) ​បង្ហាញ​ពី​ចំណាប់អារម្មណ៍​ដ៏​រឹង​មាំ​លើ​ការ​ការពារ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​ ​និង​ជា​សូចនា​ករ​សំខាន់​នៃ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេសជាតិ​ ​និង​ការ​រួមបញ្ចូល​យ៉ាង​រលូន​ទៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ពិភពលោក​។​ ​លោក​បន្ថែម​ថា​ ​ដោយសារ​កម្ពុជា​បាន​បើកទ្វារ​ស្វាគមន៍​ការ​វិនិយោគ​ ​និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ពី​បរទេស​ ​ធុរកិច្ច​ទាំង​ក្នុងស្រុក​ ​និង​ក្រៅ​ស្រុក​បាន​ទទួលស្គាល់​កាន់តែ​ខ្លាំង​ឡើង​អំពី​សារសំខាន់​នៃ​ការ​ការពារ​ម៉ាក​យីហោ​របស់​ពួកគេ​តាមរយៈ​ការ​ចុះបញ្ជី​ ​និង​ការ​អនុវត្ត​ពាណិជ្ជ​សញ្ញា​។​ ​ចំពោះ​ប្រភេទ​អាជីវកម្ម​ដែល​ស្នើសុំ​ចុះបញ្ជី​ម៉ាក​នៅ​កម្ពុជា​ក្នុងរយៈពេល​៣​០​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​របាយការណ៍​បាន​លម្អិត​ថា​ វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​និង​វិ​ស​័​យ​សុខាភិបាល​នាំមុខ​គេ​២​០​ភាគរយ​ ​និង​១​៨​ភាគរយ​នៃ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​ផ្សេងទៀត​។​ ការស្រាវជ្រាវ​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​មាន​ចំណែក​១​២​ភាគរយ​នៃ​ការ​សុំ​ចុះ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​សេវាកម្ម​អាជីវកម្ម​ដែល​មាន​ចំណែក​១​០​ភាគរយ​។​ ​លោក​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា​ ​ការ​ដាក់ពាក្យ​ក្នុងស្រុក​បាន​កើន​ឡើង​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​ ​ដែល​បង្កើត​បាន​ ​២​៤​ភាគរយ​នៃ​ការ​ដាក់ពាក្យ​សរុប​ដែល​បាន​កត់ត្រា​។​ ​របាយការណ៍​នេះ​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​និន្នាការ​នេះ​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​សកម្មភាព​សហគ្រិន​ក្នុងស្រុក​ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​បើ​និយាយ​ជា​អន្តរជាតិ​វិញ​ ​សហរដ្ឋអាមេរិក​នាំមុខ​គេ​ក្នុង​កា​រដាក់​ឯកសារ​សរុប​ ​១​២​ ​ភាគរយ​នៃ​ពាក្យសុំ​ ​បន្ទាប់មក​ប្រទេស​ចិន​១​១​ ​ភាគរយ​។​ ​យោង​តាម​របាយការណ៍​ ​និន្នាការ​ទាំងនេះ​បង្ហាញ​ពី​ការចាប់អារម្មណ៍​ពី​បរទេស​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​កម្ពុជា​សម្រាប់​ការ​ការពារ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​។​ ​ក្នុងរយៈពេល​៥​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ចំនួន​សរុប​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​មានការ​ថយ​ចុះ​ជាលំដាប់​ពី​ ​៩​៣​៤​២​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​មក​នៅ​ត្រឹម​ ​៦​៩​៥​៣​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​ការ​ចុះបញ្ជី​ម៉ាក​យីហោ​ក្នុងស្រុក​បាន​កើន​ឡើង​ខ្លាំង​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​ចំនួន​ ​៣​៥​៧​៤​ ​ប៉ុន្តែ​បាន​ធ្លាក់ចុះ​មក​ត្រឹម​១​៩​៨​៤​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ធ្លាក់ចុះ​ចំនួន​ ​៤​៤​,​៥​ ​ភាគរយ​បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​២​០​២​០​។​ ការ​ចុះបញ្ជី​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​បាន​ថយ​ចុះ​ជាលំដាប់​ក្នុងរយៈពេល​៥​ ​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ពី​ ​៦​៦​១​៦​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​ដល់​ ​៤​៩​៦​៩​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ដែល​ជា​ការ​ថយ​ចុះ​ចំនួន​ ​២​៤​,​៨​ ​ភាគរយ​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ការ​ដាក់ពាក្យ​ស្នើសុំ​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​ក្នុងស្រុក​ធៀប​នឹង​ការ​ចុះបញ្ជី​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​នៅតែ​មាន​ស្ថិរភាព​ក្នុងរយៈពេល​ ​៥​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ដោយ​ថយ​ចុះ​បន្តិច​នៃ​កា​រដាក់​ឯកសារ​អន្តរជាតិ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ ​Co​v​i​d​-19 ​ប៉ុន្តែ​កើន​ឡើង​ម្តងទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ក្នុងរយៈពេល​៥​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ឯកសារ​សម្គាល់​ម៉ាក​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​ ​មាន​ចាប់ពី​៦​០​ ​ភាគរយ​ដល់​៧​១​ ​ភាគរយ​នៃ​ឯកសារ​សរុប​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​១​ ​ខែ​មករា​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១​៣​ ​ខែ​កក្កដា​ ​ពាក្យសុំ​សរុប​ប្រហែល​ ​៣​០​០​០​ ​ត្រូវ​បាន​ដាក់ពាក្យ​។​ ​ក្នុងចំណោម​ឯកសារ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ឯកសារ​ស្រាវជ្រាវ​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​ ​សេវាកម្ម​ធុរកិច្ច​ វិ​ស័យ​សុខាភិបាល​ ​និង​កសិកម្ម​ ​គឺ​មាន​ពាក់កណ្តាល​នៃ​ឯកសារ​ឆ្នាំនេះ​ ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​ផលប្រយោជន៍​អាជីវកម្ម​ដែល​កំពុង​ស្វែងរក​ការ​ការពារ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​អ្នកដាក់ពាក្យ​សុំ​ក្នុងស្រុក​មាន​ចំនួន​មួយភាគបី​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ឯកសារ​​​ដែល​នៅ​សេសសល់​ពីរ​ភាគ​បី​មាន​ប្រភព​មកពី​អ្នកដាក់ពាក្យ​បរទេស​។​ ក្នុងចំណោម​អ្នកដាក់ពាក្យ​បរទេស​ ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​បាន​ធ្វើសកម្មភាព​ច្រើនជាង​គេ​ក្នុងឆ្នាំនេះ​ ​ដោយមាន​ជាង​២​០​ ​ភាគរយ​នៃ​ពាក្យសុំ​ទាំងអស់​ ​បន្ទាប់មក​ក្រុមហ៊ុន​អាមេរិក​៦​ ​ភាគរយ​ ​ជប៉ុន​ (​៥​ ​ភាគរយ​) ​សិង្ហបុរី​ (​៣​ ​ភាគរយ​) ​ថៃ​ (​៣​ ​ភាគរយ​) ​និង​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ (​៣​ ​ភាគរយ​)​។​ លោក​បាន​និយាយ​ថា​ ​លំ​ហូរ​ចូល​នៃ​សកម្មភាព​ម៉ាក​សញ្ញា​នេះ​ ​គូស​បញ្ជាក់​ពី​ភាព​ទាក់ទាញ​របស់​កម្ពុជា​ ​ដែល​ជាគោល​ដៅ​វិនិយោគ​ ​ក៏ដូចជា​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​ប្រទេស​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ក្របខ័ណ្ឌ​កម្មសិទ្ធិ​បញ្ញា​ដ៏​រឹង​មាំ​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​បន្ថែម​ទៀត​របស់​ខ្លួន​។ FacebookTwitterEmailShare",ការស្ទង់មតិថ្មីៗនេះដោយសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុប (EuroCham) បង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនចំនួន 62% នៅកម្ពុជាគ្រោងនឹងជួលបុគ្គលិកបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ 2024 ដោយភាពជាអ្នកដឹកនាំ ការគ្រប់គ្រងគុណភាព និងជំនាញគ្រប់គ្រងគម្រោងកំពុងស្ថិតក្នុងតម្រូវការខ្ពស់បំផុត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ 74% នៃអ្នកឆ្លើយសំណួរប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាក្នុងការជួលបុគ្គលិកដែលមានសមត្ថភាព ដោយលើកឡើងពីកង្វះកម្លាំងពលកម្ម បុគ្គលិកដែលមិនមានគុណភាព និងការរំពឹងទុកប្រាក់ខែខ្ពស់។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពាក់កណ្តាលនៃក្រុមហ៊ុនគ្រោងនឹងជួលបេក្ខជនពី 1 ទៅ 9 នាក់ ហើយ 30% គ្រោងនឹងជ្រើសរើសបេក្ខជនពី 10 ទៅ 24 នាក់។ ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ជាពិសេសសហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម មិនបានដឹងពីជម្រើសបណ្តុះបណ្តាលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ ការស្ទង់មតិបានគូសបញ្ជាក់ពីគម្លាតជំនាញសំខាន់ៗ ជាពិសេសក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងការគ្រប់គ្រងគម្រោង ហើយស្នើថាកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលដែលតម្រូវតាមតម្រូវការគឺចាំបាច់ដើម្បីភ្ជាប់គម្លាតទាំងនេះ។ របកគំហើញនេះបង្ហាញថា ការដោះស្រាយបញ្ហាកង្វះជំនាញទាំងនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះវាឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់ការសិក្សាពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅឆ្នាំ 2030។ "សារសំខាន់​នៃ​វិ​ស័យ​កសិកម្ម​សម្រាប់​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​ជាយូរមកហើយ​ ​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ហើយ​លោក​ក៏បាន​រំលឹក​ឡើងវិញ​ថា​វា​ជា​វិ​ស័យ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​កម្ពុជា​អោយ​ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​មាន​ចំណូល​មធ្យម​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​៣​០​ ​និង​ចំណូល​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​៥​០​។​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​លោក​ក៏បាន​ជំរុញ​ឌី​ជី​ថល​រូប​នី​យ​កម្ម​ជា​ផ្លូវ​ឆ្ពោះទៅ​មុខ​ ​ផង​ដែរ​។​ ​ដូច្នេះ​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​គឺជា​កត្តា​សំខាន់​សម្រាប់​វិ​ស​័​យ​សំខាន់​ៗ​ទាំងពីរ​នេះ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​លោក​ ​F​r​e​w​ ​Be​h​a​b​t​u ​នាយក​ ​I​FAD​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​ថា​ “​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៨​ ​មានការ​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ថ្មី​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​តិច​ជាង​៥​” ​។​ ​ដោយឡែក​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​ ​ចំនួន​ ​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ជាង​១​០​ ​បើ​យោង​តាម​ការសិក្សា​របស់​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ (​A​D​B)​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​ ​ចំនួន​នេះ​បាន​កើន​ឡើង​បន្ថែម​ទៀត​ ​ដែល​នេះ​បង្ហាញ​ពី​សន្ទុះ​របស់​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​»​។​ ​លោក​ ​Ado​l​f​o Ru​i​z​ ​ទីប្រឹក្សា​បច្ចេកទេស​សកល​ ​នៃ​អង្គ​ការសង្គ្រោះ​អន្តរជាតិ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​គឺជា​វិ​ស​័​យ​ដ៏​ធំ​ដែល​គ្របដណ្តប់​លើ​ផ្នែក​ជាច្រើន​ចាប់ពី​ផលិតកម្ម​រហូតដល់​ទី​ផ្សារ​ម្ហូបអាហារ​ ​និង​ទំនិញ​មិនមែន​ម្ហូបអាហារ​ ​ដូច្នេះ​ ​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​រួមចំណែក​ដល់​សន្តិសុខ​ស្បៀង​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ចំណីអាហារ​ក៏មាន​ច្រើន​ផង​ដែរ​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ជាមួយនឹង​ការ​ជ្រៀតចូល​អត្រា​អ៊ី​ន​ធឺ​ណេ​ត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​វា​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​ ​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​ ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ផលិត​ ​ការ​កែច្នៃ​ ​និង​ទី​ផ្សារ​អាហារ​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​។​ ​នេះ​នឹង​ជួយ​សម្រេច​បាន​នូវ​ទំហំ​អាជីវកម្ម​ដែល​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​កសិកម្ម​ត្រូវការ​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​វា​ក្លាយ​ជា​អាជីវកម្ម​ដែល​មានផល​ចំណេញ​។​ D​a​i​ju ​A​i​b​a​ ​អ្នកជំនាញ​មកពី​ទីភ្នាក់ងារ​ J​I​CA​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​កម្មវិធី​លើ​ទូរស័ព្ទ​ដៃ​អាច​ភ្ជាប់​កសិករ​ដោយ​ផ្ទាល់​ទៅកាន់​អ្នកទិញ​។​ ​ពួកគេ​ក៏​អាច​ផ្តល់​ឱ្យ​កសិករ​នូវ​ព័ត៌មាន​អំពី​និន្នាការ​នៃ​ចំណូលចិត្ត​អ្នកប្រើប្រាស់​ ​និង​តម្លៃ​ទី​ផ្សារ​ ​ដែល​អាច​ឱ្យ​កសិករ​ទទួល​បាន​ប្រាក់ចំណេញ​កាន់តែ​ច្រើន​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ទាំងនេះ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រតិបត្តិការ​ផលិតផល​កសិកម្ម​រលូន​ ​រវាង​រវាង​អ្នកទិញ​ ​និង​អ្នកផ្គត់ផ្គង់​ ​ដោយ​ផ្តល់​នូវ​សេវាកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ទូទាត់​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ បច្ចេកវិជ្ជា​ឌី​ជី​ថល​មាន​សក្តានុពល​គាំទ្រ​ដល់​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​សំខាន់​ៗ​ក្រោម​គម្រោង​ថ្មី​ ​និង​យុទ្ធសាស្ត្រ​ប្រទេស​។​ ​នេះ​អាច​ត្រូវ​បាន​ធ្វើតាម​រយៈ​ការពង្រីក​ឧបករណ៍​ដែល​មានស្រាប់​ ​និង​ដំណោះស្រាយ​ដែល​បាន​សាកល្បង​រួចហើយ​ ​ក្រោម​វិធី​សា​ស្រ្ត ​និង​ផល​ប័ត្រ​របស់​ប្រទេស​។​ ​លោក​ ​Ado​l​f​o Ru​i​z​ ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​វា​នៅតែ​មានឱកាស​ដ៏​ធំ​នៅ​កម្ពុជា​សម្រាប់​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដើម្បី​ធ្វើសកម្មភាព​លើស​ពី​ការ​ផ្តល់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ធម្មតា​។​ ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ផលិតផល​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​នៃ​ការ​ទទួល​បាន​ដើមទុន​ ​និង​ការធានា​រ៉ាប់រង​ដូចជា​ខ្សែ​ឥណទាន​សម្រាប់​ធាតុ​ចូល​កសិកម្ម​ ​ការ​វិនិយោគ​រួមគ្នា​សម្រាប់​ការ​ស្តុក​ទុក​ ​និង​ខ្សែ​សង្វាក់​ត្រជាក់​ ​ការធានា​មូលនិធិ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ហា​និ​ភ័យ​នៃ​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​គឺជា​ជម្រើស​ពេញ​និយម​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំខាងមុខ​នេះ​។","រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពការគណនា GDP របស់ខ្លួនដោយប្រើឆ្នាំ 2014 ជាឆ្នាំមូលដ្ឋានជំនួសឱ្យឆ្នាំ 2000 ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យកាន់តែច្បាស់អំពីរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្ន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះដែលត្រូវបានប្រកាសដោយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិស្ថិតិ (NCS) បានតម្រឹមប្រទេសកម្ពុជាជាមួយនឹងស្តង់ដារអន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រព័ន្ធគណនីជាតិឆ្នាំ 2008 របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនេះត្រូវបានអនុវត្តដោយការគាំទ្រពី IMF, UNESCAP, ADB និងធនាគារពិភពលោក ផ្តល់ រូបភាពកាន់តែត្រឹមត្រូវនៃសេដ្ឋកិច្ច ដែលបានផ្លាស់ប្តូរពីកសិកម្មទៅជាសេវាកម្ម និងឧស្សាហកម្ម។ ការគណនាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបថ្មីសម្រាប់ឆ្នាំ 2022 ដោយផ្អែកលើឆ្នាំមូលដ្ឋាន 2014 គឺ 160.1 ពាន់ពាន់លានរៀល (39.5 ពាន់លានដុល្លារ) តំណាងឱ្យការកើនឡើង 5.1% ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលក្នុងមនុស្សម្នាក់ចំនួន 2.345 ដុល្លារ។ ការរៀបចំឡើងវិញមានគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផែនការគោលនយោបាយ ការបែងចែកធនធាន និងការត្រួតពិនិត្យវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច។" "​កម្ពុជា​បាន​គាំទ្រ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​ជាមួយ​កូរ៉េ​ ​និង​ជប៉ុន​ ​ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​តភ្ជាប់​សង្គម​ ​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​ឌី​ជី​ថ​លូ​ប​នី​យ​កម្ម​ ​និង​ផ្តល់​ការ​ឆ្លើយតប​ប្រកបដោយ​បុ​រេ​សកម្ម​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​សហគមន៍​ ​សំដៅ​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប​័ន្ន ​និង​ចីរភាព​នៅ​ក្នុង​តំបន់​។​ ​ដោយ​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​-​ជប៉ុន​លើក​ទី​១​៥​ ​និង​កិច្ចប្រជុំ​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​-​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​ ​លើក​ទី​១​២​ ​នៅ​ទីក្រុង​វៀង​ច​័ន្ទ ​ប្រទេស​ឡាវ​ ​នា​ថ្ងៃ​ទី​២​៦​ ​ខែ​កក្កដា​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ចិន្តា​សោភា​ ​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស​ ​និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ (​M​F​A​I​C) ) ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​កម្ពុជា​មានការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​យ៉ាង​មុតមាំ​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​-​កូរ៉េ​ ​ដោយ​ផ្អែកលើ​សសរស្តម្ភ​នៃ​ប្រជាជន​ ​វិបុលភាព​ ​និង​សន្តិភាព​ ​សំដៅ​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប័ន្ន ​និង​ចីរភាព​នៅ​ក្នុង​អនុ​តំបន់​មេគង្គ​ ​ដើម្បី​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក​។​ ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​មេគង្គ​លើក​ទី​១​៥​ ​ជាមួយ​ប្រទេស​ជប៉ុន​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ចិន្តា​សោភា​ ​បាន​គាំទ្រ​យ៉ាង​ពេញទំហឹង​ចំពោះ​យុទ្ធសាស្ត្រ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​-​ជប៉ុន​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ដែល​ផ្តោត​លើ​សសរស្តម្ភ​ចំនួន​បី​។​ ​ទីមួយ​៖​ ​ភាព​ធន់​ ​និង​សង្គម​ដែល​ជាប់​ទាក់ទងគ្នា​ក្រោយ​ ​Co​v​i​d​-19 ​ទីពីរ​៖​ ​លើក​ក​ម្ពស់​ឌី​ជី​ថ​លូ​ប​នី​យ​កម្ម​ ​និង​ទីបី​៖​ ​ផ្តល់​នូវ​ការ​ឆ្លើយតប​យ៉ាង​បុ​រេ​ស​កម្មចំពោះ​បញ្ហា​សន្តិសុខ​ដែល​មិនមែន​ជា​ប្រពៃណី​។​ ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នេះ​មាន​គោលបំណង​បង្កើត​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​ផ្តោត​លើ​ប្រជាជន​ ​និង​ជាក់ស្តែង​បន្ថែម​ទៀត​ ​ជាពិសេស​ក្នុង​ការ​តស៊ូ​មតិ​សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​សាធារណៈ​ ​និង​ឯកជន​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​ការ​កែ​លម្អ​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​សុខាភិបាល​ ​ធនធានមនុស្ស​ ​ឧស្សាហកម្ម​ ​ហិរញ្ញវត្ថុ​តភ្ជាប់​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ឌី​ជី​ថល​ ​និង​វិ​ស័​យ​ទេសចរណ៍​។​ ​គោលគំនិត​នេះ​គឺ​ដើម្បី​កែ​លម្អ​គ្រប់​វិ​ស​័​យ​ដែល​ជា​អាទិភាព​សំខាន់​ក្នុង​ការ​កសាង​ភាព​ធន់​របស់​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​និង​បរិ​យា​ប​័ន្ន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​។​ ​ក្នុង​អំឡុង​ជំនួប​មេគង្គ​-​ឡាន​ឆាង​លើក​ទី​១​២​ ​ជាមួយ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ចិន្តា​សោភា​ ​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មានការ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត​នូវ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ដោយ​ផ្អែកលើ​សសរស្តម្ភ​ចំនួន​បី​នៃ​ប្រជាជន​ ​វិបុលភាព​ ​និង​សន្តិភាព​ ​រួម​ជាមួយនឹង​វិ​ស័​យ​អាទិភាព​ចំនួន​ប្រាំពីរ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីថ្លែង​ការណ៍​ទន្លេមេគង្គ​-​ទន្លេ​ហាន​ ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​និង​នាំមក​នូវ​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក​សម្រាប់​អនុ​តំបន់​ទន្លេមេគង្គ​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ ​M​F​A​I​C ​ចេញផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ចិន្តា​សោភា​ ​បាន​លើកឡើង​ពី​វិ​ស​័​យ​អាទិភាព​មួយ​ចំនួន​ដែល​ត្រូវ​អនុវត្ត​ ​ដោយ​ផ្តោត​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​មូលធន​មនុស្ស​ ​ការ​ប​ន្ស៊ាំ​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ ​កសិកម្ម​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ​ ​និង​ការផ្លាស់ប្ដូរ​រវាង​ប្រជាជន​និង​ប្រជាជន​ ​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​និង​បរិ​យា​ប​័ន្ន​នៅ​ក្នុង​អនុ​តំបន់​។​ ​ថ្លែងប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍ ​លោក​បណ្ឌិត​ ​អា​នុ​ឡាក់​ គិទិ​ឃុន​ (​An​ou​l​a​k ​Kit​t​i​k​h​oun) ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​លេខាធិការដ្ឋាន​គណៈកម្មការ​ទន្លេមេគង្គ​ (​M​RC) ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ក្នុងនាម​ជា​មិត្ត​របស់​ប្រទេស​មេគង្គ​ ​និង​ជា​សមាជិក​នៃ​តំបន់​របស់យើង​ ​វា​ជា​ពេលវេលា​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​ប្រទេស​កូរ៉េ​ក្នុង​ការចូលរួម​ជាមួយ​ស្ថាប័ន​ថ្នាក់​តំបន់​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​អាង​ទន្លេមេគង្គ​ ​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​”​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​នេះ​នឹង​បន្ថែម​វិធី​សា​ស្រ្ត​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដល់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ ​និង​កសាង​លើ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​កន្លងមក​ ​និង​បន្ត​រវាង​ ​M​RC ​និង​ទីភ្នាក់ងារ​កូរ៉េ​ផ្សេងៗ​” ​។​ ​ផ្អែកលើ​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ ​M​RC ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ ​ដែល​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ថ្មី​ ​បាន​ប្តេជ្ញា​ផ្តល់​ជំនួយ​ចំនួន​១​ ​លាន​ដុល្លារ​ដល់​ ​M​RC ​សម្រាប់​គម្រោង​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​ក្នុង​គោលបំណង​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​តំបន់​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​ជាមួយនឹង​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​បន្ថែម​ថវិកា​អភិវឌ្ឍន៍​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​។​ ​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្តល់​ជំនួយ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​ដោយ​លោក​ K​i​m​ ​Don​g​-b​a​e​ ​អគ្គនាយក​នៃ​ការិយាល័យ​កិច្ចការ​អា​ស៊ាន​ ​និង​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ ​នៃ​ក្រសួងការបរទេស​កូរ៉េ​ ​និង​លោក​Jun​g​ ​Y​un​g​ ​So​o ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​កូរ៉េ​ប្រចាំ​ប្រទេស​ឡាវ​ ​នៅ​ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​ ​M​RC ​ក្នុង​ទីក្រុង​វៀង​ច​័ន្ទ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២​៥​ ​ខែ​កក្កដា​។​ ​គណៈកម្មការ​ទន្លេមេគង្គ​ (​M​RC) ​គឺជា​អង្គការ​អន្តររដ្ឋាភិបាល​មួយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​ឆ្នាំ​១​៩​៩​៥​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​កិច្ច​សន្ទនា​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​តំបន់​នៅ​ក្នុង​អាង​ទន្លេមេគង្គ​ក្រោម​ ​ដែល​រួម​មាន​ប្រទេស​ថៃ​ ​វៀតណាម​ ​ឡាវ​ ​និង​កម្ពុជា​។",លី លី ហូលឌីង គ្រុប បានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការវិនិយោគលើវិស័យសំខាន់ៗចំនួនប្រាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ ប្រេង និងឧស្ម័ន សុខភាព មជ្ឈមណ្ឌលទទួលស្គាល់ការនាំចេញ កែច្នៃចំណីអាហារ និងភស្តុភារ និងវិស័យរថយន្ត។ ក្នុងឱកាសចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក Lee Q. Shim ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Lee Li Holdings បានគូសបញ្ជាក់អំពីប្រតិបត្តិការ និងបំណងវិនិយោគជាសកលរបស់ក្រុមហ៊ុន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានស្វាគមន៍ចំពោះចំណាប់អារម្មណ៍របស់ក្រុមហ៊ុន និងបានលើកឡើងពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយកាណាដា រួមទាំងការិយាល័យសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាចំនួនពីរនៅកាណាដាផងដែរ។ លោក​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​ការ​គាំទ្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​វិស័យ​ឯកជន និង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ពិភាក្សា​បន្ថែម​ទៀត​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ។ "គណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម នៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា បានផ្ញើសារអបអរសាទរដល់គណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងឱកាសខួបលើកទី៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិកម្ពុជា (៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣ – ២០២៤)។ អគ្គលេខាគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម លោក To Lam ផ្ញើកន្ត្រកផ្កាថ្វាយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបាទ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី និងលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ប្រធានរដ្ឋ លោក Luong Cuong បានផ្ញើសារអបអរសាទរ ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ខណៈដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Pham Minh Chinh បានផ្ញើសារអបអរសាទរជូនចំពោះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ហើយប្រធានរដ្ឋសភា លោក Tran Thanh Man ក៏បានចូលរួមអបអរសាទរចំពោះលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងលោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភាផងដែរ។ នៅក្នុងសារលិខិតអបអរសាទរ គណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្ត និងថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាមបានអបអរសាទរកម្ពុជា និងប្រជាជនដែលសម្រេចបានសមិទ្ធិផលសំខាន់ៗនិងអស្ចារ្យលើវិស័យផ្សេងៗក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់ព្រះបាទនរោត្តមសីហមុនី។ ថ្នាក់ដឹកនាំបក្ស រដ្ឋ និងរដ្ឋសភាវៀតណាមបានអបអរសាទរចំពោះកម្ពុជាដែលបានរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រកបដោយជោគជ័យ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី រក្សាស្ថិរភាពនយោបាយ ជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងបន្តលើកកម្ពស់ជំហររបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ដោយបានគូសបញ្ជាក់នូវទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ ថ្នាក់ដឹកនាំបានអះអាងនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់វៀតណាមក្នុងការថែរក្សា និងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណីដ៏ល្អរវាងបក្ស រដ្ឋ ប្រជាជន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា រដ្ឋ និងប្រជាជនកម្ពុជា ព្រមទាំងអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីឱ្យកាន់តែជាក់ស្តែងនិងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពថែមទៀត ដែលនឹងនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ និងរួមចំណែកដល់សន្តិភាព ស្ថិរភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងសកលលោក។ ក្នុងឱកាសនេះ លោក Bui Thanh Son ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក៏បានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរ ជូនចំពោះលោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា ផងដែរ។","CamDigiKey ដែលជាប្រព័ន្ធ eKYC រួមបញ្ចូលទៅក្នុងវេទិកាឌីជីថល CamDX របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបានទាញយកជាង 39,200 ដង ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់កាន់តែខ្លាំងឡើងដោយធនាគារ និងអ្នកធានាសម្រាប់ការចាប់ផ្តើម និងផ្ទៀងផ្ទាត់អតិថិជន។ ប្រព័ន្ធនេះប្រើប្រាស់ AI សម្រាប់ការសម្គាល់មុខ និងអាយុជីវិត រួមជាមួយនឹង Optical Character Recognition (OCR) ដើម្បីអានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណខ្មែរ និងលិខិតឆ្លងដែន ធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវល្បឿន ភាពត្រឹមត្រូវ និងកាត់បន្ថយកំហុសរបស់មនុស្សក្នុងដំណើរការបើកគណនី។ ធនាគារដូចជា Hattha Bank និង ABA Bank បានទទួលយក CamDigiKey សម្រាប់ការបើកគណនីអនឡាញ ជាមួយនឹងការបង្កើនចំណូលចិត្តរបស់អតិថិជនសម្រាប់ដំណើរការឌីជីថល។ CamDigiKey ផ្តល់ជូនទាំងដំណោះស្រាយពេញលេញ និងការរួមបញ្ចូល API បើកចំហ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យស្ថាប័នសាធារណៈ និងឯកជនប្រើប្រាស់វាសម្រាប់ការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ ខណៈពេលដែលកាត់បន្ថយការក្លែងបន្លំ និងធានាការអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។" "កាលពីម្សិលមិញ សាលសន្និសីទអង្គរ ស្នាក់ការកណ្តាលអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានបើកសិក្ខាសាលាស្តីពីការអនុវត្តន៍ផែនការបរិស្ថានដើម្បីតំបន់អង្គរប្រចាំឆ្នាំ២០២៤។ លោក សុខ លក្ខិណា តំណាងលោក ហង់ ពៅ អគ្គនាយកអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងជាប្រធានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន-អង្គរបានដឹកនាំសិក្ខាសាលាដែលមានការចូលរួមពីសិក្ខាកាមមកពីតាមបណ្តានាយកដ្ឋានចំណុះទាំង៨របស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។ អង្គសិក្ខាសាលាត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយអង្គភាពគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន-អង្គរ ក្នុងគោលបំណងដើម្បី ផ្សព្វផ្សាយ និងណែនាំពីការប្រើប្រាស់សៀវភៅប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបរិស្ថានអង្គរ បញ្ជ្រាបការយល់ដឹងពីសកម្មភាពគ្រប់គ្រងបរិស្ថានរបស់នាយកដ្ឋាននីមួយៗ ព្រមទាំងលទ្ធភាពក្នុងការចូលរួមការពារបរិស្ថានក្នុងតំបន់អង្គរ និងផ្តោតទៅលើប្រធានបទសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជា អង្គរនិងបរិស្ថាន តួនាទីនិងភារកិច្ចនៃភ្នាក់ងារសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រាសាទដែលកំពុងអនុវត្ត កិច្ចការសាងសង់និងជួសជុលសំណង់ក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោកបានលើកឡើងថា ក្នុងមួយឆ្នាំអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានរៀបចំសិក្ខាសាលាស្តីពី ការអនុវត្តន៍ផែនការបរិស្ថានដើម្បីតំបន់អង្គរនេះចំនួន៤លើក ដោយក្នុងមួយលើកតម្រូវឱ្យមានសិក្ខាមចំនួន១០០នាក់ មកពីនាយកដ្ឋានទាំង៨ចំណុះឱ្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាចូលរួម។ លោកក៏បានរំលេចអំពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបរិស្ថានបែបស្តង់ដាអន្តរជាតិISO14001 ដែលអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា យកមកអនុវត្តតាំងពីឆ្នាំ២០០៣មកនេះ គឺមានសារសំខាន់ណាស់ សម្រាប់កិច្ចការអភិរក្សនិងលើកតម្លៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាអនុវត្តស្តង់ដារផ្ទៃក្នុងទាំងនេះ និងបានផ្សព្វផ្សាយដល់សហគមន៍ប្រជាពលរដ្ឋ បណ្តាស្ថាប័ននិងអង្គភាពជុំវិញខេត្តផងដែរ ហើយនឹងនៅតែបន្តធ្វើជាប់ជាប្រចាំទៀតផង។","ធនាគារ Oriental បានបើកដំណើរការគណនីយិនមីនប៊ី (RMB) របស់ចិន និងសេវាកម្មផ្ទេរប្រាក់ឆ្លងដែន ដើម្បីផ្តល់ជូនអតិថិជននូវភាពងាយស្រួល និងជម្រើសហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែច្រើន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការអនុម័តរបស់ធនាគារនៅថ្ងៃទី 2 ខែមេសា ឆ្នាំ 2024 ដើម្បីក្លាយជាសមាជិកដោយប្រយោលនៃប្រព័ន្ធទូទាត់អន្តរធនាគារឆ្លងព្រំដែន (CIPS) តាមរយៈភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយធនាគារចិន (ហុងកុង) លីមីតធីត សាខាភ្នំពេញ។ នេះអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារផ្តល់ជូននូវគណនី RMB និងសេវាផ្ទេរប្រាក់ គាំទ្រដល់ការបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា ចិន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដោយប្រើ RMB ។ សេវាកម្មថ្មីរួមមានគណនីសន្សំ RMB សម្រាប់បុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី 18 ឆ្នាំឡើងទៅ និងគណនីចរន្ត RMB សម្រាប់អាជីវកម្ម ជាមួយនឹងការបើកគណនីដ៏ងាយស្រួល និងការចូលប្រើប្រាស់ដោយរលូនតាមរយៈធនាគារចល័ត និងអ៊ីនធឺណិត។ សេវាកម្ម RMB ផ្តល់ជូនទាំងអតិថិជនផ្ទាល់ខ្លួន និងសាជីវកម្ម ដោយអនុញ្ញាតឱ្យមានការផ្ទេរឆ្លងព្រំដែនកាន់តែងាយស្រួល និងការធ្វើពិពិធកម្មរូបិយប័ណ្ណ។ លោក Datuk Phan Ying Tong នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Oriental បានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តជាមួយធនាគារចិន ដោយកត់សម្គាល់ថា ការអភិវឌ្ឍន៍នេះធ្វើឱ្យធនាគារក្លាយជាធនាគារមួយក្នុងចំណោមធនាគារដំបូងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលផ្តល់សេវាកម្មបែបនេះ និងបើកឱកាសអាជីវកម្មថ្មីៗ។" "ចន្លោះឆ្នាំ ២០០៦ ដល់ឆ្នាំ ២០២០ អង្គការ KJO នៃប្រទេសជប៉ុនបានបរិច្ចាគកង់ចំនួន ៣០.៥៣០ គ្រឿងដល់កុមារក្រីក្រ និងសិស្សានុសិស្សនៅតាមជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តួលេខនេះត្រូវបានប្រាប់ឱ្យដឹងក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយនៅវិមានរដ្ឋសភាកាលពីម្សិលមិញរវាងលោក វង សូត អនុប្រធានទី២ នៃរដ្ឋសភា និងលោក ម៉ាសាហ៊ីរ៉ុ សាណុ (Masahiro Sano)ប្រធានអង្គការKJO ។ លោក Masahiro Sano បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការKJO គ្រោងនឹងផ្តល់កង់ដល់ទៅ ៥០,០០០ គ្រឿងដល់កុមារក្រីក្រកម្ពុជា ប៉ុន្តែផែនការនេះមិនទាន់សម្រេចបានដោយសារតែវិបត្តិ COVID-19 និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ដោយលោកបន្ថែមថា លោកនឹងខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីសម្រេចឱ្យបានគោលដៅនេះ។ លោក វង សូត បានសម្តែងនូវសេចក្តីសោមនស្សរីករាយដែលបានជួបលោក Masahiro Sano ហើយបានរំលឹកពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយ KJO អស់រយៈពេលជាង ១៥ ឆ្នាំនៅពេលដែលលោកជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា។ លោកបានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអង្គការKJO ដែលបានផ្តល់កង់ជាច្រើនដល់កុមារកម្ពុជា ជាពិសេសសិស្សក្រីក្រនៅតាមជនបទ។ លោក វង សូត អនុប្រធានទី២ នៃរដ្ឋសភា បានសន្យាជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអង្គការKJO និងក្រសួងដៃគូ ដើម្បីបន្តជួយកុមារ និងសិស្សានុសិស្សក្រីក្រនៅកម្ពុជា។ AKP","ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ ចុះពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់ប្រឡាយ ហ្វូណនតេជោ (FTC) នៅខេត្តកណ្តាល ដែលត្រៀមបើកការដ្ឋានសាងសង់ នៅថ្ងៃទី០៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ ទីមួយដោយរាជរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញពីការរៀបចំយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់គម្រោងជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ FTC ដែលកំណត់ដើម្បីភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គទៅកាន់សមុទ្រនឹងធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពដឹកជញ្ជូន កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ លើសពីនេះ ប្រឡាយនេះ នឹងពង្រឹងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត កាត់បន្ថយទឹកជំនន់ និងគាំទ្រដល់វិស័យកសិកម្ម និងវារីវប្បកម្ម។ ការត្រួតពិនិត្យបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃគម្រោងសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ភស្តុភារ និងស្វ័យភាពក្នុងតំបន់របស់កម្ពុជា។ គម្រោងនេះនឹងលាតសន្ធឹងលើខេត្តចំនួនបួន និងធ្វើឱ្យផ្លូវទឹកបុរាណរស់ឡើងវិញ ដែលជានិមិត្តរូបនៃការអភិវឌ្ឍន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។ ការចូលរួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីផ្សេងៗ រួមទាំងអ្នកមកពីសុខាភិបាល និងធនធានទឹក ក៏ធានាបាននូវការគាំទ្រ និងការរៀបចំចាំបាច់ក្នុងដំណាក់កាលសាងសង់គម្រោងផងដែរ។" "ក្នុងអំឡុងពិធីបិទកិច្ចប្រជុំកំពូលហ្វ្រង់កូហ្វូនីលើកទី១៩ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង កម្ពុជាត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្លូវការ ជាប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលហ្វ្រង់កូហ្វូនីលើកទី២០ ដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ២០២៦ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ។ លោក សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការជាតិរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលហ្វ្រង់កូហ្វូនីលើកទី២០ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នៅទីស្តីការក្រសួងការបរទេស និងជាការចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការ នូវការងារត្រៀមរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ។ គណៈកម្មការជាតិនេះ ចំណុះដោយអនុគណៈកម្មការចំនួនប្រាំមួយ រួមមាន ១. ខ្លឹមសារ និងឯកសារ ២. ពិធីការ និងបដិសណ្ឋារកិច្ច ៣. សារព័ត៌មាន និងផ្សព្វផ្សាយ៤. សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់ និងសុខាភិបាល ៥. ព្រឹត្តិការណ៍អមកិច្ចប្រជុំកំពូល និង ៦. ហិរញ្ញវត្ថុ ក៏ដូចជា លេខាធិការដ្ឋានមួយ ដែលមានសមាសភាពពីថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗ មកពីក្រសួង-ស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជនជាច្រើន។ កិច្ចប្រជុំនេះបានដាក់ចេញនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះ សម្រាប់ដំណើរការរៀបចំ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវភាពជោគជ័យនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលហ្វ្រងកូហ្វូនីលើកទី២០ និងធ្វើឱ្យកិច្ចប្រជុំនេះក្លាយជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយ សម្រាប់សហគមន៍ប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងទាំងមូល។","លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានតែងតាំងសមាសភាពផ្លូវការនៃក្រុមប្រឹក្សាទីផ្សារ និងផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTB) ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងកិច្ចសហការរវាងវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន ដើម្បីលើកកម្ពស់គោលដៅទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។ CTB ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ សុខ សុខេន រួមមានតំណាងមកពីក្រសួងចំនួនប្រាំបី និងអង្គការវិស័យឯកជនចំនួនប្រាំពីរ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ ជាផ្នែកនៃអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ CTB ដែលបានកែប្រែ ស្វែងរកការលើកកម្ពស់ការទាក់ទាញទេសចរណ៍ ការប្រកួតប្រជែង និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យនេះ។ CTB នឹងជួយសម្រួលដល់ការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន និងប្រតិបត្តិការក្រោមគោលការណ៍ “គិតរួមគ្នា ធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នា និងទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា”។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីគាំទ្រដល់គោលដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ ស្របតាមនិន្នាការទេសចរណ៍ពិភពលោក និងតំបន់ និងគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅទេសចរណ៍ឈានមុខគេ។ សមាជិកវិស័យឯកជនរួមមាន អង្គការសំខាន់ៗដូចជា សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា ខេមបូឌា អង្គរអ៊ែរ និងផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញខាងឧស្សាហកម្ម ដូចជា Craig Dodge នៃ Phare Circus សង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន ដោយកត់សម្គាល់ថាប្រទេសជិតខាងវិនិយោគយ៉ាងច្រើនក្នុងការផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ ដែលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នខ្វះខាតក្នុងពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មធំៗ។" "រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គ្រោងនឹងបោះផ្សាយលក់មូលបត្ររដ្ឋ ដែលមានតម្លៃ ៥០០ពាន់លានរៀល (១២៥លានដុល្លារ) សម្រាប់ផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គម្រោងវិស័យសាធារណៈ និងរក្សាថវិកាជាតិនៅឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២៥។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ចេញនូវផែនការបោះផ្សាយមូលបត្ររដ្ឋដែលមិនលើសពី ១ ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ លោក ហុង សុហួរ អគ្គនាយកផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាបានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីម្សិលមិញថា ជាធម្មតានៅពេលដែលវិស័យហិរញ្ញវត្ថុរីកចម្រើន រដ្ឋាភិបាលអាចបង្កើនទុនពីជម្រើសជាច្រើន ហើយជម្រើសដែលគេនិយាយច្រើនជាងគេគឺវិស័យមូលបត្រ។ រដ្ឋាភិបាលអាចខ្ចីទុនពីទីផ្សារមូលបត្រតាមរយៈការបោះផ្សាយមូលបត្ររដ្ឋសម្រាប់រយៈពេលខ្លី មធ្យម និងវែង។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា «ដើមទុនដែលបានប្រមូលតាមរយៈមូលបត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជាផ្លូវថ្នល់ និងស្ពាន ហើយវាជួយជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច»។ លោកបានបន្តថា “រដ្ឋាភិបាលមានជម្រើសក្នុងការខ្ចីប្រាក់ពីដៃគូអភិវឌ្ឍ ប៉ុន្តែមិនមានការធានាថាប្រភពនេះនឹងមានជារៀងរហូតនោះទេ។ នៅពេលខ្លះ ដៃគូអភិវឌ្ឍនឹងបញ្ឈប់ការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី ឬប្រាក់កម្ចីទាំងនេះនឹងមិនគ្រប់គ្រាន់ ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចធំជាងនេះ ត្រូវការប្រាក់បន្ថែមសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រទេសកាន់តែអភិវឌ្ឍ អត្រាការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់សម្រាបប្រាក់កម្ចី»។ លោកបានបន្តថា នេះអំពាវនាវឱ្យមានការអភិវឌ្ឍវិស័យមូលបត្រ និងការបង្កើតប្រភពហិរញ្ញប្បទានជំនួសដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ច ជំនួសឱ្យការពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើប្រភពខាងក្រៅ។ លោក ហុង វណ្ណៈ អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចនៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា បរិមាណប្រាក់កម្ចីរបស់រដ្ឋាភិបាលនឹងអាស្រ័យលើចំនួនដែលរដ្ឋាភិបាលចំណាយ។ លោកបានបន្តថា “យើងដឹងរួចហើយថា រដ្ឋាភិបាលគ្រោងនឹងចំណាយប្រហែល ៩ ពាន់លានដុល្លារ ដូច្នេះអាចនឹងមានការខ្វះខាតថវិកា។ ការចេញមូលបត្ររបស់រដ្ឋ គឺជាឧបករណ៍ដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការចំណាយថវិកាក្នុងឆ្នាំ២០២៥»។ លោកបានពន្យល់ថា រដ្ឋាភិបាលមានផែនការជាជំហានៗ ដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យមូលបត្ររបស់រដ្ឋ និងប្រមូលធនធានសម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេស។ «ការចេញមូលបត្របែបនេះមិនមានហានិភ័យទេ ព្រោះវាមានការធានាច្បាស់លាស់ពីរដ្ឋាភិបាល។ វាប្រថុយប្រថានតែនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលចេញដោយគ្មានផែនការ និងការគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់»។ យោងតាមរបាយការណ៍យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈឆ្នាំ ២០២៤-២០២៨ ការចេញមូលបត្ររបស់រដ្ឋក្នុងប្រទេសមានប្រមាណពី ៥០០ ពាន់លានរៀនលទៅ ១ ទ្រីលានរៀលក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយក្នុងកាលៈទេសៈចាំបាច់អាចកើនឡើងដល់ ១,២ ទ្រីលានរៀលក្នុងមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែមិនត្រូវ លើសពី ៤ ទ្រីលានរៀល (ស្មើនឹងប្រមាណ ១ ពាន់លានដុល្លារ) ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ គម្រោងវិនិយោគសាធារណៈដែលផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយការបោះផ្សាយមូលបត្ររបស់រដ្ឋក្នុងប្រទេសត្រូវតែជាគម្រោងដែលអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ឬហិរញ្ញវត្ថុភ្លាមៗ និងគម្រោងតាមរយៈយន្តការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដែលអាចបង្កើតប្រាក់ចំណូលដោយផ្ទាល់។ ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ហិរញ្ញវត្ថុដែលអាចទូទាត់ថ្លៃដើមខ្ពស់នៃឥណទាន ឬអត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច។ ជាពិសេស ក្នុងករណីតម្រូវការនៃការឧបត្ថម្ភធនសម្រាប់គម្រោងកម្ចីដល់អ្នកខ្ចីដែលមិនមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ ត្រូវតែមានការគណនាច្បាស់លាស់ និងស្ថិតក្នុងនិរន្តរភាពនៃថវិកាជាតិ និងក្នុងក្របខណ្ឌនៃការធានានិរន្តរភាពនៃបំណុលសាធារណៈ និងប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចនៃគម្រោង។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងថា យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈ ២០២៤-២០២៨ មានគោលបំណងគាំទ្រដល់គោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើឱ្យប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៣០ ហើយនេះអាចនាំឱ្យបាត់បង់ប្រភពហិរញ្ញប្បទានប្រពៃណី។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា នេះតម្រូវឱ្យកម្ពុជាពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មប្រភពមូលនិធិ ទាំងតាមរយៈការស្វែងរកដៃគូអភិវឌ្ឍថ្មីបន្ថែមលើដៃគូអភិវឌ្ឍប្រពៃណី និងតាមរយៈការស្វែងរកឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុថ្មីដើម្បីបង្កើនការវិនិយោគសាធារណៈ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងខាងលើ រាជរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញថា ការអភិវឌ្ឍមូលបត្ររបស់រដ្ឋ គឺជាមធ្យោបាយដ៏មានសក្ដានុពលមួយ ក្នុងការបង្កើនទុនពីទីផ្សារ ដែលជាប្រភពហិរញ្ញប្បទានជាតិថ្មី ដើម្បីបំពេញតម្រូវការនៃការវិនិយោគសាធារណៈ ដែលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមប្រកបដោយបរិយាបន្ន។","ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅកាន់ថាមពលកកើតឡើងវិញ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការដែលកំពុងកើនឡើង និងដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយថាមពលស្អាតឥឡូវនេះមានចំនួនជាង 62% នៃការប្រើប្រាស់ថាមពលសរុបរបស់ខ្លួន។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក កែវ រតនៈ បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការក្នុងការបន្តអភិវឌ្ឍប្រភពថាមពលស្អាត ដើម្បីធានាបាននូវអនាគតថាមពលប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះស្របទៅនឹងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលរបស់កម្ពុជា (PDP) 2022-2040 ដែលផ្តល់អាទិភាពដល់ការពង្រីកថាមពលកកើតឡើងវិញ។ ការជំរុញរបស់ប្រទេសសម្រាប់ការកកើតឡើងវិញត្រូវបានជំរុញដោយការកើនឡើងនៃតម្រូវការថាមពល ដោយសារតែកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងនគរូបនីយកម្ម ការចំណាយខ្ពស់នៃឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលនាំចូល និងផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលលើការជំរុញការវិនិយោគលើប្រភពថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ខ្យល់ និងវារីអគ្គិសនី ដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៃការប្រើប្រាស់អគ្គិសនី និងរក្សាអត្រាតម្លៃដែលអាចទទួលយកបាន។ ការផលិតថាមពលនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជាលើសពីការប្រើប្រាស់របស់ខ្លួន ដែលជំរុញឱ្យមានការពិចារណាលើការនាំចេញថាមពលទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង។ គិតត្រឹមឆ្នាំមុន ៩៨,២៧% នៃភូមិរបស់កម្ពុជាមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់។" "វេទិកាសមាគមSri Lanka’s Joint Apparel Association Forum (JAAF) នាពេលថ្មីៗនេះបានអោយដឹងថា ឧស្សាហកម្មនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់ស្រីលង្កាបានធ្លាក់ចុះ ធៀបនឹងកម្ពុជាបើនិយាយពីទិន្នផលសរុបនៃការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ ទោះបីជាប្រទេសស្រីលង្កាមានភាពរឹងមាំជាប្រពៃណីក្នុងវិស័យកាត់ដេរ វាយនភ័ណ្ឌ និងស្បែកជើង (GFT) ក្នុងទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះក៏ដោយ។ ហេតុផលសម្រាប់ការធ្លាក់ចុះនៃការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់ប្រទេសស្រីលង្កា និងការកើនឡើងនាពេលថ្មីៗនេះរបស់កម្ពុជា គឺស្ថិតនៅលើការសម្រេចចិត្តគោលនយោបាយវិនិយោគរបស់រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បើយោងតាមអ្នកជំនាញឧស្សាហកម្ម។ JAAF បានកត់សម្គាល់ថាការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់សរុបសម្រាប់ស្រីលង្កាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងឈានដល់តម្លៃ៥ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៤។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅឧស្សាហកម្មជាតិ៨ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៥ សមាគមបានអំពាវនាវឱ្យមានស្ថិរភាពគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋដើម្បីគាំទ្រដល់កំណើនកាន់តែប្រសើរឡើងនៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ។ JAAF បានបន្តថា គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នា គឺជាហេតុផលចម្បងដែលឥឡូវនេះស្រីលង្កាបានតាមពីក្រោយប្រទេសកម្ពុជាបើនិយាយពីតម្លៃនាំចេញសម្លៀកបំពាក់សរុប។ យោងតាមទិន្នន័យរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថាកម្ពុជារកចំណូលបានជិត៩ពាន់លានដុល្លារពីការនាំចេញផលិតផលវាយនភណ្ឌទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិក្នុងអំឡុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើងជិត២៥ ភាគរយបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។ JAAF បានកត់សម្គាល់ថាដោយសារតែគោលនយោបាយមិនស៊ីសង្វាក់គ្នា ប្រទេសស្រីលង្កាមិនបានទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរចាប់តាំងពីចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ មក។ លោក Felix Fernando អនុប្រធាន JAAF និងជានាយកគ្រប់គ្រង Omega Line បាននិយាយនៅក្នុងវេទិកាភាពជាអ្នកដឹកនាំក្នុងវិស័យសម្លៀកបំពាក់អាស៊ីខាងត្បូងនាពេលថ្មីៗនេះក្នុងអំឡុងពិធី Colombo Design Festival ថា “យើងត្រូវការការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលដើម្បីរក្សាគោលនយោបាយឱ្យជាប់លាប់។ ការផ្លាស់ប្តូរពី៥ពាន់លានដុល្លារទៅ៨ ពាន់លានដុល្លារនឹងតម្រូវឱ្យមានទីផ្សារ និងការវិនិយោគកាន់តែច្រើន។ លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារសំខាន់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីក្នុងការទាក់ទាញការវិនិយោគថ្មី និងការពង្រីកការនាំចេញសម្រាប់ស្រីលង្កា។ លោកបានបន្ត«មានវិធីសាស្ត្រក្នុងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ» ដោយជំរុញឱ្យស្រីលង្កាស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីជាមួយប្រទេសឥណ្ឌា ចិន ជប៉ុន អូស្ត្រាលី កាណាដា និងកូរ៉េខាងត្បូងដើម្បីជំរុញឱ្យមានការរីកចម្រើនឡើងវិញនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកបានកត់សម្គាល់ថា កត្តាសំខាន់ក្នុងភាពជោគជ័យដ៏ធំធេងរបស់វៀតណាមក្នុងការជំរុញឧស្សាហកម្មនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់ពួកគេក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ គឺពួកគេធានាបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាច្រើន ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទិញអន្តរជាតិទទួលបានសម្បទានពន្ធសំខាន់ៗ។ លោកបាននិយាយថា “ប្រសិនបើយើងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីស្រដៀងគ្នា” ដោយសំដៅលើគោលនយោបាយស្រីលង្កា “វិនិយោគិននឹងមិនត្រូវបានការរួចពន្ធទេ” ។ ខណៈដែលប្រទេសស្រីលង្កាបានប្រឈមនឹងការធ្លាក់ចុះនៃឧស្សាហកម្មកាត់ដេរក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ប្រទេសផលិតសម្លៀកបំពាក់ និងវាយនភណ្ឌធំៗផ្សេងទៀត រួមមានកម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម បានបង្កើនការនាំចេញវាយនភណ្ឌ និងសម្លៀកបំពាក់យ៉ាងច្រើនចាប់តាំងពីមានការបន្ធូរបន្ថយវិធានការរឹតត្បិតប្រឆាំងនឹងជំងឺcovid-19។ កម្ពុជាមានឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ និងសម្លៀកបំពាក់ដ៏សំខាន់ ហើយឥឡូវនេះជាអ្នកនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ធំជាងគេទី៦ទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ Innovation in Textiles ។ យោងតាមរបាយការណ៍បានឱ្យដឹងថា វិស័យកាត់ដេររបស់កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានភាពរឹងមាណសម្រាប់ការពង្រីក ហើយនៅឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវ “ផែនទីនៃការផ្លាស់ប្តូរឧស្សាហកម្ម” ដើម្បីលើកទឹកចិត្តបន្ថែមលើការវិនិយោគលើបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា និងការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ។ លោក Wilson Teo ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាSingapore Fashion Council បាននិយាយថា ប្រសិទ្ធភាពនៃឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅទូទាំងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ កំពុងមានភាពប្រសើរឡើង និងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគទូទាំងពិភពលោកកាន់តែខ្លាំងឡើងជាងមុន។ លោកបានបន្តថា “បណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានបានប្រមូលផ្តុំគ្នាបង្កើតខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់បញ្ចូលគ្នា ជាមួយនឹងភាពបត់បែនក្នុងការដោះស្រាយតម្រូវការប្រភពផ្សេងៗគ្នាទាក់ទងនឹងបរិមាណ ឬប្រភេទផលិតផល ចាប់ពីកម្រិតមូលដ្ឋានរហូតដល់កម្រិតខ្ពស់។ លោកបានបន្ថែមថា«ការផលិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានគឺមានការប្រកួតប្រជែងក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការចំណាយ និងសមត្ថភាព ដោយមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានការអភិវឌ្ឍគាំទ្រសេវាកម្មដែលធន់និងរហ័ស»។ លោកបានលើកឡើងទៀតថា ទន្ទឹមនឹងការជំរុញទិន្នផលសម្រាប់តំបន់ ចីរភាពបានក្លាយជាអាទិភាពមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនក្នុងប្រទេសអាស៊ានជាច្រើន មិនត្រឹមតែទាក់ទងនឹងការអនុលោមតាមច្បាប់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការពីម៉ាកយីហោ និងការយល់ដឹងអំពីបរិស្ថានដែលកំពុងកើនឡើងក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់ផងដែរ។ លោកបានរៀបរាប់លម្អិតថា ក្រុមហ៊ុនផលិតក្នុងតំបន់កំពុងជ្រើសរើសសម្ភារៈដែលមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ឬប្រភពដែលមានការទទួលខុសត្រូវ កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ទឹក ថាមពល កាកសំណល់ និងការអនុវត្តគំនិតផ្តួចផ្តើមកែច្នៃឡើងវិញ។ លោកបានបន្ថែមថា ការវិនិយោគខ្ពស់ក្នុងការធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្មទឹកសំណល់ថ្មី និងប្រព័ន្ធថាមពលស្អាត និងកកើតឡើងវិញក៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងតំបន់ផងដែរ ដោយលោកបានបន្ថែមថា កំណើនប្រកបដោយចីរភាពនឹងត្រូវបានរក្សានៅក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខនេះ។ លោកបានលើកឡើងថា “រាល់គំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនេះមិនត្រឹមតែផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្ហាញពីការផលិតប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវផងដែរ។ លោកបានបន្ថែមថា “លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុនផលិតវាយនភណ្ឌក្នុងអាស៊ាន ផ្តោតកាន់តែខ្លាំងលើការផ្តល់នូវតម្លាភាព និងតាមដានសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់”។ កម្ពុជា និងប្រទេសផលិតសម្លៀកបំពាក់ផ្សេងទៀតក្នុងអាស៊ាន បានទទួលអត្ថប្រយោជន៍ពីការប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើននៃគ្រឿងម៉ាស៊ីនទំនើប ស្វ័យប្រវត្តិកម្ម និងឌីជីថលនីយកម្ម ក៏ដូចជាកិច្ចសហការជិតស្និទ្ធរវាងក្រុមហ៊ុនផលិត និងម៉ាកដែលរួមមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍរួមគ្នា ចែករំលែកការអនុវត្តឧត្តមានុវត្តន៍ និងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បី បង្កើត និងបំពេញតាមគោលដៅ និងស្តង់ដារចីរភាព។ ជាឧទាហរណ៍ ក្រុមហ៊ុន Ghim Li ដែលមានទីស្នាក់ការនៅសិង្ហបុរី មានផលិតកម្មវាយនភ័ណ្ឌពេញលេញនៅរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងប្រតិបត្តិការកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី និងវៀតណាម។ នៅឆ្នាំ២០២៣បណ្តាញរួមបញ្ចូលគ្នានេះបាននាំចេញសម្លៀកបំពាក់ចំនួន២៨លាននៅទូទាំងពិភពលោក ដោយសម្រេចបានការលក់ប្រចាំឆ្នាំចំនួន ១១៦.៤លានដុល្លារ","ក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech Inc. ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្ររបស់កូរ៉េខាងត្បូង កំពុងស្វែងរកឱកាសវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងការបង្កើតរោងចក្រផលិតដើម្បីបង្កើនសេវាកម្មថែទាំសុខភាពនៅក្នុងប្រទេស។ ក្រុមហ៊ុនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាសម្រាប់ផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រដែលមានគុណភាពខ្ពស់ដូចជាសឺរាុំង និងដប អនុវត្តតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិដូចជា FDA និង Korea FDA GMP ។ ក្នុងជំនួបជាមួយក្រុមប្រឹក្សាវិនិយោគកម្ពុជា (CIB) នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech បានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងការផ្តល់នូវផលិតផលថែទាំសុខភាពប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពដល់ទីផ្សារកម្ពុជា។ កិច្ចប្រជុំបានលើកឡើងពីបរិយាកាសវិនិយោគដ៏អំណោយផលរបស់កម្ពុជា រួមទាំងការលើកទឹកចិត្ត និងបទប្បញ្ញត្តិនានាក្នុងការគាំទ្រវិនិយោគិនបរទេស។ ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ Poonglim នៅកម្ពុជា ស្របទៅនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតនាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីពង្រឹងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូង បន្ទាប់ពីមានការពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េ។ FDI របស់កូរ៉េខាងត្បូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់ 30 លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ជាមួយនឹង FDI សរុបពីប្រទេសមានចំនួន 5 ពាន់លានដុល្លារ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏កំពុងជំរុញការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZ) សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េ គឺតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស Cam-Kor ដើម្បីសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ តំបន់នេះមានគោលបំណងបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ធុរកិច្ចកូរ៉េ ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសន្យាគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះតាមរយៈការសម្របសម្រួលជាមួយមន្ត្រី និងអ្នកវិនិយោគកូរ៉េ។" "រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សហការជាមួយសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង បានបើកពិធីសម្ពោធមជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសាកលវិទ្យាល័យនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ក្នុងគោលបំណងពន្លឿនបដិវត្តន៍ឌីជីថលស្របតាមការអនុវត្តឧត្តមានុវត្តន៍អន្តរជាតិ។ ពិធីសម្ពោធមជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសាកលវិទ្យាល័យនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពលោក ជា វ៉ាន់ដេត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក សាន វឌ្ឍនា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងលោក ហោ ប៉េង សាកលវិទ្យាធិការនៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង។ ពិធីនេះមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការមកពីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ និង ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ព្រមទាំងសមាជិកគណៈគ្រប់គ្រង បុគ្គលិក និងនិស្សិត ប្រមាណសរុបចំនួន ២៥០នាក់។ ថ្លែងក្នុងពិធីបើក លោក ជា វ៉ាន់ដេត បានជម្រាបអំពីវឌ្ឍនភាពនៃបដិវត្តន៍ឌីជីថលនៅកម្ពុជា ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយចំនួនដែលស្នើឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញបដិវត្តន៍ឌីជីថលស្របតាមគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥។ លោកបានបន្ថែមថា “ពិធីថ្ងៃនេះអាចធ្វើទៅបានក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការដាក់ឱ្យប្រើថ្នាលផ្ទៀងផ្ទាត់ឯកសារ verify.gov.kh ការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងការរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិត រវាងក្រសួងប្រៃសណីយ៍និងទូរគមនាគមន៍ និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង” ដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ កិច្ចព្រមព្រៀងបានបង្កើតសមិទ្ធិផលធំៗចំនួនបួន ទីមួយ ការដាក់បញ្ចូល QR Code ស្តង់ដា ដែលអាចផ្ទៀងផ្ទាត់ភាពត្រឹមត្រូវ តាមរយៈ ថ្នាលផ្ទៀងផ្ទាត់ឯកសារ verify.gov.kh លើសញ្ញាបត្រថ្នាក់បណ្ឌិត បណ្ឌិតស្រាវជ្រាវ បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងបរិញ្ញាបត្រដែលចេញដោយ ស.ជ.គ. សរុបចំនួន ៥ ២២០ សន្លឹក។ ទីពីរ ការបង្កើត មជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងបំពាក់នូវឧបករណ៍ឌីជីថល ដែលត្រូវបានសម្ពោធក្នុងថ្ងៃនេះ សម្រាប់បម្រើដល់តម្រូវការប្រើប្រាស់របស់សាស្រ្តាចារ្យ បុគ្គលិក និងនិស្សិត អាចសិក្សា ស្រាវជ្រាវ និងរៀបចំកិច្ចប្រជុំនិម្មិត។ ទីបី ការបញ្ចប់ជាស្ថាពរនូវ ការរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិត ដែលបច្ចុប្បន្ននេះបានជួយសម្រួលយ៉ាងខ្លាំងដល់សាស្រ្តាចារ្យ បុគ្គលិក និងនិស្សិតប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើការសិក្សានិងស្រាវជ្រាវ ដោយឥតគិតថ្លៃ។ ទី៤ ការបញ្ចប់ការរៀបចំ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសាកលវិទ្យាល័យ (University Management System – UMS)។ ទាំងអស់នេះគឺជាសកម្មភាពអាទិភាពដើម្បីពន្លឿនបដិវត្តន៍រដ្ឋាភិបាលឌីជីថលស្របតាមគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥ និងយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ យោងតាម គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥​​ ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលមានគោលបំណងលើកកម្ពសគុណភាពជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជំរុញការជឿទុកចិត្តរបស់សាធារណៈជនតាមរយៈការផ្តល់នូវសេវាសាធារណៈដែលប្រសើរឡើង និងមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន។ គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥គឺជាក្របខ័ណ្ឌយុទ្ធសាស្រ្តដែលណែនាំដោយរដ្ឋាភិបាលដើម្បីនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលនៃវិស័យសាធារណៈក្នុងរយៈពេល១៣ ឆ្នាំ សំដៅរួមបញ្ចូលរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលអោយបានពេញលេញនៅឆ្នាំ២០៣៥។ គួររលឹកផងដែរថា verify.gov.kh គឺជាវេទិកាឌីជីថលដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ដើម្បីលុបបំបាត់ឯកសារក្លែងបន្លំ ផ្តល់នូវភាពងាយស្រួលនៃការប្រើប្រាស់ និងការផ្ទៀងផ្ទាត់ឯកសារ និងពង្រឹងទំនុកចិត្ត ខណៈដែលកាត់បន្ថយពេលវេលា និងការចំណាយ ដើម្បីលើកកម្ពស់បដិវត្តឌីជីថលស្របតាមឧត្តមានុវត្តន៍អន្តរជាតិ។","ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងទិដ្ឋភាពធុរកិច្ចរបស់កម្ពុជា នេះបើយោងតាមលោក Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរដ្ឋទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា។ ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាសំខាន់ៗនៅក្នុងពិធីជប់លៀងប្រចាំឆ្នាំរបស់សភាធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីនៅកម្ពុជា (MBCC) លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះការរួមចំណែករបស់ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើវត្តមានដ៏រឹងមាំរបស់ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ីនៅក្នុងវិស័យសាជីវកម្មកម្ពុជា ដោយបង្ហាញពីឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន និងស្ថាបនារបស់ពួកគេទៅលើសេដ្ឋកិច្ច។ លោក Shaharuddin បានសរសើរ MBCC ដែលបានជំរុញឱ្យមានទំនាក់ទំនងមិត្តភាពក្នុងចំណោមធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ី និងការសម្របសម្រួលបណ្តាញ ដោយកត់សម្គាល់ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំវេទិកាធុរកិច្ចក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ លោកក៏បានទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អង្គជំនុំជម្រះចំពោះទំនួលខុសត្រូវសង្គមសាជីវកម្ម (CSR) រួមទាំងការរួមចំណែកក្នុងការអប់រំ ការដោះមីន និងជំនួយក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ ប្រធាន MBCC លោក Tan Khee Meng បានសរសើររដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់កម្ពុជាចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនក្នុងការដោះស្រាយកង្វល់អាជីវកម្ម និងដឹកនាំប្រទេសឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើន ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលវេទិការរដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជន។ លោកក៏បានកត់សម្គាល់ពីនិន្នាការវិជ្ជមាននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃការមកដល់តាមផ្លូវថ្នល់ និងផ្លូវហោះហើរថ្មីពីក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ដូចជា Emirates និង Air Asia ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានអ្នកចូលរួមជាង 150 នាក់ និងបានលើកឡើងពីការរីកចម្រើន និងភាពជោគជ័យរបស់ MBCC រួមទាំងការកើនឡើង 25% នៃសមាជិកភាព និងការបន្តការចូលរួមនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើម CSR ។" "របាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករបានបង្ហាញថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងចិនឈានដល់ ១២,៣៧ ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១០ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ កើនឡើង ២៣ ភាគរយពីចំនួន ១០ ពាន់លានដុល្លារដែលបានកត់ត្រាក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ចិន​បន្ត​ជា​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​កំពូល​របស់​កម្ពុជា បន្ទាប់មកមាន​​សហរដ្ឋអាមេរិក វៀតណាម ថៃ និង​ជប៉ុន។ ចាប់ពីខែមករាដល់ខែតុលាឆ្នាំនេះ កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញមានតម្លៃ ១.៤២ ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់ប្រទេសចិន កើនឡើង២១ភាគរយ ខណៈការនាំចូលកើនឡើង២៣ ភាគរយដល់ ១០.៩ ពាន់លានដុល្លារ។ ផលិតផលនាំចេញសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិនគឺ អង្ករ ចេក ស្វាយ ដំឡូងមី ត្រី និងសំលៀកបំពាក់ ខណៈដែលការនាំចូលភាគច្រើនជាវត្ថុធាតុដើមកាត់ដេរ គ្រឿងចក្រ យានជំនិះ គ្រឿងឧបភោគបរិភោគ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងថ្នាំពេទ្យ។ លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានមានប្រសាសន៍ថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងRCEP នឹងពន្លឿនការនាំចេញកសិផលកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិន។ លោកបានបន្តថា “កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងRCEP មិនត្រឹមតែបើកទីផ្សារបន្ថែមទៀតសម្រាប់ទំនិញដែលផលិតដោយកម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារចិនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងទាក់ទាញការវិនិយោគរបស់ចិនមកកម្ពុជាផងដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ដែលកម្ពុជា និងចិនជាសមាជិកហត្ថលេខី បានចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ២០២២។ កម្ពុជា និងចិនបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណីរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី តាមរយៈយន្តការសម្របសម្រួលអន្តររដ្ឋាភិបាល។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ ដើម្បីកសាងវាសនារួមគ្នា បានផ្តល់កម្លាំងជំរុញដល់ការកសាងទំនុកចិត្តដល់វិនិយោគិន និងពាណិជ្ជករកម្ពុជា និងចិន។ “ការកសាងសហគមន៍ដែលមានជោគវាសនារួមគ្នា ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី និងកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP នឹងផ្តល់ឱ្យកម្ពុជានូវលទ្ធភាពនៃការនាំចេញកសិផល និងផលិតផលកែច្នៃទៅកាន់ប្រទេសចិន ជាពិសេសការទាក់ទាញលំហូរវិនិយោគពីប្រទេសចិន” ។.","លោក សួន ប្រសិទ្ធ ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំ WTO បានលើកឡើងពីការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវិស័យពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិករបស់កម្ពុជាក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យជាសកលលើកទី៩ នៃជំនួយសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។ លោកបានកោតសរសើរចំពោះគោលនយោបាយ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រាប់ការគាំទ្រដល់កំណើននេះ។ លោក Prasith បានកោតសរសើរជាពិសេសចំពោះ Cambodia Trade ដែលជាវេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកថ្នាក់ជាតិដែលមានគោលបំណងបង្កើនឱកាសសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច តូច និងមធ្យម (MSMEs) ជាពិសេសអាជីវកម្មដែលដឹកនាំដោយស្ត្រីនៅតាមខេត្ត។ វេទិកានេះបានសហការជាមួយសម្ព័ន្ធសកលសម្រាប់ការសម្របសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ សម័យប្រជុំដែលមានចំណងជើងថា ""ការពង្រឹងពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរួមបញ្ចូល"" ត្រូវបានចូលរួមដោយតំណាងអន្តរជាតិ រួមទាំងអ្នកមកពីប្រទេសកម្ពុជា និងមានការពិភាក្សាអំពីផលិតផលសក្តានុពលរបស់ប្រទេស និងបទប្បញ្ញត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគថ្មីៗ។" "កងទ័ព​កម្ពុជា និង​តួ​ក​គី បាន​ពង្រឹង​និង​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​តាមរយៈ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនកិច្ច ការផ្លាស់ប្តូរ​ព័ត៌មាន​ផ្នែក​ចារកម្ម ការបណ្តុះបណ្តាល​ធនធាន​មនុស្ស និង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​យោធា ដើម្បី​ជំរុញ​វិស័យ​កងទ័ព​ក្នុងប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ។ ការពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​លើ​វិស័យ​កងទ័ព​ខាងលើនេះ ធ្វើ​ឡើង​ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​រវាង​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក រ៉ាត់ ដា​រ៉ា​រ័ត្ន រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងការពារជាតិ និង​លោកស្រី អ៊ូ​យូ ខូ​ចា​អេស​ហ្វេ (Ulko Kocaefe) ឯកអគ្គរដ្ឋទូត និង​លោក​វរ​នា​វី​ឯក លេ​វិ​ន យិ​ល​ម៉ាស (Levent YILMAZ) ប្រធានការិយាល័យ​អនុព័ន្ធយោធា​តួ​ក​គី ប្រចាំ​កម្ពុជា នៅ​ទីស្ដីការក្រសួង​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ។ ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក រ៉ាត់ ដា​រ៉ា​រ័ត្ន បញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពី​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន អតីត​នាយករដ្ឋមន្ដ្រី​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៩ រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​ទាំង​ពីរបាន​ជំរុញ និង​បង្កើន​ទំនាក់ទំនង​ក្នុងការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច ការផ្លាស់ប្តូរ​ព័ត៌មាន​ផ្នែក​ចារកម្ម ការបណ្តុះបណ្តាល​ធនធាន​មនុស្ស និង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​យោធា។ ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក រ៉ាត់ ដា​រ៉ា​រ័ត្ន បន្ថែមថា នៅ​ឆ្នាំ២០២០ ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ទៀ បាញ់ អតីតរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ បាន​ដឹកនាំ​ប្រតិភូ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​នៅ​តួ​ក​គី ហើយ​ប្រមុខ​ការពារជាតិ​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរបាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនៈ​ចំពោះ​សភាព​កាណ៍​ដែល​កើតឡើង​ក្នុង​ពិភពលោក និង​ជំរុញ​អនុវត្ត​សកម្មភាព​ការងារ​នានា​តាម​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរបាន​ឯកភាពគ្នា​កាលពី​កន្លងទៅ។ ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក បន្តថា ទោះ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​បាន​ឯកភាព​អនុវត្ត​សកម្មភាព​ការងារ​ពាក់ព័ន្ធ ប៉ុន្តែ​ការ​ទំនាក់ទំនង និង​ការអនុវត្ត​ត្រូវបាន​ពន្យា​ពេល​ដោយសារ​ការ​រាតត្បាត​ជំងឺ​កូ​វីដ-១៩ ហើយ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ ការ​ទំនាក់ទំនង និង​ជំរុញ​ការអនុវត្ត​តាម​ផែន​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​ឡើងវិញ។ រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងការពារជាតិ សង្ឃឹមថា​តាមរយៈ​បេសកកម្ម​ការទូត​យោធា​របស់​តួ​ក​គី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា ប្រាកដ​ជា​ពង្រឹង​និង​ពង្រីក​កាន់តែ​ជិតស្និទ្ធ​ថែមទៀត​នូវ​កិច​្ចសហប្រតិបត្តិការ​រ​វាង​កងទ័ព និង​កាន់តែ​ពង្រឹងពង្រីក​ឥតឈប់ឈ​រ។ លោកស្រី អ៊ូ​យូ ខូ​ចា​អេស​ហ្វេ បញ្ជាក់ថា ប្រទេស​កម្ពុជា គឺជា​ប្រទេសមួយ​ដែល​បានបញ្ចប់​សង្គ្រាម​ដោយ​ទទួល​បាន​សន្តិភាព មាន​ការវិវឌ្ឍ​រីកចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស ដែល​មិន​នឹកស្មាន​ដល់។ ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​រវាង​នាយ​ឧត្ដមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ អគ្គ​មេបញ្ជាការរង​នាយសេនាធិការ​ចម្រុះ នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ ជាមួយ​លោកស្រី អ៊ូ​យូ ខូ​ចា​អេស​ហ្វេ នៅ​ទីបញ្ជាការ​អគ្គបញ្ជាការដ្ឋាន​នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ ភាគី​កម្ពុជា និង​តួ​ក​គី បានបញ្ជាក់​ពី​គម្រោង​ដែល​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​រៀបចំ​អនុស្សារណៈ​យោគយល់​គ្នា (MOU) រវាង​កងទ័ព​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ គម្រោង​ចុះ​អនុស្សារណៈ​យោគយល់​ទ្វេភាគី​នេះ គឺ​សម្រាប់​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល និង​ហ្វឹកហាត់​ផ្នែក​យោធា ការ​ចូលរួម​ហ្វឹកហ្វឺន​រួមគ្នា ដើម្បី​ជួយសង្គ្រោះ​គ្រោះមហន្តរាយ​នានា ព្រមទាំង​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​ផ្នែក​អេឡិចត្រូនិក ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មានវិទ្យា និង​ការហ្វឹកហ្វឺន​កម្លាំង​រក្សា​សន្តិភាព។ ភាគី​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ក៏​គ្រោង​រៀបចំ​ពង្រីក​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម​យោធា និង​បន្ត​ផ្លាស់ប្តូរ​គណៈប្រតិភូ​យោធា ដើម្បី​ទស្សនកិច្ច​ទៅវិញទៅមក ព្រមទាំង​មាន​ការ​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​យោធា ដែល​កងទ័ព​សាធារណរដ្ឋ​តួ​ក​គី​បាន​រៀបចំឡើង ដើម្បី​ផ្លាស់ប្ដូរ​បទពិសោធ​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។ លោក ស៊ឺន សំ អ្នកវិភាគ​គោលនយោបាយ នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ការ​មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អជា​មួយ​ប្រទេស​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍ និង​បណ្ដា​ប្រទេស​នានា​ជា​មិត្ត គឺ​ធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា​ចំណេញ​ច្រើន​លើ​វិស័យ​ការទូត នយោបាយ ការពារជាតិ និង​វិស័យ​ពាក់ព័ន្ធ​ជាច្រើន ជាពិសេស​បង្ហាញឱ្យឃើញ​ថា កម្ពុជា​មិន​ត្រឹមតែ​ស្និទ្ធស្នាល​ជាមួយ​ចិន​ទេ តែ​ក៏​ជា​មិត្ត​ល្អ​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេសផ្សេងៗជាច្រើន​ផងដែរ។ លោក​បញ្ជាក់ថា ក្រៅពី​ចំណេញ​លើ​វិស័យ​ការទូត នយោបាយ ការពារ​ជាតិ កម្ពុជា​ក៏​ចំណេញ​លើ​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ទៅកាន់​ទីផ្សារធំៗរបស់​បណ្ដា​ប្រទេស​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍ ជាពិសេស​ប្រទេស​ដែលជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាមួយគ្នា។ លោក​បន្ថែមថា ពិតជា​សំខាន់ និង​ចាំបាច់​ចំពោះ​កម្ពុជា​ក្នុង​ការបន្ត​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ដៃគូ និង​បណ្ដា​ប្រទេសផ្សេងៗបន្ថែមទៀត​ទាំង​ក្នុង​តំបន់ និង​ពិភពលោក ដើម្បី​បង្កើន​ភាពជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​វិស័យ និង​ពង្រីក​ទីផ្សារ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ទៅកាន់​ពិភពលោក។ កាលពី​ខែសីហា លោកស្រី អ៊ូ​យូ ខូ​ចា​អេស​ហ្វេ ក្នុង​ជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​នាយ​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍ ស ថេត អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ បាន​ឯកភាព​បន្ត​រឹតចំណង​មិត្តភាព សាមគ្គីភាព និង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ក្នុងការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​បទល្មើស​ឆ្លងដែន​គ្រប់​ប្រភេទ ជាពិសេស​ជួយ​បណ្តុះបណ្តាល​សមត្ថភាព​ម​ន្ត្រី​លើ​ការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​អំពើ​ភេរវកម្ម និង​បទល្មើស​ឆបោក​តាម​ប្រព័ន្ធ​អន​ឡាញ។ លោកស្រី អ៊ូ​យូ ខូ​ចា​អេស​ហ្វេ ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា កាលពី​ខែមេសា បាន​បញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា-ទួ​ក​គី មានការ​រីកចម្រើន​ជា​លំដាប់ ទោះ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​មាន​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​តូច ប៉ុន្តែ​បាន​ឯកភាពគ្នា ដើម្បី​ជំរុញ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ឱ្យ​កាន់តែ​កើនឡើង​ដល់ ១ពាន់​លាន​ដុល្លារ ព្រមទាំង​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​ច្រើនឡើង​រវាង​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន។ លោកស្រី​បន្ថែមថា សម្រាប់​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រ​វាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ជាពិសេស​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា គឺ​បាន​ពង្រីក​សាលារៀន និង​បង្កើន​ការផ្ដល់​អាហារូបករណ៍​ដល់​និស្សិត​កម្ពុជា​ជា​បន្តបន្ទាប់។ លោកស្រី​បន្តថា ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​តួ​ក​គី ក៏​គ្រោង​ពង្រីក​ការហោះហើរ​មក​កម្ពុជា ហើយ​សង្ឃឹមថា ការតភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី នឹងធ្វើ​ឱ្យ​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន ជាពិសេស​កំណើន​ទេសចរណ៍​កាន់តែ​កើនឡើង។ លោកស្រី​បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាល​តួ​ក​គី នឹង​ពង្រីក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​នៅក្នុង​តំបន់ ដែល​ត្រូវការ​កម្ពុជា​ជួយ​គាំទ្រ ដើម្បី​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​អាស៊ាន​កាន់តែ​ប្រសើរ និង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​សភា​កម្ពុជា និង​សភា​តួ​ក​គី កាន់តែ​ដល់​កម្រិត​ខ្ពស់​នាពេលខាងមុខ៕",នៅថ្ងៃទី 27 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 អគ្គនាយកដ្ឋានសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងសិប្បកម្ម (MISTI) និងធនាគារ SME នៃកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងអាជីវកម្មចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម។ ភាពជាដៃគូនេះមានគោលបំណងគាំទ្រដល់ស្ថិរភាពអាជីវកម្ម និងកំណើន រួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា។ វារួមបញ្ចូលប្រាក់កម្ចីដែលមានការប្រាក់ទាបសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងវិស័យអាទិភាពដូចជា កសិ-កែច្នៃ ការផលិត និងការចាប់ផ្ដើមបច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីហិរញ្ញប្បទាន និងនីតិវិធីអនុលោមតាមច្បាប់។ MoU បង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ "សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​បានប្រកាស​បញ្ជូន​សំណុំរឿង​អតីត​ឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ពីបទ​ឃាតកម្ម ប៉ុនប៉ង​ឃាតកម្ម និង​ប្រើប្រាស់​អាវុធ​ដោយ​គ្មាន​ការអនុញ្ញាត​ទៅ​ជំនុំជម្រះ​តាម​នីតិវិធី​ច្បាប់ បន្ទាប់ពី​បាន​ស្រាវជ្រាវ​និង​បំពេញ​កិច្ច​ស៊ើបសួរ​ដោយ​ហ្មត់ចត់​តាម​នីតិវិធី​ច្បាប់​ចប់សព្វគ្រប់។ ជនជាប់ចោទ ស្រី ស៊ីណា បាន​ប្រព្រឹត្ត​ឃាត​កម្ម​ដ៏​ភ្ញាក់ផ្អើល​ពេញ​ប្រទេស​កម្ពុជា ពេល​លោក​បាញ់សម្លាប់​យុវជន​ពីរ​នាក់​ដែលជា​គូដណ្ដឹង​នឹង​គ្នា​យ៉ាង​ព្រៃផ្សៃ និង​យុវជន​ពីរ​នាក់​ទៀត​បាន​រង​រ​បួស កាលពី​ថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅ​បុរី​ប៉េង​ហួត​បឹង​ស្នោ​ស្ថិតក្នុង​ភូមិ​បឹង​ឈូក សង្កាត់​និរោធ ខណ្ឌ​ច្បារអំពៅ រាជធានី​ភ្នំពេញ។ សេចក្ដីប្រកាស​ព័ត៌មាន​កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​បានឱ្យដឹងថា សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បានទទួល​ចាត់ការ​សំណុំរឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ជន​ត្រូវ​ចោទ​ឈ្មោះ ​ស្រី ស៊ីណា ចំនួន​ បី​សំណុំរឿង​ពីបទ​ឃាតកម្ម​និង​ការប្រើប្រាស់​អាវុធ​ដោយ​គ្មាន​ការអនុញ្ញាត ពីបទ​ប៉ុនប៉ង​ឃាតកម្ម​និង​ការប្រើប្រាស់​អាវុធ​ដោយ​គ្មាន​ការ​អនុញ្ញាត និង​ពីបទ​រំលោភ​លើ​លំនៅឋាន។ សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​បញ្ជាក់ថា ក្រោយ​ពី​បាន​ស្រាវជ្រាវ​និង​បំពេញ​កិច្ច​ស៊ើបសួរ​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​តាម​នីតិវិធី​ច្បាប់​ចប់សព្វគ្រប់ ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​បានសម្រេច​បញ្ជូន​សំណុំរឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ​ទី១និង​ទី២ទៅ​តុលាការ​ជំនុំជម្រះ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី៨ ឆ្នាំ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ហើយ​តុលាការ​នឹង​កំណត់​កាលបរិច្ឆេទ​សវនាការ​នៅ​ពេល​ដ៏​ខ្លី​ខាងមុខនេះ។ សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​បន្ថែមថ​ា៖ រីឯ​សំណុំរឿង​ទី៣ ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​កំពុង​ត្រៀម​បិទ​​បញ្ចប់​ការ​ស៊ើបសួរ ដើម្បី​បញ្ជូន​សំណុំរឿង​ទៅ​ជំនុំជម្រះ​តាម​នីតិវិធី​ច្បាប់»។ សា​លាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បានបញ្ជាក់​ផងដែរ​ថា ខ្លួន​ក៏បាន​ទទួល​ចាត់ការ​សំណុំរឿង​រដ្ឋប្បវេណី​ដែល​ភាគី​ដើមបណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី​ជា​សាច់ញាតិ​របស់​ជនរងគ្រោះ​បានដាក់​ពាក្យ​បណ្ដឹង​ស្នើសុំ​ដីកា​សម្រេច​រក្សា​ការពារ​រឹបអូស​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ចលនវត្ថុ​និង​អចលនវត្ថុ​របស់​ជន​ត្រូវ​ចោទ​ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ហើយ​តុ​លា​បាន​ចេញ​ដីកា​សម្រេច​រឹបអូស​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ទាំង​នោះ​ជា​បណ្ដោះអាសន្ន​តាម​ការស្នើ​សុំ​ពី​ភាគី​ដើមបណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី។ ក្រោយមក​មាន​បណ្ដឹងតវ៉ា​របស់​តតិយជន​លើ​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ។ ដូច្នេះ​សុំ​ណុំ​រឿង​រដ្ឋប្បវេណី តុលាការ​កំពុង​ចាត់ការ​តាម​នីតិវិធី​ច្បាប់។ លោក ចាន់ ឡុង ជា​ឪពុក​ជនរង​គ្រោះ​ឈ្មោះ ឡុង លី​សុង ដែល​ត្រូវ​អតីត​ឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា បាន​បាញ់សម្លាប់​យ៉ាង​ព្រៃផ្សៃ​នោះ បានបញ្ជាក់​ពី​ម្សិលមិញ​ថា លោក​មិន​ទាន់​ដឹង​ពី​កាលបរិច្ឆេទ​សវនាការ​ជំនុំជម្រះ​ក្ដី​នៅ​ថ្ងៃ​ណា​នោះទេ ព្រោះ​តុលាកា​មិនទាន់បាន​ជូន​ដំណឹង​មកកាន់​សាច់ញាតិ​ជនរងគ្រោះ​នៅ​ឡើយ។ យ៉ាងណា​រូបលោក​និង​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​នឹងចូលរួម​សវនាការ​ជំនុំជម្រះ​ក្ដី​នេះ។ លោក​បញ្ជាក់ថា នៅ​ថ្ងៃទី២៥ ខែ​នេះ ឪពុក​ម្ដាយ​របស់​ជន​រងគ្រោះ​សាច់ញាតិ​ខាង​ស្រី​ត្រូវ​ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​ហៅ​ដោះស្រាយ​បណ្ដឹង​តវ៉ា​របស់​តតិយជន​ដែល​ទាមទារ​អចលន​វត្ថុ​យក​ទៅ​វិញ។ លោក​យល់ថា សំណុំរឿង​អតីត​ឧក​ញ៉ា ស្រី ស៊ីណា គឺ​កើតចេញពី​អំពើ​ឃាតកម្ម​យ៉ាង​ព្រៃផ្សៃ​ដែល​មិនអាច​លើកលែង​បាន។ តំណាង​អយ្យការ​សម្រេច​ចោទប្រកាន់​អតីត​ឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ឃើញ​នៅ​ស្រាល​នៅឡើយ ដែល​លោក​មិនអាច​ទទួលយកបាន។ លោក​និយាយថា៖ «ការបាញ់សម្លាប់​កូន​ខ្ញុំ​ដោយមាន​ការរៀបចំ​ផែនការ​ទុក​ពី​ចម្ងាយ​និង​ច្បាស់លាស់។ ដូច្នេះ​តុលាការ​ត្រូវដាក់​ទោស​ឱ្យ​ធ្ងន់ធ្ងរ ដើម្បី​កុំឱ្យ​អ្នកផ្សេង​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​បែបនេះ​តទៅទៀត។ ការ​ដាក់​ទោស​ជាប់ពន្ធនាគារ​១៥​ឆ្នាំ​​មិន​សក្ដិសម​ទាល់តែសោះ»។ លោក​បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំ​សំណូមពរ​ដល់​តុលា​ការ​រក​វិធីសាស្ត្រ​យ៉ាងណា ដើម្បី​ដាក់​ទោស​ឱ្យ​ធ្ងន់ធ្ងរ»៕","គិតត្រឹមឆ្នាំ 2023 ប្រទេសចិននៅតែជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងបំណុលចំនួន 4.11 ពាន់លានដុល្លារ បន្ទាប់មកគឺធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) និងធនាគារពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំណែកចិននៃបំណុលសរុបរបស់កម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះពី 40% ក្នុងឆ្នាំ 2022 មកនៅត្រឹម 36.7% ក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយសារការកើនឡើងនៃបំណុលពហុភាគី។ ADB មាន​ប្រាក់​ចំនួន ២,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (២៣,៦ ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សរុប) ខណៈ​ធនាគារពិភពលោក​មាន ១,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (១១,៨%)។ ជប៉ុន និង​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង ជា​ម្ចាស់​បំណុល​ធំ​ទី​៤ និង​ទី​៥​របស់​កម្ពុជា។ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរបស់ធនាគារពិភពលោកដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតចំនួន 501.3 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ បំណុលសាធារណៈនៅតែអាចគ្រប់គ្រងបាន ដោយមាន 45% រួមមានជំនួយ ទោះបីជាកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យពីព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក និងគោលនយោបាយរបស់ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ដោយសារ 46% នៃបំណុលរបស់ខ្លួនគិតជាដុល្លារអាមេរិក។" "អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន មាន​គោលដៅ​ផ្ដល់​កង់៥ម៉ឺន​គ្រឿង សម្រាប់​កុមារ​ក្រីក្រ​នៅតាម​បណ្ដា​ខេត្ត​មួយចំនួន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើម្បី​រួមចំណែក​សម្រាល​ជីវភាព​ខ្វះខាត​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​មូលដ្ឋាន និង​លើក​កម្ពស់​ការអប់រំ​កម្រិត​កុមារ​នៅ​តំបន់​គោលដៅ។ គម្រោង​របស់​អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន ខាង​លើនេះ​ត្រូវបាន​បញ្ជាក់​ដោយ​លោក ម៉ាសា​ហាយ​រូ សានូ (MASAHIRO Sano) ប្រធាន​អង្គការ ក្នុងជំនួប​សម្តែង​ការគួរសម និង​ពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​លោក វង សូត អនុប្រធាន​ទី២ នៃ​រដ្ឋសភា នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាលពី​ម្សិលមិញ។ លោក វង សូត សម្ដែង​ក្តី​សោមនស្ស​រីករាយ​ដែល​លោក ម៉ាសា​ហាយ​រូ សានូ ចូលជួប​ពិភាក្សា​ការងារ និង​រម្លឹក​អនុស្សាវរីយ​ដែល​ធ្លាប់ធ្វើ​កិច្ចសហការ​ជាមួយ​គ្នា​ជាង​១៥​ឆ្នាំ ក្នុង​ពេល​ដែល​លោក​នៅ​ជា​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និង​យុវនីតិសម្បទា។ លោក​បាន​អរគុណ​ចំពោះ​អង្គការ​មនុស្ស​ធម៌ KJO ជប៉ុន ដែល​បាន​ជួយ​កង់​យ៉ាង​ច្រើន​ដល់​កុមារ​កម្ពុជា។ លោក វង សូត បាន​សន្យាថា នឹង​ជួយ​ជំរុញឱ្យមាន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រ​វាង​ក្រសួង​ដៃគូ និង​អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន បន្ថែមទៀត ដើម្បី​បន្ត​កិច្ចសហការ​ជួយ​ដល់​កុមារ​កម្ពុជា និង​សិស្សានុសិស្ស​ក្រីក្រ​នៅតាម​តំបន់​គោលដៅ។ លោក ម៉ាសា​ហាយ​រូ សានូ បញ្ជាក់ថា តាម​គោលដៅ​អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន គឺមាន​បំណង​ជួយ​កង់៥ម៉ឺន​គ្រឿង ដល់​កុមារ​កម្ពុជា ដើម្បី​ទទួលបាន​ដូច​អង្គ​ការជួយ​នៅក្នុង​បណ្ដា​ប្រទេសជិត​ខាង ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​ពិភពលោក​រង​នូវ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូ​វីដ-១៩ និង​មាន​បញ្ហា​មួយចំនួន​ទើប​ខកខាន​មិនបាន​សម្រេច​តាម​គោលដៅ​ដែល​បាន​គ្រោងទុក។ លោក ម៉ាសា​ហាយ​រូ សានូ ប្ដេជ្ញា​ថា អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន នឹង​ខិតខំ​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បី​ផ្ដល់​កង់​ស្របតាម​តម្រូវការ​ជាក់ស្ដែង និង​សម្រេច​តាម​គោលដៅ។ លោក ម៉ាសា​ហាយ​រូ សានូ ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួង​ព័ត៌មាន កាលពី​កន្លងទៅ បាន​ជម្រាប​ពី​គម្រោង​ស្នើសុំ​កង់​ពី​សប្បុរសជន​ក្នុង​ប្រទេស​ជប៉ុន ដើម្បី​ផ្ដល់​ដល់​ក្រសួង​ព័ត៌មាន សម្រាប់​ចែកជូន​បន្ត​ដល់​សិស្ស​ក្រីក្រ​តាម​ជនបទ​ក្នុង​ខេត្តក្រចេះ។ លោក នេត្រ ភក្ត្រា បាន​កោតសរសើរ​ចំពោះ​អង្គការ​មនុស្សធម៌ KJO ជប៉ុន និង​ក្រុម​គ្រួសារ ដែល​បានផ្ដល់​កង់ និង​សំភារ​សិក្សា​ដល់​សិស្ស​ក្រីក្រ​នៅតាម​តំបន់​មួយចំនួន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើម្បី​ជា​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​សាលារៀន។ លោក​ថា ចំពោះ​អំណោយ​ជា​កង់ និង​សម្ភារ​ៈសិក្សា រួមទាំង​ការជួយ​សាងសង់​សាលារៀន​របស់​អង្គការ​ខាងលើនេះ គឺជា​ការរួមចំណែក​ក្នុងការ​លើកកម្ពស់ និង​ពង្រឹងគុណភាព​អប់រំ​នៅតាម​ជនបទ៕","លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសថា ក្រុមហ៊ុន BYD ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតពហុជាតិចិន គ្រោងនឹងបើករោងចក្រដំឡើងរថយន្តនៅកម្ពុជា។ នេះ​ជា​ការ​បង្ហាញ​វត្តមាន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​រថយន្ត​យក្ស​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា Ford និង Toyota ក្នុង​ប្រទេស។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (MSMEs) ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា និងលើកទឹកចិត្តដល់កិច្ចសហការយ៉ាងសកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីគាំទ្រដល់វឌ្ឍនភាពជាតិ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានរោងចក្រដំឡើងរថយន្តចំនួន ៦ រួមមាន Daehan Auto (Ssangyong), RMA Automotive (Ford), Camko Motor (Hyundai), HGB Motors Assembly (Kia), GTV Motor (ម៉ាកក្នុងស្រុក GTV) និង Toyota Tsusho Manufacturing (Fortuner និង ហ៊ីលុច) ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំខែដំបូងនៃឆ្នាំ 2024 កម្ពុជាបាននាំចូលយានយន្តដែលមានតម្លៃ 385 លានដុល្លារ។" "ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានឃើញលំហូរចូលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃអ្នកវិនិយោគអឺរ៉ុបខាងកើត ជាពិសេសពីប្រទេសរុស្ស៊ី ចូលទៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យរបស់ខ្លួន។ ហេតុអ្វីបានជាមានការចាប់អារម្មណ៍ជាថ្មី ហើយតើមានឱកាសអ្វីខ្លះសម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក និងអ្នកអភិវឌ្ឍន៍? តំបន់រមណីយដ្ឋានមាត់សមុទ្ររបស់ប្រទេសថៃ និងមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍កោះបាលីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានក្លាយជាគោលដៅសំខាន់ ដែលទាក់ទាញអ្នកទិញជនជាតិរុស្សីឱ្យស្វែងរកទីជម្រកត្រូពិច ចំពេលមានភាពមិនច្បាស់លាស់ខាងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស។ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាកំពុងក្លាយជាចំណុចស្នូលថ្មីនៃការចាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងតំបន់ ដោយទាក់ទាញរលកស្រដៀងគ្នានៃអ្នកវិនិយោគដែលកំពុងស្វែងរកឱកាសដែលពង្រីកលើសពីការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ។ មិនដូចនៅប្រទេសថៃ និងកោះបាលី ដែលការវិនិយោគរបស់រុស្ស៊ីផ្តោតសំខាន់លើអចលនទ្រព្យប្រណីត វិនិយោគិនរុស្ស៊ីនៅកម្ពុជាហាក់ដូចជាកំពុងប្រើវិធីសាស្ត្រទូលំទូលាយជាងនេះ ដោយបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍មិនត្រឹមតែនៅក្នុងយូនីតខុនដូសម្រាប់ការរស់នៅ និងការវិនិយោគផ្ទាល់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្កើតអាជីវកម្មលើវិស័យផ្សេងៗផងដែរ។ វេទិកាក្នុងស្រុកដូចជា Realestate.com.kh ដែលជាថ្នាលអចលនទ្រព្យឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា និង Bazanova Management ដែលជាទីភ្នាក់ងារលេចធ្លោសម្រាប់វិនិយោគិននិយាយភាសារុស្សី បានក្លាយជាចំណុចសំខាន់ក្នុងការតភ្ជាប់វិនិយោគិនទាំងនេះជាមួយនឹងឱកាសនៅក្នុងទីផ្សារដែលមានការវិវត្តន៍របស់កម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ ពួកគេកំពុងណែនាំអ្នកទិញបរទេស ផ្តល់ការចុះបញ្ជីអចលនទ្រព្យ និងការយល់ដឹងទូលំទូលាយដែលសមស្របទៅនឹងអតិថិជនអន្តរជាតិ និងជួយសម្រួលដល់ការវិនិយោគក្នុងវិស័យដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា។ ព្រឹត្តការណ៍បង្ហាញដល់អឺរ៉ុបខាងកើតឆ្នាំ២០២៤ របស់ Realestate.com.kh និង Bazanova Management ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តរបស់ពួកគេក្នុងការលើកកម្ពស់ប្រទេសកម្ពុជាជាគោលដៅទាក់ទាញសម្រាប់វិនិយោគិនអឺរ៉ុបខាងកើត Realestate.com.kh និង Bazanova Management នឹងដឹកនាំព្រឹត្តការណ៍បង្ហាញជាបន្តបន្ទាប់នៅទូទាំងអឺរ៉ុបខាងកើតក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។ ទាំងនេះនឹងឆ្លងកាត់ទូទាំងប្រទេសរុស្ស៊ី និងកាហ្សាក់ស្ថាន សំដៅធ្វើការបង្ហាញពីការអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា ការបង្កើតបណ្តាញលក់ថ្មី និងការទាក់ទាញការវិនិយោគបន្ថែមទៀតមកកាន់ទីផ្សារកម្ពុជា។ លោក Tom O’Sullivan នាយកប្រតិបត្តិនៃ Realestate.com.kh មានប្រសាសន៍ថា “ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងទីតាំងពិសេសនាពេលបច្ចុប្បន្ន ជាមួយនឹងសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន ជម្រើសអចលនទ្រព្យដែលមានតម្លៃសមរម្យ និងគោលនយោបាយគាំទ្រសម្រាប់វិនិយោគិនអន្តរជាតិ”។ «តាមរយៈព្រឹត្តការណ៍បង្ហាញទាំងនេះ យើងមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការចែករំលែកឱកាសដែលកម្ពុជាផ្តល់ជូនជាមួយទស្សនិកជនកាន់តែទូលំទូលាយនៅទូទាំងអឺរ៉ុបខាងកើត ដោយជួយវិនិយោគិនឱ្យមើលឃើញពីសក្តានុពលសម្រាប់កំណើនទាំងសម្រាប់ពេលភ្លាមៗ និងរយៈពេលវែង»។ លោក Sviatoslav Bazanov នាយកប្រតិបត្តិនៃ Bazanova Management បានបន្ថែមថា “យើងបានឃើញពីចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីអ្នកទិញដែលនិយាយភាសារុស្សី ដែលមើលទៅហួសពីគោលដៅប្រពៃណីដូចជាប្រទេសថៃ។ លោក Bazanov បានបញ្ជាក់សារជាថ្មីថា ប្រទេសកម្ពុជាផ្តល់នូវអ្វីដែលប្លែក ដែលជាទីផ្សារដែលមានសក្តានុពលដ៏ធំនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងអាជីវកម្ម។ “ព្រឹត្តការណ៍បង្ហាញនេះគឺជាឱកាសដ៏ល្អមួយដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ជាមួយអ្នកវិនិយោគ និងពង្រីកបណ្តាញបណ្តាញលក់ដែលជួយនាំប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ផែនទីវិនិយោគសកល”។ ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាមានភាពទាក់ទាញចំពោះវិនិយោគិន? ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជាគឺជាការទាក់ទាញដ៏សំខាន់មួយ។ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិបានព្យាករណ៍ថានឹងមានកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) ចំនួន ៦,១% សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤បន្ទាប់ពីលទ្ធផលប្រកបដោយស្ថិរភាពរបស់ប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ថ្មីៗនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានឈរនៅលើកំពូលតារាងនៃសន្ទស្សន៍ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) សម្រាប់ទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើន ដែលមានការកើនឡើង ៣៩៣% នៃ FDI និងការកើនឡើង ១១០% នៅក្នុងគម្រោងថ្មីៗក្នុងឆ្នាំនេះតែមួយ។ បរិយាកាសវិនិយោគដ៏អំណោយផលនេះ គួបផ្សំជាមួយនឹងដំណើរការទិញអចលនទ្រព្យ និងដំណើរការបង្កើតអាជីវកម្មបានប្រសើរឡើង បានបង្កើនការទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកវិនិយោគនៅអឺរ៉ុបខាងកើត ដែលយល់ឃើញថាប្រទេសកម្ពុជាជាគោលដៅដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញ និងមិនទាន់បានទាញយកសក្តានុពលនៅក្នុងតំបន់។ នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជួបជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ី លោក Anatoly Borovik ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត Borovik បានលើកឡើងពីវិស័យដែលក្រុមហ៊ុនរុស្ស៊ីមើលឃើញឱកាសដ៏រឹងមាំ រួមមានរថយន្ត បរិក្ខារពេទ្យ និងបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន ដែលបំពេញបន្ថែមការកើនឡើងនៃវិនិយោគិនរុស្ស៊ីដែលជ្រើសរើសប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ការពង្រីកអាជីវកម្ម និងវិស័យលំនៅដ្ឋាន។ ក៏មានការពិភាក្សាជាបន្តបន្ទាប់អំពីការផ្តល់សេវាជើងហោះហើរត្រង់រវាងកម្ពុជា និងកាហ្សាក់ស្ថាន បន្ថែមពីលើទឹកដីផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់។ ការរំពឹងទុកនៃការបើកអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិថ្មីនៅទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ ២០២៥ នឹងជួយជំរុញឱកាសនៃជើងហោះហើរត្រង់អន្តរជាតិកាន់តែច្រើន។ លទ្ធភាពទទួលបានទិដ្ឋាការដ៏ងាយស្រួលដែលមាន និងឌីជីថលូបនីយកម្មដែលកំពុងដំណើរការនៃការធ្វើដំណើរ និងការទូទាត់ដោយរលូន ក៏នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ភ្ញៀវទេសចរ និងវិនិយោគិនអន្តរជាតិផងដែរ។ ការផ្លាស់ប្តូរចំណាប់អារម្មណ៍ពីគោលដៅទាក់ទាញអាស៊ីអាគ្នេយ៍បែបប្រពៃណីមកកម្ពុជា ឆ្លុះបញ្ចាំងពីអត្ថប្រយោជន៍ពិសេសៗរបស់ប្រទេសដូចជា៖ សេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងវិវត្ត តម្លៃអចលនទ្រព្យប្រកួតប្រជែង និងការផ្តោតជាយុទ្ធសាស្ត្រលើភាពជាដៃគូអន្តរជាតិ។ សម្រាប់វិនិយោគិនអឺរ៉ុបខាងកើត កម្ពុជាផ្តល់ឱកាសដ៏កម្រមួយដើម្បីចូលរួមជាមួយទីផ្សារដែលមានភាពបត់បែននិងកំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលគាំទ្រដោយបណ្តាញគាំទ្រដ៏រឹងមាំ ដែលជួយសម្រួលដល់ការវិនិយោគ និងកំណើននៅគ្រប់ជំហាន។","ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ចិន Mesnac Co., Ltd បានប្រកាសថានឹងវិនិយោគទឹកប្រាក់ចំនួន 3.9 លានដុល្លារនៅក្នុងរោងចក្រផលិតផ្សិតសំបកកង់ថ្មីមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយការសាងសង់រំពឹងថានឹងចំណាយពេល 14 ខែ។ ក្រុមហ៊ុនក៏មានគម្រោងពង្រីកទំហំទឹកប្រាក់ ១៤,៧ លានដុល្លារទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ គម្រោងទាំងពីរនេះមានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិ និងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងជាសកលរបស់ Mesnac បង្កើនការផលិត និងការលក់ផលិតផលផ្សិតរបស់វា។ Mesnac ដែលជាសហគ្រាសបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារហ៊ុន Shenzhen មានជំនាញផ្នែកទន់ ឧបករណ៍ និងស្វ័យប្រវត្តិកម្មឧស្សាហកម្មកៅស៊ូ។ រោងចក្រថ្មីនេះនឹងជួយជំរុញប្រាក់ចំណេញប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមហ៊ុនចំនួន 1.8 លានដុល្លារ។ ការពង្រីកនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល របស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីក្រុង Qingdao ប្រទេសចិនកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ជាកន្លែងដែលលោកបានទស្សនារោងចក្ររបស់ Mesnac និងពិភាក្សាអំពីឱកាសវិនិយោគ។" "គម្រោងជួសជុលស្ពានហាលខាងកើត នៃប្រាសាទបេងមាលា​ កំពុងវិវឌ្ឍន៍ទៅមុខជាបន្តបន្ទាប់ ហើយ រយៈពេលជាង៣ខែមកនេះ​ ក្រុមការងារបានធ្វើឱ្យផ្នែកជាច្រើន​ប្រែក្លាយទៅជាល្អប្រសើរ​ឡើងវិញ​ជាជំហានៗ។ ក្នុងនោះបានជួសជុលកម្រាលស្ពានហាល បង្កាន់ដៃនាគ តួខ្លួននាគ ជើងទម្រនាគ ធ្នឹម និងសសរសងខាងស្ពាននៅផ្នែកខាងជើង បានប្រមាណជាង៤០ភាគរយហើយ។ ស្ពានហាលខាងកើតប្រាសាទបេងមាលា ដែលរងការខូចខាត បានចាប់ផ្ដើមដំណើរការជួសជុល តាំងតែពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោមមូលនិធិពិសេសរបស់គម្រោងមេគង្គ-ឡានឆាង។ អ្នកស្រី បឿត សុប៉ាក បុគ្គលិកបច្ចេកទេសនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ឱ្យដឹងថា ជំហានដំបូងក្រុមការងារ​បានចាប់ផ្ដើមជួសជុលនៅផ្នែកខាងជើងនៃស្ពានហាល ដោយចាប់ផ្តើមពីក្បាលនាគនៅទិសខាងកើត។ ក្រុមការងារបានជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដែលស្រុត ដោយជំនួសថ្មបាយក្រៀមថ្មីដែលពុកផុយ។ រៀបផ្គុំកម្រាលថ្មភក់​នៃស្ពានហាល ដំឡើងធ្នឹម បង្កាន់ដៃនាគ ជើងទម្រនាគ សសរសងខាងស្ពានហាល និងតភ្ជាប់បំណែកក្បាលនាគដែលបែកជាបីបំណែកនៅតាមទីតាំដើមបានមួយចំហៀង គឺនៅសល់តែ​ផ្នែកខាងត្បូង​​មួយចំហៀងទៀតប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រី បឿត សុប៉ាក បញ្ជាក់ថា ការងារជួសជុលស្ពានហាលនៅផ្នែកខាងជើងនៃស្ពានហាល សម្រេចបានប្រមាណជាង៤០ភាគរយ ហើយបច្ចុប្បន្ន ក្រុមការងាររបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា កំពុងជួសជុលដោយយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីឱ្យការងារប្រព្រឹតិ្តទៅដោយរលូន និងត្រូវតាមលំនាំដើម​បុរាណឡើងវិញ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមការងារក៏មានសេចក្តីត្រេកអរចំពោះការងារជួសជុលនេះដែរ ដោយហេតុថា ក្រុមការងារបានរកឃើញថ្មនៃរចនាសម្ពន្ធ​របស់ស្ពានហាលនេះស្ទើរតែពេញលេញ​ទាំងមូលឡើងវិញ។ រីឯ ថ្មភក់មួយចំនួនដែលបាក់បែក ខូចខាត ក្រុមការងារបានជួសជុលពង្រឹង និងអាចយកទៅរៀបផ្គុំទៅទីតាំងដើម។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការជួសជុលនៅផ្នែកខាងជើងរួច ក្រុមការងារនឹងចាប់ផ្ដើមផ្នែកខាងត្បូងជាបន្តទៀត៕","រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បោះទុន​ប្រមាណ ៦៦០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹកស្អាត​បាក់ខែង ក្នុង​គោលបំណង​ដោះស្រាយ​តម្រូវការ​ទឹកស្អាត​ដែល​កំពុង​កើនឡើង​នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ក្រុង​តាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល​។ គម្រោង​នេះ​កំពុង​សាងសង់​ជា​បី​ដំណាក់កាល ដោយ​មាន​ពីរ​ដំណាក់កាល​ដំណើរការ​រួច​ហើយ ដោយ​ផ្តល់​សមត្ថភាព​ទឹកស្អាត​សរុប​ចំនួន 982,000 ម៉ែត្រគូប​ក្នុង​មួយថ្ងៃ។ ដំណាក់កាលទី 2 ដែលបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃត្រូវបានសម្ពោធនាពេលថ្មីៗនេះ ហើយដំណាក់កាលទី 3 ដែលគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ 2027 នឹងបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគុបទៀត ដែលនាំឱ្យសមត្ថភាពសរុបដល់ 1,2 លានម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃ។ គម្រោងនេះទទួលបានមូលនិធិដោយកម្ចីសម្បទានពី AFD ធនាគារវិនិយោគអឺរ៉ុប និងជំនួយឥតសំណងរបស់សហភាពអឺរ៉ុប រួមជាមួយនឹងការរួមចំណែកពីរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ (PPWSA) មានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទឹកដែលកំពុងកើនឡើងដែលជំរុញដោយកំណើនប្រជាជន និងនគរូបនីយកម្ម។ រោងចក្រ Bakheng នឹងជួយលើកកំពស់ជីវភាពរស់នៅ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតដែលអាចទុកចិត្តបាន។ រដ្ឋាភិបាល​មាន​បំណង​ពង្រីក​ការ​គ្រប​ដណ្តប់​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ក្នុង​ទីក្រុង​ដល់ ១០០% នៅ​ឆ្នាំ ២០២៥។" "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីម្សិលមិញបានអះអាងដល់វិនិយោគិនបរទេសថា ការវិនិយោគរបស់ពួកគេគឺមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះកម្ពុជាផ្តល់បរិយាកាសស្ថិរភាពសម្រាប់អាជីវកម្ម។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងបែបនេះ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញចូលរួមពិធីសំណេះសំណាល និងពិសាអាហារសាមគ្គីជាមួយសហគ្រិនត្រកូលលីនសកលលោក នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ រាជធានីភ្នំពេញ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “អាជីវកម្មត្រូវការបរិយាកាសអំណោយផល និងការលើកទឹកចិត្ត ដើម្បីដំណើរការ និងរីកចម្រើន។ ខ្ញុំគិតថា អាជីវកម្មនានា ចង់បាននូវសុខសន្តិភាព និងស្ថិរភាព ហើយកម្ពុជាផ្តល់ជូនទាំងអស់នោះ»។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានបន្ថែមថា ជាមួយនឹងស្ថានភាពពិភពលោកមានការផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ បរិយាកាសស្ថិរភាព និងអាចព្យាករណ៍បាន គឺជាបុរេលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ការបង្កើតអាជីវកម្ម ជាពិសេសសម្រាប់អាជីវកម្មនៅក្រៅប្រទេស។ ក្នុងន័យនេះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងពីកត្តាសំខាន់មួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅទាក់ទាញសម្រាប់ការវិនិយោគ ដោយលោកបានលើកឡើងថា កម្ពុជាផ្តល់បរិយាកាសប្រកបដោយសន្តិភាព និងស្ថិរភាព ដែលជាកត្តាមូលដ្ឋានដែលផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់អ្នកវិនិយោគ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា “ខ្ញុំយល់ថា ប្រិយមិត្តមួយចំនួនប្រហែលជាធ្លាប់បានឮនៅក្នុងសារព័ត៌មាននាពេលថ្មីៗនេះ អំពីទិដ្ឋភាពសន្តិសុខមួយចំនួននៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើនមានការភ័យព្រួយ ប៉ុន្តែសូមបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានសុវត្ថិភាព និងស្ថិរភាព និងសន្តិភាពសម្រាប់អ្នកធ្វើអាជីវកម្ម។ ដូច្នេះសូមជឿជាក់លើកម្ពុជា»។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនកំពូលសម្រាប់ការវិនិយោគបរទេសនៅឆ្នាំ២០២៤ នេះបើយោងតាមទស្សនាវដ្តី Foreign Direct Investment Intelligence ហើយនេះកើតឡើងបានដោយសារកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ដ៏រឹងមាំ អតិផរណាទាបនៅក្រោមបីភាគរយ និងការពង្រីកការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI)។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ថា មានបរិយាកាសវិនិយោគប្រកបដោយភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មនៅកម្ពុជា។ “ច្បាប់វិនិយោគរបស់យើងមានលក្ខណៈសេរីជាមួយការលើកទឹកចិត្តចម្រុះ មានភាពបត់បែន និងតម្រូវតាមអ្នកវិនិយោគ។ យើងផ្តល់កម្មសិទ្ធិបរទេស ១០០ ភាគរយ ខណៈដែលប្រទេសជិតខាងរបស់យើងមួយចំនួននៅតែមិនអនុញ្ញាត។ យើងមិនមានការរឹតបន្តឹងលើការបញ្ចេញប្រាក់ចំណេញ និងមូលធនទេ»។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបន្តថា កម្ពុជាស្ថិតក្នុងទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយនឹងឱកាសនៃកតិកាសញ្ញាពាណិជ្ជកម្មជាច្រើន ដោយលោកបានចង្អុលបង្ហាញថា៖ «ការវិនិយោគនៅកម្ពុជាបើកឱកាសដល់ប្រទេសជាច្រើនក្នុងពិភពលោក»។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានមានប្រសាសន៍ថា “ដោយសារកម្ពុជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាច្រើន ដូចជាជាមួយអាស៊ាន RCEP កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី កម្ពុជា-កូរ៉េ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី កម្ពុជា-ចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងកម្ពុជា និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ហើយការវិនិយោគនៅកម្ពុជាផ្តល់លទ្ធភាពចូលទៅកាន់ផ្នែកផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក។ យោងតាមលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាមួយនឹងថាមពលកកើតឡើងវិញនាពេលបច្ចុប្បន្នមានចំនួន ៦២ភាគរយនៃល្បាយថាមពល ប្រទេសកម្ពុជាមានគោលបំណងសម្រេចបាននូវគោលដៅ ៧០ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០៣០ ដោយដាក់វាជាទិសដៅទាក់ទាញសម្រាប់ការវិនិយោគបៃតង។ កម្ពុជាក៏មានគោលបំណងដើម្បីសម្រេចបាននូវអព្យាក្រឹតភាពកាបូននៅឆ្នាំ២០៥០ ហើយច្បាប់កម្ពុជាស្តីពីការវិនិយោគបានគាំទ្របន្ថែមទៀតដោយផ្តល់អាទិភាពដល់ឧស្សាហកម្មបៃតង និងផ្តល់ការលើកទឹកចិត្ត។ គួរជម្រាបថា នាពេលថ្មីៗនេះ ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានអនុម័តគម្រោងថាមពលចំនួន ២៣ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ៥,៧៤ ប៊ីលានដុល្លារ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៥ ដល់ឆ្នាំ២០២៩ ដោយគម្រោងស្ទើរតែទាំងអស់ទទួលបានប្រភពថាមពលកកើតឡើងវិញ។","ដំណាក់កាលទី ១ នៃអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ (TIA) តម្លៃ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារ នៅកម្ពុជា សម្រេចបាន ៧៨% គិតត្រឹមថ្ងៃទី ១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយប្រតិបត្តិការរំពឹងថានឹងចាប់ផ្តើមនៅចុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំក្រោយ។ គម្រោងនេះគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី 2,600 ហិកតា និងមានចម្ងាយ 19 គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ កំពុងត្រូវបានអភិវឌ្ឍជាបីដំណាក់កាល។ គិតត្រឹមពេលនេះ ទឹកប្រាក់ចំនួន 1.13 ពាន់លានដុល្លារត្រូវបានបណ្តាក់ទុក ដោយមានទឹកប្រាក់ចំនួន 340.5 លានដុល្លារត្រូវបានរៃអង្គាសតាមរយៈមូលបត្របំណុលព្រលានយន្តហោះដែលបានជាវដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុក ក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង និងសាជីវកម្ម។ TIA គឺជាគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់ដែលត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីបង្កើនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការតភ្ជាប់អន្តរជាតិ។ ដំណាក់កាលទី 1 រួមមានការងារផ្សេងៗដូចជា មេកានិច អគ្គិសនី និងប្រព័ន្ធទឹក សន្តិសុខអាកាសយានដ្ឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាកាសយានដ្ឋាន។ ទឹកប្រាក់ 300 លានដុល្លារចុងក្រោយនឹងគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធឯកទេស ការធ្វើតេស្ត និងការដាក់កំហិត។ អាកាសយានដ្ឋាននេះត្រូវបានគាំទ្រដោយអ្នកប្រឹក្សា និងអ្នកម៉ៅការទូទាំងពិភពលោកដ៏លេចធ្លោ រួមមាន Foster and Partners, Heerim Architects និង Changi Airport International។ កម្លាំងពលកម្មសំណង់មានចំនួន 16,000 នាក់ ជាមួយនឹងការវិនិយោគប្រចាំខែជាមធ្យមចំនួន 50 លានដុល្លារ។" "ការសិក្សាថ្មីមួយបានអោយដឹងថា កម្ពុជាបានឡើងដល់លេខរៀងទី១៣នៅក្នុងសន្ទស្សន៍គ្រីបតូសកល (Global Crypto Adoption Index) ប៉ុន្តែនិយ័តករបានបង្ហាញពីភាពមិនច្បាស់លាស់ទៅកាន់ទីផ្សារ។ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាស្ថិតនៅលំដាប់ទី១៧លើសន្ទស្សន៍ដែលចងក្រងដោយក្រុមហ៊ុនវិភាគប្លុកឆេន (blockchain) ឈ្មោះ Chainalysis ដែលចាត់ថ្នាក់ប្រទេសនានាដោយផ្អែកលើការប្រើប្រាស់រូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ។ ក្រុមហ៊ុន Tiger Research ដែលវិភាគរូបិយប័ណ្ណឌីជីថល និង blockchain ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានឱ្យដឹងក្នុងការសិក្សារបស់ខ្លួនក្នុងពេលថ្មីៗនេះថា ភាពលេចធ្លោរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងនាមជាមជ្ឈមណ្ឌលថ្មីមួយនៅក្នុងទីផ្សារសកលកំពុងត្រូវបានជំរុញដោយមជ្ឈការសេវាកម្មរបស់ខ្លួនដែលអ្នកទិញអាចលក់ និងជួញដូររូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ។ ប្រភពដដែលបានឱ្យដឹងថា កម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាជាមួយនឹង “ការខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងចំណោមនិយតករ” ។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ប្រកាន់ជំហររឹងមាំលើរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ ខណៈដែលនិយតករមូលបត្រកម្ពុជា “បើកចិត្តទូលាយជាងមុន និងបានយល់ព្រមលើការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណប្តូរប្រាក់ (licensing of exchanges”)”។ ក្រុមហ៊ុន Tiger បាននិយាយថា “កម្ពុជាមិនមាននិយមន័យច្បាស់លាស់ ឬបទប្បញ្ញត្តិសម្រាប់រូបិយប័ណ្ណឌីជីថលទេ ប៉ុន្តែបានចេញសេចក្តីប្រកាសដែលបង្ហាញពីបទប្បញ្ញត្តិ”។ “ដំបូងឡើយ ភ្នាក់ងារទាំងពីរបានជំទាស់នឹងប្រតិបត្តិការរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូដែលមិនមានអាជ្ញាប័ណ្ណ ជាពិសេសជាមួយនឹងការបើកដំណើរការធម្មតាតាមរយៈគណនីធនាគារក្នុងស្រុក។ “ខណៈដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជារក្សាជំហររឹងមាំលើរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ និយ័តករមូលបត្រកម្ពុជា កំពុងទទួលយកជាបណ្តើរៗនូវវិធីសាស្រ្តបើកចំហបន្ថែមទៀត។ “ធនាគារជាតិរឹតត្បិតតែប្រតិបត្តិការកាក់ដែលមានស្ថិរភាពប៉ុណ្ណោះ (stablecoin transactions) ខណៈដែល និយ័តករមូលបត្រកម្ពុជា អនុញ្ញាតឱ្យមានការចុះកិច្ចសន្យាមូលបត្រគ្រប់ប្រភេទ ដោយផ្តល់បទប្បញ្ញត្តិរបស់ KYC ត្រូវបានអនុវត្តតាម។” KYC – ស្គាល់អតិថិជនរបស់អ្នក ច្បាប់តម្រូវឱ្យស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុប្រមូលព័ត៌មានពីអតិថិជនដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគេ។ ក្រុមហ៊ុន Tiger បាននិយាយថាប្រជាជនកម្ពុជាបានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងនូវរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ និង blockchain ហើយនិន្នាការនេះទំនងជាបន្ត។ វាបាននិយាយថា “គួរអោយកត់សំគាល់ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគងដែលមានមូលដ្ឋានលើ blockchain មានអត្រាប្រើប្រាស់៦៥ ភាគរយក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋដែលបង្ហាញពីការទទួលយកយ៉ាងខ្លាំងនៃបច្ចេកវិទ្យា blockchain” ។ ប្រជាជនកម្ពុជាប្រហែល១០ ភាគរយក៏ប្រើប្រាស់ទ្រព្យសម្បត្តិឌីជីថលផងដែរ ពោលគឺខ្ពស់ជាងមធ្យមភាគពិភពលោកដែលមាន ៦.