Split (1)

train · 4.6k rows

url stringlengths 26 103	category stringclasses 17 values	author stringclasses 37 values	raw_date timestamp[s]date 2015-09-14 00:00:00 2025-12-31 00:00:00	mn_date stringlengths 15 17	title stringlengths 1 147 ⌀	content_html stringlengths 53 98.7k	content_text_only stringlengths 0 58.2k	content_md stringlengths 0 58.4k
https://unread.today/c/posted-patiar-uuganerdeneg	Зочинтой булан	Unread Today	2021-09-20T00:00:00	9 сарын 20, 2021	Гэрэл зурагчин Г.Ууган-Эрдэнэ: Бүтээлчээр харуулахуй	<div class="article-body"> <p></p><p>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. <br> <br>Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин <a href="https://www.instagram.com/uugiiphotography/" target="_blank">@uugiiphotography</a> буюу Г.Ууган-Эрдэнэ-ийн уран сэтгэмж, бүтээлч сэтгэлгээний дээж болсон өвөрмөц зохиомж бүхий уран бүтээлүүдийг толилуулж байна. “ӨГЛӨӨ“, “Мину Хота” зэрэг кампанит ажлын хүрээнд авсан түүний сонирхолтой гэрэл зургуудтай хамтдаа танилцацгаая.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4c4981d3a702f93b8256bc066ac14094.jpg"></p><div class="image-caption">"Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9a7112e1916831b780ae9c9fed50c914.jpg"></p><div class="image-caption">"Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0ea1fd747f44383ca40ef99ddb44cb61.jpg"></p><div class="image-caption">''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d5ee94353f04cbe85b8936608ef9b1a1.jpg"></p><div class="image-caption">''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e0374a0ad2f334de6d267697cfefc930.jpg"></p><div class="image-caption">''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p>UB Passport & AIRLINK Постер зураг</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fbf70297310bee2f338b4b81c13d44f1.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c62e0dfbb05575a34488934680ca8395.jpg"></p><div class="image-caption">UB Passport Постер зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/371525a2923c1220564350bbf9edd6db.jpg"></p><div class="image-caption">Tomujin Academy-ийн постер зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8bda9e22da2aa862536e22e6200f3ee2.jpg"></p><div class="image-caption">Tomujin Academy-ийн постер зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4831d16dcbcfe2fe3c44f5ac5049ed42.jpg"></p><div class="image-caption">Tomujin Academy-ийн постер зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4945ab91889d422dd9da3ebd43f2adfa.jpg"></p><div class="image-caption">"Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/072465bc5a6eceaf3d2eccde2fe5b6af.jpg"></p><div class="image-caption">"Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/740f7507777b5c8ff318fa26140eaeef.jpg"></p><div class="image-caption">Хөрөг зураг</div><p>Гэрэл зурагчин: Г.Ууган-Эрдэнэ <br> <br>Холбогдох: <a href="https://www.instagram.com/uugiiphotography/" target="_blank">@uugiiphotography</a></p> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @uugiiphotography буюу Г.Ууган-Эрдэнэ-ийн уран сэтгэмж, бүтээлч сэтгэлгээний дээж болсон өвөрмөц зохиомж бүхий уран бүтээлүүдийг толилуулж байна. “ӨГЛӨӨ“, “Мину Хота” зэрэг кампанит ажлын хүрээнд авсан түүний сонирхолтой гэрэл зургуудтай хамтдаа танилцацгаая. "Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг "Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг UB Passport & AIRLINK Постер зураг UB Passport Постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг "Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг "Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг Хөрөг зураг Гэрэл зурагчин: Г.Ууган-Эрдэнэ Холбогдох: @uugiiphotography	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @uugiiphotography буюу Г.Ууган-Эрдэнэ-ийн уран сэтгэмж, бүтээлч сэтгэлгээний дээж болсон өвөрмөц зохиомж бүхий уран бүтээлүүдийг толилуулж байна. “ӨГЛӨӨ“, “Мину Хота” зэрэг кампанит ажлын хүрээнд авсан түүний сонирхолтой гэрэл зургуудтай хамтдаа танилцацгаая. "Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг "Мину Хота" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг ''ӨГЛӨӨ'' кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг UB Passport & AIRLINK Постер зураг UB Passport Постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг Tomujin Academy-ийн постер зураг "Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг "Амлая" кампанит ажлын хүрээнд авсан зураг Хөрөг зураг Гэрэл зурагчин: Г.Ууган-Эрдэнэ Холбогдох: @uugiiphotography
https://unread.today/c/posted-levelup-tips4	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-12-14T00:00:00	12 сарын 14, 2020	LevelUp Tips: Танд хэрэгтэй программуудын жагсаалт	<div class="article-body"> <h2>Хэрэглээний программууд гэрлийн хурдаар шинэчлэгдэх болсон өнөө үед хүн бүр бүтээмжээ нэмэгдүүлэх төрөл бүрийн программ ашиглах болсон. Хэрэгтэй файлаа цаг алдалгүй хуваалцах, уулзалт товлож хийх гээд ажлын талбарт хэрэгтэй олон хэрэгслүүд бий болжээ. Бид тэдгээрээс цаг хэмнэж, ажил хөнгөвчлөх дараах программуудыг санал болгож байна.</h2><ul><li>Slack </li><li>Trello</li><li>Google Drive</li><li>Appoint.ly</li><li>Deputy </li><li>Canva</li><li>Zochil.shop</li></ul><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/ELkz0tbnQGU?rel=0"></iframe> </div> </div>	Хэрэглээний программууд гэрлийн хурдаар шинэчлэгдэх болсон өнөө үед хүн бүр бүтээмжээ нэмэгдүүлэх төрөл бүрийн программ ашиглах болсон. Хэрэгтэй файлаа цаг алдалгүй хуваалцах, уулзалт товлож хийх гээд ажлын талбарт хэрэгтэй олон хэрэгслүүд бий болжээ. Бид тэдгээрээс цаг хэмнэж, ажил хөнгөвчлөх дараах программуудыг санал болгож байна. Slack Trello Google Drive Appoint.ly Deputy Canva Zochil.shop	Хэрэглээний программууд гэрлийн хурдаар шинэчлэгдэх болсон өнөө үед хүн бүр бүтээмжээ нэмэгдүүлэх төрөл бүрийн программ ашиглах болсон. Хэрэгтэй файлаа цаг алдалгүй хуваалцах, уулзалт товлож хийх гээд ажлын талбарт хэрэгтэй олон хэрэгслүүд бий болжээ. Бид тэдгээрээс цаг хэмнэж, ажил хөнгөвчлөх дараах программуудыг санал болгож байна. * Slack * Trello * Google Drive * Appoint.ly * Deputy * Canva * Zochil.shop
https://unread.today/c/howiparent-odmaao	Зочинтой булан		2022-01-23T00:00:00	1 сарын 23, 2022	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Хоёр охины ээж Одмаа	<div class="article-body"> <h2>Бид ээлжит дугаартаа залуу гэр бүлийн төлөөлөл – Г.Бямбажав, О.Одмаа нарыг урилаа. Тэд хүүхдүүдээ хэрхэн өсгөдөг бол? Хамтдаа сонирхоцгооё.</h2><p><b>Нэр:</b> О.Одмаа<br><b>Ам бүл: </b>4<br><b>Сошиал хуудсууд: </b><a href="https://www.instagram.com/odmaastarmaa/" target="_blank">@odmaastarmaa</a> (Инстаграм), <a href="https://www.youtube.com/@oodmaa" target="_blank">Odmaa Oyungerel </a>(Ютүб)</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Манай нөхрийг Г.Бямбажав гэдэг. Бид хоёул “Найрамдал” төвд багшилж байсан. Би 2014 онд багшилж байсан бол манай хүн 2015 онд багшилж байсан юм билээ. Найрамдлын хүрээллээрээ дамжуулан хоорондоо танилцсан гэхэд болно. Харин одоо хоёр охиноор бүл нэмж, ам бүл дөрвүүлээ болсон байна. Том охин Б.Тэргэлжин маань одоо нэгдүгээр ангид суралцдаг, бага охин Б.Цэлмүүжин маань саяхан нэг нас хүрсэн. <br> <br>Гэр бүл гэдэг хамтын амьдрал. Хамтдаа хичээж, хамтдаа хөгжих ёстой. Тийм ч учраас бид нэгэндээ түшигтэй байж хэн хэнийхээ дутагдалтай талыг нөхөх байдлаар гэр бүлээ авч явахыг хичээдэг. Заавал эрэгтэй нь ингэх ёстой, эмэгтэй нь тэгэх ёстой гэж ажил үүргээ сүрхий хуваарилахаас илүүтэйгээр аль боломжтой нь л хийчихдэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Бид яаж ч яарсан бай өглөөний цайг заавал уухыг чухалчилдаг. Бусдаар бага насны хүүхэдтэй айл учраас хүүхдийнхээ аясаар л амьдарч байна даа (инээв). Өглөөдөө эхний ээлжид цайгаа уучхаад эгчийнх нь хичээлийг хийлгэх шаардлагатай. Тэр үед дүү нь хэсэг тоглоно. Удалгүй өдрийн хоолны цаг болж хоол унд хийсээр байтал дүү нь унтах болчихдог гэх мэтчилэн өдөр хоногууд асар хурдан хөвөрч байна. Том охиныг нялх байхад нь орой цагийн хуваарийн дагуу унтуулдаг байсан бол бага хүүхэд дээрээ хараахан тэгэх боломжгүй байна. Багын маань нойрны асуудал их хүндхэн л дээ. Гэхдээ аль болох 22:30 гэхэд унтуулахыг хичээдэг юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Нөхөр бид хоёр хүүхдэдээ битгий худлаа хэлээрэй, бүх зүйлд үнэн байгаарай гэж захидаг. Бас урдуур нь орж бүх юмыг нь хийж бөөцийлөөд байхыг хүсдэггүй. Хүүхдийнхээ насанд тохирсон ажлыг хийж чадах хэмжээнд нь заавал хийлгэхийг боддог. Хүүхэд өөрөө маш сониуч. Тэрхүү сониуч байдлыг нь алдагдуулахгүйгээр хүмүүжүүлбэл хүүхдийн цаашдын амьдралд хэрэгтэй гэдэг зарчимтай. <br> <br>Би өөрөө баярын уур амьсгалд их дуртай, чухал ач холбогдол өгдөг хүн. Шинэ жил гэхээр л бага байхад тэгдэг байсан даа гэдэг дурсамж бидэнд байдаг шиг хүүхдүүдийн минь дурсамж ч тийм гэгээлэг сайхан байгаасай гэж хүсдэг. Тэр утгаараа тэмдэглэлт өдрүүдийг дурсамж дүүрэн тэмдэглэхийг хичээдэг. Угтаа энэ нь хүүхдүүддээ жижигхэн зүйлээс ч аз жаргал мэдэрч болдгийг үлгэрлэж байгаа үйлдэл гэхэд болно.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e618ffcc750cdbbb9dc03a1505a5a518.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7add4423471b22d50538639943c5dc5f.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Манайх гэр бүлээрээ “<a href="https://www.facebook.com/hairaarbuteev" target="_blank">Made with Love</a>” брэндийн халуунаа барьдаг усны савыг өдөр тутам хэрэглэдэг. Нэмээд “<a href="https://www.munchkin.com/" target="_blank">Munchkin</a>” брэндийн аяга таваг, “<a href="https://www.pigeon.com/" target="_blank">Pigeon</a>”-ийн соруултай аягыг нэрлэе. Өөр бүтээгдэхүүн гэвэл манай том охинд зургийн хэрэгсэл их бий. Өдөрт хэчнээн ч зураг зурдаг юм, бүү мэд. Энийг ээждээ, энийг аавдаа, энийг эмээдээ гээд л хүн болгонд зориулж зураад л байна шүү дээ. Бас хүүхдүүд маань зурагтай номд их дуртай. Зураг ихтэй номыг эргүүлж, тойруулаад удаан саатдаг юм. Мөн сүүлийн үед том охиноо “Нандин” брэндийн ярьдаг цагаан толгойтой найзлуулж байна даа. <br> <br>Контентын хувьд, манай бага охин “<a href="https://www.youtube.com/channel/UCI8RJKzD-Yo7X0hUwUdXt2w/videos" target="_blank">Консуни</a>” хүүхэлдэйн киног их үздэг. Дуу нь яваад эхэлбэл бүжиглээд л эхэлнэ шүү дээ. Эгч дүүсийн амьдралыг өгүүлдэг нь биднийг төлөөлүүлээд хийчихсэн юм шиг санагддаг. Тэр ч утгаараа илүү ойр тусаж, ойлгож, сурах юм ихтэй. Харин том охины хувьд багадаа <a href="https://www.youtube.com/user/BabyTVChannel/%22" target="_blank">Baby TV</a> их үздэг байсан бол одоо <a href="https://www.disneyinternational.com/" target="_blank">Disney</a>-ийн хүүхэлдэйн кинонуудыг үзэх болсон. Охин маань гурван настай байхдаа англи хэл сурчихсан болохоор англи хэл дээрх контентуудыг үзэх хандлагатай байдаг. Ер нь хүүхдийн юмсыг ойлгож, хүлээж авах цар хүрээ нь цаг тутам өргөжин тэлж байдаг учир илүү өргөн хүрээний контентуудыг үзүүлэхийг эрмэлздэг. Монгол хэл дээрх хүүхдийн контентын хязгаарлагдмал байдал өөрчлөгдөж төрөл бүрээр хөгжөөсэй гэж хүсдэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Би угаас их тайван хүн. Болбол тэр л биз, болохгүй бол тэр л биз гээд орхичихдог хандлагатай хүн байсан л даа. Гэхдээ хүүхэдтэй болчхоор асуудлыг тэгж орхиж болохгүй болсон (инээв). <br> <br>Ээж болсноор илүү тэвчээртэй болж, үг үйлдэл хоёртоо цензуртай хандах болсон. Хүүхэд гэдэг эцэг эхийнхээ тусгал. Ямар үг, үйлдэл гаргана, тэр болгоныг дуурайдаг учир хариуцлагатай байх ёстой. Жишээлбэл, би хүүхдэдээ тэнэг гэж хэлж болохгүй гэчхээд найзтайгаа утсаар ярихдаа санамсаргүй өнөөх үгээ хэлчихсэн байх жишээний. Тэгэхэд охин маань “<i>болохгүй гэж хэлчхээд өөрөө хэлээд байх юм</i>” гэнэ. Үүнээс харахад зөвхөн эцэг, эх л хүүхдээ өсгөдөг юм биш, хүүхэд ч гэсэн эцэг эхээ хүмүүжүүлдэг юм шиг. Түүнээс гадна би урьд урьдаас илүүтэйгээр нийгмийн асуудалд анхаарах болсон. Адаглаад л хүүхдээ гудамжаар түрээд явахад явган хүний зам ямар байна гэдгийг харахаас өгсүүлээд агаарын бохирдол, дуу чимээний бохирдол гээд томчуудын өөрсдийн тэр бүр анзаардаггүй зүйлийг хүүхдийнхээ өмнөөс анзаарч эхэлдэг юм байна лээ. Тэрийг, энийг гээд л засаж, залруулах юмс их байх юм. Ер нь тэгээд чадахаараа бага багаар хувь нэмэр оруулж л явна. Миний зүгээс улсдаа хийж буй хамгийн том зүйл нь монгол улсын иргэнийг хариуцлагатай, сайн иргэн болгож хүмүүжүүлэх шүү дээ. Тэр ч утгаараа улсдаа бие хүн болон төлөвшсөн, сайн иргэнийг хүлээлгэж өгөх гээд хичээж л явна (инээв).</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p></p><p>Би гүн нойроо авчих л юм бол юуг ч хийх хүчтэй болдог. Харин гүн нойроо авахын тулд агаарт гарвал тохиромжтой юм шиг санагддаг. Би агаарт гарах, тэр дундаа ууланд гарах дуртай. Байгальд байгалийн чимээ сонсоод амрах шиг таатай амралт байхгүй шүү дээ. Хүүхдүүдээ байгальд хайртай, байгальтай ойрхон байгаасай гэж хүсдэг болохоор өвөл, зуны аль алинд уул руу дагуулан явж элдэв юмстай танилцуулж, сониуч байдлыг нь хөхиүлэн дэмжихийг хичээдэг.</p><p>Бусдын туслалцааг авалгүй яах вэ. Гэхдээ манай ээж завгүй хүн байдаг тул чадахаараа томыгоо даатгадаг. Ер нь хоёр төрөлт маань нэлээн ялгаатай л даа. Би томыгоо дөрөвдүгээр курс төгсдөг жилдээ төрүүлж байсан. Тухайн үед охиноо 22 хоногтойд нь буцаад хичээлдээ орж байлаа. Азаар ихэнх хичээлээ өмнөх жилүүдэд нь шахаад үзчихсэн байсан тул гэртээ байх нь элбэг байсан юм. Гэхдээ удалгүй сургуулиа төгсөөд шууд л МУЗН-т ажилд орсон. Том охин маань намайг ажилдаа явсан хойгуур эмээтэйгээ, ах, эгч нартайгаа гээд хэнтэй л бол хэнтэй ч хамаагүй үлдчихдэг байсан болохоор хавьгүй хурдан нийгэмшсэн. Харин бага охиноо тээж байх үед коронавирус ид дэлгэрч, хөл хорио тогтсон. Ерөөс охины минь амьдрал нийгмээс зайдуу эхэлчхэж байгаа юм. Тэгэхээр нийгэмшил нь удаан явагдах нь аргагүй. Бусдаар хүүхдээ харуулъя гэсэн ч өвчин гарчихсан тул харуулах боломжгүй, тэгээд ч охин маань ээж ааваасаа өөр хүн дээр очихгүй тул нөхөр бид хоёр 100 хувь өөрсдөө хүүхдээ харж таарч байна даа. Хүүхэд олон хүнтэй зэрэг өсөх, зөвхөн гэр бүлийн хүрээнд өсөх нь тэдний өсөлт, хөгжилд асар ялгаатай тусдаг юм байна. Мөн чадахаараа тусалдаг бүх гэр бүлийн гишүүд, найз нөхдөдөө баярлалаа гэж хэлье.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/deaa6096bb14ea6720400633f20f6b84.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/252efe7f2c239ade70739e6954abc7a1.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Хүүхдээ нийгэмшээд явж байгааг нь харах таатай байдаг юм билээ. Өөрөөр хэлбэл эцэг эх нь хажууд байхгүй үед хүүхэд биеэ хэрхэн авч явж байгаагаас хүмүүжлийг нь харах боломжтой. Охин маань найзуудтай болох, багшийнхаа зааж байгаа зүйлийг сурах зэрэгт нээрээ л би хүүхдээ дажгүй сайн хүмүүжүүлж байгаа юм байна гэдэг мэдрэмжийг авдаг. Бага охины тухайд бол, ямар ч асуудалгүй хүндрэх, унтах үед нь л баярладаг даа (инээв).</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Ээжийн захиас санаанд бууж байна. Яагаад ч билээ би нэг удаа уйлаад байж байсан юм. Тэгэхэд ээж “<i>Чи нэгэнт эцэг эх болсон болохоор хүүхдэдээ нулимсаа харуулж болохгүй. Ялангуяа гунигийн нулимсаа хэзээ ч харуулж болохгүй. Чи тийм хариуцлагыг үүрч байгаа шүү</i>” гэж хэлж байсан. Үнэхээр л аз жаргалтай гэр бүлд аз жаргалтай хүүхэд өсдөг учир нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ амьдралд тулгарч буй хүнд хэцүү, муу муухай зүйлсийг мэдэгдэхийг хүсдэггүй. Мөн өөрсдийн туршлагаар олж мэдсэн зүйл гэвэл хүүхдээ өөр өөр орчинд аваачиж байх хэрэгтэйг ойлгосон. Хүүхдийн тархины хөгжил гурван нас хүртлээ асар хурдан хөгжиж байдаг тул аль болох шинэ содон юм үзүүлж, таниулж, мэдрүүлж, сонсгож байх хэрэгтэй. Энэ нь ч судалгаагаар батлагдсан ойлголт юм билээ. Манай том охины хувьд гэхэд л найман сартайгаасаа хойш аялж байна. Орчноо солих бүрдээ үгийн баялаг нь ихсэж, сэтгэлгээ нь задарч, бие даах байдал нь сайжирч байгааг анзаарсан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Худлаа хэлдэггүй, аливаад хариуцлагатай, бусдад энэрэнгүй, өөртөө хайртай хүн байгаасай. Тэгээд мэдээж эрүүл, аз жаргалтай нэгэн болоосой л гэж хүсдэг дээ. Нэмээд хоёр охиноо эвтэй найртай, нэгэндээ хайртай эгч дүүс болгохыг л зорьж байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c1e129a0886933f4859b51261de35987.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/846ecb50990095b2820966fdad2d9b57.jpg"></p> </div>	Бид ээлжит дугаартаа залуу гэр бүлийн төлөөлөл – Г.Бямбажав, О.Одмаа нарыг урилаа. Тэд хүүхдүүдээ хэрхэн өсгөдөг бол? Хамтдаа сонирхоцгооё. Нэр: О.Одмаа Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: @odmaastarmaa (Инстаграм), Odmaa Oyungerel (Ютүб) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манай нөхрийг Г.Бямбажав гэдэг. Бид хоёул “Найрамдал” төвд багшилж байсан. Би 2014 онд багшилж байсан бол манай хүн 2015 онд багшилж байсан юм билээ. Найрамдлын хүрээллээрээ дамжуулан хоорондоо танилцсан гэхэд болно. Харин одоо хоёр охиноор бүл нэмж, ам бүл дөрвүүлээ болсон байна. Том охин Б.Тэргэлжин маань одоо нэгдүгээр ангид суралцдаг, бага охин Б.Цэлмүүжин маань саяхан нэг нас хүрсэн. Гэр бүл гэдэг хамтын амьдрал. Хамтдаа хичээж, хамтдаа хөгжих ёстой. Тийм ч учраас бид нэгэндээ түшигтэй байж хэн хэнийхээ дутагдалтай талыг нөхөх байдлаар гэр бүлээ авч явахыг хичээдэг. Заавал эрэгтэй нь ингэх ёстой, эмэгтэй нь тэгэх ёстой гэж ажил үүргээ сүрхий хуваарилахаас илүүтэйгээр аль боломжтой нь л хийчихдэг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бид яаж ч яарсан бай өглөөний цайг заавал уухыг чухалчилдаг. Бусдаар бага насны хүүхэдтэй айл учраас хүүхдийнхээ аясаар л амьдарч байна даа (инээв). Өглөөдөө эхний ээлжид цайгаа уучхаад эгчийнх нь хичээлийг хийлгэх шаардлагатай. Тэр үед дүү нь хэсэг тоглоно. Удалгүй өдрийн хоолны цаг болж хоол унд хийсээр байтал дүү нь унтах болчихдог гэх мэтчилэн өдөр хоногууд асар хурдан хөвөрч байна. Том охиныг нялх байхад нь орой цагийн хуваарийн дагуу унтуулдаг байсан бол бага хүүхэд дээрээ хараахан тэгэх боломжгүй байна. Багын маань нойрны асуудал их хүндхэн л дээ. Гэхдээ аль болох 22:30 гэхэд унтуулахыг хичээдэг юм. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Нөхөр бид хоёр хүүхдэдээ битгий худлаа хэлээрэй, бүх зүйлд үнэн байгаарай гэж захидаг. Бас урдуур нь орж бүх юмыг нь хийж бөөцийлөөд байхыг хүсдэггүй. Хүүхдийнхээ насанд тохирсон ажлыг хийж чадах хэмжээнд нь заавал хийлгэхийг боддог. Хүүхэд өөрөө маш сониуч. Тэрхүү сониуч байдлыг нь алдагдуулахгүйгээр хүмүүжүүлбэл хүүхдийн цаашдын амьдралд хэрэгтэй гэдэг зарчимтай. Би өөрөө баярын уур амьсгалд их дуртай, чухал ач холбогдол өгдөг хүн. Шинэ жил гэхээр л бага байхад тэгдэг байсан даа гэдэг дурсамж бидэнд байдаг шиг хүүхдүүдийн минь дурсамж ч тийм гэгээлэг сайхан байгаасай гэж хүсдэг. Тэр утгаараа тэмдэглэлт өдрүүдийг дурсамж дүүрэн тэмдэглэхийг хичээдэг. Угтаа энэ нь хүүхдүүддээ жижигхэн зүйлээс ч аз жаргал мэдэрч болдгийг үлгэрлэж байгаа үйлдэл гэхэд болно. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Манайх гэр бүлээрээ “ Made with Love ” брэндийн халуунаа барьдаг усны савыг өдөр тутам хэрэглэдэг. Нэмээд “ Munchkin ” брэндийн аяга таваг, “ Pigeon ”-ийн соруултай аягыг нэрлэе. Өөр бүтээгдэхүүн гэвэл манай том охинд зургийн хэрэгсэл их бий. Өдөрт хэчнээн ч зураг зурдаг юм, бүү мэд. Энийг ээждээ, энийг аавдаа, энийг эмээдээ гээд л хүн болгонд зориулж зураад л байна шүү дээ. Бас хүүхдүүд маань зурагтай номд их дуртай. Зураг ихтэй номыг эргүүлж, тойруулаад удаан саатдаг юм. Мөн сүүлийн үед том охиноо “Нандин” брэндийн ярьдаг цагаан толгойтой найзлуулж байна даа. Контентын хувьд, манай бага охин “ Консуни ” хүүхэлдэйн киног их үздэг. Дуу нь яваад эхэлбэл бүжиглээд л эхэлнэ шүү дээ. Эгч дүүсийн амьдралыг өгүүлдэг нь биднийг төлөөлүүлээд хийчихсэн юм шиг санагддаг. Тэр ч утгаараа илүү ойр тусаж, ойлгож, сурах юм ихтэй. Харин том охины хувьд багадаа Baby TV их үздэг байсан бол одоо Disney -ийн хүүхэлдэйн кинонуудыг үзэх болсон. Охин маань гурван настай байхдаа англи хэл сурчихсан болохоор англи хэл дээрх контентуудыг үзэх хандлагатай байдаг. Ер нь хүүхдийн юмсыг ойлгож, хүлээж авах цар хүрээ нь цаг тутам өргөжин тэлж байдаг учир илүү өргөн хүрээний контентуудыг үзүүлэхийг эрмэлздэг. Монгол хэл дээрх хүүхдийн контентын хязгаарлагдмал байдал өөрчлөгдөж төрөл бүрээр хөгжөөсэй гэж хүсдэг. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Би угаас их тайван хүн. Болбол тэр л биз, болохгүй бол тэр л биз гээд орхичихдог хандлагатай хүн байсан л даа. Гэхдээ хүүхэдтэй болчхоор асуудлыг тэгж орхиж болохгүй болсон (инээв). Ээж болсноор илүү тэвчээртэй болж, үг үйлдэл хоёртоо цензуртай хандах болсон. Хүүхэд гэдэг эцэг эхийнхээ тусгал. Ямар үг, үйлдэл гаргана, тэр болгоныг дуурайдаг учир хариуцлагатай байх ёстой. Жишээлбэл, би хүүхдэдээ тэнэг гэж хэлж болохгүй гэчхээд найзтайгаа утсаар ярихдаа санамсаргүй өнөөх үгээ хэлчихсэн байх жишээний. Тэгэхэд охин маань “ болохгүй гэж хэлчхээд өөрөө хэлээд байх юм ” гэнэ. Үүнээс харахад зөвхөн эцэг, эх л хүүхдээ өсгөдөг юм биш, хүүхэд ч гэсэн эцэг эхээ хүмүүжүүлдэг юм шиг. Түүнээс гадна би урьд урьдаас илүүтэйгээр нийгмийн асуудалд анхаарах болсон. Адаглаад л хүүхдээ гудамжаар түрээд явахад явган хүний зам ямар байна гэдгийг харахаас өгсүүлээд агаарын бохирдол, дуу чимээний бохирдол гээд томчуудын өөрсдийн тэр бүр анзаардаггүй зүйлийг хүүхдийнхээ өмнөөс анзаарч эхэлдэг юм байна лээ. Тэрийг, энийг гээд л засаж, залруулах юмс их байх юм. Ер нь тэгээд чадахаараа бага багаар хувь нэмэр оруулж л явна. Миний зүгээс улсдаа хийж буй хамгийн том зүйл нь монгол улсын иргэнийг хариуцлагатай, сайн иргэн болгож хүмүүжүүлэх шүү дээ. Тэр ч утгаараа улсдаа бие хүн болон төлөвшсөн, сайн иргэнийг хүлээлгэж өгөх гээд хичээж л явна (инээв). ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Би гүн нойроо авчих л юм бол юуг ч хийх хүчтэй болдог. Харин гүн нойроо авахын тулд агаарт гарвал тохиромжтой юм шиг санагддаг. Би агаарт гарах, тэр дундаа ууланд гарах дуртай. Байгальд байгалийн чимээ сонсоод амрах шиг таатай амралт байхгүй шүү дээ. Хүүхдүүдээ байгальд хайртай, байгальтай ойрхон байгаасай гэж хүсдэг болохоор өвөл, зуны аль алинд уул руу дагуулан явж элдэв юмстай танилцуулж, сониуч байдлыг нь хөхиүлэн дэмжихийг хичээдэг. Бусдын туслалцааг авалгүй яах вэ. Гэхдээ манай ээж завгүй хүн байдаг тул чадахаараа томыгоо даатгадаг. Ер нь хоёр төрөлт маань нэлээн ялгаатай л даа. Би томыгоо дөрөвдүгээр курс төгсдөг жилдээ төрүүлж байсан. Тухайн үед охиноо 22 хоногтойд нь буцаад хичээлдээ орж байлаа. Азаар ихэнх хичээлээ өмнөх жилүүдэд нь шахаад үзчихсэн байсан тул гэртээ байх нь элбэг байсан юм. Гэхдээ удалгүй сургуулиа төгсөөд шууд л МУЗН-т ажилд орсон. Том охин маань намайг ажилдаа явсан хойгуур эмээтэйгээ, ах, эгч нартайгаа гээд хэнтэй л бол хэнтэй ч хамаагүй үлдчихдэг байсан болохоор хавьгүй хурдан нийгэмшсэн. Харин бага охиноо тээж байх үед коронавирус ид дэлгэрч, хөл хорио тогтсон. Ерөөс охины минь амьдрал нийгмээс зайдуу эхэлчхэж байгаа юм. Тэгэхээр нийгэмшил нь удаан явагдах нь аргагүй. Бусдаар хүүхдээ харуулъя гэсэн ч өвчин гарчихсан тул харуулах боломжгүй, тэгээд ч охин маань ээж ааваасаа өөр хүн дээр очихгүй тул нөхөр бид хоёр 100 хувь өөрсдөө хүүхдээ харж таарч байна даа. Хүүхэд олон хүнтэй зэрэг өсөх, зөвхөн гэр бүлийн хүрээнд өсөх нь тэдний өсөлт, хөгжилд асар ялгаатай тусдаг юм байна. Мөн чадахаараа тусалдаг бүх гэр бүлийн гишүүд, найз нөхдөдөө баярлалаа гэж хэлье. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдээ нийгэмшээд явж байгааг нь харах таатай байдаг юм билээ. Өөрөөр хэлбэл эцэг эх нь хажууд байхгүй үед хүүхэд биеэ хэрхэн авч явж байгаагаас хүмүүжлийг нь харах боломжтой. Охин маань найзуудтай болох, багшийнхаа зааж байгаа зүйлийг сурах зэрэгт нээрээ л би хүүхдээ дажгүй сайн хүмүүжүүлж байгаа юм байна гэдэг мэдрэмжийг авдаг. Бага охины тухайд бол, ямар ч асуудалгүй хүндрэх, унтах үед нь л баярладаг даа (инээв). ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Ээжийн захиас санаанд бууж байна. Яагаад ч билээ би нэг удаа уйлаад байж байсан юм. Тэгэхэд ээж “ Чи нэгэнт эцэг эх болсон болохоор хүүхдэдээ нулимсаа харуулж болохгүй. Ялангуяа гунигийн нулимсаа хэзээ ч харуулж болохгүй. Чи тийм хариуцлагыг үүрч байгаа шүү ” гэж хэлж байсан. Үнэхээр л аз жаргалтай гэр бүлд аз жаргалтай хүүхэд өсдөг учир нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ амьдралд тулгарч буй хүнд хэцүү, муу муухай зүйлсийг мэдэгдэхийг хүсдэггүй. Мөн өөрсдийн туршлагаар олж мэдсэн зүйл гэвэл хүүхдээ өөр өөр орчинд аваачиж байх хэрэгтэйг ойлгосон. Хүүхдийн тархины хөгжил гурван нас хүртлээ асар хурдан хөгжиж байдаг тул аль болох шинэ содон юм үзүүлж, таниулж, мэдрүүлж, сонсгож байх хэрэгтэй. Энэ нь ч судалгаагаар батлагдсан ойлголт юм билээ. Манай том охины хувьд гэхэд л найман сартайгаасаа хойш аялж байна. Орчноо солих бүрдээ үгийн баялаг нь ихсэж, сэтгэлгээ нь задарч, бие даах байдал нь сайжирч байгааг анзаарсан. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Худлаа хэлдэггүй, аливаад хариуцлагатай, бусдад энэрэнгүй, өөртөө хайртай хүн байгаасай. Тэгээд мэдээж эрүүл, аз жаргалтай нэгэн болоосой л гэж хүсдэг дээ. Нэмээд хоёр охиноо эвтэй найртай, нэгэндээ хайртай эгч дүүс болгохыг л зорьж байна.	Бид ээлжит дугаартаа залуу гэр бүлийн төлөөлөл – Г.Бямбажав, О.Одмаа нарыг урилаа. Тэд хүүхдүүдээ хэрхэн өсгөдөг бол? Хамтдаа сонирхоцгооё. Нэр: О.Одмаа Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: @odmaastarmaa (Инстаграм), Odmaa Oyungerel (Ютүб) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манай нөхрийг Г.Бямбажав гэдэг. Бид хоёул “Найрамдал” төвд багшилж байсан. Би 2014 онд багшилж байсан бол манай хүн 2015 онд багшилж байсан юм билээ. Найрамдлын хүрээллээрээ дамжуулан хоорондоо танилцсан гэхэд болно. Харин одоо хоёр охиноор бүл нэмж, ам бүл дөрвүүлээ болсон байна. Том охин Б.Тэргэлжин маань одоо нэгдүгээр ангид суралцдаг, бага охин Б.Цэлмүүжин маань саяхан нэг нас хүрсэн. Гэр бүл гэдэг хамтын амьдрал. Хамтдаа хичээж, хамтдаа хөгжих ёстой. Тийм ч учраас бид нэгэндээ түшигтэй байж хэн хэнийхээ дутагдалтай талыг нөхөх байдлаар гэр бүлээ авч явахыг хичээдэг. Заавал эрэгтэй нь ингэх ёстой, эмэгтэй нь тэгэх ёстой гэж ажил үүргээ сүрхий хуваарилахаас илүүтэйгээр аль боломжтой нь л хийчихдэг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бид яаж ч яарсан бай өглөөний цайг заавал уухыг чухалчилдаг. Бусдаар бага насны хүүхэдтэй айл учраас хүүхдийнхээ аясаар л амьдарч байна даа (инээв). Өглөөдөө эхний ээлжид цайгаа уучхаад эгчийнх нь хичээлийг хийлгэх шаардлагатай. Тэр үед дүү нь хэсэг тоглоно. Удалгүй өдрийн хоолны цаг болж хоол унд хийсээр байтал дүү нь унтах болчихдог гэх мэтчилэн өдөр хоногууд асар хурдан хөвөрч байна. Том охиныг нялх байхад нь орой цагийн хуваарийн дагуу унтуулдаг байсан бол бага хүүхэд дээрээ хараахан тэгэх боломжгүй байна. Багын маань нойрны асуудал их хүндхэн л дээ. Гэхдээ аль болох 22:30 гэхэд унтуулахыг хичээдэг юм. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Нөхөр бид хоёр хүүхдэдээ битгий худлаа хэлээрэй, бүх зүйлд үнэн байгаарай гэж захидаг. Бас урдуур нь орж бүх юмыг нь хийж бөөцийлөөд байхыг хүсдэггүй. Хүүхдийнхээ насанд тохирсон ажлыг хийж чадах хэмжээнд нь заавал хийлгэхийг боддог. Хүүхэд өөрөө маш сониуч. Тэрхүү сониуч байдлыг нь алдагдуулахгүйгээр хүмүүжүүлбэл хүүхдийн цаашдын амьдралд хэрэгтэй гэдэг зарчимтай. Би өөрөө баярын уур амьсгалд их дуртай, чухал ач холбогдол өгдөг хүн. Шинэ жил гэхээр л бага байхад тэгдэг байсан даа гэдэг дурсамж бидэнд байдаг шиг хүүхдүүдийн минь дурсамж ч тийм гэгээлэг сайхан байгаасай гэж хүсдэг. Тэр утгаараа тэмдэглэлт өдрүүдийг дурсамж дүүрэн тэмдэглэхийг хичээдэг. Угтаа энэ нь хүүхдүүддээ жижигхэн зүйлээс ч аз жаргал мэдэрч болдгийг үлгэрлэж байгаа үйлдэл гэхэд болно. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Манайх гэр бүлээрээ “Made with Love” брэндийн халуунаа барьдаг усны савыг өдөр тутам хэрэглэдэг. Нэмээд “Munchkin” брэндийн аяга таваг, “Pigeon”-ийн соруултай аягыг нэрлэе. Өөр бүтээгдэхүүн гэвэл манай том охинд зургийн хэрэгсэл их бий. Өдөрт хэчнээн ч зураг зурдаг юм, бүү мэд. Энийг ээждээ, энийг аавдаа, энийг эмээдээ гээд л хүн болгонд зориулж зураад л байна шүү дээ. Бас хүүхдүүд маань зурагтай номд их дуртай. Зураг ихтэй номыг эргүүлж, тойруулаад удаан саатдаг юм. Мөн сүүлийн үед том охиноо “Нандин” брэндийн ярьдаг цагаан толгойтой найзлуулж байна даа. Контентын хувьд, манай бага охин “Консуни” хүүхэлдэйн киног их үздэг. Дуу нь яваад эхэлбэл бүжиглээд л эхэлнэ шүү дээ. Эгч дүүсийн амьдралыг өгүүлдэг нь биднийг төлөөлүүлээд хийчихсэн юм шиг санагддаг. Тэр ч утгаараа илүү ойр тусаж, ойлгож, сурах юм ихтэй. Харин том охины хувьд багадаа Baby TV их үздэг байсан бол одоо Disney-ийн хүүхэлдэйн кинонуудыг үзэх болсон. Охин маань гурван настай байхдаа англи хэл сурчихсан болохоор англи хэл дээрх контентуудыг үзэх хандлагатай байдаг. Ер нь хүүхдийн юмсыг ойлгож, хүлээж авах цар хүрээ нь цаг тутам өргөжин тэлж байдаг учир илүү өргөн хүрээний контентуудыг үзүүлэхийг эрмэлздэг. Монгол хэл дээрх хүүхдийн контентын хязгаарлагдмал байдал өөрчлөгдөж төрөл бүрээр хөгжөөсэй гэж хүсдэг. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Би угаас их тайван хүн. Болбол тэр л биз, болохгүй бол тэр л биз гээд орхичихдог хандлагатай хүн байсан л даа. Гэхдээ хүүхэдтэй болчхоор асуудлыг тэгж орхиж болохгүй болсон (инээв). Ээж болсноор илүү тэвчээртэй болж, үг үйлдэл хоёртоо цензуртай хандах болсон. Хүүхэд гэдэг эцэг эхийнхээ тусгал. Ямар үг, үйлдэл гаргана, тэр болгоныг дуурайдаг учир хариуцлагатай байх ёстой. Жишээлбэл, би хүүхдэдээ тэнэг гэж хэлж болохгүй гэчхээд найзтайгаа утсаар ярихдаа санамсаргүй өнөөх үгээ хэлчихсэн байх жишээний. Тэгэхэд охин маань “болохгүй гэж хэлчхээд өөрөө хэлээд байх юм” гэнэ. Үүнээс харахад зөвхөн эцэг, эх л хүүхдээ өсгөдөг юм биш, хүүхэд ч гэсэн эцэг эхээ хүмүүжүүлдэг юм шиг. Түүнээс гадна би урьд урьдаас илүүтэйгээр нийгмийн асуудалд анхаарах болсон. Адаглаад л хүүхдээ гудамжаар түрээд явахад явган хүний зам ямар байна гэдгийг харахаас өгсүүлээд агаарын бохирдол, дуу чимээний бохирдол гээд томчуудын өөрсдийн тэр бүр анзаардаггүй зүйлийг хүүхдийнхээ өмнөөс анзаарч эхэлдэг юм байна лээ. Тэрийг, энийг гээд л засаж, залруулах юмс их байх юм. Ер нь тэгээд чадахаараа бага багаар хувь нэмэр оруулж л явна. Миний зүгээс улсдаа хийж буй хамгийн том зүйл нь монгол улсын иргэнийг хариуцлагатай, сайн иргэн болгож хүмүүжүүлэх шүү дээ. Тэр ч утгаараа улсдаа бие хүн болон төлөвшсөн, сайн иргэнийг хүлээлгэж өгөх гээд хичээж л явна (инээв). ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Би гүн нойроо авчих л юм бол юуг ч хийх хүчтэй болдог. Харин гүн нойроо авахын тулд агаарт гарвал тохиромжтой юм шиг санагддаг. Би агаарт гарах, тэр дундаа ууланд гарах дуртай. Байгальд байгалийн чимээ сонсоод амрах шиг таатай амралт байхгүй шүү дээ. Хүүхдүүдээ байгальд хайртай, байгальтай ойрхон байгаасай гэж хүсдэг болохоор өвөл, зуны аль алинд уул руу дагуулан явж элдэв юмстай танилцуулж, сониуч байдлыг нь хөхиүлэн дэмжихийг хичээдэг. Бусдын туслалцааг авалгүй яах вэ. Гэхдээ манай ээж завгүй хүн байдаг тул чадахаараа томыгоо даатгадаг. Ер нь хоёр төрөлт маань нэлээн ялгаатай л даа. Би томыгоо дөрөвдүгээр курс төгсдөг жилдээ төрүүлж байсан. Тухайн үед охиноо 22 хоногтойд нь буцаад хичээлдээ орж байлаа. Азаар ихэнх хичээлээ өмнөх жилүүдэд нь шахаад үзчихсэн байсан тул гэртээ байх нь элбэг байсан юм. Гэхдээ удалгүй сургуулиа төгсөөд шууд л МУЗН-т ажилд орсон. Том охин маань намайг ажилдаа явсан хойгуур эмээтэйгээ, ах, эгч нартайгаа гээд хэнтэй л бол хэнтэй ч хамаагүй үлдчихдэг байсан болохоор хавьгүй хурдан нийгэмшсэн. Харин бага охиноо тээж байх үед коронавирус ид дэлгэрч, хөл хорио тогтсон. Ерөөс охины минь амьдрал нийгмээс зайдуу эхэлчхэж байгаа юм. Тэгэхээр нийгэмшил нь удаан явагдах нь аргагүй. Бусдаар хүүхдээ харуулъя гэсэн ч өвчин гарчихсан тул харуулах боломжгүй, тэгээд ч охин маань ээж ааваасаа өөр хүн дээр очихгүй тул нөхөр бид хоёр 100 хувь өөрсдөө хүүхдээ харж таарч байна даа. Хүүхэд олон хүнтэй зэрэг өсөх, зөвхөн гэр бүлийн хүрээнд өсөх нь тэдний өсөлт, хөгжилд асар ялгаатай тусдаг юм байна. Мөн чадахаараа тусалдаг бүх гэр бүлийн гишүүд, найз нөхдөдөө баярлалаа гэж хэлье. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдээ нийгэмшээд явж байгааг нь харах таатай байдаг юм билээ. Өөрөөр хэлбэл эцэг эх нь хажууд байхгүй үед хүүхэд биеэ хэрхэн авч явж байгаагаас хүмүүжлийг нь харах боломжтой. Охин маань найзуудтай болох, багшийнхаа зааж байгаа зүйлийг сурах зэрэгт нээрээ л би хүүхдээ дажгүй сайн хүмүүжүүлж байгаа юм байна гэдэг мэдрэмжийг авдаг. Бага охины тухайд бол, ямар ч асуудалгүй хүндрэх, унтах үед нь л баярладаг даа (инээв). ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Ээжийн захиас санаанд бууж байна. Яагаад ч билээ би нэг удаа уйлаад байж байсан юм. Тэгэхэд ээж “Чи нэгэнт эцэг эх болсон болохоор хүүхдэдээ нулимсаа харуулж болохгүй. Ялангуяа гунигийн нулимсаа хэзээ ч харуулж болохгүй. Чи тийм хариуцлагыг үүрч байгаа шүү” гэж хэлж байсан. Үнэхээр л аз жаргалтай гэр бүлд аз жаргалтай хүүхэд өсдөг учир нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ амьдралд тулгарч буй хүнд хэцүү, муу муухай зүйлсийг мэдэгдэхийг хүсдэггүй. Мөн өөрсдийн туршлагаар олж мэдсэн зүйл гэвэл хүүхдээ өөр өөр орчинд аваачиж байх хэрэгтэйг ойлгосон. Хүүхдийн тархины хөгжил гурван нас хүртлээ асар хурдан хөгжиж байдаг тул аль болох шинэ содон юм үзүүлж, таниулж, мэдрүүлж, сонсгож байх хэрэгтэй. Энэ нь ч судалгаагаар батлагдсан ойлголт юм билээ. Манай том охины хувьд гэхэд л найман сартайгаасаа хойш аялж байна. Орчноо солих бүрдээ үгийн баялаг нь ихсэж, сэтгэлгээ нь задарч, бие даах байдал нь сайжирч байгааг анзаарсан. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Худлаа хэлдэггүй, аливаад хариуцлагатай, бусдад энэрэнгүй, өөртөө хайртай хүн байгаасай. Тэгээд мэдээж эрүүл, аз жаргалтай нэгэн болоосой л гэж хүсдэг дээ. Нэмээд хоёр охиноо эвтэй найртай, нэгэндээ хайртай эгч дүүс болгохыг л зорьж байна.
https://unread.today/c/essentials-amrashk	Зочинтой булан	Unread Today	2022-03-03T00:00:00	3 сарын 3, 2022	Дуучин @amrashk – Чихэвч, Өсгөгч, Kindle...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 105.9178%;">Amra</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 105.9178%;">Артист</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 105.9178%;">Өөртөө үнэнч, тууштай явахад юунд ч хүрч чадна.</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 105.9178%;">Instagram: <a href="http://instagram.com/amrashk"><strong>@amrashk</strong></a><a href="https://www.instagram.com/dorjnanjid/"></a><br>Youtube: <a href="https://www.youtube.com/channel/UCEqSMZYMLdBNUFA1sVKrVVg"><strong>@amra</strong></a><a href="https://www.youtube.com/channel/UCZg0CF6EZ5gYNMsz2u-CHyQ/videos"></a><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Чихэвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хөгжмийн хүнд чихэвч бол тун чухал бүтээгдэхүүн. Ирсэн аяа сонсох, драфт гаргах зэрэг ажлууддаа уг чихэвчийг ашигладаг.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/9d418912fb6882d7ac441fa6140fe21f.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/86eabdabe50c6efcaa51f213e8200904.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Өсгөгч</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Бэлэн болсон дуунуудаа сонсох хэрэгцээ ихтэйгээс гадна гэртээ байхдаа байнга л хөгжим хангинуулж байдаг болохоор гоё дуугаралттай, усны хамгаалалттай энэ өсгөгч их таалагддаг.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/10bbc23805b92506406635ca75a31987.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/2e2dbad63cec3b29aae18e050ac9874c.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Ном ба Kindle</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Номуудаа цахим болон биет хэлбэрээр хослуулж уншдаг. Аль 2014 оны үед авч байсан Kindle маань одоо ч асуудалгүй ажилладаг тул солих шаардлага гараагүй л байна. Яг одоогоор Г.Аюурзана гуайн “тэдний сүүдэр бидний сэтгэлээс урт” номыг уншиж байгаа.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/11b5406a7a2e22f1f09e5d410fc7787d.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/f1480159328ce80d1772b4cc874e9498.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Airpod</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Гадуур явж байх үед Airpod тун амар. Бэлэн болсон миксмастераа шалгах, хөгжим сонсохдоо түлхүү хэрэглэдэг.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/2f64476593fd94c2c176492bd6eb4c69.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/fae171ffe95fbee71ee6a28a0c9453ad.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Eye palette<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Morphe Х Nikita-гийн хамтран гаргасан уг теньний цуглуулга их таалагдсан. Euphoria үзэж байгаа болохоор ч тэр үү, ягаан, саатай гэх мэт тод өнгөнүүдээс нь туршихад сонирхолтой байгаа.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/f1480fa65d02732b774678690ee12208.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/1c185c5f9967d3e7ae0470353b302db7.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true" style="width: 183px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Төлөвлөгч дэвтэр</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Жил бүр шинээр monthly planner авч ашигладаг. 2022 ондоо зориулж захиалсан байсан дэвтэр маань ирэхгүй удаад байхаар нь Минисо ороод л бэлэн дэвтэр авчихсан. Дажгүй шүү.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/2e03caaea4fdca0ad6fb9ba709570b7e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/d621056c7f31baba212ca2fa6647f995.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(130, 167, 164);"> Card holder</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">“Голомт” банкинд ажилладаг байхад бүх ажилтнууддаа “Марал” брэндийн уг картны гэрийг бэлэглэж байсан юм. Чанартай, үзэмжтэй. Үнэхээр таалагддаг. Сонирхуулахад, миний үндсэн мэргэжил санхүүч шүү (инээв).<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/326787c4e47706fa0c1abc6333fc6853.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"><br></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/a7c967ff91a1452751760049896e27ea.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Гарын тос</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Арьс чийглэг, зөөлөн байхад таатай, тухтай байдаг. Тиймээс цүнхэнд багтах жижиг савлагаатай гарын тос байнга авч явдаг. Одоогоор Face shop-ын энэ тосыг ашиглаж байна.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/48/67fb0eae9ec809db5acf15ec30d3a7d1.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/a0c3c66f9e66aa50ce7150ee9896fe28.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Macbook Air<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бас л багагүй хугацаанд ашиглаж байгаа. Ер нь анзаарсан бол би юмыг барагтай бол сольдоггүй, аль болох тултал нь ашиглахыг боддог төрлийн хүн. Байгальд ээлтэй, шаардлагагүй зардал багатай гэх үү дээ. Өдөр тутмын болон ажлын хэрэгцээнд Macbook Air маань яг л тохирдог.<br><br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/3a8006115b191e70df9487523b8aea80.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/83bb86886516947b1b81121fab2dc5a8.jpg" data-size="1200,1200" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 100.8034%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Бөгж</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Уг нь би тийм ч шашинлаг хүн биш л дээ. Гэхдээ энерги талаасаа энэ мэт нүдний дүрстэй аксессуарууд элдэв зүйлээс хамгаалж чадах юм шиг санагддаг. Эсвэл би тэгэж итгэдэг байх. Тиймээс олон хүний өмнө гарч дуулахдаа ийм төрлийн аккессуар хэрэглэдэг.<br></td><td style="width: 20.3272%;"><img src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/57b5c63635062ee3836dc4947d54f6e4.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.0483%;"><img src="https://unread.today/files/48/95a3131a80e3a5e250f82fc00d95b87d.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Amra Артист Өөртөө үнэнч, тууштай явахад юунд ч хүрч чадна. Instagram: @amrashk Youtube: @amra 1 Чихэвч Хөгжмийн хүнд чихэвч бол тун чухал бүтээгдэхүүн. Ирсэн аяа сонсох, драфт гаргах зэрэг ажлууддаа уг чихэвчийг ашигладаг. 2 Өсгөгч Бэлэн болсон дуунуудаа сонсох хэрэгцээ ихтэйгээс гадна гэртээ байхдаа байнга л хөгжим хангинуулж байдаг болохоор гоё дуугаралттай, усны хамгаалалттай энэ өсгөгч их таалагддаг. 3 Ном ба Kindle Номуудаа цахим болон биет хэлбэрээр хослуулж уншдаг. Аль 2014 оны үед авч байсан Kindle маань одоо ч асуудалгүй ажилладаг тул солих шаардлага гараагүй л байна. Яг одоогоор Г.Аюурзана гуайн “тэдний сүүдэр бидний сэтгэлээс урт” номыг уншиж байгаа. 4 Airpod Гадуур явж байх үед Airpod тун амар. Бэлэн болсон миксмастераа шалгах, хөгжим сонсохдоо түлхүү хэрэглэдэг. 5 Eye palette Morphe Х Nikita-гийн хамтран гаргасан уг теньний цуглуулга их таалагдсан. Euphoria үзэж байгаа болохоор ч тэр үү, ягаан, саатай гэх мэт тод өнгөнүүдээс нь туршихад сонирхолтой байгаа. 6 Төлөвлөгч дэвтэр Жил бүр шинээр monthly planner авч ашигладаг. 2022 ондоо зориулж захиалсан байсан дэвтэр маань ирэхгүй удаад байхаар нь Минисо ороод л бэлэн дэвтэр авчихсан. Дажгүй шүү. 7 Card holder “Голомт” банкинд ажилладаг байхад бүх ажилтнууддаа “Марал” брэндийн уг картны гэрийг бэлэглэж байсан юм. Чанартай, үзэмжтэй. Үнэхээр таалагддаг. Сонирхуулахад, миний үндсэн мэргэжил санхүүч шүү (инээв). 8 Гарын тос Арьс чийглэг, зөөлөн байхад таатай, тухтай байдаг. Тиймээс цүнхэнд багтах жижиг савлагаатай гарын тос байнга авч явдаг. Одоогоор Face shop-ын энэ тосыг ашиглаж байна. 9 Macbook Air Бас л багагүй хугацаанд ашиглаж байгаа. Ер нь анзаарсан бол би юмыг барагтай бол сольдоггүй, аль болох тултал нь ашиглахыг боддог төрлийн хүн. Байгальд ээлтэй, шаардлагагүй зардал багатай гэх үү дээ. Өдөр тутмын болон ажлын хэрэгцээнд Macbook Air маань яг л тохирдог. 10 Бөгж Уг нь би тийм ч шашинлаг хүн биш л дээ. Гэхдээ энерги талаасаа энэ мэт нүдний дүрстэй аксессуарууд элдэв зүйлээс хамгаалж чадах юм шиг санагддаг. Эсвэл би тэгэж итгэдэг байх. Тиймээс олон хүний өмнө гарч дуулахдаа ийм төрлийн аккессуар хэрэглэдэг.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Amra \| \| \| \| \| Артист \| \| \| \| \| Өөртөө үнэнч, тууштай явахад юунд ч хүрч чадна. \| \| \| \| \| Instagram: @amrashk Youtube: @amra \| \| \| \| \| 1 \| Чихэвч \| \| \| \| Хөгжмийн хүнд чихэвч бол тун чухал бүтээгдэхүүн. Ирсэн аяа сонсох, драфт гаргах зэрэг ажлууддаа уг чихэвчийг ашигладаг. \| \| \| \| 2 \| Өсгөгч \| \| \| \| Бэлэн болсон дуунуудаа сонсох хэрэгцээ ихтэйгээс гадна гэртээ байхдаа байнга л хөгжим хангинуулж байдаг болохоор гоё дуугаралттай, усны хамгаалалттай энэ өсгөгч их таалагддаг. \| \| \| \| \| 3 \| Ном ба Kindle \| \| \| \| Номуудаа цахим болон биет хэлбэрээр хослуулж уншдаг. Аль 2014 оны үед авч байсан Kindle маань одоо ч асуудалгүй ажилладаг тул солих шаардлага гараагүй л байна. Яг одоогоор Г.Аюурзана гуайн “тэдний сүүдэр бидний сэтгэлээс урт” номыг уншиж байгаа. \| \| \| \| 4 \| Airpod \| \| \| \| Гадуур явж байх үед Airpod тун амар. Бэлэн болсон миксмастераа шалгах, хөгжим сонсохдоо түлхүү хэрэглэдэг. \| \| \| \| 5 \| Eye palette \| \| \| \| Morphe Х Nikita-гийн хамтран гаргасан уг теньний цуглуулга их таалагдсан. Euphoria үзэж байгаа болохоор ч тэр үү, ягаан, саатай гэх мэт тод өнгөнүүдээс нь туршихад сонирхолтой байгаа. \| \| \| \| 6 \| Төлөвлөгч дэвтэр \| \| \| \| Жил бүр шинээр monthly planner авч ашигладаг. 2022 ондоо зориулж захиалсан байсан дэвтэр маань ирэхгүй удаад байхаар нь Минисо ороод л бэлэн дэвтэр авчихсан. Дажгүй шүү. \| \| \| \| 7 \| Card holder \| \| \| \| “Голомт” банкинд ажилладаг байхад бүх ажилтнууддаа “Марал” брэндийн уг картны гэрийг бэлэглэж байсан юм. Чанартай, үзэмжтэй. Үнэхээр таалагддаг. Сонирхуулахад, миний үндсэн мэргэжил санхүүч шүү (инээв). \| \| \| \| 8 \| Гарын тос \| \| \| \| Арьс чийглэг, зөөлөн байхад таатай, тухтай байдаг. Тиймээс цүнхэнд багтах жижиг савлагаатай гарын тос байнга авч явдаг. Одоогоор Face shop-ын энэ тосыг ашиглаж байна. \| \| \| \| 9 \| Macbook Air \| \| \| \| Бас л багагүй хугацаанд ашиглаж байгаа. Ер нь анзаарсан бол би юмыг барагтай бол сольдоггүй, аль болох тултал нь ашиглахыг боддог төрлийн хүн. Байгальд ээлтэй, шаардлагагүй зардал багатай гэх үү дээ. Өдөр тутмын болон ажлын хэрэгцээнд Macbook Air маань яг л тохирдог. \| \| \| \| 10 \| Бөгж \| \| \| \| Уг нь би тийм ч шашинлаг хүн биш л дээ. Гэхдээ энерги талаасаа энэ мэт нүдний дүрстэй аксессуарууд элдэв зүйлээс хамгаалж чадах юм шиг санагддаг. Эсвэл би тэгэж итгэдэг байх. Тиймээс олон хүний өмнө гарч дуулахдаа ийм төрлийн аккессуар хэрэглэдэг. \| \| \|
https://unread.today/c/20x20-tulgat-mainbayar	Зочинтой булан	Unread Today	2022-01-05T00:00:00	1 сарын 5, 2022	Майнбаярын Тулгат - Эрин үеэ эрэн хайхуй	<div class="article-body"> <h2><div>Unread-ийн “20 х 20” шинэ төсөлд тавтай морил.</div><div><br></div><div>Энэхүү төсөл нь Монголын шинэ үеийн нийгмийн лидер, зүтгэлтнүүдийг танилцуулах зорилготой билээ. Үүнийг санаачилсан учир гэвээс өдгөө монголчууд, тэр дундаа залуучууд үлгэр дууриал авах лидерүүдийн дутагдалд орчихоод байна. Нийгэмдээ өөрчлөлт хийх чинхүү тэмүүлэлтэй, гол нь түүндээ хоосон үгс, башир залиар бус үзэл санаа, ёс зүй, шинэ цагийн боловсролоор гишгүүр хийн хүрэх, туулсан замнал болоод тэмүүлэх ирээдүйгээрээ итгэл үнэмшил төрүүлэх тийм нийгмийн зүтгэлтнүүдийг цаг үе нэхэн шаардаж байна. Цаг үеийн энэ дуудлагын нэгээхэн хариу болгож бид өөрсдийн зүгээс итгэл найдвар тавьж буй лидерүүдийг нам, бүлэг үл харгалзан танилцуулахаар зорьсон юм. </div><div><br></div><div>Текст, гэрэл зураг, видео, гар бичмэл бүхий энэхүү интерактив контентоороо бид зочдоо нэвт зураглан танилцуулах бөгөөд ажил, амьдралынх нь хамгийн онцлууштай зүйлс, үзэл санаа, үнэт зүйлс, мөрөөдөл зорилгыг нь дэлгэн тавих болно. Эхний арван асуулт нь зочны сонголт байх бол сүүлийн арав нь зочин бүрийн хариулах учиртай асуултууд байна гэдгийг онцлон дурдъя.</div></h2><h2>Төслийн эхний зочноор сонгосон эрхэм бол Майнбаярын Тулгат юм. 2000-аад оны эхэн, дунд үеийн интернэт хэрэглэгчид, блогчид түүнийг “Эрин Тулгат” нэрээр нь андахгүй. Тэрээр Азидаа төдийгүй дэлхийн топ гэгдэх их сургуулиас, компаниас ажил амьдралын гараагаа эхэлж, бизнесийн талбарт өндөр үр бүтээлтэйгээр 15 жил ажилласан юм. Японы Мэйжигийн хувьсгал, АНУ-ын тусгаар тогтнол зэрэг улс үндэстэнээ шинэчлэн мандуулсан түүхээс урам зориг авч, үзэл санаагаа төлөвшүүлсэн тэрээр “Эмос” зэрэг олон клуб, залуусын нэгдлийг үүсгэн, ердөө 26 настайдаа нийтлэлийн номоо гаргаж байв. Ийнхүү даруу бөгөөд дайчин чанарыг хослуулсан, аажим бөгөөд итгэлтэй урагшилж буй М.Тулгаттай танилцана уу.</h2><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/y2kZc62l1JI?rel=0"></iframe> </div><h1>1. Хайр</h1><p>Миний хань япон бүсгүй бий. Би түүнтэйгээ Японд ажиллаж байхдаа нэгэн арга хэмжээн дээр танилцсан юм. Анх хараад л ямар хөөрхөн охин бэ гээд шууд дурласан. Хайр сэтгэлийн хувьд миний аз болоход хаягдаж, хагацаж, янз бүрийн драм үзэлгүй таалагдсан тэр охинтойгоо үерхэж, гэр бүл болоод гурван сайхан хүүхдийн эцэг эх болжээ. Харь орноос намайг дагаад ирснийг нь бодохлээр хайр хүрч, юун дээр ч бууж өгөхөд бэлэн байдаг. Хэрэлдэх нь битгий хэл, чангахан ч дуугарч үзээгүй. Хүүхдүүд маань гэр бүлийн ийм таатай орчинд өсөж хүмүүжиж байгаад баярладаг. Япон эмэгтэйчүүдийн хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барил нэлээн өөр шүү. Уйгагүй ярьж, ойлгуулах байдлаар тулж ажиллаж байгаа харагддаг. Хүүхдүүдийн маань ангийн багш нар, аав ээжүүд ч “туршлага судлах” байдлаар арга барилыг нь асууж сонирхож байдаг. <br> <br>Хамтын амьдралд хэрэгжүүлж болох нэг аргаас хуваалцахад, бид хоёр үерхээд удаагүй байхдаа нэг номыг дундаа барьж байгаад чанга дуудаж хамтдаа уншдаг байсан. Энэ дадал бид хоёрыг нийтлэг үнэт зүйлтэй болоход, бие биеэ илүү ойлгодог болоход тусалсан гэж боддог юм. Залуучуудыг туршаад үзээрэй гэж санал болгоё.</p> <h1>2. Софтбанк</h1><p>Японы хамгийн том компаниудын нэг Softbank-нд ажилласан таван жил бол миний амьдралын чухал цаг мөч байсан. Алдарт бизнесмен Масаёоши Соны удирддаг тус компанид ажилласан анхны монгол хүн болж байлаа. Одоо бол арваад монгол байдаг гэнэ лээ. Би тус компанийн Бизнес төлөвлөлтийн хэлтэст компанийн төсөв, эдийн засгийн тооцоолол дээр ажилладаг байв. Бүх л гэрээ төсөвтэй учраас манай хэлтсээр дамжина. Ажлын онцлогоос шалтгаалж дандаа хэлтсийн дарга буюу түүнээс албатай хүмүүстэй харилцдаг байсан нь ажилд шинээр орсон бусад залуустай харьцуулахад азтай хэрэг. Тайлан тооцоо гаргах, бичиг баримт бэлдэх ажилд таван жил нухлуулсан минь надад асар ихийг сургасан. Тухайн үед дандаа л илүү цагаар, маш их ажилладаг байв. <a href="https://www.softbank.jp/en//" target="_blank">Softbank</a>-нд ажилласан минь Монголдоо ирээд бизнесийн менежерээр ажиллах үндэс суурь болж өгсөн. Компанийн менежмент яаж явах ёстой вэ, төсөв санхүүг хэрхэн тооцон гаргаж, түүнд хяналт тавих ёстой вэ гээд л олон зүйл нь хожим хойно их хэрэг болсон. Тэнд тогтвортой сайн ажиллаж байсан ч монголчуудын адилаар эх орныхоо хөгжил цэцэглэлтэд хувь нэмэр оруулахаар буцаад ирсэн дээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/05ce05f9b4fd7f899f4467793f314814.png"></p><h1>3. Киотогийн оюутан</h1><p>Би нийслэлийн 33-р сургуульд сурч байгаад 8-р ангидаа 1-р сургуульд шилжин суралцаж, төгссөн. Шинээр орсон ангийнхан маань тооны гүнзгий сургалтаар нэг жил явчихсан тул би хичээлдээ асар хойно хаягдсан байлаа. Тэгээд маш их хичээллэж, биеэ дайчилсны хүчинд хоцрогдлоо арилгаж билээ. Ахлах ангидаа Мэдээлэл зүйн улсын олимпиадаас хүрэл медаль аван, урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж нэг жил суралцсан. Тэгээд Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгч тэнцээд Япон улсыг зорьсон доо. Тэнд<a href="https://www.kyoto-u.ac.jp/en" target="_blank"> Киотогийн их сургуульд</a> эдийн засагч мэргэжлээр бакалавр хамгаалж, үргэлжлүүлэн сургуульдаа магистрт суралцаж төгссөн юм. <br> <br>Мэдээж өнөөгийн боловсролын чанарт их санаа зовж явдаг. Багшийн цалин хангамжийг нэмэгдүүлж, сургуулийн багш, захирлуудыг өөр, өөр сургуулиудад сэлгэн ажиллуулж, сургуулиудын чанарын ялгааг багасгасан жишээ улс орнуудад цөөнгүй байдаг юм билээ. Би Ардчилсан намын Боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын зөвлөлд харьяалагддаг. Өнөөгийн боловсрол хөдөлмөр эрхлэлттэй нягт уялдах ёстой гэж үздэг юм.</p> <h1>4. Гэр бүл</h1><p>Би Улаанбаатарт, хуучнаар Сансарын “Микрт” багш аав, эмч ээжийн хүү болж төрсөн. Дээрээ нэг эгчтэй. Өвөө, эмээ нар маань Булганы Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Гурванбулаг гээд хангай, хээр хосолсон, байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн сум, орон нутгийн угшилтай. Аавын минь талд багш, зохиолч, сэтгүүлч, ээжийн минь талд санхүү эдийн засагч, соёлын яамны удирдах албан тушаалын хүмүүс байлаа. Одоо би эхнэр, 3 хүүхдийн хамт Баянзүрх дүүрэгт амьдарч байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/6b0c1b0cdfb2af4428bb4ffb6045068c.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0eb08dec60db6c75fe22313d0deea606.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3a80d06374fbc92cfcaed784528a86bc.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5808d5e38467c5a92a5eed4d4b19dc78.jpg"></p><h1>5. Микрийн хүүхэд</h1><p>Хүүхэд нас минь социализмын жилүүд, 90-ээд онд өнгөрсөн. Даруухан томоотой ч, тэрүүхэндээ бизнес хийчихдэг хүүхэд байсан. Касет аваад дуу бичээд хоёр нугалж “тохиролцооны” дэлгүүрүүдэд тавина. Вокзалаас сүү, ногоо бөөндөж аваад гэрийнхээ орчимд зардаг байв. Ахлах ангидаа найзтайгаа “Эрдэм төв” гэж байгуулаад айлын хүүхдүүдэд давтлага өгдөг байв. Үүний хүчинд аав ээжээсээ барагтай мөнгө авдаггүй, өөрийгөө болгоод явдаг байжээ. Гэртээ анхны тоос сорогчийг нь авч, тухайн үед бидэндээ л үнэтэй байсан кабелийн ТВ тавиулж, төлбөрийг нь сар бүр хийдэг сэн. Гэр бүлийнхний нөлөөгөөр нийгэм, улс төрийн асуудалд сонирхолтой, чих тавьдаг, ангийнхандаа ардчилал энэ тэр гээд л ярьдаг байлаа. Ханын сонин гаргаад л, энд тэнд яриа, уулзалтад очоод л нийгмийн идэвхтэй хүүхэд байсан.</p> <h1>6. Өөдрөг үзэлтэн</h1><p>Би ерөнхийдөө өөдрөг үзэлтэй, ямар ч хэцүү зүйл тохиолдсон энэ бол бурхан намайг сорьж байна гэдэг ч юм уу, сайн талаас нь авч үздэг. Бас хүмүүсийг аль болох сайн талаас нь харж, хүнд итгэл өгдөг. Ер нь тас хар, эсвэл цав цагаан хүн гэж байдаггүй. Тухайн орон зай, цаг хугацаанаас, сэтгэл санааны байдлаас хамаарч хүн харилцан өөр үйл хөдлөл хийнэ, шийдвэр гаргана. Харин хүнд итгэж, сайн талаас нь харж, хүндэлж харьцсанаар эргээд ихэнх тохиолдолд хүний сайн чанарыг уудлан гаргаж болдог юм шиг санагддаг. <br> <br>Мөн “хариуцлагаас хэзээ ч зугтахгүй, бодит үнэнтэй нүүр тулна” гэдэг зарчмыг баримталдаг. Ачааны хүндийг үүрэх, асуудалтай улаан нүүрээрээ тулах амаргүй ч урагшилъя гэсэн хүн бүрийн хийх л ёстой зүйл. Алдаа гаргачихаад “уучлаарай” гээд хэлчихэж чаддаггүй хүн манайд олон байдаг нь харамсалтай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8a084631e8a4a1d646c44eef71dc7197.png"></p><h1>7. Аялгуунд уярагч</h1><p>Би хөгжимд дуртай. Бүх л төрөл жанрын дуу хөгжмийг сонсдог. Одоо хүүхдүүд маань хийл, төгөлдөр хуурт суралцаж, багаасаа хөгжмийн боловсрол эзэмшиж байна. Охин маань ноднин Чех улсад болсон Косианы нэрэмжит өсвөрийн хийлчдийн олон улсын уралдаанд 2-р байр эзэлсэн. Том хүү ч бас янз бүрийн тэмцээнд оролцож, биднийгээ баярлуулна. Одоо гуравтай бага хүү маань үнэн гайхмаар, ноот хараад төгөлдөр хуур дардаг болчихлоо. Хамаатан садныхаар явахдаа зөөврийн хөгжмөө чирч очоод “тоглолт хийж” өхөөрдүүлнэ шүү дээ. Бид тав өнгөрсөн жил <a href="https://www.youtube.com/watch?v=m_OsoP54Wm0" target="_blank">"We’re The World" дууг дуулж </a>нэг клип хийлгэсэн нь дурсамжтай сайхан зүйл болсон. Бас нэг хөгжилтэй эвлүүлэг видео хийсэн. Иймэрхүү гэр бүлийн дурсамж үлдээх зүйлийг боломжоороо үргэлжлүүлээд явахыг бодож байна. Хүүхдүүд маань энэ бичлэгээ найзууддаа үзүүлээд их баяртай байдаг, бид өөрсдөө ч гэр бүлээрээ хааяа дахин тавьж үзнэ.</p> <h1>8. Ном бүтээгч</h1><p> Одоо цаг зав муутай болсон ч зав гарвал хийдэг цөөн зүйлсийн нэг нь ном унших. Өнгөрсөн хугацаанд цөөнгүй ном бүтээхэд хувь нэмрээ оруулжээ. Японд 26 настай байхдаа өөрийн нийтлэлүүдийн эмхэтгэл “Бусгаар тогтносон Монгол” номоо гаргаж байлаа. <a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100079466094533" target="_blank">ЭМОС клуб</a>ийг санаачлан байгуулж, гишүүдийнхээ хамтаар Монголд сурч буй хүүхэд залуучуудад зориулан “Өөрийгөө хөгжүүлье”, “Мэргэжлээ хэрхэн зөв сонгох вэ?” зэрэг номыг бүтээж, Мобикомын япон хөрөнгө оруулагч KDDI-ийн үүсгэн байгуулсан Инамори Казүогийн "Passion for Success" номыг “<a href="https://unread.today/c/1558" target="_blank">Амжилтад хүрэх гал эрмэлзэл” нэрээр орчуулж </a>байв. Клуб маань үүнээс хойш дахиад хэд хэдэн ном гаргасан. Хамгийн сүүлд энэ сард аавынхаа эмхэтгэсэн “С.Цогтсайхан: Амьдрал, тэмцэл, уран бүтээл” номын редактороор ажиллалаа.<br><br>Заримдаа би бэрхшээл, сорил тулгарсан үед оюутан байсан үедээ уншиж, үзэл бодлоо төлөвшүүлж, эрч хүч авч байсан номуудаа эргүүлж харах дуртай. Тэр үеийн мэдрэмж сэргэх шиг болдог юм. </p> <h1>9. Бахархал</h1><p> Би сүүлийн 7 жил "<a href="https://www.facebook.com/khishigarvin.mn/" target="_blank">Хишиг Арвин Индустриал</a>" компанийн ерөнхий менежерээс эхлээд дэд захирлаар ажилласан. Манай хамаатны үүсгэн байгуулсан энэ компани намайг ажлаа авахад 350 гаруй ажилтантай компани байсан. Энэ хугацаанд манай компани Эрдэнэс Таван Толгой, Саусгоби Сэндс зэрэг уул уурхайн томоохон төслүүдэд гүйцэтгэгч оператороор ажиласан. Том төслүүдийг монголчуудыг өөрсдөө гүйцэтгэж чадахгүй гэсэн ойлголтыг арилгаж буй цөөхөн компанийн нэг.<br><br>"Эрдэнэс Таван Толгой" нь олон жилийн өмнө Чалкогоос 350 сая доллар зээлж аваад, түүнийг нь засгийн газар хүний хөгжлийн мөнгө гэж тараасныг хүмүүс мэднэ. Ингэхдээ Чалкотой нүүрсээ зах зээлийн үнээс доогуур зарах гэрээ хийж, бас гадны өндөр үнэтэй компаниар олборлолтоо хийлгэж их алдагдал хүлээсэн. Манай компани Эрдэнэс Таван Толгойн төслийн тендерт ялж, 3 дахин хямдаар олборлолт хийх болсон. Улмаар Эрдэнэс Таван Толгой компани 2017 онд Чалкогийн өрийг барагдуулаад, 2018 онд Монголын банкуудын өрөө төлөөд, 2019 онд нэг их наядын цэвэр ашигтай ажилласан. Түүнээсээ одоо иргэдэд хувь хүртээх гэж байна. Миний хувьд өнгөрсөн хугацаанд компанийн менежментэд сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж, хариуцлагатай төслүүдийг амжилттай авч явахад анхаарч ирсэн. Одоо "Хишиг Арвин" 2000 гаруй ажилтантай, хүлээн зөвшөөрөгдсөн үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч компани болоод байна. Улс орны хөгжилд чухал нөлөөтэй төслүүдэд хувь нэмэр оруулсан компаниараа, түүний нэг хэсэг болж ажилласан өөрөөрөө бахархдаг. </p> <h1>10. Дуртай үг</h1><p>Япончуудын "Зөв бөгөөд түүндээ итгэлтэй, тайван яв” (正々堂々と生きる) гэсэн үгийг өөртөө хэлэх дуртай. Хүн зөвийг үйлдэж, зөв амьдарч байгаа бол хэн ч юу ч гэж хэлж байсан, өөртөө итгэлтэй, зоригтой, уужуу тайван яв гэсэн санаа юм.<br><br>Мөн "Хүн хамгийн том тулалдаанд ялахын тулд олон жижиг тулаанд ялагдал хүлээдэг" гэж гоё үг бий. Дунд сургууль төгсөөд их сургуулийн элсэлтийн шалгалт өгөх үедээ би гэдэг хүн чинь мэдээлэл зүйн улсын олимпиадын медальтай, онц сурлагатай, өөртөө бардсан, итгэлтэй хүн байлаа шүү дээ. Гэтэл МУИС-ийн Эдийн засгийн факультетэд шалгалт өгөөд улаан шугамнаас доогуур орчихсон. Зунжингаа сэтгэлээр уначихаж билээ. Тэгээд олимпиадад амжилт гаргасан гэдгээрээ урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж, нэгдүгээр курстээ өөрийгөө их дайчилсан даа. Ер нь л гадагшаа явж суръя гэж шийдсэн. Тэгсээр 1-р курс төгсөх зунаа<a href="https://www.studyinjapan.go.jp/en/planning/scholarships/mext-scholarships/examination.html" target="_blank"> Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгөөд </a>тэнцсэн. Хэрвээ би МУИС-ийн эдийн засагт төвөггүй орсон бол Япон явж чадахгүй л байсан. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f47f3c5ce2106821d7becd7e1489138a.jpg"></p><h1>11. Өнөөг хүртэл</h1><p>Сүүлийн 7 жил хоёр зүйл дээр төвлөрч ажиллалаа. Нэг нь компанийн менежмент. Миний үндсэн ажил. Нөгөөх нь дүүрэг болон нийслэлийн иргэдийн хурал. Энэ нь сонгуульт ажил. <br> <br>Сүүлийнхээс нь эхэлж ярихад, нийслэл, дүүрэгт янз бүрийн журам, хөтөлбөр зэрэгт санал, санаачилга гаргах зэргээр иргэдийн өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдэхээр ажиллаж ирсэн боловч, ер нь асуудлыг үндсээр нь шийдэх эсэх нь хууль дээр очоод л гацаж байна. Орон нутгийн хурлын эрх хэмжээ бага, бие дааж хөгжүүлэх боломж дутагдалтай байна. Дүүргийн, нийслэлийн гэсэн давхардсан олон хурал хэрэггүй. Нэг л хурал байдаг, харин тэрний төлөөлөгч нар нь өөр давхар ажил хийхгүй, УИХ шиг төлөөлөх, бодлого хэрэгжүүлэх ажилдаа төвлөрдөг болгох хэрэгтэй. <br> <br>Нөгөө асуудал. Мянга, хоёр мянган хүнтэй аж ахуйг авч явна гэдэг хэцүү. Манай эдийн засаг жижиг, савлагаатай. Хэзээ ч дампуурч болзошгүй. Нэг л алдаа гаргахад хорвоогоор нэг юм болно. Дээр нь төрийн байгууллага шат шатандаа дарамтлаастай. Бизнес хийж, баялаг бүтээгээд явж байгаа цөөн хүмүүсээ ад үзнэ. Тэднийг тойроод баахан паразитууд. <br> <br>Манайд хувийн хэвшил үнэхээр шоовдор хүүхэд шиг л байх юм. Хувийн хэвшлийнхэн өөрөө өөрсдийнхөө төлөө нэгдэж, дуугарч чадахгүй байгаагийн ч буруу. Монгол орон зүйрлэвэл “хэлдэг гурав, хийдэг ганц” болчихоод байна. Тиймээс би хувийн хэвшлийг хамгаалж дуугарах дуу хоолой нь болъё гэж бодох болсон.</p> <h1></h1><p>Бага байхад минь Монгол оронд Ардчилсан хувьсгал өрнөсөн. Авга ах “Хонхын” С.Цогтсайхан, аав болон тэдний найз нар тэргүүн эгнээнд нь явсан. Хэдийгээр жаахан хүүхэд байсан ч надад маш том ирээдүй, сайн сайхан цаг ирж байгаа мэт санагддаг байлаа. Аав минь сургууль дээрээ МоАХ-ын салбар зөвлөлийг байгуулаад ажлаасаа халагдаж, ид залуу насандаа энд тэнд ад үзэгдэж явсан. Одоо гучин жил өнгөрөхөд ардчилалын ахмадууд “бид ийм ардчилалыг хүсээгүй” гээд л явж байна. Амжилт, ололт ч байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ л монголчуудын чин сэтгэлээсээ хүсэн хүлээсэн тэр ардчилсан, эрүүл шударга нийгмийг бий болгоход дараа үеийн залуус бид хувь нэмрээ оруулах ёстой гэж боддог. Өвөө эмээ маань ч тэгж захисан. Багаасаа л нийгмийн идэвхтэй явсан даа.<br></p> <h1>13. Үзэл баримтлал</h1><p>Хүний амьдралыг утга учиртай болгодог зүйл юу вэ? Эрх чөлөө. Хүн өөрийнхөө хүссэн ажлыг хийж, хэлье гэсэн үгээ хэлж, бүтээе гэсэн бүтээлээ туурвиж, хариуцлагаа өөрөө хүлээж, амьдралдаа эзэн байх явдал. Хүний амьдралд хөндлөнгөөс оролцож, хэний ч юм зохиосон нийгэм журам, эсвэл үлгэрийн фантазын төлөө хэн нэгний амьдралыг золиосолдог, багаж зэвсэг болгодог нийгмийг монголчууд өмнө нь үзсэн. Хувь хүний эрх чөлөө гэдэг бол дураараа байхын нэр биш. Эрх тэгш, хүндэтгэлтэй, бие даасан байдлаар амьдрахын нэр. <br> <br>Хүний нийгэмд хөгжил авчирдаг зүйл юу вэ? Бас л эрх чөлөө. Хувь хүний санаачилга, хувийн хэвшлийн менежмент, олон янзын үзэл бодол, итгэл бишрэл, амьдралын хэв маяг, олон өнгө бүрдэх нь хөгжлийн үндэс болдог. Төр бол хамгийн багаар л оролцох ёстой. Ер нь “төр” гэдгийн цаана хэдэн дарга нар л сууж байгаа шүү дээ. Тиймээс миний улс төрийн хувьд миний үзэл баримтлал бол “либерал”, баруун төвийн. Зарим хүмүүс либерализмыг Америкийнхаар ойлгоод байдаг. Тэр бол бүр зүүний, огт өөр ойлголт. Зүүний үзэл баримтлалтай улс төрчид өөрсдийгөө мундаг, ухаантай гэж, бусдыг өөрийгөө авч явах чадамжгүй, халамжлах ёстой гэж, түүний үр дүнд нэг их сайхан нийгмийг бий болгох багаж зэвсэг мэтээр харах гээд байдаг (paternalism). Үгүй. Хүн бүрийн амьдрал нандин. Хүн ганц л төрнө.</p> <h1>14. Үнэт зүйлс</h1><p>Би хувь заяагаараа бахархдаг. Надад заяасан удам угшил, аав, ээж, бурханаас хайрласан гэр бүл, үр хүүхэд. Эх орон, сайхан түүх. Нөхөрлөж ирсэн найз нөхөд, хамт олон. Өнөөдрийг хүртэл явж ирсэн амьдрал, сэтгэл зүрхээ зориулсан бүхэн, олж авсан нэр төр. Би боломжтой байсан ч гэсэн энэ амьдралаа өөр ямар ч амьдралаар солихгүй байсан. Тийм л үнэ цэнтэй. Өөрийгөө хямд байх уу, үнэтэй байх уу гэдгийг хүн өөрөө л шийддэг. Жаахан ч гэсэн худал хэлэх, хулгай хийхэд л хүний үнэ цэн навс унадаг. Юунд ч худалдагдахгүй, ам бардам, үнэ цэнтэй амьдрах л хамгийн сайхан. <br> <br>Өдөр тутам баримталдаг зарчим гэвэл амиа бодох биш, бусдыгаа бодох, нийтлэг эрх ашгаа бодох байдлаар аливаад ханддаг. Тиймээс ч бусадтай зөрчилдөөд байх нь бага байдаг болов уу. Ер нь бизнест ч тэр, нийгэм-улс төрийн амьдралд ч тэр хүмүүс шалихгүй юмнаас болж зөрчилдөх, үл ойлголцох, тэр жижиг юм нь том үр дагавар авчирч, ажил унаж, төсөл дампуурч байгаа нь харагддаг. Нэг дарга ирнэ. Миний хүмүүс, тэрний хүмүүс, манай танай тал гэнэ. Тэгээд багаа бүрдүүлнэ гээд хуугаар нь хална. Утгагүй. Би лав өнөөдрийг хүртэл бизнесийн байгууллагад ч, улс төрийн хүрээнд ч, очсон газраа, байгаа хүмүүстэй нь учраа олоод, сайхан баг хамт олон болоод л ажиллаж ирсэн. Энэ миний нэг онцлог байх.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/61de8a41776d3bf46c22998b65b1f4ed.jpg"></p><h1>15. Нийгмийн ажил</h1><p>Би оюутан байхын л нийгмийн ажилд идэвхтэй оролцдог байсан. Япон дахь монголчуудын холбоог байгуулан тэргүүнээр нь ажиллаж байсан. Бүх Японы их дээд сургуулиудын хоршооллын (University Co-op) гадаад оюутны зөвлөл гэж байдаг. Түүний дэргэдэх гадаад оюутнуудын зөвлөлийн тэргүүнээр хоёр ажил ажиллаж байв. “Вимо” гэдэг сошиал платформ үүсгэн байгуулж хэсэг ажиллуулж байсныг тэнд амьдарч байсан залуус санаж байгаа байх. Мөн найз нөхдийн хамт “ЭМОС” клубийг үүсгэн байгуулсан нь амжилттай үйл ажиллагаа явуулсаар, саяхан 15 жилийнхээ ойг тэмдэглэсэн. Одоо Японд төгсөгчдийн холбооны Удирдах зөвлөлд байна. JCI Nomadic байгууллагын ажилд бас бага зэрэг оролцдог. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд компанийн ажил, нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгчийн ажлаа давхар хийж ирсэн болохоор өөр бусад ажил, холбоодод цаг зарцуулах боломж хомс байлаа.</p> <h1>16. Мөрөөдөл</h1><p>Монгол орон дэлхийн өндөр хөгжилтэй 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж мөрөөддөг. Хөгжил гэдгийг олон янзаар хэмжиж болно л доо. Тэр дунд “Хүний хөгжил” бол дэлхий нийтийн хамгийн түгээмэл хэмжүүр юм. Хүний хөгжлийн индексээр эхний 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж оюутан байхаасаа боддог байлаа. Одоо манай улс энэ үзүүлэлтээр 92 дугаарт явж байна. Дэлхий дээр 200-аад орон байдгаас бид ер нь олон үзүүлэлтээр тэхий дунд нь буюу 100 орчимд эрэмбэлэгддэг. Эхний 30-д орно гэдэг бол бас хүршгүй хол зорилго биш л дээ. Цөөн хүн амтай улсыг зөв бодлогоор жолоодвол хурдан хөгжих боломжтой. Үүний тулд авлигыг бууруулах ёстой. Хүний хөгжлөөр тэргүүлж буй улсуудын авлигын индекс бас маш бага байдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f9e776d44f996b202736d0d5777dc937.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5bfd5cf25cb9ed95909c45c1608eabc1.jpg"></p><h1>17. Амлалт</h1><p>Манай гэрийнхний хувьд ардчилал гэдэг нандигнан хайрладаг үнэ цэнтэй зүйл. 30 настай Монголын ардчилалд ололт ч бий, алдаа ч бий. Зарим хүмүүсийн туйлшраад байдаг шиг бүх л юм болохгүй бүтэхгүй байгаа юм биш. Гэхдээ мэдээж энэ систем өөрөө эмзэг, сайн тордож арчлахгүй бол буруугаар эргэж уруудах ч аюултай. Ийм ийм шалтгаанаар би өөрийгөө ардчиллын манаанд зогсох ёстой гэж боддог. Ардчиллыг зөв утгаар нь, зөв гольдролоор нь хөгжүүлэхийг зорино. Үүний тулд нам, улс төрийн байгууллагуудыг эрүүлжүүлэх, зөв дүр төрхтэй болгохын төлөө ажиллах учиртай. Энэ институцууд эрүүлжиж байж төр эрүүлжинэ. Сонгууль явуулах арга барилд ч мөн өөрчлөлт оруулах ёстой гэж үздэг. Энэ бол хамгийн суурь асуудал гэж бодож байна.</p> <h1>18. Санаа зовдог зүйл</h1><p>Улс төрийн тогтолцоо маань ямар нэг байдлаар дарангуйлал юм уу их гажуудсан хэлбэр лүү орчих вий гэж битүүхэн санаа зовж явдаг юм. Одоо бол бид ардчилсан тогтолцоон дотроо сайнтай муутай ч хэрэлдээд л явж байна. Өмнө нь том хүч үүсэж байсныг сааруулсан ч эргээд шинэ хүч үүсэж байна, бас хэтэрхий популист улс төрчид олширч байна. Парламентын нэр хүнд унаж байгаа нь өөр тогтолцоо, чанга гар хүсэх байдлыг өөгшүүлж байна. <br> <br>Өнгөрсөн жил Үндсэн Хуулийн нэмэлт өөрчлөлт батлагдсан явдалд би их баярласан. Хэдийгээр зарим зүйл дээр ухарсан заалтууд орсон ч, урагшилсан нь олон. Ерөнхий сайд кабинетаа өөрөө бүрдүүлдэг, хариуцлагаа хүлээдэг байх “Кабинетийн зарчим”-ыг суулгаж өгсөн, Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг тодорхой болгосон, нутгийн өөрөө удирдах, бие дааж хөгжих боломжийг зарчмын хувьд нээж өгсөн гэх мэт. Гэхдээ парламентын ардчилал цаашид яах вэ гэдэг нь Үндсэн хуулиас ургаж гарах органик хуулиудаас хамаарна. Өөрөөр хэлбэл 2020 онд бүрэлдэх шинэ УИХ түүхэн үүрэг хариуцлага хүлээнэ.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8cc5ed886fccbf0546d0880ad6fb3493.png"></p><h1>19. Шийдээсэй гэж хүсдэг зүйл</h1><p>Санаанд шууд орж байгаа, шийдэгдээсэй гэж хүсэж явдаг нийслэлийн 2 асуудал дээр ярья. Хайлааст, Таван буудлаас Долоон буудал зэрэг гэр хорооллын айлуудыг өөр шинэ суурьшлын бүс, орон сууцны хорооллуудад шууд оруулах замаар (өмнө нь түр оруулж байгаад хашаа байшин байсан газарт нь шинэ орон сууц барих төсөл хэрэгжсэн) Улаанбаатар хотын хойд хэсгийг томоор нь чөлөөлж, тэнд цэцэрлэгт хүрээлэн, их дээд сургуулиуд, музей зэрэг том талбай эзлэх барилга, байгууламжуудыг байгуулбал дэд бүтцийн хувьд үнэ өртөг багатай, хурдан шийдэх боломжтой санагдаад байдаг юм. Ингэвэл хотод хойноос орж ирдэг агаарын, хөрсний, усны бохирдол үгүй болно. <br> <br>Хоёр дахь нь түгжрэл байна. Зам, гүүр нэмж бариад үр дүнгүй. Ерөөсөө нийтийн тээврийг хөгжүүлж байж түгжрэлийг шийднэ гэдгийг хэн хүнгүй мэддэг. Өнөөдөр УБ хотод 1000 орчим автобус явж байна. Эд нар нийт зорчигч хөдөлгөөний тал хувийн ачааллыг өөр дээрээ авч байгаа. Дахиад 500 автобус авлаа гэхэд 100 тэрбум төгрөг. Гэтэл саяын Замын цагдаагийн шинэ гүүрэн гарцын өртөг 120 тэрбум. Гүүр барилаа гээд түгжрэл буураагүй. Харин автобусны тоог олшруулж, үйлчилгээг нь сайжруулан тав тухтай болгож, богино рейст оруулбал хүмүүс заавал хувийн тэрэг унана гэхгүй, үр дүнд нь түгжрэл богино хугацаанд шийдэгдэх боломжтой гэж хардаг даа.</p> <h1>20. Монгол улс цаашдаа</h1><p>Одоо нэн яаралтайгаар, эргэлзэлгүйгээр боловсролын салбарт, тэнд ажиллаж байгаа хүмүүст хөрөнгө хүч хаямаар байна. Дэлхий нийт аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгалын эрин үед ирчихлээ. 2030 он гэхэд одоо байгаа ажил мэргэжлүүдийн тал нь байхгүй болно гэж ярьж байна. Шинэ нөхцөл байдал хүнээс өөр чадвар шаардаж байна. Бүтээлч, сониуч, харилцааны чадвартай, гоо зүйн мэдрэмжтэй гэх мэт. Түүнээс мэдлэг, мэдээлэл, механик ур чадваруудыг хиймэл оюун ухаан, технологийн хөгжил, робот орлох болно. Шинэ иргэдийг бэлдэхийн тулд цаасан дээр бичсэн хөтөлбөрөөр бүтэхгүй. Багш нарын амьд харилцаа, тулсан харилцаагаар л тийм иргэдийг бэлтгэнэ. Тэгтэл багш нарын маань цалин ямар билээ? Орон байр, нийгмийн баталгаа нь ямар билээ? Боловсрол руугаа бүх хүчээ хаях үндэсний хэмжээний зөвшилцөл хэрэгтэй байна.</p> <p><b>М.Тулгатын сошиал хуудсууд: </b><br> <br>Фэйсбүүк:<a href="https://www.facebook.com/Tulgatm/" target="_blank"> М.Тулгат </a><br>Твиттер: @tulgatmn <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/tulgatmainbayar/" target="_blank">@tulgatmainbayar</a></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/24afb7430c50c860b2c368cec0186166.JPG"></p> </div>	Unread-ийн “20 х 20” шинэ төсөлд тавтай морил. Энэхүү төсөл нь Монголын шинэ үеийн нийгмийн лидер, зүтгэлтнүүдийг танилцуулах зорилготой билээ. Үүнийг санаачилсан учир гэвээс өдгөө монголчууд, тэр дундаа залуучууд үлгэр дууриал авах лидерүүдийн дутагдалд орчихоод байна. Нийгэмдээ өөрчлөлт хийх чинхүү тэмүүлэлтэй, гол нь түүндээ хоосон үгс, башир залиар бус үзэл санаа, ёс зүй, шинэ цагийн боловсролоор гишгүүр хийн хүрэх, туулсан замнал болоод тэмүүлэх ирээдүйгээрээ итгэл үнэмшил төрүүлэх тийм нийгмийн зүтгэлтнүүдийг цаг үе нэхэн шаардаж байна. Цаг үеийн энэ дуудлагын нэгээхэн хариу болгож бид өөрсдийн зүгээс итгэл найдвар тавьж буй лидерүүдийг нам, бүлэг үл харгалзан танилцуулахаар зорьсон юм. Текст, гэрэл зураг, видео, гар бичмэл бүхий энэхүү интерактив контентоороо бид зочдоо нэвт зураглан танилцуулах бөгөөд ажил, амьдралынх нь хамгийн онцлууштай зүйлс, үзэл санаа, үнэт зүйлс, мөрөөдөл зорилгыг нь дэлгэн тавих болно. Эхний арван асуулт нь зочны сонголт байх бол сүүлийн арав нь зочин бүрийн хариулах учиртай асуултууд байна гэдгийг онцлон дурдъя. Төслийн эхний зочноор сонгосон эрхэм бол Майнбаярын Тулгат юм. 2000-аад оны эхэн, дунд үеийн интернэт хэрэглэгчид, блогчид түүнийг “Эрин Тулгат” нэрээр нь андахгүй. Тэрээр Азидаа төдийгүй дэлхийн топ гэгдэх их сургуулиас, компаниас ажил амьдралын гараагаа эхэлж, бизнесийн талбарт өндөр үр бүтээлтэйгээр 15 жил ажилласан юм. Японы Мэйжигийн хувьсгал, АНУ-ын тусгаар тогтнол зэрэг улс үндэстэнээ шинэчлэн мандуулсан түүхээс урам зориг авч, үзэл санаагаа төлөвшүүлсэн тэрээр “Эмос” зэрэг олон клуб, залуусын нэгдлийг үүсгэн, ердөө 26 настайдаа нийтлэлийн номоо гаргаж байв. Ийнхүү даруу бөгөөд дайчин чанарыг хослуулсан, аажим бөгөөд итгэлтэй урагшилж буй М.Тулгаттай танилцана уу. 1. Хайр Миний хань япон бүсгүй бий. Би түүнтэйгээ Японд ажиллаж байхдаа нэгэн арга хэмжээн дээр танилцсан юм. Анх хараад л ямар хөөрхөн охин бэ гээд шууд дурласан. Хайр сэтгэлийн хувьд миний аз болоход хаягдаж, хагацаж, янз бүрийн драм үзэлгүй таалагдсан тэр охинтойгоо үерхэж, гэр бүл болоод гурван сайхан хүүхдийн эцэг эх болжээ. Харь орноос намайг дагаад ирснийг нь бодохлээр хайр хүрч, юун дээр ч бууж өгөхөд бэлэн байдаг. Хэрэлдэх нь битгий хэл, чангахан ч дуугарч үзээгүй. Хүүхдүүд маань гэр бүлийн ийм таатай орчинд өсөж хүмүүжиж байгаад баярладаг. Япон эмэгтэйчүүдийн хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барил нэлээн өөр шүү. Уйгагүй ярьж, ойлгуулах байдлаар тулж ажиллаж байгаа харагддаг. Хүүхдүүдийн маань ангийн багш нар, аав ээжүүд ч “туршлага судлах” байдлаар арга барилыг нь асууж сонирхож байдаг. Хамтын амьдралд хэрэгжүүлж болох нэг аргаас хуваалцахад, бид хоёр үерхээд удаагүй байхдаа нэг номыг дундаа барьж байгаад чанга дуудаж хамтдаа уншдаг байсан. Энэ дадал бид хоёрыг нийтлэг үнэт зүйлтэй болоход, бие биеэ илүү ойлгодог болоход тусалсан гэж боддог юм. Залуучуудыг туршаад үзээрэй гэж санал болгоё. 2. Софтбанк Японы хамгийн том компаниудын нэг Softbank-нд ажилласан таван жил бол миний амьдралын чухал цаг мөч байсан. Алдарт бизнесмен Масаёоши Соны удирддаг тус компанид ажилласан анхны монгол хүн болж байлаа. Одоо бол арваад монгол байдаг гэнэ лээ. Би тус компанийн Бизнес төлөвлөлтийн хэлтэст компанийн төсөв, эдийн засгийн тооцоолол дээр ажилладаг байв. Бүх л гэрээ төсөвтэй учраас манай хэлтсээр дамжина. Ажлын онцлогоос шалтгаалж дандаа хэлтсийн дарга буюу түүнээс албатай хүмүүстэй харилцдаг байсан нь ажилд шинээр орсон бусад залуустай харьцуулахад азтай хэрэг. Тайлан тооцоо гаргах, бичиг баримт бэлдэх ажилд таван жил нухлуулсан минь надад асар ихийг сургасан. Тухайн үед дандаа л илүү цагаар, маш их ажилладаг байв. Softbank -нд ажилласан минь Монголдоо ирээд бизнесийн менежерээр ажиллах үндэс суурь болж өгсөн. Компанийн менежмент яаж явах ёстой вэ, төсөв санхүүг хэрхэн тооцон гаргаж, түүнд хяналт тавих ёстой вэ гээд л олон зүйл нь хожим хойно их хэрэг болсон. Тэнд тогтвортой сайн ажиллаж байсан ч монголчуудын адилаар эх орныхоо хөгжил цэцэглэлтэд хувь нэмэр оруулахаар буцаад ирсэн дээ. 3. Киотогийн оюутан Би нийслэлийн 33-р сургуульд сурч байгаад 8-р ангидаа 1-р сургуульд шилжин суралцаж, төгссөн. Шинээр орсон ангийнхан маань тооны гүнзгий сургалтаар нэг жил явчихсан тул би хичээлдээ асар хойно хаягдсан байлаа. Тэгээд маш их хичээллэж, биеэ дайчилсны хүчинд хоцрогдлоо арилгаж билээ. Ахлах ангидаа Мэдээлэл зүйн улсын олимпиадаас хүрэл медаль аван, урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж нэг жил суралцсан. Тэгээд Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгч тэнцээд Япон улсыг зорьсон доо. Тэнд Киотогийн их сургуульд эдийн засагч мэргэжлээр бакалавр хамгаалж, үргэлжлүүлэн сургуульдаа магистрт суралцаж төгссөн юм. Мэдээж өнөөгийн боловсролын чанарт их санаа зовж явдаг. Багшийн цалин хангамжийг нэмэгдүүлж, сургуулийн багш, захирлуудыг өөр, өөр сургуулиудад сэлгэн ажиллуулж, сургуулиудын чанарын ялгааг багасгасан жишээ улс орнуудад цөөнгүй байдаг юм билээ. Би Ардчилсан намын Боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын зөвлөлд харьяалагддаг. Өнөөгийн боловсрол хөдөлмөр эрхлэлттэй нягт уялдах ёстой гэж үздэг юм. 4. Гэр бүл Би Улаанбаатарт, хуучнаар Сансарын “Микрт” багш аав, эмч ээжийн хүү болж төрсөн. Дээрээ нэг эгчтэй. Өвөө, эмээ нар маань Булганы Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Гурванбулаг гээд хангай, хээр хосолсон, байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн сум, орон нутгийн угшилтай. Аавын минь талд багш, зохиолч, сэтгүүлч, ээжийн минь талд санхүү эдийн засагч, соёлын яамны удирдах албан тушаалын хүмүүс байлаа. Одоо би эхнэр, 3 хүүхдийн хамт Баянзүрх дүүрэгт амьдарч байна. 5. Микрийн хүүхэд Хүүхэд нас минь социализмын жилүүд, 90-ээд онд өнгөрсөн. Даруухан томоотой ч, тэрүүхэндээ бизнес хийчихдэг хүүхэд байсан. Касет аваад дуу бичээд хоёр нугалж “тохиролцооны” дэлгүүрүүдэд тавина. Вокзалаас сүү, ногоо бөөндөж аваад гэрийнхээ орчимд зардаг байв. Ахлах ангидаа найзтайгаа “Эрдэм төв” гэж байгуулаад айлын хүүхдүүдэд давтлага өгдөг байв. Үүний хүчинд аав ээжээсээ барагтай мөнгө авдаггүй, өөрийгөө болгоод явдаг байжээ. Гэртээ анхны тоос сорогчийг нь авч, тухайн үед бидэндээ л үнэтэй байсан кабелийн ТВ тавиулж, төлбөрийг нь сар бүр хийдэг сэн. Гэр бүлийнхний нөлөөгөөр нийгэм, улс төрийн асуудалд сонирхолтой, чих тавьдаг, ангийнхандаа ардчилал энэ тэр гээд л ярьдаг байлаа. Ханын сонин гаргаад л, энд тэнд яриа, уулзалтад очоод л нийгмийн идэвхтэй хүүхэд байсан. 6. Өөдрөг үзэлтэн Би ерөнхийдөө өөдрөг үзэлтэй, ямар ч хэцүү зүйл тохиолдсон энэ бол бурхан намайг сорьж байна гэдэг ч юм уу, сайн талаас нь авч үздэг. Бас хүмүүсийг аль болох сайн талаас нь харж, хүнд итгэл өгдөг. Ер нь тас хар, эсвэл цав цагаан хүн гэж байдаггүй. Тухайн орон зай, цаг хугацаанаас, сэтгэл санааны байдлаас хамаарч хүн харилцан өөр үйл хөдлөл хийнэ, шийдвэр гаргана. Харин хүнд итгэж, сайн талаас нь харж, хүндэлж харьцсанаар эргээд ихэнх тохиолдолд хүний сайн чанарыг уудлан гаргаж болдог юм шиг санагддаг. Мөн “хариуцлагаас хэзээ ч зугтахгүй, бодит үнэнтэй нүүр тулна” гэдэг зарчмыг баримталдаг. Ачааны хүндийг үүрэх, асуудалтай улаан нүүрээрээ тулах амаргүй ч урагшилъя гэсэн хүн бүрийн хийх л ёстой зүйл. Алдаа гаргачихаад “уучлаарай” гээд хэлчихэж чаддаггүй хүн манайд олон байдаг нь харамсалтай. 7. Аялгуунд уярагч Би хөгжимд дуртай. Бүх л төрөл жанрын дуу хөгжмийг сонсдог. Одоо хүүхдүүд маань хийл, төгөлдөр хуурт суралцаж, багаасаа хөгжмийн боловсрол эзэмшиж байна. Охин маань ноднин Чех улсад болсон Косианы нэрэмжит өсвөрийн хийлчдийн олон улсын уралдаанд 2-р байр эзэлсэн. Том хүү ч бас янз бүрийн тэмцээнд оролцож, биднийгээ баярлуулна. Одоо гуравтай бага хүү маань үнэн гайхмаар, ноот хараад төгөлдөр хуур дардаг болчихлоо. Хамаатан садныхаар явахдаа зөөврийн хөгжмөө чирч очоод “тоглолт хийж” өхөөрдүүлнэ шүү дээ. Бид тав өнгөрсөн жил "We’re The World" дууг дуулж нэг клип хийлгэсэн нь дурсамжтай сайхан зүйл болсон. Бас нэг хөгжилтэй эвлүүлэг видео хийсэн. Иймэрхүү гэр бүлийн дурсамж үлдээх зүйлийг боломжоороо үргэлжлүүлээд явахыг бодож байна. Хүүхдүүд маань энэ бичлэгээ найзууддаа үзүүлээд их баяртай байдаг, бид өөрсдөө ч гэр бүлээрээ хааяа дахин тавьж үзнэ. 8. Ном бүтээгч Одоо цаг зав муутай болсон ч зав гарвал хийдэг цөөн зүйлсийн нэг нь ном унших. Өнгөрсөн хугацаанд цөөнгүй ном бүтээхэд хувь нэмрээ оруулжээ. Японд 26 настай байхдаа өөрийн нийтлэлүүдийн эмхэтгэл “Бусгаар тогтносон Монгол” номоо гаргаж байлаа. ЭМОС клуб ийг санаачлан байгуулж, гишүүдийнхээ хамтаар Монголд сурч буй хүүхэд залуучуудад зориулан “Өөрийгөө хөгжүүлье”, “Мэргэжлээ хэрхэн зөв сонгох вэ?” зэрэг номыг бүтээж, Мобикомын япон хөрөнгө оруулагч KDDI-ийн үүсгэн байгуулсан Инамори Казүогийн "Passion for Success" номыг “ Амжилтад хүрэх гал эрмэлзэл” нэрээр орчуулж байв. Клуб маань үүнээс хойш дахиад хэд хэдэн ном гаргасан. Хамгийн сүүлд энэ сард аавынхаа эмхэтгэсэн “С.Цогтсайхан: Амьдрал, тэмцэл, уран бүтээл” номын редактороор ажиллалаа. Заримдаа би бэрхшээл, сорил тулгарсан үед оюутан байсан үедээ уншиж, үзэл бодлоо төлөвшүүлж, эрч хүч авч байсан номуудаа эргүүлж харах дуртай. Тэр үеийн мэдрэмж сэргэх шиг болдог юм. 9. Бахархал Би сүүлийн 7 жил " Хишиг Арвин Индустриал " компанийн ерөнхий менежерээс эхлээд дэд захирлаар ажилласан. Манай хамаатны үүсгэн байгуулсан энэ компани намайг ажлаа авахад 350 гаруй ажилтантай компани байсан. Энэ хугацаанд манай компани Эрдэнэс Таван Толгой, Саусгоби Сэндс зэрэг уул уурхайн томоохон төслүүдэд гүйцэтгэгч оператороор ажиласан. Том төслүүдийг монголчуудыг өөрсдөө гүйцэтгэж чадахгүй гэсэн ойлголтыг арилгаж буй цөөхөн компанийн нэг. "Эрдэнэс Таван Толгой" нь олон жилийн өмнө Чалкогоос 350 сая доллар зээлж аваад, түүнийг нь засгийн газар хүний хөгжлийн мөнгө гэж тараасныг хүмүүс мэднэ. Ингэхдээ Чалкотой нүүрсээ зах зээлийн үнээс доогуур зарах гэрээ хийж, бас гадны өндөр үнэтэй компаниар олборлолтоо хийлгэж их алдагдал хүлээсэн. Манай компани Эрдэнэс Таван Толгойн төслийн тендерт ялж, 3 дахин хямдаар олборлолт хийх болсон. Улмаар Эрдэнэс Таван Толгой компани 2017 онд Чалкогийн өрийг барагдуулаад, 2018 онд Монголын банкуудын өрөө төлөөд, 2019 онд нэг их наядын цэвэр ашигтай ажилласан. Түүнээсээ одоо иргэдэд хувь хүртээх гэж байна. Миний хувьд өнгөрсөн хугацаанд компанийн менежментэд сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж, хариуцлагатай төслүүдийг амжилттай авч явахад анхаарч ирсэн. Одоо "Хишиг Арвин" 2000 гаруй ажилтантай, хүлээн зөвшөөрөгдсөн үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч компани болоод байна. Улс орны хөгжилд чухал нөлөөтэй төслүүдэд хувь нэмэр оруулсан компаниараа, түүний нэг хэсэг болж ажилласан өөрөөрөө бахархдаг. 10. Дуртай үг Япончуудын "Зөв бөгөөд түүндээ итгэлтэй, тайван яв” (正々堂々と生きる) гэсэн үгийг өөртөө хэлэх дуртай. Хүн зөвийг үйлдэж, зөв амьдарч байгаа бол хэн ч юу ч гэж хэлж байсан, өөртөө итгэлтэй, зоригтой, уужуу тайван яв гэсэн санаа юм. Мөн "Хүн хамгийн том тулалдаанд ялахын тулд олон жижиг тулаанд ялагдал хүлээдэг" гэж гоё үг бий. Дунд сургууль төгсөөд их сургуулийн элсэлтийн шалгалт өгөх үедээ би гэдэг хүн чинь мэдээлэл зүйн улсын олимпиадын медальтай, онц сурлагатай, өөртөө бардсан, итгэлтэй хүн байлаа шүү дээ. Гэтэл МУИС-ийн Эдийн засгийн факультетэд шалгалт өгөөд улаан шугамнаас доогуур орчихсон. Зунжингаа сэтгэлээр уначихаж билээ. Тэгээд олимпиадад амжилт гаргасан гэдгээрээ урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж, нэгдүгээр курстээ өөрийгөө их дайчилсан даа. Ер нь л гадагшаа явж суръя гэж шийдсэн. Тэгсээр 1-р курс төгсөх зунаа Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгөөд тэнцсэн. Хэрвээ би МУИС-ийн эдийн засагт төвөггүй орсон бол Япон явж чадахгүй л байсан. 11. Өнөөг хүртэл Сүүлийн 7 жил хоёр зүйл дээр төвлөрч ажиллалаа. Нэг нь компанийн менежмент. Миний үндсэн ажил. Нөгөөх нь дүүрэг болон нийслэлийн иргэдийн хурал. Энэ нь сонгуульт ажил. Сүүлийнхээс нь эхэлж ярихад, нийслэл, дүүрэгт янз бүрийн журам, хөтөлбөр зэрэгт санал, санаачилга гаргах зэргээр иргэдийн өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдэхээр ажиллаж ирсэн боловч, ер нь асуудлыг үндсээр нь шийдэх эсэх нь хууль дээр очоод л гацаж байна. Орон нутгийн хурлын эрх хэмжээ бага, бие дааж хөгжүүлэх боломж дутагдалтай байна. Дүүргийн, нийслэлийн гэсэн давхардсан олон хурал хэрэггүй. Нэг л хурал байдаг, харин тэрний төлөөлөгч нар нь өөр давхар ажил хийхгүй, УИХ шиг төлөөлөх, бодлого хэрэгжүүлэх ажилдаа төвлөрдөг болгох хэрэгтэй. Нөгөө асуудал. Мянга, хоёр мянган хүнтэй аж ахуйг авч явна гэдэг хэцүү. Манай эдийн засаг жижиг, савлагаатай. Хэзээ ч дампуурч болзошгүй. Нэг л алдаа гаргахад хорвоогоор нэг юм болно. Дээр нь төрийн байгууллага шат шатандаа дарамтлаастай. Бизнес хийж, баялаг бүтээгээд явж байгаа цөөн хүмүүсээ ад үзнэ. Тэднийг тойроод баахан паразитууд. Манайд хувийн хэвшил үнэхээр шоовдор хүүхэд шиг л байх юм. Хувийн хэвшлийнхэн өөрөө өөрсдийнхөө төлөө нэгдэж, дуугарч чадахгүй байгаагийн ч буруу. Монгол орон зүйрлэвэл “хэлдэг гурав, хийдэг ганц” болчихоод байна. Тиймээс би хувийн хэвшлийг хамгаалж дуугарах дуу хоолой нь болъё гэж бодох болсон. Бага байхад минь Монгол оронд Ардчилсан хувьсгал өрнөсөн. Авга ах “Хонхын” С.Цогтсайхан, аав болон тэдний найз нар тэргүүн эгнээнд нь явсан. Хэдийгээр жаахан хүүхэд байсан ч надад маш том ирээдүй, сайн сайхан цаг ирж байгаа мэт санагддаг байлаа. Аав минь сургууль дээрээ МоАХ-ын салбар зөвлөлийг байгуулаад ажлаасаа халагдаж, ид залуу насандаа энд тэнд ад үзэгдэж явсан. Одоо гучин жил өнгөрөхөд ардчилалын ахмадууд “бид ийм ардчилалыг хүсээгүй” гээд л явж байна. Амжилт, ололт ч байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ л монголчуудын чин сэтгэлээсээ хүсэн хүлээсэн тэр ардчилсан, эрүүл шударга нийгмийг бий болгоход дараа үеийн залуус бид хувь нэмрээ оруулах ёстой гэж боддог. Өвөө эмээ маань ч тэгж захисан. Багаасаа л нийгмийн идэвхтэй явсан даа. 13. Үзэл баримтлал Хүний амьдралыг утга учиртай болгодог зүйл юу вэ? Эрх чөлөө. Хүн өөрийнхөө хүссэн ажлыг хийж, хэлье гэсэн үгээ хэлж, бүтээе гэсэн бүтээлээ туурвиж, хариуцлагаа өөрөө хүлээж, амьдралдаа эзэн байх явдал. Хүний амьдралд хөндлөнгөөс оролцож, хэний ч юм зохиосон нийгэм журам, эсвэл үлгэрийн фантазын төлөө хэн нэгний амьдралыг золиосолдог, багаж зэвсэг болгодог нийгмийг монголчууд өмнө нь үзсэн. Хувь хүний эрх чөлөө гэдэг бол дураараа байхын нэр биш. Эрх тэгш, хүндэтгэлтэй, бие даасан байдлаар амьдрахын нэр. Хүний нийгэмд хөгжил авчирдаг зүйл юу вэ? Бас л эрх чөлөө. Хувь хүний санаачилга, хувийн хэвшлийн менежмент, олон янзын үзэл бодол, итгэл бишрэл, амьдралын хэв маяг, олон өнгө бүрдэх нь хөгжлийн үндэс болдог. Төр бол хамгийн багаар л оролцох ёстой. Ер нь “төр” гэдгийн цаана хэдэн дарга нар л сууж байгаа шүү дээ. Тиймээс миний улс төрийн хувьд миний үзэл баримтлал бол “либерал”, баруун төвийн. Зарим хүмүүс либерализмыг Америкийнхаар ойлгоод байдаг. Тэр бол бүр зүүний, огт өөр ойлголт. Зүүний үзэл баримтлалтай улс төрчид өөрсдийгөө мундаг, ухаантай гэж, бусдыг өөрийгөө авч явах чадамжгүй, халамжлах ёстой гэж, түүний үр дүнд нэг их сайхан нийгмийг бий болгох багаж зэвсэг мэтээр харах гээд байдаг (paternalism). Үгүй. Хүн бүрийн амьдрал нандин. Хүн ганц л төрнө. 14. Үнэт зүйлс Би хувь заяагаараа бахархдаг. Надад заяасан удам угшил, аав, ээж, бурханаас хайрласан гэр бүл, үр хүүхэд. Эх орон, сайхан түүх. Нөхөрлөж ирсэн найз нөхөд, хамт олон. Өнөөдрийг хүртэл явж ирсэн амьдрал, сэтгэл зүрхээ зориулсан бүхэн, олж авсан нэр төр. Би боломжтой байсан ч гэсэн энэ амьдралаа өөр ямар ч амьдралаар солихгүй байсан. Тийм л үнэ цэнтэй. Өөрийгөө хямд байх уу, үнэтэй байх уу гэдгийг хүн өөрөө л шийддэг. Жаахан ч гэсэн худал хэлэх, хулгай хийхэд л хүний үнэ цэн навс унадаг. Юунд ч худалдагдахгүй, ам бардам, үнэ цэнтэй амьдрах л хамгийн сайхан. Өдөр тутам баримталдаг зарчим гэвэл амиа бодох биш, бусдыгаа бодох, нийтлэг эрх ашгаа бодох байдлаар аливаад ханддаг. Тиймээс ч бусадтай зөрчилдөөд байх нь бага байдаг болов уу. Ер нь бизнест ч тэр, нийгэм-улс төрийн амьдралд ч тэр хүмүүс шалихгүй юмнаас болж зөрчилдөх, үл ойлголцох, тэр жижиг юм нь том үр дагавар авчирч, ажил унаж, төсөл дампуурч байгаа нь харагддаг. Нэг дарга ирнэ. Миний хүмүүс, тэрний хүмүүс, манай танай тал гэнэ. Тэгээд багаа бүрдүүлнэ гээд хуугаар нь хална. Утгагүй. Би лав өнөөдрийг хүртэл бизнесийн байгууллагад ч, улс төрийн хүрээнд ч, очсон газраа, байгаа хүмүүстэй нь учраа олоод, сайхан баг хамт олон болоод л ажиллаж ирсэн. Энэ миний нэг онцлог байх. 15. Нийгмийн ажил Би оюутан байхын л нийгмийн ажилд идэвхтэй оролцдог байсан. Япон дахь монголчуудын холбоог байгуулан тэргүүнээр нь ажиллаж байсан. Бүх Японы их дээд сургуулиудын хоршооллын (University Co-op) гадаад оюутны зөвлөл гэж байдаг. Түүний дэргэдэх гадаад оюутнуудын зөвлөлийн тэргүүнээр хоёр ажил ажиллаж байв. “Вимо” гэдэг сошиал платформ үүсгэн байгуулж хэсэг ажиллуулж байсныг тэнд амьдарч байсан залуус санаж байгаа байх. Мөн найз нөхдийн хамт “ЭМОС” клубийг үүсгэн байгуулсан нь амжилттай үйл ажиллагаа явуулсаар, саяхан 15 жилийнхээ ойг тэмдэглэсэн. Одоо Японд төгсөгчдийн холбооны Удирдах зөвлөлд байна. JCI Nomadic байгууллагын ажилд бас бага зэрэг оролцдог. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд компанийн ажил, нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгчийн ажлаа давхар хийж ирсэн болохоор өөр бусад ажил, холбоодод цаг зарцуулах боломж хомс байлаа. 16. Мөрөөдөл Монгол орон дэлхийн өндөр хөгжилтэй 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж мөрөөддөг. Хөгжил гэдгийг олон янзаар хэмжиж болно л доо. Тэр дунд “Хүний хөгжил” бол дэлхий нийтийн хамгийн түгээмэл хэмжүүр юм. Хүний хөгжлийн индексээр эхний 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж оюутан байхаасаа боддог байлаа. Одоо манай улс энэ үзүүлэлтээр 92 дугаарт явж байна. Дэлхий дээр 200-аад орон байдгаас бид ер нь олон үзүүлэлтээр тэхий дунд нь буюу 100 орчимд эрэмбэлэгддэг. Эхний 30-д орно гэдэг бол бас хүршгүй хол зорилго биш л дээ. Цөөн хүн амтай улсыг зөв бодлогоор жолоодвол хурдан хөгжих боломжтой. Үүний тулд авлигыг бууруулах ёстой. Хүний хөгжлөөр тэргүүлж буй улсуудын авлигын индекс бас маш бага байдаг. 17. Амлалт Манай гэрийнхний хувьд ардчилал гэдэг нандигнан хайрладаг үнэ цэнтэй зүйл. 30 настай Монголын ардчилалд ололт ч бий, алдаа ч бий. Зарим хүмүүсийн туйлшраад байдаг шиг бүх л юм болохгүй бүтэхгүй байгаа юм биш. Гэхдээ мэдээж энэ систем өөрөө эмзэг, сайн тордож арчлахгүй бол буруугаар эргэж уруудах ч аюултай. Ийм ийм шалтгаанаар би өөрийгөө ардчиллын манаанд зогсох ёстой гэж боддог. Ардчиллыг зөв утгаар нь, зөв гольдролоор нь хөгжүүлэхийг зорино. Үүний тулд нам, улс төрийн байгууллагуудыг эрүүлжүүлэх, зөв дүр төрхтэй болгохын төлөө ажиллах учиртай. Энэ институцууд эрүүлжиж байж төр эрүүлжинэ. Сонгууль явуулах арга барилд ч мөн өөрчлөлт оруулах ёстой гэж үздэг. Энэ бол хамгийн суурь асуудал гэж бодож байна. 18. Санаа зовдог зүйл Улс төрийн тогтолцоо маань ямар нэг байдлаар дарангуйлал юм уу их гажуудсан хэлбэр лүү орчих вий гэж битүүхэн санаа зовж явдаг юм. Одоо бол бид ардчилсан тогтолцоон дотроо сайнтай муутай ч хэрэлдээд л явж байна. Өмнө нь том хүч үүсэж байсныг сааруулсан ч эргээд шинэ хүч үүсэж байна, бас хэтэрхий популист улс төрчид олширч байна. Парламентын нэр хүнд унаж байгаа нь өөр тогтолцоо, чанга гар хүсэх байдлыг өөгшүүлж байна. Өнгөрсөн жил Үндсэн Хуулийн нэмэлт өөрчлөлт батлагдсан явдалд би их баярласан. Хэдийгээр зарим зүйл дээр ухарсан заалтууд орсон ч, урагшилсан нь олон. Ерөнхий сайд кабинетаа өөрөө бүрдүүлдэг, хариуцлагаа хүлээдэг байх “Кабинетийн зарчим”-ыг суулгаж өгсөн, Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг тодорхой болгосон, нутгийн өөрөө удирдах, бие дааж хөгжих боломжийг зарчмын хувьд нээж өгсөн гэх мэт. Гэхдээ парламентын ардчилал цаашид яах вэ гэдэг нь Үндсэн хуулиас ургаж гарах органик хуулиудаас хамаарна. Өөрөөр хэлбэл 2020 онд бүрэлдэх шинэ УИХ түүхэн үүрэг хариуцлага хүлээнэ. 19. Шийдээсэй гэж хүсдэг зүйл Санаанд шууд орж байгаа, шийдэгдээсэй гэж хүсэж явдаг нийслэлийн 2 асуудал дээр ярья. Хайлааст, Таван буудлаас Долоон буудал зэрэг гэр хорооллын айлуудыг өөр шинэ суурьшлын бүс, орон сууцны хорооллуудад шууд оруулах замаар (өмнө нь түр оруулж байгаад хашаа байшин байсан газарт нь шинэ орон сууц барих төсөл хэрэгжсэн) Улаанбаатар хотын хойд хэсгийг томоор нь чөлөөлж, тэнд цэцэрлэгт хүрээлэн, их дээд сургуулиуд, музей зэрэг том талбай эзлэх барилга, байгууламжуудыг байгуулбал дэд бүтцийн хувьд үнэ өртөг багатай, хурдан шийдэх боломжтой санагдаад байдаг юм. Ингэвэл хотод хойноос орж ирдэг агаарын, хөрсний, усны бохирдол үгүй болно. Хоёр дахь нь түгжрэл байна. Зам, гүүр нэмж бариад үр дүнгүй. Ерөөсөө нийтийн тээврийг хөгжүүлж байж түгжрэлийг шийднэ гэдгийг хэн хүнгүй мэддэг. Өнөөдөр УБ хотод 1000 орчим автобус явж байна. Эд нар нийт зорчигч хөдөлгөөний тал хувийн ачааллыг өөр дээрээ авч байгаа. Дахиад 500 автобус авлаа гэхэд 100 тэрбум төгрөг. Гэтэл саяын Замын цагдаагийн шинэ гүүрэн гарцын өртөг 120 тэрбум. Гүүр барилаа гээд түгжрэл буураагүй. Харин автобусны тоог олшруулж, үйлчилгээг нь сайжруулан тав тухтай болгож, богино рейст оруулбал хүмүүс заавал хувийн тэрэг унана гэхгүй, үр дүнд нь түгжрэл богино хугацаанд шийдэгдэх боломжтой гэж хардаг даа. 20. Монгол улс цаашдаа Одоо нэн яаралтайгаар, эргэлзэлгүйгээр боловсролын салбарт, тэнд ажиллаж байгаа хүмүүст хөрөнгө хүч хаямаар байна. Дэлхий нийт аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгалын эрин үед ирчихлээ. 2030 он гэхэд одоо байгаа ажил мэргэжлүүдийн тал нь байхгүй болно гэж ярьж байна. Шинэ нөхцөл байдал хүнээс өөр чадвар шаардаж байна. Бүтээлч, сониуч, харилцааны чадвартай, гоо зүйн мэдрэмжтэй гэх мэт. Түүнээс мэдлэг, мэдээлэл, механик ур чадваруудыг хиймэл оюун ухаан, технологийн хөгжил, робот орлох болно. Шинэ иргэдийг бэлдэхийн тулд цаасан дээр бичсэн хөтөлбөрөөр бүтэхгүй. Багш нарын амьд харилцаа, тулсан харилцаагаар л тийм иргэдийг бэлтгэнэ. Тэгтэл багш нарын маань цалин ямар билээ? Орон байр, нийгмийн баталгаа нь ямар билээ? Боловсрол руугаа бүх хүчээ хаях үндэсний хэмжээний зөвшилцөл хэрэгтэй байна. М.Тулгатын сошиал хуудсууд: Фэйсбүүк: М.Тулгат Твиттер: @tulgatmn Инстаграм: @tulgatmainbayar	Unread-ийн “20 х 20” шинэ төсөлд тавтай морил. Энэхүү төсөл нь Монголын шинэ үеийн нийгмийн лидер, зүтгэлтнүүдийг танилцуулах зорилготой билээ. Үүнийг санаачилсан учир гэвээс өдгөө монголчууд, тэр дундаа залуучууд үлгэр дууриал авах лидерүүдийн дутагдалд орчихоод байна. Нийгэмдээ өөрчлөлт хийх чинхүү тэмүүлэлтэй, гол нь түүндээ хоосон үгс, башир залиар бус үзэл санаа, ёс зүй, шинэ цагийн боловсролоор гишгүүр хийн хүрэх, туулсан замнал болоод тэмүүлэх ирээдүйгээрээ итгэл үнэмшил төрүүлэх тийм нийгмийн зүтгэлтнүүдийг цаг үе нэхэн шаардаж байна. Цаг үеийн энэ дуудлагын нэгээхэн хариу болгож бид өөрсдийн зүгээс итгэл найдвар тавьж буй лидерүүдийг нам, бүлэг үл харгалзан танилцуулахаар зорьсон юм. Текст, гэрэл зураг, видео, гар бичмэл бүхий энэхүү интерактив контентоороо бид зочдоо нэвт зураглан танилцуулах бөгөөд ажил, амьдралынх нь хамгийн онцлууштай зүйлс, үзэл санаа, үнэт зүйлс, мөрөөдөл зорилгыг нь дэлгэн тавих болно. Эхний арван асуулт нь зочны сонголт байх бол сүүлийн арав нь зочин бүрийн хариулах учиртай асуултууд байна гэдгийг онцлон дурдъя. Төслийн эхний зочноор сонгосон эрхэм бол Майнбаярын Тулгат юм. 2000-аад оны эхэн, дунд үеийн интернэт хэрэглэгчид, блогчид түүнийг “Эрин Тулгат” нэрээр нь андахгүй. Тэрээр Азидаа төдийгүй дэлхийн топ гэгдэх их сургуулиас, компаниас ажил амьдралын гараагаа эхэлж, бизнесийн талбарт өндөр үр бүтээлтэйгээр 15 жил ажилласан юм. Японы Мэйжигийн хувьсгал, АНУ-ын тусгаар тогтнол зэрэг улс үндэстэнээ шинэчлэн мандуулсан түүхээс урам зориг авч, үзэл санаагаа төлөвшүүлсэн тэрээр “Эмос” зэрэг олон клуб, залуусын нэгдлийг үүсгэн, ердөө 26 настайдаа нийтлэлийн номоо гаргаж байв. Ийнхүү даруу бөгөөд дайчин чанарыг хослуулсан, аажим бөгөөд итгэлтэй урагшилж буй М.Тулгаттай танилцана уу. 1. Хайр Миний хань япон бүсгүй бий. Би түүнтэйгээ Японд ажиллаж байхдаа нэгэн арга хэмжээн дээр танилцсан юм. Анх хараад л ямар хөөрхөн охин бэ гээд шууд дурласан. Хайр сэтгэлийн хувьд миний аз болоход хаягдаж, хагацаж, янз бүрийн драм үзэлгүй таалагдсан тэр охинтойгоо үерхэж, гэр бүл болоод гурван сайхан хүүхдийн эцэг эх болжээ. Харь орноос намайг дагаад ирснийг нь бодохлээр хайр хүрч, юун дээр ч бууж өгөхөд бэлэн байдаг. Хэрэлдэх нь битгий хэл, чангахан ч дуугарч үзээгүй. Хүүхдүүд маань гэр бүлийн ийм таатай орчинд өсөж хүмүүжиж байгаад баярладаг. Япон эмэгтэйчүүдийн хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барил нэлээн өөр шүү. Уйгагүй ярьж, ойлгуулах байдлаар тулж ажиллаж байгаа харагддаг. Хүүхдүүдийн маань ангийн багш нар, аав ээжүүд ч “туршлага судлах” байдлаар арга барилыг нь асууж сонирхож байдаг. Хамтын амьдралд хэрэгжүүлж болох нэг аргаас хуваалцахад, бид хоёр үерхээд удаагүй байхдаа нэг номыг дундаа барьж байгаад чанга дуудаж хамтдаа уншдаг байсан. Энэ дадал бид хоёрыг нийтлэг үнэт зүйлтэй болоход, бие биеэ илүү ойлгодог болоход тусалсан гэж боддог юм. Залуучуудыг туршаад үзээрэй гэж санал болгоё. 2. Софтбанк Японы хамгийн том компаниудын нэг Softbank-нд ажилласан таван жил бол миний амьдралын чухал цаг мөч байсан. Алдарт бизнесмен Масаёоши Соны удирддаг тус компанид ажилласан анхны монгол хүн болж байлаа. Одоо бол арваад монгол байдаг гэнэ лээ. Би тус компанийн Бизнес төлөвлөлтийн хэлтэст компанийн төсөв, эдийн засгийн тооцоолол дээр ажилладаг байв. Бүх л гэрээ төсөвтэй учраас манай хэлтсээр дамжина. Ажлын онцлогоос шалтгаалж дандаа хэлтсийн дарга буюу түүнээс албатай хүмүүстэй харилцдаг байсан нь ажилд шинээр орсон бусад залуустай харьцуулахад азтай хэрэг. Тайлан тооцоо гаргах, бичиг баримт бэлдэх ажилд таван жил нухлуулсан минь надад асар ихийг сургасан. Тухайн үед дандаа л илүү цагаар, маш их ажилладаг байв. Softbank-нд ажилласан минь Монголдоо ирээд бизнесийн менежерээр ажиллах үндэс суурь болж өгсөн. Компанийн менежмент яаж явах ёстой вэ, төсөв санхүүг хэрхэн тооцон гаргаж, түүнд хяналт тавих ёстой вэ гээд л олон зүйл нь хожим хойно их хэрэг болсон. Тэнд тогтвортой сайн ажиллаж байсан ч монголчуудын адилаар эх орныхоо хөгжил цэцэглэлтэд хувь нэмэр оруулахаар буцаад ирсэн дээ. 3. Киотогийн оюутан Би нийслэлийн 33-р сургуульд сурч байгаад 8-р ангидаа 1-р сургуульд шилжин суралцаж, төгссөн. Шинээр орсон ангийнхан маань тооны гүнзгий сургалтаар нэг жил явчихсан тул би хичээлдээ асар хойно хаягдсан байлаа. Тэгээд маш их хичээллэж, биеэ дайчилсны хүчинд хоцрогдлоо арилгаж билээ. Ахлах ангидаа Мэдээлэл зүйн улсын олимпиадаас хүрэл медаль аван, урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж нэг жил суралцсан. Тэгээд Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгч тэнцээд Япон улсыг зорьсон доо. Тэнд Киотогийн их сургуульд эдийн засагч мэргэжлээр бакалавр хамгаалж, үргэлжлүүлэн сургуульдаа магистрт суралцаж төгссөн юм. Мэдээж өнөөгийн боловсролын чанарт их санаа зовж явдаг. Багшийн цалин хангамжийг нэмэгдүүлж, сургуулийн багш, захирлуудыг өөр, өөр сургуулиудад сэлгэн ажиллуулж, сургуулиудын чанарын ялгааг багасгасан жишээ улс орнуудад цөөнгүй байдаг юм билээ. Би Ардчилсан намын Боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын зөвлөлд харьяалагддаг. Өнөөгийн боловсрол хөдөлмөр эрхлэлттэй нягт уялдах ёстой гэж үздэг юм. 4. Гэр бүл Би Улаанбаатарт, хуучнаар Сансарын “Микрт” багш аав, эмч ээжийн хүү болж төрсөн. Дээрээ нэг эгчтэй. Өвөө, эмээ нар маань Булганы Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Гурванбулаг гээд хангай, хээр хосолсон, байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн сум, орон нутгийн угшилтай. Аавын минь талд багш, зохиолч, сэтгүүлч, ээжийн минь талд санхүү эдийн засагч, соёлын яамны удирдах албан тушаалын хүмүүс байлаа. Одоо би эхнэр, 3 хүүхдийн хамт Баянзүрх дүүрэгт амьдарч байна. 5. Микрийн хүүхэд Хүүхэд нас минь социализмын жилүүд, 90-ээд онд өнгөрсөн. Даруухан томоотой ч, тэрүүхэндээ бизнес хийчихдэг хүүхэд байсан. Касет аваад дуу бичээд хоёр нугалж “тохиролцооны” дэлгүүрүүдэд тавина. Вокзалаас сүү, ногоо бөөндөж аваад гэрийнхээ орчимд зардаг байв. Ахлах ангидаа найзтайгаа “Эрдэм төв” гэж байгуулаад айлын хүүхдүүдэд давтлага өгдөг байв. Үүний хүчинд аав ээжээсээ барагтай мөнгө авдаггүй, өөрийгөө болгоод явдаг байжээ. Гэртээ анхны тоос сорогчийг нь авч, тухайн үед бидэндээ л үнэтэй байсан кабелийн ТВ тавиулж, төлбөрийг нь сар бүр хийдэг сэн. Гэр бүлийнхний нөлөөгөөр нийгэм, улс төрийн асуудалд сонирхолтой, чих тавьдаг, ангийнхандаа ардчилал энэ тэр гээд л ярьдаг байлаа. Ханын сонин гаргаад л, энд тэнд яриа, уулзалтад очоод л нийгмийн идэвхтэй хүүхэд байсан. 6. Өөдрөг үзэлтэн Би ерөнхийдөө өөдрөг үзэлтэй, ямар ч хэцүү зүйл тохиолдсон энэ бол бурхан намайг сорьж байна гэдэг ч юм уу, сайн талаас нь авч үздэг. Бас хүмүүсийг аль болох сайн талаас нь харж, хүнд итгэл өгдөг. Ер нь тас хар, эсвэл цав цагаан хүн гэж байдаггүй. Тухайн орон зай, цаг хугацаанаас, сэтгэл санааны байдлаас хамаарч хүн харилцан өөр үйл хөдлөл хийнэ, шийдвэр гаргана. Харин хүнд итгэж, сайн талаас нь харж, хүндэлж харьцсанаар эргээд ихэнх тохиолдолд хүний сайн чанарыг уудлан гаргаж болдог юм шиг санагддаг. Мөн “хариуцлагаас хэзээ ч зугтахгүй, бодит үнэнтэй нүүр тулна” гэдэг зарчмыг баримталдаг. Ачааны хүндийг үүрэх, асуудалтай улаан нүүрээрээ тулах амаргүй ч урагшилъя гэсэн хүн бүрийн хийх л ёстой зүйл. Алдаа гаргачихаад “уучлаарай” гээд хэлчихэж чаддаггүй хүн манайд олон байдаг нь харамсалтай. 7. Аялгуунд уярагч Би хөгжимд дуртай. Бүх л төрөл жанрын дуу хөгжмийг сонсдог. Одоо хүүхдүүд маань хийл, төгөлдөр хуурт суралцаж, багаасаа хөгжмийн боловсрол эзэмшиж байна. Охин маань ноднин Чех улсад болсон Косианы нэрэмжит өсвөрийн хийлчдийн олон улсын уралдаанд 2-р байр эзэлсэн. Том хүү ч бас янз бүрийн тэмцээнд оролцож, биднийгээ баярлуулна. Одоо гуравтай бага хүү маань үнэн гайхмаар, ноот хараад төгөлдөр хуур дардаг болчихлоо. Хамаатан садныхаар явахдаа зөөврийн хөгжмөө чирч очоод “тоглолт хийж” өхөөрдүүлнэ шүү дээ. Бид тав өнгөрсөн жил "We’re The World" дууг дуулж нэг клип хийлгэсэн нь дурсамжтай сайхан зүйл болсон. Бас нэг хөгжилтэй эвлүүлэг видео хийсэн. Иймэрхүү гэр бүлийн дурсамж үлдээх зүйлийг боломжоороо үргэлжлүүлээд явахыг бодож байна. Хүүхдүүд маань энэ бичлэгээ найзууддаа үзүүлээд их баяртай байдаг, бид өөрсдөө ч гэр бүлээрээ хааяа дахин тавьж үзнэ. 8. Ном бүтээгч Одоо цаг зав муутай болсон ч зав гарвал хийдэг цөөн зүйлсийн нэг нь ном унших. Өнгөрсөн хугацаанд цөөнгүй ном бүтээхэд хувь нэмрээ оруулжээ. Японд 26 настай байхдаа өөрийн нийтлэлүүдийн эмхэтгэл “Бусгаар тогтносон Монгол” номоо гаргаж байлаа. ЭМОС клубийг санаачлан байгуулж, гишүүдийнхээ хамтаар Монголд сурч буй хүүхэд залуучуудад зориулан “Өөрийгөө хөгжүүлье”, “Мэргэжлээ хэрхэн зөв сонгох вэ?” зэрэг номыг бүтээж, Мобикомын япон хөрөнгө оруулагч KDDI-ийн үүсгэн байгуулсан Инамори Казүогийн "Passion for Success" номыг “Амжилтад хүрэх гал эрмэлзэл” нэрээр орчуулж байв. Клуб маань үүнээс хойш дахиад хэд хэдэн ном гаргасан. Хамгийн сүүлд энэ сард аавынхаа эмхэтгэсэн “С.Цогтсайхан: Амьдрал, тэмцэл, уран бүтээл” номын редактороор ажиллалаа. Заримдаа би бэрхшээл, сорил тулгарсан үед оюутан байсан үедээ уншиж, үзэл бодлоо төлөвшүүлж, эрч хүч авч байсан номуудаа эргүүлж харах дуртай. Тэр үеийн мэдрэмж сэргэх шиг болдог юм. 9. Бахархал Би сүүлийн 7 жил "Хишиг Арвин Индустриал" компанийн ерөнхий менежерээс эхлээд дэд захирлаар ажилласан. Манай хамаатны үүсгэн байгуулсан энэ компани намайг ажлаа авахад 350 гаруй ажилтантай компани байсан. Энэ хугацаанд манай компани Эрдэнэс Таван Толгой, Саусгоби Сэндс зэрэг уул уурхайн томоохон төслүүдэд гүйцэтгэгч оператороор ажиласан. Том төслүүдийг монголчуудыг өөрсдөө гүйцэтгэж чадахгүй гэсэн ойлголтыг арилгаж буй цөөхөн компанийн нэг. "Эрдэнэс Таван Толгой" нь олон жилийн өмнө Чалкогоос 350 сая доллар зээлж аваад, түүнийг нь засгийн газар хүний хөгжлийн мөнгө гэж тараасныг хүмүүс мэднэ. Ингэхдээ Чалкотой нүүрсээ зах зээлийн үнээс доогуур зарах гэрээ хийж, бас гадны өндөр үнэтэй компаниар олборлолтоо хийлгэж их алдагдал хүлээсэн. Манай компани Эрдэнэс Таван Толгойн төслийн тендерт ялж, 3 дахин хямдаар олборлолт хийх болсон. Улмаар Эрдэнэс Таван Толгой компани 2017 онд Чалкогийн өрийг барагдуулаад, 2018 онд Монголын банкуудын өрөө төлөөд, 2019 онд нэг их наядын цэвэр ашигтай ажилласан. Түүнээсээ одоо иргэдэд хувь хүртээх гэж байна. Миний хувьд өнгөрсөн хугацаанд компанийн менежментэд сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж, хариуцлагатай төслүүдийг амжилттай авч явахад анхаарч ирсэн. Одоо "Хишиг Арвин" 2000 гаруй ажилтантай, хүлээн зөвшөөрөгдсөн үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч компани болоод байна. Улс орны хөгжилд чухал нөлөөтэй төслүүдэд хувь нэмэр оруулсан компаниараа, түүний нэг хэсэг болж ажилласан өөрөөрөө бахархдаг. 10. Дуртай үг Япончуудын "Зөв бөгөөд түүндээ итгэлтэй, тайван яв” (正々堂々と生きる) гэсэн үгийг өөртөө хэлэх дуртай. Хүн зөвийг үйлдэж, зөв амьдарч байгаа бол хэн ч юу ч гэж хэлж байсан, өөртөө итгэлтэй, зоригтой, уужуу тайван яв гэсэн санаа юм. Мөн "Хүн хамгийн том тулалдаанд ялахын тулд олон жижиг тулаанд ялагдал хүлээдэг" гэж гоё үг бий. Дунд сургууль төгсөөд их сургуулийн элсэлтийн шалгалт өгөх үедээ би гэдэг хүн чинь мэдээлэл зүйн улсын олимпиадын медальтай, онц сурлагатай, өөртөө бардсан, итгэлтэй хүн байлаа шүү дээ. Гэтэл МУИС-ийн Эдийн засгийн факультетэд шалгалт өгөөд улаан шугамнаас доогуур орчихсон. Зунжингаа сэтгэлээр уначихаж билээ. Тэгээд олимпиадад амжилт гаргасан гэдгээрээ урилгаар МУИС-ийн МКС-д элсэж, нэгдүгээр курстээ өөрийгөө их дайчилсан даа. Ер нь л гадагшаа явж суръя гэж шийдсэн. Тэгсээр 1-р курс төгсөх зунаа Японы засгийн газрын тэтгэлэгт шалгалт өгөөд тэнцсэн. Хэрвээ би МУИС-ийн эдийн засагт төвөггүй орсон бол Япон явж чадахгүй л байсан. 11. Өнөөг хүртэл Сүүлийн 7 жил хоёр зүйл дээр төвлөрч ажиллалаа. Нэг нь компанийн менежмент. Миний үндсэн ажил. Нөгөөх нь дүүрэг болон нийслэлийн иргэдийн хурал. Энэ нь сонгуульт ажил. Сүүлийнхээс нь эхэлж ярихад, нийслэл, дүүрэгт янз бүрийн журам, хөтөлбөр зэрэгт санал, санаачилга гаргах зэргээр иргэдийн өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдэхээр ажиллаж ирсэн боловч, ер нь асуудлыг үндсээр нь шийдэх эсэх нь хууль дээр очоод л гацаж байна. Орон нутгийн хурлын эрх хэмжээ бага, бие дааж хөгжүүлэх боломж дутагдалтай байна. Дүүргийн, нийслэлийн гэсэн давхардсан олон хурал хэрэггүй. Нэг л хурал байдаг, харин тэрний төлөөлөгч нар нь өөр давхар ажил хийхгүй, УИХ шиг төлөөлөх, бодлого хэрэгжүүлэх ажилдаа төвлөрдөг болгох хэрэгтэй. Нөгөө асуудал. Мянга, хоёр мянган хүнтэй аж ахуйг авч явна гэдэг хэцүү. Манай эдийн засаг жижиг, савлагаатай. Хэзээ ч дампуурч болзошгүй. Нэг л алдаа гаргахад хорвоогоор нэг юм болно. Дээр нь төрийн байгууллага шат шатандаа дарамтлаастай. Бизнес хийж, баялаг бүтээгээд явж байгаа цөөн хүмүүсээ ад үзнэ. Тэднийг тойроод баахан паразитууд. Манайд хувийн хэвшил үнэхээр шоовдор хүүхэд шиг л байх юм. Хувийн хэвшлийнхэн өөрөө өөрсдийнхөө төлөө нэгдэж, дуугарч чадахгүй байгаагийн ч буруу. Монгол орон зүйрлэвэл “хэлдэг гурав, хийдэг ганц” болчихоод байна. Тиймээс би хувийн хэвшлийг хамгаалж дуугарах дуу хоолой нь болъё гэж бодох болсон. Бага байхад минь Монгол оронд Ардчилсан хувьсгал өрнөсөн. Авга ах “Хонхын” С.Цогтсайхан, аав болон тэдний найз нар тэргүүн эгнээнд нь явсан. Хэдийгээр жаахан хүүхэд байсан ч надад маш том ирээдүй, сайн сайхан цаг ирж байгаа мэт санагддаг байлаа. Аав минь сургууль дээрээ МоАХ-ын салбар зөвлөлийг байгуулаад ажлаасаа халагдаж, ид залуу насандаа энд тэнд ад үзэгдэж явсан. Одоо гучин жил өнгөрөхөд ардчилалын ахмадууд “бид ийм ардчилалыг хүсээгүй” гээд л явж байна. Амжилт, ололт ч байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ л монголчуудын чин сэтгэлээсээ хүсэн хүлээсэн тэр ардчилсан, эрүүл шударга нийгмийг бий болгоход дараа үеийн залуус бид хувь нэмрээ оруулах ёстой гэж боддог. Өвөө эмээ маань ч тэгж захисан. Багаасаа л нийгмийн идэвхтэй явсан даа. 13. Үзэл баримтлал Хүний амьдралыг утга учиртай болгодог зүйл юу вэ? Эрх чөлөө. Хүн өөрийнхөө хүссэн ажлыг хийж, хэлье гэсэн үгээ хэлж, бүтээе гэсэн бүтээлээ туурвиж, хариуцлагаа өөрөө хүлээж, амьдралдаа эзэн байх явдал. Хүний амьдралд хөндлөнгөөс оролцож, хэний ч юм зохиосон нийгэм журам, эсвэл үлгэрийн фантазын төлөө хэн нэгний амьдралыг золиосолдог, багаж зэвсэг болгодог нийгмийг монголчууд өмнө нь үзсэн. Хувь хүний эрх чөлөө гэдэг бол дураараа байхын нэр биш. Эрх тэгш, хүндэтгэлтэй, бие даасан байдлаар амьдрахын нэр. Хүний нийгэмд хөгжил авчирдаг зүйл юу вэ? Бас л эрх чөлөө. Хувь хүний санаачилга, хувийн хэвшлийн менежмент, олон янзын үзэл бодол, итгэл бишрэл, амьдралын хэв маяг, олон өнгө бүрдэх нь хөгжлийн үндэс болдог. Төр бол хамгийн багаар л оролцох ёстой. Ер нь “төр” гэдгийн цаана хэдэн дарга нар л сууж байгаа шүү дээ. Тиймээс миний улс төрийн хувьд миний үзэл баримтлал бол “либерал”, баруун төвийн. Зарим хүмүүс либерализмыг Америкийнхаар ойлгоод байдаг. Тэр бол бүр зүүний, огт өөр ойлголт. Зүүний үзэл баримтлалтай улс төрчид өөрсдийгөө мундаг, ухаантай гэж, бусдыг өөрийгөө авч явах чадамжгүй, халамжлах ёстой гэж, түүний үр дүнд нэг их сайхан нийгмийг бий болгох багаж зэвсэг мэтээр харах гээд байдаг (paternalism). Үгүй. Хүн бүрийн амьдрал нандин. Хүн ганц л төрнө. 14. Үнэт зүйлс Би хувь заяагаараа бахархдаг. Надад заяасан удам угшил, аав, ээж, бурханаас хайрласан гэр бүл, үр хүүхэд. Эх орон, сайхан түүх. Нөхөрлөж ирсэн найз нөхөд, хамт олон. Өнөөдрийг хүртэл явж ирсэн амьдрал, сэтгэл зүрхээ зориулсан бүхэн, олж авсан нэр төр. Би боломжтой байсан ч гэсэн энэ амьдралаа өөр ямар ч амьдралаар солихгүй байсан. Тийм л үнэ цэнтэй. Өөрийгөө хямд байх уу, үнэтэй байх уу гэдгийг хүн өөрөө л шийддэг. Жаахан ч гэсэн худал хэлэх, хулгай хийхэд л хүний үнэ цэн навс унадаг. Юунд ч худалдагдахгүй, ам бардам, үнэ цэнтэй амьдрах л хамгийн сайхан. Өдөр тутам баримталдаг зарчим гэвэл амиа бодох биш, бусдыгаа бодох, нийтлэг эрх ашгаа бодох байдлаар аливаад ханддаг. Тиймээс ч бусадтай зөрчилдөөд байх нь бага байдаг болов уу. Ер нь бизнест ч тэр, нийгэм-улс төрийн амьдралд ч тэр хүмүүс шалихгүй юмнаас болж зөрчилдөх, үл ойлголцох, тэр жижиг юм нь том үр дагавар авчирч, ажил унаж, төсөл дампуурч байгаа нь харагддаг. Нэг дарга ирнэ. Миний хүмүүс, тэрний хүмүүс, манай танай тал гэнэ. Тэгээд багаа бүрдүүлнэ гээд хуугаар нь хална. Утгагүй. Би лав өнөөдрийг хүртэл бизнесийн байгууллагад ч, улс төрийн хүрээнд ч, очсон газраа, байгаа хүмүүстэй нь учраа олоод, сайхан баг хамт олон болоод л ажиллаж ирсэн. Энэ миний нэг онцлог байх. 15. Нийгмийн ажил Би оюутан байхын л нийгмийн ажилд идэвхтэй оролцдог байсан. Япон дахь монголчуудын холбоог байгуулан тэргүүнээр нь ажиллаж байсан. Бүх Японы их дээд сургуулиудын хоршооллын (University Co-op) гадаад оюутны зөвлөл гэж байдаг. Түүний дэргэдэх гадаад оюутнуудын зөвлөлийн тэргүүнээр хоёр ажил ажиллаж байв. “Вимо” гэдэг сошиал платформ үүсгэн байгуулж хэсэг ажиллуулж байсныг тэнд амьдарч байсан залуус санаж байгаа байх. Мөн найз нөхдийн хамт “ЭМОС” клубийг үүсгэн байгуулсан нь амжилттай үйл ажиллагаа явуулсаар, саяхан 15 жилийнхээ ойг тэмдэглэсэн. Одоо Японд төгсөгчдийн холбооны Удирдах зөвлөлд байна. JCI Nomadic байгууллагын ажилд бас бага зэрэг оролцдог. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд компанийн ажил, нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгчийн ажлаа давхар хийж ирсэн болохоор өөр бусад ажил, холбоодод цаг зарцуулах боломж хомс байлаа. 16. Мөрөөдөл Монгол орон дэлхийн өндөр хөгжилтэй 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж мөрөөддөг. Хөгжил гэдгийг олон янзаар хэмжиж болно л доо. Тэр дунд “Хүний хөгжил” бол дэлхий нийтийн хамгийн түгээмэл хэмжүүр юм. Хүний хөгжлийн индексээр эхний 30 орны нэг болохыг харах юм сан гэж оюутан байхаасаа боддог байлаа. Одоо манай улс энэ үзүүлэлтээр 92 дугаарт явж байна. Дэлхий дээр 200-аад орон байдгаас бид ер нь олон үзүүлэлтээр тэхий дунд нь буюу 100 орчимд эрэмбэлэгддэг. Эхний 30-д орно гэдэг бол бас хүршгүй хол зорилго биш л дээ. Цөөн хүн амтай улсыг зөв бодлогоор жолоодвол хурдан хөгжих боломжтой. Үүний тулд авлигыг бууруулах ёстой. Хүний хөгжлөөр тэргүүлж буй улсуудын авлигын индекс бас маш бага байдаг. 17. Амлалт Манай гэрийнхний хувьд ардчилал гэдэг нандигнан хайрладаг үнэ цэнтэй зүйл. 30 настай Монголын ардчилалд ололт ч бий, алдаа ч бий. Зарим хүмүүсийн туйлшраад байдаг шиг бүх л юм болохгүй бүтэхгүй байгаа юм биш. Гэхдээ мэдээж энэ систем өөрөө эмзэг, сайн тордож арчлахгүй бол буруугаар эргэж уруудах ч аюултай. Ийм ийм шалтгаанаар би өөрийгөө ардчиллын манаанд зогсох ёстой гэж боддог. Ардчиллыг зөв утгаар нь, зөв гольдролоор нь хөгжүүлэхийг зорино. Үүний тулд нам, улс төрийн байгууллагуудыг эрүүлжүүлэх, зөв дүр төрхтэй болгохын төлөө ажиллах учиртай. Энэ институцууд эрүүлжиж байж төр эрүүлжинэ. Сонгууль явуулах арга барилд ч мөн өөрчлөлт оруулах ёстой гэж үздэг. Энэ бол хамгийн суурь асуудал гэж бодож байна. 18. Санаа зовдог зүйл Улс төрийн тогтолцоо маань ямар нэг байдлаар дарангуйлал юм уу их гажуудсан хэлбэр лүү орчих вий гэж битүүхэн санаа зовж явдаг юм. Одоо бол бид ардчилсан тогтолцоон дотроо сайнтай муутай ч хэрэлдээд л явж байна. Өмнө нь том хүч үүсэж байсныг сааруулсан ч эргээд шинэ хүч үүсэж байна, бас хэтэрхий популист улс төрчид олширч байна. Парламентын нэр хүнд унаж байгаа нь өөр тогтолцоо, чанга гар хүсэх байдлыг өөгшүүлж байна. Өнгөрсөн жил Үндсэн Хуулийн нэмэлт өөрчлөлт батлагдсан явдалд би их баярласан. Хэдийгээр зарим зүйл дээр ухарсан заалтууд орсон ч, урагшилсан нь олон. Ерөнхий сайд кабинетаа өөрөө бүрдүүлдэг, хариуцлагаа хүлээдэг байх “Кабинетийн зарчим”-ыг суулгаж өгсөн, Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг тодорхой болгосон, нутгийн өөрөө удирдах, бие дааж хөгжих боломжийг зарчмын хувьд нээж өгсөн гэх мэт. Гэхдээ парламентын ардчилал цаашид яах вэ гэдэг нь Үндсэн хуулиас ургаж гарах органик хуулиудаас хамаарна. Өөрөөр хэлбэл 2020 онд бүрэлдэх шинэ УИХ түүхэн үүрэг хариуцлага хүлээнэ. 19. Шийдээсэй гэж хүсдэг зүйл Санаанд шууд орж байгаа, шийдэгдээсэй гэж хүсэж явдаг нийслэлийн 2 асуудал дээр ярья. Хайлааст, Таван буудлаас Долоон буудал зэрэг гэр хорооллын айлуудыг өөр шинэ суурьшлын бүс, орон сууцны хорооллуудад шууд оруулах замаар (өмнө нь түр оруулж байгаад хашаа байшин байсан газарт нь шинэ орон сууц барих төсөл хэрэгжсэн) Улаанбаатар хотын хойд хэсгийг томоор нь чөлөөлж, тэнд цэцэрлэгт хүрээлэн, их дээд сургуулиуд, музей зэрэг том талбай эзлэх барилга, байгууламжуудыг байгуулбал дэд бүтцийн хувьд үнэ өртөг багатай, хурдан шийдэх боломжтой санагдаад байдаг юм. Ингэвэл хотод хойноос орж ирдэг агаарын, хөрсний, усны бохирдол үгүй болно. Хоёр дахь нь түгжрэл байна. Зам, гүүр нэмж бариад үр дүнгүй. Ерөөсөө нийтийн тээврийг хөгжүүлж байж түгжрэлийг шийднэ гэдгийг хэн хүнгүй мэддэг. Өнөөдөр УБ хотод 1000 орчим автобус явж байна. Эд нар нийт зорчигч хөдөлгөөний тал хувийн ачааллыг өөр дээрээ авч байгаа. Дахиад 500 автобус авлаа гэхэд 100 тэрбум төгрөг. Гэтэл саяын Замын цагдаагийн шинэ гүүрэн гарцын өртөг 120 тэрбум. Гүүр барилаа гээд түгжрэл буураагүй. Харин автобусны тоог олшруулж, үйлчилгээг нь сайжруулан тав тухтай болгож, богино рейст оруулбал хүмүүс заавал хувийн тэрэг унана гэхгүй, үр дүнд нь түгжрэл богино хугацаанд шийдэгдэх боломжтой гэж хардаг даа. 20. Монгол улс цаашдаа Одоо нэн яаралтайгаар, эргэлзэлгүйгээр боловсролын салбарт, тэнд ажиллаж байгаа хүмүүст хөрөнгө хүч хаямаар байна. Дэлхий нийт аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгалын эрин үед ирчихлээ. 2030 он гэхэд одоо байгаа ажил мэргэжлүүдийн тал нь байхгүй болно гэж ярьж байна. Шинэ нөхцөл байдал хүнээс өөр чадвар шаардаж байна. Бүтээлч, сониуч, харилцааны чадвартай, гоо зүйн мэдрэмжтэй гэх мэт. Түүнээс мэдлэг, мэдээлэл, механик ур чадваруудыг хиймэл оюун ухаан, технологийн хөгжил, робот орлох болно. Шинэ иргэдийг бэлдэхийн тулд цаасан дээр бичсэн хөтөлбөрөөр бүтэхгүй. Багш нарын амьд харилцаа, тулсан харилцаагаар л тийм иргэдийг бэлтгэнэ. Тэгтэл багш нарын маань цалин ямар билээ? Орон байр, нийгмийн баталгаа нь ямар билээ? Боловсрол руугаа бүх хүчээ хаях үндэсний хэмжээний зөвшилцөл хэрэгтэй байна. М.Тулгатын сошиал хуудсууд: Фэйсбүүк: М.Тулгат Твиттер: @tulgatmn Инстаграм: @tulgatmainbayar
https://unread.today/c/howiparent-namuunj	Зочинтой булан		2021-11-22T00:00:00	11 сарын 22, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Аригуны ээж Намуун	<div class="article-body"> <h2>Бид энэ дугаартаа сошиал орчинд "Na Na Hospital-ийн Намуунаа" хэмээн танигдсан эгэл залуухан ээжийг уриад байна. БНСУ гэдэг түүний хувьд нандин бүхнээ олж авсан утга учиртай газар нь. 2013 оноос хойш Солонгост аж төрж буй тэрээр өдгөө үндсэн ажлынхаа хажуугаар фото модель хийдэг тун чиг завгүй нэгэн. Ингээд түүний хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барилтай танилцсанаа хүргэе.</h2><p><b>Нэр: </b>Ж.Намуун<br><b>Байршил:</b> БНСУ, Сөүл хот<br><b>Ажил:</b> “<a href="https://www.facebook.com/nanahospital.mongolia?locale=ms_MY" target="_blank">NANA гоо сайхны эмнэлэг</a>”-ийн орчуулагч, Монгол талын маркетинг хариуцсан багийн ахлагч<br><b>Ам бүл:</b> 3<br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100002110399882&locale=ms_MY" target="_blank">Жагаа Намуун</a> (Фэйсбүүк),<a href="https://www.instagram.com/nnalovendlessly?igshid=YmMyMTA2M2Y%3D&fbclid=IwAR0mjNKyIwb3FmP7hoAqPfJn7gT-6JVSs8rMc5FSGbUQxbKRJuIpK5q2eLk_aem_AaLoOsRlGYb2UpiZg09-J6bdrAjN6MHz16QyK0qaC_u5X-yz1RapkjJ18i8hlT7p3i-SUYf4CmFXAl6BNQ1M9wjk" target="_blank"> @nnaloveendlessly</a>, <a href="https://www.instagram.com/seebum27/" target="_blank">@seebum27</a> (Инстаграм)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cc433054beb97b95bad6066263843974.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ?</h3><p>Сайн байцгаана уу, намайг Намуун гэдэг. Ам бүл гурвуулаа, Солонгос улсад нөхөр, охиныхоо хамт амьдардаг залуу гэр бүл. Манай хүнийг Батбуян, охиныг маань Аригун гэдэг. Одоо гурван настай. <br> <br>Гэр бүлийн үүргийн тухайд гэвэл, нөхөр бид хоёр хоёулаа ажил хийдэг ч ерөнхийдөө би санхүүгээ барьдаг. Нөхөр маань дийлэнхдээ охиноо хардаг гэж ойлгож болно. Хоёул хоёулаа ажил хийдэг хэрнээ яаж охиноо харж амждаг вэ гэхээр, өглөө 8:30-17:30 хүртэл охиноо цэцэрлэгт явуулдаг юм. Охиноо есөн сартайгаас нь хойш цэцэрлэгт явуулж байна. Би өглөө охиноо цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг бол орой аав нь цэцэрлэгээс нь авдаг. Манай хүний ажил харьцангуй эрт тардаг учраас ажлын таван өдөр ар гэрийн ажлаа зохицуулдаг юм. Харин амралтын өдөр би зохицуулах гэж хичээнэ. Гэхдээ бид гэртээ байхаас илүү агаарт гарахыг хичээдэг. Одоогоор манай гэр бүл иймэрхүү байдлаар ажил үүргээ хуваарилж байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл?</h3><p>Манай нөхөр өглөө таван цагт, оройтлоо гэхэд зургаан цагт босоод дасгал хөдөлгөөн хийдэг дадалтай. Тэгээд мэдээж өглөөний цайгаа заавал ууж байж ажилдаа явдаг. Нөхрийг ажилдаа явсных нь дараа би охиноосоо түрүүлж босоод мөн л дасгал хөдөлгөөн хийж өөрийгөө сэргээдэг. Ингээд охиныгоо сэрээж цэцэрлэгт нь явахад бэлдээд хамтдаа цайгаа уудаг. Бид өглөөний цайгаа сайн уухыг их чухалчилдаг юм. <br> <br>Оройдоо гэр бүлээрээ ширээ тойрон сууж хоолоо идэхдээ тухайн өдөр болсон үйл явдлынхаа талаар ярилцахыг хичээдэг. Мөн охин бид хоёр 20:30 гэхэд орондоо орох төлөвлөгөөтэй байдаг ч хааяа оройтох нь бий. Ер нь орой эрт унтах, эрт хоолоо идэхийг боддог. Хоолондоо ихэвчлэн шингэц сайтай гэдэг үүднээс шөл устай хоол, ногоо, жимс түлхүү хэрэглэхийг хичээдэг дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал?</h3><p>Охин маань бидний анхны хүүхэд болохоор олон хүүхэдтэй аав ээжүүдийн дэргэд зөвлөөд байхаар арга, техник байхгүй байж магад. Гэхдээ би доороо гурван дүүтэй, айлын том охины хувьд анх ээж болж байгаа хүмүүстэй харьцуулахад арай илүү туршлагатай байж мэднэ. <br> <br>Нөхөр бид хоёр хүүхэдтэйгээ аль болох сайн ярилцаж, охиныхоо юу хүсэж байгааг мэдэхийг хичээдэг. Шууд л чи энэ хувцсыг өмс, энэ хоолыг ид гэж тулгахаас илүүтэй миний охин юу идмээр байна, аль хувцсыг өмсөөд цэцэрлэгтэй явмаар байна гэдэг ч юм уу, иймэрхүү хандлагатай харилцдаг. Тэгэхээр хүүхэд өөрийнхөө үзэл бодлыг илүү сайн илэрхийлж сурдаг юм билээ. Манай хүний хувьд охиноо номтой ойр байлгах гэж хичээдэг юм шиг санагддаг. Өөрөө ч гэсэн ном унших дуртай. Хэдэн мөрт холбочихдог. Охиноо номын дэлгүүр их авч явж, байнга ном авч өгдгөөс гадна ном уншиж өгдөг. Ном уншиж өгөхдөө тухайн номд гарж байгаа үлгэрийн баатрын дүрд орж уншиж өгдөг нь хөөрхөн санагддаг юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5cca696bcfd3d62b4569134e5b0fe7db.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8e956f0df6ad08064c363b91f14b67f1.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент?<br></div></h3><p>Манайх гэр бүлээрээ “짜요짜요” (Jjayu Jjayu) гэдэг нэртэй Солонгос йогуртан тарганд дуртай. Дотроо гурван төрлийн жимстэй, зайрмаг шиг хэрнээ шахаж уудаг йогурт бий. 짜요 (Jjayu) гэдэг нь монголоор шахахыг хэлж байгаа юм. Бүтээгдэхүүн гэхээр хамгийн түрүүнд санаанд бууж байгаа нь энэ байна. <br> <br>Харин контентын хувьд, одоогоор охин маань гүнжтэй хүүхэлдэй их үздэг. Гэр бүлээрээ “<a href="https://www.youtube.com/playlist?list=PLMf7VY8La5RFIeOyIZ5IOm68WVb7c2dyT" target="_blank">The Return of Superman</a>” гээд Солонгосын олны танил аавууд хүүхдүүдээ хэний ч тусламжгүйгээр 48 цагийн турш ганцаараа асардаг нэвтрүүлгийг үзэх дуртай. Монголоос “<a href="https://www.youtube.com/c/Maamuu" target="_blank">Аами Таами хоёр</a>” цуврал хүүхэлдэйн киног үздэг. Ер нь охины маань бидэнтэй өнгөрүүлэх цаг солонгос багш нартайгаа өнгөрүүлж байгаа цагаас хавьгүй бага учраас дийлэнхдээ солонгос контент үзэж таардаг юм. Харин гэр бүлээрээ хамтдаа байх хугацаандаа нэвтрүүлэг үзэж суухаас илүү агаарт гарахыг эрмэлздэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ?</h3><p>Өмнө нь дурдсанчлан би айлын том, багаасаа биеэ дааж дүү нараа өсгөлцсөн болоод ч тэр үү аливаа юманд их хариуцлагатай, хичээнгүй ханддаг байсан. Гэхдээ хүүхэдтэй болоход мэдрэгддэг хариуцлага шал ондоо юм билээ. Улам л хариуцлагатай байх ёстойг мэдэрсэн. Нөхөртэйгөө харилцах харилцаа, хандах хандлага маань ч өөр болсон. <br> <br>Би багадаа бага зэрэг дутмаг өссөн л дөө. Одоо бол охиноо аль болох юмаар дутаахгүй юм сан л гэж боддог. Мөн ээж болоод охиноо үргэлж хамгийн түрүүнд тавьдаг болсон. Жаахан л илүү юм гарвал охиндоо зориулдаг болчихдог юм байна лээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та хэрхэн амардаг вэ? Эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ?</h3><p>Охин маань харьцангуй том болчихсон болохоор нөхөр бид хоёр харилцан ээлжлээд амрах боломжтой болсон. Намайг амрах үед нөхөр маань охиноо хараад, нөхрийг амрах үед би охиноо харах байдлаар ээлжилдэг гэсэн үг. <br> <br>Бусдын туслалцааг авах тал дээр, хил нээлттэй байх үед хоёр талын ээж маань үе үе Солонгост ирж охиныг маань харж өгдөг байсан. Бас зун зургаадугаар сараас наймдугаар сарын хооронд нэгээс хоёр сарын хугацаанд охиноо Монгол руу түр хугацаанд эмээ өвөө рүү нь явуулдаг байлаа. Харин одоо хил хаалттай болсноос хойш хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй болсон. Нөхөр бид хоёр хоёулхнаа болзоогүй удаж байна (инээв).</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bdabf76cfee7da1ff6ef297fd5355d1c.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/00b90e85aca92e5d40a93190fbae68cb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь юу вэ?</h3><p>Саяхан би охиноо цэцэрлэгээс нь нэлээн оройтоод 19:30 болж байхад авсан юм. Эндхийн ээж аавууд бол хүүхдээ цэцэрлэгээс нь 16:30-17:00-ын хооронд авах хандлагатай. Хэн цэцэрлэг дээрээ ээж аавыгаа хүлээж үлдэж байна, тэр нь ихэвчлэн манай охин болж таардаг. Тэгээд очоод охиноо автал манай охин жоохон уурлачихсан маягтай байхаар нь “<i>Миний охин ээжийгээ уучлаарай, ээж нь уг нь хурдан гүйгээд ирсэн. Маргааш амралтын өдөр юм чинь ээжтэйгээ юу хиймээр байна</i>” гэсэн чинь зураг зурмаар байна гэсэн юм. Гэхдээ яахын аргагүй маргааш нь би ахиад л хагас өдөр ажиллах ёстой байсан тул ажлаа тарж ирээд зураг зуръя гэтэл охин маань “<i>Ээж дандаа л ажиллах</i>” гэж хэлсэн. Тэрхэн үед үнэхээр пал хийдэг юм байна лээ. Мэдээж ажилладаг ээжүүдийн хувьд хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргаж чадахгүй байгаа нь хамгийн хэцүү. Сэтгэл зүйн талаасаа ч ажлын стрессээ тайлах боломж хомс байдаг нь тиймхэн.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч?</h3><p>Охин маань нөхөр бид хоёрыг байнга баярлуулдаг. Саяхан гэхэд миний нуруу өвдөөд босож чадахаа болиход миний нуруун дээр тавьдаг бүлээн жинг зааснаа “Аав аа энийг халаагаад ээжийн нуруун дээр тавь, ээжийн нуруу нь өвдөж байгаа” гээд л үнэхээр халамжтай. Тэгээд болоогүй, би санамсаргүй хөлөө зүсчихсэн юм. Тэгэхэд жижигхэн хошуугаараа үлээж өгөөд, өөрөө шархны лент нааж өгөх жишээтэй. Охиныхоо энэ мэт хөөрхөн үйлдлийг хараад маш их баярладаг. Бас охин маань дандаа “Ээж хөөрхөн, аав күүл, би эгдүүтэй” гэж хэлдэг нь хөөрхөн. Солонгосоор бүр эгдүүтэй сонсогддог гээч.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ?</h3><p>Зөвлөгөө гэхээс илүүтэй амьдралаас сурсан зүйл бий. Манай ээж ер нь хайнга, хатуу талдаа хүн. Жишээ нь, хоол идэх болоход хоолоо ид гэж нэг дуудна, тэгээд ирж идэхгүй бол май миний охин, алив нааш ир, энд суугаад хоолоо ид гэхгүй. Идвэл иднэ биз, өлсвөл угаасаа иднэ, зүгээр орхи, хая гэдэг хандлагатай. Нэг төрлийн хэнэггүй ээж юм уу даа. Ээжийн энэ хандлага нь намайг болон дүү нарыг минь бусад айлын хүүхдүүдтэй харьцуулахад нэлээн ажилсаг, хэрсүү, хурдан биеэ даахад хүргэсэн юм шиг санагддаг юм. Тэгэхээр хүүхдийнхээ өмнүүр орж яаран үйлдэл хийхээс илүү өөрөөр нь хийлгэхийг хичээх нь чухал санагддаг. Урдуур нь орж юмыг нь хийгээд байвал хүүхэд өмнөөс нь хийх ёстой юм шиг л аашилж эхэлдэг тул эцсийн дүндээ хүүхдэд хохиролтой болох талтай. Гэхдээ би яг ч ээж шигээ байж чадахгүй л байна (инээв). Нэг мэдэхэд л охиноо дуудаад хоолоо идчихээч дээ гээд л гуйж байх жишээтэй. Харин заримдаа ээжийнхээ зарчмыг баримтлах гэж хичээнэ шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ?</h3><p>Охиныгоо эрүүл байгаасай л гэж хүсэж байна. Түүнээс гадна хүнийг хүндэлдэг, хүнлэг сэтгэлтэй, өөрийгөө маш сайн хайрладаг хүн болоосой гэж хүсдэг дээ. Өөр охиноосоо хүсэх зүйл байхгүй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1ddc4532d41e41a93f393757f83a1e64.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/33daecccaa63c7bd83fe5c3068b68781.jpeg"></p> </div>	Бид энэ дугаартаа сошиал орчинд "Na Na Hospital-ийн Намуунаа" хэмээн танигдсан эгэл залуухан ээжийг уриад байна. БНСУ гэдэг түүний хувьд нандин бүхнээ олж авсан утга учиртай газар нь. 2013 оноос хойш Солонгост аж төрж буй тэрээр өдгөө үндсэн ажлынхаа хажуугаар фото модель хийдэг тун чиг завгүй нэгэн. Ингээд түүний хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барилтай танилцсанаа хүргэе. Нэр: Ж.Намуун Байршил: БНСУ, Сөүл хот Ажил: “ NANA гоо сайхны эмнэлэг ”-ийн орчуулагч, Монгол талын маркетинг хариуцсан багийн ахлагч Ам бүл: 3 Сошиал хуудсууд: Жагаа Намуун (Фэйсбүүк), @nnaloveendlessly , @seebum27 (Инстаграм) Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ? Сайн байцгаана уу, намайг Намуун гэдэг. Ам бүл гурвуулаа, Солонгос улсад нөхөр, охиныхоо хамт амьдардаг залуу гэр бүл. Манай хүнийг Батбуян, охиныг маань Аригун гэдэг. Одоо гурван настай. Гэр бүлийн үүргийн тухайд гэвэл, нөхөр бид хоёр хоёулаа ажил хийдэг ч ерөнхийдөө би санхүүгээ барьдаг. Нөхөр маань дийлэнхдээ охиноо хардаг гэж ойлгож болно. Хоёул хоёулаа ажил хийдэг хэрнээ яаж охиноо харж амждаг вэ гэхээр, өглөө 8:30-17:30 хүртэл охиноо цэцэрлэгт явуулдаг юм. Охиноо есөн сартайгаас нь хойш цэцэрлэгт явуулж байна. Би өглөө охиноо цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг бол орой аав нь цэцэрлэгээс нь авдаг. Манай хүний ажил харьцангуй эрт тардаг учраас ажлын таван өдөр ар гэрийн ажлаа зохицуулдаг юм. Харин амралтын өдөр би зохицуулах гэж хичээнэ. Гэхдээ бид гэртээ байхаас илүү агаарт гарахыг хичээдэг. Одоогоор манай гэр бүл иймэрхүү байдлаар ажил үүргээ хуваарилж байна. Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл? Манай нөхөр өглөө таван цагт, оройтлоо гэхэд зургаан цагт босоод дасгал хөдөлгөөн хийдэг дадалтай. Тэгээд мэдээж өглөөний цайгаа заавал ууж байж ажилдаа явдаг. Нөхрийг ажилдаа явсных нь дараа би охиноосоо түрүүлж босоод мөн л дасгал хөдөлгөөн хийж өөрийгөө сэргээдэг. Ингээд охиныгоо сэрээж цэцэрлэгт нь явахад бэлдээд хамтдаа цайгаа уудаг. Бид өглөөний цайгаа сайн уухыг их чухалчилдаг юм. Оройдоо гэр бүлээрээ ширээ тойрон сууж хоолоо идэхдээ тухайн өдөр болсон үйл явдлынхаа талаар ярилцахыг хичээдэг. Мөн охин бид хоёр 20:30 гэхэд орондоо орох төлөвлөгөөтэй байдаг ч хааяа оройтох нь бий. Ер нь орой эрт унтах, эрт хоолоо идэхийг боддог. Хоолондоо ихэвчлэн шингэц сайтай гэдэг үүднээс шөл устай хоол, ногоо, жимс түлхүү хэрэглэхийг хичээдэг дээ. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал? Охин маань бидний анхны хүүхэд болохоор олон хүүхэдтэй аав ээжүүдийн дэргэд зөвлөөд байхаар арга, техник байхгүй байж магад. Гэхдээ би доороо гурван дүүтэй, айлын том охины хувьд анх ээж болж байгаа хүмүүстэй харьцуулахад арай илүү туршлагатай байж мэднэ. Нөхөр бид хоёр хүүхэдтэйгээ аль болох сайн ярилцаж, охиныхоо юу хүсэж байгааг мэдэхийг хичээдэг. Шууд л чи энэ хувцсыг өмс, энэ хоолыг ид гэж тулгахаас илүүтэй миний охин юу идмээр байна, аль хувцсыг өмсөөд цэцэрлэгтэй явмаар байна гэдэг ч юм уу, иймэрхүү хандлагатай харилцдаг. Тэгэхээр хүүхэд өөрийнхөө үзэл бодлыг илүү сайн илэрхийлж сурдаг юм билээ. Манай хүний хувьд охиноо номтой ойр байлгах гэж хичээдэг юм шиг санагддаг. Өөрөө ч гэсэн ном унших дуртай. Хэдэн мөрт холбочихдог. Охиноо номын дэлгүүр их авч явж, байнга ном авч өгдгөөс гадна ном уншиж өгдөг. Ном уншиж өгөхдөө тухайн номд гарж байгаа үлгэрийн баатрын дүрд орж уншиж өгдөг нь хөөрхөн санагддаг юм. Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент? Манайх гэр бүлээрээ “짜요짜요” (Jjayu Jjayu) гэдэг нэртэй Солонгос йогуртан тарганд дуртай. Дотроо гурван төрлийн жимстэй, зайрмаг шиг хэрнээ шахаж уудаг йогурт бий. 짜요 (Jjayu) гэдэг нь монголоор шахахыг хэлж байгаа юм. Бүтээгдэхүүн гэхээр хамгийн түрүүнд санаанд бууж байгаа нь энэ байна. Харин контентын хувьд, одоогоор охин маань гүнжтэй хүүхэлдэй их үздэг. Гэр бүлээрээ “ The Return of Superman ” гээд Солонгосын олны танил аавууд хүүхдүүдээ хэний ч тусламжгүйгээр 48 цагийн турш ганцаараа асардаг нэвтрүүлгийг үзэх дуртай. Монголоос “ Аами Таами хоёр ” цуврал хүүхэлдэйн киног үздэг. Ер нь охины маань бидэнтэй өнгөрүүлэх цаг солонгос багш нартайгаа өнгөрүүлж байгаа цагаас хавьгүй бага учраас дийлэнхдээ солонгос контент үзэж таардаг юм. Харин гэр бүлээрээ хамтдаа байх хугацаандаа нэвтрүүлэг үзэж суухаас илүү агаарт гарахыг эрмэлздэг. Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Өмнө нь дурдсанчлан би айлын том, багаасаа биеэ дааж дүү нараа өсгөлцсөн болоод ч тэр үү аливаа юманд их хариуцлагатай, хичээнгүй ханддаг байсан. Гэхдээ хүүхэдтэй болоход мэдрэгддэг хариуцлага шал ондоо юм билээ. Улам л хариуцлагатай байх ёстойг мэдэрсэн. Нөхөртэйгөө харилцах харилцаа, хандах хандлага маань ч өөр болсон. Би багадаа бага зэрэг дутмаг өссөн л дөө. Одоо бол охиноо аль болох юмаар дутаахгүй юм сан л гэж боддог. Мөн ээж болоод охиноо үргэлж хамгийн түрүүнд тавьдаг болсон. Жаахан л илүү юм гарвал охиндоо зориулдаг болчихдог юм байна лээ. Та хэрхэн амардаг вэ? Эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ? Охин маань харьцангуй том болчихсон болохоор нөхөр бид хоёр харилцан ээлжлээд амрах боломжтой болсон. Намайг амрах үед нөхөр маань охиноо хараад, нөхрийг амрах үед би охиноо харах байдлаар ээлжилдэг гэсэн үг. Бусдын туслалцааг авах тал дээр, хил нээлттэй байх үед хоёр талын ээж маань үе үе Солонгост ирж охиныг маань харж өгдөг байсан. Бас зун зургаадугаар сараас наймдугаар сарын хооронд нэгээс хоёр сарын хугацаанд охиноо Монгол руу түр хугацаанд эмээ өвөө рүү нь явуулдаг байлаа. Харин одоо хил хаалттай болсноос хойш хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй болсон. Нөхөр бид хоёр хоёулхнаа болзоогүй удаж байна (инээв). Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь юу вэ? Саяхан би охиноо цэцэрлэгээс нь нэлээн оройтоод 19:30 болж байхад авсан юм. Эндхийн ээж аавууд бол хүүхдээ цэцэрлэгээс нь 16:30-17:00-ын хооронд авах хандлагатай. Хэн цэцэрлэг дээрээ ээж аавыгаа хүлээж үлдэж байна, тэр нь ихэвчлэн манай охин болж таардаг. Тэгээд очоод охиноо автал манай охин жоохон уурлачихсан маягтай байхаар нь “ Миний охин ээжийгээ уучлаарай, ээж нь уг нь хурдан гүйгээд ирсэн. Маргааш амралтын өдөр юм чинь ээжтэйгээ юу хиймээр байна ” гэсэн чинь зураг зурмаар байна гэсэн юм. Гэхдээ яахын аргагүй маргааш нь би ахиад л хагас өдөр ажиллах ёстой байсан тул ажлаа тарж ирээд зураг зуръя гэтэл охин маань “ Ээж дандаа л ажиллах ” гэж хэлсэн. Тэрхэн үед үнэхээр пал хийдэг юм байна лээ. Мэдээж ажилладаг ээжүүдийн хувьд хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргаж чадахгүй байгаа нь хамгийн хэцүү. Сэтгэл зүйн талаасаа ч ажлын стрессээ тайлах боломж хомс байдаг нь тиймхэн. Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч? Охин маань нөхөр бид хоёрыг байнга баярлуулдаг. Саяхан гэхэд миний нуруу өвдөөд босож чадахаа болиход миний нуруун дээр тавьдаг бүлээн жинг зааснаа “Аав аа энийг халаагаад ээжийн нуруун дээр тавь, ээжийн нуруу нь өвдөж байгаа” гээд л үнэхээр халамжтай. Тэгээд болоогүй, би санамсаргүй хөлөө зүсчихсэн юм. Тэгэхэд жижигхэн хошуугаараа үлээж өгөөд, өөрөө шархны лент нааж өгөх жишээтэй. Охиныхоо энэ мэт хөөрхөн үйлдлийг хараад маш их баярладаг. Бас охин маань дандаа “Ээж хөөрхөн, аав күүл, би эгдүүтэй” гэж хэлдэг нь хөөрхөн. Солонгосоор бүр эгдүүтэй сонсогддог гээч. Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ? Зөвлөгөө гэхээс илүүтэй амьдралаас сурсан зүйл бий. Манай ээж ер нь хайнга, хатуу талдаа хүн. Жишээ нь, хоол идэх болоход хоолоо ид гэж нэг дуудна, тэгээд ирж идэхгүй бол май миний охин, алив нааш ир, энд суугаад хоолоо ид гэхгүй. Идвэл иднэ биз, өлсвөл угаасаа иднэ, зүгээр орхи, хая гэдэг хандлагатай. Нэг төрлийн хэнэггүй ээж юм уу даа. Ээжийн энэ хандлага нь намайг болон дүү нарыг минь бусад айлын хүүхдүүдтэй харьцуулахад нэлээн ажилсаг, хэрсүү, хурдан биеэ даахад хүргэсэн юм шиг санагддаг юм. Тэгэхээр хүүхдийнхээ өмнүүр орж яаран үйлдэл хийхээс илүү өөрөөр нь хийлгэхийг хичээх нь чухал санагддаг. Урдуур нь орж юмыг нь хийгээд байвал хүүхэд өмнөөс нь хийх ёстой юм шиг л аашилж эхэлдэг тул эцсийн дүндээ хүүхдэд хохиролтой болох талтай. Гэхдээ би яг ч ээж шигээ байж чадахгүй л байна (инээв). Нэг мэдэхэд л охиноо дуудаад хоолоо идчихээч дээ гээд л гуйж байх жишээтэй. Харин заримдаа ээжийнхээ зарчмыг баримтлах гэж хичээнэ шүү. Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ? Охиныгоо эрүүл байгаасай л гэж хүсэж байна. Түүнээс гадна хүнийг хүндэлдэг, хүнлэг сэтгэлтэй, өөрийгөө маш сайн хайрладаг хүн болоосой гэж хүсдэг дээ. Өөр охиноосоо хүсэх зүйл байхгүй.	Бид энэ дугаартаа сошиал орчинд "Na Na Hospital-ийн Намуунаа" хэмээн танигдсан эгэл залуухан ээжийг уриад байна. БНСУ гэдэг түүний хувьд нандин бүхнээ олж авсан утга учиртай газар нь. 2013 оноос хойш Солонгост аж төрж буй тэрээр өдгөө үндсэн ажлынхаа хажуугаар фото модель хийдэг тун чиг завгүй нэгэн. Ингээд түүний хүүхдээ хүмүүжүүлэх арга барилтай танилцсанаа хүргэе. Нэр: Ж.Намуун Байршил: БНСУ, Сөүл хот Ажил: “NANA гоо сайхны эмнэлэг”-ийн орчуулагч, Монгол талын маркетинг хариуцсан багийн ахлагч Ам бүл: 3 Сошиал хуудсууд: Жагаа Намуун (Фэйсбүүк), @nnaloveendlessly, @seebum27 (Инстаграм) ### Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ? Сайн байцгаана уу, намайг Намуун гэдэг. Ам бүл гурвуулаа, Солонгос улсад нөхөр, охиныхоо хамт амьдардаг залуу гэр бүл. Манай хүнийг Батбуян, охиныг маань Аригун гэдэг. Одоо гурван настай. Гэр бүлийн үүргийн тухайд гэвэл, нөхөр бид хоёр хоёулаа ажил хийдэг ч ерөнхийдөө би санхүүгээ барьдаг. Нөхөр маань дийлэнхдээ охиноо хардаг гэж ойлгож болно. Хоёул хоёулаа ажил хийдэг хэрнээ яаж охиноо харж амждаг вэ гэхээр, өглөө 8:30-17:30 хүртэл охиноо цэцэрлэгт явуулдаг юм. Охиноо есөн сартайгаас нь хойш цэцэрлэгт явуулж байна. Би өглөө охиноо цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг бол орой аав нь цэцэрлэгээс нь авдаг. Манай хүний ажил харьцангуй эрт тардаг учраас ажлын таван өдөр ар гэрийн ажлаа зохицуулдаг юм. Харин амралтын өдөр би зохицуулах гэж хичээнэ. Гэхдээ бид гэртээ байхаас илүү агаарт гарахыг хичээдэг. Одоогоор манай гэр бүл иймэрхүү байдлаар ажил үүргээ хуваарилж байна. ### Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл? Манай нөхөр өглөө таван цагт, оройтлоо гэхэд зургаан цагт босоод дасгал хөдөлгөөн хийдэг дадалтай. Тэгээд мэдээж өглөөний цайгаа заавал ууж байж ажилдаа явдаг. Нөхрийг ажилдаа явсных нь дараа би охиноосоо түрүүлж босоод мөн л дасгал хөдөлгөөн хийж өөрийгөө сэргээдэг. Ингээд охиныгоо сэрээж цэцэрлэгт нь явахад бэлдээд хамтдаа цайгаа уудаг. Бид өглөөний цайгаа сайн уухыг их чухалчилдаг юм. Оройдоо гэр бүлээрээ ширээ тойрон сууж хоолоо идэхдээ тухайн өдөр болсон үйл явдлынхаа талаар ярилцахыг хичээдэг. Мөн охин бид хоёр 20:30 гэхэд орондоо орох төлөвлөгөөтэй байдаг ч хааяа оройтох нь бий. Ер нь орой эрт унтах, эрт хоолоо идэхийг боддог. Хоолондоо ихэвчлэн шингэц сайтай гэдэг үүднээс шөл устай хоол, ногоо, жимс түлхүү хэрэглэхийг хичээдэг дээ. ### Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал? Охин маань бидний анхны хүүхэд болохоор олон хүүхэдтэй аав ээжүүдийн дэргэд зөвлөөд байхаар арга, техник байхгүй байж магад. Гэхдээ би доороо гурван дүүтэй, айлын том охины хувьд анх ээж болж байгаа хүмүүстэй харьцуулахад арай илүү туршлагатай байж мэднэ. Нөхөр бид хоёр хүүхэдтэйгээ аль болох сайн ярилцаж, охиныхоо юу хүсэж байгааг мэдэхийг хичээдэг. Шууд л чи энэ хувцсыг өмс, энэ хоолыг ид гэж тулгахаас илүүтэй миний охин юу идмээр байна, аль хувцсыг өмсөөд цэцэрлэгтэй явмаар байна гэдэг ч юм уу, иймэрхүү хандлагатай харилцдаг. Тэгэхээр хүүхэд өөрийнхөө үзэл бодлыг илүү сайн илэрхийлж сурдаг юм билээ. Манай хүний хувьд охиноо номтой ойр байлгах гэж хичээдэг юм шиг санагддаг. Өөрөө ч гэсэн ном унших дуртай. Хэдэн мөрт холбочихдог. Охиноо номын дэлгүүр их авч явж, байнга ном авч өгдгөөс гадна ном уншиж өгдөг. Ном уншиж өгөхдөө тухайн номд гарж байгаа үлгэрийн баатрын дүрд орж уншиж өгдөг нь хөөрхөн санагддаг юм. ### Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент? Манайх гэр бүлээрээ “짜요짜요” (Jjayu Jjayu) гэдэг нэртэй Солонгос йогуртан тарганд дуртай. Дотроо гурван төрлийн жимстэй, зайрмаг шиг хэрнээ шахаж уудаг йогурт бий. 짜요 (Jjayu) гэдэг нь монголоор шахахыг хэлж байгаа юм. Бүтээгдэхүүн гэхээр хамгийн түрүүнд санаанд бууж байгаа нь энэ байна. Харин контентын хувьд, одоогоор охин маань гүнжтэй хүүхэлдэй их үздэг. Гэр бүлээрээ “The Return of Superman” гээд Солонгосын олны танил аавууд хүүхдүүдээ хэний ч тусламжгүйгээр 48 цагийн турш ганцаараа асардаг нэвтрүүлгийг үзэх дуртай. Монголоос “Аами Таами хоёр” цуврал хүүхэлдэйн киног үздэг. Ер нь охины маань бидэнтэй өнгөрүүлэх цаг солонгос багш нартайгаа өнгөрүүлж байгаа цагаас хавьгүй бага учраас дийлэнхдээ солонгос контент үзэж таардаг юм. Харин гэр бүлээрээ хамтдаа байх хугацаандаа нэвтрүүлэг үзэж суухаас илүү агаарт гарахыг эрмэлздэг. ### Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Өмнө нь дурдсанчлан би айлын том, багаасаа биеэ дааж дүү нараа өсгөлцсөн болоод ч тэр үү аливаа юманд их хариуцлагатай, хичээнгүй ханддаг байсан. Гэхдээ хүүхэдтэй болоход мэдрэгддэг хариуцлага шал ондоо юм билээ. Улам л хариуцлагатай байх ёстойг мэдэрсэн. Нөхөртэйгөө харилцах харилцаа, хандах хандлага маань ч өөр болсон. Би багадаа бага зэрэг дутмаг өссөн л дөө. Одоо бол охиноо аль болох юмаар дутаахгүй юм сан л гэж боддог. Мөн ээж болоод охиноо үргэлж хамгийн түрүүнд тавьдаг болсон. Жаахан л илүү юм гарвал охиндоо зориулдаг болчихдог юм байна лээ. ### Та хэрхэн амардаг вэ? Эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ? Охин маань харьцангуй том болчихсон болохоор нөхөр бид хоёр харилцан ээлжлээд амрах боломжтой болсон. Намайг амрах үед нөхөр маань охиноо хараад, нөхрийг амрах үед би охиноо харах байдлаар ээлжилдэг гэсэн үг. Бусдын туслалцааг авах тал дээр, хил нээлттэй байх үед хоёр талын ээж маань үе үе Солонгост ирж охиныг маань харж өгдөг байсан. Бас зун зургаадугаар сараас наймдугаар сарын хооронд нэгээс хоёр сарын хугацаанд охиноо Монгол руу түр хугацаанд эмээ өвөө рүү нь явуулдаг байлаа. Харин одоо хил хаалттай болсноос хойш хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй болсон. Нөхөр бид хоёр хоёулхнаа болзоогүй удаж байна (инээв). ### Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь юу вэ? Саяхан би охиноо цэцэрлэгээс нь нэлээн оройтоод 19:30 болж байхад авсан юм. Эндхийн ээж аавууд бол хүүхдээ цэцэрлэгээс нь 16:30-17:00-ын хооронд авах хандлагатай. Хэн цэцэрлэг дээрээ ээж аавыгаа хүлээж үлдэж байна, тэр нь ихэвчлэн манай охин болж таардаг. Тэгээд очоод охиноо автал манай охин жоохон уурлачихсан маягтай байхаар нь “Миний охин ээжийгээ уучлаарай, ээж нь уг нь хурдан гүйгээд ирсэн. Маргааш амралтын өдөр юм чинь ээжтэйгээ юу хиймээр байна” гэсэн чинь зураг зурмаар байна гэсэн юм. Гэхдээ яахын аргагүй маргааш нь би ахиад л хагас өдөр ажиллах ёстой байсан тул ажлаа тарж ирээд зураг зуръя гэтэл охин маань “Ээж дандаа л ажиллах” гэж хэлсэн. Тэрхэн үед үнэхээр пал хийдэг юм байна лээ. Мэдээж ажилладаг ээжүүдийн хувьд хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргаж чадахгүй байгаа нь хамгийн хэцүү. Сэтгэл зүйн талаасаа ч ажлын стрессээ тайлах боломж хомс байдаг нь тиймхэн. ### Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч? Охин маань нөхөр бид хоёрыг байнга баярлуулдаг. Саяхан гэхэд миний нуруу өвдөөд босож чадахаа болиход миний нуруун дээр тавьдаг бүлээн жинг зааснаа “Аав аа энийг халаагаад ээжийн нуруун дээр тавь, ээжийн нуруу нь өвдөж байгаа” гээд л үнэхээр халамжтай. Тэгээд болоогүй, би санамсаргүй хөлөө зүсчихсэн юм. Тэгэхэд жижигхэн хошуугаараа үлээж өгөөд, өөрөө шархны лент нааж өгөх жишээтэй. Охиныхоо энэ мэт хөөрхөн үйлдлийг хараад маш их баярладаг. Бас охин маань дандаа “Ээж хөөрхөн, аав күүл, би эгдүүтэй” гэж хэлдэг нь хөөрхөн. Солонгосоор бүр эгдүүтэй сонсогддог гээч. ### Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ? Зөвлөгөө гэхээс илүүтэй амьдралаас сурсан зүйл бий. Манай ээж ер нь хайнга, хатуу талдаа хүн. Жишээ нь, хоол идэх болоход хоолоо ид гэж нэг дуудна, тэгээд ирж идэхгүй бол май миний охин, алив нааш ир, энд суугаад хоолоо ид гэхгүй. Идвэл иднэ биз, өлсвөл угаасаа иднэ, зүгээр орхи, хая гэдэг хандлагатай. Нэг төрлийн хэнэггүй ээж юм уу даа. Ээжийн энэ хандлага нь намайг болон дүү нарыг минь бусад айлын хүүхдүүдтэй харьцуулахад нэлээн ажилсаг, хэрсүү, хурдан биеэ даахад хүргэсэн юм шиг санагддаг юм. Тэгэхээр хүүхдийнхээ өмнүүр орж яаран үйлдэл хийхээс илүү өөрөөр нь хийлгэхийг хичээх нь чухал санагддаг. Урдуур нь орж юмыг нь хийгээд байвал хүүхэд өмнөөс нь хийх ёстой юм шиг л аашилж эхэлдэг тул эцсийн дүндээ хүүхдэд хохиролтой болох талтай. Гэхдээ би яг ч ээж шигээ байж чадахгүй л байна (инээв). Нэг мэдэхэд л охиноо дуудаад хоолоо идчихээч дээ гээд л гуйж байх жишээтэй. Харин заримдаа ээжийнхээ зарчмыг баримтлах гэж хичээнэ шүү. ### Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ? Охиныгоо эрүүл байгаасай л гэж хүсэж байна. Түүнээс гадна хүнийг хүндэлдэг, хүнлэг сэтгэлтэй, өөрийгөө маш сайн хайрладаг хүн болоосой гэж хүсдэг дээ. Өөр охиноосоо хүсэх зүйл байхгүй.