៨ ភាគរយ ដែលការទទួលយកយ៉ាងឆាប់រហ័សនេះកំពុងជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរដើម្បីបង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។ នៅឆ្នាំ២០២២ និយ័តករមូលបត្រកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយ Binance ដែលជាប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី blockchain ឈានមុខគេរបស់ពិភពលោក និងអ្នកផ្តល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបិយបណ្ណគ្រីបតូ ដើម្បីធ្វើការរួមគ្នាលើយុទ្ធសាស្ត្រសំដៅបង្កើតមូលដ្ឋានគ្រឹះស្របច្បាប់សម្រាប់ទីផ្សារទ្រព្យសកម្មឌីជីថល។ Chainalysis 2024 Crypto Adoption Index ត្រូវបាននាំមុខដោយប្រទេសឥណ្ឌា នីហ្សេរីយ៉ា ឥណ្ឌូនេស៊ី សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។ ការស្ទង់មតិចុងក្រោយបង្អស់របស់ខ្លួនបានរកឃើញថា អាស៊ីកណ្តាល និងខាងត្បូង និងអូសេអានី គឺជាតំបន់រូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូដែលរីកលូតលាស់លឿនបំផុតរបស់ពិភពលោក។ តំបន់នេះទទួលបានជាង ៧៥០ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងឆ្នាំនេះដល់ខែមិថុនា។ ប៉ុន្តែនោះនៅតែមានត្រឹមតែ១៦ ភាគរយនៃទីផ្សារដែលគ្រប់គ្រងដោយអាមេរិកខាងជើង និងអឺរ៉ុបខាងលិច៕","នៅក្នុងសន្និសីទឧស្សាហកម្មផលិតឧបករណ៍ថាមពលអគ្គិសនីចិន (Chongqing)-អាស៊ានឆ្នាំ 2024 នៅទីក្រុង Chongqing ប្រទេសកម្ពុជាបានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឱកាសអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលកំពុងកើនឡើងជាមួយប្រទេសចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានប្រមូលផ្តុំភ្ញៀវជាង 40 នាក់មកពីប្រទេសអាស៊ានចំនួន 10 ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសក្នុងវិស័យផលិតឧបករណ៍ថាមពល។ កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងរដ្ឋាភិបាលស្រុក Fuling និងគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម RCEP ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសសមាជិក RCEP ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាម្ហូបអាហារ ឱសថបុរាណចិន និងភស្តុភារ។ លោក ខាត់ ឡេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានលើកឡើងពីភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា ចំពេលមានបញ្ហាប្រឈមជាសាកល ដោយលើកឡើងពីការកើនឡើង 12% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៃពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងការកើនឡើង 14.2% នៃពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេស RCEP ក្នុងឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីទីតាំងភូមិសាស្រ្តអំណោយផល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជំរុញភាពរីកចម្រើនក្នុងតំបន់។ Fuling ដែលសម្រេចបាននូវកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ 2023 កំពុងផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងឧស្សាហកម្មដូចជា សម្ភារៈគីមីថ្មី រថយន្តថាមពល និងការកែច្នៃម្ហូបអាហារ។" "ក្រសួងការបរទេសបានរំលឹកឡើងវិញថា ប្រទេសថៃមិនដែលលុបចោលអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ឆ្នាំ ២០០១ ទាក់ទងនឹងការទាមទារដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយកម្ពុជាទេ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថាវាជាយន្តការដ៏ល្អបំផុតដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេស។ អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក Russ Jalichandra បាននិយាយកាលពីថ្ងៃពុធថា នៅថ្ងៃអង្គារ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក Maris Sangiampongsa នឹងស្នើឱ្យអនុម័តគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (JTC) សម្រាប់ការចរចាបន្ត។ លោក Russ បាននិយាយថាសារៈសំខាន់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចុះហត្ថលេខាក្នុងឆ្នាំ២០០១ មិនអាចបកស្រាយលើសពីនេះបានទេ។ វាកំណត់ក្របខ័ណ្ឌ និងយន្តការសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សាលើការទាមទារដែលមានជម្លោះ ដែលមានបញ្ហាអស់រយៈពេលកន្លះសតវត្សមកហើយ។ លោកបានបន្ថែមថា ខ្លួនអំពាវនាវឱ្យមានការពិភាក្សាអំពីព្រំដែនសមុទ្រ និងការចែករំលែកធនធានក្នុងពេលដំណាលគ្នា ស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ លោក Russ បាននិយាយថា MoU នេះ មិនទទួលស្គាល់ការទាមទារណាមួយពីភាគីទាំងសងខាងទេ រហូតទាល់តែកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានឯកភាព។ ដោយសារមិនទាន់មានលទ្ធផលច្បាស់លាស់ដែលកើតចេញពីការចរចាក្រោមក្របខណ្ឌនៃឯកសារឆ្នាំ ២០០១ មិនទាន់មានតម្រូវការឱ្យបញ្ជូនវាទៅសភាក្រោមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។ លោក​បន្ត​ថា នៅ​ពេល​ការ​ចរចា​ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់ លទ្ធផល​ត្រូវ​តែ​ដាក់​ជូន​សភា​ដើម្បី​អនុម័ត​មុន​ពេល​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ណា​មួយ​អាច​ចូល​ជា​ធរមាន​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់។ លោក Russ បានបន្ថែមថា នេះធានាឱ្យមានតម្លាភាព និងការត្រួតពិនិត្យតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះវាអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនថៃ តាមរយៈសមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធសភារបស់ពួកគេ ពិនិត្យ និងអនុម័តកិច្ចព្រមព្រៀងដែលប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យភាពជាតិ និងរបៀបដែលធនធានត្រូវបានទាញយក ដោយធានានូវវិបុលភាពរបស់ប្រទេសសម្រាប់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈ។ រដ្ឋាភិបាលភឿថៃបានរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីអ្នករិះគន់ដែលជំទាស់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចុះហត្ថលេខានៅពេលលោកថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអាចបណ្តាលឱ្យប្រទេសថៃបាត់បង់អធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនលើកោះគុតក្នុងខេត្តត្រាត និងតំបន់ទាមទារត្រួតស៊ីគ្នា (OCA) នៅឈូងសមុទ្រថៃ។ រដ្ឋាភិបាល​បាន​និយាយ​ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត​ថា កម្ពុជា​មិន​ដែល​មាន​ជម្លោះ​អធិបតេយ្យភាព​របស់​ថៃ​លើ​កោះ​គុត​ទេ។ ខ្លួន​ក៏​បាន​បដិសេធ​ផងដែរ​នូវ​របាយការណ៍​នៃ​«​កិច្ចព្រមព្រៀង​សម្ងាត់​» ដែល​ផ្អែកលើ​ចំណងមិត្តភាព​ដ៏​យូរអង្វែង​របស់​លោក​ថាក់ស៊ីន​ជាមួយ​នឹង​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា​លោក ហ៊ុន សែន។ លោក Russ ក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរថារដ្ឋាភិបាលមុនៗទាំងអស់បានគាំទ្រ MoU នេះ។ ទោះបីជាមានសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រីក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ដើម្បីលុបចោលវាជាគោលការណ៍ក៏ដោយ ការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងម៉ត់ចត់អំពីអត្ថប្រយោជន៍របស់វានាំឱ្យមានការសម្រេចចិត្តរក្សាវានៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ លោក​បាន​និយាយ​ថា “ដូច្នេះ MoU នៅ​តែ​មាន​ជា​ធរមាន ហើយ​មិន​ត្រូវ​បាន​លុប​ចោល​ជា​ផ្លូវ​ការ​ចាប់​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក”។ លោក​បានបន្ត​ថា កោះ​គុត​ជា​ទឹកដី​របស់​ថៃ​តាំង​ពី​ឆ្នាំ១៩០៧ ក្រោម​សន្ធិសញ្ញាបារាំង-​សៀម ហើយ​នោះ​គឺ​មិន​អាច​ចរចា​បាន​ទេ ដោយលោកបានបន្ថែមថា MoUនេះ គឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតឆ្ពោះទៅមុខ ហើយការលុបចោលវានឹងមិនលុបបំបាត់ការទាមទារដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជានោះទេ៕","សមាគមលើកកម្ពស់ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ (KSPSPA) កំពុងស្វែងរកឱកាសទីផ្សារថ្មីនៅក្នុងប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដោយបានបញ្ជូនគំរូស្ករត្នោតដែលមានការបញ្ជាក់ GI ទៅកាន់ប្រទេសទាំងនេះរួចហើយ។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសូចនាករភូមិសាស្ត្រ (GI) នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប បច្ចុប្បន្នត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចំនួន 15 ដោយប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានកំណត់ថាជាទីផ្សារដែលមានសក្តានុពលរីកចម្រើន។ លោក សំ សារឿន ប្រធានក្រុមហ៊ុន KSPSPA បានរាយការណ៍ពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការចរចាជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ហើយសមាគមបានផលិតស្ករត្នោត GI ចំនួន ១០៥ តោនក្នុងរដូវកាលនេះ ដោយ ៨០% បាននាំចេញរួចហើយ ជាចម្បងទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប បន្ទាប់មកទីផ្សារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន។ តៃវ៉ាន់ និងថៃ។ ស្ករត្នោត​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ចាប់ពី ១,២៥ ដុល្លារ​ដល់ ១,៧៥ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺត្រូវបានចុះបញ្ជីជាផលិតផល GI ការពារដោយសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ 2019 ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺមានប្រភពមកពីស្រុកឧដុង្គ ស្រុកសំរោងទង និងស្រុកអង្គស្នួល។ កាលពីឆ្នាំមុន សមាគមបាននាំចេញផលិតផលប្រហែល 70 តោនទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។" "យោងតាមរបាយការណ៍ថ្មីមួយដែលចេញផ្សាយដោយក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាអចលនទ្រព្យក្នុងស្រុក Independent Property Services Cambodia (IPS Cambodia)បានឱ្យដឹងថា រាជធានីភ្នំពេញ កំពុងលេចធ្លោខ្លាំងសម្រាប់អ្នកវិនិយោគអចលនទ្រព្យអន្តរជាតិ និងក្នុងតំបន់ ដោយសារតែតម្លៃសមរម្យពិសេសសម្រាប់ការទិញខុនដូថ្មីៗ រួមជាមួយនឹងអត្រាចំណេញពីការជួលលំដាប់ពិភពលោក សម្រាប់យូនីតខុនដូដែលបានសាងសង់រួចនៅក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជននៃទីក្រុង។ ការវិភាគរបស់ IPS Cambodia ដែលមានចំណងជើងថា “ហេតុអ្វីបានជាទីក្រុងភ្នំពេញជាចំណុចទាក់ទាញផ្នែកអចលនទ្រព្យថ្មីរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍” ស្វែងយល់ពីស្ថានភាពទីផ្សារសម្រាប់ភាពជាម្ចាស់អចលនទ្រព្យរបស់ជនបរទេសនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងប្រៀបធៀបនិន្នាការតម្លៃចុងក្រោយបំផុតទៅនឹងទីផ្សារវិនិយោគអចលនទ្រព្យក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកដ៏ពេញនិយមផ្សេងទៀត។ របាយការណ៍បានបង្ហាញដោយផ្អែកលើទិន្នន័យឆ្នាំ២០២៣ ថាបើគិតពីតម្លៃជាមធ្យមក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េដើម្បីទិញខុនដូខាងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ អ្នកវិនិយោគអាចរំពឹងថានឹងចំណាយប្រហែល ២,៣០០ ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ។ របាយ​ការណ៍​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា តម្លៃ​នេះ​នៅ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ខ្ពស់​បើ​ប្រៀប​ធៀប​ទៅ​នឹង​ទីក្រុង​រាជធានី​អាស៊ី និង​ពិភពលោក​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់ ខណៈ​ពេល​នេះ​នៅ​តែ​មាន​តម្លៃ​ខ្លាំងនិង​សក្ដានុពល​នៃ​ការ​កើន​ឡើង​មូលធន​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដោយសារ​កំណើន​ប្រជាជន និង​ការ​វិនិយោគ​ជា​បន្តបន្ទាប់។ នៅក្នុងការប្រៀបធៀប ទីក្រុងឌូបៃរបស់អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ជាមធ្យម ៣,៩០០ ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រ ទីក្រុងហូជីមិញរបស់វៀតណាមជាមធ្យម ៤,៧០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រ និងទីក្រុងបាងកក ដែលជារាជធានីរបស់ប្រទេសថៃ ជាមធ្យម ៥,៦៥០ ដុល្លារសម្រាប់អ្នកទិញខុនដូក្នុងទីក្រុងគិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៣។ ទន្ទឹម​នឹង​នេះ បើ​ធៀប​នឹង​ទីផ្សារ​អចលន​ទ្រព្យសកល​ផ្សេង​ទៀត តម្លៃ​នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​នៅ​តែ​មាន​តម្លៃសមរម្យ។ នៅទីក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង តម្លៃទិញជាមធ្យមបានឈានដល់ ២១,២០០ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រក្នុងឆ្នាំ២០២៣ សិង្ហបុរីជាមធ្យម ២០,១៥០ ដុល្លារ និងទីក្រុងសៀងហៃ ប្រទេសចិន ១៧,៩០០ ដុល្លារ។ បើទោះជាតម្លៃទិញទាបក៏ដោយ ខុនដូក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកំពុងបង្ហាញពីការចំណេញនៃការជួលលំដាប់ពិភពលោក នេះបើយោងតាមការសិក្សាឃើញរបស់របាយការណ៍។ ទាក់ទងនឹងការចំណេញពីការជួលសរុបជាមធ្យមក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់ខុនដូក្នុងទីក្រុង ក្នុងអំឡុងពេលនៃការស្ទង់មតិពីឆ្នាំ២០២២ ដល់ឆ្នាំ២០២៣ ការចំណេញជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំរបស់ខុនដូក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញមានចំនួន ៧,៥ ភាគរយ (គិតតាមសមាមាត្រនៃតម្លៃទិញដើម)។ ដូចដែលបានបញ្ជាក់ដោយរបាយការណ៍ “ផលចំណេញពីការជួលខុនដូក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញគឺស្ថិតក្នុងចំណោមកម្រិតខ្ពស់បំផុតនៅអាស៊ី និងលើសពីនេះ”។ យោង​តាម​ការសិក្សា​ឃើញ​នេះ អត្រាចំណេញពី​ការ​ជួល​របស់​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ទីក្រុង​ហូជីមិញ​របស់​ប្រទេស​វៀតណាម ដែល​មាន​ជាមធ្យម ៧,៥ ភាគរយ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។ នៅក្នុងការប្រៀបធៀប ទីក្រុងឌូបៃបានឃើញប្រាក់ចំណេញប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យម ៥ ភាគរយ ទីក្រុងបាងកកជាមធ្យម ៤,៥ ភាគរយ និងទីក្រុងប៊ែកឡាំង រដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ទទួលបានជាមធ្យម ៣,៧៥ ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រាក់ចំណេញជាមធ្យមរបស់ទីក្រុងភ្នំពេញសម្រាប់អ្នកវិនិយោគក៏មានលើសពីទីក្រុងល្បីៗ និងមានតម្លៃថ្លៃបំផុតរបស់ពិភពលោកមួយចំនួនផងដែរ។ នៅទីក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង អត្រាចំណេញជាមធ្យមគឺត្រឹមតែ ១,៧៥ ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ ទីក្រុងឡុងដ៍ ចក្រភពអង់គ្លេស ជាមធ្យម ២,២៥ ភាគរយ ហើយទីក្រុងញូវយ៉ករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានបង្ហាញពីប្រាក់ចំណេញប្រចាំឆ្នាំត្រឹមតែ ២,២៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ ទាក់ទងនឹងទស្សនវិស័យនៃការកើនឡើងថ្លៃចំពោះអចលនទ្រព្យវិនិយោគបរទេសដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ការវិភាគរបស់ IPS Cambodia បានកំណត់កត្តាជាច្រើនដែលរំពឹងថានឹងជំរុញទាំងតម្លៃទិញ និងលក់ និងរក្សាបានប្រាក់ចំណេញខ្ពស់សម្រាប់ម្ចាស់នៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។ ទីមួយ៖ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់រាជធានីភ្នំពេញ គួបផ្សំនឹងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលកំពុងដំណើរការ បានធ្វើឱ្យរាជធានីភ្នំពេញក្លាយជាទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនដែលមានសក្តានុពលខ្លាំងសម្រាប់ការឡើងថ្លៃដើមទុន។ យោងតាមធនាគារពិភពលោក ការវិភាគបានកត់សម្គាល់ថា នៅឆ្នាំ២០២៤ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា “ប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់លឿនបំផុតនៅលើពិភពលោក” ដែលជាមធ្យមមានអត្រាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប្រចាំឆ្នាំ (GDP) ៧,៦ ភាគរយក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ភាគច្រើននៃទិន្នផលសេដ្ឋកិច្ចនេះបានមកពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងតំបន់ជុំវិញ នេះបើតាមការកត់សម្គាល់ក្នុងរបាយការណ៍របស់ IPS ។ សំខាន់បំផុត សម្រាប់ទស្សនវិស័យរយៈពេលវែងរបស់វិស័យអចលនវត្ថុ របាយការណ៍នេះបាននិយាយថា តម្រូវការលំនៅដ្ឋានក្នុងស្រុកក៏កំពុងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេស គឺដោយសារប្រជាសាស្រ្តនៃយុវជន។ លើសពីនេះ អត្រានគរូបនីយកម្មរបស់ប្រទេសកម្ពុជានៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ ដោយមានប្រជាជនប្រមាណ ២៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ រស់នៅក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជន។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសវៀតណាម អត្រានគរូបនីយកម្មគឺជិតដល់ ៤០ ភាគរយ ហើយ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​ប្រហែល ៥០ ភាគរយ។ ដោយមើលឃើញពីសូចនាករប្រជាសាស្រ្តទាំងនេះ របាយការណ៍ IPS អះអាងថា តម្រូវការអចលនទ្រព្យនៅទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវបានកំណត់ថានឹងកើនឡើងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ។ កត្តាសំខាន់មួយទៀតដែលជួយដល់ការវិនិយោគអចលនទ្រព្យបរទេសនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ គឺទីក្រុងកំពុងក្លាយជាគោលដៅរស់នៅដ៏ពេញនិយមសម្រាប់ជនបរទេស “ដោយត្រូវបានទាក់ទាញដោយការចំណាយក្នុងការរស់នៅទាប ទិដ្ឋភាពវប្បធម៌រស់រវើក និងភាពងាយស្រួលបែបទំនើប”៕","រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពការគណនា GDP របស់ខ្លួនដោយប្រើឆ្នាំ 2014 ជាឆ្នាំមូលដ្ឋានជំនួសឱ្យឆ្នាំ 2000 ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យកាន់តែច្បាស់អំពីរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្ន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះដែលត្រូវបានប្រកាសដោយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិស្ថិតិ (NCS) បានតម្រឹមប្រទេសកម្ពុជាជាមួយនឹងស្តង់ដារអន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រព័ន្ធគណនីជាតិឆ្នាំ 2008 របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនេះត្រូវបានអនុវត្តដោយការគាំទ្រពី IMF, UNESCAP, ADB និងធនាគារពិភពលោក ផ្តល់ រូបភាពកាន់តែត្រឹមត្រូវនៃសេដ្ឋកិច្ច ដែលបានផ្លាស់ប្តូរពីកសិកម្មទៅជាសេវាកម្ម និងឧស្សាហកម្ម។ ការគណនាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបថ្មីសម្រាប់ឆ្នាំ 2022 ដោយផ្អែកលើឆ្នាំមូលដ្ឋាន 2014 គឺ 160.1 ពាន់ពាន់លានរៀល (39.5 ពាន់លានដុល្លារ) តំណាងឱ្យការកើនឡើង 5.1% ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលក្នុងមនុស្សម្នាក់ចំនួន 2.345 ដុល្លារ។ ការរៀបចំឡើងវិញមានគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផែនការគោលនយោបាយ ការបែងចែកធនធាន និងការត្រួតពិនិត្យវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច។" "ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិកឈានដល់ ៨,៤៥ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១០ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ កើនឡើង ៩,៧ ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យនាំចូល-នាំចេញរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជានៅដើមសប្តាហ៍នេះ។ ប្រភពដដែលបានបង្ហាញថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញទៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានតម្លៃ ៨.២៣ ប៊ីលានដុល្លារ កើនឡើង ៩.៨ ភាគរយ ហើយការនាំចូលវិញមានតម្លៃ២១៧ លានដុល្លារ កើនឡើង ៧.៥ ភាគរយ។ ទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក រួមមានសម្លៀកបំពាក់ ផលិតផលធ្វើដំណើរ កង់ និងផលិតផលប្រើប្រាស់ផ្សេងៗទៀត។ ទំនិញដែលកម្ពុជានាំចូលពីសហរដ្ឋអាមេរិកមានដូចជា រថយន្ត គ្រឿងចក្រ គ្រឿងអលង្ការ គ្រឿងសម្អាង គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច និងទំនិញប្រើប្រាស់ផ្សេងៗទៀត។ លោក ឌុច ដារិន្ទ សេដ្ឋវិទូ និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល បានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ថា ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក៏ដោយ កំណើននៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពធន់ និងគុណភាពនៃខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្មកម្ពុជា។ លោកបានបន្ថែមថា “ខ្ញុំសង្ឃឹមថាកម្ពុជានឹងបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក រួមជាមួយនឹងការបង្កើនពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក”។ លោកសង្កេតឃើញថា ការវិនិយោគរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជាគ្របដណ្តប់លើវិស័យសំខាន់ៗដូចជា ទេសចរណ៍ សេវាកម្ម សំណង់ កសិកម្ម វាយនភ័ណ្ឌ ថាមពល ឧស្សាហកម្ម និងសណ្ឋាគារ។ ក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់អាមេរិកដែលបានវិនិយោគរួមមានក្រុមហ៊ុន Caltex, Chevron, Coca-Cola, Unocal, Conoco, Jupiter, Northbridge និង R.M. Asia។ ថ្មីៗនេះ ក្រុមហ៊ុន Ford បានបើករោងចក្រដំឡើងរថយន្តនៅខេត្តពោធិ៍សាត់។ ហ្វ្រេនឆាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងផងដែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យម្ហូបអាហារ និងភេសជ្ជៈ ការលក់រាយ និងបដិសណ្ឋារកិច្ច។ ម៉ាកល្បីៗដូចជា Starbucks, Burger King, KFC, Domino’s, Century 21, Papa John’s, Marriott& Hyatt បានចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស ដោយផ្តល់នូវជម្រើសប្រកបដោយគុណភាព និងបង្កើតការងារបន្ថែមទៀតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុក។ លោកបានបន្តថា “ដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគពីអាមេរិកកាន់តែច្រើន កម្ពុជាគួរតែបន្តរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងបន្តពង្រឹងសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ចបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់អ្នកវិនិយោគអាមេរិក និងលើកទឹកចិត្តពួកគេអោយវិនិយោគក្នុងរយៈពេលវែង”។ របាយការណ៍បានបន្តថា កម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលមានតម្លៃ ២១.៥៧ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល១០ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង១៦ ភាគរយពី១៨.៥៩ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ទំនិញនាំចេញសំខាន់ៗរួមមាន សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ផលិតផលធ្វើដំណើរ កង់ សំបកកង់រថយន្ត អង្ករ កៅស៊ូ ដំឡូងមី ចេក ស្វាយ និងមៀនប៉ៃលិន។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា គោលដៅនាំចេញកំពូលទាំងប្រាំរបស់កម្ពុជាគឺសហរដ្ឋអាមេរិក វៀតណាម ចិន ជប៉ុន និងថៃ៕",លី លី ហូលឌីង គ្រុប បានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការវិនិយោគលើវិស័យសំខាន់ៗចំនួនប្រាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ ប្រេង និងឧស្ម័ន សុខភាព មជ្ឈមណ្ឌលទទួលស្គាល់ការនាំចេញ កែច្នៃចំណីអាហារ និងភស្តុភារ និងវិស័យរថយន្ត។ ក្នុងឱកាសចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក Lee Q. Shim ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Lee Li Holdings បានគូសបញ្ជាក់អំពីប្រតិបត្តិការ និងបំណងវិនិយោគជាសកលរបស់ក្រុមហ៊ុន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានស្វាគមន៍ចំពោះចំណាប់អារម្មណ៍របស់ក្រុមហ៊ុន និងបានលើកឡើងពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយកាណាដា រួមទាំងការិយាល័យសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាចំនួនពីរនៅកាណាដាផងដែរ។ លោក​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​ការ​គាំទ្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​វិស័យ​ឯកជន និង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ពិភាក្សា​បន្ថែម​ទៀត​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ។ "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃអង្គារថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីក្នុងតំបន់ និងទ្វេភាគី បានបង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយផល និងឱកាសសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីសំណេះសំណាល និងពិសាភោជនាហារសាមគ្គី ជាមួយសហគ្រិនត្រកូលលីនពិភពលោក លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជា​ជា​ទីតាំង​យុទ្ធសាស្ត្រ និងទទួលបាន​ឱកាសអំពី​កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនានា។ ការវិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា គឺមិនត្រឹម​តែ​វិនិយោគ​សម្រាប់​ទីផ្សារ​ប្រជាជន​ ១៧​លាន​នាក់ ​នោះទេ ប៉ុន្តែជាការបើកឱកាស ទៅកាន់តំបន់ផ្សេងទៀតលើពិភពលោក។ លោកបានបន្តថា ការវិនិយោគនៅកម្ពុជាបើកឱកាសដល់ផ្នែកជាច្រើនផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក ដោយសារកម្ពុជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាច្រើន រួមទាំងកិច្ច ព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយអាស៊ាន, កម្ពុជា-ចិន កម្ពុជា-កូរ៉េ កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងកម្ពុជា-អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម និងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់(RCEP) ក៏ដូចជាការផ្តល់ជូនជាច្រើនទៀត និងការផ្តល់ជូនលើទីផ្សារ នៅអឺរ៉ុប និងប្រទេសដទៃទៀត។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា កម្ពុជា​ក៏​​ទទួលបាន​ការ​អនុគ្រោះ​ផ្សេង​ជា​ច្រើន​ទៀត​ក្នុង​ការ​ចូល​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​នៅ​អឺរ៉ុប និង​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត។ លោកបានបន្តថា កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនបំផុត សម្រាប់ការវិនិយោគបរទេសនៅឆ្នាំ ២០២៤ ដោយសារកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបដ៏រឹងមាំ អតិផរណាទាប និងការកើនឡើងនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ លោកបានាលើកឡើងទៀតថា កម្ពុជាបាននឹងកំពុងពង្រីកការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដូចជាអាកាសយានដ្ឋាន និងកំពង់ផែសមុទ្រ ដោយភ្ជាប់ជាមួយប្រទេសជិតខាង និងមជ្ឈមណ្ឌលនាំចេញសំខាន់ៗនៅក្នុងតំបន់។ លោកបានបន្តថា គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់នាពេលថ្មីៗនេះ គឺអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ ដែលបានបើកដំណើរការជាផ្លូវការនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។ ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកបានបន្តថា កម្ពុជាមានបំណងសម្រេចបាននូវគោលដៅថាមពលកកើតឡើងវិញ ៧០ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០៣០ ពោលគឺកើនឡើងពី ៦២ ភាគរយនាពេលបច្ចុប្បន្ន៕","CamDigiKey ដែលជាប្រព័ន្ធ eKYC រួមបញ្ចូលទៅក្នុងវេទិកាឌីជីថល CamDX របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបានទាញយកជាង 39,200 ដង ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់កាន់តែខ្លាំងឡើងដោយធនាគារ និងអ្នកធានាសម្រាប់ការចាប់ផ្តើម និងផ្ទៀងផ្ទាត់អតិថិជន។ ប្រព័ន្ធនេះប្រើប្រាស់ AI សម្រាប់ការសម្គាល់មុខ និងអាយុជីវិត រួមជាមួយនឹង Optical Character Recognition (OCR) ដើម្បីអានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណខ្មែរ និងលិខិតឆ្លងដែន ធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវល្បឿន ភាពត្រឹមត្រូវ និងកាត់បន្ថយកំហុសរបស់មនុស្សក្នុងដំណើរការបើកគណនី។ ធនាគារដូចជា Hattha Bank និង ABA Bank បានទទួលយក CamDigiKey សម្រាប់ការបើកគណនីអនឡាញ ជាមួយនឹងការបង្កើនចំណូលចិត្តរបស់អតិថិជនសម្រាប់ដំណើរការឌីជីថល។ CamDigiKey ផ្តល់ជូនទាំងដំណោះស្រាយពេញលេញ និងការរួមបញ្ចូល API បើកចំហ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យស្ថាប័នសាធារណៈ និងឯកជនប្រើប្រាស់វាសម្រាប់ការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ ខណៈពេលដែលកាត់បន្ថយការក្លែងបន្លំ និងធានាការអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។" "ការ​ជួស​ជុលស្ពានហាល​ខាងកើត​ប្រាសាទ​បេងមាលា​គឺ​មាន​ដំណើរ​ការ​ល្អ​ប្រសើរ។ ក្រុមការងាររបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា (ANA) បាននិងកំពុងធ្វើការលើការងារជួសជុលនេះអស់រយៈពេលជាងបីខែមកហើយ។ គិត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ការងារ​ជួសជុល​ផ្នែក​ខាង​ជើង​បាន​ជាង ៤០ ភាគរយ​ហើយ​។ នេះរាប់បញ្ចូលទាំងការជួសជុលសំខាន់ៗលើកម្រាលស្ពានហាល បង្កាន់ដៃនាគ តួខ្លួននាគ ជើងទម្រនាគ ធ្នឹម និងសសរ។ ដំណើរការជួសជុលនេះបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយគំនិតផ្តួចផ្តើមមេគង្គ-ឡានឆាង។ បើតាមអ្នកស្រី បឿត សុប៉ាក បុគ្គលិកបច្ចេកទេសនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានឲ្យដឹងថា ជំហានដំបូងគឺការជួសជុលស្ពានហាលខាងជើង ដោយចាប់ផ្តើមពីក្បាលនាគនៅទិសខាងកើត។ ក្រុមការងារបាននឹងកំពុងធ្វើការយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការពង្រឹងគ្រឹះដែលបាក់រលំដោយជំនួសថ្មបាយក្រៀមថ្មី និងបានរៀបផ្គុំកម្រាលថ្មភក់នៃស្ពានហាលដោយជោគជ័យ រួមជាមួយនឹងបង្កាន់ដៃនាគ ជើងទម្រនាគ សសរសងខាងស្ពានហាល និងរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។ លោក សុភ័ក បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះវឌ្ឍនភាពការជួសជុល ដោយកត់សម្គាល់ថា ក្រុមការងារបានរកឃើញថ្មដើមភាគច្រើនពីរចនាសម្ព័ន្ធាស្ពានហាល។ ថ្មភក់ដែលបែកបាក់ ឬខូចត្រូវបានជួសជុល និងផ្គុំឡើងវិញនៅទីតាំងដើម។ នៅពេលដែលការជួសជុលផ្នែកខាងជើងត្រូវបានបញ្ចប់ទាំងស្រុង ក្រុមការងារគ្រោងនឹងផ្លាស់ប្តូរទៅផ្នែកខាងត្បូងនៃស្ពានហាលដើម្បីបន្តការងាររបស់ពួកគេ។ ការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រុមការងារក្នុងការរក្សានូវការអនុវត្តការងារជួសជុលតាមបែបប្រពៃណីគឺបង្ហាញឱ្យឃើញនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្ន៕","ធនាគារ Oriental បានបើកដំណើរការគណនីយិនមីនប៊ី (RMB) របស់ចិន និងសេវាកម្មផ្ទេរប្រាក់ឆ្លងដែន ដើម្បីផ្តល់ជូនអតិថិជននូវភាពងាយស្រួល និងជម្រើសហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែច្រើន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការអនុម័តរបស់ធនាគារនៅថ្ងៃទី 2 ខែមេសា ឆ្នាំ 2024 ដើម្បីក្លាយជាសមាជិកដោយប្រយោលនៃប្រព័ន្ធទូទាត់អន្តរធនាគារឆ្លងព្រំដែន (CIPS) តាមរយៈភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយធនាគារចិន (ហុងកុង) លីមីតធីត សាខាភ្នំពេញ។ នេះអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារផ្តល់ជូននូវគណនី RMB និងសេវាផ្ទេរប្រាក់ គាំទ្រដល់ការបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា ចិន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដោយប្រើ RMB ។ សេវាកម្មថ្មីរួមមានគណនីសន្សំ RMB សម្រាប់បុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី 18 ឆ្នាំឡើងទៅ និងគណនីចរន្ត RMB សម្រាប់អាជីវកម្ម ជាមួយនឹងការបើកគណនីដ៏ងាយស្រួល និងការចូលប្រើប្រាស់ដោយរលូនតាមរយៈធនាគារចល័ត និងអ៊ីនធឺណិត។ សេវាកម្ម RMB ផ្តល់ជូនទាំងអតិថិជនផ្ទាល់ខ្លួន និងសាជីវកម្ម ដោយអនុញ្ញាតឱ្យមានការផ្ទេរឆ្លងព្រំដែនកាន់តែងាយស្រួល និងការធ្វើពិពិធកម្មរូបិយប័ណ្ណ។ លោក Datuk Phan Ying Tong នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Oriental បានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តជាមួយធនាគារចិន ដោយកត់សម្គាល់ថា ការអភិវឌ្ឍន៍នេះធ្វើឱ្យធនាគារក្លាយជាធនាគារមួយក្នុងចំណោមធនាគារដំបូងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលផ្តល់សេវាកម្មបែបនេះ និងបើកឱកាសអាជីវកម្មថ្មីៗ។" "កាលពីថ្ងៃពុធ លោក អ៊ុម រម្យណី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានមានប្រសាសន៍ថា គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (BRI) របស់ប្រទេសចិនបានជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់ អាស៊ាន។ លោកបានបន្តថា BRI បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នៅកម្ពុជា និងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀត តាមរយៈការលើកកម្ពស់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍជំនាញដែលស្របតាមតម្រូវការក្នុងតំបន់។ លោកបានប្រាប់កាសែត Xinhua ថា “BRI បានគាំទ្រការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ ដោយផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខ្នាតធំដែលទាមទារកម្លាំងពលកម្មជំនាញ ដោយហេតុនេះបង្កើនតម្រូវការសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈផ្នែកសំណង់ វិស្វកម្ម និងភស្តុភារ”។ លោកបានលើកឡើងថា ការពង្រឹងក្របខណ្ឌបទប្បញ្ញត្តិសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀត ដោយការតម្រឹមគម្រោង BRI ជាមួយនឹងច្បាប់ការងារក្នុងស្រុក និងច្បាប់បរិស្ថាន នឹងធ្វើឱ្យលទ្ធផលកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ និងអ្នកវិនិយោគ។ អំពីទស្សនវិស័យរបស់កម្ពុជាចំពោះការអភិវឌ្ឍបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោកបានបន្ថែមថា កម្ពុជាខិតខំអភិវឌ្ឍកម្លាំងពលកម្មជំនាញដែលស្របតាមតម្រូវការជាតិ និងអន្តរជាតិ៕","ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ ចុះពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់ប្រឡាយ ហ្វូណនតេជោ (FTC) នៅខេត្តកណ្តាល ដែលត្រៀមបើកការដ្ឋានសាងសង់ នៅថ្ងៃទី០៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ ទីមួយដោយរាជរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញពីការរៀបចំយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់គម្រោងជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ FTC ដែលកំណត់ដើម្បីភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គទៅកាន់សមុទ្រនឹងធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពដឹកជញ្ជូន កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ លើសពីនេះ ប្រឡាយនេះ នឹងពង្រឹងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត កាត់បន្ថយទឹកជំនន់ និងគាំទ្រដល់វិស័យកសិកម្ម និងវារីវប្បកម្ម។ ការត្រួតពិនិត្យបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃគម្រោងសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ភស្តុភារ និងស្វ័យភាពក្នុងតំបន់របស់កម្ពុជា។ គម្រោងនេះនឹងលាតសន្ធឹងលើខេត្តចំនួនបួន និងធ្វើឱ្យផ្លូវទឹកបុរាណរស់ឡើងវិញ ដែលជានិមិត្តរូបនៃការអភិវឌ្ឍន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។ ការចូលរួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីផ្សេងៗ រួមទាំងអ្នកមកពីសុខាភិបាល និងធនធានទឹក ក៏ធានាបាននូវការគាំទ្រ និងការរៀបចំចាំបាច់ក្នុងដំណាក់កាលសាងសង់គម្រោងផងដែរ។" "លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពេញអង្គព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីពិនិត្យ និងផ្តល់យោបល់លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់សំខាន់ៗមួយចំនួន។ កិច្ចប្រជុំនេះរួមមានរបៀបវារៈទី១ ដែលជាការពិនិត្យឡើងវិញលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការជំរុញ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មនៅតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបានពិភាក្សាអំពីសេចក្តីសន្និដ្ឋាននៃការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀង និងឥទ្ធិពលរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះទៅលើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់។ របៀបវារៈទី២ ផ្តោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលស្នើឱ្យមានការចូលរួមរបស់កម្ពុជាក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការទទួលយកបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសរួមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់យានយន្ត បរិក្ខារ និងគ្រឿងបន្លាស់ ដែលអាចបំពាក់ និង ឬប្រើប្រាស់ទៅលើយានយន្ត និងលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ការទទួលស្គាល់ទៅវិញទៅមក នៃការផ្តល់អនុលោមភាពដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃបទប្បញ្ញត្តិអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ របៀបវារៈចុងក្រោយគឺការពិនិត្យលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធទឹកកខ្វក់ ដែលលើកឡើងអំពីការគ្រប់គ្រង និងប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់។ កិច្ចពិភាក្សាបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការគ្រប់គ្រងការអនុវត្តទឹកកខ្វក់ទាក់ទងនឹងសុខភាពសាធារណៈ និងចីរភាពបរិស្ថាន។ កិច្ចប្រជុំពេញអង្គបានអនុញ្ញាតឱ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាធ្វើការពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះ និងវាយតម្លៃពីឥទ្ធិពលចំពោះក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជា៕","លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានតែងតាំងសមាសភាពផ្លូវការនៃក្រុមប្រឹក្សាទីផ្សារ និងផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTB) ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងកិច្ចសហការរវាងវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន ដើម្បីលើកកម្ពស់គោលដៅទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។ CTB ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ សុខ សុខេន រួមមានតំណាងមកពីក្រសួងចំនួនប្រាំបី និងអង្គការវិស័យឯកជនចំនួនប្រាំពីរ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ ជាផ្នែកនៃអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ CTB ដែលបានកែប្រែ ស្វែងរកការលើកកម្ពស់ការទាក់ទាញទេសចរណ៍ ការប្រកួតប្រជែង និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យនេះ។ CTB នឹងជួយសម្រួលដល់ការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន និងប្រតិបត្តិការក្រោមគោលការណ៍ “គិតរួមគ្នា ធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នា និងទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា”។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីគាំទ្រដល់គោលដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ ស្របតាមនិន្នាការទេសចរណ៍ពិភពលោក និងតំបន់ និងគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅទេសចរណ៍ឈានមុខគេ។ សមាជិកវិស័យឯកជនរួមមាន អង្គការសំខាន់ៗដូចជា សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា ខេមបូឌា អង្គរអ៊ែរ និងផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញខាងឧស្សាហកម្ម ដូចជា Craig Dodge នៃ Phare Circus សង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន ដោយកត់សម្គាល់ថាប្រទេសជិតខាងវិនិយោគយ៉ាងច្រើនក្នុងការផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ ដែលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នខ្វះខាតក្នុងពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មធំៗ។" "យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការ WCS Cambodiaបានអោយដឹងថា Jahoo ដែលជាសហគ្រាសទេសចរណ៍ធម្មជាតិគ្រប់គ្រងដោយសហគមន៍ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយគណៈវិនិច្ឆ័យសម្រាប់ចូលរួមប្រកួតក្រោមប្រភេទ Planet-Nonprofit/Social Enterprise Categoryនៃពានរង្វាន់ ” EXO Foundation’s “Sustainability Awards” របស់មូលនិធិ EXO ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹង​ថា ការ​ជ្រើសរើស​នេះ​បាន​ដាក់ Jahoo ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​កំពូល​ដែល​ធ្វើការ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​អនាគត​ប្រកបដោយ​ចីរភាព និង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ទូទាំង​អាស៊ី។ បន្ថែមពីលើនេះ ការជ្រើសរើសនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យ Jahoo ប្រកួតប្រជែងដណ្តើមពានរង្វាន់ People’s Choice prize ដែលត្រូវបានបើកអោយសាធារណៈជនចូលបោះឆ្នោតរហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ហើយនឹងត្រូវប្រកាសនៅក្នុងពិធីប្រគល់រង្វាន់តាមអ៊ីនធឺណិតនៅថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ។ “យើងអាចបោះឆ្នោតអោយ Jahoo តាមរយៈតំណភ្ជាប់៖ https://docs.google.com/…/1FAIpQLSfmra…/alreadyresponded” យោងតាម ​​WCS Cambodia Jahoo ផ្តល់ការងារពាក់ព័ន្ធនឹងសត្វព្រៃ ជំរុញការអភិរក្សដែលដឹកនាំដោយសហគមន៍ និងគាំទ្រការកែលម្អសង្គមប្រកបដោយចីរភាព។ ប្រភេទសត្វដ៏ល្បីមានដូចជាប្រភេទសត្វទោចថ្ពាល់លឿងដែលជិតផុតពូជ។ វាផ្តល់ដំណើរទេសចរណ៍ផ្តាច់មុខទៅកាន់បេះដូងនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ដែលជាកន្លែងសម្រាប់សត្វដែលជិតផុតពូជដូចជាស្វាកន្ទុយសរ និងទស្សនីយភាពព្រៃបៃតងដ៏អស្ចារ្យ៕","ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅកាន់ថាមពលកកើតឡើងវិញ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការដែលកំពុងកើនឡើង និងដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយថាមពលស្អាតឥឡូវនេះមានចំនួនជាង 62% នៃការប្រើប្រាស់ថាមពលសរុបរបស់ខ្លួន។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក កែវ រតនៈ បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការក្នុងការបន្តអភិវឌ្ឍប្រភពថាមពលស្អាត ដើម្បីធានាបាននូវអនាគតថាមពលប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះស្របទៅនឹងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលរបស់កម្ពុជា (PDP) 2022-2040 ដែលផ្តល់អាទិភាពដល់ការពង្រីកថាមពលកកើតឡើងវិញ។ ការជំរុញរបស់ប្រទេសសម្រាប់ការកកើតឡើងវិញត្រូវបានជំរុញដោយការកើនឡើងនៃតម្រូវការថាមពល ដោយសារតែកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងនគរូបនីយកម្ម ការចំណាយខ្ពស់នៃឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលនាំចូល និងផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលលើការជំរុញការវិនិយោគលើប្រភពថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ខ្យល់ និងវារីអគ្គិសនី ដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៃការប្រើប្រាស់អគ្គិសនី និងរក្សាអត្រាតម្លៃដែលអាចទទួលយកបាន។ ការផលិតថាមពលនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជាលើសពីការប្រើប្រាស់របស់ខ្លួន ដែលជំរុញឱ្យមានការពិចារណាលើការនាំចេញថាមពលទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង។ គិតត្រឹមឆ្នាំមុន ៩៨,២៧% នៃភូមិរបស់កម្ពុជាមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់។" "ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១របស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសំណង់ ដែលបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅទីស្តីការក្រសួង លោក សាយ សំអាល់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានជំរុញឱ្យក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងវិស័យឯកជន ដើម្បីចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការរៀបចំសេចក្តីព្រាងបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសំណង់ ដែលស្របតាមស្តង់ដារបច្ចេកទេសដែលបានបង្កើតឡើង ដើម្បីជំរុញវិស័យសំណង់នៅកម្ពុជា។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃកិច្ចប្រជុំនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា គោលបំណងគឺប្រមូលផ្តុំមតិ និងសហការរៀបចំបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសំណង់សម្រាប់អនុវត្តក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះ មិនមែនជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់តែឯងនោះទេ ប៉ុន្តែជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមមួយដ៏សំខាន់ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ។ លោកបានផ្តល់អនុសាសន៍បន្ថែមក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំរវាងរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដើម្បីបង្កើនការយោគយល់គ្នា និងសហការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានាក្នុងឧស្សាហកម្មសំណង់។ នេះនឹងរួមចំណែកដល់ការពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យកាន់តែរឹងមាំ ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទាំងប្រទេសជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ បានលើកឡើងពីតួនាទីនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាជាតិបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសំណង់ ដោយកត់សម្គាល់ថា ក្រុមប្រឹក្សាទទួលខុសត្រូវលើការបង្កើតស្តង់ដារច្បាប់ ចំណែកអគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់មានភារកិច្ចអនុវត្ត។ លើសពីនេះ មន្ទីរពិសោធន៍នឹងវាយតម្លៃស្តង់ដារទាំងនេះ ដើម្បីធានាដល់ការកែលម្អគុណភាពសំណង់នៅកម្ពុជា។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមពីក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងវិស័យឯកជន ក្នុងការតាក់តែងបទប្បញ្ញត្តិជាមួយក្រុមប្រឹក្សាជាតិ ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់គុណភាពសំណង់ និងសម្រួលដំណើរការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មឱ្យស្របតាមបរិបទរបស់កម្ពុជា។ លោកបានអំពាវនាវដល់សាកលវិទ្យាល័យ និងសមាគមវិស្វករ និងស្ថាបត្យករ ចូលរួមធ្វើសេចក្តីព្រាងបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសម្រាប់ស្តង់ដារសំណង់៕","ក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech Inc. ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្ររបស់កូរ៉េខាងត្បូង កំពុងស្វែងរកឱកាសវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងការបង្កើតរោងចក្រផលិតដើម្បីបង្កើនសេវាកម្មថែទាំសុខភាពនៅក្នុងប្រទេស។ ក្រុមហ៊ុនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាសម្រាប់ផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រដែលមានគុណភាពខ្ពស់ដូចជាសឺរាុំង និងដប អនុវត្តតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិដូចជា FDA និង Korea FDA GMP ។ ក្នុងជំនួបជាមួយក្រុមប្រឹក្សាវិនិយោគកម្ពុជា (CIB) នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech បានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងការផ្តល់នូវផលិតផលថែទាំសុខភាពប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពដល់ទីផ្សារកម្ពុជា។ កិច្ចប្រជុំបានលើកឡើងពីបរិយាកាសវិនិយោគដ៏អំណោយផលរបស់កម្ពុជា រួមទាំងការលើកទឹកចិត្ត និងបទប្បញ្ញត្តិនានាក្នុងការគាំទ្រវិនិយោគិនបរទេស។ ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ Poonglim នៅកម្ពុជា ស្របទៅនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតនាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីពង្រឹងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូង បន្ទាប់ពីមានការពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េ។ FDI របស់កូរ៉េខាងត្បូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់ 30 លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ជាមួយនឹង FDI សរុបពីប្រទេសមានចំនួន 5 ពាន់លានដុល្លារ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏កំពុងជំរុញការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZ) សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េ គឺតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស Cam-Kor ដើម្បីសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ តំបន់នេះមានគោលបំណងបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ធុរកិច្ចកូរ៉េ ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសន្យាគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះតាមរយៈការសម្របសម្រួលជាមួយមន្ត្រី និងអ្នកវិនិយោគកូរ៉េ។" "ខេត្ត Kiên Giang នឹងរៀបចំពិធីបុណ្យវប្បធម៌ កីឡា និងទេសចរណ៍ខ្មែរឆ្នាំ២០២៤ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី១៣-១៦ខែវិច្ឆិកា ដែលរួម​មាន​ការ​ប្រណាំង​ទូកងនៅ​ទន្លេ Cái Lớn ក្នុង​ស្រុក Gò Quao នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១៥ ខែ​វិច្ឆិកា។ ការ​ប្រណាំង​នេះ​មាន៣០ក្រុម​ចូលរួម​ប្រកួត​ក្នុង​វិញ្ញាសា​៨០០​ម៉ែត្រ​និង​១២០០​ម៉ែត្រ​សម្រាប់​បុរស​និង​៨០០​ម៉ែត្រ​សម្រាប់​ក្រុម​ចម្រុះ​។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងរួមបញ្ចូលពិធីបុណ្យសិល្បៈប្រពៃណីដែលមានតន្ត្រី របាំ ការបង្ហាញសំលៀកបំពាក់ជនជាតិខ្មែរ ការតាំងបង្ហាញវត្ថុបុរាណ និងរូបភាពនៃសហគមន៍ជនជាតិភាគតិច និងការប្រកួតកីឡាមួយចំនួនទៀត។ យោងតាមលោក Trần Nguyễn Bá អនុប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងកីឡាខេត្ត Kiên Giang បានឲ្យដឹងថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានគោលបំណងប្រារព្ធពិធី បុណ្យអ៊ុំទូក ដែលជាពិធីបុណ្យមួយក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យធំៗចំនួនបីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ រួមជាមួយនឹងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ និងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី។ ពិធីបុណ្យសែនព្រះខែ នឹងត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមព្រះច័ន្ទពេញបូណ៌មី ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅពេលដែលផ្លាស់ប្តូរពីរដូវប្រាំងទៅរដូវវស្សារនិងពីរដូវដាំដុះទៅរដូវច្រូតកាត់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ខេត្ត Kiên Giang ក៏នឹងរៀបចំពិធីបុណ្យប្រចាំឆ្នាំ Nghinh Ông (បុណ្តត្រីបាឡែន) នៅថ្ងៃទី ១៥ និង ១៦ ខែវិច្ឆិកា នៅស្រុក Kiên Hải។ ពិធីបុណ្យ Nghinh Ông ដែលប្រារព្ធឡើងនៅខេត្ត Quang Binh គឺជាពិធីបុណ្យប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតសម្រាប់អ្នកនេសាទដើម្បីគោរពបូជាត្រីបាឡែន។ ពិធីនេះមានគោលបំណងបង្ហាញពីការគោរពរបស់អ្នកនេសាទចំពោះត្រីបាឡែនដែលជួយពួកគេនៅសមុទ្រ។ ក្បួនដង្ហែនឹងដឹកនាំដោយអ្នកភូមិក្នុងតំបន់ក្នុងសំលៀកបំពាក់ប្រពៃណីនៅប្រាសាទ Ông Nam Hải (Temple Worshiping the Whales) ក្នុងឃុំ Lại Sơn នៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីបង្ហាញពីការដឹងគុណចំពោះត្រីបាឡែន និងដើម្បីរំលឹកដល់អ្នកនេសាទដែលបានស្លាប់នៅឯនាយសមុទ្រ។ លើសពីនេះ កម្មវិធី Ironman 70.3 ដែលជាកម្មវិធីមួយនៃការប្រណាំងទ្រីយ៉ាត្លុងចម្ងាយឆ្ងាយដែលរៀបចំដោយសាជីវកម្ម World Triathlon នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅកោះ Phu Quốc នៅថ្ងៃទី១៧ខែវិច្ឆិកា។ ព្រឹត្តិការណ៍កាលពីឆ្នាំមុនបានទាក់ទាញអត្តពលិកប្រហែល២០០០ នាក់មកពី៤៧ ប្រទេស និងតំបន់៕","ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងទិដ្ឋភាពធុរកិច្ចរបស់កម្ពុជា នេះបើយោងតាមលោក Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរដ្ឋទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា។ ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាសំខាន់ៗនៅក្នុងពិធីជប់លៀងប្រចាំឆ្នាំរបស់សភាធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីនៅកម្ពុជា (MBCC) លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះការរួមចំណែករបស់ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើវត្តមានដ៏រឹងមាំរបស់ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ីនៅក្នុងវិស័យសាជីវកម្មកម្ពុជា ដោយបង្ហាញពីឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន និងស្ថាបនារបស់ពួកគេទៅលើសេដ្ឋកិច្ច។ លោក Shaharuddin បានសរសើរ MBCC ដែលបានជំរុញឱ្យមានទំនាក់ទំនងមិត្តភាពក្នុងចំណោមធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ី និងការសម្របសម្រួលបណ្តាញ ដោយកត់សម្គាល់ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំវេទិកាធុរកិច្ចក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ លោកក៏បានទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អង្គជំនុំជម្រះចំពោះទំនួលខុសត្រូវសង្គមសាជីវកម្ម (CSR) រួមទាំងការរួមចំណែកក្នុងការអប់រំ ការដោះមីន និងជំនួយក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ ប្រធាន MBCC លោក Tan Khee Meng បានសរសើររដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់កម្ពុជាចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនក្នុងការដោះស្រាយកង្វល់អាជីវកម្ម និងដឹកនាំប្រទេសឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើន ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលវេទិការរដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជន។ លោកក៏បានកត់សម្គាល់ពីនិន្នាការវិជ្ជមាននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃការមកដល់តាមផ្លូវថ្នល់ និងផ្លូវហោះហើរថ្មីពីក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ដូចជា Emirates និង Air Asia ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានអ្នកចូលរួមជាង 150 នាក់ និងបានលើកឡើងពីការរីកចម្រើន និងភាពជោគជ័យរបស់ MBCC រួមទាំងការកើនឡើង 25% នៃសមាជិកភាព និងការបន្តការចូលរួមនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើម CSR ។" "សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជា បានផ្តល់ការធានាឥណទានចំនួន ២៤០ លានដុល្លារដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ជាទុនសម្រាប់ពង្រីកអាជីរកម្ម។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាបានអោយដឹង កាលពីថ្ងៃពុធថា “គិតត្រឹមដំណាច់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជា បានគាំទ្រសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមចំនួន ២,៨៥៨ ក្រុមហ៊ុន ដោយផ្តល់ការធានាឥណទានសម្រាប់កម្មវិធីប្រាក់កម្ចីរបស់ពួកគេដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ចំនួន ២៤០.៥៩ លានដុល្លារ”។ ប្រាក់កម្ចីដែលមានការធានាគិតត្រឹមខែតុលាមានចំនួន ១៤២.៧៨ លានដុល្លារ ខណៈដែលចំនួនប្រាក់ធានាដែលនៅសល់មានចំនួន ១០៤.៣៦ លានដុល្លារ។ របាយ​ការណ៍​បាន​បន្តថា មាន​សហគ្រាសធុនមីក្រុ ​​តូច និង​មធ្យម ចំនួន ២.៦៨៣ និង​អាជីវកម្ម​ធំ​ចំនួន ១៧៥ ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយ​បាន​បន្ថែម​ថា អាជីវកម្ម​ចំនួន ១ ២៤៧ ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ស្ត្រី។ លោក រស់ សីលវ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មានប្រសាសន៍ថា សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាដើរតួនាទីក្នុងការអភិវឌ្ឍយន្តការធានាឥណទាន ដែលនាំទៅរកការអភិវឌ្ឍយន្តការហិរញ្ញវត្ថុ និងផលិតផលហិរញ្ញវត្ថុដែលអាចរួមចំណែកដល់ការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើនការប្រកួតប្រជែងស្របតាម យុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណសម្រាប់កំណើន។ លោកបានបន្ថែមថា “ខណៈដែលគំរូសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកំពុងផ្លាស់ប្តូរ សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជួយដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ឲ្យមានលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញប្បទានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីចាប់យកឱកាសវិនិយោគ បង្កើនការងារ និងប្រាក់ចំណូល សំដៅជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យរបស់កម្ពុជាក្នុង ឆ្នាំ២០៣០ និង២០៥០»។ គម្រោងសាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជា មានស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុចូលរួមចំនួន២៨ ដើម្បីផ្តល់ឥណទានជាទុន សម្រាប់ពង្រីកអាជីវកម្មសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម។ សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ជាមួយនឹងថវិការដ្ឋចំនួន ២០០ លានដុល្លារ ហើយសាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាគឺជាគ្រឹះស្ថានធានាឥណទានជាទីពេញចិត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលបង្កើតឡើងដើម្បីកែលម្អបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ និងអភិវឌ្ឍកំណើននៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម។ ការធានាឥណទានរបស់សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាមានសារសំខាន់ក្នុងការជួយដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ដើម្បីទទួលបានហិរញ្ញប្បទានគ្រប់គ្រាន់ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យសហគ្រាសទទួលបានទុនសម្រាប់ការវិនិយោគ បង្កើនការងារ និងប្រាក់ចំណូល។ នៅក្នុងខែមករាឆ្នាំនេះ សាជីវកម្មធានាឥណទានកម្ពុជាក៏បានចាប់ផ្តើមការធានារបស់ខ្លួនសម្រាប់មូលបត្របំណុលសាជីវកម្មដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារហ៊ុនកម្ពុជា។ នេះបង្ហាញពីការធ្វើពិពិធកម្មនៃការធានារបស់ខ្លួនលើសពីប្រាក់កម្ចីរបស់ធនាគារដើម្បីធានាមូលបត្របំណុលសាជីវកម្មដែលចេញដោយសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមខ្នាតធំ៕","លោក សួន ប្រសិទ្ធ ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំ WTO បានលើកឡើងពីការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវិស័យពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិករបស់កម្ពុជាក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យជាសកលលើកទី៩ នៃជំនួយសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។ លោកបានកោតសរសើរចំពោះគោលនយោបាយ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រាប់ការគាំទ្រដល់កំណើននេះ។ លោក Prasith បានកោតសរសើរជាពិសេសចំពោះ Cambodia Trade ដែលជាវេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកថ្នាក់ជាតិដែលមានគោលបំណងបង្កើនឱកាសសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច តូច និងមធ្យម (MSMEs) ជាពិសេសអាជីវកម្មដែលដឹកនាំដោយស្ត្រីនៅតាមខេត្ត។ វេទិកានេះបានសហការជាមួយសម្ព័ន្ធសកលសម្រាប់ការសម្របសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ សម័យប្រជុំដែលមានចំណងជើងថា ""ការពង្រឹងពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរួមបញ្ចូល"" ត្រូវបានចូលរួមដោយតំណាងអន្តរជាតិ រួមទាំងអ្នកមកពីប្រទេសកម្ពុជា និងមានការពិភាក្សាអំពីផលិតផលសក្តានុពលរបស់ប្រទេស និងបទប្បញ្ញត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគថ្មីៗ។" "នៅពេលដែលកម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍតិចតួច (LDC) នៅឆ្នាំ២០២៩ នោះគន្លងរបស់វាត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ដោយកំណើនជាយុទ្ធសាស្រ្ត និងការតម្រឹមយ៉ាងរឹងមាំជាមួយនឹងក្របខ័ណ្ឌពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ កម្ពុជា​ក៏​បាន​ចាប់​ផ្តើម​​ត្រៀម​ខ្លួន​ដើម្បី​ប្រឈម​មុខ​នឹង​បញ្ហា​នៅ​ពេល​ដែលចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍតិចតួច​។ នេះត្រូវបានលើកឡើងដោយលោក សុខ សុភ័ក្ត្រ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងអំឡុងចូលរួមនិងផ្តល់បទអន្តរាគមន៍ស្តីពី “តួនាទីរបស់ពាណិជ្ជកម្មក្នុងដំណើរនៃការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា” ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១០០ នៃអនុគណៈកម្មការក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច(LDCs)នៅទីស្នាក់ការអង្គការ WTO នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ កាលពីថ្ងៃចន្ទ។ ចាប់តាំងពីការចូលជាសមាជិកអង្គការ WTO កម្ពុជាបានទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីប្រែក្លាយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលធ្លាប់តែផ្តោតលើវិស័យកសិកម្មទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលឧស្សាហកម្មចម្រុះ។ ក្រោមក្របខណ្ឌអង្គការ WTO កម្ពុជាទទួលបានប្រព្រឹត្តិកម្មពិសេសនិងដោយឡែក ការកសាងសមត្ថភាពនិងជំនួយបច្ចេកទេស ប្រព័ន្ធទីផ្សារអនុគ្រោះពន្ធនិងទិសដៅនាំចេញផលិតផលរបស់កម្ពុជារហូតដល់ជាង ១៧០ប្រទេស។ កត្តាទាំងនេះ បានប្រែក្លាយកម្ពុជា ពីប្រទេសពឹងផ្អែកស្ទើរតែទាំងស្រុងលើផលិតផលកសិកម្ម ទៅជាប្រទេសនាំចេញផលិតផលសំលៀកបំពាក់ ស្បែកជើង កាបូបធ្វើដំណើរ ទោចក្រយាន គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក បរិក្ខារ បង្គុំយានយន្ដ អង្ករ កៅស៊ូ សេវាកម្ម។ល។ ទៅកាន់ទីផ្សារពិភពលោក។ លោកបានបន្តថា “ការអនុវត្តគម្រោងនានាក្រោមក្របខ័ណ្ឌពង្រឹងសមាហរណកម្ម (EIF) បានជួយគាំទ្រដល់ការកសាងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម បង្កើនផលិតភាពនិងសមត្ថភាព ពង្រឹងការប្រកួតប្រជែងជំនាញនិងស្ថាប័ន ភាពធន់ពាណិជ្ជកម្ម និងការបង្កើតការងារ ដែលបានជួយដល់ការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក្នុងក្របខ័ណ្ឌពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ និងពហុភាគី។ លោកក៏បានលើកឡើងអំពីលទ្ធភាពនៃផលប៉ះពាល់ពាណិជ្ជកម្មមួយចំនួនក្រោយកម្ពុជានឹងចាកចេញពីក្រុមប្រទេសLDC ក្នុងឆ្នាំ២០២៩ ខាងមុខ ហើរការផ្លាស់ប្តូរនេះនឹងបញ្ចប់នូវអត្ថប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មអនុគ្រោះ ដោយបង្កើនការព្រួយបារម្ភអំពីកម្រិតការប្រកួតប្រជែងនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជានៅក្នុងពិភពលោក។ ដោយ​ទទួល​ស្គាល់​ចំណុច​នេះ លោកបាន​គូសបញ្ជាក់​ពី​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​លើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការ​ធ្វើ​ពិពិធកម្ម​ទីផ្សារ ក្នុង​គោល​បំណង​ទប់​ស្កាត់​ការ​រំខាន​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច។ វិធានការសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលរួមមានការកែសម្រួលគោលនយោបាយ និងការរៀបចំបទប្បញ្ញត្តិសំដៅបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចដែលអាចសម្របខ្លួនបាន និងរឹងមាំជាងមុនដែលត្រៀមរួចជាស្រេចក្នុងការប្រកួតប្រជែងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះណាមួយ ។ ខណៈដែលកម្ពុជាខិតកាន់តែជិតទៅនឹងសេដ្ឋកិច្ចឧស្សាហកម្មពេញលេញ ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងវិស័យដូចជាអេឡិចត្រូនិក គ្រឿងបន្លាស់រថយន្ត និងទំនិញប្រើប្រាស់ទំនងជាមើលឃើញសក្តានុពលនៃកំណើនប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ បញ្ហាប្រឈមនៅតែមាន ឧស្សាហកម្មដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការទទួលបានពន្ធអនុគ្រោះនឹងត្រូវការនុវានុវត្តន៍ប​ន្ថែម ដើម្បីស្វែងរកទីផ្សារថ្មី និងកែសម្រួលយុទ្ធសាស្រ្តកំណត់តម្លៃ ដើម្បីរក្សាបានជោគជ័យក្នុងដំណាក់កាលក្រោយចាកចេញពីក្រុមប្រទេស LDC ។ ការសន្ទនាដែលកំពុងបន្តរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាមួយ WTO និងដៃគូអភិវឌ្ឍផ្សេងទៀតនឹងមានសារសំខាន់ដើម្បីធានាឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរដោយរលូន ទាំងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចនិងសម្រាប់អាជីវកម្មបុគ្គលដែលធានាជំហររបស់ពួកគេនៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក៕",នៅថ្ងៃទី 27 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 អគ្គនាយកដ្ឋានសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងសិប្បកម្ម (MISTI) និងធនាគារ SME នៃកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងអាជីវកម្មចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម។ ភាពជាដៃគូនេះមានគោលបំណងគាំទ្រដល់ស្ថិរភាពអាជីវកម្ម និងកំណើន រួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា។ វារួមបញ្ចូលប្រាក់កម្ចីដែលមានការប្រាក់ទាបសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងវិស័យអាទិភាពដូចជា កសិ-កែច្នៃ ការផលិត និងការចាប់ផ្ដើមបច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីហិរញ្ញប្បទាន និងនីតិវិធីអនុលោមតាមច្បាប់។ MoU បង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ "ក្រោយពី​រដ្ឋាភិបាល​ចេញ​អនុក្រឹត្យ​បង្កើត​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​រួចមក គណបក្សនយោបាយ​ចំនួន​បួន​បានដាក់​បេក្ខជន​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​សម្រាប់​ជ្រើសរើស​ក្រុមប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី រួមមាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ និង​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ។ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បាន​កំណត់​យក​ថ្ងៃទី២៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ដើម្បី​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ក្រុមប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី​លើក​ទី១។ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) កាល​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ​បានប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់​ជា​ផ្លូវការ​បេក្ខជន​បក្ស​នយោបាយ​ចំនួន១០៤នាក់​មកពី​គណបក្ស​បួន​ផ្សេងគ្នា​ដែល​បានស្នើរ​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុមប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី។ ក្នុងនោះ​រួមមាន​បេក្ខជន​ពេញសិទ្ធិ១៣រូប​និង​បម្រុង១៣រូប​មកពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បេក្ខជន​ពេញ​សិទ្ធិ១៣រូប​និង​បម្រុង១៣រូប​មកពី​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បេក្ខជន​ពេញសិទ្ធិ១៣រូប​និង​បម្រុង១៣រូប​មកពី​គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ និង​បេក្ខ ជន​ពេញសិទ្ធិ១៣រូប​និង​បម្រុង១៣រូប​មកពី​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ។ ជាមួយនឹង​គ្នា​នោះ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​បាន​ឯកភាព​លើ​ខ្លឹមសារ​សម្រាប់​ការអប់រំ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុមប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី ដូចជា​ខិ​ត្ត​បណ្ណ​សំណួរ-ចម្លើយ បដា​ការ​បោះឆ្នោត ខិ​ត្ត​បណ្ណ​គំរូ​ប្លង់​ការិយាល័យ​បោះឆ្នោត និង​ខិ​ត្ត​បណ្ណ​គំរូ​សន្លឹកឆ្នោត​មិនបានការ​ជាដើម។ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «គ.ជ.ប.នឹង​រៀបចំ​ការចាប់​ឆ្នោត​កំណត់​យក​លេខ​រៀង​គណបក្សនយោបាយ​ស​ម្រា​ប់ដា​ក់លើ​សន្លឹកឆ្នោត​នៅ​ថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤»។ លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​បានបញ្ជាក់​ថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី។ តាម​រចនា​សម្ពន្ធ​គ្រប់គ្រង​របស់​ជាតិ កាល​ណា​ខេត្ត​មាន​រដ្ឋបាល​មូលដ្ឋាន គឺ​ត្រូវតែមាន​ក្រុមប្រឹក្សា​សម្រាប់​ការគ្រប់គ្រង។ ដូច្នេះ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​មាន​តួនាទី​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី។ លោក​បន្ថែមថា តាម​ការចាត់ចែង​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ក្រុមប្រឹក្សា​កំពង់សោម គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ត្រូវ​ចុះឈ្មោះ​អ្នកបោះឆ្នោត ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បេក្ខជន​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ការឃោសនា​ការបោះឆ្នោត ការ​បោះឆ្នោត​និង​រាប់​សន្លឹកឆ្នោត និង​ប្រកាស​លទ្ធផល។ លោក​បាន​និយាយ​ថា៖ «ក្រុម​ប្រឹក្សា​សង្កាត់​ចំនួន​៣១នាក់​ដែល​ស្ថិតក្រោម​រដ្ឋបាល​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី​នឹងត្រូវ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុមប្រឹក្សា​ក្រុង​កំពង់សោម»។ កាលពី​ខែសីហា រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ក្រុង​កំពង់សោម​ថ្មី​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ដើម្បី​បង្ខិត​សេវា​សាធារណៈ​ទៅ​កៀក​ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រមទាំង​ការពារ​សន្តិសុខ​សណ្ដាប់ធ្នាប់​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ ទេសចរ និង​អ្នកវិនិយោគ ក៏ដូចជា​បង្កើន​ការអភិវឌ្ឍ​កាន់តែ​រឹងមាំ​បន្ថែមទៀត៕​","គិតត្រឹមឆ្នាំ 2023 ប្រទេសចិននៅតែជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងបំណុលចំនួន 4.11 ពាន់លានដុល្លារ បន្ទាប់មកគឺធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) និងធនាគារពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំណែកចិននៃបំណុលសរុបរបស់កម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះពី 40% ក្នុងឆ្នាំ 2022 មកនៅត្រឹម 36.7% ក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយសារការកើនឡើងនៃបំណុលពហុភាគី។ ADB មាន​ប្រាក់​ចំនួន ២,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (២៣,៦ ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សរុប) ខណៈ​ធនាគារពិភពលោក​មាន ១,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (១១,៨%)។ ជប៉ុន និង​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង ជា​ម្ចាស់​បំណុល​ធំ​ទី​៤ និង​ទី​៥​របស់​កម្ពុជា។ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរបស់ធនាគារពិភពលោកដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតចំនួន 501.3 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ បំណុលសាធារណៈនៅតែអាចគ្រប់គ្រងបាន ដោយមាន 45% រួមមានជំនួយ ទោះបីជាកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យពីព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក និងគោលនយោបាយរបស់ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ដោយសារ 46% នៃបំណុលរបស់ខ្លួនគិតជាដុល្លារអាមេរិក។" "មន្ត្រី​ជំនាញ និង​មន្ត្រី​ពាក់ព័ន្ធ​របស់​ក្រសួង​សុខាភិបាល ចុះ​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺ​អេដស៍ ព្រមទាំង​ចែក​ស្រោមអនាម័យ​ជាង ១១ម៉ឺន​ស្រោម ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្តែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។ វេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុក វិជ្ជា ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ជំងឺអេដស៍​សើ​ស្បែក និង​កាមរោគ បាន​ឱ្យដឹងថា ការផ្ដល់​ស្រោមអនាម័យ និង​ធ្វើ​យុទ្ធនា​ការ​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺអេដស៍ ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្តែត ប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក ដែលមាន​មនុស្ស​ច្រើន​កុះករ​មកពី​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន ដើម្បី​បង្ការ និង​ទប់ស្កាត់​ការចម្លង​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺ​កាមរោគ។ វេជ្ជបណ្ឌិត​បន្ថែមថា ការចុះ​ចែក​ស្រោម​អនាម័យ និង​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺអេដស៍​ខាង​លើនេះ មិនមែន​សម្រាប់តែ​ក្រុម​កីឡាករ​អុំទូក​នោះទេ គឺធ្វើឡើង​សម្រាប់​ក្រុម​គោលដៅផ្សេងៗជាច្រើន ព្រមទាំង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទៅ ព្រោះ​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺ​អេដស៍ នៅតែ​ជា​បញ្ហា​គំរាម​កំហែង​ដល់​សុខភាព​សាធារណៈ។ វេជ្ជបណ្ឌិត​បន្តថា យុទ្ធនាការ​ខាងលើនេះ ចាប់​ផ្ដើម​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៣ ដល់​ថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅ​ទីតាំង​ទីក្រុង​រណប​ជ្រោយចង្វារ (OCIC) ដោយមាន​ការ​ដឹកនាំ និង​សម្របសម្រួល​របស់​ក្រសួងសុខាភិបាល មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ជំងឺអេដស៍ សើ​ស្បែក និង​កាមរោគ និង​ការចូលរួម​ពី​អង្គការ​ដៃគូ​ដែល​ធ្វើការ​លើ​ការងារ​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ជំងឺអេដស៍ រួមមាន AHF, FHI360, PSI, KHANA, MHC &CWPD។ វេជ្ជបណ្ឌិត​ថ្លែងថា ក្រៅពី​សកម្មភាព​ខាង​លើ​នេះ ក​៏មាន​រៀបចំ​ក្បួន​ដើរ​ដោយមាន​កាន់​បដា និង​រូបភាព​ផ្សព្វផ្សាយ ព្រមទាំង​មាន​ស្តង់​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ​ចំនួន៥ ។ វេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុក វិជ្ជា បញ្ជាក់ថា​ ចំពោះ​ស្រោម​អនាម័យ​ដែល​ត្រូវ​ចែក​ក្រុម​គោលដៅ​ខាង​លើ​នេះ គ​ឺមាន ១១៥ ២០០ ស្រោម និង​ទឹករំអិល​ចំនួន ៤ ពាន់​កញ្ចប់ ចែក​បណ្ណ​ព័ត៌មាន​អប់រំ​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺអេដស៍ ៤៥ ៥០០ បណ្ណ ផ្តល់​ថ្នាំ​បង្ការ​មុន និង​ក្រោយពេល​ប្រឈម (PrEP & PEP) ចំនួន ១០០ ឈុត និង​ចែក​អាវយឺត ៨០០ អាវ។ ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​បន្ថែមថា ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នៃ​ព្រះ​រាជពិធី​ខាងលើនេះ មន្ត្រី​ជំនាញ​ពាក់ព័ន្ធ​បាន​រៀបចំ​ធ្វើ​តេស្ត​រក​មេរោគ​អេដស៍ ផ្តល់​ប្រឹក្សា និង​ព្យាបាល​ជំង​ឺអេដស៍ និង​ជំងឺ​កាមរោគ មាន​សំណួរ និង​ចម្លើយ តាមរយៈ​ផ្តល់​វត្ថុ​អនុស្សាវរីយ៍ និង​មាន​ត្រៀម​រថយន្ត​គិលានសង្គ្រោះ​ផងដែរ។ វេជ្ជបណ្ឌិត​បន្តថា សកម្មភាព​ខាងលើនេះ ក៏​ជាការ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ជំងឺអេដស៍ និង​អង្គការ​ដៃគូ ដើម្បី​ចូល​រួម​បង្ការ និង​ទប់ស្កាត់​ការរីក​រាលដាល​មេរោគ​អេដស៍ និង​ជំងឺអេដស៍ សំដៅ​ជំរុញ​ឱ្យ​សម្រេច​គោលដៅ​លុបបំបាត់​ការចម្លង​មេរោគ​អេដស៍​ថ្មី ស្របតាម​គោលនយោបាយ​ជាតិ​បញ្ចប់​អេដស៍ និង​ចីរភាព​កម្មវិធី​អេដស៍​សម្រាប់​ឆ្នាំ២០២៣-២០២៨ ។ ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ត្រួតពិនិត្យ​ផែនការ​ការពារ​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារ នាយ​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍ ស ថេត អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ បញ្ជាក់ថា ផែនការ​ការពារ​សន្ដិ​សុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាព និង​សង្គ្រោះ​ក្នុង​ព្រះ​រាជពិធី​នេះ គឺមាន​ការចូល​រួមសហកា​រ​ពី​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន និង​ក្រសួង ស្ថាប័ន​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បី​ធានា​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​ប្រព្រឹត្ត​ទៅដោយ​រលូន និង​មិនមាន​បញ្ហា​ណាមួយ​កើតឡើង៕​","លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសថា ក្រុមហ៊ុន BYD ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតពហុជាតិចិន គ្រោងនឹងបើករោងចក្រដំឡើងរថយន្តនៅកម្ពុជា។ នេះ​ជា​ការ​បង្ហាញ​វត្តមាន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​រថយន្ត​យក្ស​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា Ford និង Toyota ក្នុង​ប្រទេស។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (MSMEs) ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា និងលើកទឹកចិត្តដល់កិច្ចសហការយ៉ាងសកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីគាំទ្រដល់វឌ្ឍនភាពជាតិ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានរោងចក្រដំឡើងរថយន្តចំនួន ៦ រួមមាន Daehan Auto (Ssangyong), RMA Automotive (Ford), Camko Motor (Hyundai), HGB Motors Assembly (Kia), GTV Motor (ម៉ាកក្នុងស្រុក GTV) និង Toyota Tsusho Manufacturing (Fortuner និង ហ៊ីលុច) ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំខែដំបូងនៃឆ្នាំ 2024 កម្ពុជាបាននាំចូលយានយន្តដែលមានតម្លៃ 385 លានដុល្លារ។" "ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ក្នុងការ​ត្រៀមខ្លួន​សម្រាប់​ការចាកចេញ​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច (LDC) របស់​កម្ពុជា ក្រសួងផែនការ និង​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​សហប្រជាជាតិ (យូ​អិន​ឌី​ភី) កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ បានរៀបចំ​កិច្ចសន្ទនា​គោលនយោបាយ​ក្រោម​ប្រធានបទ ដំណើរ​ឆ្ពោះទៅ​ការចាកចេញ​របស់​កម្ពុ​ជា​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច៖ ទស្សនវិស័យ​ពហុភាគី​សម្រាប់​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន និង​យូរអង្វែង។ កិច្ចសន្ទនា​គោលនយោបាយ​នេះ​បាន​ប្រមូលផ្តុំ​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍ តំណាង​វិស័យ​ឯកជន និង​សង្គម​ស៊ីវិល​ដើម្បី​ពិភាក្សា​ពី​ទស្សនៈ​ពហុភាគី​នូវ​ផលប៉ះពាល់​សង្គម-សេដ្ឋកិច្ច នៃ​ការ​ចាក​ចេញ​របស់​កម្ពុ​ជា​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិច​តួច និង​តម្រូវការ​ចម្បង​សម្រាប់​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន និង​យូរអង្វែង។ ក្នុងអំឡុងពេល​កម្មវិធី ក្រសួងផែនការ និង​យូ​អិន​ឌី​ភី​ក៏បាន​ដាក់​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯកសារ​គោលនយោបាយ​ស​ង្ខេ​ប ការចាកចេញ​របស់​ក​ម្ពុ​ជា​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច ការត្រៀមខ្លួន និង​សក្តានុពល​នៃ​ផលប៉ះពាល់​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម។ ឯកសារគោលនយោបាយសង្ខេបវាយតម្លៃពីសក្តានុពលនៃការបាត់បង់ការគាំទ្ររបស់អន្តរជាតិ ដូចជាទិដ្ឋភាពទាក់ទងនឹងការលើកលែងចំពោះ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ស្តីពី​ទិដ្ឋភាព​ពាណិជ្ជកម្ម​ទាក់ទង​នឹង​កម្មសិទ្ធិបញ្ញា (TRIPS) ក្រោម​ច្បាប់​របស់​អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក (WTO) ការបាត់បង់​ការអនុគ្រោះ​ទីផ្សារ និង​ការកាត់បន្ថយ​ហិរញ្ញប្បទាន​សម្បទាន ក្នុងចំណោម​ការអនុគ្រោះ​ផ្សេង​ទៀត។ ការបាត់បង់​នេះ​អាចមាន​ផលប៉ះពាល់​ទៅដល់​វិស័យ​សុភាព​សា​ធារ: ការនាំចេញ​ពាណិជ្ជកម្មសំខាន់ៗ (ដូចជា សម្លៀកបំពាក់ អង្ករ និង​កង់ ជាដើម) និង​ផលប៉ះពាល់​ដល់​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ជារួម។ ឯកសារ​គោលនយោបាយ​សង្ខេប បង្ហាញថា អត្រាកំណើន​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប (ប.ស.ស.) អាច​ថយ​សន្ទុះ​ពី ០,៥% ទៅ ១,៥% ជាមួយនឹង​ការ​បាត់បង់​ការងារ​ប្រមាណ​ជា ១៦៥.០០០ ជាពិសេស​ក្នុងចំណោម​ស្ត្រី​ដែល​ធ្វើការ​ក្នុង​វិស័យ​កាត់ដេរ។ ជា​លទ្ធផល ប្រជាជន​ចំនួន ៤៣២.០០០ នាក់ អាច​ប្រឈម​នឹង​ការ​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាពក្រីក្រ ប្រសិនបើ​ដំណោះស្រាយ​ជា​មូលដ្ឋាន​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​មិនត្រូវ​បានដាក់​ចេញ​ឱ្យ​ឆាប់​តាម​ដែល​អាចធ្វើទៅបាន។ លោកស្រី អា​លីហ្សា ឆាក​ឃឺ អ្នកតំណាង​យូ​អិន​ឌី​ភី​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មនា​ប្រា​សន៍​ថា “ការ​ចាក​ចេញ​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច គឺជា​សមិទ្ធិផល​ដ៍​សំខាន់​នៃ​ដំណើរ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​របស់​កម្ពុជា ដែល​វា​មិន​ត្រឹមតែ​នាំមក​នូវ​បញ្ហា​ប្រឈម​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​វា​ក៏​នាំមក​នូវ​ឱកាស​ផងដែរ។ អន្តរកាល​នេះ​ក៍​នឹង​បើកផ្លូវ​ថ្មី​សម្រាប់​កំណើន​ដ៏​រឹងមាំ​និង​ភាព​ធន់​ផងដែរ” ។ លោកស្រី​បន្តថា “ការចាកចេញ​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច គឺជា​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួម​ដែល​លើសពី​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម ដែល​ទាមទារ​ឱ្យមាន​ការចូលរួម​ពី​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​និង​តួអង្គ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់ ដើម្បី​ទាញយក​ឱកាស និង​សាង​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​ប្រទេស​ឱ្យ​កាន់តែ​កើនឡើង។ យូ​អិន​ឌី​ភី​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​រួម​ដំណើរ​ជាមួយនឹង​ប្រទេស​ក​ម្ភុ​ជា​ក្នុងអំឡុងពេល​អន្តរកាល​របស់ខ្លួន តាមរយៈ​ការគាំទ្រ​ការ​ព​ន្លឿ​ន​ការ​អភិវឌ្ឍ​មនុស្ស ​ការ​លើក​កម្ពស់​ការប្រកួត​ប្រជែង​និង​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​សេដ្ឋកិច្ច ការលើកកម្ពស់​សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង​សម្រាប់​កំណើន​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ធន់ និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ពី​ការទទួល​ជំនួយ​ហិរញ្ញប្បទាន​ទៅជា​ការ​កៀរគរ​ហិរញ្ញប្បទាន​អភិវឌ្ឍន៍ ដែល​បានចែង​នៅក្នុង​ឯកសារ​កម្មវិធី​ប្រចាំ​ប្រទេស​របស់​យូ​អិន​ឌី​ភី (២០២៤-២០២៨)” លោក ប៊ិន ត្រឈៃ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងផែនកា​រ មាន​ប្រសាសន៍ថា “ដើម្បី​ធានាបាន​ថា ការ​ចាកចេញ​របស់​កម្ពុ​ជា​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច មិន​ក្លាយជា​ឧបសគ្គ​ដល់​វឌ្ឍនភាព​នៃ​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម​សេដ្ឋកិច្ច និង​បរិស្ថាន ក្រសួងផែនការ ដែលជា​សេនាធិការ​និង​ជា​លេខាធិការដ្ឋាន​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ទទួលបន្ទុក​ក្នុង​ការ​សម្របសម្រួលនិង​រៀបចំ​ការចាកចេញ​រប​ស់​កម្ពុជា​ពី​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច និង​សហការ​ជាមួយនឹង​ក្រសួង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​វិស័យ​ឯកជន ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ និង​សង្គម​ស៊ីវិល​ដើម្បី​រៀបចំ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន (Smooth Transition Strategy) សម្រាប់​អនុវត្ត​អំឡុង​ពេល​ក្រោយ​ការចាកចេញ។ យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន ត្រូវ​បន្ស៊ី​ជាមួយនឹង​ចក្ខុវិស័យ និង​យុទ្ធសាស្ត្រ​បញ្ច​កោណដំណាក់កាល​ទី១ របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយ​ផ្តោតលើ​អាទិភាព​គន្លឹះ​ចំនួន៦ គឺ៖ ១) ការពង្រឹង និង​ពង្រីក​មូលធន​មនុស្ស, ២) ការធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​សេដ្ឋកិច្ច, ៣) ការពង្រីក​ទីផ្សារ​ពាណិជ្ជកម្ម, ៤) ការទាក់ទាញ​ការវិនិយោគ​បរទេស, ៥) ការ​ជំរុញ​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍, និង ៦) ការ​ពង្រឹង​យន្តការ​គាំពារ​សង្គម។ យូ​អិន​ឌី​ភី មាន​មោទនភាព​យ៉ាងខ្លាំង​ក្នុងការ​គាំទ្រ​ក្រសួង​ផែនការ ដែល​ដឹកនាំ​ការឆ្លុះបញ្ចាំង និង​ការ​សម្រប​សម្រួល​លើ​ការរៀបចំ​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន និង​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព​ក្នុងការ​ចាកចេញ​ពី​ចំណាត់​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិចតួច ដោយ​នឹង​ធ្វើការ​ជាមួយនឹង​ដៃគូ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​និង​អនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរកាល​ដោយ​រលូន​ប្រកបដោយ​ភាព​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ៕","ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ចិន Mesnac Co., Ltd បានប្រកាសថានឹងវិនិយោគទឹកប្រាក់ចំនួន 3.9 លានដុល្លារនៅក្នុងរោងចក្រផលិតផ្សិតសំបកកង់ថ្មីមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយការសាងសង់រំពឹងថានឹងចំណាយពេល 14 ខែ។ ក្រុមហ៊ុនក៏មានគម្រោងពង្រីកទំហំទឹកប្រាក់ ១៤,៧ លានដុល្លារទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ គម្រោងទាំងពីរនេះមានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិ និងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងជាសកលរបស់ Mesnac បង្កើនការផលិត និងការលក់ផលិតផលផ្សិតរបស់វា។ Mesnac ដែលជាសហគ្រាសបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារហ៊ុន Shenzhen មានជំនាញផ្នែកទន់ ឧបករណ៍ និងស្វ័យប្រវត្តិកម្មឧស្សាហកម្មកៅស៊ូ។ រោងចក្រថ្មីនេះនឹងជួយជំរុញប្រាក់ចំណេញប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមហ៊ុនចំនួន 1.8 លានដុល្លារ។ ការពង្រីកនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល របស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីក្រុង Qingdao ប្រទេសចិនកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ជាកន្លែងដែលលោកបានទស្សនារោងចក្ររបស់ Mesnac និងពិភាក្សាអំពីឱកាសវិនិយោគ។" "ក្រសួងការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​កម្ពុជា បានចាប់ផ្តើម​ជា​លើកដំបូង​លើ​ការងារ​ត្រៀម​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សម្រាប់​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង់​កូ​ហ្វូ​នី លើក​ទី២០ ដែល​គ្រោង​ធ្វើ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៦។ ក្នុងអំឡុង​ពិធី​បិទ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង់​កូ​ហ្វូ​នី លើក​ទី១៩ កាលពី​ថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីស ប្រទេស​បារាំង កម្ពុជា​ត្រូវបាន​ជ្រើស​រើស​ជា​ផ្លូវការ ដើម្បី​ធ្វើជា​ម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង់​កូ​ហ្វូ​នី លើក​ទី២០ ដែល​នឹងមាន​សមាជិក៨៤ប្រទេស ព្រមទាំង​សមាជិក​ជា​រដ្ឋ​សង្កេតការណ៍ ២៦ប្រទេស ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ខាងលើនេះ។ កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ ចិន្តា​សោភា រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ បាន​ដឹកនាំ​កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មការ​ជាតិ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង់​កូ​ហ្វូ​នី ដើម្បី​ចាប់ផ្តើម​ជា​ផ្លូវ​ការត្រៀម​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខាងលើនេះ។ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មការ​ជាតិ​ខាងលើនេះ គឺ​ចំណុះ​ដោយ​អនុគណៈកម្មការ​ចំនួន៦ រួមមាន ១. ខ្លឹមសារ និង​ឯកសារ ២. ពិធីការ និង​បដិសណ្ឋារកិច្ច ៣. សារព័ត៌មាន និង​ផ្សព្វផ្សាយ ៤. សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់ និង​សុខាភិបាល ៥. ព្រឹត្តិការណ៍​អម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល និង ៦. ហិរញ្ញវត្ថុ ព្រមទាំង​មាន​លេខាធិការដ្ឋាន​មួយ ដែលមាន​សមាសភាព​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗមកពី​ក្រសួង ស្ថាប័នរដ្ឋ និង​ឯកជន​ជាច្រើន។ ក្រសួងការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ បញ្ជាក់ថា កិច្ចប្រជុំ​ខាងលើ​បាន​ដាក់​ចេញ​មូលដ្ឋានគ្រឹះ ដើម្បី​ធានា​ឱ្យបាន​ជោគជ័យ​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង​កូ​ហ្វូ​នី លើក​ទី២០ និង​ធ្វើឱ្យ​កិច្ចប្រជុំ​ក្លាយជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​សហគមន៍​ប្រើប្រាស់​ភាសា​បារាំង​ទាំង​មូល។ លោក ស៊ឺន សំ អ្នក​វិភាគ​គោលនយោបាយ​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ប្រាប់​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍ កាល​ពី​ម្សិលមិញ​ថា កម្ពុជា​នឹងធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង​កូ​ហ្វូ​នី នៅ​ឆ្នាំ២០២៦ គឺជា​រឿង​មួយ​សំខាន់ និង​មាន​មោទនភាព​បំផុត​សម្រាប់​កម្ពុជា។ លោក​បន្ថែមថា កម្ពុជា គឺជា​ប្រទេសមួយ​ដែល​ធ្លាប់​នៅក្រោម​អាណានិគម​ន៍​បារាំង​ជាង​៩០ឆ្នាំ ហើយ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល និង​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដែលមាន​វ័យ​ចំណាស់​ភាគច្រើន​បាន​សិក្សា​ភាសា​បារាំង ដែលមាន​សមត្ថភាព​ប្រើប្រាស់​ភាសា​បារាំង​យ៉ាង​ស្ទាត់ជំនាញ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​មន្ត្រី ឬ​ជនជាតិ​កម្ពុជាក្មេងៗចេះ​ភាសា​អង់គ្លេស​ច្រើន​ជាង​ភាសា​បារាំង។ លោក​បន្តថា ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ខាងលើនេះ កម្ពុជា​អាច​ពញ្ញាក់​ស្មារតី​ភាគី​បារាំង​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែលមាន​អ្នក​និយាយ​បារាំង​ពី​អតីតកាល ដើម្បី​ឱ្យ​ពួក​គេ​ដឹង​ថា ទោះ​កម្ពុជា​តូច​មែន ប៉ុន្តែ​កម្ពុជា​ជា​សមាជិក​អាស៊ាន ទន្លេមេគង្គ និង​ជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ជាពិសេស​កម្ពុជា​ធ្លាប់​ជា​ប្រទេស​ស្ថិតក្រោម​អាណានិគម​ន៍​របស់​បារាំង។ លោក ស៊ឺន សំ បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុង​វេទិការ​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​ហ្វ្រ​ង​កូ​ហ្វូ​នី ឆ្នាំ​២០២៦ គឺ​ជា​ការ​ផ្សារភ្ជាប់ និង​រម្លឹក​ឡើងវិញ​នូវ​ទំនាក់ទំនង​ផ្នែក​វប្បធម៌ និង​ភាសា​រវាង​កម្ពុជា-បារាំង យើង​ដឹង​ហើយ​ថា បារាំង ទោះ​មិនមែនជា​លេខ១ លើ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ភាសា​នៅលើ​ពិភពលោក តែ​ភាសា​បារាំង​នៅតែ​ជា​ភាសា​មួយ​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ៥ ដែល​គេ​ប្រើប្រាស់​ច្រើន​នៅ​លើ​ពិភពលោក»។ អ្នកវិភាគ​គោលនយោបាយ សង្កត់​ធ្ងន់​ថា វេទិការ​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​ខាងលើនេះ គឺមាន​ការ​ចូលរួម​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​ជាច្រើន​ដែល​ប្រើប្រាស់​ភាសា​បារាំង​ទូទាំង​ពិភពលោក ដូច្នេះ​កម្ពុជា​គួរតែ​លើកឡើង​ពី​ចំណុច​ពិសេស​របស់ខ្លួន​ដូចជា តំបន់​អង្គរវត្ត វប្បធម៌ និង​ចំណុចសំខាន់ៗរបស់​កម្ពុជា​ផ្សារភ្ជាប់​នឹង​វេទិកា​នៃ​កិច្ចប្រជុំ និង​ភាសា​បារាំង។ លោក​អះអាងថា៖ «យើង​ដឹង​ហើយ​ថា ព្រះករុណា​ជា​ម្ចាស់ (នរោត្តម សីហមុនី) ដែល​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​របស់​កម្ពុជា ទ្រង់​បាន​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​ទទួលបាន​ឱកាស​ដឹកនាំ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​នេះ អ៊ីចឹង​កម្ពុជា​គួរ​រំលេច​នូវ​អ្វីដែល​ខ្លួន​មាន ជាពិសេស​វប្បធម៌ ភាសា និងអ្វីៗដែល​សំខាន់​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​ភាសា​បារាំង ដើម្បីឱ្យ​ប្រទេស​ដែល​ចូលរួម​បានដឹង និង​ធ្វើឱ្យ​បារាំង​នឹកឃើញ​ឡើងវិញ​អំពី​ចំណុច​ពិសេស​របស់​កម្ពុជា»៕","រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បោះទុន​ប្រមាណ ៦៦០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹកស្អាត​បាក់ខែង ក្នុង​គោលបំណង​ដោះស្រាយ​តម្រូវការ​ទឹកស្អាត​ដែល​កំពុង​កើនឡើង​នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ក្រុង​តាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល​។ គម្រោង​នេះ​កំពុង​សាងសង់​ជា​បី​ដំណាក់កាល ដោយ​មាន​ពីរ​ដំណាក់កាល​ដំណើរការ​រួច​ហើយ ដោយ​ផ្តល់​សមត្ថភាព​ទឹកស្អាត​សរុប​ចំនួន 982,000 ម៉ែត្រគូប​ក្នុង​មួយថ្ងៃ។ ដំណាក់កាលទី 2 ដែលបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃត្រូវបានសម្ពោធនាពេលថ្មីៗនេះ ហើយដំណាក់កាលទី 3 ដែលគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ 2027 នឹងបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគុបទៀត ដែលនាំឱ្យសមត្ថភាពសរុបដល់ 1,2 លានម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃ។ គម្រោងនេះទទួលបានមូលនិធិដោយកម្ចីសម្បទានពី AFD ធនាគារវិនិយោគអឺរ៉ុប និងជំនួយឥតសំណងរបស់សហភាពអឺរ៉ុប រួមជាមួយនឹងការរួមចំណែកពីរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ (PPWSA) មានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទឹកដែលកំពុងកើនឡើងដែលជំរុញដោយកំណើនប្រជាជន និងនគរូបនីយកម្ម។ រោងចក្រ Bakheng នឹងជួយលើកកំពស់ជីវភាពរស់នៅ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតដែលអាចទុកចិត្តបាន។ រដ្ឋាភិបាល​មាន​បំណង​ពង្រីក​ការ​គ្រប​ដណ្តប់​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ក្នុង​ទីក្រុង​ដល់ ១០០% នៅ​ឆ្នាំ ២០២៥។" "កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ចម្រុះ​ប្រមាណ​ជាង​១ម៉ឺន​៦ពាន់​នាក់ នឹងត្រូវ​ដាក់ពង្រាយ​ដើម្បី​ការពារ សន្ដិសុខ សណ្ដាប់​ធ្នាប់​សុវត្ថិភាព ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្ដែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ នៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ លោកនាយ​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍ ស ថេត អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ បាន​បើក​កិច្ចប្រជុំ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ ដើម្បី​រៀបចំ​ផែនការ​ការពារ​សន្ដិសុខ ​សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាព ​ក្នុង​ពិធី​នេះ។ កម្លាំង​សរុប​ទាំង​ជាង១ម៉ឺន៦នាក់​នេះ មក​ពី១៦ស្ថាប័ន អង្គភាព ក្នុងនោះ​មាន​អគ្គស្នងការដ្ឋាន​នគរ​បាល​ជាតិ, បញ្ជាការដ្ឋាន​កង​រាជអាវុធហត្ថ, បញ្ជាការដ្ឋាន​អង្គរក្ស, បញ្ជាការដ្ឋាន​ជាតិ​កម្លាំង​ពិសេស​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម, បញ្ជាការដ្ឋាន​កងទ័ព​ជើង​ទឹក, យោធភូមិ​ភាគ​ពិសេស, ក្រសួង​សុខាភិបាល, គណៈបញ្ជាការ​ឯកភាព​រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ, ការិយាល័យ​ទី២ នៃ​កង​ទ័ព​ជើង​គោក, អគ្គិសនី​កម្ពុជា, ក្រុមបច្ចេកទេស​រុករ​ក​ជាតិ​ផ្ទុះ​កែច្នៃ, អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អាវុធ​គីមី ជីវសាស្ដ្រ វិទ្យុសកម្ម នុយក្លេអ៊ែរ, គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម, អគ្គនាយកដ្ឋាន​ស្រាវជ្រាវ​ចារកិច្ច, ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍ និង​ទូរគមនាគមន៍ និង​ភ្នាក់ងារ​សន្ដិសុខ​ឯកជន។ លោក ស ថេត បាន​ឲ្យ​ដឹងថា ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំទូក នៅ​ឆ្នាំ២០២៤នេះ មាន​ទូក​ចូល​រួម​ប្រណាំង​ចំនួន៣៤៦គ្រឿង, ចំណុះ​ទូក​ជាង​២ម៉ឺន​នាក់, ប្រទីប​ចំនួន៣៦ប្រទីប, ទីតាំង​ប្រគុំ​តន្ដ្រី ប្រដាល់ និង​ពិធីផ្សេងៗ ​ចំនួន​១០កន្លែង។លោក​បន្ដថា ក្រោម​ម្លប់​សន្តិភាព និង​ភាព​រីកចម្រើន​របស់​ប្រទេសជាតិ ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំទូក បណ្ដែតប្រទីប​និង សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក ឆ្នាំ២០២៤ នឹងត្រូវ​រៀបចំ​យ៉ាង​អធិកអធម​ជាង​បណ្តាឆ្នាំមុន។ លោក ស ថេត បាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា គ្រប់​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ទាំង​អស់​ដែល​មាន​តួនាទី​ភារកិច្ច​ការពារ​សន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាព ក្នុង​ព្រះ​រាជពិធី​នេះ គឺ​ត្រូវ​បំពេញការងារ​ប្រកប​ដោយ​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់បំផុត ពោល​ត្រូវ​ធានា​ដល់​ព្រះរាជ​សុវត្ថិភាព​អង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ សម្តេច ឥស្សរជន​ជាន់ខ្ពស់ និង​មហាជន​ដែល​អញ្ជើញ​មកពី​បណ្តា​ខេត្ត​ទូទាំង​ប្រទេស​អញ្ជើញ​ចូលរួម​អបអរសាទរ​កម្សាន្ដ​សប្បាយ។ លោក​បានដាក់​ចេញ​នូវ​បទបញ្ជា ក៏​ដូចជា​ការណែនាំ​ដល់​កង​កម្លាំង និង​អាជ្ញា​ធរមាន​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំង​អស់ ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​អនុវត្ត​វិធាន​ការរួម ពោល​ធានា​ឲ្យ​បាន​ដាច់​ខាត​នូវ​ស្ថិរភាព សន្តិសុខ សណ្តាប់​ធ្នាប់​សាធារណៈ​និង​ធានា​ព្រះរាជ​សុវត្ថិភាព​ថ្វាយ ព្រះមហាក្សត្រ សុវត្ថិភាព​ជូន​សម្ដេច និង​ឥស្សរជន​ជាន់ខ្ពស់ ក្នុង​ព្រះ​រាជពិធី​នេះ ដោយ​ប្រើប្រាស់​វិធាន​ការ​សរុប មធ្យោបាយ​សរុប និង​កម្លាំង​សរុប សំដៅ​ធានា​ដល់​កិច្ចសហការ​ការពារ​សុវត្ថិភាព​ក្នុងឱកាស​ប្រារព្ធ​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្ដែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក​ឆ្នាំ២០២៤ ។ បន្ថែម​ពីនេះ ត្រូវ​ពង្រឹង​កិច្ចសហការ​ប្រកបដោយ​ស្មារតី​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់​ពី​គ្រប់​អង្គភាព និង​អាជ្ញា​ធរមាន​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់ ដើម្បី​អនុវត្ត​ឲ្យ​បានសម្រេច​តាម​ផែន​ការដែល​បានដាក់​ចេញ។ លោក ស ថេត ក៏​សុំ​ការយោគយល់​អធ្យាស្រ័យ​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លងកាត់​តំបន់​ដែលមាន​ការបិទផ្លូវ ឬក៏​បញ្ហា​កកស្ទះ​ចរាចរណ៍ ដោយសារ​តែ​ការ​ប្រមូលផ្ដុំ​នៅ​ទីតាំង​កម្សាន្ដ​សប្បាយ​ផ្សេងៗ ប៉ុន្ដែ​ទោះជា​យ៉ាងណា​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ទាំង​អស់ នឹង​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ប្រើប្រាស់​គ្រប់​លទ្ធភាព ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​នូវ​ផល​រំខាន​ដោយ​ប្រការ​ណាមួយ៕","ដំណាក់កាលទី ១ នៃអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ (TIA) តម្លៃ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារ នៅកម្ពុជា សម្រេចបាន ៧៨% គិតត្រឹមថ្ងៃទី ១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយប្រតិបត្តិការរំពឹងថានឹងចាប់ផ្តើមនៅចុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំក្រោយ។ គម្រោងនេះគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី 2,600 ហិកតា និងមានចម្ងាយ 19 គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ កំពុងត្រូវបានអភិវឌ្ឍជាបីដំណាក់កាល។ គិតត្រឹមពេលនេះ ទឹកប្រាក់ចំនួន 1.13 ពាន់លានដុល្លារត្រូវបានបណ្តាក់ទុក ដោយមានទឹកប្រាក់ចំនួន 340.5 លានដុល្លារត្រូវបានរៃអង្គាសតាមរយៈមូលបត្របំណុលព្រលានយន្តហោះដែលបានជាវដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុក ក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង និងសាជីវកម្ម។ TIA គឺជាគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់ដែលត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីបង្កើនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការតភ្ជាប់អន្តរជាតិ។ ដំណាក់កាលទី 1 រួមមានការងារផ្សេងៗដូចជា មេកានិច អគ្គិសនី និងប្រព័ន្ធទឹក សន្តិសុខអាកាសយានដ្ឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាកាសយានដ្ឋាន។ ទឹកប្រាក់ 300 លានដុល្លារចុងក្រោយនឹងគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធឯកទេស ការធ្វើតេស្ត និងការដាក់កំហិត។ អាកាសយានដ្ឋាននេះត្រូវបានគាំទ្រដោយអ្នកប្រឹក្សា និងអ្នកម៉ៅការទូទាំងពិភពលោកដ៏លេចធ្លោ រួមមាន Foster and Partners, Heerim Architects និង Changi Airport International។ កម្លាំងពលកម្មសំណង់មានចំនួន 16,000 នាក់ ជាមួយនឹងការវិនិយោគប្រចាំខែជាមធ្យមចំនួន 50 លានដុល្លារ។" "ទីភ្នាក់ងារដ៏សំខាន់មួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនិយាយថា អ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវតែធ្វើបន្ថែមទៀតដើម្បីសម្រួលគោលការណ៍របស់ពួកគេសម្រាប់ស្ត្រីដើម្បីជួយគ្រួសារចេញផុតពីភាពក្រីក្រ។ គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក (ESCAP) និយាយថា ក្រុមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ជារឿយៗមើលរំលងពីតួនាទីរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងកិច្ចការគ្រួសារបែបប្រពៃណីនៅទូទាំងតំបន់។ គណៈកម្មការបាននិយាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា “ភស្តុតាងបង្ហាញថាក្រុមសន្សំប្រាក់ (និងគ្រប់ទម្រង់នៃមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ) អាចខ្វះការពង្រឹងអំណាចពេញលេញដល់ស្ត្រី លុះត្រាតែបទដ្ឋានសង្គមទាក់ទងនឹងភ្នាក់ងារស្ត្រីត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ” វាបាននិយាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ។ “កម្មវិធីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុត្រូវគិតគូរពីស្ថានភាពផ្សេងៗ និងភាពងាយរងគ្រោះរបស់អតិថិជន និងកាត់បន្ថយហានិភ័យ។” កម្មវិធីត្រូវតែ “យល់ពីរបៀបរៀបចំហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងគ្រួសារ អំណាចនៃការសម្រេចចិត្តរបស់សមាជិកគ្រួសារផ្សេងៗគ្នា រួមទាំងភាគច្រើនដែលនឹងគ្រប់គ្រងប្រាក់កម្ចី ក៏ដូចជាសេរីភាពដែលអតិថិជនមាននៅក្នុងគ្រួសារ សហគមន៍ និងបរិបទក្នុងមូលដ្ឋានជាក់លាក់”។ ESCAP បាននិយាយថា “ក្នុងករណីខ្លះ ស្ត្រីអាចដកប្រាក់កម្ចី ប៉ុន្តែពិតប្រាកដថាអាចគ្រប់គ្រងនូវមូលនិធិដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ ឬរបៀបដែលអាជីវកម្មដែលពួកគេផ្តល់មូលនិធិត្រូវបានគ្រប់គ្រង ខណៈពេលដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការសងប្រាក់កម្ចី” ។ ESCAP បានបន្តថា ជារឿយៗស្ត្រីជា “សហគ្រិនដែលជំរុញដោយភាពចាំបាច់” ដែលចាប់ផ្តើមបើកតូបតូច ឬអាជីវកម្មដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ខ្លួនឯង និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដោយសារតែមិនមានការងារធ្វើ។ ស្ត្រីម្នាក់ឈ្មោះ ណា ដែលបាត់បង់ការងារ ហើយពេលនេះបើកតូបលក់គុយទាវនិងភេសជ្ជៈតាមរទេះ ក្បែរផ្លូវជាតិលេខ២ ដែលមានការកកស្ទះខ្លាំងក្នុងខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ ម្ដាយដែលមានកូនពីរវ័យ ៣៨ ឆ្នាំរូបនេះបានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ កាលពីម្សិលមិញថា៖ «វាពិបាកណាស់»។ “ថ្ងៃខ្លះខ្ញុំមានអតិថិជន ហើយថ្ងៃខ្លះគឺគ្មានអ្នកទិញនោះទេ។ ប៉ុន្តែជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខ្ញុំត្រូវទិញគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ពីទីផ្សារ ហើយនាំវាមកទីនេះ»។ ប្តីរបស់នាងឈ្មោះ រ៉ា ប៉ៈកង់ម៉ូតូជាប់រទេះលក់ដូររបស់នាង។ ថ្ងៃណាហេង នាងរកបាន ២,៥០ ដុល្លារ។ ពួកគេបានរៃអង្គាសប្រាក់សម្រាប់អាជីវកម្មរបស់ពួកគេពីគ្រួសារដោយចៀសវាងពីការខ្ចីណាមួយដោយខ្លាចថ្ងៃដែលគ្មានអតិថិជន។ ក្រៅពី ណា និងរ៉ា ម្ចាស់អាជីវកម្មជាច្រើនទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយសារអាជីកម្មតូចពេកមិនអាចខ្ចីពីធនាគារបាន ត្រូវខ្ចីពីប្រភពផ្សេង។ ក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាយោបល់ Bain & Company ប៉ាន់ប្រមាណថា ៧០ ភាគរយនៃមនុស្សពេញវ័យនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺ “ប្រើប្រាស់សេវាធនាគារខ្លះ” ឬ “មិនមានកុងធនាគារ” ដែលធ្វើឱ្យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការចាប់ផ្តើម ឬពង្រីកអាជីវកម្ម។ ESCAP បានជំរុញឱ្យស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុពិចារណាអំពីតួនាទីយេនឌ័រក្នុងការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីរបស់ពួកគេ ដោយការចូលរួមពីអ្នកជំនាញយេនឌ័រ និងអ្នកខ្ចីស្ត្រី ដោយផ្តោតលើការសន្សំ ក៏ដូចជាប្រាក់កម្ចី ការកំណត់អត្រាការប្រាក់ ការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកដែលយកចិត្តទុកដាក់លើយេនឌ័រ និងផ្តល់ការគាំទ្រដូចជាការថែទាំកុមារដែលបានឧបត្ថម្ភធន។ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO) និយាយថា មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុជាពិសេសជួយផ្តល់អំណាចដល់ស្ត្រីដែលជាប់ក្នុងភាពក្រីក្រ។ វាបានធ្វើឱ្យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃរបៀបវារៈការងារសមរម្យរបស់ខ្លួន ដើម្បីលើកកម្ពស់ឱកាសការងារប្រកបដោយចីរភាព និងបរិយាបន្ននៅទូទាំងពិភពលោក។","នៅក្នុងសន្និសីទឧស្សាហកម្មផលិតឧបករណ៍ថាមពលអគ្គិសនីចិន (Chongqing)-អាស៊ានឆ្នាំ 2024 នៅទីក្រុង Chongqing ប្រទេសកម្ពុជាបានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឱកាសអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលកំពុងកើនឡើងជាមួយប្រទេសចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានប្រមូលផ្តុំភ្ញៀវជាង 40 នាក់មកពីប្រទេសអាស៊ានចំនួន 10 ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសក្នុងវិស័យផលិតឧបករណ៍ថាមពល។ កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងរដ្ឋាភិបាលស្រុក Fuling និងគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម RCEP ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសសមាជិក RCEP ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាម្ហូបអាហារ ឱសថបុរាណចិន និងភស្តុភារ។ លោក ខាត់ ឡេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានលើកឡើងពីភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា ចំពេលមានបញ្ហាប្រឈមជាសាកល ដោយលើកឡើងពីការកើនឡើង 12% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៃពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងការកើនឡើង 14.2% នៃពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេស RCEP ក្នុងឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីទីតាំងភូមិសាស្រ្តអំណោយផល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជំរុញភាពរីកចម្រើនក្នុងតំបន់។ Fuling ដែលសម្រេចបាននូវកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ 2023 កំពុងផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងឧស្សាហកម្មដូចជា សម្ភារៈគីមីថ្មី រថយន្តថាមពល និងការកែច្នៃម្ហូបអាហារ។" "កាលពីម្សិលមិញ លោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ អគ្គនាយកស្តីទី អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានទទួលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារជាមួយលោក Meng DeChang អគ្គលេខាធិការនៃរដ្ឋាភិបាលប្រជាជនក្រុង ថាតុង (Datong) ដើម្បីពិភាក្សាលើលទ្ធភាពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើការងារអភិរក្សនាពេលអនាគត។ ក្នុងជំនួបនោះ លោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ បានស្វាគមន៍រដ្ឋាភិបាលក្រុងថាតុង ដែលបង្ហាញការចង់ចូលរួមក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដើម្បីអភិរក្សតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ពិសេសការចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍គ្នាទៅវិញទៅមក រវាងរមណីយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌ YUNGANG និងរមណីយដ្ឋានអង្គរ តាមរយៈការគ្រោងចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ YUNGANG។ អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នានេះមានគោលបំណងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការអភិរក្ស និងស្រាវជ្រាវបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងបុរាណវិទ្យា ព្រមទាំងឌីជីថលវត្ថុសិល្បៈពីថ្ម។ លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ស្ថាប័នទាំងពីរនឹងធ្វើការជាមួយគ្នាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ក្នុងន័យរួមគ្នាអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់បេតិកភណ្ឌទាំងពីរឱ្យស្របតាមគោលការណ៍ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏បានរំឭកពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយ ស្ថាប័នជាច្រើនរបស់ចិនកន្លងមក ដែលស្ថាប័នទាំងនោះបាននិងកំពុងជួយលើការងារអភិរក្សនៅតាមប្រាសាទ នៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ ដូចជាប្រាសាទតាកែវ ប្រាសាទចៅសាយទេវតា និងប្រាសាទភិមានអាកាសជាដើម។ល។ លោកសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងថាតុង នឹងពន្លឿនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឱ្យបានរហ័សដើម្បីបង្កើនទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័នទាំងពីរឱ្យកាន់តែប្រសើរលើវិស័យបេតិកភណ្ឌ។ ANA","សមាគមលើកកម្ពស់ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ (KSPSPA) កំពុងស្វែងរកឱកាសទីផ្សារថ្មីនៅក្នុងប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដោយបានបញ្ជូនគំរូស្ករត្នោតដែលមានការបញ្ជាក់ GI ទៅកាន់ប្រទេសទាំងនេះរួចហើយ។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសូចនាករភូមិសាស្ត្រ (GI) នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប បច្ចុប្បន្នត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចំនួន 15 ដោយប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានកំណត់ថាជាទីផ្សារដែលមានសក្តានុពលរីកចម្រើន។ លោក សំ សារឿន ប្រធានក្រុមហ៊ុន KSPSPA បានរាយការណ៍ពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការចរចាជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ហើយសមាគមបានផលិតស្ករត្នោត GI ចំនួន ១០៥ តោនក្នុងរដូវកាលនេះ ដោយ ៨០% បាននាំចេញរួចហើយ ជាចម្បងទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប បន្ទាប់មកទីផ្សារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន។ តៃវ៉ាន់ និងថៃ។ ស្ករត្នោត​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ចាប់ពី ១,២៥ ដុល្លារ​ដល់ ១,៧៥ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺត្រូវបានចុះបញ្ជីជាផលិតផល GI ការពារដោយសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ 2019 ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺមានប្រភពមកពីស្រុកឧដុង្គ ស្រុកសំរោងទង និងស្រុកអង្គស្នួល។ កាលពីឆ្នាំមុន សមាគមបាននាំចេញផលិតផលប្រហែល 70 តោនទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។" "សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) បានទទួលរៀបចំកិច្ចប្រជុំយុទ្ធសាស្ត្រកាលពីថ្ងៃចន្ទជាមួយក្រុមអ្នកជំនាញរបស់ធនាគារពិភពលោក ដឹកនាំដោយ Tim L. de Vaan អ្នកឯកទេសហិរញ្ញវត្ថុជាន់ខ្ពស់។ សម័យប្រជុំបានផ្តោតលើវឌ្ឍនភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវបរិយាកាសធុរកិច្ចរបស់ខ្លួន រួមជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនានាក្នុងការជំរុញការវិនិយោគ និងភាពធន់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចចំពេលមានសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចសកល។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានដឹកនាំកិច្ចពិភាក្សាជាមួយក្រុមការងារធនាគារពិភពលោក ដោយលើកយកប្រធានបទមួយចំនួនទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍន៍សកម្មភាពនាំចូល-នាំចេញ កំណែទម្រង់ពន្ធ និងការកែលម្អកិច្ចសម្របសម្រួលក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូន។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា តាមរយៈវេទិការដ្ឋាភិបាលនិងផ្នែកឯកជន ធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយកង្វល់ និងធានាថាសំឡេងរបស់ពួកគេត្រូវបានស្តាប់ឮ នៅទូទាំងក្រុមការងារទាំង១៦។ វេទិកានេះបានក្លាយជាវេទិកាដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ការតម្រឹមតម្រូវការរបស់វិស័យឯកជនជាមួយនឹងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋាភិបាល ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការជំរុញបរិយាកាសអាជីវកម្មដែលមានភាពអំណោយផល។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ចាប់តាំងពីរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកកាលពីឆ្នាំមុនដែល លោក Tim L. de Vaan បានជួយរៀបចំ។ សំណួរជាច្រើនដែលបានសួរគឺទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាដែលរបាយការណ៍បានលើកឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ របាយការណ៍នេះបានគូសបញ្ជាក់ពីឧបសគ្គរចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងផ្នែកដូចជា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ភស្តុភារកម្ម និងភាពជឿជាក់នៃថាមពល។ នៅពេលនោះ កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទាបក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងការសម្រួលការធ្វើអាជីវកម្ម និងការប្រកួតប្រជែង ដោយសារមានកម្រិតក្នុងការអនុវត្តអភិបាលកិច្ច និងផ្នែកភស្តុភារ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក រដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការជាក់ស្តែងដើម្បីកែលម្អបរិយាកាសវិនិយោគ រួមទាំងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូន ដែលបានកាត់បន្ថយថ្លៃភស្តុភារ បង្កើនភាពជឿជាក់ និងកាត់បន្ថយការពន្យារពេល។ ការកែលម្អទាំងនេះបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាកាន់តែមានការប្រកួតប្រជែង និងទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេស។ គួរកត់សម្គាល់ថា ការវិនិយោគនាពេលថ្មីៗនេះរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងវិស័យថាមពលក៏បានផ្តល់ផលចំណេញផងដែរ។ តាមរយៈការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវភាពជឿជាក់នៃការផ្គត់ផ្គង់ថាមពល និងការកាត់បន្ថយការចំណាយបន្តិចម្តងៗ ប្រទេសកម្ពុជាបានបង្កើនការប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យកម្មន្តសាល