https://unread.today/c/essentials-tulgag	Зочинтой булан	Unread Today	2021-12-17T00:00:00	12 сарын 17, 2021	LIME аппын үүсгэн байгуулагч @itulga - Футболка, нисгэгчийн гарын авлага, утас...	<div class="article-body"> <hr><table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 101.1624%;">Г.Тулга</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 101.1624%;">LIME аппын үүсгэн байгуулагч</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 101.1624%;">Дэлхийн Монголчуудыг холбоно<br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 101.1624%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Футболка</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бид футболкыг харин ч нэг төрөл, төрлөөр нь өмсдөг. Ойн баяр, шинэ жил, марафон гэх мэт онцлох үйл ажиллагаа бүрээр цөөн загварын футболка, цамц, бомбер хийлгэдэг уламжлалтай. Олон жил ажилласан залууст маань бараг л шүүгээ дүүрэн байгууллагын логотой хувцас бий.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/e3cd8aea069cbe6aba2bd7ac637ed899.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/a7f52bb2abf8f82fda6942792b08157f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Нисгэгчийн гарын авлага</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Онгоц жолоодох багын мөрөөдлөө биелүүлэхээр PPL буюу “Private Pilot License” авахаар суралцаж байгаа. Зургаан төрлийн онолын шалгалт, 40 цагийн нислэг үйлдэж байж үнэмлэхээ авдаг болохоор энэ номтой дотно найзалж байна.<br><br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/89b2e76392af70cc86043f55970fe838.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/0106189080a5ace9ce92764b65fdc5c0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-success="true" data-size="1200,1200"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Гар утас</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өдөр тутмын ажлаа ихэвчлэн гар утсаараа амжуулдаг. "CallPro", "LIME"-ын дийлэнх үйлчилгээ үүлэн технологид суурилсан, олон төрлийн интеграц агуулж байдаг учраас гар утсаараа ажиллахад их хялбар. Харин утсаа сонгохдоо мэдээллийн нууцлал, хүчин чадал, хурд зэрэгт анхаардаг. Ер нь би "Apple" компанийн үнэнч хэрэглэгч.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/757659030d8a103cc6fb279b5ec19e41.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/7e687a003bb4158e941895839924ade2.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Утасгүй хулгана</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Олон цагаар компьютер дээр ажиллахдаа Logitech MX Master-ыг хэрэглэдэг. Гурав хүртэлх төхөөрөмжид зэрэг холбогддог болохоор цаг их хэмнэдэг шүү. Дээрээс нь гарт эвтэйхэн, чанартай.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/6404281c578fec6158f081a02ec44ec7.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/7b7f1898ddcfd2a921cdf95b3062f6c8.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Macbook Pro</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Саяхан Pro 2021-тэй болсон. M1 Pro-г сонгосон шалтгаан нь ердөө л CPU. Ингэснээр цэнэгээ барих чадвар нь дээшилсэн. Би ширээний ард удаан суудаггүй болохоор лаптоп сонгохдоо баттери барилт, хүчин чадалд нь их анхаардаг.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/0a319709a9031291e09672df8d0e061f.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/e95fa6bf352f9b4288f4af02143cd535.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Oculus VR</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ирээдүйд хүн бүр Метаверс-д асар олон цагийг өнгөрөөдөг болно. Энэхүү шинэ орчныг илүү эрт таниж мэдэх, судлах зорилгоор энэ бүтээгдэхүүнд сүүлийн үед их дуртай болоод байна.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/fd01e934013a213ab1a59db4bea15ed5.png" class="fr-fic fr-dib" data-success="true" data-size="512,512"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/9cadee302818237fbc1e71990afe2b5f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-success="true" data-size="1200,1200"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Spark</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Цахим шуудан, календарыг нэгтгэсэн, гар утас болон компьютерын аль алинд нь ашиглаж болдог апп. Манай залуус бүх ажлаа GSuite календар ашиглан төлөвлөдөг. Имэйл, календар нэг дор байх нь ажлыг ихээхэн хөнгөвчилдөг шүү.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/b741e77abeb390f49580fa71ec142282.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/7fbf682d351d7618f8ff06ce99b42927.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Termius</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Олон сервер рүү холбогдох шаардлага байнга гардаг учраас Termius аппыг ашигладаг. Гар утас, таблет, компьютерт суулгаж ашиглах боломжтой. Байнга ашигладаг үйлдлүүдээ хялбаршуулах зэрэг олон сонголт бий.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/73f008a0d888ca901ae96459c793c073.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/d6188ed3067ddb7984ac315079106f42.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9<br><br><br></td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Netflix</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Амрах болон гадаад хэлээ сайжруулах зорилгоор кино үзэх дуртай. Disney+, HBO Max, Netflix зэрэг стрийминг үйлчилгээг ашигладаг.<br><br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/2507b97590c7f83e1486287b07805644.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/bde32b97722577ff73a09595ecaf7f6c.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 95.9794%; background-color: rgb(71, 196, 168);">LIME</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Монгол дугаартай, ярианы апп. Аппаа нэвтрүүлснээс хойш нэг сар хагасын хугацаанд хоёр ч удаа хил дамнасан томилолтод явлаа. Гадаадаас Монгол руу дуудлага хийхэд маш хялбар, төлбөрийн систем нь ч олон төрөл. Өөрсдөө хөгжүүлж гаргасан апп хэдий ч ажлаар гадагшаа явахдаа хэргийг нь сайн гаргаж чадсан. Гадаадад байгаа найзууддаа ч санал болгосон. Их ам сайтай байгаа.<br></td><td style="width: 20.9413%;"><img src="https://unread.today/files/48/4959bfeac67122b6ee9399606b3fc082.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 25.705%;"><img src="https://unread.today/files/48/17eaf7bfac07b1eea17b7d2d428fed58.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Г.Тулга LIME аппын үүсгэн байгуулагч Дэлхийн Монголчуудыг холбоно 1 Футболка Бид футболкыг харин ч нэг төрөл, төрлөөр нь өмсдөг. Ойн баяр, шинэ жил, марафон гэх мэт онцлох үйл ажиллагаа бүрээр цөөн загварын футболка, цамц, бомбер хийлгэдэг уламжлалтай. Олон жил ажилласан залууст маань бараг л шүүгээ дүүрэн байгууллагын логотой хувцас бий. 2 Нисгэгчийн гарын авлага Онгоц жолоодох багын мөрөөдлөө биелүүлэхээр PPL буюу “Private Pilot License” авахаар суралцаж байгаа. Зургаан төрлийн онолын шалгалт, 40 цагийн нислэг үйлдэж байж үнэмлэхээ авдаг болохоор энэ номтой дотно найзалж байна. 3 Гар утас Өдөр тутмын ажлаа ихэвчлэн гар утсаараа амжуулдаг. "CallPro", "LIME"-ын дийлэнх үйлчилгээ үүлэн технологид суурилсан, олон төрлийн интеграц агуулж байдаг учраас гар утсаараа ажиллахад их хялбар. Харин утсаа сонгохдоо мэдээллийн нууцлал, хүчин чадал, хурд зэрэгт анхаардаг. Ер нь би "Apple" компанийн үнэнч хэрэглэгч. 4 Утасгүй хулгана Олон цагаар компьютер дээр ажиллахдаа Logitech MX Master-ыг хэрэглэдэг. Гурав хүртэлх төхөөрөмжид зэрэг холбогддог болохоор цаг их хэмнэдэг шүү. Дээрээс нь гарт эвтэйхэн, чанартай. 5 Macbook Pro Саяхан Pro 2021-тэй болсон. M1 Pro-г сонгосон шалтгаан нь ердөө л CPU. Ингэснээр цэнэгээ барих чадвар нь дээшилсэн. Би ширээний ард удаан суудаггүй болохоор лаптоп сонгохдоо баттери барилт, хүчин чадалд нь их анхаардаг. 6 Oculus VR Ирээдүйд хүн бүр Метаверс-д асар олон цагийг өнгөрөөдөг болно. Энэхүү шинэ орчныг илүү эрт таниж мэдэх, судлах зорилгоор энэ бүтээгдэхүүнд сүүлийн үед их дуртай болоод байна. 7 Spark Цахим шуудан, календарыг нэгтгэсэн, гар утас болон компьютерын аль алинд нь ашиглаж болдог апп. Манай залуус бүх ажлаа GSuite календар ашиглан төлөвлөдөг. Имэйл, календар нэг дор байх нь ажлыг ихээхэн хөнгөвчилдөг шүү. 8 Termius Олон сервер рүү холбогдох шаардлага байнга гардаг учраас Termius аппыг ашигладаг. Гар утас, таблет, компьютерт суулгаж ашиглах боломжтой. Байнга ашигладаг үйлдлүүдээ хялбаршуулах зэрэг олон сонголт бий. 9 Netflix Амрах болон гадаад хэлээ сайжруулах зорилгоор кино үзэх дуртай. Disney+, HBO Max, Netflix зэрэг стрийминг үйлчилгээг ашигладаг. 10 LIME Монгол дугаартай, ярианы апп. Аппаа нэвтрүүлснээс хойш нэг сар хагасын хугацаанд хоёр ч удаа хил дамнасан томилолтод явлаа. Гадаадаас Монгол руу дуудлага хийхэд маш хялбар, төлбөрийн систем нь ч олон төрөл. Өөрсдөө хөгжүүлж гаргасан апп хэдий ч ажлаар гадагшаа явахдаа хэргийг нь сайн гаргаж чадсан. Гадаадад байгаа найзууддаа ч санал болгосон. Их ам сайтай байгаа.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Г.Тулга \| \| \| \| \| LIME аппын үүсгэн байгуулагч \| \| \| \| \| Дэлхийн Монголчуудыг холбоно \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Футболка \| \| \| \| Бид футболкыг харин ч нэг төрөл, төрлөөр нь өмсдөг. Ойн баяр, шинэ жил, марафон гэх мэт онцлох үйл ажиллагаа бүрээр цөөн загварын футболка, цамц, бомбер хийлгэдэг уламжлалтай. Олон жил ажилласан залууст маань бараг л шүүгээ дүүрэн байгууллагын логотой хувцас бий. \| \| \| \| 2 \| Нисгэгчийн гарын авлага \| \| \| \| Онгоц жолоодох багын мөрөөдлөө биелүүлэхээр PPL буюу “Private Pilot License” авахаар суралцаж байгаа. Зургаан төрлийн онолын шалгалт, 40 цагийн нислэг үйлдэж байж үнэмлэхээ авдаг болохоор энэ номтой дотно найзалж байна. \| \| \| \| \| 3 \| Гар утас \| \| \| \| Өдөр тутмын ажлаа ихэвчлэн гар утсаараа амжуулдаг. "CallPro", "LIME"-ын дийлэнх үйлчилгээ үүлэн технологид суурилсан, олон төрлийн интеграц агуулж байдаг учраас гар утсаараа ажиллахад их хялбар. Харин утсаа сонгохдоо мэдээллийн нууцлал, хүчин чадал, хурд зэрэгт анхаардаг. Ер нь би "Apple" компанийн үнэнч хэрэглэгч. \| \| \| \| 4 \| Утасгүй хулгана \| \| \| \| Олон цагаар компьютер дээр ажиллахдаа Logitech MX Master-ыг хэрэглэдэг. Гурав хүртэлх төхөөрөмжид зэрэг холбогддог болохоор цаг их хэмнэдэг шүү. Дээрээс нь гарт эвтэйхэн, чанартай. \| \| \| \| 5 \| Macbook Pro \| \| \| \| Саяхан Pro 2021-тэй болсон. M1 Pro-г сонгосон шалтгаан нь ердөө л CPU. Ингэснээр цэнэгээ барих чадвар нь дээшилсэн. Би ширээний ард удаан суудаггүй болохоор лаптоп сонгохдоо баттери барилт, хүчин чадалд нь их анхаардаг. \| \| \| \| 6 \| Oculus VR \| \| \| \| Ирээдүйд хүн бүр Метаверс-д асар олон цагийг өнгөрөөдөг болно. Энэхүү шинэ орчныг илүү эрт таниж мэдэх, судлах зорилгоор энэ бүтээгдэхүүнд сүүлийн үед их дуртай болоод байна. \| \| \| \| 7 \| Spark \| \| \| \| Цахим шуудан, календарыг нэгтгэсэн, гар утас болон компьютерын аль алинд нь ашиглаж болдог апп. Манай залуус бүх ажлаа GSuite календар ашиглан төлөвлөдөг. Имэйл, календар нэг дор байх нь ажлыг ихээхэн хөнгөвчилдөг шүү. \| \| \| \| 8 \| Termius \| \| \| \| Олон сервер рүү холбогдох шаардлага байнга гардаг учраас Termius аппыг ашигладаг. Гар утас, таблет, компьютерт суулгаж ашиглах боломжтой. Байнга ашигладаг үйлдлүүдээ хялбаршуулах зэрэг олон сонголт бий. \| \| \| \| 9 \| Netflix \| \| \| \| Амрах болон гадаад хэлээ сайжруулах зорилгоор кино үзэх дуртай. Disney+, HBO Max, Netflix зэрэг стрийминг үйлчилгээг ашигладаг. \| \| \| \| 10 \| LIME \| \| \| \| Монгол дугаартай, ярианы апп. Аппаа нэвтрүүлснээс хойш нэг сар хагасын хугацаанд хоёр ч удаа хил дамнасан томилолтод явлаа. Гадаадаас Монгол руу дуудлага хийхэд маш хялбар, төлбөрийн систем нь ч олон төрөл. Өөрсдөө хөгжүүлж гаргасан апп хэдий ч ажлаар гадагшаа явахдаа хэргийг нь сайн гаргаж чадсан. Гадаадад байгаа найзууддаа ч санал болгосон. Их ам сайтай байгаа. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-humans-of-moffice-hellobaby	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-11-09T00:00:00	11 сарын 9, 2020	LevelUp: Humans of Moffice- HelloBaby	<div class="article-body"> <h4>"Moffice Coworking" хамтын оффисын гишүүн байгууллага, “Hellobaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшнийг бүтээгч хамт олонтой та бүхнийг танилцуулж байна. </h4><p>Хөл хүнд болсон гэдгээ мэдсэн мөчөөс эхлээд эмэгтэй хүнд айх, гайхах, баярлах, сэтгэл түгших олон мэдрэмжүүд зэрэг төрдөг. Үр минь хэвлийдээ эрүүл бойжиж байгаа болов уу, хэрхэн эсэн мэнд төрөх вэ, төрсний дараа хүүхдээ бие сэтгэлийн хувьд хэрхэн хүчирхэг хүн болгон өсгөж хүмүүжүүлэх вэ гэх мэт өмнө нь тулгарч байгаагүй олон асуулттай нүүр тулдаг. Жирэмслэлт, төрөлт нь эмэгтэй хүний амьдралд тохиох хамгийн чухал үйл явдлуудын нэг. Эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндтэй холбоотой, үргүйдэл, цэвэршилт, төрсний дараах сэтгэл гутрал, өсвөр насанд тулгардаг асуудлыг ч бид орхигдуулах учиргүй юм. Энэ мэт онцгой үеүдэд эмэгтэй хүнд дэмжлэг болох, мэргэжилтнээр баталгаажсан, эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээллийн цогц дижитал бүтээгдэхүүн монгол хэл дээр байдаггүй. Үүнээс улбаалан монгол эмэгтэйчүүд, ээжүүд маань буруу ташаа, ам дамжсан, дутуу, хоцрогдсон мэдээлэл авч, өөрийн болон үр хүүхдийнхээ эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулах нь цөөнгүй.</p> <p>"HelloBaby"-г үүсгэн байгуулагч бүсгүйчүүд маань жирэмсэн үе болон хүүхэд өсгөж бойжуулахтай холбоотой өөрсдийн амьдралд тулгарсан асуудлаас санаа авч, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрүүл мэнд, гэр бүлд чиглэсэн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ байгааг олж харсан уг апп-ыг бүтээх сэдэл болжээ.</p> <blockquote><p>Өөрөө жирэмсэн болоод өөртэйгөө ижил мянга мянган ээжүүдийн үрдээ санаа зовж, зөв цэгцтэй, итгэж болох мэдээллийг уйгагүй хайж, бие биеэсээ асууж зөвлөж байхыг хараад, бас гадаадын олон гоё аппликэйшнүүдэд атаархаж, "шарандаа" хийе гээд зүтгэсэн апп маань 4 сарын дотор 20 мянган хэрэглэгчтэй боллоо. Эндээс Монголд энэ төрлийн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ ямар их байгааг харж болно.</p> <cite><p>Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Манд</p> </cite></blockquote><p>“HelloBaby”-ийнхэн цаашид данц ганц гар утасны апп гэлтгүй, хөтөлбөр болгож өргөжүүлэн, нийгэмд ээлтэй бизнесийн жишиг загвар болгохоор ажиллаж байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">“Hellobaby” гар утасны аппликэйшн</h3><p>“HelloBaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшн өнгөрсөн тавдугаар интернэтэд байршиж 4 сарын хугацаанд аль хэдийн 20 мянга гаруй хэрэглэгчтэй болоод амжжээ. Аппликэйшнд байрших зөвлөгөө нийтлэлийн чанарт онцгой ач холбогдол өгч, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн эх сурвалжуудаас контентоо бэлдэхдээ Монгол Улсын хууль тогтоомж, журмуудтай нийцүүлэн, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмч нараар хянан тохиолдуулж, эрүүл мэндийн сэтгүүлч редакторуудтай хамтран бэлддэг. "HelloBaby" нийслэл, орон нутаг, гадаадад сууж буй олон монгол ээж нарын өдөр тутмын хэрэглээ болоод байна.</p> <p>Эндээс та:</p> <ul><li>Зөвхөн өөрийн жирэмсний явцтай уялдсан эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээлэл</li><li>Жирэмсэн ээжүүдэд түгээмэл илэрдэг шинж тэмдгүүд</li><li>Хяналтын үзлэг шинжилгээний хуанли, үзлэгт орох алхмууд</li><li>Хувийн ажлаа төлөвлөх талбар +Тэмдэглэл</li><li>Эмчдээ үзүүлэх хуваарь</li><li>Хийх ажлыг өөрт тань сануулах хэсэг</li><li>Бүх үзлэг шинжилгээний тайлбарыг авах боломжтой</li></ul><blockquote><p>Би гурван хүүхдээ гурван өөр оронд, Монгол, Бельги, Англид төрүүлсэн. Жирэмсний, төрөх үед, төрсний дараа тэдгээр орны эмэгтэйчүүдийн авдаг мэдээлэл, үйлчилгээнүүд ямар хүртээмжтэй, чанартай байгааг хараад Монголд маань ч гэсэн ийм цогц мэдээлэлтэй, халааснаасаа гаргаж ирээд л хэрэгтэй мэдээлэл зөвлөгөөгөө авчихдаг шийдэл байдаг ч болоосой гэж бодож байлаа. Төрөлт бүр, эмэгтэй хүн бүр өөр учраас бие биедээ өгдөг зөвлөгөө хоцрогдсон, үндэслэлгүй байх магадлалтай. Иймд, хэлний бэрхшээлээс хамаарахгүйгээр, баталгаатай эх сурвалжаас хүссэн үедээ мэдээлэл авчихдаг байгаасай гэж хүссэн.</p> <cite><p>Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Аруинсанаа</p> </cite></blockquote><p>Дэлхийд эмэгтэй хүний эрүүл мэндийн асуудлыг технологиор дамжуулан шийдэхийг “фемтек” гэж нэрийддэг. Сүүлийн 5 жилд фемтек бизнесүүд хөрөнгө оруулагч нарын сонирхлыг ихээр татаж, олон зуун сая эмэгтэйчүүдийн өдөр тутмын хэрэглээ болж чадсан юм. “HelloBaby” аппликэйшнийг үүсгэн байгуулагчид цаашид эмэгтэй хүний нөхөн үржихүйн бүхий л өвөрмөц хэрэгцээнд тохирсон, монгол хэл дээрх мэдээллийн цогц эх сурвалж болж ажиллах зорилт тавин ажиллаж буй. Цаашид аав ээж, гэр бүлд зориулсан вэб сайт, сарын тэмдгийн дижитал хуанли, төрсний дараах үеийг хамрах технологийн бүтээгдэхүүн гаргахаар төлөвлөжээ.</p> <blockquote><p>Технологийн салбарт эмэгтэйчүүдийн эзлэх байр суурь, оролцоог нэмэгдүүлснээр нийгэмд тулгамдаж буй хүүхэд, эмэгтэйчүүд, охидын олон асуудлыг цогцоор нь шийдэх боломжтой. FemTech салбарын хөгжил нийтийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүртээмжтэй болгож, урт хугацаанд монгол гэр бүлийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэх, эрүүл амьдралын хэв маягт уриалах томоохон эерэг нөлөөлөл болно гэж харж байна.</p> <cite><p>Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Пүрэвсүрэн</p> </cite></blockquote> </div>	"Moffice Coworking" хамтын оффисын гишүүн байгууллага, “Hellobaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшнийг бүтээгч хамт олонтой та бүхнийг танилцуулж байна. Хөл хүнд болсон гэдгээ мэдсэн мөчөөс эхлээд эмэгтэй хүнд айх, гайхах, баярлах, сэтгэл түгших олон мэдрэмжүүд зэрэг төрдөг. Үр минь хэвлийдээ эрүүл бойжиж байгаа болов уу, хэрхэн эсэн мэнд төрөх вэ, төрсний дараа хүүхдээ бие сэтгэлийн хувьд хэрхэн хүчирхэг хүн болгон өсгөж хүмүүжүүлэх вэ гэх мэт өмнө нь тулгарч байгаагүй олон асуулттай нүүр тулдаг. Жирэмслэлт, төрөлт нь эмэгтэй хүний амьдралд тохиох хамгийн чухал үйл явдлуудын нэг. Эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндтэй холбоотой, үргүйдэл, цэвэршилт, төрсний дараах сэтгэл гутрал, өсвөр насанд тулгардаг асуудлыг ч бид орхигдуулах учиргүй юм. Энэ мэт онцгой үеүдэд эмэгтэй хүнд дэмжлэг болох, мэргэжилтнээр баталгаажсан, эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээллийн цогц дижитал бүтээгдэхүүн монгол хэл дээр байдаггүй. Үүнээс улбаалан монгол эмэгтэйчүүд, ээжүүд маань буруу ташаа, ам дамжсан, дутуу, хоцрогдсон мэдээлэл авч, өөрийн болон үр хүүхдийнхээ эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулах нь цөөнгүй. "HelloBaby"-г үүсгэн байгуулагч бүсгүйчүүд маань жирэмсэн үе болон хүүхэд өсгөж бойжуулахтай холбоотой өөрсдийн амьдралд тулгарсан асуудлаас санаа авч, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрүүл мэнд, гэр бүлд чиглэсэн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ байгааг олж харсан уг апп-ыг бүтээх сэдэл болжээ. Өөрөө жирэмсэн болоод өөртэйгөө ижил мянга мянган ээжүүдийн үрдээ санаа зовж, зөв цэгцтэй, итгэж болох мэдээллийг уйгагүй хайж, бие биеэсээ асууж зөвлөж байхыг хараад, бас гадаадын олон гоё аппликэйшнүүдэд атаархаж, "шарандаа" хийе гээд зүтгэсэн апп маань 4 сарын дотор 20 мянган хэрэглэгчтэй боллоо. Эндээс Монголд энэ төрлийн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ ямар их байгааг харж болно. Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Манд “HelloBaby”-ийнхэн цаашид данц ганц гар утасны апп гэлтгүй, хөтөлбөр болгож өргөжүүлэн, нийгэмд ээлтэй бизнесийн жишиг загвар болгохоор ажиллаж байна. “Hellobaby” гар утасны аппликэйшн “HelloBaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшн өнгөрсөн тавдугаар интернэтэд байршиж 4 сарын хугацаанд аль хэдийн 20 мянга гаруй хэрэглэгчтэй болоод амжжээ. Аппликэйшнд байрших зөвлөгөө нийтлэлийн чанарт онцгой ач холбогдол өгч, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн эх сурвалжуудаас контентоо бэлдэхдээ Монгол Улсын хууль тогтоомж, журмуудтай нийцүүлэн, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмч нараар хянан тохиолдуулж, эрүүл мэндийн сэтгүүлч редакторуудтай хамтран бэлддэг. "HelloBaby" нийслэл, орон нутаг, гадаадад сууж буй олон монгол ээж нарын өдөр тутмын хэрэглээ болоод байна. Эндээс та: Зөвхөн өөрийн жирэмсний явцтай уялдсан эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээлэл Жирэмсэн ээжүүдэд түгээмэл илэрдэг шинж тэмдгүүд Хяналтын үзлэг шинжилгээний хуанли, үзлэгт орох алхмууд Хувийн ажлаа төлөвлөх талбар +Тэмдэглэл Эмчдээ үзүүлэх хуваарь Хийх ажлыг өөрт тань сануулах хэсэг Бүх үзлэг шинжилгээний тайлбарыг авах боломжтой Би гурван хүүхдээ гурван өөр оронд, Монгол, Бельги, Англид төрүүлсэн. Жирэмсний, төрөх үед, төрсний дараа тэдгээр орны эмэгтэйчүүдийн авдаг мэдээлэл, үйлчилгээнүүд ямар хүртээмжтэй, чанартай байгааг хараад Монголд маань ч гэсэн ийм цогц мэдээлэлтэй, халааснаасаа гаргаж ирээд л хэрэгтэй мэдээлэл зөвлөгөөгөө авчихдаг шийдэл байдаг ч болоосой гэж бодож байлаа. Төрөлт бүр, эмэгтэй хүн бүр өөр учраас бие биедээ өгдөг зөвлөгөө хоцрогдсон, үндэслэлгүй байх магадлалтай. Иймд, хэлний бэрхшээлээс хамаарахгүйгээр, баталгаатай эх сурвалжаас хүссэн үедээ мэдээлэл авчихдаг байгаасай гэж хүссэн. Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Аруинсанаа Дэлхийд эмэгтэй хүний эрүүл мэндийн асуудлыг технологиор дамжуулан шийдэхийг “фемтек” гэж нэрийддэг. Сүүлийн 5 жилд фемтек бизнесүүд хөрөнгө оруулагч нарын сонирхлыг ихээр татаж, олон зуун сая эмэгтэйчүүдийн өдөр тутмын хэрэглээ болж чадсан юм. “HelloBaby” аппликэйшнийг үүсгэн байгуулагчид цаашид эмэгтэй хүний нөхөн үржихүйн бүхий л өвөрмөц хэрэгцээнд тохирсон, монгол хэл дээрх мэдээллийн цогц эх сурвалж болж ажиллах зорилт тавин ажиллаж буй. Цаашид аав ээж, гэр бүлд зориулсан вэб сайт, сарын тэмдгийн дижитал хуанли, төрсний дараах үеийг хамрах технологийн бүтээгдэхүүн гаргахаар төлөвлөжээ. Технологийн салбарт эмэгтэйчүүдийн эзлэх байр суурь, оролцоог нэмэгдүүлснээр нийгэмд тулгамдаж буй хүүхэд, эмэгтэйчүүд, охидын олон асуудлыг цогцоор нь шийдэх боломжтой. FemTech салбарын хөгжил нийтийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүртээмжтэй болгож, урт хугацаанд монгол гэр бүлийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэх, эрүүл амьдралын хэв маягт уриалах томоохон эерэг нөлөөлөл болно гэж харж байна. Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Пүрэвсүрэн	#### "Moffice Coworking" хамтын оффисын гишүүн байгууллага, “Hellobaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшнийг бүтээгч хамт олонтой та бүхнийг танилцуулж байна. Хөл хүнд болсон гэдгээ мэдсэн мөчөөс эхлээд эмэгтэй хүнд айх, гайхах, баярлах, сэтгэл түгших олон мэдрэмжүүд зэрэг төрдөг. Үр минь хэвлийдээ эрүүл бойжиж байгаа болов уу, хэрхэн эсэн мэнд төрөх вэ, төрсний дараа хүүхдээ бие сэтгэлийн хувьд хэрхэн хүчирхэг хүн болгон өсгөж хүмүүжүүлэх вэ гэх мэт өмнө нь тулгарч байгаагүй олон асуулттай нүүр тулдаг. Жирэмслэлт, төрөлт нь эмэгтэй хүний амьдралд тохиох хамгийн чухал үйл явдлуудын нэг. Эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндтэй холбоотой, үргүйдэл, цэвэршилт, төрсний дараах сэтгэл гутрал, өсвөр насанд тулгардаг асуудлыг ч бид орхигдуулах учиргүй юм. Энэ мэт онцгой үеүдэд эмэгтэй хүнд дэмжлэг болох, мэргэжилтнээр баталгаажсан, эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээллийн цогц дижитал бүтээгдэхүүн монгол хэл дээр байдаггүй. Үүнээс улбаалан монгол эмэгтэйчүүд, ээжүүд маань буруу ташаа, ам дамжсан, дутуу, хоцрогдсон мэдээлэл авч, өөрийн болон үр хүүхдийнхээ эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулах нь цөөнгүй. "HelloBaby"-г үүсгэн байгуулагч бүсгүйчүүд маань жирэмсэн үе болон хүүхэд өсгөж бойжуулахтай холбоотой өөрсдийн амьдралд тулгарсан асуудлаас санаа авч, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрүүл мэнд, гэр бүлд чиглэсэн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ байгааг олж харсан уг апп-ыг бүтээх сэдэл болжээ. > Өөрөө жирэмсэн болоод өөртэйгөө ижил мянга мянган ээжүүдийн үрдээ санаа зовж, зөв цэгцтэй, итгэж болох мэдээллийг уйгагүй хайж, бие биеэсээ асууж зөвлөж байхыг хараад, бас гадаадын олон гоё аппликэйшнүүдэд атаархаж, "шарандаа" хийе гээд зүтгэсэн апп маань 4 сарын дотор 20 мянган хэрэглэгчтэй боллоо. Эндээс Монголд энэ төрлийн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ ямар их байгааг харж болно. > > Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Манд “HelloBaby”-ийнхэн цаашид данц ганц гар утасны апп гэлтгүй, хөтөлбөр болгож өргөжүүлэн, нийгэмд ээлтэй бизнесийн жишиг загвар болгохоор ажиллаж байна. ### “Hellobaby” гар утасны аппликэйшн “HelloBaby” жирэмсэн ээжийн хөтөч аппликэйшн өнгөрсөн тавдугаар интернэтэд байршиж 4 сарын хугацаанд аль хэдийн 20 мянга гаруй хэрэглэгчтэй болоод амжжээ. Аппликэйшнд байрших зөвлөгөө нийтлэлийн чанарт онцгой ач холбогдол өгч, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн эх сурвалжуудаас контентоо бэлдэхдээ Монгол Улсын хууль тогтоомж, журмуудтай нийцүүлэн, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмч нараар хянан тохиолдуулж, эрүүл мэндийн сэтгүүлч редакторуудтай хамтран бэлддэг. "HelloBaby" нийслэл, орон нутаг, гадаадад сууж буй олон монгол ээж нарын өдөр тутмын хэрэглээ болоод байна. Эндээс та: * Зөвхөн өөрийн жирэмсний явцтай уялдсан эрүүл мэндийн зөвлөгөө мэдээлэл * Жирэмсэн ээжүүдэд түгээмэл илэрдэг шинж тэмдгүүд * Хяналтын үзлэг шинжилгээний хуанли, үзлэгт орох алхмууд * Хувийн ажлаа төлөвлөх талбар +Тэмдэглэл * Эмчдээ үзүүлэх хуваарь * Хийх ажлыг өөрт тань сануулах хэсэг * Бүх үзлэг шинжилгээний тайлбарыг авах боломжтой > Би гурван хүүхдээ гурван өөр оронд, Монгол, Бельги, Англид төрүүлсэн. Жирэмсний, төрөх үед, төрсний дараа тэдгээр орны эмэгтэйчүүдийн авдаг мэдээлэл, үйлчилгээнүүд ямар хүртээмжтэй, чанартай байгааг хараад Монголд маань ч гэсэн ийм цогц мэдээлэлтэй, халааснаасаа гаргаж ирээд л хэрэгтэй мэдээлэл зөвлөгөөгөө авчихдаг шийдэл байдаг ч болоосой гэж бодож байлаа. Төрөлт бүр, эмэгтэй хүн бүр өөр учраас бие биедээ өгдөг зөвлөгөө хоцрогдсон, үндэслэлгүй байх магадлалтай. Иймд, хэлний бэрхшээлээс хамаарахгүйгээр, баталгаатай эх сурвалжаас хүссэн үедээ мэдээлэл авчихдаг байгаасай гэж хүссэн. > > Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Аруинсанаа Дэлхийд эмэгтэй хүний эрүүл мэндийн асуудлыг технологиор дамжуулан шийдэхийг “фемтек” гэж нэрийддэг. Сүүлийн 5 жилд фемтек бизнесүүд хөрөнгө оруулагч нарын сонирхлыг ихээр татаж, олон зуун сая эмэгтэйчүүдийн өдөр тутмын хэрэглээ болж чадсан юм. “HelloBaby” аппликэйшнийг үүсгэн байгуулагчид цаашид эмэгтэй хүний нөхөн үржихүйн бүхий л өвөрмөц хэрэгцээнд тохирсон, монгол хэл дээрх мэдээллийн цогц эх сурвалж болж ажиллах зорилт тавин ажиллаж буй. Цаашид аав ээж, гэр бүлд зориулсан вэб сайт, сарын тэмдгийн дижитал хуанли, төрсний дараах үеийг хамрах технологийн бүтээгдэхүүн гаргахаар төлөвлөжээ. > Технологийн салбарт эмэгтэйчүүдийн эзлэх байр суурь, оролцоог нэмэгдүүлснээр нийгэмд тулгамдаж буй хүүхэд, эмэгтэйчүүд, охидын олон асуудлыг цогцоор нь шийдэх боломжтой. FemTech салбарын хөгжил нийтийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүртээмжтэй болгож, урт хугацаанд монгол гэр бүлийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэх, эрүүл амьдралын хэв маягт уриалах томоохон эерэг нөлөөлөл болно гэж харж байна. > > Үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Пүрэвсүрэн
https://unread.today/c/posted-politician-2021	Зочинтой булан	Unread Today	2022-12-27T00:00:00	12 сарын 27, 2022	Онцлох улстөрч: Гэнэт гарч ирсэн эмэгтэй	<div class="article-body"> <blockquote><p> <i>Тэр Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирсэн билээ. Үнэн нь л энэ. Үүнийхээ горыг ч амссан.</i></p> <cite><p>"Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав</p> </cite></blockquote><p>Өнгөрч буй 2021 оноос хамгийн их олз түүсэн улстөрчийг нэрлэ гэвэл та хэнийг нэрлэх вэ? Ерөнхий сайдын суудлаас огцорсон хэрнээ Ерөнхийлөгчийн сэнтийг олзолсон У.Хүрэлсүх үү, эсвэл У.Хүрэлсүхийн орхисон албан тушаал, эрх мэдэл бүрээр богцоо дүүргэсэн Л.Оюун-Эрдэнэ үү? Өнгөц бодоход, тэд мөн боловч гүнзгий ухан бодвол тэдний хэн нь ч биш. Учир нь тэдний олз хэзээнээсээ л тэдний богцонд байсан. “Байлдагчийн халаасанд генералын мөрдэс бий” гэдэгтэй адил улстөрч бүхний эрмэлзэл нь төрийн эрх мэдэл байдаг жамтай. <br> <br>Тэгвэл өнгөрөгч оны хамгийн их олз бүхий улстөрчөөр Соёлын сайд Ч.Номинг нэрлэе. Энд олз гэдэг үгийг албан тушаал, эрх мэдэл гэх ойлголттой уяж хэлээгүй. Эд хөрөнгө гэдэг үгтэй ч утга тохирохгүй. Харин улстөрч гэх үгийн утга авцалдааг хөөлөө. Ч.Номин хэзээ ч улстөрч байгаагүй. УИХ-д байгаа зарим нэг “хунтайж” нарын адил угсаа залгамжлах холын бодол тээн улстөрч болохоор ч бэлтгэгдээгүй нэгэн. Тэр ердөө л тэрбумтан эцгийнхээ хөрөнгө зоорийг өвлөж, бизнесийн зорилгыг нь хөгжүүлэх хөтлөх бодол өвөрлөж явсан л эмэгтэй. “Гацуурт” компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбатын охин. Цаашаа хол ахиулан бодлоо бодлоо гээд хэвлэлийн магнат, зочид буудлын эзэн хатагтай л байлаа шүү дээ. <br> <br>Гэтэл гэнэт л Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирж билээ. Үнэн нь л энэ. Тэр улс төр гэгчийн тухай юу ч мэдэхгүй, ядахдаа “Улс төр гэдэг бол бусдад таалагдах урлаг” гэдгийг ч ухаараагүй орж ирсэн. Ингээд үүнийхээ горыг 2021 оны турш хүртлээ. Болж гэж бодтол харин ч нэг сайн балбууллаа. Алхаж, суухаасаа эхлээд л шүүмжлүүлсэн дээ. Тэр бүхнийг энд тоочих нь илүүц санагдана. Өмсөж зүүснийг нь хүртэл өөнтөглөн сонжиж, өгсөн бэлгийг нь ч үлдээхгүй шоолон жиргэлдсэн ажгуу. Буруу ч гэх аргагүй үзэгдэл. Улстөрч хүн, тэр дундаа эмэгтэй улстөрчийн туулах л ёстой зам, туучих л учиртай шалбааг. <br> <br>Гэнэт тайзан дээр гарч ирсэн эмэгтэй хүнийг энэ зэрэгтэй шохоорхох нь улс төрд бол жам ёсны зүйл. Яагаад түүнийг 2021 оны хамгийн гол олз бүхий улстөрчөөр тодруулан нэрлэх болов гэвэл, тэр энэ онд улстөрч гэх дүрээ, тайзтай нь хамт олж авлаа. “Соёлын сайд улстөрч юм байна, цаашид ч улстөрчийн дүрээр амьдрах юм байна” гэдгийг олон нийт одоо ойлгож авлаа. Шулуухан хэлэхэд, Ч.Номинг Соёлын сайдаар томилогдоход олон хүн эргэлзэж байсан. Ажил үүргээ хэр сайн гүйцэтгэж чадах эсэхэд нь биш, албан тушаал дээрээ хэр удаан тэсэх бол гэдэгт нь илүү ач холбогдол өгч байв. Учир нь улстөрч гэж хүлээн зөвшөөрч төвдөхгүй байсан хэрэг. Гэвч тэр тэсэж үлдэх нь байтугай 100 жилийн түүхтэй, өдгөө Төрийн бүх эрх мэдлийг “атгаж” буй МАН-ын бодлого шийдвэрийг гаргадаг, цөөн хэдэн лидер улстөрчдөөс бүрддэг Удирдах зөвлөлд нь хэдийн багтаж амжжээ. <br> <br>Одоо тэгвэл Ч.Номин ямар улстөрч болон төлөвшиж буй тухай товч өгүүлье. <br> <br>Тэр дээр өгүүлсэн шалбаагт хормой хотоо бохирдохыг эс тоон эгц дээшээ харан алхаж чадаж байна. Түүнийг нь зарим хүн сэхүүн гэж тайлбарлах байх. Харин зарим нь “Холыг зорьсон хүнд ойрын саад оворгүй” гэгчийн үлгэр хэмээнэ. Алин боловч Ч.Номин аар саарханд үүртэж түүртэхгүй, аливаа асуудлыг том зургаар нь хардаг улстөрч болох нигууртай нэгэн гэж анзаарагдах болов. Тэр жижиг зүйлсээр сэтгэгдэл төрүүлэх гэж хичээхгүй байна, улс төрийн оноо авах гэж элдэв мэдэгдэл хийж, эсвэл жаахан салхи хуйсагнахтай зэрэгцэн гарч ирж, өөрийгөө өмөөрч үнэ хүндээ унагахгүй байна. Энэ нь жижиг онооны төлөө том зорилгоо тавиад туучихгүй догь этгээд болохын шинж. “Хүндээ хөнгөнөөс өгөхгүй” гэж монголчууд хэлцдэг дээ. <br> <br>Сайд болсноос нь хойш түүнийг “Монгол Улсын хамгийн дургүй хүрэм эмэгтэй” гэж цоллоход бэлэн байлаа шүү дээ. Улстөрчийн хувьд байж болох хамгийн өндөр хэмжээний зэвүүцлийг хүлээн авч, харин эсрэгээрээ маш бага хэмжээний дэмжлэг, сайшаалыг тэр хүртлээ. “Магадгүй та улс төрд ороод, шаардагдах золиосыг тооцож үзсэн үү?” гэж түүнээс асуумаар санагддаг. Тооцож үзсэн л байх учиртай гэж бодогддог юм. <br> <br>Ч.Номин улс төрд орохыг хүссэн шалтгаан юу ч байж болно. Гэхдээ ихэнх улстөрчтэй адил эд мөнгөний сонирхол их бага болов уу гэсэн итгэл төрдөг. Тэр тендер, авлига зэргээс санхүүгийн ашиг олохдоо арай ч тулахааргүй өв хөрөнгөтэй нэгэн. Улстөрч хүн санхүүгийн хувьд бие даасан байхын давуу тал нь аливаа ашиг сонирхолд автах шаардлагагүй, авлига хээл хахуульд өртөх аюул осол бага гэж үздэг. Түүнийг батлах мэт Ч.Номин сайд болмогцоо Соёлын яамны тендерийн эрх мэдлийг өөрөөсөө шилжүүлсэн. Аль нэг төсвийн зарцуулалтын эрхийг өөр дээрээ төвлөрүүлдэггүй. Энэ нь нэг хэлэмж. <br> <br>Түүнийг хамгийн их шүүмжлэлд өртсөн улстөрч болгоход зохих нөлөөгөө үзүүлсэн буруутгал бол Богд Зонхова бурханы хөшөө барих төсөл юм. Сошиал орчинд “Соёлын сайд 32 тэрбумаар хөшөө барих гэж байна” гэж шуугисны эцэст Ч.Номин түүнд төдий л хамааралгүй болох нь батлагдсан. Шуугианы үр дүнд тус төслийг санаачилсан УИХ-ын гишүүд нь ил болж, харин Ч.Номин “Цаг үеэ олоогүй хөрөнгө оруулалт” гэж үзэн төсвийг нь царцаах шийдвэр гаргасан билээ. Ирээдүйд хэрвээ ямар нэгэн юмны төлөө “дүүжлүүлэх” хэрэг гарвал тэр нь Богд Зонхова л биш байгаасай гэж түүний ойр дотныхон нь бодсон байх. Эндээс Ч.Номин өөрийг нь алдаа гаргахыг анаж отож байгаа ямар олон хүн, магадгүй бүхэл бүтэн бүлэг бий гэдгийг ойлгосон байх аа. <br> <br>Тэр уг нь залуу хүн, дээр нь шинэхэн сайд. Гэвч улс төрд орж ирснээрээ алдаа гаргах эрхээ тэр эгнэгт хасуулсан. Түүнийг эсэргүүцэгчид болон хэвлэлийнхэн “Зовлон үзээгүй аавын нялх охин, ард иргэдийнхээ татварын мөнгийг булаасан бусармаг хүйтэн сэтгэлтэй нэгэн” гэх хаяг шошгыг түүнд хүссэн үедээ хадаж, зүүж өгөхөд бэлэн байгаа. Гэвч өндөр албан тушаал хашихыг хүсэж буй бүх л хүн иймэрхүү зүйлд бэлтгэгдсэн байх ёстой. Зарим нь эдгээрт нугардаг бол, харин бусад нь улам хүчирхэгждэг. <br> <br>Ч.Номин хаа очиж дайчин, эрч хүчтэйн дээр маш хичээнгүй ажилладаг арга барилтай. Тэр Соёлын сайд гэх албан тушаалтай байх амбицаар дутаагүй. Харин Монголын соёлын салбарт дорвитой өөрчлөлт, шинэчлэлт хийе гэсэн амбиц өвөрлөж энэ албан тушаал дээр очсон байж таарна. Өмнө нь ажилласан, зүтгэсэн салбартаа “Стандарт тогтоогч” гэдгээрээ хүлээн зөвшөөрөгдөөд ирсэн хүн билээ. “Тэрэлж” зочид буудал нь Монголын аялал жуулчлал, үйлчилгээний салбарт чинээлэг зэрэглэлийн жишиг тогтоож, “Монгол HD” телевиз нь шоу нэвтрүүлгийн ертөнцөд цоо шинэ хэлбэр хийц, агуулга, чанарыг нэвтрүүлснийг бид мэднэ. <br> <br>Энэ арга туршлага, дайчин байдал, чанар стандартаа соёлын салбарт оруулж ирж чадах нь л түүний гол үзүүлбэр байх учиртай. Одоогоор тэр Соёлын сайдаар 11 дэх сардаа ажиллаж байна. Багагүй ч ажил амжуулсан харагдана. <br> <br>Цар тахлын үеийн хүнд хэцүү нөхцөлд “Соёлын бүтээлч сар” аяныг эхлүүлж, 150 гаруй арга хэмжээг зохион байгуулж давхардсан тоогоор 1 сая орчим иргэдэд шууд болон шууд бус замаар соёлын үйлчилгээг хүргэсэн байна. Соёлын үйлчилгээгээр цангаж байсан ард иргэдэд энэ нь цагаа олсон, мэдрэмжтэй санаачилга болов. Соёлын яамны зүгээс санаачлан “Музейн тухай хууль”, “Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга”, “Кино урлагийг дэмжих тухай хууль”-ийг УИХ-аар хэлэлцэн батлууллаа. Кино урлагийг дэмжих тухай хуулийг гэхэд л хариуцсан яамгүй байх үеэс эхлэн өчнөөн ярьж, хүсэлт шаардлага хүргүүлдэг байсан ч эцэслэн батлагдаж чадалгүй өдий хүрснийг ийн мухарлажээ. Мөн 21 аймагт соёлын нэгж байгуулах шийдвэр гаргаснаар соёлын бодлого иргэн бүрт хүрэх боломжтой болов. Соёлын өвийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх цагдаагийн нэгжийг байгуулахаар санаачилсан нь бас л онцлох ёстой ажил. Соёлын өвөө хамгаалах үйл хэрэг сүүлийн жилүүдэд үндсэндээ орхигдсон байсан аж. Жил хүрэхгүй хугацаанд энэ мэт олон санаачилга, төсөл хөтөлбөрийг амжуулсан нь Ч.Номингийн ажил хэрэгч чанарын авшиг. <br> <br>Түүний тухай яамныхан нь “Өглөө 07 цагт яаман дээрээ ирдэг. Амралтын өдрүүдэд ч ажлаа хийгээд суух тохиолдол цөөнгүй” гэж хэлцдэг нь үнэн бололтой. Ер нь нэг ажил руу ханцуй шамлаад орсон бол заавал ард нь гарч байж санаа амардаг юм гэж дуулдсан шүү. Үүнийг зөвхөн одоо хамт ажиллаж буй яамныхан нь ч биш, өмнө нь гадаадын олон алдартай шоу нэвтрүүлэг дээр хамтран ажилласан урлаг соёлынхон, сэтгүүлч, ажилтнууд нь цөм ам нэгтэй баталдаг юм билээ. <br> <br>Тэр улс төрийн дамжаанд суралцагч гэдэгтэй маргахгүй. Гэхдээ түүний ажил үйлийг гэмт хэрэг үйлдсэн мэтээр зогсолтгүй дайрч, өршөөлгүй довтлох нь зохимжгүй үзэгдэл. Бид алдаа дутагдлыг засаж залруулахын төлөө биш, харин зүгээр л нэг амжилтад хүрсэн хүнд атаархаж буй байдлаар аливаад ханддаг болжээ. Хийж хэрэгжүүлж байгаа ажлынх нь алдаа дутагдлыг бүтээлчээр шүүмжлэхээс илүү, хувь хүнийх нь үйл хөдлөл, харагдах хэлбэр рүү нь довтолдог нийтлэг үзэгдэл манайд л бий. <br> <br>Гэвч Ч.Номингийн өнцгөөс үүнийг сорилт, босго гэж хүлээн авах ёстой байж мэднэ. Амжилтыг нь аавтай нь холбон тайлбарласаар л байгаа бол тэр өөрийн бие даасан түүхээ бүрэн бичиж амжаагүй байна л гэсэн үг. Тэгвэл яг одоогоор түүнд өөрийгөө харуулах маш том талбай өгөгдөөд буй нь Монголын соёлын салбар юм. <br> <br>Тэр маш олон ажил төлөвлөж, хэрэгжүүлэхээр зэхэж байгаа юм билээ. Тэр дундаа Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх буюу соёлыг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах гэсэн нүсэр зорилтыг энд дурдъя. Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг өнгөрсөн хаврын чуулганаар батлуулснаар соёлын эдийн засаг бүрэлдэх эрх зүйн орчин бий болж эхэллээ. Мөн Монгол Улс анх удаагаа Кино урлагийг дэмжих тухай хуультай боллоо. Ингэснээр гадаадын хөрөнгө оруулагчид, уран бүтээлчид Монгол Улсыг зорих шалтгаан хангалттай бий боллоо. Үр нөлөөг нь улсаараа хүртэнэ. Соёлын салбар нь бусад салбарт хамгийн их дам нөлөө үзүүлдэг салбар. Тэр утгаараа соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл буюу соёлын эдийн засаг өргөжсөнөөр үр шим нь 3.3 сая хүнд ирнэ. Хүн бүрд эдийн засгийн үр өгөөж ирнэ гэж ойлгох нь зөв. <br> <br>Үүний дараа тэр үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийг цогцлоох, бүх нийтийн соёлын боловсролыг дээшлүүлэхэд төвлөрч байна. Үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийн тухай цөм мэддэг атлаа чиглэсэн бодлого, зорилтгүй л яваа. Монгол хүн бүр эх орон, соёл уламжлал, түүх заншлаараа бахархдаг, омогшдог байх ёстой. Соёлын яамтай болсны тэргүүн зорилго нь ч бараг энэ. Аль ч улс үндэстнийг тодорхойлдог, илэрхийлдэг, оршин тогтнуулдаг зүйл нь тухайн үндэстний соёл, сэтгэлгээ нь байдаг. Тийм учраас Ч.Номин улс үндэстнийхээ хамгийн гол судас, амин сүнс, мөн чанарыг атгачихаад сууж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй. <br> <br>Эдмунд Бурк хэмээх сэтгэгч “Хэн нэгний сонирхол, эрх мэдэлгүйгээр, мөн гарз хохиролгүйгээр нийгэм оршин тогтнодоггүй” гэж хэлжээ. Энэ бол их ноцтой боловч ноён нуруутай үг. Хэрвээ бид өөрчлөлтийг хүсэж байгаа л бол хэн нэгэн улстөрчид эрх мэдлийн цулбуурыг атгуулах л ёстой болно. Харин тэрхүү хэн нэгэн улстөрч хэмээгч нь заавал ядуу аавтай, бизнес огт хийж үзээгүй, бас буурал толгойтой, эсвэл халзан хөгшин эр байх албагүй. Английн түүхэн улстөрч, Ерөнхий сайд асан Маргарет Тэтчер чинээлэг айлд төрж өсөн, аавынхаа бизнесийг аядуулж яваад л улс төрд орж ирсэн байдаг. Ч.Номинг түүнтэй адилтгаж байгаа хэрэг биш шүү. Гагцхүү ирээдүйтэй сайн улстөрч адил нөхцөлд төрөн гарч болдгийг л эш татав. Мөнөөх Маргарет Тэтчер нэгэнтээ “Хэрвээ чиний зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цусанд чинь улс төр байгаа бол ямар ч нөхцөл байдал чамайг улс төр рүү аваачсаар байх болно” гэж хэлсэн байдаг. Тэр ёсоор, Ч.Номин гэх энэ эмэгтэйн зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цус нь улстөрчийн няцаагдах аргагүй чанаруудыг өөртөө агуулсан байж ч мэднэ гэх дүгнэлтийг цэг болгон хатгая. <br><br> <br><b>Нийтлэлийг</b>: "Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав</p> </div>	Тэр Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирсэн билээ. Үнэн нь л энэ. Үүнийхээ горыг ч амссан. "Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав Өнгөрч буй 2021 оноос хамгийн их олз түүсэн улстөрчийг нэрлэ гэвэл та хэнийг нэрлэх вэ? Ерөнхий сайдын суудлаас огцорсон хэрнээ Ерөнхийлөгчийн сэнтийг олзолсон У.Хүрэлсүх үү, эсвэл У.Хүрэлсүхийн орхисон албан тушаал, эрх мэдэл бүрээр богцоо дүүргэсэн Л.Оюун-Эрдэнэ үү? Өнгөц бодоход, тэд мөн боловч гүнзгий ухан бодвол тэдний хэн нь ч биш. Учир нь тэдний олз хэзээнээсээ л тэдний богцонд байсан. “Байлдагчийн халаасанд генералын мөрдэс бий” гэдэгтэй адил улстөрч бүхний эрмэлзэл нь төрийн эрх мэдэл байдаг жамтай. Тэгвэл өнгөрөгч оны хамгийн их олз бүхий улстөрчөөр Соёлын сайд Ч.Номинг нэрлэе. Энд олз гэдэг үгийг албан тушаал, эрх мэдэл гэх ойлголттой уяж хэлээгүй. Эд хөрөнгө гэдэг үгтэй ч утга тохирохгүй. Харин улстөрч гэх үгийн утга авцалдааг хөөлөө. Ч.Номин хэзээ ч улстөрч байгаагүй. УИХ-д байгаа зарим нэг “хунтайж” нарын адил угсаа залгамжлах холын бодол тээн улстөрч болохоор ч бэлтгэгдээгүй нэгэн. Тэр ердөө л тэрбумтан эцгийнхээ хөрөнгө зоорийг өвлөж, бизнесийн зорилгыг нь хөгжүүлэх хөтлөх бодол өвөрлөж явсан л эмэгтэй. “Гацуурт” компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбатын охин. Цаашаа хол ахиулан бодлоо бодлоо гээд хэвлэлийн магнат, зочид буудлын эзэн хатагтай л байлаа шүү дээ. Гэтэл гэнэт л Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирж билээ. Үнэн нь л энэ. Тэр улс төр гэгчийн тухай юу ч мэдэхгүй, ядахдаа “Улс төр гэдэг бол бусдад таалагдах урлаг” гэдгийг ч ухаараагүй орж ирсэн. Ингээд үүнийхээ горыг 2021 оны турш хүртлээ. Болж гэж бодтол харин ч нэг сайн балбууллаа. Алхаж, суухаасаа эхлээд л шүүмжлүүлсэн дээ. Тэр бүхнийг энд тоочих нь илүүц санагдана. Өмсөж зүүснийг нь хүртэл өөнтөглөн сонжиж, өгсөн бэлгийг нь ч үлдээхгүй шоолон жиргэлдсэн ажгуу. Буруу ч гэх аргагүй үзэгдэл. Улстөрч хүн, тэр дундаа эмэгтэй улстөрчийн туулах л ёстой зам, туучих л учиртай шалбааг. Гэнэт тайзан дээр гарч ирсэн эмэгтэй хүнийг энэ зэрэгтэй шохоорхох нь улс төрд бол жам ёсны зүйл. Яагаад түүнийг 2021 оны хамгийн гол олз бүхий улстөрчөөр тодруулан нэрлэх болов гэвэл, тэр энэ онд улстөрч гэх дүрээ, тайзтай нь хамт олж авлаа. “Соёлын сайд улстөрч юм байна, цаашид ч улстөрчийн дүрээр амьдрах юм байна” гэдгийг олон нийт одоо ойлгож авлаа. Шулуухан хэлэхэд, Ч.Номинг Соёлын сайдаар томилогдоход олон хүн эргэлзэж байсан. Ажил үүргээ хэр сайн гүйцэтгэж чадах эсэхэд нь биш, албан тушаал дээрээ хэр удаан тэсэх бол гэдэгт нь илүү ач холбогдол өгч байв. Учир нь улстөрч гэж хүлээн зөвшөөрч төвдөхгүй байсан хэрэг. Гэвч тэр тэсэж үлдэх нь байтугай 100 жилийн түүхтэй, өдгөө Төрийн бүх эрх мэдлийг “атгаж” буй МАН-ын бодлого шийдвэрийг гаргадаг, цөөн хэдэн лидер улстөрчдөөс бүрддэг Удирдах зөвлөлд нь хэдийн багтаж амжжээ. Одоо тэгвэл Ч.Номин ямар улстөрч болон төлөвшиж буй тухай товч өгүүлье. Тэр дээр өгүүлсэн шалбаагт хормой хотоо бохирдохыг эс тоон эгц дээшээ харан алхаж чадаж байна. Түүнийг нь зарим хүн сэхүүн гэж тайлбарлах байх. Харин зарим нь “Холыг зорьсон хүнд ойрын саад оворгүй” гэгчийн үлгэр хэмээнэ. Алин боловч Ч.Номин аар саарханд үүртэж түүртэхгүй, аливаа асуудлыг том зургаар нь хардаг улстөрч болох нигууртай нэгэн гэж анзаарагдах болов. Тэр жижиг зүйлсээр сэтгэгдэл төрүүлэх гэж хичээхгүй байна, улс төрийн оноо авах гэж элдэв мэдэгдэл хийж, эсвэл жаахан салхи хуйсагнахтай зэрэгцэн гарч ирж, өөрийгөө өмөөрч үнэ хүндээ унагахгүй байна. Энэ нь жижиг онооны төлөө том зорилгоо тавиад туучихгүй догь этгээд болохын шинж. “Хүндээ хөнгөнөөс өгөхгүй” гэж монголчууд хэлцдэг дээ. Сайд болсноос нь хойш түүнийг “Монгол Улсын хамгийн дургүй хүрэм эмэгтэй” гэж цоллоход бэлэн байлаа шүү дээ. Улстөрчийн хувьд байж болох хамгийн өндөр хэмжээний зэвүүцлийг хүлээн авч, харин эсрэгээрээ маш бага хэмжээний дэмжлэг, сайшаалыг тэр хүртлээ. “Магадгүй та улс төрд ороод, шаардагдах золиосыг тооцож үзсэн үү?” гэж түүнээс асуумаар санагддаг. Тооцож үзсэн л байх учиртай гэж бодогддог юм. Ч.Номин улс төрд орохыг хүссэн шалтгаан юу ч байж болно. Гэхдээ ихэнх улстөрчтэй адил эд мөнгөний сонирхол их бага болов уу гэсэн итгэл төрдөг. Тэр тендер, авлига зэргээс санхүүгийн ашиг олохдоо арай ч тулахааргүй өв хөрөнгөтэй нэгэн. Улстөрч хүн санхүүгийн хувьд бие даасан байхын давуу тал нь аливаа ашиг сонирхолд автах шаардлагагүй, авлига хээл хахуульд өртөх аюул осол бага гэж үздэг. Түүнийг батлах мэт Ч.Номин сайд болмогцоо Соёлын яамны тендерийн эрх мэдлийг өөрөөсөө шилжүүлсэн. Аль нэг төсвийн зарцуулалтын эрхийг өөр дээрээ төвлөрүүлдэггүй. Энэ нь нэг хэлэмж. Түүнийг хамгийн их шүүмжлэлд өртсөн улстөрч болгоход зохих нөлөөгөө үзүүлсэн буруутгал бол Богд Зонхова бурханы хөшөө барих төсөл юм. Сошиал орчинд “Соёлын сайд 32 тэрбумаар хөшөө барих гэж байна” гэж шуугисны эцэст Ч.Номин түүнд төдий л хамааралгүй болох нь батлагдсан. Шуугианы үр дүнд тус төслийг санаачилсан УИХ-ын гишүүд нь ил болж, харин Ч.Номин “Цаг үеэ олоогүй хөрөнгө оруулалт” гэж үзэн төсвийг нь царцаах шийдвэр гаргасан билээ. Ирээдүйд хэрвээ ямар нэгэн юмны төлөө “дүүжлүүлэх” хэрэг гарвал тэр нь Богд Зонхова л биш байгаасай гэж түүний ойр дотныхон нь бодсон байх. Эндээс Ч.Номин өөрийг нь алдаа гаргахыг анаж отож байгаа ямар олон хүн, магадгүй бүхэл бүтэн бүлэг бий гэдгийг ойлгосон байх аа. Тэр уг нь залуу хүн, дээр нь шинэхэн сайд. Гэвч улс төрд орж ирснээрээ алдаа гаргах эрхээ тэр эгнэгт хасуулсан. Түүнийг эсэргүүцэгчид болон хэвлэлийнхэн “Зовлон үзээгүй аавын нялх охин, ард иргэдийнхээ татварын мөнгийг булаасан бусармаг хүйтэн сэтгэлтэй нэгэн” гэх хаяг шошгыг түүнд хүссэн үедээ хадаж, зүүж өгөхөд бэлэн байгаа. Гэвч өндөр албан тушаал хашихыг хүсэж буй бүх л хүн иймэрхүү зүйлд бэлтгэгдсэн байх ёстой. Зарим нь эдгээрт нугардаг бол, харин бусад нь улам хүчирхэгждэг. Ч.Номин хаа очиж дайчин, эрч хүчтэйн дээр маш хичээнгүй ажилладаг арга барилтай. Тэр Соёлын сайд гэх албан тушаалтай байх амбицаар дутаагүй. Харин Монголын соёлын салбарт дорвитой өөрчлөлт, шинэчлэлт хийе гэсэн амбиц өвөрлөж энэ албан тушаал дээр очсон байж таарна. Өмнө нь ажилласан, зүтгэсэн салбартаа “Стандарт тогтоогч” гэдгээрээ хүлээн зөвшөөрөгдөөд ирсэн хүн билээ. “Тэрэлж” зочид буудал нь Монголын аялал жуулчлал, үйлчилгээний салбарт чинээлэг зэрэглэлийн жишиг тогтоож, “Монгол HD” телевиз нь шоу нэвтрүүлгийн ертөнцөд цоо шинэ хэлбэр хийц, агуулга, чанарыг нэвтрүүлснийг бид мэднэ. Энэ арга туршлага, дайчин байдал, чанар стандартаа соёлын салбарт оруулж ирж чадах нь л түүний гол үзүүлбэр байх учиртай. Одоогоор тэр Соёлын сайдаар 11 дэх сардаа ажиллаж байна. Багагүй ч ажил амжуулсан харагдана. Цар тахлын үеийн хүнд хэцүү нөхцөлд “Соёлын бүтээлч сар” аяныг эхлүүлж, 150 гаруй арга хэмжээг зохион байгуулж давхардсан тоогоор 1 сая орчим иргэдэд шууд болон шууд бус замаар соёлын үйлчилгээг хүргэсэн байна. Соёлын үйлчилгээгээр цангаж байсан ард иргэдэд энэ нь цагаа олсон, мэдрэмжтэй санаачилга болов. Соёлын яамны зүгээс санаачлан “Музейн тухай хууль”, “Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга”, “Кино урлагийг дэмжих тухай хууль”-ийг УИХ-аар хэлэлцэн батлууллаа. Кино урлагийг дэмжих тухай хуулийг гэхэд л хариуцсан яамгүй байх үеэс эхлэн өчнөөн ярьж, хүсэлт шаардлага хүргүүлдэг байсан ч эцэслэн батлагдаж чадалгүй өдий хүрснийг ийн мухарлажээ. Мөн 21 аймагт соёлын нэгж байгуулах шийдвэр гаргаснаар соёлын бодлого иргэн бүрт хүрэх боломжтой болов. Соёлын өвийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх цагдаагийн нэгжийг байгуулахаар санаачилсан нь бас л онцлох ёстой ажил. Соёлын өвөө хамгаалах үйл хэрэг сүүлийн жилүүдэд үндсэндээ орхигдсон байсан аж. Жил хүрэхгүй хугацаанд энэ мэт олон санаачилга, төсөл хөтөлбөрийг амжуулсан нь Ч.Номингийн ажил хэрэгч чанарын авшиг. Түүний тухай яамныхан нь “Өглөө 07 цагт яаман дээрээ ирдэг. Амралтын өдрүүдэд ч ажлаа хийгээд суух тохиолдол цөөнгүй” гэж хэлцдэг нь үнэн бололтой. Ер нь нэг ажил руу ханцуй шамлаад орсон бол заавал ард нь гарч байж санаа амардаг юм гэж дуулдсан шүү. Үүнийг зөвхөн одоо хамт ажиллаж буй яамныхан нь ч биш, өмнө нь гадаадын олон алдартай шоу нэвтрүүлэг дээр хамтран ажилласан урлаг соёлынхон, сэтгүүлч, ажилтнууд нь цөм ам нэгтэй баталдаг юм билээ. Тэр улс төрийн дамжаанд суралцагч гэдэгтэй маргахгүй. Гэхдээ түүний ажил үйлийг гэмт хэрэг үйлдсэн мэтээр зогсолтгүй дайрч, өршөөлгүй довтлох нь зохимжгүй үзэгдэл. Бид алдаа дутагдлыг засаж залруулахын төлөө биш, харин зүгээр л нэг амжилтад хүрсэн хүнд атаархаж буй байдлаар аливаад ханддаг болжээ. Хийж хэрэгжүүлж байгаа ажлынх нь алдаа дутагдлыг бүтээлчээр шүүмжлэхээс илүү, хувь хүнийх нь үйл хөдлөл, харагдах хэлбэр рүү нь довтолдог нийтлэг үзэгдэл манайд л бий. Гэвч Ч.Номингийн өнцгөөс үүнийг сорилт, босго гэж хүлээн авах ёстой байж мэднэ. Амжилтыг нь аавтай нь холбон тайлбарласаар л байгаа бол тэр өөрийн бие даасан түүхээ бүрэн бичиж амжаагүй байна л гэсэн үг. Тэгвэл яг одоогоор түүнд өөрийгөө харуулах маш том талбай өгөгдөөд буй нь Монголын соёлын салбар юм. Тэр маш олон ажил төлөвлөж, хэрэгжүүлэхээр зэхэж байгаа юм билээ. Тэр дундаа Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх буюу соёлыг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах гэсэн нүсэр зорилтыг энд дурдъя. Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг өнгөрсөн хаврын чуулганаар батлуулснаар соёлын эдийн засаг бүрэлдэх эрх зүйн орчин бий болж эхэллээ. Мөн Монгол Улс анх удаагаа Кино урлагийг дэмжих тухай хуультай боллоо. Ингэснээр гадаадын хөрөнгө оруулагчид, уран бүтээлчид Монгол Улсыг зорих шалтгаан хангалттай бий боллоо. Үр нөлөөг нь улсаараа хүртэнэ. Соёлын салбар нь бусад салбарт хамгийн их дам нөлөө үзүүлдэг салбар. Тэр утгаараа соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл буюу соёлын эдийн засаг өргөжсөнөөр үр шим нь 3.3 сая хүнд ирнэ. Хүн бүрд эдийн засгийн үр өгөөж ирнэ гэж ойлгох нь зөв. Үүний дараа тэр үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийг цогцлоох, бүх нийтийн соёлын боловсролыг дээшлүүлэхэд төвлөрч байна. Үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийн тухай цөм мэддэг атлаа чиглэсэн бодлого, зорилтгүй л яваа. Монгол хүн бүр эх орон, соёл уламжлал, түүх заншлаараа бахархдаг, омогшдог байх ёстой. Соёлын яамтай болсны тэргүүн зорилго нь ч бараг энэ. Аль ч улс үндэстнийг тодорхойлдог, илэрхийлдэг, оршин тогтнуулдаг зүйл нь тухайн үндэстний соёл, сэтгэлгээ нь байдаг. Тийм учраас Ч.Номин улс үндэстнийхээ хамгийн гол судас, амин сүнс, мөн чанарыг атгачихаад сууж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй. Эдмунд Бурк хэмээх сэтгэгч “Хэн нэгний сонирхол, эрх мэдэлгүйгээр, мөн гарз хохиролгүйгээр нийгэм оршин тогтнодоггүй” гэж хэлжээ. Энэ бол их ноцтой боловч ноён нуруутай үг. Хэрвээ бид өөрчлөлтийг хүсэж байгаа л бол хэн нэгэн улстөрчид эрх мэдлийн цулбуурыг атгуулах л ёстой болно. Харин тэрхүү хэн нэгэн улстөрч хэмээгч нь заавал ядуу аавтай, бизнес огт хийж үзээгүй, бас буурал толгойтой, эсвэл халзан хөгшин эр байх албагүй. Английн түүхэн улстөрч, Ерөнхий сайд асан Маргарет Тэтчер чинээлэг айлд төрж өсөн, аавынхаа бизнесийг аядуулж яваад л улс төрд орж ирсэн байдаг. Ч.Номинг түүнтэй адилтгаж байгаа хэрэг биш шүү. Гагцхүү ирээдүйтэй сайн улстөрч адил нөхцөлд төрөн гарч болдгийг л эш татав. Мөнөөх Маргарет Тэтчер нэгэнтээ “Хэрвээ чиний зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цусанд чинь улс төр байгаа бол ямар ч нөхцөл байдал чамайг улс төр рүү аваачсаар байх болно” гэж хэлсэн байдаг. Тэр ёсоор, Ч.Номин гэх энэ эмэгтэйн зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цус нь улстөрчийн няцаагдах аргагүй чанаруудыг өөртөө агуулсан байж ч мэднэ гэх дүгнэлтийг цэг болгон хатгая. Нийтлэлийг : "Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав	> Тэр Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирсэн билээ. Үнэн нь л энэ. Үүнийхээ горыг ч амссан. > > "Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав Өнгөрч буй 2021 оноос хамгийн их олз түүсэн улстөрчийг нэрлэ гэвэл та хэнийг нэрлэх вэ? Ерөнхий сайдын суудлаас огцорсон хэрнээ Ерөнхийлөгчийн сэнтийг олзолсон У.Хүрэлсүх үү, эсвэл У.Хүрэлсүхийн орхисон албан тушаал, эрх мэдэл бүрээр богцоо дүүргэсэн Л.Оюун-Эрдэнэ үү? Өнгөц бодоход, тэд мөн боловч гүнзгий ухан бодвол тэдний хэн нь ч биш. Учир нь тэдний олз хэзээнээсээ л тэдний богцонд байсан. “Байлдагчийн халаасанд генералын мөрдэс бий” гэдэгтэй адил улстөрч бүхний эрмэлзэл нь төрийн эрх мэдэл байдаг жамтай. Тэгвэл өнгөрөгч оны хамгийн их олз бүхий улстөрчөөр Соёлын сайд Ч.Номинг нэрлэе. Энд олз гэдэг үгийг албан тушаал, эрх мэдэл гэх ойлголттой уяж хэлээгүй. Эд хөрөнгө гэдэг үгтэй ч утга тохирохгүй. Харин улстөрч гэх үгийн утга авцалдааг хөөлөө. Ч.Номин хэзээ ч улстөрч байгаагүй. УИХ-д байгаа зарим нэг “хунтайж” нарын адил угсаа залгамжлах холын бодол тээн улстөрч болохоор ч бэлтгэгдээгүй нэгэн. Тэр ердөө л тэрбумтан эцгийнхээ хөрөнгө зоорийг өвлөж, бизнесийн зорилгыг нь хөгжүүлэх хөтлөх бодол өвөрлөж явсан л эмэгтэй. “Гацуурт” компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбатын охин. Цаашаа хол ахиулан бодлоо бодлоо гээд хэвлэлийн магнат, зочид буудлын эзэн хатагтай л байлаа шүү дээ. Гэтэл гэнэт л Соёлын сайдаар нэр тодорч, улс төрд “улаан нялзрай” шахуу амьтан орж ирж билээ. Үнэн нь л энэ. Тэр улс төр гэгчийн тухай юу ч мэдэхгүй, ядахдаа “Улс төр гэдэг бол бусдад таалагдах урлаг” гэдгийг ч ухаараагүй орж ирсэн. Ингээд үүнийхээ горыг 2021 оны турш хүртлээ. Болж гэж бодтол харин ч нэг сайн балбууллаа. Алхаж, суухаасаа эхлээд л шүүмжлүүлсэн дээ. Тэр бүхнийг энд тоочих нь илүүц санагдана. Өмсөж зүүснийг нь хүртэл өөнтөглөн сонжиж, өгсөн бэлгийг нь ч үлдээхгүй шоолон жиргэлдсэн ажгуу. Буруу ч гэх аргагүй үзэгдэл. Улстөрч хүн, тэр дундаа эмэгтэй улстөрчийн туулах л ёстой зам, туучих л учиртай шалбааг. Гэнэт тайзан дээр гарч ирсэн эмэгтэй хүнийг энэ зэрэгтэй шохоорхох нь улс төрд бол жам ёсны зүйл. Яагаад түүнийг 2021 оны хамгийн гол олз бүхий улстөрчөөр тодруулан нэрлэх болов гэвэл, тэр энэ онд улстөрч гэх дүрээ, тайзтай нь хамт олж авлаа. “Соёлын сайд улстөрч юм байна, цаашид ч улстөрчийн дүрээр амьдрах юм байна” гэдгийг олон нийт одоо ойлгож авлаа. Шулуухан хэлэхэд, Ч.Номинг Соёлын сайдаар томилогдоход олон хүн эргэлзэж байсан. Ажил үүргээ хэр сайн гүйцэтгэж чадах эсэхэд нь биш, албан тушаал дээрээ хэр удаан тэсэх бол гэдэгт нь илүү ач холбогдол өгч байв. Учир нь улстөрч гэж хүлээн зөвшөөрч төвдөхгүй байсан хэрэг. Гэвч тэр тэсэж үлдэх нь байтугай 100 жилийн түүхтэй, өдгөө Төрийн бүх эрх мэдлийг “атгаж” буй МАН-ын бодлого шийдвэрийг гаргадаг, цөөн хэдэн лидер улстөрчдөөс бүрддэг Удирдах зөвлөлд нь хэдийн багтаж амжжээ. Одоо тэгвэл Ч.Номин ямар улстөрч болон төлөвшиж буй тухай товч өгүүлье. Тэр дээр өгүүлсэн шалбаагт хормой хотоо бохирдохыг эс тоон эгц дээшээ харан алхаж чадаж байна. Түүнийг нь зарим хүн сэхүүн гэж тайлбарлах байх. Харин зарим нь “Холыг зорьсон хүнд ойрын саад оворгүй” гэгчийн үлгэр хэмээнэ. Алин боловч Ч.Номин аар саарханд үүртэж түүртэхгүй, аливаа асуудлыг том зургаар нь хардаг улстөрч болох нигууртай нэгэн гэж анзаарагдах болов. Тэр жижиг зүйлсээр сэтгэгдэл төрүүлэх гэж хичээхгүй байна, улс төрийн оноо авах гэж элдэв мэдэгдэл хийж, эсвэл жаахан салхи хуйсагнахтай зэрэгцэн гарч ирж, өөрийгөө өмөөрч үнэ хүндээ унагахгүй байна. Энэ нь жижиг онооны төлөө том зорилгоо тавиад туучихгүй догь этгээд болохын шинж. “Хүндээ хөнгөнөөс өгөхгүй” гэж монголчууд хэлцдэг дээ. Сайд болсноос нь хойш түүнийг “Монгол Улсын хамгийн дургүй хүрэм эмэгтэй” гэж цоллоход бэлэн байлаа шүү дээ. Улстөрчийн хувьд байж болох хамгийн өндөр хэмжээний зэвүүцлийг хүлээн авч, харин эсрэгээрээ маш бага хэмжээний дэмжлэг, сайшаалыг тэр хүртлээ. “Магадгүй та улс төрд ороод, шаардагдах золиосыг тооцож үзсэн үү?” гэж түүнээс асуумаар санагддаг. Тооцож үзсэн л байх учиртай гэж бодогддог юм. Ч.Номин улс төрд орохыг хүссэн шалтгаан юу ч байж болно. Гэхдээ ихэнх улстөрчтэй адил эд мөнгөний сонирхол их бага болов уу гэсэн итгэл төрдөг. Тэр тендер, авлига зэргээс санхүүгийн ашиг олохдоо арай ч тулахааргүй өв хөрөнгөтэй нэгэн. Улстөрч хүн санхүүгийн хувьд бие даасан байхын давуу тал нь аливаа ашиг сонирхолд автах шаардлагагүй, авлига хээл хахуульд өртөх аюул осол бага гэж үздэг. Түүнийг батлах мэт Ч.Номин сайд болмогцоо Соёлын яамны тендерийн эрх мэдлийг өөрөөсөө шилжүүлсэн. Аль нэг төсвийн зарцуулалтын эрхийг өөр дээрээ төвлөрүүлдэггүй. Энэ нь нэг хэлэмж. Түүнийг хамгийн их шүүмжлэлд өртсөн улстөрч болгоход зохих нөлөөгөө үзүүлсэн буруутгал бол Богд Зонхова бурханы хөшөө барих төсөл юм. Сошиал орчинд “Соёлын сайд 32 тэрбумаар хөшөө барих гэж байна” гэж шуугисны эцэст Ч.Номин түүнд төдий л хамааралгүй болох нь батлагдсан. Шуугианы үр дүнд тус төслийг санаачилсан УИХ-ын гишүүд нь ил болж, харин Ч.Номин “Цаг үеэ олоогүй хөрөнгө оруулалт” гэж үзэн төсвийг нь царцаах шийдвэр гаргасан билээ. Ирээдүйд хэрвээ ямар нэгэн юмны төлөө “дүүжлүүлэх” хэрэг гарвал тэр нь Богд Зонхова л биш байгаасай гэж түүний ойр дотныхон нь бодсон байх. Эндээс Ч.Номин өөрийг нь алдаа гаргахыг анаж отож байгаа ямар олон хүн, магадгүй бүхэл бүтэн бүлэг бий гэдгийг ойлгосон байх аа. Тэр уг нь залуу хүн, дээр нь шинэхэн сайд. Гэвч улс төрд орж ирснээрээ алдаа гаргах эрхээ тэр эгнэгт хасуулсан. Түүнийг эсэргүүцэгчид болон хэвлэлийнхэн “Зовлон үзээгүй аавын нялх охин, ард иргэдийнхээ татварын мөнгийг булаасан бусармаг хүйтэн сэтгэлтэй нэгэн” гэх хаяг шошгыг түүнд хүссэн үедээ хадаж, зүүж өгөхөд бэлэн байгаа. Гэвч өндөр албан тушаал хашихыг хүсэж буй бүх л хүн иймэрхүү зүйлд бэлтгэгдсэн байх ёстой. Зарим нь эдгээрт нугардаг бол, харин бусад нь улам хүчирхэгждэг. Ч.Номин хаа очиж дайчин, эрч хүчтэйн дээр маш хичээнгүй ажилладаг арга барилтай. Тэр Соёлын сайд гэх албан тушаалтай байх амбицаар дутаагүй. Харин Монголын соёлын салбарт дорвитой өөрчлөлт, шинэчлэлт хийе гэсэн амбиц өвөрлөж энэ албан тушаал дээр очсон байж таарна. Өмнө нь ажилласан, зүтгэсэн салбартаа “Стандарт тогтоогч” гэдгээрээ хүлээн зөвшөөрөгдөөд ирсэн хүн билээ. “Тэрэлж” зочид буудал нь Монголын аялал жуулчлал, үйлчилгээний салбарт чинээлэг зэрэглэлийн жишиг тогтоож, “Монгол HD” телевиз нь шоу нэвтрүүлгийн ертөнцөд цоо шинэ хэлбэр хийц, агуулга, чанарыг нэвтрүүлснийг бид мэднэ. Энэ арга туршлага, дайчин байдал, чанар стандартаа соёлын салбарт оруулж ирж чадах нь л түүний гол үзүүлбэр байх учиртай. Одоогоор тэр Соёлын сайдаар 11 дэх сардаа ажиллаж байна. Багагүй ч ажил амжуулсан харагдана. Цар тахлын үеийн хүнд хэцүү нөхцөлд “Соёлын бүтээлч сар” аяныг эхлүүлж, 150 гаруй арга хэмжээг зохион байгуулж давхардсан тоогоор 1 сая орчим иргэдэд шууд болон шууд бус замаар соёлын үйлчилгээг хүргэсэн байна. Соёлын үйлчилгээгээр цангаж байсан ард иргэдэд энэ нь цагаа олсон, мэдрэмжтэй санаачилга болов. Соёлын яамны зүгээс санаачлан “Музейн тухай хууль”, “Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга”, “Кино урлагийг дэмжих тухай хууль”-ийг УИХ-аар хэлэлцэн батлууллаа. Кино урлагийг дэмжих тухай хуулийг гэхэд л хариуцсан яамгүй байх үеэс эхлэн өчнөөн ярьж, хүсэлт шаардлага хүргүүлдэг байсан ч эцэслэн батлагдаж чадалгүй өдий хүрснийг ийн мухарлажээ. Мөн 21 аймагт соёлын нэгж байгуулах шийдвэр гаргаснаар соёлын бодлого иргэн бүрт хүрэх боломжтой болов. Соёлын өвийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх цагдаагийн нэгжийг байгуулахаар санаачилсан нь бас л онцлох ёстой ажил. Соёлын өвөө хамгаалах үйл хэрэг сүүлийн жилүүдэд үндсэндээ орхигдсон байсан аж. Жил хүрэхгүй хугацаанд энэ мэт олон санаачилга, төсөл хөтөлбөрийг амжуулсан нь Ч.Номингийн ажил хэрэгч чанарын авшиг. Түүний тухай яамныхан нь “Өглөө 07 цагт яаман дээрээ ирдэг. Амралтын өдрүүдэд ч ажлаа хийгээд суух тохиолдол цөөнгүй” гэж хэлцдэг нь үнэн бололтой. Ер нь нэг ажил руу ханцуй шамлаад орсон бол заавал ард нь гарч байж санаа амардаг юм гэж дуулдсан шүү. Үүнийг зөвхөн одоо хамт ажиллаж буй яамныхан нь ч биш, өмнө нь гадаадын олон алдартай шоу нэвтрүүлэг дээр хамтран ажилласан урлаг соёлынхон, сэтгүүлч, ажилтнууд нь цөм ам нэгтэй баталдаг юм билээ. Тэр улс төрийн дамжаанд суралцагч гэдэгтэй маргахгүй. Гэхдээ түүний ажил үйлийг гэмт хэрэг үйлдсэн мэтээр зогсолтгүй дайрч, өршөөлгүй довтлох нь зохимжгүй үзэгдэл. Бид алдаа дутагдлыг засаж залруулахын төлөө биш, харин зүгээр л нэг амжилтад хүрсэн хүнд атаархаж буй байдлаар аливаад ханддаг болжээ. Хийж хэрэгжүүлж байгаа ажлынх нь алдаа дутагдлыг бүтээлчээр шүүмжлэхээс илүү, хувь хүнийх нь үйл хөдлөл, харагдах хэлбэр рүү нь довтолдог нийтлэг үзэгдэл манайд л бий. Гэвч Ч.Номингийн өнцгөөс үүнийг сорилт, босго гэж хүлээн авах ёстой байж мэднэ. Амжилтыг нь аавтай нь холбон тайлбарласаар л байгаа бол тэр өөрийн бие даасан түүхээ бүрэн бичиж амжаагүй байна л гэсэн үг. Тэгвэл яг одоогоор түүнд өөрийгөө харуулах маш том талбай өгөгдөөд буй нь Монголын соёлын салбар юм. Тэр маш олон ажил төлөвлөж, хэрэгжүүлэхээр зэхэж байгаа юм билээ. Тэр дундаа Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх буюу соёлыг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах гэсэн нүсэр зорилтыг энд дурдъя. Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг өнгөрсөн хаврын чуулганаар батлуулснаар соёлын эдийн засаг бүрэлдэх эрх зүйн орчин бий болж эхэллээ. Мөн Монгол Улс анх удаагаа Кино урлагийг дэмжих тухай хуультай боллоо. Ингэснээр гадаадын хөрөнгө оруулагчид, уран бүтээлчид Монгол Улсыг зорих шалтгаан хангалттай бий боллоо. Үр нөлөөг нь улсаараа хүртэнэ. Соёлын салбар нь бусад салбарт хамгийн их дам нөлөө үзүүлдэг салбар. Тэр утгаараа соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл буюу соёлын эдийн засаг өргөжсөнөөр үр шим нь 3.3 сая хүнд ирнэ. Хүн бүрд эдийн засгийн үр өгөөж ирнэ гэж ойлгох нь зөв. Үүний дараа тэр үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийг цогцлоох, бүх нийтийн соёлын боловсролыг дээшлүүлэхэд төвлөрч байна. Үндэсний нэгдмэл үнэт зүйлийн тухай цөм мэддэг атлаа чиглэсэн бодлого, зорилтгүй л яваа. Монгол хүн бүр эх орон, соёл уламжлал, түүх заншлаараа бахархдаг, омогшдог байх ёстой. Соёлын яамтай болсны тэргүүн зорилго нь ч бараг энэ. Аль ч улс үндэстнийг тодорхойлдог, илэрхийлдэг, оршин тогтнуулдаг зүйл нь тухайн үндэстний соёл, сэтгэлгээ нь байдаг. Тийм учраас Ч.Номин улс үндэстнийхээ хамгийн гол судас, амин сүнс, мөн чанарыг атгачихаад сууж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй. Эдмунд Бурк хэмээх сэтгэгч “Хэн нэгний сонирхол, эрх мэдэлгүйгээр, мөн гарз хохиролгүйгээр нийгэм оршин тогтнодоггүй” гэж хэлжээ. Энэ бол их ноцтой боловч ноён нуруутай үг. Хэрвээ бид өөрчлөлтийг хүсэж байгаа л бол хэн нэгэн улстөрчид эрх мэдлийн цулбуурыг атгуулах л ёстой болно. Харин тэрхүү хэн нэгэн улстөрч хэмээгч нь заавал ядуу аавтай, бизнес огт хийж үзээгүй, бас буурал толгойтой, эсвэл халзан хөгшин эр байх албагүй. Английн түүхэн улстөрч, Ерөнхий сайд асан Маргарет Тэтчер чинээлэг айлд төрж өсөн, аавынхаа бизнесийг аядуулж яваад л улс төрд орж ирсэн байдаг. Ч.Номинг түүнтэй адилтгаж байгаа хэрэг биш шүү. Гагцхүү ирээдүйтэй сайн улстөрч адил нөхцөлд төрөн гарч болдгийг л эш татав. Мөнөөх Маргарет Тэтчер нэгэнтээ “Хэрвээ чиний зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цусанд чинь улс төр байгаа бол ямар ч нөхцөл байдал чамайг улс төр рүү аваачсаар байх болно” гэж хэлсэн байдаг. Тэр ёсоор, Ч.Номин гэх энэ эмэгтэйн зүрх сэтгэл, оюун ухаан, цус нь улстөрчийн няцаагдах аргагүй чанаруудыг өөртөө агуулсан байж ч мэднэ гэх дүгнэлтийг цэг болгон хатгая. Нийтлэлийг: "Гол тоглогч" номын зохиогч, нийтлэлч Д.Дамдинжав
https://unread.today/c/insight-unleashsummit2020	Мэдүүштэй	Zack Batzaya	2020-11-12T00:00:00	11 сарын 12, 2020	Unleash Summit 2020 виртуал бизнес чуулганыг танилцуулах нь	<div class="article-body"> <p>Энэ жил дэлхий даяар бизнес эрхлэгчид олон сорилттой тулгарч буй. Томоохон бизнесүүд удааширч, бүр хаалгаа барих тохиолдлууд ч гарч байна. Бизнес эрхлэгчид, энтрепренерүүд энэ хүнд хэцүү цаг үед бизнесээ хэрхэн удирдаж, эрсдэл багатайгаар даван гарах дээр шийдэл хайж, эрэлхийлж байгаа нь нууц биш.</p> <p>Монголын бизнес эрхлэгчид гагц өөрсдийн төлөө төдийгүй оршин буй нийгмийнхээ төлөө бизнесийн чиг хандлагаа эргэн харж, дэмжлэг үзүүлэн, хүмүүст урам зориг өгөх учиртай тун чухал цаг үе ирээд байна. Эдийн засгийн хямралаас үүдсэн шахалт, цочролыг бизнесүүд маань хэрхэн давж гарах вэ? Одоогийн үйлчлүүлэгч, харилцагчдаа хэрхэн хадгалж үлдэх вэ? Хэрэв дахиад бүгдийг цоо шинээр эхлэхээс аргагүй болбол яах вэ? Ямар бизнес шинээр эхэлбэл тохиромжтой байх бол? Бизнесээ хэрхэн удаан, тогтвортой авч явах вэ? Бизнесийн маань эцсийн зорилго юу вэ?</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/41/531ea9117600ceb7b982a324011b4996.jpg"></p><p>Эдгээр асуултуудад хариу эрэлхийж манлайлагч, бизнес эрхлэгчдэд зориулан "<b>Unleash Summit 2020"-</b>ыг<b> </b>зохион байгуулах гэж байна. "Unleash Summit"-д "Motorola", "Boeing", "Chick-Fil-A" компанийн дэд ерөнхийлөгч, захирал асан эрхмүүд, Африк, Төвдөд нийгмийн энтрепренершипийг хөгжүүлэн дэлхийд гаргаж буй чадварлаг гарааны бизнесүүд, хөгжиж буй орнуудад гарааны бизнесийн экосистемийг хөгжүүлэх алсын хараатай байгууллага хийгээд хөрөнгө оруулалтын сангийн үүсгэн байгуулагчид гэх зэрэг салбартаа нөлөө бүхий илтгэгчид оролцох болно. Монголоос "TomYo"-ийн үүсгэн байгуулагч В.Баярсайхан, "Lhamour"-ийн үүсгэн байгуулагч Г.Хулан нар оролцох юм.</p> <p>“Unleash Summit 2020” виртуал бизнес чуулган энэ сарын 19-21-нд онлайнаар зохион байгуулагдана. Уг чуулганд олон улсад нэр хүндтэй 11 илтгэгчийг оролцуулахаар бэлтгэл хангаад буй. Тэд бизнесийн нийгэмд үзүүлэх нөлөө, манлайлал, тогтвортой байдал, хөрөнгө оруулалт, энтрепренершип, бизнесийн зорилго ба соёл гэх зэргээр бизнесийн олон талбарыг хамарсан илтгэл тавьж, цахим хэлэлцүүлэгт оролцох юм.</p> <p><b>Чуулганд оролцох:<br><a href="https://www.facebook.com/events/1049854572119342/" target="_blank">https://www.facebook.com/events/1049854572119342/</a></b></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/41/d4f955ae72e0ce26e898d6c83f5361d9.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/41/bf5021e9b900d2d5b6707de0deb760b0.jpg"></p><p>“Unleash” нь манлайлал, энтрепренершип сургалт, менторшип хөтөлбөр зохион байгуулдаг бөгөөд контентийн нөөц боломжоор хангаж, энтрепренерүүд, бизнес эрхлэгч манлайлагчдад үйлчилгээ үзүүлдэг. Мөн манлайллын болоод энтрепренершип академийн хөтөлбөрт хамрагдаж, манлайллын көүч, олон улсын зөвлөхүүдийн сүлжээгээр дамжуулан хүчирхэг бизнес босгох, олон улсад гаргах, хөрөнгө оруулалт олох боломж олгодог билээ. Та бүхэн <a href="http://www.unleashatwork.org/" target="_blank">энд </a>дарж дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай. </p> <p><b>Чуулганд оролцохыг хүсвэл: <br><a href="https://www.facebook.com/events/1049854572119342/" target="_blank">https://www.facebook.com/events/1049854572119342/</a></b></p> <blockquote><p>"Бизнесүүд улс орныг хөгжүүлдэг. Тэд авьяас, ур чадварыг нээж, ажлын байр бий болгон, баялаг бүтээдэг. Хүчирхэг жижиг, дунд бизнесийн салбар нь нийгэмд шаардлагатай тогтвортой өөрчлөлтийг авчирч, ядуурлыг арилгах боломж олгодог."</p> <cite><p>Jean de Dieu Bizimana</p> </cite></blockquote><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/41/ad9ce8d73d4eacff912545568f4e056a.jpeg"></p> </div>	Энэ жил дэлхий даяар бизнес эрхлэгчид олон сорилттой тулгарч буй. Томоохон бизнесүүд удааширч, бүр хаалгаа барих тохиолдлууд ч гарч байна. Бизнес эрхлэгчид, энтрепренерүүд энэ хүнд хэцүү цаг үед бизнесээ хэрхэн удирдаж, эрсдэл багатайгаар даван гарах дээр шийдэл хайж, эрэлхийлж байгаа нь нууц биш. Монголын бизнес эрхлэгчид гагц өөрсдийн төлөө төдийгүй оршин буй нийгмийнхээ төлөө бизнесийн чиг хандлагаа эргэн харж, дэмжлэг үзүүлэн, хүмүүст урам зориг өгөх учиртай тун чухал цаг үе ирээд байна. Эдийн засгийн хямралаас үүдсэн шахалт, цочролыг бизнесүүд маань хэрхэн давж гарах вэ? Одоогийн үйлчлүүлэгч, харилцагчдаа хэрхэн хадгалж үлдэх вэ? Хэрэв дахиад бүгдийг цоо шинээр эхлэхээс аргагүй болбол яах вэ? Ямар бизнес шинээр эхэлбэл тохиромжтой байх бол? Бизнесээ хэрхэн удаан, тогтвортой авч явах вэ? Бизнесийн маань эцсийн зорилго юу вэ? Эдгээр асуултуудад хариу эрэлхийж манлайлагч, бизнес эрхлэгчдэд зориулан " Unleash Summit 2020"- ыг зохион байгуулах гэж байна. "Unleash Summit"-д "Motorola", "Boeing", "Chick-Fil-A" компанийн дэд ерөнхийлөгч, захирал асан эрхмүүд, Африк, Төвдөд нийгмийн энтрепренершипийг хөгжүүлэн дэлхийд гаргаж буй чадварлаг гарааны бизнесүүд, хөгжиж буй орнуудад гарааны бизнесийн экосистемийг хөгжүүлэх алсын хараатай байгууллага хийгээд хөрөнгө оруулалтын сангийн үүсгэн байгуулагчид гэх зэрэг салбартаа нөлөө бүхий илтгэгчид оролцох болно. Монголоос "TomYo"-ийн үүсгэн байгуулагч В.Баярсайхан, "Lhamour"-ийн үүсгэн байгуулагч Г.Хулан нар оролцох юм. “Unleash Summit 2020” виртуал бизнес чуулган энэ сарын 19-21-нд онлайнаар зохион байгуулагдана. Уг чуулганд олон улсад нэр хүндтэй 11 илтгэгчийг оролцуулахаар бэлтгэл хангаад буй. Тэд бизнесийн нийгэмд үзүүлэх нөлөө, манлайлал, тогтвортой байдал, хөрөнгө оруулалт, энтрепренершип, бизнесийн зорилго ба соёл гэх зэргээр бизнесийн олон талбарыг хамарсан илтгэл тавьж, цахим хэлэлцүүлэгт оролцох юм. Чуулганд оролцох: https://www.facebook.com/events/1049854572119342/ “Unleash” нь манлайлал, энтрепренершип сургалт, менторшип хөтөлбөр зохион байгуулдаг бөгөөд контентийн нөөц боломжоор хангаж, энтрепренерүүд, бизнес эрхлэгч манлайлагчдад үйлчилгээ үзүүлдэг. Мөн манлайллын болоод энтрепренершип академийн хөтөлбөрт хамрагдаж, манлайллын көүч, олон улсын зөвлөхүүдийн сүлжээгээр дамжуулан хүчирхэг бизнес босгох, олон улсад гаргах, хөрөнгө оруулалт олох боломж олгодог билээ. Та бүхэн энд дарж дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай. Чуулганд оролцохыг хүсвэл: https://www.facebook.com/events/1049854572119342/ "Бизнесүүд улс орныг хөгжүүлдэг. Тэд авьяас, ур чадварыг нээж, ажлын байр бий болгон, баялаг бүтээдэг. Хүчирхэг жижиг, дунд бизнесийн салбар нь нийгэмд шаардлагатай тогтвортой өөрчлөлтийг авчирч, ядуурлыг арилгах боломж олгодог." Jean de Dieu Bizimana	Энэ жил дэлхий даяар бизнес эрхлэгчид олон сорилттой тулгарч буй. Томоохон бизнесүүд удааширч, бүр хаалгаа барих тохиолдлууд ч гарч байна. Бизнес эрхлэгчид, энтрепренерүүд энэ хүнд хэцүү цаг үед бизнесээ хэрхэн удирдаж, эрсдэл багатайгаар даван гарах дээр шийдэл хайж, эрэлхийлж байгаа нь нууц биш. Монголын бизнес эрхлэгчид гагц өөрсдийн төлөө төдийгүй оршин буй нийгмийнхээ төлөө бизнесийн чиг хандлагаа эргэн харж, дэмжлэг үзүүлэн, хүмүүст урам зориг өгөх учиртай тун чухал цаг үе ирээд байна. Эдийн засгийн хямралаас үүдсэн шахалт, цочролыг бизнесүүд маань хэрхэн давж гарах вэ? Одоогийн үйлчлүүлэгч, харилцагчдаа хэрхэн хадгалж үлдэх вэ? Хэрэв дахиад бүгдийг цоо шинээр эхлэхээс аргагүй болбол яах вэ? Ямар бизнес шинээр эхэлбэл тохиромжтой байх бол? Бизнесээ хэрхэн удаан, тогтвортой авч явах вэ? Бизнесийн маань эцсийн зорилго юу вэ? Эдгээр асуултуудад хариу эрэлхийж манлайлагч, бизнес эрхлэгчдэд зориулан "Unleash Summit 2020"-ыгзохион байгуулах гэж байна. "Unleash Summit"-д "Motorola", "Boeing", "Chick-Fil-A" компанийн дэд ерөнхийлөгч, захирал асан эрхмүүд, Африк, Төвдөд нийгмийн энтрепренершипийг хөгжүүлэн дэлхийд гаргаж буй чадварлаг гарааны бизнесүүд, хөгжиж буй орнуудад гарааны бизнесийн экосистемийг хөгжүүлэх алсын хараатай байгууллага хийгээд хөрөнгө оруулалтын сангийн үүсгэн байгуулагчид гэх зэрэг салбартаа нөлөө бүхий илтгэгчид оролцох болно. Монголоос "TomYo"-ийн үүсгэн байгуулагч В.Баярсайхан, "Lhamour"-ийн үүсгэн байгуулагч Г.Хулан нар оролцох юм. “Unleash Summit 2020” виртуал бизнес чуулган энэ сарын 19-21-нд онлайнаар зохион байгуулагдана. Уг чуулганд олон улсад нэр хүндтэй 11 илтгэгчийг оролцуулахаар бэлтгэл хангаад буй. Тэд бизнесийн нийгэмд үзүүлэх нөлөө, манлайлал, тогтвортой байдал, хөрөнгө оруулалт, энтрепренершип, бизнесийн зорилго ба соёл гэх зэргээр бизнесийн олон талбарыг хамарсан илтгэл тавьж, цахим хэлэлцүүлэгт оролцох юм. Чуулганд оролцох: <https://www.facebook.com/events/1049854572119342/> “Unleash” нь манлайлал, энтрепренершип сургалт, менторшип хөтөлбөр зохион байгуулдаг бөгөөд контентийн нөөц боломжоор хангаж, энтрепренерүүд, бизнес эрхлэгч манлайлагчдад үйлчилгээ үзүүлдэг. Мөн манлайллын болоод энтрепренершип академийн хөтөлбөрт хамрагдаж, манлайллын көүч, олон улсын зөвлөхүүдийн сүлжээгээр дамжуулан хүчирхэг бизнес босгох, олон улсад гаргах, хөрөнгө оруулалт олох боломж олгодог билээ. Та бүхэн энд дарж дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай. Чуулганд оролцохыг хүсвэл: <https://www.facebook.com/events/1049854572119342/> > "Бизнесүүд улс орныг хөгжүүлдэг. Тэд авьяас, ур чадварыг нээж, ажлын байр бий болгон, баялаг бүтээдэг. Хүчирхэг жижиг, дунд бизнесийн салбар нь нийгэмд шаардлагатай тогтвортой өөрчлөлтийг авчирч, ядуурлыг арилгах боломж олгодог." > > Jean de Dieu Bizimana
https://unread.today/c/insight-jica-program	Мэдүүштэй	Ganzorig Dolingor	2020-11-18T00:00:00	11 сарын 18, 2020	"Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-нд залуучуудын дуу хоолойг тусгах онлайн хурал, хэлэлцүүлгийг тоймлох нь	<div class="article-body"> <h2><span style="font-size: 16px;">Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төслийн явцыг олон нийтэд танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор хоёр удаагийн онлайн хурал зохион байгуулах гэж буй тухай бид өмнө нь мэдээлж байсан билээ. Бид өнөөдөр, цаашдаа бусад төслүүдэд үлгэр жишээ болох эдгээр хурлыг тоймлон ямар ач холбогдолтой байв, хэрхэн зохион байгуулав, ямар үр дүнд хүрсэн талаар хүргэе. </span></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТӨСЛИЙН ТУХАЙ ТОВЧООР</h3><p></p><p>“Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төсөл нь Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн хөгжлийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. <br></p><p>"Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г эцэслэн боловсруулах үе шатанд яваа бөгөөд 2021 оны зургаадугаар сард бүрэн хэрэгжүүлж бүрэн дуусах юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЗАЛУУЧУУДЫН ДУУ ХООЛОЙГ СОНСОХ ХЭРЭГЦЭЭ</h3><p></p><p>Манай зарим уншигчид саяхан УИХ-аас Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого болох "Алсын хараа 2050" баримт бичгийг баталсан шүү дээ, дахиад яагаад хөгжлийн цогц төлөвлөгөө яриад унав хэмээн гайхаж магадгүй. Үндэсний хөгжлийн газрын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаярын тайлбарласнаар энэхүү цогц төлөвлөгөө нь "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн бүрэлдэхүүн болох учиртай аж. Ирэх онд УИХ-аар хоёр том бодлогын баримт бичиг хэлэлцэгдэх нь Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого болон Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл юм. Японы жишгээр энэ хоёр бодлогын баримт бичгийг "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-нд хамруулан боловсруулж буйг тэрээр онцолсон юм.<br></p><p>Тэгэхээр улс орны хэдэн арван жилийн ирээдүйг тодорхойлох учиртай энэ чухал баримт бичигт Монголын хүн амын дийлэнх хувийг эзэлж буй залуучуудын дуу хоолойг тусгах нь нэн чухал гэдгийг төслийн багийнхан ухамсарлаж, энэхүү онлайн хурал, хэлэлцүүлгийг зохион байгуулахаар зорьжээ. Төлөвлөгөө ёсоор бол онлайнаар бус хурал, уулзалт хэлбэрээр зохион байгуулах байсан ч цар тахлын үүсгэсэн нөхцөл байдлаас шалгаалан онлайнаар зохион байгуулсан нь энэ юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">НЭГ. ОНЛАЙН ХУРАЛ - 2020 оны 8-Р САРЫН 17</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/f78f412deff5af57b1748b986c181340.png"></p><p></p><p class="MsoNormal">Онлайн хурлын зарыг <a href="https://unread.today/c/insight-stakeholdermeeting-youth" target="_blank">өмнөх</a> нийтлэлээр түгээж, оролцох хүсэлтэй, Монголын өнцөг булан бүрд суугаа болон гадаадад ажиллаж амьдарч буй 20-35 насны залуучуудыг Google Form ашиглан онлайнаар бүртгэсэн юм. Бүртгүүлсэн оролцогчдод төслийн дэлгэрэнгүй тайлан ба хураангуй, мөн хурлын илтгэлийн материалуудыг хүргүүлж урьдчилан танилцах боломжоор хангасныг онцолъё.</p><p class="MsoNormal">Хурлын эхэнд БХБЯ-ны Хот байгуулалт, газрын харилцааны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Гүнболд, ҮХГ-ын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаяр нар мэдээлэл өгч, дараа нь ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото төслийн эцсийн тайлангийн төслийг танилцуулан илтгэл тавьсан юм. </p><p class="MsoNormal">Хуралд нийт 177 залуус оролцсоноос 65 буюу 36 хувь нь гадаадад сурч, ажиллаж амьдарч байгаа залуучуудын төлөөлөл байв. Тодруулбал, дэлхийн 12 орноос монгол залуучууд улс орныхоо хөгжлийн бодлогод санаа тавин холбогдсон байлаа (Япон, АНУ, БНСУ, Франц, Унгар, Бельги, Люксенбург, Герман, Норвеги, Турк, Энэтхэг, Шриланк). Үлдсэн 112 оролцогч нь Улаанбаатар болон 12 аймгийн төлөөлөл болсон залуучууд байв. (Архангай, Баянхонгор, Баян-Өлгий, Дорнод, Хэнтий, Ховд, Сүхбаатар, Төв, Өмнөговь, Увс, Өвөрхангай, Завхан, Дархан, Эрдэнэт, Багануур).<br><br>Илтгэл дууссаны дараа залуучууд тун идэвхтэйгээр асуулт тавьж эхэлсэн бөгөөд төслийн багийнхан холбогдох хариултуудыг өгч байв. Хэдий тэд цаг хугацааны боломжоос шалтгаалан бүх асуултад хариулах боломжгүй байсан ч хэд хоногийн дараа тавигдсан бүх асуултуудад имэйлээр хариулт ирүүлснийг нь онцлууштай.<br></p> <h2><b><br>ХУРЛЫН ИЛТГЭЛ, АСУУЛТ ХАРИУЛТЫГ МОНГОЛ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ</b></h2><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/NlipHh6WBDQ?rel=0"></iframe> </div><h2><b><br>ХУРЛЫН ИЛТГЭЛИЙГ АНГЛИ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ</b></h2><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/CTFZk83V0U8?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТӨСЛИЙН БАГААС ӨГСӨН ХАРИУЛТУУДЫН ЖИШЭЭ</h3><p></p><p><b>Илтгэлээр танилцуулсан төслүүд нь УИХ-ын тогтоолын хавсралт болох юм уу?</b></p><p>"Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г батлуулах тухай хууль тогтоомжид томьёологдоогүй боловч "Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого" болон "Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл" нь холбогдох хуулийн дагуу ЗГ, УИХ-аар батлагдана. ҮХЦТ-г МУ-ын урт хугацааны хөгжлийн бодлого "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн техникийн асуудлыг тусгасан тайлан хэлбэрээр батлана гэж найдаж байна.<br><br></p><p><b>Төлөвлөгөө боловсруулж буй багийханд баяр хүргэе. Монголд маш олон хөтөлбөр, төлөвлөгөөг янз бүрийн газар хариуцаад хийгээд явдаг ч хоорондоо уялдаа холбоо муутай санагддаг. Миний санал гэвэл энэ бүх төлөвлөгөөгөө бусад яамд, орон нутгийн удирдах байгууллагын үйл ажиллагаатай нийцүүлэх нь зүйтэй. Төсөвт суулгахдаа орлого талын бэрхшээлүүдийг тооцоолж харах, экспорт тал дээр цөөн хүн амтай улсад хүний капитал шингэсэн үйлчилгээг тооцоолох хэрэгтэй гэж бодож байна.</b></p><p>Хөгжлийн төсөл хөтөлбөрүүдийг 4 үндсэн чиглэлд хувааж танилцуулсан нь бодлогын нэгдсэн байдлыг хангах, яамд, орон нутгийн удирдах байгууллага хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах зорилготой. Мөн бидний санал болгож буй Бүсийн хөгжлийн нэгдсэн хөтөлбөрөөр дамжуулан засгийн газар улсын төсвийг илүү олон аймагт хүртээх боломжтой гэж үзэж байна. Түүнчлэн бүс нутгийг хөгжүүлэхийн тулд орон нутагт чадварлаг хүний нөөцийг бүрдүүлэх нь чухал байна.</p><p><b>Мах, махан бүтээгдэхүүн экспортолно гэвэл мал, амьтны гоц халдварт өвчингүй бүс, экспортод гаргах бүтээгдэхүүн бэлтгэхэд зориулан тусгаарласан аж ахуй хаана байрлах вэ? Мөн малын хяналтын цэгийн постуудаа газрын зурагтаа оруулмаар байна.</b></p><p>Зүүн бүсийн Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий аймгийг малын гоц халдварт өвчингүй эрүүл бүс болгон, малын мах экспортлох санал боловсруулж байна. Хяналт шалгалтын цэгүүдийг цаашид тогтоох хэрэгтэй.<br></p><p><b>Залуус хот суурин газар руу татагдах, сурсан газраа суурьших нь их болсон. Энэ төвлөрлийг сааруулах, хөдөө сум сууринг хөгжүүлэх, ажлын байр болон гэр бүлээрээ амьдрах орчиныг хэрхэн бүрдүүлж байна вэ? Мөн бүсчилсэн хөгжлийг хэрэгжүүлэх төслүүдийн хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэрийг хэрхэн бүрдүүлэх вэ?</b></p><p>Хүний нөөцөөс бусад нөөцүүд хөдөө орон нутагт байна. Орон нутгийн нөөц бололцоог ашиглаж, үйлдвэр байгуулах замаар залуусыг хөдөө рүү чиглүүлэх боломжтой гэж бид үзэж байна. Үр дүнтэй арга бол ҮХЦТ-ний санал болгож буй аж үйлдвэрийн кластерыг хөгжүүлэх юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХОЁР. ОНЛАЙН ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ - 2020 ОНЫ 9-Р САРЫН 7</h3><p class="MsoNormal">Хоёр дахь арга хэмжээ нь 8-р сарын 17-ны онлайн хуралд оролцсон залуучуудыг ҮХЦТ-ний талаар бусад оролцогчидтой санал солилцох, санаа дэвшүүлэх илүү өргөн боломжийг олгохоор хэлэлцүүлэг хэлбэрээр зохион байгуулагдав. Ингэхдээ 30 орчим залуучуудыг 4 багт хуваан хэлэлцүүлэг хийсэн юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/28cf2d433fcf2d89d03fe3bc22049025.png"></p><p></p><p>"Дотоодын нөөцөд тулгуурлан нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөрүүд" (гаднын дэмжлэггүй) гэсэн сэдвээр оролцогчид идэвхтэй ярилцсан бөгөөд баг болгоны ахлагчид ярьж хэлэлцсэн саналуудаа хэлэлцүүлгийн бүх оролцогчдод товч танилцуулсан юм. “Хүнс, хөдөө аж ахуй”, “Хот төлөвлөлт”, “Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“, “ Мал аж ахуй“ гэсэн сэдвүүдээр хуваагдсан 4 багийн санал болгож буй санал, шийдлүүдээс зарим жишээг хүргэе:<br></p><p class="MsoNormal">Баг бүрийн танилцуулгад давхцаж байсан санал бол аль ч салбарт боловсон хүчний чадавхыг бэхжүүлэх, тухайн мэргэжлийн хүмүүсийн ур чадварыг нэмэгдүүлэх, хүний нөөцийн бодлогыг алсыг харж, урамшууллын системийг оновчтой тогтоох, ялангуяа багш бэлтгэх тогтолцоонд өндөр ач холбогдол өгч сайжруулах байлаа. </p><p class="MsoNormal">Мөн “Хүнс, хөдөө аж ахуй” болон “Мал аж ахуй” сэдэвт багийнхан нь гаднын улсын дэмжлэгийг заавал авахгүйгээр агуулах, зоорь, хөргүүрийн системийг барьж байгуулснаар хүнсний ногооны үнийн хэт хэлбэлзлийг багасгах боломж болон малын түүхий эдийг боловсруулах, бяслагны үйлдвэр зэргийг хөгжүүлэх нэн шаардлагатайг онцлон ярьж байлаа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/e22dc411b71e1f3926ed39863d00e842.png"></p><p></p><p class="MsoNormal">“Хот төлөвлөлт” сэдэвт багийнхан зам ашиглалтын төлбөрийг нэмэх (татварын бодлого) болон 8 хувийн зээлийг зөвхөн гэр хорооллын дахин төлөвлөлттэй уялдуулан олгохыг санал болгосон.</p><p class="MsoNormal">“Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“ сэдэвт багийнхан “Өртөө” авто замын дагуух мэдээлэл үйлчилгээний сүлжээ байгуулах нь байгаль орчин, нийгэм эдийн засаг, бүс нутгийн тогтвортой хөгжилд онцгой ач холбогдолтойг хэлж байлаа. Мөн аймаг тус бүрийн бүсчилсэн хөгжлийн төлөвлөгөөнд уялдуулж, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээ санаачлан боловсруулахын санал болгов. Жишээ нь: Төв аймгийн зүүн хойд буюу аялал жуулчлалын бүсэд Airbnb, Workaway апп шиг хэрэглээг нэвтрүүлэн, нутгийн иргэд, малчдын оролцоог бодитоор бий болгох. Харин хойд буюу тариалангийн бүсэд нь түрээсийн үйлчилгээ нэвтрүүлэх замаар дотоодын аялал жуулчлалыг дотоод нөөцөд тулгуурлан зохион байгуулах. Хэрэглэгчид жимс, ногооны талбай түрээслэн ажиллах, ургац хураахад бодитоор оролцох, газар тариалангийн бүтээгдэхүүн борлуулах зах зээлийг олон төрлийн үйлчилгээгээр баяжуулан хөгжүүлэх боломжтойг дурдаж байлаа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/aa69e1156125a2309fd1354a773174c2.png"></p><p></p><p>Үүнийг төслийн багийнхан анхааралтай сонсоод, ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото өөрийн бодлыг хуваалцаж, зарим саналд тодруулга өгч байв. Тухайлбал, тэрээр оролцогчдоос ирүүлсэн саарал усыг ашиглах санааг онцлон, илүү гүнзгийрүүлэн судлах бөгөөд баримт бичигт тусгая гэсэн нь энэ хурал, хэлэлцүүлгийн үр дүнгийн нэг жишээ байлаа. Тэрээр мөн монголчууд төлөвлөгөө гаргахдаа сайн ч хэрэгжүүлэх тал дээр сайн анхаарах хэрэгтэй санагддаг хэмээснийг нь уншигчдадаа уламжлахыг хүслээ.<br></p><p>Мөн тус онлайн арга хэмжээг зохион байгуулахад үнэтэй хувь нэмэр оруулсан <a href="https://www.facebook.com/startcojapan" target="_blank">START Japan</a>-ы залуучуудын оролцоог төслийн багийнхан онцолж байлаа.</p><p>Эцэст нь, бодлогын чухал баримт бичиг боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл явцад залуучуудын дуу хоолойг тусгах ажлыг санаачилж, түүнийгээ онлайнаар буюу шинэлэг арга хэлбэрээр зохион байгуулан, олон улс болон орон нутгаас залуучуудын төлөөллийг амжилттай хамруулсан төслийн багийнханд талархал илэрхийлье.</p> </div>	Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төслийн явцыг олон нийтэд танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор хоёр удаагийн онлайн хурал зохион байгуулах гэж буй тухай бид өмнө нь мэдээлж байсан билээ. Бид өнөөдөр, цаашдаа бусад төслүүдэд үлгэр жишээ болох эдгээр хурлыг тоймлон ямар ач холбогдолтой байв, хэрхэн зохион байгуулав, ямар үр дүнд хүрсэн талаар хүргэе. ТӨСЛИЙН ТУХАЙ ТОВЧООР “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төсөл нь Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн хөгжлийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г эцэслэн боловсруулах үе шатанд яваа бөгөөд 2021 оны зургаадугаар сард бүрэн хэрэгжүүлж бүрэн дуусах юм. ЗАЛУУЧУУДЫН ДУУ ХООЛОЙГ СОНСОХ ХЭРЭГЦЭЭ Манай зарим уншигчид саяхан УИХ-аас Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого болох "Алсын хараа 2050" баримт бичгийг баталсан шүү дээ, дахиад яагаад хөгжлийн цогц төлөвлөгөө яриад унав хэмээн гайхаж магадгүй. Үндэсний хөгжлийн газрын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаярын тайлбарласнаар энэхүү цогц төлөвлөгөө нь "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн бүрэлдэхүүн болох учиртай аж. Ирэх онд УИХ-аар хоёр том бодлогын баримт бичиг хэлэлцэгдэх нь Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого болон Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл юм. Японы жишгээр энэ хоёр бодлогын баримт бичгийг "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-нд хамруулан боловсруулж буйг тэрээр онцолсон юм. Тэгэхээр улс орны хэдэн арван жилийн ирээдүйг тодорхойлох учиртай энэ чухал баримт бичигт Монголын хүн амын дийлэнх хувийг эзэлж буй залуучуудын дуу хоолойг тусгах нь нэн чухал гэдгийг төслийн багийнхан ухамсарлаж, энэхүү онлайн хурал, хэлэлцүүлгийг зохион байгуулахаар зорьжээ. Төлөвлөгөө ёсоор бол онлайнаар бус хурал, уулзалт хэлбэрээр зохион байгуулах байсан ч цар тахлын үүсгэсэн нөхцөл байдлаас шалгаалан онлайнаар зохион байгуулсан нь энэ юм. НЭГ. ОНЛАЙН ХУРАЛ - 2020 оны 8-Р САРЫН 17 Онлайн хурлын зарыг өмнөх нийтлэлээр түгээж, оролцох хүсэлтэй, Монголын өнцөг булан бүрд суугаа болон гадаадад ажиллаж амьдарч буй 20-35 насны залуучуудыг Google Form ашиглан онлайнаар бүртгэсэн юм. Бүртгүүлсэн оролцогчдод төслийн дэлгэрэнгүй тайлан ба хураангуй, мөн хурлын илтгэлийн материалуудыг хүргүүлж урьдчилан танилцах боломжоор хангасныг онцолъё. Хурлын эхэнд БХБЯ-ны Хот байгуулалт, газрын харилцааны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Гүнболд, ҮХГ-ын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаяр нар мэдээлэл өгч, дараа нь ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото төслийн эцсийн тайлангийн төслийг танилцуулан илтгэл тавьсан юм. Хуралд нийт 177 залуус оролцсоноос 65 буюу 36 хувь нь гадаадад сурч, ажиллаж амьдарч байгаа залуучуудын төлөөлөл байв. Тодруулбал, дэлхийн 12 орноос монгол залуучууд улс орныхоо хөгжлийн бодлогод санаа тавин холбогдсон байлаа (Япон, АНУ, БНСУ, Франц, Унгар, Бельги, Люксенбург, Герман, Норвеги, Турк, Энэтхэг, Шриланк). Үлдсэн 112 оролцогч нь Улаанбаатар болон 12 аймгийн төлөөлөл болсон залуучууд байв. (Архангай, Баянхонгор, Баян-Өлгий, Дорнод, Хэнтий, Ховд, Сүхбаатар, Төв, Өмнөговь, Увс, Өвөрхангай, Завхан, Дархан, Эрдэнэт, Багануур). Илтгэл дууссаны дараа залуучууд тун идэвхтэйгээр асуулт тавьж эхэлсэн бөгөөд төслийн багийнхан холбогдох хариултуудыг өгч байв. Хэдий тэд цаг хугацааны боломжоос шалтгаалан бүх асуултад хариулах боломжгүй байсан ч хэд хоногийн дараа тавигдсан бүх асуултуудад имэйлээр хариулт ирүүлснийг нь онцлууштай. ХУРЛЫН ИЛТГЭЛ, АСУУЛТ ХАРИУЛТЫГ МОНГОЛ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ ХУРЛЫН ИЛТГЭЛИЙГ АНГЛИ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ ТӨСЛИЙН БАГААС ӨГСӨН ХАРИУЛТУУДЫН ЖИШЭЭ Илтгэлээр танилцуулсан төслүүд нь УИХ-ын тогтоолын хавсралт болох юм уу? "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г батлуулах тухай хууль тогтоомжид томьёологдоогүй боловч "Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого" болон "Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл" нь холбогдох хуулийн дагуу ЗГ, УИХ-аар батлагдана. ҮХЦТ-г МУ-ын урт хугацааны хөгжлийн бодлого "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн техникийн асуудлыг тусгасан тайлан хэлбэрээр батлана гэж найдаж байна. Төлөвлөгөө боловсруулж буй багийханд баяр хүргэе. Монголд маш олон хөтөлбөр, төлөвлөгөөг янз бүрийн газар хариуцаад хийгээд явдаг ч хоорондоо уялдаа холбоо муутай санагддаг. Миний санал гэвэл энэ бүх төлөвлөгөөгөө бусад яамд, орон нутгийн удирдах байгууллагын үйл ажиллагаатай нийцүүлэх нь зүйтэй. Төсөвт суулгахдаа орлого талын бэрхшээлүүдийг тооцоолж харах, экспорт тал дээр цөөн хүн амтай улсад хүний капитал шингэсэн үйлчилгээг тооцоолох хэрэгтэй гэж бодож байна. Хөгжлийн төсөл хөтөлбөрүүдийг 4 үндсэн чиглэлд хувааж танилцуулсан нь бодлогын нэгдсэн байдлыг хангах, яамд, орон нутгийн удирдах байгууллага хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах зорилготой. Мөн бидний санал болгож буй Бүсийн хөгжлийн нэгдсэн хөтөлбөрөөр дамжуулан засгийн газар улсын төсвийг илүү олон аймагт хүртээх боломжтой гэж үзэж байна. Түүнчлэн бүс нутгийг хөгжүүлэхийн тулд орон нутагт чадварлаг хүний нөөцийг бүрдүүлэх нь чухал байна. Мах, махан бүтээгдэхүүн экспортолно гэвэл мал, амьтны гоц халдварт өвчингүй бүс, экспортод гаргах бүтээгдэхүүн бэлтгэхэд зориулан тусгаарласан аж ахуй хаана байрлах вэ? Мөн малын хяналтын цэгийн постуудаа газрын зурагтаа оруулмаар байна. Зүүн бүсийн Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий аймгийг малын гоц халдварт өвчингүй эрүүл бүс болгон, малын мах экспортлох санал боловсруулж байна. Хяналт шалгалтын цэгүүдийг цаашид тогтоох хэрэгтэй. Залуус хот суурин газар руу татагдах, сурсан газраа суурьших нь их болсон. Энэ төвлөрлийг сааруулах, хөдөө сум сууринг хөгжүүлэх, ажлын байр болон гэр бүлээрээ амьдрах орчиныг хэрхэн бүрдүүлж байна вэ? Мөн бүсчилсэн хөгжлийг хэрэгжүүлэх төслүүдийн хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэрийг хэрхэн бүрдүүлэх вэ? Хүний нөөцөөс бусад нөөцүүд хөдөө орон нутагт байна. Орон нутгийн нөөц бололцоог ашиглаж, үйлдвэр байгуулах замаар залуусыг хөдөө рүү чиглүүлэх боломжтой гэж бид үзэж байна. Үр дүнтэй арга бол ҮХЦТ-ний санал болгож буй аж үйлдвэрийн кластерыг хөгжүүлэх юм. ХОЁР. ОНЛАЙН ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ - 2020 ОНЫ 9-Р САРЫН 7 Хоёр дахь арга хэмжээ нь 8-р сарын 17-ны онлайн хуралд оролцсон залуучуудыг ҮХЦТ-ний талаар бусад оролцогчидтой санал солилцох, санаа дэвшүүлэх илүү өргөн боломжийг олгохоор хэлэлцүүлэг хэлбэрээр зохион байгуулагдав. Ингэхдээ 30 орчим залуучуудыг 4 багт хуваан хэлэлцүүлэг хийсэн юм. "Дотоодын нөөцөд тулгуурлан нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөрүүд" (гаднын дэмжлэггүй) гэсэн сэдвээр оролцогчид идэвхтэй ярилцсан бөгөөд баг болгоны ахлагчид ярьж хэлэлцсэн саналуудаа хэлэлцүүлгийн бүх оролцогчдод товч танилцуулсан юм. “Хүнс, хөдөө аж ахуй”, “Хот төлөвлөлт”, “Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“, “ Мал аж ахуй“ гэсэн сэдвүүдээр хуваагдсан 4 багийн санал болгож буй санал, шийдлүүдээс зарим жишээг хүргэе: Баг бүрийн танилцуулгад давхцаж байсан санал бол аль ч салбарт боловсон хүчний чадавхыг бэхжүүлэх, тухайн мэргэжлийн хүмүүсийн ур чадварыг нэмэгдүүлэх, хүний нөөцийн бодлогыг алсыг харж, урамшууллын системийг оновчтой тогтоох, ялангуяа багш бэлтгэх тогтолцоонд өндөр ач холбогдол өгч сайжруулах байлаа. Мөн “Хүнс, хөдөө аж ахуй” болон “Мал аж ахуй” сэдэвт багийнхан нь гаднын улсын дэмжлэгийг заавал авахгүйгээр агуулах, зоорь, хөргүүрийн системийг барьж байгуулснаар хүнсний ногооны үнийн хэт хэлбэлзлийг багасгах боломж болон малын түүхий эдийг боловсруулах, бяслагны үйлдвэр зэргийг хөгжүүлэх нэн шаардлагатайг онцлон ярьж байлаа. “Хот төлөвлөлт” сэдэвт багийнхан зам ашиглалтын төлбөрийг нэмэх (татварын бодлого) болон 8 хувийн зээлийг зөвхөн гэр хорооллын дахин төлөвлөлттэй уялдуулан олгохыг санал болгосон. “Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“ сэдэвт багийнхан “Өртөө” авто замын дагуух мэдээлэл үйлчилгээний сүлжээ байгуулах нь байгаль орчин, нийгэм эдийн засаг, бүс нутгийн тогтвортой хөгжилд онцгой ач холбогдолтойг хэлж байлаа. Мөн аймаг тус бүрийн бүсчилсэн хөгжлийн төлөвлөгөөнд уялдуулж, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээ санаачлан боловсруулахын санал болгов. Жишээ нь: Төв аймгийн зүүн хойд буюу аялал жуулчлалын бүсэд Airbnb, Workaway апп шиг хэрэглээг нэвтрүүлэн, нутгийн иргэд, малчдын оролцоог бодитоор бий болгох. Харин хойд буюу тариалангийн бүсэд нь түрээсийн үйлчилгээ нэвтрүүлэх замаар дотоодын аялал жуулчлалыг дотоод нөөцөд тулгуурлан зохион байгуулах. Хэрэглэгчид жимс, ногооны талбай түрээслэн ажиллах, ургац хураахад бодитоор оролцох, газар тариалангийн бүтээгдэхүүн борлуулах зах зээлийг олон төрлийн үйлчилгээгээр баяжуулан хөгжүүлэх боломжтойг дурдаж байлаа. Үүнийг төслийн багийнхан анхааралтай сонсоод, ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото өөрийн бодлыг хуваалцаж, зарим саналд тодруулга өгч байв. Тухайлбал, тэрээр оролцогчдоос ирүүлсэн саарал усыг ашиглах санааг онцлон, илүү гүнзгийрүүлэн судлах бөгөөд баримт бичигт тусгая гэсэн нь энэ хурал, хэлэлцүүлгийн үр дүнгийн нэг жишээ байлаа. Тэрээр мөн монголчууд төлөвлөгөө гаргахдаа сайн ч хэрэгжүүлэх тал дээр сайн анхаарах хэрэгтэй санагддаг хэмээснийг нь уншигчдадаа уламжлахыг хүслээ. Мөн тус онлайн арга хэмжээг зохион байгуулахад үнэтэй хувь нэмэр оруулсан START Japan -ы залуучуудын оролцоог төслийн багийнхан онцолж байлаа. Эцэст нь, бодлогын чухал баримт бичиг боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл явцад залуучуудын дуу хоолойг тусгах ажлыг санаачилж, түүнийгээ онлайнаар буюу шинэлэг арга хэлбэрээр зохион байгуулан, олон улс болон орон нутгаас залуучуудын төлөөллийг амжилттай хамруулсан төслийн багийнханд талархал илэрхийлье.	Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төслийн явцыг олон нийтэд танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор хоёр удаагийн онлайн хурал зохион байгуулах гэж буй тухай бид өмнө нь мэдээлж байсан билээ. Бид өнөөдөр, цаашдаа бусад төслүүдэд үлгэр жишээ болох эдгээр хурлыг тоймлон ямар ач холбогдолтой байв, хэрхэн зохион байгуулав, ямар үр дүнд хүрсэн талаар хүргэе. ### ТӨСЛИЙН ТУХАЙ ТОВЧООР “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулах төсөл нь Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн хөгжлийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г эцэслэн боловсруулах үе шатанд яваа бөгөөд 2021 оны зургаадугаар сард бүрэн хэрэгжүүлж бүрэн дуусах юм. ### ЗАЛУУЧУУДЫН ДУУ ХООЛОЙГ СОНСОХ ХЭРЭГЦЭЭ Манай зарим уншигчид саяхан УИХ-аас Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого болох "Алсын хараа 2050" баримт бичгийг баталсан шүү дээ, дахиад яагаад хөгжлийн цогц төлөвлөгөө яриад унав хэмээн гайхаж магадгүй. Үндэсний хөгжлийн газрын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаярын тайлбарласнаар энэхүү цогц төлөвлөгөө нь "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн бүрэлдэхүүн болох учиртай аж. Ирэх онд УИХ-аар хоёр том бодлогын баримт бичиг хэлэлцэгдэх нь Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого болон Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл юм. Японы жишгээр энэ хоёр бодлогын баримт бичгийг "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-нд хамруулан боловсруулж буйг тэрээр онцолсон юм. Тэгэхээр улс орны хэдэн арван жилийн ирээдүйг тодорхойлох учиртай энэ чухал баримт бичигт Монголын хүн амын дийлэнх хувийг эзэлж буй залуучуудын дуу хоолойг тусгах нь нэн чухал гэдгийг төслийн багийнхан ухамсарлаж, энэхүү онлайн хурал, хэлэлцүүлгийг зохион байгуулахаар зорьжээ. Төлөвлөгөө ёсоор бол онлайнаар бус хурал, уулзалт хэлбэрээр зохион байгуулах байсан ч цар тахлын үүсгэсэн нөхцөл байдлаас шалгаалан онлайнаар зохион байгуулсан нь энэ юм. ### НЭГ. ОНЛАЙН ХУРАЛ - 2020 оны 8-Р САРЫН 17 Онлайн хурлын зарыг өмнөх нийтлэлээр түгээж, оролцох хүсэлтэй, Монголын өнцөг булан бүрд суугаа болон гадаадад ажиллаж амьдарч буй 20-35 насны залуучуудыг Google Form ашиглан онлайнаар бүртгэсэн юм. Бүртгүүлсэн оролцогчдод төслийн дэлгэрэнгүй тайлан ба хураангуй, мөн хурлын илтгэлийн материалуудыг хүргүүлж урьдчилан танилцах боломжоор хангасныг онцолъё. Хурлын эхэнд БХБЯ-ны Хот байгуулалт, газрын харилцааны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Гүнболд, ҮХГ-ын Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Д.Эрдэнэбаяр нар мэдээлэл өгч, дараа нь ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото төслийн эцсийн тайлангийн төслийг танилцуулан илтгэл тавьсан юм. Хуралд нийт 177 залуус оролцсоноос 65 буюу 36 хувь нь гадаадад сурч, ажиллаж амьдарч байгаа залуучуудын төлөөлөл байв. Тодруулбал, дэлхийн 12 орноос монгол залуучууд улс орныхоо хөгжлийн бодлогод санаа тавин холбогдсон байлаа (Япон, АНУ, БНСУ, Франц, Унгар, Бельги, Люксенбург, Герман, Норвеги, Турк, Энэтхэг, Шриланк). Үлдсэн 112 оролцогч нь Улаанбаатар болон 12 аймгийн төлөөлөл болсон залуучууд байв. (Архангай, Баянхонгор, Баян-Өлгий, Дорнод, Хэнтий, Ховд, Сүхбаатар, Төв, Өмнөговь, Увс, Өвөрхангай, Завхан, Дархан, Эрдэнэт, Багануур). Илтгэл дууссаны дараа залуучууд тун идэвхтэйгээр асуулт тавьж эхэлсэн бөгөөд төслийн багийнхан холбогдох хариултуудыг өгч байв. Хэдий тэд цаг хугацааны боломжоос шалтгаалан бүх асуултад хариулах боломжгүй байсан ч хэд хоногийн дараа тавигдсан бүх асуултуудад имэйлээр хариулт ирүүлснийг нь онцлууштай. ХУРЛЫН ИЛТГЭЛ, АСУУЛТ ХАРИУЛТЫГ МОНГОЛ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ ХУРЛЫН ИЛТГЭЛИЙГ АНГЛИ ХЭЛЭЭР ҮЗЭХ ### ТӨСЛИЙН БАГААС ӨГСӨН ХАРИУЛТУУДЫН ЖИШЭЭ Илтгэлээр танилцуулсан төслүүд нь УИХ-ын тогтоолын хавсралт болох юм уу? "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-г батлуулах тухай хууль тогтоомжид томьёологдоогүй боловч "Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого" болон "Хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл" нь холбогдох хуулийн дагуу ЗГ, УИХ-аар батлагдана. ҮХЦТ-г МУ-ын урт хугацааны хөгжлийн бодлого "Алсын хараа 2050" баримт бичгийн техникийн асуудлыг тусгасан тайлан хэлбэрээр батлана гэж найдаж байна. Төлөвлөгөө боловсруулж буй багийханд баяр хүргэе. Монголд маш олон хөтөлбөр, төлөвлөгөөг янз бүрийн газар хариуцаад хийгээд явдаг ч хоорондоо уялдаа холбоо муутай санагддаг. Миний санал гэвэл энэ бүх төлөвлөгөөгөө бусад яамд, орон нутгийн удирдах байгууллагын үйл ажиллагаатай нийцүүлэх нь зүйтэй. Төсөвт суулгахдаа орлого талын бэрхшээлүүдийг тооцоолж харах, экспорт тал дээр цөөн хүн амтай улсад хүний капитал шингэсэн үйлчилгээг тооцоолох хэрэгтэй гэж бодож байна. Хөгжлийн төсөл хөтөлбөрүүдийг 4 үндсэн чиглэлд хувааж танилцуулсан нь бодлогын нэгдсэн байдлыг хангах, яамд, орон нутгийн удирдах байгууллага хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах зорилготой. Мөн бидний санал болгож буй Бүсийн хөгжлийн нэгдсэн хөтөлбөрөөр дамжуулан засгийн газар улсын төсвийг илүү олон аймагт хүртээх боломжтой гэж үзэж байна. Түүнчлэн бүс нутгийг хөгжүүлэхийн тулд орон нутагт чадварлаг хүний нөөцийг бүрдүүлэх нь чухал байна. Мах, махан бүтээгдэхүүн экспортолно гэвэл мал, амьтны гоц халдварт өвчингүй бүс, экспортод гаргах бүтээгдэхүүн бэлтгэхэд зориулан тусгаарласан аж ахуй хаана байрлах вэ? Мөн малын хяналтын цэгийн постуудаа газрын зурагтаа оруулмаар байна. Зүүн бүсийн Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий аймгийг малын гоц халдварт өвчингүй эрүүл бүс болгон, малын мах экспортлох санал боловсруулж байна. Хяналт шалгалтын цэгүүдийг цаашид тогтоох хэрэгтэй. Залуус хот суурин газар руу татагдах, сурсан газраа суурьших нь их болсон. Энэ төвлөрлийг сааруулах, хөдөө сум сууринг хөгжүүлэх, ажлын байр болон гэр бүлээрээ амьдрах орчиныг хэрхэн бүрдүүлж байна вэ? Мөн бүсчилсэн хөгжлийг хэрэгжүүлэх төслүүдийн хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэрийг хэрхэн бүрдүүлэх вэ? Хүний нөөцөөс бусад нөөцүүд хөдөө орон нутагт байна. Орон нутгийн нөөц бололцоог ашиглаж, үйлдвэр байгуулах замаар залуусыг хөдөө рүү чиглүүлэх боломжтой гэж бид үзэж байна. Үр дүнтэй арга бол ҮХЦТ-ний санал болгож буй аж үйлдвэрийн кластерыг хөгжүүлэх юм. ### ХОЁР. ОНЛАЙН ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ - 2020 ОНЫ 9-Р САРЫН 7 Хоёр дахь арга хэмжээ нь 8-р сарын 17-ны онлайн хуралд оролцсон залуучуудыг ҮХЦТ-ний талаар бусад оролцогчидтой санал солилцох, санаа дэвшүүлэх илүү өргөн боломжийг олгохоор хэлэлцүүлэг хэлбэрээр зохион байгуулагдав. Ингэхдээ 30 орчим залуучуудыг 4 багт хуваан хэлэлцүүлэг хийсэн юм. "Дотоодын нөөцөд тулгуурлан нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөрүүд" (гаднын дэмжлэггүй) гэсэн сэдвээр оролцогчид идэвхтэй ярилцсан бөгөөд баг болгоны ахлагчид ярьж хэлэлцсэн саналуудаа хэлэлцүүлгийн бүх оролцогчдод товч танилцуулсан юм. “Хүнс, хөдөө аж ахуй”, “Хот төлөвлөлт”, “Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“, “ Мал аж ахуй“ гэсэн сэдвүүдээр хуваагдсан 4 багийн санал болгож буй санал, шийдлүүдээс зарим жишээг хүргэе: Баг бүрийн танилцуулгад давхцаж байсан санал бол аль ч салбарт боловсон хүчний чадавхыг бэхжүүлэх, тухайн мэргэжлийн хүмүүсийн ур чадварыг нэмэгдүүлэх, хүний нөөцийн бодлогыг алсыг харж, урамшууллын системийг оновчтой тогтоох, ялангуяа багш бэлтгэх тогтолцоонд өндөр ач холбогдол өгч сайжруулах байлаа. Мөн “Хүнс, хөдөө аж ахуй” болон “Мал аж ахуй” сэдэвт багийнхан нь гаднын улсын дэмжлэгийг заавал авахгүйгээр агуулах, зоорь, хөргүүрийн системийг барьж байгуулснаар хүнсний ногооны үнийн хэт хэлбэлзлийг багасгах боломж болон малын түүхий эдийг боловсруулах, бяслагны үйлдвэр зэргийг хөгжүүлэх нэн шаардлагатайг онцлон ярьж байлаа. “Хот төлөвлөлт” сэдэвт багийнхан зам ашиглалтын төлбөрийг нэмэх (татварын бодлого) болон 8 хувийн зээлийг зөвхөн гэр хорооллын дахин төлөвлөлттэй уялдуулан олгохыг санал болгосон. “Аялал жуулчлал, тээвэр ложистик“ сэдэвт багийнхан “Өртөө” авто замын дагуух мэдээлэл үйлчилгээний сүлжээ байгуулах нь байгаль орчин, нийгэм эдийн засаг, бүс нутгийн тогтвортой хөгжилд онцгой ач холбогдолтойг хэлж байлаа. Мөн аймаг тус бүрийн бүсчилсэн хөгжлийн төлөвлөгөөнд уялдуулж, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээ санаачлан боловсруулахын санал болгов. Жишээ нь: Төв аймгийн зүүн хойд буюу аялал жуулчлалын бүсэд Airbnb, Workaway апп шиг хэрэглээг нэвтрүүлэн, нутгийн иргэд, малчдын оролцоог бодитоор бий болгох. Харин хойд буюу тариалангийн бүсэд нь түрээсийн үйлчилгээ нэвтрүүлэх замаар дотоодын аялал жуулчлалыг дотоод нөөцөд тулгуурлан зохион байгуулах. Хэрэглэгчид жимс, ногооны талбай түрээслэн ажиллах, ургац хураахад бодитоор оролцох, газар тариалангийн бүтээгдэхүүн борлуулах зах зээлийг олон төрлийн үйлчилгээгээр баяжуулан хөгжүүлэх боломжтойг дурдаж байлаа. Үүнийг төслийн багийнхан анхааралтай сонсоод, ҮХЦТ боловсруулах төслийн багийн ахлагч Т.Хашимото өөрийн бодлыг хуваалцаж, зарим саналд тодруулга өгч байв. Тухайлбал, тэрээр оролцогчдоос ирүүлсэн саарал усыг ашиглах санааг онцлон, илүү гүнзгийрүүлэн судлах бөгөөд баримт бичигт тусгая гэсэн нь энэ хурал, хэлэлцүүлгийн үр дүнгийн нэг жишээ байлаа. Тэрээр мөн монголчууд төлөвлөгөө гаргахдаа сайн ч хэрэгжүүлэх тал дээр сайн анхаарах хэрэгтэй санагддаг хэмээснийг нь уншигчдадаа уламжлахыг хүслээ. Мөн тус онлайн арга хэмжээг зохион байгуулахад үнэтэй хувь нэмэр оруулсан START Japan-ы залуучуудын оролцоог төслийн багийнхан онцолж байлаа. Эцэст нь, бодлогын чухал баримт бичиг боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл явцад залуучуудын дуу хоолойг тусгах ажлыг санаачилж, түүнийгээ онлайнаар буюу шинэлэг арга хэлбэрээр зохион байгуулан, олон улс болон орон нутгаас залуучуудын төлөөллийг амжилттай хамруулсан төслийн багийнханд талархал илэрхийлье.
https://unread.today/c/posted-levelup-vadda	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-11-17T00:00:00	11 сарын 17, 2020	LevelUp: Humans of Moffice - VADDA	<div class="article-body"> <h2>Өнөөдрийн дугаарт бид дэлхий дахинд болж буй мэдээ мэдээллийг түргэн шуурхай дамжуулж, залууст зориулсан контентийг түгээх зорилготой VADDA буюу Value Add компанийг танилцуулж байна. VADDA бол дизайн, медиа болон технологийн шийдлээр дамжуулан залууст амьдралын зөв хэв маяг, хандлага, дадал зуршлыг түгээхээр зорин ажиллаж буй юм. </h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">VADDA-гийн тухай</h3><p></p><p>Creative Studio, VADDA Magazine, OUTLIVE гэх үндсэн гурван төрлөөр энэ оны нэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж буй VADDA нь өдгөө 14 хүний баг бүрэлдэхүүнтэй. Цаашид олон улсын зах зээлд гарахаар зорьж, 2021 он гэхэд үйл ажиллагааныхаа 80 хувийг олон улс руу чиглүүлэхээр төлөвлөжээ. <br> <br><b>CREATIVE STUDIO </b>- Брэндинг болон дизайны цогц үйлчилгээг дотоодын болон олон улсын байгууллагуудад хүргэдэг. Үүний дагуу дотоодын 15 байгууллага, олон улсын таван байгууллагатай хамтран ажиллаж буй. <br> <br><b>VADDA MAGAZINE </b>- Орчин үеийн залуусын амьдралын хэв маяг, үзэл бодлыг нийгэмд зөвөөр, энтертайнмент хэлбэрээр харуулах зорилготой VADDA MAGAZINE нь өдгөө үзэгчдийн шимтэн хүлээдэг “One Bottle Talk”, “Truth or Dare”, “Chill n Chilli” зэрэг 10 гаруй видео контентийг өөрсдийн "Youtube" сувгаар дамжуулан долоо хоног бүр тогтмол гаргадаг. <br> <br><b>OUTLIVE </b>- Технологийн шийдлээр дамжуулан нийгэм, хувь хүмүүсийн эрүүл амьдралын хэв маяг, зөв хандлагыг түгээхэд шаардлагатай мэдээ мэдээлэл, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг санал болгох шинэ төслийг ирэх оны I улиралд олон нийтэд зарлахаар ажиллаж байгаа.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e58cdd477fdf5956cccde4ca49b1f591.jpeg"></p><blockquote><p>Бидний хэнд ч ямар ч муу зүйл тохиолдож болно. Өөрөөсөө эсвэл бусдаас хамааралтай байж болно. Мөнгөгүй эсвэл өрөнд орсон ч байж болно. Бүтэлгүйтэж ажил амьдрал чинь нэг л урагшлахгүй байж болно. Юу хийхээ мэдэхгүй, хаана байх ёстойгоо ойлгохгүй байж болно. Эсвэл идэх хоолгүй, өмсөх хувцас муу ч байж болно. Гол нь, энэ хором мөчийн дараа таны хэн байх, ямар байх тань эерэг хандлага, эерэг сэтгэлгээнээс шууд хамаарна. Миний одоогийн хэр муу, хүчгүй байх хамаагүй. Няцашгүй өөдрөг сэтгэлгээгээр аливаад хандаж чадвал үргэлж та догь нэгэн байж чадах болно.</p> <cite><p>Ц.Мөнхтулга: Founder & CEO</p> </cite></blockquote><blockquote><p>Нийгэмд хэвшсэн сэтгэхүйгээс ангид байж, илүү шинэлэг, өөр зүйлсийг хүсэн тэмүүлж, түүнийгээ ажлынхантайгаа хуваалцан нэгдмэл ажиллах нь VADDA -ийн үнэт зүйл юм. Бид хамтын ажиллагааг эрхэмлэж, бие биенээ хурцалж, хамтдаа хөгжихийг эрхэмлэдэг учир нэг алхам урд явж чаддаг.</p> <cite><p>Г.Дашмягмар: Founder / COO</p> </cite></blockquote> </div>	Өнөөдрийн дугаарт бид дэлхий дахинд болж буй мэдээ мэдээллийг түргэн шуурхай дамжуулж, залууст зориулсан контентийг түгээх зорилготой VADDA буюу Value Add компанийг танилцуулж байна. VADDA бол дизайн, медиа болон технологийн шийдлээр дамжуулан залууст амьдралын зөв хэв маяг, хандлага, дадал зуршлыг түгээхээр зорин ажиллаж буй юм. VADDA-гийн тухай Creative Studio, VADDA Magazine, OUTLIVE гэх үндсэн гурван төрлөөр энэ оны нэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж буй VADDA нь өдгөө 14 хүний баг бүрэлдэхүүнтэй. Цаашид олон улсын зах зээлд гарахаар зорьж, 2021 он гэхэд үйл ажиллагааныхаа 80 хувийг олон улс руу чиглүүлэхээр төлөвлөжээ. CREATIVE STUDIO - Брэндинг болон дизайны цогц үйлчилгээг дотоодын болон олон улсын байгууллагуудад хүргэдэг. Үүний дагуу дотоодын 15 байгууллага, олон улсын таван байгууллагатай хамтран ажиллаж буй. VADDA MAGAZINE - Орчин үеийн залуусын амьдралын хэв маяг, үзэл бодлыг нийгэмд зөвөөр, энтертайнмент хэлбэрээр харуулах зорилготой VADDA MAGAZINE нь өдгөө үзэгчдийн шимтэн хүлээдэг “One Bottle Talk”, “Truth or Dare”, “Chill n Chilli” зэрэг 10 гаруй видео контентийг өөрсдийн "Youtube" сувгаар дамжуулан долоо хоног бүр тогтмол гаргадаг. OUTLIVE - Технологийн шийдлээр дамжуулан нийгэм, хувь хүмүүсийн эрүүл амьдралын хэв маяг, зөв хандлагыг түгээхэд шаардлагатай мэдээ мэдээлэл, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг санал болгох шинэ төслийг ирэх оны I улиралд олон нийтэд зарлахаар ажиллаж байгаа. Бидний хэнд ч ямар ч муу зүйл тохиолдож болно. Өөрөөсөө эсвэл бусдаас хамааралтай байж болно. Мөнгөгүй эсвэл өрөнд орсон ч байж болно. Бүтэлгүйтэж ажил амьдрал чинь нэг л урагшлахгүй байж болно. Юу хийхээ мэдэхгүй, хаана байх ёстойгоо ойлгохгүй байж болно. Эсвэл идэх хоолгүй, өмсөх хувцас муу ч байж болно. Гол нь, энэ хором мөчийн дараа таны хэн байх, ямар байх тань эерэг хандлага, эерэг сэтгэлгээнээс шууд хамаарна. Миний одоогийн хэр муу, хүчгүй байх хамаагүй. Няцашгүй өөдрөг сэтгэлгээгээр аливаад хандаж чадвал үргэлж та догь нэгэн байж чадах болно. Ц.Мөнхтулга: Founder & CEO Нийгэмд хэвшсэн сэтгэхүйгээс ангид байж, илүү шинэлэг, өөр зүйлсийг хүсэн тэмүүлж, түүнийгээ ажлынхантайгаа хуваалцан нэгдмэл ажиллах нь VADDA -ийн үнэт зүйл юм. Бид хамтын ажиллагааг эрхэмлэж, бие биенээ хурцалж, хамтдаа хөгжихийг эрхэмлэдэг учир нэг алхам урд явж чаддаг. Г.Дашмягмар: Founder / COO	Өнөөдрийн дугаарт бид дэлхий дахинд болж буй мэдээ мэдээллийг түргэн шуурхай дамжуулж, залууст зориулсан контентийг түгээх зорилготой VADDA буюу Value Add компанийг танилцуулж байна. VADDA бол дизайн, медиа болон технологийн шийдлээр дамжуулан залууст амьдралын зөв хэв маяг, хандлага, дадал зуршлыг түгээхээр зорин ажиллаж буй юм. ### VADDA-гийн тухай Creative Studio, VADDA Magazine, OUTLIVE гэх үндсэн гурван төрлөөр энэ оны нэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж буй VADDA нь өдгөө 14 хүний баг бүрэлдэхүүнтэй. Цаашид олон улсын зах зээлд гарахаар зорьж, 2021 он гэхэд үйл ажиллагааныхаа 80 хувийг олон улс руу чиглүүлэхээр төлөвлөжээ. CREATIVE STUDIO - Брэндинг болон дизайны цогц үйлчилгээг дотоодын болон олон улсын байгууллагуудад хүргэдэг. Үүний дагуу дотоодын 15 байгууллага, олон улсын таван байгууллагатай хамтран ажиллаж буй. VADDA MAGAZINE - Орчин үеийн залуусын амьдралын хэв маяг, үзэл бодлыг нийгэмд зөвөөр, энтертайнмент хэлбэрээр харуулах зорилготой VADDA MAGAZINE нь өдгөө үзэгчдийн шимтэн хүлээдэг “One Bottle Talk”, “Truth or Dare”, “Chill n Chilli” зэрэг 10 гаруй видео контентийг өөрсдийн "Youtube" сувгаар дамжуулан долоо хоног бүр тогтмол гаргадаг. OUTLIVE - Технологийн шийдлээр дамжуулан нийгэм, хувь хүмүүсийн эрүүл амьдралын хэв маяг, зөв хандлагыг түгээхэд шаардлагатай мэдээ мэдээлэл, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг санал болгох шинэ төслийг ирэх оны I улиралд олон нийтэд зарлахаар ажиллаж байгаа. > Бидний хэнд ч ямар ч муу зүйл тохиолдож болно. Өөрөөсөө эсвэл бусдаас хамааралтай байж болно. Мөнгөгүй эсвэл өрөнд орсон ч байж болно. Бүтэлгүйтэж ажил амьдрал чинь нэг л урагшлахгүй байж болно. Юу хийхээ мэдэхгүй, хаана байх ёстойгоо ойлгохгүй байж болно. Эсвэл идэх хоолгүй, өмсөх хувцас муу ч байж болно. Гол нь, энэ хором мөчийн дараа таны хэн байх, ямар байх тань эерэг хандлага, эерэг сэтгэлгээнээс шууд хамаарна. Миний одоогийн хэр муу, хүчгүй байх хамаагүй. Няцашгүй өөдрөг сэтгэлгээгээр аливаад хандаж чадвал үргэлж та догь нэгэн байж чадах болно. > > Ц.Мөнхтулга: Founder & CEO > Нийгэмд хэвшсэн сэтгэхүйгээс ангид байж, илүү шинэлэг, өөр зүйлсийг хүсэн тэмүүлж, түүнийгээ ажлынхантайгаа хуваалцан нэгдмэл ажиллах нь VADDA -ийн үнэт зүйл юм. Бид хамтын ажиллагааг эрхэмлэж, бие биенээ хурцалж, хамтдаа хөгжихийг эрхэмлэдэг учир нэг алхам урд явж чаддаг. > > Г.Дашмягмар: Founder / COO
https://unread.today/c/insight-vcp-cases	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-11-20T00:00:00	11 сарын 20, 2020	Ус, хариуцлага, түншлэл: Сайн дурын кодексыг танилцуулах нь	<div class="article-body"> <h2>Уул уурхай бол монголчуудын хувьд ихэд чухал, ач холбогдолтой сэдэв. Зөвхөн эдийн засгийг хөдөлгөгч, гол орлогыг бүрдүүлэгч, тэргүүлэх салбарын хувьд төдийгүй орон нутгийн иргэдийн өдөр тутмын амьдралтай салшгүй холбоотой гэдгээрээ бид цаг тутам анхаарал хандуулж байх учиртай салбар. Үүн дээр эртнээс нааш эрхэмлэн дээдэлж, нандигнан хадгалж ирсэн усыг нэмбэл асуудлын цар хүрээ улам бүр тэлэх нь гарцаагүй. Усгүйгээр төсөөлж болох зүйл бараг үгүйтэй адил уул уурхайн салбарт ус хамгийн чухал нөөцүүдийн нэг. Усыг хадгалах, ашиглах, дахин ашиглах зэрэг үйл явц нь уурхайн олборлолтын шат дамжлага бүрт чухал нөлөө үзүүлдэг билээ. <div><br></div><div>Усны асуудлаа хэрхэн тооцож, зохицуулах нь оролт-гаралттай шууд хамааралтай байдаг учраас уул уурхайг тогтвортой хөгжүүлэх гол суурь үндэс болох юм. Усны нөөц нэн хомс өмнөд нутагт манай гол орд, нөөц байрладаг. Зөвхөн уул уурхайн салбар гэлтгүй, орон нутгийн иргэд, ан амьтад бүгд уснаас бүрэн хамааралтай. Тиймээс ч тэнцэтгэлийг хаяж болохгүй ба энэ хоёр чухал өгөгдөл зэрэгцэн оршиход асуудал мундахгүй.</div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">асуудЛЫГ тОдорхойлох нь</h3><p></p><p>Уул уурхайн усны хэрэглээ, уурхайн үйл ажиллагаанаас усанд үзүүлэх нөлөөллүүдээс үүдэн байгаль орчин, нийгмийн чухал асуудлууд хөндөгддөг. Ялангуяа Монгол шиг усны нөөц хязгаарлагдмал хуурай бүс нутгуудад үйл ажиллагаа явуулж буй уурхайн ойр орчмын иргэдийн хувьд усны хүртээмж, болзошгүй усны бохирдол санаа зовоосон асуудал юм. Өнгөрөгч хугацаанд чухам энэ асуудлын улмаас <a href="https://www.undp.org/content/dam/mongolia/Publications/UNDP%20TRAINING%20MODULE%20ON%20RESPONSIBLE%20MINING%20IN%20MONGOLIA%20-%20MONGOLIAN.pdf" target="_blank">орон нутгийн иргэдийн эсэргүүцэл, хэлэлцүүлэг</a> өрнөсөөр ирэв. </p><p>Өнгөрсөн оны аравдугаар сард явагдсан <a href="https://www.unread.today/c/2191" target="_blank">"Ус ба уул уурхай" сэдэвт дата хакатонд</a> оролцсон дийлэнх багуудын төсөл-санал нь үндсэндээ оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх гэдэгт л чиглэсэн нь санамсаргүй хэрэг биш. "Надаас хэн нэгэн ирээд уул уурхай хамгийн их ус хэрэглэдэг салбар мөн үү гэж асуувал би ямар ч эргэлзээгүй тийм л гэж хариулна. Гэтэл үнэн хэрэгтээ уул уурхайн салбар усыг их хэмжээгээр эргүүлэн ашигладаг тул хөдөө аж ахуйн салбартай харьцуулахад бараг 2 дахин бага хэрэглээтэй гэж өмнө нь огт сонсоогүй л явсан байна шүү дээ" хэмээн тус хакатоны оролцогч Өсөхөө бидэнд ярьсан юм.</p><p>Түүний баг гадаргын ус, гол горхийг яг үнэхээр уурхайн компаниуд бохирдуулаад байна уу гэдгийг тогтооход туслах мэдрэгч төхөөрөмжийн санаагаар энэ тэмцээнд оролцсон билээ. Тэрээр "Уул уурхайн компаниудын усыг дахин ашиглаж буй технологи үнэхээр өндөр түвшинд хүрснийг олж мэдлээ. Сайн туршлага, зөв мэдээллээ олон нийтэд тогтмол хүргэж байх нь л чухал гэж бодож байна" гэв. Зарим багууд бүр нутгийн иргэдийн төлөөллийг эцсийн шалгаруулалт дээр авчирч, түгээмэл асуултуудыг асуун, мэдээллийн зөрүү ямар түвшинд байгааг илтгэсэн нь бүтээлч шийдэл байв.</p><p>Тэнцвэргүй, буруу мэдээлэл түгэх нь элбэг, түүнээс болж оролцогч талуудын хооронд үл ойлголцол үүсдэг гэдгийг ус ба уул уурхай тэмцээнд оролцогчид бүгд хүлээн зөвшөөрч байлаа. Инженер, сэтгүүлч, эрдэмтэд, эдийн засагчид гээд төрөл төрлийн мэргэжилтэй, өөр туршлага, мэдлэгтэй оролцогчид хакатончид усны ашиглалт, нөөцийн хэмжээ, дахин ашиглалтын тухай ойлголтыг нэмэгдүүлэх нь хамгийн түрүүнд хийвэл зохих ажил гэдэг дээр санал нэгдэв. </p><p>2013 оноос хойш энэ асуудалд анхаарал хандуулан ажилласаар ирсэн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК)- ийн судалгаа ч үүнийг баталдаг. Тэд Өмнөговь аймгийн 1000 гаруй иргэдээс уул уурхайн салбарын усанд үзүүлж буй нөлөөг хэрхэн үздэг талаар судалгаа хийсэн байдаг. Судалгаагаар орон нутгийн иргэд: </p> <ul><li>Ундны усныхаа чанарыг хэрхэн шинжлэх талаар мэдлэг дутмаг </li><li>Уул уурхайн салбар усанд хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар уул уурхайн компаниудын өгсөн мэдээлэлд итгэл үнэмшилгүй </li><li>Өмнөговь аймагт хэдий хэмжээний ус ашиглах боломжтой талаар мэдээлэл байхгүй </li><li>Уул уурхайн салбарын ус ашиглалт нь бэлчээрт нөлөөлнө гэсэн айдастай зэрэг дүгнэлт гарсан байна.</li></ul><div class="uk-margin-large-bottom uk-margin-large-top"><blockquote class="twitter-tweet" align="center"><p>8 #mining companies in #Mongolia established Voluntary Code of Practice to improve #Waterstewardship More:… https://t.co/R2ONHSaYOP</p><a href="https://twitter.com/IFC_org/status/844624613464268800" data-datetime="Wed Mar 22 18:59:34 +0000 2017">Wed Mar 22 18:59:34 +0000 2017</a></blockquote></div><script src="//platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хамтын ажиллагаа ба сайн туршлагыг түгээх нь </h3><p>Уул уурхайн салбарт оролцогч талууд нь бидний боддогоос хавьгүй өргөн хүрээнд тооцогдоно. Зөвхөн уурхайг ашиглаж буй компаниуд эсвэл зөвшөөрөл өгч, татвар цуглуулах төр, орон нутгийн удирдлагаар хязгаарлагдахгүй гэдгийг мартаж болохгүй. Олборлолтын үйл ажиллагааны урт хугацааны нөлөөлөлд хамгийн түрүүнд өртөж буй, ялангуяа өдөр тутамдаа усны зайлшгүй хэрэгцээтэй орон нутгийн иргэд, тэдэнд зөв мэдээлэл түгээж, тэнцвэртэй мэдлэгийг түгээх учиртай хэвлэл мэдээлэл, оролцогч талуудын харилцаа, нийтийн эрх ашгийг хамгаалах учиртай иргэний нийгмийн байгууллагууд бүгд энэ тойрогт багтана. Эдгээр оролцогч талуудын харилцааны үр дүнтэй байдал болон хамтын ажиллагааг хангах нь салбарын хамгийн тулгамдсан асуудлуудын нэг байсаар байна. <br><br>Чухам энэ сэдэл ОУСК болон уул уурхайн салбарт Усны менежментийн Сайн дурын кодекс (СДК)-ийг боловсруулахад хүргэжээ. ОУСК-ын анхлан нэвтрүүлсэн усны менежментийн СДК-т 2016 оны хоёрдугаар сараас хойш уул уурхайн 11 компани нэгдсэн байна. Энэхүү СДК нь олон улсын сайн туршлагад тулгуурласан Монгол Улсын хувийн хэвшлийн санал санаачилга бөгөөд уул уурхайн компаниудыг илүү нээлттэй бөгөөд хариуцлагатай, санаачилгатай бөгөөд бүтээлч, усны менежментээ тогтвортой хангаж ажиллах зарчмыг тодорхойлсноороо давуу байлаа. СДК нь байгаль орчин, орон нутгийн иргэдийг хамгаалах хүрээнд үйл ажиллагаагаа илүү тогтвортой явуулахад чиглэсэн стандарт, үйл явцыг уул уурхайн компаниудад зааж зөвлөдгөөрөө онцлог. "Говийн бүсэд уул уурхайн томоохон төслүүд олон жил дамнан ажиллах төлөв буй ч эсрэгээр усны урт хугацааны менежмент дутмаг байгаа нь уул уурхайн хөгжлийг сааруулж улмаар Монголын ирээдүйн өсөлтөд саад бэрхшээл болох эрсдэлтэй байна. Иймд хайгуул, олборлолтын компаниуд усыг дундын баялаг байдлаар хамтран зохицуулах шаардлагатай. Уг кодекс амжилттай хэрэгжсэнээр усыг байгальд ээлтэйн сацуу эдийн засгийн үр ашигтайгаар ашиглах боломж бүрдэж байна” хэмээн <a href="https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fikon.mn%2Fn%2Fnzd%3Ffbclid%3DIwAR2Vovxb5VZXtAYtWSTFaNXkGdekJdSizT1lqinV3JRQRUdWCZCy1wwC6kM&h=AT0SNxYpNXdiGVrNArnv3FbgdnTYpCRxKEbSZtvQU8u7pA993SCYMy8pS3OqJxCKaVQT3WUwJS7A6AwNdtTLCuQiXeJXJCOBRKci-Mxm23Jk1axgzbjIEjq2XN-xzitQaLukEJ1hf8g" target="_blank">ОУСК үзэж буй</a>. НҮБ-аас зарлан тунхагласанчлан усаар хангагдах нь хүний үндсэн эрх гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, хариуцлагатай бөгөөд хууль журмыг чанд дагасан тогтвортой ашиглалтыг бий болгох сайн дурын амлалтыг эдгээр компани өгчээ. СДК-ын тайлагналаас үзэхэд уул уурхайн салбар ашигласан нийт усныхаа 77 хувийг дахин ашигладаг болох нь харагдана. Энэ үзүүлэлтээ улам нэмэгдүүлээд зогсохгүй, тогтвортой усны менежментийн стандарт, технологийг нэвтрүүлэх амлалтыг өгөн ажиллаж буй эдгээр 11 компани зөвхөн ус ашигласны төлбөрт 2018 онд <a href="http://e-reporting.eitimongolia.mn/?fbclid=IwAR2iegkp4MvjHtueIvJGb-77was6ihc2JOC94cXqCkWTqHdd4H1rQp0YwvY" target="_blank">16.2 тэрбум төгрөгийг </a>төсөвт төвлөрүүлсэн байна. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://www.unread.today/files/48/f10ff1b530a784c8b708c1a10c93a7eb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Түншлэлийг бэхжүүлэх нь </h3><p>СДК-т нэгдсэн компаниуд үүргээ бүрэн ухамсарлаж, бусад компаниуд болон өөр салбаруудад үлгэр жишээ болохуйц санаачилгуудыг аль хэдийнэ хэрэгжүүлээд эхэлжээ. Жишээ нь, "Оюу толгой" компани 2017 оны дөрөвдүгээр сард Ханбогд сумын иргэдийг цэвэр усаар найдвартай хангах зорилго бүхий "Цэвэр ус хангамжийн цогцолбор"-ыг ашиглалтанд оруулж, орон нутгийн захиргаанд хүлээлгэн өгчээ. Нийт 6.9 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт бүхий уг цогцолбор 13 мянган хүнийг цэвэр усаар хангах хүчин чадалтай бөгөөд цаашид ч өргөжүүлэн, цар хүрээг нь нэмэх боломжтой аж. <br><br>"Сайн дурын кодекст нэгдэн, системтэй, нэгдмэл бодлого тогтоосноор манайх шиг усыг их хэмжээгээр хэрэглэдэг байгууллагууд бусдадаа үлгэр дууриал болж, Монголын уул уурхайн салбарт усны менежментийн олон улсын шилдэг туршлагуудыг нэвтрүүлэхэд чухал алхам хийлээ" хэмээн "Саусгоби Сэндс" компанийн байгаль орчны менежер Д.Ариунболд сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Тус компани хүний оролцоогүй, нарны эрчим хүчээр ажилладаг, автомат ажиллагаатай уст цэг, худгийг байрлуулсан нь нутгийн иргэд болон байгаль хамгаалагчдын хувьд талархалтай мэдээ болсон юм. Уг төсөл нь Тост, Тосон бумбын нуруунд аж төрдөг нэн ховор амьтдын амьдрах орчныг тэтгэх, биологийн олон янз зүйлийг дүйцүүлэн хамгаалах ажилд эерэг нөлөө үзүүлэх нь гарцаагүй. <br><br>Түүнчлэн СДК-ыг хэрэгжүүлснээр компаниуд усны мониторингийн ажлыг илүү өндөр түвшинд жигд хийж эхэлснээс гадна энэ ажилдаа орон нутгийн оролцогч талуудыг илүүтэй татан оролцуулах болжээ. Үүний хажуугаар малчдад хүнд хэцүү цагт туслалцаа дэмжлэг болох үүрэг ч багтсан ажээ. Кодекс нэвтэрсний дараагаар компаниудын дунд салбарын практикийг сайжруулах, сайн туршлагуудыг хөхиүлэн дэмжих чиглэлээр дэс дараатай сургалтууд, дугуй ширээний уулзалтууд зохиож буй. Мөн хоорондоо ялгаатай оролцогч талуудыг нэгдсэн ойлголттой болгож, харилцан ойлголцлыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажиллаж, усны талаарх мэдээллийг мэдээллийн хэрэгслүүд, олон нийтийн сүлжээгээр чанартай контент болгон цацах ажлуудыг гүйцэтгэж байгаа юм. <br><br>ОУСК нь Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилгатай хамтран ажиллаж, сайн туршлагаа хуваалцсанаар ОҮИТБС-ын 2017 оны нэгтгэл тайлан гарсан бөгөөд бусад 100 гаруй уул уурхайн компаниуд сайн дураараа ус ашиглалтын мэдээллээ ил тод болгосон байна. "Сүүлийн 20 жилийн туршлагаас бид засгийн газар, хувийн хэвшлийн байгууллагууд тусдаа ажиллаад асуудлын шийдлийг олж чадахгүй гэдгийг ойлгосон. Тиймээс бүх оролцогч талууд хамтарч ажиллах нь чухал. Оролцогч бүхэнд өөрийн гэсэн үүрэг хариуцлага бий" гэдгийг 2030 Усны нөөцийн бүлгийн Монгол дахь зохицуулагч доктор Д.Доржсүрэн сануулсан билээ.</p> </div>	Уул уурхай бол монголчуудын хувьд ихэд чухал, ач холбогдолтой сэдэв. Зөвхөн эдийн засгийг хөдөлгөгч, гол орлогыг бүрдүүлэгч, тэргүүлэх салбарын хувьд төдийгүй орон нутгийн иргэдийн өдөр тутмын амьдралтай салшгүй холбоотой гэдгээрээ бид цаг тутам анхаарал хандуулж байх учиртай салбар. Үүн дээр эртнээс нааш эрхэмлэн дээдэлж, нандигнан хадгалж ирсэн усыг нэмбэл асуудлын цар хүрээ улам бүр тэлэх нь гарцаагүй. Усгүйгээр төсөөлж болох зүйл бараг үгүйтэй адил уул уурхайн салбарт ус хамгийн чухал нөөцүүдийн нэг. Усыг хадгалах, ашиглах, дахин ашиглах зэрэг үйл явц нь уурхайн олборлолтын шат дамжлага бүрт чухал нөлөө үзүүлдэг билээ. Усны асуудлаа хэрхэн тооцож, зохицуулах нь оролт-гаралттай шууд хамааралтай байдаг учраас уул уурхайг тогтвортой хөгжүүлэх гол суурь үндэс болох юм. Усны нөөц нэн хомс өмнөд нутагт манай гол орд, нөөц байрладаг. Зөвхөн уул уурхайн салбар гэлтгүй, орон нутгийн иргэд, ан амьтад бүгд уснаас бүрэн хамааралтай. Тиймээс ч тэнцэтгэлийг хаяж болохгүй ба энэ хоёр чухал өгөгдөл зэрэгцэн оршиход асуудал мундахгүй. асуудЛЫГ тОдорхойлох нь Уул уурхайн усны хэрэглээ, уурхайн үйл ажиллагаанаас усанд үзүүлэх нөлөөллүүдээс үүдэн байгаль орчин, нийгмийн чухал асуудлууд хөндөгддөг. Ялангуяа Монгол шиг усны нөөц хязгаарлагдмал хуурай бүс нутгуудад үйл ажиллагаа явуулж буй уурхайн ойр орчмын иргэдийн хувьд усны хүртээмж, болзошгүй усны бохирдол санаа зовоосон асуудал юм. Өнгөрөгч хугацаанд чухам энэ асуудлын улмаас орон нутгийн иргэдийн эсэргүүцэл, хэлэлцүүлэг өрнөсөөр ирэв. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард явагдсан "Ус ба уул уурхай" сэдэвт дата хакатонд оролцсон дийлэнх багуудын төсөл-санал нь үндсэндээ оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх гэдэгт л чиглэсэн нь санамсаргүй хэрэг биш. "Надаас хэн нэгэн ирээд уул уурхай хамгийн их ус хэрэглэдэг салбар мөн үү гэж асуувал би ямар ч эргэлзээгүй тийм л гэж хариулна. Гэтэл үнэн хэрэгтээ уул уурхайн салбар усыг их хэмжээгээр эргүүлэн ашигладаг тул хөдөө аж ахуйн салбартай харьцуулахад бараг 2 дахин бага хэрэглээтэй гэж өмнө нь огт сонсоогүй л явсан байна шүү дээ" хэмээн тус хакатоны оролцогч Өсөхөө бидэнд ярьсан юм. Түүний баг гадаргын ус, гол горхийг яг үнэхээр уурхайн компаниуд бохирдуулаад байна уу гэдгийг тогтооход туслах мэдрэгч төхөөрөмжийн санаагаар энэ тэмцээнд оролцсон билээ. Тэрээр "Уул уурхайн компаниудын усыг дахин ашиглаж буй технологи үнэхээр өндөр түвшинд хүрснийг олж мэдлээ. Сайн туршлага, зөв мэдээллээ олон нийтэд тогтмол хүргэж байх нь л чухал гэж бодож байна" гэв. Зарим багууд бүр нутгийн иргэдийн төлөөллийг эцсийн шалгаруулалт дээр авчирч, түгээмэл асуултуудыг асуун, мэдээллийн зөрүү ямар түвшинд байгааг илтгэсэн нь бүтээлч шийдэл байв. Тэнцвэргүй, буруу мэдээлэл түгэх нь элбэг, түүнээс болж оролцогч талуудын хооронд үл ойлголцол үүсдэг гэдгийг ус ба уул уурхай тэмцээнд оролцогчид бүгд хүлээн зөвшөөрч байлаа. Инженер, сэтгүүлч, эрдэмтэд, эдийн засагчид гээд төрөл төрлийн мэргэжилтэй, өөр туршлага, мэдлэгтэй оролцогчид хакатончид усны ашиглалт, нөөцийн хэмжээ, дахин ашиглалтын тухай ойлголтыг нэмэгдүүлэх нь хамгийн түрүүнд хийвэл зохих ажил гэдэг дээр санал нэгдэв. 2013 оноос хойш энэ асуудалд анхаарал хандуулан ажилласаар ирсэн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК)- ийн судалгаа ч үүнийг баталдаг. Тэд Өмнөговь аймгийн 1000 гаруй иргэдээс уул уурхайн салбарын усанд үзүүлж буй нөлөөг хэрхэн үздэг талаар судалгаа хийсэн байдаг. Судалгаагаар орон нутгийн иргэд: Ундны усныхаа чанарыг хэрхэн шинжлэх талаар мэдлэг дутмаг Уул уурхайн салбар усанд хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар уул уурхайн компаниудын өгсөн мэдээлэлд итгэл үнэмшилгүй Өмнөговь аймагт хэдий хэмжээний ус ашиглах боломжтой талаар мэдээлэл байхгүй Уул уурхайн салбарын ус ашиглалт нь бэлчээрт нөлөөлнө гэсэн айдастай зэрэг дүгнэлт гарсан байна. 8 #mining companies in #Mongolia established Voluntary Code of Practice to improve #Waterstewardship More:… https://t.co/R2ONHSaYOP Wed Mar 22 18:59:34 +0000 2017 Хамтын ажиллагаа ба сайн туршлагыг түгээх нь Уул уурхайн салбарт оролцогч талууд нь бидний боддогоос хавьгүй өргөн хүрээнд тооцогдоно. Зөвхөн уурхайг ашиглаж буй компаниуд эсвэл зөвшөөрөл өгч, татвар цуглуулах төр, орон нутгийн удирдлагаар хязгаарлагдахгүй гэдгийг мартаж болохгүй. Олборлолтын үйл ажиллагааны урт хугацааны нөлөөлөлд хамгийн түрүүнд өртөж буй, ялангуяа өдөр тутамдаа усны зайлшгүй хэрэгцээтэй орон нутгийн иргэд, тэдэнд зөв мэдээлэл түгээж, тэнцвэртэй мэдлэгийг түгээх учиртай хэвлэл мэдээлэл, оролцогч талуудын харилцаа, нийтийн эрх ашгийг хамгаалах учиртай иргэний нийгмийн байгууллагууд бүгд энэ тойрогт багтана. Эдгээр оролцогч талуудын харилцааны үр дүнтэй байдал болон хамтын ажиллагааг хангах нь салбарын хамгийн тулгамдсан асуудлуудын нэг байсаар байна. Чухам энэ сэдэл ОУСК болон уул уурхайн салбарт Усны менежментийн Сайн дурын кодекс (СДК)-ийг боловсруулахад хүргэжээ. ОУСК-ын анхлан нэвтрүүлсэн усны менежментийн СДК-т 2016 оны хоёрдугаар сараас хойш уул уурхайн 11 компани нэгдсэн байна. Энэхүү СДК нь олон улсын сайн туршлагад тулгуурласан Монгол Улсын хувийн хэвшлийн санал санаачилга бөгөөд уул уурхайн компаниудыг илүү нээлттэй бөгөөд хариуцлагатай, санаачилгатай бөгөөд бүтээлч, усны менежментээ тогтвортой хангаж ажиллах зарчмыг тодорхойлсноороо давуу байлаа. СДК нь байгаль орчин, орон нутгийн иргэдийг хамгаалах хүрээнд үйл ажиллагаагаа илүү тогтвортой явуулахад чиглэсэн стандарт, үйл явцыг уул уурхайн компаниудад зааж зөвлөдгөөрөө онцлог. "Говийн бүсэд уул уурхайн томоохон төслүүд олон жил дамнан ажиллах төлөв буй ч эсрэгээр усны урт хугацааны менежмент дутмаг байгаа нь уул уурхайн хөгжлийг сааруулж улмаар Монголын ирээдүйн өсөлтөд саад бэрхшээл болох эрсдэлтэй байна. Иймд хайгуул, олборлолтын компаниуд усыг дундын баялаг байдлаар хамтран зохицуулах шаардлагатай. Уг кодекс амжилттай хэрэгжсэнээр усыг байгальд ээлтэйн сацуу эдийн засгийн үр ашигтайгаар ашиглах боломж бүрдэж байна” хэмээн ОУСК үзэж буй . НҮБ-аас зарлан тунхагласанчлан усаар хангагдах нь хүний үндсэн эрх гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, хариуцлагатай бөгөөд хууль журмыг чанд дагасан тогтвортой ашиглалтыг бий болгох сайн дурын амлалтыг эдгээр компани өгчээ. СДК-ын тайлагналаас үзэхэд уул уурхайн салбар ашигласан нийт усныхаа 77 хувийг дахин ашигладаг болох нь харагдана. Энэ үзүүлэлтээ улам нэмэгдүүлээд зогсохгүй, тогтвортой усны менежментийн стандарт, технологийг нэвтрүүлэх амлалтыг өгөн ажиллаж буй эдгээр 11 компани зөвхөн ус ашигласны төлбөрт 2018 онд 16.2 тэрбум төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн байна. Түншлэлийг бэхжүүлэх нь СДК-т нэгдсэн компаниуд үүргээ бүрэн ухамсарлаж, бусад компаниуд болон өөр салбаруудад үлгэр жишээ болохуйц санаачилгуудыг аль хэдийнэ хэрэгжүүлээд эхэлжээ. Жишээ нь, "Оюу толгой" компани 2017 оны дөрөвдүгээр сард Ханбогд сумын иргэдийг цэвэр усаар найдвартай хангах зорилго бүхий "Цэвэр ус хангамжийн цогцолбор"-ыг ашиглалтанд оруулж, орон нутгийн захиргаанд хүлээлгэн өгчээ. Нийт 6.9 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт бүхий уг цогцолбор 13 мянган хүнийг цэвэр усаар хангах хүчин чадалтай бөгөөд цаашид ч өргөжүүлэн, цар хүрээг нь нэмэх боломжтой аж. "Сайн дурын кодекст нэгдэн, системтэй, нэгдмэл бодлого тогтоосноор манайх шиг усыг их хэмжээгээр хэрэглэдэг байгууллагууд бусдадаа үлгэр дууриал болж, Монголын уул уурхайн салбарт усны менежментийн олон улсын шилдэг туршлагуудыг нэвтрүүлэхэд чухал алхам хийлээ" хэмээн "Саусгоби Сэндс" компанийн байгаль орчны менежер Д.Ариунболд сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Тус компани хүний оролцоогүй, нарны эрчим хүчээр ажилладаг, автомат ажиллагаатай уст цэг, худгийг байрлуулсан нь нутгийн иргэд болон байгаль хамгаалагчдын хувьд талархалтай мэдээ болсон юм. Уг төсөл нь Тост, Тосон бумбын нуруунд аж төрдөг нэн ховор амьтдын амьдрах орчныг тэтгэх, биологийн олон янз зүйлийг дүйцүүлэн хамгаалах ажилд эерэг нөлөө үзүүлэх нь гарцаагүй. Түүнчлэн СДК-ыг хэрэгжүүлснээр компаниуд усны мониторингийн ажлыг илүү өндөр түвшинд жигд хийж эхэлснээс гадна энэ ажилдаа орон нутгийн оролцогч талуудыг илүүтэй татан оролцуулах болжээ. Үүний хажуугаар малчдад хүнд хэцүү цагт туслалцаа дэмжлэг болох үүрэг ч багтсан ажээ. Кодекс нэвтэрсний дараагаар компаниудын дунд салбарын практикийг сайжруулах, сайн туршлагуудыг хөхиүлэн дэмжих чиглэлээр дэс дараатай сургалтууд, дугуй ширээний уулзалтууд зохиож буй. Мөн хоорондоо ялгаатай оролцогч талуудыг нэгдсэн ойлголттой болгож, харилцан ойлголцлыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажиллаж, усны талаарх мэдээллийг мэдээллийн хэрэгслүүд, олон нийтийн сүлжээгээр чанартай контент болгон цацах ажлуудыг гүйцэтгэж байгаа юм. ОУСК нь Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилгатай хамтран ажиллаж, сайн туршлагаа хуваалцсанаар ОҮИТБС-ын 2017 оны нэгтгэл тайлан гарсан бөгөөд бусад 100 гаруй уул уурхайн компаниуд сайн дураараа ус ашиглалтын мэдээллээ ил тод болгосон байна. "Сүүлийн 20 жилийн туршлагаас бид засгийн газар, хувийн хэвшлийн байгууллагууд тусдаа ажиллаад асуудлын шийдлийг олж чадахгүй гэдгийг ойлгосон. Тиймээс бүх оролцогч талууд хамтарч ажиллах нь чухал. Оролцогч бүхэнд өөрийн гэсэн үүрэг хариуцлага бий" гэдгийг 2030 Усны нөөцийн бүлгийн Монгол дахь зохицуулагч доктор Д.Доржсүрэн сануулсан билээ.	Уул уурхай бол монголчуудын хувьд ихэд чухал, ач холбогдолтой сэдэв. Зөвхөн эдийн засгийг хөдөлгөгч, гол орлогыг бүрдүүлэгч, тэргүүлэх салбарын хувьд төдийгүй орон нутгийн иргэдийн өдөр тутмын амьдралтай салшгүй холбоотой гэдгээрээ бид цаг тутам анхаарал хандуулж байх учиртай салбар. Үүн дээр эртнээс нааш эрхэмлэн дээдэлж, нандигнан хадгалж ирсэн усыг нэмбэл асуудлын цар хүрээ улам бүр тэлэх нь гарцаагүй. Усгүйгээр төсөөлж болох зүйл бараг үгүйтэй адил уул уурхайн салбарт ус хамгийн чухал нөөцүүдийн нэг. Усыг хадгалах, ашиглах, дахин ашиглах зэрэг үйл явц нь уурхайн олборлолтын шат дамжлага бүрт чухал нөлөө үзүүлдэг билээ. Усны асуудлаа хэрхэн тооцож, зохицуулах нь оролт-гаралттай шууд хамааралтай байдаг учраас уул уурхайг тогтвортой хөгжүүлэх гол суурь үндэс болох юм. Усны нөөц нэн хомс өмнөд нутагт манай гол орд, нөөц байрладаг. Зөвхөн уул уурхайн салбар гэлтгүй, орон нутгийн иргэд, ан амьтад бүгд уснаас бүрэн хамааралтай. Тиймээс ч тэнцэтгэлийг хаяж болохгүй ба энэ хоёр чухал өгөгдөл зэрэгцэн оршиход асуудал мундахгүй. ### асуудЛЫГ тОдорхойлох нь Уул уурхайн усны хэрэглээ, уурхайн үйл ажиллагаанаас усанд үзүүлэх нөлөөллүүдээс үүдэн байгаль орчин, нийгмийн чухал асуудлууд хөндөгддөг. Ялангуяа Монгол шиг усны нөөц хязгаарлагдмал хуурай бүс нутгуудад үйл ажиллагаа явуулж буй уурхайн ойр орчмын иргэдийн хувьд усны хүртээмж, болзошгүй усны бохирдол санаа зовоосон асуудал юм. Өнгөрөгч хугацаанд чухам энэ асуудлын улмаас орон нутгийн иргэдийн эсэргүүцэл, хэлэлцүүлэг өрнөсөөр ирэв. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард явагдсан "Ус ба уул уурхай" сэдэвт дата хакатонд оролцсон дийлэнх багуудын төсөл-санал нь үндсэндээ оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх гэдэгт л чиглэсэн нь санамсаргүй хэрэг биш. "Надаас хэн нэгэн ирээд уул уурхай хамгийн их ус хэрэглэдэг салбар мөн үү гэж асуувал би ямар ч эргэлзээгүй тийм л гэж хариулна. Гэтэл үнэн хэрэгтээ уул уурхайн салбар усыг их хэмжээгээр эргүүлэн ашигладаг тул хөдөө аж ахуйн салбартай харьцуулахад бараг 2 дахин бага хэрэглээтэй гэж өмнө нь огт сонсоогүй л явсан байна шүү дээ" хэмээн тус хакатоны оролцогч Өсөхөө бидэнд ярьсан юм. Түүний баг гадаргын ус, гол горхийг яг үнэхээр уурхайн компаниуд бохирдуулаад байна уу гэдгийг тогтооход туслах мэдрэгч төхөөрөмжийн санаагаар энэ тэмцээнд оролцсон билээ. Тэрээр "Уул уурхайн компаниудын усыг дахин ашиглаж буй технологи үнэхээр өндөр түвшинд хүрснийг олж мэдлээ. Сайн туршлага, зөв мэдээллээ олон нийтэд тогтмол хүргэж байх нь л чухал гэж бодож байна" гэв. Зарим багууд бүр нутгийн иргэдийн төлөөллийг эцсийн шалгаруулалт дээр авчирч, түгээмэл асуултуудыг асуун, мэдээллийн зөрүү ямар түвшинд байгааг илтгэсэн нь бүтээлч шийдэл байв. Тэнцвэргүй, буруу мэдээлэл түгэх нь элбэг, түүнээс болж оролцогч талуудын хооронд үл ойлголцол үүсдэг гэдгийг ус ба уул уурхай тэмцээнд оролцогчид бүгд хүлээн зөвшөөрч байлаа. Инженер, сэтгүүлч, эрдэмтэд, эдийн засагчид гээд төрөл төрлийн мэргэжилтэй, өөр туршлага, мэдлэгтэй оролцогчид хакатончид усны ашиглалт, нөөцийн хэмжээ, дахин ашиглалтын тухай ойлголтыг нэмэгдүүлэх нь хамгийн түрүүнд хийвэл зохих ажил гэдэг дээр санал нэгдэв. 2013 оноос хойш энэ асуудалд анхаарал хандуулан ажилласаар ирсэн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК)- ийн судалгаа ч үүнийг баталдаг. Тэд Өмнөговь аймгийн 1000 гаруй иргэдээс уул уурхайн салбарын усанд үзүүлж буй нөлөөг хэрхэн үздэг талаар судалгаа хийсэн байдаг. Судалгаагаар орон нутгийн иргэд: * Ундны усныхаа чанарыг хэрхэн шинжлэх талаар мэдлэг дутмаг * Уул уурхайн салбар усанд хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар уул уурхайн компаниудын өгсөн мэдээлэлд итгэл үнэмшилгүй * Өмнөговь аймагт хэдий хэмжээний ус ашиглах боломжтой талаар мэдээлэл байхгүй * Уул уурхайн салбарын ус ашиглалт нь бэлчээрт нөлөөлнө гэсэн айдастай зэрэг дүгнэлт гарсан байна. > 8 #mining companies in #Mongolia established Voluntary Code of Practice to improve #Waterstewardship More:… https://t.co/R2ONHSaYOP > > Wed Mar 22 18:59:34 +0000 2017 ### Хамтын ажиллагаа ба сайн туршлагыг түгээх нь Уул уурхайн салбарт оролцогч талууд нь бидний боддогоос хавьгүй өргөн хүрээнд тооцогдоно. Зөвхөн уурхайг ашиглаж буй компаниуд эсвэл зөвшөөрөл өгч, татвар цуглуулах төр, орон нутгийн удирдлагаар хязгаарлагдахгүй гэдгийг мартаж болохгүй. Олборлолтын үйл ажиллагааны урт хугацааны нөлөөлөлд хамгийн түрүүнд өртөж буй, ялангуяа өдөр тутамдаа усны зайлшгүй хэрэгцээтэй орон нутгийн иргэд, тэдэнд зөв мэдээлэл түгээж, тэнцвэртэй мэдлэгийг түгээх учиртай хэвлэл мэдээлэл, оролцогч талуудын харилцаа, нийтийн эрх ашгийг хамгаалах учиртай иргэний нийгмийн байгууллагууд бүгд энэ тойрогт багтана. Эдгээр оролцогч талуудын харилцааны үр дүнтэй байдал болон хамтын ажиллагааг хангах нь салбарын хамгийн тулгамдсан асуудлуудын нэг байсаар байна. Чухам энэ сэдэл ОУСК болон уул уурхайн салбарт Усны менежментийн Сайн дурын кодекс (СДК)-ийг боловсруулахад хүргэжээ. ОУСК-ын анхлан нэвтрүүлсэн усны менежментийн СДК-т 2016 оны хоёрдугаар сараас хойш уул уурхайн 11 компани нэгдсэн байна. Энэхүү СДК нь олон улсын сайн туршлагад тулгуурласан Монгол Улсын хувийн хэвшлийн санал санаачилга бөгөөд уул уурхайн компаниудыг илүү нээлттэй бөгөөд хариуцлагатай, санаачилгатай бөгөөд бүтээлч, усны менежментээ тогтвортой хангаж ажиллах зарчмыг тодорхойлсноороо давуу байлаа. СДК нь байгаль орчин, орон нутгийн иргэдийг хамгаалах хүрээнд үйл ажиллагаагаа илүү тогтвортой явуулахад чиглэсэн стандарт, үйл явцыг уул уурхайн компаниудад зааж зөвлөдгөөрөө онцлог. "Говийн бүсэд уул уурхайн томоохон төслүүд олон жил дамнан ажиллах төлөв буй ч эсрэгээр усны урт хугацааны менежмент дутмаг байгаа нь уул уурхайн хөгжлийг сааруулж улмаар Монголын ирээдүйн өсөлтөд саад бэрхшээл болох эрсдэлтэй байна. Иймд хайгуул, олборлолтын компаниуд усыг дундын баялаг байдлаар хамтран зохицуулах шаардлагатай. Уг кодекс амжилттай хэрэгжсэнээр усыг байгальд ээлтэйн сацуу эдийн засгийн үр ашигтайгаар ашиглах боломж бүрдэж байна” хэмээн ОУСК үзэж буй. НҮБ-аас зарлан тунхагласанчлан усаар хангагдах нь хүний үндсэн эрх гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, хариуцлагатай бөгөөд хууль журмыг чанд дагасан тогтвортой ашиглалтыг бий болгох сайн дурын амлалтыг эдгээр компани өгчээ. СДК-ын тайлагналаас үзэхэд уул уурхайн салбар ашигласан нийт усныхаа 77 хувийг дахин ашигладаг болох нь харагдана. Энэ үзүүлэлтээ улам нэмэгдүүлээд зогсохгүй, тогтвортой усны менежментийн стандарт, технологийг нэвтрүүлэх амлалтыг өгөн ажиллаж буй эдгээр 11 компани зөвхөн ус ашигласны төлбөрт 2018 онд 16.2 тэрбум төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн байна. ### Түншлэлийг бэхжүүлэх нь СДК-т нэгдсэн компаниуд үүргээ бүрэн ухамсарлаж, бусад компаниуд болон өөр салбаруудад үлгэр жишээ болохуйц санаачилгуудыг аль хэдийнэ хэрэгжүүлээд эхэлжээ. Жишээ нь, "Оюу толгой" компани 2017 оны дөрөвдүгээр сард Ханбогд сумын иргэдийг цэвэр усаар найдвартай хангах зорилго бүхий "Цэвэр ус хангамжийн цогцолбор"-ыг ашиглалтанд оруулж, орон нутгийн захиргаанд хүлээлгэн өгчээ. Нийт 6.9 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт бүхий уг цогцолбор 13 мянган хүнийг цэвэр усаар хангах хүчин чадалтай бөгөөд цаашид ч өргөжүүлэн, цар хүрээг нь нэмэх боломжтой аж. "Сайн дурын кодекст нэгдэн, системтэй, нэгдмэл бодлого тогтоосноор манайх шиг усыг их хэмжээгээр хэрэглэдэг байгууллагууд бусдадаа үлгэр дууриал болж, Монголын уул уурхайн салбарт усны менежментийн олон улсын шилдэг туршлагуудыг нэвтрүүлэхэд чухал алхам хийлээ" хэмээн "Саусгоби Сэндс" компанийн байгаль орчны менежер Д.Ариунболд сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Тус компани хүний оролцоогүй, нарны эрчим хүчээр ажилладаг, автомат ажиллагаатай уст цэг, худгийг байрлуулсан нь нутгийн иргэд болон байгаль хамгаалагчдын хувьд талархалтай мэдээ болсон юм. Уг төсөл нь Тост, Тосон бумбын нуруунд аж төрдөг нэн ховор амьтдын амьдрах орчныг тэтгэх, биологийн олон янз зүйлийг дүйцүүлэн хамгаалах ажилд эерэг нөлөө үзүүлэх нь гарцаагүй. Түүнчлэн СДК-ыг хэрэгжүүлснээр компаниуд усны мониторингийн ажлыг илүү өндөр түвшинд жигд хийж эхэлснээс гадна энэ ажилдаа орон нутгийн оролцогч талуудыг илүүтэй татан оролцуулах болжээ. Үүний хажуугаар малчдад хүнд хэцүү цагт туслалцаа дэмжлэг болох үүрэг ч багтсан ажээ. Кодекс нэвтэрсний дараагаар компаниудын дунд салбарын практикийг сайжруулах, сайн туршлагуудыг хөхиүлэн дэмжих чиглэлээр дэс дараатай сургалтууд, дугуй ширээний уулзалтууд зохиож буй. Мөн хоорондоо ялгаатай оролцогч талуудыг нэгдсэн ойлголттой болгож, харилцан ойлголцлыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажиллаж, усны талаарх мэдээллийг мэдээллийн хэрэгслүүд, олон нийтийн сүлжээгээр чанартай контент болгон цацах ажлуудыг гүйцэтгэж байгаа юм. ОУСК нь Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилгатай хамтран ажиллаж, сайн туршлагаа хуваалцсанаар ОҮИТБС-ын 2017 оны нэгтгэл тайлан гарсан бөгөөд бусад 100 гаруй уул уурхайн компаниуд сайн дураараа ус ашиглалтын мэдээллээ ил тод болгосон байна. "Сүүлийн 20 жилийн туршлагаас бид засгийн газар, хувийн хэвшлийн байгууллагууд тусдаа ажиллаад асуудлын шийдлийг олж чадахгүй гэдгийг ойлгосон. Тиймээс бүх оролцогч талууд хамтарч ажиллах нь чухал. Оролцогч бүхэнд өөрийн гэсэн үүрэг хариуцлага бий" гэдгийг 2030 Усны нөөцийн бүлгийн Монгол дахь зохицуулагч доктор Д.Доржсүрэн сануулсан билээ.