និងឧស្សាហកម្មផ្សេងទៀតដែលពឹងផ្អែកលើថាមពលដែលមានស្ថេរភាព។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះគឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាបាននូវកំណើនក្នុងវិស័យនាំចេញ ដែលបានបង្ហាញពីភាពធន់ ជាពិសេសនៅពេលដែលឱនភាពគណនីចរន្តបានរួមតូច បន្ទាប់ពីមានការកែលម្អយ៉ាងច្រើនក្នុងការនាំចេញទំនិញ។ លើសពីនេះ គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលកំពុងដំណើរការមានគោលបំណងភ្ជាប់បន្ថែមទៀតនូវមជ្ឈមណ្ឌលផលិតកម្មរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ កាត់បន្ថយការចំណាយ និងការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់វិស័យដែលជំរុញការនាំចេញ។ កិច្ចប្រជុំបានបញ្ចប់ដោយការកត់សម្គាល់ជាវិជ្ជមាន ដែលសង្កត់ធ្ងន់លើការបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកភាពធន់នឹងសេដ្ឋកិច្ច កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលកំពុងបន្ត និងការកំណត់គោលដៅកំណែទម្រង់ក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលនយោបាយថាមពល។","កាលពីថ្ងៃចន្ទ, សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយក្រុមអ្នកជំនាញរបស់ធនាគារពិភពលោក ដឹកនាំដោយ Tim L. de Vaan។ កិច្ចប្រជុំនេះបានផ្តោតលើការកែលម្អបរិយាកាសធុរកិច្ច និងការជំរុញការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានការអនុវត្តវិធានការដើម្បីកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការសម្រួលដល់វិស័យដឹកជញ្ជូន និងថាមពល។ ក៏មានការពិភាក្សា ដើម្បីលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែង និងភាពធន់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ក្រោមសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចសកល។ កិច្ចប្រជុំបង្ហាញពីភាពជោគជ័យរបស់ការកែលម្អបេតិកភណ្ឌ និងការអភិវឌ្ឍការនាំចេញ ទាំងនេះជួយធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានការប្រកួតប្រជែងល្អប្រសើរនៅលើវិស័យនាំចេញ និងថាមពល។" "ត្រឹមខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមអភិរក្សរបស់អង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា (NatureLife Cambodia) បានប្រទះឃើញសំបុកសត្វកុកពាក់អំបោះចំនួនប្រាំសំបុកជាមួយនឹងកូនចំនួន ៩ក្បាលនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ជាកន្លែងដែលក្រុមអភិរក្សកំពុងធ្វើការយ៉ាងសកម្មតាមរយៈគម្រោង REDD+ ដើម្បីការពារជម្រកទាំងនេះ។ អង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា បានចែករំលែកព័ត៌មាននៅក្នុងការចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ដោយបន្ថែមថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ដែលមានទីតាំងនៅភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជា ផ្តល់ជម្រកសុវត្ថិភាពដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រភេទសត្វនេះ និងទម្រង់ជីវចម្រុះជាច្រើនទៀត។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ កត់ត្រាសំបុកសត្វស្លាបដ៏គួរឱ្យស្រឡាញ់ទាំងនេះ។ ការចេញផ្សាយបានបន្តទៀតថា ចាប់ពីខែកក្កដា ដល់ខែធ្នូ ក្នុងរដូវបង្កាត់ពូជសត្វកុកពាក់អំបោះ ចូលចិត្តធ្វើសំបុកតាមដើមឈើធំៗ តាមដងទន្លេ ឬដងអូរ។ សត្វកុកពាក់អំបោះ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រភេទសត្វជិតរងការគំរាមកំហែងក្នុងបញ្ជីក្រហម IUCN។ ចំនួនរបស់វាកំពុងធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ដោយសារតែការរំខានរបស់មនុស្ស ការបរបាញ់ និងការបាត់បង់ទីជម្រក។ អង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា បានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីការពារជម្រករបស់សត្វកុកពាក់អំបោះ (Asian Woollyneck) ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា “យើងរួមគ្នាទប់ស្កាត់ការបន្តធ្លាក់ចុះនៃចំនួនសត្វប្រភេទនេះ និងចូលរួមការពារទីជម្រកសំខាន់ៗ ដែលមានក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់”។ សត្វកុកពាក់អំបោះ ក៏ត្រូវបានគេប្រទះឃើញរកចំណីនៅតំបន់រាមសារស្ទឹងសែន ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ។ យោងតាមប្រភពអនឡាញ សត្វកុកពាក់អំបោះ ឬ Asian woollyneck ដែលមានកម្ពស់ជាមធ្យម ៨៥ សង់ទីម៉ែត្រ គឺជាប្រភេទសត្វស្លាបរកចំណីតាមទីវាលដីភក់ដ៏ធំនៅក្នុងអំបូរ Ciconiidae ។ វាបង្កាត់ពូជតែឯងជាមួយហ្វូងតូចៗ។ វារស់នៅក្នុងជម្រកផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន រួមមានវាលភក់ក្នុងព្រៃ តំបន់កសិកម្ម និងតំបន់ដីសើមទឹកសាបទូទាំងអាស៊ី។","នៅខែតុលា 2024, អង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា (NatureLife Cambodia) បានស្វែងឃើញសំបុកសត្វកុកពាក់អំបោះ ៥ សំបុកជាមួយកូន ៩ក្បាលនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ដែលក្រុមអភិរក្សកំពុងធ្វើការយ៉ាងសកម្មតាមគម្រោង REDD+។ ដែនជម្រកនេះផ្តល់សុវត្ថិភាពសម្រាប់សត្វកុកពាក់អំបោះ និងជីវចម្រុះផ្សេងៗ។ សត្វកុកពាក់អំបោះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រភេទជិតរងការគំរាមក្នុងបញ្ជី IUCN ហើយចំនួនវាកំពុងធ្លាក់ចុះដោយសារតែការរំខានរបស់មនុស្ស និងការបាត់បង់ទីជម្រក។ NatureLife Cambodia បានអំពាវនាវឱ្យមានការផ្តោតសមត្ថកិច្ចសរុបក្នុងការការពារ និងសង្គ្រោះទីជម្រកសត្វនេះ។" "រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ហាមឃាត់​យានយន្ត​គ្រប់​ប្រភេទ​ចរាចរ​ក្នុង​តំបន់​រៀបចំ​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្ដែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក ព្រមទាំង​មិន​អនុញ្ញាត​ចរាចរ​ក្នុង​ខណ្ឌ​មួយចំនួន ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការកកស្ទះ​ចរាចរ និង​ជំរុញ​ឱ្យ​ការប្រព្រឹត្ត​ទៅដោយ​រលូន និង​ទទួលបាន​ជោគជ័យ។ ក្នុង​សេចក្ដីណែនាំ​របស់​រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការកកស្ទះ​ចរាចរ​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា គឺ​មិន​អនុញ្ញាតឱ្យ​យានយន្ត​គ្រប់​ប្រភេទ​ចូល​តំបន់​រៀបចំ​ព្រះ​រាជពិធី និង​បរិវេណ​ជុំវិញ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៣ ដល់​ថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ចាប់ពី​ម៉ោង ១០:០០នាទី ដល់​ម៉ោង ២២:០០នាទី ដែល​គោលដៅ​ហាមឃាត់​មាន​សមត្ថកិច្ច​ឈរជើង​ចាំ​ណែនាំ។ ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦វិច្ឆិកា ជា​ថ្ងៃ​ឈប់​សម្រាក ម្ចាស់​ការដ្ឋាន​សំណង់​ទាំងអស់​ត្រូវ​ផ្អាក​ដំណើរការ​ចំពោះ​រថយន្ត​ដឹកទំនិញ រថយន្ត​ធុន​ធំ និង​រថយន្ត​ក្រឡុក​ស៊ីម៉ង់ត៍ ដោយ​មិន​អនុញ្ញាតឱ្យ​ចរាចរ​ចូល​តំបន់​ទីប្រជុំជន​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ខណ្ឌដូនពេញ ខណ្ឌចំការមន ខណ្ឌ៧មករា ខណ្ឌទួល​គោក និង​ខណ្ឌ​បឹង​កេងកង។ រដ្ឋបាល​រាជធានី​បន្តថា គ្រប់​យានយន្ត​ធ្វើដំណើរ​មក​ទស្សនា​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក មិន​អនុញ្ញាតឱ្យ​ចរាចរ​លើ​វិថី​ខេមរៈភូមិន្ទ (ផ្លូវ​លេខ១៣០) ផ្លូវ​លេខ៥ វិថី​តេ​ជោដំឌិន (ផ្លូវ​លេខ១៥៤) វិថី​សម្តេច​ប៉ាន (ផ្លូវ​លេខ២១៤) ផ្លូវ​លេខ២៩៤ កំណាត់​មហាវិថី​សម្តេច​សុធារស ចាប់ពី​ផ្លូវ​លេខ២៤០ រហូតដល់​ផ្លូវ​ខាងជើង​ស្ថានទូត​រុស្ស៊ី វិថី​រដ្ឋសភា ផ្លូវ​លេខ៧៨ ផ្លូវ​សបិត មហាវិថី​ព្រះ​សុរាម្រិត និង​កំណាត់​តីរវិថី​ព្រះស៊ីសុវត្ថិ​ចាប់ពី​រង្វង់​សម្ដេច​សង្ឃរាជ ជួន ណាត រហូតដល់​ផ្លូវ​លេខ១០៦។ ចំពោះ​នៅ​ផ្លូវជាតិ​លេខ១ រថយន្ត​ធុន​ធំ និង​រថយន្ត​ដឹកទំនិញ​ដែល​ឆ្លងកាត់ ត្រូវ​ចូល​ចត​នៅ​ដី​ទំនេរ​កែង​ស្តុ​ប​ផ្លូវ​រោងចក្រ​ថៃ​ហ្គ័​រ និង​បញ្ចៀស​នៅ​ចំណុច​ផ្លូវជាតិ​លេខ១ កែង​នឹង​ផ្លូវ​លេខ១១៤ (ស្តុ​ប​ផ្លូវ​ទៅ​រោងចក្រ​ថៃ​ហ្គ័​រ)។ សម្រាប់​យានយន្ត​ដឹក​អ្នកដំណើរ​ត្រូវ​ចូល​ចត​ក្នុង​បរិវេណ​វត្ត​និរោធ​រង្សី និង​ចំណតរថយន្ត​ផ្សារ​ច្បារអំពៅ។ ដោយឡែក នៅ​ផ្លូវជាតិ​លេខ២ រថយន្ត​ធុន​ធំ និង​រថយន្ត​ដឹកទំនិញ​ត្រូវ​ចូល​ចត​នៅ​មហាវិថី​សម្តេច​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន (ផ្លូវ៦០ម៉ែត្រ)។ រថយន្ត​ធុន​ធំ​ដែល​ចរាចរ​លើផ្លូវ​លេខ២១៧ ត្រូវ​ឈប់​ចត​នៅ​ខាងជើង​រង្វង់​មូល​កួរស្រូវ និង​ត្រូវ​បញ្ចៀស​ចរាចរ​រថយន្ត​ធុន​ធំ៤គោលដៅ​រួមមាន រង្វង់​មូល​កួរស្រូវ មុខ​វត្ត​ស្លែង មុខ​វត្ត​ចាក់អង្រែ​ក្រោម និង​គល់ស្ពាន​អាកាស​ក្បាលថ្នល់​ខាងត្បូង។ ចំពោះ​សា​ឡង់​ដឹក​ខ្សាច់ ទូក និង​កប៉ាល់​គ្រប់​ប្រភេទ ដែល​ធ្វើចរាចរ​ឆ្លងកាត់​មុខ​ទីតាំង​ប្រារព្ធ​ពិធី​នៅមុខ​ព្រះបរមរាជវាំង ត្រូវ​ផ្អាក​ធ្វើ​នាវាចរ​ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រារព្ធ​ពិធី​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៣ ដល់​ថ្ងៃទី១៧វិច្ឆិកា លើកលែងតែ​កាណូត​ដឹក​ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍​ជាតិ អន្តរជាតិ អាច​ចរាចរ​បាន​ត្រឹម​ថ្ងៃទី១៣វិច្ឆិកា​តែប៉ុណ្ណោះ។ រដ្ឋបាល​រាជធានី​បញ្ជាក់ថា សម្រាប់​យានយន្ត​គ្រប់​ប្រភេទ​ដែល​ធ្វើដំណើរ​ឆ្លងកាត់​ស្ពាន​ខ្សែកាប​ត​ភ្ជាប់​រវាង​តំបន់​អភិវឌ្ឍ​កោះនរា និង​តំបន់​អភិវឌ្ឍ​កោះ​ពេជ្រ ត្រូវ​ផ្អាក​ធ្វើចរាចរ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦វិច្ឆិកា ចាប់ពី​ម៉ោង១២:០០នាទី រហូតដល់​ម៉ោង២២:០០នាទី ប៉ុន្តែ​អាច​ចរាចរ​បាន​ចាប់ពី​ម៉ោង២២:០០នាទី ដល់​ម៉ោង១០:០០នាទី។ ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក ជួន ណា​រិន្ទ អគ្គ​ស្នងការរង និង​ជា​ស្នងការ​នគរបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ បានឱ្យដឹងថា សម្រាប់​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​ខាងមុខនេះ បាន​ត្រៀម​បញ្ចេញ​កម្លាំង​ជាង៤,៦០០នាក់ ដើម្បី​ធានា​សុវត្ថិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ។ ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​ឯក បញ្ជាក់ថា៖ «យើង​យក​បទពិសោធ​បុណ្យអុំទូក​ឆ្នាំ២០២៣ យើង​រកឃើញ​ចំណុច​ខ្វះខាត​ច្រើន តែ​យើង​ត្រូវ​ត្រួតពិនិត្យ​ជាមុន​ពីអ្វី​ដែល​យើង​អាច​ធ្វើបាន និង​អ្វីដែល​យើង​មិនអាច​ធ្វើបាន អ្វីដែល​សេសសល់ អ្វី​ដែលជា​បញ្ហា​ប្រឈម គឺ​ត្រូវ​កែតម្រូវ​គុណភាព​ឱ្យ​កាន់តែ​ល្អ​ជាង​ឆ្នាំទៅ»។ លោក ឃ្លាំង ហួត អភិបាលរង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​ក្នុងឆ្នាំនេះ​មាន​កីឡាករ​ចំណុះ​ទូកង​ជាង២ម៉ឺន​នាក់ ដែល​ត្រូវ​ស្នាក់នៅ​ឃ្លាំង​សាំង ខណ្ឌឫស្សីកែវ និង​នៅ​ម្តុំ​រង្វង់​មូល​នាង​មច្ឆា ក្នុង​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍ OCIC ខណ្ឌ​ជ្រោយចង្វា។ លោក​បន្ថែមថា សម្រាប់​ផែនការ​ការពារ​សន្តិសុខ​ឆ្នាំនេះ គឺ​ប្រើ​កម្លាំង​សរុប​ពង្រាយ​តាម​គោលដៅសំខាន់ៗ ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​សណ្តាប់ធ្នាប់​ចេញចូល​ឱ្យបាន​ល្អ ជាពិសេស​បញ្ហា​កើតឡើង​ដូចជា​ចោ​លួច ឆក់​ប្លន់ ដាក់​ថ្នាំ លូក​ហោប៉ៅ បទ​ល្មើស​ព្រហ្មទណ្ឌ ឧក្រិដ្ឋកម្ម និង​ការបង្ក​ចលាចល​ផ្សេងៗ​នៅតាម​តំបន់​កម្សាន្ត​នានា​ដែលមាន​មនុស្ស​ច្រើន​កុះករ។ គួររម្លឹកថា ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្តែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក សម្រាប់​ឆ្នាំ២០២៤ នឹងមាន​ទូកង​ចំនួន៣៤៦ ដែល​ត្រូវ​ឡើងមក​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដើម្បី​ចូលរួម​ប្រណាំងប្រជែង​ដណ្ដើម​ពានរង្វាន់​ថ្នាក់ជាតិ​ពី​ក្រសួង ស្ថាប័ន និង​អង្គភាព​ពាក់ព័ន្ធ៕","រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចហាមឃាត់ការចរាចរនៅតំបន់ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក ដើម្បីកាត់បន្ថយការកកស្ទះ និងជំរុញការចរាចរផ្សេងៗ។ ត្រូវបានហាមឃាត់ចរាចរ​នៅតំបន់ពិធីពីថ្ងៃទី ១៣ ដល់ ១៧ វិច្ឆិកា ជាមួយនឹងការបញ្ជាក់សម្រាប់មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនផ្សេងៗ ដែលក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យរថយន្តដឹកទំនិញ និងរថយន្តធុនធំចូលតំបន់ជម្រើសពិធី។ មកពីការចេញផ្សាយនេះ ការរៀបចំមានសកម្មភាពដូចជាការបញ្ចេញកម្លាំងសុវត្ថិភាពជាង ៤,៦០០ នាក់ និងការស្នាក់នៅសម្រាប់កីឡាករ ២ម៉ឺននាក់ដែលចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍។" "កម្ពុជា និងចិន បានរៀបចំសន្និសីទខេត្ត-ក្រុង មេត្រីភាពកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាបន្ថែម ជំរុញវិស័យទេសចរណ៍រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ថ្លែងក្នុងពិធីបើកសន្និសីទដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នាសណ្ឋាគារសុខា អង្គរ លោក ហួត ហាក់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍ បានចាត់ទុកសន្និសីទខាងលើ ថាបានឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញនូវការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចិន ពិសេសកិច្ចសហការដ៏ល្អរវាង សមាគមមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន និងសមាគមប្រជាជនចិនដើម្បីមិត្តភាពជាមួយបរទេស ក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកចំណងមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ស្របតាមស្មារតី មិត្តដែកថែប ដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងសហគមន៍វាសនារួមកម្ពុជា-ចិន ប្រកបដោយភាពស៊ីជម្រៅ និងភាពជាក់ស្ដែង និងជាការរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មដល់ការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្ត ខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ ផងដែរ។ ចំណែកនៅឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសចិន និងកម្ពុជា បានឯកភាពគ្នាក្នុងការបង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ ដែលផ្តោតលើវិស័យទេសចរណ៍ចំនួន៦ នៅក្នុងនោះការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជនទាំងពីរ ត្រូវបានផ្តល់អាទិភាពខ្ពស់។ លោករដ្ឋមន្រ្តីទេសចរណ៍បន្ថែមថា ជាក់ស្ដែង នៅឆ្នាំ២០២៤ ត្រូវបានកំណត់ជាឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្ដូរទំនាក់ទំនងរវងប្រជាជន-ប្រជាជន នៃប្រទេសចិន និងប្រទេសអាស៊ាន។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ ពិតជាចូលរួមគាំទ្រដល់យុទ្ធនាការ ឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជន និងប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន ២០២៤ ដែលត្រូវបានប្រកាសបើកជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នៅខេត្តសៀមរាបកន្លងទៅ។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា លោក វ៉ាង វិនពីន ថ្លែងថា វិស័យទេសចរណ៍ជាកម្លាំងចលករ​ដែលជំរុញវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ហើយចិនបានយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ យើងបានស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា ដោយបានយកការងារអភិវឌ្ឍន៍សហប្រតិបត្តិកម្ពុជា-ចិន ជាការងារចម្បង។ លោកទូតរំពឹងថា តាមរយៈការងើបឡើងវិញរបស់ភ្ញៀវទេសចរចិន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជំរុញបន្ថែមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ចំនួនទេសចរចិននឹងមានការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនាពេលអនាគត៕",កម្ពុជា និងចិនបានរៀបចំសន្និសីទខេត្ត-ក្រុងមេត្រីភាពកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែប្រសើរ និងជំរុញវិស័យទេសចរណ៍។ លោកហួត ហាក់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចសហការនេះមានសារៈសំខាន់ក្នុងការពង្រីកចំណងមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្រ្តរវាងកម្ពុជា និងចិន។ ជាពិសេស បទពិសោធន៍នៃការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជនកម្ពុជានិងចិនមានការផ្តោតអាទិភាព។ លោកវ៉ាង វិនពីន ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាក៏បានថ្លែងថា វិស័យទេសចរណ៍ជាសន្ទស្សន៍សំខាន់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច ហើយបង្ហាញពីការកើនឡើងនៃចំនួនទេសចរចិននៅកម្ពុជាដោយសារប្រតិបត្តិការ និងសហការណ៍ល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ "កម្ពុជាអាចទទួលបានផលច្រើន ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត លោក Donald Trump នឹងដំឡើងពន្ធគយលើទំនិញចិន។ ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកកំពុងរៀបចំផែនការផ្លាស់ប្តូរផលិតកម្មពីចិនមកកាន់កម្ពុជា ខណៈដែលពួកគេស្វែងរកប្រភពទំនិញជំនួស។ លោក Trump ដែលបានទទួលជ័យជម្នះដ៏លើសលុបនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីកាលពីសប្តាហ៍មុនបានគំរាមយកពន្ធ ៦០ ភាគរយឬច្រើនជាងនេះលើផលិតផលរបស់ចិន។ បន្ទាប់ពីជ័យជំនះរបស់លោក Trump Steve Madden ដែលជាក្រុមហ៊ុនស្បែកជើងអាមេរិកដែលមានតម្លៃ៣ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក បានប្រកាសភ្លាមៗ ថា ខ្លួននឹងកាត់បន្ថយការផលិតពាក់កណ្តាលនៅក្នុងប្រទេសចិន ហើយងាកទៅរកប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសដែលមានថ្លៃដើមទាបផ្សេងទៀតដូចជាវៀតណាមជាដើម។ នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Steve Madden លោក Edward Rosenfeld បានប្រាប់ក្រុមអ្នកវិភាគ Wall Street បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតកាលពីសប្តាហ៍មុនថា “យើងបាននឹងកំពុងរៀបចំផែនការ ដែលយើងត្រូវផ្លាស់ទីទំនិញចេញពីប្រទេសចិនឱ្យបានឆាប់រហ័ស” ។ “ហើយយើងកំពុងដាក់ផែនការនោះទៅជាសកម្មភាព”។ អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោក លឹម ហេង មានប្រសាសន៍ថា ផែនការរបស់លោក Trump គឺជាការជំរុញយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននៅកម្ពុជា។ លោកបានប្រាប់កាសែតប្រាប់ខ្មែរថាមស៍កាលពីម្សិលមិញថា “យើងដឹងអំពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិន និងអាមេរិក” ។ «ការគំរាមតម្លើងពន្ធនេះនឹងជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនចិនមកវិនិយោគកាន់តែច្រើននៅកម្ពុជា និងនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក។ “ហើយមិនត្រឹមតែអាមេរិកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែចំពោះកន្លែងនានាដូចជាសហភាពអ៊ឺរ៉ុប ផងដែរ។ ក្រុមហ៊ុនចិន និងក្រុមហ៊ុនក្នុងតំបន់នឹងមកទីនេះ ហើយវិនិយោគនៅកម្ពុជា និងនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុប និងកន្លែងផ្សេងៗទៀត។ លោកបានបន្តថា “វាគឺជាអត្ថប្រយោជន៍ដ៏ធំសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនកម្ពុជា។ លោកបានបញ្ជាក់ថា វិស័យសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរនឹងក្លាយជាអ្នកទទួលផលសំខាន់រួមជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនវត្ថុធាតុដើម ថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ និងអគ្គិសនី។ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជារួចទៅហើយ ដែលស្មើនឹង ៤០ ភាគរយនៃការនាំចេញទាំងអស់កាលពីឆ្នាំមុន ដែលមានតម្លៃសរុប ៨,៩ ប៊ីលានដុល្លារ។ លោក Trump ក៏កំពុងរៀបចំផែនការយកពន្ធគយទូទៅពី ១០ ទៅ ២០ ភាគរយលើប្រទេសផ្សេងទៀតទាំងអស់ លើកលែងតែម៉ិកស៊ិក ដែលនឹងត្រូវប្រឈមនឹងការយកពន្ធ ២៥ ភាគរយ ឬ១០០ ភាគរយ ប្រសិនបើប្រទេសនេះបរាជ័យលើចំណាត់ការអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់។ ការដំឡើងពន្ធដែលបានគ្រោងទុករបស់លោកអាចនឹងត្រូវបន្ថែមលើពន្ធដែលមានស្រាប់។ សេដ្ឋវិទូព្រមានថា ប្រសិនបើលោក Trump អនុវត្តនូវអ្វីដែលោកបានគំរាម វានឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ធំដល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកទាំងមូល ដែលជាប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេលើពិភពលោក ហើយប៉ះពាល់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅទីនោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ សហព័ន្ធលក់រាយជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក(US National Retail Federation)បានចេញផ្សាយការសិក្សាមួយកាលពីសប្តាហ៍មុន បានអោយដឹងថា ពន្ធដែលបានស្នើឡើងរបស់លោក Trump លើសម្លៀកបំពាក់ ប្រដាប់ប្រដាក្មេងលេង គ្រឿងសង្ហារឹម សម្ភារៈប្រើប្រាស់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរ នឹងធ្វើឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ចំណាយបន្ថែមពី ៤៦ ប៊ីលានដុល្លារទៅ ៧៨ប៊ីលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។ ការសិក្សានេះបានបន្តទៀតថា “ទោះបីជាមានផ្លាស់ប្តូរក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ប្រភពទំនិញក៏ដោយ ពន្ធដែលបានស្នើឡើងនឹងមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងទៅលើអ្នកប្រើប្រាស់អាមេរិកដែលទិញនូវផលិតផលទាំងនេះ” ។ “យើងរកឃើញថាការចំណាយបន្ថែមដែលទាក់ទងនឹងពន្ធដែលបានស្នើឡើងទាំងនេះនឹងមានទំហំធំពេកសម្រាប់អ្នកលក់រាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនៅពេលដែលអ្នកប្រើប្រាស់ទិញបន្ត វានឹងធ្វើឱ្យតម្លៃកាន់តែខ្ពស់ជាងលើសពីសម្ថភាពរបស់អ្នកទិញ”។ អ្នកវិភាគនិយាយថា ការដំឡើងពន្ធនឹងមិនជួយអ្វីដល់ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់អាមេរិកនោះទេ។ លោក Jay Foreman នាយកប្រតិបត្តិផ្នែករចនានៃក្រុមហ៊ុន Basic Fun បាននិយាយថា “យើងមិនអាចចាប់ផ្តើមបង្កើតតុក្កតា Barbie និងរថយន្ត Tonka និង Care Bears នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ” ។ “មិនមែនត្រឹមតែមួយយប់ មិនមែនក្នុងរយៈពេល ១២ ខែទៀត ហើយនិយាយដោយត្រង់ទៅ គឺមិនអាចទៅរួច”។",កម្ពុជាអាចទទួលបានផលច្រើនប្រសិនបើលោក Donald Trump ឈ្នះការបោះឆ្នោត និងដំឡើងពន្ធគយលើទំនិញចិន។ ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកកំពុងផ្លាស់ប្តូរផលិតកម្មពីចិនមកកម្ពុជា និងប្រទេសដទៃដែលមានថ្លៃដើមទាប ដូចជា វៀតណាម។ លោក Trump គ្រោងដំឡើងពន្ធលើផលិតផលចិន ៦០% ឬច្រើនជាងនេះ។ ការប្រតិបត្តិការ​នេះមានអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនចិនវិនិយោគ និងនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអាមេរិក និងអឺរ៉ុប។ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណា ពន្ធដែលលោក Trump បានគំរាមអាចមានផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ដោយបង្កើនការចំណាយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់។ "កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកស្រី ជា សិរី ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានជំរុញឱ្យម្ចាស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ទទួលយកបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីពង្រីកលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងទីផ្សាររបស់ពួកគេ។ ក្នុងឱកាសចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិភាក្សាស្តីពី “កិច្ចគាំពារឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ច៖ ការជំរុញកំណើនសហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមជាសកល តាមរយៈនវានុវត្តន៍ឌីជីថល” ក្នុងពិព័រណ៌បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុសិង្ហបុរី (Singapore Fintech Festival) នៅប្រទេសសិង្ហបុរី នាថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ លោកស្រី ជា សិរី បានលើកឡើងពីវឌ្ឍនភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងសសរស្តម្ភនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន។ លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្ទាប់ពីវិបត្តិ Covid-19។ លោកស្រីក៏បានលើកឡើងពីកត្តាប្រឈមដែល SMEs បាននិងកំពុងជួបប្រទះ ដូចជាលទ្ធភាពមានកម្រិតក្នុងការទទួលបានហិរញ្ញប្បទាន និងសម្ពាធប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងក្នុងការពង្រីកប្រតិបត្តិការ ស្របពេលកំណើននៃវិស័យទេសចរណ៍នៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ លោកស្រីក៏បានបង្ហាញពីគំនិតផ្តួចផ្តើមនានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍវិស័យ SMEs ដូចជាការលើកកម្ពស់បរិយាកាសធុរកិច្ច ការបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញប្បទាន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អប្រសើរក្នុងការអភិវឌ្ឍនិងតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទូទាត់កម្ពុជា ជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ លោកស្រីបានសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គមរបស់លោកស្រីថា សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមនៅក្នុងទីផ្សារជាច្រើនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែក៏ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្រដៀងគ្នាដែរ ដូចជា កង្វះលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ ទីផ្សារ និងការស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍ (R&D) លោកស្រីបានកត់សម្គាល់ថា “ខ្ញុំជឿថាឌីជីថលូបនីយកម្មអាចដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះបាន ប៉ុន្តែសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមត្រូវត្រៀមខ្លួនដើម្បីទទួលយកឌីជីថលូបនីយកម្ម ដែលជាបញ្ហាប្រឈមផ្ទាល់មួយផ្សេងទៀត”។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា “អក្ខរកម្មឌីជីថលមានកម្រិត ហើយត្រូវការកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសម្របសម្រួលពីគ្រប់ភាគី រួមទាំងវិស័យរដ្ឋ និងឯកជន ដើម្បីលើកកម្ពស់អក្ខរកម្មឌីជីថល។ ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងឌីជីថលប្រកបដោយនិរន្តរភាព គួរតែត្រូវបានដាក់បញ្ជូលនៅក្នុងកម្មវិធីអប់រំទូទៅ និងជាផ្នែកមួយនៃបំណិនចាំបាច់នៃជីវិត” ។ លោក Pat Patel នាយកប្រតិបត្តិនៃបណ្តាញហិរញ្ញវត្ថុ និងបច្ចេកវិទ្យាសកល (GFTN) លោក Douglas Feagin ប្រធានក្រុមហ៊ុន Ant International និងជាអនុប្រធានជាន់ខ្ពស់នៃក្រុមហ៊ុន Ant Group លោក Mahendra Nerurkar អនុប្រធានផ្នែកទូទាត់សម្រាប់ទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើននៅ Amazon លោក Martha Sazon ប្រធាន និងជានាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន GCash និងលោកស្រី Paula Ingabire រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង និងនវានុវត្តន៍នៃសាធារណៈរដ្ឋរវ៉ាន់ដា ក៏ត្រូវបានអញ្ជើញជាវាគ្មិននៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះផងដែរ។ បន្ទាប់មក លោកស្រី ជា សិរី បានបន្តទៅទស្សនាស្តង់ជាច្រើនដែលជាដៃគូសក្តានុពលរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា រួមទាំង Paytm ដែលជាប្រព័ន្ធទូទាត់ឌីជីថលដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា និង Tencent ដើម្បីស្វែងយល់ពីបច្ចេកវិទ្យាទូទាត់ថ្មី។","លោកស្រី ជា សិរី បានជំរុញឱ្យសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) ក្នុងកម្ពុជា ទទួលយកបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីពង្រីកការទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងទីផ្សារ។ នៅក្នុងពិភាក្សា ""ការជំរុញកំណើន SMEs តាមរយៈនវានុវត្តន៍ឌីជីថល"" នៅសិង្ហបុរី លោកស្រីបានលើកឡើងពីការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងការកំណត់នៃ SMEs ដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងការលំបាកក្នុងការទទួលបានហិរញ្ញប្បទាន និងការប្រកួតប្រជែង។ លោកស្រីបានផ្តល់ជំនួយដល់ SMEs ដោយជំរុញការទទួលយកបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ហើយការអប់រំផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងឌីជីថលគួរត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីអប់រំទូទៅ។" "កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន អាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ (NBFSA) ក្រុមការងារផ្នែកឯកជន និងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានសហការគ្នារៀបចំសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ស្តីពីផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍបច្ចេកទេសវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ (Fintech) សម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារពីឆ្នាំ២០២៤ដល់ឆ្នាំ២០២៨។ សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះ ធ្វើឡើងក្រោមវត្តមានលោក ម៉ី វ៉ាន់ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមការងារផ្នែកឯកជន និងលោក គិត ម៉េង ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងជាប្រធានសម្របសម្រួលក្រុមការងារទាំង១៦ផ្នែកឯកជន និងតំណាងមកពី ADB ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១ ដែលមានស្នូលនៃយុទ្ធសាស្ត្រ “ការកែទម្រង់និងការពង្រឹងអភិបាលកិច្ច” ដើម្បីកសាងមូលដ្ឋានគ្រឹះឆ្ពោះទៅ សម្រេចចក្ខុវិស័យកម្ពុជាឆ្នាំ២០៥០ ដោយបានបញ្ចូល “ការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ” ជាមុំទី៥នៃ បញ្ចកោណទី៥ “ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមឌីជីថល” ដែលមានគោលដៅជាយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា២០២៣-២០២៨។ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងគោលនយោបាយនេះ អាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ (អ.ស.ហ.) បានរៀបចំសេចក្តីព្រាងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ អភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ២០២៤-២០២៨។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ អាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ ក្នុងការជំរុញនុវានុវត្តន៍ និងបរិវត្តកម្មឌីជីថលនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មបានអោយដឹងទៀតថាក្នុងគោលបំណង សិក្ខាសាលានេះ គឺដើម្បីប្រមូលធាតុចូលបន្ថែមពីគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធ សំដៅធ្វើឱ្យសេចក្តីព្រាងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រនេះកាន់តែមានលក្ខណៈពេញលេញនិងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងអាច អនុវត្តបានដោយគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធ។",កាលពីសប្តាហ៍មុន អាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ (NBFSA) និងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានរៀបចំសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់អំពីផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ (Fintech) សម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ នៅឆ្នាំ ២០២៤-២០២៨។ សិក្ខាសាលានេះមកក្នុងន័យបញ្ជាក់ពីយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ដែលបានបញ្ចូលការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុជាគោលបំណងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ នេះជាគម្រោងដើម្បីជំរុញបរិវត្តកម្មឌីជីថល និងនូវានុវត្តន៍ក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ។ "កាលពីថ្ងៃសុក្រ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េ (KOICA) បានពិភាក្សាអំពីផែនការ បង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជសញ្ញាជាតិ និងម៉ាកយីហោ ក្នុងគោលបំណងផ្តល់អំណាចដល់កម្ពុជាតាមរយៈការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធអេកូឌីជីថលប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ កិច្ចប្រជុំនេះធ្វើឡើងនៅទីស្តីការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មរវាងលោក អ៊ុក ប្រជា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងលោកស្រី Choi Moon Jung នាយិកាទីភ្នាក់ងារ KOICA។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េកំពុងបោះជំហាន ឆ្ពោះទៅរកការជំរុញរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលរបស់កម្ពុជា តាមរយៈកិច្ចពិភាក្សាលើគម្រោង «ជំរុញការលើកកម្ពស់ម៉ាកពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជានាពេលអនាគត៖ គន្លឹះនៃការឈានទៅរកការកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះម៉ាក ពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាតាមរយៈដំណោះស្រាយឌីជីថលឈានមុខ» ។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹងថា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ថ្ងៃទី២២ខែវិច្ឆិកា ក្រុមអ្នកជំនាញកូរ៉េនឹងធ្វើការសិក្សាជាបឋម ដើម្បីវាយតម្លៃលទ្ធភាពរបស់គម្រោង និងបង្កើតផែនការអនុវត្តដ៏ទូលំទូលាយសម្រាប់គម្រោងមួយនេះ។ លោកស្រី Jung បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីធានាបាននូវភាពជោគជ័យរបស់គម្រោង។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ គឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយឆ្ពោះទៅរកការពង្រឹងភាពធន់នឹងសេដ្ឋកិច្ច និងការបង្កើតថ្មីរបស់កម្ពុជា ដោយត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់អនាគតដ៏ភ្លឺស្វាង និងអំណាចឌីជីថលនាពេលអនាគត។ ក្នុងជំនួបនោះ អ៊ុក ប្រជា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានថ្លែងអំណរគុណដល់ភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េចំពោះគម្រោងចុះសិក្សាជាបឋមលើសំណើគម្រោងរបស់នាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា នៃអគ្គនាយកដ្ឋានសេវាពាណិជ្ជកម្ម នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ លោកបានបន្តថា គម្រោងនេះនឹងចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធកម្មសិទ្ធិបញ្ញាកម្ពុជា តាមរយៈការបញ្ចូលការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) ការធ្វើសមាហរណកម្មទិន្នន័យម៉ាក ការវិភាគទិន្នន័យម៉ាក និងការផ្តល់ប្រឹក្សាយោបល់សម្រាប់សេវាចុះបញ្ជីម៉ាក ជំរុញការចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញកម្ពុជា ការលើកកម្ពស់កិច្ចការពារនិងការអនុវត្តសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងការកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះម៉ាកនៃផលិតផលកម្ពុជាលើទីផ្សារជាតិ និងអន្តរជាតិ។",កាលពីថ្ងៃសុក្រ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និង KOICA បានពិភាក្សាអំពីផែនការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជសញ្ញាជាតិ និងម៉ាកយីហោ ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធអេកូឌីជីថលប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់កម្ពុជា។ កិច្ចការនេះមានគោលបំណងពង្រឹងម៉ាកពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) ដើម្បីលើកកម្ពស់ការចុះបញ្ជីម៉ាក និងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ "ក្រសួងទេសចរណ៍ សហការជាមួយស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា និងផ្នែកឯកជន នឹងរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍កម្ពុជា-ចិន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៦-៨ ខែធ្នូ នៅខេត្តសៀមរាប។ យោងតាមសេចក្តីជូនដំណឹងដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសុក្របានអោយដឹងថា «ពិព័រណ៍ទេសចរណ៍កម្ពុជា-ចិនមានគោលបំណងជំរុញបន្ថែមទៀតនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជននិងប្រជាជនកម្ពុជា-ចិនឆ្នាំ២០២៤ និងយុទ្ធនាការទស្សនាសៀមរាបឆ្នាំ២០២៤»។ ពិព័រណ៍ទេសចរណ៍នេះ នឹងមានការចូលរួមពីប្រតិបត្តិករទេសចរណ៍ជាអ្នកទិញចិន ៥០ក្រុមហ៊ុន អ្នកលក់ចិនចំនួន៥០ក្រុមហ៊ុន និងអ្នកលក់កម្ពុជាចំនួន ១០០ក្រុមហ៊ុន ព្រមទាំងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា និងចិនចំនួន ៥០ស្ថាប័នផងដែរ។ ក្រសួងទេសចរណ៍បានបន្ថែមថា ពិព័រណ៍នេះនឹងបង្ហាញពីសកម្មភាពសំខាន់ៗដូចជា សិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍កម្ពុជា ការផ្គូផ្គងអាជីវកម្ម កម្មវិធីទស្សនកិច្ចគោលដៅទេសចរណ៍មុន និងក្រោយពិព័រណ៍ និងកម្មវិធីផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។ ក្រសួងក៏បានអំពាវនាវដល់សមាគមទេសចរណ៍ ប្រតិបត្តិករទេសចរណ៍ ផ្នែករដ្ឋ-ឯកជន ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយជាតិ និងអន្តរជាតិ និងសាធារណជនទូទៅឱ្យចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍ទេសចរណ៍នេះ។ លោក Wang Wenbin ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា បានបង្ហោះនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថា “យើងនឹងសហកាជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទេសចរណ៍ និងជំរុញការផ្លាស់ប្តូររវាងប្រជាជន និងប្រជាជន”។ លោក តុប សុភ័ក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងទេសចរណ៍ បានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីខែមុនថា នៅឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាបានស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរចិនចំនួន ៥៤០,០០០ នាក់ ហើយតួលេខនេះបានកើនឡើងដល់ត្រឹមតែប្រមាណជាង ៦០ ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះក្នុងរយៈពេល ៩ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ភ្ញៀវទេសចរចិននឹងត្រឡប់មកវិញក្នុងចំនួនច្រើន ជាពិសេសនៅចុងឆ្នាំ២០២៤។ លោកចាត់ទុកឆ្នាំនេះជាការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន និងលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរកម្ពុជា-ចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយគោលដៅទេសចរណ៍ សក្តានុពល និងការផ្តល់ជូនវប្បធម៌របសកម្ពុជា សំដៅទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិនកាន់តែច្រើន។",ក្រសួងទេសចរណ៍ កម្ពុជា សហការជាមួយស្ថានទូតចិន និងផ្នែកឯកជន រៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍កម្ពុជា-ចិន នឹងមាននៅខេត្តសៀមរាបពីថ្ងៃទី ៦-៨ ខែកុម្ភៈ ២០២៤។ ពិព័រណ៍នេះគោលបំណងជំរុញទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជនកម្ពុជា-ចិន និងផ្តល់ឱកាសដល់ប្រតិបត្តិករទេសចរណ៍ ៥០ក្រុមហ៊ុនពីចិន និង ១០០ក្រុមហ៊ុនពីកម្ពុជា។ កិច្ចប្រជុំនឹងមានសិក្ខាសាលា និងកម្មវិធីផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ ដើម្បីលើកកម្ពស់សក្តានុពលទេសចរណ៍ និងវប្បធម៌របស់កម្ពុជា។ "រដ្ឋាភិបាលគ្រោងខ្ចីប្រាក់ចំនួន ២.៦ ពាន់លានដុល្លារពីដៃគូអភិវឌ្ឍនានាក្នុងឆ្នាំ២០២៥ សម្រាប់ផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គម្រោងវិនិយោគសាធារណៈ ជាពិសេសដើម្បីគាំទ្រដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាពរយៈពេលវែង និងបង្កើនផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច នេះបើយោងតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២៥។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានអោយដឹងថា សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៥ រដ្ឋាភិបាលនឹងខ្ចីពីដៃគូអភិវឌ្ឍក្នុងកម្រិត២ ប៊ីលាន អេសដេអ៊ែរ ស្មើនឹងប្រមាណ ២.៦ ពាន់លានដុល្លារ។ ការខ្ចីប្រាក់នៅកម្រិតខាងលើត្រូវមានលក្ខណៈកម្ចីសម្បទានដែលត្រូវសងមកវិញជាមួយការប្រាក់អនុគ្រោះ។ ក្នុងលក្ខខណ្ឌនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុជាអ្នកមានសិទ្ធិស្របច្បាប់តែមួយគត់តាមការប្រទានសិទ្ធិជាលាយលក្ខណ៍អក្សររបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ក្នុងការចុះហត្ថលេខាលើការខ្ចីប្រាក់កម្ចីសម្រាប់ហិរញ្ញប្បទានគម្រោងវិនិយោគសាធារណៈ។ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងរបាយការណ៍អំពីស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈរបស់កម្ពុជាគិតត្រឹមចុងត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ ២០២៤ ថា ស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជានៅតែត្រូវបានវាយតម្លៃថាអាចគ្រប់គ្រងបាន នៅតែមានចីរភាព និង ហានិភ័យទាប បើទោះជាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារងផលប៉ះពាល់ដោយវិបត្តិ Covid-19 និងកត្តាខាងក្រៅផ្សេងទៀតក៏ដោយ។ លោកបានបន្ថែមថា ចីរភាពនៃបំណុលសាធារណៈនេះ គឺដោយសារកម្ពុជាមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈដ៏រឹងមាំ ដែលរួមមាន ១) ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ ២) គោលនយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ និងនីតិវិធីគ្រប់គ្រងគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃប្រតិបត្តិការ ៣) សមត្ថភាពស្ថាប័ន និងធនធានមនុស្សគ្រប់គ្រាន់ និង ៤) ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា សម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការ និងរក្សាទុកទិន្នន័យជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការវិភាគ និងការត្រួតពិនិត្យហានិភ័យបំណុល។ល។ ជាក់ស្តែង រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ និងប្រយ័ត្នប្រយែងនូវវិធានការយុទ្ធសាស្ត្រដែលមានចែងក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈ ជាពិសេសគោលការណ៍សំខាន់ៗចំនួន៥ ដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវប្រសិទ្ធភាពនៃការគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈ និងការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ រួមមាន ១) ការខ្ចីប្រាក់ក្នុង ចំនួនសមហេតុផលដែលស្របទៅនឹងស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ ដែលសេដ្ឋកិច្ចអាចទប់ទល់បាន ២) ខ្ចីតែកម្ចីដែលមានកម្រិតសម្បទាន ឬលក្ខខណ្ឌអំណោយផល ៣) ខ្ចីសម្រាប់តែវិស័យអាទិភាព ដើម្បីទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យដើម្បីបង្កើនផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច ឬផលិតភាពផលិតកម្ម ៤) ប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីប្រកបដោយតម្លាភាព គណនេយ្យភាព ប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធភាពអោយបានអតិបរមា និង ៥) ប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីសម្រាប់គម្រោងវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ ដែលត្រូវតែមានស្តង់ដារ និងគុណភាពខ្ពស់ ស្របតាមគោលការណ៍នៃការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ ក៏ដូចជាឆ្លើយតបទៅនឹង តម្រូវការនៃការអភិវឌ្ឍជាតិក្នុងដំណាក់កាលថ្មី ជាពិសេសធានាបាននូវនិរន្តរភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម បរិស្ថាន និងភាពធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លោកបានលើកឡើងទៀតថា “ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ទាំង៥ខាងលើ ការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធថ្មីនឹងបង្កើនសមត្ថភាពខ្ចីរបស់កម្ពុជា ដែលអាចឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលបង្កើនការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានកម្ចីបន្ថែមទៀត ដើម្បីបំពេញតម្រូវការនៃការវិនិយោគសាធារណៈក្នុងវិស័យអាទិភាព ដើម្បីរួមចំណែកដល់ល្បឿននៃការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការប្រកួតប្រជែង ដែលជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការរក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ប្រកបដោយចីរភាពនិងមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានដើម្បីសម្រេចបានចក្ខុវិស័យកម្ពុជាឆ្នាំ២០៣០និង២០៥០»។ គិតត្រឹមចុងត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០២៤ រួមទាំងបំណុលចាស់ កម្ពុជាមានសន្និធិបំណុលសាធារណៈសរុបចំនួន ១១.២៧ ពាន់លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះ ៩៩ភាគរយ ត្រូវនឹងប្រមាណ ១១ ពាន់លានដុល្លារ ជាបំណុលសាធារណៈក្រៅប្រទេស (ក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគីប្រមាណ ៦៣ភាគរយ និងក្របខ័ណ្ឌពហុភាគីប្រមាណ ៣៧ភាគរយ) និង ១ភាគរយ ត្រូវនឹងប្រមាណ ១១៣ លានដុល្លារ ជាបំណុលសាធារណៈក្នុងប្រទេស។ សមាសភាគបំណុលសាធារណៈទាំងនេះ រួមមាន ៤៦ភាគរយ ជាដុល្លារអាមេរិក ១៩ភាគរយ ជាអេសដេអ៊ែរ ១១ភាគរយ ជាយ័នចិន ១១ភាគរយ ជាយេនជប៉ុន ៧ភាគរយ ជាអឺរ៉ូ និង ៦ភាគរយ ទៀត ជារូបិយវត្ថុជាតិ និងរូបិយប័ណ្ណផ្សេងៗ។ នៅក្នុងត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាលបានចុះហត្ថលេខាលើប្រាក់កម្ចីថ្មីជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍនានា ក្នុងចំនយន១៨១.៧២ លានដុល្លារស្មើនឹង ១៣៧.៥៧ លាន អេសដេអ៊ែរ។ សរុបមក ប្រាក់កម្ចីថ្មីសរុបដែលបានចុះហត្ថលេខាជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍនានាក្នុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ ២០២៤ មានចំនួន ៣១៣.៧៨ លានដុល្លារ ស្មើនឹង ២៣៧.៥៥ លានអេសដេអ៊ែរ ដែលស្មើនឹង១៤ ភាគរយនៃពិដានដែលអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ (SDR ១.៧ ពាន់លាន)។ ក្នុងនោះ ៨៩ ភាគរយត្រូវបានចុះហត្ថលេខាជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍទ្វេភាគី និង ១១ ភាគរយជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍពហុភាគី។ ប្រាក់កម្ចីដែលបានចុះហត្ថលេខានៅក្នុងឆមាសទីមួយបានថយចុះ៦០ ភាគរយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។",រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្ចីប្រាក់ចំនួន ២.៦ ពាន់លានដុល្លារពីដៃគូអភិវឌ្ឍនានាក្នុងឆ្នាំ ២០២៥ សម្រាប់គម្រោងវិនិយោគសាធារណៈ ដែលគោលបំណងគឺសន្សំសេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើនផលិតភាព។ បំណុលសាធារណៈបច្ចុប្បន្ននៅត្រឹម ១១.២៧ ពាន់លានដុល្លារ មាន ៩៩% គឺជាបំណុលក្រៅប្រទេស។ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបានបង្ហាញពីស្ថានភាពគ្រប់គ្រងបំណុលដែលមានសុវត្ថិភាព និងមានគោលនយោបាយកម្រិតសមហេតុផលក្នុងការខ្ចីប្រាក់ ដើម្បីគាំទ្រកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឱ្យមានចីរភាព។ "របាយការណ៍របស់ក្រសួងទេសចរណ៍បានបង្ហាញកាលពីម្សិលមិញថា កម្ពុជាបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចំនួន ៤.៨ លាននាក់នៅក្នុងត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំនេះ កើនឡើង២២ ភាគរយធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ របាយការណ៍បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសថៃគឺជាទីផ្សារកំពូលសម្រាប់ការមកដល់នៃភ្ញៀវទេសចរបរទេសនៅកម្ពុជាពីខែមករាដល់ខែកញ្ញាដោយមានភ្ញៀវទេសចរចំនួន ១.៥២ លាននាក់ ធ្លាក់ចុះ១៤ ភាគរយ។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ភ្ញៀវទេសចរវៀតណាមចំនួន ៩៧៣,៤០៧ នាក់ និងជនជាតិចិនចំនួន ៦០៧,៥៤២ នាក់បានធ្វើដំណើរមកកម្ពុជាក្នុងអំឡុងពេល៣ ត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំនេះ កើនឡើង៣៣ ភាគរយ និង ៤៩,៨ ភាគរយរៀងគ្នា។ ភ្ញៀវបរទេសចំនួន ១.៧ លាននាក់ ឬប្រហែល ៣៥.5៥ភាគរយនៃចំនួនអ្នកទេសចរបរទេសសរុបបានធ្វើដំណើរមកកម្ពុជាតាមផ្លូវអាកាសកើនឡើង ២៧ ភាគរយធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹងទៀតថា ចំនួនអ្នកទេសចរសេសសល់បានមកដល់តាមច្រកព្រំដែនគោក និងផ្លូវទឹក ។ លោក តុប សុភ័ក រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងទេសចរណ៍ មានប្រសាសន៍ថា តួលេខនេះបង្ហាញថា វិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាកំពុងងើបឡើងវិញ ទោះបីជាមិនទាន់ឈានដល់កម្រិតមុនពេលមានវិបត្តិ Covid-19 ក៏ដោយ។ លោកបាននិយាយទៅកាន់កាសែតខ្មែរថាមស៍ថា “ក្រសួងទេសចរណ៍កំពុងខិតខំប្រឹងប្រែង ដោយមានការគាំទ្រពីភាគីពាក់ព័ន្ធ និងវិស័យឯកជន ដើម្បីជំរុញការមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា”។ និន្នាការវិជ្ជមានគឺស្របទៅនឹងគោលបំណងរបស់កម្ពុជាក្នុងការទទួលបានចំនួនភ្ញៀវទេសចរអោយច្រើនលើសពីពេលមុនមានជំងឺរាតត្បាត។ ក្រសួងបានព្យាករថាការមកដល់របស់ភ្ញៀវទេសចរបរទេសនឹងមានចំនួន ៧ លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០២៥ ដែលលើសពី ៦,៦ លាននាក់ដែលបានកត់ត្រាក្នុងឆ្នាំ ២០១៩។ ជាមួយគ្នានេះ របាយការណ៍របស់ក្រសួងបានបង្ហាញថា ទេសចរណ៍ក្រៅប្រទេសរបស់កម្ពុជាក៏បានកើនឡើង ៣,២ ភាគរយដល់ ១,៣៦ លាននាក់ក្នុងអំឡុងខែមករាដល់ខែកញ្ញាឆ្នាំនេះ។ កម្ពុជាមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញដោយសារតំបន់បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោកដូចជា ឧទ្យានបុរាណ អង្គរក្នុងខេត្តសៀមរាប ប្រាសាទព្រះវិហារ និងប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និងតំបន់បុរាណសំបូរព្រៃគុកក្នុងខេត្តកំពង់ធំ។ ក្រៅពីនេះ កម្ពុជាមានឆ្នេរសមុទ្រប្រវែង ៤៥០ គីឡូម៉ែត្រ លាតសន្ធឹងលើខេត្តភាគនិរតីចំនួន ៤ គឺ ព្រះសីហនុ កំពត កែប និងកោះកុង។ នៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានអោយដឹងថា វិស័យទេសចរណ៍គឺជាកត្តាជំរុញដ៏សំខាន់មួយនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនៅឆ្នាំ២០២៤។ កាលពីឆ្នាំមុន កម្ពុជាទទួលបានភ្ញៀវទេសចរបរទេសចំនួន ៥.៤៥ លាននាក់ ដោយទទួលបានចំណូលសរុបចំនួន ៣.០៨ ពាន់លានដុល្លារ នេះបើយោងតាមក្រសួងទេសចរណ៍។","នៅក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ ២០២៤, កម្ពុជាបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរបរទេសចំនួន ៤.៨ លាននាក់ កើនឡើង ២២% ប្រហែលជាទៅនឹងឆ្នាំមុន។ ប្រទេសថៃជាទីផ្សារកំពូលក្នុងការមកដល់ភ្ញៀវទេសចរ។ វៀតណាម និងចិនបាននាំអ្នកទេសចរមកកម្ពុជាកើនឡើង ៣៣% និង ៤៩.៨%។ ភ្ញៀវ ១.៧ លាននាក់បានធ្វើដំណើរមកតាមផ្លូវអាកាស កើនឡើង ២៧%។ វិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាកំពុងមានសកម្មភាពពេញលេញ ទោះបីមានវិបត្តិ Covid-19។ ក្រសួងទេសចរណ៍ព្យាករថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរប្រទេសចំនួន ៧ លាននាក់នឹងមកដល់នៅឆ្នាំ ២០២៥។" "","កម្ពុជា បានប្រារព្ធទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិលើកទី ៧១ នៅវិមានឯករាជ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីរំលឹកការទទួលបានសិទ្ធិអ независភាពពីអាណានិគមបារាំងនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៥៣។ ពិធីនេះមានការចូលរួមពីព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី និងមនុស្សសំខាន់ៗក្នុងរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រ បានចូលរួមដាក់ផ្កា និងប្រទានភ្លើងជ័យក្នុងពិធីដែលមានការចូលរួមពីសិស្ស និស្សិត និងពលរដ្ឋ។ ពិធីនេះក៏បានរំលឹកអំពីការបង្កើតសាមគ្គីជាតិ និងការទាមទារឯករាជ្យ ដោយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ។ ក្រោយពីស្វាគមន៍ឯករាជ្យ កម្ពុជា បានបន្តប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យរៀងរាល់ឆ្នាំ។ អ្នកស្រី អ៊ុន សា មាន និងកញ្ញា ហេង ស្រីម៉ាប់ បានបង្ហាញអារម្មណ៍ថាផ្តល់តម្លៃសម្រាប់ការប្រារព្ធទិវានេះ និងការរីកចម្រើនប្រទេសកម្ពុជា។ " "ប្រទេស​កម្ពុជា​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​បាន​ប្រារព្ធ​ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​លើក​ទី៧១ នៅ​វិមានឯករាជ្យ ដើម្បី​រំលឹក​ដល់​ថ្ងៃជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​កម្ពុជា​ដណ្ដើមបាន​សិទ្ធិ​សេរីភាព​និង​ភាពជា​ម្ចាស់​ប្រទេស​ពី​អាណានិគម​បារាំង​មកវិញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ក្រោម​ព្រះរាជ​បូជនីយកិច្ច​ដឹកនាំ​ដ៏​ក្លៀវក្លា​របស់​ព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតា​ឯករាជ្យ​ជាតិខ្មែរ។ ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​ប្រារព្ធ​ធ​្វើឡើង​​ក្រោម​ព្រះរាជាធិបតីភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី និង​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ស្ថាប័នកំពូលៗ​របស់​កម្ពុជា ដូចជា​លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ឃួន សុ​ដា​រី ប្រធានរដ្ឋសភា លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត ព្រមទាំង​តំណាង​អង្គទូត​បរទេស មន្ត្រីរាជការ កង​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ យុវជន សិស្ស​និស្សិត និង​ពលរដ្ឋ​ចូល​រួម​អបអរសាទរ​យ៉ាងច្រើន​កុះករ​នៅ​វិមាន​ឯករាជ្យ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី បាន​យាង​ដោយ​ក្បួន​រថយន្ត​ពី​ព្រះបរមរាជវាំង​ឆ្ពោះទៅកាន់​វិមានឯករាជ្យ ដើម្បី​ដាក់​កម្រងផ្កា​និង​ប្រទាន​ភ្លើង​ជ័យ​ដោយមាន​វត្តមាន​សម្ដេច​សង្ឃរាជ​និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ស្ថាប័នកំពូលៗរបស់​ជាតិ​ថ្វាយ​ព្រះរាជដំណើរ​ព្រះអង្គ។ សិស្ស​និស្សិត យុវជន ព្រមទាំង​ពលរដ្ឋ​កាន់​ព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍​ព្រះមហាក្សត្រ ទង់ជាតិ ទង់សាសនា ទង់​ព្រះមហាក្សត្រ​នៅ​សងខាង​ផ្លូវ ដើម្បី​អបអរសាទរ​ព្រះរាជដំណើរ​ព្រះអង្គ​ផងដែរ។ ក្នុងឱកាស​នោះ ក៏​មាន​ការ​បង្ហោះ​ប៉េងប៉ោង​និង​ប្រលែង​ព្រាប​ជា​និមិត្ត​ឯករាជ្យ​និង​សេរីភាព​សម្រាប់​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ហើយ​ពិធី​នោះ​ក៏មាន​ការអុជ​កាំ​ជ្រូច​អបអរសាទរ​ពេល​យប់​ផងដែរ។ ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​លើក​ទី៧១ ​ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី មិនមាន​ព្រះរាជ​សន្ទរកថា​ដូច​កាលពី​ឆ្នាំមុន​ទេ។ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​បាន​បង្ហោះ​សា​រ​លើ​បណ្ដាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ថា លោក​បាន​ដង្ហែ​ព្រះមហាក្សត្រ​ក្នុង​ពិធី​ប្រារព្ធ​ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ៩វិច្ឆិកា​នៅ​វិមានឯករាជ្យ។ លោក​បាន​ថ្លែងថា៖ «ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​៩វិច្ឆិកា​បាន​រំលឹក​ដល់​ប្រជាជន​អំពី​ព្រះរាជ​បេសកកម្ម​ដើម្បី​ជាតិ​មាតុភូមិ​និង​ប្រជារាស្ត្រ​ខ្មែរ​របស់​ព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបិតា​ឯករាជ្យ​ជាតិ ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ ដែល​ព្រះអង្គ​បាន​លះបង់​ព្រះកាយពល​និង​ព្រះ​បញ្ញាញាណ​យ៉ាង​ក្លៀវក្លា​បំផុត​ធ្វើ​ការ​តស៊ូ​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​ព្រះរាជ​បូជណីយកិច្ច ដើម្បី​ទាមទារ​ឯករាជ្យ​ដ៏​ពិតប្រាកដ​នៅ​កម្ពុជា»។ បន្ទាប់​ពី​ការ​ដាក់​អាណានិគម​របស់​បារាំង​រយៈពេល​៩០ឆ្នាំ ប្រទេស​កម្ពុជា​បានទទួល​ឯករាជ្យ​ពេញ​បរិបូរ​ណ៌​ពី​អាណានិគម​របស់​បារាំង​នៅ​ថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ក្រោម​ព្រះរាជ​បូជនីយកិច្ច​របស់​ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ហើយ​ប្រជារាស្ត្រ​កម្ពុជា​គ្រប់​ភូមិឋាន​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​ចលនា​ជីវពល​នារីក្លាហាន​ជាមួយ​ព្រះអង្គ។ នេះ​បង្ហាញ​ពី​ចលនា​មហា​សាមគ្គី​ជាតិ។ ពេល​បានទទួល​ឯករាជ្យ ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ​បាន​សរសេរ​លិខិតផ្លូវការ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ដោយ​អះអាងថា ចាប់ពី​ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣តទៅ កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​ឯករាជ្យ​មួយ​ដែល​មិន​ស្ថិតនៅក្រោម​អាណានិគម​របស់​ប្រទេស​ណាមួយ​នោះឡើយ។ កម្ពុជា​នឹង​ស្រឡាញ់​រាប់អាន​បារាំង​ក្នុងឋានៈ​ជា​ប្រទេស​ឯករាជ្យ​ដូចគ្នា។ ក្រោយពី​បានទទួល​ឯករាជ្យ កម្ពុជា​តែងតែ​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​ឯ​រាជ្យ​ឡើង​យ៉ាង​អធិកអធម​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ ក្រោម​ព្រះរាជាធិបតីភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ និង​វត្តមាន​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា នាហ្មឺន​សព្វ​មុខមន្ត្រី ព្រមទាំង​មហាជន​យ៉ាងច្រើន​កុះករ ដើម្បី​ដាក់​កម្រងផ្កា​នៅ​វិមានឯករាជ្យ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ អ្នកស្រី អ៊ុន សា​មាន អាយុប្រមាណ៧០ឆ្នាំ ជា​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ភ្នំពេញ។ អ្នកស្រី​បាន​និយាយថា គាត់​ចាប់​កំណើត​ពី​ផ្ទៃ​ម្ដាយ​ចំពេល​ប្រទេស​កម្ពុជា​បានទទួល​ឯករាជ្យ​ជាតិ​ពី​អាណានិគម​បារាំង​ក្រោម​ព្រះរាជ​បូជនីយកិច្ច​របស់​ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ។ អ្នកស្រី​បន្ថែមថា លុះ​ពេល​គាត់​ធំ​ពេញវ័យ​ក្នុង​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រនិយម​ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​សម្ដេច​ឪ ហើយ​ប្រទេស​ជាតិ​ពេលនោះ​មានការ​រីកចម្រើន​ជាខ្លាំង​នៅ​គ្រប់​វិស័យ។ អ្នកស្រី​បាន​និយាយថា៖ «ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ជំនាន់​ខ្ញុំ​មាន​មនោសញ្ចេតនា​ចំពោះ​សម្ដេចឪ​ណាស់។ ព្រះ​អង្គជា​ព្រះមហាក្សត្រ​ដែលមាន​សន្តា​ន​ចិត្ត​ដ៏​ល្អ​ប្រពៃ ព្រោះ​ព្រះអង្គ​តែងតែ​បង្ហាញ​ពី​ព្រះទ័យ​ខ្វាយខ្វល់​ជាខ្លាំង​ចំពោះ​ប្រទេស​ជាតិ​និង​ប្រជានុរាស្ត្រ​តាមរយៈ​ការយាង​សួរសុខទុក្ខ»។ កញ្ញា ហេង ស្រី​ម៉ាប់ ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​រស់នៅ​ភ្នំពេញ​បាន​សម្ដែង​ចំណាប់អារម្មណ៍​ថា ដ្បិតតែ​ខ្លួនគេ​ជា​យុវជន​ក៏​ពិត​មែន ប៉ុន្តែ​ក៏​គួរតែ​ចំណាយពេល​ចូលរួម​អបអរសាទរ​ពិធី​រំលឹក​ខួប​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ដែរ ព្រោះ​ជា​ទិវា​បុណ្យជាតិ​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ធំធេង​សម្រាប់​ប្រទេស​និង​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរ។ កញ្ញា​យល់ថា ការទាមទារ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​ពិត​ជា​មាន​អត្ថន័យ​សម្រាប់​ប្រទេសនីមួយៗដែល​ត្រូវបាន​ប្រទេស​ដទៃ​ដាក់​អាណានិគម​លើ។ ការទាមទារ​ឯករាជ្យ មានន័យថា ការ​ទាមទារ​សិទ្ធិ សេរីភាព និង​ភាពជា​ម្ចាស់​ទឹកដី។ កញ្ញា​និយាយ​ថា៖ «ការ​សាមគ្គី​របស់​មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​សង្គម​របស់​យើង គឺ​ពិត​ជា​បាន​ផ្ដល់​សារៈប្រយោជន៍​ច្រើន​ក្នុង​ការ​ការពារ ការ​អភិវឌ្ឍ និង​លើក​តម្កើង​សង្គមជាតិ»៕","លោកស្រី ឃួន សុ ដារី ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា បាននិយាយថា មន្ត្រីការទូតគឺជាអ្នកតំណាងឱ្យជាតិ និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ មានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការពារគុណតម្លៃ និងគោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ជាតិ។ ការទូតមានសារៈសំខាន់ក្នុងការពារអត្តសញ្ញាណជាតិ និងការកែលម្អស្ថិរភាពនៃសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ លោកស្រីបានគាំទ្រនិងអបអរសាទរឯកអគ្គរាជទូតថ្មីៗ ៤ នាក់ និងអញ្ជើញឱ្យពួកគេធ្វើការជួយស្របតាមគោលបំណងជាតិ និងផ្តល់ការជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់នៅបរទេស។ លោកស្រីក៏បានណែនាំឱ្យពួកគេចូលរួមក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសផ្សេងៗ និងផ្តោតលើការផ្សព្វផ្សាយពីភាពវិជ្ជមាន និងអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងការទាក់ទាញវិនិយោគ និងទេសចរ។ នៅចុងបញ្ចប់ លោកស្រីបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ឯកអគ្គរាជទូតគួរត្រូវធ្វើការពិចារណារឿងប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងធ្វើការបញ្ជាក់ព័ត៌មានដល់ពិភពលោក ដើម្បីជួយឱ្យកម្ពុជា​មានភាពរីកចម្រើន និងពង្រីកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកាន់តែល្អប្រសើរឡើង៕" "លោកស្រី ឃួន សុ​ដា​រី ប្រធាន​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា បាន​ចាត់ទុក​មន្ត្រីការទូត គឺ​ជា​អ្នក​តំណាង​ឱ្យ​ជាតិ​ទាំងមូល​នៅលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ និង​ជា​អ្នក​ដែល​ឈរ​នៅ​សមរភូមិ​ជួរមុខ ដើម្បី​ការពារ​គុណ​តម្លៃ​របស់​ជាតិ និង​គោលបំណង​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ជាតិ។ ការចាត់ទុក​មន្ត្រីការទូត គឺជា​អ្នក​តំណាង​ឱ្យ​ជាតិ និង​ជា​អ្នក​ដែល​ឈរ​នៅ​សមរភូមិ​ជួរមុខ​ខាង​លើ​នេះ ធ្វើឡើង​ក្នុងជំនួប​សម្ដែង​ការគួរសម​រវាង​លោកស្រី ឃួន សុ​ដា​រី និង​លោក កុយ គួង ឯកអគ្គរាជទូត​ប្រចាំ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ម៉ិ​ក​ស៊ិក លោក ប្រាក់ ងួន​ហុង ឯកអគ្គរាជទូត​ប្រចាំ​ប្រេ​ស៊ី​ល លោកស្រី រត្ន ម៉ា​នី ឯកអគ្គរាជទូត​ប្រចាំ​ឥណ្ឌា បង់​ក្លា​ដេ​ស ស្រីលង្កា អុីរ៉ង់ នេ​ប៉ាល់ និង​ម៉ា​ល​ឌី​វ និង​លោក ឆេង ម៉ានិត ឯកអគ្គរាជទូត​ប្រចាំ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ។ លោកស្រី ឃួន សុ​ដា​រី បាន​អបអរសាទរ​និង​គាំទ្រ​ពេញទំហឹង​ចំពោះ​ឯកអគ្គរាជទូត​ទាំង​៤រូប ដែល​ត្រូវបាន​រដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផ្តល់​សេចក្តី​ទុក​ចិត្ត​តែងតាំង​ជា ឯកអគ្គរាជទូត​វិសាមញ្ញ និង​ពេញ​សមត្ថភាព​របស់​កម្ពុជា​ប្រចាំ​នៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​នានា​លើ​សកលលោក។ ប្រធានរដ្ឋសភា​បញ្ជាក់​ថា៖ «ជា​មន្ត្រីការ​ទូត គឺជា​អ្នក​តំណាងឱ្យ​ជាតិ​ទាំងមូល​នៅលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ និង​ជា​អ្នក​ដែល​ឈរ​នៅ​សមរភូមិ​ជួរមុខ ក្នុង​កិច្ចការពារ​គុណ​តម្លៃ​របស់​ជាតិ និង​គោលបំណង​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ជាតិ។ បេសកកម្ម​ការទូត ពិត​ជា​មាន​សារៈសំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់ បន្ថែម​ទៅលើ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ខាង​ក្នុង​ប្រទេស ដើម្បី​ការពារ និង​លើកកម្ពស់​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និង​ស្ថិរភាព​ជាតិ»។ លោក ឃួន សុ​ដា​រី មាន​ជំនឿថា ឯកអគ្គរាជ​ទូត​ទាំង​៤រូប ដែល​ពោរពេញ​ដោយ​សមត្ថភាព និង​បទពិសោធ​លើ​ការងារ​ការទូត​ខាងលើនេះ នឹង​បំពេញបេសកកម្ម​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​ប្រទេស​ជាតិ​សម្រេចបាន​នូវ​លទ្ធផល​ធំធេង។ ប្រធានរដ្ឋសភា​ណែនាំ​ថា ឯកអគ្គរាជទូត​ទាំង​អស់​ត្រូវ​គិតគូរ និង​តម្កល់​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ជាធំ និង​ចំពោះមុខ។ ត្រូវ​រក្សា ការពារ និង​លើក​គុណ​តម្លៃ​ជាតិ និង​កិត្យានុភាព​ជាតិ​ជានិច្ច។ ការពារ​ឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព បូរណភាព​ទឹកដី លើកកម្ពស់​កិត្យានុភាព​ជាតិ រូបភាព​វិជ្ជមាន ហើយ​ទប់ស្កាត់​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ ដែល​បំផ្លាញ​កេរ្ដិ៍ឈ្មោះ​របស់​កម្ពុជា។ លោកស្រី​ផ្ដល់​អនុសាសន៍​ថា៖ «ត្រូវ​មាន​ភាព​ឈ្លាសវៃ ប៉ិនប្រសប់ ក្នុង​ការ​ដឹកនាំ​ដោយ​ត្រូវធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ខិតខំ​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​មិត្តភាព សាមគ្គីភាព និង​សហប្រតិបត្តិការ​ទាំង​ក្របខណ្ឌ​ទ្វេភាគី និង​ពហុភាគី​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ថែមទៀត»។ លោកស្រី​ស្នើ​ដល់​ឯកអគ្គរាជទូត​ទាំង​អស់​ត្រូវ​ជំរុញ​ការផ្សព្វផ្សាយ​អំពី ភាព​វិជ្ជមាន​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឱ្យ​បាន​ទូលំទូលាយ សំដៅ​ទាក់ទាញ​អ្នកវិនិយោគ និង​អ្នកទេសចរ​មក​កម្ពុជា​ឱ្យបាន​កាន់តែច្រើន។ លោកស្រី​លើកទឹកចិត្ត​ឯកអគ្គរាជទូត​ខាង​លើ​យក​ចិត​្តទុក​ដាក់ ខ្វល់ខ្វាយ និង​ជួយ​សម្រប​សម្រួល​គាំទ្រ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ សិស្ស និស្សិត​ខ្មែរ​ដែល​កំពុងស្នាក់នៅ ធ្វើការ និង​រៀន​សូត្រ​នៅតាម​បណ្តា​ប្រទេស​នានា សំដៅ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​ពួកគេ​មាន​ភាពកក់​ក្តៅ​ស្រប​នឹង​សុភាសិត​ខ្មែរ​ពោល​ថា “នៅផ្ទះ​​ម្តាយ​ទីទៃ ទៅ​ព្រៃ​ម្តាយ​តែមួយ។ ប្រធានរ​ដ្ឋសភា បាន​ផ្តាំផ្ញើ​ឯកអគ្គរាជទូត​ជួយ​លើក​កម្ពស់​ទំនាក់ទំនង និង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រ​វាង​សភា​កម្ពុជា​ជាមួយ​សភា​នៃ​ប្រទេស​ដែល​ខ្លួន​កំពុង​បំពេញបេសកកម្ម​ឱ្យ​កាន់​តែ​សកម្ម និង​ជិត​ស្និទ្ធ​ថែមទៀត។ លោក កុយ គួ​ង ឯកអគ្គរាជទូត​ប​្រចាំ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ម៉ិ​ក​ស៊ិ​ក និង​ជា​តំណាង​ឯកអគ្គ​រាជផ្សេងៗទៀត​បាន​អរគុណ​លោកស្រី ឃួន សុ​ដា​រី ដែល​ចំណាយ​ពេលវេលា​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​ឯកអគ្គរាជទូត​នានា​ចូលជួប​ជម្រាបលា និង​ទទួល​អនុសាសន៍ល្អៗមុនពេល​ចេញ​បេសកកម្ម​ការទូត​ជូន​ជាតិ និង​ប្រជាពល​រដ្ឋ។ លោក​បេ្ត​ជ្ញា​ថា នឹង​ខិតខំ​បំពេញបេសកកម្ម​ឱ្យ​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ លើកកម្ពស់​កិត្យានុភាព​ជាតិ​នៅលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ។ ជាមួយគ្នានេះ​នឹង​ខិតខំ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​ការពិត​នៅ​កម្ពុជា​ដល់​អន្តរជាតិ ទាក់ទាញ​អ្នកទេសចរ អ្នក​វិនិយោគ​មក​កាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា ជាពិសេស​ផ្សារភ្ជាប់​សុខទុក្ខ​ជាមួយ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​រស់​នៅតាម​បណ្តា​ប្រទេស​នានា ដែល​ត្រូវបំពេញ​បេសកកម្ម​ការ​ទូត​ឱ្យបាន​ជិត​សិ្ន​ទ្ធ​និង​ការ ទទួលខុសត្រូវ​ខ្ពស់៕","មន្ត្រីអាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា បានរាយការណ៍ថា ទឹកប្រមូលបានជាង 60 លានម៉ែត្រត្រីគុណ នៅរដូវវស្សានេះ ត្រូវបានប្រមូលសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ក្នុងរដូវប្រាំងខាងមុខ។ ទឹកដែលប្រមូលបាននឹងគាំទ្រការអភិរក្សប្រាសាទ បរិស្ថាន និងវិស័យកសិកម្ម សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ជុំវិញប្រមាណ 7,000 ហិកតា។ លោក ភឿន សុឃីម ប្រធាននាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងទឹកបានអះអាងថា ការប្រមូលទឹកនៅតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ បានសម្រេចបាន 100% និងមានបរិមាណទឹកដូចឆ្នាំមុន។ ការងារគ្រប់គ្រងទឹកបានប្រសើរឡើងបន្ទាប់ពីការជួសជុលប្រព័ន្ធទឹកបុរាណចាប់ពីឆ្នាំ 2012 ដោយមិនបារម្ភពីការខ្វះខាតទឹក។ ទឹកនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការការពារ និងបរិស្ថានប្រាសាទ ដោយជួយរក្សាឧបករណ៍ស្ថាបត្យកម្ម និងដើមឈើ។ វាក៏ជួយទាក់ទាញទេសចរ និងបន្ថែមសោភណភាពនៅតំបន់ប្រាសាទ។" "មន្ត្រី​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា​បាន​អះអាងថា ទឹកភ្លៀង​ជាង៦០លាន​ម៉ែត្រត្រីគុណ ឬ​ម៉ែត្រ​គីប ត្រូវបាន​ប្រមូល​ទុក​នា​រដូវវស្សា​ឆ្នាំនេះ។ ទឹក​ដែល​ប្រមូល​បាន​ទាំង​នេះ​ត្រៀម​សម្រាប់​ការ​ប្រើប្រាស់​នា​រដូវប្រាំង​ខាងមុខ ក្នុងនោះ​រាប់ទាំង​ការងារ​អភិរក្ស​ប្រាសាទ បរិស្ថាន និង​វិស័យ​កសិកម្ម​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​ជុំវិញ​ប្រមាណ៧ពាន់​ហិកតា​ផងដែរ។ បង្ហាញ​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ផ្លូវការ​របស់​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា​ក្នុង​សប្ដាហ៍​នេះ លោក ភឿន សុ​ឃីម ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​ទឹក ព្រៃឈើ និង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​នៃ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា គិត​មក​ដល់​ខែវិច្ឆិកា ការ​ប្រមូល​ទឹក​ចូល​អាង​ស្ដុក​ទឹក​សំខាន់ៗនៅ​តំបន់​រមណីយដ្ឋាន​អង្គរ​គឺ​សម្រេច​បាន១០០ភាគរយ ក្នុងនោះ​រាប់ទាំង​បារាយណ៍​តូចធំ ក​សិន្ធុ​ទឹក អូរ និង​ប្រឡាយ​ជាដើម។ ទឹក​ដែល​ប្រមូលបាន​ទាំងនេះ​មាន​បរិមាណ​ជាង​៦០លាន​ម៉ែត្រត្រីគុណ ដែល​ត្រៀម​សម្រាប់​ការ​ប្រើប្រាស់​នា​រដូវប្រាំង​ខាងមុខ ក្នុងនោះ​រាប់ទាំង​ការងារ​អភិរក្ស​ប្រាសាទ បរិស្ថាន និង​វិស័យ​កសិកម្ម​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​ជុំវិញ​ប្រមាណ៧ពាន់​ហិកតា។ អ្នកជំនាញ​ដដែល​បាន​បន្តថា បរិមាណ​ទឹក​នេះ​មាន​ចំនួន​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ឆ្នាំទៅ​មិញ​ដែរ ដោយ​មិន​បារម្ភ​ពី​កង្វះខាត​ទឹក​នៅ​តំបន់​ឡើយ។ ការងារ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​នៅ​តំបន់​រមណីយដ្ឋាន​អង្គរ កាន់តែ​ល្អប្រសើរ​ពីមួយ​ឆ្នាំទៅ​មួយឆ្នាំ ក្រោយ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា​បានរៀបចំ និង​ស្ដារ​ប្រព័ន្ធ​ទឹក​បុរាណ​ក្នុង​តំបន់​រមណីយដ្ឋាន​អង្គរ​ឡើង​វិញ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ២០១២មក។ នេះ​បើតាម​ការ​បញ្ជាក់​របស់​លោក ភឿន សុ​ឃីម។ នៅ​ឆ្នាំ២០២៤នេះ សំណង់​ទ្វារ​ទឹក​មួយ​ចំនួន​ត្រូវបាន​ស្ដារ និង​ជួសជុល​ឡើង​វិញ​ជា​បន្តបន្ទាប់ ក្នុង​បំណង​ដើម្បី​ធានាថា ការងារ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​នឹង​មាន​វិសាលភាព កាន់​តែ​ទូលំទូលាយ និង​ពេញលេញ ដើម្បី​បំពេញតម្រូវការ​ក្នុង​តំបន់​រមណីយដ្ឋាន​អង្គរ។ ចំពោះ​ការប្រើប្រាស់​ទឹក​វិញ លោក ភឿន សុ​ឃីម បញ្ជាក់ថា ទឹក​មាន​សារសំខាន់​នៅ​តំបន់​ប្រាសាទ​ដោយសារ​បុព្វបុរស​សម័យមុន​បានរៀបចំ និង​កសាង​ប្រាសាទ​ដោយមាន​គ្រឹះ​ដីខ្សាច់ ដូច្នេះ​ទើប​កសាង​ក​សិន្ធុ​ជុំវិញ​ដើម្បី​បញ្ចូល​ទឹក​ឱ្យ​គ្រឹះ​រឹងមាំ​ល្អ។ ប្រសិន​គ្មាន​ទឹក ប្រាសាទ​នឹងរង​ការដួលរលំ និង​បាក់បែក​ខ្លាំង។ ក្រៅពីនេះ ទឹក​ក៏​ជា​បង្កើន​សម្រស់ និង​សោភណភាព​នៅ​តំបន់​ប្រាសាទ​ផង។ ទឹក​ក៏​ជួយ​ឱ្យ​ដើមឈើ​លូតលាស់​បាន​ល្អ ទាក់ទាញ​ទេសចរ និង​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ការកើន ឡើង​នៃ​រលក​កម្ដៅ​ខ្លាំង​នា​រដូវប្រាំង៕​​","នៅថ្ងៃសុក្រ កម្ពុជា​បានអនុម័តលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីការជំរុញ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃការសហប្រតិបត្តិការ CLV-DTA ដែលកម្ពុជា​បានប្រកាសដកខ្លួនចេញនៅថ្ងៃទី 20 ខែកញ្ញា 2024។ ការលុបចោលនេះផ្អែកលើការសម្រេចថាប្រទេសទាំងបីមានសមត្ថភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯងដោយឯករាជ្យ។ កម្ពុជា​ក៏បានជូនដំណឹងទៅគណៈភាគីឡាវនិងវៀតណាមអំពីការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ CLV-DTA។ កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីការជំរុញនិងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មតំបន់ត្រីកោណដែលត្រូវលុបចោលនេះ មានចំណុចសំខាន់មួយគឺវាជាកិច្ចព្រមព្រៀងតូចនៅក្នុងក្របខណ្ឌ CLV-DTA ហើយការលុបចោលបានអនុម័តតាមរយៈរដ្ឋសភា។" "រដ្ឋសភា​កម្ពុជា​កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ​បានអនុម័ត​លុបចោល​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ វា​ជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ​ស្ថិតក្នុង​ក្របខណ្ឌ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បានប្រកាស​ដកខ្លួន​កាលពី​ថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។ គោលបំណង​លុបចោល​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម ដោយ​មើលឃើញ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យ៉ា​ង​ជិតស្និទ្ធ​ក្នុង​រយៈពេល២៥ឆ​្នាំកន្លង​មក​ក្រោម​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) ធ្វើឱ្យ​ប្រទេស​ទាំងបី​ឈានដល់​គោលដៅ​ជាតិ​និង​ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗជាច្រើន ដែល​បានរួម​ចំណែក​ដល់​ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ការ​លើកកម្ពស់​ជីវភាព​ប្រជាជន​នៅក្នុង​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ ផ្អែកលើ​សមិទ្ធផល​ទាំងនេះ កម្ពុជា​ជឿជាក់ថា ប្រទេស​ជាតិនីមួយៗមាន​សមត្ថភាព​ពេញ​លេង​សម្រាប់​បន្ត​និង​ធានា​បាន​នូវ​ការអភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​រៀងខ្លួន។ លោក សួស យ៉ា​រ៉ា ប្រធាន​គណៈកម្មការ​កិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការ និង​ព័ត៌មាន​នៃ​រដ្ឋ​សភាព បាន​រាយការណ៍​ពី​លទ្ធផល​សិក្សា​សេចក្ដីព្រៀងច្បាប់​លុបចោល​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ លោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ថ្លែង​ការពារ​ក្នុងសម័យ​ប្រជុំ​រដ្ឋសភា​នោះ​ថា រដ្ឋាភិបាល​តាមរយៈ​ក្រសួង​ការបរទេស​និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​កម្ពុជា​បាន​ជូនដំណឹង​ទៅ​ភាគី​ឡាវ​និង​វៀតណាម​អំពី​ការ​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) កាល​ពី​ថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលជា​ហេតុនាំឱ្យ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​បាត់បង់​សុពលភាព​តាម​អនុស្សារណៈ​គោល​នោះ។ លោកស្រី​ថា ដូច្នេះ​ដើម្បី​បំពេញ​នីតិវិធី​ផ្ទៃក្នុង​បន្ទាន់ រដ្ឋាភិបាល​បានរៀបចំ​សេចក្ដីព្រៀងច្បាប់​អនុម័ត​លុបចោល​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​ការសម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ លោកស្រី​បញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​ការ​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម ដែល​ត្រូវបាន​ស្នើសុំ​លុប​ដោយ​ច្បាប់​នៅ​ពេល​នេះ​មាន​វិសាលភាព​គ្របដណ្ដប់​ត្រឹមតែ​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​ក្នុង​ខេត្ត​ទាំង​បួន​របស់​កម្ពុជា (ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ មណ្ឌលគិរី និង​រតនគិរី) ដែលមាន​គូ​ច្រកព្រំដែន​អន្តរជាតិ​ជាមួយ​ខេត្ត​របស់​ឡាវ​និង​ខេត្ត​របស់​វៀតណាម​ប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្រី​បាន​និយាយថា៖ «ការ​ដក​ខ្លួន​ចេញពី​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ខាងលើ​ពុំ​ជះឥទ្ធិពល​អវិជ្ជមាន​ឬ​បង្ក​ជា​ឧបសគ្គ​រារាំង​ដល់​ដំណើរការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ដែល​កំពុង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ជា​ប្រក្រតី​រវាង​ប្រទេស​ទាំងបី​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ទេ ដោយសារ​តែ​កម្ពុជា​អាច​ប្រើប្រាស់​នូវ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​ប្រទេស​ទាំងបី​ជា​សមាជិក​ក្រោម​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អាស៊ាន ដែល​បាន​ចែក​ពី​លំហូរ​ដោយ​សេរី​នៃ​ទំនិញ​និង​សេវាកម្ម និង​លំហូរ​ដោយ​សេរី​នៃ​មូលធន​និង​វិនិយោគ»។ ច្បាប់​ដែល​រដ្ឋ​អនុម័ត​លុបចោល​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការ​ជំរុញ​និង​ការសម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម មាន​បួន​មាត្រា ដែល​មាត្រា១ចែង​អំពី​ការលុបចោល​កិច្ចព្រមព្រៀង មាត្រា២ចែង​អំពី​ការ​និរាករណ៍​ច្បាប់​អនុម័ត​យល់ព្រម​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​និង​បទបញ្ញត្តិ​ទាំងឡាយ​ដែល​ផ្ទុយ​នឹង​ច្បាប់​នេះ មាត្រ៣ចែង​អំពី​កាតព្វកិច្ច​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ត្រូវ​បន្ត​នីតិវិធី​ដើម្បី​បញ្ចប់​សមាជិកភាព​កម្ពុ​ជា​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង និង​មាត្រ៤ចែង​ពី​ការប្រកាស​ជា​ប្រញាប់។ លោក ប៉ែន បូ​ណា អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​បញ្ជាក់ថ​ា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បង្កើត​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) កាល​ពី​ឆ្នាំ១៩៩៩ គឺ​មិនមាន​ឆ្លងកាត់​ការ​អនុ​ម័​យ​ពី​រដ្ឋសភា​ទេ ហើយ​ការប្រកាស​ដកខ្លួន​ចេញពី​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​នេះ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ក៏​មិនចាំបាច់​ឆ្លងកាត់​ការ​អនុម័ត​ពី​រដ្ឋសភា​ដែរ ដោយ​គ្រាន់តែ​ផ្ញើលិខិត​ជូនដំណឹង​តាម​ការទូត​ទៅកាន់​ភាគី​ឡាវ​និង​វៀតណាម​ប៉ុណ្ណោះ។ លោក​ថា ចំណែក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​រដ្ឋសភា​អនុម័ត​លុប​ចោល​កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ គឺជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការ​ជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។ វា​មិនមែនជា​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA)។ លោក​សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ពេលដែល​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ដក​ខ្លួន​ចេញពី CLV-DTA ​កិច្ចព្រមព្រៀងផ្សេងៗទាំងអស់​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​វា​អស់​សុពល​ភាពជា​ស្វ័យប្រវត្តិ ប៉ុន្តែ​មាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម​ដែល​ចុះ​ហត្ថលេខា​នៅ​ឆ្នាំ២០១៨ បាន​ឆ្លងកាត់​ការ​អនុម័ត​ពី​រដ្ឋសភា។ ដូច្នេះ​វា​ត្រូវ​បញ្ចប់​ដោយ​ឆ្លងកាត់​ការ​អនុម័ត​ដោយ​រដ្ឋសភា​វិញ»។ លោក​បាន​ពន្យល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្ដីពី​ការជំរុញ​និង​សម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម ជា​កិច្ច​ព្រម​ព្រ​ង​តូច​មួយ​ក្នុងចំណោម​កិច្ចព្រមព្រៀង​នានា​នៅក្នុង​ក្របខណ្ឌ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA)៕​","ក្រសួងទេសចរណ៍កម្ពុជា​បានប្រកាសថាពិព័រណ៍ទេសចរណ៍កម្ពុជា-ចិន នឹងប្រារព្ធនៅខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី ៦ ដល់ ៨ ខែធ្នូ ២០២៤។ ពិព័រណ៍នេះនឹងមានសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្គូផ្គងអាជីវកម្ម និងការទស្សនាតំបន់ទេសចរណ៍។ សកម្មភាពនេះជាការផ្តល់ការពិពណ៌នាអំពីការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជនកម្ពុជា-ចិន និងយុទ្ធនាការ «ទស្សនា​ខេត្តសៀមរាប ២០២៤»។ នៅក្នុងពិព័រណ៍នេះ មានប្រតិបត្តិករ និងទេសចរណ៍ពីកម្ពុជា និងចិនប្រមាណ ២០០នាក់ដែលនឹងចូលរួម។ ចិនគឺជាប្រភពធំបំផុតនៃភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិទៅកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅឆ្នាំ ២០២৪ កម្ពុជា​បានទទួលភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិនៅចំនួន ៤.៣ លាននាក់ ដែលបង្ហាញពីការកើនឡើង ២២.៥% ប្រើប្រាស់ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន ៥៣៨,៨៣៤ នាក់ កើនឡើង ៤៧.៧%។" "សេចក្តីជូនដំណឹង​រប​ស់​ក្រសួងទេសចរណ៍​កម្ពុជា នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី៩ ខែវិច្ឆិកា​នេះ បាន​ឲ្យ​ដឹងថា ពិព័រណ៍​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា-ចិន នឹង​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅ​ខេត្ត​វប្បធម៌ ខេត្តសៀមរាប ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា នៅ​ថ្ងៃទី៦-៨ ខែធ្នូ។ ខេត្តសៀមរាប ជាទី​កន្លែង​នៃ​ឧទ្យាន​បុរាណវិទ្យា​អង្គរ​ដែល​ចុះ​ក្នុង​បញ្ជី​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ ដែល​មាន​ប្រាសាទបុរាណ​ចំនួន ៩១ ដែល​ត្រូវបាន​សាងសង់ឡើង​ពី​សតវត្ស​ទី ៩ ដល់ទី ១៣។ ប្រតិបត្តិ​ករ​ទេសចរណ៍ និង​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា និង​ចិន ប្រមាណ ២០០នាក់ រំពឹងថា​នឹងចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នាពេលខាងមុខ ។ ក្រសួង​បាន​បន្ថែមថា សកម្មភាពសំខាន់ៗនៅក្នុង​ពិព័រណ៍​នេះ រួមមាន​សិក្ខាសាលា​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្គូផ្គង​អាជីវកម្ម និង​ការ​ទស្សនា​តំបន់​ទេសចរណ៍។ ពិព័រណ៍​នាពេលខាងមុខ គឺជា​សកម្មភាព​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​សកម្មភាព​លើកកម្ពស់​ការផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន​កម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ និង​យុទ្ធនាការ «ទស្សនា​ខេត្តសៀមរាប ឆ្នាំ ២០២៤»។ យោង​ទៅ​តាម​ការ​សេចក្តី​ប្រកាស ​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ ជំរុញ​ឱ្យ​សមាគម​ទេសចរណ៍ ប្រតិបត្តិករ​ទេសចរណ៍ វិស័យ​សាធារណៈ-ឯកជន ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ និង​សាធារណជន​ចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​នៅក្នុង​ពិព័រណ៍​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា-ចិន​ខា​ងលើ ហើយ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យបាន​ទូលំទូលាយ​ដល់​ដៃគូ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់។ ប្រទេស​ចិន​គឺជា​ប្រភព​ដ៏​ធំ​បំផុត​មួយ​នៃ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរជាតិ​ទៅកាន់​ប្រទេស​អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ លោក ហួត ហាក់ មាន​ប្រសាសន៍​ថា កម្ពុជា​ទទួល​បាន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរជាតិ​ចំនួន ៤.៣ លាន​នាក់​ក្នុងអំឡុង​ខែមករា ដល់​ខែ​សីហា ឆ្នាំ ២០២៤ កើនឡើង ២២.៥ ភាគរយ។ ក្នុង​ចំណោម​ចំនួន​នេះ មាន​ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន​ចំនួន ៥៣៨ ៨៣៤​នាក់ កើនឡើង ៤៧.៧ ភាគរយ។ លោក​បាន​បន្តថា៖ «កម្ពុជា​ត្រូវបាន​គេ​ព្យាករ​ថា​នឹង​ទទួលបាន​ភ្ញៀវទេសចរ​អន្តរជាតិ​ចំនួន ៧ លាន​នាក់ ក្នុងនោះ​មាន​ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន​ជាង ២ លាន​នាក់​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៥»៕​","កម្ពុជានឹងធ្វើជា​ម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី១១ នៃសភា​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​ភាពអត់ឱន និង​សន្តិភាព (IPTP) នៅរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់ពីថ្ងៃទី ២៣ ដល់ ២៦ ខែវិច្ឆិកា ២០២៤។ ប្រធានបទសំខាន់គឺការស្វែងរកសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា។ គោលបំណងនៃសម័យប្រជុំគឺដើម្បីលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងភាពអត់ឱន តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសនានា។ ក្នុងពិធីបើកសម័យប្រជុំនៅថ្ងៃទី ២៤ វិច្ឆិកា, លោក ហ៊ុន សែន និងអ្នកដឹកនាំនៃសភាអន្តរជាតិត្រូវនិយាយអំពីការកសាងសន្តិភាព។ នៅក្នុងសម័យប្រជុំ នឹងមានការពិភាក្សាអំពីការកសាងសន្តិភាព ការជួយសាងស្តារប្រទេសក្រោយជម្លោះ និងសន្តិសុខស្បៀងនៅក្នុងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ព្រឹត្តិការណ៍នឹងមានការចូលរួមពីសមាជិកសភា ១០០ ប្រទេស ដែលកម្ពុជាចូលជាសមាជិកក្នុងឆ្នាំ ២០២១។" "សភា​កម្ពុជា នឹង​ធ្វើជា​ម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​សម័យប្រជុំ​ពេញអង្គ​លើក​ទី១១ នៃ​សភា​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​ភាព​អត់ឱន និង​សន្តិភាព ហៅ​កាត់​ថា អាយ​ភី​ធី​ភី (IPTP) ក្រោម​ប្រធានបទ​ស្ដីពី ការស្វែងរក​សន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និង​ភាព​អត់ឱន ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី២៣ ដល់​ថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ កិច្ចប្រជុំ​ខាងលើនេះ គ្រោង​ដាក់​ចេញ​សេចក្តីប្រកាស​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ និង​ធម្មនុញ្ញ​សន្តិភាព សម្រាប់​មនុស្សជាតិ និង​ភពផែនដី ដែល​ផ្តោតលើ​គន្លឹះសំខាន់ៗទាំង៥ ទី១ ការ​ទប់ស្កាត់​ជម្លោះ ទី២ ការកសាង​សន្តិភាព ទី៣ យុត្តិធម៌​អន្តរកាល ទី៤ ការកសាង​ប្រទេស​ឡើងវិញ​ក្រោយ​ជម្លោះ ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹង​បញ្ហា​មនុស្សធម៌ និង​គ្រោះមហន្តរាយ និង​ទី៥ សន្តិសុខ​ស្បៀង និង​ការអភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ក្នុង​បរិ​បប​នៃ​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ រដ្ឋសភា​កម្ពុជា កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ជូនដំណឹង​ថា ចំពោះ​ការ​បើក​សម័យប្រជុំ​លើ​នេះ​ជា​ផ្លូវការ នឹង​ប្រព្រឹត្ត​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោម​អធិបតីភាព​លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោកស្រី យួន សុ​ដា​រី ប្រធានរដ្ឋសភា និង​លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា រួម​ជាមួយនឹង​ឥស្សរជន​ជា​ប្រធាន​ស្ថាប័ន​សភា​អន្តរជាតិ​មួយចំនួនទៀត។ រដ្ឋសភា​បន្ថែមថា នៅក្នុង​ពិធី​បើក​សម័យប្រជុំ​ខាង​លើ​នេះ លោក ហ៊ុន សែន នឹង​ថ្លែង​បទ​បាឋកថា​ពិសេស​ស្តីពី ដំណើរ​ការកសាង​សន្តិភាព តាមរយៈ​ការ​អនុវត្ត​នយោបាយ​ឈ្នះ-ឈ្នះ។ រដ្ឋសភា​បន្តថា ក្នុងអំឡុង​សម័យប្រជុំ​នឹងមាន​កិច្ចសំខាន់ៗចំនួន៥ រួមមាន ទី១ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​សន្តិភាព​និង​ការផ្សះផ្សា ទី២ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​សហប្រតិបត្តិ​ការ​អន្តរជាតិ ទី៣ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​សន្តិសុខ ស្បៀងអាហារ-ថាមពល-ទឹក​និង​បរិស្ថាន ទី៤ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍ និង​ទី៥ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​ច្បាប់ និង​យុត្តិធម៌។ លោក ឡេង ប៉េងឡុង អគ្គលេខាធិការ​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា បាន​ឱ្យ​ដឹងថា គោលបំណង​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​ខាងលើនេះ ដើម្បី​កៀរគរ​ការចូលរួម​ពី​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​លើ​ពិភពលោក និង​ជំរុញ​ក្នុងការ​លើកកម្ពស់​សន្តិ​ភាព ការ​អត់ឱន និង​ការអភិវឌ្ឍ តាមរយៈ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រប​ស់​ខ្លួន​ដោយ​សហការ​ជាមួយនឹង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ។ លោក​បញ្ជាក់ថា សម័យប្រជុំ​នឹង​ដំណើរការ​ទៅ​ដោយ​ចែក​ចេញជា២វគ្គ ដែល​វគ្គ​ទី១ នឹង​ជជែក​ពិភាក្សា​អំពី​ការ​ជំរុញ និម្មាបនកម្ម​សកល ដើម្បី​សន្តិភាព ការ​កសាង​សន្តិភាព ការ​ផ្សះផ្សា និង​ភាព​អត់ឱន និង​សម្រាប់​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​​រ​វាង​រដ្ឋាភិបាល សភា និង​សង្គម​ស៊ីវិល។ ចំណែក​វគ្គ​ទី២ នឹង​ពិភាក្សា​អំពី ការពង្រឹង​ពហុភាគី​និយម កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​និង​ភាពជា​ដៃគូ​សម្រាប់​សន្តិ​សហ​វិជ្ជមាន និង​ការតភ្ជាប់​ប្រកបដោយ​បរិ​យាប​ន្ន។ លោក ឡេង ប៉េងឡុង អះអាងថា សម្រាប់​ព្រឹត្តិការណ៍​ខាងលើនេះ លោក ហ៊ុន សែន លោកស្រី ឃួន សុ​ដា​រី និង​លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត ក៏​គ្រោង​ជួប​សម្តែង​ការគួរសម និង​ពិភាក្សា​ការងារ​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ប្រធាន​ស្ថាប័ន​អន្តរ​សភា អន្តរជាតិ ប្រធានសភា និង​ប្រធាន​គណៈប្រតិភូ​សភា​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក អាយ​ភី​ធី​ភី មួយចំនួន​ផងដែរ។ លោក សួស យ៉ា​រ៉ា ប្រធាន​គណៈកម្មការ​កិច្ចក​ារបរទេស សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ និង​ព័ត៌មាន នៃ​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា ធ្លាប់​ឱ្យដឹងថា អាយ​ភី​ធី​ភី គឺជា​អង្គនីតិប្បញ្ញត្តិ​នៃ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សកល ដើម្បី​ភាព​អត់ឱន និង​សន្តិភាព ហៅ​កាត់​ថា GCTP (Global Council for Tolerance and Peace)។ លោក​បន្តថា អង្គ​នីតិ​ប្ប​ញ្ញ​តិ្ត គឺមាន​តួនាទី​លើកកម្ពស់​គុណ​តម្លៃ​នៃ​ភាព​អត់ឱន និង​សន្តិភាព តាមរយៈ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ និង​ការទូត​អន្តរ​សភា។ លោក​បន្ថែមថា កម្ពុជា​ធ្វើជា​ម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​សម័យ​ប្រជុំ​ពេញ​របស់ អាយ​ភី​ធី​ភី នឹង​ប្រែក្លាយ​មុខមាត់​ថ្មី​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​តួនាទី​ចូលរួម​កសាង​វប្បធម៌​សន្តិភាព​ទាំង​ក្នុង​តំបន់ និង​ពិភពលោក តាមរយៈ​ការទូត​សភា សង្គម​ស៊ីវិល និង​ការ​តភ្ជាប់​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន។ គួររម្លឹកថា ពិធី​បិទ​សម័យប្រជុំ និង​ពិធី​អបអរសាទរ​ធម្មនុញ្ញ​សន្តិភាព នឹងធ្វើ​ឡើង​នៅ​រសៀល​ថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤ ក្រោម​អធិបតីភាព​លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំង​មាន​ការ​ប្រគល់ “ពានរង្វាន់​សន្តិភាព​ដើម្បី​មនុស្សជាតិ និង​ភពផែនដី” ជូន​ឥស្សរជន​ឆ្នើម​ពិភពលោក​ផងដែរ។ សភា​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​ភាព​អត់ឱន និង​សន្តិភាព មាន​សមាជិក​ជា​តំណាង​សភា​មកពី​បណ្ដា​ប្រទេស​នានា​ប្រមាណ ១០០ប្រទេស មាន​ទាំង​នៅ​អាស៊ី អាហ្វ្រិក អឺរ៉ុប អាមេរិក​ឡាទីន និង​អាមេរិក​ខាងជើង ដែល​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា​បាន​ចូល​ជា​សមាជិក​កាលពី​ឆ្នាំ២០២១។ អាយ​ភី​ធី​ភី គឺជា​ស្ថាប័ន​នីតិប្បញ្ញត្តិ​នៃ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សកល​សម្រាប់​ការ​អត់ឱន និង​សន្តិភាព (GCTP) ដែលជា​អង្គការ​អន្តរជាតិ​មួយ​បង្កើតឡើង​កាលពី​ឆ្នាំ២០១៧។ អាយ​ភី​ធី​ភី គឺជា​វេទិកា​សម្រាប់​សមាជិកសភា ដើម្បី​ពិភាក្សា​លើ​បញ្ហា​នៃ​សន្តិភាព​ពិភពលោក។ សម័យប្រជុំ​នីតិវិធី​ដំបូង​របស់ អាយ​ភី​ធី​ភី ត្រូវបាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅក្នុង​សភា​នៃ​ប្រទេស ​ម៉ា​ល់តា កាលពី​ឆ្នាំ២០១៨៕​","មិត្តភ័ក្តិពីរនាក់មកពីភូមិ Felda Air Tawar 4 នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃការបោកប្រាស់ការងារក្នុងកម្ពុជាក្រោយពីត្រូវបានសន្យាថានឹងធ្វើការនៅកាស៊ីណូជាមួយប្រាក់ខែប្រចាំខែ ៤,០០០ រីងហ្គីត។ ទៅវិញទៅមក ពួកគេត្រូវបានបង្ខំឱ្យធ្វើការជាអ្នកឆបោក ដោយមិនទទួលប្រាក់ឈ្នួលនិងធ្វើការប្រហែល ១៨ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ពួកគេបានត្រូវការបង្ខំប្រហែល ៣០,០០០ រីងហ្គីត (៧,២០០ ដុល្លារ) បើពួកគេចង់ត្រឡប់ទៅម៉ាឡេស៊ីវិញ។ ពួកគេបានត្រូវបានកងការអន្តោប្រវេសន៍កម្ពុជាឃាត់ខ្លួន ហើយបានទទួលជំនួយពីមន្ត្រីនាយកដ្ឋាននាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានាំឱ្យពួកគេត្រឡប់ទៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីដោយសុវត្ថិភាព។ អគ្គរដ្ឋទូតកម្ពុជាបានជួយដោះស្រាយស្ថានភាពនេះ និងពន្យល់ថា យុវជនគួរត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងគិតសម្រេចចិត្តយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ននៅពេលស្វែងរកការងារក្រៅប្រទេស ដើម្បីចAvoidការបោកប្រាស់។" "មិត្តភ័ក្តិពីរនាក់មកពីភូមិ Felda Air Tawar 4 នៅក្នុងរដ្ឋ Johor បានក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបោកប្រាស់ការងារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីត្រូវបានសន្យាថានឹងធ្វើការនៅកាស៊ីណូជាមួយនឹងប្រាក់ខែប្រចាំខែចំនួន៤,០០០រីងហ្គីតម៉ាឡេស៊ី (៩៦០ដុល្លារ)។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេបានត្រឹមតែការងារជាអ្នកឆបោក(scammers) ដោយកំណត់គោលដៅប្រជាជនក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហើយត្រូវបានបង្ខំឱ្យធ្វើការ ១៨ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ចាប់ពីម៉ោង ៧ ព្រឹកដល់ម៉ោង ១ ព្រឹក ដោយគ្មានប្រាក់ឈ្នួល។ Nurazlin Zulkifli អាយុ ២៨ ឆ្នាំ និង Mohd Sofi Khairul Fadzilah អាយុ ៣៣ ឆ្នាំស្ថិតក្នុងចំណោមជនជាតិម៉ាឡេស៊ី ៨ នាក់ ដែលអន្តោប្រវេសន៍កម្ពុជាបានឃាត់ខ្លួនកាលពីខែកញ្ញាបន្ទាប់ពីការឆ្មក់ចូលកន្លែងធ្វើការរបស់ពួកគេក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។ ទុក្ខលំបាករបស់ពួកគេបានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីលោកស្រី Datuk Seri Azalina Othman Said រដ្ឋមន្ត្រីនៃនាយកដ្ឋាននាយករដ្ឋមន្ត្រី (ច្បាប់ និងកំណែទម្រង់ស្ថាប័ន) ដែលតំណាងឱ្យមណ្ឌលបោះឆ្នោត Pengerang ផងដែរ។ ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីលោកស្រី ពួកគេអាចត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញដោយសុវត្ថិភាព។ យោងតាមលោក Nurazlin នាងបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ហើយមិត្តរបស់នាង Mohd Sofi បានមកដល់មួយសប្តាហ៍ក្រោយមក។ នៅពេលគាត់មកដល់ ពួកគេបានចាប់ផ្តើមធ្វើការនៅកាស៊ីណូ ហើយដឹងភ្លាមៗថាពួកគេត្រូវបានគេបោកប្រាស់។ ពួកគេមិនបានទទួលប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់ការងាររបស់ពួកគេទេ ហើយនៅពេលដែលពួកគេព្យាយាមត្រឡប់ទៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីវិញ ពួកគេត្រូវបានគំរាមកំហែងថាត្រូវសងប្រាក់ទៅគេវិញចំនួន ៣០,០០០រីងហ្គីត (៧,២០០ ដុល្លារ)។ នៅទីបំផុតកន្លែងធ្វើការរបស់ជនរងគ្រោះត្រូវបានបង្រ្កាប ដែលនាំទៅដល់ការចាប់ខ្លួនជនជាតិម៉ាឡេស៊ីចំនួន ៨ នាក់ មកពីរដ្ឋ Sarawak ក្រៅពី Nurazlin និង Mohd Sofi ។ ពួកគេ​ត្រូវ​បាននាំខ្លួនដោយ​អន្តោ​ប្រវេសន៍​កម្ពុជា។ Khairul Fadzilah Awang ដែលជាឪពុករបស់ Mohd Sofi បានអំពាវនាវដល់យុវជនឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងកុំងាយជឿតាមរយៈការបញ្ចុះបញ្ចូលដោយការផ្តល់ជូនប្រាក់ឈ្នួលដ៏ទាក់ទាញដើម្បីធ្វើការនៅបរទេស។ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា វា​ជា​ការ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ប្រឹក្សា​ជាមួយ​ឪពុក​ម្តាយ និង​គិត​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់​មុន​នឹង​ធ្វើ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​បែប​នេះ។ គាត់បានថ្លែងអំណរគុណដល់លោកស្រី Datuk Azalina និងក្រុមការងាររបស់គាត់ដែលបានជួយកូនប្រុសរបស់គាត់ពេញមួយដំណើរការដែលនាំឱ្យគាត់ត្រលប់ទៅផ្ទះវិញដោយសុវត្ថិភាព។ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាព លោកស្រី Datuk Azalina បានពន្យល់ថា នៅពេលដឹងអំពីក្រុមឧក្រិដ្ឋជនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងជនរងគ្រោះពីមណ្ឌលបោះឆ្នោត លោកស្រីបានទាក់ទងទៅកាន់ការិយាល័យ Wisma Putra នៃក្រសួងការបរទេសម៉ាឡេស៊ីភ្លាមៗ។ លោកស្រី​ត្រូវ​បាន​គេ​ជូន​ដំណឹង​ថា​ដំណើរ​ការ​ធ្វើ​មាតុភូមិ​និវត្តន៍​នឹង​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេល​វេលា ចំណាយ​ប្រាក់ និង​លំបាក។ យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ លោក​ស្រី​នៅ​តែ​បន្ត​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ឯកអគ្គរាជទូត​កម្ពុជា។ អរគុណចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេ ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ីអាចត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍។ លោក​ស្រី​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ពី​ភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៃ​ស្ថានការណ៍​នេះ ហើយ​បាន​ដាស់​តឿន​យុវជន​កុំ​ឲ្យ​ធ្លាក់​ខ្លួន​ជា​ជន​រងគ្រោះ​ចំពោះ​គម្រោង​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ។ លោកស្រីបានកត់សម្គាល់ថា ខណៈដែលជនរងគ្រោះមានសំណាងអាចត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ពួកគេអាចប្រឈមមុខនឹងការជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំមួយខែ ប្រសិនបើស្ថានភាពមិនត្រូវបានដោះស្រាយ។ បទពិសោធន៍ដ៏អាក្រក់របស់ Nurazlin និង Mohd Sofi បង្ហាញពីគ្រោះថ្នាក់ដែលប្រឈមមុខដោយប្រជាជនម៉ាឡេស៊ីដែលត្រូវបានទាក់ទាញដោយការផ្តល់ជូនការងារក្លែងក្លាយនៅបរទេស។ សូមដាស់តឿនដល់បុគ្គលឱ្យប្រុងប្រយ័ត្ន និងកុំឱ្យងាយជឿការបញ្ចុះបញ្ចូលដោយការសន្យានៃការងារដែលមានប្រាក់ខែខ្ពស់។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនានាគួរតែត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងអំពីការបោកប្រាស់ការងារ និងអប់រំយុវជនអំពីហានិភ័យដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការស្វែងរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេស។","ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ AirAsia Cambodia បានបើកដំណើរការជើងហោះហើរដំបូងពីខេត្តសៀមរាបទៅសិង្ហបុរី ដែលជាការសំខាន់សម្រាប់ការពង្រីកប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងការពង្រឹងតួនាទីក្រុមហ៊ុននៅក្នុងតំបន់។ ជើងហោះហើរ KT 320 បានចាកចេញពីអាកាសយានដ្ឋានសៀមរាបអង្គរ និងទៅដល់សינג្ហបុរី ដោយមានការស្វាគមន៍របស់អ្នកគ្រប់គ្រង AirAsia និងស្ថាប័នអាកាសយានដ្ឋាន។ វាក៏ផ្តល់ឱកាសល្អសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ លោក Vissoth Nam នាយកប្រតិបត្តិ AirAsia Cambodia បានថ្លែងពីការពង្រីកការតភ្ជាប់អាកាសដ៏សំខាន់នេះ ដែលជួយជំរុញការធ្វើដំណើរនៅក្នុងតំបន់ និងការផ្សព្វផ្សាយកំពូលទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា និងសិង្ហបុរី។ AirAsia Cambodia ក៏បានបើកជើងហោះហើរត្រឡប់មកវិញពីសិង្ហបុរីទៅសៀមរាប។ ការបើកការហោះហើរនេះជួយជំរុញការតភ្ជាប់អាស៊ាន និងកំណើនទេសចរណ៍ក្នុងតំបន់។" "ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ អ៊ែ អេស៊ា ខេមបូឌា (AirAsia Cambodia) បានចាប់ផ្តើមការហោះហើរលើកដំបូងរបស់ខ្លួនពីខេត្តសៀមរាបទៅកាន់ប្រទេសសិង្ហបុរី ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុងការពង្រីកជើងហោះហើរអន្តរជាតិ និងពង្រឹងតួនាទីពិសេសរបស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ អ៊ែ អេស៊ា ក្នុងនាមជាក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍តម្លៃទាបតែមួយគត់ដែលផ្តល់ការហោះហើរត្រង់រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងសិង្ហបុរី។ ជើងហោះហើរត្រង់នេះផ្តល់នូវការតភ្ជាប់ប្រកបដោយភាពរលូនរវាងគោលដៅទេសចរណ៍ពេញនិយមពីរ បង្កើនភាពងាយស្រួលដល់អ្នកធ្វើដំណើរ និងជំរុញឱកាសសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ ជើងហោះហើរ KT 320 ដែលជាការធ្វើដំណើរដំបូងបានចាកចេញពីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរនៅម៉ោង ៨៖៤៥ ព្រឹក ម៉ោងក្នុងស្រុក ហើយបានមកដល់ស្ថានីយទី៤ របស់អាកាសយានដ្ឋាន Changi សិង្ហបុរី នៅម៉ោង ១២៖០០ យប់។ អ្នកដំណើរនៅលើយន្តហោះបានទទួលការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅពីលោក Vissoth Nam នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia លោក Logan Velaitham ប្រធានប្រចាំប្រទេសក្រុមហ៊ុន AirAsia Singapore និងតំណាងមកពី Changi Airport Group និងក្រុមហ៊ុន SATS Ltd. ដែលបានចែកវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ផ្តាច់មុខដើម្បីអបអរដល់ឱកាសនេះ។ លោក Vissoth Nam នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia មានប្រសាសន៍ថា “ថ្ងៃនេះការបើកដំណើរការជើងហោះហើរអន្តរជាតិដំបូងបំផុតរបស់យើងរវាងខេត្តសៀមរាប និងសិង្ហបុរី គឺជាពេលវេលាដ៏មានមោទនភាពសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia ដែលបានបើកដំណើរការក្នុងខែឧសភាឆ្នាំនេះ។ ខណៈក្រុមហ៊ុន AirAsia Group ប្រារព្ធខួប ២០ ឆ្នាំនៃឧត្តមភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី យើងនៅតែផ្តោតលើការបង្កើតឱកាសថ្មីៗសម្រាប់ប្រជាជនសិង្ហបុរីក្នុងការស្វែងយល់ពីអ្វីដែលខេត្តសៀមរាបផ្តល់ជូនក៏ដូចជាភ្ញៀវរបស់យើងមកពីជុំវិញអាស៊ាន និងលើសពីនេះ ដែលជំរុញដោយការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើងក្នុងការផ្តល់នូវការតភ្ជាប់តម្លៃសមរម្យសម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរមកពីគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈទាំងអស់។ “តាមរយៈការជំរុញទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ការតភ្ជាប់នេះនឹងជំរុញដល់ការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាស គាំទ្រសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងក្នុងតំបន់កាន់តែស៊ីជម្រៅ។ ទាំងប្រទេសកម្ពុជា និងសិង្ហបុរី គឺជាប្រទេសដ៏រស់រវើក សម្បូរទៅដោយប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌ ដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកពីជុំវិញពិភពលោក។ ជាមួយនឹងរមណីដ្ឋានបេតិកភណ្ឌរបស់អង្គការយូណេស្កូ និងប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏អស្ចារ្យ ខេត្តសៀមរាបផ្តល់នូវទិដ្ឋភាពដ៏អស្ចារ្យដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបាននៃបេតិកភណ្ឌខ្មែរ។ យើងទន្ទឹងរង់ចាំស្វាគមន៍អ្នកទេសចរមកពីប្រទេសសឹង្ហបុរី និងលើសពីនេះ ដើម្បីស្វែងរកភាពអស្ចារ្យនៃប្រទេសកម្ពុជា ខណៈផ្តល់ជូនភ្ញៀវរបស់យើងពីប្រទេសកម្ពុជានូវការចូលទៅកាន់កន្លែងទាក់ទាញលំដាប់ពិភពលោករបស់ប្រទេសសិង្ហបុរីប្រកបដោយភាពរលូន។ នៅពេលថ្ងៃត្រង់ ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia ក៏បានបើកដំណើរការជើងហោះហើរត្រឡប់មកវិញលើកដំបូងរបស់ខ្លួនពីប្រទេសសិង្ហបុរីទៅកាន់ខេត្តសៀមរាប ដោយអ្នកដំណើរនៃជើងហោះហើរ KT 321 ទទួលបានសេវាធ្វើដំណើរប្រកបដោយភាពរួសរាយរាក់ទាក់ពីក្រុមការងាររបស់ក្រុមហ៊ុន AirAsia ។ ខេត្តសៀមរាប ដែលជាគោលដៅទេសចរណ៍កំពូលរបស់កម្ពុជា ទាក់ទាញអ្នកធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោក ទៅកាន់ឧទ្យានបុរាណអង្គរដ៏អស្ចារ្យ ដែលមានប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញ និងប្រាសាទប្រវត្តិសាស្ត្រដទៃទៀត។ លើសពីប្រាសាទបុរាណ ខេត្តសៀមរាបមានកន្លែងទាក់ទាញដូចជាភូមិបណ្តែតទឹកនៅលើបឹងទន្លេសាប និងបទពិសោធន៍ម្ហូបអាហារដ៏រស់រវើកនៅផ្សាររាត្រីអង្គរ ដែលផ្តល់ជូននូវការលាយបញ្ចូលគ្នានៃប្រវត្តិសាស្រ្ត និងវប្បធម៌ទំនើបដ៏រស់រវើក ដែលជាចំណុចលេចធ្លោនៃការធ្វើដំណើរក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ការបើកជើងហោះហើរនេះបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ក្រុមហ៊ុន AirAsia ក្នុងការតភ្ជាប់សហគមន៍ ជំរុញការតភ្ជាប់របស់អាស៊ាន និងការរួមចំណែកដល់កំណើនទេសចរណ៍ក្នុងតំបន់។","ក្នុងរយៈពេល១០ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤, រមណីយដ្ឋានអង្គរបានទទួលភ្ញៀវទេសចរចិនចំនួន ៦៣,៥៤៥ នាក់ កើនឡើង ៤០.៥% ពីឆ្នាំមុន។ ប្រទេសចិនក៏ជាភ្ញៀវទេសចរបរទេសទី៥សំខាន់បំផុតបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស បារាំង និងកូរ៉េខាងត្បូង។ ឧបត្ថម្ភទាំងអស់នេះត្រូវបានជួយដោយការបើកអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរក្នុងខែវិច្ឆិកា ២០២៣ និងការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជនកម្ពុជា-ចិននៅឆ្នាំ ២០២៤។ ការចូលរួមរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការជួសជុលប្រាសាទសំខាន់ៗបន្តជួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិនមកទស្សនាប្រាសាទអង្គរជាងមុន។" "នាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា (Paetongtarn Shinawatra) មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាត្រូវបានជូនដំណឹងថា ការចរចាលើតំបន់ដែនសមុទ្រដែលមានជម្លោះក្រោមអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០១ នឹងចាប់ផ្តើមឡើងវិញបន្ទាប់ពីគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (JTC) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅពាក់កណ្តាលខែនេះ។ លោកស្រី ផែថងថាន បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃសុក្រថា លោកស្រីបានបញ្ជូនសារទៅកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចមហាអនុតំបន់មេគង្គលើកទី៨ នៅទីក្រុងគុនមីង ប្រទេសចិន។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីបានជម្រាបប្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាថាការបង្កើត គណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (JTC) ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងចប់សព្វគ្រប់នៅពេលដែលលោកស្រីត្រឡប់ទៅប្រទេសថៃវិញនៅថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ពីកិច្ចប្រជុំកំពូល APEC នៅប្រទេសប៉េរូដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅធ្វើនៅថ្ងៃទី១០-១៦ ខែវិច្ឆិកា។ លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានបន្ថែមថា “នៅពេលនោះ JTC នឹងបន្តការពិភាក្សាក្រោម MoUនោះ” ។ ឆ្លើយតបទៅនឹងការអំពាវនាវរបស់គណបក្សផាឡាំង ប្រ៉ាឆារ៉ាត់ (Palang Pracharath) ដែលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោល MoU នោះ លោកស្រីបានរំលឹកឡើងវិញថា MoU ដើរតួជាក្របខណ្ឌចម្បងសម្រាប់ការចរចាតំបន់ទាមទារត្រួតស៊ីគ្នា (Overlapping Claims Area-OCA)។ លោក​ស្រី​បានមានប្រសាសន៍​ថា ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ឯកតោភាគី​ដោយ​ប្រទេសណាមួយ​ក្នុង​ការលុបចោល​ MoU អាច​នាំ​ឲ្យ​មាន​លទ្ធផល​អវិជ្ជមាន។ “ការលុបចោល MoU ជាឯកតោភាគី អាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរមានភាពតានតឹង។ ប្រទេសទាំងពីរគួរតែពិភាក្សា និងដោះស្រាយការខ្វែងគំនិតគ្នា»។ លោកស្រី ផែថងថាន បាន​បន្ថែម​ថា នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា​ក៏​បាន​បញ្ចេញ​កាយវិការស្និទ្ធស្នាល​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​នៅ​ប្រទេស​ចិន។ លោកស្រី​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​លោក​ថា​ប្រសិនបើ​ថៃ​ត្រូវ​ការ​ការ​គាំទ្រ​ពី​កម្ពុជា​ អាច​ប្រាប់​គាត់បាន​»​។ លោក​ស្រី​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ភាព​ចាំបាច់​ក្នុង​ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​ប្រជាជន​ថៃ​ថា ថៃ​នឹង​មិន​បាត់បង់ផលប្រយោជន៍​ក្នុង​ការ​ចរចា​ក្រោម MoU នោះ​ទេ។ “ប្រទេសទាំងពីរកំណត់តំបន់ទាមទារត្រួតស៊ីគ្នា (OCA) ផ្សេងគ្នា។ នោះហើយជាមូលហេតុដែល ចាំបាច់មាន MoU នោះ ដើម្បីបកស្រាយភាពខុសគ្នានោះ។ ក្នុងការព្យាយាមដោះស្រាយកង្វល់ដែលប្រទេសថៃអាចប្រឈមហនិភ័យនឹងការបាត់បង់អធិបតេយ្យភាពលើកោះគុតក្នុងខេត្តត្រាតមកកម្ពុជា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបន្តកិច្ចពិភាក្សាក្រោម MoUនោះ លោកស្រី ផែថងថាន បានថ្លែងថា កម្ពុជាមិនមានបញ្ហាអ្វីលើកោះគុតទេ ហើយការព្រួយបារម្ភតែមួយគត់គឺថាតើនៅពេលណាដែល JTC នឹងរួចរាល់។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ លោក ភុំថាំ វេឆៈយៈឆៃ (Phumtham Wechayachai) បានមានប្រសាសន៍ថា MoUនេះ មិនតម្រូវឱ្យមានការអនុម័តពីសភាបន្ថែមទៀតទេ ព្រោះប្រទេសទាំងពីរបានឯកភាពគ្នារួចហើយ។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា ការ​អនុម័ត​របស់​សភា​គឺ​តម្រូវឱ្យមាន​តែ​នៅ​ពេល​ដែល​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ឈាន​ដល់​សន្ធិសញ្ញា​ថ្មី​ប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បាន​បន្ត​ថា ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​បានឯកភាពគ្នា​មិន​យល់​ស្រប​លើខ្សែ​បន្ទាត់​កំណត់​ព្រំដែន​ដែល​គូស​ដោយ​ឯកតោភាគី ភាគីទាំងពីរ​កំពុង​ធ្វើ​ការ​លើ​ការ​កំណត់​ព្រំដែន​សមុទ្រ​ក្នុង​តំបន់ដែលមាន​ជម្លោះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រធានគណបក្ស Thai Pakdee លោក Warong Dechgitvigrom បាននិយាយកាលពីថ្ងៃសុក្រថា គណបក្សនឹងប្រមូលហត្ថលេខាចំនួន ១០០,០០០ ដើម្បីគាំទ្រយុទ្ធនាការដែលអំពាវនាវឱ្យលុបចោល MoU ឆ្នាំ២០០១។ លោក​ថា រដ្ឋាភិបាល​មិន​ត្រូវ​ចែក​រំលែក​ធនធាន​សមុទ្រ​ក្នុង OCA ជាមួយ​កម្ពុជា​ទេ រហូត​ដល់​ក្រោយ​ការ​កំណត់​ព្រំដែន​សមុទ្រ​ត្រូវ​បានចប់សព្វគ្រប់។ លោក​បាន​និយាយ​ថា ប្រទេស​ថៃ​អាច​នឹង​បាត់​បង់​ទឹក​ដី​ដែន​សមុទ្រ ប្រសិន​បើខ្លួន​អនុញ្ញាត​ឱ្យមាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​រួម​នៃ​ធនធាន​សមុទ្រ​កើត​ឡើង​​មុន​។ ទាំងភាគីថៃ និងកម្ពុជា បានទាមទារអធិបតេយ្យភាពនៃ OCA ដែលគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីប្រហែល ២៦,០០០ គីឡូម៉ែត្រក្រឡានៅក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ។ តំបន់នេះត្រូវបានគេជឿថាសម្បូរទៅដោយធនធានថាមពលហ្វូស៊ីល។ កម្ពុជា​បានធ្វើការ​ទាមទារ​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧២ ដែល​ថៃ​បាន​បដិសេធ។ នៅឆ្នាំបន្ទាប់ ថៃបានទាមទារ របស់ខ្លួនម្តងវិញ។ ប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើ MoU ក្នុងឆ្នាំ២០០១ នៅពេលដែលរដ្ឋបាលលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីនណាវ៉ាត់ត្រា (Thaksin Shinawatra) កាន់អំណាច ដើម្បីរួមគ្នាអភិវឌ្ឍផ្នែកនានានៃ OCA និងកំណត់ព្រំដែនសមុទ្រ។ នៅក្រោម MoUនេះ ការកំណត់បង្គោលព្រំដែនសមុទ្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាត្រូវតែអនុវត្តជា “កញ្ចប់ដែលមិនអាចបំបែកបាន(indivisible package)” ដោយមាន គណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះកម្ពុជា-ថៃ (JTC) បង្កើតឡើងដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាទាំងនោះ។ កិច្ចចរចាជាច្រើនបានធ្វើឡើងតាំងពីពេលនោះមក ប៉ុន្តែមិនមានការវិវឌ្ឍអ្វីឡើយ ដោយបញ្ហាចម្បងគឺដោយសារតែជម្លោះលើការកំណត់ព្រំដែនសមុទ្រ។","លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នឹងថ្លែងបាឋកថាពិសេសអំពីការកសាងសន្តិភាពតាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ នៅសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី 11 នៃសភាអន្តរជាតិនៅក្រុងភ្នំពេញ ពីថ្ងៃទី 23 ដល់ 26 ខែវិច្ឆិកា។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានគោលបំណងពិភាក្សាអំពីការលើកកម្ពស់សន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។ ពិធីបើកនិងបិទសម័យនេះនឹងមានអធិបតីភាពដោយលោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ នៅចុងបញ្ចប់នៃព្រឹត្តិការណ៍, នឹងមានការប្រគល់ពានរង្វាន់សន្តិភាព និងធម្មនុញ្ញសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ។" "លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នឹងថ្លែងបាឋកថាពិសេសអំពីការកសាងសន្តិភាព តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី១១ នៃសភាអន្តរជាតិដើម្បីភាពអត់ឱន និងសន្តិភាព (IPTP) ដែលរដ្ឋសភាកម្ពុជា នឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។ ការ​ជូន​ដំណឹង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដែល​ចេញ​ដោយ​អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​រដ្ឋសភា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ៨ ខែ​វិច្ឆិកា។ ព្រឹត្តិការណ៍នាពេលខាងមុខដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងភ្នំពេញចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា នឹងធ្វើឡើងក្រោមមូលបទ “ការស្វែងរកសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងភាពអត់ឱន”។ ពិធីបើកជាផ្លូវការនៃសម័យប្រជុំពេញអង្គ IPTP នឹងប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពលោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភា និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ កិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នេះមានគោលបំណងពិភាក្សាអំពីការលើកកម្ពស់និម្មាបនកម្មសកលដើម្បីសន្តិភាព ការកសាងសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងភាពអត់ឱន និងការពង្រឹងពហុភាគីនិយម កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការតភ្ជាប់ប្រកបដោយបរិយាបន្ន។ សម័យប្រជុំពេញអង្គ IPTP លើកទី១១ នឹងចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទីក្រុងភ្នំពេញ និងធម្មនុញ្ញសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ ដោយផ្តោតលើអាទិភាពសំខាន់ៗចំនួនប្រាំ៖ ការទប់ស្កាត់ជម្លោះ ការកសាងសន្តិភាព យុត្តិធម៌អន្តរកាល ការកសាងជាតិក្រោយសង្គ្រាម និងសន្តិសុខស្បៀង និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្នុងបរិបទនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ពិធីបិទជាផ្លូវការនៃសម័យប្រជុំពេញអង្គនៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា នឹងមានព្រឹត្តិការណ៍អបអរសាទរសម្រាប់ធម្មនុញ្ញសន្តិភាពដែលបានអនុម័ត និងការប្រគល់ពានរង្វាន់សន្តិភាពដើម្បីមនុស្សជាតិ និងភពផែនដី។","សាខាសមាគមមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជា (VCFA) នៅទីក្រុងហូជីមិញ បានរៀបចំពិធីជួបជុំក្នុងឱកាសខួបលើកទី ៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិកម្ពុជា (៩ វិច្ឆិកា)។ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក Nguyen Van Nam បានលើកឡើងពីការចូលរួមសកម្មរបស់ប្រជាជនទីក្រុងហូជីមិញក្នុងទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងវៀតណាម និងកម្ពុជា។ ឯកអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជានៅទីក្រុងហូជីមិញ លោក ច័ន្ទ សូរ្យកាន្ត បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះការរីកចម្រើនដ៏រឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងនេះ និងការកំណត់កម្រិតពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីដែលដល់ជិត ១២ ប៊ីលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន។ គាត់បានជឿថា ស្ថានភាពប្រពៃណីនេះនឹងបន្តអភិវឌ្ឍខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ និងជាខ្សែសម្រង់សំខាន់ក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយសន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍ជារៀងរហូត។" "សាខាសមាគមមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជា (Vietnam-Cambodia Friendship Association-VCFA) នៅទីក្រុងហូជីមិញ បានរៀបចំពិធីជួបជុំមួយនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីអបអរសាទរខួបលើកទី ៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិកម្ពុជា (៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣ – ២០២៤)។ អញ្ជើញថ្លែងមតិនៅក្នុងឱកាសនោះ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក Nguyen Van Nam មេបញ្ជាការបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ទីក្រុងហូជីមិញ និងជាប្រធានសាខា VCFA ទីក្រុងហូជីមិញ បានលើកឡើងថា ប្រជាជនទីក្រុងហូជីមិញតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ និងរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណី និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រវាងវៀតណាម និងកម្ពុជា។ ដោយគូសបញ្ជាក់អំពីទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសទាំងពីរ លោកបានថ្លែងថា ថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីបន្ថែមទៀត ដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រជាជន និងសន្តិភាព ស្ថិរភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ ឯកអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងហូជីមិញ លោក ច័ន្ទ សូរ្យកាន្ត បានសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះការរីកចម្រើនដ៏រឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-វៀតណាម ដោយកត់សម្គាល់ថា ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឈានដល់ជិត ១២ ប៊ីលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ដែលធ្វើឲ្យវៀតណាមក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទីបីរបស់កម្ពុជានៅទូទាំងពិភពលោក និងធំជាងគេក្នុងអាស៊ាន។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសទាំងពីរសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពលើវិស័យផ្សេងៗ ដូចជាការទូត នយោបាយ សង្គមកិច្ច និងការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជននិងប្រជាជន ក្នុងស្មារតី “អ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពប្រពៃណី កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ និងចីរភាពយូរអង្វែង។ ” លោកឯកអគ្គកុងស៊ុលបានអះអាងថា ស្ថានឯកអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងហូជីមិញ នឹងបន្តជំរុញទំនាក់ទំនងប្រពៃណី និងគាំទ្រដល់ការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ ឱ្យមានកំណើនកាន់តែខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០២៤ និងលើសពីនេះ។","នៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា មេដឹកនាំកំពូលៗនៃសាធារណរដ្ឋគុយបា បានចូលរួមអបអរសាទរ ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិលើកទី ៧១ របស់កម្ពុជា។ លោក Miguel Díaz-Canel Bermúdez ប្រធានាធិបតីគុយបា បានសរសេរលិខិតថ្វាយព្រះករុណា ដល់ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហមុនី ដោយរំលឹកពីចំណងមិត្តភាព និងសាមគ្គីភាពក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។ លោក Manuel Marrero Cruz នាយករដ្ឋមន្ត្រីគុយបា បានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងពិភាក្សានយោបាយ។ ផងដែរ លោក Bruno Rodríguez Parrilla រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសគុយបាបានរំលឹកពីការរំពឹងរង់ចាំប្រារព្ធខួប ៦៥ ឆ្នាំនៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនៅឆ្នាំ ២០២៥។" "មេដឹកនាំកំពូលៗនៃសាធារណរដ្ឋគុយបា នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា បានចូលរួមអបអរសាទរយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះសមភាគីកម្ពុជា ក្នុងឱកាសដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមនៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិលើកទី៧១ របស់កម្ពុជា។ លោក Miguel Díaz-Canel Bermúdez ប្រធានាធិបតីគុយបា បានសរសេរលិខិតថ្វាយ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដោយមានខ្លឹមសារថា “នៅក្នុងពិធីរំលឹកខួបដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមនេះ ខ្ញុំសូមរំលឹកពីចំណងមិត្តភាព និងសាមគ្គីភាពជាប្រពៃណី ដែលទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយប្រាកដថា យើងនឹងបន្តឈានដល់ដំណាក់កាលថ្មីសម្រាប់វឌ្ឍនភាព និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនយើង”។ ក្នុងសារអបអរសាទរជូនចំពោះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លោក Manuel Marrero Cruz នាយករដ្ឋមន្ត្រីគុយបា បានអះអាងសារជាថ្មីអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់លោកក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសន្ទនានយោបាយកម្រិតខ្ពស់ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយទន្ទឹងរង់ចាំដោយក្តីរីករាយនៃការប្រារព្ធខួបលើកទី៦៥ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតទ្វេភាគី ក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ។ ចំណែក លោក Bruno Rodríguez Parrilla រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសគុយបាបានបញ្ជាក់ពីគោលបំណងក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាមួយនឹងការទន្ទឹងរង់ចាំប្រារព្ធខួបលើកទី៦៥ ឆ្នាំនៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី នៅឆ្នាំ២០២៥។ ថ្ងៃនេះកម្ពុជាប្រារព្ធខួបលើកទី៧១ នៃការទទួលបានឯករាជ្យជាតិពីបារាំង (ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣-ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤)។","កម្ពុជា បានប្រារព្ធខួបលើកទី ៧១ នៃការទទួលបានឯករាជ្យពីបារាំងនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា។ ពិធីបានប្រារព្ធក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងមានការចូលរួមពីមេដឹកនាំសម្តេច ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាច្រើន។ ព្រះមហាក្សត្រ បានដាក់កម្រងផ្កា និងអុជភ្លើងជ័យនៅវិមានឯករាជ្យ។ លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរថាទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ៩ វិច្ឆិកា រំលឹកពីការតស៊ូរបស់ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យ។ នៅចុងពិធី មានការប្រលែងសត្វព្រាប និងប៉េងប៉ោង ជានិមិត្តរូបនៃឯករាជ្យ។ កម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យនៅថ្ងៃទី ៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣ បន្ទាប់ពីរយៈពេល ៩០ ឆ្នាំនៅក្រោមការអាណានិគមបារាំង។" "ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ​បាន​ប្រារព្ធ​ខួប​លើក​ទី​៧១​នៃ​ការ​ទទួលបានឯករាជ្យ​ពី​អាណានិគម​បារាំង។ ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងមានការអញ្ជើញចូលរួមពី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងលោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភា ព្រមទាំងមានការអញ្ជើញចូលរួមពីតំណាងអង្គទូត​បរទេស​ មន្ត្រីរាជការនិងអ្នកចូលរួមអបអរសាទរ​រាប់​ពាន់​នាក់ ​នៅ​វិមាន​ឯករាជ្យ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។ ក្នុង​ឱកាស​នៃ​ការប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរនោះ ព្រះមហាក្សត្រ​ ព្រះបាទសម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី​បាន​ដាក់​កម្រង​ផ្កា និង​អុជ​ភ្លើង​ជ័យ​ នៅ​ខាង​ក្នុង​វិមាន​ឯករាជ្យ ដើម្បី​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ឯករាជ្យ​របស់​ប្រទេស។ នៅក្នុងសារបង្ហោះនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផ្លូវការកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក ហ៊ុន សែន មានសរសេរថា ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ៩ វិច្ឆិកា បានរំលឹកដល់ប្រជាជនអំពីព្រះរាជបេសកកម្មដើម្បីជាតិមាតុភូមិ និងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ របស់ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលព្រះអង្គបានលះបង់ព្រះកាយពល និងព្រះបញ្ញាញាណយ៉ាងក្លៀវក្លាបំផុត ធ្វើការតស៊ូ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃព្រះរាជបូជណីយកិច្ច ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យដ៏ពិតប្រាកដនៅកម្ពុជា។ នៅចុងបញ្ចប់នៃការប្រារព្ធពិធីនេះ ក៏មានការប្រលែងសត្វព្រាប និងប៉េងប៉ោង ជានិមិត្តរូបនៃឯករាជ្យភាព និងសេរីភាព។ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ បន្ទាប់ពីការដាក់អាណានិគមរបស់បារាំងរយៈពេល ៩០ ឆ្នាំ។","ខេត្តសៀមរាបនឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍កីឡាសំខាន់ ៣ គ្រោងនៅរមណីដ្ឋានអង្គរ ចុងឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីលើកកម្ពស់កីឡា ទេសចរណ៍ និងវប្បធម៌។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះរួមមាន៖ ទិវារត់ប្រណាំងម៉ារ៉ាតុងអង្គរ (លើកទី ២៩) - នៅថ្ងៃទី ១ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ការប្រកួតគុនខ្មែរពិភពលោក (លើកទី ៥) - ចាប់ពីថ្ងៃទី ៦ ដល់ ៨ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅខេត្តសៀមរាប។ Raid Amazons - ប្រណាំងចាប់ពីថ្ងៃទី ២៤ ដល់ ២៩ ខែធ្នូ ២០២៤ នៅតំបន់អង្គរ និងទន្លេសាប។ គណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC) បានប្រជុំពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព និងការគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍សម្រាប់ការប្រកួត។" "ខេត្តសៀមរាបនឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍កីឡាសំខាន់ៗចំនួន៣នៅរមណីដ្ឋានអង្គរនៅចុងឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់វិស័យកីឡា ទេសចរណ៍ និងការចូលរួមវប្បធម៌។ កាលវិភាគនៃព្រឹត្តិការណ៍រួមមាន: ១. ទិវារត់ប្រណាំងពាក់កណ្តាលម៉ារ៉ាតុងអន្តរជាតិអង្គរលើកទី២៩ ដែលព្រឹត្តិការណ៍រត់ម៉ារ៉ាតុងដ៏អស្ចារ្យនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ នៅមុខប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ២. ការប្រកួតជើងឯកគុនខ្មែរពិភពលោកលើកទី៥ ដែលគ្រោងនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៦ ដល់ថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ហើយការប្រកួតជើងឯកនេះនឹងធ្វើឡើងនៅទីធ្លាខាងមុខព្រះរាជដំណាក់ខេត្តសៀមរាប ជាប់នឹងដងស្ទឹងសៀមរាប ដែលជាការ​បង្ហាញ​ក្បាច់គុន​បុរាណ​ខ្មែរ និង​ទាក់ទាញ​កីឡាករចូលរួម​ប្រកួតប្រជែង​មកពី​ប្រទេស​ផ្សេងៗ។ ៣. Raid Amazons ដែលជាការប្រណាំងផ្សងព្រេងសម្រាប់តែនារីដ៏ពេញនិយម ដោយព្រឹត្តិការណ៍ Raid Amazons នឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ដល់ថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ អ្នកចូលរួមនឹងស្វែងរកការប្រកួតប្រជែងជាបន្តបន្ទាប់ រួមទាំងឧបសគ្គ ការជិះទូកកាណូ និងការជិះកង់នៅទូទាំងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ និងតាមបឹងទន្លេសាប។ ក្នុងការត្រៀមរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា (NOCC) បានកោះប្រជុំជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាឱ្យដំណើរការការប្រកួតកីឡាឆ្នាំ ២០២៤ ប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន។ កិច្ចប្រជុំនេះដឹកនាំដោយលោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា រួមមានកិច្ចពិភាក្សាជាមួយលោកស្រី ម៉ននី រងី្ស អភិបាលរងខេត្តសៀមរាប និងមន្ទីរខេត្តនានា។ កិច្ចប្រជុំបានផ្តោតសំខាន់លើការបង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពរវាងអាជ្ញាធរខេត្ត និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ លើការងារសន្តិសុខ ការគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ និងការលើកកម្ពស់ការអប់រំកីឡា។ គោលបំណងគឺដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ និងភាពជោគជ័យនៃព្រឹត្តិការណ៍នាពេលខាងមុខ ដែលធ្វើឱ្យព្រឹត្តការណ៍ខាងលើបង្កើតនូវភាពរីករាយ និងមិនអាចបំភ្លេចបានសម្រាប់អ្នកចូលរួម និងភ្ញៀវទស្សនា។","កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានជួយការពារ និងអភិវឌ្ឍឧទ្យានបុរាណអង្គរ ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទអង្គរវត្តបានចុះបញ្ជីក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ 1992 ហើយស្ថាបត្យកម្មបុរាណនៅតំបន់នេះត្រូវបានជួសជុលដោយក្រុមអ្នកជំនាញពីប្រទេសជាច្រើន ដូចជា ចិន បារាំង និងអាមេរិក។ អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានឲ្យយល់ថា ការសហការដែលមានប្រសិទ្ធភាពបានជួយការពារ និងជួសជុលប្រាសាទខូចខាតនានា ដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់កម្ពុជា។ ប្រទេសចិនបានចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្តារប្រាសាទនានា ហើយក៏បានជួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិន។ ឧទ្យានអង្គរមានទំហំ ៤០១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រាសាទ ៩១ ដែលសាងសង់ពីសតវត្សទី ៥៤ ដល់ ១៣។ រមណីដ្ឋាននេះទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិកกว่า ៧៧៤,២០៣ នាក់ និងទទួលបានចំណូល ៣៦ លានដុល្លារពីការលក់សំបុត្រប្រៀបធៀបជាមួយឆ្នាំមុន។" "អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃសុក្រថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិទទួលបានលទ្ធផលយ៉ាងធំធេងក្នុងការជួយការពារ និងអភិវឌ្ឍឧទ្យានបុរាណអង្គរ ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទអង្គរវត្តជាគោលដៅទេសចរណ៍ដ៏ពេញនិយមបំផុតរបស់កម្ពុជា និងត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (យូណេស្កូ) ក្នុងឆ្នាំ១៩៩២។ មួយឆ្នាំក្រោយមក គណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិសម្របសម្រួលកិច្ចគាំពារ និងអភិវឌ្ឍន៍រមណីដ្ឋានអង្គរ (ICC-Angkor) ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីសម្របសម្រួលជំនួយបរទេសទាំងអស់សម្រាប់អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋានបុរាណ។ លោក ឡុង កុសល អគ្គនាយករង និងជាអ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ដែលជាអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងទទួលបន្ទុកការពារ និងអភិរក្សរមណីដ្ឋានអង្គរ បានមានប្រសាសន៍ថា គម្រោងជួសជុលឡើងវិញធ្វើឡើងដោយក្រុមអ្នកជំនាញមកពីប្រទេសចិន បារាំង ឥណ្ឌា ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង អាល្លឺម៉ង់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ មាន​សារៈ​សំខាន់​ក្នុង​ការជួសជុល​ប្រាសាទ​ដែល​ខូច​ខាត​ក្នុង​បរិវេណរមណីដ្ឋាន​អង្គរ​ឱ្យ​មាន​រូបរាង​​ដើមវិញ។ លោកបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Xinhua ថា “សមិទ្ធិផលដ៏ច្រើនសន្ទឹកសន្ទាប់ក្នុងកិច្ចគាំពារ និងអភិវឌ្ឍន៍បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អង្គរ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ” ។ “ការរួមចំណែកដ៏អស្ចារ្យទាំងនេះ មិនត្រឹមតែបានធ្វើឱ្យរមណីដ្ឋានអង្គរមានសុវត្ថិភាពទាំងស្រុងពីគ្រោះមហន្តរាយក្នុងទម្រង់ណាមួយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងក្លាយជាគោលដៅទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងពិភពលោកផងដែរ។ លោកបានបន្ថែមថា “ក្រៅពីនេះ រមណីដ្ឋានអង្គរបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងក្នុងការស្តារសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រទេសឡើងវិញ”។ លោក កុសល បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសចិនគឺជាអ្នករួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយក្នុងកិច្ចការពារ និងអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់កម្ពុជា តាមរយៈវេទិកាសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌ជាច្រើន។ លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖ «​ចំពោះរមណីដ្ឋាន​អង្គរ​យើង​មាន​ប្រាសាទ​សំខាន់​ចំនួន​ពីរ គឺ​ប្រាសាទ​ចៅ​សាយ​ទេ​វ​តា និង​ប្រាសាទ​តាកែវ ដែលត្រូវ​បានធ្វើការ​ជួសជុល​ដោយ​ក្រុម​អ្នកជំនាញ​ចិន ហើយ​គម្រោង​ជួសជុល​មួយ​ទៀត​នៅ​ព្រះបរមរាជវាំង​បុរាណនៃប្រាសាទ​អង្គរធំ​កំពុង​ដំណើរការ​»​។ លោកបានបន្ថែមថា “ហេតុដូច្នេះហើយ ការបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តដ៏មុតមាំរបស់ចិនចំពោះការថែរក្សា និងជួសជុលប្រាសាទក្នុងរមណីដ្ឋានអង្គរ”។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានថ្លែងថា ការចូលរួមចំណែករបស់ប្រទេសចិនក្នុងការស្តារប្រាសាទបុរាណទាំងនោះ មិនត្រឹមតែធានាបាននូវការការពាររមណីដ្ឋានអង្គរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានជួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិនឱ្យចូលមកទស្សនារមណីដ្ឋានអង្គរកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “បច្ចេកទេស និងជំនាញរបស់អ្នកជំនាញចិនក្នុងការជួសជុលប្រាសាទនៅរមណីដ្ឋានអង្គរមានកម្រិតខ្ពស់ណាស់ ហើយលទ្ធផលនៃការងាររបស់ពួកគេត្រូវបានវាយតម្លៃ និងកោតសរសើរយ៉ាងខ្លាំងដោយគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសរបស់ ICC-Angkor”។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​៖ «​ប្រទេស​ចិន​បាន​ដើរ​តួនាទី​កាន់តែ​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​ជួយ​ការពារ​ និង​អភិវឌ្ឍ​បេតិកភណ្ឌ​វប្បធម៌​នៃ​មនុស្សជាតិ​នៅ​កម្ពុជា​ និង​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​»​។​ ឧទ្យានបុរាណអង្គរទំហំ ៤០១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ គឺជារមណីដ្ឋានដែលមានប្រាសាទបុរាណចំនួន ៩១ ដែលសាងសង់ពីសតវត្សទីប្រាំបួនដល់សតវត្សទី១៣។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់សហគ្រាសអង្គរដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបានឱ្យដឹងថា រមណីដ្ឋាននេះទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិចំនួន ៧៧៤,២០៣ នាក់ ក្នុងកំឡុងខែមករា ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង ២៨,៤% ធៀបនឹងរយៈពេលមួយឆ្នាំ និងទទួលបានចំណូល ៣៦ លានដុល្លារពីការលក់សំបុត្រក្នុងអំឡុងពេលនោះ កើនឡើង ២៩%។","នៅថ្ងៃទី ៧ និង ៨ ខែវិច្ឆិកា លោក លី ឈាង (Li Qiang) នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន បានជួបពិភាក្សាជាមួយមេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា, លាវ, មីយ៉ាន់ម៉ា, ថៃ និងវៀតណាម ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គលើកទី ៨ នៅក្រុងគុនមិញ។ កិច្ចប្រជុំមានគោលបំណងដើម្បីបង្កើនការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមនៅតំបន់មេគង្គ តាមរយៈការតភ្ជាប់ខាងតំបន់, ពាណិជ្ជកម្ម, កសិកម្ម, និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ចិនបានដាក់សំណើ ៤ ចំណុច សម្រាប់ការផ្តល់ជំនួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យជាច្រើន ដូចជា សហប្រតិបត្តិការវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា, ការពង្រឹងបណ្តាញតភ្ជាប់ និងការវិនិយោគក្នុងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ។ សំណើទាំងនេះមានគោលបំណងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។ នៅក្នុងខែមករា ដល់តុលា ឆ្នាំ ២០២៤, បរិមាណពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសមេគង្គបានកើនឡើង ១២ ភាគរយ។ ជាពិសេស ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចសកលមានការសន្ទុះយឺត ការសហប្រតិបត្តិការកាន់តែជិតស្និទ្ធគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងក្នុងការអភិវឌ្ឍតំបននោះ។" "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈាង (Li Qiang) បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយមេដឹកនាំនៃប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គលើកទី៨នៅទីក្រុងគុនមិញ ខេត្តយូណាន។ កិច្ចប្រជុំដែលបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃពុធ និងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងពង្រឹងការឯកភាពគ្នាលើមូលដ្ឋាននៃការឯកភាពពីមុនដែលសម្រេចបានរវាងប្រទេសចិន និងបណ្តាប្រទេសមេគង្គ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមដែលបានសម្របសម្រួល និងសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់។ ប្រទេសចិនសង្ឃឹមថាការផ្លាស់ប្តូរស៊ីជម្រៅអាចជួយជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសំខាន់ៗដូចជាការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ កសិកម្ម និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ កាលពីខែសីហា ប្រទេសចិនបានដាក់សំណើចំនួន៤ចំណុចសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់សម្រាប់ដំណាក់កាលបន្ទាប់ រួមមានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវពហុភាគីនិយមពិតប្រាកដ គោលនយោបាយបើកចំហ និងការទប់ទល់ការកេងចំណេញផលប្រយោជន៍(zero-sum games) និងការរំខានខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ ដោយខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ការពារស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ និងការកែលម្អយន្តការសហប្រតិបត្តិការវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ និងការពង្រឹងការកសាងសមត្ថភាពបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដើម្បីបម្រើប្រទេសក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះក៏រួមបញ្ចូលផងដែរនូវការពន្លឿនការកសាងបណ្តាញតភ្ជាប់ ការរក្សាផលិតកម្ម និងខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការបង្ការ និងកាត់បន្ថយគ្រោះមហន្តរាយ និងការសម្របសម្រួលការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជន។ សំណើទាំងអស់នេះ សំដៅជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គ។ នៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំនេះ ទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសមេគង្គបានកើនឡើងលើសពី២០០ ប៊ីលានដុល្លារ កើនឡើង១២ភាគរយ ធៀបនឹងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ហើយប្រទេសចិនគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មឈានមុខគេរបស់ប្រទេសមេគង្គអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ សមិទ្ធិផលដែលប្រទេសទាំង៦ សម្រេចបានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដូចជាជំរុញការតភ្ជាប់អន្តរតំបន់ និងការកសាងច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច បង្ហាញថាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែជិតស្និទ្ធគឺចាំបាច់បំផុត។ ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចសកលលោកមានសន្ទុះយឺត រួមជាមួយនឹងភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ តម្រូវការក្នុងការពង្រឹងសាមគ្គីភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែមានសារសំខាន់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមែនគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ចង់ឃើញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសផ្សេងទៀតនោះទេ ហើយប្រទេសទាំងនោះកំពុងព្យាយាមបំបែកបំបាក់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសចិន និងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ។ ប្រទេសទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់គួរតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការប៉ុនប៉ងបំបែកបំបាក់ ហើយបន្តប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលដៅរបស់ពួកគេ ដើម្បីបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែខ្លាំងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរួមក្នុងតំបន់។","រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃ លោក ភុំថាំ វេឆាយៈឆៃ កំពុងផ្តល់ការសម្ដែងបញ្ជាក់ពីអធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់ថៃលើកោះគុត (Koh Kut) នៅខេត្តត្រាត នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ ការទស្សនកិច្ចនេះមានគោលបំណងបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថាអធិបតេយ្យភាពនៃកោះគុតជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសថៃ និងពង្រឹងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការខ្វែងគំនិតលើបញ្ហាដែនសមុទ្រជាមួយកម្ពុជា។ លោក Phumtham បាននិយាយថាគណៈប្រតិភូរបស់គាត់នឹងដឹកនាំការត្រួតពិនិត្យកោះ និងការជួបជាមួយទាហានថៃ ដើម្បីការពារព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ក្រសួងការបរទេសក៏កំពុងដោះស្រាយបញ្ហាដែលទាក់ទងនឹងការបង្កើតគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (JTC) សម្រាប់ចរចា និងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ការប្រជុំនេះកំពុងធ្វើឡើងនៅពេលដែលមានការអំពាវនាវពីអ្នកប្រជែងប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលថៃបានរៀបចំគម្រោងក្នុងការសម្រេចបញ្ហានេះតាមរយៈការចរចាជាមួយកម្ពុជា។ MoU នៅឆ្នាំ 2001 ដែលបានបង្កើតគណៈកម្មាធិការសំរាប់ការចរចាព្រំដែនសមុទ្រនេះបានជួយដោះស្រាយបញ្ហាជាច្រើនប៉ុន្តែមិនមានកំណត់លទ្ធផលទេ។" "រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិថៃ លោក ភុំថាំ វេឆាយៈឆៃ (Phumtham Wechayachai) នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់កោះគុត(Koh Kut) ក្នុងខេត្តត្រាត នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ ដើម្បីអះអាងសារជាថ្មីនូវអធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់ប្រទេសថៃ នៅលើកោះនេះ ចំពេលមានការខ្វែងគំនិតគ្នាលើបញ្ហាដែនសមុទ្រជាមួយកម្ពុជា។ លោក Phumtham ដែលជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងដែរនោះ បាននិយាយថា លោកនឹងដឹកនាំគណៈប្រតិភូទៅត្រួតពិនិត្យដែនកោះ និងលើកទឹកចិត្តដល់ទាហានដែលឈរជើងនៅទីនោះដើម្បីការពារព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ លោកបាននិយាយថា លេខាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ និងអគ្គលេខាធិការនៃក្រសួងការពារជាតិ ក៏ដូចជាអគ្គសេនាធិការកងទ័ពជើងទឹកថៃ ក៏នឹងរួមដំណើរជាមួយគណៈប្រតិភូផងដែរ។ លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖ «​យើង​នឹង​ទៅ​ទី​នោះ​ដើម្បី​អះអាងសារជាថ្មី​ពី​អធិបតេយ្យភាព​របស់​ប្រទេស​ថៃ​លើ​កោះ​គុត និង​បង្កើន​ទំនុក​ចិត្ត​ក្នុងចំណោម​ប្រជាជនថៃ»។ នៅពេលសួរអំពីការបង្កើតគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះ (Joint Technical Committee-JTC) ដើម្បីចរចាតំបន់ដែនសមុទ្រដែលប្រទេសទាំងពីរទាមទារនោះ លោក Phumtham បានលើកឡើងថា ក្រសួងការបរទេសកំពុងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ឆាប់ៗនេះ ក្រសួង​នឹងស្នើ​ឈ្មោះ​សមាជិកដែលមាន​សក្ដានុពល​ទៅ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា (Paetongtarn Shinawatra) បានថ្លែងមុននេះថា JTC អាចនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ខាងមុខ។ គណៈកម្មាធិការនឹងបន្តកិច្ចពិភាក្សាជាមួយកម្ពុជាលើតំបន់ទាមទារត្រួតស៊ីគ្នា (Overlapping Claims Area-OCA) ដោយផ្អែកលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ ២០០១ ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយប្រទេសទាំងពីរ។ ទាំងភាគីថៃ និងភាគីកម្ពុជា បានទាមទារអធិបតេយ្យភាពនៃ OCA សម្បូរធនធានថាមពល ដែលគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីប្រហែល ២៦,០០០ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ។ កម្ពុជា​បាន​ទាមទារ​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧២ ដែល​ថៃ​បាន​បដិសេធ។ នៅឆ្នាំបន្ទាប់ ប្រទេសថៃបានធ្វើការទាមទាររបស់ខ្លួនម្តងវិញ។ លោក Phumtham បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា គណៈកម្មាធិការនេះនឹងត្រូវដឹកនាំដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកសន្តិសុខជាតិ រួមទាំងមន្ត្រីមកពីក្រសួងការពារជាតិ ថាមពល ក្រសួងការបរទេស និងហិរញ្ញវត្ថុ ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ ព្រមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ លោក Phumtham បាន​និយាយ​ថា អនុគណៈកម្មាធិការ​ពីរ​ទៀត​នឹង​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ផង​ដែរ​ដើម្បី​ជួយ​ក្នុង​ការ​ចរចា។ លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំសង្ឃឹមថាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលទាក់ទងនឹងតំបន់ទាមទារត្រួតស៊ីគ្នានេះនឹងជួយជម្រះមន្ទិល”។ នៅ​ពេល​សួរ​អំពី​ការ​អះអាង​ថា​ប្រទេស​ថៃ​បាន​បាត់បង់​អធិបតេយ្យភាព​លើ​កោះ​នេះ​នៅ​ពេល​ដែល​ខ្លួន​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​ឆ្នាំ ២០០១ ជាមួយ​ប្រទេស​កម្ពុជា លោក Phumtham បាន​និយាយ​ថា “ព័ត៌មាន​មិន​ពិត”នេះ គឺ​មាន​ហេតុផល​នយោបាយ។ លោក​បានបន្ថែម​ថា “កោះ​នេះ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ទឹក​ដី​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ជា​យូរ​មក​ហើយ។ ឆ្លើយតបទៅនឹងអ្នករិះគន់ដែលកំពុងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោល MoU ឆ្នាំ២០០១ លោក Phumtham បាននិយាយថា រដ្ឋបាលពីមុនបានជ្រើសរើសមិនលុបចោល MoU ឆ្នាំ២០០១ ព្រោះវាត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាបណ្តាញដ៏មានប្រសិទ្ធភាពបំផុតក្នុងការពិភាក្សា និងចរចាព្រំដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ការ​អំពាវនាវ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ស្រប​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ប្រកាស​ពី​ផែនការ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​បន្ត​ការ​ចរចា​អំពី OCA ជាមួយ​ភាគី​កម្ពុជា។ លោក ផៃប៊ុន និទិតៈវ៉ាន់ (Paiboon Nititawan) អគ្គលេខាធិការគណបក្សផាឡាំង ប្រាឆារ៉ាត់ (Palang Pracharath-PPRP) បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា មេដឹកនាំគណបក្សលោកឧត្តមសេនីយ៍ ប្រាវីត វង្សសុវណ្ណ (Prawit Wongsuwon) បានណែនាំសមាជិកសភារបស់គណបក្សឱ្យជំរុញដល់ការលុបចោល MoU ឆ្នាំ២០០១ “ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្ររបស់ប្រទេសថៃ” ។ ប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាក្នុងឆ្នាំ២០០១ នៅពេលដែលរដ្ឋបាលថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រាឡើងកាន់អំណាច ដើម្បីរួមគ្នាអភិវឌ្ឍផ្នែកខ្លះនៃ OCA និងបោះបង្គោលព្រំដែនសមុទ្រ។ នៅក្រោម MoUនេះ ការបោះបង្គោលព្រំដែនសមុទ្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាត្រូវតែអនុវត្តជា “កញ្ចប់ដែលមិនអាចបំបែកបាន(indivisible package)” ដោយមានគណៈកម្មាធិការបច្ចេកទេសចម្រុះកម្ពុជា-ថៃ (Thailand-Cambodia JTC) បង្កើតឡើងដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាទាំងនោះ។ កិច្ចចរចាជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងតាំងពីពេលនោះមក ប៉ុន្តែមិនមានការវិវឌ្ឍអ្វីឡើយ ភាគច្រើនគឺដោយសារតែជម្លោះលើការបោះបង្គោលព្រំដែនសមុទ្រ។ MoU ឆ្នាំ២០០១ បានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ជាសាធារណៈ បន្ទាប់ពីអ្នកសង្កេតការណ៍បានចង្អុលបង្ហាញថា ប្រសិនបើឯកសារនេះត្រូវបានប្រើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការចរចាលើការគ្រប់គ្រង OCA នោះប្រទេសថៃនឹងប្រថុយនឹងការបាត់បង់អធិបតេយ្យភាពលើកោះគុត។ ",ក្រសួងកសិកម្ម និងនេសាទកម្ពុជា បានសង្គ្រោះត្រីចម្រុះប្រមាណ ១០០ លានក្បាលពីការនេសាទខុសច្បាប់ ហើយបានដោះលែងត្រីទាំងនេះទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិក្នុងរដូវបិទនេសាទ៥ខែ។ ករណីនេសាទខុសច្បាប់បានបង្ក្រាបរួមទាំងការទប់ស្កាត់ ១.៥០៦ ករណី និងរឹបអូសឧបករណ៍នេសាទជាច្រើន។ ក្នុងចំណោមការប្រកួតប្រជែងនេះ មានការលើកឡើងពីការកើនឡើងចំនួនត្រីនៅក្នុងធនធានធម្មជាតិ និងការការពារសត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គ។ ក្រសួងក៏បានរំលឹកអំពីការចូលរួមរបស់ប្រជាជនក្នុងការការពារជលផល និងអំពាវនាវឲ្យរាយការណ៍ពីសកម្មភាពនេសាទខុសច្បាប់ដើម្បីការពារធនធាននេះ។ "យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ប្រភេទត្រីចម្រុះប្រមាណ ១០០លានក្បាល ត្រូវបានសង្គ្រោះពីការនេសាទខុសច្បាប់ ហើយត្រូវបានដោះលែងទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិក្នុងរដូវបិទនេសាទចំនួន៥ខែ ដែលរួមចំណែកដល់ការកើនឡើងចំនួនត្រី។ ក្រសួងបានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងរដូវបិទនេសាទចាប់ពីថ្ងៃទី០១ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា រដ្ឋបាលជលផល និងកម្លាំងអន្តរាគមន៍ថ្នាក់ជាតិ បានបង្រ្កាបបទល្មើសនៅទូទាំងប្រទេស ដោយមានកិច្ចសហការពីកម្លាំងចម្រុះខេត្ត ស្រុក និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។ ប្រភពដដែលបានអោយដឹងថា «ការបង្រ្កាប និងទប់ស្កាត់បទល្មើសជលផល កើតឡើងសរុបចំនួន ១.៥០៦ ករណី ក្នុងនោះ រឹបអូស និងបំផ្លាញភស្តុតាងចំនួន ១.៤១០ ករណី បញ្ជូនទៅតុលាការ ៥៦ នាក់ ជនល្មើស ១៥ នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារ និងពិន័យរដ្ឋបាលចំនួន ៤០ នាក់ ពិន័យជាប្រាក់ ១៦១.៦៩១.០០០ រៀល។ វត្ថុ​តាង​ដែល​រឹបអូស​បាន​រួម​មាន​អួន​ប្រវែង​ជាង​៧៩០.០០០​ម៉ែត្រ ឧបករណ៍ឆក់​ត្រី​ចំនួន​៤៥៩​គ្រឿង ដែល​ក្នុង​នោះ​ប្រគល់​ជូន​ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ចំនួន​១៦៥​គ្រឿង និង​សំណាញ់​អូស​ទឹក​ចំនួន​១០៦​គ្រឿង​។ បន្ថែមពីលើនេះ អាជ្ញាធរបានរុះរើទីតាំងចំនួន ៣ ដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់ផលិត និងចែកចាយឧបករណ៍នេសាទ និងបញ្ចេញប្រភេទត្រីចម្រុះប្រមាណ ១០០ លានក្បាល ស្មើនឹងជាង ៤០ តោន ត្រឡប់ទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិវិញ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានបន្តថា “ជាលទ្ធផលនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ ចំនួនត្រីនៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិបានចាប់ផ្តើមកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ចំនួនសត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គក៏បានកើនឡើងផងដែរ ពី៩០ ក្បាលក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដល់១០៤ ក្បាលត្រឹមខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤”។ ក្រសួងបានចាត់ទុកថា ភាពប្រសើរឡើងនៃធនធានមច្ឆជាតិ គឺមានការចូលរួមពីប្រជានេសាទក្នុងស្រុក និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដែលបានសហការគ្នាតាមរយៈការផ្តល់ព័ត៌មាន ជួយទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបសកម្មភាពនេសាទខុសច្បាប់។ ពួកគេក៏បានចូលរួមចំណែកក្នុងការដោះលែងកូនត្រីដែលជិតផុតពូជចូលទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិវិញ ដើម្បីទ្រទ្រង់ធនធានជលផល។ ការបង្រ្កាបនេសាទខុសច្បាប់បានបង្កើនទិន្នផលត្រីក្នុងបឹងទន្លេសាប ដោយបានមកពីការបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឆក់ និងឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ផ្សេងទៀត រួមទាំងការទប់ស្កាត់ការនេសាទក្នុងរដូវបិទនេសាទ។ ក្រសួងបានជំរុញឱ្យសាធារណជនបន្តចូលរួមអភិរក្ស និងការពារធនធានជលផលធម្មជាតិដ៏មានតម្លៃទាំងនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួងក៏បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ រាយការណ៍ពីសកម្មភាពនេសាទខុសច្បាប់ ជូនមន្ត្រីជលផលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ក្រសួងបានបញ្ជាក់ថា ការការពារ អភិរក្ស និងអភិរក្សធនធានជលផល ធានានូវនិរន្តរភាពនៃស្តុកត្រីធម្មជាតិ និងសន្តិសុខស្បៀងសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា ក៏ដូចជាជួយលើកតម្កើងកិត្យានុភាពរបស់ប្រទេសនៅលើឆាកអន្តរជាតិតាមរយៈការអភិរក្សធនធានត្រីដ៏កម្រដែលជិតផុតពូជ ឬបាត់បង់ទៅហើយនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនជុំវិញពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋបាលជលផលក៏បានអំពាវនាវដល់ពាណិជ្ជករ និងអ្នកនេសាទឱ្យដោះលែង ឬរាយការណ៍អំពីប្រភេទសត្វជិតផុតពូជ ឬកម្រដែលបានរកឃើញក្នុងអំឡុងពេលនេសាទ។ ថ្មីៗនេះ ប្រជានេសាទមកពីឃុំកំពង់ហ្លួង ស្រុកក្រគរ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ឈ្មោះ ស៊ិន ចាន់សាត បានលែងត្រីទន្លេមេគង្គជិតផុតពូជមួយក្បាល ទម្ងន់ ២៦គីឡូក្រាម ចូលទៅក្នុងតំបន់អភិរក្សជលផលកំពង់ប្រុក កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា នេះបើយោងតាមមន្ទីរកសិកម្មខេត្តពោធិ៍សាត់។","នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា, ហ៊ុន ម៉ាណែត, បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំទូតកម្រិតខ្ពស់នៅខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន ដោយសំដែងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ និងដោះស្រាយបញ្ហារួម។ ការប្រជុំមានការពិភាក្សាជាមួយអភិបាលខេត្តយូណាន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីពីប្រទេសវៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ា។ វាត្រូវបានរៀបចំជាមួយនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូលនានានៅក្នុងតំបន់មេគង្គ។ ក្នុងឱកាសនេះ, កម្ពុជា និងចិនបានវាយតម្លៃខ្ពស់លើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ, ជាពិសេសខេត្តយូណានបានចូលរួមក្នុងគម្រោងដូចជាអាកាសយានដ្ឋានអង្គរ។ កិច្ចសន្ទនារវាងប្រទេសកម្ពុជា, វៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានផ្តោតទៅលើការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការពិភាក្សាអំពីវិបត្តិនយោបាយ។ ហ៊ុន ម៉ាណែត និងផាម មិញ ជិញ បានអបអរសាទរពីការកើនឡើងក្នុងពាណិជ្ជកម្ម និងការទាំងពីរប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់គោលដៅពាណិជ្ជកម្ម ១០ ប៊ីលានដុល្លារ។ " "នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំការទូតកម្រិតខ្ពស់ជាបន្តបន្ទាប់នៅខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន ដោយបានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់លោកក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមគ្នា។ របៀបវារៈរបស់លោករួមមានកិច្ចពិភាក្សាជាមួយអភិបាលខេត្តយូណាន លោក វ៉ាង អ៊ីប៉ (Wang Yubo) ក៏ដូចជាជំនួបទ្វេភាគីជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ផាម មិញ ជិញ (Pham Minh Chinh) និងឧត្តមសេនីយឯក មីន អោង ឡាំង (Min Aung Hlaing) របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ អន្តរកម្មទាំងនេះដែលធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី៥ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា រួមជាមួយនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គ (GMS) កិច្ចប្រជុំកំពូលយុទ្ធសាស្ត្រនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាយ៉េយ៉ាវ៉ាឌី-ចៅប្រាយ៉ា-មេគង្គ (ACMECS) និងកិច្ចប្រជុំកំពូល កម្ពុជា-ឡាវ-មីយ៉ាន់ម៉ា-វៀតណាម (CLMV) បង្ហាញពីតួនាទីដ៏បុរេសកម្មរបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងក្នុងតំបន់មហាទន្លេមេគង្គ។ ក្នុងឱកាសមកដល់ទីក្រុងគុនមីង លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅពីអភិបាលខេត្តយូណាន លោក Wang Yubo ។ មេដឹកនាំទាំងពីរបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរីកចម្រើនឥតឈប់ឈរនៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ជាពិសេសបានកត់សម្គាល់ពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ខេត្តយូណាន ក្នុងការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគជាមួយកម្ពុជា។ ភាគីទាំងពីរបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីគម្រោងរួមគ្នាដូចជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ ដែលត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយនឹងការវិនិយោគរបស់ខេត្តយូណាន ដែលជាសក្ខីកម្មចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានទទួលស្គាល់ការរួមចំណែករបស់ខេត្តយូណាន ជាពិសេសការផ្តល់អាហារូបករណ៍ និងឱកាសបណ្តុះបណ្តាលដល់និស្សិតកម្ពុជា ហើយបានបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់លំហូរទេសចរណ៍ និងការវិនិយោគរវាងតំបន់កើនឡើង។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាម លោក Pham Minh Chinh និងឧត្តមសេនីយឯក Min Aung Hlaing នៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។ កិច្ចសន្ទនារបស់លោកជាមួយ លោក Min Aung Hlaing បានផ្តោតទៅលើការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ ដោយនឹងរំលឹកខួបលើកទី៧០ នៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-មីយ៉ាន់ម៉ានាពេលខាងមុខ។ មេដឹកនាំទាំងពីរក៏បានលើកឡើងពីវិបត្តិនយោបាយដែលកំពុងបន្តនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរំលឹកឡើងវិញនូវការគាំទ្ររបស់កម្ពុជាចំពោះដំណោះស្រាយដែលដឹកនាំ ដោយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដោយសន្តិវិធី និងតួនាទីដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានក្នុងការស្តារស្ថិរភាពឡើងវិញ។ ក្នុងជំនួបដាច់ដោយឡែកមួយ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោក Pham Minh Chinh បានអបអរសាទរពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម។ ភាគីទាំងពីរបានទទួលស្គាល់ការកើនឡើង២២ ភាគរយនៅក្នុងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ហើយបានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការពន្លឿនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងឆ្ពោះទៅរកគោលដៅពាណិជ្ជកម្ម ១០ ប៊ីលានដុល្លារ។ វិស័យសំខាន់ៗរួមមានការលើកកម្ពស់ការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការពង្រីកការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ និងយុវជន ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន។ មេដឹកនាំទាំងពីរបានបង្ហាញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបន្តការចូលរួមកិច្ចពិភាក្សាកម្រិតខ្ពស់ ដើម្បីពន្លឿនការបោះបង្គោលព្រំដែនដែលនៅសេសសល់ ដោយពង្រឹងការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ដោយថ្លែងអំណរគុណចំពោះប្រទេសវៀតណាម ដែលបានជួយសម្រួលដល់ពិធីសាសនាដល់ព្រះសង្ឃខ្មែរនៅវត្ត Xoai Xiem Moi ក្នុងខេត្តត្រាវិញ និងសម្រាប់ការទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះលោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា និងគណៈប្រតិភូ។ កិច្ចប្រជុំទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្តេជ្ញាចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងសាមគ្គីភាពក្នុងតំបន់ និងបង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងការទូតក្នុងការដោះស្រាយគោលដៅ និងបញ្ហាប្រឈមទៅវិញទៅមកនៅក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គ។",ប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងក្នុងសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងមានន័យក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ ដោយបានប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិនិងកម្លាំងការងារអោយមានប្រសិទ្ធភាព។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍមនុស្ស ដោយផ្តល់ជំនាញសំខាន់ៗដល់សិស្ស ដើម្បីបញ្ចេញចំណេះដឹងក្នុងការវិនិយោគ និងការគ្រប់គ្រងធនធាន។ ប្រទេសកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាគម្លាតជំនាញនៅក្នុងវិស័យធុរកិច្ច ដែលការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះតាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ និងការបង្កើតកេរ្តិ៍ឈ្មោះសហគ្រិនភាព។ ការអប់រំផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនាញសហគ្រិនក៏ធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចសកល។ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្វើការរួមបញ្ចូលជាមួយទីផ្សារអន្តរជាតិ និងការអប់រំធុរកិច្ចដើម្បីឲ្យសិស្សសាមគ្គីជាមួយសេដ្ឋកិច្ចសកល។ "ប្រទេសកម្ពុជាមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយឈរនៅក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់លឿនបំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ភាពជោគជ័យនេះត្រូវបានជំរុញដោយការរួមបញ្ចូលគ្នានៃធនធានដ៏សម្បូរបែប កម្លាំងពលកម្មដ៏ខ្លាំងក្លា និងចំនួនប្រជាជនវ័យក្មេងកាន់តែច្រើនឡើងទទួលស្គាល់សារៈសំខាន់នៃការអប់រំ។ ខណៈកម្ពុជាបន្តអភិវឌ្ឍ ការវិនិយោគលើមូលធានមនុស្សតាមរយៈការអប់រំបានក្លាយជារឿងសំខាន់ ជាពិសេស ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ច ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ដោយបំពាក់ឱ្យសិស្សនូវជំនាញសំខាន់ៗ ដើម្បីរុករកសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដែលកំពុងវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងឆាប់រហ័សនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បើទោះជាមានការរីកចម្រើនក៏ដោយ ក៏ប្រទេសកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងគម្លាតជំនាញយ៉ាងខ្លាំង ជាពិសេសក្នុងវិស័យធុរកិច្ច។ ជារឿយៗនិយោជកត្រូវប្រឈមមុខនឹងការខ្វះខាតនៃបេក្ខជន ជាមួយនឹងការរួមបញ្ចូលគ្នានៃចំណេះដឹងបច្ចេកទេស ការគិតពិចារណាស៊ីជម្រៅ ការប្រាស្រ័យទាក់ទង និងជំនាញភាពជាអ្នកដឹកនាំដែលត្រូវការសម្រាប់ទិដ្ឋភាពអាជីវកម្មនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចមានសារៈសំខាន់ដើម្បីដោះស្រាយគម្លាតនេះដោយរៀបចំសិស្សជាមួយនឹងសំណុំជំនាញដែលមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ដែលធ្វើឱ្យពួកគេប្រកួតប្រជែងក្នុងប្រទេស និងទូទាំងពិភពលោក។ ក្រៅពីការរៀបចំសិស្សសម្រាប់អាជីពជាលក្ខណៈប្រពៃណី ការអប់រំផ្នែធុរកិច្ចបណ្តុះនូវផ្នត់គំនិតសហគ្រិន។ វិធីសាស្រ្តនេះគឺមានសារៈសំខាន់ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមនុស្សជាច្រើនពឹងផ្អែកលើសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមសម្រាប់ជីវភាពសេដ្ឋកិច្ច។ តាមរយៈការសិក្សាជំនាញសហគ្រិនភាព យុវជនកម្ពុជាត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យក្លាយជាអ្នកបង្កើតការងារ មិនមែនគ្រាន់តែជាអ្នកស្វែងរកការងារទេ ដោយដោះស្រាយបញ្ហានៃភាពអត់ការងារធ្វើ និងកង្វះការងារធ្វើ។ វគ្គសិក្សាស្តីពីសហគ្រិនភាពបង្រៀនសិស្សពីរបៀបកំណត់ឱកាសទីផ្សារ វាយតម្លៃហានិភ័យ និងគ្រប់គ្រងធនធានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ បំពាក់ដោយចំណេះដឹងនេះ និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមានសមត្ថភាពកាន់តែច្រើនក្នុងការបើកដំណើរការ និងទ្រទ្រង់អាជីវកម្មដែលរួមចំណែកដល់ការបង្កើតការងារ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ឥទ្ធិពលនៃភាពជាសហគ្រិននេះពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងលើកកម្ពស់សហគមន៍ ដោយសារអាជីវកម្មជោគជ័យបង្កើតឱកាសការងារកាន់តែច្រើន។ ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុគឺជាអត្ថប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀតនៃការអប់រំអាជីវកម្ម ដែលផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សិស្សឱ្យធ្វើការជ្រើសរើសផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុទាំងផ្ទាល់ខ្លួន និងវិជ្ជាជីវៈ។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលអត្រានៃការសន្សំផ្ទាល់ខ្លួនមានកម្រិតទាប ហើយបំណុលគ្រួសារកំពុងកើនឡើង ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុអាចបង្កើនស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងកម្រិតជាច្រើន។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចជួយសិស្សឱ្យយល់អំពីការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ ឥណទាន ការវិនិយោគ និងភាពមិនប្រាកដប្រជានៃសេដ្ឋកិច្ច។ ជំនាញទាំងនេះមិនត្រឹមតែអនុញ្ញាតឱ្យសិស្សធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុផ្ទាល់ខ្លួនដែលមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងអាចឱ្យពួកគេគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពប្រសិនបើពួកគេដឹកនាំអាជីវកម្ម។ ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែច្រើនជំរុញឱ្យមានវប្បធម៌នៃការសម្រេចចិត្តផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូល។ នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាធ្វើសមាហរណកម្មកាន់តែច្រើនជាមួយនឹងទីផ្សារសកលលោក អ្នកជំនាញកម្ពុជាត្រូវការជំនាញដែលអាចឱ្យពួកគេទទួលបានជោគជ័យជាអន្តរជាតិ។ កម្មវិធីអប់រំធុរកិច្ចផ្តល់ឱ្យសិស្សនូវទស្សនៈសកល ដោយបង្រៀនពួកគេអំពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ការទំនាក់ទំនងអន្តរវប្បធម៌ និងសក្ដានុពលទីផ្សារ។ ដើម្បីឲ្យកម្ពុជាចូលរួមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពក្នុងសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក ទាមទារឱ្យមានអ្នកជំនាញដែលអាចសហការ ចរចា និងច្នៃប្រឌិតជាអន្តរជាតិ។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចរៀបចំសិស្សឱ្យយល់ និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាសាកល ពីបរិវត្តកម្មឌីជីថលទៅការអនុវត្តអាជីវកម្មប្រកបដោយចីរភាព។ ចំណេះដឹងនេះពង្រឹងជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងទីផ្សារសកលលោក។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចបានទទួលការចាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយសាកលវិទ្យាល័យជាច្រើនឥឡូវនេះផ្តល់កម្មវិធីផ្នែករដ្ឋបាល និងគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្ម។ គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ភាពជាដៃគូអន្តរជាតិ និងកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរបានពង្រឹងគុណភាពនៃការអប់រំ ដោយបង្ហាញសិស្សឱ្យដឹងពីការអនុវត្តអាជីវកម្មចម្រុះ។ ការចូលរួមពីវិស័យឯកជនតាមរយៈកម្មសិក្សា ការបង្ហាត់ និងឱកាសបណ្តុះបណ្តាលក៏ភ្ជាប់ការរៀនសូត្រក្នុងថ្នាក់ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ក្នុងពិភពពិតផងដែរ។ ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចគឺលើសពីវិថីទៅកាន់ការងារ ហើយវាផ្តល់អំណាចដល់យុវជនកម្ពុជាក្នុងការរួមចំណែកប្រកបដោយអត្ថន័យដល់សហគមន៍ និងប្រទេសជាតិ។ តាមរយៈការពង្រឹងជំនាញសំខាន់ៗ ការគិតបែបសហគ្រិន ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងសមត្ថភាពភាពជាអ្នកដឹកនាំជាសាកល ការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ចធ្វើឱ្យកម្ពុជាត្រៀមខ្លួនសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាបន្ន។ ការវិនិយោគលើការអប់រំផ្នែកធុរកិច្ច គឺជាការវិនិយោគមួយនៅក្នុងអនាគតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជួយកសាងកម្លាំងពលកម្មដែលមានភាពធន់ និងសង្គមកាន់តែរីកចម្រើន។ អ្នកនិពន្ធគឺជាសាស្ត្រាចារ្យរងផ្នែកសាលាធុរកិច្ច នៃសាកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងភ្នំពេញ។"," ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ប្រទេសកម្ពុជា នឹងមានការប្រកួតទូកចំនួន ៣០ ទូក ក្នុងកម្មវិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក នៅខេត្តសៀមរាប។ កម្មវិធីនេះនឹងត្រូវរៀបចំតាមបណ្តោយដងស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រសៀមរាប និងមានកម្មវិធីកម្សាន្តដូចជា ការប្រកួតទូកបុរសនារី និងការប្រគុំតន្ត្រី។ ក៏មានការតាំងពិរពណ៌ និងការប្រកួតជាច្រើនសម្រាប់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ និងភ្ញៀវទេសចរ។ គណៈកម្មការបច្ចេកទេសបានរៀបចំទូកចំនួន ៣០ ដើម្បីចូលរួមប្រកួត ក្នុងនោះមានទូកនារី ៣ ទូក និងទូកសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ ៦ ទូក។" "ទូកងសរុបចំនួន៣០ទូក នឹងចូលរួមប្រកួតក្នុងកម្មវិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក នៅខេត្តសៀមរាប ឆ្នាំ២០២៤នេះ។ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា នេះ គណៈកម្មការរៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុកខេត្តសៀមរាប បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិនិត្យវឌ្ឍនភាពការងារ​ ពិភាក្សាលើបច្ចេកទេស​និងទិដ្ឋភាពទូទៅក្នុងក្រុងសៀមរាប សម្រាប់រៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប និងសំពះព្រះខែ អកអំបុកឱ្យបានរលូនប្រកបដោយសុខសុវត្ថិភាព មានសណ្តាប់ធ្នាប់។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ អភិបាលខេត្ត លោក ប្រាក់ សោភ័ណ បានលើកឡើងថា កម្មវិធីឆ្នាំនេះ នឹងរៀបចំធ្វើឡើងតាមបណ្តោយដងស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រសៀមរាប ចាប់ពីស្ពានថ្មអតីតមន្ទីរទេសចរណ៍​រហូតដល់ស្ពានអាងក្រពើ។ ក្នុងនោះមានរៀបចំនូវកម្មវិធីកម្សាន្ត ដូចជាការប្រកួតទូកបុរស នារី សំខាន់ ដោយមានក្រុមទូកថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត មន្ទីរអង្គភាពនិង រដ្ឋបាលក្រុង ស្រុក ក្នុងការប្រកួតបើកការ​ប្រណាំងទូក​ជាកិត្តិយស ក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ព្រមទាំងមានការប្រគុំតន្ត្រី អកអំបុក បណ្តែតប្រទីប ការតាំងពិរពណ៌ និង កម្មវិធីជាច្រើនទៀតសម្រាប់ជូនដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងក្នុង និងក្រៅខេត្ត ព្រមទាំងភ្ញៀវទេសចរបានទស្សនាកម្សាន្តសប្បាយផងដែរ។ លោក ប្រាក់ សោភ័ណ​ ស្នើដល់ក្រុមការងារ​ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋដែលបានរៀបចំ​ និងលក់ក្នុងស្តង់​ទាំងត្រូវវេចខ្ចប់សំរាម​ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីរក្សាសោភ័ណភាព​ និងអនាម័យឱ្យបានល្អ​។ តាមរបាយការណ៍ពីអនុគណៈកម្មការបច្ចេកទេសបានឱ្យដឹងថា ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប និងសំពះព្រះខែ អកអំបុក ក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ មានទូកដែលបានដាក់ពាក្យប្រកួត ចំនួន៣០ទូក ក្នុងនោះទូកនារីមាន ៣ទូក ថយចុះជាងឆ្នាំ២០២៣ ចំនួន៣ទូក។ ក្រៅពីនេះ គណៈកម្មការបច្ចេកទេស ក៏បានរៀបចំទូកចំនួន ៦ទូក សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត ថ្នាក់ដឹកនាំមន្ទីរ អង្គភាព និងរដ្ឋបាលក្រុង ស្រុក ចូលរួមប្រកួតបើកការប្រកួតថ្ងៃដំបូងផងដែរ៕",លោកសាស្ត្រាចារ្យ Tetsuya Watanabe ប្រធាន ERIA បានបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការជួយសម្រេចចក្ខុវិស័យកម្ពុជារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ 2050 និងការសម្របសម្រួលការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងវិនិយោគគិនបរទេសជាមួយកម្ពុជា។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ លោកបានលើកឡើងអំពីវឌ្ឍនភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនឹងក្រសួង-ស្ថាប័នកម្ពុជា ដើម្បីរៀបចំគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងការកសាងសមត្ថភាព។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃល្អលើ ERIA និងផ្តោតការសម្រេចលើការធ្វើសមាហរណកម្មទៅតំបន់ និងពិភពលោក ដោយការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ "លោកសាស្ត្រាចារ្យ Tetsuya Watanabe ប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់កិច្ចការអាស៊ាន និង អាស៊ីបូព៌ា (ERIA) បានបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការបន្តភាពជាដៃគូដ៏ល្អប្រសើរជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីចូលរួមចំណែកសម្រេចចក្ខុវិស័យកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០៥០ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបំណងជួយសម្របសម្រួលក្នុងការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងវិនិយោគគិនបរទេស ជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានសក្តានុពលច្រើន។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Tetsuya Watanabe ប្ដេជ្ញាដូច្នេះ ក្នុងពេលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា អនុញ្ញាតឱ្យ ចូលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារ នៅវិមានសន្ដិភាព នាព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ចិកា ឆ្នាំ២០២៤។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Tetsuya Watanabe បានលើកឡើងអំពីបច្ចុប្បន្នភាព និងវឌ្ឍនភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់វិទ្យាស្ថាន ជាមួយក្រសួង-ស្ថាប័នរបស់កម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្ម ព្រមទាំង ការកសាងសមត្ថភាព។ ជាការឆ្លើយតប លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះភាពជាដៃគូដ៏ល្អប្រសើរវិទ្យាស្ថាន ERIA និងក្រសួង-ស្ថាប័នរបស់កម្ពុជា ព្រមទាំងបានសង្កត់ធ្ងន់ថា អាទិភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលផ្តោតលើការធ្វើសមាហរណកម្មកម្ពុជាទៅតំបន់និងពិភពលោក តាមរយៈការធ្វើពិពិធកម្មពាណិជ្ជកម្ម អភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់ ពង្រឹងមូលធនមនុស្ស និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងថែមទៀតនូវបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ លោកបានចែករំលែកអំពីគោលនយោបាយ យន្តការ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយចំនួនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើត និងធានាបរិយាកាសធុរកិច្ច និងវិនិយោគប្រកបដោយភាពទាក់ទាញ។ លោកបានស្វាគមន៍ពីបំណងរបស់វិទ្យាស្ថានក្នុងការសម្របសម្រួល និងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យឯកជនបរទេស ជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងលើកទឹកចិត្តលោកប្រធានវិទ្យាស្ថាន បន្តកិច្ចសន្ទនា និងភាពជាដៃគូឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធថែមទៀត ជាមួយក្រសួង-ស្ថាប័នរបស់កម្ពុជា៕",លោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា បានពន្យល់ពីតួនាទីសំខាន់នៃការទូតជាតំណាងឱ្យជាតិ នៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ នាងបានលើកឡើងថា បេសកកម្មការទូតជួយការពារ និងលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជាតិ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងស្ថិរភាពជាតិ។ លោកស្រីបានផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យឯកអគ្គរាជទូតទាំងអស់ រៀបចំការប្រយោជន៍ជាតិឲ្យសំខាន់ និងការពារ ការក្លែងក្លាយ ដែលបំផ្លាញកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ។ នាងបានជំរុញឲ្យពង្រីកទំនាក់ទំនង និងការសហប្រតិបត្តិការ ដោយផ្តល់ការប្រឹក្សាការផ្សព្វផ្សាយអំពីភាពវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជា និងជួយគាំទ្របងប្អូនសិស្សនិស្សិតខ្មែរទៅកាន់សម្រង់ផ្ទះកម្ពុជាក្នុងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ។ "លោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ជាមន្រ្តីការទូតជាតំណាងឱ្យជាតិទំាងមូលនៅលើឆាកអន្តរជាតិ និងជាអ្នកដែលឈរនៅសមរភូមិជួរមុខ ក្នុងកិច្ចការពារគុណតម្លៃរបស់ជាតិ និងគោលបំណងជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ជាតិ។ លោកស្រីបន្ថែមថា បេសកកម្មការទូតពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ បន្ថែមទៅលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងខាងក្នុងប្រទេស ដើម្បីការពារ និងលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជាតិ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងស្ថិរភាព ជាតិ។ ការលើកឡើងខាងលើនេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធប្រេស៊ីល ប្រទេសឥណ្ឌា បង់ក្លាដេស ស្រីលង្កា អ៊ីរ៉ង់ នេប៉ាល់ ម៉ាលឌីវ និងប្រចាំប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ។ លោកស្រី ឃួន សុដារី មានជំនឿថា ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំបណ្ដាប្រទេសខាងលើនេះ គឺពោរពេញដោយសមត្ថភាព និងបទពិសោធលើការងារការទូត ដែលនឹងបំពេញបេសកកម្មជូនប្រជាពលរដ្ឋនិងប្រទេសជាតិសម្រេចបាននូវលទ្ធផលធំធេង។ ប្រធានរដ្ឋសភា បានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ឯកអគ្គរាជទូតទំាងអស់ ត្រូវគិតគូរ និងតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងចំពោះមុខ។ ត្រូវរក្សា ការពារ និងលើកគុណតម្លៃជាតិ និងកិត្យានុភាពជាតិជានិច្ច។ការពារឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី លើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិ រូបភាពវិជ្ជមាន ហើយទប់ស្កាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ដែលបំផ្លាញកេរ្ដិ៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជា។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ត្រូវមានភាពឈ្លាសវៃ ប៉ិនប្រសប់ក្នុងការដឹកនាំ ដោយត្រូវធ្វើយ៉ាងណាខិតខំពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនង មិត្តភាព សាមគ្គីភាព និងសហប្រតិបត្តិការទាំងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី និងពហុភាគីឱ្យកាន់តែប្រសើរថែមទៀត។ លោកស្រី ក៏បានស្នើឯកអគ្គរាជទូតទំាងអស់ត្រូវជំរុញផ្សព្វផ្សាយអំពីភាពវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជាឱ្យបានទូលំទូលាយ សំដៅទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ និងអ្នកទេសចរ ដើម្បីមកកម្ពុជាឱ្យបានកាន់តែច្រើន។ លោកស្រីក៏បានទឹកចិត្តដល់ឯកអគ្គរាជទូតប្រចាំប្រទេសនីមួយៗយកចិត្តទុកដាក់ ខ្វល់ខ្វាយ និងជួយសម្របសម្រួលគាំទ្រដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ សិស្ស និស្សិតខ្មែរ ដែលកំពុងស្នាក់នៅធ្វើការនិងរៀនសូត្រនៅតាមបណ្តាប្រទេសនានា សំដៅធ្វើយ៉ាងណាឱ្យពួកគាត់មានភាពកក់ក្តៅ ស្របនឹងសុភាសិតខ្មែរពោលថា “នៅផ្ទះម្តាយទីទៃ ទៅព្រៃម្តាយតែមួយ”។ ប្រធានរដ្ឋសភា បានផ្តាំផ្ញើឱ្យជួយលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសភាកម្ពុជាជាមួយសភានៃប្រទេសដែលខ្លួនកំពុងបំពេញបេសកកម្មឱ្យកាន់តែសកម្ម និងជិតស្និទ្ធថែមទៀត។ លោកស្រីបន្ថែមថា ការទូតសភានាពេលបច្ចុប្បន្ន កាន់តែមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងឡើងក្នុងការជំរុញឱ្យមានកិច្ចសន្ទនា ការយោគយល់គ្នា ការជឿជាក់គ្នាទៅវិញទៅមក និងគិតដល់ប្រយោជន៍រួម៕",នាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ សីហា បានជំរុញឲ្យកងយោធពលខេមរភូមិន្ទបន្តពង្រឹងការពារជាតិ ដោយគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាតិ អន្តរជាតិ។ ក្នុងឱកាសបញ្ចប់ខួបទី ៧១ ឆ្នាំទិវាកំណើតកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នៅថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកា ២០២៤ នេះ លោកបានអញ្ជើញឲ្យប្រជាជនយោធាក្នុងកងយោធពល ខេមរភូមិន្ទបន្ថែមការសម្របសម្រួល កំណត់ជំនាញបច្ចេកទេស និងការបណ្តុះបណ្តាល ដើម្បីធានាបាននូវកម្លាំងពលទាហានមានស្មារតី ខ្ពស់ និងសមត្ថភាពខ្ពស់។ "នាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ សីហា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានជំរុញឲ្យនាយទាហាន នាយទាហានរង ពលទាហានទាំងអស់នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ត្រូវបន្តពង្រឹង និងអភិវឌ្ឍវិស័យការពារជាតិឲ្យកាន់តែខ្លាំងក្លាបន្ថែមទៀត ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រួមទាំងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។ ការលើកឡើងខាងលើនេះ ធ្វើឡើងក្នុងឱកាសអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៧១ឆ្នាំទិវាកំណើតកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ (០៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣-០៩វិច្ឆិកា ២០២៤) ដែលបានធ្វើឡើងនៅទីស្តីការក្រសួងការពារជាតិនាព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤នេះ ដោយមាននាយទាហាន នាយទាហានរង ពលទាហានមកពីគ្រប់បណ្តាកងឯកភាពទាំងអស់។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ សីហា បញ្ជាក់ថា ត្រូវយកចិត្តទុកដាដល់ការងារកែទម្រង់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ កសាង និងអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស សម្ភារៈ និងមធ្យោបាយបម្រើឲ្យវិស័យការពារជាតិ ដោយក្នុងនោះត្រូវបន្តពង្រឹងការងារហ្វឹកហ្វឺន រៀនសូត្រ បណ្តុះបណ្តាលកសាងប្រភពកម្លាំង ក្នុងជួរកងទ័ព ទាំងបរិមាណ និងគុណភាព ដើម្បីបម្រើឲ្យវិស័យការពារជាតិកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ បន្ថែមទៀត។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ បន្ថែមថា អង្គភាពទាំងអស់ត្រូវពង្រឹងបង្កើនជំនាញដល់យោធិនឲ្យស្របទៅតាមភារកិច្ច ទ្រទ្រង់ដល់ការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពកងទ័ព ទាំងខាងស្មារតី និងសម្ភារៈ បច្ចេកទេសឆ្លើយតបទៅនឹងភាពជឿនលឿននៃបច្ចេកវិទ្យា សម័យទំនើបក្នុងតំបន់ និងលើសកលលោក ព្រមទាំងដើម្បីធានាដល់ចីរភាពនៃការអភិវឌ្ឍលើវិស័យការពារជាតិរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទាំងមូល ជាដើម។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ទៀ សីហា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា«ការពាររឹងមាំដាច់ខាតនូវឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរភាពទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុ ជា។ ក្នុងនោះត្រូវបន្តពង្រឹងខឿនការពារជាតិកម្ពុជា ដោយយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើការអភិវឌ្ឍកម្លាំងឲ្យក្លាយជា កងទ័ពដែលមានវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ មានស្មារតី ឆន្ទៈដាច់ខាតស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិមាតុភូមិនិងប្រជាជន គោរព ឲ្យបានម៉ឺងម៉ាត់នូវរាល់បទបញ្ញត្តិ សារាចរណែនាំ លក្ខន្តិកៈ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ បទដ្ឋានគតិយុត្ត ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវប្រពៃណី និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរបស់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងក្លាយជាកម្លាំងពិត ដើម្បីការពារជាតិមាតុភូមិ និងប្រជាជន»៕","លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនចិនក្នុងការវិនិយោគក្នុងវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា ដោយផ្តោតលើដំណាំដែលមានសក្តានុពលខ្ពស់ ដូចជា ទុរេន, ស្វាយចន្ទី និងដំឡូងមី។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំ GMS នៅប្រទេសចិន លោកបានអញ្ជើញក្រុមហ៊ុនដូចជា Shandong, Zhengzhou chen’s sun និង ZhongJiao Tongli ក្នុងការពិភាក្សាពីការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម និងការបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃ ដើម្បីធានានូវការអភិវឌ្ឍន៍ និងការពង្រីកការវិនិយោគទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងបន្ដលើកទឹកចិត្តចំពោះការវិនិយោគនៅវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីបង្កើនប្រាក់ចំណូល និងការងារតាមជាតិ។" "លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនចិន មកបណ្តាក់ទុនក្នុងវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសលើដំណាំដែលមានសក្តានុពលខ្ពស់ ដូចជា ទុរេន ស្វាយចន្ទី និងដំឡូងមី។ លោក​ក៏​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​គាំទ្រ​ចំពោះ​ការ​បង្កើត​រោងចក្រ​កែច្នៃ​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​ក្នុង​ប្រទេស ផងដែរ។ ក្នុងឱកាសចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់មេគង្គ (GMS) លើកទី៨ ពីថ្ងៃទី៦ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា នៅទីក្រុងគុនមិញ ខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអនុញ្ញាតឱ្យថា្នក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនធំៗជាច្រើន ចូលជួបសម្តែងការគួរសមរួមទាំងប្រធានក្រុមហ៊ុនចិនចំនួន៣ ដែលចាប់អារម្មណ៍វិនិយោគលើវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា។ នៅរសៀលថ្ងៃពុធនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអនុញ្ញាតឱ្យលោក Wu Yu Jie ប្រធានក្រុមហ៊ុន Shandong (Cambodia) Economic and Technological Development Zone ចូលជួបសម្តែងការគួរសម។ លោកបានបង្ហាញពីផែនការពង្រីកការវិនិយោគលើវិស័យដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី និងបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនៅកម្ពុជា។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក Wu Yu Jie បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរីកចម្រើនលើគ្រប់វិស័យនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងបានបង្ហាញជំនឿជឿជាក់ថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត កម្ពុជានឹងបន្តអភិវឌ្ឍកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត។ លោកក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកបានចាប់ផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ២០១២មក លើវិស័យកសិកម្ម ដោយផ្ដោតលើដំណាំដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី ហើយក្រុមហ៊ុនមានគម្រោងពង្រីកការវិនិយោគលើដំណាំដំឡូងមី និងគ្រាប់ស្វាយចន្ទី និងដំឡើងរោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនៅកម្ពុជា។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះក្រុមហ៊ុន ដែលបានបោះទុនវិនិយោគនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងបានសម្ដែងនូវការស្វាគមន៍ និងលើកទឹកចិត្តចំពោះបំណងបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនៅកម្ពុជា ដោយសម្ដេចបានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលចង់ឃើញក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ មានទាំងលើការដាំដុះ ការកែច្នៃ និងការនាំចេញដោយផ្ទាល់ពីប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន និងទីផ្សារដទៃទៀតក្នុងពិភពលោក។ លោកបានបន្ថែមថា គោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅតែបន្តផ្ដល់អាទិភាព និងលើកទឹកចិត្តចំពោះការវិនិយោគក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងកសិ-ឧស្សាហកម្ម ។ លោកក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមហ៊ុនឱ្យបន្តធ្វើការជាមួយនឹងក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេស ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានការលើកទឹកចិត្តបន្ថែមទៀត។បន្តផ្តល់អាទិភាព និងលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម និងកសិឧស្សាហកម្ម”។ នៅថ្ងៃដដែលនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យលោកស្រី Xuemei Chen ប្រធានក្រុមហ៊ុន Zhengzhou chen’s sun ចូលជួបសម្តែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារ ដែលលោកស្រីបានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសលើការដាំទុរេន និងការកែច្នៃសម្រាប់នាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិន និងទីផ្សារអន្តរជាតិផ្សេងទៀត។ គម្រោង​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​ នឹងចូលរួមចំណែកបង្កើតការងារ បង្កើនប្រាក់ចំណូល និងលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាជន នៅកម្ពុជា។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីធ្លាប់បានមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និងពិនិត្យឃើញថា កម្ពុជាមានសក្ដានុពលខ្លាំងខាងវិស័យកសិកម្ម ជាពិសេសគឺឧស្សាហកម្មផ្លែឈើ (ដំណាំធុរេន)។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានស្វាគមន៍ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនលើការវិនិយោគខាងវិស័យកសិកម្ម ជាពិសេសដំណាំធុរេន នៅកម្ពុជា និងបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានសក្ដានុពលលើផលិតផលកសិកម្មច្រើនប្រភេទ ដែលវិនិយោគិនអាចនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារក្រៅប្រទេស ប្រកបដោយភាពប្រកួតប្រជែង។ ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យលោក Zhongdi Sun ប្រធានក្រុមហ៊ុន ZhongJiao Tongli ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុង Xi’an ប្រទេសចិន ចួលជួបសម្តែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារ។ ក្រុមហ៊ុន ZhongJiao Tongli ប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យកសិកម្មពាណិជ្ជកម្ម ថាមពលស្អាត និងប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនឆ្លាតវៃ។ លោក Zhongdi Sun បានជម្រាបជូនលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែតថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលមាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ ដែលការណ៍នេះជាកាលានុវត្តភាព និងកត្តាអំណោយផល សម្រាប់ការវិនិយោគនៅក្នុងកម្ពុជា។ បន្ថែមលើនេះ ក្រុមហ៊ុនក៏មានបំណងពង្រីកការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម នៅក្នុងខេត្តរតនគិរី និងខេត្តមណ្ឌលគិរី បន្ថែមទៀតផងដែរ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះក្រុមហ៊ុន ដែលបានវិនិយោគ និងបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ពង្រីកការវិនិយោគរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ លោកបានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយលើកទឹកចិត្តការវិនិយោគនៅខេត្តភាគឦសាននៃប្រទេស ហើយផ្អែកតាមគោលនយោបាយនេះ ក្រុមហ៊ុនអាចពិនិត្យលទ្ធភាពវិនិយោគលើវិស័យផ្សេងៗទៀតនៅតំបន់នោះផងដែរ។ គួររំលឹកផងដែរថា កម្ពុជាបាននាំចេញកសិផលប្រមាណ ៨,៥លានតោន ក្នុងរយៈពេល៩ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង៥៣ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលរកចំណូលបានប្រមាណ៣ពាន់លានដុល្លារ។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងអំពីសារៈសំខាន់នៃការសន្ទនាប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង ៥ ចំណុច (5-Point Consensus) របស់អាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្នុងការជួបប្រជុំជាមួយឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំង នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ GMS នៅចិន លោកហ៊ុន ម៉ាណែតបានសង្ឃឹមថាវិបត្តិនេះនឹងត្រូវដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និងការអនុវត្តយ៉ាងប្រសិទ្ធិភាពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន។ កម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថាគោលនយោបាយនេះគួរត្រូវបានអនុវត្តដោយមានការអនុគ្រោះនិងយោបល់រួមគ្នា ព្រមទាំងបង្ហាញពីភាពស្មោះត្រង់ក្នុងការអនុវត្តការព្រមព្រៀងដើម្បីឈានទៅរកដំណោះស្រាយ។ "លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត បានបញ្ជាក់​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​កិច្ចសន្ទនា​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប័ន្ន និង​ការ​អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជា​ឯកច្ឆន្ទ​ប្រាំ​ចំណុច (5-Point Conensus) របស់​អាស៊ាន នៅ​ចំពោះមុខ​ឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង (Min Aung Hlaing) ដើម្បី​ស្វែងរក​ដំណោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​នៅ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា​ប្រកបដោយ​សន្តិវិធី។ ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សាការ​ងារ​ជាមួយ​នាយ​ឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​រដ្ឋបាល​រដ្ឋ​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​សហភាព​មី​យ៉ាន់​ម៉ា ក្នុងឱកាស​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​មហា​អនុតំបន់​មេគង្គ (GMS) លើក​ទី៨ ចាប់ពី​ថ្ងៃទី៦ ដល់​ថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅ​ទីក្រុង​គុន​មិញ ខេត្ត​​យូ​ណាន សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែ​ត បាន​អរគុណ​ភាគី​មី​យ៉ាន់​ម៉ា ដែល​បាន​ជម្រាប​អំពី​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃ​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​នៅក្នុង​ប្រទេស​របស់ខ្លួន។ លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត សង្ឃឹមថា វិបត្តិ​នៅ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា នឹង​ត្រូវបាន​ដោះស្រាយ​ដោយ​សន្តិវិធី ក្នុង​ពេល​អនាគត​ដ៏​ខ្លី​ខាងមុខ។ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា ក៏បាន​បញ្ជាក់​អំពី​សារៈ​សំខាន់​នៃ​កិច្ចសន្ទនា​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប័ន្ន និង​ការ​អនុវត្ត​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ជា​ឯកច្ឆន្ទ​ប្រាំ​ចំណុច (5-Point Conensus) របស់​អាស៊ាន ដើម្បី​ឈានទៅ​បញ្ចប់​វិបត្តិ​នយោបាយ​នៅ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា​ប្រកបដោយ​សន្តិវិធី និង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។ ឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង បាន​ជម្រាបជូន​លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត អំពី​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​ទូទៅ និង​ការ​ត្រៀម​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​សកល​នាពេលខាងមុខ​របស់​សាធារណរដ្ឋ​សហភាព​មី​យ៉ាន់​ម៉ា។ ឧត្ដមសេនីយ៍ មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង ក៏បាន​អរគុណ​កម្ពុជា ដែល​បាន​ចែករំលែក​បទពិសោធ និង​ទស្សនាទាន​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា។ ក្នុង​ជំនួប​នេះ ភាគី​កម្ពុជា និង​មី​យ៉ាន់​ម៉ា បាន​បន្ត​ពិភាក្សា​អំពី​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី ដែល​ផ្តោតលើ​វិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួន​ដូចជា វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការតភ្ជាប់​ប្រជាជន​និង​ប្រជាជន។ លោក យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ​រាជបណ្ឌិត្យសភា​កម្ពុជា ប្រាប់​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍ កាលពី​ម្សិលមិញ​ថា ការរំពឹង​ស្វែងរក​ដំណោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី គឺជា​សារ​នយោបាយ​ប្រកបដោយ​ភាព​វិជ្ជមាន​របស់​កម្ពុជា​ចំពោះ​មី​យ៉ាន់​ម៉ា ដែល​សកម្មភាព​ទាំងនេះ​បន្ត​មរតក​តាំងពី​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែល​ខំ​ពុះពារ​នៅ​ទីក្រុង​ណៃ​ពិដោ ជួប​ជាមួយ​លោក មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង ហើយ​បាន​រង​ការ​ស្ដីបន្ទោស​ពី​ប្រទេសធំៗមួយចំនួន រួមទាំង​ប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ាន​មួយចំនួន​ផងដែរ។ លោក​បន្ថែមថា ចំពោះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាស៊ាន​ទាំង​៥ចំណុច ដែល​លើកឡើង​របស់លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត គឺ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទាំងនេះ​នៅតែមាន​សារៈសំខាន់​ចំពោះ​ទស្សនៈ​នយោបាយ​អាស៊ាន ដូច្នេះ​គួរតែ​ភាគី​នយោបាយ និង​ភាគី​ជម្លោះ​របស់​មី​យ៉ាន់​ម៉ា បានបង្ហាញ​ពី​ចេតនា​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀម​ខាងលើនេះ ដើម្បី​ជា​ថ្នូរ​នយោបាយ​ការទូត។ លោក​បន្តថា បើសិន មិន អ៊ុង ហ្លាំ​ង មិន​បង្ហាញ​ពីស​ញ្ញាណ​នៃ​ការអនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាស៊ាន​ទាំង៥ចំណុច​នេះ​ទេ ហាក់​មិន​ផ្ដល់​តម្លៃ​ដល់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អាស៊ាន ដូច្នេះ​គួរតែ​បង្ហាញ​​ពី​ការអនុវត្ត​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀម ដើម្បី​ផ្ដល់ឱកាស​ដល់​អាស៊ាន​បន្ត​រក​ស្វែងរក​ដំណោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​បន្ថែម​ទៀត។ ចំពោះ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អាស៊ាន​ក៏​គួរ​គិត​ដែរ​ថា តើ​ត្រូវ​បន្ថែម ឬ​បន្ថយ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀម​ទាំង៥ចំណុច​ដែរ​ទេ? ដើម្បី​ឈានទៅរក​កិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីៗបន្ថែមទៀត​ដែល​ល្អ​ជាង​នេះ។ លោក​បញ្ជាក់ថា ការបន្ត​អូសបន្លាយ​វិបត្តិ​នៅ​មី​យ៉ាន់​ម៉ាអាច​បង្ហាញ​ពី​ភាព​អសមត្ថភាព​របស់​អាស៊ាន ព្រោះ​អាស៊ាន​គ្មាន​យន្តការ​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុងការ​ដោះស្រាយ រួមទាំង​វិបត្តិ​អាស៊ាន និង​អាស៊ាន​ខ្លួនឯង។ មានន័យថា វិបត្តិ​ជម្លោះ​អន្តរ​រដ្ឋ គឺ​សមាជិក​អាស៊ាន​និង​សមាជិក​អាស៊ាន ក៏​គ្មាន​យន្តការ​ដោះស្រាយ​ដែរ គឺ​មានតែ​យន្តការ​កា​ទូត យន្តការ​ចរចា តែ​អត់​មាន​យន្តការ​ច្បាស់លាស់​ណាមួយ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ ដោយសារតែ​អាស៊ាន​មាន​គោលការណ៍​មិន​លូកដៃ​ចូល​កិច្ចការ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​សមាជិក ហើយក៏​គ្មាន​យន្តការ​ដោះស្រាយ​រវាងរ​ដ្ឋ​និង​រដ្ឋ​ដូច​កាល​កម្ពុ​ជាមាន​ជម្លោះ​ជាមួយ​ភាគី​ថៃ​លើ​បញ្ហា​ប្រាសាទព្រះវិហារ ក៏​អាស៊ាន​មិនអាច​ដោះស្រាយ​បានដែរ៕​",ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ និងទិវាកំណើតកងយោធពលភូមិន្ទ កម្ពុជាក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពនរោត្តម សីហមុនី នឹងប្រារព្ធធ្វើយ៉ាងអធិកអធមនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ ពិធីនេះនឹងមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនៅវិមានឯករាជ្យ។ ការរៀបចំសកម្មភាពទាំងមូលត្រូវបានរៀបចំដោយរដ្ឋបាលភ្នំពេញ ដែលបានត្រៀមការពង្រាយសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាព។ ពិធីនឹងមានការថ្វាយព្រះរាជដំណើរនៅវិមានឯករាជ្យ និងការផ្សាយជ័យឈ្មោះជាផ្លូវការផ្សេងៗ ដូចជាពិធីបង្ហោះប៉េងប៉ោង និងការប្រលែងព្រាបដើម្បីជួបការរីកចម្រើនប្រទេស។ "ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​កម្ពុជា​និង​ទិវា​កំណើត​កងយោធពល​ភូមិន្ទ​លើក​ទី៧១នឹង​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​យ៉ាង​អធិកអធម​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ក្រោម​ព្រះរាជាធិបតីភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី និង​មានការ​ចូលរួម​ពី​សមាជិក​និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា និង​ព្រឹទ្ធសភា និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​យ៉ាងច្រើន​កុះករ​នៅ​វិមានឯករាជ្យ។ រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បានបញ្ជាក់​ពី​ម្សិលមិញ​ថា គ្រប់​ទីតាំង​ប្រារព្ធ​ពិធី​បានរៀបចំ​រួចរាល់ ហើយ​ការពង្រាយ​កម្លាំង​ការពារ​សន្ដិសុខ សុវត្ថិភាព និង​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ​ក៏បាន​ត្រៀមលក្ខណៈ​រួចរាល់​ហើយ​ដែរ។ ទិវា​កំណើត​កងយោធពល​ភូមិន្ទ​និង​ទិវា​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​កម្ពុជា​ឆ្នាំនេះ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​រយៈពេល​បី​ថ្ងៃ គឺ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី៩ ដល់​ថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បី​រំលឹក​ដល់​ថ្ងៃជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​កម្ពុជា​ដណ្ដើមបាន​សិទ្ធិសេរីភាព​និង​ភាពជា​ម្ចាស់​ប្រទេស​ពី​អាណានិគម​បារាំង​មកវិញ​នៅ​ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​១៩៥៣ ក្រោម​ព្រះរាជ​បូជនីយកិច្ច​ដឹកនាំ​ដ៏​ក្លៀវខ្លា​របស់​អតីត​ព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតា​ឯករាជ្យ​ជាតិខ្មែរ។ លោក ឈិន កេ​ត​នា អនុប្រធាន​អចិន្ត្រៃយ៍​និង​ជា​អគ្គលេខាធិការ​គណៈកម្មាធិកា​រ​ជាតិ​រៀបចំ​បុណ្យ​ជាតិ-អន្តរជាតិ ​បាន​បញ្ជាក់ថា ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី នឹង​យាង​ប្រទាន​និង​ពន្លន់​ភ្លើង​ជ័យ​នៅ​វិមានឯករាជ្យ​ដែលមាន​ការថ្វាយ​ព្រះរាជ​ដំណើរ​ដោយ​សម្ដេច​សង្ឃរាជ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ជាតិ អង្គទូត មន្ត្រីរាជការ កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ នគរបាលជាតិ លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ សិស្ស​និស្សិត និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​កាន់​ព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍​ព្រះមហាក្សត្រ ទង់ជាតិ ទង់សាសនា ទង់​ព្រះមហាក្សត្រ។ ក្បួន​ដង្ហែ​ដ៏​ឱឡារិក​ចាប់ផ្ដើម​ពី​វិមាន​ឯករាជ្យ​ទៅ​កាន់​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង។ លោក​ថា ក្នុងឱកាស​នោះ ក៏មាន​ពិធី​បង្ហោះ​ប៉េងប៉ោង​និង​ប្រលែង​ព្រាប​ដែលជា​និមិត្តរូប​សុខសន្ដិភាព​សម្រាប់​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ហើយ​ពិធី​នោះ​ក៏មាន​ការ​អុជ​កាំ​ជ្រូច​អបអរសាទរ​ជា​រៀងរាល់​យប់​ផងដែរ។ លោក​បន្ថែមថា៖ «នៅតាម​មហាវិថី​នានា​មាន​ដំឡើង​ផ្ទាំង​ប៉ាណូ​ព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍​ព្រះមហាក្សត្រ និង​មាន​តុបតែង​លម្អ​ដោយ​ទង់ជាតិ ទង់សាសនា ទង់​ព្រះមហាក្សត្រ ព្រមទាំង​ពាក្យស្លោក​ដើម្បី​អបអរសាទរ​ទិវា​ឯករាជ្យ​ជាតិ​និង​ទិវា​កំណើត​កងយោធពល​ភូមិន្ទ»។ លោក​បាន​បញ្ជាក់ថា មួយ​ថ្ងៃមុន​ចាប់ផ្ដើម​ប្រារព្ធ​ពិធី មន្ត្រី​គ្រប់​ក្រសួង ស្ថាប័ន និង​រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នឹង​អញ្ជើញ​ដាក់​កម្រងផ្កា​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​នៅ​វិមានឯករាជ្យ និង​ថ្វាយ​កម្រងផ្កា​គោរ​ព្រះ​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ។ លោកស្រី ដោ សម្ផស្ស អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​ថ្លែងថា៖ «រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​រៀប​រួចរាល់​នូវ​ការពង្រាយ​កម្លាំង​រឹតបន្ដឹង​ការការពារ​សន្ដិសុខ សុវត្ថិភាព និង​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ ជាពិសេស​បានរៀបចំ​លម្អ​សោភ័ណ​ចាប់ពី​វិមានឯករាជ្យ​ដល់​ព្រះបរមរាជវាំង»៕","អគ្គលេខាធិការរងរដ្ឋសភា លោក ឈាង វណ្ណារិត្ត បានចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិឆ្នាំ ២០២៤ នៅក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េ។ ក្នុងអង្គសន្និសីទនេះ លោកបានជំរុញការពង្រឹងភាពជា​ដៃគូរវាងអាស៊ាន និងកូរ៉េ ដោយផ្តោតលើមនុស្ស សន្តិភាព ភពផែនដី និងវិបុលភាព។ លោកបានផ្តល់ជូននូវទស្សនៈស្តីពីការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងនៅលើកម្រៃសេដ្ឋកិច្ច និងកំណត់ស្ថានភាពផ្លាស់ប្តូរផ្លូវភូមិសាស្ត្រ។ ការពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-កូរ៉េ ត្រូវបានណែនាំជាផ្លូវការដើម្បីស្ដារឧត្តមភាពសន្តិភាព និងចំណូលចិត្តប្រយោជន៍សាធារណៈ។ លោកបាននិយាយអំពីការកសាងសមត្ថភាពថ្មីៗក្នុងវិស័យដីជីថល និងបៃតង និងស្នើឲ្យកូរ៉េបន្ថែមការវិនិយោគធនធានដើម្បីគាំទ្ររដ្ឋសមាជិកអាស៊ាននៅការអភិវឌ្ឍការងារសាធារណៈ។ ចុងក្រោយ លោកបានដាក់ឲ្យឃើញថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-កូរ៉េ ត្រូវបានដំឡើងយ៉ាងច្រើន និងកាន់តែសកម្មក្នុងវិស័យនយោបាយ សន្តិសុខ និងការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជនពីប្រទេសទាំងពីរ." "អគ្គលេខាធិការរងរ​ដ្ឋ​សភា​លោក ឈាង វណ្ណា​រិ​ទ្ធ ពី​ម្សិលមិញ​បាន​ចូលរួម​សន្និសីទ​អន្តរជាតិ​ឆ្នាំ​២០២៤​ស្តីពី​ភាពជា​ដៃគូ​អាស៊ាន-កូរ៉េ​នៅ​ក្រុង​សេ​អ៊ូ​ល​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ។ លោក​ចែករំលែក​ទស្សនៈ​នៅ​ក្នុង​អង្គ​សន្និសីទ​ថា អាស៊ាន​និង​កូរ៉េ​ត្រូវ​ពង្រឹង​ភាព​ជា​ដៃគូ​ស៊ីជម្រៅ​បន្ថែមទៀត​ដោយ​ផ្តោតលើ​មនុស្ស សន្តិភាព ភពផែនដី និង​វិបុលភាព។ លោក​ថា ក្នុង​បរិបទ​ផ្លាស់ប្តូរ​យ៉ាង​ឆាប់រ​ហ័ស​នៃ​ទិដ្ឋភាព​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ ភូមិសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច​្ច ការ​កើនឡើង​ការប្រកួតប្រជែង​ក្នុងចំណោម​មហាអំណាចធំៗ ភាព​ឆាប់​ប្រែប្រួល និង​ការ​កើន​ឡើង​ភាព​ស្មុគស្មាញ​អន្តរជាតិ បាន​បង្ខំ​មហា​អំណាច​កណ្តាល​និង​រដ្ឋតូចៗ​ស្វែងរក​ជំហរ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ជាតិ​របស់ខ្លួន។ លោក​បន្ថែមថា ភាពជា​ដៃគូ​រវាង​អាស៊ាន-កូរ៉េ គឺជា​សសរស្តម្ភ​មួយ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​សន្តិភាព​និង​វិបុលភាព​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ក្នុងអំឡុង​ដែល​មាន​ការ​រីកចម្រើន​គួរឱ្យកត់សម្គាល់ អាស៊ាន​និង​កូរ៉េ​ចាំបាច់​ត្រូវ​ពង្រឹង​ភាពជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​ឱ្យ​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ​បន្ថែមទៀត​ដោយ​ផ្តោត​លើ​មនុស្ស សន្តិភាព ភពផែនដី និង​វិបុលភាព។ លោក​និយាយថា ការពង្រឹង​ពហុភាគី​និយម​បើកចំហ​និង​បរិ​យាប​ន្ន និង​សណ្តាប់ធ្នាប់​អន្តរជាតិ​ផ្អែកលើ​ច្បាប់ គឺជា​គោលបំណង​រួម​របស់​យើង​ដោយ​ការតម្កល់​ផលប្រយោជន៍​និង​សេចក្តី​ប្រាថ្នា​របស់​ប្រជាជន​ជា​ស្នូល​ក្នុង​ទំនាក់ទំនង​ភាព​ជា​ដៃគូ។ ម្យ៉ាងទៀត សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​និង​សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង គឺជា​វិស័យ​ដែល​កំពុង​រីកចម្រើន ដែល​ទាមទារ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​និង​ប្រើ​ធនធាន​បន្ថែមទៀត។ លោក​ស្នើ​ដល់​ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង​វិនិយោគ​ធនធាន​បន្ថែមទៀត ដើម្បី​គាំទ្រ​រដ្ឋ​សមាជិក​អាស៊ាន​កសាង​សមត្ថភាព​នវានុវត្តន៍​នៅ​ទូទាំង​វិស័យ​សាធារណៈ​ឯកជន​និង​សង្គម។ លោក គិ​ន ភា ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា​យ​ល់​ថា វា​ជា​កម្មវត្ថុ​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ពិភពលោក​បច្ចុប្បន្ន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង “4P” មាន​មនុស្ស ភពផែនដី វិបុលភាព និង​សន្តិភាព។ វា​ជា​ប្រធានបទ​ដែល​ពិភពលោក​គួរ​តែ​យក​ចិត្តទុកដាក់​សម្រាប់​បណ្ដា​បណ្ដា​នានា។ លោក​ថា ចំណែក​កូរ៉េ​និង​អាស៊ាន​មាន​វិសាលភាព​ច្រើន​សម្រាប់ធ្វើ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយគ្នា ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​មនុស្ស ភពផែនដី វិបុលភាព និង​សន្តិភាព។ លោក​បាន​និយាយថា៖ «គោលនយោបាយ​ការបរទេស​របស់​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​មក​លើ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​មាន​ភាពប្រាកដប្រជា​ជាង​មុន ហើយ​ប្រទេស​នេះ​បាន​ដាក់ចេញ​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​សាមគ្គីភាព​កូរ៉េ-អាស៊ាន (Korea-ASEAN Solidarity Initiative) ដើម្បី​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អា​ស៊ាន​និង​កូរ៉េ ហើយ​និង​កូរ៉េ-សមាជិកនីមួយៗរបស់​អាស៊ាន»។ លោក​បន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​នា​នា ដូចជា​វិស័យ​នយោបាយ សន្តិសុខ ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ និង​ការផ្លាស់ប្ដូរ​រវាង​ប្រជាជន​និង​ប្រជាជន លោក​ឃើញ​មាន​ភាព​សកម្ម​ច្រើនជាង​មុន​ក្នុង​រដ្ឋការ​របស់​ប្រធានាធិបតី​លោក Yoon Suk Yeol»។ លោក​កត់សម្គាល់ថា បច្ចុប្បន្ន​ភាពជា​ដៃគូ​អាស៊ាន​ជាមួយ​ប្រទេស​ខាងក្រៅ​មាន​ភាពល្អប្រសើរ​ច្រើន។ ក្នុង​នោះ​ទំនាក់ទំនង​អាស៊ាន​បូក​បី​មាន​អាស៊ាន-កូរ៉េ ជប៉ុន ចិន ក៏​ល្អ។ ទំនាក់ទំនង​អាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក អាស៊ាន-អង់គ្លេស និង​អាស៊ាន-សហភាព​អឺរ៉ុប ក៏​ល្អ។ ដូច្នេះ​អាស៊ាន គេ​កំពុងផ្ដល់​តម្លៃ​តួនាទី​ស្នូល​របស់ខ្លួន​ទាំង​ក្នុង​កិច្ចការ​តំបន់​និង​ពិភពលោក៕​","ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរ​លោក ដូណាល์ ត្រាំ សម្រេចជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លើកទី ៤៧។ ក្នុងលិខិត​របស់លោក ហ៊ុន សែន លោកបានថ្លែងថា ការជាប់ឆ្នោតដូចនេះបង្ហាញពីការជឿជាក់និងទំនុកចិត្តពីប្រជាជនអាមេរិកចំពោះការដឹកនាំរបស់លោក និងជួយសាងសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពពិភពលោក។ លោកហ៊ុន សែនក៏បានអះអាងថាការពង្រឹងទំនាក់ទំនងប្រទេសកម្ពុជា-អាមេរិកនឹងបន្តការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនេះកាន់តែរឹងមាំនៅពេលខាងមុខ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរផងដែរ បញ្ជាក់ថា ការជាប់ឆ្នោតរបស់លោក ត្រាំគឺសាកសមនឹងការពេញចិត្តពីប្រជាជនអាមេរិក ដែលត្រូវការដឹកនាំនៅទីនេះ និងពិភពលោក។ លោកបានថ្លែងថាក្នុងការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ អាមេរិកនឹងជួយលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលដែលកម្ពុជា​កាន់តំណែងជា​អ្នកសម្របសម្រួលក្នុងការសន្ទនា ASEAN-US." "ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​លោក ហ៊ុន សែន និង​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត បាន​ផ្ញើលិខិត​អបអរសាទរ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ ជាប់ឆ្នោត​សាជាថ្មី​ជា​ប្រធានា​ធិបតី​ទី៤៧​ នៃ​ស​ហរដ្ឋអាមេរិក។ តាមរយៈ​លិខិត​អបអរសាទរ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​បាន​ថ្លែងថា ការជាប់​ឆ្លាត​សាជាថ្មី​របស់លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​ដែល​បញ្ជាក់​ពី​ភាពជឿជាក់​និង​ទំនុកចិត្ត​ដែល​ប្រជាជន​អាមេរិក​មាន​ចំពោះ​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ ចក្ខុវិស័យ និង​បទពិសោធ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​របស់លោក​ទាំ​ង​ក្នុង​វិស័យ​ឯកជន​និង​សាធារណៈ។ លោក​មាន​ទំនុកចិត្ត​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា ក្នុងនាម​ជា​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ នឹងមិន​ត្រឹមតែ​ដឹកនាំ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ឆ្ពោះទៅរក​អនាគត​មួយ​កាន់តែ​រុងរឿង​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែមទាំង​រួមចំណែក​បន្ថែមទៀត​ដល់​សន្តិភាព ស្ថិរភាព និង​វិបុលភាព​ពិភពលោក​ទាំងមូល។ លោក ហ៊ុន សែន និយាយថា៖ ស្របពេល​ដែល​យើង​នឹង​ប្រារព្ធ​ខួប៧៥ នៃ​ទំនាក់ទំនង​ការទូត​កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ ខ្ញុំ​ជឿជាក់​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា​តាមរយៈ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួម ការយោគយល់​និង​ការ​គោរព​គ្នា​ទៅវិញទៅមក ទំនាក់ទំនង​និង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី​របស់​យើង​ប្រាកដជា​នឹងត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​និង​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៀត»។ ក្នុងនាម​ជា​ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅតែ​បន្ត​ប្ដេជ្ញា​ធ្វើការ​យ៉ាង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ សភា​សហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេស​ព្រឹទ្ធសភា ដើម្បី​លើកកម្ពស់​ទំនាក់ទំនង​បន្ថែមទៀត​និង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យូរអង្វែង​ពីរ​ទាំង​ក្នុង​ក្របខណ្ឌ​ទ្វេភាគី​និង​ក្របខណ្ឌ​ពហុភាគី ដើម្បី​ផលប្រយោជន៍​ទៅវិញទៅមក​រវាង​ប្រទេស​និង​ប្រជាជន​ទាំងពីរ។ មុន​ការផ្ញើ​លិខិត​អបអរសាទរ លោក ហ៊ុន ម៉ា​ណែត បាន​ង្ហោះ​សា​រលើ​ទំព័រ​ហ្វេ​ស​ប៊ុ​កថា បើទោះជា​លទ្ធផល​បោះឆ្នោត​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​មិនទាន់​ប្រកាស​ផ្លូវការ ប៉ុន្តែ​លទ្ធផល​បណ្តោះអាសន្ន​បានបង្ហាញ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ បានទទួល​ជ័យជំនះ​លើ​គូប្រកួត​របស់ខ្លួន​នឹង​ត្រៀមខ្លួន​ធ្វើជា​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​របស់​អាមេរិក។ លោក​ថា ការ​ឈ្នះឆ្នោត​របស់លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ មាន​មូលហេតុ​ច្រើន តែ​តាម​ការកត់សម្គាល់​រប​ស់លោក​មាន​បី​ចំណុច​ដែល​បានទទួល​សន្លឹកឆ្នោត​ពី​ប្រជាជន។ ហេតុផល​ទី១ គឺ​សង្គម​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​មិនទាន់​ត្រៀមខ្លួន​ទទួលយក​ស្ត្រី​ធ្វើជា​មេដឹកនាំ​របស់ខ្លួន ទោះបីជា​ស​ហរដ្ឋអាមេរិក​ជា​បិតា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ផ្នែក​យេនឌ័រ​ក៏ដោយ។ ចំណុច​នេះ​បង្ហាញថា អាមេរិក​ដើរ​ក្រោយ​អាស៊ាន​ដែល​ធ្លាប់មាន​និង​កំពុងមាន​មេដឹកនាំ​ជា​ស្ត្រី ដូចជា​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ហ្វីលីពីន និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី។ ហេតុផល​ទី២ ទំនងជា​ព្រះ​បាន​ចារ​មក​ថា លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ ត្រូវតែ​ប្រកួតប្រជែង​ជាមួយ​ស្ត្រី ដែល​កាល​ឆ្នាំ២០១៦ លោក​ប្រកួត​ឈ្នះ​លោកស្រី ហី​ឡា​រី គ្លិន​តុ​ន។ នៅ​ឆ្នាំនេះ លោក​ប្រកួត​ជាមួយ​ស្ត្រី​ទៀត គឺ​លោកស្រី ហារី​ស ហើយ​បានទទួល​ជោគជ័យ​ទៀត។ ចំណែក​មូលហេតុ​ទី៣ គឺ​មុន​ការបោះឆ្នោត​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ បាន​ផ្ញើ​សារ​ជូន​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក​អំពី​ការស្រឡាញ់​សន្តិភាព ស្អប់ខ្ពើម​សង្គ្រាម ដែល​ហៅថា “សន្តិភាព​និយម” ទើប​សន្លឹក​របស់លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ បានទទួល​ជោគជ័យ។ ដូច្នេះ​ការ​ឈ្នះ​របស់លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ បង្ហាញ​ពី​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ស្រឡាញ់​សន្តិភាព​ជាជាង​ការធ្វើ​សង្គ្រាម​ទាំងស្រុង​អ៊ុយ​ក្រែ​ន និង​អ៊ីស្រាអែល។ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត ក៏បាន​ផ្ញើលិខិត​អបអរ​សាទរ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ ផងដែរ។ ក្នុងនាម​រដ្ឋា​ភិបាល​និង​ប្រជាជន​កម្ពុជា លោក​បាន​សម្ដែង​សេចក្តីសោមនស្ស​យ៉ាង​ស្មោះស្ម័គ្រ​ចំពោះ​ការវិលត្រឡប់​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ ជាប់ឆ្នោត​ជា​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​សាជាថ្មី។ លោក​ថា ជ័យជម្នះ​ដ៏​អស្ចារ្យ​នេះ គឺជា​សក្ខីភាព​ពិតប្រាកដ​មួយ​ចំពោះ​ទំនុកចិត្ត​និង​ទំនុក​ចិត្ត​របស់​ប្រជាជន​អាមេរិក​មាន​ចំពោះ​ការដឹកនាំ​របស់លោក។ លោក​បន្ថែមថា ការវិលត្រឡប់​របស់​លោក​ចំពេល​ដ៏​សំខាន់បំផុត គឺ​មិន​ត្រឹមតែ​សម្រាប់​ប្រជាជន​អាមេរិក​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ពិភពលោក​ទាំងមូល​ផងដែរ។ លោក​មាន​ទំនុកចិត្ត​ថា ក្រោម​ការដឹកនាំ​លោក តួនាទី​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ដែល​មិនអាច​ខ្វះ​បាន​ក្នុងការ​លើក​កម្ពស់​ស្ថិរភាព សន្តិសុខ និង​វិបុលភាព​ដែល​នឹង​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​បន្ថែមទៀត។ លោក​បាន​និយាយថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាល​និង​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​យកចិត្តទុកដាក់​យ៉ាងខ្លាំង​ចំពោះ​ចំណងមិត្តភាព​ដ៏​យូរអង្វែង​រវាង​ប្រទេស​យើង​ទាំងពីរ ដែល​ប្រារព្ធ​ខួប​គម្រប់៧ឆ្នាំ​នៅ​ឆ្នាំក្រោយ»។ លោក​ប្ដេជ្ញា​ធ្វើការ​យ៉ាង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​រដ្ឋបាល​របស់​លោក ដើម្បី​លើកកម្ពស់​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​ដ៏​ល្អ​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ដែលមាន​ស្រាប់ ហើយនឹង​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ជំរុញ​ភាពជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​អាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅក្នុង​អំឡុង​ពេលដែល​កម្ពុជា​កាន់​តំណែង​ជា​អ្នកសម្របសម្រួល​ប្រទេស​សម្រាប់​ទំនាក់​ទំនង​កិច្ច​សន្ទនា​អាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក៕​​","រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបានប្រជុំសម្រេចបន្ថែមបន្ទប់ទឹក ពិនិត្យអគ្គិសនី និងសិក្សាបន្ថែមលើការចំណតរថយន្តសម្រាប់ការប្រណាំងទូកដែលនឹងត្រូវប្រារព្ធក្នុងរាជធានីភ្នំពេញពីថ្ងៃទី 14 ដល់ 16 ខែវិច្ឆិកា 2024។ កិច្ចប្រជុំបានចុះសមរភាពលើការរៀបចំទីតាំងស្នាក់នៅ និងទីលានប្រណាំងទូក និងការអនុវត្តន៍ការពារ សន្តិសុខសម្រាប់ពិធី។ ផែនការទាំងនេះមានគោលបំណងបង្កើនភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រតិបត្ដិការនិងការត្រៀមសម្រាប់កីឡាករ និងប្រជាជន។ ក៏មានការកំណត់បន្ថែមការបន្ថែមបន្ទប់ទឹក និងការត្រួតពិនិត្យអគ្គិសនី។ បុណ្យអុំទូកនេះនឹងមានកីឡាករចំនួន 20,000 នាក់ និងការប្រណាំងទូក 346 ទូកដែលប្រជែងមកយកពានរង្វាន់ជាតិនៅភ្នំពេញ។" "រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ប្រជុំ​សម្រេច​បន្ថែមបន្ទប់ទឹក ពិនិត្យ​អគ្គិសនី និង​សិក្សា​បន្ថែម​លើ​ចំណត​ដាក់​រថយន្ត​របស់​បណ្ដា​ខេត្ត​នានា ដែល​បាន​បញ្ជូន​ទូកង និង​ក្រុម​កីឡាករ ដើម្បី​ចូលរួម​ប្រណាំង​ទូក​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ចាប់ពី​ថ្ងៃទី​១៤ ដល់​ថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។ ផ្អែក​តាម​លទ្ធផល​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​ពិនិត្យ​វឌ្ឍន​ភាព​ការងារ​អនុគណៈកម្មការ​គ្រប់គ្រង​ទូក សម្រាប់​បែង​ចែក​ទីតាំង​ស្នាក់នៅ​របស់​កីឡាករ​អុំទូក និង​ទីលាន​ប្រណាំងទូក ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក ឃ្លាំង ហួត អភិបាលរង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​រដ្ឋបាលខេត្ត កងទ័ពជើងគោក កងទ័ពជើងទឹក និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​កាលពី​ម្សិលមិញ គឺ​គ្រប់​រដ្ឋបាលខេត្ត​បាន​ឯកភាព​តាម​ប្លង់ ដែល​បាន​កំណត់ដោយ​ក្រុមការងារ​របស់​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​បន្ត​សម្រេច​ឱ្យ​មន្ទីរ​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់​រាជធានី​ភ្នំពេញ ត្រូវ​សិក្សា​បន្ថែម​លើ​ចំណត​ដាក់​ឡាន​របស់​ខេត្តនីមួយៗ ដើម្បី​ងាយស្រួល​ក្នុងការ​គ្រប់គ្រង​សម្ភារ និង​ស្បៀង។ ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ក៏បាន​សម្រេច​ឱ្យ​ក្រុមការងារ​ត្រូវ​បន្ថែម​បន្ទប់ទឹក​ឱ្យបាន​គ្រប់គ្រាន់ និង​ពិនិត្យមើល​អគ្គិសនី​ឱ្យបាន​ហ្មត់ចត់ ហើយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ត្រូវ​បន្ត​ចុះ​ពិនិត្យ​បន្ថែម​លើ​ទីតាំង​ផ្ទាល់នីមួយៗផងដែរ។ រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ ក៏បាន​ណែនាំ​និង​សំណូមពរ​ដល់​គ្រប់​ខេត្ត​ទាំងអស់​សហការ​ឱ្យ​បាន​ល្អ ជាពិសេស​ត្រូវយក​ចិត្ត​ទុកដាក់​លើ​បញ្ហា​អនាម័យ និង​វេច​ខ្ចប់​សំរាម​ឱ្យបាន​ល្អ ដើម្បី​បង្កលក្ខណៈ​ងាយ​ស្រួល​ដល់​ក្រុមការងារ​ក្នុងការ​ប្រមូល។ លោក ឃ្លាំង ហួត បានឱ្យដឹងថា ព្រះរាជពិធី​បុណ្យ​អុំទូក បណ្តែតប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ អកអំបុក សម្រាប់​ឆ្នាំនេះ​មាន​កីឡាករ​ចំណុះ​ទូកង​ជាង​២ម៉ឺន​នាក់ ដែល​ត្រូវ​ស្នាក់នៅ​ទីតាំង​ចំនួន​២ ដែល​ទី​តាំងទី១ នៅ​ឃ្លាំង​សាំង ខណ្ឌឫស្សីកែវ និង​ទី​តាំងទី២ នៅ​ម្តុំ​រង្វង់​មូល​នាង​មច្ឆា ក្នុង​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍ OCIC ខណ្ឌ​ជ្រោយចង្វា។ លោក​បន្ថែមថា ក្នុងឱកាស​ព្រះរាជ​ពិធី​ខាងលើនេះ បាន​បង្កើន​កម្លាំង​ត្រៀម​ការពារ​ដើម្បី​រក្សា​សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះ​ការរៀប​ចំ​ផែនការ​ទុកជាមុន​មាន​សារៈសំខាន់ ដើម្បី​បង្កើន​កិច្ចសហការ​ទប់ស្កាត់ និង​ឆ្លើយតបបាន​ទាន់​ពេល​វេលា​រាល់ពេល​មាន​បញ្ហា​មិន​ប្រក្រតី​កើត​ឡើង។ លោក​បន្តថា សម្រាប់​ផែនការ​ការពារ​សន្តិសុខ​ឆ្នាំនេះ គឺ​ប្រើ​កម្លាំង​សរុប​ពង្រាយ​តាម​គោលដៅ​សំខាន់ៗ ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​សណ្តាប់ធ្នាប់​ចេញចូល​ឱ្យ​បាន​ល្អ ជាពិសេស​បញ្ហា​កើតឡើង​ដូចជា​ចោ​លួច ឆក់​ប្លន់ ដាក់​ថ្នាំ លូក​ហោប៉ៅ បទល្មើស​ព្រហ្មទណ្ឌ ឧក្រិដ្ឋកម្ម និង​ការបង្ក​ចលាចលផ្សេងៗនៅតាម​តំបន់​កម្សាន្ត​នានា​ដែលមាន​មនុស្ស​ច្រើន​កុះករ។ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​បុណ្យជាតិ-អន្តរ​ជាតិ កាល​ពីថ្មីៗកន្លងទៅ​បញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពី​បុរាណ​កាល​មក​កម្ពុជា តែង​រៀបចំ​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អកអំបុក ដើម្បី​ផ្ដល់​ឱកាស​ជូន​ប្រជាជន​ចូលរួម​ទស្សនា​កម្សាន្ត​សប្បាយ និង​អបអរសាទរ​ពិធីបុណ្យ​ជាតិខ្មែរ ដែល​មាន​ការប្រណាំង​ទូក​ង បណ្ដែតប្រទីប អុជ​កាំ​ជ្រូច ប្រគំ​តន្ត្រី និង​សម្ដែង​សិល្បៈ។ គួររម្លឹកថា ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក បណ្តែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អកអំបុក សម្រាប់​ឆ្នាំនេះ​នឹង​មាន​ទូកង​ចំនួន៣៤៦ ដែល​ត្រូវ​ឡើងមក​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដើម្បី​ចូលរួម​ប្រណាំងប្រជែង​ដណ្ដើម​ពានរង្វាន់​ថ្នាក់ជាតិ​ពី​ក្រសួង ស្ថាប័ន និង​អង្គភាព​ពាក់ព័ន្ធ៕","កិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (GMS) លើកទីប្រាំបីកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងគុនមីង ខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន នៅថ្ងៃពុធ និងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍នេះ។ កិច្ចប្រជុំមានគោលបំណងកសាងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជោគជ័យថ្មីៗរវាងប្រទេសសមាជិក GMS ដូចជា កម្ពុជា ចិន ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម។ សមាជិក GMS ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានានា ដូចជា សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការតភ្ជាប់របបថ្មីៗសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ឧត្តម។ ចិន សង្ឃឹមថាអាចទទួលបានការផ្លាស់ប្តូរមិនគ្រាន់តែសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែដូចជានវានុវត្តន៍និងការបើកចំហកំណត់អាជីវកម្មជាច្រើន។ កិច្ចប្រជុំក្នុងឆ្នាំនេះមានប្រធានបទ ""ឆ្ពោះទៅរកសហគមន៍កាន់តែប្រសើរឡើងតាមរយៈការអភិវឌ្ឍន៍ដែលជំរុញដោយនវានុវត្តន៍"" ហើយការចូលរួមពីចិនកំពុងគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម និងគម្រោងដែលទាក់ទងនឹងការតភ្ជាប់ប្រជាជាតិ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS កំពុងពង្រីកមុខវិស័យផ្សេងៗ ដូចជា បរិស្ថាន កសិកម្ម ដឹកជញ្ជូន និងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស។" "កិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (Greater Mekong Subregion Summit) លើកទីប្រាំបីកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងគុនមីង ខេត្តយូណាន ភាគនិរតីនៃប្រទេសចិន នៅថ្ងៃពុធ និងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍នេះ ក្នុងគោលបំណងកសាងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជោគជ័យថ្មីៗរវាងប្រទេសសមាជិកមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (GMS) ទាំងប្រាំមួយ ដែលរួមមានកម្ពុជា ចិន ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងអញ្ជើញចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ ឆ្នាំនេះ ក៏ដូចជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មកពីប្រទេសជាដៃគូផ្សេងទៀត។ កិច្ចប្រជុំកំពូលមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ ត្រូវបានរៀបចំរៀងរាល់បីឆ្នាំម្តង និងជាវេទិកាកម្រិតខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងកម្មវិធី GMS ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំនេះមានគោលបំណងផ្សារភ្ជាប់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីចែករំលែកទស្សនៈលើគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីៗនៃអាទិភាពសំខាន់ៗដែលបានកំណត់នៅក្នុងឯកសារក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រ GMS ឆ្នាំ២០៣០។ វេទិការរវាងសមាជិកក៏នឹងជួយកំណត់អត្តសញ្ញាណធនធានហិរញ្ញវត្ថុ បច្ចេកទេស និងចំណេះដឹងកាន់តែទូលំទូលាយ និងកាន់តែស៊ីជម្រៅ ដើម្បីដោះស្រាយតម្រូវការអភិវឌ្ឍន៍ដែលរីកធំធាត់របស់អនុតំបន់ នេះបើតាមការកត់សម្គាល់របស់គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អង្គការនេះ។ យោងតាមអ្នកអត្ថាធិប្បាយក្នុងតំបន់ ការផ្តោតសំខាន់មួយទៀតសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំនេះគឺសមាជិក GMS រួមគ្នាចាប់យកឱកាស និងបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗនៅក្នុងទីផ្សារសកល។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោកស្រី ម៉ៅ នីង (Mao Ning) បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃចន្ទថា តាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូលឆ្នាំនេះ ប្រទេសចិនសង្ឃឹមថានឹងមានការផ្លាស់ប្តូរស៊ីជម្រៅជាមួយភាគីផ្សេងទៀតដែលបានចូលរួម ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការបើកចំហ នវានុវត្តន៍ ការតភ្ជាប់ និងការសម្របសម្រួល។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា តំណាងចិនដែលចូលរួមនឹងខិតខំឆ្ពោះទៅរកវឌ្ឍនភាពថ្មីក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS លើវិស័យសំខាន់ៗ រួមមានការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ កសិកម្ម និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ លើសពីនេះ លោកស្រីបានបន្ថែមថា ប្រទេសចិនមានបំណងចង់រួមចំណែកកាន់តែច្រើនក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។ លោកស្រី ម៉ៅ នីង បានប្រកាសថា កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅក្រោមប្រធានបទ “ឆ្ពោះទៅរកសហគមន៍កាន់តែប្រសើរឡើងតាមរយៈការអភិវឌ្ឍន៍ដែលជំរុញដោយនវានុវត្តន៍”។ ដោយគាំទ្រគំនិតនៃការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសជាដៃគូ GMS ដែលជាការចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះដោយកាសែត Global Times បានឱ្យដឹងថា ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃភាពមិនច្បាស់លាស់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ក៏ដូចជាកត្តាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ វាចាំបាច់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីឱកាសនានាដែលផ្តល់ឱ្យតាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (BRI) និងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់ (RCEP) ក្នុងការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS ទៅកាន់កម្រិតថ្មី។ សសរស្តម្ភសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS គឺសហគមន៍ ការតភ្ជាប់ និងការប្រកួតប្រជែង និងការបោះជំហានដ៏ខ្លាំងក្លាត្រូវបានបង្កើតឡើងរួចហើយនៅក្នុងដែននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាំងបីក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ដូចដែលបានរៀបរាប់លម្អិតដោយ Global Times ។ ខណៈដែលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS បាននិងកំពុងដំណើរការសម្រាប់រយៈពេលបីទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ផ្នែកនានានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមសមាជិកបានពង្រីកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ដោយគ្របដណ្តប់លើវិស័យដឹកជញ្ជូន ថាមពល ព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង បរិស្ថាន កសិកម្ម ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ទេសចរណ៍ និងច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច។ ការផ្តោតសំខាន់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺទាក់ទងទៅនឹងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់រូបវ័ន្តនៃប្រជាជាតិទាំងប្រាំមួយ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពបន្ថែមទៀតនៅទូទាំងតំបន់។ ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS បណ្តាញផ្លូវថ្នល់នៃតំបន់បានពង្រីកជិត ២០០,០០០ គីឡូម៉ែត្រ ហើយការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវគោកបានកើនឡើងស្ទើរតែទ្វេដង នេះបើយោងតាមការរៀបរាប់លម្អិតរបស់កាសែត Global Times ។ របាយការណ៍របស់Global Times បានកត់សម្គាល់ថា សម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់នេះ “ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរឹង” ដូចជាផ្លូវដែក ផ្លូវថ្នល់ កំពង់ផែ និងស្ពាន គឺជាតម្រូវការបន្ទាន់បំផុត “ហើយចិនទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ ដោយសារខ្លួនមានខ្សែច្រវាក់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឧស្សាហកម្មពេញលេញបំផុត”។ ក្រុមហ៊ុនសំណង់របស់ចិនបានដើរតួនាទីឈានមុខគេក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់ដោយបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យនូវគម្រោងដ៏លំបាកបំផុតមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ GMS ។ ឧទាហរណ៍ដ៏អស្ចារ្យមួយគឺផ្លូវដែកចិន-ឡាវ ដែលបានប្រែក្លាយប្រទេសឡាវប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពពីប្រទេសដែលមានតែផ្លូវគោកទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលតភ្ជាប់ផ្លូវគោកដែលតភ្ជាប់ប្រទេសថៃ កម្ពុជា ម៉ាឡេស៊ី និងសិង្ហបុរី។ ផ្លូវដែកបានពង្រីកបណ្តាញភស្តុភារអន្តរជាតិ កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងពេលវេលាយ៉ាងច្រើន ហើយបានចាក់បញ្ចូលថាមពលថ្មីទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។ យោងតាមកាសែត Global Times វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមប្រទេស GMS ដើម្បីបង្កើនទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ “នេះរួមបញ្ចូលទាំងការបន្តធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវបណ្តាញដឹកជញ្ជូន និងភស្តុភារកម្ម ដើម្បីសម្រួលដល់ការបំលាស់ទីនៃទំនិញ និងមនុស្ស។ របាយការណ៍នេះបានបន្តថា ការលុបចោលរបាំងពាណិជ្ជកម្ម និងដឹកជញ្ជូនបន្ថែមទៀត គឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការសម្រួលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធ»។ ទន្ទឹមនឹងនេះ មានការចាប់អារម្មណ៍កាន់តែច្រើនឡើងនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់ បទប្បញ្ញត្តិ កិច្ចព្រមព្រៀង និង “កម្មវិធីទន់(software)” ផ្សេងទៀត ដើម្បីជួយសម្រួលដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មកាន់តែរលូនក្នុងចំណោមសមាជិក GMS ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ GMS ក៏ពិចារណាកាន់តែខ្លាំងឡើងអំពីភាពចាំបាច់នៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពនៅទូទាំងតំបន់ ដើម្បីធានាថាសមាជិកទាំងអស់អាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ប្រកបដោយបរិស្ថាននាពេលអនាគត។ របាយការណ៍នេះបានកត់សម្គាល់ថា នៅពេលដែលប្រទេស GMS ផ្លាស់ប្តូរពីវិស័យកសិកម្មទៅជាសេដ្ឋកិច្ចឧស្សាហកម្ម ពួកគេប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមធំៗក្នុងតុល្យភាពនៃការប្រើប្រាស់ធនធានសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមួយនឹងការព្រួយបារម្ភអំពីបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។ ដោយសារស្ថានភាពនេះ ចាំបាច់ត្រូវមានវិធានការទាន់ពេលវេលា ដើម្បីទប់ស្កាត់ ឬកាត់បន្ថយការខូចខាតយ៉ាងច្រើនដល់បរិស្ថានអេកូឡូស៊ី ដោយធានាថា សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចអាចបន្តរស់រវើក និងប្រកបដោយចីរភាពសម្រាប់ច្រើនឆ្នាំទៅមុខ។","របាយការណ៍ថ្មីពី Confluences និង YCP កំពុងវិភាគការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណេញក្នុងវិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា ដោយសារតែការកើនឡើងនៃការចំណាយ និងកម្ចីដែលមិនដំណើរការ (NPLs) បន្ទាប់ពីជំងឺរាតត្បាត។ ទិដ្ឋភាពនេះបង្ហាញពីការរីកចម្រើនលើបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ និងការប្រែប្រួលលើការផ្គត់ផ្គង់ផលប័ត្រកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន។ ធនាគារប្រមាណប្រាំបានគ្រប់គ្រងទីផ្សារដោយមានការធ្លាក់ចុះនៅក្នុងប្រាក់ចំណេញ ROA និង NPM។ ការតស៊ូមតិពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការកើនឡើងនៃ NPLs និងអត្រាកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនដែលមានហានិភ័យ។ បញ្ហាសំខាន់ៗក្នុងទីផ្សាររួមមានការចំណាយប្រតិបត្តិការ និងការបង្ហាញភាពបង្ហាញគ្នា។" "របាយការណ៍លម្អិតដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនាពេលថ្មីៗ ដែលបានវិភាគលើដំណើរការទីផ្សារនៅទូទាំងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុរបស់កម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ពីកត្តាជាច្រើនដែលប៉ះពាល់ដល់ការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណេញនៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុករបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៤។ របាយការណ៍ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពរួមគ្នាដោយ Confluences និង YCP មានចំណងជើងថា “និន្នាការប្រាក់ចំណេញធ្លាក់ចុះនៅក្នុងធនាគាររបស់កម្ពុជា៖ ផលប៉ះពាល់នៃការកើនឡើងនៃការចំណាយ និងកម្ចីដែលមិនដំណើរការ (The Declining Profitability Trend in Cambodia’s Banks: The Impact of Rising Costs and NPLs)” ត្រូវបានចាត់ទុកថាការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណេញដោយសារកត្តាជាច្រើនរួមទាំងការកើនឡើងនៃការផ្គត់ផ្គង់ និងសមាមាត្រកើនឡើងនៃកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន រួមជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌមិនអំណោយផល ក្រោយជំងឺរាតត្បាត។ របាយការណ៍នេះក៏ស្វែងយល់ពីរបៀបដែលធនាគារ និងអ្នកហិរញ្ញវត្ថុដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកម្ពុជាអាចទទួលបានសន្ទុះឡើងវិញនៅក្នុងទីផ្សារ រួមនឹងកត្តាមួយចំនួនដូចជាកម្ចីមិនដំណើរការ (NPL) និងការកើនឡើងនៃការចំណាយលើការធ្វើអាជីវកម្ម។ របាយការណ៍បានរៀបរាប់លម្អិតថា វិស័យធនាគារដែលមានការប្រែប្រួលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានការរីកចម្រើន និងការផ្លាស់ប្តូរគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលបីទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ភាពជឿនលឿននៃបច្ចេកវិទ្យា ការកើនឡើងនៃការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថល និងធនាគារអនឡាញ សុទ្ធតែបានជួយជំរុញឧស្សាហកម្មទៅមុខ និងទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសយ៉ាងច្រើនទៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ របាយការណ៍បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ទិដ្ឋភាពសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយធនាគារកំពូលទាំងប្រាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិទ្រព្យសកម្ម រួមមាន ធនាគារ ABA ធនាគារអេស៊ីលីដា ភីអិលស៊ី ធនាគារកាណាឌីយ៉ា ភីអិលស៊ី ធនាគារ ខេប៊ីប្រាសាក់ ម.