https://unread.today/c/essentials-monkhtulgab	Зочинтой булан	Unread Today	2021-10-08T00:00:00	10 сарын 8, 2021	Контент бүтээгч, найруулагч @Monkhtulga_ - iPad, Камер, Массаж дэр...	<div class="article-body"> <table><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 99.4617%;">Б.Мөнхтулга</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.4617%;">RAZ студийн үүсгэн байгуулагч<br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.4617%;"><p>"Хэдий боломжгүй санагдсан ч хамгийн сайнаараа хий."</p><p><br></p></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.4617%;"><p><br></p><div tabindex="-1"><p><br></p></div><p><br></p></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">1</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(138, 187, 240);"><p>iPad</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Уулзалтын тэмдэглэл хийх, тайзны зураг гаргах, storyboard боловсруулах, кино үзэх, Youtube ухах гэх мэт олон хэрэглээтэй учраас өдөр тутам идэвхтэй ашигладаг.<br><br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/299a1ddbf2e80261a2f667d9e988cb6f.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/1e8456e9af5d2631b16109e8c6ecf6f8.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">2</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(254, 157, 125);"><p>Keyboard, Mouse</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Элдэв кабелийн утсанд дургүй тул wi-fi, bluetooth холболт бүхий кэйбоард, мауз ашиглахыг илүүд үздэг. Одоогоор "Logitech" брэндийн "MX Keys" болон "MX Master"-ийг ашиглаж байна. Ажил хийхэд урамтай, урагштай байдаг.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/6ef7e6a80f907ad1effd144a64c8a171.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/e3017571bc19d76e7d0ca9bff39a888e.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td><td><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">3</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(84, 164, 194);"><p>Davinci Resolve Micro Panel</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Маузаар өнгө тохируулга хийхэд нэлээн төвөгтэй. Харин энэ рanel ажлын явцыг сайжруулж, илүү хурдтай ажиллахад тусалдаг.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/fdab867c75b955f2b6f39dc139091ea6.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1080,1080"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/accd3e9b6975a0a2bcce9c31238399ad.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">4</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(162, 165, 218);"><p>Камер</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;"><p>Анх бичлэг хийж эхлээд л "Sony" брэндийн камеруудад дурласан. Авч явахад хөнгөн, давгүй чанартай бичдэгээс гадна автофокус нь маш сайн. Энэ камераар л бүх ажлаа явуулж байна даа. Гэхдээ бичлэг, контент хийхэд сайн камераас илүү утга агуулга, сайн хийц чухал санагддаг шүү.</p></td><td><img src="https://unread.today/files/48/990cebbe0e22b6cf44872f32a6c08ac0.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/85f345125caff3bd62ceaec141b3d4d2.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">5</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(130, 167, 164);"><p>iWatch, iPhone</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">"Apple" угаасаа л шилдэг нь, өөр юу хэлэх вэ дээ.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/309256fbc8006faebed3cb70e740f5af.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1080,1080"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/018e27fcb97b7d73b575509ccb53acd4.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">6</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(71, 196, 168);"><p>Массаж дэр</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Олон цагаар компьютерын ард сууснаас болж хуян хөөрч, бие чилсэн үед ашигладаг.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/bc15447dc33eb5ad5a3c8882f88d5108.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1080,1080"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/9b7df2d56b965443ddf9cb103a754f26.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">7</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(229, 92, 97);"><p>Speaker</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Багаасаа л хөгжимд дуртай байсан. Одоо ч хэвээрээ. Хөдөө гадаа явахдаа заавал авч явдаг зүйлсийн нэг. Ер нь байнга л хөгжим сонсож явдаг даа.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/f066549763cc3d442249d42b855ae1da.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/77e12dff08c252958b1a9a875ee907c5.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">8</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(252, 203, 84);"><p>Лаа</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Харанхуйд суух дуртай. Энэ үед илүү сайн төвлөрч, тайвшрахад лааны гэрэл тусалдаг юм. Гоё үнэртэй лаа орчныг ч гэсэн илүү тухтай, таатай болгодог шидтэй.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/1a4a61aa34167d0fd15e5db515a3c523.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/89e19b1ebcda5b8739af1001842b7b9a.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">9</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(253, 137, 140);"><p>Гэрэл</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Энэ гэрлийг ах маань бэлэглэж байсан юм. Хийсэн ажлаа хадгалаагүй гарах, програм алдаа зааж гацах зэрэг хүндхэн мөчүүдэд энийг оролдож тайвширдаг юм. Өрөөнд орж ирсэн хүн болгон хүрч үздэг дээ.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/dea31e4606f42cd6ad63cdadd258b539.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/691775f57dcfa2abd59dcf2135824cbd.jpg" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 2.4226%;">10</td><td colspan="3" style="width: 97.039%; background-color: rgb(171, 192, 233);"><p>Сандал</p></td></tr><tr><td style="width: 62.4495%;">Хааяа компьютероос холдмоор санагдах үедээ сууж утсаа оролддог.<br></td><td><img src="https://unread.today/files/48/008626f1b6e7001c5be9eea32c2622df.png" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="512,512"></td><td><img src="https://unread.today/files/48/5719c2469fbb110df49bdd49d79d4cfa.jpg" data-success="true" class="fr-fic fr-dii" data-size="1000,1000"></td></tr></tbody></table> </div>	Б.Мөнхтулга RAZ студийн үүсгэн байгуулагч "Хэдий боломжгүй санагдсан ч хамгийн сайнаараа хий." 1 iPad Уулзалтын тэмдэглэл хийх, тайзны зураг гаргах, storyboard боловсруулах, кино үзэх, Youtube ухах гэх мэт олон хэрэглээтэй учраас өдөр тутам идэвхтэй ашигладаг. 2 Keyboard, Mouse Элдэв кабелийн утсанд дургүй тул wi-fi, bluetooth холболт бүхий кэйбоард, мауз ашиглахыг илүүд үздэг. Одоогоор "Logitech" брэндийн "MX Keys" болон "MX Master"-ийг ашиглаж байна. Ажил хийхэд урамтай, урагштай байдаг. 3 Davinci Resolve Micro Panel Маузаар өнгө тохируулга хийхэд нэлээн төвөгтэй. Харин энэ рanel ажлын явцыг сайжруулж, илүү хурдтай ажиллахад тусалдаг. 4 Камер Анх бичлэг хийж эхлээд л "Sony" брэндийн камеруудад дурласан. Авч явахад хөнгөн, давгүй чанартай бичдэгээс гадна автофокус нь маш сайн. Энэ камераар л бүх ажлаа явуулж байна даа. Гэхдээ бичлэг, контент хийхэд сайн камераас илүү утга агуулга, сайн хийц чухал санагддаг шүү. 5 iWatch, iPhone "Apple" угаасаа л шилдэг нь, өөр юу хэлэх вэ дээ. 6 Массаж дэр Олон цагаар компьютерын ард сууснаас болж хуян хөөрч, бие чилсэн үед ашигладаг. 7 Speaker Багаасаа л хөгжимд дуртай байсан. Одоо ч хэвээрээ. Хөдөө гадаа явахдаа заавал авч явдаг зүйлсийн нэг. Ер нь байнга л хөгжим сонсож явдаг даа. 8 Лаа Харанхуйд суух дуртай. Энэ үед илүү сайн төвлөрч, тайвшрахад лааны гэрэл тусалдаг юм. Гоё үнэртэй лаа орчныг ч гэсэн илүү тухтай, таатай болгодог шидтэй. 9 Гэрэл Энэ гэрлийг ах маань бэлэглэж байсан юм. Хийсэн ажлаа хадгалаагүй гарах, програм алдаа зааж гацах зэрэг хүндхэн мөчүүдэд энийг оролдож тайвширдаг юм. Өрөөнд орж ирсэн хүн болгон хүрч үздэг дээ. 10 Сандал Хааяа компьютероос холдмоор санагдах үедээ сууж утсаа оролддог.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Б.Мөнхтулга \| \| \| \| \| RAZ студийн үүсгэн байгуулагч \| \| \| \| \| "Хэдий боломжгүй санагдсан ч хамгийн сайнаараа хий." \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| iPad \| \| \| \| Уулзалтын тэмдэглэл хийх, тайзны зураг гаргах, storyboard боловсруулах, кино үзэх, Youtube ухах гэх мэт олон хэрэглээтэй учраас өдөр тутам идэвхтэй ашигладаг. \| \| \| \| 2 \| Keyboard, Mouse \| \| \| \| Элдэв кабелийн утсанд дургүй тул wi-fi, bluetooth холболт бүхий кэйбоард, мауз ашиглахыг илүүд үздэг. Одоогоор "Logitech" брэндийн "MX Keys" болон "MX Master"-ийг ашиглаж байна. Ажил хийхэд урамтай, урагштай байдаг. \| \| \| \| \| 3 \| Davinci Resolve Micro Panel \| \| \| \| Маузаар өнгө тохируулга хийхэд нэлээн төвөгтэй. Харин энэ рanel ажлын явцыг сайжруулж, илүү хурдтай ажиллахад тусалдаг. \| \| \| \| 4 \| Камер \| \| \| \| Анх бичлэг хийж эхлээд л "Sony" брэндийн камеруудад дурласан. Авч явахад хөнгөн, давгүй чанартай бичдэгээс гадна автофокус нь маш сайн. Энэ камераар л бүх ажлаа явуулж байна даа. Гэхдээ бичлэг, контент хийхэд сайн камераас илүү утга агуулга, сайн хийц чухал санагддаг шүү. \| \| \| \| 5 \| iWatch, iPhone \| \| \| \| "Apple" угаасаа л шилдэг нь, өөр юу хэлэх вэ дээ. \| \| \| \| 6 \| Массаж дэр \| \| \| \| Олон цагаар компьютерын ард сууснаас болж хуян хөөрч, бие чилсэн үед ашигладаг. \| \| \| \| 7 \| Speaker \| \| \| \| Багаасаа л хөгжимд дуртай байсан. Одоо ч хэвээрээ. Хөдөө гадаа явахдаа заавал авч явдаг зүйлсийн нэг. Ер нь байнга л хөгжим сонсож явдаг даа. \| \| \| \| 8 \| Лаа \| \| \| \| Харанхуйд суух дуртай. Энэ үед илүү сайн төвлөрч, тайвшрахад лааны гэрэл тусалдаг юм. Гоё үнэртэй лаа орчныг ч гэсэн илүү тухтай, таатай болгодог шидтэй. \| \| \| \| 9 \| Гэрэл \| \| \| \| Энэ гэрлийг ах маань бэлэглэж байсан юм. Хийсэн ажлаа хадгалаагүй гарах, програм алдаа зааж гацах зэрэг хүндхэн мөчүүдэд энийг оролдож тайвширдаг юм. Өрөөнд орж ирсэн хүн болгон хүрч үздэг дээ. \| \| \| \| 10 \| Сандал \| \| \| \| Хааяа компьютероос холдмоор санагдах үедээ сууж утсаа оролддог. \| \| \|
https://unread.today/c/essentials-erdenetsogt	Зочинтой булан	Unread Today	2021-08-26T00:00:00	8 сарын 26, 2021	И-спортын мэргэжлийн тамирчин @Erkastt - Дугуй, хулгана, дээс...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 102%; margin-right: calc(-2%);"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 117.436%;">Г.Эрдэнэцогт </td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 117.436%;">CSGO-ийн мэргэжлийн тамирчин, Тайландын NKT багийн ахлагч</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 117.436%;"><p>Хүн амжилтаас илүү алдаанаасаа ихийг сурдаг.</p><p><br></p></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 117.436%;"><div tabindex="0"><div tabindex="-1"><p><br></p></div></div></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(130, 167, 164);"><p>Дугуй</p></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Түгжрэлтэй үед машинаас дугуйг илүүд үздэг. 130 кг жинтэй байх үедээ турахын тулд ямар нэг спорт өдөр бүр хийх шаардлагатай болсон. Ингэж дугуй унаж эхэлсэн дээ. Манайд дугуйн зам нэг их байхгүй ч зохицуулаад явж болдог.<br><br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/c84e81973d09482f46f02c9227512483.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/a49df3c410f1044d46a63f9a3704f645.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(71, 196, 168);"><p>Цүнх</p></td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Under Armour-ийн цүнх. Өмнө нь эрэгтэй хүн зөвхөн халаасандаа утас, түрүүвчээ хийгээд явдаг байсан бол одоо хэрэгцээт жижиг сажиг зүйлс олон болж. Мөн халааснаас юм алдагдах гээд байдаг. Цүнх харин илүү найдвартай, хэрэгцээт бүх зүйлээ багтаачихна.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/ad693f813a3ea3dd3ca351c4eebd39a7.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/1a03304a9f90b708c4ea1e0310cbfd1a.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(252, 203, 84);"><p>iPhone</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Таван өөр улсаас холбогдож бэлтгэл хийж байгаа манай багийнхны хувьд гар утас маш чухал. Ер нь бүх л зүйлсээ амжуулдаг, өнөө цагийн салшгүй хэрэглээ шүү дээ.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/a57f0df262f0f70f2d6db1cdd6297541.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/a3627b4ec5d7c1661e1ab36580fa75e5.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(254, 157, 125);"><p>AirPod</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Дуу хөгжим миний амьдралд их нөлөөтэй. Тухайн үеийн сэтгэл санааны байдлаасаа хамаараад янз бүрийн дуу сонсдог. Зөвхөн дуу ч гэлтгүй подкастууд маш их гарч байна. Зүгээр сууж байхаар хэрэгтэй юм сонсвол цагаа бүтээмжтэй өнгөрүүлж байгаа юм шиг санагддаг. Тиймээс чихэвчийг 100 хувь ашиглаж байна.</p><br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/6aa5f87ebfeadda56f5afac94d1d2cec.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/e6f3b89f5e3bfed6dca9a92f913dae68.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(138, 187, 240);"><p>Powerbank </p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Орчин үед хүн болгонд утаснаас гадна янз бүрийн төхөөрөмж байдаг болчихсон. Ухаалаг цаг, чихэвч, таблет гээд л. Тэр болгонд цэнэг хэрэгтэй. Зөөврийн батарейтай явчихвал цэнэг дуусна гэж санаа зовох зүйлгүй дээ.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/fc3603a2c3d2124c6393341541deb798.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/40d7b1c0d9dc9712387c8cc8dc67946b.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(253, 137, 140);"><p>Mouse</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би ZOWIE брэндийн EC2-B мауз хэрэглэдэг. Олон хэрэгсэл дундаас энэ брэндийн маузыг онцолж байна вэ гэхээр миний хувийн тоглолтод онцгой нөлөөлдөг. Энэ маузыг барихад миний тоглолт сайн гардаг.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/92ac2684faa80ba1cef56bff5861b940.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/000a8bf9910d234fd8a59f17ddb1661c.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(71, 196, 168);"><p>Дээс </p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би нэг үе 130 кг жинтэй байсан гэсэн дээ. Тэр үед турах талаар бодоход дээс л бодогдсон. Би гүйх дургүй. Тийм болохоор дээсийг ганц хоёр эргүүлээд явж байх нь зүгээр санагдсан. Дээсээ эргүүлээд, хоолны дэглэм барьсаар байгаад нэг мэдсэн чинь л 100 кг болчихсон байсан. Тэрнээс хойш өдөр бүр хэрэглэдэг болсон доо.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/0b1063fd5156ea9a1466d70a794fdef9.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/024d8fc0f2481adaa33d5d6b6d0ce0cd.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(84, 164, 194);"><p>Нүдний шил</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Юмыг тод харж чадахгүй байна гэдэг маш хэцүү. Тоглоом тоглоход ч гэсэн компьютерын хамгаалалттай учраас нүдийг минь хамгаалж, ядраадаггүй. Бас минийх харааны нарны шил. Нүдний шил зүүдэг хүмүүст хоёр шил авч явах нь асуудалтай. Энэ харин харааны нарны шил учраас урдахаа ч тод харна, нарнаас ч нүдээ хамгаалах боломжтой.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/d1d0411cfb2fbdd72d144004fe5ac710.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/e14329e0fe62002b6af7eca1eb178644.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(162, 165, 218);"><p>Цацлага</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Надад тийм сүртэй харшил байхгүй ч гэлээ гадуур явж байхад хамар байнга битүүрээд байдаг учраас цацлагыг өдөр тутам хэрэглэж заншсан.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/6974e44b353fa7881c322b9b326593b8.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/60f9e9d523d10237e584e0fc8f4eb0e0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 112.321%; background-color: rgb(229, 92, 97);"><p>PC</p><br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Компьютерын хувьд i9 9900k CPU, Nvidia GTX 2070 Super, Corsair-ийн 32GB-тай Ram, хамгийн сүүлийн үеийн SSD, Water cooler, PSU гэх мэт техник хангамжуудыг ашигладаг. Онцлох зүйлс нь Dual water cooler, компьютерын маань кэйс хоёр. Мөн Logitech G Pro гэх кэйборд ашигладаг. Би хоёр дэлгэцтэй. Гол дэлгэц маань Zowie Beng XL2546K, 240HZ 0.5ms хурдтай, CSGO гэлтгүй бүх л тоглоомонд нийцэх олон функцтэй, маш тод толигор дэлгэц. Харин нөгөөх нь Asus XG258q, 240HZ.<br></td><td style="width: 24.2871%;"><img src="https://unread.today/files/48/6e3d2d6785f28105a60ea3cf46cc8a49.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 23.4922%;"><img src="https://unread.today/files/48/d6b87aecc2080b1feda8a64b4946b877.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Г.Эрдэнэцогт CSGO-ийн мэргэжлийн тамирчин, Тайландын NKT багийн ахлагч Хүн амжилтаас илүү алдаанаасаа ихийг сурдаг. 1 Дугуй Түгжрэлтэй үед машинаас дугуйг илүүд үздэг. 130 кг жинтэй байх үедээ турахын тулд ямар нэг спорт өдөр бүр хийх шаардлагатай болсон. Ингэж дугуй унаж эхэлсэн дээ. Манайд дугуйн зам нэг их байхгүй ч зохицуулаад явж болдог. 2 Цүнх Under Armour-ийн цүнх. Өмнө нь эрэгтэй хүн зөвхөн халаасандаа утас, түрүүвчээ хийгээд явдаг байсан бол одоо хэрэгцээт жижиг сажиг зүйлс олон болж. Мөн халааснаас юм алдагдах гээд байдаг. Цүнх харин илүү найдвартай, хэрэгцээт бүх зүйлээ багтаачихна. 3 iPhone Таван өөр улсаас холбогдож бэлтгэл хийж байгаа манай багийнхны хувьд гар утас маш чухал. Ер нь бүх л зүйлсээ амжуулдаг, өнөө цагийн салшгүй хэрэглээ шүү дээ. 4 AirPod Дуу хөгжим миний амьдралд их нөлөөтэй. Тухайн үеийн сэтгэл санааны байдлаасаа хамаараад янз бүрийн дуу сонсдог. Зөвхөн дуу ч гэлтгүй подкастууд маш их гарч байна. Зүгээр сууж байхаар хэрэгтэй юм сонсвол цагаа бүтээмжтэй өнгөрүүлж байгаа юм шиг санагддаг. Тиймээс чихэвчийг 100 хувь ашиглаж байна. 5 Powerbank Орчин үед хүн болгонд утаснаас гадна янз бүрийн төхөөрөмж байдаг болчихсон. Ухаалаг цаг, чихэвч, таблет гээд л. Тэр болгонд цэнэг хэрэгтэй. Зөөврийн батарейтай явчихвал цэнэг дуусна гэж санаа зовох зүйлгүй дээ. 6 Mouse Би ZOWIE брэндийн EC2-B мауз хэрэглэдэг. Олон хэрэгсэл дундаас энэ брэндийн маузыг онцолж байна вэ гэхээр миний хувийн тоглолтод онцгой нөлөөлдөг. Энэ маузыг барихад миний тоглолт сайн гардаг. 7 Дээс Би нэг үе 130 кг жинтэй байсан гэсэн дээ. Тэр үед турах талаар бодоход дээс л бодогдсон. Би гүйх дургүй. Тийм болохоор дээсийг ганц хоёр эргүүлээд явж байх нь зүгээр санагдсан. Дээсээ эргүүлээд, хоолны дэглэм барьсаар байгаад нэг мэдсэн чинь л 100 кг болчихсон байсан. Тэрнээс хойш өдөр бүр хэрэглэдэг болсон доо. 8 Нүдний шил Юмыг тод харж чадахгүй байна гэдэг маш хэцүү. Тоглоом тоглоход ч гэсэн компьютерын хамгаалалттай учраас нүдийг минь хамгаалж, ядраадаггүй. Бас минийх харааны нарны шил. Нүдний шил зүүдэг хүмүүст хоёр шил авч явах нь асуудалтай. Энэ харин харааны нарны шил учраас урдахаа ч тод харна, нарнаас ч нүдээ хамгаалах боломжтой. 9 Цацлага Надад тийм сүртэй харшил байхгүй ч гэлээ гадуур явж байхад хамар байнга битүүрээд байдаг учраас цацлагыг өдөр тутам хэрэглэж заншсан. 10 PC Компьютерын хувьд i9 9900k CPU, Nvidia GTX 2070 Super, Corsair-ийн 32GB-тай Ram, хамгийн сүүлийн үеийн SSD, Water cooler, PSU гэх мэт техник хангамжуудыг ашигладаг. Онцлох зүйлс нь Dual water cooler, компьютерын маань кэйс хоёр. Мөн Logitech G Pro гэх кэйборд ашигладаг. Би хоёр дэлгэцтэй. Гол дэлгэц маань Zowie Beng XL2546K, 240HZ 0.5ms хурдтай, CSGO гэлтгүй бүх л тоглоомонд нийцэх олон функцтэй, маш тод толигор дэлгэц. Харин нөгөөх нь Asus XG258q, 240HZ.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Г.Эрдэнэцогт \| \| \| \| \| CSGO-ийн мэргэжлийн тамирчин, Тайландын NKT багийн ахлагч \| \| \| \| \| Хүн амжилтаас илүү алдаанаасаа ихийг сурдаг. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Дугуй \| \| \| \| Түгжрэлтэй үед машинаас дугуйг илүүд үздэг. 130 кг жинтэй байх үедээ турахын тулд ямар нэг спорт өдөр бүр хийх шаардлагатай болсон. Ингэж дугуй унаж эхэлсэн дээ. Манайд дугуйн зам нэг их байхгүй ч зохицуулаад явж болдог. \| \| \| \| 2 \| Цүнх \| \| \| \| Under Armour-ийн цүнх. Өмнө нь эрэгтэй хүн зөвхөн халаасандаа утас, түрүүвчээ хийгээд явдаг байсан бол одоо хэрэгцээт жижиг сажиг зүйлс олон болж. Мөн халааснаас юм алдагдах гээд байдаг. Цүнх харин илүү найдвартай, хэрэгцээт бүх зүйлээ багтаачихна. \| \| \| \| \| 3 \| iPhone \| \| \| \| Таван өөр улсаас холбогдож бэлтгэл хийж байгаа манай багийнхны хувьд гар утас маш чухал. Ер нь бүх л зүйлсээ амжуулдаг, өнөө цагийн салшгүй хэрэглээ шүү дээ. \| \| \| \| 4 \| AirPod \| \| \| \| Дуу хөгжим миний амьдралд их нөлөөтэй. Тухайн үеийн сэтгэл санааны байдлаасаа хамаараад янз бүрийн дуу сонсдог. Зөвхөн дуу ч гэлтгүй подкастууд маш их гарч байна. Зүгээр сууж байхаар хэрэгтэй юм сонсвол цагаа бүтээмжтэй өнгөрүүлж байгаа юм шиг санагддаг. Тиймээс чихэвчийг 100 хувь ашиглаж байна. \| \| \| \| 5 \| Powerbank \| \| \| \| Орчин үед хүн болгонд утаснаас гадна янз бүрийн төхөөрөмж байдаг болчихсон. Ухаалаг цаг, чихэвч, таблет гээд л. Тэр болгонд цэнэг хэрэгтэй. Зөөврийн батарейтай явчихвал цэнэг дуусна гэж санаа зовох зүйлгүй дээ. \| \| \| \| 6 \| Mouse \| \| \| \| Би ZOWIE брэндийн EC2-B мауз хэрэглэдэг. Олон хэрэгсэл дундаас энэ брэндийн маузыг онцолж байна вэ гэхээр миний хувийн тоглолтод онцгой нөлөөлдөг. Энэ маузыг барихад миний тоглолт сайн гардаг. \| \| \| \| 7 \| Дээс \| \| \| \| Би нэг үе 130 кг жинтэй байсан гэсэн дээ. Тэр үед турах талаар бодоход дээс л бодогдсон. Би гүйх дургүй. Тийм болохоор дээсийг ганц хоёр эргүүлээд явж байх нь зүгээр санагдсан. Дээсээ эргүүлээд, хоолны дэглэм барьсаар байгаад нэг мэдсэн чинь л 100 кг болчихсон байсан. Тэрнээс хойш өдөр бүр хэрэглэдэг болсон доо. \| \| \| \| 8 \| Нүдний шил \| \| \| \| Юмыг тод харж чадахгүй байна гэдэг маш хэцүү. Тоглоом тоглоход ч гэсэн компьютерын хамгаалалттай учраас нүдийг минь хамгаалж, ядраадаггүй. Бас минийх харааны нарны шил. Нүдний шил зүүдэг хүмүүст хоёр шил авч явах нь асуудалтай. Энэ харин харааны нарны шил учраас урдахаа ч тод харна, нарнаас ч нүдээ хамгаалах боломжтой. \| \| \| \| 9 \| Цацлага \| \| \| \| Надад тийм сүртэй харшил байхгүй ч гэлээ гадуур явж байхад хамар байнга битүүрээд байдаг учраас цацлагыг өдөр тутам хэрэглэж заншсан. \| \| \| \| 10 \| PC \| \| \| \| Компьютерын хувьд i9 9900k CPU, Nvidia GTX 2070 Super, Corsair-ийн 32GB-тай Ram, хамгийн сүүлийн үеийн SSD, Water cooler, PSU гэх мэт техник хангамжуудыг ашигладаг. Онцлох зүйлс нь Dual water cooler, компьютерын маань кэйс хоёр. Мөн Logitech G Pro гэх кэйборд ашигладаг. Би хоёр дэлгэцтэй. Гол дэлгэц маань Zowie Beng XL2546K, 240HZ 0.5ms хурдтай, CSGO гэлтгүй бүх л тоглоомонд нийцэх олон функцтэй, маш тод толигор дэлгэц. Харин нөгөөх нь Asus XG258q, 240HZ. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-mmusic-amra	Зочинтой булан	Unread Today	2021-09-01T00:00:00	9 сарын 1, 2021	Amra: Японд сурч байхдаа хөгжмөөс холдож, салж чадахгүй гэдгээ мэдэрсэн	<div class="article-body"> <h2>"Take Me There", "Never" зэрэг дуугаараа Монголын хөгжмийн чартуудыг олон сарын турш өнгөлсөн, Тайванийн “Rock Records” лэйблийн уран бүтээлч Амрагийн "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэж байна. </h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/31f29f805ee1f670f990de2a4fcd280d.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Хэзээнээс эхлэн дуулах сонирхолтой болсон бэ? Хүүхэд насанд тань урлаг, уран бүтээлтэй холбогдсон дурсамж бий юу? <br></b> <br>- Ер нь багаасаа л дуулах дуртай байсан. Тэгээд л өөрөө авьяасаа аягүй дардаг ч гэх юм уу, тийм даруухан, жаахан бүрэг хүүхэд байсан. Сургуульд байхад дуу хөгжмийн багш нар гайгүй дуулдаг гэдгийг мэддэг байсан юм шиг байна лээ. Янз бүрийн нээлт, үйл ажиллагаан дээр дуулуулах гэхээр “Би ханиад хүрчихсэн” гээд янз бүрийн арга сэдээд зугтаачихдаг байлаа (инээв). Тийм мөртлөө найрал дуу, урлагийн үзлэгтээ бол орчихно. Ер нь хичээл номдоо сайн хүүхэд байсан. Яг мэргэжлийн тодотголтойгоор гэвэл 2014 оноос “Sing Like a Pro” төслөөс эхэлсэн дээ. <br> <br><b>- Тэс өөр мэргэжлээр суралцдаг хүн урлагийн салбар руу ороход юу нөлөөлсөн бэ? Уран бүтээл хийж буй шалтгаанаа юу гэж тодорхойлох вэ? <br></b> <br>- 2014 онд СЭЗИС-д сурдаг байхад их сургуулийн найз маань “Би найзтайгаа нийлээд нэг төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа. Чи оролцох уу” гээд асууж билээ. Би тэр үед нь SoundCloud дээр богино дуунууд, ковер зэргийг оруулаад, тэр нь хөөрхөн тав, зургаан мянган хандалт авчихдаг байсан. Тэр дуунуудаас сонссон юм болов уу. Тэр үед би студидэд дуу бичүүлж үзээгүй байсан болохоор сонирхож зөвшөөрөөд, төслийнх нь хамгийн анхны артист болсон доо. <br> <br>Төсөл эхлээд "MAGIC!" хамтлагийн “Rude” дууг акустик хэлбэрээр коверлож дуулсан нь хүмүүст багагүй танигдсан. Дараа нь Т.Бат-Оргил ахтай хамтраад “Мөнхийн ус” дууг нь коверлож дуулж байлаа. Ингэж л уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлсэн гэж болно. <br> <br>Хүний дуртай зүйл цаанаасаа нэг л хатгаад байдаг шүү дээ. Өмнө нь урлагаа хоёрдугаарт тавьдаг байлаа. Хоёр жилийн өмнө Япон руу магистр хамгаалахаар яваад, ганцаараа амьдраад үзсэн чинь өөрийнхөө юунд дуртайг, юунаас кайф авдаг вэ гэдгээ илүү таньж мэдсэн. Өмнө нь бол ажил мэргэжил, академик боловсрол талаасаа өөрийгөө нэлээн шахдаг байсан бол гадна ганцаараа байх хугацаандаа хөгжимдөө их дур сонирхолтой, хөгжмөөсөө холдож, салж чадахааргүй хүн гэдгээ мэдсэн. Түүнээс хойш дуу хөгжим, урлагтаа зуун хувь цагаа зориулахаар шийдээд, зориулаад л явж байна.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7936cc448e5d32c3f62b638d3f6db4f0.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Түүнтэй хамтраад л бут цохьсон дуу гаргана даа гэх бодол байдаг уу? Өмнө нь хэн хэнтэй хамтарч дуунууд бүтээж байсан бэ? </b><br> <br>- Ер нь олны танил болоод, олон улсын хэмжээнд ч юм уу гарч чадвал The Weeknd-тэй хамтарч үзмээр байна. Том фэн нь л дээ. Өөрийн гэсэн өвөрмөц хэв мягаар дуугаа бүтээдэг нь их таалагддаг. Хамтарч чадвал, дууных нь дахилтыг ч болтугай дуулчихвал амьд явсны хэрэг бүтэх байх аа (инээв.) <br> <b><br>- Мэргэжлээрээ ажиллах төлөвлөгөөтэй байна уу? Эсвэл уран бүтээлчийн замналаар амьдрахаар шийдсэн үү? </b><br> <br>- Япон дахь сургуулиа бизнесийн удирдлагын чиглэл, дотроо санхүү, нягтлан бодохын чиглэлээр нарийсан мэргэшиж төгссөн. Сурсан зүйлээ тархинаасаа гаргаад хаячихгүй л бол үндсэн мэргэжлээрээ хэзээ ч ажиллах боломжтой. Харин энтертайнмент салбар бол илүү залуу нас шаарддаг учраас онцгой шүү дээ. Энэ жил удаан юм бодох, өөртэйгөө ярилцах боломж, цаг зав олгосон учраас бодсоны эцэст урлагтаа төвлөрч үзэх ёстой юм байна гэж шийдсэн. <br> <br><b>- Таны дуунууд аль жанр, урсгалд харьяалагдах вэ? </b><br> <br>- Ихэвчлэн поп, R&B урсгалын дуунууд. Гэхдээ аль болох жанрт баригдахгүй байхыг хичээдэг. Ая нь таалагдвал ямар ч төрлийн уран бүтээл дээр ажиллах бэлэн. <br> <br><b>- Дуу бүтээх үйл явц хэрхэн өрнөдөг вэ? Үгээ өөрөө бичдэг үү, ая, хэмнэлээ хэрхэн сонгодог вэ? </b><br> <br>- Надад ирүүлсэн аяыг сонсоод, онгод орох үед үгээ бичдэг. Хөгжмийг зохиогчийн мэдрэмжийг ойлгохыг, мэдрэхийг хичээдэг. Тэр хүн бас өөрийнхөө мэдрэмжийг илэрхийлж байгаа шүү дээ. Тэндээс нь ерөнхий аялгуугаа гаргаад, үгээ бичнэ. Бүх дууныхаа үгийг өөрөө бичдэг. <br> <b><br>- Тэгвэл ямар үед онгод нь ордог вэ? </b><br> <br>- Зарим хүмүүс студи дээрээ ч юм уу, эсвэл хөгжим зохиосон хүнтэйгээ хамт байхаар онгод нь ордог гэсэн. Миний хувьд болохоор өрөөндөө ганцаараа кофе уучхаад ч юм уу, тухтай мэдрэмж төрүүлсэн орчин бүрдэхэд бүтээлч санаа төрдөг. <br> <br>Мэдээж, ая зохиогчдоо давхар үгээ уншуулаад, харилцан саналаа солилцоод сайжруулаад явдаг. Монголоор бичсэн үгээ англи руу, англиархаа монгол руу хөрвүүлэх ч гэдэг юм уу, төрөл бүрээр сайжруулах гэж үзнэ дээ. "Never" дээр ч гэсэн, үг нь тэр чигтээ монголоор, ая, хэмнэл нь арай өөр байсан. Man on the Moon бид хоёр ярилцаж, олон хувилбараар өөрчилж үзээд, эцсийн “энэ боллоо доо” гэсэн хувилбараа гаргасан нь тэр. <br> <br><b>- Үг, ая, хэмнэл гээд бүх шатны ажлаа бие даан хийсэн уран бүтээл бий юу? </b><br> <br>- Яг ая зохиоход оролцдоггүй. Бусдаар үг, аялгуугаа өөрөө зохиогоод явдаг. Уран бүтээл маань хамтын хөдөлмөрөөр бий болж байгаа учраас ярилцана л даа. Тал дууныхаа үг, аялгууг өөрөө гаргасан. Яваандаа ая бичдэг болох зорилго бий. Гэхдээ хараахан болоогүй ээ. <br></p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/n75pDhJSPYc?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Уран бүтээл хийхэд тань хөтөлж, хөглөдөг зүйлс юу вэ? </b><br> <br>- Тухайн үед төрж буй мэдрэмж л их чухал байдаг. Зарим үед нь уран бүтээлээ өөртөө тохиолдсон үйл явдал, амьдралын туршлагад тулгуурлаад хийх нь амар. Бодол, мэдрэмжүүд л юм байна даа. <br> <br><b>- Уран бүтээлчийн карьер эхлүүлэх нь амаргүй байсан болов уу? Мөн олон нийтэд танигдаж эхэлсний дараа саад, тушаа болдог зүйлсийг юу гэж харсан бэ? </b><br> <br>- Уран бүтээлч л болсон хойно олон нийтийн сүлжээнд хүмүүсийн үлдээсэн комментуудыг уншдаг. Монголд байхдаа нэг их тоодоггүй байсан. Японд амьдарч байхдаа, хааяа эморсон үедээ ч юм уу, уншихад зарим нь ч хүнд л санагддаг байв. Гэхдээ бүх хүнд таалагдах албагүй шүү дээ гэсэн бодол дэм болоод, дорхноо сарничихдаг гэж хэлж болно. <br> <br><b>- Олны хараанд байдаг уран бүтээлчийн хувьд бусдад, ялангуяа сонсогчдодоо үлгэр дуурайлал үзүүлэх хүн нь болдог байх. Мөн шүүмжлэлтэй ч нүүр тулах нь их байдаг болов уу? Эдгээр асуудалд ямар зарчим баримталдаг вэ? </b><br> <br>- Би өмнө нь хувийн амьдралаа нэлээн нууцалдаг байсан. Энэ оноос л (2020 он) эхлээд гайгүй нээлттэй болгож эхэлсэн гэх юм уу. Ингээд л харж байхад “таныг дэмждэг шүү”, “таниас урам зориг авдаг шүү” гэх мэтчилэн хөөрхөн мессежүүд их ирдэг. Тэдгээрээс маш их урам зориг авахын сацуу хариуцлагыг мэдэрдэг дээ. Хариуцлага мэдэрч эхлэхээр хийж буй үйлдэл, хэлж байгаа үгэндээ анхаарч, зөвөөр үлгэрлэхийг хичээдэг. Япон явж ирснээсээ хойш ер нь л артист хүн, урлагаар цаашдаа явах гэж байгаа учраас хувийн амьдралынхаа зарим нэг зүйлсийг ил болгох зорилгоор сошиал медиа хаягуудаа нээлттэй болгосон. <br> <br>Бусдад “күүл” харагдах гэж хичээх бус, илүү ёс суртахуунлаг байхыг зорьдог. Түгээж, нийтэлдэг контентуудадаа ч бас их анхаардаг. Манай үеийнхэн, дүү нар маань дэлхийн иргэн гэдгээ ухамсарлаж, дэлхий дахинд болж буй үйл явдал, нийгэм, эдийн засгийн мэдээллийг уншдаг байгаасай гэж хүсдэг. <br> <br><b>- Монгол уран бүтээлчдэд “халтуур”-аас өөрөөр ашиг, орлого олох боломж тун хомс байдаг байх. Энэ ойлголтыг эвдэх, өөрчлөх ямар шийдэл байгаасай гэж хүсдэг вэ? </b><br> <br>- Одоо Монголд лэйблүүд олширч байгаа учраас хоорондоо өрсөлдөж, чанартай артист бэлдэж, чанартай уран бүтээл гаргаасай гэж хүсдэг. Ингэж чадвал өөр өөрсдийн чиглэлээр орлого олж, зах зээлээ тэгш хувааж ажиллах, цаашдаа зөвхөн лэйбл, студи гэлтгүй хөгжмийн салбар тэр чигтээ зөв хөгжих юм болов уу гэж бодож байна. <br> <br>Монголын хувьд хэдий жижиг зах зээлд ч хандалтын хувьд бусад том улс, орнуудаас давуу. Шинээр гарч ирж байгаа артист байсан ч гэсэн дуу нь их хандалт авах магадлал өндөр. Гэхдээ зөвхөн тоонд ач холбогдол өгөх биш чанарт мөн ач холбогдол өгдөг байгаасай. Би өөрөө ч бас ингэж ажиллахыг хичээж л явна. <br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/63596b0375ef23cf6226063cd6f38384.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Удаан хугацаанд туурвисан уран бүтээл нь сонсогч, үзэгчдэд хүрэх үед ямар мэдрэмж авдаг вэ? </b><br> <br>- Үгээр илэрхийлэмгүй гоё мэдрэмж байдаг. Man on the Moon бид хоёр “Never” дээр ажиллаж байхдаа “Одоо энэ дууг цацаад л од боллоо доо хоёулаа” гээд л ярьж байлаа (инээв). Тэр үед яг нэг тийм сайн хандалт авчих юм шиг мэдрэмж төрж байсан. Тэр бодол нь хүмүүст хүрсэн ч юм уу, тэ? <br> <br>Хүмүүс нэг их сонсохгүй байлаа ч гутардаггүй ээ. Уран бүтээл бэлэн болоод, гаргая гэж бодоод л гаргасан болохоор цөөхөн ч хамаагүй, тодорхой хэмжээний хүмүүст хүрэх нь л сайхан. <br> <br><b>- Таны хувьд сайн дуу (уран бүтээл) ямар шинжийг агуулж, ямар шалгуурыг давснаар чанартай гэх ойлголтод нийцдэг бол? </b><br> <br>- Сайн уран бүтээл гэвэл элетроник, амьд гэх мэтээр төрөл хамааралгүй хэн ч сонссон гоё мэдрэмж төрөхөөр чанартай хөгжимтэй байвал сайн уран бүтээл гэж бодож байна. Мөн үг нь ч гэсэн хаа хамаагүй аргацаасан бус, ямар нэг тодорхой сэдвийг хөндөж, бусдад тэрийгээ ойлгуулахыг хүссэн байвал сайн болов уу. <br> <br>Анхны дуу "Farewell" маань их таалагддаг. Өөртөө их эргэлзэж байсан ч зориглоод үгийг нь бичээд цацсан. Хөгжмийн салбарын хүмүүст ч таалагдсан болохоор их урамшиж байлаа. Тухайн үед Youtube, Instagram-ийг олон хүн ашигладаггүй байсан учраас хандалтад нь их ач холбогдол өгөөгүй. Харин одоо ороод комментийг нь харахаар 2019, 2020 онд сонсож байгаа хүн байна уу гэж бичсэнийг хараад цагийн эрхээр хүмүүст хүрч байгаад нь баярладаг. Зарим дуунууд BOOM гээд л хэсэг шуугиулж байгаад хэсэг хугацааны мартагдчихдаг шүү дээ. Харин өөрийнхөө тэр дууг хараад тийм биш юм байна даа гэж итгэсэн. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам чанар нь мэдрэгддэг уран бүтээлийг л хамгийн сайнд тооцдог. <br> <br><b>- Дуу хөгжмийг нэг үгээр илэрхийлбэл? Яагаад? </b><br> <br>- Галт уул. Миний Японд амьдардаг байсан газрын хойно Цүрүми гэдэг идэвхгүй болсон галт уул байдаг байлаа. Орой болгон тэр уулыг харж энерги авна. Байгальтай ойрхон байхыг их хичээдэг ч цаг зав бага учраас боломжтой үедээ аль болох дэлхийгээр аялахыг хичээдэг. 2020 он гараад найзуудтайгаа Бали руу аяллаар явж байх үедээ Филиппин улсаар дайран өнгөрч хоёр цаг л хүлээх ёстой байсан боловч нэг галт уул нь идэвхжээд дэлбэрэх нь гээд 24 цаг саатсан гэх мэтээр энэ он ер нь л галт уултай их холбоотой болж эхэлсэн (инээв). Тэгээд Балид ирээд байх газартаа очтол мөн л ард нь сүүлд 2017 онд дэлбэрсэн Батур гэдэг идэвхтэй галт уул байсан. Дэлхийн цөмөөс гарч байгаа галт уулын тэр их энерги шиг миний уран бүтээл амжилттай байгаасай гэж төсөөлсөн дөө. Ер нь өөрөө чадна, хийнэ гээд итгэчихсэн байхад хүн түүндээ хүрдэг юм шиг санагддаг. <br> <br>Ази тив маань маш том, цогц учраас дан ганц Баруун гэж хэт туйлшралгүйгээр, цаашдаа олон улсад гарах зорилготой уран бүтээлчид монгол хөгжмийн элемэнт зэргийг оруулах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Ази хүн ази хүнээ арай өөрөөр үнэлж чадах учраас монгол артистууд маань Азийн зах зээлд зориулж ажиллаасай гэж хүсдэг. <br> <b><br>- Таны дуунуудын дор сонсогчид "Өөрийн эрхгүй бүжиглэж байна, цаанаасаа л асуудлаа мартаад эхэлж байна" гэх мэт сэтгэгдлүүд их бичсэн байдаг. Хэн нэгэн өөрийн тань дууг сонсоод аз жаргалтай бүжиглэж байхыг хараад танд яг ямар мэдрэмж төрдөг вэ? </b><br> <br>- Их л гоё мэдрэмж төрдөг. Хүнийг ямар нэг зүйл хийхэд нөлөөлж чадсан гэдэг чинь их сонирхолтой шүү дээ. Ингэх гэж л дуу хийсэн юм байна даа гээд л баярладаг. <br> <b><br>- Ярилцлагын төгсгөлд сонсогчдодоо хэлэх үг? </b><br> <br>- Надтай хамт байгаарай, stay tuned! Мөн бусдын шалгуурт нийцэх гэж биш, өөртөө эзэн байж, өөрийнхөөрөө л байгаарай. Би ч гэсэн саяхныг хүртэл нийгмийн амжилтын төлөө л амьдарч байсан юм байна лээ. Амжилттай байхын төлөө бус аз жаргалтай байхын төлөө амьдраарай гэж хэлмээр байна.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/A7Ox1nue0g0?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Amra-ийн санал болгох 10 дуу</h3><p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=KXntamEu1tk" target="_blank">HVOB - Dogs</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=04mfKJWDSzI" target="_blank">Gorillaz - On Melancholy Hill</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=Zg8-AbXqv4M" target="_blank">Big Black Delta - Huggin & Kissin</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=l0GN40EL1VU" target="_blank">Joe Hisaishi - Summer</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=dMeDgrD4yXQ" target="_blank">Ryuchi Sakamoto - Amore</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=BC2dRkm8ATU" target="_blank">The Chemical Brothers - Wide Open ft. Beck</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=YW0i6reYe8s" target="_blank">White Lies - Is My Love Enough</a><br><a href="https://www.youtube.com/results?search_query=Thom+Yorke+-+Atoms+For+Peace" target="_blank">Thom Yorke - Atoms For Peace</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=ebjXsc0UjdQ" target="_blank">Todd Terje - Inspector Norse</a><br><a href="https://www.youtube.com/watch?v=rIrdTi7Bzt8" target="_blank">Nicolas Jaar - No</a><br></p> </div>	"Take Me There", "Never" зэрэг дуугаараа Монголын хөгжмийн чартуудыг олон сарын турш өнгөлсөн, Тайванийн “Rock Records” лэйблийн уран бүтээлч Амрагийн "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэж байна. - Хэзээнээс эхлэн дуулах сонирхолтой болсон бэ? Хүүхэд насанд тань урлаг, уран бүтээлтэй холбогдсон дурсамж бий юу? - Ер нь багаасаа л дуулах дуртай байсан. Тэгээд л өөрөө авьяасаа аягүй дардаг ч гэх юм уу, тийм даруухан, жаахан бүрэг хүүхэд байсан. Сургуульд байхад дуу хөгжмийн багш нар гайгүй дуулдаг гэдгийг мэддэг байсан юм шиг байна лээ. Янз бүрийн нээлт, үйл ажиллагаан дээр дуулуулах гэхээр “Би ханиад хүрчихсэн” гээд янз бүрийн арга сэдээд зугтаачихдаг байлаа (инээв). Тийм мөртлөө найрал дуу, урлагийн үзлэгтээ бол орчихно. Ер нь хичээл номдоо сайн хүүхэд байсан. Яг мэргэжлийн тодотголтойгоор гэвэл 2014 оноос “Sing Like a Pro” төслөөс эхэлсэн дээ. - Тэс өөр мэргэжлээр суралцдаг хүн урлагийн салбар руу ороход юу нөлөөлсөн бэ? Уран бүтээл хийж буй шалтгаанаа юу гэж тодорхойлох вэ? - 2014 онд СЭЗИС-д сурдаг байхад их сургуулийн найз маань “Би найзтайгаа нийлээд нэг төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа. Чи оролцох уу” гээд асууж билээ. Би тэр үед нь SoundCloud дээр богино дуунууд, ковер зэргийг оруулаад, тэр нь хөөрхөн тав, зургаан мянган хандалт авчихдаг байсан. Тэр дуунуудаас сонссон юм болов уу. Тэр үед би студидэд дуу бичүүлж үзээгүй байсан болохоор сонирхож зөвшөөрөөд, төслийнх нь хамгийн анхны артист болсон доо. Төсөл эхлээд "MAGIC!" хамтлагийн “Rude” дууг акустик хэлбэрээр коверлож дуулсан нь хүмүүст багагүй танигдсан. Дараа нь Т.Бат-Оргил ахтай хамтраад “Мөнхийн ус” дууг нь коверлож дуулж байлаа. Ингэж л уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлсэн гэж болно. Хүний дуртай зүйл цаанаасаа нэг л хатгаад байдаг шүү дээ. Өмнө нь урлагаа хоёрдугаарт тавьдаг байлаа. Хоёр жилийн өмнө Япон руу магистр хамгаалахаар яваад, ганцаараа амьдраад үзсэн чинь өөрийнхөө юунд дуртайг, юунаас кайф авдаг вэ гэдгээ илүү таньж мэдсэн. Өмнө нь бол ажил мэргэжил, академик боловсрол талаасаа өөрийгөө нэлээн шахдаг байсан бол гадна ганцаараа байх хугацаандаа хөгжимдөө их дур сонирхолтой, хөгжмөөсөө холдож, салж чадахааргүй хүн гэдгээ мэдсэн. Түүнээс хойш дуу хөгжим, урлагтаа зуун хувь цагаа зориулахаар шийдээд, зориулаад л явж байна. - Түүнтэй хамтраад л бут цохьсон дуу гаргана даа гэх бодол байдаг уу? Өмнө нь хэн хэнтэй хамтарч дуунууд бүтээж байсан бэ? - Ер нь олны танил болоод, олон улсын хэмжээнд ч юм уу гарч чадвал The Weeknd-тэй хамтарч үзмээр байна. Том фэн нь л дээ. Өөрийн гэсэн өвөрмөц хэв мягаар дуугаа бүтээдэг нь их таалагддаг. Хамтарч чадвал, дууных нь дахилтыг ч болтугай дуулчихвал амьд явсны хэрэг бүтэх байх аа (инээв.) - Мэргэжлээрээ ажиллах төлөвлөгөөтэй байна уу? Эсвэл уран бүтээлчийн замналаар амьдрахаар шийдсэн үү? - Япон дахь сургуулиа бизнесийн удирдлагын чиглэл, дотроо санхүү, нягтлан бодохын чиглэлээр нарийсан мэргэшиж төгссөн. Сурсан зүйлээ тархинаасаа гаргаад хаячихгүй л бол үндсэн мэргэжлээрээ хэзээ ч ажиллах боломжтой. Харин энтертайнмент салбар бол илүү залуу нас шаарддаг учраас онцгой шүү дээ. Энэ жил удаан юм бодох, өөртэйгөө ярилцах боломж, цаг зав олгосон учраас бодсоны эцэст урлагтаа төвлөрч үзэх ёстой юм байна гэж шийдсэн. - Таны дуунууд аль жанр, урсгалд харьяалагдах вэ? - Ихэвчлэн поп, R&B урсгалын дуунууд. Гэхдээ аль болох жанрт баригдахгүй байхыг хичээдэг. Ая нь таалагдвал ямар ч төрлийн уран бүтээл дээр ажиллах бэлэн. - Дуу бүтээх үйл явц хэрхэн өрнөдөг вэ? Үгээ өөрөө бичдэг үү, ая, хэмнэлээ хэрхэн сонгодог вэ? - Надад ирүүлсэн аяыг сонсоод, онгод орох үед үгээ бичдэг. Хөгжмийг зохиогчийн мэдрэмжийг ойлгохыг, мэдрэхийг хичээдэг. Тэр хүн бас өөрийнхөө мэдрэмжийг илэрхийлж байгаа шүү дээ. Тэндээс нь ерөнхий аялгуугаа гаргаад, үгээ бичнэ. Бүх дууныхаа үгийг өөрөө бичдэг. - Тэгвэл ямар үед онгод нь ордог вэ? - Зарим хүмүүс студи дээрээ ч юм уу, эсвэл хөгжим зохиосон хүнтэйгээ хамт байхаар онгод нь ордог гэсэн. Миний хувьд болохоор өрөөндөө ганцаараа кофе уучхаад ч юм уу, тухтай мэдрэмж төрүүлсэн орчин бүрдэхэд бүтээлч санаа төрдөг. Мэдээж, ая зохиогчдоо давхар үгээ уншуулаад, харилцан саналаа солилцоод сайжруулаад явдаг. Монголоор бичсэн үгээ англи руу, англиархаа монгол руу хөрвүүлэх ч гэдэг юм уу, төрөл бүрээр сайжруулах гэж үзнэ дээ. "Never" дээр ч гэсэн, үг нь тэр чигтээ монголоор, ая, хэмнэл нь арай өөр байсан. Man on the Moon бид хоёр ярилцаж, олон хувилбараар өөрчилж үзээд, эцсийн “энэ боллоо доо” гэсэн хувилбараа гаргасан нь тэр. - Үг, ая, хэмнэл гээд бүх шатны ажлаа бие даан хийсэн уран бүтээл бий юу? - Яг ая зохиоход оролцдоггүй. Бусдаар үг, аялгуугаа өөрөө зохиогоод явдаг. Уран бүтээл маань хамтын хөдөлмөрөөр бий болж байгаа учраас ярилцана л даа. Тал дууныхаа үг, аялгууг өөрөө гаргасан. Яваандаа ая бичдэг болох зорилго бий. Гэхдээ хараахан болоогүй ээ. - Уран бүтээл хийхэд тань хөтөлж, хөглөдөг зүйлс юу вэ? - Тухайн үед төрж буй мэдрэмж л их чухал байдаг. Зарим үед нь уран бүтээлээ өөртөө тохиолдсон үйл явдал, амьдралын туршлагад тулгуурлаад хийх нь амар. Бодол, мэдрэмжүүд л юм байна даа. - Уран бүтээлчийн карьер эхлүүлэх нь амаргүй байсан болов уу? Мөн олон нийтэд танигдаж эхэлсний дараа саад, тушаа болдог зүйлсийг юу гэж харсан бэ? - Уран бүтээлч л болсон хойно олон нийтийн сүлжээнд хүмүүсийн үлдээсэн комментуудыг уншдаг. Монголд байхдаа нэг их тоодоггүй байсан. Японд амьдарч байхдаа, хааяа эморсон үедээ ч юм уу, уншихад зарим нь ч хүнд л санагддаг байв. Гэхдээ бүх хүнд таалагдах албагүй шүү дээ гэсэн бодол дэм болоод, дорхноо сарничихдаг гэж хэлж болно. - Олны хараанд байдаг уран бүтээлчийн хувьд бусдад, ялангуяа сонсогчдодоо үлгэр дуурайлал үзүүлэх хүн нь болдог байх. Мөн шүүмжлэлтэй ч нүүр тулах нь их байдаг болов уу? Эдгээр асуудалд ямар зарчим баримталдаг вэ? - Би өмнө нь хувийн амьдралаа нэлээн нууцалдаг байсан. Энэ оноос л (2020 он) эхлээд гайгүй нээлттэй болгож эхэлсэн гэх юм уу. Ингээд л харж байхад “таныг дэмждэг шүү”, “таниас урам зориг авдаг шүү” гэх мэтчилэн хөөрхөн мессежүүд их ирдэг. Тэдгээрээс маш их урам зориг авахын сацуу хариуцлагыг мэдэрдэг дээ. Хариуцлага мэдэрч эхлэхээр хийж буй үйлдэл, хэлж байгаа үгэндээ анхаарч, зөвөөр үлгэрлэхийг хичээдэг. Япон явж ирснээсээ хойш ер нь л артист хүн, урлагаар цаашдаа явах гэж байгаа учраас хувийн амьдралынхаа зарим нэг зүйлсийг ил болгох зорилгоор сошиал медиа хаягуудаа нээлттэй болгосон. Бусдад “күүл” харагдах гэж хичээх бус, илүү ёс суртахуунлаг байхыг зорьдог. Түгээж, нийтэлдэг контентуудадаа ч бас их анхаардаг. Манай үеийнхэн, дүү нар маань дэлхийн иргэн гэдгээ ухамсарлаж, дэлхий дахинд болж буй үйл явдал, нийгэм, эдийн засгийн мэдээллийг уншдаг байгаасай гэж хүсдэг. - Монгол уран бүтээлчдэд “халтуур”-аас өөрөөр ашиг, орлого олох боломж тун хомс байдаг байх. Энэ ойлголтыг эвдэх, өөрчлөх ямар шийдэл байгаасай гэж хүсдэг вэ? - Одоо Монголд лэйблүүд олширч байгаа учраас хоорондоо өрсөлдөж, чанартай артист бэлдэж, чанартай уран бүтээл гаргаасай гэж хүсдэг. Ингэж чадвал өөр өөрсдийн чиглэлээр орлого олж, зах зээлээ тэгш хувааж ажиллах, цаашдаа зөвхөн лэйбл, студи гэлтгүй хөгжмийн салбар тэр чигтээ зөв хөгжих юм болов уу гэж бодож байна. Монголын хувьд хэдий жижиг зах зээлд ч хандалтын хувьд бусад том улс, орнуудаас давуу. Шинээр гарч ирж байгаа артист байсан ч гэсэн дуу нь их хандалт авах магадлал өндөр. Гэхдээ зөвхөн тоонд ач холбогдол өгөх биш чанарт мөн ач холбогдол өгдөг байгаасай. Би өөрөө ч бас ингэж ажиллахыг хичээж л явна. - Удаан хугацаанд туурвисан уран бүтээл нь сонсогч, үзэгчдэд хүрэх үед ямар мэдрэмж авдаг вэ? - Үгээр илэрхийлэмгүй гоё мэдрэмж байдаг. Man on the Moon бид хоёр “Never” дээр ажиллаж байхдаа “Одоо энэ дууг цацаад л од боллоо доо хоёулаа” гээд л ярьж байлаа (инээв). Тэр үед яг нэг тийм сайн хандалт авчих юм шиг мэдрэмж төрж байсан. Тэр бодол нь хүмүүст хүрсэн ч юм уу, тэ? Хүмүүс нэг их сонсохгүй байлаа ч гутардаггүй ээ. Уран бүтээл бэлэн болоод, гаргая гэж бодоод л гаргасан болохоор цөөхөн ч хамаагүй, тодорхой хэмжээний хүмүүст хүрэх нь л сайхан. - Таны хувьд сайн дуу (уран бүтээл) ямар шинжийг агуулж, ямар шалгуурыг давснаар чанартай гэх ойлголтод нийцдэг бол? - Сайн уран бүтээл гэвэл элетроник, амьд гэх мэтээр төрөл хамааралгүй хэн ч сонссон гоё мэдрэмж төрөхөөр чанартай хөгжимтэй байвал сайн уран бүтээл гэж бодож байна. Мөн үг нь ч гэсэн хаа хамаагүй аргацаасан бус, ямар нэг тодорхой сэдвийг хөндөж, бусдад тэрийгээ ойлгуулахыг хүссэн байвал сайн болов уу. Анхны дуу "Farewell" маань их таалагддаг. Өөртөө их эргэлзэж байсан ч зориглоод үгийг нь бичээд цацсан. Хөгжмийн салбарын хүмүүст ч таалагдсан болохоор их урамшиж байлаа. Тухайн үед Youtube, Instagram-ийг олон хүн ашигладаггүй байсан учраас хандалтад нь их ач холбогдол өгөөгүй. Харин одоо ороод комментийг нь харахаар 2019, 2020 онд сонсож байгаа хүн байна уу гэж бичсэнийг хараад цагийн эрхээр хүмүүст хүрч байгаад нь баярладаг. Зарим дуунууд BOOM гээд л хэсэг шуугиулж байгаад хэсэг хугацааны мартагдчихдаг шүү дээ. Харин өөрийнхөө тэр дууг хараад тийм биш юм байна даа гэж итгэсэн. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам чанар нь мэдрэгддэг уран бүтээлийг л хамгийн сайнд тооцдог. - Дуу хөгжмийг нэг үгээр илэрхийлбэл? Яагаад? - Галт уул. Миний Японд амьдардаг байсан газрын хойно Цүрүми гэдэг идэвхгүй болсон галт уул байдаг байлаа. Орой болгон тэр уулыг харж энерги авна. Байгальтай ойрхон байхыг их хичээдэг ч цаг зав бага учраас боломжтой үедээ аль болох дэлхийгээр аялахыг хичээдэг. 2020 он гараад найзуудтайгаа Бали руу аяллаар явж байх үедээ Филиппин улсаар дайран өнгөрч хоёр цаг л хүлээх ёстой байсан боловч нэг галт уул нь идэвхжээд дэлбэрэх нь гээд 24 цаг саатсан гэх мэтээр энэ он ер нь л галт уултай их холбоотой болж эхэлсэн (инээв). Тэгээд Балид ирээд байх газартаа очтол мөн л ард нь сүүлд 2017 онд дэлбэрсэн Батур гэдэг идэвхтэй галт уул байсан. Дэлхийн цөмөөс гарч байгаа галт уулын тэр их энерги шиг миний уран бүтээл амжилттай байгаасай гэж төсөөлсөн дөө. Ер нь өөрөө чадна, хийнэ гээд итгэчихсэн байхад хүн түүндээ хүрдэг юм шиг санагддаг. Ази тив маань маш том, цогц учраас дан ганц Баруун гэж хэт туйлшралгүйгээр, цаашдаа олон улсад гарах зорилготой уран бүтээлчид монгол хөгжмийн элемэнт зэргийг оруулах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Ази хүн ази хүнээ арай өөрөөр үнэлж чадах учраас монгол артистууд маань Азийн зах зээлд зориулж ажиллаасай гэж хүсдэг. - Таны дуунуудын дор сонсогчид "Өөрийн эрхгүй бүжиглэж байна, цаанаасаа л асуудлаа мартаад эхэлж байна" гэх мэт сэтгэгдлүүд их бичсэн байдаг. Хэн нэгэн өөрийн тань дууг сонсоод аз жаргалтай бүжиглэж байхыг хараад танд яг ямар мэдрэмж төрдөг вэ? - Их л гоё мэдрэмж төрдөг. Хүнийг ямар нэг зүйл хийхэд нөлөөлж чадсан гэдэг чинь их сонирхолтой шүү дээ. Ингэх гэж л дуу хийсэн юм байна даа гээд л баярладаг. - Ярилцлагын төгсгөлд сонсогчдодоо хэлэх үг? - Надтай хамт байгаарай, stay tuned! Мөн бусдын шалгуурт нийцэх гэж биш, өөртөө эзэн байж, өөрийнхөөрөө л байгаарай. Би ч гэсэн саяхныг хүртэл нийгмийн амжилтын төлөө л амьдарч байсан юм байна лээ. Амжилттай байхын төлөө бус аз жаргалтай байхын төлөө амьдраарай гэж хэлмээр байна. Amra-ийн санал болгох 10 дуу HVOB - Dogs Gorillaz - On Melancholy Hill Big Black Delta - Huggin & Kissin Joe Hisaishi - Summer Ryuchi Sakamoto - Amore The Chemical Brothers - Wide Open ft. Beck White Lies - Is My Love Enough Thom Yorke - Atoms For Peace Todd Terje - Inspector Norse Nicolas Jaar - No	"Take Me There", "Never" зэрэг дуугаараа Монголын хөгжмийн чартуудыг олон сарын турш өнгөлсөн, Тайванийн “Rock Records” лэйблийн уран бүтээлч Амрагийн "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэж байна. - Хэзээнээс эхлэн дуулах сонирхолтой болсон бэ? Хүүхэд насанд тань урлаг, уран бүтээлтэй холбогдсон дурсамж бий юу? - Ер нь багаасаа л дуулах дуртай байсан. Тэгээд л өөрөө авьяасаа аягүй дардаг ч гэх юм уу, тийм даруухан, жаахан бүрэг хүүхэд байсан. Сургуульд байхад дуу хөгжмийн багш нар гайгүй дуулдаг гэдгийг мэддэг байсан юм шиг байна лээ. Янз бүрийн нээлт, үйл ажиллагаан дээр дуулуулах гэхээр “Би ханиад хүрчихсэн” гээд янз бүрийн арга сэдээд зугтаачихдаг байлаа (инээв). Тийм мөртлөө найрал дуу, урлагийн үзлэгтээ бол орчихно. Ер нь хичээл номдоо сайн хүүхэд байсан. Яг мэргэжлийн тодотголтойгоор гэвэл 2014 оноос “Sing Like a Pro” төслөөс эхэлсэн дээ. - Тэс өөр мэргэжлээр суралцдаг хүн урлагийн салбар руу ороход юу нөлөөлсөн бэ? Уран бүтээл хийж буй шалтгаанаа юу гэж тодорхойлох вэ? - 2014 онд СЭЗИС-д сурдаг байхад их сургуулийн найз маань “Би найзтайгаа нийлээд нэг төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа. Чи оролцох уу” гээд асууж билээ. Би тэр үед нь SoundCloud дээр богино дуунууд, ковер зэргийг оруулаад, тэр нь хөөрхөн тав, зургаан мянган хандалт авчихдаг байсан. Тэр дуунуудаас сонссон юм болов уу. Тэр үед би студидэд дуу бичүүлж үзээгүй байсан болохоор сонирхож зөвшөөрөөд, төслийнх нь хамгийн анхны артист болсон доо. Төсөл эхлээд "MAGIC!" хамтлагийн “Rude” дууг акустик хэлбэрээр коверлож дуулсан нь хүмүүст багагүй танигдсан. Дараа нь Т.Бат-Оргил ахтай хамтраад “Мөнхийн ус” дууг нь коверлож дуулж байлаа. Ингэж л уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлсэн гэж болно. Хүний дуртай зүйл цаанаасаа нэг л хатгаад байдаг шүү дээ. Өмнө нь урлагаа хоёрдугаарт тавьдаг байлаа. Хоёр жилийн өмнө Япон руу магистр хамгаалахаар яваад, ганцаараа амьдраад үзсэн чинь өөрийнхөө юунд дуртайг, юунаас кайф авдаг вэ гэдгээ илүү таньж мэдсэн. Өмнө нь бол ажил мэргэжил, академик боловсрол талаасаа өөрийгөө нэлээн шахдаг байсан бол гадна ганцаараа байх хугацаандаа хөгжимдөө их дур сонирхолтой, хөгжмөөсөө холдож, салж чадахааргүй хүн гэдгээ мэдсэн. Түүнээс хойш дуу хөгжим, урлагтаа зуун хувь цагаа зориулахаар шийдээд, зориулаад л явж байна. - Түүнтэй хамтраад л бут цохьсон дуу гаргана даа гэх бодол байдаг уу? Өмнө нь хэн хэнтэй хамтарч дуунууд бүтээж байсан бэ? - Ер нь олны танил болоод, олон улсын хэмжээнд ч юм уу гарч чадвал The Weeknd-тэй хамтарч үзмээр байна. Том фэн нь л дээ. Өөрийн гэсэн өвөрмөц хэв мягаар дуугаа бүтээдэг нь их таалагддаг. Хамтарч чадвал, дууных нь дахилтыг ч болтугай дуулчихвал амьд явсны хэрэг бүтэх байх аа (инээв.) - Мэргэжлээрээ ажиллах төлөвлөгөөтэй байна уу? Эсвэл уран бүтээлчийн замналаар амьдрахаар шийдсэн үү? - Япон дахь сургуулиа бизнесийн удирдлагын чиглэл, дотроо санхүү, нягтлан бодохын чиглэлээр нарийсан мэргэшиж төгссөн. Сурсан зүйлээ тархинаасаа гаргаад хаячихгүй л бол үндсэн мэргэжлээрээ хэзээ ч ажиллах боломжтой. Харин энтертайнмент салбар бол илүү залуу нас шаарддаг учраас онцгой шүү дээ. Энэ жил удаан юм бодох, өөртэйгөө ярилцах боломж, цаг зав олгосон учраас бодсоны эцэст урлагтаа төвлөрч үзэх ёстой юм байна гэж шийдсэн. - Таны дуунууд аль жанр, урсгалд харьяалагдах вэ? - Ихэвчлэн поп, R&B урсгалын дуунууд. Гэхдээ аль болох жанрт баригдахгүй байхыг хичээдэг. Ая нь таалагдвал ямар ч төрлийн уран бүтээл дээр ажиллах бэлэн. - Дуу бүтээх үйл явц хэрхэн өрнөдөг вэ? Үгээ өөрөө бичдэг үү, ая, хэмнэлээ хэрхэн сонгодог вэ? - Надад ирүүлсэн аяыг сонсоод, онгод орох үед үгээ бичдэг. Хөгжмийг зохиогчийн мэдрэмжийг ойлгохыг, мэдрэхийг хичээдэг. Тэр хүн бас өөрийнхөө мэдрэмжийг илэрхийлж байгаа шүү дээ. Тэндээс нь ерөнхий аялгуугаа гаргаад, үгээ бичнэ. Бүх дууныхаа үгийг өөрөө бичдэг. - Тэгвэл ямар үед онгод нь ордог вэ? - Зарим хүмүүс студи дээрээ ч юм уу, эсвэл хөгжим зохиосон хүнтэйгээ хамт байхаар онгод нь ордог гэсэн. Миний хувьд болохоор өрөөндөө ганцаараа кофе уучхаад ч юм уу, тухтай мэдрэмж төрүүлсэн орчин бүрдэхэд бүтээлч санаа төрдөг. Мэдээж, ая зохиогчдоо давхар үгээ уншуулаад, харилцан саналаа солилцоод сайжруулаад явдаг. Монголоор бичсэн үгээ англи руу, англиархаа монгол руу хөрвүүлэх ч гэдэг юм уу, төрөл бүрээр сайжруулах гэж үзнэ дээ. "Never" дээр ч гэсэн, үг нь тэр чигтээ монголоор, ая, хэмнэл нь арай өөр байсан. Man on the Moon бид хоёр ярилцаж, олон хувилбараар өөрчилж үзээд, эцсийн “энэ боллоо доо” гэсэн хувилбараа гаргасан нь тэр. - Үг, ая, хэмнэл гээд бүх шатны ажлаа бие даан хийсэн уран бүтээл бий юу? - Яг ая зохиоход оролцдоггүй. Бусдаар үг, аялгуугаа өөрөө зохиогоод явдаг. Уран бүтээл маань хамтын хөдөлмөрөөр бий болж байгаа учраас ярилцана л даа. Тал дууныхаа үг, аялгууг өөрөө гаргасан. Яваандаа ая бичдэг болох зорилго бий. Гэхдээ хараахан болоогүй ээ. - Уран бүтээл хийхэд тань хөтөлж, хөглөдөг зүйлс юу вэ? - Тухайн үед төрж буй мэдрэмж л их чухал байдаг. Зарим үед нь уран бүтээлээ өөртөө тохиолдсон үйл явдал, амьдралын туршлагад тулгуурлаад хийх нь амар. Бодол, мэдрэмжүүд л юм байна даа. - Уран бүтээлчийн карьер эхлүүлэх нь амаргүй байсан болов уу? Мөн олон нийтэд танигдаж эхэлсний дараа саад, тушаа болдог зүйлсийг юу гэж харсан бэ? - Уран бүтээлч л болсон хойно олон нийтийн сүлжээнд хүмүүсийн үлдээсэн комментуудыг уншдаг. Монголд байхдаа нэг их тоодоггүй байсан. Японд амьдарч байхдаа, хааяа эморсон үедээ ч юм уу, уншихад зарим нь ч хүнд л санагддаг байв. Гэхдээ бүх хүнд таалагдах албагүй шүү дээ гэсэн бодол дэм болоод, дорхноо сарничихдаг гэж хэлж болно. - Олны хараанд байдаг уран бүтээлчийн хувьд бусдад, ялангуяа сонсогчдодоо үлгэр дуурайлал үзүүлэх хүн нь болдог байх. Мөн шүүмжлэлтэй ч нүүр тулах нь их байдаг болов уу? Эдгээр асуудалд ямар зарчим баримталдаг вэ? - Би өмнө нь хувийн амьдралаа нэлээн нууцалдаг байсан. Энэ оноос л (2020 он) эхлээд гайгүй нээлттэй болгож эхэлсэн гэх юм уу. Ингээд л харж байхад “таныг дэмждэг шүү”, “таниас урам зориг авдаг шүү” гэх мэтчилэн хөөрхөн мессежүүд их ирдэг. Тэдгээрээс маш их урам зориг авахын сацуу хариуцлагыг мэдэрдэг дээ. Хариуцлага мэдэрч эхлэхээр хийж буй үйлдэл, хэлж байгаа үгэндээ анхаарч, зөвөөр үлгэрлэхийг хичээдэг. Япон явж ирснээсээ хойш ер нь л артист хүн, урлагаар цаашдаа явах гэж байгаа учраас хувийн амьдралынхаа зарим нэг зүйлсийг ил болгох зорилгоор сошиал медиа хаягуудаа нээлттэй болгосон. Бусдад “күүл” харагдах гэж хичээх бус, илүү ёс суртахуунлаг байхыг зорьдог. Түгээж, нийтэлдэг контентуудадаа ч бас их анхаардаг. Манай үеийнхэн, дүү нар маань дэлхийн иргэн гэдгээ ухамсарлаж, дэлхий дахинд болж буй үйл явдал, нийгэм, эдийн засгийн мэдээллийг уншдаг байгаасай гэж хүсдэг. - Монгол уран бүтээлчдэд “халтуур”-аас өөрөөр ашиг, орлого олох боломж тун хомс байдаг байх. Энэ ойлголтыг эвдэх, өөрчлөх ямар шийдэл байгаасай гэж хүсдэг вэ? - Одоо Монголд лэйблүүд олширч байгаа учраас хоорондоо өрсөлдөж, чанартай артист бэлдэж, чанартай уран бүтээл гаргаасай гэж хүсдэг. Ингэж чадвал өөр өөрсдийн чиглэлээр орлого олж, зах зээлээ тэгш хувааж ажиллах, цаашдаа зөвхөн лэйбл, студи гэлтгүй хөгжмийн салбар тэр чигтээ зөв хөгжих юм болов уу гэж бодож байна. Монголын хувьд хэдий жижиг зах зээлд ч хандалтын хувьд бусад том улс, орнуудаас давуу. Шинээр гарч ирж байгаа артист байсан ч гэсэн дуу нь их хандалт авах магадлал өндөр. Гэхдээ зөвхөн тоонд ач холбогдол өгөх биш чанарт мөн ач холбогдол өгдөг байгаасай. Би өөрөө ч бас ингэж ажиллахыг хичээж л явна. - Удаан хугацаанд туурвисан уран бүтээл нь сонсогч, үзэгчдэд хүрэх үед ямар мэдрэмж авдаг вэ? - Үгээр илэрхийлэмгүй гоё мэдрэмж байдаг. Man on the Moon бид хоёр “Never” дээр ажиллаж байхдаа “Одоо энэ дууг цацаад л од боллоо доо хоёулаа” гээд л ярьж байлаа (инээв). Тэр үед яг нэг тийм сайн хандалт авчих юм шиг мэдрэмж төрж байсан. Тэр бодол нь хүмүүст хүрсэн ч юм уу, тэ? Хүмүүс нэг их сонсохгүй байлаа ч гутардаггүй ээ. Уран бүтээл бэлэн болоод, гаргая гэж бодоод л гаргасан болохоор цөөхөн ч хамаагүй, тодорхой хэмжээний хүмүүст хүрэх нь л сайхан. - Таны хувьд сайн дуу (уран бүтээл) ямар шинжийг агуулж, ямар шалгуурыг давснаар чанартай гэх ойлголтод нийцдэг бол? - Сайн уран бүтээл гэвэл элетроник, амьд гэх мэтээр төрөл хамааралгүй хэн ч сонссон гоё мэдрэмж төрөхөөр чанартай хөгжимтэй байвал сайн уран бүтээл гэж бодож байна. Мөн үг нь ч гэсэн хаа хамаагүй аргацаасан бус, ямар нэг тодорхой сэдвийг хөндөж, бусдад тэрийгээ ойлгуулахыг хүссэн байвал сайн болов уу. Анхны дуу "Farewell" маань их таалагддаг. Өөртөө их эргэлзэж байсан ч зориглоод үгийг нь бичээд цацсан. Хөгжмийн салбарын хүмүүст ч таалагдсан болохоор их урамшиж байлаа. Тухайн үед Youtube, Instagram-ийг олон хүн ашигладаггүй байсан учраас хандалтад нь их ач холбогдол өгөөгүй. Харин одоо ороод комментийг нь харахаар 2019, 2020 онд сонсож байгаа хүн байна уу гэж бичсэнийг хараад цагийн эрхээр хүмүүст хүрч байгаад нь баярладаг. Зарим дуунууд BOOM гээд л хэсэг шуугиулж байгаад хэсэг хугацааны мартагдчихдаг шүү дээ. Харин өөрийнхөө тэр дууг хараад тийм биш юм байна даа гэж итгэсэн. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам чанар нь мэдрэгддэг уран бүтээлийг л хамгийн сайнд тооцдог. - Дуу хөгжмийг нэг үгээр илэрхийлбэл? Яагаад? - Галт уул. Миний Японд амьдардаг байсан газрын хойно Цүрүми гэдэг идэвхгүй болсон галт уул байдаг байлаа. Орой болгон тэр уулыг харж энерги авна. Байгальтай ойрхон байхыг их хичээдэг ч цаг зав бага учраас боломжтой үедээ аль болох дэлхийгээр аялахыг хичээдэг. 2020 он гараад найзуудтайгаа Бали руу аяллаар явж байх үедээ Филиппин улсаар дайран өнгөрч хоёр цаг л хүлээх ёстой байсан боловч нэг галт уул нь идэвхжээд дэлбэрэх нь гээд 24 цаг саатсан гэх мэтээр энэ он ер нь л галт уултай их холбоотой болж эхэлсэн (инээв). Тэгээд Балид ирээд байх газартаа очтол мөн л ард нь сүүлд 2017 онд дэлбэрсэн Батур гэдэг идэвхтэй галт уул байсан. Дэлхийн цөмөөс гарч байгаа галт уулын тэр их энерги шиг миний уран бүтээл амжилттай байгаасай гэж төсөөлсөн дөө. Ер нь өөрөө чадна, хийнэ гээд итгэчихсэн байхад хүн түүндээ хүрдэг юм шиг санагддаг. Ази тив маань маш том, цогц учраас дан ганц Баруун гэж хэт туйлшралгүйгээр, цаашдаа олон улсад гарах зорилготой уран бүтээлчид монгол хөгжмийн элемэнт зэргийг оруулах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Ази хүн ази хүнээ арай өөрөөр үнэлж чадах учраас монгол артистууд маань Азийн зах зээлд зориулж ажиллаасай гэж хүсдэг. - Таны дуунуудын дор сонсогчид "Өөрийн эрхгүй бүжиглэж байна, цаанаасаа л асуудлаа мартаад эхэлж байна" гэх мэт сэтгэгдлүүд их бичсэн байдаг. Хэн нэгэн өөрийн тань дууг сонсоод аз жаргалтай бүжиглэж байхыг хараад танд яг ямар мэдрэмж төрдөг вэ? - Их л гоё мэдрэмж төрдөг. Хүнийг ямар нэг зүйл хийхэд нөлөөлж чадсан гэдэг чинь их сонирхолтой шүү дээ. Ингэх гэж л дуу хийсэн юм байна даа гээд л баярладаг. - Ярилцлагын төгсгөлд сонсогчдодоо хэлэх үг? - Надтай хамт байгаарай, stay tuned! Мөн бусдын шалгуурт нийцэх гэж биш, өөртөө эзэн байж, өөрийнхөөрөө л байгаарай. Би ч гэсэн саяхныг хүртэл нийгмийн амжилтын төлөө л амьдарч байсан юм байна лээ. Амжилттай байхын төлөө бус аз жаргалтай байхын төлөө амьдраарай гэж хэлмээр байна. ### Amra-ийн санал болгох 10 дуу HVOB - Dogs Gorillaz - On Melancholy Hill Big Black Delta - Huggin & Kissin Joe Hisaishi - Summer Ryuchi Sakamoto - Amore The Chemical Brothers - Wide Open ft. Beck White Lies - Is My Love Enough Thom Yorke - Atoms For Peace Todd Terje - Inspector Norse Nicolas Jaar - No
https://unread.today/c/posted-levelup-productive-team	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-11-10T00:00:00	11 сарын 10, 2020	LevelUp: Өндөр бүтээмжтэй баг бүрдүүлэхэд баримтлах 5 алтан дүрэм	<div class="article-body no-wide-image"> <p>Шинэ төсөл эхлүүлэхээр шийдсэнд баяр хүргэе. Урт бас удаан, асуудал бэрхшээл дүүрэн, гэхдээ тэр хэрээрээ сэтгэл хөдөлгөм аялал таныг хүлээж байна. Өндөр бүтээмжтэй, чадварлаг баг бүрдүүлэх таван алтан дүрмийг бид нэгтгэлээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">I. АВЬЯАС, ЧАДВАРЫГ НЭГТГЭХ НЬ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ac51a4b066b0e9a2f040b755f49d2a83.jpg"></p><p>Баг бүрдүүлэхэд үүсгэн байгуулагч өөрөө маш чухал нөлөөтэй байдаг. Таны мэдлэг, туршлага, нэр нөлөө бүгд жин дарна. Өмнө юу хийж байсан, ямар амжилт үзүүлсэн, юу гэж ярьж байсан, хэнтэй хамтарч байсан гээд бараг бүх зүйлс бусдын гаргах шийдвэрт нөлөөлөх болно. <br> <br>Хүмүүс санаанд биш зөвхөн танд л итгэх учиртай. Таны итгэл үнэмшил, урам зориг тэдэнд хангалтгүй байж мэднэ. Хийж чадна гэдгээ үйлдлээрээ харуулж, бусдад эерэг сэтгэгдэл төрүүлж чадвал таныг дагах хүмүүс улам бүр нэмэгдэх нь дамжиггүй. <br> <br>Та өнөөдөр баг бүрдүүлэхгүй байж болно. Гэсэн ч хожмын нэг өдөр тэгнэ гэж бодож, өдөр бүр хийж буй ажил, гаргаж буй үйлдэл, хэлж буй үйлдлээ цэгнэх нь чухал юм шүү.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7523c575653f81dc87d0e08305543f03.jpg"></p><p>Санаагаа бусадтай нээлттэй хуваалцах нь маш чухал. Хэн нэгэн санааг тань хулгайлчих вий гэхээс хэзээ ч бүү ай. Гүйцэтгэлгүй санаа оргүй хоосонтой тэнцүү гэдэг шүү дээ. <br> <br>Санаагаа бусадтай хуваалцаж, илүү нээлттэй байх нь танд хоёр талаар ашигтай. Эхнийх нь, санаагаа улам төгөлдөржүүлж, бусдын өнцөг, санаа оноог сонсож, алдаагаа олох боломж олгодог. Харин нөгөөх нь, сайн боловсон хүчнийг татах боломж өгнө. <br> <br>Яаж гэж үү? Та өөрийнхөө зорилгыг бусадтай хуваалцаж, мэдээлэл өгөх тусам бусад хүмүүс өөрсдийн зүгээс юу хийж чадах вэ гэж бодож эхэлдэг. Тэд өөрсдөө биш юм аа гэхэд өөр хэн нэгнийг танд санал болгох нь бий. Ширээн дээр юу авчирч чадахаа мэддэг хүмүүс тантай нэгдэх тусам амжилт улам ойртоно гэсэн үг шүү дээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/217636e7e02a177b6ac740fc6e69f162.jpg"></p><p>Хүрээгээ тэлэх нь танд илүү олон хүмүүстэй нүүр тулж, илүү олон санаа, өнцөг олж сонсох боломжийг олгох болно. Тэндээс та дараагийн хамтрагч, дараагийн түнш, дараагийн хэрэглэгчээ олно гэсэн үг шүү дээ. <br> <br>Тухтай байна гэсэн дандаа сурсан дассанаараа байж болохгүй. Та стартап эхлүүлэхээр шийдсэн бол энэ бүр ч байж болохгүй зүйл. Гарч шинэ хүмүүстэй танилцаж, өөр хүмүүсийн дунд орж, олон эвентээр хэс. <br> <br>Тэндээс та шинэ соргог зүйлс олж сонсож, мэдэрнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байж болно. Гол нь тийм орчноос таны санааг бүхэл болгох хамтрагчид гарч ирэх магадлал өндөр.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">II. ГАЗРЫН ЗУРАГ ЗУРАХ НЬ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/69c5412132b643fb1201de94f51cb4f8.jpg"></p><p>"Хамгийн сайн хүмүүсийг багтаа нэгтгээд л, тэдэнд ажлаа хийх боломжийг нь олгочход хангалттай" гэдэг үгийг та бишгүй л сонссон байх. Сайн багийн гол тулгуур нь сайн мэргэжилтнүүд мөн. Тэдэнд хангалттай эрх чөлөө олгох нь улам илүү ур бүтээлтэй ажиллах арга мөн. <br> <br>Гэвч багийг удирдана гэдэг ингээд л болчихдог зүйл биш. Дан ганц чадварлаг мэргэжилтнүүд байгаад ч хангалттай биш байж болно. <br> <br>Энэ үед лидерүүд багийн дотоод үйл ажиллагаанд илүү идэвхтэй оролцож, багийг нэг цул болгон, зөв зорилго өөд зүтгэхэд анхаарах учиртай</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0f9fc7e454cc5e2ae4493fbf477e428d.jpg"></p><p>Багийн бүх гишүүд нэг тийшээ харах нь юунаас ч илүү чухал. Зам дундаа хазайлгүй, сатаарч цаг алдахгүй байхад тодорхой зорилго туслах болно. <br> <br>Тиймээс хаашаа явж байгаагаа, түүнд хэрхэн хүрэхээ тодорхойлоход анхаарах хэрэгтэй. Хэдий энэ бүхэн энгийн мэт сонсогдож байвч ямар ч багийн хувьд чухам энэ асуулт дээр л гол сорилтойгоо нүүр тулдаг. <br> <br>Энэ үед танд зорилгоо тодорхойлж, хийх ажлуудаа эрэмбэлэх хамгийн их хэрэг болно. "Good To Great"-ийн Ж.Коллинз нэгэнтээ "Хэрвээ таны гол анхаарах зүйл гурваас их байвал нэг нь ч биш гэсэн үг" гэж бичиж байсныг анхаараарай. Аль болох цөөн зүйлд гол хүчээ хаяж, анхаарлаа төвлөрүүл гэсэн санаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">III. ТОГЛООМЫН ДҮРМЭЭ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/816c113d6f8a6a3521531dcd778f2f59.jpg"></p><p>Ямар ч тоглоом дүрэм нь ойлгомжтой бол хурдан дасаж, бүгдээрээ тоглох боломжтой болдог доо. Тиймээс бизнест ч та өөрийн багийн баримтлах тоглоомын дүрмийг бүтээхэд анхаарах учиртай. <br> <br>Хамгийн эхлээд баг доторх ажил үүргийн хуваарийг тодорхой болгоход төвлөрөөрэй. Гишүүн бүр чухам юу хийх ёстой, юунд хүрэх ёстой, тэр нь том зургаараа багийн амжилтад яаж нөлөөлж байгааг мэддэг байх ёстой. Үгүй бол бүгд чөлөөт агент аятай дор бүрнээ хий эргэсээр л байх болно. <br> <br>Ингэж чадвал багийн уур амьсгал сайжирч, хоорондын ойлголцол ч нэмэгдэхээс гадна бүтээмж ч зэрэгцээд өсөх болно шүү.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0298b310e2fc2af54645ae3f0d765590.jpg"></p><p>Баг бүр үнэт зүйлс, баримтлах зарчимтай байх ёстой. Энэ нь өөрөө багийн дотоод уур амьсгал, үндсэн өнгө төрхөд шууд хамаарах учир эхний өдрөөс эхлээд л үйлдэл, хөдөлгөөн, үгс бүрээрээ байгууллагын соёлыг бүтээж буй гэдгээ ухамсарлах учиртай. <br> <br>Байгууллагын соёлыг бүтээнэ гэдэг удаан үйл явц. Хүн бүр оролцоотой, бүгд хувь нэмрээ оруулах учиртай зүйл. Багийн лидер, үүсгэн байгуулагчид болон ахлах ажилтнууд гол зүйлсийг хэвшүүлэхэд арай илүү үүрэгтэй байх нь бий. <br> <br>Тиймээс үргэлж сайн туршлагаас суралцан, багийнхантайгаа чөлөөтэй ярилцаж, тэдний санаа оноог сонсон хамгийн зөв сонголтуудыг хийж, чухам энэ л "МАНАЙ СОЁЛ" мөн дөө гэхүйц зүйлсийг гаргаж ирэхийг оролдоорой.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">IV. ХАРИЛЦААНЫ МАСТЕР БОЛОХ НЬ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ac8638231aa82d004cf9d85c3fc49d8d.jpg"></p><p>Хүндлэл бол багийн уур амьсгалыг өндөр түвшинд хадгалах хамгийн чухал хүчин зүйл. Харилцан бие биеэ хүндэтгэдэг, ойлгодог хамт олон жинхэнэ утгаараа хамтран ажиллаж, гараасаа "их юм" гаргаж чаддаг. <br> <br>Энэ хандлагыг үүсгэхэд байгууллагын соёл чухал нөлөөтэй. Мэдээж үүсгэн байгуулагчдын хандлага хүчтэй нөлөө үзүүлнэ. Тиймээс аливаа магтаал, зэмлэл, шүүмжлэл хэлэхдээ үгийн сонголт, өнгө, цагаа зөв мэдэрч байх нь чухал. <br> <br>Хийж буй ажилдаа чин сэтгэлээ зориулж, бүрэн өөрийгөө дайчилж байгаа хүнийг бусад нь амархан даган дуурайж, өөрийн эрхгүй хүндлэх билээ. Бүгд хичээж, дор бүрнээ хөдөлмөрлөхөд урд тавьсан зорилгодоо галт сум адил хурдтайгаар хүрэх нь дамжиггүй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7a1f952679525214e774fcbcab594978.jpg"></p><p>Асуудал бэрхшээл үргэлж л тулгардаг. Баг хооронд үл ойлголцол гарахгүй байна гэж байх уу? Гэхдээ түүнийгээ дарж нуух биш, үргэлж ил гаргаж, чөлөөтэй бас нээлттэй яриа өрнүүлдэг байх нь хүчтэй баг байхад хамгаас тустай. <br> <br>Шүүмжлэл гэдэг загнаж, зандрахын нэр биш. Болохгүй байгааг сануулж, засах боломж олгож байгаа гэж харж болно. Хоорондоо чөлөөтэй, дэлгэрэнгүй ярилцаж, хэрхэн шийдэж болох гарцыг хамтдаа эрэлхийлдэг болох хэрэгтэй. <br> <br>Нөгөө талаас, гишүүд бие биеэ хувь хүн талаас нь ойлгоход энгийн харилцан яриа эерэг нөлөө үзүүлнэ. Тэр хүний түүх, амьдралын бэрхшээл, хүсэл мөрөөдлийг сонссон хүмүүс илүү мэдрэмжтэй шийдвэр гаргаж, биесээ хүндэлнэ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">V. ҮЛГЭРЛЭН ДАГУУЛЖ ҮР ДҮНД ХӨТЛӨХ НЬ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f9bb271b53b66cfc5c69df6d0a6efab0.jpg"></p><p>Хийнэ гэсэн бол хийдэг байх хэрэгтэй гэдэг нь үйлдлээрээ үлгэрлэж, үргэлж урд нь алх гэсэн санаа. Ихэнх удирдагчид тодорхой хугацааны дараа зөвхөн ярьдаг болж гүйцэтгэлээ умартах нь бий. Гэтэл нуруун дээрээ компанийн дийлэнх асуудлыг үүрч явдаг удирдагчид өөрсдөө асуудал шийдэгчид байхгүй бол болохгүй шүү дээ. <br> <br>Таны алхам бүрийг бусад гишүүд анхааралтай харж буй. Тэд танд итгэж байгаа. Таны алсын хараа, таны зорилго тэднийг нэгтгэж байгаа. Тиймээс тэдэнд урам зориг өгч, цэнэглэж байх ёстойгоо мартаж болохгүй.</p> </div>	Шинэ төсөл эхлүүлэхээр шийдсэнд баяр хүргэе. Урт бас удаан, асуудал бэрхшээл дүүрэн, гэхдээ тэр хэрээрээ сэтгэл хөдөлгөм аялал таныг хүлээж байна. Өндөр бүтээмжтэй, чадварлаг баг бүрдүүлэх таван алтан дүрмийг бид нэгтгэлээ. I. АВЬЯАС, ЧАДВАРЫГ НЭГТГЭХ НЬ Баг бүрдүүлэхэд үүсгэн байгуулагч өөрөө маш чухал нөлөөтэй байдаг. Таны мэдлэг, туршлага, нэр нөлөө бүгд жин дарна. Өмнө юу хийж байсан, ямар амжилт үзүүлсэн, юу гэж ярьж байсан, хэнтэй хамтарч байсан гээд бараг бүх зүйлс бусдын гаргах шийдвэрт нөлөөлөх болно. Хүмүүс санаанд биш зөвхөн танд л итгэх учиртай. Таны итгэл үнэмшил, урам зориг тэдэнд хангалтгүй байж мэднэ. Хийж чадна гэдгээ үйлдлээрээ харуулж, бусдад эерэг сэтгэгдэл төрүүлж чадвал таныг дагах хүмүүс улам бүр нэмэгдэх нь дамжиггүй. Та өнөөдөр баг бүрдүүлэхгүй байж болно. Гэсэн ч хожмын нэг өдөр тэгнэ гэж бодож, өдөр бүр хийж буй ажил, гаргаж буй үйлдэл, хэлж буй үйлдлээ цэгнэх нь чухал юм шүү. Санаагаа бусадтай нээлттэй хуваалцах нь маш чухал. Хэн нэгэн санааг тань хулгайлчих вий гэхээс хэзээ ч бүү ай. Гүйцэтгэлгүй санаа оргүй хоосонтой тэнцүү гэдэг шүү дээ. Санаагаа бусадтай хуваалцаж, илүү нээлттэй байх нь танд хоёр талаар ашигтай. Эхнийх нь, санаагаа улам төгөлдөржүүлж, бусдын өнцөг, санаа оноог сонсож, алдаагаа олох боломж олгодог. Харин нөгөөх нь, сайн боловсон хүчнийг татах боломж өгнө. Яаж гэж үү? Та өөрийнхөө зорилгыг бусадтай хуваалцаж, мэдээлэл өгөх тусам бусад хүмүүс өөрсдийн зүгээс юу хийж чадах вэ гэж бодож эхэлдэг. Тэд өөрсдөө биш юм аа гэхэд өөр хэн нэгнийг танд санал болгох нь бий. Ширээн дээр юу авчирч чадахаа мэддэг хүмүүс тантай нэгдэх тусам амжилт улам ойртоно гэсэн үг шүү дээ. Хүрээгээ тэлэх нь танд илүү олон хүмүүстэй нүүр тулж, илүү олон санаа, өнцөг олж сонсох боломжийг олгох болно. Тэндээс та дараагийн хамтрагч, дараагийн түнш, дараагийн хэрэглэгчээ олно гэсэн үг шүү дээ. Тухтай байна гэсэн дандаа сурсан дассанаараа байж болохгүй. Та стартап эхлүүлэхээр шийдсэн бол энэ бүр ч байж болохгүй зүйл. Гарч шинэ хүмүүстэй танилцаж, өөр хүмүүсийн дунд орж, олон эвентээр хэс. Тэндээс та шинэ соргог зүйлс олж сонсож, мэдэрнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байж болно. Гол нь тийм орчноос таны санааг бүхэл болгох хамтрагчид гарч ирэх магадлал өндөр. II. ГАЗРЫН ЗУРАГ ЗУРАХ НЬ "Хамгийн сайн хүмүүсийг багтаа нэгтгээд л, тэдэнд ажлаа хийх боломжийг нь олгочход хангалттай" гэдэг үгийг та бишгүй л сонссон байх. Сайн багийн гол тулгуур нь сайн мэргэжилтнүүд мөн. Тэдэнд хангалттай эрх чөлөө олгох нь улам илүү ур бүтээлтэй ажиллах арга мөн. Гэвч багийг удирдана гэдэг ингээд л болчихдог зүйл биш. Дан ганц чадварлаг мэргэжилтнүүд байгаад ч хангалттай биш байж болно. Энэ үед лидерүүд багийн дотоод үйл ажиллагаанд илүү идэвхтэй оролцож, багийг нэг цул болгон, зөв зорилго өөд зүтгэхэд анхаарах учиртай Багийн бүх гишүүд нэг тийшээ харах нь юунаас ч илүү чухал. Зам дундаа хазайлгүй, сатаарч цаг алдахгүй байхад тодорхой зорилго туслах болно. Тиймээс хаашаа явж байгаагаа, түүнд хэрхэн хүрэхээ тодорхойлоход анхаарах хэрэгтэй. Хэдий энэ бүхэн энгийн мэт сонсогдож байвч ямар ч багийн хувьд чухам энэ асуулт дээр л гол сорилтойгоо нүүр тулдаг. Энэ үед танд зорилгоо тодорхойлж, хийх ажлуудаа эрэмбэлэх хамгийн их хэрэг болно. "Good To Great"-ийн Ж.Коллинз нэгэнтээ "Хэрвээ таны гол анхаарах зүйл гурваас их байвал нэг нь ч биш гэсэн үг" гэж бичиж байсныг анхаараарай. Аль болох цөөн зүйлд гол хүчээ хаяж, анхаарлаа төвлөрүүл гэсэн санаа. III. ТОГЛООМЫН ДҮРМЭЭ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ Ямар ч тоглоом дүрэм нь ойлгомжтой бол хурдан дасаж, бүгдээрээ тоглох боломжтой болдог доо. Тиймээс бизнест ч та өөрийн багийн баримтлах тоглоомын дүрмийг бүтээхэд анхаарах учиртай. Хамгийн эхлээд баг доторх ажил үүргийн хуваарийг тодорхой болгоход төвлөрөөрэй. Гишүүн бүр чухам юу хийх ёстой, юунд хүрэх ёстой, тэр нь том зургаараа багийн амжилтад яаж нөлөөлж байгааг мэддэг байх ёстой. Үгүй бол бүгд чөлөөт агент аятай дор бүрнээ хий эргэсээр л байх болно. Ингэж чадвал багийн уур амьсгал сайжирч, хоорондын ойлголцол ч нэмэгдэхээс гадна бүтээмж ч зэрэгцээд өсөх болно шүү. Баг бүр үнэт зүйлс, баримтлах зарчимтай байх ёстой. Энэ нь өөрөө багийн дотоод уур амьсгал, үндсэн өнгө төрхөд шууд хамаарах учир эхний өдрөөс эхлээд л үйлдэл, хөдөлгөөн, үгс бүрээрээ байгууллагын соёлыг бүтээж буй гэдгээ ухамсарлах учиртай. Байгууллагын соёлыг бүтээнэ гэдэг удаан үйл явц. Хүн бүр оролцоотой, бүгд хувь нэмрээ оруулах учиртай зүйл. Багийн лидер, үүсгэн байгуулагчид болон ахлах ажилтнууд гол зүйлсийг хэвшүүлэхэд арай илүү үүрэгтэй байх нь бий. Тиймээс үргэлж сайн туршлагаас суралцан, багийнхантайгаа чөлөөтэй ярилцаж, тэдний санаа оноог сонсон хамгийн зөв сонголтуудыг хийж, чухам энэ л "МАНАЙ СОЁЛ" мөн дөө гэхүйц зүйлсийг гаргаж ирэхийг оролдоорой. IV. ХАРИЛЦААНЫ МАСТЕР БОЛОХ НЬ Хүндлэл бол багийн уур амьсгалыг өндөр түвшинд хадгалах хамгийн чухал хүчин зүйл. Харилцан бие биеэ хүндэтгэдэг, ойлгодог хамт олон жинхэнэ утгаараа хамтран ажиллаж, гараасаа "их юм" гаргаж чаддаг. Энэ хандлагыг үүсгэхэд байгууллагын соёл чухал нөлөөтэй. Мэдээж үүсгэн байгуулагчдын хандлага хүчтэй нөлөө үзүүлнэ. Тиймээс аливаа магтаал, зэмлэл, шүүмжлэл хэлэхдээ үгийн сонголт, өнгө, цагаа зөв мэдэрч байх нь чухал. Хийж буй ажилдаа чин сэтгэлээ зориулж, бүрэн өөрийгөө дайчилж байгаа хүнийг бусад нь амархан даган дуурайж, өөрийн эрхгүй хүндлэх билээ. Бүгд хичээж, дор бүрнээ хөдөлмөрлөхөд урд тавьсан зорилгодоо галт сум адил хурдтайгаар хүрэх нь дамжиггүй. Асуудал бэрхшээл үргэлж л тулгардаг. Баг хооронд үл ойлголцол гарахгүй байна гэж байх уу? Гэхдээ түүнийгээ дарж нуух биш, үргэлж ил гаргаж, чөлөөтэй бас нээлттэй яриа өрнүүлдэг байх нь хүчтэй баг байхад хамгаас тустай. Шүүмжлэл гэдэг загнаж, зандрахын нэр биш. Болохгүй байгааг сануулж, засах боломж олгож байгаа гэж харж болно. Хоорондоо чөлөөтэй, дэлгэрэнгүй ярилцаж, хэрхэн шийдэж болох гарцыг хамтдаа эрэлхийлдэг болох хэрэгтэй. Нөгөө талаас, гишүүд бие биеэ хувь хүн талаас нь ойлгоход энгийн харилцан яриа эерэг нөлөө үзүүлнэ. Тэр хүний түүх, амьдралын бэрхшээл, хүсэл мөрөөдлийг сонссон хүмүүс илүү мэдрэмжтэй шийдвэр гаргаж, биесээ хүндэлнэ. V. ҮЛГЭРЛЭН ДАГУУЛЖ ҮР ДҮНД ХӨТЛӨХ НЬ Хийнэ гэсэн бол хийдэг байх хэрэгтэй гэдэг нь үйлдлээрээ үлгэрлэж, үргэлж урд нь алх гэсэн санаа. Ихэнх удирдагчид тодорхой хугацааны дараа зөвхөн ярьдаг болж гүйцэтгэлээ умартах нь бий. Гэтэл нуруун дээрээ компанийн дийлэнх асуудлыг үүрч явдаг удирдагчид өөрсдөө асуудал шийдэгчид байхгүй бол болохгүй шүү дээ. Таны алхам бүрийг бусад гишүүд анхааралтай харж буй. Тэд танд итгэж байгаа. Таны алсын хараа, таны зорилго тэднийг нэгтгэж байгаа. Тиймээс тэдэнд урам зориг өгч, цэнэглэж байх ёстойгоо мартаж болохгүй.	Шинэ төсөл эхлүүлэхээр шийдсэнд баяр хүргэе. Урт бас удаан, асуудал бэрхшээл дүүрэн, гэхдээ тэр хэрээрээ сэтгэл хөдөлгөм аялал таныг хүлээж байна. Өндөр бүтээмжтэй, чадварлаг баг бүрдүүлэх таван алтан дүрмийг бид нэгтгэлээ. ### I. АВЬЯАС, ЧАДВАРЫГ НЭГТГЭХ НЬ Баг бүрдүүлэхэд үүсгэн байгуулагч өөрөө маш чухал нөлөөтэй байдаг. Таны мэдлэг, туршлага, нэр нөлөө бүгд жин дарна. Өмнө юу хийж байсан, ямар амжилт үзүүлсэн, юу гэж ярьж байсан, хэнтэй хамтарч байсан гээд бараг бүх зүйлс бусдын гаргах шийдвэрт нөлөөлөх болно. Хүмүүс санаанд биш зөвхөн танд л итгэх учиртай. Таны итгэл үнэмшил, урам зориг тэдэнд хангалтгүй байж мэднэ. Хийж чадна гэдгээ үйлдлээрээ харуулж, бусдад эерэг сэтгэгдэл төрүүлж чадвал таныг дагах хүмүүс улам бүр нэмэгдэх нь дамжиггүй. Та өнөөдөр баг бүрдүүлэхгүй байж болно. Гэсэн ч хожмын нэг өдөр тэгнэ гэж бодож, өдөр бүр хийж буй ажил, гаргаж буй үйлдэл, хэлж буй үйлдлээ цэгнэх нь чухал юм шүү. Санаагаа бусадтай нээлттэй хуваалцах нь маш чухал. Хэн нэгэн санааг тань хулгайлчих вий гэхээс хэзээ ч бүү ай. Гүйцэтгэлгүй санаа оргүй хоосонтой тэнцүү гэдэг шүү дээ. Санаагаа бусадтай хуваалцаж, илүү нээлттэй байх нь танд хоёр талаар ашигтай. Эхнийх нь, санаагаа улам төгөлдөржүүлж, бусдын өнцөг, санаа оноог сонсож, алдаагаа олох боломж олгодог. Харин нөгөөх нь, сайн боловсон хүчнийг татах боломж өгнө. Яаж гэж үү? Та өөрийнхөө зорилгыг бусадтай хуваалцаж, мэдээлэл өгөх тусам бусад хүмүүс өөрсдийн зүгээс юу хийж чадах вэ гэж бодож эхэлдэг. Тэд өөрсдөө биш юм аа гэхэд өөр хэн нэгнийг танд санал болгох нь бий. Ширээн дээр юу авчирч чадахаа мэддэг хүмүүс тантай нэгдэх тусам амжилт улам ойртоно гэсэн үг шүү дээ. Хүрээгээ тэлэх нь танд илүү олон хүмүүстэй нүүр тулж, илүү олон санаа, өнцөг олж сонсох боломжийг олгох болно. Тэндээс та дараагийн хамтрагч, дараагийн түнш, дараагийн хэрэглэгчээ олно гэсэн үг шүү дээ. Тухтай байна гэсэн дандаа сурсан дассанаараа байж болохгүй. Та стартап эхлүүлэхээр шийдсэн бол энэ бүр ч байж болохгүй зүйл. Гарч шинэ хүмүүстэй танилцаж, өөр хүмүүсийн дунд орж, олон эвентээр хэс. Тэндээс та шинэ соргог зүйлс олж сонсож, мэдэрнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байж болно. Гол нь тийм орчноос таны санааг бүхэл болгох хамтрагчид гарч ирэх магадлал өндөр. ### II. ГАЗРЫН ЗУРАГ ЗУРАХ НЬ "Хамгийн сайн хүмүүсийг багтаа нэгтгээд л, тэдэнд ажлаа хийх боломжийг нь олгочход хангалттай" гэдэг үгийг та бишгүй л сонссон байх. Сайн багийн гол тулгуур нь сайн мэргэжилтнүүд мөн. Тэдэнд хангалттай эрх чөлөө олгох нь улам илүү ур бүтээлтэй ажиллах арга мөн. Гэвч багийг удирдана гэдэг ингээд л болчихдог зүйл биш. Дан ганц чадварлаг мэргэжилтнүүд байгаад ч хангалттай биш байж болно. Энэ үед лидерүүд багийн дотоод үйл ажиллагаанд илүү идэвхтэй оролцож, багийг нэг цул болгон, зөв зорилго өөд зүтгэхэд анхаарах учиртай Багийн бүх гишүүд нэг тийшээ харах нь юунаас ч илүү чухал. Зам дундаа хазайлгүй, сатаарч цаг алдахгүй байхад тодорхой зорилго туслах болно. Тиймээс хаашаа явж байгаагаа, түүнд хэрхэн хүрэхээ тодорхойлоход анхаарах хэрэгтэй. Хэдий энэ бүхэн энгийн мэт сонсогдож байвч ямар ч багийн хувьд чухам энэ асуулт дээр л гол сорилтойгоо нүүр тулдаг. Энэ үед танд зорилгоо тодорхойлж, хийх ажлуудаа эрэмбэлэх хамгийн их хэрэг болно. "Good To Great"-ийн Ж.Коллинз нэгэнтээ "Хэрвээ таны гол анхаарах зүйл гурваас их байвал нэг нь ч биш гэсэн үг" гэж бичиж байсныг анхаараарай. Аль болох цөөн зүйлд гол хүчээ хаяж, анхаарлаа төвлөрүүл гэсэн санаа. ### III. ТОГЛООМЫН ДҮРМЭЭ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ Ямар ч тоглоом дүрэм нь ойлгомжтой бол хурдан дасаж, бүгдээрээ тоглох боломжтой болдог доо. Тиймээс бизнест ч та өөрийн багийн баримтлах тоглоомын дүрмийг бүтээхэд анхаарах учиртай. Хамгийн эхлээд баг доторх ажил үүргийн хуваарийг тодорхой болгоход төвлөрөөрэй. Гишүүн бүр чухам юу хийх ёстой, юунд хүрэх ёстой, тэр нь том зургаараа багийн амжилтад яаж нөлөөлж байгааг мэддэг байх ёстой. Үгүй бол бүгд чөлөөт агент аятай дор бүрнээ хий эргэсээр л байх болно. Ингэж чадвал багийн уур амьсгал сайжирч, хоорондын ойлголцол ч нэмэгдэхээс гадна бүтээмж ч зэрэгцээд өсөх болно шүү. Баг бүр үнэт зүйлс, баримтлах зарчимтай байх ёстой. Энэ нь өөрөө багийн дотоод уур амьсгал, үндсэн өнгө төрхөд шууд хамаарах учир эхний өдрөөс эхлээд л үйлдэл, хөдөлгөөн, үгс бүрээрээ байгууллагын соёлыг бүтээж буй гэдгээ ухамсарлах учиртай. Байгууллагын соёлыг бүтээнэ гэдэг удаан үйл явц. Хүн бүр оролцоотой, бүгд хувь нэмрээ оруулах учиртай зүйл. Багийн лидер, үүсгэн байгуулагчид болон ахлах ажилтнууд гол зүйлсийг хэвшүүлэхэд арай илүү үүрэгтэй байх нь бий. Тиймээс үргэлж сайн туршлагаас суралцан, багийнхантайгаа чөлөөтэй ярилцаж, тэдний санаа оноог сонсон хамгийн зөв сонголтуудыг хийж, чухам энэ л "МАНАЙ СОЁЛ" мөн дөө гэхүйц зүйлсийг гаргаж ирэхийг оролдоорой. ### IV. ХАРИЛЦААНЫ МАСТЕР БОЛОХ НЬ Хүндлэл бол багийн уур амьсгалыг өндөр түвшинд хадгалах хамгийн чухал хүчин зүйл. Харилцан бие биеэ хүндэтгэдэг, ойлгодог хамт олон жинхэнэ утгаараа хамтран ажиллаж, гараасаа "их юм" гаргаж чаддаг. Энэ хандлагыг үүсгэхэд байгууллагын соёл чухал нөлөөтэй. Мэдээж үүсгэн байгуулагчдын хандлага хүчтэй нөлөө үзүүлнэ. Тиймээс аливаа магтаал, зэмлэл, шүүмжлэл хэлэхдээ үгийн сонголт, өнгө, цагаа зөв мэдэрч байх нь чухал. Хийж буй ажилдаа чин сэтгэлээ зориулж, бүрэн өөрийгөө дайчилж байгаа хүнийг бусад нь амархан даган дуурайж, өөрийн эрхгүй хүндлэх билээ. Бүгд хичээж, дор бүрнээ хөдөлмөрлөхөд урд тавьсан зорилгодоо галт сум адил хурдтайгаар хүрэх нь дамжиггүй. Асуудал бэрхшээл үргэлж л тулгардаг. Баг хооронд үл ойлголцол гарахгүй байна гэж байх уу? Гэхдээ түүнийгээ дарж нуух биш, үргэлж ил гаргаж, чөлөөтэй бас нээлттэй яриа өрнүүлдэг байх нь хүчтэй баг байхад хамгаас тустай. Шүүмжлэл гэдэг загнаж, зандрахын нэр биш. Болохгүй байгааг сануулж, засах боломж олгож байгаа гэж харж болно. Хоорондоо чөлөөтэй, дэлгэрэнгүй ярилцаж, хэрхэн шийдэж болох гарцыг хамтдаа эрэлхийлдэг болох хэрэгтэй. Нөгөө талаас, гишүүд бие биеэ хувь хүн талаас нь ойлгоход энгийн харилцан яриа эерэг нөлөө үзүүлнэ. Тэр хүний түүх, амьдралын бэрхшээл, хүсэл мөрөөдлийг сонссон хүмүүс илүү мэдрэмжтэй шийдвэр гаргаж, биесээ хүндэлнэ. ### V. ҮЛГЭРЛЭН ДАГУУЛЖ ҮР ДҮНД ХӨТЛӨХ НЬ Хийнэ гэсэн бол хийдэг байх хэрэгтэй гэдэг нь үйлдлээрээ үлгэрлэж, үргэлж урд нь алх гэсэн санаа. Ихэнх удирдагчид тодорхой хугацааны дараа зөвхөн ярьдаг болж гүйцэтгэлээ умартах нь бий. Гэтэл нуруун дээрээ компанийн дийлэнх асуудлыг үүрч явдаг удирдагчид өөрсдөө асуудал шийдэгчид байхгүй бол болохгүй шүү дээ. Таны алхам бүрийг бусад гишүүд анхааралтай харж буй. Тэд танд итгэж байгаа. Таны алсын хараа, таны зорилго тэднийг нэгтгэж байгаа. Тиймээс тэдэнд урам зориг өгч, цэнэглэж байх ёстойгоо мартаж болохгүй.