ក និងធនាគារស្ថាបនា។ ប្រតិបត្តិករទាំងប្រាំរួមគ្នាគ្រប់គ្រងទ្រព្យសកម្មសរុបរបស់ប្រទេសជិត ៥០ ភាគរយ។ របាយការណ៍បានកត់សម្គាល់ថា ខណៈតួអង្គសំខាន់នៅលើទិដ្ឋភាពធនាគាររបស់កម្ពុជាបង្ហាញពីការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងពីក្រុមហ៊ុនបរទេស អ្នកនាំមុខក្នុងទីផ្សារទាំងនេះមានចំណែកតិចតួចនៃចំនួនអ្នកចូលរួមសរុបនៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះ។ របាយការណ៍បានបញ្ជាក់ថា ថ្មីៗនេះទីផ្សារមានភាពជោរជន់ដោយមានតួអង្គសំខាន់ចំនួន៥៩ ដែលប្រកួតប្រជែងក្នុងចំណែកទីផ្សារ។ របាយការណ៍បានបន្តថា ទន្ទឹមនឹងការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះ អ្នកជំនាញក៏បានកត់សម្គាល់ពីការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណេញរបស់វិស័យនេះផងដែរ។ ដោយគាំទ្រនូវការវិភាគនេះ របាយការណ៍បានរៀបរាប់លម្អិតថា ធនាគារកំពូលទាំងប្រាំបានមើលឃើញការធ្លាក់ចុះជាមធ្យមនៅក្នុងផលចំណេញលើទ្រព្យសកម្ម (Return on Asset-ROA) ពី ២,៣% ទៅ ១,២% និងម៉ាជិនប្រាក់ចំណូលសុទ្ធ (Net Profit Margin-NPM) ពី ២៦,៦% ទៅ ១៦,៥% ចន្លោះឆ្នាំ២០១៩ និង២០២៣។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ធនាគារ៥៤ផ្សេងទៀតបច្ចុប្បន្នកំពុងដំណើរការនៅលើទីផ្សារ មានការធ្លាក់ចុះ ROA ជាមធ្យមពី ១,៥ ភាគរយ ទៅ ០,៣ ភាគរយ និង NPM ពី ២៧,២ ភាគរយ ទៅ ៦,២ ភាគរយ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងឧបសគ្គនាពេលថ្មីៗនេះនៅក្នុងទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ របាយការណ៍បានកត់សម្គាល់ថាក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ដុល្លារូបនីយកម្មខ្ពស់របស់កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យធនាគាររបស់ខ្លួនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីអត្រាការប្រាក់របស់ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិក។ គួបផ្សំជាមួយនឹងគោលនយោបាយផ្អាករបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) នេះបានអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារផ្តល់អត្រាកម្ចីការប្រាក់ទាប និងបន្ធូរបន្ថយការទូទាត់បំណុលនៅក្នុងទីផ្សារប្រាក់កម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងស្រុក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយក្រោយជំងឺរាតត្បាត អ្នកប្រើប្រាស់ និងអាជីវកម្មដែលបានជំពាក់បំណុលគេអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតបានជួបការលំបាកដោយសារការងើបឡើងវិញយឺតជាងការរំពឹងទុក។ នេះបានបង្កើនហានិភ័យនៃការខកខានទូទាត់សង ដោយដាក់សម្ពាធលើប្រាក់ចំណេញរបស់ធនាគារ ដោយសារពួកគេត្រូវបង្កើនការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ការចំណាយប្រតិបត្តិការនៅទ្រឹងបានប៉ះពាល់ដល់ប្រាក់ចំណេញក្នុងឧស្សាហកម្មផងដែរ។ ធនាគារកំពូលទាំងប្រាំបានរក្សាសមាមាត្រលើស(Overhead Ratios)របស់ពួកគេ (គណនាដោយការបែងចែកការចំណាយប្រតិបត្តិការដោយប្រាក់ចំណូលប្រតិបត្តិការ) ដោយមានការកែលម្អប្រសិទ្ធភាពតិចតួចប៉ុណ្ណោះ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍។ របាយការណ៍បានអះអាងថា ទោះបីជានេះមិនមែនជាហេតុផលចម្បងសម្រាប់ការធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណេញក៏ដោយ ប៉ុន្តែការជាប់គាំងនៃម៉ែត្រនេះបន្ថែមសម្ពាធបន្ថែមទៅលើប្រាក់ចំណេញរបស់ធនាគារ។ របាយការណ៍បានបន្តថា បញ្ហាប្រឈមសម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុដែលឈានទៅមុខគឺការកាត់បន្ថយចំណាយប្រតិបត្តិការដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវលទ្ធផលហិរញ្ញវត្ថុរបស់ពួកគេ។ កត្តាមួយទៀតដែលជះឥទ្ធិពលដល់ប្រាក់ចំណេញនាពេលថ្មីៗនេះរបស់វិស័យធនាគារដែលត្រូវបានពិចារណានៅក្នុងរបាយការណ៍គឺការកើនឡើងនៃអត្រា NPLs នៅទូទាំងឧស្សាហកម្ម។ របាយការណ៍នេះបានស្វែងយល់ពីកត្តាផ្សេងៗដែលនាំឱ្យមានការកើនឡើង NPLs នៅទូទាំងទីផ្សារ។ យោងតាមការវិភាគ ការពន្យាពេលក្នុងការចាត់ថ្នាក់ប្រាក់កម្ចីឡើងវិញ ដែលនិយ័តករផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យធនាគារកាន់តែមានភាពបត់បែនក្នុងរបៀបដែល NPLs ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់អំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត បានកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់នៃបញ្ហាឥណទាននៅក្នុងទីផ្សារ។ ដូច្នេះនៅពេលដែលគោលនយោបាយផ្អាករបស់ NBC ត្រូវបានលុបចោលនៅឆ្នាំ២០២៣ ធនាគារត្រូវទទួលស្គាល់ NPLs បែបនេះ។ ការកើនឡើងសមាមាត្រនៃផលប័ត្រប្រាក់កម្ចីផ្ទាល់ខ្លួននៅទូទាំងវិស័យធនាគារក៏បានរួមចំណែកដល់ការកើនឡើងនៃ NPLs នាពេលថ្មីៗនេះផងដែរ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ ធនាគារឈានមុខគេដែលមានផលប័ត្រកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនធំជាងគេបានជួបប្រទះអត្រា NPL ទាបជាង។ ស្ថិរភាពនេះបានលើកទឹកចិត្តឱ្យធនាគារផ្សេងទៀតពង្រីកផលប័ត្ររបស់ពួកគេនៅក្នុងតំបន់នេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយនៅឆ្នាំ២០២៣ សូម្បីតែធនាគារឈានមុខគេដែលមានផលប័ត្រកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនច្រើនក៏ប្រឈមនឹងអត្រា NPL ខ្ពស់ជាង។ របាយការណ៍បានកត់សម្គាល់ថាថ្មីៗនេះធនាគារ ខេប៊ីប្រាសាក់ និងធនាគារស្ថាបនា បានប្តូរទៅជាធនាគារពាណិជ្ជ ខណៈដែលពីមុនប្រតិបត្តិការជាគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MFI)។ ក្នុងចំណោមធនាគារកំពូលទាំងប្រាំធនាគារ ខេប៊ីប្រាសាក់ និងធនាគារស្ថាបនា ឥឡូវនេះមានសមាមាត្រខ្ពស់បំផុតនៃប្រាក់កម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន។ របាយការណ៍បានរកឃើញថា ដោយសារតែមូលដ្ឋានគ្រឹះរបស់ពួកគេជាគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដែលមានឯកទេសលើកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួន និងកម្ចីផ្សេងទៀតដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ជាងមុន ហើយឥឡូវនេះក្នុងនាមជាធនាគារពាណិជ្ជ ពួកគេមានកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួននិងទំហំតូចដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ជាងមុនបើធៀបនឹងតួអង្គធនាគារពាណិជ្ជធំៗផ្សេងទៀត និងអត្រា NPLs ខ្ពស់ជាង។ ផ្នែកខាងក្រៅសំខាន់មួយដែលត្រូវបានសម្គាល់នៅក្នុងរបាយការណ៍គឺធនាគារកាណាឌីយ៉ា ដែលមិនមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងអនុបាត NPL របស់ខ្លួនចន្លោះឆ្នាំ២០១៩ និង២០២៣។ នេះជាករណីនេះ បើទោះជាធនាគារក៏បានបង្កើនចំណែកកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនពី ៧ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ដល់ ២០ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០២៣។ ផ្អែកលើភាពធន់នេះ របាយការណ៍បាននិយាយថា កម្ចីផ្ទាល់ខ្លួននៅតែអាចដំណើរការបានសម្រាប់ធនាគារកម្ពុជា ដោយសារពួកគេអនុវត្តការវាយតម្លៃហានិភ័យយ៉ាងទូលំទូលាយ ដើម្បីជៀសវាងហានិភ័យនៃកម្ចីដែលមិនដំណើរការ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុដែលផ្លាស់ប្តូរទៅជាធនាគារពាណិជ្ជត្រូវតែគិតគូរពីការទទួលយកប្រាក់ចំណូលទាបជាងមុន ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យ។","ប្រធាននាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងទឹក ព្រៃឈើ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក ភឿន សុឃីម បានបញ្ជាក់ថា ទ trotz ថាស្ថានភាពទឹកភ្លៀងឆ្នាំនេះមិនទៀងទាត់ ដោយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា តែអង្គរក៏បានប្រមូលទឹកចំនួនជាង ៦០ លានម៉ែត្រគីបសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ក្នុងការអភិរក្សប្រាសាទ និងប្រើប្រាស់ទឹកក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ យ៉ាងណា ការគ្រប់គ្រងទឹកនៅតំបន់អង្គរ កាន់តែប្រសើរឡើង ដោយបានស្ដារប្រព័ន្ធទឹកបុរាណតាំងពីឆ្នាំ ២០១២។ ការការពារនិងប្រើប្រាស់ទឹកមួយវិធីសាស្ត្រដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាស្ថិរភាពប្រាសាទ និងការរីកចម្រើនរបស់ដើមឈើ និងសោភ័ណភាពតំបន់បរិស្ថាន។" "ប្រធាននាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងទឹក ព្រៃឈើ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក ភឿន សុឃីម បានឱ្យដឹងថា ទោះបីស្ថានភាពទឹកភ្លៀងឆ្នាំនេះមានការអូសបន្លាយ និងមិនទៀងទាត់​យ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានរៀបចំប្រមែប្រមូលទឹកពេញអាងស្ដុកទឹកទាំងអស់​ដែលមានក្នុង តំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ។ តាមមន្រ្តីអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ទឹកភ្លៀងជាង៦០លានម៉ែត្រគីប ត្រូវបានប្រមូលទុកនារដូវវស្សាឆ្នាំនេះ។ គិតមកដល់ខែវិច្ឆិកា ការប្រមូលទឹកចូលអាងស្ដុកទឹកសំខាន់ៗ​នៅតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ គឺសម្រេចបាន១០០ភាគរយ ក្នុងនោះរាប់ទាំងបារាយណ៍តូចធំ កសិន្ធុទឹក អូរ និងប្រឡាយជាដើម។ ទឹកដែលប្រមូលបានទាំងនេះមានបរិមាណជាង៦០លានម៉ែត្រត្រីគុណ ឬម៉ែត្រគីប ដែលត្រៀមសម្រាប់ការប្រើប្រាស់នារដូវប្រាំងខាងមុខ ក្នុងនោះរាប់ទាំងការងារអភិរក្សប្រាសាទ បរិស្ថាន និងវិស័យកសិកម្មសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ជុំវិញប្រមាណ៧ពាន់ហិកតា។ អ្នកជំនាញបញ្ជាក់ថា បរិមាណនេះ គឺមានចំនួនប្រហាក់ប្រហែលនឹងឆ្នាំទៅមិញដែរ ដោយមិនបារម្ភពីកង្វះខាតទឹក​នៅតំបន់ឡើយ។ បើតាមការបញ្ជាក់ពីលោក ភឿន សុឃីម ការងារគ្រប់គ្រងទឹកនៅតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ កាន់តែល្អប្រសើរពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ក្រោយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានរៀបចំ និងស្ដារប្រព័ន្ធទឹកបុរាណ​ក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរឡើងវិញចាប់ពីឆ្នាំ២០១២មក។ ជាងនេះទៅទៀត ក្រោមការគិតគូរដ៏វែងឆ្ងាយ និងភាពឈ្លាសវៃពីថ្នាក់ដឹកនាំអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ដោយយល់ពីសារសំខាន់ នៃការងារគ្រប់គ្រងទឹក ដែលធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងទឹកក្នុងតំបន់កាន់តែមានភាពជឿនលឿន និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ តួយ៉ាង នាឆ្នាំ២០២៤នេះ សំណង់ទ្វារទឹកមួយចំនួនត្រូវបានស្ដារ និងជួសជុលឡើងវិញជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងបំណងដើម្បីធានាថា ការងារគ្រប់គ្រងទឹក​នឹងមានវិសាលភាព កាន់តែទូលំទូលាយ និងពេញលេញ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ។ ចំពោះការប្រើប្រាស់ទឹកវិញ លោក ភឿន សុឃីម បញ្ជាក់ថា ទឹកមានសារសំខាន់​នៅតំបន់ប្រាសាទ​ដោយសារបុព្វបុរសសម័យមុនបានរៀបចំ និងកសាងប្រាសាទដោយមានគ្រឹះដីខ្សាច់ ដូច្នេះទើបកសាងកសិន្ធុជុំវិញដើម្បីបញ្ចូលទឹកឱ្យគ្រឹះរឹងមាំល្អ។ ប្រសិនគ្មានទឹក ប្រាសាទនឹងរងការដួលរលំ និងបាក់បែកខ្លាំង។ ក្រៅពីនេះ ទឹកក៏ជាបង្កើនសម្រស់ និងសោភ័ណភាពនៅតំបន់ប្រាសាទផងផង។ ទឹកក៏ជួយឱ្យដើមឈើលូតលាស់បានល្អ ទាក់ទាញទេសចរ ​និងជួយកាត់បន្ថយការកើនឡើងនៃរលកកម្ដៅខ្លាំងនារដូវប្រាំង៕","ការប្រកួតកីឡាហែលទឹកពាក់ជើងទាជ្រើសរើសជើងឯកអាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី១ ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានកម្ពុជាជម្រើសជាម្ចាស់ផ្ទះ និងបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ភ្នំពេញ។ កម្ពុជាបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ ក្នុងការប្រកួតនេះ ដោយទទួលបានមេដាយ ១៥ គ្រឿង (មាស ២, ប្រាក់ ៧, សំរឹទ្ធ ៦)។ វៀតណាមឈរនៅកំពូលតារាងមេដាយ ដោយទទួលបាន ៣៩ គ្រឿង (មាស ២១, ប្រាក់ ១៤, សំរឹទ្ធ ៤)។ ឥណ្ឌូណេស៊ី និងថៃតាមមកក្រោយដោយទទួលបានមេដាយ ៧ និង ១១ គ្រឿងផ្ទាល់តាមលំដាប់។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងសិង្ហបុរី មិនទទួលបានមេដាយឡើយ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានការចូលរួមពីកីឡាករ ៦២ នាក់ និងមន្ត្រីបច្ចេកទេស ១០០ នាក់។" "កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ប្រកួតកីឡាហែលទឹកពាក់ជើងទាជ្រើសរើសជើងឯកអាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី១ឆ្នាំ២០២៤ (2024 CMAS 1st SEA Finswimming Indoor Championship) ការប្រកួតកីឡាហែលទឹកពាក់ជើងទាជ្រើសរើសជើងឯកអាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី១ឆ្នាំ២០២៤ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះត្រូវបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា។ បន្ទាប់ពីការប្រកួតរយៈពេលបួនថ្ងៃនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ម្ចាស់ផ្ទះកម្ពុជាដណ្ដើមបានមេដាយចំនួន ១៥គ្រឿង រួមមានមាស ២ ប្រាក់ ៧ និងសំរឹទ្ធ ៦ រហូតដណ្តើមបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ ក្នុងចំណោមប្រទេសចូលរួមទាំង ៧ ក្នុងតំបន់។ វៀតណាមឈរនៅកំពូលតារាងមេដាយ ដោយទទួលបានមេដាយចំនួន ៣៩ គ្រឿង គឺមាស ២១ ប្រាក់ ១៤ និងសំរឹទ្ធ ៤។ ឥណ្ឌូណេស៊ីតាមពីក្រោយដោយទទួលបានមេដាយចំនួន ៧គ្រឿង គឺមាស ២ ប្រាក់ ៣ និងសំរឹទ្ធ ២ ហើយថៃទទួលបានមេដាយចំនួន១១គ្រឿងគឺ ប្រាក់ ១ និងសំរឹទ្ធ ១០។ ប្រទេសចំនួនបីទៀតគឺម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងសិង្ហបុរី មិនទទួលបានមេដាយនោះឡើយ។ បើតាមលោក ហែម គីរី អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធខ្មែរកីឡាហែលទឹក ព្រឹត្តិការណ៍កីឡានេះបានទាក់ទាញការចូលរួមពីកីឡាករ-កីឡាការិនីចំនួន៦២នាក់ (ស្រី២៨នាក់) ប្រតិភូកីឡា៣០នាក់ គ្រូបង្វឹក និងជំនួយការគ្រូបង្វឹក និងមន្ត្រីគណៈកម្មការបច្ចេកទេសចំនួន១០០នាក់។"," ពិព័រណ៍ម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចអន្តរជាតិកម្ពុជា (CAMFOOD and CAMHOTEL 2024) បានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ៦ ខែវិច្ឆិកា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ ភ្នំពេញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ និងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យ HORECA និងអាជីវកម្មផ្សេងៗក្នុងការបង្ហាញនិន្នាការ និងចំណេះដឹងថ្មីៗ។ ពិព័រណ៍នេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតសម្រាប់វិស័យ F&B និង HORECA នៅកម្ពុជា ហើយបានទាក់ទាញអ្នកតាំងពិព័រណ៍ជាង ១៥០ ការបង្ហាញការច្នៃប្រឌិតថ្មីៗចំពោះអ្នកជំនាញជាង ១២,០០០ នាក់។ ពិធីបើកបានបង្ហាញពីសក្តានុពលសំខាន់នៃការតាំងពិព័រណ៍ និងការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងវិស័យទេសចរណ៍ និងម្ហូបអាហារ។ ប្រធាននាយកក្រសួងទេសចរណ៍ និងក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការបង្ហាញផលិតផលមិនទាន់មាននៅទីផ្សារ និងការពង្រីកទីផ្សារមុខម្ហូបអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះទទួលបានការគាំទ្រពីអង្គការផ្សេងៗ និងក្រសួងទេសចរណ៍ក្នុងការពង្រីកវិស័យទេសចរណ៍ និងអាជីវកម្ម HORECA នៅកម្ពុជា។" "ពិព័រណ៍ម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចអន្តរជាតិលើកទី១០ របស់កម្ពុជា (CAMFOOD and CAMHOTEL 2024) បានចាប់ផ្តើមកាលពីម្សិលមិញ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ (DICEC) ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលបីថ្ងៃ ដែលប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៦ ដល់ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ផ្តល់នូវការបង្ហាញដ៏រស់រវើកនៃនិន្នាការ ទេពកោសល្យថ្មីៗ និងឱកាសបណ្តាញសម្រាប់អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន និងហាងកាហ្វេ/អាហារដ្ឋាន (HORECA) និងលើសពីនេះ។ ពិធីបើកពិព័រណ៍ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នេះបានក្លាយជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ឧស្សាហកម្មផ្គត់ផ្គង់ម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ (F&B) និងវិស័យសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន និងហាងកាហ្វេ/អាហារដ្ឋាន (HORECA)។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាបើក លោកស្រី Alice Lem នាយកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងព្រឹត្តិការណ៍ នៃក្រុមហ៊ុន Informa Markets Malaysia and Cambodia បានលើកឡើងពីសក្តានុពលផ្លាស់ប្តូរនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ លោកស្រី Alice Lem បានថ្លែងថា “យើងមានក្តីសង្ឃឹមខ្ពស់សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍នេះ ហើយជឿថាពិព័រណ៍នេះនឹងគាំទ្រ និងជំរុញឧស្សាហកម្មរបស់យើងយ៉ាងខ្លាំង” ។ “យើងរំពឹងថាការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង ការចែករំលែកចំណេះដឹង និងការច្នៃប្រឌិតនៅទីនេះនឹងមានឥទ្ធិពលវិជ្ជមានយូរអង្វែងលើវិស័យ HORECA ជំរុញកំណើន និងលើកកម្ពស់ឧត្តមភាពសម្រាប់ឆ្នាំខាងមុខ។” លោកស្រីបានបន្ថែមថា នៅក្នុងឧស្សាហកម្មដែលកំពុងវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងឆាប់រហ័ស ព្រឹត្តិការណ៍ដូចជា CAMFOOD & CAMHOTEL 2024 មានសារៈសំខាន់សម្រាប់កិច្ចសហការ និងការច្នៃប្រឌិត។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងលើកទឹកចិត្តអ្នកឱ្យចូលរួមឱ្យបានច្រើនកុះករនៅក្នុងការតាំងពិព័រណ៍ ចូលរួមក្នុងការប្រកួតប្រជែង និងផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយមិត្តភក្ដិ។ យើងរួបរួមគ្នា យើងនឹងប្រែក្លាយអនាគតនៃវិស័យបដិសណ្ឋារកិច្ច និងសិល្បៈធ្វើម្ហូប»។ លោក ប៉ាក់ សុខុម រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងទេសចរណ៍បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះថា ការតាំងពិព័រណ៌នេះមានគោលបំណងបង្ហាញពីការផលិតកម្មម្ហូបអាហារនិងខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយបង្ហាញពីនិន្នាការចុងក្រោយបំផុតសម្រាប់ទាំងពេលបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត។ លើសពីនេះ ពិព័រណ៌នេះស្វែងរកការលើកកម្ពស់ និងពង្រឹងជំនាញផ្នែកបដិសណ្ឋារកិច្ច ដើម្បីគាំទ្រដល់កំណើន និងការពង្រីកឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា។ លោកបានលើកឡើងពីអំណាចនៃបទពិសោធន៍ធ្វើម្ហូបចម្រុះ ដើម្បីលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍ និងជំរុញការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌។ អ្នកតាំងពិព័រណ៍ជាង ១៥០ កំពុងបង្ហាញការច្នៃប្រឌិតចុងក្រោយបំផុតរបស់ពួកគេទៅកាន់អ្នកជំនាញផ្នែកឧស្សាហកម្មដែលរំពឹងទុកចំនួនប្រមាណ ១២,០០០ មកពីទូទាំងពិភពលោក។ ពិព័រណ៍នេះបម្រើជាវេទិកាប្រមូលផ្តុំគ្នាសម្រាប់ការពង្រីក និងជំរុញទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិដែលមានសក្តានុពល។ លោក សុខុម បានសង្កត់ធ្ងន់ថា “វិស័យម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ សណ្ឋាគារ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចមានសារៈសំខាន់ណាស់ ហើយវាចំាបាច់សម្រាប់យើងក្នុងការបន្តការច្នៃប្រឌិត និងការសម្របខ្លួនដើម្បីបំពេញតាមតម្រូវការ និងការរំពឹងទុករបស់ភ្ញៀវទេសចរដែលកំពុងកើនឡើង”។ លោក សុខុម បានមានប្រសាសន៍ថា “វិស័យនេះពិតជាដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ទាំងមូល ដោយផ្តល់នូវបទពិសោធន៍ដ៏រីករាយនៃអាហារសម្បូរបែប សេវាកម្មល្អ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចល្អ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា វិស័យម្ហូបអាហារ ភេសជ្ជៈ សណ្ឋាគារ និងបដិសណ្ឋារកិច្ចនឹងបន្តជាសសរស្តម្ភសំខាន់ក្នុងការជំរុញកំណើនទេសចរណ៍ ជំរុញសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព បរិយាបន្ន និងមានភាពរស់រវើក»។ ប្រធានសហព័ន្ធទេសចរណ៍កម្ពុជា លោក ឌិន សុមេធារិទ្ធ ក៏បានចែករំលែកការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃចំពោះការរីកចម្រើន និងសក្ដានុពលរបស់ឧស្សាហកម្មនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “វិស័យបដិសណ្ឋារកិច្ច និងម្ហូបអាហាររបស់កម្ពុជាកំពុងមានកំណើនដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ដែលជំរុញដោយកំណើនទេសចរណ៍ និងការពង្រីកទីផ្សារក្នុងស្រុក។ ការតាំងពិព័រណ៌នេះត្រូវបានរៀបចំឡើងប្រកបដោយយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍លើការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទេសចរណ៍ដែលកំពុងកើនឡើង និងចំណាប់អារម្មណ៍កាន់តែច្រើនឡើងសម្រាប់មុខម្ហូបអន្តរជាតិ”។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានគាំទ្រដោយក្រសួងទេសចរណ៍ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដោយមានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីសមាគមឧស្សាហកម្មឈានមុខគេរួមមាន សហព័ន្ធទេសចរណ៍កម្ពុជា សមាគមសណ្ឋាគារកម្ពុជា សមាគមភោជនីយដ្ឋានកម្ពុជា សមាគមសហគមន៍ចុងភៅកម្ពុជា វិទ្យាស្ថានម្ហូបអាហារកម្ពុជា វិទ្យាស្ថានដើម្បីឧត្តមភាពអប់រំបច្ចេកទេស និងសមាគមស្ប៉ា និងសុខមាលភាពកម្ពុជា។","កម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ីបានឯកភាពគ្នាលើចំណុចសំខាន់ៗចំនួន៤ ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ កិច្ចការណ៍នេះកើតមានក្នុងជំនួបរវាងលោក ហួត ហាក់ និងលោក Santo Darmosumarto នៅក្រសួងទេសចរណ៍កម្ពុជា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ៤ ខែវិច្ឆិកា។ សេចក្តីសន្យា​នេះស្តីពីការពង្រឹងការសហប្រតិបត្តិការលើកិច្ចការកម្សាន្ត និងដំណើរការអាកាសចរណ៍ជាមួយការបង្កើនជើងហោះហើររវាងខេត្តសៀមរាប និងកោះបាលី។ ពួកគេចង់ចាត់វិធានការលើការអភិវឌ្ឍទស្សនកិច្ចបុគ្គលិក និងបណ្ដាញឯកជនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ការចុះសម្រុកនេះមកកាន់មូលដ្ឋានការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធទេសចរណ៍បានជួយទទួលយកភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិកាន់តែល្អ។" "កម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ី បានឯកភាពគ្នាលើចំណុចសំខាន់ៗចំនួន៤បន្ថែមទៀត ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ ការឯកភាពនេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោក ហួត ហាក់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ និងលោក Santo Darmosumarto ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា នៅទីស្តីការក្រសួងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ លោករដ្ឋមន្ត្រី និងលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានឯកភាពពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ី ស្របតាមស្មារតីនៃអនុស្សរណៈយោគយល់ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទេសចរណ៍កម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ី បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើកិច្ចការទេសចរណ៍មូស្លីម ដើម្បីសហការរួមគ្នាជំរុញអាកាសចរណ៍ឥណ្ឌូនេស៊ី បង្កើនជើងហោះហើរត្រង់រវាងកោះបាលី និងខេត្តសៀមរាប ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើររបស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ និងភ្ញៀវទេសចរ និងការពិនិត្យលទ្ធភាពរៀបចំទស្សនកិច្ចការងារដកស្រង់បទពិសោធន៍រវាងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍កម្ពុជា និងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងទេសចរណ៍ និងសេដ្ឋកិច្ចច្នៃប្រឌិតឥណ្ឌូនេស៊ី រួមទាំងការរៀបចំFAM Trip ដោយមានការចូលរួមពីផ្នែកឯកជននៃប្រទេសទាំងពីរដើម្បីរៀបចំកញ្ចប់ទស្សនកិច្ច។ លោក ហួត ហាក់ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះទំនាក់ទំនងមិត្តភាពប្រពៃណី និងទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ីក្នុងរយៈពេល ៦៥ ឆ្នាំកន្លងមក ហើយបានកោតសរសើរចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទេសចរណ៍រវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ។ លោកក៏បានស្វាគមន៍ចំពោះការបើកជើងហោះហើរត្រង់ពីហ្សាកាតា-ភ្នំពេញ-ហ្សាកាតា កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣។ លើសពីនេះ លោកបានជម្រាបជូនអំពីស្ថានការណ៍នយោបាយល្អប្រសើរលើគ្រប់ទិដ្ឋភាពរួមមាន នយោបាយ សង្គម សេដ្ឋកិច្ច ដែលបង្កបរិយាកាសអនុគ្រោះ និងអំណោយផលដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ច ទាក់ទាញទេសចរអន្តរជាតិ និងការវិនិយោគ យន្តការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗដល់វិស័យឯកជន ជាពិសេសវិស័យទេសចរណ៍ ដែលបានដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកន្លងមក។ លោកបានឆ្លៀតឱកាសអញ្ជើញលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត សហការី និងក្រុមគ្រួសារចូលរួមពិធីបុណ្យអុំទូក ចាប់ពីថ្ងៃទី ១៤-១៦ ខែវិច្ឆិកា វេទិការទេសចរណ៍ម៉ូស្លីមនៅខែធ្នូ នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី១១ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី១៣-១៥ ខែធ្នូ នៅខេត្តកំពត។ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរជាតិ​ប្រមាណ ៥,៤៥​លាន​នាក់ ក្នុង​នោះ​មានភ្ញៀវ​ទេសចរ​ឥណ្ឌូណេស៊ី ១២៧.១៧៨​នាក់ បាន​មក​ទស្សនា​កម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេល៩ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាបានស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិប្រមាណ ៤.២៩ លាននាក់ កើនឡើង ២២.៥ ភាគរយ។ ក្នុង​នោះ មាន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ចំនួន ១២៣.៤៣៧​នាក់ កើនឡើង ៣២,៩​ភាគរយ។","ក្នុងខែតុលាឆ្នាំនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគថ្មីចំនួន ៣០ និងគម្រោងពង្រីកផលិតកម្ម ១ នៅតុល្យទុនសរុប ២២៦ លានដុល្លារ។ ពីចំនួននេះ ប្រហែល ៥៤% មកពីវិនិយោគិនចិន ខណៈដែលវិនិយោគិនក្នុងស្រុកផ្តល់ចំណែក ៣០% និងអ្នកវិនិយោគពីសិង្ហបុរី សាម៉ូ និងវៀតណាមបានចូលរួមផងដែរ។ គម្រោងវិនិយោគជាចម្បងផ្តោតលើវិស័យផលិតកម្មដូចជា ការផលិតស្បែកជើង និងកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់។ កំពង់ស្ពឺ ស្វាយរៀង និងព្រះសីហនុមានគម្រោងវិនិយោគច្រើនបំផុត។ ការអនុម័តនេះបង្ហាញពីការទាក់ទាញវិនិយោគពីបរទេសដែលកំពុងមានការលូតលាស់ ដោយមានការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ការស្ថិតស្ថេរនយោបាយ និងគោលនយោបាយទាក់ទាញវិនិយោគដ៏រឹងមាំ។" "គម្រោងវិនិយោគថ្មីសរុបចំនួន៣០ និងគម្រោងពង្រីកផលិតកម្មចំនួន១ ជាមួយនឹងទុនវិនិយោគសរុបចំនួន ២២៦លានដុល្លារ ត្រូវបានអនុម័តដោយរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងខែតុលាឆ្នាំនេះ។ ក្នុង​ចំណោម​នោះ មាន​ទុន​វិនិយោគ​ជិត ៥៤ ភាគរយ ​បាន​មក​ពី​វិនិយោគិន​ចិន នេះ​បើ​តាម​ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា (CDC) កាល​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ។ វិនិយោគិនក្នុងស្រុកបានចូលរួមចំណែកជិត ៣០ ភាគរយក្នុងការវិនិយោគសរុប ខណៈដែលអ្នកវិនិយោគផ្សេងទៀតមកពីប្រទេសសិង្ហបុរី សាម័រ(Samoa) និងវៀតណាម។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ខេត្តកំពង់ស្ពឺទទួលបានគម្រោងវិនិយោគចំនួន៨ ខេត្តស្វាយរៀងទទួលបានគម្រោងវិនិយោគចំនួន៥ និងខេត្តព្រះសីហនុទទួលបានគម្រោងវិនិយោគចំនួន៥ ស្ថិតនៅលំដាប់កំពូល។ ក្នុង​ចំណោម​នោះ មាន​១០​​ស្ថិត​ក្នុង​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស (SEZs)។ គម្រោងវិនិយោគថ្មីៗភាគច្រើនផ្តោតលើវិស័យកមន្តសាលដែលមានដូចជា ការផលិតស្បែកជើង និងកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ និងវាយនភណ្ឌក្នុងចំណោមគម្រោងផ្សេងទៀត។ ការអនុម័តរបស់ CDC បង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍របស់វិនិយោគិនជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះបរិយាកាសធុរកិច្ចល្អ និងកំណើនប្រកបដោយសក្ដានុពលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាលបាននិងកំពុងអនុវត្តយ៉ាងសកម្មនូវគោលនយោបាយទាក់ទាញវិនិយោគិន និងកែលម្អបរិយាកាសវិនិយោគ។ ការអនុម័តរបស់ CDC លើគម្រោងវិនិយោគទាំងនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាសូចនាករវិជ្ជមាននៃទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា និងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការទាក់ទាញមូលធនបរទេស។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាអនុប្រធានទី១ នៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា បានលើកឡើងកាលពីខែតុលាថា សន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិកាន់តែប្រសើរ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា គឺជាកត្តាសម្រាប់បង្កើត​ទំនុក​ចិត្ត​ដល់​វិនិយោគិន​បរទេស​ដែល​កំពុង​នាំ​យក​ការ​វិនិយោគ​មកកាន់​ប្រទេសកម្ពុជា។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម និងប្រព័ន្ធអនុម័តការវិនិយោគដែលទើបនឹងដាក់ដំណើរការថ្មី គួបផ្សំនឹងវិធានការប្រកបដោយបុរេសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយការលំបាក និងបញ្ហាប្រឈមរបស់វិស័យឯកជនសម្រាប់វិនិយោគិនក្នុងស្រុក និងបរទេស គឺជាកត្តាជំរុញក្នុងការទាក់ទាញការវិនិយោគថ្មីៗ”។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានបង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះលំហូរនៃការវិនិយោគពីបរទេស។ លោក ហេង បាន​ប្រាប់កាសែត​ខ្មែរថាមស៍​ថា​៖ «​ការអនុម័ត​គម្រោង​វិនិយោគ​គឺជា​សក្ខីភាព​​ចំពោះ​ភាព​ទាក់ទាញ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​កំពុង​រីកចម្រើន​ជា​គោលដៅ​វិនិយោគ​»​។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ការវិនិយោគទាំងនេះនឹងមិនត្រឹមតែបង្កើតឱកាសការងារប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ការធ្វើពិពិធកម្ម និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសផងដែរ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំបួនខែដំបូងនៃឆ្នាំនេះ CDC បានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគទ្រព្យសកម្មថេរចំនួន ៣១៥ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ៥,២៨ ប៊ីលានដុល្លារ។","ក្រសួងអប់រំ និងដៃគូពាក់ព័ន្ធបានប្រកាសអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍យុវជនដំណាក់កាលទី២ និងសម្ពោធសៀវភៅសិក្សាសិល្បៈនិងវប្បធម៌ ""ទេពហត្ថា"" នៅភ្នំពេញ។ សៀវភៅនេះបង្ហាញពីប្រវត្តិរបាំព្រះរាជទ្រព្យកម្ពុជា និងមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការសិក្សាអំពីវប្បធម៌ខ្មែរ។ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍យុវជនដំណាក់កាលទី១ បានបង្ហាញពីការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍជំនាញ និងការចូលរួមការងាររបស់យុវជននៅតំបន់ជនបទ។ ក្នុងការអនុវត្តគម្រោងទី២ ការតម្រង់ទិសវិជ្ជាជីវៈ និងការអភិវឌ្ឍការងារសហគម៍នឹងបន្តនៅ ២៤ ខេត្ត។" "បន្ទាប់ពី​ការអនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់កាល​ទី១បាន​ដោយ​ជោគជ័យ ក្រសួង​អប់រំ​និង​ដៃគូ​ពាក់ព័ន្ធ​កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារ​បានប្រកាស​អនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់កាល​ទី២ ព្រមទាំង​បាន​សម្ពោធ​ដាក់​ប្រើប្រាស់​សៀវភៅ​សិក្សា​សិល្បៈ ​និង​វប្បធម៌​ឈ្មោះ “ទេព​ហត្ថា” នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ ការ​ប្រកាស​នេះ​រៀបចំ​ធ្វើ​ក្រោម​អធិបតីភាព​លោក ហង់​ជួន ណា​រ៉ុ​ន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា និង​មានការ​ចូលរួម​ពី​លោក ហ្សា​ក់ ពើ​ល​ឡេ (Jacques Pellet) ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​បារាំ​ង​ប្រចាំ​កម្ពុជា និង​លោក ហុក សុទ្ធិ អគ្គនាយក​អង្គការ​ស៊ី​ប៉ា ព្រមទាំង​តំណាង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍ​ប្រមាណ១២០នាក់។ សៀវភៅ​សិក្សា​សិល្បៈ​និង​វប្បធម៌​ឈ្មោះ “ទេព​ហត្ថា” សរសេរ​ដោយ​សាលា​បារាំង ​រ៉ឺ​ណេ​ដេ​កាត (Lycée français René Descartes) និង​ប្រែ​សម្រួល​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ដោយ​អង្គការ​ស៊ី​ប៉ា ដើម្បី​ផ្តល់ជូន​ជា​ធនធាន​ថ្មី​ដល់​សាលារៀន​និង​គ្រូបង្រៀន​នៅ​កម្ពុជា​សម្រាប់​អប់រំ​សិស្ស​អំពី​វប្បធម៌​ខ្មែរ​ដ៏​សម្បូរបែប។ សៀវភៅ​នេះ​កើតចេញពី​ភាពយន្ត​រឿង “ទេព​ហត្ថា” របស់លោក ហ្សា​វី​យេ ដឺ​ឡូ​ហ្សាន (Xavier de Lauzanne) ដែល​បង្ហាញ​អំពី​ប្រវត្តិ​របាំ​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចាប់ពី​ឆ្នាំ១៩០៦ ។ សៀវភៅ​ថ្មី​នេះ​មាន​គោលបំណង​ចូលរួម​ជំរុញ​​ការ​ផ្តល់​តម្លៃ​លើ​សិល្បៈ​កាន់​តែ​ស៊ីជម្រៅ និង​មាន​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​កិច្ចពិភាក្សា​អំពី​ប្រធានបទ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សិល្បៈ។ នៅក្នុង​កម្មវិធី​នោះ ក៏បាន​ចាក់​បញ្ចាំង​ទស្សនា​វីដេអូ​ការសម្ដែង​របាំ​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ​ផងដែរ។ បន្ទាប​់ពី​សម្ពោធ​សៀវភៅ​នេះ​រួច អង្គពិធី​បានបង្ហាញ​ពី​លទ្ធផល​ការអនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់កាល​ទី១ (តុលា ២០២១ – កញ្ញា ២០២៤) និង​ការ​ប្រកាស​បន្ត​គម្រោង​ដំណាក់កាល​ទី២ (តុលា ២០២៤ – ឧសភា ២០២៧) ។ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់កាល​ទី១ បាន​ចូលរួម​តម្រង់ទិស​វិជ្ជាជីវៈ ការពង្រឹង​អំណាច ការអភិវឌ្ឍ​យុវជន និង​ការចូលរួម​ការងារ​ស​ហគ​មន៍​របស់​យុវជន​នៅ​តំបន់​ជនបទ​ក្រោម​ការឧបត្ថម្ភ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ​បារាំង​សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍ (AFD)។ លោក ហុក សុទ្ធិ បាន​​ថ្លែងថា គម្រោង​នេះ​ផ្តួចផ្តើមឡើង​ដោយ​អង្គការ​ស៊ី​ប៉ា​សហការ​ជាមួយ​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា និង​អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ការសិក្សា ជំនាញ​ឌីជីថល ឱកាស​ការងារ និង​ការចូលរួម​ការងារ​សហគ​មន៍​របស់​យុវជន​នៅតាម​តំបន់​ជនបទ។ លោក​ថា ការអនុវត្ត​គម្រោង​ដំណាក់​កាល​ទី១ យុវជន​ខ្មែរ​ចំនួន២៧០០០នាក់​នៅ​វិទ្យាល័យ​ចំនួន១៦នៅ​ខេត្ត​ចំនួន១៤ បាន​ទទួល​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​សេវាកម្មថ្មីៗដែល​ផ្តល់​ដោយ​បណ្ណាល័យ​ទំនើប ដូចជា​ការ​លើក​កម្ពស់​ការអាន ការ​តម្រង់ទិស​វិជ្ជាជីវៈ និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ជំនាញ​ឌីជីថល ហើយ​គម្រោង​នេះ​ក៏​រួមបញ្ចូល​ការងារ​សហគមន៍​ផងដែរ។ លោក​បន្ថែមថា សម្រាប់​ការអនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់​កាល​២ ដែល​គ្រប់​ដណ្ដប់​លើ២៤ខេត្ត ដើម្បី​បន្ត​គាំទ្រ​ការតម្រង់ទិស​វិជ្ជាជីវៈ ការពង្រឹង​អំណាច ការអភិវឌ្ឍ​យុវជន និង​ការចូលរួម​ការងារ​ស​ហគ​មន៍​របស់​យុវជន។ លោក ​ហង់ ជួន​ណា​រ៉ុ​ន បាន​ថ្​លែងថា ​អង្គ​​ការ​ស​៊ី​​ប៉ា​បាន​​ដើរតួ​យ៉ាង​សំខាន់​​ក្នុងការ​ចូលរួម​ជួយ​អភិវឌ្ឍ​ធនធាន​សិក្សា បំពេញតម្រូវការ​សៀវភៅ​សិក្សា និង​ឯកសារ​រៀនសូត្រ ជាពិសេស​កុមារ​នៅ​តាម​តំបន់​ជនបទ ព្រមទាំង​ផ្តល់ឱកាស​ដល់​កុមារ​និង​យុវជន​ទាំង​អស់​បាន​ទទួល​ការ​អប់រំ​ប្រកបដ​ោយ​គុណភាព លុប​បំបាត់​អន​ក្ខ​រ​ភាព និង​បណ្ដុះ​ទម្លាប់​អាន​សៀវភៅ។ លោក​ថា ក្រសួង​អប់រំ​មាន​សោមនស្ស​ចំពោះ​ការអនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់​កាល​ទី១ ការប្រកាស​បន្ត​អនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់​កាល​ទី២ និង​ការ​ដាក់​សម្ពោធ​ឯកសារ​សិក្សា​សិល្បៈ​និង​វប្បធម៌​ឈ្មោះ “ទេព​ហត្ថា”។ លោក​បាន​និយាយថា៖ «សៀវភៅ​ទេព​ហត្ថា ជា​ឯកសារ​មរតក​សិល្បៈ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដ៏​មានតម្លៃ​នៃ​កម្ពុជា​យើង»។ លោក​​ប្រកាស​គាំទ្រ​ចំពោះ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ពង្រឹង​និង​ពង្រីក​វិសាលភាព​នៃ​ការ​អនុវត្ត​កម្មវិធី​អប់រំ និង​តម្រង់ទិស​វិជ្ជាជីវៈ​រហូត​ទៅ​ដល់២៤ខេត្ត​គោលដៅ​សម្រាប់​ការអនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​យុវជន​ដំណាក់​កាល​ទី២៕","ក្នុងរយៈពេល ៧ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤, វៀតណាមបានចំណាយជាង ១ ពាន់លានដុល្លារដើម្បីនាំចូលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅប្រមាណ ៧៩០,០០០ តោនពីកម្ពុជា ដែលបរិមាណនិងតម្លៃបានកើនឡើងជាង ៣៤% និង ២៦% យ៉ាងត្រឹមត្រូវបើប្រៀបធៀបជាមួយឆ្នាំមុន។ កម្ពុជាក៏បានផលិតគ្រាប់ស្វាយចន្ទីចំនួន ៨៤ ម៉ឺនតោន ក្នុង ៩ ខែដំបូង, បន្ថែម ២៦% ហើយបាននាំចេញទៅវៀតណាមប្រមាណ ៧៩ ម៉ឺនតោន, បង្កើតចំណូលជាង ១ ពាន់ ១០ លានដុល្លារ។ ការនាំចេញត្រូវបានផ្តោតទៅលើប្រទេសវៀតណាម ជាផ្លូវកណ្តាល។ កម្ពុជាមានគោលបំណងបង្កើនការផលិតនិងការប្រមូលផ្តុំគ្រាប់ស្វាយចន្ទីបន្ត ដោយអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មកែច្នៃនិងទីផ្សារនៅទូទាំងពិភពលោក, ជាពិសេសប្រទេសចិន។" "ត្រឹមតែ​រយៈពេល ៧ខែ​ដំបូង (គិត​ត្រឹម​ខែ កក្កដា) នៃ​ឆ្នាំ ២០២៤ វៀតណាម​បាន​ចំណាយ​ជាង ១ ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​នាំចូល​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ឆៅ​ជិត ​៧៩០,០០០តោន​ពី​កម្ពុជា ។ យោងតាម​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​រប​ស់​វៀតណាម បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា បរិមាណ​នាំចូល​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ពី​កម្ពុជា​បាន​កើន​ឡើង​ជាង ៣៤ ភាគរយ​ជា​បរិមាណ និង​មានតម្លៃ​ជាង ២៦% បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពី​ឆ្នាំមុន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ តាម​របាយការណ៍​ស​មា​គម​ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា គិត​ត្រឹម​រយៈពេល ៩ ខែ​ដំបូង​នៃ​ឆ្នាំ ២០២៤ (មករា-កញ្ញា) កម្ពុជា​ផលិត​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ចំនួន ៨៤ ម៉ឺន​តោន កើន ២៦% ក្នុងនោះ​នាំចេញ​ទៅ​វៀតណាម​បាន​ជាង ៧៩ ម៉ឺន​តោន គិត​ជា​ទឹកប្រាក់​ចំនួន ១ ពាន់ ១០ លាន​ដុល្លារ កើន ៣៦% ខណៈ​តម្លៃ​កើន ៩% បើ​ធៀប​រយៈពេល​ដូចគ្នា​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣។ លោក ឃឹម ហ្វី​ណង់ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​កិ​សកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ ធ្លាប់បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន​ថា ការនាំចេញ​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ទៅកាន់​ទីផ្សារ​ក្រៅប្រទេស បច្ចុប្បន្ន​មានតែ​នាំ​ចេញទៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​ប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែល ៩៤% នៃ​ការ​នាំ​ចេញ​កសិផល​រប​ស់​កម្ពុជា​ត្រូវបាន​បញ្ជូន​ទៅកាន់​ទីផ្សា​រ​សំខាន់​ចំនួន​បី​គឺ វៀតណាម ថៃ និង​ចិន ។ លោក​បាន​ថ្លែង​ថា៖ «វៀតណាម​ទទួល​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​ឆៅ ដំឡូង​មី និង​ស្វាយ​ស្រស់, ថៃ​ទទួល​ដំឡូង​មី ស្វាយ​ស្រស់ និង​ម្រេច ចំណែក ចិន​យក​កន្ទក់ ចេក អង្ករ ដំឡូងមី និង​ស្វាយ» ។ សមាគម​ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា បាន​បង្ហាញថា កាល​ថ្ងៃទី ០១ ខែវិច្ឆិកា​ឆ្នាំ ២០២៤ សមាគម​បាន​ជួបប្រជុំ​ពិភាក្សា​ជាមួយ​តំណាង​ខេត្ត​គ​ង័​ស៊ី ក្នុង​កិច្ច​សហ​ប្រតិការ​ស៊ីជម្រៅ​ទាក់ទង​នឹង​ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា។ លោក ស៊ុយ កុក​ធាន អនុប្រធាន​សមាគម​ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា​បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន​ក្នុងស្រុក​ថា ក្រុមហ៊ុន​រដ្ឋ និង​ឯកជន​របស់​ខេត្ត​គ​ង័​ស៊ី ដាក់​គោលដៅ​ចំនួន​ពីរ​ទី១ នាំ​ចេញ​ឱ្យ​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា​ឱ្យបាន​លើស ៥០% នៃ​ផលិតកម្ម​ចន្ទី​សរុប​សម្រាប់​រយៈពេល​ជាក់លាក់​មួយ។ ទី២ រួមសហការ​បង្កើតជា E-Commerce Platform សំរាប់​នាំយក ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា ទៅកាន់​ទីផ្សារធំៗលើ​ពិភពលោក ជាពិសេស ទីផ្សារ​ប្រទេស​ចិន ។ សូមបញ្ជាក់ថា តាម​របាយការណ៍​សមា​គម​ស្វាយចន្ទី​កម្ពុជា កម្ពុជា​បានក្លាយ​ជា​ប្រទេស​ផលិត​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ឆៅ​ធំជាងគេ​ទី​ពីរ​របស់​ពិភពលោក​ដោយ​បរិមាណ​ផលិត​បាន​ដល់​ទៅ ៨៣០.០០០ តោន​ក្នុង​រយៈពេល ៧ ខែ​ដំបូង នៃ​ឆ្នាំ ២០២៤ ។ កម្ពុ​ជាមាន​គោលបំណង​ជំរុញ​ផលិតកម្ម​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី និង​អភិវឌ្ឍ​រោងចក្រ​កែច្នៃ ព្រមទាំង​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ទីផ្សារ​នាំ​ចេញ តាមរយៈ​គោលនយោបាយ​ជាតិ​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ពី​ឆ្នាំ ២០២២ ដល់​ឆ្នាំ ២០២៧ ។ ជាមួយគ្នានេះ កម្ពុជា​រំពឹងថា​សមត្ថភាព​កែច្នៃ​គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​នឹង​កើនឡើង​ពី ៥ ភាគរយ​ទៅ ២៥ ភាគរយ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៧ និង​ប្រហែល ៥០ ភាគរយ​នៅ​ឆ្នាំ ២០៣២៕​","អត្ថបទពិភាក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអត្រាការប្រាក់លើទីផ្សារ និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដោយគូសបញ្ជាក់ពីការវិវត្តថ្មីៗ៖ និន្នាការអត្រាការប្រាក់៖ ធនាគារកណ្តាលនៃប្រទេសអង់គ្លេស (BoE) បានកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល 4.5 ឆ្នាំ ដោយចូលរួមជាមួយធនាគារកណ្តាលផ្សេងទៀតដែលបានធ្វើដូច្នេះនៅឆ្នាំ 2024 ។ ធនាគារកណ្តាលជប៉ុន (BoJ) បានដំឡើងអត្រាការប្រាក់ដល់ទីផ្សារដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលរយៈពេល 15 ឆ្នាំ។ ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនៅតែប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយរង់ចាំសញ្ញាច្បាស់លាស់នៃការគ្រប់គ្រងអតិផរណា មុនពេលមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ ដោយគិតពីភាពជឿជាក់របស់វា បន្ទាប់ពីការវិនិច្ឆ័យខុសមុនលើអតិផរណា។ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់បានធ្វើឱ្យទីផ្សារការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពទន់ខ្សោយ ជាមួយនឹងការទាមទារគ្មានការងារធ្វើប្រចាំសប្តាហ៍ឈានដល់កម្រិតខ្ពស់រយៈពេល 11 ខែ។ ក្តីបារម្ភអំពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងកើនឡើង។ ធនាគារកណ្តាលបានទទួលជោគជ័យភាគច្រើនក្នុងការទប់ស្កាត់អតិផរណា ប៉ុន្តែឥឡូវនេះត្រូវតែគ្រប់គ្រងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចនៃអត្រាកើនឡើង។ ប្រតិកម្មទីផ្សារ៖ ទីផ្សារភាគហ៊ុនសកលបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ដោយបានលុបតម្លៃ 6.4 ពាន់ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលតិចជាងបីសប្តាហ៍។ វិនិយោគិនកំពុងរំពឹងថានឹងមានការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ដោយមានឱកាស 80% នៃការកាត់បន្ថយ 50bps ដោយ Fed ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2024។ ទស្សនវិស័យ និងយុទ្ធសាស្ត្រ៖ ខណៈពេលដែលការប្រែប្រួលទីផ្សារនៅតែបន្ត ឱកាសនៅតែមានសម្រាប់អ្នកវិនិយោគដែលមានការអត់ធ្មត់ និងជូនដំណឹង។ អត្ថបទនេះបញ្ចប់ដោយការសរសើរផ្ទាល់ខ្លួនចំពោះឪពុករបស់អ្នកនិពន្ធ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការវិនិយោគប្រកបដោយសីលធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវ។ សំណួរកណ្តាលនៅតែមានថាតើនេះជាការបញ្ចប់នៃ ""ទីតាន"" ដែលមានការប្រាក់ខ្ពស់ជាមួយនឹងទិន្នន័យសេដ្ឋកិច្ចនាពេលអនាគតដែលមានចម្លើយ។" "​លោក​ ​Ray​m​on​d​ S​i​a​ ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ធនាគារ​កា​ណា​ឌី​យ៉ា​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១​៧​ ​ខែ​មិថុនា​ ​ខ្ញុំ​បាន​សរសេរ​អំពី​ ‘​Rise​ o​f​ ​t​h​e​ ​Titan​s’ ​និង​ការ​កើន​ឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​នៅ​លើ​ទី​ផ្សារ​។​ ​ដូចគ្នា​ទៅ​នឹង​ច្បាប់​ទំនាញ​ដែរ​ ​ការប្រាក់​មិន​អាច​មាន​អត្រា​ខ្ពស់​យូរ​ពេក​នោះ​ទេ​។​ ​នៅពេលដែល​វា​បាន​បម្រើ​គោលបំណង​ក្នុង​ការ​នាំមក​នូវ​ភាព​ប្រក្រតី​ ​និង​កាត់បន្ថយ​អតិផរណា​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​ ​បើមិនដូច្នោះទេ​ ​នឹង​មានផល​ប៉ះពាល់​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​ខ្លាំង​។​ ​ការ​កាត់​អត្រា​ការ​ប្រាក់ដំបូង​ (​ជា​ញឹកញាប់​) ​គឺ​ខ្ពស់​បំផុត​ ​ប៉ុន្មាន​ស​ប្តាហ៍​កន្លងមក​នេះ​ ​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ភាគ​ហ៊ុន​ ​និង​មូលធន​។​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស​ (Bo​E​) ​បាន​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​របស់​ខ្លួន​ជាលើកដំបូង​ក្នុងរយៈពេល​ ​៤​,​៥​ ​ឆ្នាំ​។​ ​ ឡូវនេះ​ BO​E​ ​បាន​ចូលរួម​ជាមួយ​ធនាគារ​កណ្តាល​ធំ​ៗ​ចំនួន​៤​ផ្សេងទៀត​ ​ដែល​បាន​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​របស់​ខ្លួន​នៅ​ឆ្នាំនេះ​។​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​ជប៉ុន​ (BOJ) ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ទី​ផ្សារ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ជាមួយនឹង​ការដំឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​ ​២​៥​b​p​s ​ជាមួយនឹង​អត្រា​ការប្រាក់​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​បំផុត​ក្នុងរយៈពេល​១​៥​ ​ឆ្នាំ​។​ BO​E​ ​និង​ BOJ ​មាន​ភាព​ក្លាហាន​ដើម្បី​ធ្វើអ្វី​ដែល​ពួកគេ​បាន​ធ្វើ​។​ ​ នាគារ​កណ្តាល​អាមេរិក​ (​Fed​) ​បន្ត​ស្វែងរក​ទំនុក​ចិត្ត​ ​និង​ជឿជាក់​ថា​អតិផរណា​ពិតជា​ស្ថិតនៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​បាន​។​ ​វា​មិនគួរ​ឱ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ទេ​ដែល​ ​Fed​ ​នឹង​មាន​ប្រព្រឹត្តិ​ខុស​ខ្លះ​ ​នៅ​ពេល​មើលឃើញ​ការប្រុងប្រយ័ត្ន​មុន​ពេល​ត់​បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​ណាមួយ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ដោយ​ពិចារណា​ថា​មាន​ភាព​ជឿជាក់​ច្រើន​តាំងពី​ពួកគេ​បាន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​l​; “​អតិផរណា​អន្តរកាល​” ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​១​។​ ​ប្រយ័ត្ន​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​យើង​ប្រាថ្នា​ចង់បាន​ ​នៅពេលដែល​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ​និង​ប្រទេស​សេដ្ឋកិច្ច​ផ្សេងទៀត​ភាគច្រើន​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដំឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​ជាង​២​ ​ឆ្នាំមុន​ “​បំណង​ប្រាថ្នា​” ​គឺ​ច្បាស់លាស់​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​អតិផរណា​។​ ​Rising​ ​t​h​e​ ​titan​s’’ ​និង​ការ​រក្សា​វា​នៅ​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​នឹង​ពិតជា​មានផល​ប៉ះពាល់​។​ ​ជាមួយនឹង​អត្រា​ការប្រាក់​ខ្ពស់​ ​អ្វីៗ​ជាច្រើន​ (​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​) ​នឹង​រង​ផើ​ប៉ះពាល់​។​ ​មាន​សញ្ញា​ច្បាស់លាស់​ដែល​ថា​ទី​ផ្សារ​ការងារ​នៅ​អាមេរិក​កំពុង​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ ​ការស្វែងរក​ការងារ​ធ្វើ​ប្រចាំ​ស​ប្តាហ៍​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​កើន​ឡើង​ដល់ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​រយៈពេល​១​១​ ​ខែ​សម្រាប់​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ថា​សហរដ្ឋអាមេរិក​នឹង​ឈាន​ទៅ​រក​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​ហើយ​ជំរុញ​ឱ្យ ​Fed​ ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​បន្ទាន់​មួយ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​អត្រា​ការប្រាក់​។​ ​Fed​ ​ទំនងជា​មិន​ត្រូវ​បាន​ដាក់​សម្ពាធ​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​បន្ទាន់​មួយ​ដោយសារតែ​ “​មួយ​ (​ឬ​សូម្បីតែ​២​វា​មិន​ប្រាកដ​ថា​មាន​ភាព​ល្អឡើង​នោះ​ទេ​)” ​។​ ​យើង​ចង់​កាត់បន្ថយ​អតិផរណា​ ​ហើយពី​ទិន្នន័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​វា​ហាក់ដូចជា​ធនាគារ​កណ្តាល​ភាគច្រើន​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ ​ហើយ​ឥឡូវនេះ​យើង​ត្រូវ​ទទួលយក​ផលវិបាក​ ​និង​ផល​ប៉ះពាល់​របស់​វា​។​ ​តើ​យើង​អាច​ដំឡើង​អត្រា​ការប្រាក់​បាន​ទាប​ ​ឬ​ខ្ពស់​ក​ម្រិ​ត​ណា​? ​ទី​ផ្សារ​តែងតែ​ប្រតិកម្ម​ខ្លាំងពេក​មុន​ពេល​ព្រឹត្តិការណ៍​/​ព័ត៌មាន​ពិតប្រាកដ​កើតឡើង​។​ ​ទី​ផ្សារ​គឺ​មិន​មានហេតុ​ផល​ទេ​ (​ដកស្រង់​ពី​លោក​ ​Warren​ ​Buffet​t​)​។​ ​ស​ប្តាហ៍​កន្លងទៅ​នេះ​ ​មានការ​ធ្លាក់ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ភាគ​ហ៊ុន​សកល​ ​និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ដ៏​លឿន​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ប្តូរ​ប្រាក់​បរទេស​ ​រួម​ជាមួយនឹង​ភាព​តានតឹង​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​ដែល​កើន​ឡើង​នៅ​មជ្ឈិមបូព៌ា​ ​និង​កុបកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បង់​ក្លា​ដែ​ស​ ​និង​ចក្រភពអង់គ្លេស​។​ ​ក្នុងរយៈពេល​តិច​ជាង​៣​ ​ស​ប្តាហ៍ ​៦​,​៤​ ​ពាន់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ត្រូវ​បាន​លុបចេញ​ពី​ទី​ផ្សារ​ភាគ​ហ៊ុន​សកល​។​ ​អនាគត​ដែល​ភ្ជាប់​ទៅ​នឹង​អត្រា​គោល​នយោបាយ​របស់​ ​Fed​ ​នៅ​ស​ប្តាហ៍​នេះ​កំពុង​បង្ហាញ​ពី​តម្លៃ​វិនិ​យោគិន​ក្នុង​ឱកាស​៨​០​ ​ភាគរយ​នៃ​ការ​កាត់បន្ថយ​ ​៥​០​b​p​s ​ក្នុង​ខែកញ្ញា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា​កំពុង​រង់ចាំ​យ៉ាង​អន្ទះសា​រ​អំពី​អតិផរណា​ ​ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ ​និង​ទិន្នន័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ហើយ​រំពឹង​ថា​នឹង​ចាត់វិធានការ​បន្ទាប់​ដោយ​ធនាគារ​កណ្តាល​នៅ​តាម​ប្រទេស​នានា​។​ ​ជាមួយនឹង​អ្វី​ដែល​បាន​ធ្វើ​និង​និយាយ​កន្លងមក​ “​តើ​នេះ​ជា​ចុង​បញ្ចប់​នៃ​ ​Titan​s ​មែនទេ​?” ​មានតែ​ពេលវេលា​ (​និង​ទិន្នន័យ​) ​ដែល​នឹង​អាច​ប្រាប់​បាន​។​ ​អ្វី​ដែល​ប្រាកដប្រជា​តែមួយ​គត់​គឺ​ភាព​ប្រែប្រួល​ ​ហើយ​ប្រសិនបើ​មនុស្សម្នាក់​មានការ​អត់ធ្មត់​ ​និង​ដើមទុន​ (​ហើយ​ជ្រើសរើស​ការ​វិនិយោគ​ត្រឹមត្រូវ​) ​នោះ​អាច​បង្កើត​បាន​លុយ​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ភាគ​ហ៊ុន​ ​និង​ទី​ផ្សារ​ប្រាក់​។​ ​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​ចងចាំ​អំពី​ការ​វិនិយោគ​ដ៏​ល្អ​បំផុត​ដែល​ខ្ញុំ​ដឹង​ ​ឪពុក​របស់​ខ្ញុំ​បាន​បង្រៀន​ ​និង​បំ​ផុសគំនិត​ខ្ញុំ​ឱ្យ​វិនិយោគ​ប្រកបដោយ​សីលធម៌​ ​និង​ទំនួល​ខុសត្រូវ​។​","ទីផ្សារកាតឥណទាននៅកម្ពុជាបានកើនឡើង 20% នៅឆ្នាំ 2023 ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃការទទួលយកឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុទំនើបរបស់អតិថិជន។ ចំនួនប័ណ្ណឥណទានដែលបានចេញបានកើនឡើងពី 185,360 ក្នុងឆ្នាំ 2022 ដល់ 223,749 ក្នុងឆ្នាំ 2023 ទោះបីជាប័ណ្ណឥណទាននៅតែមានចំណែកតូចមួយ (0.3%) នៃប្រាក់កម្ចីប្រព័ន្ធធនាគារសរុបក៏ដោយ។ ចំណុចសំខាន់ៗ៖ កំណើនទីផ្សារ៖ ប័ណ្ណឥណទានបានកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ពីកាតត្រឹមតែ 5,279 ក្នុងឆ្នាំ 2006 ដល់ 223,749 ក្នុងឆ្នាំ 2023។ ធនាគារ​ឯកទេស អ៊ីអន ជា​ក្រុមហ៊ុន​ចេញ​ផ្សាយ​ឈាន​មុខ​គេ តាម​ពី​ក្រោយ​ដោយ​ធនាគារ អេស៊ីលីដា និង​ធនាគារ Union Commercial។ និន្នាការនៃការប្រើប្រាស់៖ 35% នៃប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ប័ណ្ណឥណពន្ធ ឬប័ណ្ណឥណទាន ដោយមានការចាប់អារម្មណ៍លើវិធីសាស្រ្តទូទាត់ដោយមិនចាំបាច់ទំនាក់ទំនងកើនឡើង។ ទោះបីជាមានកំណើននេះក៏ដោយ ប័ណ្ណឥណពន្ធគ្រប់គ្រងទីផ្សារ ដែលក្នុងនោះមាន 96% នៃកាតចំនួន 5.4 លានដែលបានចេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) គាំទ្រការផ្សព្វផ្សាយប័ណ្ណឥណទាន ដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធទូទាត់ ជំរុញការទូទាត់តាមឌីជីថល និងជំរុញការដាក់បញ្ចូលហិរញ្ញវត្ថុ។ ប័ណ្ណឥណទានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដូចជាការសងវិញដែលអាចបត់បែនបាន ការកសាងប្រវត្តិឥណទាន និងតម្លាភាពឌីជីថលប្រកបដោយសុវត្ថិភាព នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ ""អាកប្បកិរិយាទូទាត់របស់អតិថិជន"" ឆ្នាំ 2023 របស់ Visa ។ បញ្ហាប្រឈម៖ សាច់ប្រាក់នៅតែជាវិធីទូទាត់លេចធ្លោ។ ការប្រើប្រាស់កាតឥណទាន ខណៈពេលដែលកំពុងកើនឡើង នៅតែយឺតយ៉ាវជាងប័ណ្ណឥណពន្ធនៅក្នុងប្រជាប្រិយភាព។ កំណើននៃការទទួលយកប័ណ្ណឥណទានបង្ហាញពីវឌ្ឍនភាពរបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកប្រព័ន្ធអេកូហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល និងរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើន ស្របតាមគោលដៅទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយ។" "ប័ណ្ណ​ឥណទាន​នៅ​កម្ពុជា​មាន​កំណើន​២​០​ ​ភាគរយ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ដែល​បង្ហាញ​ថា​អតិថិជន​បាន​យល់​ដឹង​កាន់តែ​ច្រើន​ក្នុង​ការប្រើប្រាស់​ឧបករណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​ថ្មីៗ​។​ ចំនួន​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​បាន​កើន​ឡើង​២​០​ ​ភាគរយ​ដល់​ ​២​២​៣​.​៧​៤​៩​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ពី​១​៨​៥​.​៣​៦​០​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​២​។​ ​ប៉ុន្តែ​ជា​ភាគរយ​នៃ​ឥណទាន​សរុប​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​នៅតែ​ជា​ផ្នែក​តូច​មួយ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​របស់​កម្ពុជា​។​ ការស្ទង់មតិ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Visa​ ​បាន​បង្ហាញ​ថា​៣​៥​ ​ភាគរយ​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ប្រើប្រាស់​ទាំង​ប័ណ្ណ​ឥណពន្ធ​ ​ឬ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​។​ “​ទោះបីជា​ការប្រើប្រាស់​សាច់ប្រាក់​មាន​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក៏ដោយ​ ​ការប្រើប្រាស់​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ ​និង​ឥណពន្ធ​សម្រាប់​ការ​ទូទាត់​កំពុង​ទទួល​បាន​ប្រជាប្រិយភាព​ ​ខណៈ​ដែល​មាន​៣​៥​ ​ភាគរយ​នៃ​អ្នកចូលរួម​ស្ទង់មតិ​បាន​ប្រើប្រាស់​វា​។​ ​ដោយឡែក​សន្ទុះ​ចំណាប់អារម្មណ៍​លើ​ការប្រើប្រាស់​ប័ណ្ណ​ (​Contact​less​ ​card​)​ក៏​កំពុង​កើន​ឡើង​ផង​ដែរ​”​។​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៣​ ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​មាន​ចំនួន​ ​០​,​២​ ​ភាគរយ​នៃ​ឥណទាន​សរុប​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​។​ ​១​០​ ​ឆ្នាំក្រោយ​មក​បាន​កើន​ឡើង​ត្រឹមតែ​ ​០​,​៣​ ​ភាគរយ​នៃ​ឥណទាន​សរុប​។​ ​ឥណទាន​សរុប​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​មាន​ចំនួន​ ​២​២​១​,​២​ ​ទ្រី​លាន​រៀល​ (​៥​៤​,​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​) ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ធៀប​នឹង​៣​០​ទ្រី​លាន​រៀល​ (​៧​,​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​) ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៣​។​ ​ប៉ុន្តែ​ក្នុងរយៈពេល​ពីរ​ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​កម្ពុជា​មាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ច្រើន​។​ ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ឆ្នាំ​២​០​០​៥​ ​របស់​ធនាគារ​ជាតិ​បាន​លើកឡើង​ជាលើកដំបូង​នូវ​គំនិត​នៃ​ការ​បង្កើត​ក្របខ័ណ្ឌ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​សម្រាប់​ធនាគារ​ដើម្បី​អនុវត្ត​សេវាកម្ម​កាត​ឥណទាន​។​ ​នៅ​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​ ​២​០​០​៦​ ​កម្ពុជា​មាន​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ត្រឹមតែ​ ​៥​.​២​៧​៩​ ​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​បាន​ចរាចរ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​ដោយ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ភាគច្រើន​ចេញ​ដោយ​ធនាគារ​កា​ណា​ឌី​យ៉ា​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ ​Singapore​ ​Banking​ ​Cor​p​, ​Union​ ​Co​m​me​rc​i​a​ ​Bank​ ​P​l​c ​និង​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​Mekong​ ​Bank​ ​Public​ ​L​t​d​.។ នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ចំនួន​ ​២​២​៣​.​៧​៤​៩​ ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ចេញ​។​ ​ភាគច្រើន​ (​១​០​០​.​៥​៣​៨​ ​ប័ណ្ណ​) ​ត្រូវ​បាន​ចេញ​ដោយ​ធនាគារ​ឯកទេស​ ​អ៊ី​អន​ (ខេ​ម​បូ​ឌា) ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​អេ​ស៊ី​លីដា​ (​៣​១​,​៩​៥​៣​), ​ធនាគារ​ ​Union​ ​Commercial Bank​ ​P​l​c (​២​៤​,​២​០​៧​), ​ធនាគារ​ ​Cat​hay​ ​United​ (​Cam​bo​d​i​a​) (​១​១​,​៣​៥​២​) ​ធនាគារ​ប្រៃសណីយ៍​កម្ពុជា​ (​៨​,​៧​៧​៩​) ​និង​ធនាគារ​កម្ពុជា​សាធារណៈ​ (​៨​,​៥​៧​៣​) ​ដែល​ជា​ធនាគារ​ចេញ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ច្រើន​ជា​គេ​នៅ​ក្នុង​កម្ពុជា​។​ ​ធនាគារ​ផ្សេងទៀត​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​រួម​មាន​ ​ធនាគារ​ស្ថាបនា​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ ​Advanced​ ​Bank​ o​f​ ​Asia​ ​L​t​d​ ​ធនាគារ​ឯកទេស​ KB ​D​a​e​h​an​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ C​I​M​B ​Bank​ ​P​l​c ​ធនាគារ​ ​I​CBC ​Limited​ ​P​h​no​m​ ​P​e​n​h​ ​Branch​ ​ធនាគារ​ J ​Trust​ ​Royal​ ​P​l​c ​ធនាគារ​ ​May​bank​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ ព្រី​ន​ស៍ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ S​a​i​go​n ​T​h​uon​g​ ​Tin​ ​Bank​ ​ធនាគារ​ អេ​ស​ប៊ី​អាយ​ ​លី​ ​ហួរ​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​និង​ធនាគារ​វ​ឌ្ឍនៈ​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​ ​គឺ​ស្របតាម​តម្រូវ​ការ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​កសាង​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថល​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​ច្នៃប្រឌិត​ក្នុង​សេវាកម្ម​ទូទាត់​ ​ដើម្បី​ធ្វើ​ទំនើបកម្ម​ ​និង​ធ្វើ​ឱ្យ​សេវា​ទូទាត់​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​។​ ​ធនាគារ​ជាតិ​បាន​បន្ត​ថា​ “​ទំនើបកម្ម​ក៏​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រព័ន្ធ​ទូទាត់​កាន់តែ​ងាយស្រួល​សម្រាប់​សាធារណជន​ ​និង​ជួយ​ជំរុញ​ការ​ទូទាត់​ឌី​ជី​ថល​ ​រួម​ទាំង​ការប្រើប្រាស់​ប័ណ្ណ​ឥណពន្ធ​ ​និង​ឥណទាន​ ​ការផ្ទេរ​ប្រាក់​ ​និង​ការ​ទូទាត់​តាម​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​ផង​ដែរ​។​” ​ប៉ុន្តែ​ ​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​នៅតែ​ជា​ចំណែក​នៃ​ទី​ផ្សារ​ប័ណ្ណ​ឥណពន្ធ​របស់​កម្ពុជា​។​ ​ទី​ផ្សារ​ប័ណ្ណ​សរុប​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ចំនួន​ ​៥​,​៤​ ​លាន​ប័ណ្ណ​ដែល​បាន​ដាក់​ចេញ​។​ ​ប័ណ្ណ​ឥណពន្ធ​មាន​ប្រហែល​៩​៦​ ​ភាគរយ​នៃ​ទី​ផ្សារ​ស្មើនឹង​ ​៥​,​២​ ​លាន​ប័ណ្ណ​ដែល​បាន​ចេញ​ ​និង​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​៤​ ​ភាគរយ​។​ យោង​តាម​របាយការណ៍​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា​ “​Visa​ ​Consumer​ ​Payment​ ​Attitude​s” ​Report​ ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ “​ប័ណ្ណ​ឥណទាន​អាច​ផ្តល់​នូវ​ភាព​កាន់តែ​ប្រសើរ​សម្រាប់​អ្នកប្រើប្រាស់​ទាក់ទង​នឹង​ភាព​បត់បែន​នៃ​ការ​ទូទាត់​សង​ ​ការ​កសាង​ប្រវត្តិ​ឥណទាន​វិជ្ជមាន​ ​និង​តម្លា​ភាព​ឌី​ជី​ថល​”​។​ I​van​a​ ​T​ranch​in​i​ ​អ្នកគ្រប់គ្រង​ក្រុមហ៊ុន​Visa​ ​ប្រចាំ​កម្ពុជា​បាន​លើកឡើង​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ថា​ “​នៅពេលដែល​អ្នកប្រើប្រាស់​ចង់បាន​ភាព​ងាយស្រួល​ ​និង​សុវត្ថិភាព​នៃ​ការ​ទូទាត់​តាម​ឌី​ជី​ថល​ ​អាជីវកម្ម​ដែល​អាច​ផ្តល់​ជម្រើស​ដោយ​មិន​ចាំបាច់​ប្រើប្រាស់​សាច់ប្រាក់​ ​ជារឿយៗ​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ជាមួយនឹង​មូលដ្ឋាន​អតិថិជន​ធំ​ ​និង​ស្មោះត្រង់​ជាង​។​ ​យើង​មាន​សេចក្តីរំភើប​ដែល​ឃើញ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទទួលយក​ការ​ទូទាត់​តាម​ប្រព័ន្ធ​ឌី​ជី​ថល​ ​ដោយសារ​ការ​ទទួល​បាន​សេវា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ផ្លូវការ​គឺជា​គន្លឹះ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​បរិ​យា​ប​ន្ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​”​។​ ​របាយការណ៍​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​ការប្រើប្រាស់​ទម្រង់​ឥណទាន​ទំនើប​នៅ​ក្នុង​ទិដ្ឋភាព​ឥណទាន​ឌី​ជី​ថល​ដែល​កំពុង​មានការ​វិវឌ្ឍ​ ​កាត់បន្ថយ​ឧបសគ្គ​ក្នុង​ការ​ចូល​ប្រើប្រាស់​សេវា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​នាំ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​កាន់តែ​ច្រើន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​វិ​ស័​យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ផ្លូវការ​ ​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ប្រតិបត្តិការ​ទូទាត់​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ការទទួលខុសត្រូវ​”​។​","ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានរាយការណ៍ពីការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការទូទាត់ឌីជីថលតាមរយៈប្រព័ន្ធបាគងក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ 2024 ជាមួយនឹងប្រតិបត្តិការចំនួន 75.6 លានជារូបិយប័ណ្ណរៀល ពោលគឺកើនឡើង 180% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ប្រតិបត្តិការសរុបមានចំនួន 64.9 ពាន់ពាន់លានរៀល ខណៈប្រតិបត្តិការប្រាក់ដុល្លារកើនឡើង 130% ដល់ 38.8 ពាន់លានដុល្លារ។ បាគង ដែលជាវេទិកាទូទាត់ប្រាក់ពីមិត្តភ័ក្តិប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត រួមបញ្ចូលកាបូបអេឡិចត្រូនិក ធនាគារអនឡាញ និងការទូទាត់កូដ QR លើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងការធ្វើទំនើបកម្មទិដ្ឋភាពនៃការទូទាត់របស់កម្ពុជា។ NBC ក៏កំពុងបង្កើតកម្មវិធី ""Bakong Tourists App"" ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលសម្រាប់ភ្ញៀវអន្តរជាតិ បង្កើនការទាក់ទាញទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា និងកិត្យានុភាពជាតិ។" "ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃពុធ បានអោយដឹងថា ការទូទាត់ប្រាក់រៀល’ តាមប្រព័ន្ធទូទាត់បាគង បានកើនឡើងដល់ ៧៥,៦លានប្រតិបត្តិការនៅក្នុងឆមាសទី១ នៃឆ្នាំនេះ កើនឡើង១៨០ ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគងបាននឹងកំពុងផ្តល់នូវមុខងារកាន់តែអស្ចារ្យ ជាមួយនឹងភាពបត់បែនកាន់តែច្រើនសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ ក៏ដូចជាកំណើនប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ដែលរួមចំណែកជំរុញបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ និងលើកកម្ពស់មុខមាត់ប្រទេសកម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ក្នុងរយៈពេល៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤ ចំនួនប្រតិបត្តិការប្រាក់រៀលតាមប្រព័ន្ធបាគងមានចំនួន ៧៥.៥ លានដង កើនឡើង១៨០ ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ប្រតិបត្តិការសរុបស្មើនឹង ៦៤,៩ ទ្រីលានរៀល កើនឡើង១៤០ ភាគរយបើធៀបនឹងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៣ ខណៈដែលការទូទាត់តាមឌីជីថលជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកបានឈានដល់ ៩៩,៨ លានប្រតិបត្តិការ ស្មើនឹង៣៨,៨ ពាន់លានដុល្លារ ដែលបង្ហាញពីអត្រាកំណើន១៣០ ភាគរយបើធៀបនឹង រយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ សូមរំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា លោកស្រី ជា សិរី ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងកិច្ចប្រជុំអភិវឌ្ឍកម្មវិធី “Bakong Tourists App” ដែលមានការចូលរួមពីក្រុមធុរកិច្ចទេសចរណ៍ និងតំណាងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។ កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីប្រមូលធាតុចូល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងគោលបំណងបង្កើតកម្មវិធីលើទូរស័ព្ទសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ រួមចំណែកលើកកម្ពស់ឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ តាមរយៈការសម្រួលដល់ភ្ញៀវអន្តរជាតិនៅកម្ពុជាក្នុងការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលអោយកាន់តែងាយស្រួល។ ក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះ លោកស្រី ជា សិរី បានរៀបរាប់អំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃកម្មវិធីទូរស័ព្ទបាគងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ ដោយរាប់ថាវាជាផលិតផលទេសចរណ៍ថ្មីមួយដែលអាចលើកកម្ពស់ភាពទាក់ទាញរបស់កម្ពុជា ក្រៅពីវិស័យវប្បធម៌ ប្រពៃណី ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិដែលមានស្រាប់។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា “កម្មវិធីថ្មីនេះក៏នឹងលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិដោយផ្តល់ឱ្យអ្នកដំណើរបរទេសនូវបទពិសោធន៍ទូទាត់ឌីជីថលថ្មី ទំនើប និងជឿនលឿនដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក”។ ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគង គឺជាសេវាកម្មថ្មីមួយដែលអាចឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ងាយស្រួលទទួល និងផ្ទេរប្រាក់ ដោយប្រើលេខកូដ QR ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ឬលេខទូរស័ព្ទជំនួសឱ្យលេខគណនីធនាគារ។ ប្រព័ន្ធទូទាត់បាគងកំណត់ឡើងវិញនូវការទូទាត់តាមទូរស័ព្ទ និងធនាគារដោយរួមបញ្ចូលគ្នានូវកាបូបអេឡិចត្រូនិច ការទូទាត់តាមទូរស័ព្ទ ធនាគារអនឡាញ និងកម្មវិធីហិរញ្ញវត្ថុដែលងាយស្រួលប្រើសម្រាប់គណនីធនាគារណាមួយដែលពេញចិត្ត ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់រីករាយជាមួយភាពសាមញ្ញ ភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពគ្មានគូប្រៀបជាមួយប្រព័ន្ធបាគង។ ប្រព័ន្ធបាគង គឺជាសេវាផ្ទេរប្រាក់សម្រាប់អតិថិជនលក់រាយរបស់ធនាគារក្នុងស្រុក ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ និងអ្នកផ្តល់សេវាទូទាត់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕ ",ការសិក្សារបស់សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា (CMA) និង M-Cril បានបង្ហាញថា ទីក្រុងភ្នំពេញនាំមុខគេក្នុងការទទួលបានប្រាក់សន្សំផ្លូវការ ដោយមានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន 69% កាន់គណនីធនាគារ បើធៀបនឹងតួលេខទាបជាងយ៉ាងខ្លាំងនៅតំបន់ជនបទ។ មួយភាគបីនៃគ្រួសារដែលបានស្ទង់មតិទូទាំងប្រទេសមានគណនីសន្សំ ដោយធនាគារត្រូវបានគេពេញចិត្តជាងស្ថាប័នដាក់ប្រាក់បញ្ញើមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MDIs)។ និន្នាការលើកទឹកចិត្តរួមមានការបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ស្ត្រី (51% ធៀបនឹង 45% សម្រាប់បុរស) ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកម្រិតជីវភាពក្នុងចំណោមអ្នកខ្ចី និងការកើនឡើងនៃការរួមបញ្ចូលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុឥឡូវនេះនៅ 48% នៃមនុស្សពេញវ័យ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការទូទាត់តាមទូរស័ព្ទ និងការទទួលយកការធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូចនៅតែមានកម្រិតទាប ដោយមានមនុស្សពេញវ័យត្រឹមតែ 6% និង 9% ប៉ុណ្ណោះដែលប្រើប្រាស់សេវាកម្មទាំងនេះ។ "រាជធានីភ្នំពេញមានអត្រាប្រាក់សន្សំផ្លូវការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានប្រជាជនរហូតដល់៦៩ ភាគរយនៃប្រជាជនសរុបមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់គណនីធនាគារ បន្ទាប់មកមានខេត្តតាកែវ (៤១ ភាគរយ) ខេត្តកណ្តាល (៣៧ ភាគរយ) ខេត្តកំពង់ធំ (៣៤ ភាគរយ) និងខេត្តផ្សេងទៀត នេះបើយោងតាមការសិក្សាថ្មីៗនេះដោយសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា (CMA) និងមីក្រូឥណទាន Ratings International Limited (M-Cril) ។ ខណៈដែលគេរំពឹងថា ទីក្រុងភ្នំពេញនឹងមានអត្រាសន្សំគ្រួសារខ្ពស់បំផុត ការសិក្សាក៏បង្ហាញថា មានការធ្លាក់ចុះនៃការសន្សំនៅតាមតំបន់ផ្សេងៗដែលនៅឆ្ងាយពីទីក្រុង។ ការ​សិក្សា​បានអោយដឹង​ថា “អត្រាសន្សំ​ទាប​បំផុតគឺនៅតាមបណ្តាខេត្ត​ឆ្ងាយ​ៗបំផុត​ពី​ទីក្រុងភ្នំពេញ”។ បាត់ដំបងដែលមានប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមប្រចាំខែប្រមាណ៥៥០ ដុល្លារ មានសមាមាត្រទាបបំផុតនៃគ្រួសារដែលមានគណនីសន្សំយ៉ាងហោចណាស់មួយមានន័យថាទំនងជាខេត្តនេះមានការពឹងផ្អែកខ្លាំងលើសាច់ប្រាក់ដែលមានមកពីប្រភពផ្សេងទៀត។ នេះអាចបណ្តាលមកពីអ្នកស្រុកទទួលបានចំណូលផ្ទេរប្រាក់ច្រើនដែលសម្របសម្រួលដោយភ្នាក់ងារ។ បើនិយាយពីភាពជាម្ចាស់គណនីសន្សំ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទទួលប្រាក់បញ្ញើ (MDI) ហាក់ដូចជាសកម្មបំផុត និងមានអតិថិជនច្រើនជាងគេក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ដែលមាន ១៧ ភាគរយនៃគ្រួសារមានគណនី MDI និងនៅខេត្តតាកែវ (១៥ ភាគរយ) ។ ការសិក្សាក៏បានបង្ហាញផងដែរថា ពួកគេទំនងជារក្សាការសន្សំរបស់ពួកគេជាមួយធនាគារជាជាងជាមួយ MDIs ។ ការសិក្សាបានអោយដឹងថា មួយភាគបីនៃអ្នកដែលបានចូលរួមស្ទង់មតិមានទម្រង់នៃគណនីសន្សំមួយចំនួន។ នេះគឺប្រហែល២៨ ភាគរយមានគណនីសន្សំជាមួយធនាគារ និង១០ភាគរយជាមួយ MDI ។ ហើយជាមួយគ្នានេះ ប្រហែល១២ ភាគរយនៃគ្រួសារមានគណនីសន្សំច្រើនជាងមួយ។ លោក សុខ សុផល អគ្គនាយកហិរញ្ញវត្ថុ LOLC (Cambodia) Plc បានមានប្រសាសន៍ថា“ការសិក្សារបស់សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជានិង M-CRIL គឺជាការលើកទឹកចិត្តមួយ។ នៅ LOLC Cambodia យើងមើលឃើញថានេះជានិន្នាការវិជ្ជមានដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពប្រសើរឡើងនៃស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុ និងការរីកចម្រើនរបស់អតិថិជនយើង។ និន្នាការបែបនេះបង្ហាញថាអ្នកខ្ចីមិនត្រឹមតែបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងវិនិយោគផងដែរ។ នេះគូសបញ្ជាក់អំពីផលជះវិជ្ជមាននៃសេវាមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុក្នុងការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពហិរញ្ញវត្ថុ និងជីវភាពរស់នៅរបស់អតិថិជន”។ ការសិក្សាមួយផ្សេងទៀតបានរកឃើញថាមនុស្សពេញវ័យ ៤៨ ភាគរយមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់សេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការយ៉ាងតិចមួយដូចជាគណនីសន្សំ គណនីឥណទាន ឬការទិញធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូច។ ឆ្នាំ២០២១ មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍មូលធនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNCDF) បានអោយដឹងថា៦៧ ភាគរយនៃមនុស្សពេញវ័យនៅកម្ពុជាមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការមួយចំនួន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកចូលរួមទីផ្សារបាននិយាយថា ចំនួននេះអាចធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងការជ្រៀតចូលតាមទូរស័ព្ទកាន់តែខ្ពស់ និងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបាគងកាន់តែខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេស។ ការសិក្សាក៏បានរកឃើញថាស្ត្រីភាគច្រើនមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុបើប្រៀបធៀបទៅនឹងបុរស (ស្ត្រី៥១ ភាគរយធៀបនឹងបុរស៤៥ ភាគរយ) ដែលបង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់ដែលស្ត្រីដើរតួក្នុងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។ សូម្បីតែនៅពេលខ្ចីប្រាក់ក៏មានស្ត្រីខ្ចីច្រើនជាងបុរស (ស្ត្រី ៤៦ ភាគរយធៀបនឹងបុរស ៤១ ភាគរយ) ។ លើសពីនេះ ការសិក្សានេះបាននិយាយថា មានការលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាជារួមទាក់ទងនឹងការអប់រំនៅសាលា ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការថែទាំមនុស្សចាស់ និងកំណើននៃទ្រព្យសម្បត្តិគ្រួសារ។ លោកបានបន្តថា “ការកែលម្អកម្រិតជីវភាពសម្រាប់អ្នកខ្ចីពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ គឺជាអ្វីដែលគួរអោយស្វាគមន៍។ នៅ LOLC Cambodia បេសកកម្មរបស់យើងគឺបង្កើតផលជះជាវិជ្ជមានយូរអង្វែងលើសហគមន៍តាមរយៈការផ្តល់ប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៃសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុរួមបញ្ចូល និងផ្តោតលើអតិថិជន”។ “លទ្ធផលទាំងនេះបង្ហាញពីរបៀបដែលលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុអាចនាំទៅរកការលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតសម្រាប់អ្នកខ្ចីរបស់យើង ជាពិសេសប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះបំផុត»។ ការសិក្សាក៏បានបង្ហាញទៀតថា មានគណនីសន្សំរបស់អតិថិជនចំនួន ១៩៦១ សម្រាប់មនុស្សពេញវ័យចំនួន ៩២៨៧នាក់ ។ មានគណនីសន្សំមួយសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យប្រាំនាក់។ របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានបង្ហាញថាគណនីប្រាក់បញ្ញើរបស់អតិថិជននៅឆ្នាំ២០២៣បានកើនឡើងដល់ ១៨,៩ លានពី ១៤,៣ លានក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ហើយគណនីឥណទានអតិថិជនមានចំនួន ៣,៩ លានក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ប៉ុន្តែខណៈដែលមានការកើនឡើងនៃការសន្សំ ការធានារ៉ាប់រង និងការទូទាត់តាមទូរស័ព្ទមិនទាន់មានកាកើនឡើងក្នុងចំណោមអ្នកខ្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនោះទេ។ យោងតាមការសិក្សា មានតែមនុស្សពេញវ័យ៩ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលមានធានារ៉ាប់រងខ្នាតតូច និង៦ភាគរយប្រើប្រាស់សេវាទូទាត់ប្រាក់តាមទូរស័ព្ទ៕",ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ដែលមានមូលដ្ឋានលើការផលិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសដោយក្រុមហ៊ុនចិន ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុននានាប្រកាន់យកយុទ្ធសាស្រ្ត China+1 ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។ ការកើនឡើងនៃថ្លៃដើមនៅក្នុងប្រទេសចិន និងភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនកំពុងជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតផ្លាស់ប្តូរប្រតិបត្តិការទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលប្រទេសកម្ពុជាផ្តល់នូវគុណសម្បត្តិប្រកួតប្រជែងដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដូចជា EBA និង GSP ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តម្លៃដឹកជញ្ជូនខ្ពស់ជាងមុន និងការពឹងផ្អែកលើកំពង់ផែវៀតណាមនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់កម្ពុជា។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលកំពុងផ្តល់អាទិភាពដល់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជា ផ្លូវល្បឿនលឿន អាកាសយានដ្ឋាន និងប្រឡាយបច្ចេកវិទ្យាហ្វូណន ដើម្បីបង្កើនការដឹកជញ្ជូនពាណិជ្ជកម្ម និងទាក់ទាញ FDI បន្ថែមទៀត។ "​អ្នកវិភាគ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​តំបន់​ជឿជាក់​ថា​ ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ដែល​ផ្អែកលើ​វិ​ស័​យ​ផលិតកម្ម​ (​F​D​I​) ​នៅ​កម្ពុជា​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​បន្ត​កើន​ឡើង​ក្នុងរយៈពេល​ខាងមុខនេះ​ ​ដោយសារ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ខ្សែ​ច្រវាក់​ផ្គត់ផ្គង់​សំខាន់​ៗ​របស់​ចិន​ដែល​អាច​មើលឃើញ​នៅ​ទូទាំង​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​។​ ​យោង​តាម​លោក​ ​M​i​c​h​a​e​l​ ​G​l​an​c​y​ ​នាយក​ប្រចាំ​ប្រទេស​នៃ​ J​L​L​ ​Thai​land​ ​បាន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ខែ​កក្កដា​ដោយ​ ​Jones​ ​L​an​g​ ​L​aS​all​e​ (J​L​L​) ​ថា​ ​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​ច្រើន​នៅពេលដែល​ក្រុមហ៊ុន​អនុវត្ត​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​China​+1 ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​បង្កើត​មូលដ្ឋាន​ផលិតកម្ម​បន្ថែម​ក្រៅពី​ចិនដីគោក​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការ​រំខាន​នៃ​ខ្សែ​ច្រវាក់​ផ្គត់ផ្គង់​។​ ​នៅ​ក្រោម​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ​China​+1 ​ក្នុងរយៈពេល​ដប់​ឆ្នាំខាងមុខ​ ​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ ​ក៏ដូចជា​ឥណ្ឌា​ ​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ឃើញ​ការ​បង្កើន​ល្បឿន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​នៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ទីតាំង​ផលិត​ ​និង​ផលិតកម្ម​ដោយ​វិនិ​យោគិន​ចិន​។​ ​របាយការណ៍​របស់​ J​L​L​ ​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​ការ​កើន​ឡើងថ្លៃ​ដើម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ទាក់ទង​នឹង​ប្រាក់ឈ្នួល​ ​និង​ថ្លៃ​ស​ម្ភារៈ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​កន្លងមក​ក៏បាន​បង្កើន​ល្បឿន​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ខ្សែ​ច្រវាក់​ផ្គត់ផ្គង់​ទៅកាន់​គោលដៅ​ខាងក្រៅ​ថ្មីៗ​ ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ស្វែងរក​លក្ខខណ្ឌ​អំណោយផល​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ក្រៅ​ប្រទេស​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​តម្លៃ​ដី​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ឥឡូវនេះ​មាន​តម្លៃ​ទ្វេ​ដង​បើ​ធៀប​នឹង​តម្លៃ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​មួយ​ចំនួន​ ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​កត់​សម្គាល់​ឃើញ​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​បន្ថែម​តម្លៃ​ផលិតកម្ម​ឡើងវិញ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​។​ ​របាយការណ៍​របស់​ J​L​L​ ​បាន​ពន្យល់​ថា​ ​នៅ​ក្នុង​ការ​ប្រៀបធៀប​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ផ្តល់​នូវ​អ្នក​វិនិយោគ​ផ្នែក​ផលិតកម្ម​នូវ​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​រឹង​មាំ​ ​រួម​ទាំង​កម្លាំង​ពលកម្ម​ដ៏​ធំ​ ​ការ​ចំណាយ​លើ​ការ​ផលិត​ដែល​មាន​ភាព​អំណោយផល​ ​ក៏ដូចជា​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​នៅ​ក្នុង​បទសម្ភាសន៍​ជាមួយ​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍ ​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ ​លោក​ ​ស៊ីម​ ​ស៊ី​សុវុត្ថា​រ៉ា​ ​ស្ថាបនិក​ ​និង​ជានា​យក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ N​ex​us​ ​Capital​ & ​Investment​ ​Advisory​ ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ស្ថានភាព​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​បច្ចុប្បន្ន​ ​ដែល​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ​និង​ចិន​កំពុង​ប្រជែង​គ្នា​សម្រាប់​កំណើន​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​ ​គឺជា​កត្តា​សំខាន់​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​យ៉ាងសកម្ម​នៃ​ផលិតកម្ម​ ​ពី​ប្រទេស​ចិន​ទៅ​ប្រទេស​នានា​ដូចជា​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បាន​ពន្យល់​ថា​ ​ភាព​តានតឹង​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ​និង​ចិន​បាន​នាំ​ឱ្យ​មាន​ឧបសគ្គ​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាច្រើន​រវាង​មហាអំណាច​ទាំងពីរ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ក្នុងពេលជាមួយគ្នា​នេះ​ ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​អ៊ឺរ៉ុ​ប​ ​និង​អាមេរិក​ក៏​កំពុង​ស្វែងរក​ជម្រើស​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​លើ​ប្រតិបត្តិការ​នៅ​ខាងក្រៅប្រទេស​ចិន​ផង​ដែរ​ ​ដែល​ជា​ឱកាស​ដ៏​មាន​សក្តានុពល​មួយផ្សេងទៀត​សម្រាប់​ការ​ចូល​មក​របស់​ ​F​D​I​។​ ​លោក​ ​ស៊ី​សុវុត្ថា​រ៉ា​ ​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​ ​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដែល​មាន​ភាព​អនុគ្រោះ​ដូចជា​ ​E​B​A​ ​សម្រាប់​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អឺរ៉ុប​ ​និង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ទូទៅ​ (​G​S​P​) ​សម្រាប់​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ​ដើម្បី​ផ្តល់​នូវ​ច្រក​ផ្លូវ​ពិសេស​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​លោក​ ​ស៊ី​សុវុត្ថា​រ៉ា​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​រួចហើយ​ថា​ ​យ៉ាងហោច​ខ្លួន​អាច​ទាក់ទាញ​អ្នក​វិនិយោគ​ទាំងនេះ​បាន​ខ្លះ​ ​ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​ការ​ចំណាយ​លើ​ផលិតកម្ម​ទាំងមូល​ត្រូវ​បាន​កាត់បន្ថយ​ ​តាមរយៈ​ថ្លៃ​ដឹកជញ្ជូន​ ​និង​ថ្លៃ​អគ្គិសនី​ទាប​ ​កម្ពុជា​នឹង​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ចំណែក​ធំ​នៃ​ការ​ចូល​មក​របស់​ ​F​D​I​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​កំពុង​សម្លឹង​រកមើល​ការនាំចេញ​ផលិតផល​របស់​ពួកគេ​ទៅកាន់​អន្តរជាតិ​នៅតែ​ប្រឈម​នឹង​តម្លៃ​ដឹកជញ្ជូន​ជាមធ្យម​ខ្ពស់​ជាង​ប្រទេសជិតខាង​ ​រួម​ទាំង​ប្រទេស​វៀតណាម​ផង​ដែរ​ ​ហើយ​នៅ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ​បច្ចុប្បន្ន​ ​អាជីវករ​កម្ពុជា​មួយ​ផ្នែក​ធំ​ក៏​ពឹងផ្អែក​លើ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាម​កំពង់ផែ​វៀតណាម​ដោយ​បន្ថែម​ថ្លៃ​ដើម​នៃ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​។​ ​លោក​ ​ស៊ី​សុ​វត្ថា​រ៉ា​ ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា​ ​ដោយសារ​គោលដៅ​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ក្លាយ​ជា​មជ្ឈមណ្ឌល​ផលិតកម្ម​ទូទាំង​ពិភពលោក​ ​វា​ជា​កត្តា​សំខាន់​ដែល​តម្លៃ​នៃ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ត្រូវ​បាន​កាត់បន្ថយ​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ក្នុង​វិ​ស័​យ​ផលិតកម្ម​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ដើម្បី​ប្រមូល​ការ​វិនិយោគ​ផ្នែក​ផលិតកម្ម​ដែល​កើន​ឡើង​ ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បង្ហាញ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់​របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ជា​អាទិភាព​របស់​ខ្លួន​សម្រាប់​ឆ្នាំខាងមុខ​ ​ដែល​ជាឧទាហរណ៍​សំខាន់​មួយ​គឺ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដំណើរការ​នៅ​ស​ប្តាហ៍​នេះ​។​ ​លោក​បាន​ពន្យល់​ថា​ “​ហេតុផល​ចម្បង​សម្រាប់​គម្រោង​អាទិភាព​ដូចជា​ ​ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​ជាតិ​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​ ​ផ្លូវទឹក​ ​និង​ផ្លូវដែក​ ​គឺ​ដើម្បី​បង្កើន​ភាព​ងាយស្រួល​នៃ​ពាណិជ្ជកម្ម​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិការ​ផលិតកម្ម​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​និង​កាត់បន្ថយ​ការ​ចំណាយ​លើ​ការ​ភស្តុភារ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​ទូទាំង​សេដ្ឋកិច្ច​”​។","ក្រុមហ៊ុន PTT Oil and Retail Business (OR) របស់ប្រទេសថៃគ្រោងនឹងវិនិយោគទឹកប្រាក់ចំនួន 225 លានដុល្លារពីឆ្នាំ 2024 ដល់ឆ្នាំ 2028 ដើម្បីពង្រីកប្រតិបត្តិការប្រេង និងលក់រាយរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនបង្កើតប្រាក់ចំណូលបរទេសកំពូលរបស់ខ្លួន។ ក្រុមហ៊ុនមានគោលបំណងពង្រីកស្ថានីយ PTT ហាងកាហ្វេ Amazon និងសេវាកម្មប្រេងឥន្ធនៈអាកាសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស្របពេលដែលការបង្កើនសមត្ថភាពចម្រាញ់របស់ខ្លួនដល់ជាង 400,000 បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ។ គួរកត់សម្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុន OR កំពុងសាងសង់ឃ្លាំងផ្ទុកឥន្ធនៈអាកាសចរណ៍តម្លៃ 100 លានដុល្លារនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោនាពេលខាងមុខរបស់រាជធានីភ្នំពេញ ដែលគ្រោងនឹងបើកដំណើរការនៅឆ្នាំ 2025 ដោយភាពជាដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុន China National Aviation Fuel and Total Energies។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពិពណ៌នាថាជា ""ផ្ទះទីពីរ"" របស់ OR ដោយសារតែភាពជោគជ័យទីផ្សាររបស់ខ្លួន។" "​ក្រុមហ៊ុន​ ​P​T​T​ ​Oil​ ​and​ ​Retail​ ​Business​ (OR) ​ដែល​មាន​ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​ ​បាន​ប្រកាស​ថា​ ​ខ្លួន​នឹង​បង្កើន​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​អាជីវកម្ម​ប្រេង​ ​និង​លក់រាយ​នៅ​កម្ពុជា​ក្នុងរយៈពេល​៤​ឆ្នាំខាងមុខ​ ​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ដល់​ឆ្នាំ​២​០​២​៨​ ​ដោយសារ​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ជាបន្តបន្ទាប់​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​នៃ​ប្រទេសជិតខាង​។​ ​យោង​តាម​តំណាង​ក្រុមហ៊ុន​ ​កម្ពុជា​រក​ប្រាក់ចំណូល​បាន​ច្រើនជាង​គេ​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​បរទេស​ក្នុងរយៈពេល​ថ្មីៗ​នេះ​។​ ​យោង​តាម​អគ្គនាយក​របស់​ក្រុមហ៊ុន​លោក​ ​Dis​a​that​ ​Pan​y​ar​a​cun ​នៅ​ក្នុង​បទសម្ភាសន៍​ថ្មីៗ​នេះ​ជាមួយ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ថៃ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​នឹង​វិនិយោគ​ចំនួន​ប្រមាណ​២​២​៥​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ដើម្បី​ពង្រីក​អាជីវកម្ម​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​របស់​ខ្លួន​ក្នុងរយៈពេល​៤​ ​ឆ្នាំខាងមុខ​ ​ដោយមាន​គោលបំណង​ជំរុញ​ការប្រកួតប្រជែង​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ពិភពលោក​ ​និង​បន្ត​លើ​ភាព​ជោគជ័យ​ដែល​ទទួល​បាន​កន្លងមក​។​ ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​ស​ម្ព័ន្ធ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​P​T​T​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​L​t​d​. ​គឺជា​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង​ដែល​ដំណើរការ​ទាំង​អាជីវកម្ម​ប្រេង​ ​និង​លក់រាយ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​P​T​T​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​L​t​d​ ​ផ្គត់ផ្គង់​ចែកចាយ​ប្រេងឥន្ធនៈ​ ​និង​ផលិតផល​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ ​រួម​ទាំង​ម៉ាក​យីហោ​ដូចជា​ ​Ca​f​é ​Amazon​, 7-​Eleven​ ​Mart​, J​iffy​ ​Mart​ ​និង​ ​E​V​ ​Station​ ​P​l​u​Z​ ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​កំពុង​ផ្តោត​លើ​ការពង្រីក​ស្ថានីយ​ ​P​T​T​ ​និង​សាខា​ ​Ca​f​é ​Amazon​ ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ ​វៀតណាម​ ​និង​ហ្វីលីពីន​ ​ក្រោម​ផែន​ការពង្រីក​ថ្មី​។​ ​ចំពោះ​គោលដៅ​វិនិយោគ​ទ​ផ្សេងទៀត​ ​ក្រុមហ៊ុន​ក៏បាន​បង្ហាញ​ពី​ចំណាប់អារម្មណ៍​ក្នុង​តំបន់​ផ្សេងទៀត​ ​រួម​ទាំង​មី​យ៉ា​ន់​ម៉ា​ ​និង​ចិនដីគោក​ផង​ដែរ​។​ ​យ៉ាងណាមិញ​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​រហូត​មកដល់ពេលនេះ​ក្នុងចំណោម​ការ​បណ្តាក់ទុន​លើ​ទី​ផ្សារ​បរទេស​ ​កម្ពុជា​កំពុង​រកចំណូល​បាន​ខ្ពស់​បំផុត​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ ​បន្ទាប់មក​គឺ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​ ​និង​ឡាវ​។​ ​ដោយសារ​ភាព​ជោគជ័យ​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​កម្ពុជា​ ​លោក​បាន​ហៅ​ ​Cam​bo​d​i​a​ OR ​ថា​ជា​ “​ផ្ទះ​ទីពីរ​” ​បន្ទាប់ពី​ប្រទេស​ថៃ​។​ ​លោក​ក៏បាន​និយាយ​ដែរ​ថា​ ​កម្ពុជា​មាន​សក្តានុពល​ពិសេស​ក្នុង​ការ​គាំទ្រ​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​ស​ម្ព័ន្ធ​របស់​ខ្លួន​គឺ​ ​Thai​ ​Oil​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ ​រួម​ទាំង​ផលិតកម្ម​កម្ពុជា​ ​សមត្ថភាព​ចម្រាញ់​ប្រេង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នឹង​អាច​កើន​ឡើង​ពី​ ​២​៦​ ​ម៉ឺន​បា​រ៉ែ​ល​ដល់​ជាង​ ​៤​០​០​ ​០​០​០​ ​បា​រ៉ែ​ល​ក្នុងមួយថ្ងៃ​ក្នុងរយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំខាងមុខ​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ទៀត​ថា​ “​កម្ពុជា​មិន​មាន​រោងចក្រ​ចម្រាញ់​ប្រេង​ទេ​ ​ដូច្នេះ​ត្រូវ​នាំចូល​ប្រេងឥន្ធនៈ​” ​ដោយ​ផ្តល់​ឱកាស​យ៉ាង​ខ្លាំង​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​មានបំណង​ឈានជើង​ចូល​ទី​ផ្សារ​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នោះ​ ​ក្រុមហ៊ុន​ក៏​មានបំណង​ផ្តោត​លើ​ការ​វិនិយោគ​លើ​ឃ្លាំង​ស្តុក​ប្រេងឥន្ធនៈ​ ​និង​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ប្រេង​យន្តហោះ​ ​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​របស់​កម្ពុជា​សម្រាប់​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវអាកាស​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​ ​ក្រុមហ៊ុន​ OR ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ ​Total​ ​E​n​erg​i​e​s (​Cam​bo​d​i​a​) ​កំពុង​ផ្គត់ផ្គង់​ប្រេង​ដល់​យន្តហោះ​ក្នុង​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ដែល​មានស្រាប់​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ ​កាលពី​ខែ​សីហា​ឆ្នាំមុន​ ​ក្រុមហ៊ុន​ OR ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​បោះ​ទុន​ចំនួន​១​០​០​លាន​ដុល្លារ​ ​ដើម្បី​សាងសង់​ឃ្លាំង​ស្តុក​ប្រេង​ថ្មី​នៅ​កម្ពុជា​ ​ជាពិសេស​សម្រាប់​ការ​ចាក់​ប្រេង​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ (​T​I​A​) ​ដែល​ជា​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ថ្មី​របស់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​កំពុង​សាងសង់​។​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេ​ជោក​ម្រិ​ត​ 4​F​ ​ដែល​កំពុង​សាងសង់​លើ​ផ្ទៃដី​ទំហំ​២​៦​០​០​ ​ហិកតា​ ​លាតសន្ធឹង​តាម​ព្រំដែន​នៃ​ខេត្ត​កណ្តាល​ ​និង​ខេត្ត​តាកែវ​ ​គ្រោង​នឹង​ដំណើរការ​នៅ​ចុង​ឆមាស​ទី​១​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៥​។​ ​ការប្រកាស​បង្កើត​ដេប៉ូ​ឥ​ន្ធនៈ​ថ្មី​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​ក្រុមហ៊ុន​ OR ​សហការ​វិនិយោគ​លើ​សេវាកម្ម​ចាក់​ប្រេង​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​កម្ពុជា​កាលពី​បី​ឆ្នាំមុន​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​ ​ក្រុមហ៊ុន​ OR, ​China​ ​National​ ​Aviation​ ​Fuel​ ​International​ ​Holding​s ​and​ ​Total​ ​E​n​erg​i​e​s ​Marketing​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​បាន​បង្កើត​ក្រុមហ៊ុន​បណ្តាក់ទុន​រួមគ្នា​មួយ​គឺ​ក្រុមហ៊ុន​សេវាកម្ម​ប្រេងឥន្ធនៈ​ភ្នំពេញ​ ​ដើម្បី​ដំណើរការ​អាជីវកម្ម​ចាក់​ប្រេង​នៅ​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ថ្មី​របស់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ ​ជាមួយនឹង​មួយភាគបី​នៃ​ការ​វិនិយោគ​សរុប​ដែល​បាន​រួមចំណែក​ពី​ក្រុមហ៊ុន​នីមួយៗ​ ​គម្រោង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​មូលនិធិ​ស្មើ​ៗ​គ្នា​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​បី​ ​ដែល​រំពឹង​ថា​នឹង​បញ្ចប់​ជាមួយនឹង​ការ​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​របស់​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​នៅ​ឆ្នាំក្រោយ​។​",ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) នៅកម្ពុជា ដែលនាំឱ្យមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការខ្ចីប្រាក់។ ជាការឆ្លើយតប ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានអនុញ្ញាតឱ្យធនាគាររៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធប្រាក់កម្ចីឡើងវិញក្នុងវិស័យដូចជា ទេសចរណ៍ សំណង់ និងភស្តុភារ ដោយផ្តល់ការអត់ធ្មត់បណ្តោះអាសន្នដោយមិនចាត់ថ្នាក់ជាកម្ចីមិនដំណើរការ (NPLs)។ ប្រាក់កម្ចីទេសចរណ៍មានចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៃការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញទាំងនេះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចងើបឡើងវិញ រយៈពេលនៃការអត់ធ្មត់បានបញ្ចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ 2023 ដែលនាំឱ្យមានការកើនឡើងនៃ NPLs ជាមួយនឹងការកើនឡើង 23% នៃប្រាក់កម្ចីដែលយឺតយ៉ាវនៅខែឧសភា ឆ្នាំ 2024។ អ្នកវិភាគបានព្យាករណ៍ពីការខកខានកាន់តែច្រើន ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យធនាគារ ដោយសារតែបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងបន្ត។ នៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់ ដែលដាក់សម្ពាធលើប្រាក់ចំណេញរបស់ធនាគារ។ "វិ​ស័​យ​ទេសចរណ៍​នៅ​កម្ពុជា​បាន​រង​ផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ជំងឺរាតត្បាត​ ​Co​v​i​d​-19 ​ក៏ដូចជា​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ (S​ME​s) ​ដែល​ពឹងផ្អែក​លើ​វិ​ស័​យ​នេះ​សម្រាប់​ជីវភាពរស់នៅ​របស់​ពួកគេ​។​ ​ជា​លទ្ធផល​ ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​រាប់ពាន់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មិន​អាច​សង​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​ពួកគេ​បាន​យក​ពី​ធនាគារ​បានទេ​។​ ​ដោយ​ដឹង​ពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ស្ថានភាព​នេះ​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​នៅ​កម្ពុជា​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ធនាគារ​រៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ឡើងវិញ​ចំពោះ​វិ​ស​័​យ​ជាក់លាក់​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ ​ទេសចរណ៍​ ​សំណង់​ ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ ​និង​ភស្តុភារ​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ (NBC) ​ដំបូង​ឡើយ​ ​បាន​ផ្តល់​រយៈពេល​ព្យួរ​ទុក​រយៈពេល​ ​១​ ​ឆ្នាំ​ ​ហើយ​ក្រោយមក​បាន​ពន្យារពេល​នេះ​។​ ​ធនាគារ​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​រៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ឡើងវិញ​ដោយ​មិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ចំណាត់ថ្នាក់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​របស់​ពួកគេ​ ​ពោល​គឺ​ ​ធនាគារ​មិន​ចាំបាច់​ប្រកាស​ថា​ពួកគេ​ជា​ប្រាក់​ក​ម្ចី​មិន​ដំណើរការ​ (​non-​perform​in​g​ ​loan​s -N​P​L​s) ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​អនុគ្រោះ​។​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​ផ្អែកលើ​ការវិនិច្ឆ័យ​របស់​ខ្លួន​លើ​ការ​ធ្លាក់ចុះ​ជាទូទៅ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រោយ​កូ​វី​ដ​។​ ​ការ​ធ្លាក់ចុះ​នៃ​ប្រាក់ចំណូល​ទេសចរណ៍​មក​កម្ពុជា​មាន​ច្រើន​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​។​ ​កម្ពុជា​បាន​ធ្លាក់ចុះ​ ​៨​២​ ​ភាគរយ​មក​នៅ​ត្រឹម​ ​១​៨​៤​ ​លាន​ដុល្លារ​នៃ​ចំណូល​ទេសចរណ៍​អន្តរជាតិ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៣​ ​បើ​ធៀប​នឹង​ ​១​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​នេះ​បើ​តាម​ទិន្នន័យ​ពី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​។​ ​ប្រាក់ចំណូល​ពី​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​បាន​ឡើង​ដល់ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​បំផុត​ចំនួន​ ​៤​,​៩​ ​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​។​ ​តួលេខ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​គឺ​ធ្លាក់ចុះ​ជាង​ ​៩​៦​ ​ភាគរយ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​លទ្ធផល​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​។​ ​ការ​ធ្លាក់ចុះ​បែប​នេះ​មិនធ្លាប់​មាន​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​មួយ​ឆ្នាំ​ ​ហើយ​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​នៅ​កម្ពុជា​បាន​កើន​ឡើង​ចន្លោះ​ពី​ ​៨​ ​ទៅ​ ​១​៤​ ​ភាគរយ​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​កំណើន​គឺ​ ​១​២​,​៤​ ​ភាគរយ​ដល់​ ​៤​,​៩​ ​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ឆ្នាំ​២​០​១​៨​។​ ​នៅ​ពេល​និយាយ​អំពី​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ឡើងវិញ​ ​អាទិភាព​គឺ​ក​ម្ចី​ដែល​ទទួលយក​ដោយ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​។​ ​យោង​តាម​របាយការណ៍​ត្រួតពិនិត្យ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​របស់​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ឡើងវិញ​ដែល​ផ្តល់​ដល់​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​មាន​ចំនួន​ ​១​,​៧​៩​២​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​៤​៣​៧​លាន​ដុល្លារ​)​។​ ​ បន្ទាប់មក​ទៀត​គឺ​ដោយ​វិ​ស​័​យ​សំណង់​ចំនួន​ ​១​,​៧​២​៩​ ​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​៤​២​២​ ​លាន​ដុល្លារ​) វិ​ស​័​យ​ដឹកជញ្ជូន​ ​និង​ភស្តុភារ​ចំនួន​ ​៣​៧​៤​ ​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​៩​១​ ​លាន​ដុល្លារ​) វិ​ស័​យ​កាត់​ដេរ​ស​ម្លៀ​ក​បំពាក់​ ​១​៩​៦​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​៤​៨​ ​លាន​ដុល្លារ​) ​និង​ផ្នែក​ផ្សេងទៀត​ចំនួន​ ​៥​,​២​៤​៣​ ​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​១​,​៣​ ​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​)​។​ ​នៅពេលដែល​និយាយ​ពី​ចំណែក​នៃ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​សរុប​ដែល​បាន​រៀបចំ​ឡើងវិញ​ – ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ពី​វិ​ស័​យ​ទេសចរណ៍​មាន​ចំនួន​ ​១​៩​,​២​ ​ភាគរយ​ ​ពី​វិ​ស័​យ​សំណង់​មាន​ចំនួន​១​៨​,​៥​ភាគរយ​ វិ​ស​័​យ​ដឹកជញ្ជូន​ ​និង​ភស្តុភារ​មាន​ចំនួន​៤​,​៤​ភាគរយ​ ​ស​ម្លៀ​ក​បំពាក់​២​,​១​ភាគរយ​ ​និង​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ក្រោម​ប្រភេទ​ផ្សេងទៀត​ដល់​ ​៥​៦​,​២​ភាគរយ​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ខ្លួន​បាន​និយាយ​ថា​ ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើងវិញ​ “​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​គោល​នយោបាយ​ស្តារ​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​”​។​ ​ធនាគារ​កណ្តាល​ក៏បាន​និយាយ​ផង​ដែរ​ថា​ខ្លួន​នឹង​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​ធនាគារ​ ​និង​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុង​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ឡើងវិញ​ ​ជាពិសេស​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប​។​ ​នៅ​ក្នុង​លិខិត​ដែល​ចេញ​ដោយ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២​៣​ ​ខែវិច្ឆិកា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ស្ថាប័ន​ធនាគារ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (B​F​I​s) ​ផ្តល់​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​សម្រាប់​អតិថិជន​ដែល​កំពុង​ប្រឈមមុខនឹង​ការលំបាក​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​បណ្តោះអាសន្ន​សម្រាប់​រយៈពេល​១​២​ខែ​ ​ដោយ​មិន​ចាំបាច់​ដាក់​បទបញ្ញត្តិ​បន្ថែម​ទៀត​។​ ​គិត​ត្រឹម​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ B​F​I​s ​បាន​ផ្តល់​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដល់​អតិថិជន​ចំនួន​ ​១​,​៤​៩​៥​ ​នៅ​សមតុល្យ​សរុប​ចំនួន​ ​២​៦​០​លាន​រៀល​ (​៦​៣​,​៧​ ​លាន​ដុល្លារ​)​។​ ​ក្រោយ​កូ​វី​ដ​ ​ជាមួយនឹង​ការ​ងើបឡើង​វិញ​បន្តិចម្តងៗ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ការរៀបចំ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ក្នុង​បរិ​បទ​នៃ​ ​Co​v​i​d​-19 ​បាន​កើន​ឡើង​នៅ​ចុងខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ជាមួយនឹង​គណនី​ប្រាក់​ក​ម្ចី​សរុប​ចំនួន​ ​១​២​៤​,​៧​៩​៤​ជាមួយនឹង​សមតុល្យ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​មិនទាន់​បាន​សង​ (​outstanding​ ​loan​)​ចំនួន​ ​៩​,​៣​៣​៤​ ​ប៊ី​លាន​រៀល​ (​២​,​៣​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​) ​ស្មើនឹង​ ​៤​ភាគរយ​នៃ​ផល​ប័ត្រ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​សរុប​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​។​ ​ប៉ុន្តែ​នេះ​អាច​នាំ​ឱ្យ​មាន​ឥទ្ធិពល​ដូ​មី​ណូ​លើ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​មិន​ដំណើរការ​ (N​P​L​s) ​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​ដោយ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​កាន់តែ​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​សម្គាល់​ថា​ហួស​កាល​កំណត់​។​ ​ក្រៅពី​ទិន្នន័យ​នេះ​បង្ហាញ​ថា​ ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​កាន់តែ​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ធនាគារ​ ​និង​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ប្រឈម​នឹង​ហា​និ​ភ័យ​នៃ​ការ​មិន​សង​ត្រលប់​មកវិញ​នៅ​ក្នុង​ត្រីមាស​ខាងមុខនេះ​ ​ដោយសារ​វិបត្តិ​អចល​ន​ទ្រព្យ​នៅតែ​បន្ត​ប៉ះពាល់​ដល់​ការ​ផ្តល់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​។​ ​ក​ម្ចី​មិន​ដំណើរការ​ (N​P​L​s) ​ពី​មួយ​ឆ្នាំទៅមួយ​ឆ្នាំ​ ​បាន​កើន​ឡើង​ ​២​៣​ ​ភាគរយ​ដល់​ ​៣​,​១​៩​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ពី​ ​២​,​៦​០​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ ​គិត​ត្រឹម​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ វិ​ស័​យ​នេះ​បាន​កំណត់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​ទុកចោល​មិន​បង់​ប្រាក់​លើស​ពី​ ​៩​០​ ​ថ្ងៃ​ថា​ជា​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ហួស​កាល​កំណត់​(​delinquent​)​។​ ​អ្នកវិភាគ​ឥណទាន​ចម្បង​របស់​ S&​P​ ​G​l​ob​a​l​ ​លោក​ Ruc​h​i​k​a​ ​Mal​hot​r​a​ ​បាន​ព្យាករណ៍​ពី​ការ​ខាតបង់​ឥណទាន​ខ្ពស់​ជាមួយនឹង​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​ការ​ទទួលស្គាល់​ N​P​L​ ​។​ ​ អ្នកវិភាគ​ S&​P​ ​ក៏បាន​លើកឡើង​ពី​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​ NBC ​ដែល​ផ្តល់​ការ​ព​ន្យា​ដោយសារ​កូ​វី​ដ​ ​ផង​ដែរ​។​ ​ឥឡូវនេះ​ S&​P​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ស្ថានការណ៍​ពិសេស​បែប​នេះ​លែង​មាន​ទៀតហើយ​ ​ដោយ​ធនាគារ​នឹង​ត្រូវ​បង្ខំ​ឱ្យ​ទទួលស្គាល់​ N​P​L​s ​កាន់តែ​ខ្លាំង​ឡើង។​ ​ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​អ្នកចូលរួម​ទី​ផ្សារ​បាន​និយាយ​ថា​ ​វា​មិនគួរ​ឱ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ទេ​ដែល​ N​P​L​s ​បាន​កើន​ឡើង​ក្នុងរយៈពេល​បន្ទាប់ពី​ការណែនាំ​របស់​ NBC ​។​ ​ដោយសារ​មានការ​ថយ​ចុះ​គុណភាព​ទ្រព្យ​សកម្ម​ ​ភាគច្រើន​នៃ​ N​P​L​s ​ទាំងនេះ​ ​ហាក់ដូចជា​មកពី​វិ​ស​័​យ​ធនាគារ​ផង​ដែរ​។​ ​ប្រហែល​ ​៨​៩​ ​ភាគរយ​ ​ឬ​ ​២​,​៨​៣​ ​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​នៃ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ចំនួន​ ​៣​,​១​៩​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ដែល​នឹង​ត្រូវ​ខកខាន​គឺ​មកពី​វិ​ស័​យ​ធនាគារ​។​ ​ខណៈ​ពេល​ដែល​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​នៅសល់​១​១​ភាគរយ​ឬ​ ​៣​២​០​លាន​ដុល្លារ​គឺ​មកពី​ឧស្សាហកម្ម​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ ​អត្រា​ប្រាក់​ក​ម្ចី​មិន​ដំណើរការ​ (N​P​L​) ​សម្រាប់​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ធនាគារ​ ​និង​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​មាន​ ​៥​,​៤​ ​ភាគរយ​ ​និង​ ​៦​,​៧​ ​ភាគរយ​រៀង​គ្នា​។​ ​អត្រា​ N​P​L​ ​សម្រាប់​វិ​ស័​យ​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​គឺ​ ​៦​,​២​៣​ ​ភាគរយ​គិត​ត្រឹម​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​កើន​ឡើង​ពី​ ​៤​,​៨​៧​ភាគរយ​ដែល​បាន​រាយការណ៍​នៅ​ក្នុង​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​សម្រាប់​ឧស្សាហកម្ម​ធនាគារ​ ​អត្រា​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​យឺតយ៉ាវ​បាន​កើន​ឡើង​ ​៥​,​៥​០​ ​ភាគរយ​នៅ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ពី​ ​៤​,​៥​២​ភាគរយ​ ​ក្នុង​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ហើយ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ទំនងជា​នឹង​ឃើញ​ការ​ព​ន្យា​ពេល​ប្រាក់​ក​ម្ចី​កាន់តែ​ច្រើន​ ​ដោយសារ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ដែល​មិនទាន់​បាន​បង់​ក្នុងរយៈពេល​ ​៣​០​ ​ថ្ងៃ​ ​ហើយ​ច្រើន​ទៀត​បាន​កើន​ឡើង​ ​២​៨​ ​ភាគរយ​ដល់​ ​៤​,​៣​៩​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ពី​ ​៣​,​៤​៤​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ភាគច្រើន​នៃ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ទាំងនេះ​នឹង​មិនទាន់​បាន​សង​ ​គឺ​មកពី​ឧស្សាហកម្ម​ធនាគារ​។​ ​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ទាំងនេះ​ ​ទំនងជា​នឹង​មិនបាន​សង​ ​ធ្វើ​ឱ្យ​កើន​ប្រហែល​ ​៧​,​៦​៩​ ​ភាគរយ​នៃ​សៀវភៅ​ក​ម្ចី​របស់​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​និង​កើន​ឡើង​ពី​ ​៦​,​០​៤​ភាគរយ​ ​ក្នុង​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ស្ថានភាព​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​អ្នកវិភាគ​កត់​សម្គាល់​។​ ​លោក​ Ruc​h​i​k​a​ ​Mal​hot​r​a​ ​អ្នកវិភាគ​ឥណទាន​ចម្បង​របស់​ S&​P​ ​បាន​និយាយ​ថា​ “​ចំណែក​ដ៏​ធំ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​នៃ​ការ​ប្រឈមមុខនឹង​ហា​និ​ភ័យ​ខ្ពស់​ធ្វើ​ឱ្យ​ធនាគារ​ប្រឈម​នឹង​ការ​កែតម្រូវ​ ​ជាពិសេស​វិ​ស័​យ​សំណង់​ ​និង​អចល​ន​ទ្រព្យ​នៅ​ជិត​មួយ​ភាគ​ប្រាំ​នៃ​សៀវភៅ​ប្រាក់​ក​ម្ចី” ​ដោយ​បន្ថែម​ថា​ “​ប្រាក់ចំណេញ​របស់​ធនាគារ​ក្នុងស្រុក​នឹង​នៅតែ​ស្ថិត​ក្រោម​សម្ពាធ​ក្នុង​អំឡុង​ឆ្នាំនេះ​”​។",ក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាបានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគថ្មីចំនួន ៤៤ ដែលមានតម្លៃ ៣៩៦ លានដុល្លារ ដែលរំពឹងថានឹងបង្កើតការងារបានប្រហែល ២៥ ០០០ កន្លែង។ ប្រទេសចិនគឺជាអ្នកវិនិយោគឈានមុខគេ ដោយបានរួមចំណែក 68% នៃដើមទុនសរុប បន្ទាប់មកអ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុក និងប្រទេសមួយចំនួនដូចជា សិង្ហបុរី វៀតណាម និងហ្វីលីពីន។ គម្រោង​នេះ​មាន​វិស័យ​ចម្រុះ​រួម​មាន​គ្រឿង​អេឡិច​ត្រូនិក រថយន្ត​អគ្គិសនី ដែក និង​វាយនភណ្ឌ ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ពិពិធកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា។ ការកើនឡើងនៃការវិនិយោគដែលមានការកើនឡើង 195% នៃការវិនិយោគទ្រព្យសកម្មថេរក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ 2024 បង្ហាញពីការទាក់ទាញដែលកំពុងកើនឡើងរបស់ប្រទេសជាគោលដៅវិនិយោគដែលជំរុញដោយគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងគោលបំណងកែលម្អបរិយាកាសអាជីវកម្ម។ "ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ (C​D​C) ​បាន​ផ្តល់​ភ្លើង​ខៀវ​ដល់​គម្រោង​វិនិយោគ​ថ្មី​ចំនួន​៤​៤​ ​ដែល​មាន​ទំហំ​ទឹកប្រាក់​៣​៩​៦​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​គម្រោង​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​បង្កើត​ការងារ​ប្រហែល​ ​២​៥​,​០​០​០​កន្លែង​ ​សម្រាប់​កម្លាំង​ពលកម្ម​ក្នុងស្រុក​ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​របាយការណ៍​របស់​ C​D​C ​ដែល​បាន​ចេញផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃពុធ​។​ ​ប្រទេស​ចិន​នៅតែ​ជា​អ្នក​វិនិយោគ​កំពូល​នៅ​កម្ពុជា​ ​ដែល​មាន​ចំនួន​ ​៦​៨​ ​ភាគរយ​នៃ​ទុន​វិនិយោគ​សរុប​ ​ដោយសារតែ​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​រឹង​មាំ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​ ​និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ទ្វេភាគី​ ​និង​ ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ RC​E​P​។​ វិនិ​យោគិន​ក្នុងស្រុក​បាន​រួមចំណែក​ ​១​៤​,​២​៥​ ​ភាគរយ​ដល់​ការ​វិនិយោគ​សរុប​។​ ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ (​F​D​I​) ​ផ្សេងទៀត​គឺ​មកពី​សិង្ហបុរី​ ​វៀតណាម​ ​និង​ហ្វីលីពីន​។​ ​គម្រោង​ដែល​បាន​អនុម័ត​មាន​វិសាលភាព​លើ​វិ​ស​័​យ​ផ្សេងៗ​ ​ដែល​រួមចំណែក​ដល់​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​។​ គម្រោង​វិនិយោគ​ថ្មីៗ​រួម​មាន​ ​រោងចក្រ​ផលិត​គ្រឿង​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​ ​រោងចក្រ​ផលិត​កង់​និង​ម៉ូតូ​អគ្គិសនី​ ​រោងចក្រ​ដែក​ ​និង​រោងចក្រ​កាត់​ដេរ​ ​និង​វាយនភណ្ឌ​ក្នុងចំណោម​គម្រោង​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​ការ​អនុម័ត​របស់​ C​D​C ​បង្ហាញ​ពី​ចំណាប់អារម្មណ៍​របស់​វិនិ​យោគិន​ដែល​នៅតែ​បន្ត​ចំពោះ​បរិយាកាស​ធុរកិច្ច​អំណោយផល​ ​និង​សក្ដានុពល​នៃ​កំណើន​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​និង​កំពុង​អនុវត្ត​យ៉ាងសកម្ម​នូវ​គោល​នយោបាយ​ទាក់ទាញ​វិនិ​យោគិន​ ​និង​កែ​លម្អ​បរិយាកាស​វិនិយោគ​។​ ​ការ​អនុម័ត​របស់​ C​D​C ​លើ​គម្រោង​វិនិយោគ​ទាំងនេះ​ ​ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ថា​ជា​សូចនា​ករ​វិជ្ជមាន​នៃ​ទស្សនវិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ ​និង​សមត្ថភាព​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​ទាក់ទាញ​មូលធន​បរទេស​។ ​លោក​ ​លឹម​ ​ហេង​ ​អនុប្រធាន​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​ ​បាន​បង្ហាញ​សុទិដ្ឋិនិយម​ចំពោះ​លំ​ហូរ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ពី​បរទេស​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​ការ​អនុម័ត​គម្រោង​វិនិយោគ​គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ទាក់ទាញ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​ជាគោល​ដៅ​វិនិយោគ​»​។​ លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ការ​វិនិយោគ​ទាំងនេះ​នឹង​មិន​ត្រឹមតែ​បង្កើត​ឱកាស​ការងារ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ថែមទាំង​រួមចំណែក​ដល់​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ ​និង​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​ផង​ដែរ​។​ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​ (CCC) ​ប្តេជ្ញា​ជួយ​ដល់​វិនិ​យោគិន​ក្នុងស្រុក​ ​និង​បរទេស​ ​ដោយ​ផ្តល់​ជំនួយ​ចាំបាច់​ ​និង​សម្រួល​ដល់​ប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម​។​ ​របាយការណ៍​របស់​ C​D​C ​បាន​បង្ហាញ​ថា​ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ថេរ​ចំនួន​ ​៣​,​២​៥​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​ (​H​1) ​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​កើន​ឡើង​១​៩​៥​ភាគរយ​ ​ពី​ ​១​,​១​ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។",ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ (MLVT) របស់កម្ពុជាបានបន្តភាពជាដៃគូជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកសម្រាប់សាមគ្គីភាពការងារអន្តរជាតិ (ACILS) តាមរយៈការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ស្តីពីសុខដុមនីយកម្មឧស្សាហកម្ម និងសុវត្ថិភាពការងារ។ MoU ដែលចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋមន្ត្រី ហេង សួរ និងលោក William Conklin នាយកប្រចាំប្រទេស ACILS មានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងឧស្សាហកម្ម និងកែលម្អសុវត្ថិភាពកម្មករនៅក្នុងរោងចក្រកម្ពុជា រួមចំណែកដល់ការអំពាវនាវវិនិយោគរបស់ប្រទេស។ ACILS តាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាល ការតស៊ូមតិផ្នែកច្បាប់ និងការគាំទ្រដល់សហជីព ជួយការពារសិទ្ធិកម្មករ និងលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌការងារប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ស្របតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ការងារដ៏ទូលំទូលាយរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ 2024-2028។ "ក្រសួងការងារ​ ​និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​ ​បាន​បន្ត​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​របស់​ខ្លួន​ជាមួយ​មជ្ឈមណ្ឌល​អាមេរិក​កាំ​ង​សម្រាប់​សាមគ្គីភាព​ការងារ​អន្តរជាតិ​ (​A​C​I​L​S) ​ដោយ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​។​ យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ដែល​បាន​ចុះហត្ថលេខា​រវាង​លោក​ ​ហេង​ ​សួរ​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការងារ​ ​និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​ ​និង​លោក​ ​Will​i​am​ ​Co​nk​l​in​ ​នាយក​ប្រចាំ​ប្រទេស​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​អាមេរិក​កាំ​ង​សម្រាប់​សាមគ្គីភាព​ការងារ​អន្តរជាតិ​ ​មាន​គោលបំណង​លើក​ក​ម្ពស់​សុខដុម​នី​យ​កម្ម​ឧស្សាហកម្ម​ក្នុង​ប្រទេស​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ការងារ​ (OS​H​) ​របស់​កម្មករ​ផង​ដែរ​។​ លោក​ ​ហេង​ ​សួរ​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ការ​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់គ្នា​នេះ​ ​នឹងជា​មូលដ្ឋាន​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ការ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត​នូវ​ទំនាក់ទំនង​ឧស្សាហកម្ម​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ការងារ​នៅ​តាម​រោងចក្រ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​ជា​គន្លឹះ​ក្នុង​ការ​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​កាន់តែ​ច្រើន​មកកាន់​ប្រទេស​។​ លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​បន្ថែម​ទៀត​ថា​ ​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់គ្នា​នេះ​មិន​ត្រឹមតែ​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ជឿជាក់​ ​និង​ទំនុក​ចិត្ត​រវាង​ស្ថាប័ន​ទាំងពីរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ថែមទាំង​ដើរតួ​ជា​កត្តា​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​ប្រសើរ​ ​និង​ជិតស្និទ្ធ​រវាង​កម្ពុជា​ ​និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ផង​ដែរ​។​ ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​លោក​ក៏បាន​រំលឹក​អំពី​ផែនការ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ការងារ​ ​សន្តិសុខ​សង្គម​ ​និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​-​២​០​២​៨​ ​ដែល​កម្ពុជា​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នៅដើម​ឆ្នាំនេះ​ ​ដែល​គ្របដណ្តប់​លើ​យុទ្ធសាស្ត្រ​សំខាន់​ៗ​ ​កម្មវិធី​អាទិភាព​ ​សកម្មភាព​ការងារ​ដែល​ក្រសួងការងារ​និង​អង្គការ​ពាក់ព័ន្ធ​កំពុង​រៀបចំផែនការ​ដើម្បី​អនុវត្ត​ក្នុងរយៈពេល​៥​ឆ្នាំ​។​ លោក​ ​Will​i​am​ ​Co​nk​l​in​ ​បាន​កោតសរសើរ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​តាមរយៈ​ក្រសួងការងារ​ក្នុង​ការ​ធ្វើឲ្យប្រសើរ​ឡើង​នូវ​សុខុមាលភាព​ឧស្សាហកម្ម​ក្នុង​ប្រទេស​ ​ជាពិសេស​តួនាទី​ក្នុង​ការ​ការពារ​កម្មករ​ ​និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ពេល​មាន​ជំងឺ​កូ​វី​ដ​-​១​៩​។​ ​លោក​ក៏បាន​បង្ហាញ​ជំនឿ​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា​ ​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់គ្នា​ដែល​បាន​ចុះហត្ថលេខា​ដោយ​ភាគី​ទាំងពីរ​ជា​លើក​ទីបី​នឹង​បន្ត​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ដូច​លើកទីមួយ​ ​និង​លើក​ទីពីរ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២​០​១​៨​មក​។​ ​មជ្ឈមណ្ឌល​សាមគ្គី​ធ្វើការ​ជាមួយ​សហជីព​កម្ពុជា​ ​និង​ស​ម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ផ្សេងទៀត​ដើម្បី​ការពារ​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់​សិទ្ធិ​កម្មករ​តាមរយៈ​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ ​និង​ការ​គាំទ្រ​ ​រួម​ទាំង​ការ​តស៊ូ​មតិ​ផ្លូវច្បាប់​ ​ដើម្បី​ជួយ​កម្មករ​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​ពួកគេ​ ​ក្នុង​ការ​ទាមទារ​ប្រាក់ឈ្នួល​ ​និង​លក្ខខណ្ឌ​ការងារ​សមរម្យ​។​ ​នេះ​រួមបញ្ចូល​ទាំង​ការ​គាំទ្រ​សហជីព​ឱ្យ​រីក​ចម្រើន​ ​តាមរយៈ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៃ​ការរៀបចំ​ ​ការចរចា​ជា​សមូហភាព​ ​និង​ការ​តស៊ូ​មតិ​ ​និង​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​ភាព​អយុត្តិធម៌​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់​សមភាព​ ​និង​បរិ​យា​ប័ន្ន​តាមរយៈ​កម្មវិធី​ជាក់លាក់​ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​ទទួល​បានការ​គាំពារ​សង្គម​ ​សិទ្ធិពល​ករ​ចំណាកស្រុក​ ​និង​ការ​ដោះស្រាយ​អំពើ​ហិង្សា​លើ​យេ​ន​ឌ័​រ​ ​និង​ ​ការបៀតបៀន​នៅកន្លែង​ការងារ​។​ មជ្ឈមណ្ឌល​សាមគ្គីភាព​ក៏​ជា​អង្គការ​សិទ្ធិ​កម្មករ​អន្តរជាតិ​ដ៏​ធំបំផុត​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដែល​ជួយ​កម្មករ​ឱ្យ​ទទួល​បាន​កន្លែង​ការងារ​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​ ​និង​សុខភាព​ល្អ​ ​ប្រាក់ឈ្នួល​ផ្គត់ផ្គង់​គ្រួសារ​ ​សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ​លើ​ការងារ​ ​និង​សមធម៌​កាន់តែ​ច្រើន​នៅ​កន្លែងធ្វើការ​ ​និង​ក្នុង​សហគមន៍​របស់​ពួកគេ​។​ ក៏ដូចជា​ចង​ស​ម្ព័ន្ធ​ភាពជា​មួយ​ ​A​F​L​-C​I​O ​មជ្ឈមណ្ឌល​សាមគ្គីភាព​ជួយ​ដល់​កម្មករ​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក​ ​ខណៈ​ដែល​ពួកគេ​រួមគ្នា​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការរើសអើង​ ​ការ​កេងប្រវ័ញ្ច​ ​និង​ប្រព័ន្ធ​ដែល​ធ្វើ​អោយ​ភាព​ក្រីក្រ​កាន់តែ​ធ្លាក់​ដុនដាប​ ​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​វិបុលភាព​រួមគ្នា​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​។​ យោង​តាម​គេហទំព័រ​ ​មជ្ឈមណ្ឌល​សាមគ្គីភាព​ធ្វើសកម្មភាព​លើ​គោលការណ៍​ជា​មូលដ្ឋាន​ដែល​កម្មករ​និយោជិត​អាច​ ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បង្កើត​សមាគម​ ​សហជីព​ ​និង​អង្គការ​សិទ្ធិ​កម្មករ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ​រួមគ្នា​កែ​លម្អ​ការងារ​ ​និង​កន្លែងធ្វើការ​ ​អំពាវនាវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​ពួកគេ​គោរពច្បាប់​ ​និង​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ ​និង​ជា​កម្លាំង​សម្រាប់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ ​យុត្តិធម៌​សង្គម​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប​ន្ន​។",ក្នុងអំឡុងពេលនៃការស្ទង់មតិរួមនៃប្រភពទន្លេ Lancang តំណាងមកពីប្រទេសមេគង្គចំនួនប្រាំបានចែករំលែកការយល់ដឹងអំពីអាងទន្លេ Lancang-Mekong (LMRB) ដោយលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍វារីអគ្គីសនីសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹក និងអគ្គិសនីបៃតង។ អ្នកជំនាញកម្ពុជា Paradis Someth បានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលនៃគម្រោងវារីអគ្គីសនីរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ ខណៈដែល Sivannakone Malivarn នៃប្រទេសឡាវបានទទួលស្គាល់អត្ថប្រយោជន៍របស់ពួកគេ រួមទាំងបទប្បញ្ញត្តិទឹកជំនន់ផងដែរ។ មន្ត្រីថៃ Chaona Suppanut បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការចែករំលែកព័ត៌មានជលសាស្ត្រ ហើយតំណាងវៀតណាម Nguyen Dinh Dat បានកត់សម្គាល់ពីផលប៉ះពាល់ជាវិជ្ជមាននៃការគ្រប់គ្រងទឹករបស់ប្រទេសចិនក្នុងអំឡុងពេលគ្រោះរាំងស្ងួតកន្លងមក។ និស្សិតភូមា Tin Yu Ya ក៏បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការអនុវត្តការអនុវត្តការគ្រប់គ្រងទឹករបស់ប្រទេសចិន ដើម្បីកែលម្អកសិកម្មរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ "​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​ការ​ចុះ​អង្កេត​រួម​នៃ​ប្រភព​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​ ​ដោយ​ប្រទេស​ ​មេគង្គ​-​ឡាន​ឆាង​ ​ទាំង​ប្រាំមួយ​ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១​៥​ ​ខែ​កក្កដា​នៅ​ខេត្ត​ឈិង​ហាយ​ (Q​in​g​h​a​i​) ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​ប្រទេស​ចិន​ ​តំណាង​មកពី​ប្រទេស​មេគង្គ​ចំនួន​ប្រាំ​បាន​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍​ផ្ទាល់​របស់​ពួកគេ​ក្នុង​ដំណើរ​ចុះ​អង្កេត​នេះ​។​ ​ទន្លេមេគង្គ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​ ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ ​គឺជា​ផ្លូវទឹក​ដ៏​សំខាន់​ដែល​ហូរកាត់​ប្រទេស​ចិន​ ​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ ​មី​យ៉ា​ន់​ម៉ា​ ​ថៃ​ ​និង​វៀតណាម​។​ ​អាង​ទន្លេមេគង្គ​-​ឡាន​ឆាង​ (​L​an​can​g​-​Mekong​ ​River Basin​ -​L​M​RB) ​សម្បូរទៅដោយ​ធនធាន​វា​រី​អគ្គីស​នី​ ​ដែល​ធ្វើឲ្យ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​ ​និង​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​អគ្គិសនី​បៃតង​។​ ​លោក​ ​Par​a​dis​ ​Some​t​h​ ​ជលសាស្ត្រ​វិទូ​ជាន់ខ្ពស់​ ​និង​ជា​អ្នកជំនាញ​បច្ចេកទេស​នៃ​លេខាធិការដ្ឋាន​គណៈកម្មការ​ទន្លេមេគង្គ​ (​M​RC) ​កម្ពុជា​ ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​គម្រោង​វា​រី​អគ្គិសនី​របស់​ប្រទេស​ចិន​នៅ​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​។​ ​លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​ ​ខណៈ​ដែល​តំបន់​ឡាន​ឆាង​ ​ប្រហែលជា​មិន​អំណោយផល​សម្រាប់​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​វា​មាន​សក្តានុពល​យ៉ាង​ធំធេង​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​វា​រី​អគ្គិសនី​។​ ​លោក​ ​Some​t​h​ ​ក៏បាន​សំដៅ​លើ​ការសិក្សា​រួមគ្នា​ស្តីពី​ការផ្លាស់ប្តូរ​លំនាំ​នៃ​លក្ខខណ្ឌ​ជលសាស្ត្រ​នៃ​អាង​ទន្លេ​ ​មេគង្គ​-​ឡាន​ឆាង​ ​និង​យុទ្ធសាស្ត្រ​បន្សាំ​ដែល​បាន​បញ្ចប់​នៅ​ក្នុង​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​លោក​បាន​ដើរ​តួនាទី​សម្របសម្រួល​ដ៏​សំខាន់​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​ឥឡូវនេះ​យើង​កំពុង​ឈាន​ទៅ​ដំណាក់កាល​ទី​ ​២​ ​នៃ​ការសិក្សា​រួម​ដែល​នឹង​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ជលសាស្ត្រ​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ ​L​M​RB​»​ ​ដោយ​បន្ថែម​ថា​ការសិក្សា​នេះ​នឹង​ជួយ​ដោះស្រាយ​ក​ម្រិ​ត​ទឹក​ទាប​នៃ​បឹង​ទន្លេសាប​របស់​កម្ពុជា​ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​។​ ​លោក​ S​i​van​n​a​k​one​ ​Mal​i​v​ar​n ​អគ្គលេខាធិការ​រង​នៃ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​មេគង្គ​ជាតិ​ឡាវ​ ​ក៏បាន​បញ្ជាក់​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​គម្រោង​វា​រី​អគ្គិសនី​នៅ​ក្នុង​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​។​ ​ដំបូង​ឡើយ​ ​ដោយមាន​ការសង្ស័យ​អំពី​ផល​ប៉ះពាល់​នៃ​គម្រោង​វា​រី​អគ្គីស​នី​របស់​ប្រទេស​ចិន​នៅ​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​ ​លោក​ ​Mal​i​v​ar​n ​ភ័យខ្លាច​ការ​ថយ​ចុះ​បរិមាណ​ទឹក​។​ ​ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​ដោយ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​បន្ថែម​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​ការ​ចុះ​អង្កេត​រួមគ្នា​ ​លោក​បាន​ទទួលស្គាល់​ថា​គម្រោង​ទាំងនេះ​អាច​គ្រប់គ្រង​លំ​ហូរ​ទឹកទន្លេ​ ​និង​ការពារ​ទឹកជំនន់​នៅ​ខាងក្រោម​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ជំនួយ​របស់​ប្រទេស​ចិន​ក្នុង​ការ​សាងសង់​ស្ថា​នី​យ៍​វា​រី​អគ្គិសនី​ណាំ​ង៉ុម​៤​ (N​am​ N​gum​) ​នៅ​ប្រទេស​ឡាវ​ ​បាន​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​ច្រើន​ដល់​ប្រទេស​។​ ​លោក​ C​h​a​on​a​ S​up​pan​u​t​ ​មកពី​ការិយាល័យ​ធនធាន​ទឹកជា​តិ​របស់​ប្រទេស​ថៃ​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ភាព​ចាំបាច់​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ​-​ឡាន​ឆាង​ ​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធ​ភាព​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​អំពី​ជលសាស្ត្រ​ ​ដែល​អាច​ជួយ​ដល់​បណ្តា​ប្រទេស​តាម​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ក្រោម​ ​ដូចជា​ប្រទេស​ថៃ​ ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ ​និង​ត្រៀម​ខ្លួន​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​សម្រាប់​ការប្រើប្រាស់​ទឹក​នា​ពេល​អនាគត​។​ ​«​ខ្ញុំ​គិតថា​ឥទ្ធិពល​នៃ​ជំនាន់​គឺជា​អំណាច​ដ៏​អស្ចារ្យ​បំផុត​សម្រាប់​ការផ្លាស់ប្តូរ​»​។​ ​កញ្ញា​ ​Tin​ ​Y​u ​Y​a​ S​w​e​ ​ជា​និស្សិត​អនុ​បណ្ឌិត​ភូមា​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​កសិកម្ម​ចិន​បាន​ចែករំលែក​នូវ​ក្តី​រំភើប​របស់​នាង​អំពី​ការ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​តំបន់​ប្រភព​ទន្លេ​ឡាន​ឆាង​ ​ក្នុង​តំបន់​ស្វយ័ត​ទីបេ​ ​Y​us​h​u ​នៃ​ ​ខេត្ត​ Q​in​g​h​a​i​ ​ជាលើកដំបូង​។​ “​ខ្ញុំ​ចង់​សិក្សា​អំពី​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​របស់​ប្រទេស​ចិន​ ​ដើម្បី​យក​វា​ទៅ​អនុវត្ត​ឱ្យ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ការ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​ ​និង​កសិកម្ម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​របស់​ខ្ញុំ​ ​គឺ​ប្រទេស​មី​យ៉ា​ន់​ម៉ា​ ​ដែល​ប្រជាជន​ចំនួន​ ​៧​០​ ​ភាគរយ​ពឹងផ្អែក​លើ​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​” ​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​Y​u ​Y​a​ ​បាន​កោតសរសើរ​ចំពោះ​សម្រស់​ធម្មជាតិ​ ​និង​វប្បធម៌​ពិសេស​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ​ក្នុង​តំបន់​ ​Y​us​h​u​។​ “​នៅ​ទីនេះ​ ​ខ្ញុំ​បានឃើញ​ទេសភាព​ដ៏​ស្រស់​ស្អាត​ ​វា​ដូចជា​នៅ​ក្នុង​ខ្សែភាពយន្ត​អញ្ចឹង​។​ ​ខ្ញុំ​ក៏បាន​ជួប​ជាមួយ​ជនជាតិ​ទីបេ​ក្នុង​តំបន់​ ​ហើយ​បាន​ស្វែងយល់​អំពី​វប្បធម៌​ពិសេស​ ​និង​ជីវភាពរស់នៅ​ដែល​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​របស់​ពួកគេ​»​។​ ​លោក​ N​guy​e​n ​Din​h​ ​D​at​ ​មកពី​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​ទន្លេមេគង្គ​វៀតណាម​ ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​អត្ថប្រយោជន៍​ជាក់ស្តែង​នៃ​ស្ថា​នី​យ៍​វា​រី​អគ្គិសនី​នៅ​ ​L​M​RB ​។​ ​លោក​បាន​ពន្យល់​ថា​ ​ជា​គោលការណ៍​ ​អាង​ស្តុក​ទឹក​ទាំងនេះ​អាច​ផ្ទុក​ទឹក​ក្នុង​រដូវទឹកជំនន់​ ​ហើយ​បញ្ចេញ​វា​ក្នុង​អំឡុង​រដូវប្រាំង​។​ ​លោក​ ​D​at​ ​ក៏បាន​លើកឡើង​ពី​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត​ធ្ងន់ធ្ងរ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៦​ ​ដែល​បណ្តាលមកពី​ ​E​l​ N​in​o ​ដែល​បាន​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រទេស​មេគង្គ​មួយ​ចំនួន​ ​រួម​ទាំង​ប្រទេស​វៀតណាម​ផង​ដែរ​។​ ​ការចូលរួម​ចំណែក​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​ទឹក​ពី​ទំនប់​ផ្នែក​ខាងលើ​ ​បាន​កាត់បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​នៃ​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត​។​ ​លោក​ក៏បាន​គូស​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​ក្នុង​ការធានា​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ ​សុវត្ថិភាព​ចំណីអាហារ​ ​និង​ផលិតកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ដែល​នឹង​ជួយ​លើក​ក​ម្ពស់​ជីវភាពរស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​។",លោកប្រធានព្រឹទ្ធសភា ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឱ្យមានការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីអ្នកវិនិយោគជប៉ុនក្នុងគម្រោងប្រឡាយ Funan Techo ក្នុងជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិជប៉ុន Kihara Minoru។ លោក ហ៊ុន សែន បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃប្រឡាយប្រវែង ១៨០ គីឡូម៉ែត្រ ដែលនឹងបម្រើជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់ដឹកជញ្ជូនទំនិញឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជា និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ច។ លោកបានស្វាគមន៍ចំពោះការចូលរួមរបស់ជប៉ុននៅក្នុងគម្រោងនេះ ជាពិសេសនៅក្នុងផ្នែកដូចជាកំពង់ផែ និងបច្ចេកវិទ្យាដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹក។ អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសង្គម លោកបណ្ឌិត ជ័យ តិច បានលើកឡើងពីជំនាញរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹក ដែលធ្វើឲ្យការវិនិយោគរបស់ពួកគេមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​បាន​សរសើរ​ការ​សាងសង់​ប្រឡាយ​ថា​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ការ​ឯកភាព​ជាតិ និង​ការពារ​ជាតិ។ "​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​បាន​ស្វែងរក​ការ​វិនិយោគ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ពី​វិនិ​យោគិន​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន​នៅ​ក្នុង​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​។​ ​ក្នុង​ជំនួប​ពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​លោក​ K​i​h​ar​a​ ​Minor​u ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​ជប៉ុន​នៅ​ព្រឹទ្ធសភា​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​បាន​ជម្រាប​ជូន​គណៈប្រតិភូ​អំពី​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​ ​Minor​u ​ធ្វើឡើង​ស្រប​ពេល​ដែល​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទូទាំង​ប្រទេស​កំពុង​ប្រារព្ធ​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ដែល​មាន​ប្រវែង​១​៨​០​គីឡូម៉ែត្រ​ ​ដែល​ជា​គម្រោង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ​ក្នុង​សេចក្ដីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដែល​បង្ហោះ​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​បាន​ថ្លែង​ថា​ ​កម្ពុជា​ត្រូវតែ​ពឹង​ខ្លួនឯង​ ​ហើយ​មិន​អាច​អង្គុយ​រង់ចាំ​ជំនួយ​ពី​អ្នកដទៃ​បាន​ឡើយ​។​ ​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​បាន​បន្ត​ថា​ “​សម្តេច​តេជោ ​ស្វាគមន៍​ចំពោះ​ការ​វិនិយោគ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ពី​វិនិ​យោគិន​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន​ទាំងអស់​ ​សម្រាប់​គម្រោង​សាងសង់​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ដែល​ជា​ក្រុមហ៊ុន​បណ្តាក់ទុន​រួមគ្នា​ ​ដោយ​មិនមែន​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ផ្តាច់មុខ​នោះ​ទេ​”​។​ ​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​នឹង​ក្លាយ​ជា​ផ្លូវទឹក​ដ៏​សំខាន់​របស់​កម្ពុជា​សម្រាប់​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​តាម​ដងទន្លេ​ពីគ្រប់ទិស​ទី​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទៅកាន់​សមុទ្រ​ ​ដែល​ជួយ​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​។​ ​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​នឹង​ចូល​រួមចំណែក​ពង្រឹង​តួនាទី​របស់​កំពង់ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុង​ព្រះ​សី​ហ​នុ​ដែល​កំពុង​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​ជាមួយនឹង​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​ភាគី​ជប៉ុន​។​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​ជប៉ុន​ ​បាន​ថ្លែង​អំណរគុណ​ដល់​កម្ពុជា​ ​ដែល​បាន​ស្វាគមន៍​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ជប៉ុន​ ​មក​បណ្តាក់ទុន​លើ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​។​ ​ជប៉ុន​នឹង​ជួយ​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹក​ ​និង​វិ​ស​័​យ​ភស្តុភារ​កម្ម​ ​ព្រោះ​ជប៉ុន​មាន​បទពិសោធន៍​ច្រើន​ក្នុង​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​តាម​សមុទ្រ​។​ ​លោក​ ​Minor​u ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ប្រទេស​ជប៉ុន​មិន​ត្រឹមតែ​នឹង​ពិចារណា​លើ​ការ​សហការ​វិនិយោគ​នៅ​ក្នុង​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ក៏​នឹង​ជួយ​ដល់​កម្ពុជា​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ភស្តុភារ​កម្ម​ ​និង​ដឹកជញ្ជូន​ផ្លូវទឹក​ផង​ដែរ​។​ ​លោក​បណ្ឌិត​ ​ជ័យ​ ​តិច​ ​អ្នកស្រាវជ្រាវ​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​ថា​ ​វា​ជា​ដំណឹង​ល្អ​សម្រាប់​កម្ពុជា​ ​ប្រសិនបើ​វិនិ​យោគិន​ជប៉ុន​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ជាពិសេស​ការ​វិនិយោគ​លើ​កំពង់ផែ​ ​ការ​គ្រប់គ្រង​កុងតឺន័រ​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ ​និង​ការរចនា​ប្រព័ន្ធ​ដឹកជញ្ជូន​ផ្លូវទឹក​ ​ព្រោះ​ [​យើង​ ] ​ដឹង​ថា​ប្រទេស​ជប៉ុន​ជា​ប្រទេស​កោះ​មួយ​ ​និង​ជា​ប្រទេស​នាំចេញ​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ពិភពលោក​ ​ច្រើន​ដូចជា​ប្រទេស​ចិន​។​ ​លោក​បណ្ឌិត​ ​ជ័យ​ ​តិច​ ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា​ “​ប្រទេស​ជប៉ុន​មាន​សមត្ថភាព​ ​បទពិសោធន៍​ ​និង​បច្ចេកទេស​ទាក់ទង​នឹង​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹក​។​ ​ដូច្នេះ​ ​ការ​វិនិយោគ​របស់​ជប៉ុន​ ​និង​ប្រព័ន្ធ​ជំនួយ​បច្ចេកទេស​ទាក់ទង​នឹង​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​នេះ​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់​សម្រាប់​ប្រទេស​របស់យើង​”​។​ ​ក្នុង​ពិធី​ប្រគល់​សញ្ញាបត្រ​ ​ដល់​និស្សិត​សាកលវិទ្យាល័យ​ពុទ្ធិ​សាស្ត្រ​ ​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​គម្រោង​សាងសង់​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​គឺជា​សក្ខីភាព​នៃ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់យើង​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ការ​ការពារ​ជាតិ​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​យើង​គិតថា​ការ​សាងសង់​ព្រែកជីក​នេះ​គ្រាន់តែ​ជា​គម្រោង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ប៉ុណ្ណោះ​ ​ប៉ុន្តែ​ដោយសារតែ​ស្មារតី​រួម​ ​វា​ច្បាស់​ណាស់​ថា​ព្រែកជីក​នេះ​មិនមែន​ជា​គម្រោង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ធម្មតា​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ឯកភាពជាតិ​ខ្មែរ​”​។​",ច្រករបៀងវប្បធម៌កម្ពុជា-ចិន ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឱ្យកាន់តែច្រើន។ ច្រករបៀងនេះមានការតាំងពិពណ៌អន្តរកម្ម ការបង្ហាញពហុព័ត៌មាន និងការសម្តែងវប្បធម៌ ដើម្បីបង្ហាញពីបេតិកភណ្ឌនៃប្រទេសទាំងពីរ។ វា​មាន​គោលបំណង​រំលេច​ទិសដៅ​ទេសចរណ៍​សំខាន់ៗ តំបន់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​តំបន់​ទេសចរណ៍​វប្បធម៌ ជំរុញ​ទេសចរណ៍ និង​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ គម្រោង​នេះ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​កម្ពុជា និង​ចិន ដោយ​ផ្តោត​លើ​ការ​បង្កើន​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ចិន​មក​កម្ពុជា​។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះស្របនឹងឆ្នាំប្តូរប្រាក់រវាងប្រជាជន និងប្រជាជនកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ ដែលមានការកើនឡើងចំនួន ៤១.៥% នៃចំនួនភ្ញៀវទេសចរណ៍ចិននៅដើមឆ្នាំ ២០២៤។ "​ច្រក​របៀង​វប្បធម៌​កម្ពុជា​-​ចិន​ ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​សៀមរាប​អង្គរ​ ​ក្នុង​គោលបំណង​បង្ហាញ​នូវ​បេតិកភណ្ឌ​វប្បធម៌​ដ៏​សម្បូរ​បែប​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ​និង​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​កាន់តែ​ច្រើន​។​ ​ពិធី​បើក​ស​ម្ភោ​ធ​នេះ​មាន​ការចូលរួម​ពី​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​សៀមរាប​អង្គរ​ ​ដែល​មាន​ទីតាំងនៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​ ​ដោយ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​វប្បធម៌​នេះ​។​ ​លោក​ X​i​a​ Xun​h​a​i​ ​អគ្គនាយក​រង​នៃ​ការិយាល័យ​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្រៅ​ប្រទេស​នៃ​នាយកដ្ឋាន​ផ្សព្វផ្សាយ​នៃ​គណៈកម្មាធិការមជ្ឈិម​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ច្រក​របៀង​វប្បធម៌​នឹង​មានការ​តាំង​ពិ​ពណ៌​អន្តរ​កម្ម​ ​ការ​បង្ហាញ​ពហុ​ព័ត៌មាន​ ​និង​ការ​សម្តែង​វប្បធម៌​ ​ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​មក​ទស្សនា​ ​ពី​លក្ខណៈ​ពិសេស​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​នេះ​នឹង​លើក​ក​ម្ពស់​បទពិសោធន៍​ធ្វើដំណើរ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​សៀមរាប​អង្គរ​ ​ហើយនឹង​ជា​ការ​រួមចំណែក​ថ្មី​ក្នុង​ការ​កសាង​ជោគវាសនា​រួម​ ​ចិន​-​កម្ពុជា​ ​ក្នុង​យុគ​សម័យថ្មី​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​លទ្ធផល​ជា​ផ្លែផ្កា​»​។​ ​ច្រក​របៀង​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ព្យាករ​ថា​ជា​វេទិកា​មួយ​ដើម្បី​រំលេច​នូវ​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​ល្បី​ៗ​ ​តំបន់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ ​និង​រមណី​ដ្ឋា​ន​វប្បធម៌​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​និង​ប្រទេស​ចិន​។​ ​តាមរយៈ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​គម្រោង​នេះ​ ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​បង្កើន​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ ​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ជំរុញ​ការ​ស្វែងយល់​ឱ្យ​កាន់តែ​ស៊ី​ជម្រៅ​រវាង​ប្រជាជន​ទាំងពីរ​។​ ​លោក​ ង៉ូ​វ​ ​សេង​កាក់​ ​អភិបាល​រង​ខេត្ត​សៀមរាប​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ច្រក​របៀង​នេះ​ ​គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​បង្ហាញ​ពី​ទំនាក់ទំនង​ដ៏​រឹង​មាំ​រវាង​កម្ពុជា​ ​និង​ចិន​ ​ហើយនឹង​បម្រើ​ជា​ស្ពាន​មិត្តភាព​រវាង​ប្រជាជន​ទាំងពីរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​ ​ក៏ដូចជា​ខេត្ត​សៀមរាប​ ​និង​ខេត្ត​យូ​ណា​ន​។​ ​លោក​ ​សេង​កាក់​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​នេះ​នឹង​រួមចំណែក​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប​ ​ហើយក៏​អាច​នាំ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​មក​កម្ពុជា​កាន់តែ​ច្រើន​ផង​ដែរ​”​។​ ​ឆ្នាំ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រជាជន​ ​កម្ពុជា​-​ចិន​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរ​ជា​ផ្លូវការ​ក្នុង​ខែ​មករា​ ​ឆ្នាំនេះ​ ​ក្នុង​គោលបំណង​ពង្រឹង​ចំណងមិត្តភាព​រវាង​ប្រជាជន​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ឱ្យ​កាន់​ស៊ី​ជម្រៅ​។​ ​យោង​តាម​របាយការណ៍​របស់​​​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ ​ប្រទេស​ចិន​គឺជា​ប្រភព​ទេសចរណ៍​បរទេស​ធំ​ជាងគេ​ទី​៣​ ​បន្ទាប់ពី​ប្រទេស​ថៃ​ ​និង​វៀតណាម​ ​ដោយ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​មក​កម្ពុជា​បាន​កើន​ឡើង​ ​៤​១​.​៥​ ​ភាគរយ​ ​ក្នុងរយៈពេល​ ​៤​ ​ខែ​ដំបូង​ ​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​របាយការណ៍​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍​ចិន​សរុប​ចំនួន​ ​២​៦​០​,​៤​៥​៥​ ​នាក់​បាន​ធ្វើដំណើរ​មកកាន់​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​ ​ក្នុង​អំឡុង​ខែ​មករា​ ​ដល់​ខែ​មេសា​ឆ្នាំនេះ​ ​កើន​ឡើង​ ​៤​១​.​៥​ ​ភាគរយ​ពី​ចំនួន​ ​១​៨​៤​,​០​០​៩​ ​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរាយការណ៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជិត ៧លាននាក់ ឬស្មើនឹង ៤១% នៃចំនួនប្រជាជន ត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល (HEF) និងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) ក្នុងរយៈពេលបីខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤។ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារក្រីក្រ គ្របដណ្តប់ប្រជាជនចំនួន 4.7 លាននាក់ (27% នៃចំនួនប្រជាជន) ខណៈដែល ប.ស.ស. ផ្តល់ការធានារ៉ាប់រងសុខភាពសម្រាប់ប្រជាជនចំនួន 2.1 លាននាក់ (12% នៃចំនួនប្រជាជន)។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត សង្កត់ធ្ងន់ថា រដ្ឋាភិបាលផ្តល់អាទិភាពដល់វិស័យសុខាភិបាល ហើយបានកំណត់គោលដៅធានាឱ្យមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាថែទាំសុខភាពសាធារណៈជាសកលនៅឆ្នាំ២០៣៥។ "​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា​ ​មនុស្ស​នៅតែ​ជា​កត្តា​ស្នូល​នៃ​គោល​យោ​បាយ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ​ហើយ​ការអប់រំ​ ​និង​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​មូលធន​មនុស្ស​ ​គឺជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​វិនិយោគ​វែងឆ្ងាយ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដើម្បី​មូលដ្ឋាន​សង្គម​ ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ឧស្សាហកម្ម​ដែល​ផ្តោត​លើ​ជំនាញ​ ​និង​ចំណេះ​ដឹង​ ​ដោយ​ធានា​ថា​ ​កម្ពុជា​នឹង​មិន​ធ្លាក់​ចូលក្នុង​អន្ទាក់​នៃ​ប្រទេស​ចំណូល​មធ្យម​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​ដ៏​វែងឆ្ងាយ​ ​របស់យើង​ឈាន​ឆ្ពោះ​ឋានៈ​ជា​ប្រទេស​មាន​ចំណូល​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​៥​០​។​ ​ការ​គូស​បញ្ជាក់​របស់​លោក​បែប​នេះ​ធ្វើឡើង​ក្នុង​ពិធី​ចែក​សញ្ញាបត្រ​ជូន​និស្សិត​សាកលវិទ្យាល័យ​ពុទ្ធិ​សាស្ត្រ​ ​ដែល​បាន​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ដោយ​ជោគជ័យ​ចំនួន​ ​៥​៦​១​នាក់​ ​ដោយ​ក្នុងចំណោម​និស្សិត​ទាំង​ ​៥​៦​១​នាក់​នេះ​ ​គឺ​មាន​និស្សិត​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​សុខាភិបាល​ចំនួន​ ​៤​០​៣​នាក់​ ​និង​និស្សិត​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​មាន​ចំនួន​ ​១​៥​៨​នាក់​ ​នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​០​៦​ ​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​។​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ក្នុងចំណោម​វិ​ស​័​យ​សំខាន់​ៗ​នានា​ ​សុខាភិបាល​គឺជា​វិ​ស​័​យ​អាទិភាព​ដ៏​សំខាន់​បំផុត​មួយ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ​នៅ​ក្នុង​ការធានា​បាន​នូវ​សុខុមាលភាព​របស់​ប្រជាជន​ ​និង​ភាព​ធន់​នៅ​ក្នុង​សង្គម​។​ ​លោក​លើកឡើង​ថា​ ​ដោយ​កាលពី​ខែ​ឧសភា​កន្លងទៅ​នេះ​សម្តេច​បាន​ប្រកាស​ដាក់​ឱ្យ​អនុវត្ត​នូវ​ផែនទី​បង្ហាញ​ផ្លូវ​ឆ្ពោះទៅ​ការ​គ្របដណ្តប់​សុខភាព​ជាស​កល​នៅ​កម្ពុជា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​-​២​០​៣​៥​ ​ហើយ​ថា​ការ​វិនិយោគ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៅ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​សុខាភិបាល​ក្នុងរយៈពេល​ជាង​ ​៣​ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ​នេះ​មាន​ចំនួន​សន្ធឹកសន្ធាប់​ ​ព្រមទាំង​បាន​ ​និង​កំពុង​នាំមក​នូវ​ភាព​សំខាន់​នៃ​លទ្ធផល​ ​និង​វឌ្ឍនភាព​ជាច្រើន​គួរ​ជាទី​មោ​ទ​នៈ​។​ ​លោក​បន្ដ​ថា​៖​ ​«​ជាក់ស្តែង​ ​ការ​ចំណាយ​សរុប​លើ​វិ​ស​័​យ​សុខាភិបាល​របស់​កម្ពុជា​កាលពី​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ចំនួន​ ​២​២​៩​៣​ប៊ី​លាន​រៀល​ ​សម​មូល​នឹង​ចំនួន​ ​៥​៧​៣​លាន​ដុល្លារ​អា​ម៉េរិ​ក​ ​គឺ​មាន​កំណើន​ជិត​ ​៣​ដង​ ​បើ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយនឹង​ឆ្នាំ​២​០​១​៣​ ​ដែល​មានត្រឹមតែ​ចំនួន​ ​៩​០​៣​ប៊ី​លាន​ ​សម​មូល​នឹង​ចំនួន​ ​២​២​៦​លាន​ដុល្លារ​អា​ម៉េរិ​ក​តែប៉ុណ្ណោះ​»​។​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ថ្លែង​បញ្ជាក់​ថា​ ​តាមរយៈ​ការ​វិនិយោគ​លើ​វិ​ស​័​យ​សុខាភិបាល​នា​ពេល​កន្លងមក​ ​សូចនា​ករ​មួយ​ចំនួន​បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​វឌ្ឍនភាព​នៃ​ដំណើរការ​ឆ្ពោះទៅ​គ្របដណ្តប់​ ​សុខភាព​ជាស​កល​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​រួម​មាន​ ​ទី​១​. ​ការ​កើន​ឡើងក​ម្រិ​ត​សន្ទស្សន៍​នៃ​ការ​គ្របដណ្តប់​សេវា​ ​សុខាភិបាល​សារវន្ត​ពី​ ​២​៤​ភាគរយ​ ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​រហូតដល់​ ​៥​៨​ភាគរយ​ ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​ទី​២​. ​ការ​កើន​ឡើង​នូវ​អាយុ​រំពឹង​រស់​របស់​ពលរដ្ឋ​ពី​ ​៥​៩​ឆ្នាំ​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​រហូតដល់​ ​៧​៦​ឆ្នាំ​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​។​ ​ទី​៣​. ​ការ​ថយ​ចុះ​នៃ​ទំហំ​ចំណាយ​ពី​ហោប៉ៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​លើ​ការថែទាំ​សុខ​ ​ភាព​ពី​ប្រមាណ​ ​៧​០​ភាគរយ​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​មក​នៅ​ត្រឹម​ប្រមាណ​ ​៦​០​ភាគរយ​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​និង​ទី​៤​. ​ការ​ថយ​ចុះ​នៃ​អត្រា​មរណភាព​មាតា​ ​និង​ទារក​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​មរណភាព​មាតា​បាន​ធ្លាក់ចុះ​ពី​ ​៤​៣​៧​នាក់​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​មក​នៅ​ត្រឹម​ ​១​៥​៤​នាក់​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​និង​មរណភាព​របស់​ទារក​ដែល​ទើបនឹង​កើត​បាន​ធ្លាក់ចុះ​ពី​ ​៣​៧​នាក់​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​មក​នៅ​ត្រឹម​ ​៨​នាក់​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​ក្នុងចំណោម​ ​១​ ​០​០​០​កំណើត​រស់​៕",ចាប់ពីថ្ងៃទី 1 ខែកញ្ញា កម្ពុជានឹងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូទាត់ទិដ្ឋាការតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិចំនួនបីរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្កើនបទពិសោធន៍សម្រាប់ភ្ញៀវអន្តរជាតិ។ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ប្រកាស​ពី​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​នេះ ក្នុង​គោល​បំណង​កាត់​បន្ថយ​ជួរ និង​តម្រូវ​ការ​ការ​ទូទាត់​សាច់​ប្រាក់។ ប្រព័ន្ធថ្មីនេះនឹងសម្រួលដំណើរការទិដ្ឋាការ ដោយផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្តកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព សុវត្ថិភាព និងងាយស្រួលសម្រាប់អ្នកទេសចរ។ បង្កើតឡើងដោយអ្នកជំនាញក្នុងស្រុក គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងលើកកម្ពស់ការទាក់ទាញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស។ ថ្នាក់ដឹកនាំឧស្សាហកម្មក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការកែលម្អបដិសណ្ឋារកិច្ច និងការដោះស្រាយបញ្ហាដឹកជញ្ជូននឹងលើកកំពស់បទពិសោធន៍ទេសចរណ៍របស់ប្រទេស។ "ក្នុង​គោលបំណង​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​បទពិសោធន៍​ដែល​មិន​មានការ​រំខាន​ដល់​ភ្ញៀវ​បរទេស​ដែល​ធ្វើដំណើរ​មក​កម្ពុជា​ ​កម្ពុជា​នឹង​ដាក់​ឱ្យ​ទូទាត់​ថ្លៃ​ទិដ្ឋាការ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​ ​១​ ​ខែកញ្ញា​។​ការប្រកាស​នេះ​ធ្វើឡើង​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ក្នុង​ពិធី​សំណេះសំណាល​ ​និង​ពិសា​ភោជនាហារ​ ​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​ ​និង​សមាគម​អ្នក​អភិវឌ្ឍន៍​លំនៅឋាន​កម្ពុជា​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​នោះ​ ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ពន្យល់​ថា​ ​វិធានការ​ដាក់​ចេញ​ការ​ទូទាត់​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​សម្រាប់​ថ្លៃ​ទិដ្ឋាការ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ទាំង​បី​គឺ​ដើម្បី​បង្កើន​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​បរទេស​។​ ​ជាមួយ​ប្រព័ន្ធ​ថ្មី​នេះ​ ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​បរទេស​មិន​ចាំបាច់​តំរង់​ជួរ​ដើម្បី​ទូទាត់​សាច់ប្រាក់​នោះ​ទេ​។​ ​ដោយ​កន្លងមក​ ​ពួកគេ​ត្រូវ​បំពេញ​ទម្រង់​លើ​ក្រដាស​ដោយដៃ​នៅ​ស្ថានទូត​ ​ឬ​ស្ថានកុងស៊ុល​ ​ឬ​ឈរជាជួរ​ ​ដើម្បី​ទូទាត់​សាច់ប្រាក់​នៅ​ពេល​មកដល់​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​លោក​បាន​សម្របសម្រួល​អោយ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​ទាំង​បី​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​ការ​ស្នើសុំ​ទិដ្ឋាការ​ចេញចូល​ ​និង​ទិដ្ឋាការ​ក្រៅ​ប្រទេស​ដែល​បាន​ធ្វើរួចហើយ​គឺ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​ទាំងអស់​ ​ដូច្នេះ​អ្នកទេសចរ​និង​ភ្ញៀវ​មកដល់​មិន​ចាំបាច់​ប្រើ​សាច់ប្រាក់​ទៀត​ទេ​»​។​ លោក​ក៏បាន​គូស​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា​ ​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​ថ្មី​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​អ្នកជំនាញ​ក្នុងស្រុក​ ​មិនមែន​អ្នកជំនាញ​បរទេស​នោះ​ទេ​។​ ​លោក​ក៏បាន​អំពាវនាវ​ដល់​អ្នក​នៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ទាំងអស់​ ​ជាពិសេស​បុគ្គលិក​ដែល​គ្រប់គ្រង​ច្រក​ទ្វារ​អាកាសយានដ្ឋាន​ត្រូវ​ស្វាគមន៍​ភ្ញៀវ​ដោយ​រាក់ទាក់​ ​ផ្តល់​បដិសណ្ឋារកិច្ច​ល្អ​ ​គឺជា​គន្លឹះ​ក្នុង​ការ​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​កាន់តែ​ច្រើន​។​ ​លោក​ ​ធួន​ ​ស៊ីណា​ន​ ​ប្រធាន​សមាគម​ទេសចរណ៍​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​នៅ​កម្ពុជា​ ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ថា​ “​ការ​ទូទាត់​ថ្លៃ​ទិដ្ឋាការ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​នឹង​ជួយ​បង្កើន​បទពិសោធន៍​ធ្វើដំណើរ​របស់​អ្នកទេសចរ​ដោយ​កាត់បន្ថយ​ពេលវេលា​រង់ចាំ​ ​សម្រួល​ដំណើរការ​ស្នើសុំ​ទិដ្ឋាការ​ ​និង​ផ្តល់​នូវ​ភាព​ងាយស្រួល​កាន់តែ​ច្រើន​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​វា​នឹង​ធ្វើ​អោយ​បែបបទ​ចូលកាន់​តែ​រលូន​ ​ប្រសិទ្ធ​ភាព​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ ​និង​ផ្តល់​នូវ​ចំណាប់អារម្មណ៍​ជា​វិជ្ជមាន​ ​ដែល​នេះ​នឹង​ជួយ​ពង្រឹង​បទពិសោធន៍​ទេសចរណ៍​សម្រាប់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​មក​កម្ពុជា​។​ លោក​ J​ere​m​i​e​ ​Clement​ ​អ្នកគ្រប់គ្រង​ទូទៅ​នៃ​សណ្ឋាគារ​ ​Peninsula​ ​ភ្នំពេញ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​ភាព​ងាយស្រួល​នេះ​ទាក់ទាញ​ជាពិសេស​សម្រាប់​អ្នក​ធ្វើដំណើរ​ដែល​ផ្តោត​សំខាន់​លើ​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ ​និង​ភាព​ងាយស្រួល​នៃ​ការធ្វើដំណើរ​។​ ​ការ​ទូទាត់​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​ផ្តល់​នូវ​ប្រតិបត្តិការ​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​ ​និង​តម្លា​ភាព​ ​កាត់បន្ថយ​ហា​និ​ភ័យ​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ការ​យក​សាច់ប្រាក់​។​ ​នេះ​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ជាពិសេស​ ​ដោយសារ​ពីមុន​ ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ត្រូវ​ចំណាយ​សាច់ប្រាក់​សម្រាប់​ទូទាត់​ទិដ្ឋាការ​ជា​លុយ​ដុល្លារ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​វិធានការ​នេះ​នឹង​ធ្វើ​អោយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ស្តង់​ដារ​ទេសចរណ៍​អន្តរជាតិ​ដែល​ធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​នេះ​ក្លាយ​ជាគោល​ដៅ​ទាក់ទាញ​សម្រាប់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​បរទេស​។​ ​លោកស្រី​ C​l​e​m​y​ B​a​l​a​sot​o ​នាយក​ទី​ផ្សារ​លក់​ ​Trip​o​flight​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​បញ្ហា​ប្រឈម​ជារឿយៗ​កើតឡើង​នៅពេលដែល​អ្នកទេសចរ​រំពឹង​ថា​កម្ពុជា​នឹង​មាន​ស្តង់​ដារ​ដូច​ប្រទេសកំណើត​របស់​ពួកគេ​”​។​ ​លោកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា​៖​ ​«​កម្ពុជា​មាន​គោល​នយោបាយ​ ​និង​នីតិវិធី​ផ្ទាល់ខ្លួន​ ​ដែល​អាច​ខុស​ពី​ប្រទេស​ដែល​មានការ​អភិវឌ្ឍ​ច្រើន​»​។​ លោកស្រី​បាន​បន្ត​ថា​ ​កំហុស​ចម្បង​ដែល​គួរឲ្យ​កត់​សម្គាល់​ក្នុង​បទ​ពិសោធ​របស់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​បរទេស​នៅ​កម្ពុជា​ ​គឺ​កង្វះ​មធ្យោបាយ​ធ្វើដំណើរ​សាធារណៈ​។​ ខណៈ​ដែល​កម្ពុជា​ផ្តល់​នូវ​បទពិសោធន៍​វប្បធម៌​ ​និង​ប្រវត្តិ​សា​ស្រ្ត​ដ៏​សម្បូរ​បែប​ ​ការធ្វើដំណើរ​អាច​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​សម្រាប់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​។​ ​អ្នកទេសចរ​ជារឿយៗ​ប្រឈម​នឹង​ការលំបាក​ជាមួយនឹង​ឧបសគ្គ​ភាសា​ ​ការចរចា​តម្លៃ​ ​និង​ភាព​ជឿជាក់​នៃ​សេវាកម្ម​ទាំងនេះ​។​ ​អវត្ដមាន​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ដឹកជញ្ជូន​សាធារណៈ​ដែល​មានការ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​និង​ទូលំទូលាយ​អាច​នាំ​ឱ្យ​មានការ​រំខានចិត្ត​។","អត្ថបទរាយការណ៍អំពីការអនុម័តគម្រោងបន្ថែមចំនួន 24 ក្រោម ""កម្មវិធីជំរុញការវិនិយោគពិសេសសម្រាប់ខេត្តព្រះសីហនុ"" ដែលនាំឱ្យចំនួនគម្រោងសរុបកើនឡើងដល់ 85 ។ គម្រោងថ្មីដែលមានតម្លៃ 129 លានដុល្លារត្រូវបានអនុម័តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលដឹកនាំដោយ ហ៊ាន សាហ៊ីប។ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤។ កម្មវិធីដែលផ្តួចផ្តើមឡើងក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត មានគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាសំណង់ដែលមិនទាន់រួចរាល់ និងបោះបង់ចោលក្នុងទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ ជាពិសេសសំណង់ដែលនៅសេសសល់ដោយ វិនិយោគិនចិនតាំងពីឆ្នាំ 2019។ គម្រោង​ដែល​បាន​អនុម័ត​ថ្មី​រួម​មាន​សំណង់​ដែល​កំពុង​បន្ត​និង​ពេល​ខាង​មុខ​ព្រម​ទាំង​ផែនការ​ពង្រីក។ នៅចន្លោះខែកុម្ភៈ និងខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 គម្រោងចំនួន 61 ដែលមានតម្លៃប្រហែល 3.7 ពាន់លានដុល្លារក៏ត្រូវបានអនុម័តផងដែរ។ កម្មវិធីនេះផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ ដូចជាការលើកលែងពន្ធ និងការគាំទ្រផ្នែករដ្ឋបាល ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគនៅក្នុងតំបន់។ វិធានការទាំងនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ និងដោះស្រាយវិបត្តិដែលបណ្តាលមកពីការអភិវឌ្ឍន៍ជាប់គាំងក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ ដែលជាទីក្រុងដែលមានសក្តានុពលទេសចរណ៍កើនឡើង។ រដ្ឋាភិបាលបានរកឃើញអគារមិនទាន់រួចរាល់ចំនួន ៣៦២ នៅក្នុងតំបន់គិតត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤។ កំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃការវិនិយោគក្នុងខេត្តព្រះសីហនុចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦ ដែលជំរុញដោយអ្នកវិនិយោគចិនភាគច្រើនត្រូវបានរំខានដោយបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ចសង្គម រួមទាំងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩។" "​ជាមួយនឹង​គម្រោង​ចំនួន​ ​២​៤​ ​បន្ថែម​ដែល​ទទួល​បានការ​អនុម័ត​សម្រាប់​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ក្រោម​ “​កម្មវិធី​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ពិសេស​សម្រាប់​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុ” ​ដែល​ផ្តួចផ្តើម​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ក្នុង​ខែ​មករា​ឆ្នាំនេះ​ ​ចំនួន​គម្រោង​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​៨​៥​គម្រោង​ ​។​ ​ការ​សម្រេច​លើ​គម្រោង​ថ្មី​ដែល​មាន​តម្លៃ​ ​១​២​៩​ ​លាន​ដុល្លារ​នេះ​ ​ត្រូវ​បាន​ក្រុម​ការងារ​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុ​ពិនិត្យ​ ​នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ពិនិត្យ​ឡើងវិញ​នៅ​ទីស្តីការ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ​៣​១​ ​ខែ​កក្កដា​។​ កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ ​ហ៊ាន​ ​សា​ហ៊ី​ប​ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុម​ការងារ​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុ ​ក្រោម​ការណែនាំ​របស់​លោក​ ​អូន​ ​ព័ន្ធ​មុនី​រ​័ត្ន ​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ កម្មវិធី​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ពិ​សេ​សត្រូវ​បាន​ផ្តួចផ្តើម​ឡើង​ដើម្បី​ដោះស្រាយបញ្ហា​សំណង់​ជាប់​គាំង​ ​និង​សំណង់​ដែល​ត្រូវ​បោះបង់​ចោល​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ឆ្នេរ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​។​ ​គម្រោង​ដែល​បាន​អនុម័ត​ថ្មី​សម្រាប់​ការ​លើកទឹកចិត្ត​រួម​មាន​អគារ​ដែល​កំពុង​សាងសង់​ ​សំណង់​ថ្មី​ដែល​នឹង​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ផែន​ការពង្រីក​ ​និង​គម្រោង​ដែល​មានស្រាប់​។​ ក្រោម​ក្របខណ្ឌ​នៃ​កម្មវិធី​ពិសេស​នេះ​ ​ចាប់ពី​ខែកុម្ភៈ​ ​ដល់​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ក្រុម​ការងារ​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​បាន​សម្រេច​ផ្តល់​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​គម្រោង​ចំនួន​៦​១​ ​ដែល​មាន​ទុន​វិនិយោគ​សរុប​ប្រមាណ​ ​៣​,​៧​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​ ​ចំនួន​នេះ​បាន​កើន​ដល់​ ​៨​៥​ ​គម្រោង​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ ​ដើម្បី​ធានា​ការ​អនុវត្ត​កម្មវិធី​អោយ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ ​និង​ដោះស្រាយបញ្ហា​ប្រឈម​ផ្សេងទៀត​ ​ក្រុម​ការងារ​បាន​ត្រួតពិនិត្យ​ការ​អនុវត្ត​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ ​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​ដល់​អ្នក​វិនិយោគ​ ​និង​រាយការណ៍​ពី​វឌ្ឍនភាព​នៃ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ជាប្រចាំ​។​ កម្មវិធី​លើកទឹកចិត្ត​ពិសេស​នេះ​គ្របដណ្តប់​លើ​គម្រោង​ចំនួន​៤​ ​ដូចជា​គម្រោង​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​សាងសង់​អគារ​ជាប់​គាំង​ ​អគារ​ដែល​មិន​ជាប់​គាំង​ដែល​អាច​ដំណើរការ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​គម្រោង​ពង្រីក​ ​និង​គម្រោង​ដែល​មានស្រាប់​ផ្សេងទៀត​។​ ​លោក​ ​ហ៊ាន​ ​សា​ហ៊ី​ប​ ​ប្រធាន​ក្រុម​ការងារ​ ​បាន​វាយ​តម្លៃ​ខ្ពស់​ចំពោះ​ការ​គាំទ្រ​ ​ជាពិសេស​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ ​និង​ឆន្ទៈ​របស់​ក្រុម​ការងារ​ ​និង​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​ដល់​ការ​អនុវត្ត​កម្មវិធី​ពិសេស​ប្រកបដោយ​ភាព​រលូន​។​ ចំណាត់​ការ​នេះ​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​អគារ​ដែល​មិនទាន់​សាងសង់​រួច​ ​ដែល​ភាគច្រើន​បាន​បន្សល់ទុក​ដោយ​អ្នក​វិនិយោគ​ចិន​ ​បន្ទាប់ពី​មាន​ការរិះគន់​ថា​អគារ​ជាប់​គាំង​ទាំងនេះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​ប៉ះពាល់​ដល់​សោ​ភណ្ឌ​ភាព​ទេសចរណ៍​នៅ​តំបន់​ឆ្នេរ​។​ ចាប់តាំង​ពី​ការ​ចាប់ផ្តើម​មក​ ​ក្រុម​ការងារ​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​បាន​និង​កំពុង​អនុវត្ត​យ៉ាងសកម្ម​នូវ​វិធានការ​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​មក​ខេត្ត​។​ ​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួម​មានការ​បង្កើត​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​បាន​កំណត់​ ​ការ​រៀបចំសេចក្តី​ព្រាង​អនុក្រឹត្យ​សម្រាប់​ការ​ផ្តល់​ទិដ្ឋាការ​ស្នាក់​នៅ​សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​រយៈពេល​វែង​ ​និង​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​តំបន់​ឧស្សាហកម្ម​ ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ដែល​មានស្រាប់​។​ ការ​លើកទឹកចិត្ត​ក្រោម​កម្មវិធី​រួម​មាន​ ​ការលើកលែង​ពន្ធ​លើ​ប្រាក់ចំណូល​ ​និង​ពន្ធ​អប្បបរមា​សម្រាប់​រយៈពេល​បី​ឆ្នាំ​បន្ថែម​ ​ការលើកលែង​ពន្ធ​លើ​តម្លៃ​បន្ថែម​រហូតដល់​ការ​បញ្ចប់​ ​និង​ការ​កែ​លម្អ​សំណង់​ជាប់​គាំង​ ​ការលើកលែង​ពន្ធ​កាត់​ទុក​រយៈពេល​៥​ឆ្នាំ​លើ​កា​រជួល​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​ការលើកលែង​ពន្ធ​លើ​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​និង​ ​ការលើកលែង​ទណ្ឌកម្ម​រដ្ឋបាល​ផ្សេងៗ​។​ រដ្ឋាភិបាល​បាន​រក​ឃើញ​សំណង់​ជាប់​គាំង​ចំនួន​ ​៣​៦​២​ ​នៅ​ក្រុង​ព្រះ​សី​ហ​នុ ​គិត​ត្រឹម​ខែ​មករា​ ​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៤​។​ ​គេ​អាច​កត់​សម្គាល់​បាន​ថា​ ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ ​២​០​១​៦​ ​មក​ ​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​ក្រុង​ព្រះ​សី​ហនុមាន​ការ​រីក​ចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ ​ជាពិសេស​ជាមួយនឹង​កំណើន​នៃ​ចំនួន​សណ្ឋាគារ​ ​ភោជនីយដ្ឋាន​ ​ហាង​ ​និង​ស​ម្ភារៈ​បរិក្ខារ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ ​ដោយសារតែ​ការ​វិនិយោគ​របស់​ចិន​។​ ប៉ុន្តែ​ ​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​មក​ ​ការ​ប្រែប្រួល​នៃ​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម​ ​រួម​ជាមួយនឹង​ការ​រីក​រាលដាល​នៃ​ ​ជំងឺ​Co​v​i​d​-19 ​និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ជាស​កល​ផ្សេងទៀត​ ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​សាងសង់​អគារ​ជាច្រើន​ត្រូវ​បាន​ផ្អាក​ ​ឬ​ត្រូវ​បាន​បញ្ឈប់​។"," ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រារព្ធពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់គម្រោងប្រឡាយហ្វូណនតេជោ ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លាស់ប្តូរតម្លៃ 1.7 ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។ ប្រឡាយ​ប្រវែង ១៨០ គីឡូម៉ែត្រ​នេះ​នឹង​តភ្ជាប់​ព្រែក​តាកែវ​ក្នុង​ខេត្តកណ្តាល​ទៅ​ខេត្ត​កែប ពង្រឹង​ពាណិជ្ជកម្ម ភស្តុភារ និង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​។ គម្រោង​នេះ​ចែក​ចេញ​ជា​ពីរ​ផ្នែក ដោយ​មាន​ការ​វិនិយោគ​ពី​ក្រុមហ៊ុន​កម្ពុជា និង​ចិន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងពីសក្តានុពលរបស់ព្រែកជីក ក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ទាក់ទាញការវិនិយោគ និងបង្កើតការងារ។ គម្រោងនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងពង្រឹងជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក។ វាក៏នឹងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងទាក់ទាញការវិនិយោគថ្មីៗនៅតាមផ្លូវរបស់ខ្លួន។ ប្រឡាយនេះគ្រោងនឹងដំណើរការនៅឆ្នាំ២០២៨។" "កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ ​កម្ពុជា​បាន​ប្រារព្ធ​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​ដែល​ជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ដ៏​ធំ​មួយ​ដែល​នឹង​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ប្រែក្លាយ​ទិដ្ឋភាព​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​។​ ទិវា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ ​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​ក្រោមអធិបតីភាព​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ក្រសួង​/​ស្ថាប័ន​ ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ធុរកិច្ច​ ​និង​តំណាង​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ​ក៏​មានវត្តមានក្នុង​ឱកាស​នេះ​ដែរ​។​ ​ព្រែកជីក​នេះ​មាន​ប្រវែង​១​៨​០​ ​គីឡូម៉ែត្រ​ ​ដែល​នឹង​តភ្ជាប់​ព្រែក​តាកែវ​ ​ដែល​ជា​ដៃទន្លេ​នៃ​ទន្លេមេគង្គ​ ​ស្ថិត​ក្នុងស្រុក​កៀន​ស្វាយ​ ​ខេត្ត​កណ្តាល​ ​ទៅកាន់​ខេត្ត​កែប​ ​ឆ្លងកាត់​ខេត្ត​តាកែវ​ ​និង​កំពត​ ​ដោយ​នឹង​ពង្រឹង​ការ​តភ្ជាប់​ ​និង​ផ្តល់​ភាព​ងាយស្រួល​ដល់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​។​ គម្រោង​នេះ​ធ្វើឡើង​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Fun​an​ ​T​echo​ ​Inland​ ​Waterway​s ​and​ ​Logistics​ ​Co​ ​L​t​d​ ​ក្នុង​តម្លៃ​ ​១​,​៧​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ការ​សាងសង់​ត្រូវ​បាន​បែងចែក​ជា​ពីរ​ដំណាក់កាល​។​ ដំណាក់កាល​ទី​១​ ​មាន​ប្រវែង​ជាង​ ​២​១​ ​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ព្រែក​តាកែវ​ដល់​ទន្លេ​បាសាក់​គឺជា​ការ​បណ្តាក់ទុន​រួមគ្នា​រវាង​កំពង់ផែ​ស្វយ័ត​ភ្នំពេញ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​សាធារណៈ​ (​P​PAP​) ​និង​កំពង់ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុង​ព្រះ​សី​ហ​នុ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​សាធារណៈ​ ​និង​សាជីវកម្ម​វិនិយោគ​កម្ពុជា​នៅ​បរទេស​ ( OC​I​C) ​ដែល​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុងស្រុក​។​ កំពង់ផែ​ទាំងពីរ​នឹង​កាន់កាប់​ហ៊ុន​ចំនួន​៥​១​ភាគរយ​នៃ​ភាគ​ហ៊ុន​របស់​គម្រោង​ទី​១​ ​ហើយ​ភាគ​ហ៊ុន​៤​៩​ ​ភាគរយ​ផ្សេងទៀត​បាន​ទៅ​ OC​I​C ​។​ ដំណាក់កាល​ទី​២​ ​ដែល​លាតសន្ធឹង​ប្រវែង​ជាង​ ​១​៥​៩​គីឡូម៉ែត្រ​ ​តភ្ជាប់​រវាង​ទន្លេ​បាសាក់​ ​និង​ខេត្ត​កែប​ ​នឹង​ត្រូវ​វិនិយោគ​រួមគ្នា​ដោយ​កំពង់ផែ​ទាំងពីរ​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ថ្នល់​ ​និង​ស្ពាន​ចិន​ (CRBC)​។​ ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​តួនាទី​សំខាន់​របស់​ព្រែកជីក​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹក​របស់​កម្ពុជា​ទៅកាន់​សមុទ្រ​ ​រួម​ទាំង​ជំរុញ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​បរទេស​ ​ជំរុញ​ទេសចរណ៍​ ​និង​បង្កើត​ឱកាស​ការងារ​ថ្មីៗ​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​គឺជា​ការ​វិនិយោគ​យុទ្ធសាស្ត្រ​សម្រាប់​អនាគតជាតិ​របស់យើង​”​។​ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​គម្រោង​នេះ​នឹង​លើកកំពស់​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​តាមរយៈ​ការ​ពង្រឹង​ស្វ័យភាព​ ​ហើយ​ភាពជា​ម្ចាស់​នៃ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹកនឹង​ធ្វើឲ្យ​ពាណិជ្ជកម្ម​ប្រសើរ​ឡើង​”​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ ​គម្រោង​នេះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ន​័​នៅ​តាម​បណ្តោយ​ដង​ព្រែក​ ​ដោយ​ពង្រឹង​វិ​ស​័​យ​ឧស្សាហកម្ម​ ​កសិកម្ម​ ​ភស្តុភារ​ ​និង​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​ក៏ដូចជា​បង្កើត​មជ្ឈមណ្ឌល​សេដ្ឋកិច្ច​ថ្មីៗ​។​ តាម​ការ​គ្រោងទុក​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៨​ ​ព្រែកជីក​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ដាក់​អោយ​ដំណើរការ​ក្រោម​ទម្រង់​ ​សាងសង់​ ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ ​និង​ផ្ទេរ​ (​Build​-​Operate​-​Transfer​) ​ដែល​នឹង​ត្រូវ​គ្រប់គ្រង​ដោយ​កំពង់ផែ​ទាំងពីរ​។​ បច្ចុប្បន្ន​ ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​ចូល​ ​និង​ចេញពី​កំពង់ផែ​ស្វយ័ត​ភ្នំពេញ​ ​ត្រូវ​ឆ្លងកាត់​កំពង់ផែ​ ​Ca​i​ ​Me​p​ ​របស់​វៀតណាម​ ​មុននឹង​ទៅដល់​បណ្តា​ប្រទេស​ ​និង​គោលដៅ​ផ្សេងទៀត​។​ ​នៅពេលដែល​ព្រែកជីក​ត្រូវ​បាន​ដំណើរការ​ ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​ទាំងអស់​នឹង​ឆ្លងកាត់​ព្រែកជីក​ទៅកាន់​កំពង់ផែ​ទឹក​ជ្រៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុ ​ដែល​នឹង​ជំរុញ​សកម្មភាព​ដឹកជញ្ជូន​របស់​កំពង់ផែ​ ​។​ លោក​ស៊ុន​ ​ចាន់​ថុល​ ​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​អនុប្រធាន​ទី​១​ ​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ ​បាន​បង្ហាញ​ទំនុក​ចិត្ត​ថា​ ​ព្រែកជីក​នេះ​នឹង​កាត់បន្ថយ​ថ្លៃ​ដឹកជញ្ជូន​បាន​យ៉ាង​ច្រើន​ ​ពន្លឿន​ចលនា​ទំនិញ​ ​និង​ពង្រឹង​ជំហរ​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ខ្សែ​សង្វាក់​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក​។​ លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​នឹង​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​ច្រើន​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម​របស់​កម្ពុជា​ ​ពង្រឹង​ឯករាជ្យ​ភាព​របស់​ប្រទេស​ក្នុង​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹក​ ​និង​កាត់បន្ថយ​ការ​ចំណាយ​ ​ចម្ងាយ​ ​និង​ពេលវេលា​នៃ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​ ​និង​អ្នកដំណើរ​”​។​ លោក​ ​លឹម​ ​ហេង​ ​អនុប្រធាន​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​បាន​ចាត់​ទុក​ព្រែកជីក​នេះ​ថា​ជា​កាតាលីករ​សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​ថ្មី​ ​ដោយ​ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​ទឹក​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​តំបន់​តាម​បណ្តោយ​ដង​ព្រែក​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ថា​ “​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​នឹង​ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​តំបន់​ដែល​ ​ដោយ​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​ថ្មី​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ ​និង​ផលិតកម្ម​ ​និង​ការ​ជំរុញ​ការនាំចេញ​ដោយ​កាត់បន្ថយ​ថ្លៃ​ដឹកជញ្ជូន​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ជាមួយនឹង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ដឹកជញ្ជូន​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ ​និង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​ ​កម្ពុជា​នឹង​បង្កើន​ការប្រកួតប្រជែង​ ​បើ​ធៀប​ទៅ​នឹង​ប្រទេសជិតខាង​ ​និង​តំបន់​។​ យោង​តាម​ទិន្នន័យ​ពី​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ ​និង​រដ្ឋាករ​កម្ពុជា​ ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​កម្ពុជា​បាន​នាំចេញ​ទំនិញ​មាន​តម្លៃ​ ​១​២​,​២​៩​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំនេះ​ ​កើន​ឡើង​ ​១​២​,​៦​ ​ភាគរយ​ពី​ ​១​០​,​៩​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ផលិតផល​នាំចេញ​សំខាន់​ៗ​របស់​កម្ពុជា​រួម​មាន​ ​ស​ម្លៀ​ក​បំពាក់​ ​គ្រឿងចក្រ​ ​ឧបករណ៍​អគ្គិសនី​ ​ស្បែកជើង​ ​ទំនិញ​ស្បែក​ ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ ​គ្រឿង​សង្ហា​រឹម​ ​កៅស៊ូ​ ​ផ្លែឈើ​ ​បន្លែ​ គុ​ជ​ ​ប្រដាប់​ក្មេង​លេង​ ​និង​វាយនភណ្ឌ​។​ ​ដោយឡែក​ការនាំចូល​ ​រួម​មាន​ថ្នាំ​ ​និង​អាហារ​បំប៉ន​ ​គ្រឿង​ប្រើប្រាស់​ ​និង​អាហារ​ ​និង​ភេសជ្ជៈ​។",រដ្ឋបាលជលផល (FiA) និងអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNIDO) កំពុងជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យជលផលរបស់កម្ពុជា សហការជាមួយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចជលផល (FCA) ដើម្បីបំពេញតាមស្តង់ដារសុវត្ថិភាពចំណីអាហារដែលត្រូវការសម្រាប់ការនាំចេញត្រី និងផលិតផលជលផល ជាពិសេសទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប។ FiA បានអនុវត្តប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពចំណីអាហារស្របតាមស្តង់ដារសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីធានាបាននូវសុចរិតភាពនៃការនាំចេញ និងកំពុងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយប្រទេសមួយចំនួនដើម្បីពង្រីកការចូលប្រើប្រាស់ទីផ្សារ។ FCA កំពុងរៀបចំសវនកម្ម EU ដើម្បីទទួលបានការទទួលស្គាល់សម្រាប់ផលិតផលត្រីកម្ពុជា ដោយមានគោលដៅនាំចេញទៅ EU នៅឆ្នាំក្រោយ។ បច្ចុប្បន្ននេះ សហគ្រាសចំនួន ១៧ បានទទួលត្រាគុណភាពកម្ពុជា (CQS) ដែលមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការនាំចេញអន្តរជាតិ។ "រដ្ឋបាល​ជលផល​ ​និង​អង្គការ​អភិវឌ្ឍន៍​ឧស្សាហកម្ម​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ (​UNI​DO​) ​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​នៅ​ក្នុង​ខ្សែ​សង្វាក់​តម្លៃ​ជលផល​ ​សហការ​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ​មានសមត្ថកិច្ច​ជលផល​ (​F​CA​) ​ដើម្បី​អនុវត្ត​តម្រូវ​ការ​សុវត្ថិភាព​ចំណីអាហារ​ចាំបាច់​ ​ចាប់ពី​ការ​ដាក់ពាក្យ​ស្នើសុំ​រហូត​ទទួល​បាន​លេខសម្គាល់​ការ​យល់ព្រម​លើ​ការនាំចេញ​។​ ​នៅ​ក្នុង​សិក្ខាសាលា​ផ្សព្វផ្សាយ​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​ស្តីពី​ “​លក្ខខណ្ឌ​តម្រូវ​បច្ចេកទេស​សម្រាប់​នាំចេញ​ផល​ ​ផលិតផល​ជលផល​»​ ​រដ្ឋបាល​ជលផល​ ​និង​ ​UNI​DO​ ​បាន​ស្នើសុំ​ឱ្យ​ប្រតិបត្តិ​ករ​អាជីវកម្ម​នេសាទ​នាំចេញ​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​ទ​របស់​ពួកគេ​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​ ​រួម​ទាំង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ផង​ដែរ​។​ ​អ្នក​ដែល​ចាប់អារម្មណ៍​ត្រូវ​បញ្ជូន​ទម្រង់​ពាក្យសុំ​ទៅ​រដ្ឋបាល​ជលផល​សម្រាប់​ការ​ចុះឈ្មោះ​ ​និង​ទទួល​បាន​លេខសម្គាល់​ការ​យល់ព្រម​សម្រាប់​ការនាំចេញ​។​ ការធានា​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ភាព​សុចរិត​នៃ​ផលិតផល​ជលផល​សម្រាប់​ទាំងអស់គ្នា​ ​គឺជា​អាទិភាព​ចម្បង​របស់​​​ក្រសួង​កសិកម្ម​ ​រុក្ខា​ប្រមាញ់​ ​និង​នេសាទ​។​ ​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ ​UNI​DO​ ​បាន​និយាយ​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ថា​ ​ដោយមាន​ការ​គាំទ្រ​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​ពី​ ​UNI​DO​ ​រដ្ឋបាល​ជលផល​បាន​អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​សុវត្ថិភាព​ចំណីអាហារ​ដ៏​ទូលំទូលាយ​ ​និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ជា​ផ្លូវការ​ស្របតាម​ស្តង់​ដារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​ដែល​សម្របសម្រួល​ការនាំចេញ​ ​ខណៈ​ពេល​ដែល​ការពារ​សុខភាព​សាធារណៈ​។​ លោក​ ​ពុំ​ សុ​ថា​ ​ប្រធាន​រដ្ឋបាល​ជលផល​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ការ​អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​នេះ​ ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​អាច​នាំចេញ​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​ ​ដូចជា​ប្រទេស​ចិន​ ​អូស្ត្រាលី​ ​នូ​វែ​ល​សេ​ឡង់​ ​និង​ប្រទេស​សមាជិក​អា​ស៊ាន​ដទៃទៀត​ ​ដែល​ជំរុញ​ដោយ​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​តម្រូវ​ការ​ពី​សហគមន៍​កម្ពុជា​ ​និង​អាស៊ី​នៅ​បរទេស​។​” លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ក្នុង​ទិសដៅ​នេះ​ ​រដ្ឋបាល​ជលផល​កំពុង​បង្កើត​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ ​ឬ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទទួលស្គាល់​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​ (​M​R​A​) ​ជាមួយ​ប្រទេស​ទាំងនេះ​ ​ដើម្បី​បង្កើន​លទ្ធភាព​ទទួល​បាន​ទី​ផ្សារ​ពិភពលោក​។​ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​មានការ​កសាង​សមត្ថភាព​ចាំបាច់​របស់​អាជ្ញាធរ​មានសមត្ថកិច្ច​ជលផល​ ​ដើម្បី​ធានា​ថា​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​បំពេញ​តាម​ស្តង់​ដារ​អនាម័យ​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ដែល​កំណត់​ដោយ​ប្រទេស​នាំចូល​” ​។​ លោក​បាន​ពន្យល់​បន្ថែម​ថា​៖​ ​«​វា​មាន​ភាព​ស្មុគ​ស្មាញ​ ​ប៉ុន្តែ​មាន​តម្លៃ​ ​ព្រោះ​ប្រសិនបើ​កម្ពុជា​ឆ្លងផុត​សវនកម្ម​របស់​អគ្គនាយកដ្ឋាន​សុខភាព​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ម្ហូបអាហារ​((​D​G​-S​ANTE​) ​កម្ពុជា​នឹង​មាន​ភាព​ងាយស្រួល​ក្នុង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​ផ្សេងទៀត​។​ ​ជាមួយនឹង​ការ​ទទួលស្គាល់​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​កម្ពុជា​មាន​មោទនភាព​ដែល​បាន​លើក​ក​ម្ពស់​ជំហរ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​ ​និង​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​បន្ថែម​ទៀត​លើ​វិ​ស​័​យ​ជលផល​ក្រោយ​ការ​ប្រមូល​ផល​របស់​ខ្លួន​»​។​ លោក​បណ្ឌិត​ ​She​t​t​y​ ​See​t​h​a​ram​a​ ​T​h​o​m​bath​u ​ប្រធាន​ទីប្រឹក្សា​បច្ចេកទេស​របស់​ ​UNI​DO​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ដើម្បី​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​តម្រូវ​ប​ច្ចេ​ក​សម្រាប់​ការនាំចេញ​ ​រដ្ឋបាល​ជលផល​បាន​ដាក់​ចេញ​ “​តម្រូវ​ការ​បច្ចេកទេស​សម្រាប់​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​គុណភាព​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​” ​ដែល​បាន​អនុម័ត​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២​២​ ​ខែ​មីនា​ ​ឆ្នាំនេះ​សម្រាប់​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ការនាំចេញ​។​ លោក​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​ថា​ “​ខណៈ​ដែល​ឯកសារ​នេះ​មាន​លក្ខណៈ​មិនទាន់​តម្រូវ​នៅឡើយ​ ​ប៉ុន្តែ​វា​ក្លាយ​ជា​កាតព្វកិច្ច​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិ​ក​រដែ​ល​មានបំណង​នាំចេញ​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​របស់​ពួកគេ​ទៅកាន់​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​និង​ទី​ផ្សារ​ពិភពលោក​ផ្សេងទៀត​” ​។​ ​ប្រធាន​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​ ​និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​គុណភាព​ក្រោយ​ការ​ប្រមូល​ផល​នេសាទ​ (​D​F​P​T​Q) ​នៃ​រដ្ឋបាល​ជលផល​លោក​បណ្ឌិត​ ​ឈួន​ ​ចំណាន​ ​ក៏បាន​មានប្រសាសន៍​ផង​ដែរ​ថា​ ​អាជ្ញាធរ​មានសមត្ថកិច្ច​ជលផល​ (​F​CA​) ​កំពុង​រៀបចំ​សវនកម្ម​នា​ពេល​ខាងមុខ​ដោយ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​សុខភាព​ ​និង​សុវត្ថិភាព​ម្ហូបអាហារ​ ​ដោយ​បាន​ដាក់​សំណើ​ជា​ផ្លូវការ​ ​និង​ឯកសារ​ចាំបាច់​នានា​។​ អាជ្ញាធរ​មានសមត្ថកិច្ច​ជលផល​មានបំណង​អញ្ជើញ​សវនកម្ម​ ​D​G​ S​ANTE​ ​ដើម្បី​ដាក់​កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​ផលិតផល​ដែល​មាន​ហា​និ​ភ័យ​ទាប​ ​រួម​ទាំង​ទឹកត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ត្រី​បង្អាប់​ ​និង​ស្ងួត​ដែល​មាន​ប្រភព​មកពី​ជលផល​ជលផល​ក្នុងស្រុក​។​ ​អ្នកស្រី​ ​អ៊ឹម​ ​រចនា​ ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​កសិកម្ម​ ​រុក្ខា​ប្រមាញ់​ ​និង​នេសាទ​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​គោលបំណង​ ​នាំចេញ​ត្រី​ ​និង​ផលិតផល​ជលផល​ផ្សេងទៀត​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​នៅ​ឆ្នាំក្រោយ​ ​កំពុង​ទទួល​បាន​សន្ទុះ​ ​បន្ទាប់ពី​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ពីសំណាក់​រដ្ឋាភិបាល​ ​និង​ការ​គាំទ្រ​យ៉ាងសំខាន់​ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប​ក្រោម​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជលផល​ក្រោយ​ប្រមូល​ផល​ ( ​CAP​FISH​-​Capture​)​កាលពី​ខែមុន​។​ អ្នកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​យើង​ចង់​ឃើញ​ផលិតផល​ត្រី​របស់​កម្ពុជា​ចរាចរ​នៅ​លើ​ទី​ផ្សារ​។​ ​មិន​ត្រឹមតែ​ផលិតផល​ត្រី​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ថែមទាំង​ជា​ទំនិញ​កសិកម្ម​ទៀត​ផង​។​ ​យើង​ចង់​ឃើញ​ផលិតផល​មាន​តម្លៃ​បន្ថែម​សម្រាប់​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជា​នេសាទ​ ​និង​កសិករ​យើង​»​។​ “​ពួកគេ​នឹង​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​បែប​នេះ​។​ ​នេះ​ជា​អាទិភាព​របស់​​​ក្រសួង​កសិកម្ម​ ​រុក្ខា​ប្រមាញ់​ ​និង​នេសាទ​»​។​ បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​សហគ្រាស​ចំនួន​១​៧​សម្រេច​បាន​នូវ​ត្រា​គុណភាព​កម្ពុជា​ (CQS) ​ដោយ​ពួកគេ​អាច​នាំចូល​ផលិតផល​ខ្លូ​ន​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​។"," ក្រុមហ៊ុនម៉ាឡេស៊ីចំនួនបួនបានចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍ Cambodia FoodPlus Expo 2024 ដែលប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី 2 ដល់ថ្ងៃទី 4 ខែសីហា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតកោះពេជ្រ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ គាំទ្រដោយសាជីវកម្មអភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (MATRADE) និងការិយាល័យទីប្រឹក្សាកសិកម្មនៃស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ីនៅទីក្រុងបាងកក ក្រុមហ៊ុនបានតាំងបង្ហាញផលិតផលម្ហូបអាហារជាច្រើន រួមទាំងមីកញ្ចប់ បង្អែម និងអាហារកក។ ការចូលរួមនេះមានគោលបំណងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងកម្ពុជា ជាមួយនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឈានដល់ ៦៦៥,៣ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២៣។ ប្រទេសទាំងពីរកំពុងស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផលិតផលហាឡាល ICT គ្រឿងម៉ាស៊ីន និងសារធាតុគីមី។ MATRADE ក៏ផ្សព្វផ្សាយផងដែរនូវពិព័រណ៍ហាឡាលអន្តរជាតិម៉ាឡេស៊ី (MIHAS 2024) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី 17 ដល់ថ្ងៃទី 20 ខែកញ្ញា ដោយបម្រើជាវេទិកាសម្រាប់ការតភ្ជាប់ពាណិជ្ជកម្ម និងការចែករំលែកចំណេះដឹងផ្នែកឧស្សាហកម្ម។" "​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ាឡេស៊ី​ចំនួន​៤​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​កម្មវិធី​ពិព័រណ៍​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​Food​Plus​ 2024 ​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្តទៅ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​២​ ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​៤​ ​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​សន្និបាត​ ​និង​ពិព័រណ៍​កោះ​ពេជ្រ​ ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ ​សាជីវកម្ម​អភិវឌ្ឍន៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ក្រៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ (​MA​TRADE​) ​ភ្នំពេញ​សហការ​ជាមួយ​ការិយាល័យ​ទីប្រឹក្សា​កសិកម្ម​ ​ស្ថានទូត​ម៉ាឡេស៊ី​ ​ទីក្រុង​បាងកក​ ​បាន​ជួយ​សម្របសម្រួល​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ាឡេស៊ី​ទាំង​៤​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ាឡេស៊ី​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ផលិតផល​ម្ហូបអាហារ​ជាច្រើន​ដូចជា​ ​មី​កញ្ចប់​ ​បង្អែម​ ​ផលិតផល​ត្រី​ធូ​ណា​ ​ភេសជ្ជៈ​ ​និង​ផលិតផល​អាហារ​ក្លា​សេ​ ​ក្រោម​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​របស់​​​ក្រសួង​កសិកម្ម​ ​និង​សន្តិសុខ​ស្បៀង​ម៉ាឡេស៊ី​។​ ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ខ្សែ​សង្វាក់​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក​ ​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​កម្ពុជា​ ​បន្ត​បង្កើន​ភាព​ខ្លាំង​របស់​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​ ​និង​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម​លើ​វិ​ស​័​យ​ផ្សេងៗ​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​រវាង​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​កម្ពុជា​មាន​រហូតដល់​ ​៦​៦​៥​,​៣​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ដោយ​ផ្តោត​ខ្លាំង​លើ​ទំនិញ​ផលិត​។​ ​ក្នុងចំណោម​ផលិតផល​កំពូល​ដែល​ម៉ាឡេស៊ី​នាំចេញ​មក​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​មាន​ផលិតផល​ប្រេង​ (​៣​៣​,​១​ ​ភាគរយ​) ​វាយនភណ្ឌ​ ​សំលៀកបំពាក់​ ​និង​ស្បែកជើង​ (​១​៦​,​៦​ ​ភាគរយ​) ​និង​ការ​ផលិត​ដែក​ (​១​៦​,​៥​ ​ភាគរយ​) ​។​ ​ផលិតផល​នាំចូល​ច្រើនជាង​គេ​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​គឺ​វាយនភណ្ឌ​ ​សំលៀកបំពាក់​ ​និង​ស្បែកជើង​ (​៤​៧​,​៩​ ​ភាគរយ​) ​ផលិតផល​កសិកម្ម​ផ្សេងទៀត​ (​២​៩​,​៣​ ​ភាគរយ​) ​និង​ផលិតផល​ផលិតកម្ម​ផ្សេងទៀត​ (​១​១​,​៦​ ​ភាគរយ​) ​។​ ​យោង​តាម​លោក​ ​M​o​h​d​ ​Fir​d​a​us​ ​M​o​ham​mad​ ​ស្នងការ​រង​ពាណិជ្ជកម្ម​នៃ​ ​MA​TRADE​ដែល​គ្របដណ្តប់​វៀតណាម​ ​កម្ពុជា​ ​និង​ឡាវ​ ​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​កម្ពុជា​អាច​បំពេញ​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​ ​និង​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​ក្រោម​ការ​សម្របសម្រួល​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ ​AT​I​G​A​ ​។​ វិ​ស​័​យ​សក្តានុពល​សម្រាប់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រួម​មាន​ផលិតផល​ហា​ឡា​ល​ (​ដូចជា​ ​F​&B ​ទំនិញ​ថែទាំ​ផ្ទាល់ខ្លួន​ ​និង​គ្រឿងសំអាង​) ​ប​ច្ចេ​ក​វិទ្យ​សា​ ​គ្រឿងម៉ាស៊ីន​ ​គ្រឿងបន្លាស់​ ​និង​ផលិតផល​គីមី​។​ ​ជាមួយនឹង​វត្តមាន​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​MA​TRADE​ ​នឹង​បន្ត​សម្របសម្រួល​ភាពជា​ដៃគូ​រវាង​ធុរកិច្ច​កម្ពុជា​ ​និង​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ស្វែងរក​កិច្ច​សហការ​នា​ពេល​អនាគត​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​មួយ​ក្នុងចំណោម​ព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់​ៗ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​ ​MA​TRADE​ ​គឺ​ ​Malaysia​ ​International​ ​H​a​l​a​l​ ​Show​case​ (​M​I​HAS​ 2024) ​ដែល​បម្រើ​ជា​វេទិកា​សម្រាប់​ការ​តភ្ជាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​ចែករំលែក​ចំណេះ​ដឹង​របស់​អ្នកជំនាញ​លើ​និន្នាការ​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ចុងក្រោយបំផុត​នៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ហា​ឡា​ល​។​ ​M​I​HAS​ 2024 ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​ក្រសួង​វិនិយោគ​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ឧស្សាហកម្ម​ (​M​IT​I​) ​និង​រៀបចំ​ដោយ​សាជីវកម្ម​អភិវឌ្ឍន៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ក្រៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ (​MA​TRADE​) ​នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​១​៧​ ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២​០​ ​ខែកញ្ញា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ពិព័រណ៍អន្តរជាតិ​ម៉ាឡេស៊ី​ ( ​MITE​C) ​។​ ​កម្មវិធី​ពិព័រណ៍​លើក​ទី​ 20 ​នៃ​ ​M​I​HAS​ ​ក្រោម​ប្រធាន​បទ​ ‘​G​l​ob​a​l​i​sing​ ​H​a​l​a​l​ ​Innovation​s’ ​នឹង​ផ្តោត​លើ​ការ​ជំរុញ​ការ​បង្កើត​ថ្មី​ ​និង​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​កម្ពុជា​ទាំងអស់​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ ​M​I​HAS​ 2024 ​ដើម្បី​ពង្រីក​ខ្លួន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​ហា​ឡាល់​ពិភពលោក​។​",ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានប្រកាសថា រាល់ក្រដាសប្រាក់ដុល្លារចាស់ រហែក ឬប្រឡាក់បន្តិច នឹងត្រូវទទួលយកទូទាំងប្រទេស ដោយមិនមានការរឹតបន្តឹង ឬថ្លៃបន្ថែមនោះទេ។ ការសម្រេចចិត្តនេះមានគោលបំណងកាត់បន្ថយការលំបាកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងភ្ញៀវទេសចរបរទេស។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក៏បានហាមឃាត់ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុពីការគិតថ្លៃសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងក្រដាសប្រាក់បែបនេះ លើកលែងតែក្រដាសប្រាក់ក្លែងក្លាយ ឬមិនអាចទទួលស្គាល់បាន។ គោលនយោបាយនេះពង្រីកទូទាំងប្រទេសបន្ទាប់ពីបានសាកល្បងនៅខេត្តសៀមរាប។ NBC បាន​បញ្ជាក់​ថា​ខណៈ​ដែល​ខ្លួន​មិន​អាច​ចេញ​ឬ​ជំនួស​វិក្កយបត្រ​ដុល្លារ​អាមេរិក​បាន វា​នឹង​រ៉ាប់រង​លើ​ការ​ផ្ទេរ​វិក្កយបត្រ​ចាស់​ទៅ​ធនាគារ​កណ្តាល​អាមេរិក។ ធនាគារកណ្តាលក៏បានលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលខ្មែរដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ។ "​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​ចេញ​វិធានការ​តម្រូវ​ឲ្យ​គ្រប់​គ្រឹះស្ថាន​ធនាគារ​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​អាជីវករ​ប្តូរ​ប្រាក់​ទូទាំង​ប្រទេស​ទទួលយក​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​ចាស់​ ​ឬ​ប្រឡាក់​ ​ដោយ​មិន​ទាមទារ​រក​ក​ម្រៃ​សេវា​ពី​អតិថិជន​របស់​ខ្លួន​។​ ​វិធានការ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ក្នុង​គោលបំណង​បន្ធូរបន្ថយ​បន្ទុក​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់សាធារណៈ​ជន​ ​និង​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​បរទេស​ជាច្រើន​ដែល​កន្លងមក​បាន​ជួបប្រទះ​ការលំបាក​ក្នុង​ការ​ចាយ​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ចាស់​ ​ឬ​ប្រឡាក់​។​ ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីប្រកាស​ដែល​បាន​ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២​ ​ខែ​សីហា​ ​ធនាគារ​ជាតិ​បាន​ហាមប្រាម​ដល់​គ្រឹះស្ថាន​ធនាគារ​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ទាំងអស់​ ​រួម​ទាំង​អាជីវករ​ប្តូរ​ប្រាក់​យក​ក​ម្រៃ​សេវា​បន្ថែម​នៃ​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ដែល​រហែក​ ​ឬ​ប្រឡាក់​។​ ​ធនាគារ​ជាតិ​បាន​អោយ​ដឹង​ទៀត​ថា​ “​តម្រូវ​ឱ្យ​ទួល​យក​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​ចាស់​ ​ឬ​ប្រឡាក់​ ​ដោយ​មិន​ទាមទារ​រក​ក​ម្រៃ​សេវា​ពី​អតិថិជន​របស់​ខ្លួន​ ​លើកលែងតែ​ក្រដាសប្រាក់​នោះ​ជា​ក្រដាសប្រាក់​ក្លែងក្លាយ​ ​ឬ​ ​បាត់បង់​ ​អត្តសញ្ញាណ​ ​ដែល​មិន​អាច​ទទួលស្គាល់​បាន​ ​និង​តម្រូវ​ឱ្យ​ដកហូត​នូវ​រាល់​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ក្លែងក្លាយ​ទាំងអស់​ ​ដោយ​ពុំ​មាន​សំណង​ ​និង​បញ្ជូន​មក​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​។​ ​វិធានការ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ប្រកាស​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ស​ប្តាហ៍​មុន​ថា​ ​កា​រដោះ​ដូរ​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​ចាស់​ ​ឬ​ប្រឡាក់​នឹង​ត្រូវ​អនុវត្ត​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ​បន្ទាប់ពី​បាន​ធ្វើ​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ ​បន្ទាប់ពី​វិធានការ​នេះ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប​ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​សម្រេចសម្រួល​កា​រដោះ​ដូរ​ប្រាក់ដុល្លារ​ចាស់​ ​ប្រឡាក់​ ​និង​រហែក​បន្តិចបន្តួច​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ​ដោយ​មិន​គិតថ្លៃ​សេវា​បន្ថែម​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​អោយ​ដឹង​ទៀត​ថា​ ​ថា​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​មិនមែន​ជា​អាជ្ញាធរ​បោះពុម្ព​ ​និង​ដាក់​ឱ្យ​ចរាចរ​នូវ​ក្រដាស​ ​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​នោះ​ឡើយ​ ​ហើយក៏​មិន​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​កាត់​ ​ដុត​ក្រដាស​ចាស់​ ​ទក់​ ​រហែក​ ​ដើម្បី​ជំនួស​ ​ដោយ​ក្រដាសប្រាក់​ថ្មី​ ​ដូច​ក្រដាសប្រាក់​រៀល​នោះ​ទេ​។​ ​ជំនួស​វា​ដោយ​ក្រដាសប្រាក់​ថ្មី​។​ ​ដូច្នេះ​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​ត្រូវ​ចំណាយ​លើ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ប្រាក់ដុល្លារ​ចាស់​ទៅ​ធនាគារ​អាមេរិក​ ​និង​សម្រាប់​ការ​ទទួល​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​ថ្មី​មក​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំងអស់​ ​ចូលរួម​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​បន្ថែម​ទៀត​ ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​”​។​ ​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ចាស់​បាន​តម្រូវ​ឱ្យ​ផ្ទេរ​ដោយ​ធ​នាគា​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ទៅ​ធនាគារ​កណ្តាល​សហរដ្ឋអាមេរិក​។​ ​រហូត​មកដល់ពេលនេះ​ ​ក្រដាស​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ចាស់​ប្រមាណ​ ​១​១​លាន​ដុល្លារ​ ​ត្រូវ​បាន​ផ្ទេ​ទៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ក្នុង​តម្លៃ​ជិត​ ​៣​៥​ម៉ឺន​ដុល្លារ​ ​ដើម្បី​រ៉ាប់រង​ការ​ចំណាយ​លើ​ការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ ​និង​ធានា​រ៉ាប់រង​។​","នៅកម្ពុជា ទីផ្សារជឿទុកចិត្តភាគច្រើនដែលមានតម្លៃ 1.47 ពាន់លានដុល្លារត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយការជឿទុកចិត្តពាណិជ្ជកម្មដែលមានចំនួន 70% នៃចំនួនសរុប។ ការបំបែកទីផ្សារជឿទុកចិត្តរួមមាន $1.02 ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងការជឿទុកចិត្តពាណិជ្ជកម្ម $ 369 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តហិរញ្ញវត្ថុ $ 77 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តសាធារណៈនិង $ 2.2 លានដុល្លារនៅក្នុងការទុកចិត្តបុគ្គល។ ការជឿទុកចិត្តមានអត្ថប្រយោជន៍ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកវិនិយោគបរទេស ដោយសារច្បាប់របស់កម្ពុជាដាក់កម្រិតលើកម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេស ប៉ុន្តែអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសទិញអាផាតមិនពីលើជាន់ទីមួយ។ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) មានសារៈសំខាន់ដោយមានលំហូរចូលចំនួន 48.4 ពាន់លានដុល្លារពីឆ្នាំ 2018 ដល់ឆ្នាំ 2023 ដោយប្រទេសចិនគឺជាអ្នករួមចំណែកធំបំផុត។ សេវាកម្ម Escrow ដែលផ្តល់ដោយធនាគារកម្ពុជាកំពុងលើកកម្ពស់ការវិនិយោគដោយផ្អែកលើទំនុកចិត្ត ជួយជនបរទេសវិនិយោគលើអចលនទ្រព្យ និងទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងទៀតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ ឥឡូវនេះប្រទេសនេះមានករណីទុកចិត្តដែលបានចុះបញ្ជីជាង 950 ដែលមានតម្លៃ 1.5 ពាន់លានដុល្លារ ជាមួយនឹងសេវា escrow ដោះស្រាយ $209 លានដុល្លារ។ ច្បាប់ស្តីពីការជឿទុកចិត្តដែលបានអនុម័តក្នុងឆ្នាំ 2019 ផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ការបង្កើត និងការគ្រប់គ្រងការជឿទុកចិត្ត ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយសុវត្ថិភាពតាមរយៈប្រព័ន្ធភាគីបីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកទុកចិត្ត អ្នកទទួលបន្ទុក និងអ្នកទទួលផល។" "​ទី​ផ្សារ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ដែល​ទើបនឹង​បង្កើត​ថ្មី​ភាគច្រើន​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​។​ ​ខ្ពស់​រហូតដល់​៧​០​ ​ភាគរយ​នៃ​ទី​ផ្សារ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ចំនួន​ ​១​,​៤​៧​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​គឺ​បាន​មកពី​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​ទិន្នន័យ​ពី​និ​យ​ត​ក​របរ​ធន​បាល​កិច្ច​ ​។​ ​ទិន្នន័យ​ពី​និ​យ​ត​ក​របរ​ធន​បាល​កិច្ច​បាន​បង្ហាញ​ថា​ ​១​,​៤​៧​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​បាន​មកពី​ ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​ចំនួន​ ​១​,​០​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ហិរញ្ញវត្ថុ​ចំនួន​ ​៣​៦​៩​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​បុគ្គល​ចំនួន​២​,​២​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​សាធារណៈ​ចំនួន​ ​៧​៧​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​និង​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​សង្គម​ចំនួន​ ​១​,​៤​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ការ​បង្កើត​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​មាន​អត្ថប្រយោជន៍​សម្រាប់​សហគមន៍​ជនបរទេស​ ​និង​អ្នក​វិនិយោគ​បរទេស​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​ ​១​៩​៩​៣​ ​កម្ពុជា​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ក្រោម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន​ ​ដែល​មិន​អនុញ្ញាត​អោយ​ជនបរទេស​ ​កាន់កាប់​ដីធ្លី​។​ ​ប៉ុន្តែ​ ​ច្បាប់​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ជនបរទេស​ទិញ​អា​ផា​ត​មិន​ ​ឬ​ខុន​ដូ​ចាប់ពី​ជាន់​ទីមួយ​ឡើង​ទៅ​។​ ​គម្រោង​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​របស់​កម្ពុជា​ ​ពឹងផ្អែក​លើ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​។​ ​លំ​ហូរ​ចូល​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​នៅ​កម្ពុជា​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ ​១​៩​៧​,​៨​ ​ទ្រី​លាន​រៀល​ (​៤​៨​,​៤​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​) ​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ​២​០​១​៨​-​២​០​២​៣​ ​នេះ​បើ​តាម​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​។​ ​ច្រើនជាង​៤​៦​ ​ភាគរយ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​គឺ​មកពី​ប្រទេស​ចិន​ ​បន្ទាប់មក​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ (​១​១​,​៨​ ​ភាគរយ​) ​សិង្ហបុរី​ (​៦​,​៥​ ​ភាគរយ​) ​ជប៉ុន​ (​៦​,​២​ ​ភាគរយ​) ​វៀតណាម​ (​៥​,​៣​ ​ភាគរយ​) ​ម៉ាឡេស៊ី​ (​៤​,​៤​ ​ភាគរយ​) ​និង​ថៃ​ (​៤​ ​ភាគរយ​) ​។​ ) ​អ្នកចូលរួម​ទី​ផ្សារ​បាន​និយាយ​ថា​ ​មូលនិធិ​មួយភាគធំ​ដែល​វិនិយោគ​លើ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​បាន​មកពី​ជនបរទេស​។​ ​ជនបរទេស​កាន់តែ​ច្រើនឡើង​បាន​ប្រើប្រាស់​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ដើម្បី​បណ្តាក់ទុន​នៅ​កម្ពុជា​ ​ដោយសារ​ពួកគេ​មិន​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ទិញ​ដី​ធ្លា​ដោយ​ផ្ទាល់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​ការ​ជួយ​ដល់​និន្នាការ​នេះ​ ​និង​លើក​ក​ម្ពស់​ទំនុក​ចិត្ត​របស់​អ្នក​វិនិយោគ​ផង​ដែរ​ ​គឺ​ការ​បង្កើត​សេវា​ការពារ​សុវត្ថិភាព​ (​e​s​crow​) ​ដោយ​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ដារ៉ា​ ​អគ្គនាយក​នៃ​និយ័ត​ក​របរ​ធន​បាល​កិច្ច​ ​បាន​លើកឡើង​នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​មួយ​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​ពី​តួនាទី​របស់​ធនាគារ​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​សេវា​ ​e​s​crow​ ​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ​មាន​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ដែល​មាន​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ចំនួន​ ​១​៧​ ​ដែល​ផ្តល់​សេវា​e​s​crow​ ​ឬ​រក្សាទុក​ ​រួម​មាន​ ​ធនាគារ​អេ​ស៊ី​លីដា​ ​ភី​អិ​ល​ស៊ី​ ​ធនាគារ​ ​A​B​A​ ​ធនាគារ​ ​P​hill​i​p​ ​ធនាគារ​ C​I​M​B ​ធនាគារ​ J ​Trust​ ​Royal​ ​ធនាគារ​ ​Asia​ ​Pacific​ ​Development​ ​ធនាគារ​ ​May​bank​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​ធនាគារ​ B​red​ ​Bank​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​ធនាគារ​វី​ង​ ​ធនាគារ​ស្ថាបនា​ ​ធនាគារ​ B​I​C ​ធនាគារ​ ​P​P​C ​ធនាគារ​កា​ណា​ឌី​យ៉ា​ ​ធនាគារ​ CCU ​Commercial Bank​ ​ធនាគារ​ ​Shin​h​an​ ​Bank​ ​ធនាគារ​ SB​I​ ​L​y​ ​Hour​ ​និង​ធនាគារ​ប្រៃសណីយ៍​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ឥឡូវនេះ​មាន​មាន​ករណី​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ច្រើនជាង​៩​៥​៣​ ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​មាន​ទំហំ​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​ ​១​,​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​កាលពី​៣​ ​ឆ្នាំមុន​ដែល​មានតែ​ត្រឹមតែ​១​៧​ ​ករណី​ ​ស្មើនឹង​១​៥​៦​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ដែល​ដល់ទៅ​១​៤​៨​ ​ករណី​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​សេវា​ ​e​s​crow​ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​២​០​១​៩​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ក្រៅពី​ការ​ទិញ​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​សេវា​ ​e​s​crow​ ​ក៏​អាច​ជួយ​ក្នុង​កា​រលក់​ភាគ​ហ៊ុន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ផង​ដែរ​។​ ​អ្នក​លក់​ដាក់​ភាគ​ហ៊ុន​ទៅ​ក្នុង​គណនី​ ​e​s​crow​ ​សុវត្ថិភាព​ ​ហើយ​អ្នកទិញ​ដាក់​ចំនួន​ទឹកប្រាក់​ទិ​គ​សម្រាប់​ភាគ​ហ៊ុន​នៅ​ក្នុង​គណនី​ ​e​s​crow​ ​ផង​ដែរ​។​ ​មូលនិធិ​ ​និង​ភាគ​ហ៊ុន​ត្រូវ​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​ទូទាត់​តែ​បន្ទាប់ពី​ភាគី​ទាំងពីរ​បាន​បំពេញ​កាតព្វកិច្ច​កិច្ចសន្យា​របស់​ខ្លួន​ ​ហើយ​វា​ត្រូវ​បាន​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ដោយ​ភ្នាក់ងារ​ ​e​s​crow​ – ​ដែល​ជា​ធនាគារ​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា​ “​ខណៈ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​រីក​ចម្រើន​ ​ទិដ្ឋភាព​ហិរញ្ញវត្ថុ​កាន់តែ​មាន​ភាព​ស្មុគ​ស្មាញ​ ​សេវា​ដូចជា​ ​e​s​crow​ ​ក្រោម​យន្ត​ការ​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​ ​កាន់តែ​មាន​សារសំខាន់​ ​យន្ត​ការ​នេះ​ជួយ​ឱ្យ​ប្រតិបត្តិការ​ហិរញ្ញវត្ថុ​កាន់តែ​មាន​សុវត្ថិភាព​” ​។​ ​ច្បាប់​ស្តីពី​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​” ​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​ដោយ​ព្រះរាជក្រឹត្យ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​១​៩​ ​ដោយ​ដាក់​ចេញ​នូវ​គោលគំនិត​ថ្មី​ចំពោះ​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​របស់​កម្ពុជា​ ​ដោយ​ផ្តល់​នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​សម្រាប់​ការ​បង្កើត​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​នេះ​ក៏​ផ្អែកលើ​ផែនទី​បង្ហាញ​ផ្លូវ​របស់​ប្រទេស​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​ ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​វិ​ស​័​យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ឆ្នាំ​ ​២​០​១​១​-​២​០​២​០​ ​ដែល​ក្រោយមក​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​ទៅជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​វិ​ស​័​យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​២​០​១​៦​-​២​០​១​៥​។​ ​ច្បាប់​បរ​ធន​បាល​កិច្ច​គឺជា​ទំនាក់ទំនង​រវាង​បរ​ធន​បាល​ទាយក​ ​បរ​ធន​បាល​ ​និង​អត្ថ​គា​ហ​កៈ ​នៅ​ពេល​ផ្ទេរ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ទៅ​ឱ្យ​ភាគី​ទីពីរ​ ​ដែលគេ​ស្គាល់​ថា​ជា​បរ​ធន​បាល​គឺជា​បុគ្គល​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​សម្បត្តិ​គ្រប់គ្រាន់​ ​និង​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​និ​យ​ត​ក​របរ​ធន​បាល​កិច្ច​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ ​និង​រក្សា​សុវត្ថិភាព​សម្រាប់​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​ភាគី​ទីបី​ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​អត្ថ​គា​ហ​កៈ ​ឬ​អ្នកទទួល​ផល​។​ ​",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជំរុញឱ្យវិស័យឯកជននៅកម្ពុជា បង្កើនការប្រើប្រាស់រូបិយប័ណ្ណជាតិ ប្រាក់រៀល ក្នុងប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីពង្រឹងរូបិយប័ណ្ណ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក។ ថ្លែងក្នុងពិធីជប់លៀងអាហារសាមគ្គីនៅទីក្រុងភ្នំពេញ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលមិនត្រឹមតែកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើប្រាក់ដុល្លារប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងពង្រឹងអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់កម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បាននិងកំពុងចាត់វិធានការដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រាក់រៀល រួមទាំងការលើកកម្ពស់សាច់ប្រាក់ងាយស្រួល និងលទ្ធភាពទទួលបាន។ ក្នុងរយៈពេលពីរទស្សវត្សកន្លងមកនេះ បរិមាណប្រាក់រៀលក្នុងចរាចរបានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពី 211 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2003 ដល់ 3.51 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2023។ ការជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យអាជីវកម្មប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលសម្រាប់ប្រាក់ខែ តម្លៃ និងប្រតិបត្តិការមានគោលបំណងជំរុញការប្រើប្រាស់ និងការវិនិយោគក្នុងស្រុក។ កាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់កម្ពុជាលើប្រាក់ដុល្លារ។ លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ ដោយកត់សម្គាល់ថា អាជីវកម្ម រួមទាំងរោងចក្រ និងសហគ្រាសអាចដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់តាមរយៈការបង់ប្រាក់ជាប្រាក់រៀល។ "","នៅក្នុងអត្ថបទរបស់គាត់ លោក Raymond Sia នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារកាណាឌីយ៉ា ពិភាក្សាលើការជជែកដេញដោលដែលកំពុងបន្តអំពីថាតើកម្ពុជាត្រូវការធនាគារបន្ថែមដែរឬទេ។ វិស័យធនាគារដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រទេសនេះ មានធនាគារពាណិជ្ជចំនួន 58 និងសាខាចំនួន 1,730 ដែលមានបុគ្គលិកជាង 70,000 នាក់។ អ្នកតស៊ូមតិសម្រាប់ធនាគារកាន់តែច្រើនអះអាងថា ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រជាជនដែលមិនមានធនាគារខ្ពស់ និងចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុទាប ដែលជាផ្នែកដែលធនាគារដែលមានស្រាប់មិនទាន់ដោះស្រាយបានគ្រប់គ្រាន់។ ធនាគារថ្មីអាចកំណត់គោលដៅទីផ្សារពិសេស និងរួមចំណែកដល់ការកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងការអប់រំ ទោះបីជាត្រូវការការវិនិយោគសំខាន់ៗក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធនធានមនុស្សក៏ដោយ។ អ្នកប្រឆាំងជំទាស់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានសាខាធនាគារច្រើនរួចទៅហើយ ទាក់ទងទៅនឹងប្រជាជនពេញវ័យរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងសមាមាត្រនៃ 12.4 សាខាក្នុងមនុស្សពេញវ័យ 100,000 នាក់ ទោះបីជានៅតែនៅពីក្រោយប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីក៏ដោយ។ ពួកគេព្រមានថា ការណែនាំធនាគារថ្មីអាចធ្វើឱ្យវិស័យនេះអស្ថិរភាព ជាពិសេសប្រសិនបើអ្នកលេងទន់ខ្សោយត្រូវបានណែនាំ។ អ្នក​ដែល​នៅ​ចន្លោះ​នោះ​ផ្តល់​យោបល់​ថា ការ​សម្រេច​ចិត្ត​គួរ​តែ​អាស្រ័យ​លើ​សមតុល្យ​យ៉ាង​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន ដោយ​ដាក់​ការ​ទុក​ចិត្ត​លើ​និយតករ​ដើម្បី​វាយ​តម្លៃ​ស្ថានភាព និង​ធានា​ស្ថិរភាព​នៃប្រព័ន្ធ​ធនាគារ។ Sia សន្និដ្ឋានថា ខណៈពេលដែលធនាគារថ្មីអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ការពង្រីកណាមួយត្រូវតែត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។" "កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ស្នើ​វិ​ស័យ​ឯកជន​បង្កើន​ការប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​ក្នុង​ប្រតិបត្តិការ​ប្រចាំថ្ងៃ​ ​ដើម្បី​ពង្រឹង​រូបិយប័ណ្ណ​ជាតិ​ ​និង​ជំរុញ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុងស្រុក​។​ ​ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សំណេះសំណាល​ ​និង​ពិសា​ភោជនាហារ​សាមគ្គី​ ​នៃ​មហា​គ្រួសារ​ ​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​ ​និង​ ​សមាគម​អ្នក​ភិ​វ​ឌ្ឍន៍​លំនៅឋាន​កម្ពុជា​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​អំពាវនាវ​ថា​ “​ខ្ញុំ​សូម​លើកទឹកចិត្ត​អោយ​ប្រើ​ប្រាក់​រៀល​របស់យើង​បន្ថែម​ទៀត​ ​ព្រោះ​យើង​ចាយប្រាក់​រៀល​ដោយ​គ្មាន​បញ្ហា​។​ ​ម្យ៉ាង​វិញទៀត​ ​ការប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​បញ្ជាក់​ពី​អត្តសញ្ញាណ​របស់យើង​។​ ​ដូច្នេះ​សូម​ចូលរួម​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​របស់យើង​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​តាមដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​»​។​ ​ចំណាក់​ការ​នេះ​មាន​គោលបំណង​កាត់បន្ថយ​ការពឹងផ្អែក​លើ​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​ដែល​ជា​រូបិយប័ណ្ណ​លេចធ្លោ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​បង្កើន​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​បង្កើន​សន្ទនីយភាព​ប្រាក់​រៀល​ ​និង​លទ្ធភាព​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​នៅ​លើ​ទី​ផ្សារ​។​ ​យោង​តាម​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​កម្ពុជា​បាន​មើលឃើញ​ការ​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៃ​ការប្រើប្រាស់​រូបិយប័ណ្ណ​ក្នុងស្រុក​ក្នុងរយៈពេល​ពីរ​ទសវត្សរ៍​កន្លងមក​នេះ​។​ ​ជាមួយនឹង​គោលបំណង​នៃ​ការ​ធ្វើ​បដិ​ដុល្លា​រូប​នី​យ​កម្ម​ដោយ​ផ្អែកលើ​យន្ត​ការ​ទី​ផ្សារ​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​បាន​អនុវត្ត​គោល​នយោបាយ​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​ប្រាក់​រៀល​ចាប់តាំង​ពីដើម​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​២​០​០​០​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​ប្តេជ្ញា​ជំរុញ​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រាក់​រៀល​ឱ្យ​រឹង​មាំ​។​ ​តាមរយៈ​ការ​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជីវកម្ម​ទទួលយក​ប្រាក់​រៀល​សម្រាប់​កា​របើក​ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ ​ការកំណត់​តម្លៃ​ ​និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ផ្សេងទៀត​ ​រដ្ឋាភិបាល​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ជំរុញ​ការប្រើប្រាស់​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​ក្នុងស្រុក​។​ ​ការ​ចរាចរ​ប្រាក់​រៀល​បាន​កើន​ឡើង​ពី​ ​០​,​៨​៥​ ​ទ្រី​លាន​រៀល​ (​ប្រហែល​ ​២​១​១​ ​លាន​ដុល្លារ​) ​កាលពី​២​០​ ​ឆ្នាំមុន​ ​ដល់​ ​១​៤​,​៥​ ​ទ្រី​លាន​រៀល​ (​ប្រហែល​ ​៣​,​៥​១​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​) ​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ប្រាក់ដុល្លារ​បាន​ហូរ​ចូល​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ ​តាមរយៈ​វត្តមាន​របស់​អាជ្ញាធរ​អន្តរកាល​អង្គការសហប្រជាជាតិ​នៅ​កម្ពុជា​ (​អ៊ុន​តាក់​) ​ក្នុង​ប្រតិបត្តិការ​រក្សា​សន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​១​៩​៩​៣​ ​ដែល​អំឡុង​ពេល​នោះ​ ​អ៊ុន​តាក់​បាន​ចំណាយ​ថវិកា​រ​ប្រមាណ​ ​១​,​៧​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ស្មើនឹង​ប្រហែល​ ​៧​៥​ ​ភាគរយ​នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​របស់​កម្ពុជា​នៅ​ពេល​នោះ​ ​ដែល​ភាគច្រើន​ចំណាយ​ទៅលើ​កា​រជួល​ ​និង​សេវាកម្ម​ក្នុងស្រុក​។​ ​លោក​ ​លឹម​ ​ហេង​ ​អនុប្រធាន​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​ ​បាន​សាទរ​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​នេះ​ ​ដោយ​លើកឡើង​ថា​ ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ​ម្ចាស់​អាជីវកម្ម​ ​និង​វិ​ស័យ​ឯកជន​ ​អាច​ចូល​រួមចំណែក​ក្នុង​ការប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​ ​ដើម្បី​ទូទាត់​ថ្លៃ​ទំនិញ​ ​និង​ការ​ចំណាយ​ប្រចាំថ្ងៃ​ ​ដើម្បី​លើកស្ទួយ​ប្រាក់​រៀល​ ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍​ទៀត​ថា​ “​ប្រសិនបើ​រោងចក្រ​ ​សហគ្រាស​ ​និង​ធុរកិច្ច​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​បើក​បៀវត្សរ៍​ជា​ប្រាក់​រៀល​ ​កំណើន​នៃ​ការប្រើប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​នឹង​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​”​។​",លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសថា ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ក្រដាសប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកដែលខូចបន្តិចបន្តួច ឬចាស់ នឹងត្រូវទទួលយកនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមិនគិតថ្លៃ ឬផាកពិន័យ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរក្នុងការចំណាយ។ គោលនយោបាយនេះ ដែលត្រូវបានសាកល្បងដំបូងនៅខេត្តសៀមរាប មានគោលបំណងទប់ស្កាត់ការរំខានផ្នែកទេសចរណ៍ដែលបណ្តាលមកពីការបដិសេធនៃវិក័យប័ត្របែបនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការដើម្បីធានាថា កម្ពុជាមិនក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការជួញដូររូបិយប័ណ្ណដែលខូច។ លោក​ក៏​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​មាន​ការ​បង្កើន​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រាក់​រៀល​ដែល​ជា​រូបិយប័ណ្ណ​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា​លើស​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក។ ខណៈ​ដែល​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ក្នុង​ប្រទេស ជាពិសេស​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង អត្រា​ប្តូរ​ប្រាក់​គឺ​ប្រហែល ១ ដុល្លារ​ដល់ ៤ ០០០ រៀល។ "ក្នុងនាម​ជា​ធនាគារិក​នៅ​កម្ពុជា​អស់​រយៈពេល​ជិត​ប្រាំពីរ​ឆ្នាំ​មកនេះ​ ​ខ្ញុំ​តែងតែ​ត្រូវ​បាន​សួរ​សំណួរ​នេះ​ដោយ​មិត្ត​រួមការ​ងារ​ ​និង​មិត្តភក្តិ​របស់​ខ្ញុំ​។​ ​យោង​តាម​របាយការណ៍​ត្រួតពិនិត្យ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​មាន​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ចំនួន​៥​៨​ ​ដែល​មាន​សាខា​ចំនួន​១​៧​៣​០​ ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​ផ្តល់​ការងារ​ចំនួន​ ​៧​០​.​៦​៦​១​កន្លែង​ ​។​ វិ​ស័យ​ធនាគារ​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពិតជា​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​សង្គម​កម្ពុជា​។​ ​វា​តែងតែ​មាន​ចំ​នុ​ច​ខុសៗគ្នា​ ​ហើយ​អាស្រ័យ​លើ​ផ្នែក​មួយ​ណា​ដែល​កំពុង​ជួបប្រទះ​ ​ទ​ស្សនៈ ​និង​ការយល់​ឃើញ​គឺ​នឹង​ខុសគ្នា​។​ ​មាន​អ្នក​តស៊ូ​មតិ​ ចំនួន​ប្រជាជន​ដែល​មិនបាន​ប្រើប្រាស់​សេវា​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​ ​ហើយ​អក្ខរកម្ម​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅតែ​មាន​ក​ម្រិ​ត​ទាប​។​ ​អ្នកជំនាញ​នៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ប្រហែល​មិនទាន់​ធ្វើ​បាន​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​របៀបវារៈ​សំខាន់​ទាំងពីរ​នេះ​ទេ​ ​ដូច្នេះ​ហើយ​ចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​អ្នកចូលរួម​បន្ថែម​។​ ​ជាពិសេស​ “​ធនាគារ​ថ្មីៗ​” ​ដែល​នឹង​ត្រូវ​វិនិយោគ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​ទាំង​ចំណេះ​ដឹង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​របៀបវារៈ​នៃ​ការ​ចូល​ប្រើប្រាស់​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ ​ធនាគារ​ថ្មីៗ​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ជា​ញឹកញាប់​ថា​ជា​អ្នកចូលរួម​ពិសេស​ ​ដោយ​ផ្តោត​លើ​ទី​ផ្សារ​ជាក់លាក់​ ​ឬ​មូលដ្ឋាន​អតិថិជន​។​ ​នេះ​ច្រើនតែ​ជា​គំរូ​អាជីវកម្ម​ដ៏​ល្អ​មួយ​ ​ដែល​ពិចារណា​ពី​ភាព​កក​ស្ទះ​ ​និង​ការប្រកួតប្រជែង​នៃ​ទិដ្ឋភាព​ធនាគារ​។​ ​ដូច្នេះ​ ​ដោយ​មិន​គិត​ពី​ទី​ផ្សារ​គោលដៅ​ ​ការ​ចំណាយ​លើ​ការ​វិនិយោគ​សម្រាប់​អ្នកចូលរួម​ថ្មី​គឺ​ធ្ងន់​ ​ខណៈ​នូវ​តែ​មាន​តម្រូវ​ការ​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​គឺ​ខុសគ្នា​ខ្លាំង​ ​និង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ឌី​ជី​ថល​ ​ហើយ​មិន​ត្រូវ​ភ្លេច​លើ​ការ​វិនិយោគ​លើ​ធនធានមនុស្ស​ដែល​យើង​មើលឃើញ​ពី​អ​តុល្យភាព​រវាង​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ ​និង​តម្រូវ​ការ​។​ ​គ្មាន​អ្នក​តស៊ូ​មតិ​ ប្រជាជន​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ចំនួន​ប្រមាណ​ ​១​៧​,​១​ ​លាន​នាក់​ ​ដោយ​ផ្អែកលើ​ ​World​o​meter​ ​នៃ​ទិន្នន័យ​ចុងក្រោយ​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​។​ ​យោង​តាម​ទិន្នន័យ​ចុងក្រោយបំផុត​ពី​ធនាគារ​ពិភពលោក​ ​សមាមាត្រ​នៃ​ “​សាខា​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ (​ក្នុង​មនុស្ស​ពេញវ័យ​ ​១​០​០​.