https://unread.today/c/howiparent-joyochir	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2021-09-01T00:00:00	9 сарын 1, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 3 хүүхдийн ээж Joy Очир	<div class="article-body"> <h2>Хүний эрх, хувийн орон зайг харилцан хүндлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаарх буруу ташаа мэдээлэл, ойлголтыг залруулах зорилготой "Тэгш эрх, бахархлын өдрүүд" ес дэх жилдээ тохиож байна. Наймдугаар сарын 27-ноос есдүгээр сарын 10-ны хооронд цахимаар болж буй уг арга хэмжээг тохиолдуулан энэ удаагийн дугаартаа бид ЛГБТИК+ олон нийтийн төлөөлөл, трансжендер ээж Joy Очирыг урьсан юм. Өдгөө гурван хүүхдийн хамтаар АНУ-д амьдарч буй түүний хүүхдүүдээ өсгөдөг арга барил, гэр бүлийн хэв маягаас сонирхоцгооё.</h2><p><b>Нэр:</b> Joy Очир<br><b>Байршил:</b> АНУ, Лос Анжелес хот<br><b>Ажил:</b> Зураглаач, эвлүүлэгч<br><b>Ам бүл</b>:4<br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/joyeochir/" target="_blank">Joy E. Ochir</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/joyochir/" target="_blank">@joyochir </a>(Инстаграм), <a href="https://www.youtube.com/channel/UC42Cz9sjYGZVbvADYSjl8UQ" target="_blank">Joy Ochir</a> (Youtube) <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2299313173b072b4e757f3dff005bda6.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">1. БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байна уу? Намайг Joy-Очир гэдэг. Гурван хүүхдийн ээж (биологийн аав), трансжендэр эмэгтэй. Манай гэр бүл АНУ-ын Лос Анжелес хотод амьдардаг. Би хувиараа зураглаач, эвлүүлэгчээр ажилладаг, харин хүүхдүүд маань сургуулийн сурагчид. Том охины хувьд энэ жил 18 настай, хүү маань 13 настай, бага охин найман настай. Гэртээ хоол хийх, хувцас угаах ажлуудаа ерөнхийд нь би хариуцдаг ч хүүхдүүд харьцангуй том болцгоосон учраас өөрсдөө ярилцаж, ажлаа хуваарилаад явахад асуудалгүй болсон нь харагддаг. Ер нь, манай гэрт өөрсдийнхөө зүйлд эзэн байх дүрэм үйлчилдэг юм байна. Хувцсаа өөрөө хурааж, аяга тавгаа хэн нэгэнд үлдээлгүйгээр угаадаг. Энэ бүхэн хувь хүний хувьд биеэ даахад суралцуулах бол гэр бүлийн хүрээнд бусад гишүүдээ хүндэлж буйн том илрэл юм. <br> <br>Миний хувьд, анх 2009 онд трансжендэр эмэгтэй гэдгээ хүмүүст бага багаар илэрхийлж, нээлттэй амьдрах болсноос хойш Монголд хүүхдүүдийнхээ ээжийн ёсоор амьдрахад хүндрэлтэй болсон нь АНУ-д нүүж ирэх гол шалтгаан байсан. Эхэндээ ажил хийж гэр бүлийн санхүүгээ авч явах, хажуугаар нь хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгч, авах, хоол хийх, эргээд ажилдаа явах зэргээр тун их ачаалалтай байсан. Харин одоо бол санхүүгийн байдал дээрдсэнээс гадна хүүхдүүд ч том болж, хичээл сургуулийн хувьд харьцангуй учраа олчихсон. Зарим үед хүүхдүүдийн маань нөгөө ээж нь сургуулиас хүргэж өгч, авах ажилд тусалдаг. Бид одоо тун сайн харилцаатай, найзууд.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Өглөөг заавал ус ууж эхлүүлнэ. Сэрсний дараа биеэ сэргээх хамгийн сайн, эрүүл арга нь ус уух байдаг. Өглөөний цай, витаминуудаа уусны дараа хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгөөд, ажилдаа явдаг. Өдөр эргэж гарч, сургуулиас нь авч гэрт хүргээд буцаад ажил дээрээ ирдэг. Оройдоо ихэнх айлын адилаар хоол унд, хичээл даалгавар гэсээр нэг л мэдэхэд унтах цаг болдог доо. Хүүхдүүдээ сургуульд нь оруулахын өмнө "Хайртай шүү", хичээлээс нь авахдаа "Өдөр нь ямар өнгөрөв дөө? Сургууль нь ямар байв?", орой унтахынх нь өмнө "Сайхан амраарай, хайртай шүү" гэж заавал хэлдэг. Хүүхдүүдээ бага байхад бол амралтын өдрүүдээр нэг шинэ газар үзүүлэхийг боддог байсан. Монголд байхдаа цэцэрлэгт хүрээлэн, Тэрэлж, Найрамдал зэрэг газруудаар зугаална, АНУ-д далайн эрэг, төрөл бүрийн паркаар аялж, ууланд авирна гэх мэт. Харин одоо хүүхдүүд том болоод өөрсдийн сонирхол, цагийн хуваарьтай болчихсон чинь тэр бүх дадал хүссэн хүсээгүй хумигдаад л байна. Тиймээс гэртээ байх хугацаандаа аль болох хамтдаа кино үзэж, тоглоом тоглохыг хичээдэг. <br> <br>Гэхдээ хөл хорионы үед яаж ч хичээсэн энэ бүх хичээл зүтгэл талаар болох нь элбэг юм билээ. Учир нь, өдөржингөө хамт байгаа хүүхдүүд хувийн орон зай нь дутагдаад ирэхээр бие биеэсээ дайжаад, өөрсдийгөө тусгаарлах хандлагатай байсан.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1f253cc324f8a84e7ebe1b20db5c07ff.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>3. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?<br></div></h3><p>Би хүүхдүүдийнхээ технологийн хэрэглээг хязгаарладаггүй. Ямар ч хүүхдэд аливааг сонирхох, түүндээ гүнзгий дурлах, донтох цагийг нь өгөөд хүлээцтэй хандаж чадвал аяндаа ханаад ирдэг шиг санагддаг. Нэгэнт ханасан хүүхэд эргээд түүнийгээ ажил, хобби болгож, цаашид зөв хөгжүүлэх арга эвээ олоод, (эсвэл өөрт нь тохирохгүйг ойлгоод эртнээс больдог) цагаа хуваарилах чадварт суралцана. Ер нь аливаад гүнзгий дурлаж үзээгүй хүн ирээдүйд аймхай, эсвэл юунд ч сайн биш болох төлөвтэй байдаг. Тиймээс энэ мэт асуудлууд дээр, би ч ялгаагүй өсвөр насыг туулж өнгөрсөн болохоор гэдэг өнцгөөс хандаж, хүүхдүүдийнхээ насны онцлог, сэтгэлзүйг ойлгож, хамтран хөгжихийг эрмэлздэг. <br> <br>Ер нь, миний хүүхдүүдээ өсгөх арга барил өөрийгөө шинээр хүмүүжүүлэхээс л эхэлдэг. Хүүхдүүдээ ямар хүн болгохыг хүснэ, эхлээд өөрөө тийм хүн болох хэрэгтэйг ойлгосон.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Хүйс, нас зэргээс хамааран сонирхох зүйлс харилцан адилгүй байдаг. Хүүхдүүдийн насны зөрүү их болохоор ч тэр үү, гэр бүлээрээ нэгдсэн дуртай зүйлтэй байна гэдэг амаргүй. Энэ тохиолдолд Марвелийн кинонууд дээр бүгд санал нэгдэж, таашаан үздэг юм байна. Насанд хүрэгчдэд киноны утга агуулга, хоорондын холбоос чухал байдаг бол хүүхдүүдэд өнгө будаг, хийсвэрлэл нь зугаатай байдаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">5. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Өөрийгөө олж авсан, аварсан гэж хэлнэ. Хүүхдүүд маань надад өөрөөрөө байж, хүссэн амьдралаараа амьдрах итгэлийг бэлэглэсэн хүмүүс. Ойр дотнын дэмжих хүнгүй л бол трансжендэр хүн байх, цаашлаад трансжендэр ээж байна гэдэг амаргүй зүйл шүү дээ. <br> <br>Арваад жилийн өмнө эргэн тойрныхондоо хүйсийн ялгаатай байдлаа хэлэх хүртэл хэн ч намайг мэддэггүй, гадарладаггүй байлаа. Багаасаа л гэртээ ганцаараа үлдэх бүрдээ ээжийнхээ хувцсыг өсгийтэй гуталтай нь өмсөөд, толинд баярлан хардаг байсан би тухайн үеийн нийгмийн хандлага, соёлоос айсандаа л өөрийнхөө жинхэнэ мөн чанарыг олон жил нуусан хэрэг. Тэр хүнд үед хүүхдүүд минь л байгаагүй бол амьдрах итгэлээ бүрэн алдах байсанд эргэлздэггүй. Том охины хувьд "Та өөрөө л мэд" гэж байсан бол хүү өөрийнхөөрөө хүлээн зөвшөөрч, бага охин анхнаасаа л "ээж" хэмээн дуудаж өссөн. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн анхны дэмжигчид бол гурван хүүхэд минь. <br> <br>Мөн АНУ-д ирж, ээж, эмэгтэй хүний амьдралаараа бүрэн дүүрэн амьдрах боломж гарсан нь надад болон манай гэр бүлд маш их эрх чөлөө, амар тайван, аюулгүй байдлыг мэдрүүлсэн. Монголын ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрт хүний ялгаатай байдлын ойлголт, мэдлэгийг (хүний эрх, хүйсийн тэгш байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн оролцоо, ЛГБТИК+ хүмүүс гэх мэт) маш бага, бараг л нэр төдий байдлаар өнгөцхөн дурдаад өнгөрдөг. Тиймээс зарим хүмүүс хүүхэд байхаасаа бусдаас өөр хүмүүсийг гадуурхах, дайрах, шоглох хандлагатай болж өсдөг юм шиг. Өөрөөр хэлбэл, Монголд нийт нийгмээрээ ЛГБТИК+ хүмүүсээ шахах, буруутгах хандлагатай байдаг бол АНУ-д эсрэгээрээ нийгмээрээ нэгдэн, цөөн хэдэн дээрэнгүй хүмүүсээс ЛГБТИК+ хүмүүсээ хамгаалдаг. <br> <br>Хувь хүнийхээ хувьд гэвэл, өмнө нь хэзээ ч байгаагүйгээрээ энэрэнгүй, зочломтгой болж өөрчлөгдсөн.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b5e0c2b15cd343b18049c9bb81e9a35f.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>6. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? <br></div></h3><p>Хүүхэд өсгөхдөө бусдын туслалцааг аль болох бага авахыг боддог. Учир нь, хүүхдийн хүмүүжилд олон хүн оролцох тусам хүүхдэд төөрөгдөл үүсгэдэг шиг санагддаг юм. Амрах тухайд байгальд гарч, хөлсөө гаргах дуртай. Бассейнаас илүү гол нууранд сэлэх, фитнессээс илүү ууланд гарах нь таалагддаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>7. АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?<br></div></h3><p>Зөвхөн ажилладаг гэлтгүй хүүхдүүдээ бие даан өсгөдөг эцэг, эх байх нь өөрөө хангалттай ачаалал, хүнд ажил байдаг юм билээ. Сайн тал нь гэвэл, хэцүү байсан тэр хэмжээгээрээ дайчин, тэмцэгч шинж чанартай болдог. Хэсэгхэн хугацаанд тэвчээд, хөдөлмөрлөж чадвал үр дүнд нь сэтгэл санаа, цагийн зохион байгуулалт, төлөвлөлтөө сайжруулж, цаг хугацаа, амьдралын үнэ цэнийг илүү ойлгож мэдэрч эхэлдэг. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/af590b3e220adfefa738b417e1908093.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">8. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Үргэлж л бахархдаг. Хүүхдүүдээ харахад л тэдний хэчнээн сайн хүмүүс болох нь ядах юмгүй мэдрэгддэг юм. Байгальдаа аль болох ээлтэй байж, уул устай тун хүндэтгэлтэй харьцдаг. Бага охин маань гэхэд өөрийн хүсэлтээр веган хоолтон болсон, бид ч чадахаараа дэмждэг. Гял цалд дурладаггүй, энгийн амьдрахыг илүүд үздэг. Бусдыг хардаг бодол нь гэгээн, амьтай бүрийг хайрлах сэтгэлтэйн дээр ямар ч хүний хөдөлмөрийг үнэлэх чадвар нь маш сайн. Бүрэн ухаан ороогүй байх үеэсээ л миний амьдралыг хүндэтгэж, үргэлжлүүлэн ойлгож ирсэн нь тэдний сэтгэлгээ, хүний эрхийн мэдрэмж нь ямар түвшинд байдгийг төвөггүй илтгэх байх. <br> <br>Нөгөө талаас, манай аав ээжийн надад өгсөн хамгийн том бэлэг, үнэ цэнтэй хүмүүжил нь эрх чөлөө байсан. Өөрийнхөө тухай үнэнээ хэлэх үед ч тэд хориглоо ч үгүй, дэмжээ ч үгүй. Энэ мэтээр ямар ч үед миний хувийн сонголт, орон зайг хүндэлсээр ирсэнд талархдаг. Тиймээс би аав ээжээсээ авсан тэр хайр, эрх чөлөөг эргээд хүүхдүүддээ харамгүй өгөхийг хүсдэг. Миний өгч буй энэ эрх чөлөөг зөвөөр хүлээн авч, гонсойлгож байгаагүй нь бахархам.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">9. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? </h3><p>Эгч маань "Хүнийг хамгийн түрүүнд өөрөөрөө үлгэрлэж хүмүүжүүлэх хэрэгтэй" гэж хэлж байсан юм. Тиймээс хүүхдүүдээсээ хүсдэг зүйл, зан чанараа эхлээд өөрөөсөө эрж, төлөвшүүлдэг. <br> <br>Мөн багш маань багад "Хүнд эрдэм номыг хэзээ ч зааж болдог, хүсэл нь байвал хэзээ ч сурч чаддаг. Гэхдээ хүнд ганцхан зүйлийг зааж болдоггүй юм. Тэр нь хайр. Хайрыг мэдэрч өсөөгүй хүүхэд хожим хүнд хайрлуулж, эргээд хүнийг хайрлаж сурна гэдэг тун хэцүү, бараг л боломжгүй зүйл" гэж хэлж байсан. Яагаад ч юм энэ үг тархинд хүчтэй хадагдаад үлдчихсэн. Хайр бол өмчлөл биш, ямар ч хүлээлтгүйгээр зүгээр л өгөхийг хүсдэг. Өгснөөрөө тухайн хүндээ юутай ч харьцуулшгүй баяр жаргалыг мэдрүүлдэг тийм л нандин зүйл.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">10. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Биеэ даасан, өөрийн шийдвэрийг хэнээс ч, юунаас ч хараат бусаар гаргаж чаддаг, үүрэг хариуцлагаа үүрч, амжилт, алдааныхаа алинд ч эзэн болж чаддаг хүн болоосой. Үүний тулд хувь хүн өөрийн сонголтоо хийх эрх чөлөөтэй нийгмийн ёс зүйтэй, төлөвшсөн иргэн байхад суралцах нь чухал.</p> </div>	Хүний эрх, хувийн орон зайг харилцан хүндлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаарх буруу ташаа мэдээлэл, ойлголтыг залруулах зорилготой "Тэгш эрх, бахархлын өдрүүд" ес дэх жилдээ тохиож байна. Наймдугаар сарын 27-ноос есдүгээр сарын 10-ны хооронд цахимаар болж буй уг арга хэмжээг тохиолдуулан энэ удаагийн дугаартаа бид ЛГБТИК+ олон нийтийн төлөөлөл, трансжендер ээж Joy Очирыг урьсан юм. Өдгөө гурван хүүхдийн хамтаар АНУ-д амьдарч буй түүний хүүхдүүдээ өсгөдөг арга барил, гэр бүлийн хэв маягаас сонирхоцгооё. Нэр: Joy Очир Байршил: АНУ, Лос Анжелес хот Ажил: Зураглаач, эвлүүлэгч Ам бүл :4 Сошиал хуудсууд: Joy E. Ochir (Фэйсбүүк), @joyochir (Инстаграм), Joy Ochir (Youtube) 1. БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Joy-Очир гэдэг. Гурван хүүхдийн ээж (биологийн аав), трансжендэр эмэгтэй. Манай гэр бүл АНУ-ын Лос Анжелес хотод амьдардаг. Би хувиараа зураглаач, эвлүүлэгчээр ажилладаг, харин хүүхдүүд маань сургуулийн сурагчид. Том охины хувьд энэ жил 18 настай, хүү маань 13 настай, бага охин найман настай. Гэртээ хоол хийх, хувцас угаах ажлуудаа ерөнхийд нь би хариуцдаг ч хүүхдүүд харьцангуй том болцгоосон учраас өөрсдөө ярилцаж, ажлаа хуваарилаад явахад асуудалгүй болсон нь харагддаг. Ер нь, манай гэрт өөрсдийнхөө зүйлд эзэн байх дүрэм үйлчилдэг юм байна. Хувцсаа өөрөө хурааж, аяга тавгаа хэн нэгэнд үлдээлгүйгээр угаадаг. Энэ бүхэн хувь хүний хувьд биеэ даахад суралцуулах бол гэр бүлийн хүрээнд бусад гишүүдээ хүндэлж буйн том илрэл юм. Миний хувьд, анх 2009 онд трансжендэр эмэгтэй гэдгээ хүмүүст бага багаар илэрхийлж, нээлттэй амьдрах болсноос хойш Монголд хүүхдүүдийнхээ ээжийн ёсоор амьдрахад хүндрэлтэй болсон нь АНУ-д нүүж ирэх гол шалтгаан байсан. Эхэндээ ажил хийж гэр бүлийн санхүүгээ авч явах, хажуугаар нь хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгч, авах, хоол хийх, эргээд ажилдаа явах зэргээр тун их ачаалалтай байсан. Харин одоо бол санхүүгийн байдал дээрдсэнээс гадна хүүхдүүд ч том болж, хичээл сургуулийн хувьд харьцангуй учраа олчихсон. Зарим үед хүүхдүүдийн маань нөгөө ээж нь сургуулиас хүргэж өгч, авах ажилд тусалдаг. Бид одоо тун сайн харилцаатай, найзууд. 2. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөөг заавал ус ууж эхлүүлнэ. Сэрсний дараа биеэ сэргээх хамгийн сайн, эрүүл арга нь ус уух байдаг. Өглөөний цай, витаминуудаа уусны дараа хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгөөд, ажилдаа явдаг. Өдөр эргэж гарч, сургуулиас нь авч гэрт хүргээд буцаад ажил дээрээ ирдэг. Оройдоо ихэнх айлын адилаар хоол унд, хичээл даалгавар гэсээр нэг л мэдэхэд унтах цаг болдог доо. Хүүхдүүдээ сургуульд нь оруулахын өмнө "Хайртай шүү", хичээлээс нь авахдаа "Өдөр нь ямар өнгөрөв дөө? Сургууль нь ямар байв?", орой унтахынх нь өмнө "Сайхан амраарай, хайртай шүү" гэж заавал хэлдэг. Хүүхдүүдээ бага байхад бол амралтын өдрүүдээр нэг шинэ газар үзүүлэхийг боддог байсан. Монголд байхдаа цэцэрлэгт хүрээлэн, Тэрэлж, Найрамдал зэрэг газруудаар зугаална, АНУ-д далайн эрэг, төрөл бүрийн паркаар аялж, ууланд авирна гэх мэт. Харин одоо хүүхдүүд том болоод өөрсдийн сонирхол, цагийн хуваарьтай болчихсон чинь тэр бүх дадал хүссэн хүсээгүй хумигдаад л байна. Тиймээс гэртээ байх хугацаандаа аль болох хамтдаа кино үзэж, тоглоом тоглохыг хичээдэг. Гэхдээ хөл хорионы үед яаж ч хичээсэн энэ бүх хичээл зүтгэл талаар болох нь элбэг юм билээ. Учир нь, өдөржингөө хамт байгаа хүүхдүүд хувийн орон зай нь дутагдаад ирэхээр бие биеэсээ дайжаад, өөрсдийгөө тусгаарлах хандлагатай байсан. 3. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Би хүүхдүүдийнхээ технологийн хэрэглээг хязгаарладаггүй. Ямар ч хүүхдэд аливааг сонирхох, түүндээ гүнзгий дурлах, донтох цагийг нь өгөөд хүлээцтэй хандаж чадвал аяндаа ханаад ирдэг шиг санагддаг. Нэгэнт ханасан хүүхэд эргээд түүнийгээ ажил, хобби болгож, цаашид зөв хөгжүүлэх арга эвээ олоод, (эсвэл өөрт нь тохирохгүйг ойлгоод эртнээс больдог) цагаа хуваарилах чадварт суралцана. Ер нь аливаад гүнзгий дурлаж үзээгүй хүн ирээдүйд аймхай, эсвэл юунд ч сайн биш болох төлөвтэй байдаг. Тиймээс энэ мэт асуудлууд дээр, би ч ялгаагүй өсвөр насыг туулж өнгөрсөн болохоор гэдэг өнцгөөс хандаж, хүүхдүүдийнхээ насны онцлог, сэтгэлзүйг ойлгож, хамтран хөгжихийг эрмэлздэг. Ер нь, миний хүүхдүүдээ өсгөх арга барил өөрийгөө шинээр хүмүүжүүлэхээс л эхэлдэг. Хүүхдүүдээ ямар хүн болгохыг хүснэ, эхлээд өөрөө тийм хүн болох хэрэгтэйг ойлгосон. 4. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүйс, нас зэргээс хамааран сонирхох зүйлс харилцан адилгүй байдаг. Хүүхдүүдийн насны зөрүү их болохоор ч тэр үү, гэр бүлээрээ нэгдсэн дуртай зүйлтэй байна гэдэг амаргүй. Энэ тохиолдолд Марвелийн кинонууд дээр бүгд санал нэгдэж, таашаан үздэг юм байна. Насанд хүрэгчдэд киноны утга агуулга, хоорондын холбоос чухал байдаг бол хүүхдүүдэд өнгө будаг, хийсвэрлэл нь зугаатай байдаг. 5. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Өөрийгөө олж авсан, аварсан гэж хэлнэ. Хүүхдүүд маань надад өөрөөрөө байж, хүссэн амьдралаараа амьдрах итгэлийг бэлэглэсэн хүмүүс. Ойр дотнын дэмжих хүнгүй л бол трансжендэр хүн байх, цаашлаад трансжендэр ээж байна гэдэг амаргүй зүйл шүү дээ. Арваад жилийн өмнө эргэн тойрныхондоо хүйсийн ялгаатай байдлаа хэлэх хүртэл хэн ч намайг мэддэггүй, гадарладаггүй байлаа. Багаасаа л гэртээ ганцаараа үлдэх бүрдээ ээжийнхээ хувцсыг өсгийтэй гуталтай нь өмсөөд, толинд баярлан хардаг байсан би тухайн үеийн нийгмийн хандлага, соёлоос айсандаа л өөрийнхөө жинхэнэ мөн чанарыг олон жил нуусан хэрэг. Тэр хүнд үед хүүхдүүд минь л байгаагүй бол амьдрах итгэлээ бүрэн алдах байсанд эргэлздэггүй. Том охины хувьд "Та өөрөө л мэд" гэж байсан бол хүү өөрийнхөөрөө хүлээн зөвшөөрч, бага охин анхнаасаа л "ээж" хэмээн дуудаж өссөн. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн анхны дэмжигчид бол гурван хүүхэд минь. Мөн АНУ-д ирж, ээж, эмэгтэй хүний амьдралаараа бүрэн дүүрэн амьдрах боломж гарсан нь надад болон манай гэр бүлд маш их эрх чөлөө, амар тайван, аюулгүй байдлыг мэдрүүлсэн. Монголын ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрт хүний ялгаатай байдлын ойлголт, мэдлэгийг (хүний эрх, хүйсийн тэгш байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн оролцоо, ЛГБТИК+ хүмүүс гэх мэт) маш бага, бараг л нэр төдий байдлаар өнгөцхөн дурдаад өнгөрдөг. Тиймээс зарим хүмүүс хүүхэд байхаасаа бусдаас өөр хүмүүсийг гадуурхах, дайрах, шоглох хандлагатай болж өсдөг юм шиг. Өөрөөр хэлбэл, Монголд нийт нийгмээрээ ЛГБТИК+ хүмүүсээ шахах, буруутгах хандлагатай байдаг бол АНУ-д эсрэгээрээ нийгмээрээ нэгдэн, цөөн хэдэн дээрэнгүй хүмүүсээс ЛГБТИК+ хүмүүсээ хамгаалдаг. Хувь хүнийхээ хувьд гэвэл, өмнө нь хэзээ ч байгаагүйгээрээ энэрэнгүй, зочломтгой болж өөрчлөгдсөн. 6. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Хүүхэд өсгөхдөө бусдын туслалцааг аль болох бага авахыг боддог. Учир нь, хүүхдийн хүмүүжилд олон хүн оролцох тусам хүүхдэд төөрөгдөл үүсгэдэг шиг санагддаг юм. Амрах тухайд байгальд гарч, хөлсөө гаргах дуртай. Бассейнаас илүү гол нууранд сэлэх, фитнессээс илүү ууланд гарах нь таалагддаг. 7. АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Зөвхөн ажилладаг гэлтгүй хүүхдүүдээ бие даан өсгөдөг эцэг, эх байх нь өөрөө хангалттай ачаалал, хүнд ажил байдаг юм билээ. Сайн тал нь гэвэл, хэцүү байсан тэр хэмжээгээрээ дайчин, тэмцэгч шинж чанартай болдог. Хэсэгхэн хугацаанд тэвчээд, хөдөлмөрлөж чадвал үр дүнд нь сэтгэл санаа, цагийн зохион байгуулалт, төлөвлөлтөө сайжруулж, цаг хугацаа, амьдралын үнэ цэнийг илүү ойлгож мэдэрч эхэлдэг. 8. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Үргэлж л бахархдаг. Хүүхдүүдээ харахад л тэдний хэчнээн сайн хүмүүс болох нь ядах юмгүй мэдрэгддэг юм. Байгальдаа аль болох ээлтэй байж, уул устай тун хүндэтгэлтэй харьцдаг. Бага охин маань гэхэд өөрийн хүсэлтээр веган хоолтон болсон, бид ч чадахаараа дэмждэг. Гял цалд дурладаггүй, энгийн амьдрахыг илүүд үздэг. Бусдыг хардаг бодол нь гэгээн, амьтай бүрийг хайрлах сэтгэлтэйн дээр ямар ч хүний хөдөлмөрийг үнэлэх чадвар нь маш сайн. Бүрэн ухаан ороогүй байх үеэсээ л миний амьдралыг хүндэтгэж, үргэлжлүүлэн ойлгож ирсэн нь тэдний сэтгэлгээ, хүний эрхийн мэдрэмж нь ямар түвшинд байдгийг төвөггүй илтгэх байх. Нөгөө талаас, манай аав ээжийн надад өгсөн хамгийн том бэлэг, үнэ цэнтэй хүмүүжил нь эрх чөлөө байсан. Өөрийнхөө тухай үнэнээ хэлэх үед ч тэд хориглоо ч үгүй, дэмжээ ч үгүй. Энэ мэтээр ямар ч үед миний хувийн сонголт, орон зайг хүндэлсээр ирсэнд талархдаг. Тиймээс би аав ээжээсээ авсан тэр хайр, эрх чөлөөг эргээд хүүхдүүддээ харамгүй өгөхийг хүсдэг. Миний өгч буй энэ эрх чөлөөг зөвөөр хүлээн авч, гонсойлгож байгаагүй нь бахархам. 9. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Эгч маань "Хүнийг хамгийн түрүүнд өөрөөрөө үлгэрлэж хүмүүжүүлэх хэрэгтэй" гэж хэлж байсан юм. Тиймээс хүүхдүүдээсээ хүсдэг зүйл, зан чанараа эхлээд өөрөөсөө эрж, төлөвшүүлдэг. Мөн багш маань багад "Хүнд эрдэм номыг хэзээ ч зааж болдог, хүсэл нь байвал хэзээ ч сурч чаддаг. Гэхдээ хүнд ганцхан зүйлийг зааж болдоггүй юм. Тэр нь хайр. Хайрыг мэдэрч өсөөгүй хүүхэд хожим хүнд хайрлуулж, эргээд хүнийг хайрлаж сурна гэдэг тун хэцүү, бараг л боломжгүй зүйл" гэж хэлж байсан. Яагаад ч юм энэ үг тархинд хүчтэй хадагдаад үлдчихсэн. Хайр бол өмчлөл биш, ямар ч хүлээлтгүйгээр зүгээр л өгөхийг хүсдэг. Өгснөөрөө тухайн хүндээ юутай ч харьцуулшгүй баяр жаргалыг мэдрүүлдэг тийм л нандин зүйл. 10. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Биеэ даасан, өөрийн шийдвэрийг хэнээс ч, юунаас ч хараат бусаар гаргаж чаддаг, үүрэг хариуцлагаа үүрч, амжилт, алдааныхаа алинд ч эзэн болж чаддаг хүн болоосой. Үүний тулд хувь хүн өөрийн сонголтоо хийх эрх чөлөөтэй нийгмийн ёс зүйтэй, төлөвшсөн иргэн байхад суралцах нь чухал.	Хүний эрх, хувийн орон зайг харилцан хүндлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаарх буруу ташаа мэдээлэл, ойлголтыг залруулах зорилготой "Тэгш эрх, бахархлын өдрүүд" ес дэх жилдээ тохиож байна. Наймдугаар сарын 27-ноос есдүгээр сарын 10-ны хооронд цахимаар болж буй уг арга хэмжээг тохиолдуулан энэ удаагийн дугаартаа бид ЛГБТИК+ олон нийтийн төлөөлөл, трансжендер ээж Joy Очирыг урьсан юм. Өдгөө гурван хүүхдийн хамтаар АНУ-д амьдарч буй түүний хүүхдүүдээ өсгөдөг арга барил, гэр бүлийн хэв маягаас сонирхоцгооё. Нэр: Joy Очир Байршил: АНУ, Лос Анжелес хот Ажил: Зураглаач, эвлүүлэгч Ам бүл:4 Сошиал хуудсууд: Joy E. Ochir (Фэйсбүүк), @joyochir (Инстаграм), Joy Ochir (Youtube) ### 1. БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Joy-Очир гэдэг. Гурван хүүхдийн ээж (биологийн аав), трансжендэр эмэгтэй. Манай гэр бүл АНУ-ын Лос Анжелес хотод амьдардаг. Би хувиараа зураглаач, эвлүүлэгчээр ажилладаг, харин хүүхдүүд маань сургуулийн сурагчид. Том охины хувьд энэ жил 18 настай, хүү маань 13 настай, бага охин найман настай. Гэртээ хоол хийх, хувцас угаах ажлуудаа ерөнхийд нь би хариуцдаг ч хүүхдүүд харьцангуй том болцгоосон учраас өөрсдөө ярилцаж, ажлаа хуваарилаад явахад асуудалгүй болсон нь харагддаг. Ер нь, манай гэрт өөрсдийнхөө зүйлд эзэн байх дүрэм үйлчилдэг юм байна. Хувцсаа өөрөө хурааж, аяга тавгаа хэн нэгэнд үлдээлгүйгээр угаадаг. Энэ бүхэн хувь хүний хувьд биеэ даахад суралцуулах бол гэр бүлийн хүрээнд бусад гишүүдээ хүндэлж буйн том илрэл юм. Миний хувьд, анх 2009 онд трансжендэр эмэгтэй гэдгээ хүмүүст бага багаар илэрхийлж, нээлттэй амьдрах болсноос хойш Монголд хүүхдүүдийнхээ ээжийн ёсоор амьдрахад хүндрэлтэй болсон нь АНУ-д нүүж ирэх гол шалтгаан байсан. Эхэндээ ажил хийж гэр бүлийн санхүүгээ авч явах, хажуугаар нь хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгч, авах, хоол хийх, эргээд ажилдаа явах зэргээр тун их ачаалалтай байсан. Харин одоо бол санхүүгийн байдал дээрдсэнээс гадна хүүхдүүд ч том болж, хичээл сургуулийн хувьд харьцангуй учраа олчихсон. Зарим үед хүүхдүүдийн маань нөгөө ээж нь сургуулиас хүргэж өгч, авах ажилд тусалдаг. Бид одоо тун сайн харилцаатай, найзууд. ### 2. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөөг заавал ус ууж эхлүүлнэ. Сэрсний дараа биеэ сэргээх хамгийн сайн, эрүүл арга нь ус уух байдаг. Өглөөний цай, витаминуудаа уусны дараа хүүхдүүдээ сургуульд нь хүргэж өгөөд, ажилдаа явдаг. Өдөр эргэж гарч, сургуулиас нь авч гэрт хүргээд буцаад ажил дээрээ ирдэг. Оройдоо ихэнх айлын адилаар хоол унд, хичээл даалгавар гэсээр нэг л мэдэхэд унтах цаг болдог доо. Хүүхдүүдээ сургуульд нь оруулахын өмнө "Хайртай шүү", хичээлээс нь авахдаа "Өдөр нь ямар өнгөрөв дөө? Сургууль нь ямар байв?", орой унтахынх нь өмнө "Сайхан амраарай, хайртай шүү" гэж заавал хэлдэг. Хүүхдүүдээ бага байхад бол амралтын өдрүүдээр нэг шинэ газар үзүүлэхийг боддог байсан. Монголд байхдаа цэцэрлэгт хүрээлэн, Тэрэлж, Найрамдал зэрэг газруудаар зугаална, АНУ-д далайн эрэг, төрөл бүрийн паркаар аялж, ууланд авирна гэх мэт. Харин одоо хүүхдүүд том болоод өөрсдийн сонирхол, цагийн хуваарьтай болчихсон чинь тэр бүх дадал хүссэн хүсээгүй хумигдаад л байна. Тиймээс гэртээ байх хугацаандаа аль болох хамтдаа кино үзэж, тоглоом тоглохыг хичээдэг. Гэхдээ хөл хорионы үед яаж ч хичээсэн энэ бүх хичээл зүтгэл талаар болох нь элбэг юм билээ. Учир нь, өдөржингөө хамт байгаа хүүхдүүд хувийн орон зай нь дутагдаад ирэхээр бие биеэсээ дайжаад, өөрсдийгөө тусгаарлах хандлагатай байсан. ### 3. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Би хүүхдүүдийнхээ технологийн хэрэглээг хязгаарладаггүй. Ямар ч хүүхдэд аливааг сонирхох, түүндээ гүнзгий дурлах, донтох цагийг нь өгөөд хүлээцтэй хандаж чадвал аяндаа ханаад ирдэг шиг санагддаг. Нэгэнт ханасан хүүхэд эргээд түүнийгээ ажил, хобби болгож, цаашид зөв хөгжүүлэх арга эвээ олоод, (эсвэл өөрт нь тохирохгүйг ойлгоод эртнээс больдог) цагаа хуваарилах чадварт суралцана. Ер нь аливаад гүнзгий дурлаж үзээгүй хүн ирээдүйд аймхай, эсвэл юунд ч сайн биш болох төлөвтэй байдаг. Тиймээс энэ мэт асуудлууд дээр, би ч ялгаагүй өсвөр насыг туулж өнгөрсөн болохоор гэдэг өнцгөөс хандаж, хүүхдүүдийнхээ насны онцлог, сэтгэлзүйг ойлгож, хамтран хөгжихийг эрмэлздэг. Ер нь, миний хүүхдүүдээ өсгөх арга барил өөрийгөө шинээр хүмүүжүүлэхээс л эхэлдэг. Хүүхдүүдээ ямар хүн болгохыг хүснэ, эхлээд өөрөө тийм хүн болох хэрэгтэйг ойлгосон. ### 4. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүйс, нас зэргээс хамааран сонирхох зүйлс харилцан адилгүй байдаг. Хүүхдүүдийн насны зөрүү их болохоор ч тэр үү, гэр бүлээрээ нэгдсэн дуртай зүйлтэй байна гэдэг амаргүй. Энэ тохиолдолд Марвелийн кинонууд дээр бүгд санал нэгдэж, таашаан үздэг юм байна. Насанд хүрэгчдэд киноны утга агуулга, хоорондын холбоос чухал байдаг бол хүүхдүүдэд өнгө будаг, хийсвэрлэл нь зугаатай байдаг. ### 5. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Өөрийгөө олж авсан, аварсан гэж хэлнэ. Хүүхдүүд маань надад өөрөөрөө байж, хүссэн амьдралаараа амьдрах итгэлийг бэлэглэсэн хүмүүс. Ойр дотнын дэмжих хүнгүй л бол трансжендэр хүн байх, цаашлаад трансжендэр ээж байна гэдэг амаргүй зүйл шүү дээ. Арваад жилийн өмнө эргэн тойрныхондоо хүйсийн ялгаатай байдлаа хэлэх хүртэл хэн ч намайг мэддэггүй, гадарладаггүй байлаа. Багаасаа л гэртээ ганцаараа үлдэх бүрдээ ээжийнхээ хувцсыг өсгийтэй гуталтай нь өмсөөд, толинд баярлан хардаг байсан би тухайн үеийн нийгмийн хандлага, соёлоос айсандаа л өөрийнхөө жинхэнэ мөн чанарыг олон жил нуусан хэрэг. Тэр хүнд үед хүүхдүүд минь л байгаагүй бол амьдрах итгэлээ бүрэн алдах байсанд эргэлздэггүй. Том охины хувьд "Та өөрөө л мэд" гэж байсан бол хүү өөрийнхөөрөө хүлээн зөвшөөрч, бага охин анхнаасаа л "ээж" хэмээн дуудаж өссөн. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн анхны дэмжигчид бол гурван хүүхэд минь. Мөн АНУ-д ирж, ээж, эмэгтэй хүний амьдралаараа бүрэн дүүрэн амьдрах боломж гарсан нь надад болон манай гэр бүлд маш их эрх чөлөө, амар тайван, аюулгүй байдлыг мэдрүүлсэн. Монголын ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрт хүний ялгаатай байдлын ойлголт, мэдлэгийг (хүний эрх, хүйсийн тэгш байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн оролцоо, ЛГБТИК+ хүмүүс гэх мэт) маш бага, бараг л нэр төдий байдлаар өнгөцхөн дурдаад өнгөрдөг. Тиймээс зарим хүмүүс хүүхэд байхаасаа бусдаас өөр хүмүүсийг гадуурхах, дайрах, шоглох хандлагатай болж өсдөг юм шиг. Өөрөөр хэлбэл, Монголд нийт нийгмээрээ ЛГБТИК+ хүмүүсээ шахах, буруутгах хандлагатай байдаг бол АНУ-д эсрэгээрээ нийгмээрээ нэгдэн, цөөн хэдэн дээрэнгүй хүмүүсээс ЛГБТИК+ хүмүүсээ хамгаалдаг. Хувь хүнийхээ хувьд гэвэл, өмнө нь хэзээ ч байгаагүйгээрээ энэрэнгүй, зочломтгой болж өөрчлөгдсөн. ### 6. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Хүүхэд өсгөхдөө бусдын туслалцааг аль болох бага авахыг боддог. Учир нь, хүүхдийн хүмүүжилд олон хүн оролцох тусам хүүхдэд төөрөгдөл үүсгэдэг шиг санагддаг юм. Амрах тухайд байгальд гарч, хөлсөө гаргах дуртай. Бассейнаас илүү гол нууранд сэлэх, фитнессээс илүү ууланд гарах нь таалагддаг. ### 7. АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Зөвхөн ажилладаг гэлтгүй хүүхдүүдээ бие даан өсгөдөг эцэг, эх байх нь өөрөө хангалттай ачаалал, хүнд ажил байдаг юм билээ. Сайн тал нь гэвэл, хэцүү байсан тэр хэмжээгээрээ дайчин, тэмцэгч шинж чанартай болдог. Хэсэгхэн хугацаанд тэвчээд, хөдөлмөрлөж чадвал үр дүнд нь сэтгэл санаа, цагийн зохион байгуулалт, төлөвлөлтөө сайжруулж, цаг хугацаа, амьдралын үнэ цэнийг илүү ойлгож мэдэрч эхэлдэг. ### 8. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Үргэлж л бахархдаг. Хүүхдүүдээ харахад л тэдний хэчнээн сайн хүмүүс болох нь ядах юмгүй мэдрэгддэг юм. Байгальдаа аль болох ээлтэй байж, уул устай тун хүндэтгэлтэй харьцдаг. Бага охин маань гэхэд өөрийн хүсэлтээр веган хоолтон болсон, бид ч чадахаараа дэмждэг. Гял цалд дурладаггүй, энгийн амьдрахыг илүүд үздэг. Бусдыг хардаг бодол нь гэгээн, амьтай бүрийг хайрлах сэтгэлтэйн дээр ямар ч хүний хөдөлмөрийг үнэлэх чадвар нь маш сайн. Бүрэн ухаан ороогүй байх үеэсээ л миний амьдралыг хүндэтгэж, үргэлжлүүлэн ойлгож ирсэн нь тэдний сэтгэлгээ, хүний эрхийн мэдрэмж нь ямар түвшинд байдгийг төвөггүй илтгэх байх. Нөгөө талаас, манай аав ээжийн надад өгсөн хамгийн том бэлэг, үнэ цэнтэй хүмүүжил нь эрх чөлөө байсан. Өөрийнхөө тухай үнэнээ хэлэх үед ч тэд хориглоо ч үгүй, дэмжээ ч үгүй. Энэ мэтээр ямар ч үед миний хувийн сонголт, орон зайг хүндэлсээр ирсэнд талархдаг. Тиймээс би аав ээжээсээ авсан тэр хайр, эрх чөлөөг эргээд хүүхдүүддээ харамгүй өгөхийг хүсдэг. Миний өгч буй энэ эрх чөлөөг зөвөөр хүлээн авч, гонсойлгож байгаагүй нь бахархам. ### 9. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Эгч маань "Хүнийг хамгийн түрүүнд өөрөөрөө үлгэрлэж хүмүүжүүлэх хэрэгтэй" гэж хэлж байсан юм. Тиймээс хүүхдүүдээсээ хүсдэг зүйл, зан чанараа эхлээд өөрөөсөө эрж, төлөвшүүлдэг. Мөн багш маань багад "Хүнд эрдэм номыг хэзээ ч зааж болдог, хүсэл нь байвал хэзээ ч сурч чаддаг. Гэхдээ хүнд ганцхан зүйлийг зааж болдоггүй юм. Тэр нь хайр. Хайрыг мэдэрч өсөөгүй хүүхэд хожим хүнд хайрлуулж, эргээд хүнийг хайрлаж сурна гэдэг тун хэцүү, бараг л боломжгүй зүйл" гэж хэлж байсан. Яагаад ч юм энэ үг тархинд хүчтэй хадагдаад үлдчихсэн. Хайр бол өмчлөл биш, ямар ч хүлээлтгүйгээр зүгээр л өгөхийг хүсдэг. Өгснөөрөө тухайн хүндээ юутай ч харьцуулшгүй баяр жаргалыг мэдрүүлдэг тийм л нандин зүйл. ### 10. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Биеэ даасан, өөрийн шийдвэрийг хэнээс ч, юунаас ч хараат бусаар гаргаж чаддаг, үүрэг хариуцлагаа үүрч, амжилт, алдааныхаа алинд ч эзэн болж чаддаг хүн болоосой. Үүний тулд хувь хүн өөрийн сонголтоо хийх эрх чөлөөтэй нийгмийн ёс зүйтэй, төлөвшсөн иргэн байхад суралцах нь чухал.
https://unread.today/c/huawei-appgallery	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-12-10T00:00:00	12 сарын 10, 2020	"Huawei AppGallery"-д Монгол аппликэйшнүүд нэгдлээ	<div class="article-body"> <h2><div>Дэлхийд гуравдугаарт тооцогдох аппликэйшний платформ болох "Huawei AppGallery"-д монгол аппликэйшнүүд оржээ. Дэлхий даяар 170 гаруй улсад 470 сая гаруй идэвхтэй хэрэглэгчтэй AppGallery Хятадын зах зээл дээр анх 2011 онд танилцуулагдсан түүхтэй бөгөөд дэлхийн зах зээлд 2018 оны дөрөвдүгээр сард нэвтэрсэн юм. </div></h2><p class="MsoNormal">Шинэ аппликэйшнүүдийг үндсэн хоёр шатлал, хамгаалалтын дөрвөн механизмаар шалгасны эцэст "App Gallery" санд хүлээн авдаг. Дөрвөн шатлалт хяналтын механизм нь тухайн апп вирус болон гаднын аюултай биетээс хамгаалалттай эсэхийг шалгаж, хэрэглээний аюулгүй байдлыг тодорхойлж, хэрэглэгчдийн мэдээллийн нууцлалыг хамгаалж чадах эсэхийг тодруулж, гарын авлага нь бүрэн эсэхийг шалгасны эцэст нэвтрүүлдэг иж бүрэн тогтолцоо аж. Монгол инженерүүдийн ур ухаанаар бүтсэн ямар аппликэйшнүүд энэхүү шалгуураар нэвтэрч "Huawei App Gallery"-д орсныг танилцуулъя.<br><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/f1c03658179b743ebded15321a7dfd66.jpg"></p><p></p><p><b>Smart Bank - </b> Ухаалаг утсаа ашиглан "Голомт" банкны бүх төрлийн үйлчилгээг авах боломж олгодог апп бол "Смарт Банк". Үлдэгдэл, хуулгаа харахаас өгсүүлээд бүх төрлийн гүйлгээ хийх, хадгаламж, харилцах данс нээх болон хаах, зээл авах зэрэг үйлдлийг түргэн гүйцэлдүүлэх боломжтой.<br></p><p><b>TDB Online -</b> Банк, даатгал, үнэт цаас гэсэн санхүүгийн гурван тулгуур баганын үйлчилгээг хослуулан, цогцоор хүргэдэг уг аппликэйшнийг ашиглан улс хоорондын мөнгө гуйвуулга ч хийж болно. Банкны үндсэн үйлчилгээг авахаас гадна хүссэн даатгалын компаниа сонгон даатгуулах, гаалийн татвар төлөх зэрэг нэмэлт боломжууд зөндөө. </p><p><b>Хас Bank Online</b>: "ХасБанк"-ны харилцагчид тус банкны данс хоорондын шилжүүлэг хийх, дансны үлдэгдэл шалгах, хуулга авах, зээлийн эргэн төлөлтөө хянахад хураамж, шимтгэлгүй байдаг нь амар. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>Khan Bank</b>: ХААН Банкны аппликэйшнийг ашиглан дансны мэдээллээ харах, харилцах данс, хадгаламж шинээр нээж, карт шинээр захиалж, нөхөн авах, түүнийгээ хүссэн газраа хүргүүлэх, төрөл бүрийн хэрэглээний төлбөрөө төлөх, зээл авах зэрэг өргөн үйлчилгээтэй. </p><p><b> SocialPay - </b>Утасны дугаар, имэйл хаяг, Facebook болон GPS байршлаар дамжуулан хурдан, хялбар мөнгө илгээх болон нэхэмжлэх, олон улсын эрхтэй картуудыг аппликэйшнээсээ шууд идэвхжүүлэх, дэлгүүр болон онлайн худалдааны сайтуудаас бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах зэргээр ашиглаж болно.</p><p><b>Monpay</b> - Monpay Market цэсэнд өөрийн онлайн дэлгүүрээ нээж болохоос гадна хоол хүнс, хувцас, ном, кино жүжиг үзвэрийн тасалбар, галт тэрэгний тасалбар захиалга хийж болно. Хүнсний дэлгүүр, худалдаа, үйлчилгээний газруудад QR код уншуулан төлбөрөө хийх, 50’000 төгрөгийн худалдан авалт хийхэд 5000 төгрөгийн ваучер авах зэрэг урамшуулал эдлэх боломжтой. </p><p><b> Pass.mn </b>- Уг аппликэйшнд ХААН Банкны картуудаа холбосноор 10 мянга гаруй байгууллагын ПОС төхөөрөмж дээрх QR кодыг уншуулан алсаас, өндөр нууцлалтайгаар төлбөр тооцоогоо хийх боломжтой юм. </p><p><b>Hi-Pay - </b>Энгийн болон олон улсын төлбөрийн бүх картаа утсандаа аюулгүй хадгалж, төлбөр тооцоогоо хийхээс гадна "U Money" картаа утаснаасаа цэнэглэх, e-баримтуудаа автоматаар бүртгүүлж болно. </p><p><b>Pocket.mn -</b> Хиймэл оюун ухааны технологид суурилсан эл апп-ийг ашиглан бэлэн мөнгөний, худалдан авалтын, оюутны зээл авч, шилжүүлэг хийж, төлбөр тооцоо хийж болдог. </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/94fb0dd4243a5d27953df282efb98595.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b>Mobicom - </b>"Мобиком"-ын 20 гаруй үйлчилгээг нэг дороос авч, өрхийн интернэт, MNP75 болон VOO-ийн үйлчилгээний төлбөрийг төлж, өөрийн РД дээр бүртгэлтэй дугааруудын хэрэглээг хянаж болно. Датагүй хэрэглэгчид ч эл апп-д чөлөөтэй хандан үйлчлүүлэх боломжтой. </p><p><b>Unitel - "</b>Юнител", "Юнивишн", "Гэр интернэт", IP77 зэрэг үйлчилгээг ашигладаг бол энэ апп танд гарцаагүй хэрэгтэй. Хэрэглээгээ шалгах, дата багц, нэгж авах, төлбөрөө төлөхөөс өгсүүлээд U-Point оноогоо зарцуулах, салбарын байршил мэдээлэл авах зэргээр үйлчлүүлэх өргөн боломж энд бий. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>Voo </b>- Сард нэг удаа төлөөд тухайн багцад дагалдах бүх контент болон ТВ сувгийг хязгааргүй үзэх боломжтой Voo үйлчилгээг ашиглаж үзээгүй бол Free HD багцийг нь туршаад үзээрэй. Дотоод болон гадаадын сувгуудийн контентийг 96 цаг хүртэл ухраах, нөхөж үзэж болно. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>Look TV</b>- Олон төрлийн контентийг эх хэл дээрээ дуу дүрсний өндөр чанартайгаар үзэгчдэд хүргэдэг эл апп Видео сан, Багцууд, ТВ гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Гэртээ "Юнивишн"-тэй бол LookTV-тэйгээ холбоод, гар утсаараа зурагтаа үзэж мөн болно. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>CallPro -</b> Гар утсандаа байгууллагынхаа дуудлагыг хүлээн авах, байгууллагынхаа дугаараар гадагш дуудлага хийх, байгууллага дотроо үнэгүй видео/аудио дуудлага хийх, дуудлага шилжүүлэх, байгууллагын нэгдсэн утасны дэвтэр ашиглах, ярианы бичлэг хадгалах гэхчлэн өргөн боломжтой. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/e18ba072e162420f222fab1b151b6e3f.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b> Jig Jug</b>- Монголын анхны цогц livestream платформ болох эл апп анхлан сонирхогчоос авахуулаад мэргэжлийн түвшинд хүртэлх бүх хүнд зориулсан контентийн нээлттэй талбар билээ. Сонирхолтой контентуудыг үзэхийн зэрэгцээ өөрөө ч гэсэн лайв хийж, ур чадвараа олонд хүргэх боломжтой. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>M Plus</b> - Цахим ном, аудио ном, подкастын баялаг сантай М Plus апп-аас монгол хэл дээрх олон зуун номыг авч унших боломжтой. Та Монголынхоо сайхан бүтээлийг аудио хэлбэрээр сонсож, цагаа үр бүтээлтэй өнгөрүүлээрэй. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>M Plus Music </b>- Эндээс та бүх цаг үеийн Монголын шилдэг уран бүтээлчдийн мянга мянган дууг албан ёсны эрхтэйгээр сонсох боломжтой. Оффлайнаар буюу утсан дээрээ татаж аваад сонсох учир интернэтгүй үедээ ч дуртай дуунуудаа сонсож болно. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>World Plus</b>: "Inc", "New York Magazine", "The Guardian Weekly", "Harper’s Bazaar", "Maxim", "Cosmopolitan" зэрэг дэлхийд тэргүүлэгч болон дотоодын шилдэг сэтгүүлүүдийг интерактив хэлбэрээр үзэх, унших боломж олгодог эл апп-ийг эхний сардаа үнэ төлбөргүй ашиглаж болно. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>Onefit</b> - Фитнес клуб, бялдаржуулах төв, иог, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис, балет зэрэг олон төрлийн бялдаржуулах, спортын үйлчилгээг нэг гишүүнчлэлээр авахыг хүсвэл "Onefit" аппликэйшнийг утсандаа суулгаарай. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b>Yomo</b> - Манга комик контентуудыг зохиогчийн эрхтэйгээр хүргэдэг эл апп монгол, япон, англи хэлний сонголттой. Адал явдалт, инээдмийн, драм, романс гэхчлэн олон төрлөөс сонголтоо хийн сонирхолтой манга унших боломж энд бий. </p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/f2a5753d67c8394fdcc3160f5975df04.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b> Shuurkhai 119 - </b>Дэлхийн аль ч өнцгөөс COVID-19-ийн лавлах төвтэй шууд холбогдож, үнэ төлбөргүй зөвлөгөө авч, ДЭМБ-аас баталгаажсан асуумжийн тусламжтайгаар өөртөө болон бусдад анхан шатны онош тавих зэрэг үйлчилгээг эл апп-аар дамжуулан хүргэж байна.</p><p class="MsoListParagraphCxSpLast"><b>T-Test - </b>Төрийн жинхэнэ албаны мэргэшлийн шалгалтад бэлтгэхэд зориулсан энэхүү апп Хууль дүрэм, Тест, Шалгалт гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн заавар, монгол хэл бичгийн зөв бичих дүрэмтэй танилцах, компьютерын мэдлэгээ шалгах, чиглэл чиглэлийн тест бөглөх боломжтой. </p> <blockquote><p></p><p>Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл: </p><p class="MsoNormal">Вэб: <a href="https://consumer.huawei.com/mn/">https://consumer.huawei.com/mn/</a></p><p class="MsoNormal">Фэйсбүүк: <a href="https://www.facebook.com/huaweimobilemn/" target="_blank">Huawei Mobile Mongolia</a></p><p class="MsoNormal">Холбогдох утас: 7777-7722</p> <cite><p>Huawei Mongolia</p> </cite></blockquote> </div>	Дэлхийд гуравдугаарт тооцогдох аппликэйшний платформ болох "Huawei AppGallery"-д монгол аппликэйшнүүд оржээ. Дэлхий даяар 170 гаруй улсад 470 сая гаруй идэвхтэй хэрэглэгчтэй AppGallery Хятадын зах зээл дээр анх 2011 онд танилцуулагдсан түүхтэй бөгөөд дэлхийн зах зээлд 2018 оны дөрөвдүгээр сард нэвтэрсэн юм. Шинэ аппликэйшнүүдийг үндсэн хоёр шатлал, хамгаалалтын дөрвөн механизмаар шалгасны эцэст "App Gallery" санд хүлээн авдаг. Дөрвөн шатлалт хяналтын механизм нь тухайн апп вирус болон гаднын аюултай биетээс хамгаалалттай эсэхийг шалгаж, хэрэглээний аюулгүй байдлыг тодорхойлж, хэрэглэгчдийн мэдээллийн нууцлалыг хамгаалж чадах эсэхийг тодруулж, гарын авлага нь бүрэн эсэхийг шалгасны эцэст нэвтрүүлдэг иж бүрэн тогтолцоо аж. Монгол инженерүүдийн ур ухаанаар бүтсэн ямар аппликэйшнүүд энэхүү шалгуураар нэвтэрч "Huawei App Gallery"-д орсныг танилцуулъя. Smart Bank - Ухаалаг утсаа ашиглан "Голомт" банкны бүх төрлийн үйлчилгээг авах боломж олгодог апп бол "Смарт Банк". Үлдэгдэл, хуулгаа харахаас өгсүүлээд бүх төрлийн гүйлгээ хийх, хадгаламж, харилцах данс нээх болон хаах, зээл авах зэрэг үйлдлийг түргэн гүйцэлдүүлэх боломжтой. TDB Online - Банк, даатгал, үнэт цаас гэсэн санхүүгийн гурван тулгуур баганын үйлчилгээг хослуулан, цогцоор хүргэдэг уг аппликэйшнийг ашиглан улс хоорондын мөнгө гуйвуулга ч хийж болно. Банкны үндсэн үйлчилгээг авахаас гадна хүссэн даатгалын компаниа сонгон даатгуулах, гаалийн татвар төлөх зэрэг нэмэлт боломжууд зөндөө. Хас Bank Online : "ХасБанк"-ны харилцагчид тус банкны данс хоорондын шилжүүлэг хийх, дансны үлдэгдэл шалгах, хуулга авах, зээлийн эргэн төлөлтөө хянахад хураамж, шимтгэлгүй байдаг нь амар. Khan Bank : ХААН Банкны аппликэйшнийг ашиглан дансны мэдээллээ харах, харилцах данс, хадгаламж шинээр нээж, карт шинээр захиалж, нөхөн авах, түүнийгээ хүссэн газраа хүргүүлэх, төрөл бүрийн хэрэглээний төлбөрөө төлөх, зээл авах зэрэг өргөн үйлчилгээтэй. SocialPay - Утасны дугаар, имэйл хаяг, Facebook болон GPS байршлаар дамжуулан хурдан, хялбар мөнгө илгээх болон нэхэмжлэх, олон улсын эрхтэй картуудыг аппликэйшнээсээ шууд идэвхжүүлэх, дэлгүүр болон онлайн худалдааны сайтуудаас бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах зэргээр ашиглаж болно. Monpay - Monpay Market цэсэнд өөрийн онлайн дэлгүүрээ нээж болохоос гадна хоол хүнс, хувцас, ном, кино жүжиг үзвэрийн тасалбар, галт тэрэгний тасалбар захиалга хийж болно. Хүнсний дэлгүүр, худалдаа, үйлчилгээний газруудад QR код уншуулан төлбөрөө хийх, 50’000 төгрөгийн худалдан авалт хийхэд 5000 төгрөгийн ваучер авах зэрэг урамшуулал эдлэх боломжтой. Pass.mn - Уг аппликэйшнд ХААН Банкны картуудаа холбосноор 10 мянга гаруй байгууллагын ПОС төхөөрөмж дээрх QR кодыг уншуулан алсаас, өндөр нууцлалтайгаар төлбөр тооцоогоо хийх боломжтой юм. Hi-Pay - Энгийн болон олон улсын төлбөрийн бүх картаа утсандаа аюулгүй хадгалж, төлбөр тооцоогоо хийхээс гадна "U Money" картаа утаснаасаа цэнэглэх, e-баримтуудаа автоматаар бүртгүүлж болно. Pocket.mn - Хиймэл оюун ухааны технологид суурилсан эл апп-ийг ашиглан бэлэн мөнгөний, худалдан авалтын, оюутны зээл авч, шилжүүлэг хийж, төлбөр тооцоо хийж болдог. Mobicom - "Мобиком"-ын 20 гаруй үйлчилгээг нэг дороос авч, өрхийн интернэт, MNP75 болон VOO-ийн үйлчилгээний төлбөрийг төлж, өөрийн РД дээр бүртгэлтэй дугааруудын хэрэглээг хянаж болно. Датагүй хэрэглэгчид ч эл апп-д чөлөөтэй хандан үйлчлүүлэх боломжтой. Unitel - " Юнител", "Юнивишн", "Гэр интернэт", IP77 зэрэг үйлчилгээг ашигладаг бол энэ апп танд гарцаагүй хэрэгтэй. Хэрэглээгээ шалгах, дата багц, нэгж авах, төлбөрөө төлөхөөс өгсүүлээд U-Point оноогоо зарцуулах, салбарын байршил мэдээлэл авах зэргээр үйлчлүүлэх өргөн боломж энд бий. Voo - Сард нэг удаа төлөөд тухайн багцад дагалдах бүх контент болон ТВ сувгийг хязгааргүй үзэх боломжтой Voo үйлчилгээг ашиглаж үзээгүй бол Free HD багцийг нь туршаад үзээрэй. Дотоод болон гадаадын сувгуудийн контентийг 96 цаг хүртэл ухраах, нөхөж үзэж болно. Look TV - Олон төрлийн контентийг эх хэл дээрээ дуу дүрсний өндөр чанартайгаар үзэгчдэд хүргэдэг эл апп Видео сан, Багцууд, ТВ гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Гэртээ "Юнивишн"-тэй бол LookTV-тэйгээ холбоод, гар утсаараа зурагтаа үзэж мөн болно. CallPro - Гар утсандаа байгууллагынхаа дуудлагыг хүлээн авах, байгууллагынхаа дугаараар гадагш дуудлага хийх, байгууллага дотроо үнэгүй видео/аудио дуудлага хийх, дуудлага шилжүүлэх, байгууллагын нэгдсэн утасны дэвтэр ашиглах, ярианы бичлэг хадгалах гэхчлэн өргөн боломжтой. Jig Jug - Монголын анхны цогц livestream платформ болох эл апп анхлан сонирхогчоос авахуулаад мэргэжлийн түвшинд хүртэлх бүх хүнд зориулсан контентийн нээлттэй талбар билээ. Сонирхолтой контентуудыг үзэхийн зэрэгцээ өөрөө ч гэсэн лайв хийж, ур чадвараа олонд хүргэх боломжтой. M Plus - Цахим ном, аудио ном, подкастын баялаг сантай М Plus апп-аас монгол хэл дээрх олон зуун номыг авч унших боломжтой. Та Монголынхоо сайхан бүтээлийг аудио хэлбэрээр сонсож, цагаа үр бүтээлтэй өнгөрүүлээрэй. M Plus Music - Эндээс та бүх цаг үеийн Монголын шилдэг уран бүтээлчдийн мянга мянган дууг албан ёсны эрхтэйгээр сонсох боломжтой. Оффлайнаар буюу утсан дээрээ татаж аваад сонсох учир интернэтгүй үедээ ч дуртай дуунуудаа сонсож болно. World Plus : "Inc", "New York Magazine", "The Guardian Weekly", "Harper’s Bazaar", "Maxim", "Cosmopolitan" зэрэг дэлхийд тэргүүлэгч болон дотоодын шилдэг сэтгүүлүүдийг интерактив хэлбэрээр үзэх, унших боломж олгодог эл апп-ийг эхний сардаа үнэ төлбөргүй ашиглаж болно. Onefit - Фитнес клуб, бялдаржуулах төв, иог, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис, балет зэрэг олон төрлийн бялдаржуулах, спортын үйлчилгээг нэг гишүүнчлэлээр авахыг хүсвэл "Onefit" аппликэйшнийг утсандаа суулгаарай. Yomo - Манга комик контентуудыг зохиогчийн эрхтэйгээр хүргэдэг эл апп монгол, япон, англи хэлний сонголттой. Адал явдалт, инээдмийн, драм, романс гэхчлэн олон төрлөөс сонголтоо хийн сонирхолтой манга унших боломж энд бий. Shuurkhai 119 - Дэлхийн аль ч өнцгөөс COVID-19-ийн лавлах төвтэй шууд холбогдож, үнэ төлбөргүй зөвлөгөө авч, ДЭМБ-аас баталгаажсан асуумжийн тусламжтайгаар өөртөө болон бусдад анхан шатны онош тавих зэрэг үйлчилгээг эл апп-аар дамжуулан хүргэж байна. T-Test - Төрийн жинхэнэ албаны мэргэшлийн шалгалтад бэлтгэхэд зориулсан энэхүү апп Хууль дүрэм, Тест, Шалгалт гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн заавар, монгол хэл бичгийн зөв бичих дүрэмтэй танилцах, компьютерын мэдлэгээ шалгах, чиглэл чиглэлийн тест бөглөх боломжтой. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл: Вэб: https://consumer.huawei.com/mn/ Фэйсбүүк: Huawei Mobile Mongolia Холбогдох утас: 7777-7722 Huawei Mongolia	Дэлхийд гуравдугаарт тооцогдох аппликэйшний платформ болох "Huawei AppGallery"-д монгол аппликэйшнүүд оржээ. Дэлхий даяар 170 гаруй улсад 470 сая гаруй идэвхтэй хэрэглэгчтэй AppGallery Хятадын зах зээл дээр анх 2011 онд танилцуулагдсан түүхтэй бөгөөд дэлхийн зах зээлд 2018 оны дөрөвдүгээр сард нэвтэрсэн юм. Шинэ аппликэйшнүүдийг үндсэн хоёр шатлал, хамгаалалтын дөрвөн механизмаар шалгасны эцэст "App Gallery" санд хүлээн авдаг. Дөрвөн шатлалт хяналтын механизм нь тухайн апп вирус болон гаднын аюултай биетээс хамгаалалттай эсэхийг шалгаж, хэрэглээний аюулгүй байдлыг тодорхойлж, хэрэглэгчдийн мэдээллийн нууцлалыг хамгаалж чадах эсэхийг тодруулж, гарын авлага нь бүрэн эсэхийг шалгасны эцэст нэвтрүүлдэг иж бүрэн тогтолцоо аж. Монгол инженерүүдийн ур ухаанаар бүтсэн ямар аппликэйшнүүд энэхүү шалгуураар нэвтэрч "Huawei App Gallery"-д орсныг танилцуулъя. Smart Bank - Ухаалаг утсаа ашиглан "Голомт" банкны бүх төрлийн үйлчилгээг авах боломж олгодог апп бол "Смарт Банк". Үлдэгдэл, хуулгаа харахаас өгсүүлээд бүх төрлийн гүйлгээ хийх, хадгаламж, харилцах данс нээх болон хаах, зээл авах зэрэг үйлдлийг түргэн гүйцэлдүүлэх боломжтой. TDB Online - Банк, даатгал, үнэт цаас гэсэн санхүүгийн гурван тулгуур баганын үйлчилгээг хослуулан, цогцоор хүргэдэг уг аппликэйшнийг ашиглан улс хоорондын мөнгө гуйвуулга ч хийж болно. Банкны үндсэн үйлчилгээг авахаас гадна хүссэн даатгалын компаниа сонгон даатгуулах, гаалийн татвар төлөх зэрэг нэмэлт боломжууд зөндөө. Хас Bank Online: "ХасБанк"-ны харилцагчид тус банкны данс хоорондын шилжүүлэг хийх, дансны үлдэгдэл шалгах, хуулга авах, зээлийн эргэн төлөлтөө хянахад хураамж, шимтгэлгүй байдаг нь амар. Khan Bank: ХААН Банкны аппликэйшнийг ашиглан дансны мэдээллээ харах, харилцах данс, хадгаламж шинээр нээж, карт шинээр захиалж, нөхөн авах, түүнийгээ хүссэн газраа хүргүүлэх, төрөл бүрийн хэрэглээний төлбөрөө төлөх, зээл авах зэрэг өргөн үйлчилгээтэй. SocialPay - Утасны дугаар, имэйл хаяг, Facebook болон GPS байршлаар дамжуулан хурдан, хялбар мөнгө илгээх болон нэхэмжлэх, олон улсын эрхтэй картуудыг аппликэйшнээсээ шууд идэвхжүүлэх, дэлгүүр болон онлайн худалдааны сайтуудаас бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах зэргээр ашиглаж болно. Monpay - Monpay Market цэсэнд өөрийн онлайн дэлгүүрээ нээж болохоос гадна хоол хүнс, хувцас, ном, кино жүжиг үзвэрийн тасалбар, галт тэрэгний тасалбар захиалга хийж болно. Хүнсний дэлгүүр, худалдаа, үйлчилгээний газруудад QR код уншуулан төлбөрөө хийх, 50’000 төгрөгийн худалдан авалт хийхэд 5000 төгрөгийн ваучер авах зэрэг урамшуулал эдлэх боломжтой. Pass.mn - Уг аппликэйшнд ХААН Банкны картуудаа холбосноор 10 мянга гаруй байгууллагын ПОС төхөөрөмж дээрх QR кодыг уншуулан алсаас, өндөр нууцлалтайгаар төлбөр тооцоогоо хийх боломжтой юм. Hi-Pay - Энгийн болон олон улсын төлбөрийн бүх картаа утсандаа аюулгүй хадгалж, төлбөр тооцоогоо хийхээс гадна "U Money" картаа утаснаасаа цэнэглэх, e-баримтуудаа автоматаар бүртгүүлж болно. Pocket.mn - Хиймэл оюун ухааны технологид суурилсан эл апп-ийг ашиглан бэлэн мөнгөний, худалдан авалтын, оюутны зээл авч, шилжүүлэг хийж, төлбөр тооцоо хийж болдог. Mobicom - "Мобиком"-ын 20 гаруй үйлчилгээг нэг дороос авч, өрхийн интернэт, MNP75 болон VOO-ийн үйлчилгээний төлбөрийг төлж, өөрийн РД дээр бүртгэлтэй дугааруудын хэрэглээг хянаж болно. Датагүй хэрэглэгчид ч эл апп-д чөлөөтэй хандан үйлчлүүлэх боломжтой. Unitel - "Юнител", "Юнивишн", "Гэр интернэт", IP77 зэрэг үйлчилгээг ашигладаг бол энэ апп танд гарцаагүй хэрэгтэй. Хэрэглээгээ шалгах, дата багц, нэгж авах, төлбөрөө төлөхөөс өгсүүлээд U-Point оноогоо зарцуулах, салбарын байршил мэдээлэл авах зэргээр үйлчлүүлэх өргөн боломж энд бий. Voo - Сард нэг удаа төлөөд тухайн багцад дагалдах бүх контент болон ТВ сувгийг хязгааргүй үзэх боломжтой Voo үйлчилгээг ашиглаж үзээгүй бол Free HD багцийг нь туршаад үзээрэй. Дотоод болон гадаадын сувгуудийн контентийг 96 цаг хүртэл ухраах, нөхөж үзэж болно. Look TV- Олон төрлийн контентийг эх хэл дээрээ дуу дүрсний өндөр чанартайгаар үзэгчдэд хүргэдэг эл апп Видео сан, Багцууд, ТВ гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Гэртээ "Юнивишн"-тэй бол LookTV-тэйгээ холбоод, гар утсаараа зурагтаа үзэж мөн болно. CallPro - Гар утсандаа байгууллагынхаа дуудлагыг хүлээн авах, байгууллагынхаа дугаараар гадагш дуудлага хийх, байгууллага дотроо үнэгүй видео/аудио дуудлага хийх, дуудлага шилжүүлэх, байгууллагын нэгдсэн утасны дэвтэр ашиглах, ярианы бичлэг хадгалах гэхчлэн өргөн боломжтой. Jig Jug- Монголын анхны цогц livestream платформ болох эл апп анхлан сонирхогчоос авахуулаад мэргэжлийн түвшинд хүртэлх бүх хүнд зориулсан контентийн нээлттэй талбар билээ. Сонирхолтой контентуудыг үзэхийн зэрэгцээ өөрөө ч гэсэн лайв хийж, ур чадвараа олонд хүргэх боломжтой. M Plus - Цахим ном, аудио ном, подкастын баялаг сантай М Plus апп-аас монгол хэл дээрх олон зуун номыг авч унших боломжтой. Та Монголынхоо сайхан бүтээлийг аудио хэлбэрээр сонсож, цагаа үр бүтээлтэй өнгөрүүлээрэй. M Plus Music - Эндээс та бүх цаг үеийн Монголын шилдэг уран бүтээлчдийн мянга мянган дууг албан ёсны эрхтэйгээр сонсох боломжтой. Оффлайнаар буюу утсан дээрээ татаж аваад сонсох учир интернэтгүй үедээ ч дуртай дуунуудаа сонсож болно. World Plus: "Inc", "New York Magazine", "The Guardian Weekly", "Harper’s Bazaar", "Maxim", "Cosmopolitan" зэрэг дэлхийд тэргүүлэгч болон дотоодын шилдэг сэтгүүлүүдийг интерактив хэлбэрээр үзэх, унших боломж олгодог эл апп-ийг эхний сардаа үнэ төлбөргүй ашиглаж болно. Onefit - Фитнес клуб, бялдаржуулах төв, иог, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис, балет зэрэг олон төрлийн бялдаржуулах, спортын үйлчилгээг нэг гишүүнчлэлээр авахыг хүсвэл "Onefit" аппликэйшнийг утсандаа суулгаарай. Yomo - Манга комик контентуудыг зохиогчийн эрхтэйгээр хүргэдэг эл апп монгол, япон, англи хэлний сонголттой. Адал явдалт, инээдмийн, драм, романс гэхчлэн олон төрлөөс сонголтоо хийн сонирхолтой манга унших боломж энд бий. Shuurkhai 119 - Дэлхийн аль ч өнцгөөс COVID-19-ийн лавлах төвтэй шууд холбогдож, үнэ төлбөргүй зөвлөгөө авч, ДЭМБ-аас баталгаажсан асуумжийн тусламжтайгаар өөртөө болон бусдад анхан шатны онош тавих зэрэг үйлчилгээг эл апп-аар дамжуулан хүргэж байна. T-Test - Төрийн жинхэнэ албаны мэргэшлийн шалгалтад бэлтгэхэд зориулсан энэхүү апп Хууль дүрэм, Тест, Шалгалт гэсэн үндсэн гурван хэсгээс бүрддэг. Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн заавар, монгол хэл бичгийн зөв бичих дүрэмтэй танилцах, компьютерын мэдлэгээ шалгах, чиглэл чиглэлийн тест бөглөх боломжтой. > Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл: > > Вэб: <https://consumer.huawei.com/mn/> > > Фэйсбүүк: Huawei Mobile Mongolia > > Холбогдох утас: 7777-7722 > > Huawei Mongolia
https://unread.today/c/essentials-awarzed	Зочинтой булан	Unread Today	2021-08-01T00:00:00	8 сарын 1, 2021	@awarzedawaraa - Тоник, хундага, утаа гаргагч...	<div class="article-body"> <p><br></p><table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">А.Аварзэд</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Бартендер</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Bartending is storytelling</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;"><div><br></div></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Бартендерийн хэрэгсэл</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бартендерүүд жижиг сажиг олон зүйл авч явдаг. Холигч сав (mixing glass), хэмжигч, шүүгч (strainer), хутгагч гэсэн энэ дөрвөн зүйл бол гол багаж зэвсэг маань. Миний хоёр гар, үргэлж дэргэд минь байдаг найзууд л гэсэн үг дээ.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/49a88adb9e1e3d10a8a6a8d7c80a477f.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/903bc0f425803f1e18da0fd72a61cc07.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(255, 173, 0);">Дэвтэр, ном</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Бартендер хүн цаг үргэлж, тасралтгүй хөгжиж байх ёстой гэж боддог. Бид тухайн бүтээгдэхүүнээ маш сайн мэдэж байж найруулж өгөх учиртай. Дэлхийн шилдэг 350 коктейлийн орц, бэлтгэх аргыг багтаасан “The Classic Cocktail Bible” гэдэг номоос ойрд суралцаж байна.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/abd24b8dd6f6b6419399159c45fdf85e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/f5363d233b4887c4e03a80ce3607b43b.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(255, 209, 220);">Аяга, тоник</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бартендерүүд олон төрлийн коктейль, уух зүйлс байнга л туршдаг. Сүүлийн үед, нэн ялангуяа шинэ коронавирус дэгдсэнээс хойш дэлхий даяар сахаргүй, эрүүл ундаа уухыг эрмэлзэх болсон. Би ч мөн адил, энэ дагуу тоник, хийжүүлсэн ус тогтмол хэрэглэдэг. Хотоос зайдуу явахдаа ч юм уу өөрийн нэр бүхий энэ аягандаа уух зүйлээ хийгээд авч явдаг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/3d87685d6efbf81785eaf45bf1799d88.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/67ae85c5a9039df548f284bc3d5e8d19.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(231, 252, 251);">Хормогч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Хормогч бол бартендерийн нэгэн таних тэмдэг. Коктейль хийх явцад шингэн үсэрч хувцас заваарахаас сэргийлэхээс гадна гоёлын зориулалтаар ашиглах нь бий. Зун их өнгөлөг харагдуулдаг, улмаар хүмүүст коктейль уух сэдэл төрүүлдэг талтай.</p><p><br></p></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/4da01086cfd565447c4408a88f0deedd.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="510,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/f85c11bc429111e88bfbf7de8e54cb68.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(196, 199, 206);">Утаа гаргагч </td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Утааг утаа болон бөмбөлөг, хөөсөн хэлбэрээр гаргагч “flavor blaster”-ийг тогтмол ашигладаг. Коктейлийг илүү өвөрмөц, сонирхол татахуйц, сайхан үнэртэй болгоно. Энэ утаа гаргагч 20 гаруй төрлийн үнэр гаргадаг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/966e8f1c94decd787c012ae0166eb72e.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/551e5579dd0bbf32c46e246623b34757.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200.6670372429" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(0, 138, 216);">Зангиа, сорочкан цамц</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бартендерийн хамгийн түгээмэл хэрэглэдэг зүйлсийн нэг бол зангиа, бас мэдээж сорочкан цамц. Үйлчилгээний салбарын хүн цэгцтэй хувцаслах нь зүйтэй.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/8e1bce832cfaeb85a2f84a9a54fef7fa.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="513,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a53adfff67ee540a315928c1abbe4a09.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(207, 87, 138);">Мөсний сав</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Мөс хөргөх, холих гэсэн үндсэн хоёр үүрэгтэй оролцдог. Коктейльд гурваас дээш төрлийн орц ордог учраас мөс их чухал. Мөс удаан хайлбал тухайн коктейлийн чанарыг удаан хадгалдаг, эсрэгээрээ хурдан хайлбал амт чанарыг нь сулруулдаг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/4f493126d9908dc3f19f6f4c40d78814.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a973720443a29dec4d64db025ca194b2.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(232, 232, 133);">Хундага, шилэн аяга<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би хундаганд их ач холбогдол өгдөг. Хундаганы шил нь нимгэн байх тусам илүү тохиромжтой. Тухайн бүтээлийг маань тодотгох гоё хундага байх учиртай. “Хувцас бурхан, бие чөтгөр” гэдэг шиг, хундага маань бурхан нь юм уу даа. Тухайн хундагыг бодолцож коктейлиэ хийдэг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a0001f3453364a2bd03e7b41d501d7b4.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/4eafbac9f5cb0f932af7ba567f3d4a73.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(182, 114, 51);">Сахал арчилгааны бүтээгдэхүүн</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бартендер бид хүмүүстэй байнга харилцдаг учир аятайхан харагдахыг эрмэлздэг. Тиймээс үйлчлүүлэгчдээ хүндэлж, үсээ сайхан янзлаад гардаг даа. Эрэгтэй хүний хувьд үс, сахлын засалт их чухал. Сахлаа ургуулдаг учраас илүү зөөлхөн байлгахын тулд тордож арчилна.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/8f7a4d9b45b5dcf7263fa170d3b58470.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/028613930fb80b848d1d0aa0a4720d4e.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(254, 221, 0);">Компьютер, утас, чихэвч </td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Утсаараа хэрэглэгчидтэйгээ харилцаж, коктейлийн орц, меню зохиох, тооцоо хийх зэргээр компьютер ашиглана, чихэвч төвлөрч ажиллахад тусалдаг. Уялдаж ажиллах тал дээр давуу гэж үздэг учраас iOS үйлдлийн системтэй бүтээгдэхүүнүүдийг түлхүү хэрэглэдэг юм.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/c412cde5c75cfe26b8de4e80194a1a33.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/95a240ccf9c0c010519e342e3d7e10f0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	А.Аварзэд Бартендер Bartending is storytelling 1 Бартендерийн хэрэгсэл Бартендерүүд жижиг сажиг олон зүйл авч явдаг. Холигч сав (mixing glass), хэмжигч, шүүгч (strainer), хутгагч гэсэн энэ дөрвөн зүйл бол гол багаж зэвсэг маань. Миний хоёр гар, үргэлж дэргэд минь байдаг найзууд л гэсэн үг дээ. 2 Дэвтэр, ном Бартендер хүн цаг үргэлж, тасралтгүй хөгжиж байх ёстой гэж боддог. Бид тухайн бүтээгдэхүүнээ маш сайн мэдэж байж найруулж өгөх учиртай. Дэлхийн шилдэг 350 коктейлийн орц, бэлтгэх аргыг багтаасан “The Classic Cocktail Bible” гэдэг номоос ойрд суралцаж байна. 3 Аяга, тоник Бартендерүүд олон төрлийн коктейль, уух зүйлс байнга л туршдаг. Сүүлийн үед, нэн ялангуяа шинэ коронавирус дэгдсэнээс хойш дэлхий даяар сахаргүй, эрүүл ундаа уухыг эрмэлзэх болсон. Би ч мөн адил, энэ дагуу тоник, хийжүүлсэн ус тогтмол хэрэглэдэг. Хотоос зайдуу явахдаа ч юм уу өөрийн нэр бүхий энэ аягандаа уух зүйлээ хийгээд авч явдаг. 4 Хормогч Хормогч бол бартендерийн нэгэн таних тэмдэг. Коктейль хийх явцад шингэн үсэрч хувцас заваарахаас сэргийлэхээс гадна гоёлын зориулалтаар ашиглах нь бий. Зун их өнгөлөг харагдуулдаг, улмаар хүмүүст коктейль уух сэдэл төрүүлдэг талтай. 5 Утаа гаргагч Утааг утаа болон бөмбөлөг, хөөсөн хэлбэрээр гаргагч “flavor blaster”-ийг тогтмол ашигладаг. Коктейлийг илүү өвөрмөц, сонирхол татахуйц, сайхан үнэртэй болгоно. Энэ утаа гаргагч 20 гаруй төрлийн үнэр гаргадаг. 6 Зангиа, сорочкан цамц Бартендерийн хамгийн түгээмэл хэрэглэдэг зүйлсийн нэг бол зангиа, бас мэдээж сорочкан цамц. Үйлчилгээний салбарын хүн цэгцтэй хувцаслах нь зүйтэй. 7 Мөсний сав Мөс хөргөх, холих гэсэн үндсэн хоёр үүрэгтэй оролцдог. Коктейльд гурваас дээш төрлийн орц ордог учраас мөс их чухал. Мөс удаан хайлбал тухайн коктейлийн чанарыг удаан хадгалдаг, эсрэгээрээ хурдан хайлбал амт чанарыг нь сулруулдаг. 8 Хундага, шилэн аяга Би хундаганд их ач холбогдол өгдөг. Хундаганы шил нь нимгэн байх тусам илүү тохиромжтой. Тухайн бүтээлийг маань тодотгох гоё хундага байх учиртай. “Хувцас бурхан, бие чөтгөр” гэдэг шиг, хундага маань бурхан нь юм уу даа. Тухайн хундагыг бодолцож коктейлиэ хийдэг. 9 Сахал арчилгааны бүтээгдэхүүн Бартендер бид хүмүүстэй байнга харилцдаг учир аятайхан харагдахыг эрмэлздэг. Тиймээс үйлчлүүлэгчдээ хүндэлж, үсээ сайхан янзлаад гардаг даа. Эрэгтэй хүний хувьд үс, сахлын засалт их чухал. Сахлаа ургуулдаг учраас илүү зөөлхөн байлгахын тулд тордож арчилна. 10 Компьютер, утас, чихэвч Утсаараа хэрэглэгчидтэйгээ харилцаж, коктейлийн орц, меню зохиох, тооцоо хийх зэргээр компьютер ашиглана, чихэвч төвлөрч ажиллахад тусалдаг. Уялдаж ажиллах тал дээр давуу гэж үздэг учраас iOS үйлдлийн системтэй бүтээгдэхүүнүүдийг түлхүү хэрэглэдэг юм.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| А.Аварзэд \| \| \| \| \| Бартендер \| \| \| \| \| Bartending is storytelling \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Бартендерийн хэрэгсэл \| \| \| \| Бартендерүүд жижиг сажиг олон зүйл авч явдаг. Холигч сав (mixing glass), хэмжигч, шүүгч (strainer), хутгагч гэсэн энэ дөрвөн зүйл бол гол багаж зэвсэг маань. Миний хоёр гар, үргэлж дэргэд минь байдаг найзууд л гэсэн үг дээ. \| \| \| \| 2 \| Дэвтэр, ном \| \| \| \| Бартендер хүн цаг үргэлж, тасралтгүй хөгжиж байх ёстой гэж боддог. Бид тухайн бүтээгдэхүүнээ маш сайн мэдэж байж найруулж өгөх учиртай. Дэлхийн шилдэг 350 коктейлийн орц, бэлтгэх аргыг багтаасан “The Classic Cocktail Bible” гэдэг номоос ойрд суралцаж байна. \| \| \| \| \| 3 \| Аяга, тоник \| \| \| \| Бартендерүүд олон төрлийн коктейль, уух зүйлс байнга л туршдаг. Сүүлийн үед, нэн ялангуяа шинэ коронавирус дэгдсэнээс хойш дэлхий даяар сахаргүй, эрүүл ундаа уухыг эрмэлзэх болсон. Би ч мөн адил, энэ дагуу тоник, хийжүүлсэн ус тогтмол хэрэглэдэг. Хотоос зайдуу явахдаа ч юм уу өөрийн нэр бүхий энэ аягандаа уух зүйлээ хийгээд авч явдаг. \| \| \| \| 4 \| Хормогч \| \| \| \| Хормогч бол бартендерийн нэгэн таних тэмдэг. Коктейль хийх явцад шингэн үсэрч хувцас заваарахаас сэргийлэхээс гадна гоёлын зориулалтаар ашиглах нь бий. Зун их өнгөлөг харагдуулдаг, улмаар хүмүүст коктейль уух сэдэл төрүүлдэг талтай. \| \| \| \| 5 \| Утаа гаргагч \| \| \| \| Утааг утаа болон бөмбөлөг, хөөсөн хэлбэрээр гаргагч “flavor blaster”-ийг тогтмол ашигладаг. Коктейлийг илүү өвөрмөц, сонирхол татахуйц, сайхан үнэртэй болгоно. Энэ утаа гаргагч 20 гаруй төрлийн үнэр гаргадаг. \| \| \| \| 6 \| Зангиа, сорочкан цамц \| \| \| \| Бартендерийн хамгийн түгээмэл хэрэглэдэг зүйлсийн нэг бол зангиа, бас мэдээж сорочкан цамц. Үйлчилгээний салбарын хүн цэгцтэй хувцаслах нь зүйтэй. \| \| \| \| 7 \| Мөсний сав \| \| \| \| Мөс хөргөх, холих гэсэн үндсэн хоёр үүрэгтэй оролцдог. Коктейльд гурваас дээш төрлийн орц ордог учраас мөс их чухал. Мөс удаан хайлбал тухайн коктейлийн чанарыг удаан хадгалдаг, эсрэгээрээ хурдан хайлбал амт чанарыг нь сулруулдаг. \| \| \| \| 8 \| Хундага, шилэн аяга \| \| \| \| Би хундаганд их ач холбогдол өгдөг. Хундаганы шил нь нимгэн байх тусам илүү тохиромжтой. Тухайн бүтээлийг маань тодотгох гоё хундага байх учиртай. “Хувцас бурхан, бие чөтгөр” гэдэг шиг, хундага маань бурхан нь юм уу даа. Тухайн хундагыг бодолцож коктейлиэ хийдэг. \| \| \| \| 9 \| Сахал арчилгааны бүтээгдэхүүн \| \| \| \| Бартендер бид хүмүүстэй байнга харилцдаг учир аятайхан харагдахыг эрмэлздэг. Тиймээс үйлчлүүлэгчдээ хүндэлж, үсээ сайхан янзлаад гардаг даа. Эрэгтэй хүний хувьд үс, сахлын засалт их чухал. Сахлаа ургуулдаг учраас илүү зөөлхөн байлгахын тулд тордож арчилна. \| \| \| \| 10 \| Компьютер, утас, чихэвч \| \| \| \| Утсаараа хэрэглэгчидтэйгээ харилцаж, коктейлийн орц, меню зохиох, тооцоо хийх зэргээр компьютер ашиглана, чихэвч төвлөрч ажиллахад тусалдаг. Уялдаж ажиллах тал дээр давуу гэж үздэг учраас iOS үйлдлийн системтэй бүтээгдэхүүнүүдийг түлхүү хэрэглэдэг юм. \| \| \|
https://unread.today/c/howiparent-altansor	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2021-08-26T00:00:00	8 сарын 26, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 3 хүүхдийн ээж Ц.Алтансор	<div class="article-body"> <h2><div>Өнөөдрийн дугаарт бид англи хэл, STEAM, EQ зэрэг хүүхдийн хөгжилд чиглэсэн олон улсын хөтөлбөрүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр эх орондоо нэвтрүүлэн, бага насны хүүхдийн цогц хөгжлийг дэмжих зорилго тавин ажиллаж буй “Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч Ц.Алтансорыг урилаа.</div><div>Түүний хувьд Монголын анхны EQ хөтөлбөртэй "Q Kids" цэцэрлэгийг үүсгэн байгуулсан бөгөөд өдгөө тав дахь жилийнхээ ойн хүрээнд Ривер Гарден дахь шинэхэн салбараа нээж байгаа юм. Түүнчлэн "EQ KiddyZ" төслийн хүрээнд “Сэтгэл зүйн боловсролыг бага наснаас олгох” контент төслийг нэвтрүүлэн 20 мянга гаруй хүүхдэд хүргэснээс гадна дэлхийн 45 улсад салбартай "Nutty Scientists" олон улсын франчайз лабораториороо дамжуулан шинжлэх ухааны мэдлэгийг сонирхолтой аргаар түгээж байгаа билээ. Харин энэ удаагийнхаа дугаарт бид түүнийг боловсролын салбарын эмэгтэй манлайлагчдын нэг гэхээс илүүтэй гурван хүүхдийн ээж, гэрийн эзэгтэй талаас нь танилцуулахыг зорилоо.</div></h2><p><b>Нэр: </b>Ц.Алтансор<br><b>Ажил:</b> "Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч, "Nutty Scientist Mongolia" хүүхдийн энтертайнмент лабораторийн үүсгэн байгуулагч<br><b>Ам бүл: </b>5<br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/AltansorTs/events/?paipv=0&eav=AfYKg4y-TfIbP8Bk2gw2Rf6sn6v-IfYTjGGjHwtMb2yGF35LGxU0kzqrb3p_gO_KXiQ&_rdr" target="_blank">Цогтхүүгийн Алтансор</a> (Фэйсбүүк),<a href="https://www.instagram.com/altansoroo/" target="_blank"> @altansoroo </a>(Инстаграм)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/85ff9be67fc27d2317f105b0e181685b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>1. Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ?<br></div></h3><p>Миний ханийг Н.Норов гэдэг. Эмч мэргэжилтэй, одоогоор санхүүгийн салбарт мэргэшин ажилладаг. Бид хоёр дунд сургуульд байхаасаа бие биесээ мэддэг болж, дотноссоор амьдралаа холбосон. Одоо нэг хүү, хоёр охинтой, ам бүл тавуулаа өнөр өтгөн айл болжээ. <br> <br>Манай гэр бүл аль болох нэг нэгэнтэйгээ ярилцаж ойлголцохыг чухалчилдаг. Тиймдээ ч гэрийн ажил үүргээ хүүхдүүдтэйгээ ярилцаж хуваарилаад, долоо хоног бүрийн хоолны цэсээ хамтдаа гаргадаг юм. Ихэнхдээ ням болон даваа гарагийн хоолыг аав хариуцдаг. Лхагва болон баасан гарагийг ээж, мягмар болон пүрэв гарагийг охид маань хариуцна. Охидын хувьд 12, 15 настай харьцангуй том болчихсон болохоор ээж аавтайгаа гэрийн ажлын ачааллыг аль хэдийн хуваалцаж, тусад ороод эхэлчихсэн. Ер нь бодоод байхад, бүсгүйчүүд давамгайлсан манайх шиг айлд аав заавал хоол хийж, нарийн ширийн ажилд ороод байх шаардлага бага л даа. Гэхдээ нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ багаас нь гэр бүлийн үүргийн хуваарилалт, хүйсийн харьцаа, хариуцлагыг үлгэрлэж харуулахыг хүсдэг учраас хөл хорионы үед ч аавын хоол хийх хуваарь хэвээр үлдсэн.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2. Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл?</h3><p>Энгийн үед бол өглөө хамтдаа цайгаа уугаад гардаг. Манай охид биеэ даачихсан болохоор асуудалгүй, харин хүү маань балчир тул өдрийнх нь хуваарийг хамтран гаргаж өгч тусалдаг. Харин оройдоо 22 цагаас хойш гар утас, ухаалаг төхөөрөмжнөөс хол байлгана. Энэ нь хүүхдүүдээ ядраахгүй, бөх унтуулахад тустай байдаг л даа. Хөл хорионы үед бол хуваарь яалт ч үгүй өөрчлөгдсөн. Хамгийн түрүүнд ажиглагдсан зүйл гэвэл, хөдөлгөөний дутагдалд орж, улмаар жин нэмж байгаа нь илт ажиглагдсан. Тиймээс өдрийнхөө хуваарьт дасгал хийх, хамтдаа тоглох цагийг заавал оруулж, энэ цагаа үр дүнтэй болгохын тулд нэмэлтээр хөлөгт тоглоом, гүйлтийн зам хүртэл авсан даа. <br> <br>Ер нь эцэг эх, хүүхэдтэйгээ 18 зун, 18 өвлийг л үддэг гэдэг. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэвэл 18 дахь зун, 18 дахь өвлөөс эхлэн хүүхдүүд маань том болж нийгмийн амьдралд оролцон бие даан амьдарч, хувийн ертөнцөө бүтээх болно. Тиймээс хүүхдүүдээ том болохоос өмнөх энэ богинохон хугацаанд байнга давтагддаг дадал төдийхнөөс илүүтэй олон зүйлийг хамтдаа хийж, сайхан дурсамж бүтээхийг хүсдэг. Тиймдээ ч хийх зүйлийн жагсаалтаа (Bucket List) гаргаж, боломж гарах бүрд аль болох алгасалгүй хамт хийхийг зорьдог.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/64b3cf935604d515ec3b4eb56c61ff3e.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ad0cb10fb088448c9a31bf4df844206e.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">3. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал?</h3><p>Хүүхдийнхээ онцлог, нас, сэтгэхүй, сэтгэл зүйн онцлогоос хамаарч ямар аргаар харилцаж ойлголцох вэ гэдгээ зөв сонгох хэрэгтэй болдог. Жишээ нь, өсвөр насны хүүхдийн хувьд аливааг их эмзэг хүлээж авдаг болохоор алдаа дутагдлыг нь шууд хэлчихвэл хичээл зүтгэл нь амархан мохож, өөртөө итгэлгүй болж, ярилцахаас татгалзах гэх мэт асуудлууд үүсэх нь бий. Тийм учраас эцэг эхийн зүгээс бодсоноо шууд хэлэхээс илүүтэй өөр зүйл дээр жишээ авч, харьцуулан жиших боломж олгож, өөрөөр нь дүгнэлт хийлгүүлэх аргыг ашигладаг. Ингэхдээ хэлэхийг хүссэн санааг маань илэрхийлэх киног хайлт хийж олоод, түүнийгээ хамт сууж үзэнгээ ярилцдаг юм. "Энэ дүр ингэсэн болохоор ийм үр дүнд хүрлээ, тэр хүний энэ зан чанар нь тус боллоо" гэх мэтээр дүрүүдийг нь дүгнэх явцдаа хүүхдэдээ хэлэхийг хүссэн зүйлээ илэрхийлнэ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4. Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент?</h3><p>Гэр бүлээрээ хамт сууж байгаад, амралтын өдрүүдээр Netflix–ээс кино сонгож үзэх дуртай. Орчин үеийн хүүхдүүдийг ухаалаг төхөөрөмжгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Тиймээс аль болох хязгаарлаж хориглолгүйгээр зөв хэрэглээг нь дэмжиж, чиглүүлж өгөхийг хүсдэг. Бага насны хүүхдэдээ аль болох "educational" буюу боловсрол олгох талын, бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлсэн хөгжилтэй аппуудыг хэрэг болгон урьдчилан судалж байж авч өгдөг. Энэ чиглэлийн аппын сайн тал нь боловсрол олгохоос гадна, тархийг ачаалуулж, ажиллуулж байдаг болохоор донтуулдаггүй юм. Эсрэгээрээ, ямар ч үед Youtube үзүүлэхээс зайлсхийдэг. Тэнд байдаг энтертайнмент контентууд нь юу ч бодох шаардлагагүй, зөвхөн үзэж, ямар ч агуулгагүйгээр баясгахад зориулагдсан байдаг тул ядрах мэдрэмжийг бууруулж, улмаар дэлгэцийн өмнө олон цагаар донтон суух шалтгаан болдог. <br> <br>Оройн цагаар бол мандала, эсвэл кодоор буддаг апп-аар янз бүрийн дүрс будуулах нь тархийг нь амрааж, унтаж амрахад бэлдэж өгдөг ач холбогдолтой байдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b679a4edbc0e3def4d301035077fcd2b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>5. Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ?<br></div></h3><p>Ер нь бүсгүй хүн ээж болохоороо байгалийнхаа зөнгөөр, хэнээр ч хэлүүлэлтгүй хүүхдээ хайрлаж, хамгаалж, тэтгэж сурдаг. Гэхдээ амьдралын жамаар ээж болно, нөгөө талаас бүх л ухамсар төлөвшлөөрөө эх хүн гэдгээ сайтар мэдэрсэн ээж болно гэдэг шал өөр ойлголтууд шиг санагдсан. Тиймдээ ч, зүгээр л миний өхөөрдөм хүү/охин, миний хүүхэд гэж хараад хайрлан эрхлүүлж, зөвхөн бие физиологи, материаллаг хэрэгцээг нь хангахад анхаарах бус, харин ч яг өөртэйгөө адил авч үзэн, орон зайг нь хүндэлж, мэдрэмжийг нь ойлгон, сэтгэл зүйн хэрэгцээг нь өгч чаддаг ээж болох гэж хичээж суралцаж явна. <br> <br>Сүүлийн үед үр хүүхдээ сайн хүн болгоно, төлөвшүүлнэ, хөгжүүлнэ гэхээс илүүтэй тэднийхээ амьдрах нийгмийн төлөө би юу хийж чадах билээ гэж их боддог болсон... Өнөөдөр хүүхдийнхээ сайн сайхны төлөө хэрэндээ л ирээдүйг нь амжилттай, аз жаргалтай болгох гэж өндөр боловсрол эзэмшүүлж, байдгаараа хичээдэг ч сайн бодоод үзэхээр тэдний эргэн тойрон, хүрээлэл, нийгэмд энэ бүхэн тэгш, хүртээмжтэй болохгүй л бол бүх хувийн хүчин чармайлт маань ямар ч нэмэргүй болоод дуусна. Энэ бодол, ойлголт л өнөөдрийн хийж буй ажил, үзэл баримтлалд минь гүнзгий нөлөөлсөн. Ер нь ээж болоод, үүнийгээ бүрэн ойлгосноос хойш санаачилж хийсэн ажил бүхэн хүүхдүүдтэй минь холбоотой, тэднийгээ хараад ойлгож ухаарсан зүйлсээс улбаатай байдаг. <br> <br>Анх том охиндоо хүсдэг байснаараа хүүхдэд айдасгүй, аюулгүй, гэр шиг нь мэдрэмж өгч чаддагаас гадна сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжийг ойлгож, хөгжүүлэх цэцэрлэг нээх хүсэлдээ хөтлөгдөн "Q Kids"-ээ нээж байсан бол дараа нь дунд охиныхоо шинжлэх ухааны туршилтанд дурладаг талыг нь ажиглаж "Nutty Scientists" олон улсын хөтөлбөрийн албан ёсны эрхийг Монголд оруулж ирэн олон хүүхдэд өөрөө бүтээх, турших боломжийг олгохыг зорьсон. Цаашлаад номоор дамжуулж олон мянган хүүхдэд сэтгэл хөдлөлийн боловсрол олгох төслөө амжилттай хэрэгжүүлээд явж байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">6. Та хэрхэн амардаг вэ? эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ?</h3><p>Миний хувьд эмээ, өвөө дээрээ өссөн хүүхэд л дээ. Өвөө эмээгийн хайр хүүхдэд их зөөлөн буудаг болоод ч тэр үү, буурай нар дээрээ өссөн хүүхэд илүү хүнлэг, халамжтай мөртөө чөлөөт сэтгэлгээ сайтай болж төлөвшдөг шиг санагддаг. Сул тал нь харьцангуй эрт хагацлыг мэдэрдэг байх. Миний хувьд ч, тэр хагацал тухайн үедээ их хэцүү байсан болохоор ээж болсныхоо дараа хүүхдүүдээ аль болох өөрөө өсгөхийг эрмэлздэг байсан. Гэхдээ миний хувьд, оюутан байхдаа анхныхаа хүүхдийг төрүүлж, тухайн үедээ өөрөө ч хүүхдээрээ байсан болохоор аав, ээжийнхээ дэмжлэг туслалцааг их авсан. Одоо бодоход, аав ээжийн тус байсан тулдаа л энэ бүхнийг амжуулсан байх. Хоёр охиныг маань өсгөж өгсөн ач буянд нь аав ээждээ үргэлж талархдаг. Бага хүүгээ АНУ-д төрүүлсэн болохоор нөхөртэйгөө хамтраад яг өөрсдөө өсгөсөн. Энэ үеийн нөхрийн орон зай, түшиг тулгуурыг юутай ч зүйрлэшгүй. <br> <br>Амрах тал дээр, гэр бүлээрээ хамт байгальд гарах дуртай. Сүүлийн үед хамтдаа ууланд алхах их таатай санагддаг болсон. Энэ үед хүүхдээ хөгжүүлэх боломж ч их гардаг юм билээ. Алхах явцад хүүхэд шантарна, хөл нь өвдөнө, шалтаг тоочно, даарна гээд асуудал их. Тэр үед нь "Уг нь бидний очих газар тэнд харагдаж байна, энэ хүртэл ирсэн юм чинь цаашлаад гарах уу? Эсвэл дундаас нь ингээд орхих уу?" гээд асуухад бодож байгаад "За за ээж ээ, би тэвчээд гарна аа" гэдэг. Энэ мэт спортоор дамжуулан зорьсон зүйлдээ амар хялбар хүрдэггүйг ойлгуулж, эхэлсэн зүйлээ дуусгахын чухлыг мэдрүүлж, бэрхшээлийг даван туулах чадварт сургах нь үр дүнтэй санагддаг. <br> <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">7. Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь?</h3><p>Хүн ямар ч зүйлд төгс байна гэж үгүй. Нэг талд анхаарахад нөгөө тал нь орхигддог, бүгдэд нь жигд анхаарвал аль нь ч бүрэн нөөцдөө хүртэл хөгжихгүй. Тиймээс анхнаасаа алийг нь сонгож, түүнийхээ төлөө юуг, хэрхэн золиослохоо сайтар ухамсарлан, түүнээс ирэх үр дагаварт бэлтгэлтэй байж, тэр бүрд өөрийгөө буруутгаж, шийтгэхгүй байх нь чухал мэт. Төгс эцэг эх гэж байдаггүй, 40 хувьд нь л сайн байж, үлдсэн 60 хувьд нь зүгээр л чадахаараа хичээгээд, шударга байж, уучлалт гуйгаад явахад болно гэлцдэг. Бидний хувьд, хүүхдүүддээ төгс байх гэж хүчлэлгүй үнэн байхыг л эрмэлздэг. Хүүхдүүддээ уурлах, гомдох, эргээд хүүхдүүдээ уурлуулах, гомдоох үе мэдээж бий. Гэхдээ тэр бүрийнхээ араас эргээд заавал цаг гарган ярилцаж, тухайн үеийн сэтгэл хөдлөлөө тайлбарлаж, уучлал гуйх ёстой үедээ "Би ээж" гээд гэдийж суулгүй шударгаар уучлал гуйдаг. Үүний нэг давуу тал нь, ингэснээр хүүхдүүд багаасаа хүний сэтгэл хөдлөл, тухайн сэтгэл хөдлөлөөс гарч болох ааш араншинтай танилцаж, эргээд өөрийгөө ч танихад тусалдаг. <br> <br>Мэдээж ажилладаг ээж, аав байхын бэрхшээлтэй тал нь хүүхдүүддээ гаргах цаг дутмаг болдог. Гэхдээ хүүхдийнхээ хажууд байна гээд тэдэндээ чанартай цаг ховор гаргадаг байснаас чанартай цаг гаргаж чаддаг хөдөлмөрч аав, ээж байж, амьдралыг өөрсдөөрөө үлгэрлэх нь илүү санагддаг. Тиймээс хүүхдийнхээ төрсөн өдөр, ямар нэг тэмдэглэлт баярууд дээр нь заавал хамт байхаар төлөвлөнө. Үүнийгээ ч хамт олныхоо дунд ажил хэрэг болгож, нялх балчир хүүхэдтэй эцэг эхэд хүүхдийнх нь төрсөн өдрөөр бүтэн өдрийн цалинтай чөлөө, бага насны хүүхэдтэй бол хагас өдрийн чөлөө олгож, өсвөр насны хүүхэдтэй бол тухайн өдөр цагаас нь эрт тарааж, хүүхэдтэйгээ хамт байх нөхцөлийг нь бүрдүүлэхийг хичээдэг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/28c54f506ac36d84987ab786f87ed21f.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e816c057056b96b23e6841e6a50de019.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">8. Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч?"</h3><p>Нэг удаа хадам ээж маань хүүхдүүдэд зориулаад хоолой өвдөхөд түрхдэг тос авч ирсэн юм. Тухайн үедээ хоолой нь өвдөхөөр түрхэнэ гэж бодоод өнгөрсөн. Маргааш өглөө нь гал тогоонд сав суулга дуугараад байхаар нь ороод хартал охин маань "Миний хажууд суудаг хүүхдийн хоолой нь өвдчихсөн, өвдөөд хэцүү байгаа. Энэ тосыг түрхээд өгвөл гайгүй болчих байх" гээд тосоо нэг саванд юүлэх гээд зогсож байсан. Тэр мөчид хүүхдээрээ маш их бахархсан. Миний хүүхэд хүнийг гэх сэтгэлтэй, бусдын төлөө зүрхтэй, халамжтай хүн болж өсөж буйг мэдрэх тэр мэдрэмж миний хувьд ямар ч тэмцээн, олимпиадын медаль, өргөмжлөлтэй дүйцэхээргүй баяр баясал байсан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">9. Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ? </h3><p>Би хувьдаа, эмээ, ээжийнхээ хүмүүжлийн аргуудад их дуртай. Эмээ минь намайг бага байхад маш их үлгэр уншиж өгдөг, түүнийгээ эргээд яриулдаг хүн байлаа. Бид хоёр хэдэн ч ном дуусгасан юм бүү мэд. Уншиж өгөөд л байхаар үлгэрүүд маань бүр цээжинд орчихно. Тэгж байгаад нэг өдөр "Өнөөдөр чи эмээдээ яриад өгөөч" гэнэ. Эхэндээ хүүхэд сандарна, ээрнэ, гацна. Дараагийн удаа илүү сайн ярихын тулд өмнө нь тоодоггүй байсан үлгэрүүдээ ахиж сонсохдоо ихэд анхаарна. Яваа яваандаа сайжирна. Тэр үед эмээгээсээ сонссон, эмээдээ ярьж өгсөн үлгэр бүр намайг тодорхой агуулгын дор цэгцтэй илтгэх, өөрийгөө сандралгүй илэрхийлэх, бичгийн хэлээ сайжруулах, төсөөлөн бодох чадварыг хөгжүүлсэн гол хөшүүрэг болсон. <br> <br>Нөгөө талаас аав ээж хоёр маань надад ухаан орсон цагаас л ямар нэг зүйл болоход "Би чамд итгэж байна" гэж хэлдэг, түүнийгээ мэдрүүлдэг байсан нь эргээд хүүхэд эцэг эхийнхээ итгэлийг дааж явах, илүү сайн руу тэмүүлэх сэдэл болсон. Гэр бүлээсээ ойлгож авсан эдгээр үлгэрлэлийг одоо ч хүүхдүүддээ дамжуулахыг зорьдог юм. Хүүхдүүддээ "Би чамд итгэж байна", "Зүгээр дээ, би чамайг ойлгож байна" гэдгээ хэлдэг, үйлдлээрээ харуулдаг. Ингэхдээ эхлээд хүүхдийнхээ өнцгөөс бодож, шаардлагатай л биш бол аль болох хэт урдуур нь орж өмнөөс нь юм хийлгүй, алдах боломж олгон, гаргасан эрсдэлд нь хүлээцтэй хандахыг боддог доо.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">10. Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ?</h3><p>Хүнийг ойлгодог, хайрладаг, ямар ч үед өөрийнхөөрөө байж чаддаг, бусдад түүнийгээ зөвөөр илэрхийлж чаддаг хүн байгаасай гэж боддог. Үнэндээ загасчны морь усгүй гэдэг шиг үе бишгүй байдаг ч хийж буй ажил, түүндээ хүрэх гэсэн тэмүүлэл минь хүүхдүүдэд маань шууд бусаар хүчтэй нөлөөлж байдгийг олж харсан. Хүүхдүүд минь багаасаа өөрийгөө таньж мэдэхийг хичээж, зорилго тавьж, хамгийн гол нь суралцах хөгжих хүсэл тэмүүлэл дүүрэн байгааг хараад өөр олон зүйл хүсдэггүй дээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4987729d73b9d6d41848b681cf12bdec.jpg"></p> </div>	Өнөөдрийн дугаарт бид англи хэл, STEAM, EQ зэрэг хүүхдийн хөгжилд чиглэсэн олон улсын хөтөлбөрүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр эх орондоо нэвтрүүлэн, бага насны хүүхдийн цогц хөгжлийг дэмжих зорилго тавин ажиллаж буй “Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч Ц.Алтансорыг урилаа. Түүний хувьд Монголын анхны EQ хөтөлбөртэй "Q Kids" цэцэрлэгийг үүсгэн байгуулсан бөгөөд өдгөө тав дахь жилийнхээ ойн хүрээнд Ривер Гарден дахь шинэхэн салбараа нээж байгаа юм. Түүнчлэн "EQ KiddyZ" төслийн хүрээнд “Сэтгэл зүйн боловсролыг бага наснаас олгох” контент төслийг нэвтрүүлэн 20 мянга гаруй хүүхдэд хүргэснээс гадна дэлхийн 45 улсад салбартай "Nutty Scientists" олон улсын франчайз лабораториороо дамжуулан шинжлэх ухааны мэдлэгийг сонирхолтой аргаар түгээж байгаа билээ. Харин энэ удаагийнхаа дугаарт бид түүнийг боловсролын салбарын эмэгтэй манлайлагчдын нэг гэхээс илүүтэй гурван хүүхдийн ээж, гэрийн эзэгтэй талаас нь танилцуулахыг зорилоо. Нэр: Ц.Алтансор Ажил: "Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч, "Nutty Scientist Mongolia" хүүхдийн энтертайнмент лабораторийн үүсгэн байгуулагч Ам бүл: 5 Сошиал хуудсууд: Цогтхүүгийн Алтансор (Фэйсбүүк), @altansoroo (Инстаграм) 1. Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ? Миний ханийг Н.Норов гэдэг. Эмч мэргэжилтэй, одоогоор санхүүгийн салбарт мэргэшин ажилладаг. Бид хоёр дунд сургуульд байхаасаа бие биесээ мэддэг болж, дотноссоор амьдралаа холбосон. Одоо нэг хүү, хоёр охинтой, ам бүл тавуулаа өнөр өтгөн айл болжээ. Манай гэр бүл аль болох нэг нэгэнтэйгээ ярилцаж ойлголцохыг чухалчилдаг. Тиймдээ ч гэрийн ажил үүргээ хүүхдүүдтэйгээ ярилцаж хуваарилаад, долоо хоног бүрийн хоолны цэсээ хамтдаа гаргадаг юм. Ихэнхдээ ням болон даваа гарагийн хоолыг аав хариуцдаг. Лхагва болон баасан гарагийг ээж, мягмар болон пүрэв гарагийг охид маань хариуцна. Охидын хувьд 12, 15 настай харьцангуй том болчихсон болохоор ээж аавтайгаа гэрийн ажлын ачааллыг аль хэдийн хуваалцаж, тусад ороод эхэлчихсэн. Ер нь бодоод байхад, бүсгүйчүүд давамгайлсан манайх шиг айлд аав заавал хоол хийж, нарийн ширийн ажилд ороод байх шаардлага бага л даа. Гэхдээ нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ багаас нь гэр бүлийн үүргийн хуваарилалт, хүйсийн харьцаа, хариуцлагыг үлгэрлэж харуулахыг хүсдэг учраас хөл хорионы үед ч аавын хоол хийх хуваарь хэвээр үлдсэн. 2. Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл? Энгийн үед бол өглөө хамтдаа цайгаа уугаад гардаг. Манай охид биеэ даачихсан болохоор асуудалгүй, харин хүү маань балчир тул өдрийнх нь хуваарийг хамтран гаргаж өгч тусалдаг. Харин оройдоо 22 цагаас хойш гар утас, ухаалаг төхөөрөмжнөөс хол байлгана. Энэ нь хүүхдүүдээ ядраахгүй, бөх унтуулахад тустай байдаг л даа. Хөл хорионы үед бол хуваарь яалт ч үгүй өөрчлөгдсөн. Хамгийн түрүүнд ажиглагдсан зүйл гэвэл, хөдөлгөөний дутагдалд орж, улмаар жин нэмж байгаа нь илт ажиглагдсан. Тиймээс өдрийнхөө хуваарьт дасгал хийх, хамтдаа тоглох цагийг заавал оруулж, энэ цагаа үр дүнтэй болгохын тулд нэмэлтээр хөлөгт тоглоом, гүйлтийн зам хүртэл авсан даа. Ер нь эцэг эх, хүүхэдтэйгээ 18 зун, 18 өвлийг л үддэг гэдэг. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэвэл 18 дахь зун, 18 дахь өвлөөс эхлэн хүүхдүүд маань том болж нийгмийн амьдралд оролцон бие даан амьдарч, хувийн ертөнцөө бүтээх болно. Тиймээс хүүхдүүдээ том болохоос өмнөх энэ богинохон хугацаанд байнга давтагддаг дадал төдийхнөөс илүүтэй олон зүйлийг хамтдаа хийж, сайхан дурсамж бүтээхийг хүсдэг. Тиймдээ ч хийх зүйлийн жагсаалтаа (Bucket List) гаргаж, боломж гарах бүрд аль болох алгасалгүй хамт хийхийг зорьдог. 3. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал? Хүүхдийнхээ онцлог, нас, сэтгэхүй, сэтгэл зүйн онцлогоос хамаарч ямар аргаар харилцаж ойлголцох вэ гэдгээ зөв сонгох хэрэгтэй болдог. Жишээ нь, өсвөр насны хүүхдийн хувьд аливааг их эмзэг хүлээж авдаг болохоор алдаа дутагдлыг нь шууд хэлчихвэл хичээл зүтгэл нь амархан мохож, өөртөө итгэлгүй болж, ярилцахаас татгалзах гэх мэт асуудлууд үүсэх нь бий. Тийм учраас эцэг эхийн зүгээс бодсоноо шууд хэлэхээс илүүтэй өөр зүйл дээр жишээ авч, харьцуулан жиших боломж олгож, өөрөөр нь дүгнэлт хийлгүүлэх аргыг ашигладаг. Ингэхдээ хэлэхийг хүссэн санааг маань илэрхийлэх киног хайлт хийж олоод, түүнийгээ хамт сууж үзэнгээ ярилцдаг юм. "Энэ дүр ингэсэн болохоор ийм үр дүнд хүрлээ, тэр хүний энэ зан чанар нь тус боллоо" гэх мэтээр дүрүүдийг нь дүгнэх явцдаа хүүхдэдээ хэлэхийг хүссэн зүйлээ илэрхийлнэ. 4. Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент? Гэр бүлээрээ хамт сууж байгаад, амралтын өдрүүдээр Netflix–ээс кино сонгож үзэх дуртай. Орчин үеийн хүүхдүүдийг ухаалаг төхөөрөмжгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Тиймээс аль болох хязгаарлаж хориглолгүйгээр зөв хэрэглээг нь дэмжиж, чиглүүлж өгөхийг хүсдэг. Бага насны хүүхдэдээ аль болох "educational" буюу боловсрол олгох талын, бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлсэн хөгжилтэй аппуудыг хэрэг болгон урьдчилан судалж байж авч өгдөг. Энэ чиглэлийн аппын сайн тал нь боловсрол олгохоос гадна, тархийг ачаалуулж, ажиллуулж байдаг болохоор донтуулдаггүй юм. Эсрэгээрээ, ямар ч үед Youtube үзүүлэхээс зайлсхийдэг. Тэнд байдаг энтертайнмент контентууд нь юу ч бодох шаардлагагүй, зөвхөн үзэж, ямар ч агуулгагүйгээр баясгахад зориулагдсан байдаг тул ядрах мэдрэмжийг бууруулж, улмаар дэлгэцийн өмнө олон цагаар донтон суух шалтгаан болдог. Оройн цагаар бол мандала, эсвэл кодоор буддаг апп-аар янз бүрийн дүрс будуулах нь тархийг нь амрааж, унтаж амрахад бэлдэж өгдөг ач холбогдолтой байдаг. 5. Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Ер нь бүсгүй хүн ээж болохоороо байгалийнхаа зөнгөөр, хэнээр ч хэлүүлэлтгүй хүүхдээ хайрлаж, хамгаалж, тэтгэж сурдаг. Гэхдээ амьдралын жамаар ээж болно, нөгөө талаас бүх л ухамсар төлөвшлөөрөө эх хүн гэдгээ сайтар мэдэрсэн ээж болно гэдэг шал өөр ойлголтууд шиг санагдсан. Тиймдээ ч, зүгээр л миний өхөөрдөм хүү/охин, миний хүүхэд гэж хараад хайрлан эрхлүүлж, зөвхөн бие физиологи, материаллаг хэрэгцээг нь хангахад анхаарах бус, харин ч яг өөртэйгөө адил авч үзэн, орон зайг нь хүндэлж, мэдрэмжийг нь ойлгон, сэтгэл зүйн хэрэгцээг нь өгч чаддаг ээж болох гэж хичээж суралцаж явна. Сүүлийн үед үр хүүхдээ сайн хүн болгоно, төлөвшүүлнэ, хөгжүүлнэ гэхээс илүүтэй тэднийхээ амьдрах нийгмийн төлөө би юу хийж чадах билээ гэж их боддог болсон... Өнөөдөр хүүхдийнхээ сайн сайхны төлөө хэрэндээ л ирээдүйг нь амжилттай, аз жаргалтай болгох гэж өндөр боловсрол эзэмшүүлж, байдгаараа хичээдэг ч сайн бодоод үзэхээр тэдний эргэн тойрон, хүрээлэл, нийгэмд энэ бүхэн тэгш, хүртээмжтэй болохгүй л бол бүх хувийн хүчин чармайлт маань ямар ч нэмэргүй болоод дуусна. Энэ бодол, ойлголт л өнөөдрийн хийж буй ажил, үзэл баримтлалд минь гүнзгий нөлөөлсөн. Ер нь ээж болоод, үүнийгээ бүрэн ойлгосноос хойш санаачилж хийсэн ажил бүхэн хүүхдүүдтэй минь холбоотой, тэднийгээ хараад ойлгож ухаарсан зүйлсээс улбаатай байдаг. Анх том охиндоо хүсдэг байснаараа хүүхдэд айдасгүй, аюулгүй, гэр шиг нь мэдрэмж өгч чаддагаас гадна сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжийг ойлгож, хөгжүүлэх цэцэрлэг нээх хүсэлдээ хөтлөгдөн "Q Kids"-ээ нээж байсан бол дараа нь дунд охиныхоо шинжлэх ухааны туршилтанд дурладаг талыг нь ажиглаж "Nutty Scientists" олон улсын хөтөлбөрийн албан ёсны эрхийг Монголд оруулж ирэн олон хүүхдэд өөрөө бүтээх, турших боломжийг олгохыг зорьсон. Цаашлаад номоор дамжуулж олон мянган хүүхдэд сэтгэл хөдлөлийн боловсрол олгох төслөө амжилттай хэрэгжүүлээд явж байна. 6. Та хэрхэн амардаг вэ? эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ? Миний хувьд эмээ, өвөө дээрээ өссөн хүүхэд л дээ. Өвөө эмээгийн хайр хүүхдэд их зөөлөн буудаг болоод ч тэр үү, буурай нар дээрээ өссөн хүүхэд илүү хүнлэг, халамжтай мөртөө чөлөөт сэтгэлгээ сайтай болж төлөвшдөг шиг санагддаг. Сул тал нь харьцангуй эрт хагацлыг мэдэрдэг байх. Миний хувьд ч, тэр хагацал тухайн үедээ их хэцүү байсан болохоор ээж болсныхоо дараа хүүхдүүдээ аль болох өөрөө өсгөхийг эрмэлздэг байсан. Гэхдээ миний хувьд, оюутан байхдаа анхныхаа хүүхдийг төрүүлж, тухайн үедээ өөрөө ч хүүхдээрээ байсан болохоор аав, ээжийнхээ дэмжлэг туслалцааг их авсан. Одоо бодоход, аав ээжийн тус байсан тулдаа л энэ бүхнийг амжуулсан байх. Хоёр охиныг маань өсгөж өгсөн ач буянд нь аав ээждээ үргэлж талархдаг. Бага хүүгээ АНУ-д төрүүлсэн болохоор нөхөртэйгөө хамтраад яг өөрсдөө өсгөсөн. Энэ үеийн нөхрийн орон зай, түшиг тулгуурыг юутай ч зүйрлэшгүй. Амрах тал дээр, гэр бүлээрээ хамт байгальд гарах дуртай. Сүүлийн үед хамтдаа ууланд алхах их таатай санагддаг болсон. Энэ үед хүүхдээ хөгжүүлэх боломж ч их гардаг юм билээ. Алхах явцад хүүхэд шантарна, хөл нь өвдөнө, шалтаг тоочно, даарна гээд асуудал их. Тэр үед нь "Уг нь бидний очих газар тэнд харагдаж байна, энэ хүртэл ирсэн юм чинь цаашлаад гарах уу? Эсвэл дундаас нь ингээд орхих уу?" гээд асуухад бодож байгаад "За за ээж ээ, би тэвчээд гарна аа" гэдэг. Энэ мэт спортоор дамжуулан зорьсон зүйлдээ амар хялбар хүрдэггүйг ойлгуулж, эхэлсэн зүйлээ дуусгахын чухлыг мэдрүүлж, бэрхшээлийг даван туулах чадварт сургах нь үр дүнтэй санагддаг. 7. Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь? Хүн ямар ч зүйлд төгс байна гэж үгүй. Нэг талд анхаарахад нөгөө тал нь орхигддог, бүгдэд нь жигд анхаарвал аль нь ч бүрэн нөөцдөө хүртэл хөгжихгүй. Тиймээс анхнаасаа алийг нь сонгож, түүнийхээ төлөө юуг, хэрхэн золиослохоо сайтар ухамсарлан, түүнээс ирэх үр дагаварт бэлтгэлтэй байж, тэр бүрд өөрийгөө буруутгаж, шийтгэхгүй байх нь чухал мэт. Төгс эцэг эх гэж байдаггүй, 40 хувьд нь л сайн байж, үлдсэн 60 хувьд нь зүгээр л чадахаараа хичээгээд, шударга байж, уучлалт гуйгаад явахад болно гэлцдэг. Бидний хувьд, хүүхдүүддээ төгс байх гэж хүчлэлгүй үнэн байхыг л эрмэлздэг. Хүүхдүүддээ уурлах, гомдох, эргээд хүүхдүүдээ уурлуулах, гомдоох үе мэдээж бий. Гэхдээ тэр бүрийнхээ араас эргээд заавал цаг гарган ярилцаж, тухайн үеийн сэтгэл хөдлөлөө тайлбарлаж, уучлал гуйх ёстой үедээ "Би ээж" гээд гэдийж суулгүй шударгаар уучлал гуйдаг. Үүний нэг давуу тал нь, ингэснээр хүүхдүүд багаасаа хүний сэтгэл хөдлөл, тухайн сэтгэл хөдлөлөөс гарч болох ааш араншинтай танилцаж, эргээд өөрийгөө ч танихад тусалдаг. Мэдээж ажилладаг ээж, аав байхын бэрхшээлтэй тал нь хүүхдүүддээ гаргах цаг дутмаг болдог. Гэхдээ хүүхдийнхээ хажууд байна гээд тэдэндээ чанартай цаг ховор гаргадаг байснаас чанартай цаг гаргаж чаддаг хөдөлмөрч аав, ээж байж, амьдралыг өөрсдөөрөө үлгэрлэх нь илүү санагддаг. Тиймээс хүүхдийнхээ төрсөн өдөр, ямар нэг тэмдэглэлт баярууд дээр нь заавал хамт байхаар төлөвлөнө. Үүнийгээ ч хамт олныхоо дунд ажил хэрэг болгож, нялх балчир хүүхэдтэй эцэг эхэд хүүхдийнх нь төрсөн өдрөөр бүтэн өдрийн цалинтай чөлөө, бага насны хүүхэдтэй бол хагас өдрийн чөлөө олгож, өсвөр насны хүүхэдтэй бол тухайн өдөр цагаас нь эрт тарааж, хүүхэдтэйгээ хамт байх нөхцөлийг нь бүрдүүлэхийг хичээдэг. 8. Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч?" Нэг удаа хадам ээж маань хүүхдүүдэд зориулаад хоолой өвдөхөд түрхдэг тос авч ирсэн юм. Тухайн үедээ хоолой нь өвдөхөөр түрхэнэ гэж бодоод өнгөрсөн. Маргааш өглөө нь гал тогоонд сав суулга дуугараад байхаар нь ороод хартал охин маань "Миний хажууд суудаг хүүхдийн хоолой нь өвдчихсөн, өвдөөд хэцүү байгаа. Энэ тосыг түрхээд өгвөл гайгүй болчих байх" гээд тосоо нэг саванд юүлэх гээд зогсож байсан. Тэр мөчид хүүхдээрээ маш их бахархсан. Миний хүүхэд хүнийг гэх сэтгэлтэй, бусдын төлөө зүрхтэй, халамжтай хүн болж өсөж буйг мэдрэх тэр мэдрэмж миний хувьд ямар ч тэмцээн, олимпиадын медаль, өргөмжлөлтэй дүйцэхээргүй баяр баясал байсан. 9. Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ? Би хувьдаа, эмээ, ээжийнхээ хүмүүжлийн аргуудад их дуртай. Эмээ минь намайг бага байхад маш их үлгэр уншиж өгдөг, түүнийгээ эргээд яриулдаг хүн байлаа. Бид хоёр хэдэн ч ном дуусгасан юм бүү мэд. Уншиж өгөөд л байхаар үлгэрүүд маань бүр цээжинд орчихно. Тэгж байгаад нэг өдөр "Өнөөдөр чи эмээдээ яриад өгөөч" гэнэ. Эхэндээ хүүхэд сандарна, ээрнэ, гацна. Дараагийн удаа илүү сайн ярихын тулд өмнө нь тоодоггүй байсан үлгэрүүдээ ахиж сонсохдоо ихэд анхаарна. Яваа яваандаа сайжирна. Тэр үед эмээгээсээ сонссон, эмээдээ ярьж өгсөн үлгэр бүр намайг тодорхой агуулгын дор цэгцтэй илтгэх, өөрийгөө сандралгүй илэрхийлэх, бичгийн хэлээ сайжруулах, төсөөлөн бодох чадварыг хөгжүүлсэн гол хөшүүрэг болсон. Нөгөө талаас аав ээж хоёр маань надад ухаан орсон цагаас л ямар нэг зүйл болоход "Би чамд итгэж байна" гэж хэлдэг, түүнийгээ мэдрүүлдэг байсан нь эргээд хүүхэд эцэг эхийнхээ итгэлийг дааж явах, илүү сайн руу тэмүүлэх сэдэл болсон. Гэр бүлээсээ ойлгож авсан эдгээр үлгэрлэлийг одоо ч хүүхдүүддээ дамжуулахыг зорьдог юм. Хүүхдүүддээ "Би чамд итгэж байна", "Зүгээр дээ, би чамайг ойлгож байна" гэдгээ хэлдэг, үйлдлээрээ харуулдаг. Ингэхдээ эхлээд хүүхдийнхээ өнцгөөс бодож, шаардлагатай л биш бол аль болох хэт урдуур нь орж өмнөөс нь юм хийлгүй, алдах боломж олгон, гаргасан эрсдэлд нь хүлээцтэй хандахыг боддог доо. 10. Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ? Хүнийг ойлгодог, хайрладаг, ямар ч үед өөрийнхөөрөө байж чаддаг, бусдад түүнийгээ зөвөөр илэрхийлж чаддаг хүн байгаасай гэж боддог. Үнэндээ загасчны морь усгүй гэдэг шиг үе бишгүй байдаг ч хийж буй ажил, түүндээ хүрэх гэсэн тэмүүлэл минь хүүхдүүдэд маань шууд бусаар хүчтэй нөлөөлж байдгийг олж харсан. Хүүхдүүд минь багаасаа өөрийгөө таньж мэдэхийг хичээж, зорилго тавьж, хамгийн гол нь суралцах хөгжих хүсэл тэмүүлэл дүүрэн байгааг хараад өөр олон зүйл хүсдэггүй дээ.	Өнөөдрийн дугаарт бид англи хэл, STEAM, EQ зэрэг хүүхдийн хөгжилд чиглэсэн олон улсын хөтөлбөрүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр эх орондоо нэвтрүүлэн, бага насны хүүхдийн цогц хөгжлийг дэмжих зорилго тавин ажиллаж буй “Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч Ц.Алтансорыг урилаа. Түүний хувьд Монголын анхны EQ хөтөлбөртэй "Q Kids" цэцэрлэгийг үүсгэн байгуулсан бөгөөд өдгөө тав дахь жилийнхээ ойн хүрээнд Ривер Гарден дахь шинэхэн салбараа нээж байгаа юм. Түүнчлэн "EQ KiddyZ" төслийн хүрээнд “Сэтгэл зүйн боловсролыг бага наснаас олгох” контент төслийг нэвтрүүлэн 20 мянга гаруй хүүхдэд хүргэснээс гадна дэлхийн 45 улсад салбартай "Nutty Scientists" олон улсын франчайз лабораториороо дамжуулан шинжлэх ухааны мэдлэгийг сонирхолтой аргаар түгээж байгаа билээ. Харин энэ удаагийнхаа дугаарт бид түүнийг боловсролын салбарын эмэгтэй манлайлагчдын нэг гэхээс илүүтэй гурван хүүхдийн ээж, гэрийн эзэгтэй талаас нь танилцуулахыг зорилоо. Нэр: Ц.Алтансор Ажил: "Q Education Group”-ийн үүсгэн байгуулагч, "Nutty Scientist Mongolia" хүүхдийн энтертайнмент лабораторийн үүсгэн байгуулагч Ам бүл: 5 Сошиал хуудсууд: Цогтхүүгийн Алтансор (Фэйсбүүк), @altansoroo (Инстаграм) ### 1. Бидэнд гэр бүлээ товч танилцуулна уу? Гэр бүлийн үүргээ хэрхэн хуваарилдаг вэ? Миний ханийг Н.Норов гэдэг. Эмч мэргэжилтэй, одоогоор санхүүгийн салбарт мэргэшин ажилладаг. Бид хоёр дунд сургуульд байхаасаа бие биесээ мэддэг болж, дотноссоор амьдралаа холбосон. Одоо нэг хүү, хоёр охинтой, ам бүл тавуулаа өнөр өтгөн айл болжээ. Манай гэр бүл аль болох нэг нэгэнтэйгээ ярилцаж ойлголцохыг чухалчилдаг. Тиймдээ ч гэрийн ажил үүргээ хүүхдүүдтэйгээ ярилцаж хуваарилаад, долоо хоног бүрийн хоолны цэсээ хамтдаа гаргадаг юм. Ихэнхдээ ням болон даваа гарагийн хоолыг аав хариуцдаг. Лхагва болон баасан гарагийг ээж, мягмар болон пүрэв гарагийг охид маань хариуцна. Охидын хувьд 12, 15 настай харьцангуй том болчихсон болохоор ээж аавтайгаа гэрийн ажлын ачааллыг аль хэдийн хуваалцаж, тусад ороод эхэлчихсэн. Ер нь бодоод байхад, бүсгүйчүүд давамгайлсан манайх шиг айлд аав заавал хоол хийж, нарийн ширийн ажилд ороод байх шаардлага бага л даа. Гэхдээ нөхөр бид хоёр хүүхдүүддээ багаас нь гэр бүлийн үүргийн хуваарилалт, хүйсийн харьцаа, хариуцлагыг үлгэрлэж харуулахыг хүсдэг учраас хөл хорионы үед ч аавын хоол хийх хуваарь хэвээр үлдсэн. ### 2. Танай гэрийнхний өглөө, оройны дадлууд гэвэл? Энгийн үед бол өглөө хамтдаа цайгаа уугаад гардаг. Манай охид биеэ даачихсан болохоор асуудалгүй, харин хүү маань балчир тул өдрийнх нь хуваарийг хамтран гаргаж өгч тусалдаг. Харин оройдоо 22 цагаас хойш гар утас, ухаалаг төхөөрөмжнөөс хол байлгана. Энэ нь хүүхдүүдээ ядраахгүй, бөх унтуулахад тустай байдаг л даа. Хөл хорионы үед бол хуваарь яалт ч үгүй өөрчлөгдсөн. Хамгийн түрүүнд ажиглагдсан зүйл гэвэл, хөдөлгөөний дутагдалд орж, улмаар жин нэмж байгаа нь илт ажиглагдсан. Тиймээс өдрийнхөө хуваарьт дасгал хийх, хамтдаа тоглох цагийг заавал оруулж, энэ цагаа үр дүнтэй болгохын тулд нэмэлтээр хөлөгт тоглоом, гүйлтийн зам хүртэл авсан даа. Ер нь эцэг эх, хүүхэдтэйгээ 18 зун, 18 өвлийг л үддэг гэдэг. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэвэл 18 дахь зун, 18 дахь өвлөөс эхлэн хүүхдүүд маань том болж нийгмийн амьдралд оролцон бие даан амьдарч, хувийн ертөнцөө бүтээх болно. Тиймээс хүүхдүүдээ том болохоос өмнөх энэ богинохон хугацаанд байнга давтагддаг дадал төдийхнөөс илүүтэй олон зүйлийг хамтдаа хийж, сайхан дурсамж бүтээхийг хүсдэг. Тиймдээ ч хийх зүйлийн жагсаалтаа (Bucket List) гаргаж, боломж гарах бүрд аль болох алгасалгүй хамт хийхийг зорьдог. ### 3. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхдээ ашигладаг сонирхолтой арга, техникээсээ хуваалцвал? Хүүхдийнхээ онцлог, нас, сэтгэхүй, сэтгэл зүйн онцлогоос хамаарч ямар аргаар харилцаж ойлголцох вэ гэдгээ зөв сонгох хэрэгтэй болдог. Жишээ нь, өсвөр насны хүүхдийн хувьд аливааг их эмзэг хүлээж авдаг болохоор алдаа дутагдлыг нь шууд хэлчихвэл хичээл зүтгэл нь амархан мохож, өөртөө итгэлгүй болж, ярилцахаас татгалзах гэх мэт асуудлууд үүсэх нь бий. Тийм учраас эцэг эхийн зүгээс бодсоноо шууд хэлэхээс илүүтэй өөр зүйл дээр жишээ авч, харьцуулан жиших боломж олгож, өөрөөр нь дүгнэлт хийлгүүлэх аргыг ашигладаг. Ингэхдээ хэлэхийг хүссэн санааг маань илэрхийлэх киног хайлт хийж олоод, түүнийгээ хамт сууж үзэнгээ ярилцдаг юм. "Энэ дүр ингэсэн болохоор ийм үр дүнд хүрлээ, тэр хүний энэ зан чанар нь тус боллоо" гэх мэтээр дүрүүдийг нь дүгнэх явцдаа хүүхдэдээ хэлэхийг хүссэн зүйлээ илэрхийлнэ. ### 4. Танай гэрийнхний дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн, хүүхдийн/гэр бүлийн контент? Гэр бүлээрээ хамт сууж байгаад, амралтын өдрүүдээр Netflix–ээс кино сонгож үзэх дуртай. Орчин үеийн хүүхдүүдийг ухаалаг төхөөрөмжгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Тиймээс аль болох хязгаарлаж хориглолгүйгээр зөв хэрэглээг нь дэмжиж, чиглүүлж өгөхийг хүсдэг. Бага насны хүүхдэдээ аль болох "educational" буюу боловсрол олгох талын, бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлсэн хөгжилтэй аппуудыг хэрэг болгон урьдчилан судалж байж авч өгдөг. Энэ чиглэлийн аппын сайн тал нь боловсрол олгохоос гадна, тархийг ачаалуулж, ажиллуулж байдаг болохоор донтуулдаггүй юм. Эсрэгээрээ, ямар ч үед Youtube үзүүлэхээс зайлсхийдэг. Тэнд байдаг энтертайнмент контентууд нь юу ч бодох шаардлагагүй, зөвхөн үзэж, ямар ч агуулгагүйгээр баясгахад зориулагдсан байдаг тул ядрах мэдрэмжийг бууруулж, улмаар дэлгэцийн өмнө олон цагаар донтон суух шалтгаан болдог. Оройн цагаар бол мандала, эсвэл кодоор буддаг апп-аар янз бүрийн дүрс будуулах нь тархийг нь амрааж, унтаж амрахад бэлдэж өгдөг ач холбогдолтой байдаг. ### 5. Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Ер нь бүсгүй хүн ээж болохоороо байгалийнхаа зөнгөөр, хэнээр ч хэлүүлэлтгүй хүүхдээ хайрлаж, хамгаалж, тэтгэж сурдаг. Гэхдээ амьдралын жамаар ээж болно, нөгөө талаас бүх л ухамсар төлөвшлөөрөө эх хүн гэдгээ сайтар мэдэрсэн ээж болно гэдэг шал өөр ойлголтууд шиг санагдсан. Тиймдээ ч, зүгээр л миний өхөөрдөм хүү/охин, миний хүүхэд гэж хараад хайрлан эрхлүүлж, зөвхөн бие физиологи, материаллаг хэрэгцээг нь хангахад анхаарах бус, харин ч яг өөртэйгөө адил авч үзэн, орон зайг нь хүндэлж, мэдрэмжийг нь ойлгон, сэтгэл зүйн хэрэгцээг нь өгч чаддаг ээж болох гэж хичээж суралцаж явна. Сүүлийн үед үр хүүхдээ сайн хүн болгоно, төлөвшүүлнэ, хөгжүүлнэ гэхээс илүүтэй тэднийхээ амьдрах нийгмийн төлөө би юу хийж чадах билээ гэж их боддог болсон... Өнөөдөр хүүхдийнхээ сайн сайхны төлөө хэрэндээ л ирээдүйг нь амжилттай, аз жаргалтай болгох гэж өндөр боловсрол эзэмшүүлж, байдгаараа хичээдэг ч сайн бодоод үзэхээр тэдний эргэн тойрон, хүрээлэл, нийгэмд энэ бүхэн тэгш, хүртээмжтэй болохгүй л бол бүх хувийн хүчин чармайлт маань ямар ч нэмэргүй болоод дуусна. Энэ бодол, ойлголт л өнөөдрийн хийж буй ажил, үзэл баримтлалд минь гүнзгий нөлөөлсөн. Ер нь ээж болоод, үүнийгээ бүрэн ойлгосноос хойш санаачилж хийсэн ажил бүхэн хүүхдүүдтэй минь холбоотой, тэднийгээ хараад ойлгож ухаарсан зүйлсээс улбаатай байдаг. Анх том охиндоо хүсдэг байснаараа хүүхдэд айдасгүй, аюулгүй, гэр шиг нь мэдрэмж өгч чаддагаас гадна сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжийг ойлгож, хөгжүүлэх цэцэрлэг нээх хүсэлдээ хөтлөгдөн "Q Kids"-ээ нээж байсан бол дараа нь дунд охиныхоо шинжлэх ухааны туршилтанд дурладаг талыг нь ажиглаж "Nutty Scientists" олон улсын хөтөлбөрийн албан ёсны эрхийг Монголд оруулж ирэн олон хүүхдэд өөрөө бүтээх, турших боломжийг олгохыг зорьсон. Цаашлаад номоор дамжуулж олон мянган хүүхдэд сэтгэл хөдлөлийн боловсрол олгох төслөө амжилттай хэрэгжүүлээд явж байна. ### 6. Та хэрхэн амардаг вэ? эцэг эхийн хувиар бусдын туслалцааг хэр авдаг вэ? Миний хувьд эмээ, өвөө дээрээ өссөн хүүхэд л дээ. Өвөө эмээгийн хайр хүүхдэд их зөөлөн буудаг болоод ч тэр үү, буурай нар дээрээ өссөн хүүхэд илүү хүнлэг, халамжтай мөртөө чөлөөт сэтгэлгээ сайтай болж төлөвшдөг шиг санагддаг. Сул тал нь харьцангуй эрт хагацлыг мэдэрдэг байх. Миний хувьд ч, тэр хагацал тухайн үедээ их хэцүү байсан болохоор ээж болсныхоо дараа хүүхдүүдээ аль болох өөрөө өсгөхийг эрмэлздэг байсан. Гэхдээ миний хувьд, оюутан байхдаа анхныхаа хүүхдийг төрүүлж, тухайн үедээ өөрөө ч хүүхдээрээ байсан болохоор аав, ээжийнхээ дэмжлэг туслалцааг их авсан. Одоо бодоход, аав ээжийн тус байсан тулдаа л энэ бүхнийг амжуулсан байх. Хоёр охиныг маань өсгөж өгсөн ач буянд нь аав ээждээ үргэлж талархдаг. Бага хүүгээ АНУ-д төрүүлсэн болохоор нөхөртэйгөө хамтраад яг өөрсдөө өсгөсөн. Энэ үеийн нөхрийн орон зай, түшиг тулгуурыг юутай ч зүйрлэшгүй. Амрах тал дээр, гэр бүлээрээ хамт байгальд гарах дуртай. Сүүлийн үед хамтдаа ууланд алхах их таатай санагддаг болсон. Энэ үед хүүхдээ хөгжүүлэх боломж ч их гардаг юм билээ. Алхах явцад хүүхэд шантарна, хөл нь өвдөнө, шалтаг тоочно, даарна гээд асуудал их. Тэр үед нь "Уг нь бидний очих газар тэнд харагдаж байна, энэ хүртэл ирсэн юм чинь цаашлаад гарах уу? Эсвэл дундаас нь ингээд орхих уу?" гээд асуухад бодож байгаад "За за ээж ээ, би тэвчээд гарна аа" гэдэг. Энэ мэт спортоор дамжуулан зорьсон зүйлдээ амар хялбар хүрдэггүйг ойлгуулж, эхэлсэн зүйлээ дуусгахын чухлыг мэдрүүлж, бэрхшээлийг даван туулах чадварт сургах нь үр дүнтэй санагддаг. ### 7. Ажилладаг ээж байхын хамгийн хэцүү нь? Хүн ямар ч зүйлд төгс байна гэж үгүй. Нэг талд анхаарахад нөгөө тал нь орхигддог, бүгдэд нь жигд анхаарвал аль нь ч бүрэн нөөцдөө хүртэл хөгжихгүй. Тиймээс анхнаасаа алийг нь сонгож, түүнийхээ төлөө юуг, хэрхэн золиослохоо сайтар ухамсарлан, түүнээс ирэх үр дагаварт бэлтгэлтэй байж, тэр бүрд өөрийгөө буруутгаж, шийтгэхгүй байх нь чухал мэт. Төгс эцэг эх гэж байдаггүй, 40 хувьд нь л сайн байж, үлдсэн 60 хувьд нь зүгээр л чадахаараа хичээгээд, шударга байж, уучлалт гуйгаад явахад болно гэлцдэг. Бидний хувьд, хүүхдүүддээ төгс байх гэж хүчлэлгүй үнэн байхыг л эрмэлздэг. Хүүхдүүддээ уурлах, гомдох, эргээд хүүхдүүдээ уурлуулах, гомдоох үе мэдээж бий. Гэхдээ тэр бүрийнхээ араас эргээд заавал цаг гарган ярилцаж, тухайн үеийн сэтгэл хөдлөлөө тайлбарлаж, уучлал гуйх ёстой үедээ "Би ээж" гээд гэдийж суулгүй шударгаар уучлал гуйдаг. Үүний нэг давуу тал нь, ингэснээр хүүхдүүд багаасаа хүний сэтгэл хөдлөл, тухайн сэтгэл хөдлөлөөс гарч болох ааш араншинтай танилцаж, эргээд өөрийгөө ч танихад тусалдаг. Мэдээж ажилладаг ээж, аав байхын бэрхшээлтэй тал нь хүүхдүүддээ гаргах цаг дутмаг болдог. Гэхдээ хүүхдийнхээ хажууд байна гээд тэдэндээ чанартай цаг ховор гаргадаг байснаас чанартай цаг гаргаж чаддаг хөдөлмөрч аав, ээж байж, амьдралыг өөрсдөөрөө үлгэрлэх нь илүү санагддаг. Тиймээс хүүхдийнхээ төрсөн өдөр, ямар нэг тэмдэглэлт баярууд дээр нь заавал хамт байхаар төлөвлөнө. Үүнийгээ ч хамт олныхоо дунд ажил хэрэг болгож, нялх балчир хүүхэдтэй эцэг эхэд хүүхдийнх нь төрсөн өдрөөр бүтэн өдрийн цалинтай чөлөө, бага насны хүүхэдтэй бол хагас өдрийн чөлөө олгож, өсвөр насны хүүхэдтэй бол тухайн өдөр цагаас нь эрт тарааж, хүүхэдтэйгээ хамт байх нөхцөлийг нь бүрдүүлэхийг хичээдэг. ### 8. Эцэг эхийн хувиар хамгийн их баярласан, бахархсан мөч?" Нэг удаа хадам ээж маань хүүхдүүдэд зориулаад хоолой өвдөхөд түрхдэг тос авч ирсэн юм. Тухайн үедээ хоолой нь өвдөхөөр түрхэнэ гэж бодоод өнгөрсөн. Маргааш өглөө нь гал тогоонд сав суулга дуугараад байхаар нь ороод хартал охин маань "Миний хажууд суудаг хүүхдийн хоолой нь өвдчихсөн, өвдөөд хэцүү байгаа. Энэ тосыг түрхээд өгвөл гайгүй болчих байх" гээд тосоо нэг саванд юүлэх гээд зогсож байсан. Тэр мөчид хүүхдээрээ маш их бахархсан. Миний хүүхэд хүнийг гэх сэтгэлтэй, бусдын төлөө зүрхтэй, халамжтай хүн болж өсөж буйг мэдрэх тэр мэдрэмж миний хувьд ямар ч тэмцээн, олимпиадын медаль, өргөмжлөлтэй дүйцэхээргүй баяр баясал байсан. ### 9. Хүүхэд өсгөхтэй холбоотой авсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу байсан бэ? Би хувьдаа, эмээ, ээжийнхээ хүмүүжлийн аргуудад их дуртай. Эмээ минь намайг бага байхад маш их үлгэр уншиж өгдөг, түүнийгээ эргээд яриулдаг хүн байлаа. Бид хоёр хэдэн ч ном дуусгасан юм бүү мэд. Уншиж өгөөд л байхаар үлгэрүүд маань бүр цээжинд орчихно. Тэгж байгаад нэг өдөр "Өнөөдөр чи эмээдээ яриад өгөөч" гэнэ. Эхэндээ хүүхэд сандарна, ээрнэ, гацна. Дараагийн удаа илүү сайн ярихын тулд өмнө нь тоодоггүй байсан үлгэрүүдээ ахиж сонсохдоо ихэд анхаарна. Яваа яваандаа сайжирна. Тэр үед эмээгээсээ сонссон, эмээдээ ярьж өгсөн үлгэр бүр намайг тодорхой агуулгын дор цэгцтэй илтгэх, өөрийгөө сандралгүй илэрхийлэх, бичгийн хэлээ сайжруулах, төсөөлөн бодох чадварыг хөгжүүлсэн гол хөшүүрэг болсон. Нөгөө талаас аав ээж хоёр маань надад ухаан орсон цагаас л ямар нэг зүйл болоход "Би чамд итгэж байна" гэж хэлдэг, түүнийгээ мэдрүүлдэг байсан нь эргээд хүүхэд эцэг эхийнхээ итгэлийг дааж явах, илүү сайн руу тэмүүлэх сэдэл болсон. Гэр бүлээсээ ойлгож авсан эдгээр үлгэрлэлийг одоо ч хүүхдүүддээ дамжуулахыг зорьдог юм. Хүүхдүүддээ "Би чамд итгэж байна", "Зүгээр дээ, би чамайг ойлгож байна" гэдгээ хэлдэг, үйлдлээрээ харуулдаг. Ингэхдээ эхлээд хүүхдийнхээ өнцгөөс бодож, шаардлагатай л биш бол аль болох хэт урдуур нь орж өмнөөс нь юм хийлгүй, алдах боломж олгон, гаргасан эрсдэлд нь хүлээцтэй хандахыг боддог доо. ### 10. Хүүхдээ ямар хүн болоосой гэж, ямар чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж хүсдэг вэ? Хүнийг ойлгодог, хайрладаг, ямар ч үед өөрийнхөөрөө байж чаддаг, бусдад түүнийгээ зөвөөр илэрхийлж чаддаг хүн байгаасай гэж боддог. Үнэндээ загасчны морь усгүй гэдэг шиг үе бишгүй байдаг ч хийж буй ажил, түүндээ хүрэх гэсэн тэмүүлэл минь хүүхдүүдэд маань шууд бусаар хүчтэй нөлөөлж байдгийг олж харсан. Хүүхдүүд минь багаасаа өөрийгөө таньж мэдэхийг хичээж, зорилго тавьж, хамгийн гол нь суралцах хөгжих хүсэл тэмүүлэл дүүрэн байгааг хараад өөр олон зүйл хүсдэггүй дээ.
https://unread.today/c/posted-sainuu-suvdb	Зочинтой булан	Egiimaa Tsogt	2021-09-14T00:00:00	9 сарын 14, 2021	"Сайн уу?" – Б.Сувд: Номын баяр бол мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн нэг хэлбэр	<div class="article-body"> <h2>Улаанбаатар хотын зүрхэн тушаа Сүхбаатарын талбайд жил бүрийн хавар, намар "Үндэсний номын баяр" зохиогддог билээ. Энэ намрын, 30 дахь удаагийн "Номын баяр" энэ баасан гарагаас ням хүртэл буюу есдүгээр 17-19-нд тохиож байна. Унших дадлыг түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой уг арга хэмжээг санаачлагч, "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын үүсгэн байгуулагч Б.Сувдтай бид номын баяр тойрсон сэдвээр ярилцлаа.</h2><p><i>Монголын Залуучуудын Холбоонд байрлах бяцхан оффисд ороход дөлгөөн намуухан төрхтэй Б.Сувд биднийг угтав. Нэлээд ядарсан шинжтэй харагдах нүд нь, ярилцлагын дундуур байнга хангинах утас нь Номын баярын ажил ёстой "буцалж" байгааг илтгэнэ. Гэсэн хэдий ч энэ завгүй өдрүүд өнгөрөхөд эргэн тойрондоо бодит нөлөөлөл, эерэг үр дүн авчирна гэсэн итгэл нь түүнд эрч хүч, урам зориг өгч байгааг ярилцаж суухдаа мэдэрсэн юм.</i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сайн байна уу, энэ жилийн номын баярын онцлогийн тухай яриагаа эхлүүлье.</h3><p>Энэ жилийн хувьд сайн мэдээ гэвэл Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж, "Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд" нь албан ёсны тэмдэглэлт үйл явдал болсон. Харин таагүй үйл явдлын хувьд цар тахал нүүрлэж, олон гэнэтийн үйл явдал өрнөлөө. <br> <br>Дотоодод халдварын тохиолдол буурахгүй байгаа ч бид цар тахлын нөхцөлд дасан зохицож, хэвийн амьдралдаа эргэн шилжиж байна. Тиймээс асуудал, бэрхшээлд түүртэх бус зорьж төлөвлөсөн ажлуудаа үргэлжлүүлэх нь зүйтэй болов уу. Цар тахал, хөл хорионы улмаас олон хүнд унших, бас бичих сэдэл төрсөн байх. Өнгөрсөн жилийн номын баяраар олон шинэ ном мэндэлж, нөгөө талд уншигчид удаан хүлээсэн. Хэрэв бидний амьдрал хэвийн байсан бол унших эрэлт хэрэгцээ ингэж огцом өсөх байсан эсэхийг хэлж мэдэхгүй байна. <br> <br>Хөл хорио уншигч, зохиолчдыг идэвхжүүлж унших урам зориг, сэдлийг бадраасан гэж хэлж болно. Хэвлэн нийтлэгчдийн хувьд ч олон зохиогчийн ном, бүтээлийг орчуулан гаргахаар шамдан ажилласнаас гадна хэвлэлийн үйлдвэрүүд тун ачаалалтай ажиллаж байна. Тиймээс энэ удаагийн номын баяраар олон шинэ бүтээл уншигчдын гарт хүрэх нь ээ. <br> <br>Тухайлбал, Монголын уран зохиолын орчин цагийн тэргүүн зохиолчдын нэг, Гүн овогт Г.Аюурзанын 21 жилийн өмнө гаргаж байсан "Шинэ үеийн номын сан" цуврал дахин хэвлэгдсэн нь орчин цагийн залуусын оюун санаанд том хөрөнгө оруулалт болж байна. Мөн “Болор цом”-ын эзэн, модернист яруу найрагч Б. Галсансүхийн “Хар” ба “Улаан”, “Бурханд хэлэх зөвлөгөө” номуудын шинээр хэвлэсэн хувилбарыг олон хүн уншихаар хүлээж буй гэдэгт итгэлтэй байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Номын баяр зохион байгуулах анхны сэдэл нь юу байв? "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын түүх, алсын хараагаас хуваалцвал?</h3><p>Өнгөрсөн хугацаанд кино шиг олон үйл явдал өрнөсөн. Анх номын нэвтрүүлэг хийж эхлэх үеэр ивээн тэтгэгчгүй байсан учраас сурвалжилга хийсний дараа ганц хоёр ном бэлгэнд авч унших нь л жаргал байв. Тухайн үед номын цөөхөн дэлгүүр дөнгөж нээгдээд, ихэвчлэн гадаа талбайд номын лангуунууд харагддаг байсан. Бид ном уншихуйн цэнгэл таашаалыг авч, бусдад түгээхийн тулд сайн дураар нэвтрүүлгээ хийж эхэлсэн. Сэтгэл зүрхээрээ эхлүүлсэн ажил маань явцын дунд өргөжин тэлж, зорилгоо улам томруулсаар байна. <br> <br>Бид энэ хугацаанд номын ертөнцийг тойрсон бэрхшээлтэй асуудлуудыг ойлгож, мэдэрч, ямар бодлого, шийдвэр дутагдаж буйг олж харсан учраас түүний төлөө ажилласаар ирсэн. Манай үйл ажиллагаануудаас олонд хамгийн сайн танигдсан нь мэдээж номын баяр. Мөн “Редактор” номын клуб болон “Номын ертөнц” сэтгүүл, номын нэвтрүүлгээ онцлох нь зүйтэй. Эргээд харвал, энэ бүх ажил номын соёлыг дэлгэрүүлэх ганц зорилготой. Аль ч улс оронд нийтийн уншлага буюу ном унших соёл, түвшин дээшилж байж, нийгмийн амьдралд олон эерэг дэвшил, нөлөөлөл гардаг. Тухайлбал, ОХУ-д гэмт хэрэг их гарч байгаа дүүргүүдэд номын аян өрнүүлснээр гэмт хэргийн тоо багассан тухай судалгаа бий. Иргэдийн ухамсрыг дээшлүүлэх үйл ажиллагааг номтой холбож буйн нэг хэлбэр юм уу даа. <br> <br>Ингэж номтой холбоотой үйл ажиллагаа эхлүүлсэн минь өнөөдрийн түвшинд хүрсэн байна. Өмнөх номын баярууд дээр гаднын цөөнгүй зочид ирсэн удаатай тул ирэх жилүүдэд үргэлжлүүлэхээр зорьж байгаа. Бусад оронд номын баяраар зөвхөн ном сурталчлаад зогсохгүй “Бид ийм соёл, түүхтэй улс шүү” гэх үндэсний соёлын сурталчилгааг хийдэг. Тиймээс цаашид энэ чиглэлээр мэргэшсэн номын мэргэжилтнүүдийг урьж, манай улсын чанартай чансаатай ном бүтээлийг гадаадын жуулчид, судлаачид сонирхон ирдэг болоход хувь нэмрээ оруулах юм сан гэх алсын хараа, зорилго бий.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ac42846e40c9d3a30a761a15a823ae19.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Манай улсын номын баяр бусад оронтой харьцуулахад үндэсний ямар онцлог, ялгаралтай вэ?</h3><p>Мэдээж хэрэг, улс орон бүр өөрсдийн онцлогтой. Монголчууд эрдэм ном дээдэлдэг ард түмэн учраас номын баярыг илүү оюуныг цэнгүүлэх, талархлыг мэдрэх баяр мэт өнгөрүүлдэг нь сайхан санагддаг. Тухайлбал, уншигчид хайртай зохиолчидтойгоо биеэр уулзаж, тэдэнд хайр, хүндэтгэлээ мэдрүүлэх нандин боломж бүрддэг бол зохиолчдын хувьд уншигчдаасаа урам зориг авч, дараагийн бүтээлдээ итгэл үнэмшил, урам зоригтойгоор орох буюу мөнөөх унших, уншуулах эрчим үргэлжилдэг гэдгээрээ онцлог. Өөрөөр хэлбэл, номоор дамжсан сэтгэл зүрхний нандин холбоо үүсдэг гэх үү дээ. Энэ бүхнийг монголчуудын эртнээс ном бүтээлийг дээдэлж ирсэн уламжлалт сэтгэхүйтэй холбож ойлгодог. <br> <br>Номын баяр гэж нэрлэдэг нь ч үүнтэй холбоотой. Хүмүүс номын худалдаа, яармагийг бараг зах гэж ойлгох нь холгүй байдаг. Энэ бол номд хүндлэл талархлаа үзүүлсэн, оюуны таашаал цэнгэл хуралдсан үйл ажиллагаа тул бидний хувьд баяр гэж хүлээж авдгийг онцолъё. <br> <br>Мөн зохион байгуулалтын хувьд ном эрхлэн гаргагчдаа аль болох дэмжиж туслахыг эрмэлзэж, олон нийтийг хамруулдаг. Уншигчид ч үүнийг дагаад ирэх дуртай байдаг. Үндэсний номын баяр нь мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн нэгэн хэлбэр гэж боддог юм. Өөр нэг онцлууштай зүйл бол номын баярын байршил буюу нийслэлийн төв талбай. Сүхбаатарын талбай бол хүндтэй эрхмүүдийг хүлээн авах, соёлын болон бусад хүндэтгэлийн арга хэмжээ болдог зүрхэн газар шүү дээ. Ийм хүндтэй орон зайд нийгмийн сэхээтнүүд, салбарын бүрийн төлөөллүүд ирж, оюуны соёлын нэгдэл, чуулга үүсгэдэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүдийг албан ёсоор хуульчлаад удаагүй байна. Тэгэхээр номын баярын үйл ажиллагаанд ямар өөрчлөлт гарах бол? </h3><p>Бид өмнө нь төрийн дэмжлэггүйгээр хөдөө орон нутагт номын баяр зохион байгуулах гэж үзсэн. Харамсалтай нь, төрийн бус байгууллагуудын чадавх, санхүүгийн нөхцөл хангалтгүйн улмаас хязгаарлагдмал хүрээнд буюу өргөн далайцтай болж чадаагүй. Харин энэхүү хууль батлагдсанаар үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, улам нээлттэй болох боломж бүрдэж байна. <br> <br> <br>Тухайлбал, Хуулийн төсөлд Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд <a href="https://montsame.mn/mn/read/268888" target="_blank">“Үндэсний ном, бичиг соёлын өдрүүд: 5 болон 9 дүгээр сарын 3 дахь долоо хоногийн амралтын өдрүүд” гэсэн 5.1.17 дахь заалтыг</a> нэмэхээр зохицуулсан. Одоогоор уг хуулийг орон даяар сурталчлах ажлыг хийхийн тулд УИХ-ын Тамгын газар болон Соёлын яамтай хамтрахаар ажиллаж байна. Энэ хүрээнд номын баярын үйл ажиллагаа нь жил бүр нэг удаа төв талбайд болохоос гадна хөдөө орон нутгуудыг тойрч, нэг удаа зохион байгуулах зорилго, төлөвлөгөө удахгүй биеллээ олох байх.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/552435ea29cc45042b8aa009eeedb8d2.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та номын баярын ач холбогдол, эерэг үр нөлөөг олонтоо дурдлаа. Тэгвэл нөгөө талаас ямар бэрхшээл, сорилтууд тулгарч байна вэ?</h3><p>Зөвхөн номын баяр хийх гэж кино шиг үйл явдал өрнөсөөр 17 жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд аливаа бодлого, чиглэл хэрэгжих шатандаа хэрхэн замхарч орхигддог болохыг өөрийн биеэр мэдэрсэн. Дорвитой өөрчлөлт, залгамж халаа, сайжруулах оролдлогууд бага байгаа тул энэ орхигдсон хэсэгт дуу хоолой болж, асуудлыг шийдэхээр гар бие оролцож байна. Ном уншихын ач холбогдлыг ойлгодог, номд хайртай хүмүүс салбар бүрд, шат шатандаа байсан бол бидний ажил ч хурдтай өрнөх байлаа. Энэ салбарыг тойрсон эрх зүйн болон бусад олон асуудал бий. Гэхдээ дээрх хууль батлагдсанаар тэр бүх бэрхшээлийг давах эхлэл тавигдаж байна.</p> <blockquote><p> Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм. </p> <cite><p>Б.Сувд</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сүүлийн үед номын баярыг зорих залуусын тоо олширч байна. Таны анзаарснаар тэд юу уншиж, юунд татагдаж байна вэ? </h3><p>Номын баярт оролцогсдын 80 орчим хувийг залуу үеийнхэн эзэлж байна. Залуус их ухаалаг, авьяаслаг, өнгөлөг байна. Ном бүтээгчид аль болох тэдний урам зоригийг өдөөж, итгэл найдвар өгч, эх оронч сэтгэлийг бий болгоосой гэж хүсдэг. Залуу хүнд алдаж онох үе байх тул номоор дамжуулан зөв залж чадваас ирээдүйд том хөрөнгө оруулалт болно. Гэхдээ хүн бүрийн хүсэл сонирхол өөр учраас бусдын зөвлөсөн "заавал унших" номд баригдах бус юу хүсэж буйдаа тулгуурлан унших нь зүйтэй. <br> <br>Нөгөө талаас, тэдний сэтгэлгээ цахим шилжилтийг даган өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед эх хэлээрээ зөв бичиж, ойлгох соёлд суралцаасай гэж хүсэж байна. Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/178da1bcccfa121dfb9ec15b0645dda4.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Номын баярын тухай олон сонирхолтой мэдээлэл хуваалцлаа. Ярилцлагын төгсгөлд, уншигчдыг номын баярт хүрэлцэн ирэх гурван шалтгааныг онцолно уу. </h3><p>Би бусдыг хүчлэх тун дургүй. Гэхдээ номын баярт уриалах гурван шалтгааныг нэрлэвэл: <br>Тэнд хүмүүс оюуны жаргал, цэнгэлийг эдлэх гэж ирдэг. Дуртай зохиолчидтойгоо уулзаад шинэ номыг нь авч, нүүр тулж уулзана гэдэг ховор тохиох нандин боломж юм. Хэрэв цар тахалгүй байсан бол эцэг эхчүүд хүүхдээ дагуулан ирж, номтой холбоотой дурсамж бүтээх газар бол яах аргагүй номын баяр юм. Хүүхдийг номоор хүрээлсэн орчинд авчирч, сэдэлжүүлэх нь мартахгүй дурсамж болно. <br> <br>Гэхдээ одоогоор цар тахлын нөхцөл байдал амаргүй байгаа тул хүүхдээ гэртээ үлдээж, хамгааллын дэглэмээ сайтар сахиарай. Зохиолчдодоо цаашид улам сайхан бүтээл гаргаарай гэж уриалъя. Учир нь, бид ирээдүйн уншигчдын төлөө, эх орны хөгжил дэвшлийн төлөөх үйл хэрэг хийж буй тул тэдэнд юу өгөх вэ гэдгээ бодох нь чухал. Номд хайртай хэн бүхэн энэхүү номын баяраас хүссэн номоо олж, оюуны цэнгэл эдэлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.</p> </div>	Улаанбаатар хотын зүрхэн тушаа Сүхбаатарын талбайд жил бүрийн хавар, намар "Үндэсний номын баяр" зохиогддог билээ. Энэ намрын, 30 дахь удаагийн "Номын баяр" энэ баасан гарагаас ням хүртэл буюу есдүгээр 17-19-нд тохиож байна. Унших дадлыг түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой уг арга хэмжээг санаачлагч, "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын үүсгэн байгуулагч Б.Сувдтай бид номын баяр тойрсон сэдвээр ярилцлаа. Монголын Залуучуудын Холбоонд байрлах бяцхан оффисд ороход дөлгөөн намуухан төрхтэй Б.Сувд биднийг угтав. Нэлээд ядарсан шинжтэй харагдах нүд нь, ярилцлагын дундуур байнга хангинах утас нь Номын баярын ажил ёстой "буцалж" байгааг илтгэнэ. Гэсэн хэдий ч энэ завгүй өдрүүд өнгөрөхөд эргэн тойрондоо бодит нөлөөлөл, эерэг үр дүн авчирна гэсэн итгэл нь түүнд эрч хүч, урам зориг өгч байгааг ярилцаж суухдаа мэдэрсэн юм. Сайн байна уу, энэ жилийн номын баярын онцлогийн тухай яриагаа эхлүүлье. Энэ жилийн хувьд сайн мэдээ гэвэл Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж, "Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд" нь албан ёсны тэмдэглэлт үйл явдал болсон. Харин таагүй үйл явдлын хувьд цар тахал нүүрлэж, олон гэнэтийн үйл явдал өрнөлөө. Дотоодод халдварын тохиолдол буурахгүй байгаа ч бид цар тахлын нөхцөлд дасан зохицож, хэвийн амьдралдаа эргэн шилжиж байна. Тиймээс асуудал, бэрхшээлд түүртэх бус зорьж төлөвлөсөн ажлуудаа үргэлжлүүлэх нь зүйтэй болов уу. Цар тахал, хөл хорионы улмаас олон хүнд унших, бас бичих сэдэл төрсөн байх. Өнгөрсөн жилийн номын баяраар олон шинэ ном мэндэлж, нөгөө талд уншигчид удаан хүлээсэн. Хэрэв бидний амьдрал хэвийн байсан бол унших эрэлт хэрэгцээ ингэж огцом өсөх байсан эсэхийг хэлж мэдэхгүй байна. Хөл хорио уншигч, зохиолчдыг идэвхжүүлж унших урам зориг, сэдлийг бадраасан гэж хэлж болно. Хэвлэн нийтлэгчдийн хувьд ч олон зохиогчийн ном, бүтээлийг орчуулан гаргахаар шамдан ажилласнаас гадна хэвлэлийн үйлдвэрүүд тун ачаалалтай ажиллаж байна. Тиймээс энэ удаагийн номын баяраар олон шинэ бүтээл уншигчдын гарт хүрэх нь ээ. Тухайлбал, Монголын уран зохиолын орчин цагийн тэргүүн зохиолчдын нэг, Гүн овогт Г.Аюурзанын 21 жилийн өмнө гаргаж байсан "Шинэ үеийн номын сан" цуврал дахин хэвлэгдсэн нь орчин цагийн залуусын оюун санаанд том хөрөнгө оруулалт болж байна. Мөн “Болор цом”-ын эзэн, модернист яруу найрагч Б. Галсансүхийн “Хар” ба “Улаан”, “Бурханд хэлэх зөвлөгөө” номуудын шинээр хэвлэсэн хувилбарыг олон хүн уншихаар хүлээж буй гэдэгт итгэлтэй байна. Номын баяр зохион байгуулах анхны сэдэл нь юу байв? "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын түүх, алсын хараагаас хуваалцвал? Өнгөрсөн хугацаанд кино шиг олон үйл явдал өрнөсөн. Анх номын нэвтрүүлэг хийж эхлэх үеэр ивээн тэтгэгчгүй байсан учраас сурвалжилга хийсний дараа ганц хоёр ном бэлгэнд авч унших нь л жаргал байв. Тухайн үед номын цөөхөн дэлгүүр дөнгөж нээгдээд, ихэвчлэн гадаа талбайд номын лангуунууд харагддаг байсан. Бид ном уншихуйн цэнгэл таашаалыг авч, бусдад түгээхийн тулд сайн дураар нэвтрүүлгээ хийж эхэлсэн. Сэтгэл зүрхээрээ эхлүүлсэн ажил маань явцын дунд өргөжин тэлж, зорилгоо улам томруулсаар байна. Бид энэ хугацаанд номын ертөнцийг тойрсон бэрхшээлтэй асуудлуудыг ойлгож, мэдэрч, ямар бодлого, шийдвэр дутагдаж буйг олж харсан учраас түүний төлөө ажилласаар ирсэн. Манай үйл ажиллагаануудаас олонд хамгийн сайн танигдсан нь мэдээж номын баяр. Мөн “Редактор” номын клуб болон “Номын ертөнц” сэтгүүл, номын нэвтрүүлгээ онцлох нь зүйтэй. Эргээд харвал, энэ бүх ажил номын соёлыг дэлгэрүүлэх ганц зорилготой. Аль ч улс оронд нийтийн уншлага буюу ном унших соёл, түвшин дээшилж байж, нийгмийн амьдралд олон эерэг дэвшил, нөлөөлөл гардаг. Тухайлбал, ОХУ-д гэмт хэрэг их гарч байгаа дүүргүүдэд номын аян өрнүүлснээр гэмт хэргийн тоо багассан тухай судалгаа бий. Иргэдийн ухамсрыг дээшлүүлэх үйл ажиллагааг номтой холбож буйн нэг хэлбэр юм уу даа. Ингэж номтой холбоотой үйл ажиллагаа эхлүүлсэн минь өнөөдрийн түвшинд хүрсэн байна. Өмнөх номын баярууд дээр гаднын цөөнгүй зочид ирсэн удаатай тул ирэх жилүүдэд үргэлжлүүлэхээр зорьж байгаа. Бусад оронд номын баяраар зөвхөн ном сурталчлаад зогсохгүй “Бид ийм соёл, түүхтэй улс шүү” гэх үндэсний соёлын сурталчилгааг хийдэг. Тиймээс цаашид энэ чиглэлээр мэргэшсэн номын мэргэжилтнүүдийг урьж, манай улсын чанартай чансаатай ном бүтээлийг гадаадын жуулчид, судлаачид сонирхон ирдэг болоход хувь нэмрээ оруулах юм сан гэх алсын хараа, зорилго бий. Манай улсын номын баяр бусад оронтой харьцуулахад үндэсний ямар онцлог, ялгаралтай вэ? Мэдээж хэрэг, улс орон бүр өөрсдийн онцлогтой. Монголчууд эрдэм ном дээдэлдэг ард түмэн учраас номын баярыг илүү оюуныг цэнгүүлэх, талархлыг мэдрэх баяр мэт өнгөрүүлдэг нь сайхан санагддаг. Тухайлбал, уншигчид хайртай зохиолчидтойгоо биеэр уулзаж, тэдэнд хайр, хүндэтгэлээ мэдрүүлэх нандин боломж бүрддэг бол зохиолчдын хувьд уншигчдаасаа урам зориг авч, дараагийн бүтээлдээ итгэл үнэмшил, урам зоригтойгоор орох буюу мөнөөх унших, уншуулах эрчим үргэлжилдэг гэдгээрээ онцлог. Өөрөөр хэлбэл, номоор дамжсан сэтгэл зүрхний нандин холбоо үүсдэг гэх үү дээ. Энэ бүхнийг монголчуудын эртнээс ном бүтээлийг дээдэлж ирсэн уламжлалт сэтгэхүйтэй холбож ойлгодог. Номын баяр гэж нэрлэдэг нь ч үүнтэй холбоотой. Хүмүүс номын худалдаа, яармагийг бараг зах гэж ойлгох нь холгүй байдаг. Энэ бол номд хүндлэл талархлаа үзүүлсэн, оюуны таашаал цэнгэл хуралдсан үйл ажиллагаа тул бидний хувьд баяр гэж хүлээж авдгийг онцолъё. Мөн зохион байгуулалтын хувьд ном эрхлэн гаргагчдаа аль болох дэмжиж туслахыг эрмэлзэж, олон нийтийг хамруулдаг. Уншигчид ч үүнийг дагаад ирэх дуртай байдаг. Үндэсний номын баяр нь мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн нэгэн хэлбэр гэж боддог юм. Өөр нэг онцлууштай зүйл бол номын баярын байршил буюу нийслэлийн төв талбай. Сүхбаатарын талбай бол хүндтэй эрхмүүдийг хүлээн авах, соёлын болон бусад хүндэтгэлийн арга хэмжээ болдог зүрхэн газар шүү дээ. Ийм хүндтэй орон зайд нийгмийн сэхээтнүүд, салбарын бүрийн төлөөллүүд ирж, оюуны соёлын нэгдэл, чуулга үүсгэдэг. Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүдийг албан ёсоор хуульчлаад удаагүй байна. Тэгэхээр номын баярын үйл ажиллагаанд ямар өөрчлөлт гарах бол? Бид өмнө нь төрийн дэмжлэггүйгээр хөдөө орон нутагт номын баяр зохион байгуулах гэж үзсэн. Харамсалтай нь, төрийн бус байгууллагуудын чадавх, санхүүгийн нөхцөл хангалтгүйн улмаас хязгаарлагдмал хүрээнд буюу өргөн далайцтай болж чадаагүй. Харин энэхүү хууль батлагдсанаар үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, улам нээлттэй болох боломж бүрдэж байна. Тухайлбал, Хуулийн төсөлд Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд “Үндэсний ном, бичиг соёлын өдрүүд: 5 болон 9 дүгээр сарын 3 дахь долоо хоногийн амралтын өдрүүд” гэсэн 5.1.17 дахь заалтыг нэмэхээр зохицуулсан. Одоогоор уг хуулийг орон даяар сурталчлах ажлыг хийхийн тулд УИХ-ын Тамгын газар болон Соёлын яамтай хамтрахаар ажиллаж байна. Энэ хүрээнд номын баярын үйл ажиллагаа нь жил бүр нэг удаа төв талбайд болохоос гадна хөдөө орон нутгуудыг тойрч, нэг удаа зохион байгуулах зорилго, төлөвлөгөө удахгүй биеллээ олох байх. Та номын баярын ач холбогдол, эерэг үр нөлөөг олонтоо дурдлаа. Тэгвэл нөгөө талаас ямар бэрхшээл, сорилтууд тулгарч байна вэ? Зөвхөн номын баяр хийх гэж кино шиг үйл явдал өрнөсөөр 17 жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд аливаа бодлого, чиглэл хэрэгжих шатандаа хэрхэн замхарч орхигддог болохыг өөрийн биеэр мэдэрсэн. Дорвитой өөрчлөлт, залгамж халаа, сайжруулах оролдлогууд бага байгаа тул энэ орхигдсон хэсэгт дуу хоолой болж, асуудлыг шийдэхээр гар бие оролцож байна. Ном уншихын ач холбогдлыг ойлгодог, номд хайртай хүмүүс салбар бүрд, шат шатандаа байсан бол бидний ажил ч хурдтай өрнөх байлаа. Энэ салбарыг тойрсон эрх зүйн болон бусад олон асуудал бий. Гэхдээ дээрх хууль батлагдсанаар тэр бүх бэрхшээлийг давах эхлэл тавигдаж байна. Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм. Б.Сувд Сүүлийн үед номын баярыг зорих залуусын тоо олширч байна. Таны анзаарснаар тэд юу уншиж, юунд татагдаж байна вэ? Номын баярт оролцогсдын 80 орчим хувийг залуу үеийнхэн эзэлж байна. Залуус их ухаалаг, авьяаслаг, өнгөлөг байна. Ном бүтээгчид аль болох тэдний урам зоригийг өдөөж, итгэл найдвар өгч, эх оронч сэтгэлийг бий болгоосой гэж хүсдэг. Залуу хүнд алдаж онох үе байх тул номоор дамжуулан зөв залж чадваас ирээдүйд том хөрөнгө оруулалт болно. Гэхдээ хүн бүрийн хүсэл сонирхол өөр учраас бусдын зөвлөсөн "заавал унших" номд баригдах бус юу хүсэж буйдаа тулгуурлан унших нь зүйтэй. Нөгөө талаас, тэдний сэтгэлгээ цахим шилжилтийг даган өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед эх хэлээрээ зөв бичиж, ойлгох соёлд суралцаасай гэж хүсэж байна. Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм. Номын баярын тухай олон сонирхолтой мэдээлэл хуваалцлаа. Ярилцлагын төгсгөлд, уншигчдыг номын баярт хүрэлцэн ирэх гурван шалтгааныг онцолно уу. Би бусдыг хүчлэх тун дургүй. Гэхдээ номын баярт уриалах гурван шалтгааныг нэрлэвэл: Тэнд хүмүүс оюуны жаргал, цэнгэлийг эдлэх гэж ирдэг. Дуртай зохиолчидтойгоо уулзаад шинэ номыг нь авч, нүүр тулж уулзана гэдэг ховор тохиох нандин боломж юм. Хэрэв цар тахалгүй байсан бол эцэг эхчүүд хүүхдээ дагуулан ирж, номтой холбоотой дурсамж бүтээх газар бол яах аргагүй номын баяр юм. Хүүхдийг номоор хүрээлсэн орчинд авчирч, сэдэлжүүлэх нь мартахгүй дурсамж болно. Гэхдээ одоогоор цар тахлын нөхцөл байдал амаргүй байгаа тул хүүхдээ гэртээ үлдээж, хамгааллын дэглэмээ сайтар сахиарай. Зохиолчдодоо цаашид улам сайхан бүтээл гаргаарай гэж уриалъя. Учир нь, бид ирээдүйн уншигчдын төлөө, эх орны хөгжил дэвшлийн төлөөх үйл хэрэг хийж буй тул тэдэнд юу өгөх вэ гэдгээ бодох нь чухал. Номд хайртай хэн бүхэн энэхүү номын баяраас хүссэн номоо олж, оюуны цэнгэл эдэлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.	Улаанбаатар хотын зүрхэн тушаа Сүхбаатарын талбайд жил бүрийн хавар, намар "Үндэсний номын баяр" зохиогддог билээ. Энэ намрын, 30 дахь удаагийн "Номын баяр" энэ баасан гарагаас ням хүртэл буюу есдүгээр 17-19-нд тохиож байна. Унших дадлыг түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой уг арга хэмжээг санаачлагч, "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын үүсгэн байгуулагч Б.Сувдтай бид номын баяр тойрсон сэдвээр ярилцлаа. Монголын Залуучуудын Холбоонд байрлах бяцхан оффисд ороход дөлгөөн намуухан төрхтэй Б.Сувд биднийг угтав. Нэлээд ядарсан шинжтэй харагдах нүд нь, ярилцлагын дундуур байнга хангинах утас нь Номын баярын ажил ёстой "буцалж" байгааг илтгэнэ. Гэсэн хэдий ч энэ завгүй өдрүүд өнгөрөхөд эргэн тойрондоо бодит нөлөөлөл, эерэг үр дүн авчирна гэсэн итгэл нь түүнд эрч хүч, урам зориг өгч байгааг ярилцаж суухдаа мэдэрсэн юм. ### Сайн байна уу, энэ жилийн номын баярын онцлогийн тухай яриагаа эхлүүлье. Энэ жилийн хувьд сайн мэдээ гэвэл Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж, "Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд" нь албан ёсны тэмдэглэлт үйл явдал болсон. Харин таагүй үйл явдлын хувьд цар тахал нүүрлэж, олон гэнэтийн үйл явдал өрнөлөө. Дотоодод халдварын тохиолдол буурахгүй байгаа ч бид цар тахлын нөхцөлд дасан зохицож, хэвийн амьдралдаа эргэн шилжиж байна. Тиймээс асуудал, бэрхшээлд түүртэх бус зорьж төлөвлөсөн ажлуудаа үргэлжлүүлэх нь зүйтэй болов уу. Цар тахал, хөл хорионы улмаас олон хүнд унших, бас бичих сэдэл төрсөн байх. Өнгөрсөн жилийн номын баяраар олон шинэ ном мэндэлж, нөгөө талд уншигчид удаан хүлээсэн. Хэрэв бидний амьдрал хэвийн байсан бол унших эрэлт хэрэгцээ ингэж огцом өсөх байсан эсэхийг хэлж мэдэхгүй байна. Хөл хорио уншигч, зохиолчдыг идэвхжүүлж унших урам зориг, сэдлийг бадраасан гэж хэлж болно. Хэвлэн нийтлэгчдийн хувьд ч олон зохиогчийн ном, бүтээлийг орчуулан гаргахаар шамдан ажилласнаас гадна хэвлэлийн үйлдвэрүүд тун ачаалалтай ажиллаж байна. Тиймээс энэ удаагийн номын баяраар олон шинэ бүтээл уншигчдын гарт хүрэх нь ээ. Тухайлбал, Монголын уран зохиолын орчин цагийн тэргүүн зохиолчдын нэг, Гүн овогт Г.Аюурзанын 21 жилийн өмнө гаргаж байсан "Шинэ үеийн номын сан" цуврал дахин хэвлэгдсэн нь орчин цагийн залуусын оюун санаанд том хөрөнгө оруулалт болж байна. Мөн “Болор цом”-ын эзэн, модернист яруу найрагч Б. Галсансүхийн “Хар” ба “Улаан”, “Бурханд хэлэх зөвлөгөө” номуудын шинээр хэвлэсэн хувилбарыг олон хүн уншихаар хүлээж буй гэдэгт итгэлтэй байна. ### Номын баяр зохион байгуулах анхны сэдэл нь юу байв? "Номын соёлт ертөнц" ТББ-ын түүх, алсын хараагаас хуваалцвал? Өнгөрсөн хугацаанд кино шиг олон үйл явдал өрнөсөн. Анх номын нэвтрүүлэг хийж эхлэх үеэр ивээн тэтгэгчгүй байсан учраас сурвалжилга хийсний дараа ганц хоёр ном бэлгэнд авч унших нь л жаргал байв. Тухайн үед номын цөөхөн дэлгүүр дөнгөж нээгдээд, ихэвчлэн гадаа талбайд номын лангуунууд харагддаг байсан. Бид ном уншихуйн цэнгэл таашаалыг авч, бусдад түгээхийн тулд сайн дураар нэвтрүүлгээ хийж эхэлсэн. Сэтгэл зүрхээрээ эхлүүлсэн ажил маань явцын дунд өргөжин тэлж, зорилгоо улам томруулсаар байна. Бид энэ хугацаанд номын ертөнцийг тойрсон бэрхшээлтэй асуудлуудыг ойлгож, мэдэрч, ямар бодлого, шийдвэр дутагдаж буйг олж харсан учраас түүний төлөө ажилласаар ирсэн. Манай үйл ажиллагаануудаас олонд хамгийн сайн танигдсан нь мэдээж номын баяр. Мөн “Редактор” номын клуб болон “Номын ертөнц” сэтгүүл, номын нэвтрүүлгээ онцлох нь зүйтэй. Эргээд харвал, энэ бүх ажил номын соёлыг дэлгэрүүлэх ганц зорилготой. Аль ч улс оронд нийтийн уншлага буюу ном унших соёл, түвшин дээшилж байж, нийгмийн амьдралд олон эерэг дэвшил, нөлөөлөл гардаг. Тухайлбал, ОХУ-д гэмт хэрэг их гарч байгаа дүүргүүдэд номын аян өрнүүлснээр гэмт хэргийн тоо багассан тухай судалгаа бий. Иргэдийн ухамсрыг дээшлүүлэх үйл ажиллагааг номтой холбож буйн нэг хэлбэр юм уу даа. Ингэж номтой холбоотой үйл ажиллагаа эхлүүлсэн минь өнөөдрийн түвшинд хүрсэн байна. Өмнөх номын баярууд дээр гаднын цөөнгүй зочид ирсэн удаатай тул ирэх жилүүдэд үргэлжлүүлэхээр зорьж байгаа. Бусад оронд номын баяраар зөвхөн ном сурталчлаад зогсохгүй “Бид ийм соёл, түүхтэй улс шүү” гэх үндэсний соёлын сурталчилгааг хийдэг. Тиймээс цаашид энэ чиглэлээр мэргэшсэн номын мэргэжилтнүүдийг урьж, манай улсын чанартай чансаатай ном бүтээлийг гадаадын жуулчид, судлаачид сонирхон ирдэг болоход хувь нэмрээ оруулах юм сан гэх алсын хараа, зорилго бий. ### Манай улсын номын баяр бусад оронтой харьцуулахад үндэсний ямар онцлог, ялгаралтай вэ? Мэдээж хэрэг, улс орон бүр өөрсдийн онцлогтой. Монголчууд эрдэм ном дээдэлдэг ард түмэн учраас номын баярыг илүү оюуныг цэнгүүлэх, талархлыг мэдрэх баяр мэт өнгөрүүлдэг нь сайхан санагддаг. Тухайлбал, уншигчид хайртай зохиолчидтойгоо биеэр уулзаж, тэдэнд хайр, хүндэтгэлээ мэдрүүлэх нандин боломж бүрддэг бол зохиолчдын хувьд уншигчдаасаа урам зориг авч, дараагийн бүтээлдээ итгэл үнэмшил, урам зоригтойгоор орох буюу мөнөөх унших, уншуулах эрчим үргэлжилдэг гэдгээрээ онцлог. Өөрөөр хэлбэл, номоор дамжсан сэтгэл зүрхний нандин холбоо үүсдэг гэх үү дээ. Энэ бүхнийг монголчуудын эртнээс ном бүтээлийг дээдэлж ирсэн уламжлалт сэтгэхүйтэй холбож ойлгодог. Номын баяр гэж нэрлэдэг нь ч үүнтэй холбоотой. Хүмүүс номын худалдаа, яармагийг бараг зах гэж ойлгох нь холгүй байдаг. Энэ бол номд хүндлэл талархлаа үзүүлсэн, оюуны таашаал цэнгэл хуралдсан үйл ажиллагаа тул бидний хувьд баяр гэж хүлээж авдгийг онцолъё. Мөн зохион байгуулалтын хувьд ном эрхлэн гаргагчдаа аль болох дэмжиж туслахыг эрмэлзэж, олон нийтийг хамруулдаг. Уншигчид ч үүнийг дагаад ирэх дуртай байдаг. Үндэсний номын баяр нь мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн нэгэн хэлбэр гэж боддог юм. Өөр нэг онцлууштай зүйл бол номын баярын байршил буюу нийслэлийн төв талбай. Сүхбаатарын талбай бол хүндтэй эрхмүүдийг хүлээн авах, соёлын болон бусад хүндэтгэлийн арга хэмжээ болдог зүрхэн газар шүү дээ. Ийм хүндтэй орон зайд нийгмийн сэхээтнүүд, салбарын бүрийн төлөөллүүд ирж, оюуны соёлын нэгдэл, чуулга үүсгэдэг. ### Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүдийг албан ёсоор хуульчлаад удаагүй байна. Тэгэхээр номын баярын үйл ажиллагаанд ямар өөрчлөлт гарах бол? Бид өмнө нь төрийн дэмжлэггүйгээр хөдөө орон нутагт номын баяр зохион байгуулах гэж үзсэн. Харамсалтай нь, төрийн бус байгууллагуудын чадавх, санхүүгийн нөхцөл хангалтгүйн улмаас хязгаарлагдмал хүрээнд буюу өргөн далайцтай болж чадаагүй. Харин энэхүү хууль батлагдсанаар үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, улам нээлттэй болох боломж бүрдэж байна. Тухайлбал, Хуулийн төсөлд Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд “Үндэсний ном, бичиг соёлын өдрүүд: 5 болон 9 дүгээр сарын 3 дахь долоо хоногийн амралтын өдрүүд” гэсэн 5.1.17 дахь заалтыг нэмэхээр зохицуулсан. Одоогоор уг хуулийг орон даяар сурталчлах ажлыг хийхийн тулд УИХ-ын Тамгын газар болон Соёлын яамтай хамтрахаар ажиллаж байна. Энэ хүрээнд номын баярын үйл ажиллагаа нь жил бүр нэг удаа төв талбайд болохоос гадна хөдөө орон нутгуудыг тойрч, нэг удаа зохион байгуулах зорилго, төлөвлөгөө удахгүй биеллээ олох байх. ### Та номын баярын ач холбогдол, эерэг үр нөлөөг олонтоо дурдлаа. Тэгвэл нөгөө талаас ямар бэрхшээл, сорилтууд тулгарч байна вэ? Зөвхөн номын баяр хийх гэж кино шиг үйл явдал өрнөсөөр 17 жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд аливаа бодлого, чиглэл хэрэгжих шатандаа хэрхэн замхарч орхигддог болохыг өөрийн биеэр мэдэрсэн. Дорвитой өөрчлөлт, залгамж халаа, сайжруулах оролдлогууд бага байгаа тул энэ орхигдсон хэсэгт дуу хоолой болж, асуудлыг шийдэхээр гар бие оролцож байна. Ном уншихын ач холбогдлыг ойлгодог, номд хайртай хүмүүс салбар бүрд, шат шатандаа байсан бол бидний ажил ч хурдтай өрнөх байлаа. Энэ салбарыг тойрсон эрх зүйн болон бусад олон асуудал бий. Гэхдээ дээрх хууль батлагдсанаар тэр бүх бэрхшээлийг давах эхлэл тавигдаж байна. > Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм. > > Б.Сувд ### Сүүлийн үед номын баярыг зорих залуусын тоо олширч байна. Таны анзаарснаар тэд юу уншиж, юунд татагдаж байна вэ? Номын баярт оролцогсдын 80 орчим хувийг залуу үеийнхэн эзэлж байна. Залуус их ухаалаг, авьяаслаг, өнгөлөг байна. Ном бүтээгчид аль болох тэдний урам зоригийг өдөөж, итгэл найдвар өгч, эх оронч сэтгэлийг бий болгоосой гэж хүсдэг. Залуу хүнд алдаж онох үе байх тул номоор дамжуулан зөв залж чадваас ирээдүйд том хөрөнгө оруулалт болно. Гэхдээ хүн бүрийн хүсэл сонирхол өөр учраас бусдын зөвлөсөн "заавал унших" номд баригдах бус юу хүсэж буйдаа тулгуурлан унших нь зүйтэй. Нөгөө талаас, тэдний сэтгэлгээ цахим шилжилтийг даган өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед эх хэлээрээ зөв бичиж, ойлгох соёлд суралцаасай гэж хүсэж байна. Бид хэчнээн ур чадвартай, мундаг байсан ч эх хэл хэмээх үнэт зүйлийг хэзээ ч орхигдуулж болохгүй юм. ### Номын баярын тухай олон сонирхолтой мэдээлэл хуваалцлаа. Ярилцлагын төгсгөлд, уншигчдыг номын баярт хүрэлцэн ирэх гурван шалтгааныг онцолно уу. Би бусдыг хүчлэх тун дургүй. Гэхдээ номын баярт уриалах гурван шалтгааныг нэрлэвэл: Тэнд хүмүүс оюуны жаргал, цэнгэлийг эдлэх гэж ирдэг. Дуртай зохиолчидтойгоо уулзаад шинэ номыг нь авч, нүүр тулж уулзана гэдэг ховор тохиох нандин боломж юм. Хэрэв цар тахалгүй байсан бол эцэг эхчүүд хүүхдээ дагуулан ирж, номтой холбоотой дурсамж бүтээх газар бол яах аргагүй номын баяр юм. Хүүхдийг номоор хүрээлсэн орчинд авчирч, сэдэлжүүлэх нь мартахгүй дурсамж болно. Гэхдээ одоогоор цар тахлын нөхцөл байдал амаргүй байгаа тул хүүхдээ гэртээ үлдээж, хамгааллын дэглэмээ сайтар сахиарай. Зохиолчдодоо цаашид улам сайхан бүтээл гаргаарай гэж уриалъя. Учир нь, бид ирээдүйн уншигчдын төлөө, эх орны хөгжил дэвшлийн төлөөх үйл хэрэг хийж буй тул тэдэнд юу өгөх вэ гэдгээ бодох нь чухал. Номд хайртай хэн бүхэн энэхүү номын баяраас хүссэн номоо олж, оюуны цэнгэл эдэлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.
https://unread.today/c/posted-sainuu-derdeneburen	Зочинтой булан		2021-09-06T00:00:00	9 сарын 6, 2021	Сайн уу, Д.Эрдэнэбүрэн: Ирээдүйд хүний эрхийн мэдрэмжтэй хүмүүс илүү олон болоосой гэж хүсдэг	<div class="article-body"> <h2>Бид энэ удаагийн зочноороо ЛГБТИК+ олон нийтийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд буй буруу ойлголтыг засан, зөв мэдлэг мэдээллийг түгээх зорилготой ЛГБТ Төвийн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежер, хүний эрхийн активист, гэрэл зурагчин Гонто буюу Д.Эрдэнэбүрэнг урилаа. </h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d7b65f0839fbdb3699cd40ed11ce0d16.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сайн уу, хоёулаа яриагаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаар эхлэх үү? Үйл ажиллагаагаа яагаад ийн нэрлэх болов?</h3><p>Сайн байна уу? ЛГБТ Төв маань бэлгийн болон хүйсийн цөөнхийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд зөв зүйтэй ойлголтыг түгээх зорилгоор Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийг ес дэх жилдээ зохион байгуулж байна. Хүмүүс яагаад бахархлын өдөр юм бэ гэж зөндөө асуудаг л даа. Олон улсад ч гэсэн энэ чиглэлийн хүний эрхийн хөдөлгөөнүүд өрнөдөг. Тэрхүү хөдөлгөөнөө улс орон бүр янз бүрийн байдлаар нэрлэдэг. Дийлэнхдээ “pride” гэж нэрлэдэг нь монгол хэлэнд “бахархал” гэж бууж байгаа юм. Гэхдээ энэ дээр бахархал гээд хэлчихлээр хүмүүс “Яагаад та нар бахархаад байгаа юм бэ? Энэ чинь бахархах зүйл мөн юм уу?” гэж хэлэх нь бий. Жишээ нь би л гэхэд өөрөө бэлгийн цөөнхөд хамаардаг хүн. Монголын ялгаварлан гадуурхалттай, миний эрхийг бүрэн хамгаалдаггүй нийгэмд өөрийнхөөрөө нээлттэй амьдраад, тэмцээд явж байгаагаараа би өөрөөрөө бахархдаг. Түүхээс харвал ЛГБТИК+ хүмүүс ялгаварлан гадуурхалтад маш ихээр өртсөн. Үүний адилаар хүний эрхийн ололт амжилт ч зөндөө байгаа. Жишээ нь, 1990 онд Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагаас ижил хүйсийн бэлгийн чиг баримжааг сэтгэцийн өвчин биш гэдгийг хүлээн зөвшөөрч өвчний ангиллаас албан ёсоор хассан. Энэ мэтчилэн бүх ололт амжилтаараа бахархаж байгаа гэж ойлгож болно.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүний эрхийн активист гэж яг ямар шалгуурыг давсан хүнийг хэлдэг юм бэ?</h3><p> Хуулийн шалгалт гэдэг шиг ямар нэгэн бат нот, тодорхой шалгуур байхгүй гэж боддог. Миний хувьд хүний эрхийн активист гэдэг нь заавал бүтэн цагаар хүний эрхийн байгууллагад ажилладаг хүнийг хэлэхгүй. Сайн дурын ажил хийдэг хүмүүс эсвэл нийгэмд эерэг өөрчлөлт оруулахын төлөө ямар нэгэн үйлдэл хийж байгаа хүнийг л хэлээд байгаа юм болов уу гэж ойлгодог. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та яагаад хүний эрхийн хамгаалагч болохыг сонгосон бэ? Хүмүүс юу гээд хэлчих бол, хүмүүст адлагдах болов уу гэдэг ч юм уу болзошгүй эрсдлээс айгаагүй юу?</h3><p> Анх би 2014 онд ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийх гэж ирж байхдаа чадахаараа л туслахыг хичээдэг байлаа. Тэр үед тус төвд бүтэн цагаар ажиллаж байсан үндсэн ажилтнуудыг хараад “Хүүе ээ, ямар гоё юм бэ? Эд нар шиг ийм лаг, хүний эрхийн хамгаалагч болох юм сан” гэж мөрөөдөж байсан. Тэрнээс хойш ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийж байгаад 2020 оны хоёрдугаар сараас эхлэн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежерээр ажиллах болсон. Айх үе байдаг л даа. Гэхдээ одоо яах вэ дээ, би дуртай зүйлээ хийж байна. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/20e4378019f59e13092d16e82eb46af6.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Нийгмийн хандлага хэр өөрчлөгдөж байна гэж дүгнэдэг вэ? </h3><p>Би сайн дурын ажилтан байхдаа жил бүрийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Тэгш эрхийн төлөө алхалт”-ын үеэр гэрэл зураг авдаг байсан юм. Хамгийн анхны алхалтад ердөө 14 хүн оролцсон санагдана. Тэрнээс хойш гэрэл зураг дараад явж байхад гэр бүл, байгууллага, найз нөхдөөрөө ирж биднийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэн тус алхалтад маань нэмэгдэх олон хүмүүсийг хараад биднийг дэмждэг, зөв ойлголттой хүмүүс ихсэж байгааг мэдэрч байсан л даа. Одоо ч гэсэн Ковидын үеэр онлайнаар зохиогдож байгаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаарх сэтгэгдлээс дэмжигчид хэр олон байгааг харж болно. Гэхдээ ерөнхийлөөд үзвэл англи хэлтэй, хотын төвд амьдардаг, сошиал медиа орох боломжтой хүмүүс л харьцангуй эерэг зөв мэдээлэлтэй байдаг тал бий. Иймд олон нийтийн хандлага бүхэлдээ өөрчлөгдөөд байна гэж дүгнэх нь өрөөсгөл юм болов уу. Яагаад гэхээр орон нутаг, алслагдмал дүүрэг, хотын захаар амьдарч буй ухаалаг утас, интернэт ашиглах боломжгүй тэр бүлэг маань буруу ташаа мэдээлэл ихтэй байна шүү дээ. Тэгэхээр бид хүний эрхийг хамгаалахын төлөө маш их зүйлийг хийлээ ч нэмж хийх зүйлс цаана нь асар их л байгаа. Бидний ажилтай холбоотой сөрөг сэтгэгдлүүд зөндөө ирдэг ч гэсэн эерэг ойлголт, зөв мэдээлэлтэй хүмүүс бас ихсэж байгаад баярладаг даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЛГБТИК+ залуучуудыг дэмжихтэй холбоотой таны хийсэн хамгийн сэтгэл хөдөлгөм өөрчлөлт юу байсан бэ? Ирээдүйд ямар өөрчлөлтүүд харахыг хүсэж байна вэ?</h3><p>Манайх эерэг өөрчлөлт авч ирэхийг зорьж ажилладаг хамт олон. ЛГБТ Төвийн хувьд эрх зүй, эрүүл мэнд, залуучуудын гэсэн үндсэн гурван хөтөлбөртэй. Би эрх зүйн хөтөлбөрийг хариуцан ажилладаг. Харин эрүүл мэндийн хөтөлбөрийн хувьд энэ жил ЛБГТИК+ олон нийтийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Залуучуудад хүний эрхийн талаарх зөв мэдлэг ойлголтыг түгээх, залуу манлайллын хөтөлбөр болон эрх зүйн хөтөч хөтөлбөрийг зарлах гэх зэрэг нь Залуучуудын хөтөлбөрт хамаарна. <br> <br>Би тус төвд сайн дурын ажилтан болсноосоо хойш Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Цэнхэр тэнгэрийн цаана” кино наадмыг гардан зохион байгуулж ирсэн. Наадам маань ес дэх жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа ч кино уралдаан нь гурав дахь жилдээ зарлагдаад явж байна. Эхний жилдээ бид дөрвөн бүтээл хүлээж авсан бол хоёр дахь жилдээ 27 бүтээл хүлээн авсан. Манай кино уралдаан залуу уран бүтээлчдийг дэмжих, Монголдоо ЛГБТИК+ кино контентийн сан бүрдүүлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаар зөв зүйтэй мэдээллийг урлагаар дамжуулан хүргэх зорилготой. Ирээдүйд хүний эрхийн мэдрэмжтэй, хүний эрхийг ойлгодог хүмүүс илүү олон болоосой гэж хүсдэг. Жишээ нь, ЛГБТИК+ хүүхэд гэр бүлдээ өөрийгөө илэрхийллээ гэхэд айх айдасгүй байгаасай л гэж хүсдэг дээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/68e5846fc204f0454225c9b8ea5bc595.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Манай улсын хувьд ЛГБТИК+ хүмүүст чиглэсэн ямар хууль, дүрэм журмыг баримталж байна вэ? Дагаж мөрдөгдөж байгаа эсэх нь сонин байна?</h3><p>Энэ жилийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд бид автобусны зогсоол болон автобусан дээр Монгол Улсад мөрдөгдөж байгаа хуулийн заалтыг байршуулсан. Тэгэнгүүт хүмүүс “Бид нар та нарыг ялгаварлан гадуурхдаггүй ээ, ер нь та нарт ялгаварлан гадуурхалт байхгүй шүү дээ, чимээгүй байгаач ээ” гэдэг ч юм уу сэтгэгдэл хэлж байсан, ер нь ч ингэж хэлдэг. Харин тэд чимээгүй бай гэснээрээ биднийг ялгаварлан гадуурхаад байгаа гэдгээ ойлгохгүй байх шиг. <br> <br>Манай улсын хувьд 2017 оны <a href="https://legalinfo.mn/mn/detail/11634" target="_blank">Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгын арван дөрөвдүгээр бүлгийн нэгдүгээр зүйл</a> буюу Ялгаварлан гадуурхах гэх хэсэгт бэлгийн болон хүйсийн чиг баримжаа илэрхийллээр ялгаварлан гадуурхаж, эрх чөлөөг нь хязгаарласан тохиолдолд эрүүгийн гэмт хэрэгт тооцно хэмээн заасан байдаг. Уг нь хуулиндаа цөөнхийнхөө эрхийг хамгаалчихсан орон боловч уг хуулийн хэрэгжилт маш явцуу байгаа. Энэ хууль хэрэгжиж эхлэхтэй холбогдуулан 2017 онд ЛГБТ Төв 100 цагдаад зориулан “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах” чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан. Мөн өнгөрсөн наймдугаар сард Улсын прокурорын ерөнхий газартай хамтран 60 прокурорт “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах, шийдвэрлэх нь” сэдвээр сургалт зохион байгуулсан. Нэмээд энэ сард 30 прокурорыг оролцуулан ийм сургалт зохиохоор төлөвлөж байна. Үр дүнд нь хууль, эрх зүйн хүрээнд эерэг өөрчлөлтүүд гарна гэдэгт итгэж байгаа. Нөгөөтээгүүр нийгэм талаасаа олон нийт, иргэд эерэг, зөв, хүний эрхийн мэдрэмжтэй, үндэслэлтэй мэдээлэлтэй байгаасай гэж хүсэх юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Бодлого боловсруулагчдын хувьд ЛГБТ залуучууд болон тэдний гэр бүлийг илүү сайн дэмжихийн тулд хуулиас гадна хийж болох эхний алхмууд нь юу байж болох вэ?</h3><p>Юун түрүүнд тэд өөрсдөө шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөв мэдлэгтэй байх нь чухал. Сошиал хуудсаараа хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш хүртээмжтэй нийгмийг дэмждэг гэдгээ илэрхийлдэг байх нь хамгийн чухал гэж боддог. Жишээ авахад, Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд ЛБГТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалахын төлөө ажилладаг гэдгээ илэрхийлэх ч юм уу, ямар нэг байдлаар өөрийн байр сууриа эергээр илэрхийлдэг байвал зүгээр.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a80904ca6f7337013305dce7835c05ac.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хөгжиж буй бусад орнуудтай харьцуулахад Монгол дахь ЛГБТ хүмүүсийн байдлыг та хэрхэн тодорхойлох вэ?</h3><p>Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн орныхоо хувьд хүний эрхийн гэрээдийн хороодод нэгдэж орсон байдаг. Хүний эрхийн тогтмол түгээмэл хэлэлцүүлэг гэж болдог. Энэ хүрээнд бусад НҮБ-ын гишүүн орнуудаас Монгол улс хүний эрхийг сайжруулах чиглэлээр зөвлөмж аваад, түүнийгээ хэрэгжүүлэх амлалт өгдөг гэсэн үг. Тухайлбал 2021 онд Монгол улс ЛГБТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалах чиглэлээр үүрэг, 12 зөвлөмжийг хүлээн авсан байдаг. <br> <br>Бүс нутгийн хувьд авч үзэх юм бол манай улс хуулийн хүрээнд буюу цаасан дээр ЛГБТИК+ иргэдийн эрхийг хамгаалж байгаа. Энэ үзүүлэлтээр бүс нутагтаа дээгүүр эрэмбэлэгдэнэ. Харин хуулийн хэрэгжилтийн хувьд хангалтгүй байгаа нь илэрхий байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d15658a11668d36bd2996a1af82ea6fb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Байгууллагууд энэ талаарх ойлголтыг сайжруулж, ялгаварлан гадуурхалтыг бууруулахын төлөө авч хэрэгжүүлж болох ямар стратегиуд байдаг вэ?</h3><p>Аль ч байгууллагад хүний нөөц тун чухал. Тэгэхээр ялгаварлан гадуурхалтын эсрэг дотоод бодлого журамтай байх нь зөв. Энэ журамдаа цөөнхийн эрхийг хамгаалдаг, ялгаварлан гадуурхахгүй гэдгийг тусгаж, ЛГБТИК+ ажилтнуудаа хамгаалаад өгчихвөл илүү хүний эрхийн мэдрэмжтэй алхам болно гэсэн үг. Үүнээс гадна Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд байгууллагууд бидэнтэй нэгдэж буйгаа илэрхийлэн өөрсдийн логог солонгоруулах эсвэл пост оруулан хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш эрхийг дэмждэг байгууллага гэдгээ илэрхийлж болно. Мөн энэ ташрамд хэлэхэд, ЛГБТ Төв “Ялгаатай байдлын сургалт” өгдөг. Энэ сургалтын хүрээнд бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжаа, түүний ялгаа, өөрчлөгдөж болох эсэх талаар шинжлэх ухааны баримт нотолгоотойгоор ярьдаг. Тус сургалтанд байгууллагынхаа ажилчдыг хамруулбал байгууллага доторх ялгаварлан гадуурхалт буурах үр дүнтэй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа гэдэг байгалиас өгөгддөг зүйл шүү дээ. Гэхдээ түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөхөд хугацаа шаардагддаг. Тэгэхээр ер нь өөрийгөө бусдад буюу гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ илэрхийлж нээхэд тохиромжтой үе гэж байх уу? </h3><p>Тийм. Таны хэлсэнчлэн хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа өөрчлөгддөггүй. ЛГБТИК+ хүний хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөхөд тун хэцүү. Яагаад гэвэл хүн зөвхөн эсрэг хүйсийн хүнээ л сонирхож болно гэдэг мэдээлэл нийгэмд дэндүү түгээмэл. Жишээ нь би анх эмэгтэй хүнд татагддаг гэдгээ ойлгохгүй, түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөх гэж удаан хугацааг өнгөрөөсөн. Надад хангалттай мэдээлэл байгаагүй болохоор тэр. Ер нь ЛГБТИК+ хүмүүсийн хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөх явц маш удаан, төвөгтэй байх нь олонтой. ЛГБТИК+ хүмүүст гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ эсвэл нийгэмд өөрийгөө илэрхийлэх хэрэгцээ бий. Гэхдээ энэ нь бид заавал өөрийнхөө бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжааг хэн нэгэнд хэлэх ёстой, үүрэгтэй гэсэн үг биш. Тухайн хүн өөрөө сэтгэл санаа болон санхүүгийн хувьд бэлэн, ямар нэг эрсдэлгүй гэж үзсэн үедээ өөрийн хүслээр л хэн нэгэнд өөрийгөө илэрхийлэх нь чухал.</p> </div>	Бид энэ удаагийн зочноороо ЛГБТИК+ олон нийтийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд буй буруу ойлголтыг засан, зөв мэдлэг мэдээллийг түгээх зорилготой ЛГБТ Төвийн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежер, хүний эрхийн активист, гэрэл зурагчин Гонто буюу Д.Эрдэнэбүрэнг урилаа. Сайн уу, хоёулаа яриагаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаар эхлэх үү? Үйл ажиллагаагаа яагаад ийн нэрлэх болов? Сайн байна уу? ЛГБТ Төв маань бэлгийн болон хүйсийн цөөнхийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд зөв зүйтэй ойлголтыг түгээх зорилгоор Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийг ес дэх жилдээ зохион байгуулж байна. Хүмүүс яагаад бахархлын өдөр юм бэ гэж зөндөө асуудаг л даа. Олон улсад ч гэсэн энэ чиглэлийн хүний эрхийн хөдөлгөөнүүд өрнөдөг. Тэрхүү хөдөлгөөнөө улс орон бүр янз бүрийн байдлаар нэрлэдэг. Дийлэнхдээ “pride” гэж нэрлэдэг нь монгол хэлэнд “бахархал” гэж бууж байгаа юм. Гэхдээ энэ дээр бахархал гээд хэлчихлээр хүмүүс “Яагаад та нар бахархаад байгаа юм бэ? Энэ чинь бахархах зүйл мөн юм уу?” гэж хэлэх нь бий. Жишээ нь би л гэхэд өөрөө бэлгийн цөөнхөд хамаардаг хүн. Монголын ялгаварлан гадуурхалттай, миний эрхийг бүрэн хамгаалдаггүй нийгэмд өөрийнхөөрөө нээлттэй амьдраад, тэмцээд явж байгаагаараа би өөрөөрөө бахархдаг. Түүхээс харвал ЛГБТИК+ хүмүүс ялгаварлан гадуурхалтад маш ихээр өртсөн. Үүний адилаар хүний эрхийн ололт амжилт ч зөндөө байгаа. Жишээ нь, 1990 онд Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагаас ижил хүйсийн бэлгийн чиг баримжааг сэтгэцийн өвчин биш гэдгийг хүлээн зөвшөөрч өвчний ангиллаас албан ёсоор хассан. Энэ мэтчилэн бүх ололт амжилтаараа бахархаж байгаа гэж ойлгож болно. Хүний эрхийн активист гэж яг ямар шалгуурыг давсан хүнийг хэлдэг юм бэ? Хуулийн шалгалт гэдэг шиг ямар нэгэн бат нот, тодорхой шалгуур байхгүй гэж боддог. Миний хувьд хүний эрхийн активист гэдэг нь заавал бүтэн цагаар хүний эрхийн байгууллагад ажилладаг хүнийг хэлэхгүй. Сайн дурын ажил хийдэг хүмүүс эсвэл нийгэмд эерэг өөрчлөлт оруулахын төлөө ямар нэгэн үйлдэл хийж байгаа хүнийг л хэлээд байгаа юм болов уу гэж ойлгодог. Та яагаад хүний эрхийн хамгаалагч болохыг сонгосон бэ? Хүмүүс юу гээд хэлчих бол, хүмүүст адлагдах болов уу гэдэг ч юм уу болзошгүй эрсдлээс айгаагүй юу? Анх би 2014 онд ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийх гэж ирж байхдаа чадахаараа л туслахыг хичээдэг байлаа. Тэр үед тус төвд бүтэн цагаар ажиллаж байсан үндсэн ажилтнуудыг хараад “Хүүе ээ, ямар гоё юм бэ? Эд нар шиг ийм лаг, хүний эрхийн хамгаалагч болох юм сан” гэж мөрөөдөж байсан. Тэрнээс хойш ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийж байгаад 2020 оны хоёрдугаар сараас эхлэн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежерээр ажиллах болсон. Айх үе байдаг л даа. Гэхдээ одоо яах вэ дээ, би дуртай зүйлээ хийж байна. Нийгмийн хандлага хэр өөрчлөгдөж байна гэж дүгнэдэг вэ? Би сайн дурын ажилтан байхдаа жил бүрийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Тэгш эрхийн төлөө алхалт”-ын үеэр гэрэл зураг авдаг байсан юм. Хамгийн анхны алхалтад ердөө 14 хүн оролцсон санагдана. Тэрнээс хойш гэрэл зураг дараад явж байхад гэр бүл, байгууллага, найз нөхдөөрөө ирж биднийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэн тус алхалтад маань нэмэгдэх олон хүмүүсийг хараад биднийг дэмждэг, зөв ойлголттой хүмүүс ихсэж байгааг мэдэрч байсан л даа. Одоо ч гэсэн Ковидын үеэр онлайнаар зохиогдож байгаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаарх сэтгэгдлээс дэмжигчид хэр олон байгааг харж болно. Гэхдээ ерөнхийлөөд үзвэл англи хэлтэй, хотын төвд амьдардаг, сошиал медиа орох боломжтой хүмүүс л харьцангуй эерэг зөв мэдээлэлтэй байдаг тал бий. Иймд олон нийтийн хандлага бүхэлдээ өөрчлөгдөөд байна гэж дүгнэх нь өрөөсгөл юм болов уу. Яагаад гэхээр орон нутаг, алслагдмал дүүрэг, хотын захаар амьдарч буй ухаалаг утас, интернэт ашиглах боломжгүй тэр бүлэг маань буруу ташаа мэдээлэл ихтэй байна шүү дээ. Тэгэхээр бид хүний эрхийг хамгаалахын төлөө маш их зүйлийг хийлээ ч нэмж хийх зүйлс цаана нь асар их л байгаа. Бидний ажилтай холбоотой сөрөг сэтгэгдлүүд зөндөө ирдэг ч гэсэн эерэг ойлголт, зөв мэдээлэлтэй хүмүүс бас ихсэж байгаад баярладаг даа. ЛГБТИК+ залуучуудыг дэмжихтэй холбоотой таны хийсэн хамгийн сэтгэл хөдөлгөм өөрчлөлт юу байсан бэ? Ирээдүйд ямар өөрчлөлтүүд харахыг хүсэж байна вэ? Манайх эерэг өөрчлөлт авч ирэхийг зорьж ажилладаг хамт олон. ЛГБТ Төвийн хувьд эрх зүй, эрүүл мэнд, залуучуудын гэсэн үндсэн гурван хөтөлбөртэй. Би эрх зүйн хөтөлбөрийг хариуцан ажилладаг. Харин эрүүл мэндийн хөтөлбөрийн хувьд энэ жил ЛБГТИК+ олон нийтийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Залуучуудад хүний эрхийн талаарх зөв мэдлэг ойлголтыг түгээх, залуу манлайллын хөтөлбөр болон эрх зүйн хөтөч хөтөлбөрийг зарлах гэх зэрэг нь Залуучуудын хөтөлбөрт хамаарна. Би тус төвд сайн дурын ажилтан болсноосоо хойш Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Цэнхэр тэнгэрийн цаана” кино наадмыг гардан зохион байгуулж ирсэн. Наадам маань ес дэх жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа ч кино уралдаан нь гурав дахь жилдээ зарлагдаад явж байна. Эхний жилдээ бид дөрвөн бүтээл хүлээж авсан бол хоёр дахь жилдээ 27 бүтээл хүлээн авсан. Манай кино уралдаан залуу уран бүтээлчдийг дэмжих, Монголдоо ЛГБТИК+ кино контентийн сан бүрдүүлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаар зөв зүйтэй мэдээллийг урлагаар дамжуулан хүргэх зорилготой. Ирээдүйд хүний эрхийн мэдрэмжтэй, хүний эрхийг ойлгодог хүмүүс илүү олон болоосой гэж хүсдэг. Жишээ нь, ЛГБТИК+ хүүхэд гэр бүлдээ өөрийгөө илэрхийллээ гэхэд айх айдасгүй байгаасай л гэж хүсдэг дээ. Манай улсын хувьд ЛГБТИК+ хүмүүст чиглэсэн ямар хууль, дүрэм журмыг баримталж байна вэ? Дагаж мөрдөгдөж байгаа эсэх нь сонин байна? Энэ жилийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд бид автобусны зогсоол болон автобусан дээр Монгол Улсад мөрдөгдөж байгаа хуулийн заалтыг байршуулсан. Тэгэнгүүт хүмүүс “Бид нар та нарыг ялгаварлан гадуурхдаггүй ээ, ер нь та нарт ялгаварлан гадуурхалт байхгүй шүү дээ, чимээгүй байгаач ээ” гэдэг ч юм уу сэтгэгдэл хэлж байсан, ер нь ч ингэж хэлдэг. Харин тэд чимээгүй бай гэснээрээ биднийг ялгаварлан гадуурхаад байгаа гэдгээ ойлгохгүй байх шиг. Манай улсын хувьд 2017 оны Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгын арван дөрөвдүгээр бүлгийн нэгдүгээр зүйл буюу Ялгаварлан гадуурхах гэх хэсэгт бэлгийн болон хүйсийн чиг баримжаа илэрхийллээр ялгаварлан гадуурхаж, эрх чөлөөг нь хязгаарласан тохиолдолд эрүүгийн гэмт хэрэгт тооцно хэмээн заасан байдаг. Уг нь хуулиндаа цөөнхийнхөө эрхийг хамгаалчихсан орон боловч уг хуулийн хэрэгжилт маш явцуу байгаа. Энэ хууль хэрэгжиж эхлэхтэй холбогдуулан 2017 онд ЛГБТ Төв 100 цагдаад зориулан “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах” чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан. Мөн өнгөрсөн наймдугаар сард Улсын прокурорын ерөнхий газартай хамтран 60 прокурорт “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах, шийдвэрлэх нь” сэдвээр сургалт зохион байгуулсан. Нэмээд энэ сард 30 прокурорыг оролцуулан ийм сургалт зохиохоор төлөвлөж байна. Үр дүнд нь хууль, эрх зүйн хүрээнд эерэг өөрчлөлтүүд гарна гэдэгт итгэж байгаа. Нөгөөтээгүүр нийгэм талаасаа олон нийт, иргэд эерэг, зөв, хүний эрхийн мэдрэмжтэй, үндэслэлтэй мэдээлэлтэй байгаасай гэж хүсэх юм. Бодлого боловсруулагчдын хувьд ЛГБТ залуучууд болон тэдний гэр бүлийг илүү сайн дэмжихийн тулд хуулиас гадна хийж болох эхний алхмууд нь юу байж болох вэ? Юун түрүүнд тэд өөрсдөө шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөв мэдлэгтэй байх нь чухал. Сошиал хуудсаараа хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш хүртээмжтэй нийгмийг дэмждэг гэдгээ илэрхийлдэг байх нь хамгийн чухал гэж боддог. Жишээ авахад, Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд ЛБГТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалахын төлөө ажилладаг гэдгээ илэрхийлэх ч юм уу, ямар нэг байдлаар өөрийн байр сууриа эергээр илэрхийлдэг байвал зүгээр. Хөгжиж буй бусад орнуудтай харьцуулахад Монгол дахь ЛГБТ хүмүүсийн байдлыг та хэрхэн тодорхойлох вэ? Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн орныхоо хувьд хүний эрхийн гэрээдийн хороодод нэгдэж орсон байдаг. Хүний эрхийн тогтмол түгээмэл хэлэлцүүлэг гэж болдог. Энэ хүрээнд бусад НҮБ-ын гишүүн орнуудаас Монгол улс хүний эрхийг сайжруулах чиглэлээр зөвлөмж аваад, түүнийгээ хэрэгжүүлэх амлалт өгдөг гэсэн үг. Тухайлбал 2021 онд Монгол улс ЛГБТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалах чиглэлээр үүрэг, 12 зөвлөмжийг хүлээн авсан байдаг. Бүс нутгийн хувьд авч үзэх юм бол манай улс хуулийн хүрээнд буюу цаасан дээр ЛГБТИК+ иргэдийн эрхийг хамгаалж байгаа. Энэ үзүүлэлтээр бүс нутагтаа дээгүүр эрэмбэлэгдэнэ. Харин хуулийн хэрэгжилтийн хувьд хангалтгүй байгаа нь илэрхий байна. Байгууллагууд энэ талаарх ойлголтыг сайжруулж, ялгаварлан гадуурхалтыг бууруулахын төлөө авч хэрэгжүүлж болох ямар стратегиуд байдаг вэ? Аль ч байгууллагад хүний нөөц тун чухал. Тэгэхээр ялгаварлан гадуурхалтын эсрэг дотоод бодлого журамтай байх нь зөв. Энэ журамдаа цөөнхийн эрхийг хамгаалдаг, ялгаварлан гадуурхахгүй гэдгийг тусгаж, ЛГБТИК+ ажилтнуудаа хамгаалаад өгчихвөл илүү хүний эрхийн мэдрэмжтэй алхам болно гэсэн үг. Үүнээс гадна Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд байгууллагууд бидэнтэй нэгдэж буйгаа илэрхийлэн өөрсдийн логог солонгоруулах эсвэл пост оруулан хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш эрхийг дэмждэг байгууллага гэдгээ илэрхийлж болно. Мөн энэ ташрамд хэлэхэд, ЛГБТ Төв “Ялгаатай байдлын сургалт” өгдөг. Энэ сургалтын хүрээнд бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжаа, түүний ялгаа, өөрчлөгдөж болох эсэх талаар шинжлэх ухааны баримт нотолгоотойгоор ярьдаг. Тус сургалтанд байгууллагынхаа ажилчдыг хамруулбал байгууллага доторх ялгаварлан гадуурхалт буурах үр дүнтэй. Хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа гэдэг байгалиас өгөгддөг зүйл шүү дээ. Гэхдээ түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөхөд хугацаа шаардагддаг. Тэгэхээр ер нь өөрийгөө бусдад буюу гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ илэрхийлж нээхэд тохиромжтой үе гэж байх уу? Тийм. Таны хэлсэнчлэн хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа өөрчлөгддөггүй. ЛГБТИК+ хүний хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөхөд тун хэцүү. Яагаад гэвэл хүн зөвхөн эсрэг хүйсийн хүнээ л сонирхож болно гэдэг мэдээлэл нийгэмд дэндүү түгээмэл. Жишээ нь би анх эмэгтэй хүнд татагддаг гэдгээ ойлгохгүй, түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөх гэж удаан хугацааг өнгөрөөсөн. Надад хангалттай мэдээлэл байгаагүй болохоор тэр. Ер нь ЛГБТИК+ хүмүүсийн хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөх явц маш удаан, төвөгтэй байх нь олонтой. ЛГБТИК+ хүмүүст гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ эсвэл нийгэмд өөрийгөө илэрхийлэх хэрэгцээ бий. Гэхдээ энэ нь бид заавал өөрийнхөө бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжааг хэн нэгэнд хэлэх ёстой, үүрэгтэй гэсэн үг биш. Тухайн хүн өөрөө сэтгэл санаа болон санхүүгийн хувьд бэлэн, ямар нэг эрсдэлгүй гэж үзсэн үедээ өөрийн хүслээр л хэн нэгэнд өөрийгөө илэрхийлэх нь чухал.	Бид энэ удаагийн зочноороо ЛГБТИК+ олон нийтийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд буй буруу ойлголтыг засан, зөв мэдлэг мэдээллийг түгээх зорилготой ЛГБТ Төвийн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежер, хүний эрхийн активист, гэрэл зурагчин Гонто буюу Д.Эрдэнэбүрэнг урилаа. ### Сайн уу, хоёулаа яриагаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаар эхлэх үү? Үйл ажиллагаагаа яагаад ийн нэрлэх болов? Сайн байна уу? ЛГБТ Төв маань бэлгийн болон хүйсийн цөөнхийн эрхийг ханган хамгаалах, нийгэмд зөв зүйтэй ойлголтыг түгээх зорилгоор Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийг ес дэх жилдээ зохион байгуулж байна. Хүмүүс яагаад бахархлын өдөр юм бэ гэж зөндөө асуудаг л даа. Олон улсад ч гэсэн энэ чиглэлийн хүний эрхийн хөдөлгөөнүүд өрнөдөг. Тэрхүү хөдөлгөөнөө улс орон бүр янз бүрийн байдлаар нэрлэдэг. Дийлэнхдээ “pride” гэж нэрлэдэг нь монгол хэлэнд “бахархал” гэж бууж байгаа юм. Гэхдээ энэ дээр бахархал гээд хэлчихлээр хүмүүс “Яагаад та нар бахархаад байгаа юм бэ? Энэ чинь бахархах зүйл мөн юм уу?” гэж хэлэх нь бий. Жишээ нь би л гэхэд өөрөө бэлгийн цөөнхөд хамаардаг хүн. Монголын ялгаварлан гадуурхалттай, миний эрхийг бүрэн хамгаалдаггүй нийгэмд өөрийнхөөрөө нээлттэй амьдраад, тэмцээд явж байгаагаараа би өөрөөрөө бахархдаг. Түүхээс харвал ЛГБТИК+ хүмүүс ялгаварлан гадуурхалтад маш ихээр өртсөн. Үүний адилаар хүний эрхийн ололт амжилт ч зөндөө байгаа. Жишээ нь, 1990 онд Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагаас ижил хүйсийн бэлгийн чиг баримжааг сэтгэцийн өвчин биш гэдгийг хүлээн зөвшөөрч өвчний ангиллаас албан ёсоор хассан. Энэ мэтчилэн бүх ололт амжилтаараа бахархаж байгаа гэж ойлгож болно. ### Хүний эрхийн активист гэж яг ямар шалгуурыг давсан хүнийг хэлдэг юм бэ? Хуулийн шалгалт гэдэг шиг ямар нэгэн бат нот, тодорхой шалгуур байхгүй гэж боддог. Миний хувьд хүний эрхийн активист гэдэг нь заавал бүтэн цагаар хүний эрхийн байгууллагад ажилладаг хүнийг хэлэхгүй. Сайн дурын ажил хийдэг хүмүүс эсвэл нийгэмд эерэг өөрчлөлт оруулахын төлөө ямар нэгэн үйлдэл хийж байгаа хүнийг л хэлээд байгаа юм болов уу гэж ойлгодог. ### Та яагаад хүний эрхийн хамгаалагч болохыг сонгосон бэ? Хүмүүс юу гээд хэлчих бол, хүмүүст адлагдах болов уу гэдэг ч юм уу болзошгүй эрсдлээс айгаагүй юу? Анх би 2014 онд ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийх гэж ирж байхдаа чадахаараа л туслахыг хичээдэг байлаа. Тэр үед тус төвд бүтэн цагаар ажиллаж байсан үндсэн ажилтнуудыг хараад “Хүүе ээ, ямар гоё юм бэ? Эд нар шиг ийм лаг, хүний эрхийн хамгаалагч болох юм сан” гэж мөрөөдөж байсан. Тэрнээс хойш ЛГБТ Төвд сайн дурын ажил хийж байгаад 2020 оны хоёрдугаар сараас эхлэн Эрх зүйн хөтөлбөрийн менежерээр ажиллах болсон. Айх үе байдаг л даа. Гэхдээ одоо яах вэ дээ, би дуртай зүйлээ хийж байна. ### Нийгмийн хандлага хэр өөрчлөгдөж байна гэж дүгнэдэг вэ? Би сайн дурын ажилтан байхдаа жил бүрийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Тэгш эрхийн төлөө алхалт”-ын үеэр гэрэл зураг авдаг байсан юм. Хамгийн анхны алхалтад ердөө 14 хүн оролцсон санагдана. Тэрнээс хойш гэрэл зураг дараад явж байхад гэр бүл, байгууллага, найз нөхдөөрөө ирж биднийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэн тус алхалтад маань нэмэгдэх олон хүмүүсийг хараад биднийг дэмждэг, зөв ойлголттой хүмүүс ихсэж байгааг мэдэрч байсан л даа. Одоо ч гэсэн Ковидын үеэр онлайнаар зохиогдож байгаа Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн талаарх сэтгэгдлээс дэмжигчид хэр олон байгааг харж болно. Гэхдээ ерөнхийлөөд үзвэл англи хэлтэй, хотын төвд амьдардаг, сошиал медиа орох боломжтой хүмүүс л харьцангуй эерэг зөв мэдээлэлтэй байдаг тал бий. Иймд олон нийтийн хандлага бүхэлдээ өөрчлөгдөөд байна гэж дүгнэх нь өрөөсгөл юм болов уу. Яагаад гэхээр орон нутаг, алслагдмал дүүрэг, хотын захаар амьдарч буй ухаалаг утас, интернэт ашиглах боломжгүй тэр бүлэг маань буруу ташаа мэдээлэл ихтэй байна шүү дээ. Тэгэхээр бид хүний эрхийг хамгаалахын төлөө маш их зүйлийг хийлээ ч нэмж хийх зүйлс цаана нь асар их л байгаа. Бидний ажилтай холбоотой сөрөг сэтгэгдлүүд зөндөө ирдэг ч гэсэн эерэг ойлголт, зөв мэдээлэлтэй хүмүүс бас ихсэж байгаад баярладаг даа. ### ЛГБТИК+ залуучуудыг дэмжихтэй холбоотой таны хийсэн хамгийн сэтгэл хөдөлгөм өөрчлөлт юу байсан бэ? Ирээдүйд ямар өөрчлөлтүүд харахыг хүсэж байна вэ? Манайх эерэг өөрчлөлт авч ирэхийг зорьж ажилладаг хамт олон. ЛГБТ Төвийн хувьд эрх зүй, эрүүл мэнд, залуучуудын гэсэн үндсэн гурван хөтөлбөртэй. Би эрх зүйн хөтөлбөрийг хариуцан ажилладаг. Харин эрүүл мэндийн хөтөлбөрийн хувьд энэ жил ЛБГТИК+ олон нийтийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Залуучуудад хүний эрхийн талаарх зөв мэдлэг ойлголтыг түгээх, залуу манлайллын хөтөлбөр болон эрх зүйн хөтөч хөтөлбөрийг зарлах гэх зэрэг нь Залуучуудын хөтөлбөрт хамаарна. Би тус төвд сайн дурын ажилтан болсноосоо хойш Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд зохиогддог “Цэнхэр тэнгэрийн цаана” кино наадмыг гардан зохион байгуулж ирсэн. Наадам маань ес дэх жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа ч кино уралдаан нь гурав дахь жилдээ зарлагдаад явж байна. Эхний жилдээ бид дөрвөн бүтээл хүлээж авсан бол хоёр дахь жилдээ 27 бүтээл хүлээн авсан. Манай кино уралдаан залуу уран бүтээлчдийг дэмжих, Монголдоо ЛГБТИК+ кино контентийн сан бүрдүүлэх, ЛГБТИК+ олон нийтийн талаар зөв зүйтэй мэдээллийг урлагаар дамжуулан хүргэх зорилготой. Ирээдүйд хүний эрхийн мэдрэмжтэй, хүний эрхийг ойлгодог хүмүүс илүү олон болоосой гэж хүсдэг. Жишээ нь, ЛГБТИК+ хүүхэд гэр бүлдээ өөрийгөө илэрхийллээ гэхэд айх айдасгүй байгаасай л гэж хүсдэг дээ. ### Манай улсын хувьд ЛГБТИК+ хүмүүст чиглэсэн ямар хууль, дүрэм журмыг баримталж байна вэ? Дагаж мөрдөгдөж байгаа эсэх нь сонин байна? Энэ жилийн Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд бид автобусны зогсоол болон автобусан дээр Монгол Улсад мөрдөгдөж байгаа хуулийн заалтыг байршуулсан. Тэгэнгүүт хүмүүс “Бид нар та нарыг ялгаварлан гадуурхдаггүй ээ, ер нь та нарт ялгаварлан гадуурхалт байхгүй шүү дээ, чимээгүй байгаач ээ” гэдэг ч юм уу сэтгэгдэл хэлж байсан, ер нь ч ингэж хэлдэг. Харин тэд чимээгүй бай гэснээрээ биднийг ялгаварлан гадуурхаад байгаа гэдгээ ойлгохгүй байх шиг. Манай улсын хувьд 2017 оны Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгын арван дөрөвдүгээр бүлгийн нэгдүгээр зүйл буюу Ялгаварлан гадуурхах гэх хэсэгт бэлгийн болон хүйсийн чиг баримжаа илэрхийллээр ялгаварлан гадуурхаж, эрх чөлөөг нь хязгаарласан тохиолдолд эрүүгийн гэмт хэрэгт тооцно хэмээн заасан байдаг. Уг нь хуулиндаа цөөнхийнхөө эрхийг хамгаалчихсан орон боловч уг хуулийн хэрэгжилт маш явцуу байгаа. Энэ хууль хэрэгжиж эхлэхтэй холбогдуулан 2017 онд ЛГБТ Төв 100 цагдаад зориулан “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах” чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан. Мөн өнгөрсөн наймдугаар сард Улсын прокурорын ерөнхий газартай хамтран 60 прокурорт “Yзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэргийг таних, хянан шалгах, шийдвэрлэх нь” сэдвээр сургалт зохион байгуулсан. Нэмээд энэ сард 30 прокурорыг оролцуулан ийм сургалт зохиохоор төлөвлөж байна. Үр дүнд нь хууль, эрх зүйн хүрээнд эерэг өөрчлөлтүүд гарна гэдэгт итгэж байгаа. Нөгөөтээгүүр нийгэм талаасаа олон нийт, иргэд эерэг, зөв, хүний эрхийн мэдрэмжтэй, үндэслэлтэй мэдээлэлтэй байгаасай гэж хүсэх юм. ### Бодлого боловсруулагчдын хувьд ЛГБТ залуучууд болон тэдний гэр бүлийг илүү сайн дэмжихийн тулд хуулиас гадна хийж болох эхний алхмууд нь юу байж болох вэ? Юун түрүүнд тэд өөрсдөө шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөв мэдлэгтэй байх нь чухал. Сошиал хуудсаараа хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш хүртээмжтэй нийгмийг дэмждэг гэдгээ илэрхийлдэг байх нь хамгийн чухал гэж боддог. Жишээ авахад, Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд ЛБГТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалахын төлөө ажилладаг гэдгээ илэрхийлэх ч юм уу, ямар нэг байдлаар өөрийн байр сууриа эергээр илэрхийлдэг байвал зүгээр. ### Хөгжиж буй бусад орнуудтай харьцуулахад Монгол дахь ЛГБТ хүмүүсийн байдлыг та хэрхэн тодорхойлох вэ? Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн орныхоо хувьд хүний эрхийн гэрээдийн хороодод нэгдэж орсон байдаг. Хүний эрхийн тогтмол түгээмэл хэлэлцүүлэг гэж болдог. Энэ хүрээнд бусад НҮБ-ын гишүүн орнуудаас Монгол улс хүний эрхийг сайжруулах чиглэлээр зөвлөмж аваад, түүнийгээ хэрэгжүүлэх амлалт өгдөг гэсэн үг. Тухайлбал 2021 онд Монгол улс ЛГБТИК+ иргэдийнхээ эрхийг ханган хамгаалах чиглэлээр үүрэг, 12 зөвлөмжийг хүлээн авсан байдаг. Бүс нутгийн хувьд авч үзэх юм бол манай улс хуулийн хүрээнд буюу цаасан дээр ЛГБТИК+ иргэдийн эрхийг хамгаалж байгаа. Энэ үзүүлэлтээр бүс нутагтаа дээгүүр эрэмбэлэгдэнэ. Харин хуулийн хэрэгжилтийн хувьд хангалтгүй байгаа нь илэрхий байна. ### Байгууллагууд энэ талаарх ойлголтыг сайжруулж, ялгаварлан гадуурхалтыг бууруулахын төлөө авч хэрэгжүүлж болох ямар стратегиуд байдаг вэ? Аль ч байгууллагад хүний нөөц тун чухал. Тэгэхээр ялгаварлан гадуурхалтын эсрэг дотоод бодлого журамтай байх нь зөв. Энэ журамдаа цөөнхийн эрхийг хамгаалдаг, ялгаварлан гадуурхахгүй гэдгийг тусгаж, ЛГБТИК+ ажилтнуудаа хамгаалаад өгчихвөл илүү хүний эрхийн мэдрэмжтэй алхам болно гэсэн үг. Үүнээс гадна Тэгш эрх, бахархлын өдрүүдийн хүрээнд байгууллагууд бидэнтэй нэгдэж буйгаа илэрхийлэн өөрсдийн логог солонгоруулах эсвэл пост оруулан хүний эрхийн мэдрэмжтэй, тэгш эрхийг дэмждэг байгууллага гэдгээ илэрхийлж болно. Мөн энэ ташрамд хэлэхэд, ЛГБТ Төв “Ялгаатай байдлын сургалт” өгдөг. Энэ сургалтын хүрээнд бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжаа, түүний ялгаа, өөрчлөгдөж болох эсэх талаар шинжлэх ухааны баримт нотолгоотойгоор ярьдаг. Тус сургалтанд байгууллагынхаа ажилчдыг хамруулбал байгууллага доторх ялгаварлан гадуурхалт буурах үр дүнтэй. ### Хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа гэдэг байгалиас өгөгддөг зүйл шүү дээ. Гэхдээ түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөхөд хугацаа шаардагддаг. Тэгэхээр ер нь өөрийгөө бусдад буюу гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ илэрхийлж нээхэд тохиромжтой үе гэж байх уу? Тийм. Таны хэлсэнчлэн хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжаа өөрчлөгддөггүй. ЛГБТИК+ хүний хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөхөд тун хэцүү. Яагаад гэвэл хүн зөвхөн эсрэг хүйсийн хүнээ л сонирхож болно гэдэг мэдээлэл нийгэмд дэндүү түгээмэл. Жишээ нь би анх эмэгтэй хүнд татагддаг гэдгээ ойлгохгүй, түүнийгээ хүлээн зөвшөөрөх гэж удаан хугацааг өнгөрөөсөн. Надад хангалттай мэдээлэл байгаагүй болохоор тэр. Ер нь ЛГБТИК+ хүмүүсийн хувьд өөрөө өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөх явц маш удаан, төвөгтэй байх нь олонтой. ЛГБТИК+ хүмүүст гэр бүл ойр дотнын хүмүүстээ эсвэл нийгэмд өөрийгөө илэрхийлэх хэрэгцээ бий. Гэхдээ энэ нь бид заавал өөрийнхөө бэлгийн чиг баримжаа болон хүйсийн баримжааг хэн нэгэнд хэлэх ёстой, үүрэгтэй гэсэн үг биш. Тухайн хүн өөрөө сэтгэл санаа болон санхүүгийн хувьд бэлэн, ямар нэг эрсдэлгүй гэж үзсэн үедээ өөрийн хүслээр л хэн нэгэнд өөрийгөө илэрхийлэх нь чухал.