​០​០​០​នាក់​)” ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​១​ ​គឺ​មាន​ ​១​២​,​៤​ ​។​ ​សមាមាត្រ​គឺ​ខ្ពស់​ ​ប៉ុន្តែ​នៅតែ​ទាប​ជាង​ប្រទេស​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​។​ ​សមាមាត្រ​នេះ​ទំនងជា​មិន​រាប់បញ្ចូល​ធនាគារ​ឯកទេស​ចំនួន​៩​ ​និង​គ្រឹ​ស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ចំនួន​៨​៧​ (​ផ្អែកលើ​របាយការណ៍​ត្រួតពិនិត្យ​ធនាគារ​របស់​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​)​។​ ​យើង​គួរតែ​ចងចាំ​ថា​អ្វី​ដែល​វា​ត្រូវការ​គឺ​សម្រាប់​ “​តំណ​ភ្ជាប់​ខ្សោយ​បំផុត​” ​ហើយ​នេះ​អាច​បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​កង្វល់​ដែល​មិន​ចាំបាច់​ដល់​ឧស្សាហកម្ម​នេះ​។​ ​វា​អាស្រ័យ​លើ​អ្នក​តស៊ូ​មតិ​ តើ​យើង​មើលឃើញ​ថា​នេះ​ជា​«​ទឹក​កន្លះ​កែវ​ពេញ​ ​ឬ​ទឹក​សល់​តែ​ពាក់កណ្ដាល​កែវ​»​? ​ដោយ​គិត​ពី​គុណសម្បត្តិ​ ​និង​គុណវិបត្តិ​ទាំងអស់​ ​យើង​ត្រូវ​ដាក់​ជំនឿ​ ​និង​ទំនុក​ចិត្ត​របស់យើង​លើ​ភាព​ឆ្លាតវៃ​របស់​និ​យ​ត​ករ​ ​និង​អាជ្ញាធរ​ ​ដើម្បី​ធានា​ថា​មានការ​វាយ​តម្លៃ​ត្រឹមត្រូវ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ ​មុន​ពេល​អនុ​ញ្ញាតិឱ្យ​អ្នក​ធនាគារ​ថ្មីៗ​ចាប់ផ្តើម​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ ​និង​បន្ត​ធានា​ឱ្យ​មានការ​ត្រួតពិនិត្យ​ត្រឹមត្រូវ​។​ ​ការធានា​តុល្យភាព​គឺជា​គន្លឹះ​។​ [​លោក​ ​Ray​m​on​d​ S​i​a​ ​បច្ចុប្បន្ន​មាន​តួនាទី​ជានា​យក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ធនាគារ​កា​ណា​ឌី​យ៉ា​ ​និង​ជា​វាគ្មិន​ដែល​មាន​បទពិសោធន៍​ ​និង​ជា​អ្នក​សរសេរ​អត្ថបទ​អំពី​ធនាគារ​ ​ការ​ប្តូរ​ប្រាក់​ ​និង​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​។​ ​ខាងលើ​គឺជា​ទ​ស្សនៈ​ផ្ទាល់ខ្លួន​របស់​លោក​ ​និង​មិន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ស្ថាប័ន​ដែល​លោក​កំពុង​បំ​ពេញការ​ងារ​នោះ​ទេ​។​]","ក្រុមហ៊ុន AirAsia Cambodia ដែលបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការកាលពីបីខែមុន បានប្រារព្ធពិធីសម្ពោធជើងហោះហើរអន្តរជាតិលើកដំបូងរបស់ខ្លួនពីទីក្រុងភ្នំពេញទៅកាន់ទីក្រុងគូឡាឡាំពួ ដែលជាជំហានដ៏សំខាន់មួយក្នុងការជំរុញការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ច និងទេសចរណ៍រវាងកម្ពុជា និងម៉ាឡេស៊ី។ ជើងហោះហើរសម្ពោធនេះឃើញកត្តាផ្ទុក 99% ដោយមានអ្នកដំណើរក្នុងស្រុកចំនួន 25,861 នាក់បានហោះហើរតាំងពីខែឧសភា។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍នេះមានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ គាំទ្រដល់គោលដៅទេសចរណ៍ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ AirAsia Cambodia ក៏មានគម្រោងពង្រីកជើងហោះហើរអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងគោលដៅសក្តានុពលរួមមាន សេប៊ូ កោះបាលី និងកន្លែងផ្សេងៗទៀត។ ផ្លូវហោះហើរថ្មីនេះ បំពេញបន្ថែមប្រតិបត្តិការរបស់ AirAsia Malaysia និងស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍។" "​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​បាន​អះអាង​ថា​ ​ការ​អនុវត្ត​កម្មវិធី​ ​និង​គម្រោង​នៃ​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ ទ្បា​វ​ ​វៀតណាម​ ​នឹង​មិន​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​បាត់បង់​បូរណភាពទឹកដី​ទ្បើ​យ​ ​ប៉ុន្តែ​គឺ​ដើម្បី​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ ​ជាពិសេស​នាំមក​នូវ​វិបុលភាព​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ជាប់​ព្រំដែន​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​បី​។​ ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្ដី​បាន​មានប្រសាសន៍​បែប​នេះ​ ​ក្នុង​ពិធី​សំណេះសំណាល​ ​និង​ពិសា​ភោជនាហារ​សាមគ្គី​នៃ​មហា​គ្រួសារ​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​ ​និង​សមាគម​អ្នក​អភិវឌ្ឍន៍​លំនៅឋាន​កម្ពុជា​ ​នា​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​០​២​ ​ខែ​សីហា​។​ ​លោក​ថ្លែង​ថា​៖​ ​«​ក្នុងនាម​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ​ខ្ញុំ​សូម​បក​ស្រាយ​ ​និង​សូម​ធានា​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ថា​ ​កម្មវិធី​ ​ឬ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​អភិវឌ្ឍ​តំបន់​ត្រីកោណ​នេះ​ ​គឺ​នឹង​មិន​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់បង់​ទឹកដី​ ​ឬ​អធិបតេយ្យភាព​ជាតិ​របស់​យើង​នោះ​ទេ។​ ​នេះ​ជា​ការ​ប្តេជ្ញា​»​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​លោក​ហ៊ាន​ធានា​បែប​នេះ​ ​ដោយ​សំអាង​លើ​អនាគត​កូនចៅ​ ​ចៅទួត​របស់​លោក​នឹង​រស់​នៅ​កម្ពុជា​បន្ត​ទៀត​។​ ​លោក​ថា​ ​ពេល​លោក​ទៅ​រៀន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​គឺ​គ្មាន​ការ​ចង់បាន​សញ្ជាតិ​បរទេស​នោះ​ទេ​ ​ហើយ​កូនចៅ​របស់​លោក​ក៏​នឹង​មិន​វេចបង្វេច​ទៅ​រស់នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​នោះ​ដែរ​។​ ​លោក​អះអាង​ថា​៖​ ​«​អីចឹង​កូន​ ​ចៅ​ ​ចៅទួត​ខ្ញុំ​ ​នឹង​បន្ត​រស់​នៅ​លើទឹក​ដី​កម្ពុជា​ ​ហើយ​កាន់តែ​សម្បូរ​សប្បាយ​ថែមទៀត​។​ ​នេះ​ជា​ការធានា​របស់​ខ្ញុំ​»​។​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​«​ ​ក្នុងរយៈពេល​២៥​ឆ្នាំ​មកនេះ​សមិទ្ធផល​ដែល​មាននៅ​លើទឹក​ដី​ ​គឺ​មិន​បាន​បង្ហាញ​ថា​យើង​ឱ្យ​ទឹក​ដី​ទៅ​គេ​នោះ​ទេ​។​ ​ផ្ទុយទៅ​វិញ​ ​យើង​បាន​ការពារប្រទេស​យើង​កាន់តែ​រឹង​មាំ​ ​និង​រៀបចំ​ប្រទេស​ ​និង​បង្កើន​កម្លាំង​នៅ​តំបន់​នោះ​ឱ្យ​កាន់តែ​ខ្លាំង​ដើម្បី​ត្រៀម​កសាង​ប្រទេស​ក្នុងរយៈពេល​វែង​»​។​ ​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​៣​ ​មាន​ចំនួន​ ​១​៣​ខេត្ត​ ​ប្រទេស​វៀតណាម​ ​មាន​ចំនួន​ ​៥​ខេត្ត​ ​ប្រទេស​ឡាវ​ ​មាន​ចំនួន​៤​ខេត្ត​ ​និង​កម្ពុជា​មាន​ចំនួន​៤​ខេត្ត​៖​ ​ខេត្ត​រតនគិរី​ ​មណ្ឌលគិរី​ ​ក្រចេះ​ ​និង​ស្ទឹង​ត្រែង​។​ ​លោក​ថា​៖​ ​«​៤​ខេត្ត​របស់យើង​គឺ​បង្កើន​នូវ​ទំនាក់ទំនង​ ​បង្កើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ពិត​ណាស់​យើង​ធ្វើ​កិច្ច​សហប្រត​ិបត្តិការ​ជាមួយ​ប្រទេសជិតខាង​ ​មិនមែន​ន័យ​ថា​យើង​នឹង​ឱ្យ​កន្លែង​នេះ​ទៅ​ឱ្យ​អ្នក​ណា​ទេ​ ​ឬ​កាត់​ឱ្យ​អ្នកណា​ទេ​។​ ​អីចឹង​សូម​បងប្អូន​ទុកចិត្ត​ចុះ​ ​ហើយ​បើ​បងប្អូន​មិន​ជឿ​សូម​ឱ្យ​ទៅ​ជួប​ប្រជាជន​នៅ​កន្លែង​នោះ​»​។​ ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី​ក៏បាន​ស្នើ​ឱ្យ​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​រួមគ្នា​បង្កើន​ការ​អភិវឌ្ឍ​ខេត្ត​នៅ​ទិសឦសាន​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​តាម​ខេត្ដ​ជាប់​ព្រំដែន​ទាំង​ ​៤​នេះ​ ឱ្យ​កាន់តែ​រឹង​មាំ​ ​ជាពិសេស​ ​គឺ​ដើម្បី​រួម​គ្នា​ថែរក្សា​បូរណភាពទឹកដី​។​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ច្បាប់​ ​និង​គោលការណ៍​ជាធរមាន​របស់យើង​មាន​ច្រើន​ដែល​បង​ប្អូន​យើង​មិនគួរ​ព្រួយបារម្ភ​នោះ​ទេ​ ​ដោយ​ចាប​់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២​០​១​២​មក​ ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​មាន​ចេញ​អាជ្ញា​ប​ណ្ណ​ផ្ដល់​ដីសម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​បន្ដ​ទៀត​នោះ​ទេ​ ​ដីសម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ដែល​មាន​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​គឺជា​ដីសម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ចាស់​ទេ​។​ ​លោក​ក៏បាន​ថ្លែង​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា​ ​ការ​ផ្ដល់​ដីសម្បទាន​ថ្មី​គឺ​មិន​មាន​នោះ​ទេ​ ​ជាពិសេស​ដី​នៅ​តាម​បណ្ដោយ​ព្រំដែន​គឺ​មិន​មាន​ទេ​។​ ​សម្រាប់​កិច្ចសន្យា​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ ​និង​បាន​ប្ដូរ​ ​ដែល​កាលពីមុន​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ផ្ដល់​រយៈពេល​៩​៩​ឆ្នាំ​ ​ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​១​៥​ ​បាន​កែមក​នៅ​ត្រឹម​៥​០​ឆ្នាំ​។​ ​ចំពោះ​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​មាន​អាជ្ញា​ប​ណ្ណ​ស្រាប់​មុន​ឆ្នាំ​២​០​១​២​ ​ត្រូវ​អនុវត្ដន៍​គោលការណ៍​ជាធរមាន​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​ការប្រើប្រាស់​កម្លាំង​ពលកម្ម​ត្រឹមតែ​១​០​ភាគរយ​ ​ដែល​អាច​​​យក​ជនបរទេស​មក​បាន​ ​ក្រៅពី​នេះ​៩​០​ភាគរយ​ ​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​ពលកម្ម​នៅ​ក្នុងស្រុក​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​។​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ក៏បាន​ចាត់​ទុក​ប្រតិកម្ម​របស់​អ្នក​វិភាគ​នៅ​ក្រៅ​ស្រុក​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ ​វៀតណាម​ ​ជា​ការ​ឆ្លៀតឱកាស​ដើម្បី​រុញ​សភាពការណ៍​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ះ​បោរ​ ​និង​កេង​ចំណេញ​នយោបាយ​តែ​។​ ​លោក​បាន​ចោទសួរ​ថា​ ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ ​វៀតណាម​ ​បាន​បង្កើត​ឡើង​តាំងពី​ឆ្នាំ​១​៩​៩​៩​មក​ម្លេ៉ះ​ ​តើ​ហេតុអ្វីបានជា​ពួកគេ​ចេញ​មក​វិភាគនៅ​​ពេលនេះ​ទៅវិញ​។​ ​លោក​ថា​ ​ការ​ចេញ​មក​វិភាគ​របស់​ក្រុម​ជ្រុល​និយម​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​នៅ​ពេលនេះ​ ​គ្រាន់តែ​ឆ្លៀតឱកាស​ដើម្បី​រុញ​សភាពការណ៍​ ​និង​ញុះញង់​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យល់​ច្រឡំ​ ​ហើយ​ឈាន​ទៅ​ការ​ធ្វើបាតុកម្ម​ ​ដោយ​ពួកគេ​ចង់​យក​គំរូ​ដូច​នៅ​ប្រទេស​បង់​ក្លា​ដេ​ស​យ៉ាង​ដូច្នេះ​ដែរ​។​ ​លោក​ថា​ ​ប្រសិនបើ​ពួកគេ​មាន​ចេតនា​ល្អ​ ​គេ​គួរ​តែ​ចេញ​មក​ប្រតិកម្ម​តាំងពី​ពេល​បង្កើត​ដំបូង​ ​ពោល​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១​៩​៩​៩​មក​ម្ល៉េះ​ ​ត្បិត​មាន​ការប្រជុំ​ជាង​១​០​លើក​ ​រយៈពេល​ជាង​២​៥​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​។​ ​លោក​បញ្ជាក់​ថា​ ​«​ខ្ញុំ​សួរ​ទៅ​អ្នកវិភាគ​ទាំង​អ្នក​អត់​សក់​ ​និង​អ្នក​សក់​វែង​ដូច​ស្រី​ ​ដែល​តែងតែ​អួត​ថា​ខ្លួន​ដឹង​ទាំងអស់​ ​ហេតុ​អី​បាន​២​៥​ឆ្នាំ​ហើយ​ ​ទើប​តែ​ងើប​ពី​ដេក​ ​បើ​សិន​ខ្លួន​ដឹង​ពិតប្រាកដ​ ​ចេះ​ទាយ​ពិតប្រាកដ​ ​ចេះ​មើល​ពិតប្រាកដ​ ​គួរតែ​ចេញ​មក​ប្រតិកម្ម​តាំងពី​ឆ្នាំ​១​៩​៩​៩ ​ព្រោះ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​គេ​ប្រជុំ​១​០​ដង​ជាង​ហើយ​ ​តាំងពី​ឆ្នាំ​១​៩​៩​៩​ ​ប្រហែល​អ្នក​មិន​ដឹង​មិន​យល់​។​ ​ប៉ុន្តែ​អ្នក​ទាំងនេះ​គ្រាន់តែ​ឆ្លៀតឱកាស​រុញ​សភាពការណ៍​ ​ហេតុ​អី​បាន​ ២​៥​ឆ្នាំ​ហើយ​មិន​ចេញ​ ​ទើប​តែ​ងើប​ពី​ដេក​ ​ឬ​ឆ្លៀត​ឱកាស​ដុតឲ្យខ្លោច​ ​រោច​ឲ្យ​ឆៅ​»​។​ ​នៅ​ក្នុង​កិច្ចពិភាក្សា​តុមូល​ស្តីពី​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ ​វៀតណាម​ ​នៅ​រាជបណ្ឌិត្យសភា​កម្ពុជា​ ​នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​​២​ ​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​នេះ​ ​លោក​ ​សុខ​ ​ទូច​ ​ប្រធាន​រាជ​បណ្ឌិត្យ​ភា​កម្ពុជា​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​អ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង​ ​និង​អ្នកវិភាគ​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំនួន​បាន​វិភាគ​ដោយ​បបូរមាត់​ ​និង​មិន​មើល​ឯកសារ​។​ ​លោក​ថា​ ​«​ពួក​ប្រឆាំង​ ​ពួក​អ្នកវិភាគ​ឯករាជ្យ​ ​វិភាគ​គ្មាន​ឯកសារ​ ​វិភាគ​យក​យក​អារម្មណ៍​ទៅ​វិភាគ​ ​យក​បបូរមាត់​ទៅ​វិភាគ​ ​អត់​ព្រម​មើល​ ​បើ​មើល​អត់ទេ​… ​មិនមែន​គ្រាន់តែ​និយាយ​ដោយ​បបូរមាត់​ ​ហើយ​ ​សម្ដេច​តេជោ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​ទៅកាត់​ដី​យ៉ាងម្ដេច​?​»​។​ ​លោក​ ​គី​ ​សេរី​វ​ឌ្ឍន៍ ​ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​ចិន​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភា​កម្ពុជា​ ​និង​ជា​អ្នកជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ខេត្ត​ទាំង​៤​ ​គឺ​ខេត្ត​ក្រចេះ​ ​មណ្ឌលគិរី​ ​រតនគិរី​ ​និង​ខេត្ត​ស្ទឹង​ត្រែង​ ​ដែល​កម្ពុជា​ដាក់​ក្នុង​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​កម្ពុជា​ ​ឡាវ​ វៀ​ម​ណាម​ ​កំពុង​រីក​ចម្រើន​ជាបន្តបន្ទាប់​ទាំង​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​ ​និង​វិ​ស​័​យ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​។​ ​លោក​ ​គី​ ​សេរី​វ​ឌ្ឍន៍ ​បញ្ជាក់​ថា​ ​កាលពី​ឆ្នាំ​២​០​០​២​ ​មុន​នឹង​ទៅដល់​ខេត្ត​រតនគិរី​ ​គេ​ត្រូវ​ជិះឡាន​ដេក​ផ្លូវ​មួយ​យប់​បាន​ទៅដល់​ខេត្ត​រតនគិរី​ ​ដោយសារ​ផ្លូវ​ពិបាក​ ​តែ​ពេល​នេះ​ខេត្ត​រតនគិរី​ ​គេ​អាច​ទៅមក​វិល​ល្ងាច​បាន​ ​ដែល​នេះ​វា​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​របស់​ប្រទេស​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ក្រចេះ​ ​មណ្ឌលគិរី​ ​រតនគិរី​ ​និង​ស្ទឹង​ត្រែង​នេះ​ ​សុទ្ធតែ​បង្ហាញ​ពី​ការ​រីក​ចម្រើន​ទាំង​ប្រាក់ចំណូល​ក៏​កើន​ឡើង​ ​ទំហំ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ក៏​កើន​ឡើង​ ​និង​ការ​នាំ​ចេញ​សុទ្ធតែ​មាន​កំណើន​ ​ហើយ​តំបន់​ទាំងនេះ​សុទ្ធតែ​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​៕​","ស្ត្រីបង្កើតបាន 61% នៃសហគ្រិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយនឹង 62% នៃអាជីវកម្មខ្នាតតូច និង 26% នៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) ដែលដឹកនាំដោយស្ត្រី។ លោក ជា រដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានលើកឡើងពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រិនស្ត្រីក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក្នុងសិក្ខាសាលាមួយក្រោមចំណងជើងថា «ការជំរុញសហគ្រិនស្ត្រី ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា»។ រដ្ឋា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម រួមទាំងអាជីវកម្មដែលគ្រប់គ្រងដោយស្ត្រី មានចំនួន ៧០% នៃការងាររបស់ប្រទេស និង ៥៨% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ខ្លួន។ សិក្ខាសាលានេះរៀបចំដោយគណៈកម្មាធិការដឹកនាំស្ត្រីនៃ AmCham និងសមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា ផ្តោតលើការគាំទ្រសហគ្រិនស្ត្រី។ រដ្ឋាក៏បានលើកឡើងពីផលប៉ះពាល់ជាវិជ្ជមាននៃច្បាប់ E-commerce ដែលបានអនុម័តកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ 2020 ដែលផ្តល់ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល និងពង្រីកឱកាសសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងការពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ពួកគេតាមអ៊ីនធឺណិត។ ទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិករបស់កម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងដល់ 1.12 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2024 និងឈានដល់ 1.81 ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2029។ Kim Tan ប្រធានគណៈកម្មាធិការដឹកនាំស្ត្រី AmCham និង Han Peng Kwang នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Wing បានគូសបញ្ជាក់អំពីសារៈសំខាន់នៃការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលដឹកនាំដោយស្ត្រី សម្រាប់ភាពជោគជ័យនៃអាជីវកម្មបុគ្គល និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ សិក្ខាសាលានេះមានអ្នកចូលរួមជាង 80 នាក់ក្នុងគោលបំណងផ្តល់ឱ្យសហគ្រិនស្ត្រីនូវការយល់ដឹង និងធនធានដើម្បីជំនះឧបសគ្គ និងជំរុញកំណើនអាជីវកម្ម។ ធនាគារ វីង ដែលផ្តោតលើការរួមបញ្ចូលយេនឌ័រ គាំទ្រចក្ខុវិស័យនេះ ដោយបម្រើអតិថិជន និងភ្នាក់ងារស្ត្រីយ៉ាងច្រើន។" "​បី​ខែ​បន្ទាប់ពី​ចាប់ផ្តើម​ប្រតិបត្តិការ​ជា​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​តម្លៃ​ទាប​ថ្មី​បំផុត​របស់​កម្ពុជា​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ អ៊ែ​រ​ អេស៊ា ខេ​ម​បូ​ឌា (​Air​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​) (​លេខ​កូ​ដ​ជើង​ហោះហើរ​ K​T​) ​កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ក្រុមហ៊ុន​ចាប់ផ្តើម​ជើង​ហោះហើរ​អន្តរជាតិ​លើកដំបូង​របស់​ខ្លួន​ពី​ភ្នំពេញ​ទៅកាន់​ទីក្រុង​គូ​ឡា​ឡាំ​ពួ​ដើម្បី​បង្កើន​ការ​តភ្ជាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ ​ជំរុញ​ការ​មកដល់​នៃ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​។​ ក្នុង​ពិធី​អប​អរសាទរ​ជើង​ហោះហើរ​អន្តរជាតិ​លើកដំបូង​ដែល​ធ្វើឡើង​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​ ​លោក​ ​V​i​s​sot​h​ N​am​ ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ក្រុមហ៊ុន​ អ៊ែ​រ​ អេស៊ា ខេ​ម​បូ​ឌា ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​អត្រា​ ​៩​៩​ ​ភាគរយ​សម្រាប់​ការហោះហើរ​អន្តរជាតិ​ដំបូង​របស់យើង​គឺជា​ការ​លើកទឹកចិត្ត​យ៉ាង​ខ្លាំង​” ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​ចាប់តាំង​ពី​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​មាន​ភ្ញៀវ​ក្នុងស្រុក​ហោះហើរ​ចំនួន​២​៥​.​៨​៦​១​ ​នាក់​ ​ហើយ​ជាមួយនឹង​កា​រដាក់​ចេញ​ជើង​ហោះហើរ​នេះ​ ​យើង​មាន​គោលបំណង​ពង្រឹង​ចំណងមិត្តភាព​រវាង​កម្ពុជា​ ​និង​ម៉ាឡេស៊ី​” ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Air​Asia​ ​Group​ ​ពួកយើង​ប្តេជ្ញា​គាំទ្រ​ដល់​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ទេសចរណ៍​ ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ស្របតាម​ចក្ខុវិស័យ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ជើង​ហោះហើរ​ត្រង់​បន្ថែម​ទៀត​ពី​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​ធំ​ៗ​លើ​ពិភពលោក​មកកាន់​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​”​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Thai​ ​Air​Asia​ ​នឹង​បើ​កជើង​ហោះហើរ​សៀមរាប​-​ភូ​កេត​ ​ចំនួន​បី​ដង​ក្នុង​១​ស​ប្តាហ៍ ​ដែល​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២​៩​ ​ខែ​តុលា​ឆ្នាំនេះ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​គន្លង​នៃ​កំណើន​ដ៏​រឹង​មាំ​ ​ខណៈ​ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​យ៉ាងសកម្ម​អំពី​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​សំខាន់​ៗ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​ក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​កម្ពុជា​បាន​ស្វាគមន៍​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរជាតិ​ជាង​៣​លាន​នាក់​ ​ដូច្នេះ​យើង​ [​Air​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​] ​រំពឹង​ថា​ផ្លូវ​ហោះហើរ​ថ្មី​រវាង​ទី​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​និង​ទីក្រុង​គូ​ឡា​ឡាំ​ពួ​នឹង​ជំរុញ​ការ​មកដល់​នៃ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​បន្ថែម​ទៀត​។​ ​តាមរយៈ​ការ​ប្រើ​សេវាកម្ម​ភ្ជាប់​ជើង​ហោះហើរ​ ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​អាច​ទៅដល់​គោលដៅ​ក​ម្សាន្ត​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​រំភើប​ផ្សេងទៀត​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ ​ខណៈ​ដែល​យើង​ប្តេជ្ញា​បង្កើត​ជើង​ហោះហើរ​ត្រង់​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ក្នុងឆ្នាំនេះ​ ​ខណៈ​ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ការសិក្សា​អំពី​លទ្ធភាព​សម្រាប់​គោលដៅ​ដូចជា​ C​e​bu, B​a​l​i​ ​និង​កន្លែងផ្សេង​ទៀត​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​«​ជើង​ហោះហើរ​ទាំង​ប្រាំ​ពី​​​រ​ក្នុង​មួយ​ស​ប្តាហ៍​បំពេញ​បន្ថែម​ប្រតិបត្តិការ​ពីរដង​ក្នុងមួយថ្ងៃ​របស់​ ​Air​Asia​ ​Malaysia​ ​និង​បង្ហាញ​ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនង​ទេសចរណ៍​ ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​»​។​ ​យោង​តាម​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ អ៊ែ​រ​ អេស៊ា ខេ​ម​បូ​ឌា ​នេះ​គឺជា​ពេលវេលា​ដ៏​ល្អ​ក្នុង​កា​រដាក់​អោយ​ដំណើរការ​ជើង​ហោះហើរ​ ​ខណៈ​ដែល​តំបន់​កំពុង​ប្រារព្ធ​ទិវា​អា​ស៊ាន​លើក​ទី​៥​៧​ ​ក្នុង​ខែ​នេះ​ ​ហើយ​នេះ​គឺជា​ជំហាន​ឆ្ពោះទៅ​មុខ​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ការ​តភ្ជាប់​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​។​ ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ ​Air​Asia​ ​Group​ ​បណ្តាញ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​នេះ​បាន​ពង្រីក​ទៅ​​​ជាង​១​៣​០​គោលដៅ​នៅ​ទូទាំង​អាស៊ី​ ​និង​តំបន់​ផ្សេងទៀត​ ​ដោយ​ប្រើប្រាស់​មជ្ឈមណ្ឌល​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​របស់​ខ្លួន​នៅ​ Ku​a​l​a​ ​Lump​ur ​និង​ ​Bang​kok ​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​បទពិសោធន៍​ធ្វើដំណើរ​ប្រកបដោយ​ភាព​រលូន​សម្រាប់​ភ្ញៀវ​។​ ​ភ្ញៀវ​នៅ​លើ​យន្តហោះ​ អ៊ែ​រ​ អេស៊ា ខេ​ម​បូ​ឌា ​ជើង​ហោះហើរ​ K​T​168 ​បាន​សម្តែង​ក្តី​រំភើប​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​មុន​ពេល​ចេញដំណើរ​នៅ​ម៉ោង​ ​១​២​:​២​៥​ ​ថ្ងៃត្រង់​ ​ហើយ​បាន​ចុះចត​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ Ku​a​l​a​ ​Lump​ur ​នៅ​ម៉ោង​ ​៣​:​១​៥​ ​រសៀល​ ​ដោយមាន​កាណុង​បាញ់​ទឹក​ដើម្បី​អប​អរសាទរ​នៃ​កា​របើក​ជើង​ហោះហើរ​ថ្មី​នេះ​។​ ​ថ្លែង​ទៅ​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍ ​លោកស្រី​ ​ហៃ​ ​កក្កដា​ ​ប្រធាន​ផ្នែក​ប្រតិបត្តិការ​ជើងគោក​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Air​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ចាប់តាំង​ពី​កា​របើក​ដំណើរការ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Air​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​ក្នុងរយៈពេល​បី​ខែ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​បាន​ទទួលការ​គាំទ្រ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ពី​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ក្នុងស្រុក​ ​ដែល​នាំទៅ​ដល់​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​បង្កើត​ជើង​ហោះហើរ​អន្តរជាតិ​។​” ​បន្ថែម​ពីលើ​នេះ​ ​ជើង​ហោះហើរ​ត្រង់​នឹង​ត្រួសត្រាយផ្លូវ​សម្រាប់​អ្នកដំណើរ​អន្តរជាតិ​ក្នុង​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ ​ពង្រីក​ការធ្វើដំណើរ​មកកាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដោយ​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ឱ្យ​មក​ទស្សនា​កម្ពុជា​កាន់តែ​ច្រើន​។​ ​លោកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​យើង​ [​Air​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​] ​ក៏មាន​គម្រោង​បង្កើត​ជើង​ហោះហើរ​អន្តរជាតិ​បន្ថែម​ទៀត​ ​ដោយ​ភ្ជាប់​ទៅកាន់​ខេត្ត​ B​a​l​i​ ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ ​ថៃ​ ​សិង្ហបុរី​ ​វៀតណាម​ ​និង​ហុងកុង​”​។​​ FacebookTwitterEmailShare","ធនាគារ RHB Banking Group បានតែងតាំងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ចំនួនបួនរូប ដែលមានប្រសិទ្ធភាពចាប់ពីថ្ងៃទី 1 ខែសីហា ឆ្នាំ 2024៖ Mohamed Bin Rastam Shahrom ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុក្រុម (GCFO) ។ គាត់នាំមកនូវបទពិសោធន៍ជាង 20 ឆ្នាំ ដោយធ្លាប់កាន់តួនាទីជាអ្នកដឹកនាំនៅ Malaysia Airports Holding Berhad និង UEM Sunrise ។ ជំនាញរបស់គាត់មានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ យុទ្ធសាស្ត្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកម្ម។ Phuah Shok Cheng ដែលបានបម្រើការជា GCFO ស្តីទីចាប់តាំងពីខែមករាឆ្នាំ 2024 នឹងផ្លាស់ប្តូរទៅជាប្រធានផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំតំបន់ និងជាប្រធានយុទ្ធសាស្រ្តរាជធានី។ ក្នុងតួនាទីនេះ នាងនឹងជំរុញការអនុវត្តហិរញ្ញវត្ថុក្នុងតំបន់ និងរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រដើមទុនរបស់ក្រុមហ៊ុន។ Kevin Vijendren Davies នឹងក្លាយជានាយកគ្រប់គ្រង/CEO នៃ RHB Investment Bank បន្តពី Ganesh Sabaratnam ។ Kevin ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ពីរទសវត្សរ៍នៃក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្ម និងធនាគារវិនិយោគ នឹងដឹកនាំទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ និងការរីកចម្រើននៃអាជីវកម្មធនាគារវិនិយោគរបស់ RHB ។ Tan Boon Ching ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានសវនករផ្ទៃក្នុងក្រុម ជំនួសលោក Alex Tan Aun Aun ដែលកំពុងចូលនិវត្តន៍។ Boon Ching នាំមកនូវបទពិសោធន៍យ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដោយធ្លាប់មានតួនាទីនៅ PwC ធនាគារ Standard Chartered និង RHB ។ នាយកប្រតិបត្តិក្រុមលោក Mohd Rashid Mohamad បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការតែងតាំងទាំងនេះពង្រឹងក្រុមភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ RHB ដោយជំរុញកំណើនយុទ្ធសាស្រ្ត និងការច្នៃប្រឌិតសម្រាប់ក្រុម។" "​លោកស្រី​ ​ជា​ ​រដ្ឋា​ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​ដោយ​ស្ត្រី​មាន​ចំនួន​ ​៦​១​ ​ភាគរយ​នៃ​សហគ្រិន​នៅ​កម្ពុជា​ ​រួម​ទាំង​អាជីវកម្ម​ខ្នាត​តូច​ចំនួន​ ​៦​២​ ​ភាគរយ​ ​និង​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​២​៦​ ​ភាគរយ​ ​ភាព​ជោគជ័យ​របស់​ពួកគេ​មាន​សារៈសំខាន់​ចំពោះ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​។​ ​លោកស្រី​បាន​ឡើង​ថ្លែងសុន្ទរកថា​គន្លឹះ​នៅ​ក្នុង​សិក្ខាសាលា​ស្តីពី​ “​ការ​ជំរុញ​សហគ្រិន​ស្ត្រី​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​” ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​គណៈកម្មាធិការ​ស្ត្រី​នៃ​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​អាមេរិក​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ (​Am​C​ham​) ​សហការ​ជាមួយ​សមាគម​សហគ្រិន​ស្ត្រី​កម្ពុជា​ (C​W​E​A​)​។​ លោកស្រី​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​ ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​នៅ​កម្ពុជា​ ​រួម​ទាំង​អាជីវកម្ម​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ស្ត្រី​ ​មាន​ចំនួន​ ​៧​០​ ​ភាគរយ​នៃ​ការងារ​សរុប​ ​ហើយ​រួមចំណែក​ដល់​ ​៥​៨​ ​ភាគរយ​នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​របស់​កម្ពុជា​។​ លោកស្រី​បាន​បន្ត​ថា​ “​សហគ្រិន​ស្ត្រី​កំពុង​ជំរុញ​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​បង្កើត​ការងារ​ ​និង​ជំរុញ​កំណើន​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប​ន្ន ​ភាព​ធន់​ ​និង​ការ​តាំងចិត្ត​របស់​ពួកគេ​គឺ​ពិតជា​អ្វី​ដែល​គួរ​អោយ​ស្ញើ​ច​សរសើរ​” ​។​ ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​កម្ពុជា​បាន​បោះជំហាន​ទៅមុខ​យ៉ាង​លឿន​ក្នុង​ការ​បង្កើត​បរិយាកាស​អំណោយផល​សម្រាប់​ការ​ធ្វើអាជីវកម្ម​។​ ​នៅ​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​កម្ពុជា​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​ដែល​ជា​ដំណាក់កាល​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ឆ្ពោះទៅ​រកការ​លើក​ក​ម្ពស់​ពាណិជ្ជកម្ម​ឌី​ជី​ថល​។​ ​លោកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​ច្បាប់​នេះ​ផ្តល់​នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់​ដ៏​រឹង​មាំ​ ​ដែល​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម​អន​ឡា​ញ​ ​ធានា​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​ប្រតិបត្តិការ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​។​ ​វា​បើកផ្លូវ​ថ្មី​សម្រាប់​សហគ្រិន​ស្ត្រី​ក្នុង​ការពង្រីក​អាជីវកម្ម​របស់​ពួកគេ​ហួសពី​អាជីវកម្ម​បែប​ប្រពៃណី​»​។​ ​លោកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ទី​ផ្សារ​ពាណិជ្ជកម្ម​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ព្យាករណ៍​ថា​នឹង​ឈាន​ដល់​ ​១​,​១​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​រំពឹង​ថា​នឹង​កើន​ឡើង​ក្នុង​អត្រា​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ​៩​,​៩​៨​ ​ភាគរយ​ពី​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ដល់​ឆ្នាំ​២​០​២​៩​ ​ឈាន​ដល់​ ​១​,​៨​១​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៩​។​ ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​ស្វាគមន៍​ ​លោកស្រី​ K​i​m​ ​Tan​ ​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ស្ត្រី​នៃ​ ​Am​C​ham​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​ចំពោះ​ការ​យកចិត្តទុកដាក់​របស់​ ​Am​C​ham​ ​ក្នុង​ការ​ជួយ​ដល់​សហគ្រិន​ស្ត្រី​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោកស្រី​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​យើង​ជឿជាក់​ថា​ ​ការ​ផ្តល់​អំណាច​ដល់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ស្ត្រី​ ​មិន​ត្រឹមតែ​មានប្រយោជន៍​សម្រាប់​អាជីវកម្ម​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ក៏​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​ជា​រួម​ផង​ដែរ​»​។​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​រៀបចំ​ដោយមាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​ធនាគារ​វី​ង​ ​មាន​អ្នកចូលរួម​ជាង​ ​៨​០​នាក់​។​ ​គោលដៅ​គឺ​ផ្តល់​ជូន​សហគ្រិន​ស្ត្រី​នូវ​ការយល់​ដឹង​ ​ដំបូន្មាន​ជាក់ស្តែង​ ​និង​ធនធាន​សំខាន់​ៗ​ ​ដើម្បី​ជួយ​ពួកគេ​ឱ្យ​យកឈ្នះ​លើ​បញ្ហា​ប្រឈម​ ​និង​ជំរុញ​កំណើន​អាជីវកម្ម​។​ ​លោក​ ​H​an​ ​P​e​n​g​ K​wan​g​ ​អគ្គនាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ធនាគារ​វី​ង​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​ការ​ផ្តល់​សិទ្ធិ​អំណាច​ដល់​សហគ្រិន​ស្ត្រី​ ​ជាពិសេស​នៅ​ក្នុង​ផ្នែក​សហគ្រាស​ធុន​មីក្រូ​ ​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​មិនគ្រាន់តែ​ជា​កត្តា​ចាំបាច់​សម្រាប់​សង្គម​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ជា​កត្តា​ជំរុញ​ដល់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​”​។​ ​លោក​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​ថា​ “​តាមរយៈ​ការ​ជួយ​ដល់​សហគ្រាស​ធុន​មីក្រូ​ ​តូច​ ​និង​មធ្យម​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ស្ត្រី​ ​យើង​កំពុង​ជំរុញ​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​ជំរុញ​កំណើន​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប​ន្ន ​និង​ការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​រួមគ្នា​ ​យើង​អាច​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ឡូ​ស៊ី​អំណោយផល​ ​ដែល​សហគ្រិន​ស្ត្រី​គ្រប់រូប​អាច​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ ​និង​រួមចំណែក​ដល់​អនាគត​រួមគ្នា​របស់យើង​”​។​ ​ធនាគារ​វី​ង​ ​មាន​ភ្នាក់ងារ​ជាង​៨​០​ ​ភាគរយ​ ​និង​មាន​ 50 ​ភាគរយ​ជា​ស្ត្រី​ ​នេះ​បង្ហាញ​ពី​បរិ​យា​ប​ន្ន​យេ​ន​ឌ​័​រ​ ​ដោយ​ប្តេជ្ញា​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​។","នៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយដែលមានចំណងជើងថា 'ទ្រព្យសកម្មឌីជីថល 101' លោក Thomas Schings អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅនៃក្រុមហ៊ុន Royal Group Exchange (RGX) បានបង្ហាញថា ជាង 65% នៃប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូទាត់ដែលមានមូលដ្ឋានលើ blockchain របស់ប្រទេស ដោយ 10% ប្រើប្រាស់ទ្រព្យសកម្មឌីជីថល លើសពីមធ្យមភាគសកល។ នៃ 6.8% ។ ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យសកម្មឌីជីថលរបស់កម្ពុជាគឺអាចប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀតដូចជាប្រទេសសិង្ហបុរី (11.1%) និងប្រទេសថៃ (18.1%)។ Schings បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកប្រើប្រាស់កម្ពុជាមានសកម្មភាពក្នុងការជួញដូរពីម្នាក់ទៅម្នាក់ (P2P) និងហិរញ្ញវត្ថុវិមជ្ឈការ (DeFi)។ RGX ផ្តល់ជូនការជួញដូរកន្លែង ការជួញដូរនាពេលអនាគត និងជម្រើសជួញដូរ P2P សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ លោក អ៊ុក សារ៉ាត់ មកពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានកត់សម្គាល់ថា ខណៈពេលដែលធនាគារបច្ចុប្បន្នត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើអាជីវកម្មជាមួយរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាកំពុងព្រាងបទប្បញ្ញត្តិដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារ និងអ្នកផ្តល់សេវាទ្រព្យសកម្មគ្រីបតូ ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពមួយចំនួនជាមួយទ្រព្យសម្បត្តិគ្រីបតូ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានពិភាក្សាអំពីតួនាទីរបស់ blockchain នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសគំនិតផ្តួចផ្តើមដូចជា Bakong, CamDigiKey និង Selendra ។ លើសពីនេះទៀតការចាប់ផ្ដើម blockchain Poor Doge ដែលជាកាក់ meme សម្រាប់សប្បុរសធម៌ត្រូវបានទទួលស្គាល់។ ការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មផ្សេងទៀតដូចជា Tokenomia.pro កំពុងប្រើប្រាស់ blockchain ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទំនុកចិត្តនៅក្នុងពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មរបស់កម្ពុជា។ អ្នកជំនាញរួមទាំង Janusz Zieliński សហស្ថាបនិកនៃការផ្លាស់ប្តូរប៉ូឡូញ Ari10 បានពិភាក្សាអំពីសក្តានុពលអនាគតនៃទ្រព្យសម្បត្តិឌីជីថល ដោយព្យាករណ៍ថាទីផ្សារអាចឈានដល់ $4-$5 trillion នៅឆ្នាំ 2030។" "កូឡា​ឡាំ​ពួរ​ – R​H​B ​Banking​ ​Group​ ​បាន​ប្រកាស​តែងតាំង​លោក​ ​M​o​ham​e​d​ ​Bin​ R​as​t​am​ S​h​a​h​ro​m​ ​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្រុមហ៊ុន​ (​G​C​F​O) ​លោកស្រី​ ​P​h​u​a​h​ S​h​ok C​hen​g​ ​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ប្រចាំ​តំបន់​ ​និង​ជា​ប្រធាន​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​រាជធានី​ ​លោក​ K​e​v​in​ ​V​i​j​end​r​e​n ​D​a​vie​s ​ជានា​យក​គ្រប់គ្រង​/​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ ( ​M​D​/C​E​O) ​នៃ​ R​H​B ​Investment​ ​Bank​ ​Be​r​h​a​d​ ​និង​ ​Tan​ ​Boon​ ​Chin​g​ ​ជា​ប្រធាន​សវ​នក​រ​ផ្ទៃក្នុង​ ​ដែល​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​១​ ​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ លោក​ ​M​o​ham​e​d​ ​Bin​ R​as​t​am​ S​h​a​h​ro​m​ ​នាំមក​នូវ​បទពិសោធន៍​ ​និង​ជំនាញ​ជាច្រើន​ដល់​ R​H​B ​ដោយ​បាន​កាន់​តួនាទី​ជា​អ្នកដឹកនាំ​សំខាន់​ៗ​នៅ​ក្នុង​វិ​ស័យ​សាជីវកម្ម​។​ ​អាជីព​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​របស់​លោក​រួម​មានការ​បម្រើ​ជានា​យក​ប្រតិបត្តិ​ស្តីទី​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Malaysia​ ​Airport​s ​Holding​ ​Be​r​h​a​d​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ U​E​M​ ​Sunrise​ ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​សមត្ថភាព​របស់​លោក​ក្នុង​ការ​បំពេញ​តួនាទី​ផ្សេងៗ​គ្នា​។​ ​ជំនាញ​របស់​លោក​​​មាន​វិសាលភាព​នៅ​ទូទាំង​ផ្នែក​ផ្សេងៗ​គ្នា​ ​រួម​ទាំង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​ការ​គ្រប់គ្រង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អាជីវកម្ម​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​។​ ​លោក​ ​M​o​h​d​ ​Rash​i​d​ ​M​o​ham​a​d​ ​នាយក​គ្រប់គ្រង​ក្រុម​/​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ក្រុម​នៃ​ R​H​B ​Banking​ ​Group​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ “​យើង​មាន​សេចក្តីរីករាយ​ដែល​បាន​ស្វាគមន៍​លោក​ ​M​o​ham​e​d​ ​មកកាន់​ R​H​B ​Banking​ ​Group​ ​។​ ​ជាមួយនឹង​បទពិសោធន៍​ជាង​២​០​ ​ឆ្នាំ​នៅ​ក្នុង​អាជីវកម្ម​ ​ការ​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​លោក​ ​M​o​ham​e​d​ ​នឹង​បំពេញ​បន្ថែម​ ​និង​ពង្រឹង​ក្រុម​អ្នកដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​របស់យើង​។​ ​ជំនាញ​របស់​លោក​គឺ​មាន​សារសំខាន់​ក្នុង​ការ​សម្រេច​បាន​នូវ​គោលដៅ​ជា​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​របស់យើង​ ​និង​ជំរុញ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់យើង​ឆ្ពោះទៅ​រកការ​លើក​ក​ម្ពស់​តម្លៃ​ភាគ​ហ៊ុន​បន្ថែម​ទៀត​។​ ​យើង​ត្រៀម​ខ្លួន​ជាស្រេច​រង់ចាំ​ការ​រួមចំណែក​របស់​លោក​ចំពោះ​ក្រុមហ៊ុន​”​។​ ​លោកស្រី​ ​P​h​u​a​h​ S​h​ok C​hen​g​ ​ដែល​បាន​បម្រើ​ការ​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ស្តីទី​ចាប់តាំង​ពី​ខែ​មករា​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​នឹង​ផ្លាស់ប្តូរ​តួនាទី​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ប្រចាំ​តំបន់​ ​និង​ជា​ប្រធាន​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​។​ ​នៅ​ក្នុង​តួនាទី​ថ្មី​ ​លោកស្រី​នឹង​ប្រើប្រាស់​ជំនាញ​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​ជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុង​តំបន់​ ​និង​រៀបចំ​អនាគត​នៃ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​មូលធន​របស់​ R​H​B ​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​លោក​ K​e​v​in​ ​V​i​j​end​r​e​n ​D​a​vie​s ​នឹង​ស្នង​តំណែង​លោក​ ​Gan​e​s​h​ S​a​bar​at​n​am​ ​ដែល​កិច្ចសន្យា​របស់​លោក​បាន​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣​០​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​។​ ​លោក​K​e​v​in​ ​នាំមក​នូវ​ចំណេះ​ដឹង​ ​និង​បទពិសោធន៍​ជាច្រើន​ក្នុង​សាជីវកម្ម​ ​និង​ធនាគារ​វិនិយោគ​ ​ដែល​រួមបញ្ចូល​ការយល់​ដឹង​អំពី​ទី​ផ្សារ​រយៈពេល​ពីរ​ទសវត្សរ៍​។​ ​លោក​បាន​ចាប់ផ្តើម​អាជីព​នៅ​ក្នុង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​សាជីវកម្ម​នៅ​ ​E​rns​t​ & ​Young​ ​មុន​ពេល​ចូល​បម្រើ​ការងារ​នៅ​ធនាគារ​ ​May​bank​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​០​។​ ​នៅ​ធនាគារ​ ​May​bank​ ​លោក​ K​e​v​in​ ​បាន​កាន់​មុខតំណែង​ជា​ ​ជាច្រើន​ ​មុន​ពេល​ទទួល​បាន​ការតែងតាំង​ថ្មី​បំផុត​ជានា​យក​គ្រប់គ្រង​ផ្នែក​អតិថិជន​នៃ​ធនាគារ​វិនិយោគ​ ​May​bank​ ​ជា​កន្លែង​ដែល​លោក​បាន​នាំមក​នូវ​ភាព​រីក​ចម្រើន​ដល់​ធនាគារ​។​ ​ក្នុងនាម​ជា​ ​M​D​/C​E​O ​នៃ​ R​H​B ​Investment​ ​Bank​ ​លោក​ K​e​v​in​ ​នឹង​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ការ​​​ដឹកនាំ​ទិសដៅ​អាជីវកម្ម​ជា​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​របស់​ធនាគារ​វិនិយោគ​ R​H​B ​និង​ដឹកនាំ​ការពង្រីក​ដំណោះស្រាយ​វិនិយោគ​ចម្រុះ​ ​ដើម្បី​ផ្តល់​នូវ​តម្លៃ​ពិសេស​ជាបន្តបន្ទាប់​ដល់​អតិថិជន​ធនាគារ​វិនិយោគ​របស់​ R​H​B ​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​លោក​ ​Tan​ ​Boon​ ​Chin​g​ ​ដែល​ជា​អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដែល​មាន​បទពិសោធន៍​ជាង​២​ ​ទសវត្សរ៍​នឹង​ជំនួស​តំណែង​លោក​ ​Ale​x ​Tan​ ​A​un ​A​un ​ដែល​បាន​ចូលនិវត្តន៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣​១​ ​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​អាជីព​របស់​លោក​បាន​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ ​P​w​C ​បន្ទាប់មក​មាន​តួនាទី​ជា​អ្នកដឹកនាំ​នៅ​ធនាគារ​ ​Standard​ ​Chartered​ ​និង​ R​H​B ​។​ ​នៅ​ R​H​B ​លោក​បាន​បម្រើ​ការ​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ R​H​B ​Investment​ ​Bank​ ​Be​r​h​a​d​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​និង​អភិបាល​កិច្ច​អន្តរជាតិ​ ​មុន​ពេល​ត្រូវបានតែងតាំងជា​លើក​ទីពីរ​ទៅ​ ​Boost​ ​Bank​ ​ក្នុង​ខែវិច្ឆិកា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ ​ក្នុងនាម​ជា​ប្រធាន​សវ​នក​រ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​លោក​នឹង​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ផែនការ​សវនកម្ម​ជា​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​តម្រឹម​យុទ្ធសាស្ត្រ​សវនកម្ម​ទៅ​នឹង​គោលដៅ​របស់​ក្រុម​ ​និង​ក្របខណ្ឌ​គ្រប់គ្រង​ហា​និ​ភ័យ​សហគ្រាស​ ​ក៏ដូចជា​ជំរុញ​វប្បធម៌​នៃ​ការ​កែ​លម្អ​ដំណើរការ​ជាបន្តបន្ទាប់​នៅ​ក្នុង​អង្គភាព​។​ ​លោក​ ​M​o​h​d​ ​Rash​i​d​ ​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​ការតែងតាំង​ទាំងនេះ​គឺជា​សក្ខីភាព​មួយ​ចំពោះ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ R​H​B ​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ឥតឈប់ឈរ​នូវ​សមត្ថភាព​ស្នូល​របស់យើង​ ​និង​ភាព​រឹង​មាំ​ ​ក៏ដូចជា​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ដ៏​ល្អ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​កំណើន​ជា​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​។​ ​ជាមួយនឹង​បទពិសោធន៍​ទាំងនេះ​ ​និង​ចំណេះ​ដឹង​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម​ដ៏​ទូលំទូលាយ​របស់​ពួកគេ​ ​ខ្ញុំ​មានទំនុក​ចិត្ត​ថា​ ​ពួកគេ​នឹង​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​និង​ដំណើរការ​អាជីវកម្ម​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ទៅកាន់​ក​ម្រិ​ត​បន្ទាប់​ ​ក៏ដូចជា​លើកស្ទួយ​ក្រុមហ៊ុន​ឆ្ពោះទៅ​រកការ​រីក​ចម្រើន​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ ​និង​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍”​។","ទស្សនវិស័យកសិកម្មរបស់ OECD-FAO សម្រាប់ឆ្នាំ 2024-2033 គម្រោងផលិតកម្មស្រូវសកលនឹងកើនឡើង 11% ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ខាងមុខ ដែលឈានដល់ 587 លានតោននៅឆ្នាំ 2033 ដែលជំរុញដោយទិន្នផលកាន់តែប្រសើរ។ អាស៊ីដែលគ្រប់គ្រងផលិតកម្មស្រូវពិភពលោកនឹងឃើញមានកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ដែលត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងវ៉ាដាច់ប្រទេសចិនក្នុងនាមជាប្រទេសផលិតអង្ករធំជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោកនៅឆ្នាំ 2033។ ប្រទេសចិន ឥណ្ឌូនេស៊ី ថៃ និងវៀតណាមនឹងដើរតាមចំណាត់ថ្នាក់។ ការនាំចេញអង្ករពីអាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើងក្នុងអត្រាប្រចាំឆ្នាំ 2.8% ជាមួយនឹងចំណែកនៃការនាំចេញសកលក្នុងតំបន់កើនឡើងដល់ 86%។ មីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងឃើញមានកំណើនការនាំចេញដ៏ធំបំផុត ជាមួយនឹងការនាំចេញរបស់ពួកគេត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង 146% ដល់ 10.5 លានតោននៅឆ្នាំ 2033 ដោយចាប់យកទីផ្សារអាស៊ី និងអាហ្រ្វិកកាន់តែច្រើន។ បើនិយាយពីតម្លៃវិញ បន្ទាប់ពីបានឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់រយៈពេល 15 ឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយសារការព្រួយបារម្ភអំពី El Niño និងការរឹតបន្តឹងការនាំចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា តម្លៃអង្ករអន្តរជាតិនៅតែមានប្រហែល 14% ខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុននៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ 2024 ។ ការរឹតបន្តឹងការនាំចេញរបស់ឥណ្ឌាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងនៅតែមាន។ ទោះបីជាករណីលើកលែងបានជួយកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់មួយចំនួនក៏ដោយ។ ការបង្កើនតួនាទីនាំចេញរបស់កម្ពុជា មីយ៉ាន់ម៉ា និងប៉ាគីស្ថាន គឺជាការឆ្លើយតបមួយផ្នែកចំពោះការរឹតបន្តឹងទាំងនេះ។ ទស្សនវិស័យនេះក៏បង្ហាញពីហានិភ័យចំពោះពាណិជ្ជកម្ម រួមទាំងការរំខានដល់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនសំខាន់ៗ ដូចជាបញ្ហាដែលបណ្តាលមកពីកម្រិតទឹកនៅក្នុងព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា និងជម្លោះដែលកំពុងបន្តនៅសមុទ្រក្រហម ដែលប៉ះពាល់ដល់ការឆ្លងកាត់ព្រែកជីកស៊ុយអេ។ ការរំខានទាំងនេះអាចនាំឱ្យមានការពន្យារពេល និងការកើនឡើងថ្លៃដឹកជញ្ជូន ដែលប៉ះពាល់ដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកល។" "លោក​ ​T​h​o​ma​s S​chin​g​s ​អ្នកគ្រប់គ្រង​ទូទៅ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Royal​ ​Group​ ​Exchange​ (R​G​X) ​បាន​និយាយ​នៅ​ក្នុង​សិក្ខាសាលា​ ‘​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ 101’ ​រៀបចំ​ដោយ​ ​E​uroC​ham​ ​កម្ពុជា​ថា​ ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ជាង​៦​៥​ ​ភាគរយ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​ទូទាត់​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​លើ​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​ស្មើនឹង​ ​១​០​ភាគរយ​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ការប្រើប្រាស់​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​របស់​កម្ពុជា​គឺ​ខ្ពស់​ជាង​មធ្យម​ភាគ​ពិភពលោក​ចំនួន​ ​៦​,​៨​ ​ភាគរយ​។​ ដោយ​ដកស្រង់​ទិន្នន័យ​ពី​ ​Standard​ ​Insight​s ​និង​ S​t​at​i​s​t​a​ ​លោក​បាន​និយាយ​ថា​ ​ការប្រើប្រាស់​នៅ​កម្ពុជា​ ​ក៏​ដូចគ្នា​ជាមួយនឹង​ប្រទេស​អា​ស៊ាន​ផ្សេងទៀត​ដូចជា​ប្រទេស​សិង្ហបុរី​ ​ដែល​មាន​ ​១​១​,​១​ ​ភាគរយ​នៃ​ចំនួន​ប្រជាជន​របស់​ខ្លួន​ដែល​ប្រើប្រាស់​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ ​និង​ប្រទេស​ថៃ​មាន​ ​១​៨​,​១​ ​ភាគរយ​។​ ​យោង​តាម​ទិន្នន័យ​ពី​ ​Chain​a​l​y​s​i​s ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​អ្នកប្រើប្រាស់​កម្ពុជា​ក៏​មានការ​យល់​ដឹងផង​ដែរ​ក្នុង​ការប្រើប្រាស់​រវាង​គ្នា​និង​គ្នា​( ​P​2​P​) ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​វិមជ្ឈការ​ (​D​e​F​i​) ​។​ ​បច្ចុប្បន្ននេះ​ R​G​X ​ផ្តល់​ជូន​ប្រជាជន​កម្ពុជា​នូវ​ជម្រើស​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ភាគ​ហ៊ុន​ ​ការ​ជួញ​ដូរ​នា​ពេល​អនាគត​ ​និង​ការ​ជួញ​ដូរ​ ​P​2​P​ ​។​ ​លោក​ ​អ៊ុក​ ​សា​រ៉ា​ត​ ​អគ្គនាយក​រង​ប្រតិបត្តិការ​ ​និង​ជា​ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ប្រព័ន្ធ​ទូទាត់​សង​ប្រាក​នៃ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ ​ដោយ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​បច្ចុប្បន្ន​ធនាគារ​ក្នុង​ប្រទេស​ត្រូវ​បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឱ្យ​ធ្វើអាជីវកម្ម​លើ​រូបិយប័ណ្ណ​គ្រីប​តូ​។​ ​ប៉ុន្តែ​ដើម្បី​ជំរុញ​ការ​បង្កើត​ថ្មី​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថល​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​កំពុង​ធ្វើ​សេចក្តីព្រាង​ប្រកាស​ដើម្បី​កំណត់​លក្ខខណ្ឌ​ដែល​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ ​និង​ ​P​S​I​ ​អាច​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អនុ​វត្តសកម្មភាព​មួយ​ចំនួន​លើ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​គ្រីប​តូ ​និង​ឧបករណ៍​ពាក់ព័ន្ធ​ ​និង​លក្ខខណ្ឌ​ដែល​អ្នកផ្តល់​សេវា​ទ្រព្យ​សកម្ម​គ្រីប​តូ (C​ASP​s) ​អាច​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អនុវត្ត​សេវាកម្ម​ទូទាត់​ ​និង​ផ្ទេរ​ប្រាក់​។​ លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​នេះ​នៅតែ​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់កាល​នៃ​ការ​ស្នើសុំ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ “​វា​គ្រាន់តែ​ជា​សេចក្តីព្រាង​ ​ហើយ​យើង​អាច​ធ្វើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​បន្ថែម​ទៀត​ដោយ​ផ្អែកលើ​ការយល់​ដឹង​របស់យើង​អំពី​បញ្ហា​នេះ​ ​និង​ផ្អែកលើ​ធាតុ​ចូល​ពី​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​។​ ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​នៅតែ​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ហា​និ​ភ័យ​នៃ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ទាំងនេះ​ដែល​អាច​កើតមាន​លើ​ស្ថិរភាព​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​»​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​ដើម្បី​យល់​កាន់តែ​ច្បាស់​អំពី​ប្រកាស​ដែល​បាន​ព្រាង​ ​ការសិក្សា​លើ​ការ​ប៉ះពាល់​ទ្រព្យសម្បត្តិ​គ្រីប​តូ​គឺ​មាន​សារសំខាន់​ ​រួម​ទាំង​និយមន័យ​នៃ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ ​ក៏ដូចជា​ការចាត់ថ្នាក់​របស់​ពួកគេ​។​ ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ក្រុម​ទី​១​នៅ​ក្នុង​ប្រកាស​ដែល​បាន​ស្នើ​ឡើង​ ​ដែល​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​មានបំណង​គ្រប់គ្រង​ ​ដែល​យើង​ជឿ​ថា​នឹង​បន្ថែម​តម្លៃ​ដល់​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ក្រុម​ទី​១​ ​ត្រូវ​បាន​បំបែក​ជា​ក្រុម​ 1​a​ ​ពីរ​ – ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​Token​ (​token​i​z​e​d​ ​traditional​ ​asset​s) ​ដូចជា​សញ្ញា​សញ្ញា​ប​ណ្ណ​Token​ (​Token​i​z​e​d​ ​traditional​ ​bond​)​។​ ​មូលបត្រ​បំណុល​របស់​វា​គឺជា​ទ្រព្យ​សកម្ម​ពិត​ ​ឧទាហរណ៍​មួយទៀត​នៃ​ក្រុម​ 1​a​ ​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​Token​ ​សម្ងាត់​សុវត្ថិភាព​ (​security​ ​token​) – ​នេះ​លើក​ក​ម្ពស់​ទី​ផ្សារ​មូលធន​ ​និង​និន្នាការ​ដែល​ S​E​RC ​នា​ពេល​អនាគត​អាច​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មានការ​ផ្តល់​ជូន​និមិត្តសញ្ញា​សុវត្ថិភាព​ (​Security​ ​Token​ ​offering​) ​។​ ​និយាយ​ឱ្យ​សាមញ្ញ​ ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅថា​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ ​ពីព្រោះ​ដំណើរការ​សញ្ញា​សម្ងាត់​ប្រើ​ ​D​L​T​ ​ហើយ​ការចាត់ថ្នាក់​របស់យើង​រឹត​បន្តឹង​បច្ចេកវិទ្យា​ឱ្យ​មានតែ​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ប៉ុណ្ណោះ​។​ ​លោក​ ​T​h​o​ma​s S​chin​g​s ​បាន​បន្ត​ថា​ ​សិក្ខាសាលា​នេះ​ក៏បាន​ពិនិត្យមើល​លើ​ការប្រើប្រាស់​បច្ចេកវិទ្យា​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​សម្រាប់​ភាព​ជោគជ័យ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ទូទាត់​បាគង​។​ “​មាន​ឧទាហរណ៍​ជាច្រើន​នៃ​ការប្រើប្រាស់​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធ​ភាព​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដូចជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​សម្រាប់​ ​e​-K​Y​C ​សម្រាប់​ធនាគារ​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​។​ ​បន្ទាប់មក​មាន​ក្រុមហ៊ុន​ដូចជា​ S​e​lend​r​a​ ​កំពុង​ធ្វើការ​លើ​កិច្ចសន្យា​ឆ្លាតវៃ​ ​ដូច្នេះ​ប្រព័ន្ធ​ផ្តល់​រង្វាន់​ជា​មូលដ្ឋាន​សម្រាប់​អតិថិជន​ ​Brown​ ​Coffee​ ​កំពុង​ត្រូវ​បាន​ចាប់​យក​ដោយ​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​របស់​ពួកគេ​”​។​ ​ការ​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​លើ​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​មួយផ្សេងទៀត​គឺ​ ​Poor​ ​Dog​e​ ​ដែល​ជា​កាក់​ ​me​me​ ​មានបំណង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ជីវិត​របស់​សត្វ​ឆ្កែ​តាមរយៈ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​។​ ​កាក់​ ​me​me​ ​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​សម្រាប់​ព្រឹត្តិការណ៍​សប្បុរស​ធម៌​ ​ដើម្បី​ប្រមូល​មូលនិធិ​សម្រាប់​សត្វ​ឆ្កែ​អនាថា​ ​និង​ដើម្បី​ហាមឃាត់​កា​រលក់​ ​សាច់​ឆ្កែ​នៅ​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​អាហារ​។​ ​ក្រៅពី​ ​Poor​ ​Dog​e​ ​ក៏​មានការ​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ផ្សេងទៀត​ដូចជា​ ​Token​o​m​i​a​.​pro​។​ ​L​uk​as​z​ Br​a​c​i​s​z​e​w​ski​ ​ស្ថាបនិក​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​Token​o​m​i​a​.​pro​ ​បាន​និយាយ​អំពី​របៀប​ដែល​ក្រុមហ៊ុន​របស់​លោក​ ​កំពុង​ព្យាយាម​ដោះស្រាយបញ្ហា​សង្វាក់​ផ្គត់ផ្គង់​កសិកម្ម​ជាមួយនឹង​ការ​ទូទាត់​តាម​ប្លុក​ឆេ​ន​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ “​បញ្ហា​ប្រឈម​បច្ចុប្បន្ន​ក្នុង​ពាណិជ្ជកម្ម​កសិកម្ម​របស់​កម្ពុជា​គឺ​ការ​ខ្វះ​ការ​ទុកចិត្ត​រវាង​អ្នកទិញ​អន្តរជាតិ​និង​កសិករ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​ហើយ​ជាមួយនឹង​ប្លុក​ឆេ​ន​ ​ដែល​អាច​ដោះស្រាយ​បាន​ព្រោះ​វា​ធានា​បាន​នូវ​ការ​បង្កើន​ទំនុក​ចិត្ត​ ​និង​តម្លា​ភាព​។​ ​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ ​Token​o​m​i​a​.​pro​ ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់គ្នា​ ​ឆ្ពោះទៅ​រកការ​បង្កើត​ ​Digital​ ​Asset​s ​Cam​bo​d​i​a​ ​Hub​ ​។​ និយាយ​អំពី​សក្តានុពល​នៃ​ទី​ផ្សារ​ទ្រព្យ​សកម្ម​ឌី​ជី​ថល​ J​anus​z​ ​Z​i​e​l​i​ń​ski​ ​សហ​ស្ថាបនិក​ ​និង​ជា​ម្ចាស់​ផលិតផល​ ​crypt​o-​terminal​ ​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​រូបិយប័ណ្ណ​ប៉ូឡូញ​ ​Ar​i​10 ​បាន​និយាយ​ថា​ “​មានការ​ព្យាករណ៍​ថា​ទី​ផ្សារ​នេះ​នឹង​ឈាន​ដល់​៤​-​៥​ ​ទ្រី​លាន​ o​f​ ​token​i​s​e​d​ ​digital​ ​securities​ ​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​០​និង​១​ ​ពាន់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​នៃ​ទំហំ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពាណិជ្ជកម្ម​ផ្អែកលើ​បច្ចេកវិជ្ជា​ដែល​បាន​ចែកចាយ​។​ ​វាគ្មិន​ផ្សេងទៀត​នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នោះ​រួម​មាន​ ​លោក​ N​i​co​l​as​ ​H​o​l​land​e​rs ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ B​red​ ​Bank​ ​លោក​ ​To​ma​s ​P​okorn​y​ ​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ឌី​ជី​ថល​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​របស់​ ​E​uroC​ham​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​និង​ជា​អគ្គលេខាធិការ​សមាគម​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​កម្ពុជា​ (C​AFT​) ​និង​ជានា​យក​ប្រតិបត្តិ​ ​និង​សមាជិក​ស្ថាបនិក​នៃ​ ​P​i​ ​Pay​ ​P​l​c ​លោក​ ​Ken​net​h​ ​Tang​ ​អនុប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ ​D​&​T​ ​របស់​ ​E​uroc​ham​, ​Mike​ ​G​a​e​r​t​n​e​r, ​COO​ ​និង​ C​TO​, S​a​bay​ ​T​e​c​h​ ​និង​ ​A​d​r​i​e​nn​e​ ​Rave​z​-​Men​, ​ទីប្រឹក្សា​ជាន់ខ្ពស់​ ​និង​ជា​ទីប្រឹក្សា​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍​ឌី​ជី​ថល​ ​និង​ទំនាក់ទំនង​ជា​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត នុ​វា​នុ​វត្ត​សកល​ ​និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ (​G​I​C) ​។","ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា (CSX) គ្រោងនឹងឃើញមានកំណើនជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនបន្ថែមដែលបានចុះបញ្ជីនៅឆ្នាំនេះ។ យោងតាមនាយកប្រតិបត្តិ CSX លោក ហុង សុខហួរ ក្រុមហ៊ុនចំនួនពីរត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងចុះបញ្ជីជាភាគហ៊ុន និងចំនួនបីជាមូលបត្របំណុល ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃចំណាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងទីផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា។ គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 មានក្រុមហ៊ុនចុះបញ្ជីចំនួន 23 ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបចំនួន 400 លានដុល្លារ ហើយទីផ្សារកំពុងមើលឃើញការកើនឡើងនៃការចូលរួមរបស់វិនិយោគិន ជាមួយនឹងគណនីថ្មីចំនួន 1,000 ត្រូវបានបើកជារៀងរាល់ខែ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មើលឃើញថា វិស័យមូលបត្រ គឺជាវិស័យអាទិភាពសំខាន់ ក្នុងគោលបំណងធ្វើពិពិធកម្មធនធានហិរញ្ញវត្ថុ និងលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងការប្រកួតប្រជែង។ CSX គ្រោងនឹងបង្កើនបរិមាណជួញដូរប្រចាំថ្ងៃដល់ 1 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2030 ហើយបានណែនាំវេទិកាអនឡាញមួយដើម្បីសម្រួលដល់ការបើកគណនី និងការចូលប្រើរបស់អ្នកវិនិយោគ។" "យោងតាមអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងអភិវឌ្ឍន៍ (OECD) និងអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (FAO) ទិន្នផលស្រូវសកលត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង ១១ ភាគរយក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ ដែលនឹងឈានដល់៥៨៧ លានតោនក្នុងឆ្នាំ២០២៣៣។ ទស្សនវិស័យកសិកម្មរបស់ OECD-FAO សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤-២០៣៣ ដែលចេញផ្សាយក្នុងពេលដំណាលគ្នានៅទីក្រុងប៉ារីស និងទីក្រុងរ៉ូមកាលពីថ្ងៃអង្គារ បានអោយដឹងថា ការកើនឡើងពីកម្រិតក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជំរុញដោយទិន្នផលកាន់តែប្រសើរ។ ការពង្រីកផលិតកម្មនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ីដែលរាប់បញ្ចូលបរិមាណទិន្នផលស្រូវជាសកលត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានភាពរឹងមាំ»។ កំណើនខ្លាំងបំផុតត្រូវបានរំពឹងទុកនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ដែលត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងនាំមុខប្រទេសចិនដើម្បីក្លាយជាប្រទេសផលិតអង្ករធំជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោកនៅឆ្នាំ២០២២។ ប្រទេសចិនត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទីពីរ បន្ទាប់មកគឺប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ថៃ និងវៀតណាម។ ដោយឡែក ការនាំចេញអង្ករពីអាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង២,៨ ភាគរយក្នុងទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ ដែលធ្វើអោយចំណែកក្នុងការនាំចេញសកលនឹងកើនឡើងដល់៨៦ ភាគរយ។ ទស្សនវិស័យនេះបានបន្តថា “ច្រើនជាងពាក់កណ្តាលនៃកំណើនការនាំចេញអង្ករត្រូវបានសន្មតថាមកពី (ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច) ដូចជាមីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជា ជាមួយនឹង២៥ ភាគរយបន្ថែមទៀតមកពីប្រទេសថៃ និង១២ ភាគរយពីប្រទេសវៀតណាម” ។ ការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា “ត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង១៤៦ ភាគរយពី ៤,៣ លានតោនដល់១០,៥ លានតោននៅឆ្នាំ២០៣៣ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសទាំងនេះចាប់យកចំណែកកាន់តែច្រើននៃទីផ្សារអាស៊ី និងអាហ្រ្វិក»។ ចំពោះតម្លៃវិញ តម្លៃស្រូវសាលី និងពោតបានបន្តធ្លាក់ចុះកាលពីឆ្នាំមុន បន្ទាប់ពីឈានដល់កម្រិតជិតកំណត់ត្រា និងខ្ពស់បំផុតក្នុងឆ្នាំ២០២២ បន្ទាប់ពីជម្លោះរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន។ “ផ្ទុយទៅវិញឆ្នាំ២០២៣ មានភាពច្របូកច្របល់កាន់តែខ្លាំងសម្រាប់ទីផ្សារអង្ករពិភពលោក” ។ «តម្លៃអង្ករអន្តរជាតិបានកើនឡើងដល់កំពូលក្នុងរយៈពេល១៥ ឆ្នាំ ដែលបណ្តាលមកបីបាតុភូទEl Niño និងការរឹតបន្តឹងការនាំចេញរបស់ប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងខែកក្កដា និងសីហា ឆ្នាំ២០២៣។ “ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ការកើនឡើងតម្លៃបន្ថែមទៀតត្រូវបានបញ្ចៀសដោយសញ្ញាថាផលប៉ះពាល់ជាក់ស្តែងនៃ El Niño លើផលិតកម្មអង្ករពិភពលោកនឹងមិនសូវធ្ងន់ធ្ងរជាងការរំពឹងទុក រួមជាមួយនឹងការបន្ធូរបន្ថយនៃការរឹតបន្តឹងការនាំចេញរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា និងការបង្កើននាំចេញដោយប្រទេសផ្សេងទៀត។ “ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពមិនប្រាកដប្រជាជុំវិញគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម និងលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុ នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ តម្លៃអង្ករអន្តរជាតិនៅតែមានតម្លៃខ្ពស់ និងប្រហែល ១៤% លើសពីកម្រិតកាលពីឆ្នាំមុន។” ទស្សនវិស័យបានបង្ហាញទៀតថា “តួនាទីនាំចេញអង្ករកាន់តែសំខាន់” របស់កម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា រួមជាមួយនឹងប៉ាគីស្ថាន ឆ្លុះបញ្ចាំងពីវិធានការរឹតបន្តឹងរបស់ឥណ្ឌាលើការនាំចេញកាលពីឆ្នាំមុន។ “ការរឹតត្បិតទាំងនេះត្រូវបានគេសន្មត់ថានឹងបន្តកំឡុងពេលព្យាករណ៍ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលរបស់វាត្រូវបានកាត់បន្ថយដោយផ្នែកដោយការលើកលែងដែលត្រូវបានអនុម័តដោយរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាចាប់តាំងពីមានវិធានការរឹតបន្តឹងលើសន្តិសុខស្បៀង”។ ទស្សនវិស័យបានកត់សម្គាល់ថា “ចំណែកដ៏ច្រើន” នៃពាណិជ្ជកម្មទំនិញកសិកម្មរបស់អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍កើតឡើងនៅក្នុងតំបន់។ ប៉ុន្តែ “ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការរំខានដល់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនសំខាន់ៗ ដូចជាកម្រិតទឹកនៅក្នុងព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា និងជម្លោះនៅសមុទ្រក្រហម ដែលកំពុងប៉ះពាល់ដល់ការឆ្លងកាត់ព្រែកជីកស៊ុយអេ គឺជាហានិភ័យធំ”។ “ខណៈដែលជម្លោះនៅតែមាន ពាណិជ្ជកម្មពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទៅកាន់អឺរ៉ុប និងអាហ្វ្រិកខាងជើងនឹងត្រូវផ្លាស់ប្តូរផ្លូវចេញពីព្រែកជីកស៊ុយអេ ដោយបន្ថែមពេលវេលា និងការចំណាយលើការដឹកជញ្ជូនដែលអាចរំខានដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។”","វេទិកាផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យកម្ពុជា (CamDX) មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាមួយនឹងការកើនឡើង 13% នៃការប្រើប្រាស់ ឈានដល់ 17.3 លានប្រតិបត្តិការឌីជីថលត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ 2024 ។ បានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ 2020 CamDX គាំទ្រទាំងផ្នែករដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដោយធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យប្រកបដោយសុវត្ថិភាពសម្រាប់សេវាកម្ម។ ដូចជាការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ (e-KYC) និងកាត់បន្ថយពេលវេលាឯកសារ។ វេទិកានេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលចំនួន 26 និងក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួន 30 ដែលគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការប្រហែល 935,460 ប្រចាំខែ។ CamDX ជួយសម្រួលដំណើរការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដូចជាការចុះបញ្ជីអាជីវកម្ម ការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ និងសន្តិសុខព្រំដែន។ វាក៏ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការក្លែងបន្លំ និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវតម្លាភាពហិរញ្ញវត្ថុ រួមចំណែកដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការលុបបំបាត់ការលាងលុយកខ្វក់។" "ផ្សារ​មូលបត្រ​កម្ពុជា​ (CSX) ​រំពឹង​ថា​នឹង​មាន​ក្រុមហ៊ុន​កាន់តែ​ច្រើន​ចុះបញ្ជី​នៅ​ក្នុងឆ្នាំនេះ​ ​ខណៈ​ដែល​នីតិវិធី​មួយ​ចំនួន​កំពុង​ត្រូវ​បាន​ដំណើរការ​ ​ដែល​បង្ហាញ​ថា​ទី​ផ្សារ​មូលបត្រ​កំពុង​មាន​កំណើន​ជាមួយនឹង​ចំនួន​នៃ​ការបោះផ្សាយ​មូលបត្រ​។​ ​លោក​ ​ហុង​ សុ​ហួរ​ ​អគ្គនាយក​CSX ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​ពីរ​នឹង​ចុះបញ្ជី​ភាគ​ហ៊ុន​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​បី​ចុះបញ្ជី​ជា​មូលបត្រ​បំណុល​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ថា​ “​យើង​រំពឹង​ថា​នឹង​មាន​ក្រុមហ៊ុន​កាន់តែ​ច្រើន​ចុះបញ្ជី​នា​ពេល​ខាងមុខ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​” ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​តាមរយៈ​ការចូលរួម​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនេះ​ វិ​ស​័​យ​មូលបត្រ​កម្ពុជា​នឹង​កាន់តែ​ទាក់ទាញ​ ​និង​រីក​ចម្រើន​ ​ខណៈ​ពេលនេះ​អ្នក​វិនិយោគ​កាន់តែ​ច្រើន​បាន​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​ទី​ផ្សារ​ហ៊ុន​កម្ពុជា​»​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ទៀត​ថា​ ​គិត​ត្រឹម​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​មាន​ក្រុមហ៊ុន​ចុះបញ្ជី​ចំនួន​២​៣​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​១​១​ ​បាន​ចុះបញ្ជី​លក់​មូលបត្រ​កម្មសិទ្ធិ​ ​និង​ ​១​២​ទៀត​បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​សញ្ញា​ប​ណ្ណ​សាជីវកម្ម​ដោយ​កៀរគរ​ទុន​បាន​ប្រហែល​៤​០​០​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​លោក​ក៏បាន​ជម្រាប​ជូន​ជា​សង្ខេប​នៃ​ទិន្នន័យ​ទី​ផ្សារ​ក្នុង​ខែ​ឧសភា​ ​ដែល​តម្លៃ​នៃ​ការ​ជួញ​ដូរ​ជាមធ្យម​ប្រចាំថ្ងៃ​គឺ​ $​២​៦​០​.​០​០​០​ ​ខណៈ​ដែល​គណនី​បើក​ថ្មី​មាន​រហូតដល់​ប្រហែល​ ​១​០​០​០​ ​គណនី​រៀងរាល់​ខែ​។​ ​លោក​ ​ហ៊ាន​ ​សា​ហ៊ី​ប​ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​CSX ​មានប្រសាសន៍ថា​ វិ​ស​័​យ​មូលបត្រ​ត្រូវ​បាន​រួមបញ្ចូល​ជា​វិ​ស​័​យ​អាទិភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​បាន​និង​កំពុង​ចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​ក្នុង​ការ​សម្រេច​បាន​នូវ​ចក្ខុវិស័យ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តាមរយៈ​ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ធនធាន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​បង្កើន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ទុន​ ​លើក​ក​ម្ពស់​ការប្រកួតប្រជែង​ ​ពង្រឹង​តម្លា​ភាព​ ​និង​អភិបាល​កិច្ច​សាជីវកម្ម​។​ CSX ​ក៏មាន​គម្រោង​ជំរុញ​ឱ្យ​តម្លៃ​ជួញ​ដូរ​ប្រចាំថ្ងៃ​ឡើង​ដល់​ប្រហែល​១​ ​លាន​ដុល្លារ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​៣​០​ ​នៅពេលដែល​កម្ពុជា​ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​ចំណូល​មធ្យម​ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​ ​ខណៈ​ដែល​កម្ពុជា​បាន​ដាក់​អោយ​ប្រើប្រាស់​វេទិកា​បើក​គណនី​ជួញ​ដូរ​តាម​អន​ឡា​ញ​នៅ​ក្នុង​ខែវិច្ឆិកា​ ​ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​វិនិយោគ​បើក​គណនី​របស់​ពួកគេ​ភ្លាម​ៗ​ក្នុង​អំឡុង​ម៉ោង​ធ្វើការ​ ​និង​ការរៀបចំ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ ​និង​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ​ ​ដើម្បី​បង្កើន​ទំនុក​ចិត្ត​ ​និង​ការយល់​ដឹង​របស់​វិនិ​យោគិន​ ​ក៏ដូចជា​រៀបចំ​យន្ត​ការ​វិនិយោគ​ប្រកបដោយ​ភាព​ទាក់ទាញ​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ប្រជាជន​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​កាន់តែ​ងាយស្រួល​ ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ ​និង​ទទួល​បាន​ប្រាក់ចំណូល​ខ្ពស់​។​ CSX ​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​២​ ​គឺជា​ក្រុមហ៊ុន​បណ្តាក់ទុន​រួមគ្នា​រវាង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ (​ភាគ​ហ៊ុន​ ​៥​៥​ភាគរយ​) ​និង​ក្រុមហ៊ុន​K​ore​an​ ​Exchange​ (​ភាគ​ហ៊ុន​ ​៤​៥​ភាគរយ​) ​។​",ការស្ទង់មតិថ្មីៗនេះដោយសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុប (EuroCham) បង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនចំនួន 62% នៅកម្ពុជាគ្រោងនឹងជួលបុគ្គលិកបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ 2024 ដោយភាពជាអ្នកដឹកនាំ ការគ្រប់គ្រងគុណភាព និងជំនាញគ្រប់គ្រងគម្រោងកំពុងស្ថិតក្នុងតម្រូវការខ្ពស់បំផុត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ 74% នៃអ្នកឆ្លើយសំណួរប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាក្នុងការជួលបុគ្គលិកដែលមានសមត្ថភាព ដោយលើកឡើងពីកង្វះកម្លាំងពលកម្ម បុគ្គលិកដែលមិនមានគុណភាព និងការរំពឹងទុកប្រាក់ខែខ្ពស់។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពាក់កណ្តាលនៃក្រុមហ៊ុនគ្រោងនឹងជួលបេក្ខជនពី 1 ទៅ 9 នាក់ ហើយ 30% គ្រោងនឹងជ្រើសរើសបេក្ខជនពី 10 ទៅ 24 នាក់។ ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ជាពិសេសសហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម មិនបានដឹងពីជម្រើសបណ្តុះបណ្តាលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ ការស្ទង់មតិបានគូសបញ្ជាក់ពីគម្លាតជំនាញសំខាន់ៗ ជាពិសេសក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងការគ្រប់គ្រងគម្រោង ហើយស្នើថាកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលដែលតម្រូវតាមតម្រូវការគឺចាំបាច់ដើម្បីភ្ជាប់គម្លាតទាំងនេះ។ របកគំហើញនេះបង្ហាញថា ការដោះស្រាយបញ្ហាកង្វះជំនាញទាំងនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះវាឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់ការសិក្សាពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅឆ្នាំ 2030។ "​ថ្នាល​ផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នន័យ​កម្ពុជា​ (​Cam​D​X) ​ដែល​គាំទ្រ​សេវាកម្ម​ឌី​ជី​ថល​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ ​និង​វិ​ស័​យ​ឯកជន​ ​ឃើញ​មានការ​កើន​ឡើង​១​៣​ ​ភាគរយ​ស្មើនឹង​១​៧​,​៣​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​គិត​ត្រឹម​ខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​Cam​D​X ​បាន​រួមចំណែក​កាត់បន្ថយ​ការ​ក្លែង​បន្លំ​អត្តសញ្ញាណ​នៅ​តាម​ធនាគារ​ ​រួម​ទាំង​ទប់​ស្កាត់​អំពើ​ភេរវកម្ម​នៅ​ក្នុង​ដែនអាកាស​របស់​កម្ពុជា​ ​ដែល​នេះ​កំពុង​បង្ហាញ​ថា​វា​ជា​កត្តា​ផ្លាស់ប្តូរ​សម្រាប់​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ ​និង​រដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ Cam​D​X ​ក៏បាន​កាត់បន្ថយ​ពេលវេលា​សម្រាប់​ធ្វើ​ឯកសារ​ ​និង​ការ​ចេញ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​នៅ​ស្ថាប័នរដ្ឋ​ជាច្រើន​។​ ​វេទិកា​នេះ​ក៏​គាំទ្រ​ដល់​ស្ថាប័នរដ្ឋ​ផ្សេងទៀត​ ​ដូចជា​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ ​និង​រដ្ឋាករ​ ​Cam​bo​d​i​a​Post​ ​រដ្ឋ​លេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរ​ស៊ីវិល​ ​ដោយ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​ការធានា​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នន័យ​រវាង​ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មាន​វិទ្យា​ផ្សេងៗ​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​និយាយ​នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​គោល​នយោបាយ​ថា​ “​គ្រប់​ក្រសួង​-​ស្ថាប័ន​របស់​រដ្ឋ​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​ ​Cam​D​X ​ដើម្បី​លើក​ក​ម្ពស់​ទំនើបកម្ម​នៃ​សេវា​សាធារណៈ​ឌី​ជី​ថល​ទៅជា​ប្រព័ន្ធ​អន្តរ​ក្រសួង​តែមួយ​ដោយ​ផ្អែកលើ​គោលការណ៍​តែម្តង​ (​Once​-​Only​ ​Principle​) “​។​ ​Cam​D​X ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​មានការ​កើន​ឡើង​១​៣​ ​ភាគរយ​ស្មើនឹង​ ​១​៧​,​៣​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ពី​១​៥​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​ធៀប​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ ​Cam​D​X ​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ដោយ​ធនាគារ​ ​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​ ​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (​M​F​I​) ​និង​ស្ថាប័ន​ផ្សេងទៀត​សម្រាប់​ផ្ទៀងផ្ទាត់​អត្តសញ្ញាណ​ជាមួយ​ ​e​-K​Y​C ​ជាដើម​។​ ​ចាប់​ដំណើរការ​ក្នុង​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​រហូតមកដល់​បច្ចុប្បន្ន​ ​Cam​D​X ​មាន​ប្រតិបត្តិការ​ចំនួន​៤​៥​,​៧​ ​លាន​។​ ​Cam​D​X ​មាន​ការចូលរួម​ពី​ស្ថាប័នរដ្ឋ​ចំនួន​២​៦​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ចំនួន​៣​០​ ​ជា​សមាជិក​ ​ជាមធ្យម​មាន​ប្រតិបត្តិការ​ប្រហែល​ ​៩​៣​៥​.​៤​៦​០​ ​ក្នុង​មួយ​ខែ​។​ ​មន្ត្រី​ ​Cam​D​X ​បាន​និយាយ​ថា​ ​មាន​ប្រតិបត្តិការ​កើន​ឡើង​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ខែ​ថ្មីៗ​នេះ​ ​ហើយ​អ្នកប្រើប្រាស់​ច្រើនជាង​គេ​គឺ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​ក្រសួងការងារ​ ​និង​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ ​និង​រដ្ឋាករ​ ​។​ ​រហូតមកដល់​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​បាន​ប្រើប្រាស់​ ​Cam​D​X ​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិការ​ចំនួន​១​៤​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​ ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ចំនួន​ ​៥​.​៥​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ ​និង​រដ្ឋាករ​ចំនួន​ ​៣​.​១​ ​លាន​ ​ប្រតិបត្តិការ​ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដារ​ចំនួន​ ​១​.​៩​ ​លាន​ប្រតិបត្តិការ​ ​និង​ក្រសួងការងារ​ ​និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​ចំនួន​ ​៤​៧​២​.​៧​៥​៧​ ​ប្រតិបត្តិការ​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​និង​កំពុង​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជីវកម្ម​ ​និង​ក្រសួង​-​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​បន្ថែម​ទៀត​ប្រើប្រាស់​ ​Cam​D​X ​និង​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយជាតិ​។​ ​Cam​D​X ​នឹង​បំពេញ​បន្ថែម​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ ​និង​រដ្ឋាករ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ការនាំចូល​ ​និង​ការនាំចេញ​របស់​ប្រទេស​ទាំងអស់​។​ ​ដាក់​អោយ​ប្រើប្រាស់​នៅ​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​គម្រោង​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជរ​តែ​មួយជាតិ​នឹង​ “​ធានា​បាន​នូវ​អភិបាល​កិច្ច​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​ ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នកនាំ​ចេញ​-​នាំចូល​ទំនិញ​ ​អាច​ដាក់​ស្នើសុំ​ ​អាជ្ញា​ប​ណ្ណ ​លិខិតអនុញ្ញាត​ វិញ្ញា​បន​ប​ត្រ​ ​និង​ឯកសារ​តម្រូវ​ផ្សេងទៀត​ ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការនាំចេញ​-​នាំចូល​ទំនិញ​ ​ទៅ​គ្រប់​ក្រសួង​-​ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច​ ​តែមួយ​លើក​រួមគ្នា​ ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​នូវ​ការអនុញ្ញាត​ ​សម្រាប់​យកទៅ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ការ​បំពេញ​បែបបទ​បញ្ចេញ​ទំនិញ​ពី​គយ​ ​តាមមធ្យោបាយ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ក​។​ ​Cam​D​X ​កំពុង​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​។​ ​ជាឧទាហរណ៍​ ​នៅ​ពេល​និយាយ​អំពី​គម្រោង​វិនិយោគ​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​សម្បត្តិ​គ្រប់គ្រាន់​ (Q​I​P​) ​អាជីវកម្ម​ថ្មី​អាច​ចុះឈ្មោះ​ក្នុងរយៈពេល​ពីរបី​ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​ (​IT​) ​របស់​រដ្ឋ​ ​។​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​គាំទ្រ​ដោយ​ ​Cam​D​X ​ក្នុង​ការ​ចុះឈ្មោះ​អាជីវកម្ម​តាម​អន​ឡា​ញ​ ​និង​ការ​ចេញ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ផ្លូវការ​។​ ​Cam​D​X QR ​code​ ​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​សេវាកម្ម​សាធារណៈ​សម្រាប់​អាជីវកម្ម​ក​ម្ចី​ទិញ​ផ្ទះ​ ​ដោយមាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​ភ្នាក់ងារ​គ្រប់គ្រង​អចល​ន​ទ្រព្យ​ ​និង​បញ្ចាំ​នៃ​អាជ្ញាធរ​សេវា​ហិរញ្ញវត្ថុ​មិនមែន​ធនាគារ​។​ ​ដូចគ្នា​នេះ​ដែរ​ ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ ​និង​ទូរគមនាគមន៍​ ​ក៏​កំពុង​ប្រើប្រាស់​ ​Cam​D​X ​សម្រាប់​ចេញ​លិខិតអនុញ្ញាត​ វិញ្ញា​បន​ប​ត្រ​ ​និង​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ផង​ដែរ​។​ ​មន្ត្រី​បាន​លើកឡើង​ថា​វា​ជា​ដំណើរការ​សាមញ្ញ​។​ “​អ្នក​អាច​ស្កេន​កូ​ដ​ QR ​ដោយ​ប្រើ​ ​Cam​Dig​i​key​ ​។​ ​ជ្រើសរើស​ប្រភេទ​កម្មវិធី​ ​ថា​តើ​វា​ជា​លិខិតអនុញ្ញាត​ វិញ្ញា​បន​ប​ត្រ​ ​ឬ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​។​ ​បន្ទាប់មក​បំពេញ​ទម្រង់​បែបបទ​ ​ដាក់​ស្នើ​ ​និង​បង់ថ្លៃ​សេវា​។​ ​ហើយ​អ្នក​នឹង​ទទួល​បានការ​ជូនដំណឹង​តាមរយៈ​សារ​ S​MS​ ​និង​ទទួល​បាន​វិញ្ញា​បន​ប​ត្រ​ឌី​ជី​ថល​»​។​ ​អត្ថប្រយោជន៍​ច្រើន​បំផុត​នោះ​គឺ​វា​លុបបំបាត់​ការ​ដំ​ណើ​ការ​ច្រើនដង​។​ ​ហើយ​យើង​អាច​ទទួល​បានការ​ឯកភាព​ក្នុងរយៈពេល​ ​៦​-​៧​ ​ថ្ងៃ​នៃ​ម៉ោង​ធ្វើការ​។​ ​ដូច្នេះ​ ​វា​ជា​ដំណោះស្រាយ​លឿន​មួយ​»​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​Cam​D​X ​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ​វាយ​តម្លៃ​ការធ្វើដំណើរ​សកល​ (​G​T​AS​) ​ដែល​ជា​កម្មវិធី​បណ្ដាញ​សម្រាប់​ពង្រឹង​សន្តិសុខ​ព្រំដែន​កម្ពុជា​។​ ​ភាពជា​ដៃគូ​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ដូចជា​ ​Cat​hay​ ​Pacific​ ​Air​way​s, ​Singapore​ ​Air​line​s, ​Asian​a​ ​Air​line​s ​ក្នុងចំណោម​ក្រុមហ៊ុន​ដទៃទៀត​ ​G​T​AS​ ​ជួយ​ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ស្វ័យប្រវត្តិកម្ម​ការកំណត់​អត្តសញ្ញាណ​អ្នក​ធ្វើដំណើរ​តាមយន្តហោះ​ដែល​មាន​ហា​និ​ភ័យ​ខ្ពស់​។​ ​សម្រាប់​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ដូចជា​ធនាគារ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​របស់​ ​Cam​D​X ​ជួយ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​របស់​អតិថិជន​ (​e​K​Y​C) ​។​ ​ធនាគារ​ ​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (​M​F​I​s) ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​កំពុង​ប្រើប្រាស់​ ​e​-K​Y​C ​តាមរយៈ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ថ្លៃ​ដើម​នៃ​កា​របើក​គណនី​។​ ​វាក​៏​អាច​ជួយ​បង្កើន​ល្បឿន​ដំណើរការ​ ​និង​លុបបំបាត់​កំហុស​ណាមួយ​ ​ដូចជា​ការ​វាយ​អក្សរ​ជាដើម​។​ ​ ធនាគារ​ជាច្រើន​ដូចជា​ ​A​B​A​ ​Bank​, ​Hat​t​h​a​ ​Bank​ ​P​l​c, ​A​C​L​E​D​A​ ​Bank​ ​ក៏​ប្រើប្រាស់​ ​e​-K​Y​C ​សម្រាប់​បើក​គណនី​អន​ឡា​ញ​ ​ផង​ដែរ​។​ ​ការប្រើប្រាស់​ប្រតិបត្តិការ​ឌី​ជី​ថល​កាន់តែ​ច្រើន​អាច​លុបបំបាត់​ការ​ក្លែង​បន្លំ​។​ ​ជាឧទាហរណ៍​ ​នៅ​ក្នុង​គោលការណ៍​ណែនាំ​ថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ស្តីពី​ការ​ប្រឆាំង​ការ​លាង​លុយ​កខ្វក់​ ​ការប្រើប្រាស់​ប្រតិបត្តិការ​ឌី​ជី​ថល​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រព័ន្ធ​កាន់តែ​មាន​តម្លា​ភាព​។​ ​ការ​រក​ឃើញ​ការ​ក្លែង​បន្លំ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នឹង​កាន់តែ​ងាយស្រួល​សម្រាប់​អង្គភាព​ស៊ើបការណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​កម្ពុជា​ (​CA​F​I​U) ​ប្រសិនបើ​មាន​ការប្រើប្រាស់​Cam​D​X ​កាន់តែ​ច្រើនឡើង​ ​។​ ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ ​ក្រុម​ការងារ​សកម្មភាព​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (​FAT​F​) ​នៅ​ទីក្រុង​ប៉ា​រី​ស​បាន​ដាក់​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​បញ្ជី​ពណ៌​ប្រផេះ​របស់​ខ្លួន​ ​ដោយ​គិតថា​ប្រទេស​នេះ​អាច​ក្លាយ​ជា​ជម្រក​សម្រាប់​ការ​លាង​លុយ​។​ ​ប៉ុន្តែ​ជាមួយនឹង​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឆ្ពោះទៅ​រក​តម្លា​ភាព​បន្ថែម​ទៀត​ជាមួយនឹង​ឌី​ជី​ថល​នី​យ​កម្ម​ ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ដកចេញ​ពី​ “​បញ្ជី​ពណ៌​ប្រផេះ​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​២​។","រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពការគណនា GDP របស់ខ្លួនដោយប្រើឆ្នាំ 2014 ជាឆ្នាំមូលដ្ឋានជំនួសឱ្យឆ្នាំ 2000 ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យកាន់តែច្បាស់អំពីរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្ន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះដែលត្រូវបានប្រកាសដោយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិស្ថិតិ (NCS) បានតម្រឹមប្រទេសកម្ពុជាជាមួយនឹងស្តង់ដារអន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រព័ន្ធគណនីជាតិឆ្នាំ 2008 របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនេះត្រូវបានអនុវត្តដោយការគាំទ្រពី IMF, UNESCAP, ADB និងធនាគារពិភពលោក ផ្តល់ រូបភាពកាន់តែត្រឹមត្រូវនៃសេដ្ឋកិច្ច ដែលបានផ្លាស់ប្តូរពីកសិកម្មទៅជាសេវាកម្ម និងឧស្សាហកម្ម។ ការគណនាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបថ្មីសម្រាប់ឆ្នាំ 2022 ដោយផ្អែកលើឆ្នាំមូលដ្ឋាន 2014 គឺ 160.1 ពាន់ពាន់លានរៀល (39.5 ពាន់លានដុល្លារ) តំណាងឱ្យការកើនឡើង 5.1% ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលក្នុងមនុស្សម្នាក់ចំនួន 2.345 ដុល្លារ។ ការរៀបចំឡើងវិញមានគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផែនការគោលនយោបាយ ការបែងចែកធនធាន និងការត្រួតពិនិត្យវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច។" "​៦​២​ ​ភាគរយ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​ការស្ទង់មតិ​មួយ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនោះ​គ្រោង​នឹង​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ដោយ​ជំនាញ​ដែល​ត្រូវការ​បំផុត​រួម​មាន​ ​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ ​ការ​គ្រប់គ្រង​គុណភាព​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​របាយការណ៍​វាយ​តម្លៃ​គ​ម្លា​ត​ជំនាញ​ចុងក្រោយ​របស់​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​អឺរ៉ុប​។​ (​E​uroC​ham​) ​។​ ​របាយការណ៍​នេះ​ផ្អែកលើ​ការស្ទង់មតិ​ដែល​ចូលរួម​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​១​០​៦​ ​បង្ហាញ​ពី​ទំនុក​ចិត្ត​នៃ​សហគមន៍​អាជីវកម្ម​អំពី​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​រយៈពេល​ខ្លី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ ​ប៉ុន្តែ​របាយការណ៍​នេះ​ក៏បាន​លើកឡើង​ពី​បញ្ហា​កង្វះ​ជំនាញ​ ​ទាំង​ជំនាញ​ទន់​ ​និង​ជំនាញ​បច្ចេកទេស​។​ ​ក្នុងចំណោម​ ​៦​២​ ​ភាគរយ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ផែនការ​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​សម្រាប់​ឆ្នាំនេះ​ ​៣​៣​ ​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ពួកគេ​នឹង​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​ ​ហើយ​២​៩​ ​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ទំនងជា​នឹង​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​។​ ​របាយការណ៍​បាន​បន្ត​ថា​ ​នៅ​ពេល​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ការ​ឆ្លើយតប​ទាំងនេះ​ឡើងវិញ​ជាមួយ​គណៈកម្មាធិការ​របស់​ ​E​uroC​ham​ វិ​ស​័​យ​មួយ​ចំនួន​មាន​ភាព​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ចំពោះ​ការ​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​ថ្មី​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​ដោយសារ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ការ​ងើបឡើង​វិញ​យឺត​ជាង​ការ​រំពឹង​ទុក​។​ ​យោង​តាម​ ​E​uroC​ham​ ​ការស្ទង់មតិ​ ​និង​របាយការណ៍​នេះ​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​ជំនាញ​ (S​D​P​) ​ដែល​ជា​គម្រោង​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​ស្វីស​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ (S​D​C) ​និង​អនុវត្ត​ដោយ​ ​Swiss​contact​ ​។​ ​ក្នុងចំណោម​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​បាន​រាយការណ៍​ ​ពួកគេ​ចង់​បង្កើន​បុគ្គលិក​របស់​ពួកគេ​នៅ​ឆ្នាំនេះ​ ​៥​០​ ​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ពួកគេ​គ្រោង​នឹង​ជួល​បុគ្គលិក​ពី​១​ ​ទៅ​ ​៩​ ​នាក់​ ​ហើយ​ ​៣​០​ ​ភាគរយ​គ្រោង​នឹង​ជួល​បុគ្គលិក​ពី​១​០​ ​ទៅ​ ​២​៤​ ​នាក់​។​ ​ទោះបីជា​បរិយាកាស​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​ល្អ​ក៏ដោយ​ ​៧​៤​ ​ភាគរយ​នៃ​អ្នកឆ្លើយ​សំណួរ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ពួកគេ​កំពុង​ប្រឈម​ ​នឹង​បញ្ហា​ក្នុង​កា​រជួល​បុគ្គលិក​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​ឧបសគ្គ​ទូទៅ​បំផុត​រួម​មាន​កង្វះ​កម្លាំង​ពលកម្ម​តាម​ទីតាំង​ (​៣​០​ ​ភាគរយ​) ​បុគ្គលិក​ដែល​មិន​មាន​លក្ខណៈ​សម្បត្តិ​គ្រប់​គ្រាប់​ (​៣​០​ ​ភាគរយ​) ​ប្រាក់ខែ​បុគ្គលិក​ខ្ពស់​ ​និង​ការ​រំពឹង​ទុក​នៃ​អត្ថប្រយោជន៍​ (​២​០​ ​ភាគរយ​) ​និង​ខ្វះ​ជំនាញ​ភាសា​ (​១​០​ ​ភាគរយ​) ​និង​ពាក្យ​ការងារ​មានកំណត់​សម្រាប់​មុខតំណែង​ដែល​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​មួយ​ចំនួន​(​១​០​ ​ភាគរយ​) ​។​ ​នៅ​ពេល​ត្រូវ​បាន​សួរ​ឱ្យ​កំណត់​ពី​ជំនាញ​លេចធ្លោ​បំផុត​នៅ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​របស់​ពួកគេ​ ​រួម​មាន​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ (​៨​,​៥​០​ ​ភាគរយ​) ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​គុណភាព​ (​៧​,​៦​៩​ ​ភាគរយ​) ​ជា​ផ្នែក​សំខាន់​ដែល​ត្រូវ​ដោះស្រាយ​។​ ​ការ​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​ ​និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​គុណភាព​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ថា​ជា​ជំនាញ​ដែល​ត្រូវការ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​ផ្នែក​នីមួយៗ​នៃ​វិ​ស​័​យ​ទាំង​ប្រាំ​ដែល​ត្រូវ​បាន​វាយ​តម្លៃ​នៅ​ក្នុង​ការស្ទង់មតិ​។​ ​ការ​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​ជំនាញ​ដែល​ត្រូវការ​បំផុត​ដោយ​វិ​ស​័​យ​សំណង់​ (​១​១​,​៩​៦​ ​ភាគរយ​) ​អគ្គិសនី​ (​១​១​,​៥​៣​ ​ភាគរយ​) ​និង​ផ្នែក​មេកានិច​ (​១​១​,​៤​២​ ​ភាគរយ​) ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​វិ​ស​័​យ​ផលិតកម្ម​ (​៧​,​៤​៤​ ​ភាគរយ​) ​និង​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​ ​និង​បដិសណ្ឋារកិច្ច​ (​៥​,​៩​៦​ ​ភាគរយ​) ​។​ ​ភាគរយ​ខ្ពស់​នៅ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​សំណង់​ ​អគ្គិសនី​ ​និង​មេកានិច​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​អាច​បង្ហាញ​ពី​ការពឹងផ្អែក​ខ្លាំង​លើ​ការងារ​ផ្អែកលើ​គម្រោង​ ​ដែល​ការ​គ្រប់គ្រង​ពេលវេលា​ ​ធនធាន​ ​និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​អ្នកឆ្លើយ​សំណួរ​ចំនួន​ ​៤​៩​ ​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ពួកគេ​មិនបាន​ដឹង​អំពី​ជម្រើស​បណ្តុះបណ្តាល​ដែល​មានស្រាប់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​ភាគច្រើន​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ខ្នាត​មីក្រូ​ ​និង​ខ្នាត​តូច​។​ ​អ្នកឆ្លើយ​សំណួរ​មកពី​ផ្នែក​ផលិតកម្ម​ ​និង​ទេសចរណ៍​ ​និង​បដិសណ្ឋារកិច្ច​មានការ​យល់​ដឹង​តិច​បំផុត​អំពី​ជម្រើស​បណ្តុះបណ្តាល​ដែល​មានស្រាប់​ក្នុងចំណោម​គ្រប់​វិ​ស​័​យ​ទាំងអស់​។​ ​ការចូលរួម​ស្ទង់មតិ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​ជម្រើស​បណ្តុះបណ្តាល​មិន​នៅ​ជិត​ទីតាំង​អាជីវកម្ម​របស់​ពួកគេ​ ​ឬ​ថា​ជម្រើស​បណ្តុះបណ្តាល​ដែល​មានស្រាប់​នៅ​កម្ពុជា​ ​ប្រហែលជា​មិន​ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ថា​ត្រូវនឹង​តម្រូវ​ការ​ជំនាញ​បច្ចុប្បន្ន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នោះ​ទេ​។​ ​យោង​តាម​ការស្ទង់មតិ​ ​ក្រុមហ៊ុន​ធំ​ៗ​ចំនួន​ ​៤​៤​ ​ភាគរយ​មាន​ឆន្ទៈ​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ប្រចាំខែ​របស់​និយោជិត​រហូតដល់​ ​៥​០​ ​ដុល្លារ​បន្ទាប់ពី​ការចូលរួម​ក្នុង​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ ​ខណៈ​ដែល​ ​២​៨​ ​ភាគរយ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ធំ​ៗ​មាន​ឆន្ទៈ​ដំ​ឡើងប្រាក់ខែ​ប្រចាំខែ​លើស​ពី​ ​១​០​០​ ​ដុល្លារ​បន្ទាប់ពី​ពួកគេ​បញ្ចប់​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​។​ ​ក្នុងចំណោម​សហគ្រាស​ធុន​មីក្រូ​ ​ខ្នាត​តូច​ ​និង​មធ្យម​ (​MS​ME​s) ​៣​៦​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ពួកគេ​សុខចិត្ត​ដំ​ឡើងប្រាក់ខែ​ដល់​និយោជិត​របស់​ខ្លួន​រហូតដល់​ ​៥​០​ដុល្លារ​បន្ទាប់ពី​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ ​ខណៈ​ ​៣​៤​ភាគរយ​នៃ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​មិនទាន់​មាន​គម្រោង​ធ្វើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ប្រាក់ខែ​នោះ​ទេ​។​ ​ឆ្លើយតបនឹង​លទ្ធផល​នៃ​ការស្ទង់មតិ​នេះ​ ​លោក​ ថុ​ង​ ​ម៉េង​ដា​វីត​ ​អ្នកវិភាគ​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​ ​និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​អន្តរជាតិ​ ​និង​គោល​នយោបាយ​សាធារណៈ​ (​I​I​S​P​P​) ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ​ (R​UP​P​) ​បាន​ប្រាប់​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​ ​ការ​លាតត្រដាង​អំពី​ផែនការ​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​តាម​ក្រុមហ៊ុន​នានា​គឺ​ ​សូចនា​ករ​ដ៏​រឹង​មាំ​នៃ​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​។​ “​លើស​ពី​នេះ​ ​ការ​ផ្តោត​ទៅលើ​គ​ម្លា​ត​ជំនាញ​ ​បង្ហាញ​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​មិន​ត្រឹមតែ​មាន​គម្រោង​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ក៏​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​គុណភាព​នៃ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ ​ដែល​ជា​កត្តា​សំខាន់​សម្រាប់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​ ​ហើយ​ក្រសួងការងារ​ក៏បាន​បង្កើន​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​បង្កើន​ជំនាញ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ ​ផង​ដែរ​»​។​ ​លោក​ R​a​j​i​v​ ​P​r​a​d​h​an​ ​ប្រធាន​ ​Swiss​contact​ ​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ ​របាយការណ៍​នេះ​នឹង​ជួយ​រដ្ឋាភិបាល​ ​និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងទៀត​កំណត់​គ​ម្លា​ត​ជំនាញ​ ​និង​កែ​សម្រួល​កម្មវិធី​បណ្តុះបណ្តាល​របស់​ពួកគេ​ ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​ជំនាញ​ដែល​ត្រូវការ​បំផុត​។​ ​លោក​បា​បន្ត​ថា​«​នៅពេលដែល​កម្ពុជា​ចាកចេញ​ពី​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​តិចតួច​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​៣​០​ ​ជំនាញ​នឹង​ក្លាយ​ជា​កត្តា​ជំរុញ​សម្រាប់​កំណើន​នេះ​។​ ​ដូច្នេះ​ការ​វាយ​តម្លៃ​នេះ​គឺ​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​ទាន់ពេល​វេលា​»​។​ ​ជាវ​ ​ណា​រ​័ត្ន ​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ធនធានមនុស្ស​របស់​ ​E​uroC​ham​ ​មានប្រសាសន៍ថា​ ​តាមរយៈ​ការ​គាំទ្រ​ ​និង​វិនិយោគ​លើ​ការរៀនសូត្រ​របស់​បុគ្គលិក​ ​ក្រុមហ៊ុន​នានា​អាច​អភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​បុគ្គលិក​ដែល​មិន​ត្រឹមតែ​ជួយ​ក្រុមហ៊ុន​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ​ថែមទាំង​សហគមន៍​អាជីវកម្ម​ផ្សេងទៀត​ផង​ដែរ​។​ ​«​ការ​រួមបញ្ចូល​គ្នា​នៃ​អាជីវកម្ម​រីក​ចម្រើន​ ​និង​ផ្តល់​អំណាច​ដល់​ប្រជាជន​ ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្លាយ​ជា​កន្លែង​ទាក់ទាញ​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ការរស់នៅ​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​»​។",លី លី ហូលឌីង គ្រុប បានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការវិនិយោគលើវិស័យសំខាន់ៗចំនួនប្រាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ ប្រេង និងឧស្ម័ន សុខភាព មជ្ឈមណ្ឌលទទួលស្គាល់ការនាំចេញ កែច្នៃចំណីអាហារ និងភស្តុភារ និងវិស័យរថយន្ត។ ក្នុងឱកាសចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក Lee Q. Shim ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Lee Li Holdings បានគូសបញ្ជាក់អំពីប្រតិបត្តិការ និងបំណងវិនិយោគជាសកលរបស់ក្រុមហ៊ុន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានស្វាគមន៍ចំពោះចំណាប់អារម្មណ៍របស់ក្រុមហ៊ុន និងបានលើកឡើងពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយកាណាដា រួមទាំងការិយាល័យសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាចំនួនពីរនៅកាណាដាផងដែរ។ លោក​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​ការ​គាំទ្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​វិស័យ​ឯកជន និង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ពិភាក្សា​បន្ថែម​ទៀត​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ។ "​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្នាំ​គោល​គណនេយ្យ​ជាតិ​ពី​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​មក​ឆ្នាំ​២​០​១​៤​ ​ដើម្បី​ផ្តល់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ជាង​មុន​សម្រាប់​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិ​ស្ថិតិ​របស់​​​ក្រសួងផែនការ​។​ ​មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិ​ស្ថិតិ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ពិធី​បើក​សិក្ខាសាលា​ផ្សព្វផ្សាយ​ស្តីពី​លទ្ធផល​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្នាំ​គោល​គណនេយ្យ​ជាតិ​ឆ្នាំ​២​០​១​៤​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​នៅ​ ​សុខា​ភ្នំពេញ​ ​ក្រោម​វត្តមាន​របស់​លោក​ ប៊ិ​ន​ ​ត្រឈៃ​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងផែនការ​ ​លោក​ ​ផាន់​ ​ផល្លា​ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​តំណាង​ក្រសួង​ ​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ ​និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ជាច្រើន​បាន​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​ឡើងវិញ​នូវ​វិធី​សា​ស្រ្ត​គណនា​ឆ្នាំ​គោល​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ (​G​D​P​) ​រៀងរាល់​ប្រាំ​ឆ្នាំ​ម្តង​ ​ឬ​យ៉ាងហោចណាស់​រៀងរាល់​ដប់​ឆ្នាំ​ម្តង​ ​ដើម្បី​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នផល​ ​និង​ការប្រើប្រាស់​។​ ​ ដោយឡែក​ ​តាំងពី​ឆ្នាំ​២​០​០​០​មក​ ​កម្ពុជា​មិនបាន​ត្រួតពិនិត្យ​ឡើងវិញ​នូវ​វិធី​សា​ស្រ្ត​គណនា​ឆ្នាំ​គោល​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ទេ​។​ ​ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​កិច្ចការ​នេះ​ដោយអនុលោមតាម​ស្តង់​ដារ​អន្តរជាតិ​ដែល​កំណត់​ដោយ​ប្រព័ន្ធ​គណនេយ្យ​ជាតិ​របស់​នាយកដ្ឋាន​ស្ថិតិ​នៃ​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ (SN​A​) ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​០​៨​។​ ​វិទ្យាស្ថាន​ជាតិ​ស្ថិតិ​បាន​បង្កើត​គំរូ​មួយ​ដោយ​សហការ​ជាមួយ​មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ​ ​អង្គការ​ UN​E​S​CAP​ ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ ​និង​ធនាគារ​ពិភពលោក​។​ ​គំរូ​នេះ​បាន​ផ្តល់​នូវ​រូបភាព​លម្អិត​នៃ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ផលិតផល​ ​និង​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ដែល​បាន​កំណត់​ ​ដោយ​ផ្តល់​នូវ​ធាតុ​នៃ​ដំណើរការ​ផលិតកម្ម​ ​ការប្រើប្រាស់​ទំនិញ​ ​និង​សេវាកម្ម​ ​និង​ប្រាក់ចំណូល​។​ ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​បាន​ឆ្លងកាត់​ការផ្លាស់ប្តូរ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​សំខាន់​ៗ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​ជាមួយនឹង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ពី​វិ​ស​័​យ​កសិកម្ម​ឆ្ពោះទៅ​រក​សេវាកម្ម​ ​និង​ឧស្សាហកម្ម​។​ ​លោក​ ប៊ិ​ន​ ​ត្រឈៃ​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងផែនការ​ ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ ​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ដោយ​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​ចំណែក​វិ​ស​័​យ​ផលិតកម្ម​ ​សំណង់​ ​និង​សេវាកម្ម​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ការពិនិត្យ​ឡើងវិញ​នេះ​គឺ​ដើម្បី​វាស់​ស្ទង់​ទំហំ​ ​និង​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​អោយ​កាន់តែ​ត្រឹមត្រូវ​ ​ដោយ​ចាប់​យក​ការពិត​នៃ​ទិដ្ឋភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ដែល​កំពុង​ផ្លាស់ប្តូរ​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ស្របតាម​ប្រព័ន្ធ​គណនី​ជាតិ​ឆ្នាំ​២​០​០​៨​ ​និង​ចំណាត់ថ្នាក់​ចំណាត់ថ្នាក់​ឧស្សាហកម្ម​ទី​៤​ (​I​SIC​4.0)​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​នៅ​សុន្ទរកថា​បើក​ថា​៖​ ​«​ការពិនិត្យ​ឡើងវិញ​ ​និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្នាំ​គោល​គណនេយ្យ​ជាតិ​ ​គឺ​ចាំបាច់​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដើម្បី​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ខ្លួន​»​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​ការ​គណនា​ ​G​D​P​ ​របស់​កម្ពុជា​ពីមុន​បាន​ប្រើ​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ ​ជា​ឆ្នាំ​គោល​ ​ហើយ​វិធីសាស្ត្រ​ដែល​ប្រើ​នៅ​ពេល​នោះ​គឺ​ហួសសម័យ​ ​ដោយ​មិនបាន​ចាប់​យក​វិសាលភាព​ពេញលេញ​នៃ​សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ច​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្នាំ​គោល​គណនេយ្យ​ជាតិ​នេះ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មានការ​វាយ​តម្លៃ​ជាក់ស្តែង​បន្ថែម​ទៀត​នៃ​សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ទូទាំង​វិ​ស​័​យ​ផ្សេងៗ​គ្នា​។​ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គោល​នយោបាយ​នៃ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ទិន្នន័យ​ ​G​D​P​ ​ត្រឹមត្រូវ​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​ការរៀបចំ​គោល​នយោបាយ​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធ​ភាព​។​ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គោល​នយោបាយ​បាន​លើកឡើង​នៅ​ក្នុង​បទ​បង្ហាញ​របស់​ខ្លួន​ថា​ “​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឆ្នាំ​គោល​គណនេយ្យ​ជាតិ​ផ្តល់​នូវ​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​ដែល​អាច​ទុកចិត្ត​បានជា​ង​មុន​សម្រាប់​ការកំណត់​គោលដៅ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ការបែងចែក​ធនធាន​ ​និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​វឌ្ឍនភាព​”​។​ ​ផ្អែកលើ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​មាន​ទំហំ​ ​១​៦​០​,​១​ ​ទ្រី​លាន​រៀល​ ​ស្មើនឹង​ ​៣​៩​,​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​កើន​ឡើង​ ​៥​,​១​ ​ភាគរយ​ ​និង​ប្រាក់ចំណូល​សម្រាប់​មនុស្សម្នាក់​មាន​ប្រមាណ​ ​២​៣​៤​៥​ ​ដុល្លារ​។","CamDigiKey ដែលជាប្រព័ន្ធ eKYC រួមបញ្ចូលទៅក្នុងវេទិកាឌីជីថល CamDX របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបានទាញយកជាង 39,200 ដង ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់កាន់តែខ្លាំងឡើងដោយធនាគារ និងអ្នកធានាសម្រាប់ការចាប់ផ្តើម និងផ្ទៀងផ្ទាត់អតិថិជន។ ប្រព័ន្ធនេះប្រើប្រាស់ AI សម្រាប់ការសម្គាល់មុខ និងអាយុជីវិត រួមជាមួយនឹង Optical Character Recognition (OCR) ដើម្បីអានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណខ្មែរ និងលិខិតឆ្លងដែន ធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវល្បឿន ភាពត្រឹមត្រូវ និងកាត់បន្ថយកំហុសរបស់មនុស្សក្នុងដំណើរការបើកគណនី។ ធនាគារដូចជា Hattha Bank និង ABA Bank បានទទួលយក CamDigiKey សម្រាប់ការបើកគណនីអនឡាញ ជាមួយនឹងការបង្កើនចំណូលចិត្តរបស់អតិថិជនសម្រាប់ដំណើរការឌីជីថល។ CamDigiKey ផ្តល់ជូនទាំងដំណោះស្រាយពេញលេញ និងការរួមបញ្ចូល API បើកចំហ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យស្ថាប័នសាធារណៈ និងឯកជនប្រើប្រាស់វាសម្រាប់ការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ ខណៈពេលដែលកាត់បន្ថយការក្លែងបន្លំ និងធានាការអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។" "​ក្រុមហ៊ុន​ ​Lee​ ​L​i​ ​Holding​s ​Group​ ​បង្ហាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​វិនិយោគ​លើ​វិ​ស័​យ​សក្តានុពល​ចំនួន​៥​នៅ​កម្ពុជា​រួម​មាន​៖​ (​១​) វិ​ស​័​យ​ឧស្ម័ន​ ​និង​ប្រេង​ (​២​) វិ​ស​័​យ​សុខាភិបាល​ (​៣​) ​មជ្ឈមណ្ឌល​វាយ​តម្លៃ​ទទួលស្គាល់​សម្រាប់​ការនាំចេញ​ (​៤​) វិ​ស័​យ​កែច្នៃ​ចំណីអាហារ​ ​និង​ឡូ​ជី​ស្ទីក​ ​និង​ (​៥​) វិ​ស​័​យ​យានយន្ត​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​ចូល​ជួប​សម្តែង​ការគួរសម​ចំពោះ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​នៅ​វិមាន​សន្តិភាព​ ​លោក​ ​Lee​ Q. S​him​ ​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ ​Lee​ ​L​i​ ​Holding​s ​Group​ ​បាន​ជម្រាប​ជូន​អំពី​ដំណើរការ​អាជីវកម្ម​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នៅ​តាម​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​ ​ក៏ដូចជា​បង្ហាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​លើ​វិ​ស័​យ​ខាងលើ​។​ ​លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ស្វាគមន៍​ចំពោះ​លោក​ ​Lee​ Q. S​him​ ​និង​សហការី​ ​ហើយ​តាមរយៈ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​មក​កម្ពុជា​នា​ឱកាស​នេះ​ ​នឹង​ចូល​រួមចំណែក​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ ​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​។​ ​លោក​ក៏បាន​ស្វាគមន៍​ដែល​ក្រុមហ៊ុន​មាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​ ​ក្នុង​ការស្វែងរក​ឱកាស​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ដោយ​លោក​បាន​រំលេច​ផង​ដែរ​ថា​ ​កម្ពុជា​បាន​បង្កើត​តំណាង​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​ចំនួន​ពីរ​នៅ​ប្រទេស​កាណាដា​ ​គឺ​នៅ​ទីក្រុង​To​r​onto​ ​និង​ទីក្រុង​M​on​t​real​ ​ដើម្បី​ផ្សារភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាងប្រទេស​កម្ពុជា​ ​និង​កាណាដា​ ​ក៏ដូចជា​ជួយ​សម្របសម្រួល​ការនាំចេញ​ផលិតផល​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទៅកាន់​ប្រទេស​កាណាដា​ ​និង​ពី​ប្រទេស​កាណាដា​មកកាន់​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​តែងតែ​គាំទ្រ​ដល់​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ ​ដោយ​ផ្តល់​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ ​និង​ជួយ​សម្របសម្រួល​ក្រុមហ៊ុន​ ​ដែល​បោះ​ទុន​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ ឱ្យ​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ ​និង​មានការ​រីក​ចម្រើន​ធំធាត់​។​ ​លោក​ក៏បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​បន្ត​ពិភាក្សា​លម្អិត​ជាមួយនឹង​ក្រសួង​-​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​ដូចជា​ក្រសួង​រ៉ែ​ ​និង​ថាមពល​ ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ក្រសួងសុខាភិបាល​។","ធនាគារ Oriental បានបើកដំណើរការគណនីយិនមីនប៊ី (RMB) របស់ចិន និងសេវាកម្មផ្ទេរប្រាក់ឆ្លងដែន ដើម្បីផ្តល់ជូនអតិថិជននូវភាពងាយស្រួល និងជម្រើសហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែច្រើន។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការអនុម័តរបស់ធនាគារនៅថ្ងៃទី 2 ខែមេសា ឆ្នាំ 2024 ដើម្បីក្លាយជាសមាជិកដោយប្រយោលនៃប្រព័ន្ធទូទាត់អន្តរធនាគារឆ្លងព្រំដែន (CIPS) តាមរយៈភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយធនាគារចិន (ហុងកុង) លីមីតធីត សាខាភ្នំពេញ។ នេះអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារផ្តល់ជូននូវគណនី RMB និងសេវាផ្ទេរប្រាក់ គាំទ្រដល់ការបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា ចិន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដោយប្រើ RMB ។ សេវាកម្មថ្មីរួមមានគណនីសន្សំ RMB សម្រាប់បុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី 18 ឆ្នាំឡើងទៅ និងគណនីចរន្ត RMB សម្រាប់អាជីវកម្ម ជាមួយនឹងការបើកគណនីដ៏ងាយស្រួល និងការចូលប្រើប្រាស់ដោយរលូនតាមរយៈធនាគារចល័ត និងអ៊ីនធឺណិត។ សេវាកម្ម RMB ផ្តល់ជូនទាំងអតិថិជនផ្ទាល់ខ្លួន និងសាជីវកម្ម ដោយអនុញ្ញាតឱ្យមានការផ្ទេរឆ្លងព្រំដែនកាន់តែងាយស្រួល និងការធ្វើពិពិធកម្មរូបិយប័ណ្ណ។ លោក Datuk Phan Ying Tong នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Oriental បានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តជាមួយធនាគារចិន ដោយកត់សម្គាល់ថា ការអភិវឌ្ឍន៍នេះធ្វើឱ្យធនាគារក្លាយជាធនាគារមួយក្នុងចំណោមធនាគារដំបូងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលផ្តល់សេវាកម្មបែបនេះ និងបើកឱកាសអាជីវកម្មថ្មីៗ។" "​Cam​Dig​i​Key​ ​ដែល​ភ្ជាប់​អ្នកប្រើប្រាស់​ទៅ​នឹង​សេវាកម្ម​ឌី​ជី​ថល​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​នៅ​លើ​វេទិកា​របស់​ខ្លួន​ ​Cam​D​X ​មានការ​ទាញ​យក​ច្រើនជាង​ ​៣​៩​,​២​០​០​។​ ​ធនាគារ​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​នឹង​កំពុង​ស្វែងរក​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​ដ៏​មាន​សា​រៈ​ប្រយោជន៍​នៅ​ពេល​និយាយ​អំពី​កា​របើក​ដំណើរការ​ ​និង​ការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​អតិថិជន​ថ្មី​។​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​គឺជា​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​ ​Know​ ​Your​ ​Customer​ (​e​K​Y​C) ​ដែល​ដំណើរការ​ដោយ​ប្រតិបត្តិ​ករ​នៃ​ថ្នាល​ផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នន័យ​កម្ពុជា​ (​Cam​bo​d​i​a​ ​Data​ ​eXchange​-​Cam​D​X)​។​ ​Cam​D​X ​គឺជា​វេទិកា​ផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នន័យ​វិមជ្ឈការ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​និង​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ដោយ​មជ្ឈមណ្ឌល​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ថ្មី​ “តេជោ” (​T​echo​ ​Start​-​Up​) ​ក្រោម​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ដូចដែល​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​ ​M​oU ​ឆ្នាំ​២​០​២​២​។​ ​ធនាគារិក​និ​យា​យថាហេតុ​ផល​របស់​ពួកគេ​សម្រាប់​ការប្រើប្រាស់​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​គឺ​ដោយសារតែ​ភាព​ងាយស្រួល​នៃ​ការប្រើប្រាស់​ ​និង​គោលបំណង​ច្រើន​។​ ​ជាឧទាហរណ៍​ ​ជាមួយនឹង​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​គេ​អាច​ធ្វើការ​សម្គាល់​មុខ​អតិថិជន​របស់​ធនាគារ​បាន​ ​ពីព្រោះ​ប្រព័ន្ធ​នេះ​បាន​រួមបញ្ចូល​ ​A​I​ ​ជាមួយនឹង​ការ​ទទួលស្គាល់​មុខ​ ​និង​ភាព​រស់​។​ ​វាក​៏​មានមុខ​ងារ​ទទួលស្គាល់​តួអក្សរ​អុបទិក​ (​Optical​ ​Character​ ​Recognition​-OCR) ​ដែល​សមត្ថភាព​របស់​វា​អាច​អាន​តួអក្សរ​ពី​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ ​និង​ ​Machine​ ​Readable​ ​Zone​ (​M​R​Z​) ​ពី​លិខិតឆ្លងដែន​។​ ​លោក​ ​G​e​or​g​e​ ​Lee​ ​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ ​Inn​o​v​8​t​if​ ​Solution​s ​បាន​ប្រាប់​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​ “​ធនាគារ​ដែល​ប្រើប្រាស់​ ​e​-K​Y​C ​តាមរយៈ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​និយាយ​ថា​វា​កាត់បន្ថយ​ការ​ចំណាយ​លើ​កា​របើក​គណនី​។​ ​វាក​៏​បង្កើន​ល្បឿន​ដំណើរការ​ ​និង​លុបបំបាត់​កំហុស​របស់​មនុស្ស​ដូចជា​ពេល​ដែល​ស្មៀន​ធនាគារ​បាន​បញ្ចូល​ទិន្នន័យ​ខុស​ដូចជា​កំហុស​លើ​ឈ្មោះ​ជាដើម​”​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​ ​Inn​o​v​8​t​if​ ​មាន​ធនាគារ​ ​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​ ​និង​ផ្នែក​ទូរគមនាគមន៍​ ​ជា​អតិថិជន​។​ ​ធនាគារ​និយាយ​ថា​ពួកគេ​បាន​ទទួលយក​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​ព្រោះ​វា​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មានការ​បង្កើន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​លឿន​ជាង​មុន​ ​ដែល​សេវាកម្ម​ដូចគ្នា​អាច​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​ជូន​ដល់​ទស្សនិកជន​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​ក្នុងរយៈពេល​ដ៏​ខ្លី​។​ ​កាលពី​ខែកុម្ភៈ​កន្លងទៅ​ ​ធនាគារ​ហត្ថា​ ​ម​.​ក​ ​បាន​ចូលរួម​ជាមួយ​ ​Cam​D​X ​ហើយ​ឥឡូវនេះ​ផ្តល់​ជូន​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​សម្រាប់​កា​របើក​គណនី​សន្សំ​តាម​អន​ឡា​ញ​សម្រាប់​អតិថិជន​នៅ​លើ​កម្មវិធី​ទូរស័ព្ទ​របស់​ខ្លួន​។​ ​ដូចគ្នា​នេះ​ដែរ​ ​ធនាគារ​ ​A​B​A​ ​ដែល​បាន​បើក​ដំណើរការ​ ​e​-K​Y​C ​នៅ​ក្នុង​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​០​ ​និយាយ​ថា​ ​អតិថិជន​ភាគច្រើន​របស់​ខ្លួន​ (​៦​២​ ​ភាគរយ​) ​ចូលចិត្ត​កា​របើក​គណនី​អន​ឡា​ញ​តាមរយៈ​ ​e​-K​Y​C ​ជំនួស​ឱ្យ​ការ​ធ្វើ​វា​ដោយ​ផ្ទាល់​។​ ​លោក​ ​I​go​r ​Z​i​mare​v​ ​ប្រធាន​ផ្នែក​ទី​ផ្សារ​ ​ធនាគារ​ ​A​B​A​ ​បាន​ប្រាប់​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​ “​ចំនួន​នេះ​បាន​កើន​ឡើង​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​នៅពេលដែល​ប្រហែល​ ​៥​៣​ ​ភាគរយ​បាន​ជ្រើសរើស​អនុវត្ត​ ​e​-K​Y​C ​ជាមួយ​យើង​” ​។​ ​ធនាគារ​និយាយ​ថា​ ​e​K​Y​C ​ផ្តល់​ជូន​អតិថិជន​ ​និង​ធនាគារ​នូវ​ភាព​ងាយស្រួល​ ​ល្បឿន​ ​និង​ឯកជន​ភាព​។​ ​ដូច្នេះ​ ​តើ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​ធ្វើ​វា​ដោយ​របៀបណា​? ​មន្ត្រី​មកពី​មជ្ឈមណ្ឌល​បណ្តុះ​ធុរកិច្ច​ថ្មី​ “តេជោ” ​បាន​និយាយ​ថា​ “​គណនី​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​តែមួយ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នកប្រើប្រាស់​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ជាមួយ​ប្រព័ន្ធ​ ​IT​ ​ណាមួយ​ដែល​បាន​ភ្ជាប់​ទៅ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​។​ ​ដំណើរការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​គឺ​ក្នុង​គោលបំណង​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ ​និង​ភាព​ជឿជាក់​នៃ​អត្តសញ្ញាណ​របស់​អតិថិជន​។​” ​ប៉ុន្តែ​អាជីវកម្ម​អាច​ប្រើ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​សម្រាប់​ ​Full​ ​Solution​ ​Integration​ ​ឬ​ ​Open​ ​A​P​I​ ​Integration​ ​។​ ​មន្ត្រី​និយាយ​ថា​ “​ទាំង​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​ ​និង​ឯកជន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​កំពុងតែ​សម្លឹង​មើល​ ​e​-K​Y​C ​អាច​ប្រើប្រាស់​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​ព្រោះ​វា​មាន​ទាំង​ ​Full​ ​Solution​ ​Integration​ ​និង​ ​Open​ K​Y​C ​A​P​I​s”​។​ ​កាលពីមុន​ ​គ្រឹះស្ថាន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​ប្រកាន់ខ្ជាប់​នូវ​បទដ្ឋាន​ស្គាល់​អតិថិជន​របស់​អ្នក​ (K​Y​C) ​ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​មានការ​បង្ហាញ​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ ​និង​វត្តមាន​ជាក់ស្តែង​របស់​អតិថិជន​នៅ​សាខា​ធនាគារ​។​ ​ប៉ុន្តែ​ចាប់តាំង​ពី​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​របស់​ខ្លួន​ ​ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​ធនាគារ​កាន់តែ​ច្រើន​អាច​ផ្តល់​ជូន​ប្រជាជន​កម្ពុជា​នូវ​ភាព​ងាយស្រួល​នៃ​សេវាកម្ម​ឌី​ជី​ថល​។​ ​មេ​ទ្រិ​ក​ដែល​ ​e​-K​Y​C ​តាមរយៈ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អាន​ព័ត៌មាន​ដូចជា​ ​ឈ្មោះ​ ​អាស័យ​ដ្ឋា​ន​ ​ថ្ងៃខែ​ឆ្នាំ​កំណើត​ ​និង​លេខ​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​។​ ​ការ​ក្លែង​បន្លំ​ ​និង​ការ​លួច​អត្តសញ្ញាណ​កំពុង​ត្រូវ​បាន​រក្សា​ក្នុង​ក​ម្រិ​ត​អប្បបរមា​ជាមួយនឹង​គោលការណ៍​ណែនាំ​ដ៏​តឹងរ៉ឹង​ដែល​ចេញ​ដោយ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ ​និង​ក្រសួង​សម្រាប់​ការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ ​និង​ការ​វាយ​តម្លៃ​អត្តសញ្ញាណ​ជាមួយនឹង​យន្ត​ការ​ ​Cam​Dig​i​Key​ ​។​ FacebookTwitterEmailShare","ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ ចុះពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់ប្រឡាយ ហ្វូណនតេជោ (FTC) នៅខេត្តកណ្តាល ដែលត្រៀមបើកការដ្ឋានសាងសង់ នៅថ្ងៃទី០៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ ទីមួយដោយរាជរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញពីការរៀបចំយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់គម្រោងជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ FTC ដែលកំណត់ដើម្បីភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គទៅកាន់សមុទ្រនឹងធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពដឹកជញ្ជូន កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ លើសពីនេះ ប្រឡាយនេះ នឹងពង្រឹងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត កាត់បន្ថយទឹកជំនន់ និងគាំទ្រដល់វិស័យកសិកម្ម និងវារីវប្បកម្ម។ ការត្រួតពិនិត្យបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃគម្រោងសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ភស្តុភារ និងស្វ័យភាពក្នុងតំបន់របស់កម្ពុជា។ គម្រោងនេះនឹងលាតសន្ធឹងលើខេត្តចំនួនបួន និងធ្វើឱ្យផ្លូវទឹកបុរាណរស់ឡើងវិញ ដែលជានិមិត្តរូបនៃការអភិវឌ្ឍន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។ ការចូលរួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីផ្សេងៗ រួមទាំងអ្នកមកពីសុខាភិបាល និងធនធានទឹក ក៏ធានាបាននូវការគាំទ្រ និងការរៀបចំចាំបាច់ក្នុងដំណាក់កាលសាងសង់គម្រោងផងដែរ។" "ធនាគារ Oriental bank បានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់គណនីប្រាក់យន់ចិន (Chinese Renminbi-RMB) និងសេវាផ្ទេរប្រាក់ឆ្លងប្រទេស។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះមានគោលបំណងផ្តល់នូវភាពងាយស្រួលផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងជម្រើសផ្សេងៗទៀតសម្រាប់អតិថិជន ដែលស្របតាមការប្តេជ្ញាចិត្តបន្តរបស់ធនាគារក្នុងការផ្តល់នូវដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត និងផ្តោតលើអតិថិជន។ នៅថ្ងៃទី២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារ Oriental bank បានទទួលការយល់ព្រមឱ្យក្លាយជាសមាជិកប្រយោលនៃប្រព័ន្ធទូទាត់អន្តរធនាគារឆ្លងដែន (CIPS) បន្ទាប់ពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយធនាគារចិន (ហុងកុង) លីមីតធីត សាខាភ្នំពេញ។ នេះអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារផ្តល់ជូននូវគណនី RMB និងសេវាផ្ទេរប្រាក់ឆ្លងព្រំដែនជា RMB ដែលគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដែលកំពុងកើនឡើងរវាងកម្ពុជា ចិន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដែលកំពុងប្រើប្រាស់ RMB។ សេវាកម្ម RMB ថ្មី សេវាកម្ម RMB ថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់នូវជម្រើសទូទាត់ចម្រុះ ប្រកបដោយភាពងាយស្រួលកាន់តែខ្លាំងសម្រាប់អ្នកនាំចូល និងអ្នកនាំចេញ ក៏ដូចជាពាណិជ្ជករ និងបុគ្គលដែលមានបំណងធ្វើពិពិធកម្មការកាន់កាប់រូបិយប័ណ្ណរបស់ពួកគេ។ សេវាកម្មទាំងនេះមិនត្រូវសម្រាប់ការផ្ទេរឆ្លងដែនរវាងចិន និងកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែក៏អាចធ្វើទៅបាននៅទូទាំងពិភពលោក គ្រប់ទីកន្លែងដែលមានវត្តមានសមាជិកភាព CIPS។ គណនីសន្សំសម្រាប់បុគ្គល គណនីសន្សំប្រាក់ RMB ត្រូវបានបង្កើតឡើងសម្រាប់បុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី១៨ ឆ្នាំឡើងទៅ រួមទាំងនិវាសនកជន និងមិនមែនជានិវាសនជនជាមួយនឹងជម្រើសសម្រាប់បើកគណនីផ្ទាល់ខ្លួន និងគណនីរួម។ ការ​បើក​គណនី​គឺ​មានភាពងាយស្រួល​ដែល​ទាមទារ​តែឯកសារកំណត់​អត្តសញ្ញាណ​​ប៉ុណ្ណោះ។ អតិថិជនអាចចូលប្រើគណនីសន្សំ RMB របស់ពួកគេយ៉ាងងាយស្រួលតាមរយៈកម្មវិធី Oriental Mobile និងធ្វើការផ្ទេរប្រាក់ទៅកាន់ម្ចាស់គណនី RMB ផ្សេងទៀតនៅក្នុងធនាគារ។ គណនីចរន្តសម្រាប់សាជីវកម្ម គណនីចរន្ត RMB បម្រើដល់ក្រុមហ៊ុន សាជីវកម្ម អង្គការ និងសមាគមដែលមាននៅកម្ពុជា។ អាជីវកម្មអាចបើកគណនីយ៉ាងងាយស្រួលជាមួយនឹងឯកសារចុះឈ្មោះ រួមទាំងឯកសារអត្តសញ្ញាណចាំបាច់។ គណនីនេះផ្តល់នូវការចូលប្រើដោយឥតគិតថ្លៃទៅកាន់ Oriental MCorp & ICorp ដែលជាសេវាធនាគារតាមទូរស័ព្ទ និងអ៊ីនធឺណែតដ៏ទំនើបសម្រាប់សាជីវកម្ម ដោយមិនគិតថ្លៃថែទាំ និងផ្តល់បទពិសោធន៍ដ៏ល្អឥតខ្ចោះដែលស្របតាមតម្រូវការរបស់ក្រុមហ៊ុននានា។ អតិថិជនក៏អាចចូលប្រើគណនីចរន្ត RMB របស់ពួកគេបានយ៉ាងងាយស្រួលតាមរយៈ Oriental Mobile និងធ្វើការផ្ទេរប្រាក់ទៅកាន់ម្ចាស់គណនី RMB ផ្សេងទៀត។ លោក Datuk Phan Ying Tong នាយកគ្រប់គ្រង/នាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារ Oriental Bank មានប្រសាសន៍ថា “យើងផ្តល់តម្លៃដល់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយធនាគារចិន ដែលបានសម្របសម្រួលសេវាកម្មទាំងនេះសម្រាប់ពួកយើងដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលបំណងកាន់តែច្រើន។ យើងរីករាយដែលបច្ចុប្បន្ននេះ ធនាគារ Oriental bank កំពុងមានការវិវត្តន៍ល្អដែលបានប្រែក្លាយជាធនាគារមួយក្នុងចំណោមធនាគារនៅកម្ពុជាដំបូងគេដែលផ្តល់សេវាកម្មនេះតាមរយៈ CIPS”។ លោកបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានមោទនភាពណាស់ដែលធនាគារ Oriental bank អាចសម្រេចបានក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីនេះ ចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមរបស់យើង ហើយភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រនេះនឹងបើកឱកាសអាជីវកម្មបន្ថែមទៀតសម្រាប់ Bank of China និង Oriental Bank»។","លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានតែងតាំងសមាសភាពផ្លូវការនៃក្រុមប្រឹក្សាទីផ្សារ និងផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTB) ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងកិច្ចសហការរវាងវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន ដើម្បីលើកកម្ពស់គោលដៅទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។ CTB ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ សុខ សុខេន រួមមានតំណាងមកពីក្រសួងចំនួនប្រាំបី និងអង្គការវិស័យឯកជនចំនួនប្រាំពីរ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ ជាផ្នែកនៃអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ CTB ដែលបានកែប្រែ ស្វែងរកការលើកកម្ពស់ការទាក់ទាញទេសចរណ៍ ការប្រកួតប្រជែង និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យនេះ។ CTB នឹងជួយសម្រួលដល់ការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន និងប្រតិបត្តិការក្រោមគោលការណ៍ “គិតរួមគ្នា ធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នា និងទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា”។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីគាំទ្រដល់គោលដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ ស្របតាមនិន្នាការទេសចរណ៍ពិភពលោក និងតំបន់ និងគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅទេសចរណ៍ឈានមុខគេ។ សមាជិកវិស័យឯកជនរួមមាន អង្គការសំខាន់ៗដូចជា សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា ខេមបូឌា អង្គរអ៊ែរ និងផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញខាងឧស្សាហកម្ម ដូចជា Craig Dodge នៃ Phare Circus សង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន ដោយកត់សម្គាល់ថាប្រទេសជិតខាងវិនិយោគយ៉ាងច្រើនក្នុងការផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍ ដែលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នខ្វះខាតក្នុងពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មធំៗ។" "​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ស៊ុន​ ​ចាន់​ថុល​ ​អនុប្រធាន​ទី​១​ ​ក្រុម​ប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ ​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​បាន​ចុះ​ត្រួតពិនិត្យ​ទីតាំង​ត្រៀម​រៀបចំ​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូ​​ណ​ន​តេជោ​នៅ​ថ្ងៃ​៥​ ​ខែ​សីហា​ ​ដែល​ជា​ថ្ងៃកំណើត​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​និង​បច្ចុប្បន្ន​ជា​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​។​​ ការ​ចុះ​ពិនិត្យ​ទីតាំង​នេះ​មានការ​អម​ដំណើរ​ដោយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងសាធារណការ​និង​ដឹកជញ្ជូន​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ធនធាន​ទឹក​និង​ឧតុនិយម​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងសុខាភិបាល​ ​អភិបាល​ខេត្ត​កណ្ដាល​ ​និង​ក្រុម​ការងារ​ជំនាញ​មកពី​ក្រសួង​-​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ជាច្រើន​នាក់​។​ ​លោក​ ​ផន​ ​រឹម​ ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​សាធារណការ​និង​ដឹកជញ្ជូន​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​គណៈកម្មការ​អន្តរ​ក្រសួង​ចុះ​ត្រួត​ពិនិត្យ​រួមគ្នា​ទីតាំង​ត្រៀម​បើក​ការដ្ឋាន​គម្រោង​ផ្លូវ​នាវាចរ​ ​«ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​»​ ​ស្ថិតនៅ​ភូមិ​ព្រែក​តាកែវ​ ​ឃុំ​សំរោង​ធំ​ ​ស្រុក​កៀន​ស្វាយ​ ​ខេត្ត​កណ្តាល​។​ ​លោក​ថា​ ​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​ប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​ក្រោមអធិបតីភាព​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​០​៥​ ​ខែ​សីហា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​លោក​បន្ថែម​ថា​៖​ ​«​ការ​ដោះស្រាយ​ផល​ប៉ះពាល់​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ជា​ដំណាក់កាល​ៗ​ដោយក្រុម​ការងារ​អន្តរ​ក្រសួង​ ​ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ ​ការ​ដោះស្រាយ​ផល​ប៉ះ​ពាល់ត្រូវ​ធ្វើឡើង​តាម​យន្ត​ការ​រួម​ ​នៃ​ការ​ដោះស្រាយ​ផល​ប៉ះពាល់​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​»​។​ ​យោ​តាម​របាយការណ៍​ក្រសួង​សាធារណៈ​ការ​និង​ដឹក​ជញ្ជូន​ដែល​បាន​សិក្សា​និង​វាយ​តម្លៃ​បឋម​ ​ក្រសួង​បាន​ពិនិត្យ​ឃើញ​ផល​ប៉ះពាល់​មួយ​ចំនួន​លើ​ផ្ទះ​ពលរដ្ឋ​និង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ជាតិ​មួយ​ចំនួន​។​ ​ក្នុង​នោះ​មាន​ផ្ទះ​ពលរដ្ឋ​ជិត​១​០​០​០​០​ខ្នង​ផ្ទះ​ ​រោងចក្រ​ចំនួន​បី​ ​ស្ពាន​ជិត​៣​០​ ​ផ្លូវជាតិ​៣៦​ខ្សែ​ ​ទំនប់​និង​ប្រឡាយ​ទឹក​ជិត​៦​០​០​ខ្សែ​ ​និង​ដីស្រែ​ចម្ការ​ជាដើម​ជាង​៧​០​០​០​ហិកតា​។​ ​ក្នុង​ពិធី​លែង​កូន​ត្រី​កាលពី​ថ្ងៃចន្ទ​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​ថ្លែង​ថា​ ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​គឺជា​គម្រោង​ជាតិនិយម​ ​ហើយនឹង​បើក​ការដ្ឋាន​នៅ​ថ្ងៃខួបកំណើត​របស់​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​ដែល​ជា​អ្នក​ផ្តួចផ្តើម​គម្រោង​នេះ​ចេញ​ជា​រូបរាង​។​ ​លោក​បាន​និយាយ​ថា​៖​ ​«​គម្រោង​នេះ​ ​ពិសេស​ជាង​គម្រោង​ផ្សេងៗ​ត្រង់ថា​វា​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ស្មារតី​ជាតិនិយម​ ​លើកលែងតែ​អ្នក​ជ្រុល​និយម​មួយក្តាប់​តូច​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ទេ​។​ ​ក្រៅពីនោះ​ស្មារតី​តែមួយ​ ​សូម្បីតែ​គណបក្ស​ផ្សេងគ្នា​ ​មាន​និន្នាការ​ផ្សេងគ្នា​ ​ក៏​ចេញ​មក​គាំទ្រ​គម្រោង​ព្រែកជីក​មួយ​នេះ​ ​ព្រោះ​គេ​ដឹង​ថា​វា​ជា​ផលប្រយោជន៍​របស់​កូនចៅ​ខ្មែរ​ទាំងអស់​មិនថា​បក្ស​ណា​ទេ​»​។​ ​លោក​បញ្ជាក់​ថា​៖​ ​«​យើង​បើក​ការដ្ឋាន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៥​ ​ខែ​សីហា​ ​ជា​ថ្ងៃខួបកំណើត​សម្ដេច​តេជោ ​ដែល​អ្នក​ផ្តួចផ្តើម​ក្នុង​ការ​កសាង​ ​និង​ដឹកនាំ​ក្នុង​ការ​សម្រេច​បាន​សមិទ្ធផល​»​។​ ​លោក​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ពលរដ្ឋ​ទូទាំង​ប្រទេស​ចូលរួម​វាយស្គរ​និង​បាញ់កាំជ្រួច​ក្នុង​ថ្ងៃ​បើក​ការដ្ឋាន​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ដើម្បី​អប​អរសាទរ​ ​ព្រោះ​វា​ជា​គម្រោង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​កូនខ្មែរ​ដើម្បី​កូនខ្មែរ​នៅ​ថ្ងៃ​អនាគត​។​ ​គម្រោង​ផ្លូវ​នាវាចរណ៍​និង​ប្រព័ន្ធ​ភស្ដុភារ​កម្ម​ទន្លេ​បាសាក់​ ​«​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​»​ ​តភ្ជាប់​ផ្លូវទឹក​រវាង​ទន្លេ​​ទៅ​​កាន់​សមុទ្រ​កម្ពុជា​ដោយ​ឆ្លងកាត់​ខេត្ត​កណ្តាល​ ​តាកែវ​ ​កំពត​ ​និង​ខេត្ត​កែប​ ​ដែល​មាន​ប្រវែង​១​៨​០​គីឡូម៉ែត្រ​ ​ដែល​គ្រោង​ចំណាយ​ទុន​សាងសង់​ប្រមាណ​១​,​៧​០​០​លាន​ដុល្លារ​។​ ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ ​ជា​គម្រោង​ប្រវត្តិ​សាស្រ្ត​​លើក​ទី​១​ក្នុង​វិ​ស័​យ​ដឹកជញ្ជូន​ផ្លូវទឹក​របស់​កម្ពុជា​ ​ដែល​តភ្ជាប់​ផ្លូវទឹក​​ពី​ទន្លេ​កម្ពុជា​ទៅ​សមុទ្រ​ដោយ​ផ្ទាល់។​ ​គម្រោង​នេះ​នឹង​ផ្​ដល់​អ​ត្ថប្រ​យោជន៍​ជាច្រើន​ដូចជា​កាត់បន្ថយ​ពេល​វេលា​ធ្វើដំណើរ​ ​ចម្ងាយ​​ផ្លូវ​ ​ការ​ចំណាយ​ ​និង​នីតិវិធី​​ផ្សេងៗ​សម្រាប់​នាវាដឹកទំនិញ​ចូល​ចេញ​ ​ហើយ​ចំណេញ​ដល់​ការ​បង្កើន​ល្បឿន​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​និង​​ធ្វើ​សមាហរណ​កម្មការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ផ្លូវទឹក​តាមរយៈ​ការពង្រីក​ការ​តភ្ជាប់​ពហុ​មធ្យោបាយ​ដឹកជញ្ជូន​។​ ​គម្រោង​នេះ​ក៏​នឹង​ចូលរួម​កាត់បន្ថយ​ការខូចខាត​ផ្លូវថ្នល់​ ​ការ​កក​ស្ទះ​ ​និង​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ ​ព្រមទាំង​កាត់​បន្ថយ​គ្រោះ​ទឹកជំនន់​ ​និង​ផ្តល់​ផលប្រយោជន៍​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម​ផ្សេងៗ​ទៀត​ជាច្រើន​ផង​ដែរ​៕​​​","ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅកាន់ថាមពលកកើតឡើងវិញ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការដែលកំពុងកើនឡើង និងដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយថាមពលស្អាតឥឡូវនេះមានចំនួនជាង 62% នៃការប្រើប្រាស់ថាមពលសរុបរបស់ខ្លួន។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក កែវ រតនៈ បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការក្នុងការបន្តអភិវឌ្ឍប្រភពថាមពលស្អាត ដើម្បីធានាបាននូវអនាគតថាមពលប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះស្របទៅនឹងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលរបស់កម្ពុជា (PDP) 2022-2040 ដែលផ្តល់អាទិភាពដល់ការពង្រីកថាមពលកកើតឡើងវិញ។ ការជំរុញរបស់ប្រទេសសម្រាប់ការកកើតឡើងវិញត្រូវបានជំរុញដោយការកើនឡើងនៃតម្រូវការថាមពល ដោយសារតែកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងនគរូបនីយកម្ម ការចំណាយខ្ពស់នៃឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលនាំចូល និងផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលលើការជំរុញការវិនិយោគលើប្រភពថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ខ្យល់ និងវារីអគ្គិសនី ដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៃការប្រើប្រាស់អគ្គិសនី និងរក្សាអត្រាតម្លៃដែលអាចទទួលយកបាន។ ការផលិតថាមពលនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជាលើសពីការប្រើប្រាស់របស់ខ្លួន ដែលជំរុញឱ្យមានការពិចារណាលើការនាំចេញថាមពលទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង។ គិតត្រឹមឆ្នាំមុន ៩៨,២៧% នៃភូមិរបស់កម្ពុជាមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់។" "លោកនាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​តែងតាំង​សមាសភាព​ផ្លូវការ​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សិក្សា​ទី​ផ្សារ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ដើម្បី​ជំរុញ​កិច្ច​សហការ​រវាង​រដ្ឋ​ ​និង​ឯកជន​ ​ដើម្បី​ផ្សព្វផ្សាយ​ទិសដៅ​សក្តានុពល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​។​ ​ការតែងតាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង​ដោយ​ផ្អែកលើ​ ‘​ការ​កែ​សម្រួល​អនុក្រឹត្យ​ស្តីពី​ការរៀបចំ​ ​និង​ការប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សិក្សា​ទី​ផ្សារ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​៦​ ​ខែកុម្ភៈ​ឆ្នាំនេះ​ ​ដោយ​ឈ​រលើ​គោលការណ៍​នៃ​ការ​រួម​គិត​ ​រួម​ធ្វើ​ ​រួម​ទទួលខុសត្រូវ​ដែល​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២​៧​ ​ខែ​មិថុនា​ ​និង​ប្រកាស​ដោយ​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​នៅ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់​។​ ​លោក​ ​សុខ​ ​សូ​កេ​ន​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ ​ត្រូវបានតែងតាំងជា​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សិក្សា​ទី​ផ្សារ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ដែល​ដឹកនាំ​ក្រសួង​ចំនួន​ប្រាំ​បី​ ​និង​វិ​ស័យ​ឯកជន​ចំនួន​ប្រាំពីរ​ ​ដែល​មាន​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ទេសចរណ៍​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​។​ ​សមាសភាព​ចម្រុះ​ទាំង​១​៥​ស្ថាប័ន​នេះ​ ​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​គិតគូរ​គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ​ ​និង​ការចូលរួម​យ៉ាង​ពេញលេញ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ភាពជា​ដៃគូ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ស្ថាប័នរដ្ឋ​និង​ឯកជន​។​ ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នេះ​មាន​គោលបំណង​បង្កើន​ភាព​ទាក់ទាញ​និង​ភាព​ប្រកួតប្រជែង​របស់​កម្ពុជា​ព្រមទាំង​ដាក់​ចេញ​នូវ​ដំណោះស្រាយ​ចំពោះ​រាល់​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​ ​ដើម្បី​សម្រេច​បានការ​អភិវឌ្ឍ​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​​​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ ​ការ​រ​កែ​សម្រួល​យន្ត​ការ​ស្ថាប័ន​នេះ​ ​បាន​ឆ្លងកាត់​ការពិភាក្សា​ ​និង​ពិគ្រោះ​យោបល់​យ៉ាង​ស៊ី​ជម្រៅ​ជាច្រើន​ដំណាក់កាល​ជាមួយ​វិ​ស័​យ​ឯកជន​ ​និង​ដៃគូ​ពាក់ព័ន្ធ​សំខាន់​ៗ​ ​ក្រោម​ការ​​​ដឹកនាំ​ដោយ​ផ្ទាល់​របស់​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ ​ដោយមាន​ការណែនាំ​និង​ចង្អុលបង្ហាញ​របស់​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​នាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី​។​ ​ការ​កែ​សម្រួល​យន្ត​ការ​នេះ​ ​បាន​បន្ត​ឆ្លងកាត់​ដំណាក់កាល​ជាច្រើន​នៃ​ការពិភាក្សា​ ​និង​ពិគ្រោះ​យោបល់​ស៊ី​ជម្រៅ​ជាមួយ​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ ​និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​សំខាន់​ៗ​ ​ក្រោម​ការ​​​ដឹកនាំ​ផ្ទាល់​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ ​និង​ការណែនាំ​ជាបន្តបន្ទាប់​ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​។​ ​ប្រភព​ដដែល​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សិក្សា​ទី​ផ្សារ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ ​នឹង​ដើរ​តួនាទី​ជា​យន្ត​ការ​ស្ថាប័ន​សម្របសម្រួល​ ​និង​បើកទូលាយ​ ​ដោយ​អនុញ្ញាត​ឱ្យវិ​ស័​យ​ឯកជន​អាច​ចូលរួម​ពេញលេញ​ជាមួយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដោយ​ឈ​រលើ​គោលការណ៍​រួម​គិត​ ​រួម​ធ្វើ​ ​រួម​ទទួលខុសត្រូវ​។​ ​តាមរយៈ​ការចូលរួម​ជា​គំនិត​ ​និង​ការ​ផ្តល់​មូលនិធិ​ដល់​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​ ​យន្ត​ការ​នេះ​ផ្តោត​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​វិ​ស័​យ​ទេសចរណ៍​ ​ស្របតាម​និន្នាការ​ទេសចរណ៍​សកល​ ​និង​តំបន់​ដែល​កំពុង​វិវត្ត​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ ​ដែល​ទាមទារ​ភាព​បត់បែន​ខ្ពស់​ ​ដើម្បី​ធានា​បាន​នូវ​និរន្តរភាព​ ​បរិ​យា​ប​ន្ន ​និង​ភាព​ធន់​របស់​ឧស្សាហកម្ម​។​ ​កា​រដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សិក្សា​ទី​ផ្សារ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​នឹង​ចូល​រួ​ចំណែក​ ​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​នូវ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត ​«​បង្កើន​៥​ ​អភិវឌ្ឍ​៣​»​ ​របស់​​​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​ព្រមទាំង​សម្រេច​បាន​នូវ​ចក្ខុវិស័យ​នៃ​យុទ្ធ​សា​ស្រ្ត​ចតុ​កោណ​ ​ដំណាក់កាល​ទី​១​ ​នៃ​រាជរដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ទី​៧​ ​សម្រាប់​វិ​ស័​យ​ទេសចរណ៍​ ​សំដៅ​ប្រែក្លាយ​ ​កម្ពុជា​ជាគោល​ដៅ​ទេសចរណ៍​ឈាន​មុខ​និង​រស់រវើក​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​របស់​​​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​វិ​ស័យ​ឯកជន​ចំនួន​ប្រាំពីរ​រួម​មាន​ ​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា​ ​សមាគម​ឧកញ៉ា​កម្ពុជា​ ​សហ​ព័ន្ធ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​An​g​kor ​International​ ​Airport​ ​Investment​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​Co​ ​L​t​d​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​An​g​kor ​Air​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Air​ ​Asia​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​t​h​e​ ​So​c​i​é​t​é ​Concession​n​air​e​ ​d​e​ ​l​’​A​e​ro​port​។​ ​តំណាង​ក្រសួង​ទាំង​៨​ ​រួម​មាន​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ ​ក្រសួងការបរទេស​ ​និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ក្រសួង​វប្បធម៌​ ​និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ ​និង​ទូរគមនាគមន៍​ ​និង​រដ្ឋ​លេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរណ៍ស៊ីវិល​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​។​ ​លោក​ Cr​a​i​g​ ​Dodge​ ​នាយក​ផ្នែក​លក់​ ​និង​ទី​ផ្សារ​នៃ​ ​P​hare​ ​Circus​ ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​ “​កម្ពុជា​នៅតែ​ប្រកួតប្រជែង​ជាមួយ​ប្រទេសជិតខាង​ដែល​ចំណាយ​ប្រាក់​យ៉ាង​ច្រើន​លើ​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ទី​ផ្សារ​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​អ្នក​អាច​មាន​ភោជនីយដ្ឋាន​ដ៏​ល្អ​បំផុត​នៅ​ក្នុង​ពិភពលោក​ ​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​នឹង​មក​ទេ​ប្រសិនបើ​ពួកគេ​មិន​ដឹង​អំពី​វា​” ​។​ ​លោក​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា​ ​បញ្ហា​គឺ​ស្ថិតនៅ​លើ​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ទី​ផ្សារ​នៃ​គោលដៅ​ទេសចរណ៍​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ជាពិសេស​នៅ​ក្នុង​ពិព័រណ៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ទេសចរណ៍​អន្តរជាតិ​ ​ប្រទេស​ថៃ​តែង​មានការ​តាំង​បង្ហាញ​ដ៏​ធំ​ ​និង​ស្រស់​ស្អាត​ជាមួយនឹង​ព័ត៌មាន​ទេសចរណ៍​ ​ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​កម្ពុជា​វា​មិនសូវ​ជា​ញឹកញាប់​ប៉ុន្មាន​ទេ​។​","ក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech Inc. ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្ររបស់កូរ៉េខាងត្បូង កំពុងស្វែងរកឱកាសវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងការបង្កើតរោងចក្រផលិតដើម្បីបង្កើនសេវាកម្មថែទាំសុខភាពនៅក្នុងប្រទេស។ ក្រុមហ៊ុនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាសម្រាប់ផលិតឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រដែលមានគុណភាពខ្ពស់ដូចជាសឺរាុំង និងដប អនុវត្តតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិដូចជា FDA និង Korea FDA GMP ។ ក្នុងជំនួបជាមួយក្រុមប្រឹក្សាវិនិយោគកម្ពុជា (CIB) នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Poonglim Pharmatech បានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងការផ្តល់នូវផលិតផលថែទាំសុខភាពប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពដល់ទីផ្សារកម្ពុជា។ កិច្ចប្រជុំបានលើកឡើងពីបរិយាកាសវិនិយោគដ៏អំណោយផលរបស់កម្ពុជា រួមទាំងការលើកទឹកចិត្ត និងបទប្បញ្ញត្តិនានាក្នុងការគាំទ្រវិនិយោគិនបរទេស។ ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ Poonglim នៅកម្ពុជា ស្របទៅនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតនាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីពង្រឹងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូង បន្ទាប់ពីមានការពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-កូរ៉េ។ FDI របស់កូរ៉េខាងត្បូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់ 30 លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន ជាមួយនឹង FDI សរុបពីប្រទេសមានចំនួន 5 ពាន់លានដុល្លារ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏កំពុងជំរុញការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZ) សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េ គឺតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស Cam-Kor ដើម្បីសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ តំបន់នេះមានគោលបំណងបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ធុរកិច្ចកូរ៉េ ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសន្យាគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះតាមរយៈការសម្របសម្រួលជាមួយមន្ត្រី និងអ្នកវិនិយោគកូរ៉េ។" "កម្ពុជា​កំពុង​ពន្លឿន​ការផ្លាស់ប្តូរ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការប្រើប្រាស់​ថាមពល​ក​កើតឡើងវិញ​ ​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​ថាមពល​ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​ ​និង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ​ដែល​ធ្វើឲ្យ​ថាមពល​ស្អាត​ក្លាយ​ជា​ជម្រើស​វិនិយោគ​ដ៏​ល្អ​ផង​ដែរ​។​ ​លោក​ ​កែវ​ ​រតនៈ​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​រ៉ែ​ ​និង​ថាមពល​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​ថាមពល​ស្អាត​មាន​ចំនួនជា​ង​៦​២​ ​ភាគរយ​នៃ​ការប្រើប្រាស់​ថាមពល​សរុប​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ហើយ​កម្ពុជា​នៅតែ​បន្ត​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាត​នៅ​ក្នុង​បណ្តាញ​អគ្គិសនី​កាន់តែ​ច្រើនឡើង​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​នៅ​ក្នុង​សារ​មួយ​នៅ​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​របស់​​​ក្រសួង​រ៉ែ​ ​និង​ថាមពល​ថា​ “​កម្ពុជា​កំពុង​ផលិត​ថាមពល​ពី​ប្រភព​ថាមពល​ក​កើតឡើងវិញ​មួយ​ចំនួន​។​ ​ប៉ុន្តែ​យើង​ត្រូវតែ​អភិវឌ្ឍ​ប្រភព​ថាមពល​ស្អាត​បន្ថែម​ទៀត​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​អនាគត​ថាមពល​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​សម្រាប់​កម្ពុជា​” ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​ថាមពល​ស្អាត​ក៏​កំពុង​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​ថ្មី​មកកាន់​ប្រទេស​ផង​ដែរ​ ​ដោយ​លោក​បាន​ផ្តល់​នូវ​ឧទាហរណ៍​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​Mine​beaM​its​u​m​i​ ​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​គ្រឿងបន្លាស់​របស់​ជប៉ុន​ដែល​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ពង្រីក​ខ្សែ​សង្វាក់​ផលិតកម្ម​របស់​ខ្លួន​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ការ​ជំរុញ​នេះ​ស្របតាម​ផែនការ​អភិវឌ្ឍន៍​ថាមពល​របស់​កម្ពុជា​ (​P​D​P​) ​ឆ្នាំ​២​០​២​២​-​២​០​៤​០​ ​ដែល​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ការពង្រីក​ប្រភព​ថាមពល​ក​កើតឡើងវិញ​។​ ​ការ​បង្កើន​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ក​កើតឡើងវិញ​គឺ​ត្រូវ​បាន​ជំរុញ​ដោយ​កត្តា​មួយ​ចំនួន​។​ ​តម្រូវ​ការ​ថាមពល​របស់​ប្រទេស​កំពុង​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ ​ដោយសារ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ន​គ​រូប​នី​យ​កម្ម​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ការ​កើន​ឡើងថ្លៃ​ដើម​នៃ​ឥ​ន្ធនៈហ្វូ​ស៊ី​ល​នាំចូល​ ​ចាំបាច់​ត្រូវ​ស្វែងរក​ដំណោះស្រាយ​ផ្សេងៗ​។​ ​ជាង​នេះ​ទៅទៀត​ ​កម្ពុជា​មាន​ភាព​ងាយ​រងគ្រោះ​ទៅ​នឹង​ផល​ប៉ះពាល់​នៃ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ​ដែល​ធ្វើឲ្យ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទៅ​រក​ប្រភព​ថាមពល​ស្អាត​កាន់តែ​មាន​សារៈសំខាន់​។​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​មានប្រសាសន៍​កាលពី​ពេលថ្មីៗនេះ​ថា​ ​ការ​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ថាមពល​ពី​ប្រភព​ក​កើតឡើងវិញ​ ​គឺជា​អាទិភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​ចាប់ពី​ពេលនេះ​ដល់​ឆ្នាំ​២​០​៣​០​ ​យើង​ត្រូវ​បង្កើន​ការ​វិនិយោគ​លើ​ប្រភព​ថាមពល​ក​កើតឡើងវិញ​ ​ដូចជា​ ​ថាមពល​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ​ ​ខ្យល់​ ​និង​វា​រី​អគ្គិសនី​ ​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ការប្រើប្រាស់​ថាមពល​ ​មាន​ស្ថិរភាព​ដោយ​ធានា​ថា​តម្លៃ​អគ្គិសនី​សម្រាប់​គ្រួសារ​ ​និង​វិ​ស​័​យ​ផលិតកម្ម​មិន​មាន​តម្លៃ​ថ្លៃ​”​។​ ​យោង​តាម​ក្រសួង​រ៉ែ​ ​និង​ថាមពល​ ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ស​ម្ថ​ភាព​ផលិត​ថាមពល​ប្រមាណ​ ​៤​,​០​០​០​ ​មេ​ហ្គា​វ៉ាត់​ ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ ​ប៉ុន្តែ​ការប្រើប្រាស់​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​មាន​ប្រមាណ​ ​២​,​៤​០​០​ ​មេ​ហ្គា​វ៉ាត់​ប៉ុណ្ណោះ​។​ ​ដូច្នេះ​ ​កម្ពុជា​កំពុង​ពិចារណា​នាំចេញ​ថាមពល​ទៅកាន់​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត​ក្នុង​តំបន់​នា​ពេល​ខាងមុខនេះ​។​ ​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំមុន​ ​៩​៨​.​២​៧​ ​ភាគរយ​នៃ​ភូមិ​សរុប​ចំនួន​ ​១​៤​.​១​៦​៨​ ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​មាន​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់​។","ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងទិដ្ឋភាពធុរកិច្ចរបស់កម្ពុជា នេះបើយោងតាមលោក Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរដ្ឋទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំកម្ពុជា។ ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាសំខាន់ៗនៅក្នុងពិធីជប់លៀងប្រចាំឆ្នាំរបស់សភាធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីនៅកម្ពុជា (MBCC) លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានសម្តែងនូវមោទនភាពចំពោះការរួមចំណែករបស់ធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើវត្តមានដ៏រឹងមាំរបស់ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ីនៅក្នុងវិស័យសាជីវកម្មកម្ពុជា ដោយបង្ហាញពីឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន និងស្ថាបនារបស់ពួកគេទៅលើសេដ្ឋកិច្ច។ លោក Shaharuddin បានសរសើរ MBCC ដែលបានជំរុញឱ្យមានទំនាក់ទំនងមិត្តភាពក្នុងចំណោមធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ី និងការសម្របសម្រួលបណ្តាញ ដោយកត់សម្គាល់ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំវេទិកាធុរកិច្ចក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ លោកក៏បានទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អង្គជំនុំជម្រះចំពោះទំនួលខុសត្រូវសង្គមសាជីវកម្ម (CSR) រួមទាំងការរួមចំណែកក្នុងការអប់រំ ការដោះមីន និងជំនួយក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ ប្រធាន MBCC លោក Tan Khee Meng បានសរសើររដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់កម្ពុជាចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនក្នុងការដោះស្រាយកង្វល់អាជីវកម្ម និងដឹកនាំប្រទេសឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើន ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលវេទិការរដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជន។ លោកក៏បានកត់សម្គាល់ពីនិន្នាការវិជ្ជមាននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃការមកដល់តាមផ្លូវថ្នល់ និងផ្លូវហោះហើរថ្មីពីក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ដូចជា Emirates និង Air Asia ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានអ្នកចូលរួមជាង 150 នាក់ និងបានលើកឡើងពីការរីកចម្រើន និងភាពជោគជ័យរបស់ MBCC រួមទាំងការកើនឡើង 25% នៃសមាជិកភាព និងការបន្តការចូលរួមនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើម CSR ។" "​តំណាង​មកពី​ក្រុមហ៊ុន​ ​P​oon​g​l​i​m​ ​P​harm​at​e​c​h​ ​Inc​. ​ដែល​មាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ​ខេត្ត​ J​e​onbuk-​do​ ​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​ ​កំពុង​ស្វែងរក​ឱកាស​វិនិយោគ​លើ​ការ​ផលិត​ឧបករណ៍​បរិក្ខារ​ពេទ្យ​នៅ​កម្ពុជា​ ​បន្ទាប់ពី​បាន​ជួបពិភាក្សា​ជាមួយ​លោក​ ​សួន​ ​សុផល​ ​អគ្គលេខាធិការ​រង​គណៈកម្មាធិការ​វិនិយោគ​កម្ពុជា​ ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​កាលពី​ថ្ងៃពុធ​។​ ការពង្រីក​ផលិតកម្ម​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នៅ​កម្ពុជា​មាន​គោលបំណង​រួមចំណែក​ដល់​ការ​ពង្រឹង​ប្រតិបត្តិការ​នៃ​ការ​ផ្ដល់​សេវា​សុខាភិបាល​ឱ្យ​កាន់តែ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​នៅ​កម្ពុជា​នេះ​បើ​យោង​តាម​ ​លោក​H​e​e​-​m​in​ C​h​o ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​។​ ​លោក​បាន​និយាយ​ថា​ ​ការ​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​លោក​នឹង​ផ្តោត​លើ​ការ​ផ្តល់​សេវា​ថែទាំ​សុខភាព​ដែល​មានគុណ​ភាព​ខ្ពស់​ ​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។​ ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ចំណាប់អារម្មណ៍​របស់​ក្រុមហ៊ុន​លើ​ការ​បង្កើត​រោងចក្រ​ផលិត​នៅ​កម្ពុជា​ ​លោក​ ​សួន​ ​សុផល​បាន​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​បរិយាកាស​ ​និង​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់​ ​ព្រមទាំង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ ​ដែល​មាន​ភាព​អំណោយផល​ដល់​ការ​វិនិយោគ​ ​ដែល​ជ្រក​ក្រោម​ច្បាប់​ស្ដីពី​វិនិយោគ​កម្ពុជា​ ​មាន​ជាអាទិ៍​ការ​ផ្ដល់​កិច្ច​ស​ម្រូ​ល​ ​កញ្ចប់​លើកទឹកចិត្ដ​ ​និង​សេវា​ថែទាំ​វិនិយោគ​។​ ​P​oon​g​l​i​m​ ​P​harm​at​e​c​h​ ​គឺជា​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ ​និង​ផ្គត់ផ្គង់​ឧបករណ៍​បរិក្ខារ​ពេទ្យ​ ​និង​ផលិតផល​ពាក់ព័ន្ធ​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​មន្ទីរពេទ្យ​ ​និង​ឱសថស្ថាន​ ​រួម​ទាំង​ស៊ឺ​រាំង​ ​ម្ជុល​ ​និង​ដប​ថ្នាំ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​អនុវត្ត​ស្តង់​ដារ​អន្តរជាតិ​នៃ​គុណភាព​សម្រាប់​ឧបករណ៍​វេជ្ជសាស្ត្រ​ ​ស្របតាម​តម្រូវ​ការ​របស់​រដ្ឋបាល​ចំណីអាហារ​ ​និង​ឱសថ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ (​F​D​A​) ​និង​រដ្ឋបាល​ចំណីអាហារ​ ​និង​ឱសថ​កូរ៉េ​ ​ស្តង់​ដារ​ការ​អនុវត្ត​ល្អ​ (​G​M​P​) ​។​ ​បង្កើត​ឡើង​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​៩​ ​ក្រុមហ៊ុន​ក៏បាន​វិនិយោគ​លើ​ការស្រាវជ្រាវ​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ ​និង​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍​ផលិតផល​ផ្សេងទៀត​ ​ដើម្បី​រក្សា​តំណែង​របស់​ខ្លួន​ជា​ក្រុមហ៊ុន​នាំមុខ​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​នេះ​ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​គេហទំព័រ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​។​ ​ប៉ុន្តែ​ ​ព័ត៌មាន​លម្អិត​នៃ​ផែនការ​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​នៅ​កម្ពុជា​មិនទាន់​បាន​អោយ​ដឹង​នៅឡើយ​។​ ​គម្រោង​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ឱសថ​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​នៅ​កម្ពុជា​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​ ​បណ្តាលមកពី​ការ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ការទូត​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​​​ដែល​កំពុង​ស្វែង​បន្ត​ជំរុញ​ឱកាស​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ ​រវាងប្រទេស​ទាំង​ពី​​​រ​ក្នុងរយៈពេល​ខាងមុខ​ ​ក៏ដូចជា​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី​សំខាន់​ៗ​ផ្សេងទៀត​។​ ​ក្នុង​អំឡុង​វេទិកា​ធុរកិច្ច​កម្ពុជា​-​កូរ៉េ​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១​៦​ ​ខែ​ឧសភា​ ​នៅ​ទីក្រុង​សេអ៊ូល​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​រវាង​កូរ៉េ​ ​និង​កម្ពុជា​ ​បាន​ឈាន​ដល់​ ​៧​៥​១​ ​លាន​ដុល្លារ​កាលពីឆ្នាំមុន​ ​ដែល​ធ្វើ​អោយ​វា​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​១​១​ ​បើ​និយាយ​ពី​ទំហំ​សរុប​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​បរទេស​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ ​ការ​វិនិយោគ​របស់​កូរ៉េ​នៅ​កម្ពុជា​មាន​៣​០​ ​លាន​ដុល្លារ​កាលពីឆ្នាំមុន​ដោយធ្វើ​អោយ​ការ​វិនិយោគ​សរុប​មាន​រហូតដល់​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​កូរ៉េ​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​៩​ ​ជា​ប្រទេស​ដែល​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ដ៏​ធំបំផុត​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​ក៏បាន​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​ត្រូវ​បាន​ជំរុញ​តាមរយៈ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ ​ដូចជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​កម្ពុជា​-​កូរ៉េ​ (CK​F​T​A​) ​និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ភាពជា​ដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ​ក្នុង​តំបន់​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ជំនួយ​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​រដ្ឋ​កូរ៉េ​ដល់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​បាន​ចូល​រួមចំណែក​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ជំនាញ​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្លាំង​ពលកម្ម​ ​ការ​កែ​លម្អ​សេវា​សាធារណៈ​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​ ​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គមជាតិ​ទាំងមូល​។​ ​បន្ទាប់ពី​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ទៅកាន់​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ ​ក៏ដូចជា​ជំនួប​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េ​ ​Y​oon Suk ​Y​e​o​l​ ​និង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​H​an​ ​Duck​-​so​o ​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ក៏បាន​ប្រកាស​ថា​កម្ពុជា​នឹង​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​កម្ពុជា​-​កូរ៉េ​ (S​E​Z​) ​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េ​។​ ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នេះ​មាន​គោលបំណង​បង្កើត​បរិយាកាស​អំណោយផល​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ការ​វិនិយោគ​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិ​ករ​កូរ៉េ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ដើម្បី​សម្រួល​គោល​នយោបាយ​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​ដែល​ផ្តួចផ្តើម​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​លោក​ ​ស៊ុន​ ​ចាន់​ថុល​ ​អនុប្រធាន​ទីមួយ​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ ​និង​លោក​ ​Park​ Jun​g​-​Wook​ ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​កូរ៉េ​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ ​បាន​ជួប​ប្រ​ជុំគ្នា​នៅ​ទី​ក្រុងភ្នំពេញ​កាលពី​ស​ប្តាហ៍​មុន​ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​មធ្យោបាយ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ថ្មី​នេះ​។​ ​លោក​ ​ស៊ុន​ ​ចាន់​ថុល​ ​បាន​ប្រាប់​គណៈប្រតិភូ​កូរ៉េ​ថា​ ​កម្ពុជា​ត្រៀម​ខ្លួន​ជាស្រេច​ក្នុង​ការ​សម្របសម្រួល​រាល់​សកម្មភាព​វិនិយោគ​ ​និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​អ្នក​វិនិយោគ​បរទេស​ ​និង​ក្នុងស្រុក​ ​ដោយ​ស្នើសុំ​លោក​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​សហការ​ជំរុញ​អ្នក​វិនិយោគ​ដែល​មាន​សក្តានុពល​បន្ថែម​ទៀត​មក​បណ្តាក់ទុន​ក្នុង​ការ​បង្កើត​តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស​កម្ពុជា​-​កូរ៉េ​ ​។​ ​លោក​ក៏បាន​ស្នើ​ឱ្យ​គណៈប្រតិភូ​កម្ពុជា​ទទួល​បានការ​គាំទ្រ​ពី​មន្ត្រី​កូរ៉េ​ ​ដើម្បី​ធ្វើការ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អ្នក​វិនិយោគ​នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ ​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ទូលំទូលាយ​ ​និង​សម្របសម្រួល​ការ​វិនិយោគ​។","លោក សួន ប្រសិទ្ធ ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំ WTO បានលើកឡើងពីការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវិស័យពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិករបស់កម្ពុជាក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យជាសកលលើកទី៩ នៃជំនួយសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។ លោកបានកោតសរសើរចំពោះគោលនយោបាយ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រាប់ការគាំទ្រដល់កំណើននេះ។ លោក Prasith បានកោតសរសើរជាពិសេសចំពោះ Cambodia Trade ដែលជាវេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកថ្នាក់ជាតិដែលមានគោលបំណងបង្កើនឱកាសសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច តូច និងមធ្យម (MSMEs) ជាពិសេសអាជីវកម្មដែលដឹកនាំដោយស្ត្រីនៅតាមខេត្ត។ វេទិកានេះបានសហការជាមួយសម្ព័ន្ធសកលសម្រាប់ការសម្របសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។ សម័យប្រជុំដែលមានចំណងជើងថា ""ការពង្រឹងពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលរួមបញ្ចូល"" ត្រូវបានចូលរួមដោយតំណាងអន្តរជាតិ រួមទាំងអ្នកមកពីប្រទេសកម្ពុជា និងមានការពិភាក្សាអំពីផលិតផលសក្តានុពលរបស់ប្រទេស និងបទប្បញ្ញត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគថ្មីៗ។" "យោង​តាម​លោក​ S​h​a​h​ar​u​d​din​ Onn ​ឯកអគ្គរាជទូត​ម៉ាឡេស៊ី​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ ​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​មាន​តួនាទី​ពិសេស​មួយ​នៅ​ក្នុង​ទិដ្ឋភាព​ធុរកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ ​ហើយ​លោក​ក៏បាន​សន្យា​ថា​នឹង​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ​ឱ្យ​កាន់តែ​រឹង​មាំ​ថែមទៀត​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​ឡើង​ថ្លែងសុន្ទរកថា​គន្លឹះ​របស់​លោក​នៅ​ក្នុង​ពិធីជប់លៀង​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​សភា​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​កម្ពុជា​ (​M​BCC) ​ដែល​រៀបចំ​ឡើង​រួម​ជាមួយនឹង​កិច្ចប្រជុំ​ទូទៅ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ (​A​G​M​) ​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ស​ប្តាហ៍​មុន​ ​លោក​ឯកអគ្គរាជទូត​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​លោក​ក៏មាន​ភារកិច្ច​លើក​ក​ម្ពស់ ​និង​ការពារ​ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ផង​ដែរ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ថា​ “​នេះ​រួមបញ្ចូល​ទាំង​ការ​ថែរក្សា​សុខុមាលភាព​របស់​ប្រជាជន​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ផលប្រយោជន៍​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​”​។​ ​លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​ ​មន្ត្រី​របស់​M​BCC ​គឺជា​អ្នក​ដំបូង​គេ​ដែល​ទាក់ទង​លោក​នៅ​ពេល​លោក​មកដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ហើយ​នេះ​បាន​ជួយ​លោក​ឱ្យ​យល់​អំពី​សារៈសំខាន់​ ​ស៊ី​ជម្រៅ​ ​និង​ផល​ជះ​នៃ​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​ធ​រុ​កិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ប្រជាជន​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​ក្នុង​ពិភព​សាជីវកម្ម​ ​ឬ​អាជីវកម្ម​មាន​ភាព​លេចធ្លោ​នៅ​ទីនេះ​។​ ​វត្តមាន​របស់យើង​គឺ​ត្រូវ​បាន​មើល​ឃើញច្បាស់​ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​ទទួលយក​ ​និង​ទទួលស្គាល់​ថា​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​អាជីវកម្ម​ ​និង​ទិដ្ឋភាព​សាជីវកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​” ​។​ ​លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​ទៀត​ថា​ ​«​ច្បាស់​ណាស់​ដែល​អាជីវកម្ម​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ជនជាតិ​ម៉ាឡេស៊ី​ចូល​រួមចំណែក​ជា​វិជ្ជមាន​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​ក្នុងនាម​ជា​ជនជាតិ​ម៉ាឡេស៊ី​ ​ហើយ​ជា​ឯកអគ្គរាជទូត​ម៉ាឡេស៊ី​ ​ខ្ញុំ​មាន​មោទនភាព​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​វត្តមាន​របស់​ធុរកិច្ច​ ​និង​ប្រជាជន​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​ទីនេះ​ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ទទួលស្គាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​កម្ពុជា​»​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា​ ​ខណៈ​ដែល​ផលប្រយោជន៍​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​មាន​ភាព​ចម្រុះ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ហើយ​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​មាន​ការប្រកួតប្រជែង​ ​ដោយសារ​ធម្មជាតិ​នៃ​អាជីវកម្ម​ ​ប៉ុន្តែ​ក៏​នៅ​មាន​ភាព​ស្និទ្ធស្នាល​ដែល​ជំរុញ​ដោយ​កត្តា​រួម​ ​និង​ការ​សាមគ្គី​ ​ដែល​ជា​ “​ការ​តភ្ជាប់​របស់យើង​ទៅ​ម៉ាឡេស៊ី​”​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ ​M​BCC ​បាន​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ភាព​ស្និទ្ធស្នាល​នេះ​ ​ដោយ​ផ្តល់​នូវ​វេទិកា​សម្រាប់​បណ្តាញ​អាជីវកម្ម​ ​និង​ការ​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ ​និង​បទពិសោធន៍​។​ ​លោក​បាន​កោតសរសើរ​ចំពោះ​តួនាទី​របស់​ ​M​BCC ​ក្នុង​ការរៀបចំ​វេទិកា​ធុរកិច្ច​ក្នុង​ដំណើរ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​កាលពី​ខែកុម្ភៈ​។​ ​លោក​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​លោក​សប្បាយចិត្ត​ដែល​បាន​ដឹង​ថា​ ​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​តែងតែ​ជួយ​ដល់​សង្គម​កម្ពុជា​ ​តាមរយៈ​កម្មវិធី​ទំនួល​ខុសត្រូវ​សាជីវកម្ម​របស់​ពួកគេ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ “​ជាពិសេស​ ​M​BCC ​បាន​អនុវត្ត​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​កម្មវិធី​ទំនួល​ខុសត្រូវ​សាជីវកម្ម​ជាច្រើន​ ​ហើយ​បាន​ចូល​រួមចំណែក​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដល់​ការអប់រំ​ ​និង​សកម្មភាព​ដោះ​មីន​ ​ក្រៅពី​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការ​ជួយ​ប្រជាជន​ម៉ាឡេស៊ី​ដែល​រងគ្រោះ​ដោយ​ ​Co​v​i​d​-19″​។​ ​លោក​បាន​ធានា​នូវ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ស្ថានទូត​ម៉ាឡេស៊ី​ក្នុង​ការ​បន្ត​ជួយ​ប្រជាជន​ម៉ាឡេស៊ី​ ​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ផលប្រយោជន៍​ម៉ាឡេស៊ី​។​ ​នៅ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ ​ឧកញ៉ា​ ​Tan​ K​h​e​e​ ​Men​g​ ​ប្រធាន​ ​M​BCC ​បាន​លើកឡើង​ពី​ការ​យកចិត្តទុកដាក់​ចំពោះ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​​​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ឱ្យ​ដើរ​លើ​មាគ៌ា​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​។​ ​ឧកញ៉ា​ ​Tan​ K​h​e​e​ ​Men​g​បាន​លើកឡើង​ពី​វេទិកា​រដ្ឋាភិបាល​-វិ​ស​័​យ​ឯកជន​លើក​ទី​១​៩​ ​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា​ឆ្នាំមុន​ ​ដែល​បាន​យកចិត្តទុកដាក់​ដោះស្រាយបញ្ហា​ទាំងអស់​ដែល​បាន​លើកឡើង​ដោយក្រុម​ហ៊ុ​នានា​។​ ​លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា​៖​ ​«​អ្នក​ទាំងអស់គ្នា​បាន​ដឹងឮ​ ​រួម​ទាំង​យើង​ផង​ដែរ​»​។​ ​លោក​ក៏បាន​លើកឡើង​ពី​ភាព​ជោគជ័យ​នៃ​វេទិកា​ធុរកិច្ច​ដែល​បាន​ធ្វើឡើង​នៅ​ទីក្រុង​គូ​ឡា​ឡាំ​ពួ​ក្នុង​ខែកុម្ភៈ​ឆ្នាំនេះ​ ​ក្នុង​ដំណើរ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ទៅកាន់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ទៀត​ថា​៖​ ​«​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​ដើរ​ក្នុង​ទិសដៅ​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​។​ ​លោក​ ​L​uu ​Men​g​ ​សហប្រធាន​នៃ​ក្រុម​ការងារ​រដ្ឋាភិបាល​-វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ ​ក្រុម​ B (​ទេសចរណ៍​) ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​ពិសេស​បាន​លើកឡើង​ចំពោះ​និន្នាការ​ដែល​កំពុង​រីក​ចម្រើន​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ទេសចរណ៍​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ខណៈ​ដែល​មានការ​ធ្លាក់ចុះ​នៃ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​មក​កម្ពុជា​តាម​ផ្លូវអាកាស​ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ខែ​ចុងក្រោយ​នេះ​ ​វាក​៏​មានការ​កើន​ឡើង​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​ផង​ដែរ​នៃ​ការ​មកដល់​តាមផ្លូវ​ទឹក​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ ​ការ​កក់​ទុក​សម្រាប់​រដូវ​ទេសចរណ៍​ខែវិច្ឆិកា​ដល់​ខែកុម្ភៈ​ខាងមុខ​មើលទៅ​មាន​ស្ថានភាព​ល្អ​។​ ​លោក​បាន​និយាយ​ថា​ ​ការ​បើកផ្លូវ​ហោះហើរ​ថ្មី​ក៏​មានការ​រីក​ចម្រើន​ផង​ដែរ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​E​m​irate​s​បាន​បើ​កជើង​ហោះហើរ​ទៅកាន់​ទី​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​តាមរយៈ​សិង្ហបុរី​ ​ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Air​ ​Asia​ ​បាន​ចាប់ផ្តើម​ផ្លូវ​ហោះហើរ​ថ្មី​។​ ​ទាំងអស់​នេះ​ជា​សញ្ញា​លើកទឹកចិត្ត​មួយ​»​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​កិច្ចប្រជុំ​ ​និង​ពិធីជប់លៀង​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ​បានឃើញ​ពី​ការចូលរួម​របស់​សមាជិក​ ​និង​ភ្ញៀវ​ជាង​១​៥​០​នាក់​ ​ដែល​បញ្ជាក់​ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ដ៏​រឹង​មាំ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ធុរកិច្ច​ម៉ាឡេស៊ី​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​កិច្ចប្រជុំ​ទូទៅ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ ​Tan​ K​h​e​e​ ​Men​g​ ​ប្រធាន​ ​M​BCC ​ដែល​បាន​បង្ហាញ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​អំពី​សកម្មភាព​របស់​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​ទាំងនេះ​រួម​មាន​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​មុន​ ​ការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​ធំ​ៗ​ចំនួន​បួន​ ​និង​ព្រឹត្តិការណ៍​សង្គម​ ​ក៏ដូចជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ ​និង​កម្មវិធី​ទំនួល​ខុសត្រូវ​សាជីវកម្ម​ចំនួន​ប្រាំ​។​ ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​នោះ​ ​ក៏បាន​បង្ហាញ​ពី​របាយការណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​សវនកម្ម​សម្រាប់​ឆ្នាំ​ ​និង​អនុម័ត​ដោយ​សមាជិក​ ​ដែល​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​ចំពោះ​តម្លា​ភាព​ ​និង​អភិបាល​កិច្ច​ល្អ​។​ ​លោក​បាន​លើកឡើង​ពី​កំណើន​សមាជិកភាព​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​ចំនួន​២​៥​ភាគរយ​ ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ការ​ពង្រឹង​បណ្តាញ​ ​និង​បង្កើន​ឱកាស​អាជីវកម្ម​សម្រាប់​សមាជិក​នានា​។​ FacebookTwitterEmailShare",នៅថ្ងៃទី 27 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2024 អគ្គនាយកដ្ឋានសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងសិប្បកម្ម (MISTI) និងធនាគារ SME នៃកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម និងអាជីវកម្មចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម។ ភាពជាដៃគូនេះមានគោលបំណងគាំទ្រដល់ស្ថិរភាពអាជីវកម្ម និងកំណើន រួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា។ វារួមបញ្ចូលប្រាក់កម្ចីដែលមានការប្រាក់ទាបសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងវិស័យអាទិភាពដូចជា កសិ-កែច្នៃ ការផលិត និងការចាប់ផ្ដើមបច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីហិរញ្ញប្បទាន និងនីតិវិធីអនុលោមតាមច្បាប់។ MoU បង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ "​មានការ​កត់​សម្គាល់​នូវ​ការ​វិវត្ត​ដ៏​ឆាប់រហ័ស​នៅ​កម្ពុជា​នៃ​វិ​ស័​យ​ពាណិជ្ជកម្ម​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​ក៏ដូចជា​កិច្ច​ខិតខំ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ​ពិសេស​លើ​ការ​កសាង​គោល​នយោបាយ​ ​និង​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នានា​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​ការ​រីក​ចម្រើន​វិ​ស័​យ​ពាណិជ្ជកម្ម​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​នៅ​កម្ពុជា​។​ នេះ​ត្រូវ​បាន​លើកឡើង​ដោយ​លោក​ ​សួន​ ​ប្រសិទ្ធ​ ​អគ្គរាជទូត​ ​និង​ជា​តំណាង​អ​ចិន្ត្រៃយ៍​កម្ពុ​ជាប្រចាំ​អង្គការ​ ​W​TO​ ​និង​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​វិ​ស័​យ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​នៅ​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ​ ​សហ​ព័ន្ធ​ស្វ៊ី​ស​ ​ដែល​បាន​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ថ្លែងសុន្ទរកថា​ ​នៅ​ក្នុង​កិច្ចពិភាក្សា​ក្រោម​ប្រធាន​បទ​ “​Empower​in​g​ ​Inclusive​ ​Digital​ ​Trade​” ​នៅ​អំឡុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ជំនួយ​សម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​សក​លលើក​ទី​៩​ (9​t​h​ ​G​l​ob​a​l​ ​Review​ o​f​ ​Aid​ ​for​ ​Trade​) ​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅ​ទីស្នាក់ការ​អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​ (​W​TO​) ​ប្រទេស​ស្វ៊ី​ស​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២​៧​ ​ខែ​មិថុនា​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​នោះ​ ​លោក​ក៏បាន​បញ្ជាក់​ពី​ថ្នាល​ពាណិជ្ជកម្ម​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​របស់​កម្ពុជា​ ​ហៅថា​ ​Cam​bo​d​i​a​Trade​ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​គោលដៅ​បង្កើន​កាលានុវត្ត​ភាព​របស់​សហគ្រាស​មីក្រូ​ ​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​។​ ​វេទិកា​នេះ​ ​មានប្រយោជន៍​ជាពិសេស​សម្រាប់​សហគ្រាស​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ស្ត្រី​នៅ​តាម​បណ្តា​ខេត្ត​ក្នុង​ការ​ទាញ​យក​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​ពាណិជ្ជកម្ម​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេ​ឡិច​ត្រូនិ​ច​ឆ្លង​ដែន​ ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថល​ ​ព្រមទាំង​គម្រោង​មួយ​ចំនួន​ទៀត​ដែល​បាន​អនុវត្ត​ដោយ​ជោគជ័យ​ ​ក្រោម​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​អង្គភាព​ ​G​l​ob​a​l​ ​Alliance​ ​for​ ​Trade​ ​F​a​c​i​l​it​at​ion​។​ ​កិច្ចពិភាក្សា​នេះ​ ​សហ​ការរៀបចំ​ដោយស្ថាន​បេសកកម្ម​អ​ចិន្ត្រៃយ៍​កម្ពុជា​ ​អង្គភាព​ ​G​l​ob​a​l​ ​Alliance​ ​for​ ​Trade​ ​F​a​c​i​l​it​at​ion​ ​និង​អង្គការ​ ​W​TO​ ​រួម​ទាំង​តំណាង​ស្ថាន​បេសកកម្ម​នៃ​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ ​និង​តំណាង​វិ​ស​័​យ​ឯកជន​ជាច្រើន​ទៀត​។​ ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​បី​ថ្ងៃ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ជំនួយ​សម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​សក​លលើក​ទី​៩​ ​ផលិតផល​សក្តានុពល​របស់​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ ​ដោយ​ផ្តល់​អោយ​ឃើញ​ពី​ទី​ផ្សារ​ចម្រុះ​ ​និង​មាន​សក្តានុពល​។​ ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ច្បាប់​ ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ចុងក្រោយបង្អស់​ ​និង​ការ​បោះពុម្ពផ្សាយ​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងទៀត​ស្តីពី​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ក៏​ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ផង​ដែរ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​២​៦​ ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២​៨​ ​ខែ​មិថុនា​។​ ​","គិតត្រឹមឆ្នាំ 2023 ប្រទេសចិននៅតែជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងបំណុលចំនួន 4.11 ពាន់លានដុល្លារ បន្ទាប់មកគឺធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) និងធនាគារពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំណែកចិននៃបំណុលសរុបរបស់កម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះពី 40% ក្នុងឆ្នាំ 2022 មកនៅត្រឹម 36.7% ក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយសារការកើនឡើងនៃបំណុលពហុភាគី។ ADB មាន​ប្រាក់​ចំនួន ២,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (២៣,៦ ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សរុប) ខណៈ​ធនាគារពិភពលោក​មាន ១,៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារ (១១,៨%)។ ជប៉ុន និង​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង ជា​ម្ចាស់​បំណុល​ធំ​ទី​៤ និង​ទី​៥​របស់​កម្ពុជា។ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរបស់ធនាគារពិភពលោកដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតចំនួន 501.3 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ បំណុលសាធារណៈនៅតែអាចគ្រប់គ្រងបាន ដោយមាន 45% រួមមានជំនួយ ទោះបីជាកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យពីព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក និងគោលនយោបាយរបស់ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ដោយសារ 46% នៃបំណុលរបស់ខ្លួនគិតជាដុល្លារអាមេរិក។" "អគ្គនាយកដ្ឋាន​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​និង​សិប្បកម្ម​ ​នៃ​ក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម​ ​វិទ្យាសាស្ត្រ​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ ​និង​ន​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​និង​ធនាគារ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​និង​មធ្យម​នៃ​កម្ពុជា​ ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២​៧​ ​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​យោង​តាម​ក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម​ ​វិទ្យាសាស្ត្រ​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ ​និង​ន​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ​ភាពជា​ដៃគូ​នេះ​មាន​គោលបំណង​លើក​ក​ម្ពស់​លទ្ធភាព​ទទួល​បាន​ហិរញ្ញប្បទាន​សម្រាប់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​(S​ME​s) ​និង​ធុរកិច្ច​ថ្មី​ (​start​-​up​s) ​ដោយ​គាំទ្រ​ដល់​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​ពួកគេ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឱ្យ​អាជីវកម្ម​របស់​ពួកគេ​មាន​ស្ថេរ​ភាព​ ​និង​រីក​ចម្រើន​ ​ដើម្បី​រួមចំណែក​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម​របស់​កម្ពុជា​។​ ​កិច្ច​សហការ​នេះ​នឹង​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ជាក់ស្តែង​ដល់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​ព្រមទាំង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ភាគី​ទាំងពីរ​សម្របសម្រួល​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​សម្រាប់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​រួម​ទាំង​ការ​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ដើម្បី​គាំទ្រ​សហគ្រាស​ឱ្យ​ចាប់ផ្តើម​ពង្រីក​ ​ឬ​ស្តារ​ប្រតិបត្តិការ​របស់​ពួកគេ​ឡើងវិញ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​។​ ​ជាង​នេះ​ទៅទៀត​ ​វា​មាន​គោលបំណង​ផ្តល់​នូវ​អត្ថប្រយោជន៍​ ​រួម​ទាំង​ការ​ផ្តល់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​ការប្រាក់​ទាប​ដល់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ក្នុង​វិ​ស័​យ​អាទិភាព​ដូចជា​ ​ការ​កែច្នៃ​កសិផល​ វិ​ស័​យ​កម្មន្តសាល​ ​និង​ធុរកិច្ច​ថ្មី​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ភាគី​ទាំងពីរ​នឹង​ធ្វើការ​រួមគ្នា​ដើម្បី​បង្កើន​ការយល់​ដឹង​អំពី​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ ​និង​នីតិវិធី​អនុលោម​ភាព​សម្រាប់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​។​ ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​ ​គឺជា​ជំហាន​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ឆ្ពោះទៅ​រកការ​ជួយ​ដល់​វិ​ស័​យ​ S​ME​ ​នៅ​កម្ពុជា​ ​ដោយ​ផ្តោត​លើ​សារៈសំខាន់​នៃ​លទ្ធភាព​ទទួល​បាន​សេវា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ផ្លូវការ​ ​និង​តួនាទី​របស់​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ក្នុង​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​","លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសថា ក្រុមហ៊ុន BYD ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតពហុជាតិចិន គ្រោងនឹងបើករោងចក្រដំឡើងរថយន្តនៅកម្ពុជា។ នេះ​ជា​ការ​បង្ហាញ​វត្តមាន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​រថយន្ត​យក្ស​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា Ford និង Toyota ក្នុង​ប្រទេស។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (MSMEs) ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា និងលើកទឹកចិត្តដល់កិច្ចសហការយ៉ាងសកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីគាំទ្រដល់វឌ្ឍនភាពជាតិ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានរោងចក្រដំឡើងរថយន្តចំនួន ៦ រួមមាន Daehan Auto (Ssangyong), RMA Automotive (Ford), Camko Motor (Hyundai), HGB Motors Assembly (Kia), GTV Motor (ម៉ាកក្នុងស្រុក GTV) និង Toyota Tsusho Manufacturing (Fortuner និង ហ៊ីលុច) ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំខែដំបូងនៃឆ្នាំ 2024 កម្ពុជាបាននាំចូលយានយន្តដែលមានតម្លៃ 385 លានដុល្លារ។" "ចិន​បន្ត​ជា​ប្រទេស​ផ្តល់​ក​ម្ចី​ដល់​កម្ពុជា​ច្រើនជាង​គេ​ដែល​មាន​ទឹកប្រាក់​ ​៤​,​១​១​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​បន្ទាប់មក​មាន​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ ​និង​ធនាគារ​ពិភពលោក​។​ ​ប៉ុន្តែ​ដោយមាន​ក​ម្ចី​មកពី​ប្រភព​ច្រើន​ផ្សេងទៀត​សម្រាប់​កម្ពុជា​ ​ក​ម្ចី​សរុប​របស់​ចិន​ដល់​កម្ពុជា​បាន​ធ្លាក់ចុះ​ពី​៤​០​ ​ភាគរយ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​២​ ​មក​នៅ​ត្រឹម​ ​២​៦​,​៧​ ​ភាគរយ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ដោយសារ​កំណើន​ក​ម្ចី​ដែល​បាន​មកពី​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ពហុភាគី​។​ ​ដៃគូ​ផ្តល់​ក​ម្ចី​ធំ​ទីពីរ​របស់​កម្ពុជា​គឺ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ ​មាន​ចំនួន​រហូតដល់​២​,​៣​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ស្មើ​២​៣​,​៦​ ​ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សាធារណៈ​បរទេស​សរុប​។​ ​ហើយ​ដែ​គូក​ម្ចី​ធំ​ទី​៣​ ​គឺ​ធនាគារ​ពិភពលោក​ចំនួន​ ​១​,​៣​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ស្មើនឹង​ ​១​១​,​៨​ ​ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សរុប​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​។​ ​ដៃ​គួ​ក​ម្ចី​ធំ​ទី​៤​ ​និង​ទី​ ​៥​ ​របស់​កម្ពុជា​គឺ​ប្រទេស​ជប៉ុន​ ​និង​សាធារណរដ្ឋ​កូរ៉េ​ ​ដែល​មាន​ចំនួន​ ​១​១​,​២​ ​ភាគរយ​ ​និង​ ​៥​,​១​ ​ភាគរយ​នៃ​ ​បំណុល​សរុប​ ​រៀង​ៗ​គ្នា​។​ ​ប៉ុន្តែ​ចំណែក​របស់​ក​ម្ចី​ចិន​សម្រាប់​កម្ពុជា​ក៏បាន​ធ្លាក់ចុះ​ផង​ដែរ​ ​ដោយសារតែ​ហិរញ្ញប្បទាន​របស់​ធនាគារ​ពិភពលោក​បាន​កើន​ឡើង​ដល់ក​ម្រិ​ត​ខ្ពស់​បំផុត​ចំនួន​ ​៥​០​១​,​៣​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ឬ​ ​២​៧​,​៧​ ​ភាគរយ​នៃ​បំណុល​សរុប​ដែល​បាន​ចុះ​កិច្ចសន្យា​ដោយ​កម្ពុជា​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​។​ ​តួលេខ​នេះ​អាច​កើន​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​។​ ​ត្រឹម​ស​ប្តាហ៍​មុន​ ​ធនាគារ​ពិភពលោក​ ​បាន​អនុម័ត​ថវិកា​ប្រហែល​២​៧​៥​ ​លាន​ដុល្លារ​សម្រាប់​តំបន់​។​ ​នេះ​ជា​ការ​កើន​ឡើង​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​ពី​ការ​ចំណាយ​របស់​ធនាគារ​ពិភពលោក​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​១​៧​ ​ចំនួន​ ​១​៥​,​៨​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ថ្មីៗ​នេះ​ ​ធនាគារ​ពិភពលោក​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ ​មាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ដ៏​សំខាន់​នៅ​ក្នុង​អាទិភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។​ ​កាលពី​មួយ​ទសវត្សរ៍​មុន​ ​ក​ម្ចី​គឺ​ទាំងស្រុង​គឺ​សម្រាប់​គម្រោង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ក្នុង​ប្រទេស​។​ ​សព្វថ្ងៃនេះ​ ​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​បាន​ផ្តោត​លើ​វិ​ស​័​យ​ផ្សេងៗ​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ការអប់រំ​ ​និង​ការថែទាំ​សុខភាព​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​។​ ​របាយការណ៍​បាន​បន្ត​ថា​ “​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​នា​ពេលនេះ​គ្របដណ្តប់​លើ​វិ​ស​័​យ​ជា​ច្រើ​ម​រួម​ទាំង​ហិរញ្ញប្បទាន​អភិវឌ្ឍន៍​គោល​នយោបាយ​ ​ការអប់រំ​ទូទៅ​ ​និង​ឧត្តម​សិក្សា​ ​ការបែងចែក​ដី​ ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​ពិពិធ​កម្ម​កសិកម្ម​ ​សមធម៌​សុខភាព​ ​ការ​កែ​លម្អ​គុណភាព​ ​ការ​តភ្ជាប់​ផ្លូវថ្នល់​ ​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​ជីវភាពរស់នៅ​ ​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្តរាយ​។​ ​ក្នុងចំណោម​ថវិកា​សរុប​ចំនួន​ ​១​,​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​៦​៣​ ​ភាគរយ​បាន​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដល់​វិ​ស​័​យ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​សាធារណៈ​របស់​ប្រទេស​ ​ដែល​រួម​មានការ​​​ដឹកជញ្ជូន​ ​ថាមពល​ ​ប្រព័ន្ធ​ធារា​សា​ស្រ្ត ​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ ​និង​គម្រោង​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​ ហើយ​ ​៣​៦​,​៩​ ​ភាគរយ​បាន​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដល់​វិ​ស​័​យ​អាទិភាព​ដែល​មិនមែន​ជា​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ដូចជា​ ​កសិកម្ម​ ​សុខាភិបាល​ ​ការអប់រំ​ ​និង​អាទិភាព​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​របាយការណ៍​របស់​ ​Co​Face​ ​for​ ​Trade​ ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា​ “​ទោះបីជា​បំណុល​សាធារណៈ​មាន​ប្រភព​មក​ពីក្រៅ​ប្រទេស​ច្រើន​ ​និង​ជា​រូបិយប័ណ្ណ​បរទេស​ក៏ដោយ​ ​ហា​និ​ភ័យ​នៅតែ​ស្ថិតនៅ​ក្រោម​ភាព​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន​។​ ​បំណុល​សាធារណៈ​គឺ​មាន​ក​ម្រិ​ត​មធ្យម​ ​ហើយ​ភាគច្រើន​រួម​មានកាល​កំណត់​រយៈពេល​មធ្យម​ទៅ​រយៈពេល​វែង​ ​បន្ថែម​ពីលើ​សម្បទាន​ប្រហែល​ ​៤​៥​ភាគរយ​នៃ​ជំនួយ​សរុប​” ​។​ ​ប៉ុន្តែ​នៅតែ​មាន​ហា​និ​ភ័យ​មួយ​ចំនួន​ដែល​បណ្តាលមកពី​វិបត្តិ​សកល​ ​និង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ធនាគារ​កណ្តាល​អាមេរិក​លើ​ប្រាក់ដុល្លារ​។​ ​ដោយសារ​បំណុល​សាធារណៈ​បរទេស​គិតជា​ប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​នាំ​អោយ​កើន​ឡើង​ដល់​ ​៤​៦​ ​ភាគរយ​នៃ​ភាគរយ​បំណុល​សរុប​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​បន្ទាប់មក​គណនី​មូលនិធិ​ពិសេស​(​Special Drawing Rights​ -S​D​R) ​មាន​១​៩​,​២​ ​ភាគរយ​។​ ​ថ្វីត្បិតតែ​ចិន​ជា​ប្រទេស​ផ្តល់​ក​ម្ចី​ច្រើនជាង​គេ​អោយ​កម្ពុជា​ក៏ដោយ​ ​លុយ​យន់​មានត្រឹមតែ​ ​១​១​,​៣​ ​ភាគរយ​នៃ​ចំណែក​បំណុល​សរុប​។​ ​បំណុល​សាធារណៈ​បរទេស​ជា​ប្រាក់​យ៉េ​ន​ជប៉ុន​ ​ប្រាក់​អឺ​រ៉ូ ​និង​រូបិយប័ណ្ណ​ផ្សេងទៀត​មាន​ ​១​១​,​២​ ​ភាគរយ​ ​៦​,​៩​ ​ភាគរយ​ ​និង​ ​៥​,​៤​ ​ភាគរយ​រៀង​គ្នា​។","ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ចិន Mesnac Co., Ltd បានប្រកាសថានឹងវិនិយោគទឹកប្រាក់ចំនួន 3.9 លានដុល្លារនៅក្នុងរោងចក្រផលិតផ្សិតសំបកកង់ថ្មីមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយការសាងសង់រំពឹងថានឹងចំណាយពេល 14 ខែ។ ក្រុមហ៊ុនក៏មានគម្រោងពង្រីកទំហំទឹកប្រាក់ ១៤,៧ លានដុល្លារទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ គម្រោងទាំងពីរនេះមានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទីផ្សារអន្តរជាតិ និងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងជាសកលរបស់ Mesnac បង្កើនការផលិត និងការលក់ផលិតផលផ្សិតរបស់វា។ Mesnac ដែលជាសហគ្រាសបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារហ៊ុន Shenzhen មានជំនាញផ្នែកទន់ ឧបករណ៍ និងស្វ័យប្រវត្តិកម្មឧស្សាហកម្មកៅស៊ូ។ រោងចក្រថ្មីនេះនឹងជួយជំរុញប្រាក់ចំណេញប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមហ៊ុនចំនួន 1.8 លានដុល្លារ។ ការពង្រីកនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល របស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីក្រុង Qingdao ប្រទេសចិនកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ជាកន្លែងដែលលោកបានទស្សនារោងចក្ររបស់ Mesnac និងពិភាក្សាអំពីឱកាសវិនិយោគ។" "​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ថ្លែង​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​BY​D​ ​ដែល​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​រថយន្ត​អគ្គិសនី​ដ៏​ធំ​របស់​ចិន​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​សាធារណៈ​ ​គ្រោង​នឹង​បើក​រោងចក្រ​ដំឡើង​រថយន្ត​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​អញ្ជើញ​ជា​អធិបតី​ក្នុង​ពិធី​ជួបជុំ​សំណេះសំណាល​ ​និង​ពិសា​អាហារ​សាមគ្គី​ជាមួយ​សហគ្រាស​ធុន​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​និង​សិប្បកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​ ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២​៧​ ​ខែ​មិថុនា​ ​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​ម៉ា​ណែ​ត​ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​នេះ​ជា​ដំណឹង​ល្អ​សម្រាប់​ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​បន្ថែម​ពីលើ​រោងចក្រ​ដែល​មានស្រាប់​ដូចជា​ក្រុមហ៊ុន​ ​Ford​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ ​Toy​o​t​a​ ​ជាដើម​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​រំលឹក​ឡើងវិញ​នូវ​តួនាទី​សំខាន់​របស់​វិ​ស័​យ​ឯកជន​ ​ជាពិសេស​សហគ្រាស​ធុន​មីក្រូ​ ​តូច​ ​និង​មធ្យម​ ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​ប្រទេស​។​ ​លោក​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មាន​ការចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​កម្ពុជា​មាន​រោងចក្រ​ដំឡើង​រថយន្ត​ចំនួន​ប្រាំមួយ​ ​រួម​មាន​ក្រុមហ៊ុន​ ​D​a​e​h​an​ ​Auto​ ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​ Ss​an​g​yon​g​ ​ក្រុមហ៊ុន​ R​MA​ ​Auto​motive​ ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​ ​Ford​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Cam​ko ​Motor​ ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​ ​H​y​un​d​a​i​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​H​G​B ​Motor​s ​Assembly​ ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​ K​i​a​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​G​T​V​ ​Motor​ ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​យីហោ​ក្នុងស្រុក​ ​G​T​V​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​ ​Toy​o​t​a​ ​T​sus​h​o ​Manufacturing​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​ដែល​ផលិត​រថយន្ត​ ​Fortune​r ​និង​ ​H​i​l​ux ​។​ ​ចាប់ពី​ខែ​មករា​ ​ដល់​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​កម្ពុជា​បាន​នាំចូល​រថយន្ត​ដែល​មាន​ទំហំ​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​ ​៣​៨​៥​លាន​ដុល្លារ​។​","រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បោះទុន​ប្រមាណ ៦៦០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹកស្អាត​បាក់ខែង ក្នុង​គោលបំណង​ដោះស្រាយ​តម្រូវការ​ទឹកស្អាត​ដែល​កំពុង​កើនឡើង​នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ក្រុង​តាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល​។ គម្រោង​នេះ​កំពុង​សាងសង់​ជា​បី​ដំណាក់កាល ដោយ​មាន​ពីរ​ដំណាក់កាល​ដំណើរការ​រួច​ហើយ ដោយ​ផ្តល់​សមត្ថភាព​ទឹកស្អាត​សរុប​ចំនួន 982,000 ម៉ែត្រគូប​ក្នុង​មួយថ្ងៃ។ ដំណាក់កាលទី 2 ដែលបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃត្រូវបានសម្ពោធនាពេលថ្មីៗនេះ ហើយដំណាក់កាលទី 3 ដែលគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ 2027 នឹងបន្ថែម 195,000 ម៉ែត្រគុបទៀត ដែលនាំឱ្យសមត្ថភាពសរុបដល់ 1,2 លានម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃ។ គម្រោងនេះទទួលបានមូលនិធិដោយកម្ចីសម្បទានពី AFD ធនាគារវិនិយោគអឺរ៉ុប និងជំនួយឥតសំណងរបស់សហភាពអឺរ៉ុប រួមជាមួយនឹងការរួមចំណែកពីរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ (PPWSA) មានគោលបំណងបំពេញតម្រូវការទឹកដែលកំពុងកើនឡើងដែលជំរុញដោយកំណើនប្រជាជន និងនគរូបនីយកម្ម។ រោងចក្រ Bakheng នឹងជួយលើកកំពស់ជីវភាពរស់នៅ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតដែលអាចទុកចិត្តបាន។ រដ្ឋាភិបាល​មាន​បំណង​ពង្រីក​ការ​គ្រប​ដណ្តប់​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ក្នុង​ទីក្រុង​ដល់ ១០០% នៅ​ឆ្នាំ ២០២៥។" "ក្រុមហ៊ុន​Me​sn​a​c ​Co​., ​L​t​d​ ​របស់​ប្រទេស​ចិន​ ​បាន​ប្រកាស​ផែនការ​ក្នុង​ខែ​នេះ​ស្តីពី​ការ​វិនិយោគ​លើ​រោងចក្រ​ផលិត​ថ្មី​មួយ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​ផលិត​ស្នូល​កង់ឡាន​(​t​y​r​e​mould​product​s) ​។​ ​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​របស់​ក្រុមហ៊ុន​បាន​អនុម័ត​ផែនការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​មាន​តម្លៃ​សរុប​ ​២​៧​,​៩​៧​ ​លាន​យន់​ ​ឬ​ប្រហែល​ ​៣​,​៩​ ​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​ជាមួយនឹង​រយៈពេល​សាងសង់​ប្រមាណ​១​៤​ ​ខែ​។​ ​ស្រប​ពេល​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​ប្រកាស​ការ​យល់ព្រម​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​ភិ​បាល​សម្រាប់​ការពង្រីក​ថ្មី​ទី​ពី​​​រ​ក្នុង​ខែ​នេះ​ទៅកាន់​ប្រទេស​វៀតណាម​ ​ផង​ដែរ​។​ ​ការ​វិនិយោគ​នៅ​វៀតណាម​នឹង​មាន​ទឹកប្រាក់​សរុប​ចំនួន​សរុប​១​០​៧​ ​លាន​យន់​ ​ឬ​ប្រហែល​ ​១​៤​,​៧​ ​លាន​ដុល្លារ​ ​ជាមួយនឹង​រយៈពេល​សាងសង់​ប្រមាណ​១​៨​ ​ខែ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Me​sn​a​c ​Co​., ​L​t​d​. ​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា​ ​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​ស​ម្ព័ន្ធ​របស់​ខ្លួន​គឺ​ Q​in​g​d​a​o ​Soft​ ​Control​ ​Mechanical​ ​and​ ​Electrical​ ​Engineering​ ​Co​., ​L​t​d​. ​នឹង​ប្រមូល​ទុន​ផ្ទាល់ខ្លួន​ដើម្បី​វិនិយោគ​ ​និង​សាងសង់​រោងចក្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​ដំណើរការ​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ ​Me​sn​a​c ​United​ ​Technology​ (​Cam​bo​d​i​a​) ​Co​.., ​L​t​d​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​ស​ម្ព័ន្ធ​ដដែល​នេះ​នឹង​ផ្តល់​មូលនិធិ​ ​ក៏ដូចជា​ទទួលខុសត្រូវ​សាងសង់​ប្រតិបត្តិការ​រោងចក្រ​នៅ​វៀតណាម​ក្នុង​ពេល​ដំណាលគ្នា​។​ ​ដោយឡែក​ ​ទីតាំង​ជាក់លាក់​នៃ​រោងចក្រ​ថ្មី​នៅ​កម្ពុជា​មិនទាន់​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រកាស​នៅឡើយ​ទេ​។​ ​គោលបំណង​នៃ​ការ​វិនិយោគ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ទាំង​ពី​​​រ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​គឺ​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​ទី​ផ្សារ​ក្រៅ​ប្រទេស​អោយ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ក៏ដូចជា​ការ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​សាជីវកម្ម​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​របាំង​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​។​ ​ការពង្រីក​នេះ​ក៏​លើក​ក​ម្ពស់​ការប្រកួតប្រជែង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​និង​គាំទ្រ​ការ​កើន​ឡើង​ចំណែក​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ​របស់​ខ្លួន​ ​ផង​ដែរ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Me​sn​a​c​ផលិត​ផលិតផល​ជាច្រើន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ ​ដែល​ភាគច្រើន​ផ្តោត​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ឧស្សាហកម្ម​ ​និង​ផ្តល់​នូវ​បច្ចេកវិទ្យា​information​a​l​i​z​e​d​ ​soft​ware​ ​និង​ឧបករណ៍​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​រួមបញ្ចូល​គ្នា​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​កៅស៊ូ​។​ ​ឧស្សាហកម្ម​ចម្បង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​គឺ​ការ​គ្រប់គ្រង​បណ្តាញ​ ​និង​កម្មវិធី​ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ​។​ ​ផល​ប័ត្រ​ផលិតផល​អន្តរជាតិ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​រួម​មាន​ប្រព័ន្ធ​ចម្រុះ​ដូចជា​ cu​ring​ ​and​ ​mould​in​g​ ​system​s, ​P​CR ​mould​s, ​T​BR ​mould​s, O​T​R ​mould​s, ​t​y​r​e​-​building​ ​និង​ ​do​sing​ ​system​s ​ក្នុងចំណោម​ផលិតផល​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​គម្រោង​ទាំងពីរ​​​ដែល​បាន​គ្រោងទុក​សម្រាប់​កម្ពុជា​ ​និង​វៀតណាម​ ​ក្រោម​ការចាត់ចែង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ Q​in​g​d​a​o ​Soft​ ​Control​ ​Mechanical​ ​and​ ​Electrical​ ​Engineering​ ​Co​., ​L​t​d​. ​ដែល​នឹង​ផ្តោត​លើ​ការ​បង្កើន​ការ​ផលិត​ ​និង​កា​រលក់​ស្នូល​កង់ឡាន​ដោយធ្វើ​អោយ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ប្រាក់ចំណូល​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ប្រហែល​ជិត​ ​១​,​៨​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​បង្កើត​ឡើង​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​០​ក្រុមហ៊ុន​ ​Me​sn​a​c​គឺជា​ក្រុម​សហគ្រាស​បច្ចេកវិទ្យា​ខ្ពស់​អន្តរជាតិ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​សាកលវិទ្យាល័យ​វិទ្យា​សា​ស្រ្ត ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​ Q​in​g​d​a​o ​។​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​៦​ ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​បាន​ចុះបញ្ជី​នៅ​ផ្សារ​ហ៊ុន​ ​She​n​z​hen​ (​SHE​) ​ក្រោម​លេខ​ ​០​០​២​០​៧​៣​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​មាន​ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​នៅ​ទីក្រុង​ Q​in​g​d​a​o ​ប្រទេស​ចិន​ ​ដែល​មាន​បុគ្គលិក​ចំនួន​ ​៤​.​០​៦​៣​ ​នាក់​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​។​ ​ដើមទុន​បច្ចុប្បន្ន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ​Me​sn​a​c​គឺ​ ​១​,​០​៦​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ហើយ​ប្រាក់ចំណូល​រយៈពេល​១​២​ ​ខែ​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​គឺ​៨​២​៨​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ដោយសារ​ភាពជា​ដៃគូ​ជាមួយ​សាកលវិទ្យាល័យ​ Q​in​g​d​a​o ​នៃ​វិទ្យាសាស្ត្រ​ ​និង​បច្ចេកវិទ្យា​ ​ក្រុមហ៊ុន​Me​sn​a​c​ក៏បាន​ក្លាយ​ជា​អ្នកដឹកនាំ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​បច្ចេកវិទ្យា​សម្រាប់​ឧស្សាហកម្ម​ផង​ដែរ​។​ ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​សាងសង់​វេទិកា​ស្រាវជ្រាវ​ ​និង​អភិវឌ្ឍន៍​បច្ចេកវិទ្យា​ជាតិ​ (R&​D​) ​ជាច្រើន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ ​និង​អន្តរជាតិ​ ​រួម​ទាំង​មជ្ឈមណ្ឌល​ស្រាវជ្រាវ​បច្ចេកវិទ្យា​វិស្វកម្ម​កៅស៊ូ​ ​និង​សំបក​កង់​ ​មជ្ឈមណ្ឌល​ស្រាវជ្រាវ​វិស្វកម្ម​ជាតិ​សម្រាប់​ឧបករណ៍​ ​និង​ស​ម្ភារៈ​សំបក​កង់​លំដាប់​ខ្ពស់​ ​និង​ការស្រាវជ្រាវ​លើ​ឧបករណ៍​កង់​កៅស៊ូ​ឌី​ជី​ថល​ ​ក្នុងចំណោម​ការ​សិក្សាស្រាវជ្រាវ​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​ការប្រកាស​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​នៃ​ផែនការ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុង​ការពង្រីក​ប្រតិបត្តិការ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​លោក​ ​ស៊ុន​ ​ចាន់​ថុល​ ​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​អនុប្រធាន​ទីមួយ​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នា​ពេលថ្មីៗនេះ​ទៅកាន់​ទីក្រុង​ Q​in​g​d​a​o ​ក្នុង​ខេត្ត​ S​hand​on​g​ ​ប្រទេស​ចិន​ក្នុង​ខែ​មករា​ឆ្នាំនេះ​។​ ​គោលបំណង​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​គឺ​ដើម្បី​បង្កើន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ពាណិជ្ជករ​នៅ​ទីក្រុង​ Q​in​g​d​a​o ​និង​ជួយ​វិនិ​យោគិន​សក្តានុពល​ក្នុង​ការស្វែងរក​ឱកាស​បណ្តាក់ទុន​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​មាន​ការចូលរួម​ពី​អ្នកដឹកនាំ​ឧស្សាហកម្ម​ជាច្រើន​មកពី​ទីក្រុង​ Q​in​g​d​a​o ​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ពី​ចំណាប់អារម្មណ៍​ក្នុង​ការស្វែងរក​ឱកាស​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​ក្នុង​ឱកាស​នេះ​ ​លោក​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ក៏បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ទស្សនា​រោងចក្រ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​Me​sn​a​c ​ដែល​អាច​ជួយ​ជំរុញ​ទំនុក​ចិត្ត​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ចំពោះ​ផែនការ​វិនិយោគ​ដែល​បាន​ប្រកាស​ថ្មី​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​។​ Q​in​g​d​a​o ​គឺជា​ទីក្រុង​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ ​ដែល​មាន​ទីតាំងនៅ​ឆ្នេរសមុទ្រ​ ​Yellow​ ​Sea​ ​ក្នុង​ខេត្ត​ S​hand​on​g​។​ ​ទីក្រុង​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​សេដ្ឋកិច្ច​សម្រាប់​ប្រទេស​ចិន​ដោយសារ​វា​ជា​ទីតាំង​យុទ្ធសាស្ត្រ​សម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​អន្តរជាតិ​ ​និង​ជា​ទីក្រុង​ខ្សែ​ក្រ​វ៉ាត់​ ​និង​ផ្លូវ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៅ​លើ​ ‘​ផ្លូវ​សូត្រ​សមុទ្រ​’ ​។​ ​មិនតែប៉ុណ្ណោះ​ ​ទីក្រុង​នេះ​សំបូរ​ទៅ​ដោយ​ឧស្សាហកម្ម​មួយ​ចំនួន​ធំ​ ​រួម​ទាំង​ការ​ផលិត​សារធាតុ​គីមី​ ​វិស្វកម្ម​ធុន​ធ្ងន់​ ​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ខ្ពស់​ ​និង​ក្រុមហ៊ុន​កែច្នៃ​កៅស៊ូ​។​","ដំណាក់កាលទី ១ នៃអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ (TIA) តម្លៃ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារ នៅកម្ពុជា សម្រេចបាន ៧៨% គិតត្រឹមថ្ងៃទី ១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយប្រតិបត្តិការរំពឹងថានឹងចាប់ផ្តើមនៅចុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំក្រោយ។ គម្រោងនេះគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី 2,600 ហិកតា និងមានចម្ងាយ 19 គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ កំពុងត្រូវបានអភិវឌ្ឍជាបីដំណាក់កាល។ គិតត្រឹមពេលនេះ ទឹកប្រាក់ចំនួន 1.13 ពាន់លានដុល្លារត្រូវបានបណ្តាក់ទុក ដោយមានទឹកប្រាក់ចំនួន 340.5 លានដុល្លារត្រូវបានរៃអង្គាសតាមរយៈមូលបត្របំណុលព្រលានយន្តហោះដែលបានជាវដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុក ក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង និងសាជីវកម្ម។ TIA គឺជាគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់ដែលត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីបង្កើនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការតភ្ជាប់អន្តរជាតិ។ ដំណាក់កាលទី 1 រួមមានការងារផ្សេងៗដូចជា មេកានិច អគ្គិសនី និងប្រព័ន្ធទឹក សន្តិសុខអាកាសយានដ្ឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាកាសយានដ្ឋាន។ ទឹកប្រាក់ 300 លានដុល្លារចុងក្រោយនឹងគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធឯកទេស ការធ្វើតេស្ត និងការដាក់កំហិត។ អាកាសយានដ្ឋាននេះត្រូវបានគាំទ្រដោយអ្នកប្រឹក្សា និងអ្នកម៉ៅការទូទាំងពិភពលោកដ៏លេចធ្លោ រួមមាន Foster and Partners, Heerim Architects និង Changi Airport International។ កម្លាំងពលកម្មសំណង់មានចំនួន 16,000 នាក់ ជាមួយនឹងការវិនិយោគប្រចាំខែជាមធ្យមចំនួន 50 លានដុល្លារ។" "​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ចំណាយ​ថវិកា​ប្រមាណ​៦​៦​០​លាន​ដុល្លារ​សម្រាប់​ដំណើរការ​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹក​ស្អាត​បាក់​ខែង​ចំនួន​បី​ដំណាក់កាល​ក្នុង​គោលបំណង​ឆ្លើយតបនឹង​តម្រូវ​ការ​ទឹក​ស្អាត​ដែល​កើន​ឡើង​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​និង​ក្រុង​តាខ្មៅ​ ​ខេត្ត​កណ្តាល​។​ ​ការ​សាងសង់​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹក​ស្អាត​បាក់​ខែង​នេះ​ ​ចែកចេញជា​បី​ដំណាក់កាល​ ​ហើយពី​រ​ដំណាក់កាល​បាន​ដំណើរការ​រួចរាល់​ហើយ​ ​ដែល​រួមចំណែក​បង្កើន​សមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋាករ​ទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុងភ្នំពេញ​ (​P​P​W​S​A​) ​ដើម្បី​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ស្អាត​ចំនួន​៩​៨​២​.​០​០​០​ ​ម៉ែត្រ​គូ​ប​ក្នុងមួយថ្ងៃ​។​ ​ដំណាក់កាល​ទី​២​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​ស្អាត​ ​១​៩​៥​,​០​០​០​ម៉ែត្រ​គូ​ប​ក្នុងមួយថ្ងៃ​ ​ត្រូវ​បាន​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​ ​រួម​ជាមួយនឹង​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​ដំណាក់កាល​ទី​៣​ ​ដែល​គ្រោង​នឹង​បញ្ចប់​ការ​សាងសង់​នៅ​ត្រីមាស​ទី​៣​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៧​។​ ​រោងចក្រ​ផលិត​ទឹក​ស្អាត​បាខែង​ដំណាក់កាល​ទី​៣​នឹង​មាន​សមត្ថភាព​ផលិត​ទឹកបាន​ ​១​៩​៥​,​០​០​០​ ​ម៉ែត្រ​គូ​ប​ក្នុងមួយថ្ងៃ​ ​បន្ទាប់ពី​បញ្ចប់​ការ​សាងសង់​។​ ​នេះ​នឹង​បង្កើន​សមត្ថភាព​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​សរុប​របស់​រដ្ឋាករ​ទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុងភ្នំពេញ​ដល់​ប្រមាណ​១​,​២​លាន​ម៉ែត្រ​គូ​ប​ក្នុងមួយថ្ងៃ​។​ ​លោក​ ​អូន​ ​ព័ន្ធ​មុនី​រ័ត្ន ​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ដែល​បាន​អញ្ជើញ​ជា​អធិបតី​ក្នុង​ពិធីសម្ពោធ​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ជា​ផ្លូវការ​ ​បានឲ្យ​ដឹង​ថា​ ​ដំណាក់កាល​ទី​២​របស់​គម្រោង​បាក់​ខែង​ ​អាច​ដោះស្រាយបញ្ហា​កង្វះ​ទឹក​របស់​រដ្ឋាករ​ទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុងភ្នំពេញ​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ ​«​បន្ទាប់ពី​បញ្ចប់​គម្រោង​សាងសង់​ដំណាក់កាល​ទី​៣​ ​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹក​ស្អាត​បាក់​ខែង​ ​នឹង​មាន​សមត្ថភាព​ផលិត​ទឹក​ស្អាត​បន្ថែមចំនួន​ ​១​៩​៥​,​០​០​០​ ​ម៉ែត្រ​គូ​ប​ក្នុងមួយថ្ងៃ​ ​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​ទឹក​ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​ប្រចាំថ្ងៃ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​និង​ក្រុង​តាខ្មៅ​។​ ​រោងចក្រ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​ទឹក​ស្អាត​បាក់​ខែង​មាន​៣​ដំណាក់កាល​ ​ចំណាយ​ថវិកា​ប្រមាណ​ ​៦​៦​០​លាន​ដុល្លារ​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​ ​៤​១​០​លាន​ដុល្លារ​ ​ជា​ក​ម្ចី​សម្បទាន​ពី​ ​A​F​D​ ​ក​ម្ចី​សម្បទាន​មួយទៀត​ចំនួន​ ​១​០​០​លាន​ដុល្លារ​ពី​ឥណទាន​សម្បទាន​ពី​ធនាគារ​វិនិយោគ​អឺរ៉ុប​ (​E​I​B)​ហិរញ្ញប្បទាន​ឥ​តំណ​ង​ពី​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​ចំនួន​ ​២​៦​លាន​ដុល្លារ​អា​ម៉េរិ​ក​ ​និង​ថវិកា​បដិភាគ​ពី​រដ្ឋាករ​ទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុងភ្នំពេញ​ចំនួន​ ​១​២​៤​លាន​ដុល្លារ​អា​ម៉េរិ​ក​។​ ​មាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ភាគ​ខាងជើង​នៃ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​រោងចក្រ​ផលិត​ទឹក​ស្អាត​នេះ​ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​V​inc​i​ ​Construction​ ​Grand​s ​Project​s ​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​។​ ​រដ្ឋាករ​ទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​កំណើន​ប្រជាជន​ ​និង​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​សំណង់​ដូចជា​ ​ខុន​ដូ ​ឃ្លាំង​ ​និង​ផ្សារ​ទំនើប​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​និង​ក្រុង​តាខ្មៅ​ ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​តម្រូវ​ការ​ទឹក​ស្អាត​កើន​ឡើង​ ​ដែល​លើស​ពី​សមត្ថភាព​ផលិត​រហូតមកដល់​បច្ចុប្បន្ន​។​ ​លោក​ ​អូន​ ​ព័ន្ធ​មុនី​រ័ត្ន ​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ការ​វិនិយោគ​លើ​រោងចក្រ​នេះ​រំពឹង​ថា​នឹង​ដោះស្រាយ​តម្រូវ​ការ​ទឹក​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ ​និង​អនាគត​នៃ​ទីក្រុង​ទាំងនេះ​ ​ដោយ​ផ្តល់​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នូវ​លទ្ធភាព​ទទួល​បាន​ទឹក​ស្អាត​ដែល​អាច​ជឿ​ទុកចិត្ត​បាន​ ​ក៏ដូចជា​នឹង​រួមចំណែក​ដល់ក​ម្រិ​ត​ជីវភាព​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​៖​ ​«​គម្រោង​បាក់​ខែង​បង្ហាញ​ពី​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​លើក​ក​ម្ពស់​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​កើន​ឡើង​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​»​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ដាក់​ចេញ​នូវ​គោល​នយោបាយ​ពង្រីក​វិសាលភាព​នៃ​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ទីក្រុង​ឱ្យ​ដល់​១​០​០​ ​ភាគរយ​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​២​៥​ ​ដើម្បី​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​មូលដ្ឋាន​របស់​ប្រជាជន​។​","នៅក្នុងសន្និសីទឧស្សាហកម្មផលិតឧបករណ៍ថាមពលអគ្គិសនីចិន (Chongqing)-អាស៊ានឆ្នាំ 2024 នៅទីក្រុង Chongqing ប្រទេសកម្ពុជាបានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឱកាសអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលកំពុងកើនឡើងជាមួយប្រទេសចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានប្រមូលផ្តុំភ្ញៀវជាង 40 នាក់មកពីប្រទេសអាស៊ានចំនួន 10 ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសក្នុងវិស័យផលិតឧបករណ៍ថាមពល។ កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងរដ្ឋាភិបាលស្រុក Fuling និងគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម RCEP ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសសមាជិក RCEP ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាម្ហូបអាហារ ឱសថបុរាណចិន និងភស្តុភារ។ លោក ខាត់ ឡេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានលើកឡើងពីភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា ចំពេលមានបញ្ហាប្រឈមជាសាកល ដោយលើកឡើងពីការកើនឡើង 12% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៃពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងការកើនឡើង 14.2% នៃពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេស RCEP ក្នុងឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីទីតាំងភូមិសាស្រ្តអំណោយផល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជំរុញភាពរីកចម្រើនក្នុងតំបន់។ Fuling ដែលសម្រេចបាននូវកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ 2023 កំពុងផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងឧស្សាហកម្មដូចជា សម្ភារៈគីមីថ្មី រថយន្តថាមពល និងការកែច្នៃម្ហូបអាហារ។" "​គម្រោង​សាងសង់​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ដំណាក់កាល​ទី​ ​១​ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​ ​១​,​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​ដំណាក់កាល​ចុងក្រោយ​ ​ហើយ​សម្រេច​បាន​ ​៧​៨​ ​ភាគរយ​គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​ ​១​៦​ ​ខែ​មិថុនា​។​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​នេះ​នឹង​រួចរាល់​សម្រាប់​កា​រដាក់​អោយ​ប្រតិបត្តិការ​នៅ​ចុង​ខែកុម្ភៈ​ឆ្នាំក្រោយ​។​ ​វឌ្ឍនភាព​នេះ​ត្រូវ​បាន​លើកឡើង​កាល​ពីម្សិលមិញ​ដោយ​លោក​ ​ពុង​ ​ឃា​វ​សែ​ ​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ ​Cam​bo​d​i​a​ ​Airport​ ​Investment​ ​Co​., ​L​t​d​. (​CA​I​C) ​ខណៈ​ដែល​លោក​ថ្លែង​ទៅកាន់​គណៈប្រតិភូ​ជាន់ខ្ពស់​ធនាគារ​ដែល​អម​ដំណើរ​លោក​ ​រ័ត្ន ​សុវណ្ណ​នរៈ​ ​ទេសាភិបាល​រង​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ក្នុង​ដំណើរ​ចុះ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​អាកាសយានដ្ឋាន​។​ ​លោក​បាន​ថ្លែង​អំណរគុណ​ចំពោះ​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ដែល​បាន​គាំទ្រ​ដល់​ការ​បណ្តាក់ទុន​តាមរយៈ​ការ​ជាវ​មូលបត្រ​បំណុល​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​ ​និង​បាន​ស្នើសុំ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​បន្ត​។​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ដែល​លាតសន្ធឹង​លើ​ផ្ទៃដី​សរុប​ ​២​.​៦​០​០​ ​ហិច​តា​ ​ស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​១​៩​ ​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ ​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចាត់​ថ្នាក់​ជាលំដាប់​ថ្នាក់​4​F​ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​អភិវឌ្ឍ​ជា​បី​ដំណាក់កាល​។​ ​ថវិកា​សម្រាប់​ដំណាក់កាល​ទី​១​ ​គឺ​១​,​៥​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​ដោយ​មិន​រាប់បញ្ចូល​តម្លៃ​ដី​ធ្លា​។​ ​លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ “​បច្ចុប្បន្ន​ការ​សាងសង់​សម្រេច​បាន​៧​៨​ ​ភាគរយ​ជាមួយនឹង​ការ​វិនិយោគ​សរុប​ចំនួន​១​,​១​៣​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ដែល​ក្នុង​នោះ​៣​៤​០​,​៥​ ​លាន​ដុល្លារ​ត្រូវ​បាន​រៃ​អង្គាស​តាមរយៈ​ការ​ចេញ​មូលបត្រ​បំណុល​ដល់​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុងស្រុក​ ​ក្រុមហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់រង​ ​សាជីវកម្ម​ ​និង​បុគ្គល​”​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ពី​តួនាទី​ដ៏​សំខាន់​ដែល​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​នឹង​ដើរ​តួនាទី​ជា​ច្រក​ទ្វារ​ថ្មី​របស់​កម្ពុជា​ ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​CA​I​C ​ទន្ទឹង​រង់ចាំ​កិច្ច​សហការ​បន្ត​ ​និង​ស្វាគមន៍​ការ​វិនិយោគ​មូលបត្រ​បំណុល​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​ថ្មី​ពី​ធនាគារ​ផ្សេងៗ​គ្នា​ ​ខណៈ​ដែល​គម្រោង​នេះ​ជិត​បញ្ចប់​។​ ​លោក​ ​រ​័ត្ន ​សុវណ្ណ​នរៈ​ ​បាន​លើកឡើង​ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ក្នុង​ការ​គាំទ្រ​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ដែល​ជំរុញ​កំណើន​ ​និង​វិបុលភាព​សម្រាប់​កម្ពុជា​។​ ​លោក​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ធនាគារ​ដែល​បានជា​វ​មូលបត្រ​បំណុល​បន្ត​ការ​គាំទ្រ​តាមរយៈ​ការ​វិនិយោគ​បន្ថែម​ ​ហើយ​ធនាគារ​ដែល​មិន​ទា​ប់​បានជា​វ​មូលបត្រ​បំណុល​គួរ​ចាប់ផ្តើម​ជាវ​ក្នុងពេលឆាប់ៗ​នេះ​។​ ​គណៈប្រតិភូ​ក៏បាន​ចូលរួម​ក្នុង​វគ្គ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​អំពី​ប្រតិបត្តិការ​នា​ពេល​អនាគត​របស់​អាកាសយានដ្ឋាន​ ​ដោយ​ធានា​ថា​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ត្រូវ​បាន​ជូនដំណឹង​យ៉ាង​ដិតដល់​អំពី​ព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់​ៗ​របស់​គម្រោង​ ​និង​ការ​រំពឹង​ទុក​នា​ពេល​អនាគត​។​ ​យោង​តាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​ ​អ្នក​ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ ​រួម​មាន​ឥស្សរជន​ពី​ធនាគារ​ព្រី​ន​ស៍ ​ធនាគារ​ពាណិជ្ជកម្ម​បរទេស​ ​ធនាគារ​ ​A​B​A​ ​ធនាគារ​អេ​ស៊ី​លីដា​ ​ធនាគារ​តៃ​វ៉ាន់​ ​ម៉ាឡេស៊ី​ ​និង​ធនាគារ​ថៃ​ ​និង​ធនាគារ​ផ្សេងទៀត​ ​ដែល​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​គម្រោង​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​នេះ​ចំពោះ​សហគមន៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​កម្ពុជា​។​ ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​បាន​បង្ហាញ​ពី​សារៈសំខាន់​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ការ​រីក​ចម្រើន​ផ្នែក​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ដែល​កំពុង​បន្ត​របស់​កម្ពុជា​។​ ​បច្ចុប្បន្ន​មាន​បុគ្គលិក​ប្រមាណ​១​៦​.​០​០​០​ ​នាក់​ដែល​កំពុង​ធ្វើការ​លើ​គម្រោង​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេជោ​ជាមួយនឹង​ការ​វិនិយោគ​ប្រចាំខែ​ជាមធ្យម​ចំនួន​៥​០​ ​លាន​ដុល្លារ​។​ ​ការ​សាងសង់​ឥឡូវនេះ​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ចុងក្រោយ​ ​ខណៈ​ដែល​ការ​វិនិយោគ​ដែល​នៅសល់​ចំនួន​៣​០​០​ ​លាន​ដុល្លារ​នឹង​ត្រូវ​ចំណាយ​លើ​ការងារ​មេកានិច​ ​អគ្គិសនី​ ​និង​ប្រព័ន្ធ​ទឹក​ ​ក្រៅពី​ការងារ​បច្ចេកវិទ្យា​និង​ការដំឡើង​ប្រព័ន្ធ​ពិសេស​ ​រួម​ទាំង​ប្រព័ន្ធ​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ឥវ៉ាន់​។​ ​ប្រព័ន្ធ​ ​ទីលាន​អាកាស​ ​ធ្វើការ​ ​រួម​មាន​ ​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​ ​ភ្លើង​អាកាស​ ​ការ​សាងសង់​ទំនប់ទឹក​ ​ហ៊ុមព័ទ្ធ​ ​និង​ស្ថា​នី​យ៍​បូម​ទឹក​ ​ការ​ធ្វើ​តេ​ស្ត​ ​និង​កា​រដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ ​និង​ O​RAT​ ​។​ ​គម្រោង​អាកាសយាន្តដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​តេ​ជោក៏​ត្រូវ​បាន​គាំទ្រ​ដោយ​ស្ថាបត្យករ​ ​ទីប្រឹក្សា​ ​និង​អ្នកម៉ៅការ​លំដាប់​ពិភពលោក​ ​ដូចជា​ ​Foster​ ​និង​ ​Partner​s ​មកពី​ចក្រភពអង់គ្លេស​ ​ដែល​បាន​រួមបញ្ចូល​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​ពណ៌បៃតង​ទៅ​ក្នុង​ការរចនា​របស់​ពួកគេ​ ​ស្ថាបត្យករ​ ​H​e​e​rim​និង​អ្នក​រៀបចំផែនការ​ពី​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ជា​ទីប្រឹក្សា​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​ ​អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ C​hang​i​ ​ជា​អ្នក​ប្រឹក្សា​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​ផែនការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ដំណាក់កាល​មុន​ប្រតិបត្តិការ​ ​រួម​ទាំង​វិញ្ញា​បន​ប​ត្រ​អាកាសយានដ្ឋាន​ ​និង​ការ​ត្រៀម​ប្រតិបត្តិការ​ ​និង​ការផ្ទេរ​អាកាសយានដ្ឋាន​ (O​RAT​) R​L​B ​Singapore​ ​ជា​អ្នក​ស្ទង់​បរិមាណ​ ​និង​ ​China​ ​Construction​ ​Third​ ​Engineering​ ​Bureau​ ​Co​., ​L​t​d​. ​ជា​អ្នកម៉ៅការ​សម្រាប់​ការ​សាងសង់​នៃ​អគារ​ស្ថានីយ​អ្នកដំណើរ​។​","សមាគមលើកកម្ពស់ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ (KSPSPA) កំពុងស្វែងរកឱកាសទីផ្សារថ្មីនៅក្នុងប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដោយបានបញ្ជូនគំរូស្ករត្នោតដែលមានការបញ្ជាក់ GI ទៅកាន់ប្រទេសទាំងនេះរួចហើយ។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសូចនាករភូមិសាស្ត្រ (GI) នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប បច្ចុប្បន្នត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចំនួន 15 ដោយប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានកំណត់ថាជាទីផ្សារដែលមានសក្តានុពលរីកចម្រើន។ លោក សំ សារឿន ប្រធានក្រុមហ៊ុន KSPSPA បានរាយការណ៍ពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការចរចាជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ហើយសមាគមបានផលិតស្ករត្នោត GI ចំនួន ១០៥ តោនក្នុងរដូវកាលនេះ ដោយ ៨០% បាននាំចេញរួចហើយ ជាចម្បងទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប បន្ទាប់មកទីផ្សារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន។ តៃវ៉ាន់ និងថៃ។ ស្ករត្នោត​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ចាប់ពី ១,២៥ ដុល្លារ​ដល់ ១,៧៥ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺត្រូវបានចុះបញ្ជីជាផលិតផល GI ការពារដោយសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ 2019 ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺមានប្រភពមកពីស្រុកឧដុង្គ ស្រុកសំរោងទង និងស្រុកអង្គស្នួល។ កាលពីឆ្នាំមុន សមាគមបាននាំចេញផលិតផលប្រហែល 70 តោនទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។" "កម្ពុជា​បាន​លើកឡើង​ពី​ឱកាស​វិនិយោគ​នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិត​ឧបករណ៍​ថាមពលអគ្គិសនី​របស់​ប្រទេស​ចិន​ (C​h​on​g​q​in​g​)-​អា​ស៊ាន​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ស្តីពី​នុ​វា​នុ​វត្ត​ន៍ ​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ដែល​បាន​រៀបចំ​ឡើង​នៅ​ស្រុក​ ​F​u​l​in​g​ ​ខេត្ត​ C​h​on​g​q​in​g​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១​៨​ ​ខែ​មិថុនា​ ​ដោយ​កម្ពុជា​បាន​អញ្ជើញ​អ្នក​វិនិយោគ​មកពី​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ឱ្យ​ចាប់​យក​ឱកាស​ធ្វើអាជីវកម្ម​ ​និង​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​និង​ធ្វើការ​រួមគ្នា​ដើម្បី​សម្រេច​បាន​នូវ​វិបុលភាព​ក្នុង​តំបន់​។​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ទាក់ទាញ​អ្នកចូលរួម​ប្រមាណ​ជាង​៤​០​នាក់​មកពី​ប្រទេស​អា​ស៊ាន​ចំនួន​១​០​ ​ក្នុង​គោលបំណង​ពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​តំបន់​ C​hen​g​d​u-C​h​on​g​q​in​g​ ​និង​បណ្តា​ប្រទេស​អា​ស៊ាន​ក្នុង​វិ​ស​័​យ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិត​ឧបករណ៍​ថាមពល​។​ ​ក្នុង​ជំនួប​នោះ​ ​រដ្ឋាភិបាល​ស្រុក​ ​F​u​l​in​g​ ​និង​គណៈកម្មាធិការ​សហប្រតិបត្តិការ​ឧស្សាហកម្ម​ RC​E​P​ ​បាន​ ​ចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្របខ័ណ្ឌ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​ ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​បាន​ចែង​ថា​ ​គណៈកម្មាធិការ​សហប្រតិបត្តិការ​ឧស្សាហកម្ម​ RC​E​P​ ​នឹង​ជួយ​ ​F​u​l​in​g​ ​ពង្រីក​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​ប្រទេស​សមាជិក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ RC​E​P​ ​រួម​ទាំង​ការ​ធ្វើ​កិច្ច​ចរចា​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ផ្សេងទៀត​ក្នុង​ប្រទេស​ ​និង​ក្រៅ​ប្រទេស​។​ ​លោក​ Xu N​in​g​n​in​g​ ​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​សហប្រតិបត្តិការ​ឧស្សាហកម្ម​ RC​E​P​ ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ការ​ផ្តោត​សំខាន់​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​គឺ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ឧស្សាហកម្ម​។​ ​ក្រៅពី​ឧស្សាហកម្ម​ផលិត​ឧបករណ៍​ថាមពល​ ​ទីក្រុង​ C​h​on​g​q​in​g​ ​និង​ប្រទេស​សមាជិក​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ភាពជា​ដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ​ក្នុង​តំបន់​ (RC​E​P​) ​មានឱកាស​កិច្ច​សហការ​នៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ម្ហូបអាហារ​ ​ឧស្សាហកម្ម​ឱសថ​បុរាណ​ចិន​ ​និង​ឧស្សាហកម្ម​ដឹកជញ្ជូន​។​ ​លោកស្រី​ ខា ​ឡេង​ ​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​បាន​មានប្រសាសន៍ថា​ ​ទោះបីជា​មានវិបត្តិ​សកលលោក​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ ​រួម​ទាំង​ភាព​មិន​ច្បាស់លាស់​ក៏ដោយ​ ​ប៉ុន្តែ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​បាន​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ធន់​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​។​ ​យោង​តាម​ស្ថិតិ​ពាណិជ្ជកម្ម​ចាប់ពី​ខែ​មករា​ដល់​ខែ​ឧសភា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៤​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​សរុប​របស់​កម្ពុជា​ជាមួយ​ទី​ផ្សារ​ពិភពលោក​​​មាន​លើស​ពី​២​១​,​៦​១​២​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ​កើន​ឡើង​១​២​ ​ភាគរយ​បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពីឆ្នាំមុន​។​ ​លើស​ពី​នេះ​ ​ពាណិជ្ជកម្ម​សរុប​របស់​កម្ពុជា​ជាមួយ​ប្រទេស​សមាជិក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ RC​E​P​ ​ក៏​ឈាន​ដល់​ ​១​៤​,​១​៧​១​ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​ ​កើន​ឡើង​ ​១​៤​,​២​០​ ​ភាគរយ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​២​៣​។​ ​ទិន្នន័យ​វិជ្ជមាន​ទាំងនេះ​បង្ហាញ​ថា​ ​ការ​កើន​ឡើងជា​បន្ត​នៃ​សកម្មភាព​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​កម្ពុជា​ ​និង​ដៃគូ​ ​ប្រទេស​សមាជិក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ RC​E​P​ ​បាន​នាំមក​នូវ​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​ច្រើន​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​។​ ​លោកស្រី​ ខា ​ឡេង​ ​បាន​ជម្រាប​តំណាង​ប្រទេស​នានា​អំពី​គុណសម្បត្តិ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ ​និង​ផលិតកម្ម​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​កម្ពុជា​ ​ទាក់ទង​នឹង​គុណសម្បត្តិ​ភូមិ​សា​ស្រ្ត ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​ស​ម្ព័ន្ធ ​គោល​នយោបាយ​អនុគ្រោះ​ ​ធនធានមនុស្ស​ ​ជាដើម​។​ ​ជាមួយគ្នា​នេះ​ ​លោកស្រី​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​អ្នក​វិនិយោគ​មកពី​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​ ​ចាប់​យក​ឱកាស​ធ្វើអាជីវកម្ម​ ​និង​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ដើម្បី​កសាង​ ​និង​សម្រេច​បាន​នូវ​វិបុលភាព​ក្នុង​តំបន់​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​។​ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ ​ស្រុក​ ​F​u​l​in​g​ ​និង​បណ្តា​ប្រទេស​អា​ស៊ាន​មាន​រហូត​ដ​លើ​ ​៤​,​២​ ​ពាន់​លាន​យន់​ ​ដែល​ក្នុង​នោះ​តម្លៃ​នាំចេញ​ផលិតផល​គ្រឿងម៉ាស៊ីន​ ​និង​អគ្គិសនី​ឈាន​ដល់​៤​២​០​ ​លាន​យន់​ ​កើន​ឡើង​១​៤​០​ ​ភាគរយ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំមុន​។​ ​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ​ស្រុក​ ​F​u​l​in​g​ ​កំពុង​ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​អា​ស៊ាន​លើ​វិ​ស​័​យ​ឧស្សាហកម្ម​ដូចជា​ ​ស​ម្ភារៈ​គីមី​ ​ស​ម្ភារៈ​លោហៈ​ ​យានជំនិះ​ថាមពល​ ​ជី​វ​វេជ្ជសាស្ត្រ​ ​អាហារ​ ​និង​កែច្នៃ​ផលិតផល​កសិកម្ម​។​","នៅក្នុងសន្និសីទឧស្សាហកម្មផលិតឧបករណ៍ថាមពលអគ្គិសនីចិន (Chongqing)-អាស៊ានឆ្នាំ 2024 នៅទីក្រុង Chongqing ប្រទេសកម្ពុជាបានសង្កត់ធ្ងន់លើសក្តានុពលដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឱកាសអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលកំពុងកើនឡើងជាមួយប្រទេសចិន។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានប្រមូលផ្តុំភ្ញៀវជាង 40 នាក់មកពីប្រទេសអាស៊ានចំនួន 10 ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសក្នុងវិស័យផលិតឧបករណ៍ថាមពល។ កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងរដ្ឋាភិបាលស្រុក Fuling និងគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្ម RCEP ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសសមាជិក RCEP ដោយផ្តោតលើវិស័យដូចជាម្ហូបអាហារ ឱសថបុរាណចិន និងភស្តុភារ។ លោក ខាត់ ឡេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានលើកឡើងពីភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា ចំពេលមានបញ្ហាប្រឈមជាសាកល ដោយលើកឡើងពីការកើនឡើង 12% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៃពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងការកើនឡើង 14.2% នៃពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេស RCEP ក្នុងឆ្នាំ 2024។ ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីទីតាំងភូមិសាស្រ្តអំណោយផល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជំរុញភាពរីកចម្រើនក្នុងតំបន់។ Fuling ដែលសម្រេចបាននូវកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ 2023 កំពុងផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងឧស្សាហកម្មដូចជា សម្ភារៈគីមីថ្មី រថយន្តថាមពល និងការកែច្នៃម្ហូបអាហារ។" "សមាគម​លើក​ក​ម្ពស់​ស្ករត្នោត​កំពង់ស្ពឺ​កំពុង​ស្វែងរក​ឱកាស​ក្នុង​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​ប្រទេស​ចិន​ ​និង​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ ​ខណៈ​ដែល​គំរូ​ស្ករត្នោត​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​ទាំងនោះ​រួចហើយ​។​ ​ស្ករត្នោត​កំពង់ស្ពឺ​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ជា​ផលិតផល​សម្គាល់​ភូមិសាស្ដ្រ​។​ ​សមាគម​លើក​ក​ម្ពស់​ស្ករត្នោត​កំពង់ស្ពឺ​ដែល​គ្រប់គ្រង​ផលិតផល​សម្គាល់​ភូមិសាស្ដ្រ​ស្ករត្នោត​ ​បច្ចុប្បន្ន​នាំចេញ​ទំនិញ​ទៅកាន់​១​៥​ ​ប្រទេស​ ​ខណៈ​ដែល​ខ្លួន​កំណត់​ទី​ផ្សារ​នៃ​ប្រទេស​ចិន​ ​និង​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ថា​មាន​សក្តានុពល​ក្នុង​ការនាំចេញ​ស្ករ​។​ ​លោក​ ​សំ​ ​សារឿន​ ​ប្រធាន​សមាគម​ស្ករត្នោត​កំពង់ស្ពឺ​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ខ្មែរ​ថា​ម​ស៍​ថា​“​យើង​បាន​បញ្ជូន​គំរូ​ស្ករត្នោត​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចិន​ ​និង​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​។​ ​យើង​កំពុង​រង់ចាំ​មតិ​កែ​លម្អ​ ​និង​យោបល់​ពី​ពួកគេ​។​ ​លោក​បាន​និយាយ​ថា​សមាគម​លើក​ក​ម្ពស់​ស្ករត្នោត​កំពង់ស្ពឺ​ដែល​ធ្វើការ​ជាមួយ​ភាគី​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​បាន​បង្ហាញ​ពី​វឌ្ឍនភាព​ល្អ​ក្នុង​ការ​ឈាន​ដល់​កិច្ចព្រមព្រៀង​ចុងក្រោយ​នៃ​ការ​ទិញ​។​ ​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ​សមាគម​ផលិត​ស្ករត្នោត​ចំនួន​ ​១​០​៥​ ​តោន​ក្នុង​រដូវ​កាល​នេះ​ ​និង​តាមរយៈ​ក្រុមហ៊ុន​ដៃគូ​នាំចេញ​ ​រហូត​មកដល់ពេលនេះ​ ​៨​០​ ​ភាគរយ​នៃ​ស្ករត្នោត​ ​និង​ស្ករ​ម្សៅ​បាន​នាំចេញ​ទៅកាន់​ទី​ផ្សារ​បរទេស​។​ ​ទី​ផ្សារ​នាំចេញ​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ទំនិញ​ប្រភេទ​នេះ​គឺ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ​បន្ទាប់មក​គឺ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ​ជប៉ុន​ តៃ​វ៉ាន់​ ​និង​ថៃ​។​ ​តម្លៃ​ស្ករត្នោត​លក់​ដោយ​សមាជិក​សមាគម​មាន​ចាប់ពី​ ​១​,​២​៥​ ​ដុល្លារ​ដល់​ ​១​,​៧​៥​ ​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយគីឡូក្រាម​។​ ​ស្ករត្នោត​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​ក្លាយ​ជា​ផលិតផល​កសិកម្ម​ទី​២​របស់​កម្ពុជា​ដែល​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​នៅ​ឆ្នាំ​២​០​១​៩​ជា​ផលិតផល​សម្គាល់​ភូមិសាស្ដ្រ​ (​G​I​) ​បន្ទាប់ពី​ម្រេច​កំពត​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​១​៦​។​ ​ស្ករត្នោត​ត្រូវ​បាន​ប្រមូល​ ​និង​កែច្នៃ​នៅ​ក្នុងស្រុក​ចំនួន​បី​ ​គឺ​ស្រុក​ឧដុង្គ​ ​និង​ស្រុក​សំរោង​ទង​ ​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​ ​និង​ស្រុក​អង្គ​ស្នួល​ ​ខេត្ត​កណ្តាល​។​ ​កាលពីឆ្នាំមុន​ ​សមាគម​តាមរយៈ​ក្រុមហ៊ុន​នាំចេញ​ជា​ដៃគូ​បាន​នាំចេញ​ស្ករ​ប្រមាណ​ ​៧​០​ ​តោន​ទៅ​ទី​ផ្សារ​បរទេស​។​","សមាគមលើកកម្ពស់ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ (KSPSPA) កំពុងស្វែងរកឱកាសទីផ្សារថ្មីនៅក្នុងប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដោយបានបញ្ជូនគំរូស្ករត្នោតដែលមានការបញ្ជាក់ GI ទៅកាន់ប្រទេសទាំងនេះរួចហើយ។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសូចនាករភូមិសាស្ត្រ (GI) នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប បច្ចុប្បន្នត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចំនួន 15 ដោយប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានកំណត់ថាជាទីផ្សារដែលមានសក្តានុពលរីកចម្រើន។ លោក សំ សារឿន ប្រធានក្រុមហ៊ុន KSPSPA បានរាយការណ៍ពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការចរចាជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ហើយសមាគមបានផលិតស្ករត្នោត GI ចំនួន ១០៥ តោនក្នុងរដូវកាលនេះ ដោយ ៨០% បាននាំចេញរួចហើយ ជាចម្បងទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប បន្ទាប់មកទីផ្សារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន។ តៃវ៉ាន់ និងថៃ។ ស្ករត្នោត​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ចាប់ពី ១,២៥ ដុល្លារ​ដល់ ១,៧៥ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម។ ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺត្រូវបានចុះបញ្ជីជាផលិតផល GI ការពារដោយសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ 2019 ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺមានប្រភពមកពីស្រុកឧដុង្គ ស្រុកសំរោងទង និងស្រុកអង្គស្នួល។ កាលពីឆ្នាំមុន សមាគមបាននាំចេញផលិតផលប្រហែល 70 តោនទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។"