https://unread.today/c/20years-timeline	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-22T00:00:00	10 сарын 22, 2020	20 жил: Өнгөрсөн, одоо, ирээдүй	<div class="article-body"> <p></p><p>Шинэ мянган, шинэ технологи, шинэ үе. </p><p>Энэ бол өнгөрсөн 20 жилийг тодорхойлох хамгийн энгийн үгс. Мянган солигдохтой зэрэгцэн нийгмийн амьдрал жилээс жилд үсрэнгүй хөгжих технологийн нөлөөгөөр огцом өөрчлөгджээ. Тиймээс ч үе хооронд сэтгэлгээ, зан төлөв, хэв маягийн ялгаа үүссэнд гайхах зүйл үгүй. Илүү хурдтай, илүү хялбар, илүү цогц шийдлүүд бидний амьдралын шат дамжлага бүрд хүч түрэн орж, бүгд л илүү таатай, сайн сайхан амьдрал өөд тэмүүлсээр.</p><p>Бид энэ нийтлэлээрээ эрхэм уншигч таныг нийгмийн гол салбаруудад 20 жилийн хугацаанд ямар өөрчлөлт орсныг эргэн санаж, дараагийн 20 жилд юу хүлээж байгааг хамтдаа төсөөлөхийг урьж байна. </p> <h1>Тээвэр</h1><p></p><p><b>2000:</b> Тээврийн салбарын гол стандарт үзүүлэлт аюулгүй байдлаар тодорхойлогдож байв. Дэлхийн тэргүүлэх брэндүүд хамгийн бат бөх, найдвартай загварын төлөө өрсөлдөж, хүн бүрийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон автомашины зах зээл ч энэ чиглэлд онцгой ач холбогдол өгөх болжээ. 2001 онд албан ёсоор танилцуулагдсан "Segway"-ийг "компьютерийн дараах хамгийн чухал бүтээл" хэмээн онцолж, скүүтерийг хүн бүр хэрэглэх цаг удахгүй хэмээн бүгд итгэж байлаа. Аварга хотууд нийтийн тээврээ боловсронгуй болгож, илүү хямд тээвэр аялал жуулчлалын салбарыг огцом өсгөв.</p><p><b>2020: </b>Цахилгаан машины эринд тавтай морил. Хамгийн хямд өртөгтэй, хамгийн хүчирхэг үзүүлэлттэй машин бүтээх технологийн төлөөх дайн ид өрнөж байна. Тоглоомын дүрмийг өөрчлөгч өндөр өсөлттэй стартапуудын эсрэг аварга сүлжээг эзэгнэсэн гигантууд давших энэ өрсөлдөөний ялагч нь чухам хэрэглэгчид байх учиртай. Жолоочгүй машины технологи ч улам боловсронгуй болж, хамгийн төвөгтэй, толгой эргүүлэм замыг ч саадгүй давж, хамгийн зөв шийдвэр гаргах цаг айсуй.</p><p><b>2040: </b>Хүн төрөлхтөн сансрыг ч эзэмших болж, сансрын аялал жуулчлал хамгийн эрэлттэй бөгөөд ашигтай бизнес болжээ. Өмнө нь зөвхөн цөөн хүмүүст л боломжтой байсан энэ аялалд хамрагдах боломж хүн бүрд нээлттэй болсоор. Агаарын тээвэр үсрэнгүй хөгжиж, нисдэг такси хот хооронд сүлжилдэн давхина. Тив хоорондын нислэг хормын дотор хүссэн газарт аваачиж, цахилгаанаар ажилладаг шинэ загварын онгоц замдаа гарна.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/zqE-ultsWt0?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b>Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага</b></p><p>1. <a href="https://builtin.com/transportation-tech/what-is-hyperloop" target="_blank">Өндөр хурдны тээврийн хэрэгслүүд</a></p><p>2. <a href="https://www.traffictechnologytoday.com/features/feature-how-covid-19-will-kickstart-the-maas-revolution.html" target="_blank">Дундын хэрэглээ - түрээсийн үйлчилгээ</a></p><p>3. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vehicle-to-grid" target="_blank">Эрчим хүчний хямд хэрэглээ</a></p><p><b>Анхаарал хандуулах гурван нэр </b></p><p>1. <a href="https://www.spacex.com/hyperloop" target="_blank">Hyperloop</a></p><p>2. <a href="http://www.ehang.com/ehang184/index" target="_blank">The Ehang</a> </p><p>3. <a href="https://www.hoversurf.com/orderyours" target="_blank">Hoverbike</a></p><p><b>Санал болгох уншлага</b></p><p><a href="http://www.amazon.com/gp/product/0262013827?ie=UTF8&tag=theamerpros-20&linkCode=as2&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=0262013827" target="_blank">Amazon</a> \| <a href="https://medium.com/@alexrubalcava/a-roadmap-for-a-world-without-drivers-573aede0c968#.y5ur7rlb9" target="_blank">Medium</a> \| <a href="https://www.ey.com/en_gl/automotive-transportation-future-mobility" target="_blank">EY</a></p> <h1>Медиа, энтертайнмент</h1><p></p><p><b>2000: </b>Хүн бүр лаптоптой, айл бүр зурагттай болсон үе. Контент бүтээгчдийн хэрэгцээ эрс өсөж, төрөлжсөн агуулгууд хүний мэдлэгийг тэлэх гол суваг боллоо. Хэрэглэгчдийн өмнө сонголт үүсэж, контент бүтээгчдэд технологийн тусламжтайгаар илүү олон хүнд, хүртээмжтэйгээр бүтээлээ хүргэх боломж гарч ирэв.</p><p><b>2020:</b> Сошиал медиа хамгийн хүчирхэг платформ болов. Хэрэглэгчид өөрсдөө контент бүтээгч болж хувирснаар мэдээлэл хүлээн авах, түгээх "дүрэм" урвуугаар өөрчлөгдөв. Ямар нэгэн хязгаарлалтгүй, хараа хяналтгүйгээр чөлөөтэйгээр мэдээллээ хүлээж авах боломж үүсссэн нь энэ. Хүмүүс өөрсдийн хүссэн контентоо сонгох, нөгөө талаас хүмүүсийн хэрэгцээ, эрэлтэд тулгуурлан чанартай контентийг бүтээлчээр хийх сонголтууд бий болжээ.</p><p><b>2040:</b> VR/AR технологи бидний мэдэх медиа хэрэглээг тэр чигт нь өөрчилжээ. "Зэргэлдээ ертөнцүүд" цахим орчинд үүсэн, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн тусламжтайгаар хэрэглэгчдийн төсөөлөл улам төгөлдөрших ажээ. Төлбөр тооцоо, харилцаа холбоо, мэдээ мэдээлэл зэрэг өдөр тутмын хэрэглээ медиатай зэрэгцэн, хоорондын зааг улам багасан, дижитал хэрэглээний үсрэнгүй хөгжил амьдралын алхам бүрд шингэнэ.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/Is8eXZco46Q?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b>Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага</b></p><p>1. <a href="https://medium.com/@efeng/the-future-of-media-how-technology-has-transformed-the-industry-and-the-changes-still-to-come-ecd05f45c93" target="_blank">AI-д суурилсан контент үйлдвэрлэл</a></p><p>2. <a href="https://www.cnbc.com/2014/10/02/medias-future-new-dimension-for-movies-games-tv-social.html" target="_blank">Цогц виртуал орчин</a></p><p>3. <a href="https://www.martechadvisor.com/articles/content-marketing/the-future-is-interactive-content-5-predictions-for-marketers-in-2020/" target="_blank">Интерактив контент сонголтууд</a></p><p><b>Анхаарал хандуулах гурван нэр </b></p><p>1. <a href="https://www.oculus.com/facebook-horizon/#:~:text=In%20Facebook%20Horizon%2C%20not%20only,that%20interest%20and%20inspire%20you.&text=Connect%20with%20people%20from%20all,and%20create%20new%20worlds%20together." target="_blank">Horizon</a></p><p>2. <a href="https://www.ericsson.com/en/reports-and-papers/networked-society-insights/future-of-journalism/experience-the-news-with-vr-media" target="_blank">VR Journalism</a></p><p>3. <a href="https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2020/05/08/how-turnstyle-technology-could-change-the-game-for-streaming-platforms-and-creators/" target="_blank">Turnstyle</a></p><p><b>Санал болгох уншлага</b></p><p><a href="https://www.weforum.org/reports/the-future-of-media-a-new-framework-for-valuing-content" target="_blank">World Economic Forum</a> \| <a href="https://medium.com/@efeng/the-future-of-media-how-technology-has-transformed-the-industry-and-the-changes-still-to-come-ecd05f45c93" target="_blank">Medium</a> \| <a href="https://adage.com/article/industry-insights/future-media-and-marketing-eight-predictions-industry-pros/2165846" target="_blank">AdAge</a></p> <h1>Банк, санхүү</h1><p></p><p><b>2000:</b> Банк, санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж нийгмийн сайн сайхныг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн өсөлтийн гол хөшүүрэг болж байв. Банкны карт хэрэглээний нэг хэсэг болж, бэлэн мөнгийг хэрэглээнээс шахан, илүү хялбар, найдвартай үйлчилгээний сонголт болсон. Хэрэглэгчдэд төрөл бүрийн урамшуулал хүртэх, санхүүгийн сахилга бат үүсгэх, хэрэглээгээ зохицуулж хянах боломжийг карт олгов.</p><p><b>2020:</b> Интернет, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн ачаар цахим банкны хэрэглээ эрчимтэй өсөх боллоо. Банкны үйлчилгээ өдөр тутмын энгийн хэрэглээ болсон нь бага зардлаар, хурдан гүйлгээ, шилжүүлэг, төлбөр тооцоо хийх боломжийг үүсгэсэн. Онлайн худалдааны тэсрэлт банк санхүүгийн салбарыг илүү хурдтай урагшлах боломжоор ханган, хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаа үл хамааран хүссэн гүйлгээгээ хийх нөхцөлийг бүрдүүлж байна.</p><p><b>2040:</b> Зөвхөн бэлэн мөнгө төдийгүй картны хэрэглээг хүмүүс мартах дөхжээ. Бэлэн мөнгөгүй нийгмээс картгүй нийгэм өөд урагшилна. Ухаалаг утас, төхөөрөмжүүдтэй хоршин ажилладаг цогц апп-уудын үйлчилгээ улам төгөлдөршиж, өдөр тутмын амьдралын бүх хэрэгцээг хангах гол хэрэгсэл болж хувирна. Технологийн энэ шилжилт хамгийн амархан, найдвартай сонголтыг хэрэглэгчдийн гарт өгөх болно.</p><p>Гэхдээ карт бүх нийтийн хэрэглээнд нэвтрэхэд 20 жил орсон шиг удаан энэ өөрчлөлтийг хүлээх шаардлагагүй. Өөрчлөлтийг яг одоо түүчээлэн, илүү хурдтайгаар үсрэнгүй хөгжил өөд урагшлах боломж буй. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/D1Y-eJL5pTw?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b>Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага</b></p><p>1. <a href="https://www.finextra.com/featurearticle/687/the-cashless-cardless-society" target="_blank">Картгүй нийгэм</a></p><p>2. <a href="https://go.forrester.com/blogs/the-future-of-banking-has-arrived/#:~:text=Future%20Banking%20Will%20Be%20Invisible,the%20expense%20of%20brand%20visibility." target="_blank">Үл үзэгдэгч банк</a></p><p>3. <a href="https://www.weforum.org/agenda/2020/06/digitalization-is-changing-banking-these-three-trends-will-help-shape-its-future/" target="_blank">Дижитал экосистем</a></p><p><b>Анхаарал хандуулах гурван нэр </b></p><p>1. <a href="https://robinhood.com/" target="_blank">Robinhood</a></p><p>2. <a href="http://socialpay.mn" target="_blank">Social Pay</a></p><p>3. <a href="https://www.coinbase.com/" target="_blank">Coinbase</a></p><p><b>Санал болгох уншлага</b></p><p><a href="https://deloitte.wsj.com/cfo/2019/02/03/preparing-for-the-future-of-finance-now/" target="_blank">Deloitte </a>\| <a href="https://www.pwc.com/gx/en/industries/financial-services/banking-capital-markets/banking-2020.html" target="_blank">PwC</a> \| <a href="https://www.weforum.org/agenda/2020/06/digitalization-is-changing-banking-these-three-trends-will-help-shape-its-future/" target="_blank">World Economic Forum</a></p> <h1>Харилцаа холбоо</h1><p></p><p><b>2000:</b> Гар утас нийгмийн амьдралын хурдасгагч болов. Хоорондоо холбогдоно гэдэг маш хялбархан бөгөөд хямдхан болсноор өмнө огт төсөөлж байгаагүй олон боломжууд хэрэглэгчдийн өмнө үүсэв. Харилцаа холбооны хамгийн чухал хэрэгсэл болсон ухаалаг утас 2004 онд танилцуулагдсан "iPhone"-ийн ачаар амьдралын хэв маяг тодорхойлогч болтлоо үсрэнгүй хөгжсөн билээ.</p><p><b>2020:</b> Халаасанд багтах бичил төхөөрөмжүүдэд хүн бүрийн хамгийн чухал мэдээлэл агуулагдаж, зөвхөн харилцааны төдийгүй ажил амьдралын хамгийн чухал хэрэгсэл болжээ. Гар утсаар хийж болох зүйлс зөвхөн хөгжүүлэгчдийн уран сэтгэмжээр л хязгаарлагдаж, 4G, 5G технологийн ачаар хийх үйлдлийн хурд хязгааргүй мэт санагдах боллоо.</p><p><b>2040:</b> Их тоон өгөгдөл, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн супер хослол нийгэмд илүү таатай, сайн сайхан амьдралыг цогцлоох гол үндэс болжээ. Харилцаа холбооны үүргийг ухалааг төхөөрөмжүүд гүйцэтгэн, утасгүй технологи, өндөр хурдны интернэт гэдэг дэлхийн хаана ч энгийн хэрэглээ болно.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/T6ubRoZCeVw?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b>Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага</b></p><p>1. <a href="https://www.cognizant.com/whitepapers/the-coming-intelligent-digital-assistant-era-and-its-impact-on-online-platforms-codex2447.pdf" target="_blank">Ухаалаг туслахын эрин</a></p><p>2. <a href="https://www.pentasecurity.com/blog/machine-machine-m2m-iot-change-future/" target="_blank">M2M буюу Машинаас машинд загвар</a></p><p>3. <a href="https://www.interaction-design.org/literature/topics/human-computer-interaction#:~:text=Human%2Dcomputer%20interaction%20(HCI)%20is%20a%20multidisciplinary%20field%20of,forms%20of%20information%20technology%20design." target="_blank">Human Computer Interaction</a></p><p><b>Анхаарал хандуулах гурван нэр </b></p><p>1. <a href="https://www.microsoft.com/en-us/hololens" target="_blank">HoloLens</a></p><p>2. <a href="https://neuralink.com/" target="_blank">Neuralink</a></p><p>3. <a href="https://www.spectacles.com/" target="_blank">Spectacles</a></p><p><b>Санал болгох уншлага</b></p><p><a href="https://www.forbes.com/sites/davidnour/2019/08/14/the-future-of-communication-is-rooted-in-the-past/" target="_blank">Forbes</a> \| <a href="https://unread.today/c/techworm-5g" target="_blank">Unread</a> \| <a href="https://thenextweb.com/media/2012/07/15/whats-the-future-of-communication-lets-ask-the-experts/" target="_blank">The Next Web</a></p> </div>	Шинэ мянган, шинэ технологи, шинэ үе. Энэ бол өнгөрсөн 20 жилийг тодорхойлох хамгийн энгийн үгс. Мянган солигдохтой зэрэгцэн нийгмийн амьдрал жилээс жилд үсрэнгүй хөгжих технологийн нөлөөгөөр огцом өөрчлөгджээ. Тиймээс ч үе хооронд сэтгэлгээ, зан төлөв, хэв маягийн ялгаа үүссэнд гайхах зүйл үгүй. Илүү хурдтай, илүү хялбар, илүү цогц шийдлүүд бидний амьдралын шат дамжлага бүрд хүч түрэн орж, бүгд л илүү таатай, сайн сайхан амьдрал өөд тэмүүлсээр. Бид энэ нийтлэлээрээ эрхэм уншигч таныг нийгмийн гол салбаруудад 20 жилийн хугацаанд ямар өөрчлөлт орсныг эргэн санаж, дараагийн 20 жилд юу хүлээж байгааг хамтдаа төсөөлөхийг урьж байна. Тээвэр 2000: Тээврийн салбарын гол стандарт үзүүлэлт аюулгүй байдлаар тодорхойлогдож байв. Дэлхийн тэргүүлэх брэндүүд хамгийн бат бөх, найдвартай загварын төлөө өрсөлдөж, хүн бүрийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон автомашины зах зээл ч энэ чиглэлд онцгой ач холбогдол өгөх болжээ. 2001 онд албан ёсоор танилцуулагдсан "Segway"-ийг "компьютерийн дараах хамгийн чухал бүтээл" хэмээн онцолж, скүүтерийг хүн бүр хэрэглэх цаг удахгүй хэмээн бүгд итгэж байлаа. Аварга хотууд нийтийн тээврээ боловсронгуй болгож, илүү хямд тээвэр аялал жуулчлалын салбарыг огцом өсгөв. 2020: Цахилгаан машины эринд тавтай морил. Хамгийн хямд өртөгтэй, хамгийн хүчирхэг үзүүлэлттэй машин бүтээх технологийн төлөөх дайн ид өрнөж байна. Тоглоомын дүрмийг өөрчлөгч өндөр өсөлттэй стартапуудын эсрэг аварга сүлжээг эзэгнэсэн гигантууд давших энэ өрсөлдөөний ялагч нь чухам хэрэглэгчид байх учиртай. Жолоочгүй машины технологи ч улам боловсронгуй болж, хамгийн төвөгтэй, толгой эргүүлэм замыг ч саадгүй давж, хамгийн зөв шийдвэр гаргах цаг айсуй. 2040: Хүн төрөлхтөн сансрыг ч эзэмших болж, сансрын аялал жуулчлал хамгийн эрэлттэй бөгөөд ашигтай бизнес болжээ. Өмнө нь зөвхөн цөөн хүмүүст л боломжтой байсан энэ аялалд хамрагдах боломж хүн бүрд нээлттэй болсоор. Агаарын тээвэр үсрэнгүй хөгжиж, нисдэг такси хот хооронд сүлжилдэн давхина. Тив хоорондын нислэг хормын дотор хүссэн газарт аваачиж, цахилгаанаар ажилладаг шинэ загварын онгоц замдаа гарна. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Өндөр хурдны тээврийн хэрэгслүүд 2. Дундын хэрэглээ - түрээсийн үйлчилгээ 3. Эрчим хүчний хямд хэрэглээ Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Hyperloop 2. The Ehang 3. Hoverbike Санал болгох уншлага Amazon \| Medium \| EY Медиа, энтертайнмент 2000: Хүн бүр лаптоптой, айл бүр зурагттай болсон үе. Контент бүтээгчдийн хэрэгцээ эрс өсөж, төрөлжсөн агуулгууд хүний мэдлэгийг тэлэх гол суваг боллоо. Хэрэглэгчдийн өмнө сонголт үүсэж, контент бүтээгчдэд технологийн тусламжтайгаар илүү олон хүнд, хүртээмжтэйгээр бүтээлээ хүргэх боломж гарч ирэв. 2020: Сошиал медиа хамгийн хүчирхэг платформ болов. Хэрэглэгчид өөрсдөө контент бүтээгч болж хувирснаар мэдээлэл хүлээн авах, түгээх "дүрэм" урвуугаар өөрчлөгдөв. Ямар нэгэн хязгаарлалтгүй, хараа хяналтгүйгээр чөлөөтэйгээр мэдээллээ хүлээж авах боломж үүсссэн нь энэ. Хүмүүс өөрсдийн хүссэн контентоо сонгох, нөгөө талаас хүмүүсийн хэрэгцээ, эрэлтэд тулгуурлан чанартай контентийг бүтээлчээр хийх сонголтууд бий болжээ. 2040: VR/AR технологи бидний мэдэх медиа хэрэглээг тэр чигт нь өөрчилжээ. "Зэргэлдээ ертөнцүүд" цахим орчинд үүсэн, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн тусламжтайгаар хэрэглэгчдийн төсөөлөл улам төгөлдөрших ажээ. Төлбөр тооцоо, харилцаа холбоо, мэдээ мэдээлэл зэрэг өдөр тутмын хэрэглээ медиатай зэрэгцэн, хоорондын зааг улам багасан, дижитал хэрэглээний үсрэнгүй хөгжил амьдралын алхам бүрд шингэнэ. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. AI-д суурилсан контент үйлдвэрлэл 2. Цогц виртуал орчин 3. Интерактив контент сонголтууд Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Horizon 2. VR Journalism 3. Turnstyle Санал болгох уншлага World Economic Forum \| Medium \| AdAge Банк, санхүү 2000: Банк, санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж нийгмийн сайн сайхныг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн өсөлтийн гол хөшүүрэг болж байв. Банкны карт хэрэглээний нэг хэсэг болж, бэлэн мөнгийг хэрэглээнээс шахан, илүү хялбар, найдвартай үйлчилгээний сонголт болсон. Хэрэглэгчдэд төрөл бүрийн урамшуулал хүртэх, санхүүгийн сахилга бат үүсгэх, хэрэглээгээ зохицуулж хянах боломжийг карт олгов. 2020: Интернет, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн ачаар цахим банкны хэрэглээ эрчимтэй өсөх боллоо. Банкны үйлчилгээ өдөр тутмын энгийн хэрэглээ болсон нь бага зардлаар, хурдан гүйлгээ, шилжүүлэг, төлбөр тооцоо хийх боломжийг үүсгэсэн. Онлайн худалдааны тэсрэлт банк санхүүгийн салбарыг илүү хурдтай урагшлах боломжоор ханган, хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаа үл хамааран хүссэн гүйлгээгээ хийх нөхцөлийг бүрдүүлж байна. 2040: Зөвхөн бэлэн мөнгө төдийгүй картны хэрэглээг хүмүүс мартах дөхжээ. Бэлэн мөнгөгүй нийгмээс картгүй нийгэм өөд урагшилна. Ухаалаг утас, төхөөрөмжүүдтэй хоршин ажилладаг цогц апп-уудын үйлчилгээ улам төгөлдөршиж, өдөр тутмын амьдралын бүх хэрэгцээг хангах гол хэрэгсэл болж хувирна. Технологийн энэ шилжилт хамгийн амархан, найдвартай сонголтыг хэрэглэгчдийн гарт өгөх болно. Гэхдээ карт бүх нийтийн хэрэглээнд нэвтрэхэд 20 жил орсон шиг удаан энэ өөрчлөлтийг хүлээх шаардлагагүй. Өөрчлөлтийг яг одоо түүчээлэн, илүү хурдтайгаар үсрэнгүй хөгжил өөд урагшлах боломж буй. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Картгүй нийгэм 2. Үл үзэгдэгч банк 3. Дижитал экосистем Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Robinhood 2. Social Pay 3. Coinbase Санал болгох уншлага Deloitte \| PwC \| World Economic Forum Харилцаа холбоо 2000: Гар утас нийгмийн амьдралын хурдасгагч болов. Хоорондоо холбогдоно гэдэг маш хялбархан бөгөөд хямдхан болсноор өмнө огт төсөөлж байгаагүй олон боломжууд хэрэглэгчдийн өмнө үүсэв. Харилцаа холбооны хамгийн чухал хэрэгсэл болсон ухаалаг утас 2004 онд танилцуулагдсан "iPhone"-ийн ачаар амьдралын хэв маяг тодорхойлогч болтлоо үсрэнгүй хөгжсөн билээ. 2020: Халаасанд багтах бичил төхөөрөмжүүдэд хүн бүрийн хамгийн чухал мэдээлэл агуулагдаж, зөвхөн харилцааны төдийгүй ажил амьдралын хамгийн чухал хэрэгсэл болжээ. Гар утсаар хийж болох зүйлс зөвхөн хөгжүүлэгчдийн уран сэтгэмжээр л хязгаарлагдаж, 4G, 5G технологийн ачаар хийх үйлдлийн хурд хязгааргүй мэт санагдах боллоо. 2040: Их тоон өгөгдөл, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн супер хослол нийгэмд илүү таатай, сайн сайхан амьдралыг цогцлоох гол үндэс болжээ. Харилцаа холбооны үүргийг ухалааг төхөөрөмжүүд гүйцэтгэн, утасгүй технологи, өндөр хурдны интернэт гэдэг дэлхийн хаана ч энгийн хэрэглээ болно. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Ухаалаг туслахын эрин 2. M2M буюу Машинаас машинд загвар 3. Human Computer Interaction Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. HoloLens 2. Neuralink 3. Spectacles Санал болгох уншлага Forbes \| Unread \| The Next Web	Шинэ мянган, шинэ технологи, шинэ үе. Энэ бол өнгөрсөн 20 жилийг тодорхойлох хамгийн энгийн үгс. Мянган солигдохтой зэрэгцэн нийгмийн амьдрал жилээс жилд үсрэнгүй хөгжих технологийн нөлөөгөөр огцом өөрчлөгджээ. Тиймээс ч үе хооронд сэтгэлгээ, зан төлөв, хэв маягийн ялгаа үүссэнд гайхах зүйл үгүй. Илүү хурдтай, илүү хялбар, илүү цогц шийдлүүд бидний амьдралын шат дамжлага бүрд хүч түрэн орж, бүгд л илүү таатай, сайн сайхан амьдрал өөд тэмүүлсээр. Бид энэ нийтлэлээрээ эрхэм уншигч таныг нийгмийн гол салбаруудад 20 жилийн хугацаанд ямар өөрчлөлт орсныг эргэн санаж, дараагийн 20 жилд юу хүлээж байгааг хамтдаа төсөөлөхийг урьж байна. Тээвэр 2000: Тээврийн салбарын гол стандарт үзүүлэлт аюулгүй байдлаар тодорхойлогдож байв. Дэлхийн тэргүүлэх брэндүүд хамгийн бат бөх, найдвартай загварын төлөө өрсөлдөж, хүн бүрийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон автомашины зах зээл ч энэ чиглэлд онцгой ач холбогдол өгөх болжээ. 2001 онд албан ёсоор танилцуулагдсан "Segway"-ийг "компьютерийн дараах хамгийн чухал бүтээл" хэмээн онцолж, скүүтерийг хүн бүр хэрэглэх цаг удахгүй хэмээн бүгд итгэж байлаа. Аварга хотууд нийтийн тээврээ боловсронгуй болгож, илүү хямд тээвэр аялал жуулчлалын салбарыг огцом өсгөв. 2020: Цахилгаан машины эринд тавтай морил. Хамгийн хямд өртөгтэй, хамгийн хүчирхэг үзүүлэлттэй машин бүтээх технологийн төлөөх дайн ид өрнөж байна. Тоглоомын дүрмийг өөрчлөгч өндөр өсөлттэй стартапуудын эсрэг аварга сүлжээг эзэгнэсэн гигантууд давших энэ өрсөлдөөний ялагч нь чухам хэрэглэгчид байх учиртай. Жолоочгүй машины технологи ч улам боловсронгуй болж, хамгийн төвөгтэй, толгой эргүүлэм замыг ч саадгүй давж, хамгийн зөв шийдвэр гаргах цаг айсуй. 2040: Хүн төрөлхтөн сансрыг ч эзэмших болж, сансрын аялал жуулчлал хамгийн эрэлттэй бөгөөд ашигтай бизнес болжээ. Өмнө нь зөвхөн цөөн хүмүүст л боломжтой байсан энэ аялалд хамрагдах боломж хүн бүрд нээлттэй болсоор. Агаарын тээвэр үсрэнгүй хөгжиж, нисдэг такси хот хооронд сүлжилдэн давхина. Тив хоорондын нислэг хормын дотор хүссэн газарт аваачиж, цахилгаанаар ажилладаг шинэ загварын онгоц замдаа гарна. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Өндөр хурдны тээврийн хэрэгслүүд 2. Дундын хэрэглээ - түрээсийн үйлчилгээ 3. Эрчим хүчний хямд хэрэглээ Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Hyperloop 2. The Ehang 3. Hoverbike Санал болгох уншлага Amazon \| Medium \| EY Медиа, энтертайнмент 2000: Хүн бүр лаптоптой, айл бүр зурагттай болсон үе. Контент бүтээгчдийн хэрэгцээ эрс өсөж, төрөлжсөн агуулгууд хүний мэдлэгийг тэлэх гол суваг боллоо. Хэрэглэгчдийн өмнө сонголт үүсэж, контент бүтээгчдэд технологийн тусламжтайгаар илүү олон хүнд, хүртээмжтэйгээр бүтээлээ хүргэх боломж гарч ирэв. 2020: Сошиал медиа хамгийн хүчирхэг платформ болов. Хэрэглэгчид өөрсдөө контент бүтээгч болж хувирснаар мэдээлэл хүлээн авах, түгээх "дүрэм" урвуугаар өөрчлөгдөв. Ямар нэгэн хязгаарлалтгүй, хараа хяналтгүйгээр чөлөөтэйгээр мэдээллээ хүлээж авах боломж үүсссэн нь энэ. Хүмүүс өөрсдийн хүссэн контентоо сонгох, нөгөө талаас хүмүүсийн хэрэгцээ, эрэлтэд тулгуурлан чанартай контентийг бүтээлчээр хийх сонголтууд бий болжээ. 2040: VR/AR технологи бидний мэдэх медиа хэрэглээг тэр чигт нь өөрчилжээ. "Зэргэлдээ ертөнцүүд" цахим орчинд үүсэн, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн тусламжтайгаар хэрэглэгчдийн төсөөлөл улам төгөлдөрших ажээ. Төлбөр тооцоо, харилцаа холбоо, мэдээ мэдээлэл зэрэг өдөр тутмын хэрэглээ медиатай зэрэгцэн, хоорондын зааг улам багасан, дижитал хэрэглээний үсрэнгүй хөгжил амьдралын алхам бүрд шингэнэ. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. AI-д суурилсан контент үйлдвэрлэл 2. Цогц виртуал орчин 3. Интерактив контент сонголтууд Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Horizon 2. VR Journalism 3. Turnstyle Санал болгох уншлага World Economic Forum \| Medium \| AdAge Банк, санхүү 2000: Банк, санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж нийгмийн сайн сайхныг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн өсөлтийн гол хөшүүрэг болж байв. Банкны карт хэрэглээний нэг хэсэг болж, бэлэн мөнгийг хэрэглээнээс шахан, илүү хялбар, найдвартай үйлчилгээний сонголт болсон. Хэрэглэгчдэд төрөл бүрийн урамшуулал хүртэх, санхүүгийн сахилга бат үүсгэх, хэрэглээгээ зохицуулж хянах боломжийг карт олгов. 2020: Интернет, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн ачаар цахим банкны хэрэглээ эрчимтэй өсөх боллоо. Банкны үйлчилгээ өдөр тутмын энгийн хэрэглээ болсон нь бага зардлаар, хурдан гүйлгээ, шилжүүлэг, төлбөр тооцоо хийх боломжийг үүсгэсэн. Онлайн худалдааны тэсрэлт банк санхүүгийн салбарыг илүү хурдтай урагшлах боломжоор ханган, хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаа үл хамааран хүссэн гүйлгээгээ хийх нөхцөлийг бүрдүүлж байна. 2040: Зөвхөн бэлэн мөнгө төдийгүй картны хэрэглээг хүмүүс мартах дөхжээ. Бэлэн мөнгөгүй нийгмээс картгүй нийгэм өөд урагшилна. Ухаалаг утас, төхөөрөмжүүдтэй хоршин ажилладаг цогц апп-уудын үйлчилгээ улам төгөлдөршиж, өдөр тутмын амьдралын бүх хэрэгцээг хангах гол хэрэгсэл болж хувирна. Технологийн энэ шилжилт хамгийн амархан, найдвартай сонголтыг хэрэглэгчдийн гарт өгөх болно. Гэхдээ карт бүх нийтийн хэрэглээнд нэвтрэхэд 20 жил орсон шиг удаан энэ өөрчлөлтийг хүлээх шаардлагагүй. Өөрчлөлтийг яг одоо түүчээлэн, илүү хурдтайгаар үсрэнгүй хөгжил өөд урагшлах боломж буй. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Картгүй нийгэм 2. Үл үзэгдэгч банк 3. Дижитал экосистем Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. Robinhood 2. Social Pay 3. Coinbase Санал болгох уншлага Deloitte \| PwC \| World Economic Forum Харилцаа холбоо 2000: Гар утас нийгмийн амьдралын хурдасгагч болов. Хоорондоо холбогдоно гэдэг маш хялбархан бөгөөд хямдхан болсноор өмнө огт төсөөлж байгаагүй олон боломжууд хэрэглэгчдийн өмнө үүсэв. Харилцаа холбооны хамгийн чухал хэрэгсэл болсон ухаалаг утас 2004 онд танилцуулагдсан "iPhone"-ийн ачаар амьдралын хэв маяг тодорхойлогч болтлоо үсрэнгүй хөгжсөн билээ. 2020: Халаасанд багтах бичил төхөөрөмжүүдэд хүн бүрийн хамгийн чухал мэдээлэл агуулагдаж, зөвхөн харилцааны төдийгүй ажил амьдралын хамгийн чухал хэрэгсэл болжээ. Гар утсаар хийж болох зүйлс зөвхөн хөгжүүлэгчдийн уран сэтгэмжээр л хязгаарлагдаж, 4G, 5G технологийн ачаар хийх үйлдлийн хурд хязгааргүй мэт санагдах боллоо. 2040: Их тоон өгөгдөл, ухаалаг төхөөрөмжүүдийн супер хослол нийгэмд илүү таатай, сайн сайхан амьдралыг цогцлоох гол үндэс болжээ. Харилцаа холбооны үүргийг ухалааг төхөөрөмжүүд гүйцэтгэн, утасгүй технологи, өндөр хурдны интернэт гэдэг дэлхийн хаана ч энгийн хэрэглээ болно. Ирээдүйг тодорхойлох гурван технологийн чиг хандлага 1. Ухаалаг туслахын эрин 2. M2M буюу Машинаас машинд загвар 3. Human Computer Interaction%20is%20a%20multidisciplinary%20field%20of,forms%20of%20information%20technology%20design.) Анхаарал хандуулах гурван нэр 1. HoloLens 2. Neuralink 3. Spectacles Санал болгох уншлага Forbes \| Unread \| The Next Web
https://unread.today/c/insight-youngcreators	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-12-04T00:00:00	12 сарын 4, 2020	Урам зоригийн булаг: Залуу бүтээгчдийн ертөнцөөр	<div class="article-body"> <h2>Өнгөрсөн, ирээдүй рүүгээ бүдэгхэн гэрэл тусгачихаад түүн рүүгээ шагайж өөрийгөө зовоох биш, яг одоо энд байгаадаа хурц гэрэл чиглүүлэн түүндээ хөөрөн баясаж бүжих мэт амьдрах тухай "Ад үзэгдэх зориг" номд онцолсон байдаг. Ирээдүйд таны хэн болох, юунд хүрэх нь хамаагүй. Дараа нь юу бүтээх байсан, хожим юу үүсгэхийг бид мэдэхгүй. Хамгийн гол нь, зүгээр л "энэ байгаагаараа" нухацтай амьдарч, өөрчлөлтөд урам зоригтой байх тухай бид хэр их эргэцүүлдэг бол? Эл асуултын мөрөөр өөрсдийн хүсэл тэмүүлэл, үнэт цэнийг бүтээж, бусдадаа урам зоригийг түгээж буй залуу бүтээгчдийн ертөнцөөр аяллаа. </h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ц.Пүрэвжаргал - entrepreneur</h3><p></p><p>Зорьсондоо хүрнэ гэдэг юу хүсэж байгаагаа тодорхойлж чаддаг, мэддэг байх явдал. Зөвхөн мөрөөдөл чигээр нь орхилгүй зорилгодоо хүрэх ойрын зорилтуудаа тодорхойлох, судалгаа сайн хийдэг байх, өөрийгөө үргэлж дайчлах, тэмцэх, ачаалал, үг, эрсдэл даах сэтгэлийн тэнхээтэй байх шинж чанарууд чухал болов уу. </p><p>Өөрчлөлтийн тухайд миний хувьд ажилдаа үргэлж дэвшил хийж байхыг хүсдэг, тиймдээ ч нэг байрандаа байгаад байгаа мэт санагдвал гутардаг. Шинэ зүйл турших нь үргэлж шинэ мэдрэмж бас эрч хүч, заримдаа эрсдэлийг ойлгох ухаан өгдөг. Тийм болохоор шинэчлэлд дуртай. Чаддаггүй байсан зүйлсээ чаддаг болох гэж хичээх, тухайн зүйлд сэтгэлзүйгээ бэлтгэх зэрэг шинэ зүйл турших явцад ирж байгаа тэр мэдрэмжүүдэд дуртай. Заримдаа эрсдэлийг бодож айх нь хүртэл амттай байдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/851d563064f98385510f31fed82cf0d9.jpg"></p><p></p><p>Хамгийн том гэхээсээ илүүтэй бидний хийдэг жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчирдаг гэж боддог. Ажил дээрээ гаргасан жижигхэн шийдвэрүүд эргээд том үйл явцын эхлэл болдог бол хувийн амьдралдаа гаргадаг жижиг өөрчлөлтүүд бидний амьдралд бүхэлд нь нөлөөлдөг. "Хэсгээс бүхэл" гэдэг шиг, хэсэг өөрчлөлтүүдийн хүч их ээ.</p><p>Хаана өөрчлөлт, шинэчлэлт хэрэгтэй вэ гэж асуувал "Хүн болгоны дотор" л гэж бодож байна. Бидний зан төлөв эргээд энэ нийгмийн зураглалыг бүхэлд нь бий болгодог. Жишээ нь, хүмүүс хэрэглээний зээлнээс татгалзаад эхэлбэл мөнгөн урсгал бизнесийн зээл рүү эргэнэ, хүү багасна гэх мэт нөлөөлөл үзүүлэх боломжтой. Бизнесүүд өргөжвөл ДНБ нэмэгдэнэ зэрэг бүгд гинжин хэлхээтэй учраас хүн бүрийн хандлагад гарч буй жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчрах хүчтэй. Хүн бүр хажуу хөршдөө санаа тавьдаг бол хүүхдийн хүчирхийлэл багасна. Хүн бүр өдөр болгон усаа хэмнэдэг болбол бидний усны нөөц төдий чинээ олон жилээр уртасна. Өөрчлөлтийг өөрсдөөсөө өдөр бүр хийх хэрэгтэй гэж бодож байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Д.Батням - singer, guitarist</h3><p></p><p>Хэн ч байсан зорьсон зорилго, мөрөөдөлдөө хүрэхэд тухайн хүний хандлага хамгаас чухал гэдэгт итгэдэг. Аливааг хийхээр зорьсон бол тухайн асуудалд хэрхэн хандаж байгаагаас мөрөөдөл болон зорилгодоо хүрэх эхний алхам тодорхойлогддог болов уу. Залуу хүний хувьд аль болох шинэ зүйл туршиж, шинэ, содон бүхэнтэй нүүр тулах сонирхолтой. Уран бүтээлийн хувьд гэхэд үргэлж шинэ ая, дуу хайж, түүнийгээ сонсож, тоглож үзнэ. Ажил карьерын хувьд шинэ ажлын байранд өөрийгөө сорьж, шинэ хамт олонтой болсон нь сонирхолтой байгаа. </p><p>Би 2016 онд “Tiger Jams” хөтөлбөрт оролцох хүртлээ өөрийгөө дуучин болно гэж төсөөлж байсан удаагүй. Хамтлагаараа ярьж зөвлөлдсөний эцэст тус хөтөлбөрт оролцохоор болоод зогсохгүй дуулж үзээд тэнцсэн явдал бол миний амьдралын том өөрчлөлтүүдийн нэг болсон. Түүнээс хойш өөртөө болон аливаад хандах хандлага минь бага багаар өөрчлөгдөж, зорьсондоо хүрэх итгэл үнэмшил, урам зориг нэмэгдэж эхэлсэн. Өөрчлөлт хийнэ гэдэг амаргүй. Гэвч хувь хүнд, нийгэмд өөрчлөх шаардлагатай олон асуудал бий. Ядаж л замын түгжрэлээс эхлээд шийдмээр байна. Хотын түгжрэлээ зохицуулж чадвал хэчнээн олон зуун хүний цаг хугацааг хэмнэж, ажлын бүтээмж, амьдралын чанарыг дээшлүүлэх бол.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/45fcfa429ca5e46e9243fb9e17f984f8.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Д.ганзул - young creator</h3><p></p><p>Ямар ч зорилго мөрөөдөлд хүрэхэд тухайн хүний дотоод хүчин зүйлс хамгийн чухал гэж боддог. Өөрийн дотор луугаа өнгийж, итгэл үнэмшил, үнэт зүйл, хүсэл тэмүүллээ тодорхойлохдоо “Би яагаад энэ өндөрлөгт хүрэхийг хүсэж байна вэ?, Үүнийг би өөрөө яг хүсэж байна уу эсвэл гаднын нөлөөлөлд (бусад хүмүүс, медиа, трэнд) хэт автаад байна уу?” гэх асуултад эхлээд хариулах хэрэгтэй байх. Тэгж байж өөртөө тохирсон, бодит зорилго үүснэ. Зорилго, мөрөөдлөө ингэж зөв суурьтай тодорхойлсны дараа тууштай, тэвчээртэй байдал маш чухал болов уу. Хүн болгон өөр өөрийн цаг хугацаатай учраас өдөр болгон алхам алхмаар урагшилсаар байвал хэзээ нэг өдөр заавал ямар нэгэн үр дүн гарна гэдэгт итгэдэг. Мөн аливаад уян хатан, нээлттэй хандаж, тооцоолоогүй шинэ боломж, суваг гарч ирэх боломжтой гэж итгэн, эерэг хандлагатай байх нь зүйтэй. </p><p>Зорилгоо тодорхойлж, хэсэг хугацаанд түүний төлөө хөдөлмөрлөсний дараа өөрийгөө тогтмол хугацаанд мотивацжуулах зүйлс хэрэгтэй гэж боддог юм. Яагаад үүнийг хийж эхэлсэн, юуны төлөө тэр зорилгын төлөө тэмүүлсээр байгаагаа өөртөө сануулж, эргэн харах, зөв чиглэлд явж байгаа эсэхээ өөрөөсөө дахин асууж үзэх хэрэгтэй байх. Миний хувьд уг хүн маань сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжид тулгуурладаг ч амьдралын явцад аливаад объектив, рационал талаас харахад суралцсан учраас өөртөө тогтмол өөрчлөлт хийсээр ирсэн.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/400e13028b67847125e76280297494b0.jpg"></p><p></p><p>Би 22 настай ч өнөөдрийг хүртэл бүтээлч салбарт янз бүрийн зүйлс хийж, туршиж үзсэн. Харин одоо өнгөрсөн хугацаанд сурч хуримтлуулсан ур чадвар, хоббиноосоо нэгийг нь илүү гүнзгий хөгжүүлж, бусдыг нь хаяхгүйгээр хамт хөгжүүлж явахад анхаарч байгаа. Хүссэн хүсээгүй цаанаасаа шинэ, содон зүйлийг эрэлхийлж, ухах хандлагатай байдаг болохоор аль болох тэнцвэртэй байлгахыг хичээдэг. Хувь хүний зан төлөвийн хувьд ч эсрэг тэсрэг характер, мэдрэмжүүдтэй байдаг болохоор тодорхой хугацааны хооронд гадаад үзэмжиндээ өөрчлөлт хийх, амьдралын хэв маягтаа шинэ зүйл нэмж хасах зэрэг шинэчлэлүүдийг хийдэг. Тийм мэдрэмж авахгүй бол цаанаасаа зэврээд, өөрөө өөрөөсөө уйдаад байгаа юм шиг санагддаг даа.<br></p><p class="MsoNormal">Миний хувьд урлаг болон гоо зүйн сэтгэл ханамж гэх ойлголт хүний сүнс, энергийг тэтгэдэг, материаллаг өөрчлөлтөөс илүү ухамсар, мэдрэмж зэрэг нь илүү гүн гүнзгий өөрчлөлт авчирдаг. Урлаг, уран бүтээлчдийг дэмждэг, хүндэлдэг зөв систем бий болж, ирээдүйн залуу уран бүтээлчдэд өөрсдийгөө хөгжүүлэх таатай орчин бий болоосой гэж боддог. Тиймээс өөрийн амьдралаа энэ салбарт уяж, карьерийн зорилгоо тодорхойлсон.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">М. Баасандэлгэр - Journalist </h3><p></p><p>Би эерэг өөрчлөлтөд дуртай. Сүүлийн үед хамт олныхоо санаачилгаар олон шинэ зүйлээр өөрийгөө сорьж байна. Тухайлбал, гадуур хоол идэхгүй байх, хогоо ангилж хаях, өдөр бүр дасгал хийх, олонд зарлахгүйгээр буян үйлдэх, өдөр бүр жижиг ч хамаагүй шинэ зүйл сурах гэх мэт. Анх сонсоход бүгд амархан санагдаж байсан ч хэвшүүлэхэд ямар байсан хэцүү гээч. </p><p>Миний өмнө нь хувьдаа хийж байсан өөрчлөлтүүд шинэчлэл биш байсан. Хар үсээ шар өнгөтэй болгох нь өөрчлөлт биш. Зүгээр л өөрийгөө өөрөөр харуулах сонголт. Харин өглөө 8 цагт арай гэж сэрдэг хүн 6 цагт асуудалгүй босож сурах нь жинхэнэ өөрчлөлт. Зүгээр л тавхан хоног орой бүр 10 удаа суниагаад үз. Инээд хүрмээр сонсогдож байгаа ч өөрийнхөө юу чаддагийг харна. Өөрчлөлтөөс битгий зугтаарай. Өөртөө төрсөн жижигхэн санааг хэрэгжүүлэх гэж тогтмол цалинтай, тав тухтай ажлаасаа гарсан нь миний амьдралыг бүрэн өөрчилсөн алхам байсан. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1cae3b41fdbcf200edf6d603e693909c.jpg"></p><p></p><p>Ажилтай байхад учир нь олдоно, ажилгүй бол цалингүй, нийгмийн даатгал тасалдана гэх мэт шалтгаар дургүй ажлаа хүчээр хийдэг хүн байдаг. Харин би үүнийг хүсээгүй. Нэг жил гэртээ ажилгүй байх хугацаанд миний зан ааш, амьдралыг харах өнцөг тэр чигтээ өөрчлөгдсөн. Хэн ч намайг хянахгүй, зааварлахгүй болохоор өөртөө үнэнчээр ажиллаж, цаг ашиглаж сурсан. Одоо би маргааш яаж ажилдаа явах вэ гэдэгт биш, дараа сарын цалингаа яаж тавих вэ гэдэгт шаналдаг болсон доо.</p><p>Ямар орчинд өссөн, юунд дуртай, хэний хүүхэд байхаас үл хамааран харах өнцгийг нь өөрчлөхөд бүх зүйлд эерэг үр дүн гарах боломжтой гэж боддог. Хүний үзэл бодол, өмсөх хувцас, идэх хоолыг зааж, шууд өөрчлөх боломжгүй. Харин харах өнцөг, хандлагыг нь үзэж, харж, сонсож байгаа зүйлсээр нь өөрчилж, эергээр нөлөөлж болно. Зөв бодолтой хүнээс буруу үйлдэл гарахгүй гэдэгт итгэдэг болохоор нийгмийг соён гэгээрүүлэх контент бүтээх ажилдаа дуртай. </p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/y1kVTf6neXk?rel=0"></iframe> </div><p>"Голомт" банкны "SocialPay" аппликэйшний #SoEasy аян зорилгодоо тууштай, хүссэнээрээ амьдарч мөрөөдлөө бодит болгон амжилттай яваа залуусын төлөөллийг онцлон танилцуулахаар “Монгол залуус” төслийг эхлүүлээд буй. Уг төслийн хүрээнд залуу мэргэжилтнүүдийг дэмжих зорилгоор энэхүү контентыг бүтээлээ.</p> </div>	Өнгөрсөн, ирээдүй рүүгээ бүдэгхэн гэрэл тусгачихаад түүн рүүгээ шагайж өөрийгөө зовоох биш, яг одоо энд байгаадаа хурц гэрэл чиглүүлэн түүндээ хөөрөн баясаж бүжих мэт амьдрах тухай "Ад үзэгдэх зориг" номд онцолсон байдаг. Ирээдүйд таны хэн болох, юунд хүрэх нь хамаагүй. Дараа нь юу бүтээх байсан, хожим юу үүсгэхийг бид мэдэхгүй. Хамгийн гол нь, зүгээр л "энэ байгаагаараа" нухацтай амьдарч, өөрчлөлтөд урам зоригтой байх тухай бид хэр их эргэцүүлдэг бол? Эл асуултын мөрөөр өөрсдийн хүсэл тэмүүлэл, үнэт цэнийг бүтээж, бусдадаа урам зоригийг түгээж буй залуу бүтээгчдийн ертөнцөөр аяллаа. Ц.Пүрэвжаргал - entrepreneur Зорьсондоо хүрнэ гэдэг юу хүсэж байгаагаа тодорхойлж чаддаг, мэддэг байх явдал. Зөвхөн мөрөөдөл чигээр нь орхилгүй зорилгодоо хүрэх ойрын зорилтуудаа тодорхойлох, судалгаа сайн хийдэг байх, өөрийгөө үргэлж дайчлах, тэмцэх, ачаалал, үг, эрсдэл даах сэтгэлийн тэнхээтэй байх шинж чанарууд чухал болов уу. Өөрчлөлтийн тухайд миний хувьд ажилдаа үргэлж дэвшил хийж байхыг хүсдэг, тиймдээ ч нэг байрандаа байгаад байгаа мэт санагдвал гутардаг. Шинэ зүйл турших нь үргэлж шинэ мэдрэмж бас эрч хүч, заримдаа эрсдэлийг ойлгох ухаан өгдөг. Тийм болохоор шинэчлэлд дуртай. Чаддаггүй байсан зүйлсээ чаддаг болох гэж хичээх, тухайн зүйлд сэтгэлзүйгээ бэлтгэх зэрэг шинэ зүйл турших явцад ирж байгаа тэр мэдрэмжүүдэд дуртай. Заримдаа эрсдэлийг бодож айх нь хүртэл амттай байдаг. Хамгийн том гэхээсээ илүүтэй бидний хийдэг жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчирдаг гэж боддог. Ажил дээрээ гаргасан жижигхэн шийдвэрүүд эргээд том үйл явцын эхлэл болдог бол хувийн амьдралдаа гаргадаг жижиг өөрчлөлтүүд бидний амьдралд бүхэлд нь нөлөөлдөг. "Хэсгээс бүхэл" гэдэг шиг, хэсэг өөрчлөлтүүдийн хүч их ээ. Хаана өөрчлөлт, шинэчлэлт хэрэгтэй вэ гэж асуувал "Хүн болгоны дотор" л гэж бодож байна. Бидний зан төлөв эргээд энэ нийгмийн зураглалыг бүхэлд нь бий болгодог. Жишээ нь, хүмүүс хэрэглээний зээлнээс татгалзаад эхэлбэл мөнгөн урсгал бизнесийн зээл рүү эргэнэ, хүү багасна гэх мэт нөлөөлөл үзүүлэх боломжтой. Бизнесүүд өргөжвөл ДНБ нэмэгдэнэ зэрэг бүгд гинжин хэлхээтэй учраас хүн бүрийн хандлагад гарч буй жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчрах хүчтэй. Хүн бүр хажуу хөршдөө санаа тавьдаг бол хүүхдийн хүчирхийлэл багасна. Хүн бүр өдөр болгон усаа хэмнэдэг болбол бидний усны нөөц төдий чинээ олон жилээр уртасна. Өөрчлөлтийг өөрсдөөсөө өдөр бүр хийх хэрэгтэй гэж бодож байна. Д.Батням - singer, guitarist Хэн ч байсан зорьсон зорилго, мөрөөдөлдөө хүрэхэд тухайн хүний хандлага хамгаас чухал гэдэгт итгэдэг. Аливааг хийхээр зорьсон бол тухайн асуудалд хэрхэн хандаж байгаагаас мөрөөдөл болон зорилгодоо хүрэх эхний алхам тодорхойлогддог болов уу. Залуу хүний хувьд аль болох шинэ зүйл туршиж, шинэ, содон бүхэнтэй нүүр тулах сонирхолтой. Уран бүтээлийн хувьд гэхэд үргэлж шинэ ая, дуу хайж, түүнийгээ сонсож, тоглож үзнэ. Ажил карьерын хувьд шинэ ажлын байранд өөрийгөө сорьж, шинэ хамт олонтой болсон нь сонирхолтой байгаа. Би 2016 онд “Tiger Jams” хөтөлбөрт оролцох хүртлээ өөрийгөө дуучин болно гэж төсөөлж байсан удаагүй. Хамтлагаараа ярьж зөвлөлдсөний эцэст тус хөтөлбөрт оролцохоор болоод зогсохгүй дуулж үзээд тэнцсэн явдал бол миний амьдралын том өөрчлөлтүүдийн нэг болсон. Түүнээс хойш өөртөө болон аливаад хандах хандлага минь бага багаар өөрчлөгдөж, зорьсондоо хүрэх итгэл үнэмшил, урам зориг нэмэгдэж эхэлсэн. Өөрчлөлт хийнэ гэдэг амаргүй. Гэвч хувь хүнд, нийгэмд өөрчлөх шаардлагатай олон асуудал бий. Ядаж л замын түгжрэлээс эхлээд шийдмээр байна. Хотын түгжрэлээ зохицуулж чадвал хэчнээн олон зуун хүний цаг хугацааг хэмнэж, ажлын бүтээмж, амьдралын чанарыг дээшлүүлэх бол. Д.ганзул - young creator Ямар ч зорилго мөрөөдөлд хүрэхэд тухайн хүний дотоод хүчин зүйлс хамгийн чухал гэж боддог. Өөрийн дотор луугаа өнгийж, итгэл үнэмшил, үнэт зүйл, хүсэл тэмүүллээ тодорхойлохдоо “Би яагаад энэ өндөрлөгт хүрэхийг хүсэж байна вэ?, Үүнийг би өөрөө яг хүсэж байна уу эсвэл гаднын нөлөөлөлд (бусад хүмүүс, медиа, трэнд) хэт автаад байна уу?” гэх асуултад эхлээд хариулах хэрэгтэй байх. Тэгж байж өөртөө тохирсон, бодит зорилго үүснэ. Зорилго, мөрөөдлөө ингэж зөв суурьтай тодорхойлсны дараа тууштай, тэвчээртэй байдал маш чухал болов уу. Хүн болгон өөр өөрийн цаг хугацаатай учраас өдөр болгон алхам алхмаар урагшилсаар байвал хэзээ нэг өдөр заавал ямар нэгэн үр дүн гарна гэдэгт итгэдэг. Мөн аливаад уян хатан, нээлттэй хандаж, тооцоолоогүй шинэ боломж, суваг гарч ирэх боломжтой гэж итгэн, эерэг хандлагатай байх нь зүйтэй. Зорилгоо тодорхойлж, хэсэг хугацаанд түүний төлөө хөдөлмөрлөсний дараа өөрийгөө тогтмол хугацаанд мотивацжуулах зүйлс хэрэгтэй гэж боддог юм. Яагаад үүнийг хийж эхэлсэн, юуны төлөө тэр зорилгын төлөө тэмүүлсээр байгаагаа өөртөө сануулж, эргэн харах, зөв чиглэлд явж байгаа эсэхээ өөрөөсөө дахин асууж үзэх хэрэгтэй байх. Миний хувьд уг хүн маань сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжид тулгуурладаг ч амьдралын явцад аливаад объектив, рационал талаас харахад суралцсан учраас өөртөө тогтмол өөрчлөлт хийсээр ирсэн. Би 22 настай ч өнөөдрийг хүртэл бүтээлч салбарт янз бүрийн зүйлс хийж, туршиж үзсэн. Харин одоо өнгөрсөн хугацаанд сурч хуримтлуулсан ур чадвар, хоббиноосоо нэгийг нь илүү гүнзгий хөгжүүлж, бусдыг нь хаяхгүйгээр хамт хөгжүүлж явахад анхаарч байгаа. Хүссэн хүсээгүй цаанаасаа шинэ, содон зүйлийг эрэлхийлж, ухах хандлагатай байдаг болохоор аль болох тэнцвэртэй байлгахыг хичээдэг. Хувь хүний зан төлөвийн хувьд ч эсрэг тэсрэг характер, мэдрэмжүүдтэй байдаг болохоор тодорхой хугацааны хооронд гадаад үзэмжиндээ өөрчлөлт хийх, амьдралын хэв маягтаа шинэ зүйл нэмж хасах зэрэг шинэчлэлүүдийг хийдэг. Тийм мэдрэмж авахгүй бол цаанаасаа зэврээд, өөрөө өөрөөсөө уйдаад байгаа юм шиг санагддаг даа. Миний хувьд урлаг болон гоо зүйн сэтгэл ханамж гэх ойлголт хүний сүнс, энергийг тэтгэдэг, материаллаг өөрчлөлтөөс илүү ухамсар, мэдрэмж зэрэг нь илүү гүн гүнзгий өөрчлөлт авчирдаг. Урлаг, уран бүтээлчдийг дэмждэг, хүндэлдэг зөв систем бий болж, ирээдүйн залуу уран бүтээлчдэд өөрсдийгөө хөгжүүлэх таатай орчин бий болоосой гэж боддог. Тиймээс өөрийн амьдралаа энэ салбарт уяж, карьерийн зорилгоо тодорхойлсон. М. Баасандэлгэр - Journalist Би эерэг өөрчлөлтөд дуртай. Сүүлийн үед хамт олныхоо санаачилгаар олон шинэ зүйлээр өөрийгөө сорьж байна. Тухайлбал, гадуур хоол идэхгүй байх, хогоо ангилж хаях, өдөр бүр дасгал хийх, олонд зарлахгүйгээр буян үйлдэх, өдөр бүр жижиг ч хамаагүй шинэ зүйл сурах гэх мэт. Анх сонсоход бүгд амархан санагдаж байсан ч хэвшүүлэхэд ямар байсан хэцүү гээч. Миний өмнө нь хувьдаа хийж байсан өөрчлөлтүүд шинэчлэл биш байсан. Хар үсээ шар өнгөтэй болгох нь өөрчлөлт биш. Зүгээр л өөрийгөө өөрөөр харуулах сонголт. Харин өглөө 8 цагт арай гэж сэрдэг хүн 6 цагт асуудалгүй босож сурах нь жинхэнэ өөрчлөлт. Зүгээр л тавхан хоног орой бүр 10 удаа суниагаад үз. Инээд хүрмээр сонсогдож байгаа ч өөрийнхөө юу чаддагийг харна. Өөрчлөлтөөс битгий зугтаарай. Өөртөө төрсөн жижигхэн санааг хэрэгжүүлэх гэж тогтмол цалинтай, тав тухтай ажлаасаа гарсан нь миний амьдралыг бүрэн өөрчилсөн алхам байсан. Ажилтай байхад учир нь олдоно, ажилгүй бол цалингүй, нийгмийн даатгал тасалдана гэх мэт шалтгаар дургүй ажлаа хүчээр хийдэг хүн байдаг. Харин би үүнийг хүсээгүй. Нэг жил гэртээ ажилгүй байх хугацаанд миний зан ааш, амьдралыг харах өнцөг тэр чигтээ өөрчлөгдсөн. Хэн ч намайг хянахгүй, зааварлахгүй болохоор өөртөө үнэнчээр ажиллаж, цаг ашиглаж сурсан. Одоо би маргааш яаж ажилдаа явах вэ гэдэгт биш, дараа сарын цалингаа яаж тавих вэ гэдэгт шаналдаг болсон доо. Ямар орчинд өссөн, юунд дуртай, хэний хүүхэд байхаас үл хамааран харах өнцгийг нь өөрчлөхөд бүх зүйлд эерэг үр дүн гарах боломжтой гэж боддог. Хүний үзэл бодол, өмсөх хувцас, идэх хоолыг зааж, шууд өөрчлөх боломжгүй. Харин харах өнцөг, хандлагыг нь үзэж, харж, сонсож байгаа зүйлсээр нь өөрчилж, эергээр нөлөөлж болно. Зөв бодолтой хүнээс буруу үйлдэл гарахгүй гэдэгт итгэдэг болохоор нийгмийг соён гэгээрүүлэх контент бүтээх ажилдаа дуртай. "Голомт" банкны "SocialPay" аппликэйшний #SoEasy аян зорилгодоо тууштай, хүссэнээрээ амьдарч мөрөөдлөө бодит болгон амжилттай яваа залуусын төлөөллийг онцлон танилцуулахаар “Монгол залуус” төслийг эхлүүлээд буй. Уг төслийн хүрээнд залуу мэргэжилтнүүдийг дэмжих зорилгоор энэхүү контентыг бүтээлээ.	Өнгөрсөн, ирээдүй рүүгээ бүдэгхэн гэрэл тусгачихаад түүн рүүгээ шагайж өөрийгөө зовоох биш, яг одоо энд байгаадаа хурц гэрэл чиглүүлэн түүндээ хөөрөн баясаж бүжих мэт амьдрах тухай "Ад үзэгдэх зориг" номд онцолсон байдаг. Ирээдүйд таны хэн болох, юунд хүрэх нь хамаагүй. Дараа нь юу бүтээх байсан, хожим юу үүсгэхийг бид мэдэхгүй. Хамгийн гол нь, зүгээр л "энэ байгаагаараа" нухацтай амьдарч, өөрчлөлтөд урам зоригтой байх тухай бид хэр их эргэцүүлдэг бол? Эл асуултын мөрөөр өөрсдийн хүсэл тэмүүлэл, үнэт цэнийг бүтээж, бусдадаа урам зоригийг түгээж буй залуу бүтээгчдийн ертөнцөөр аяллаа. ### Ц.Пүрэвжаргал - entrepreneur Зорьсондоо хүрнэ гэдэг юу хүсэж байгаагаа тодорхойлж чаддаг, мэддэг байх явдал. Зөвхөн мөрөөдөл чигээр нь орхилгүй зорилгодоо хүрэх ойрын зорилтуудаа тодорхойлох, судалгаа сайн хийдэг байх, өөрийгөө үргэлж дайчлах, тэмцэх, ачаалал, үг, эрсдэл даах сэтгэлийн тэнхээтэй байх шинж чанарууд чухал болов уу. Өөрчлөлтийн тухайд миний хувьд ажилдаа үргэлж дэвшил хийж байхыг хүсдэг, тиймдээ ч нэг байрандаа байгаад байгаа мэт санагдвал гутардаг. Шинэ зүйл турших нь үргэлж шинэ мэдрэмж бас эрч хүч, заримдаа эрсдэлийг ойлгох ухаан өгдөг. Тийм болохоор шинэчлэлд дуртай. Чаддаггүй байсан зүйлсээ чаддаг болох гэж хичээх, тухайн зүйлд сэтгэлзүйгээ бэлтгэх зэрэг шинэ зүйл турших явцад ирж байгаа тэр мэдрэмжүүдэд дуртай. Заримдаа эрсдэлийг бодож айх нь хүртэл амттай байдаг. Хамгийн том гэхээсээ илүүтэй бидний хийдэг жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчирдаг гэж боддог. Ажил дээрээ гаргасан жижигхэн шийдвэрүүд эргээд том үйл явцын эхлэл болдог бол хувийн амьдралдаа гаргадаг жижиг өөрчлөлтүүд бидний амьдралд бүхэлд нь нөлөөлдөг. "Хэсгээс бүхэл" гэдэг шиг, хэсэг өөрчлөлтүүдийн хүч их ээ. Хаана өөрчлөлт, шинэчлэлт хэрэгтэй вэ гэж асуувал "Хүн болгоны дотор" л гэж бодож байна. Бидний зан төлөв эргээд энэ нийгмийн зураглалыг бүхэлд нь бий болгодог. Жишээ нь, хүмүүс хэрэглээний зээлнээс татгалзаад эхэлбэл мөнгөн урсгал бизнесийн зээл рүү эргэнэ, хүү багасна гэх мэт нөлөөлөл үзүүлэх боломжтой. Бизнесүүд өргөжвөл ДНБ нэмэгдэнэ зэрэг бүгд гинжин хэлхээтэй учраас хүн бүрийн хандлагад гарч буй жижиг өөрчлөлтүүд л том өөрчлөлтийг авчрах хүчтэй. Хүн бүр хажуу хөршдөө санаа тавьдаг бол хүүхдийн хүчирхийлэл багасна. Хүн бүр өдөр болгон усаа хэмнэдэг болбол бидний усны нөөц төдий чинээ олон жилээр уртасна. Өөрчлөлтийг өөрсдөөсөө өдөр бүр хийх хэрэгтэй гэж бодож байна. ### Д.Батням - singer, guitarist Хэн ч байсан зорьсон зорилго, мөрөөдөлдөө хүрэхэд тухайн хүний хандлага хамгаас чухал гэдэгт итгэдэг. Аливааг хийхээр зорьсон бол тухайн асуудалд хэрхэн хандаж байгаагаас мөрөөдөл болон зорилгодоо хүрэх эхний алхам тодорхойлогддог болов уу. Залуу хүний хувьд аль болох шинэ зүйл туршиж, шинэ, содон бүхэнтэй нүүр тулах сонирхолтой. Уран бүтээлийн хувьд гэхэд үргэлж шинэ ая, дуу хайж, түүнийгээ сонсож, тоглож үзнэ. Ажил карьерын хувьд шинэ ажлын байранд өөрийгөө сорьж, шинэ хамт олонтой болсон нь сонирхолтой байгаа. Би 2016 онд “Tiger Jams” хөтөлбөрт оролцох хүртлээ өөрийгөө дуучин болно гэж төсөөлж байсан удаагүй. Хамтлагаараа ярьж зөвлөлдсөний эцэст тус хөтөлбөрт оролцохоор болоод зогсохгүй дуулж үзээд тэнцсэн явдал бол миний амьдралын том өөрчлөлтүүдийн нэг болсон. Түүнээс хойш өөртөө болон аливаад хандах хандлага минь бага багаар өөрчлөгдөж, зорьсондоо хүрэх итгэл үнэмшил, урам зориг нэмэгдэж эхэлсэн. Өөрчлөлт хийнэ гэдэг амаргүй. Гэвч хувь хүнд, нийгэмд өөрчлөх шаардлагатай олон асуудал бий. Ядаж л замын түгжрэлээс эхлээд шийдмээр байна. Хотын түгжрэлээ зохицуулж чадвал хэчнээн олон зуун хүний цаг хугацааг хэмнэж, ажлын бүтээмж, амьдралын чанарыг дээшлүүлэх бол. ### Д.ганзул - young creator Ямар ч зорилго мөрөөдөлд хүрэхэд тухайн хүний дотоод хүчин зүйлс хамгийн чухал гэж боддог. Өөрийн дотор луугаа өнгийж, итгэл үнэмшил, үнэт зүйл, хүсэл тэмүүллээ тодорхойлохдоо “Би яагаад энэ өндөрлөгт хүрэхийг хүсэж байна вэ?, Үүнийг би өөрөө яг хүсэж байна уу эсвэл гаднын нөлөөлөлд (бусад хүмүүс, медиа, трэнд) хэт автаад байна уу?” гэх асуултад эхлээд хариулах хэрэгтэй байх. Тэгж байж өөртөө тохирсон, бодит зорилго үүснэ. Зорилго, мөрөөдлөө ингэж зөв суурьтай тодорхойлсны дараа тууштай, тэвчээртэй байдал маш чухал болов уу. Хүн болгон өөр өөрийн цаг хугацаатай учраас өдөр болгон алхам алхмаар урагшилсаар байвал хэзээ нэг өдөр заавал ямар нэгэн үр дүн гарна гэдэгт итгэдэг. Мөн аливаад уян хатан, нээлттэй хандаж, тооцоолоогүй шинэ боломж, суваг гарч ирэх боломжтой гэж итгэн, эерэг хандлагатай байх нь зүйтэй. Зорилгоо тодорхойлж, хэсэг хугацаанд түүний төлөө хөдөлмөрлөсний дараа өөрийгөө тогтмол хугацаанд мотивацжуулах зүйлс хэрэгтэй гэж боддог юм. Яагаад үүнийг хийж эхэлсэн, юуны төлөө тэр зорилгын төлөө тэмүүлсээр байгаагаа өөртөө сануулж, эргэн харах, зөв чиглэлд явж байгаа эсэхээ өөрөөсөө дахин асууж үзэх хэрэгтэй байх. Миний хувьд уг хүн маань сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжид тулгуурладаг ч амьдралын явцад аливаад объектив, рационал талаас харахад суралцсан учраас өөртөө тогтмол өөрчлөлт хийсээр ирсэн. Би 22 настай ч өнөөдрийг хүртэл бүтээлч салбарт янз бүрийн зүйлс хийж, туршиж үзсэн. Харин одоо өнгөрсөн хугацаанд сурч хуримтлуулсан ур чадвар, хоббиноосоо нэгийг нь илүү гүнзгий хөгжүүлж, бусдыг нь хаяхгүйгээр хамт хөгжүүлж явахад анхаарч байгаа. Хүссэн хүсээгүй цаанаасаа шинэ, содон зүйлийг эрэлхийлж, ухах хандлагатай байдаг болохоор аль болох тэнцвэртэй байлгахыг хичээдэг. Хувь хүний зан төлөвийн хувьд ч эсрэг тэсрэг характер, мэдрэмжүүдтэй байдаг болохоор тодорхой хугацааны хооронд гадаад үзэмжиндээ өөрчлөлт хийх, амьдралын хэв маягтаа шинэ зүйл нэмж хасах зэрэг шинэчлэлүүдийг хийдэг. Тийм мэдрэмж авахгүй бол цаанаасаа зэврээд, өөрөө өөрөөсөө уйдаад байгаа юм шиг санагддаг даа. Миний хувьд урлаг болон гоо зүйн сэтгэл ханамж гэх ойлголт хүний сүнс, энергийг тэтгэдэг, материаллаг өөрчлөлтөөс илүү ухамсар, мэдрэмж зэрэг нь илүү гүн гүнзгий өөрчлөлт авчирдаг. Урлаг, уран бүтээлчдийг дэмждэг, хүндэлдэг зөв систем бий болж, ирээдүйн залуу уран бүтээлчдэд өөрсдийгөө хөгжүүлэх таатай орчин бий болоосой гэж боддог. Тиймээс өөрийн амьдралаа энэ салбарт уяж, карьерийн зорилгоо тодорхойлсон. ### М. Баасандэлгэр - Journalist Би эерэг өөрчлөлтөд дуртай. Сүүлийн үед хамт олныхоо санаачилгаар олон шинэ зүйлээр өөрийгөө сорьж байна. Тухайлбал, гадуур хоол идэхгүй байх, хогоо ангилж хаях, өдөр бүр дасгал хийх, олонд зарлахгүйгээр буян үйлдэх, өдөр бүр жижиг ч хамаагүй шинэ зүйл сурах гэх мэт. Анх сонсоход бүгд амархан санагдаж байсан ч хэвшүүлэхэд ямар байсан хэцүү гээч. Миний өмнө нь хувьдаа хийж байсан өөрчлөлтүүд шинэчлэл биш байсан. Хар үсээ шар өнгөтэй болгох нь өөрчлөлт биш. Зүгээр л өөрийгөө өөрөөр харуулах сонголт. Харин өглөө 8 цагт арай гэж сэрдэг хүн 6 цагт асуудалгүй босож сурах нь жинхэнэ өөрчлөлт. Зүгээр л тавхан хоног орой бүр 10 удаа суниагаад үз. Инээд хүрмээр сонсогдож байгаа ч өөрийнхөө юу чаддагийг харна. Өөрчлөлтөөс битгий зугтаарай. Өөртөө төрсөн жижигхэн санааг хэрэгжүүлэх гэж тогтмол цалинтай, тав тухтай ажлаасаа гарсан нь миний амьдралыг бүрэн өөрчилсөн алхам байсан. Ажилтай байхад учир нь олдоно, ажилгүй бол цалингүй, нийгмийн даатгал тасалдана гэх мэт шалтгаар дургүй ажлаа хүчээр хийдэг хүн байдаг. Харин би үүнийг хүсээгүй. Нэг жил гэртээ ажилгүй байх хугацаанд миний зан ааш, амьдралыг харах өнцөг тэр чигтээ өөрчлөгдсөн. Хэн ч намайг хянахгүй, зааварлахгүй болохоор өөртөө үнэнчээр ажиллаж, цаг ашиглаж сурсан. Одоо би маргааш яаж ажилдаа явах вэ гэдэгт биш, дараа сарын цалингаа яаж тавих вэ гэдэгт шаналдаг болсон доо. Ямар орчинд өссөн, юунд дуртай, хэний хүүхэд байхаас үл хамааран харах өнцгийг нь өөрчлөхөд бүх зүйлд эерэг үр дүн гарах боломжтой гэж боддог. Хүний үзэл бодол, өмсөх хувцас, идэх хоолыг зааж, шууд өөрчлөх боломжгүй. Харин харах өнцөг, хандлагыг нь үзэж, харж, сонсож байгаа зүйлсээр нь өөрчилж, эергээр нөлөөлж болно. Зөв бодолтой хүнээс буруу үйлдэл гарахгүй гэдэгт итгэдэг болохоор нийгмийг соён гэгээрүүлэх контент бүтээх ажилдаа дуртай. "Голомт" банкны "SocialPay" аппликэйшний #SoEasy аян зорилгодоо тууштай, хүссэнээрээ амьдарч мөрөөдлөө бодит болгон амжилттай яваа залуусын төлөөллийг онцлон танилцуулахаар “Монгол залуус” төслийг эхлүүлээд буй. Уг төслийн хүрээнд залуу мэргэжилтнүүдийг дэмжих зорилгоор энэхүү контентыг бүтээлээ.
https://unread.today/c/posted-levelup-founders-mistake	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-25T00:00:00	10 сарын 25, 2020	LevelUp: Стартап үүсгэн байгуулагчдын түгээмэл гаргадаг алдаанууд	<div class="article-body"> <h2><div>Дийлэнх стартап үүсгэн байгуулагдсан эхний жилдээ дампуурдаг тухай та бишгүй л сонсож байсан байх. Гэвч бид бүгд хангалттай их дуулж, сонсож, гэрчилдэг хэрнээ дахин дахин алдаа гаргаж, бүтэлгүйтсээр л байдаг. </div><div><br></div><div>Шинэ санаа олно гэдэг тийм ч хэцүү зүйл биш. Санаан дээрээсээ үндэслэж стартап эхлүүлэх ч асуудал биш. Харин санаагаа амжилттай гүйцэлдүүлж, компани шиг компани босгоно гэдэг л гол бэрхшээл байдаг.</div><div><br></div><div>"Level Up" танд стартап үүсгэн байгуулагчдын гаргадаг хамгийн түгээмэл алдаануудыг хүргэж байна.</div></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0a8424ebb1bf90f3779708d5a5662906.png"></p><p>Дэлхийг өөрчлөх супер санаа танд төрлөө гэж бодсон уу? Яг л дараагийн "том" санааг олчихлоо гэж санагдаж байна уу? Үнэндээ ийм мэдрэмж маш олон хүнд төрдөг, тэгээд ч чинхүү содон, амжилтад хүргэх санаа гэдгийг батлах зүйл ерөөс биш юм. <br> <br>Санаа тань таалагдаж байж болно. Эргэн тойрны хүмүүс дэмжиж байж болно. Гэхдээ үнэхээр том зургаар нь харж, хэрэглэгчдэд хэрэгтэй зүйл мөн үү гэдгийг сайн цэгнэх хэрэгтэй. Ихэнх үүсгэн байгуулагчид өөрийн санаандаа хэт автаж, онц шаардлагагүй зүйл дээр төвлөрөн цагаа алдах тохиолдол их. Санаагаа зөв тийш чиглүүлж, амжилт олох тийш зүглүүлэх нь үүсгэн байгуулагчдын гол анхаарах зүйлсийн нэг байх учиртай. <br> <br><b>Зөвлөгөө:</b> Ирээдүйн хэрэглэгчдээ сайн тогтоож, тэдний санаа оноог сонсох хэрэгтэй. Мэдээж судалгаа хийх зайлшгүй шаардлагатай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7484898c3747d52010f2132acbf3e682.png"></p><p>Энэ бол ихэнх хүмүүсийн өөрийн бизнесээ эхлүүлж чаддаггүй шалтгаан. Ажлынхаа хажуугаар нэмэлт орлогын эх үүсвэртэй болохыг бүгд хүсдэг ч бодит байдал дээр дийлэнх нь өдөр тутмын, аар саархан зүйлстэй орооцолдсоор хоосон хоцрох нь бий. Цаг хангалттай зарцуулж, хөдөлмөрлөсөн зүйл амжилт дагуулдаг нь бичигдээгүй хууль. <br> <br>Танд аятайхан санаа төрсөн бол түүнийгээ амжилттай хэрэгжүүлэхэд цаг орно гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Үнэгүй зүйл, амар хялбар амжилт гэж хаа ч байхгүй. Хүмүүстэй ярилцаж, судалгаа хийж, хөгжүүлэхэд их цаг орно. Сэтгэлээс гадна зүтгэл байж л амжилт ирнэ гэдгийг мартаж болохгүй. <br> <br><b>Зөвлөгөө:</b> Цагаа зөв хуваарилж, эхэн үед аль болох их цаг зарцуулах хэрэгтэй шүү. Бүтэхгүй зүйлийг эртхэн хаясан нь дээр.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/91561cb2f075d164f99da50f2f829b5c.png"></p><p>"Эхлүүлчихсэн байхад учрыг нь олно оо" гэдэг бол ялангуяа, технологи суурьтай стартапуудын хамгийн гол асуудал байдаг. Яагаад хийж байгаагаа, яаж хийж байгаагаа урьдчилж тооцож, Я биш юм гэхэд Б төлөвлөгөөтэй байх нь таныг олон аюулаас аварна. <br> <br>Ихэнх стартапуудын бүтэлгүйтлийн бас нэгэн шалтгаан нь хэрхэн орлого олохоо бодолгүй эхэлсэнд байдаг. Гоё зүйл хийж болно, күүл нэртэй байж болно, хүмүүст таалагдаж болно. Гэхдээ та түүнийгээ эргэлтэд оруулж, орлого олохгүй бол урт хугацаанд амжилттай ажиллаж чадна гэж үү? <br> <br><b>Зөвлөгөө: </b>Гэрийн даалгавраа хий. Сайн судалж, бусдын туршлагаас суралц.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d326a963f88a6d978b02292f70e2ad6a.png"></p><p>Амжилтад хэт улайрах нь, адгаж яарах нь стартап бүтэлгүйтэх гол нөхцөлүүдийн нэг. "Startup Genome"-ийн судалгаанд хамрагдсан стартапуудын бүтэлгүйтлийн гол шалтгаан нь буруу үед өргөжих шийдвэр гаргасанд байсан гэжээ. <br> <br>Сайн судалгаа, төлөвлөгөөтэйгөөр хөдлөх нь таны өрсөлдөх чадварыг тодорхойлох гол зүйл. Хангалттай хөрөнгө, нөөцтэй болоогүй хэрнээ үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, олон тийшээ халтирвал таны анхаарал сарних болно. Гол зүйлдээ төвлөрч, далайцтайхан хөдлөх нь зөв. <br> <br><b>Зөвлөгөө:</b> Өрсөлдөгчдөө сайн судал, зах зээлээ мэдэр. Олон хүнтэй зөвлөлд, бусдаас тусламж хүс.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c009ac4294733063c609b252dfd6f03d.png"></p><p>Аливаа зүйлийн урьдач нөхцөл, эхлэлийн шалтгаан цаашдын хөгжил, урт хугацааны тодорхой байдалд онцгой үүрэг гүйцэтгэдэг. Бүтэлгүйтсэн стартапыг үүсгэн байгуулагчид чухам эхний алхамаасаа л буруу бодож, төлөвлөснөөс зорьсон зорилгодоо хүрч чадалгүй буцах нь бий. <br> <br>Энтрепренершип гэдэг бол холын зайн уралдаан. Тиймээс яах гэж энэ салбар луу орсон нь, цаашид юунд хүрэх гэж тэмүүлэх нь бүгд утга учиртай байвал зохино. Зүгээр л их мөнгө олох гэж, эсвэл "күүл" харагдах гэж стартап эхлүүлж байгаа бол санаагаа эргэн нэг харахыг зөвлөе. <br> <br><b>Зөвлөгөө: </b>Урт хугацаанд тууштай ажиллахын тулд таныг хөдөлгөгч, сэдэлжүүлэгч байх ёстой. Амархан бууж өгөхгүйн тулд түүнийгээ ол.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a3cd96a31d504cc2f87e35617792ad19.png"></p><p>Баг бол таны хамгийн чухал зэвсэг. Танд байхгүй чадварыг тэд ширээн дээр гаргаж, хэрэгтэй үед таныг нөхөж, байгаа нөөцийг тань үржүүлэх болно. <br> <br>Стартапын хөгжлийн түлхүүр нь чухамдаа хүн гэдэгт эргэлзэх хэрэггүй. Хөрөнгө оруулагчид, хамтран үүсгэн байгуулагчид, багийн гишүүн хэн нь ч гэлээ таны хүч, түшиг тулгуур болох учиртай. Таны санааг ойлгож, алсын харааг тэлэх, бас хүч нэмэх хүмүүс л танд хань болно. <br> <br><b>Зөвлөгөө: </b>Гэр бүлийн хүнээ сонгож байгаа мэтээр хамтрагчдаа сонго. Үүнийг сэтгэлийн хөөрлөөр бүү шийд.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/877e29274c6279313d8b5f9b40b77ef7.png"></p><p>Танд хамгийн хэрэгтэй зүйл юу байна гэсэн асуултад ихэнх үүсгэн байгуулагчид мөнгө л гэж хариулдаг. Үнэн, мөнгө яах аргагүй чухал зүйл. Гэхдээ хамгийн чухал нь биш. Мөнгө бүхнийг шийдэж чадахгүй. Түүнээс өмнө эрэмбэлэгдэх олон зүйлс байгааг хэзээ ч мартаж болохгүй. <br> <br>Их хэмжээний санхүүжилт шаардахгүй урагшлуулж болох бүхнийг хийх гэж үз. Өөрийн тань "шатахуун" хаана дуусна, тэр хүртэл зүтгэ. Тэр хоорондоо бизнесээ хөгжүүлж, өөрийгөө сорьж, өөрчлөлтөд бэлэн бай. Хөрөнгө оруулалт хэт эрт татаж, гаднын оролцогч талуудын шахаанд орох нь ихэнх тохиолдолд стартапуудыг унахад хүргэдэг. Үүсгэн байгуулагчид чухам түүнээс болж л санал зөрөлдөж, урам зоригоо алдаж эхэлдэг. <br> <br><b>Зөвлөгөө: </b>Мөнгөтэй хэрсүү харьц. Мөнгө үрнэ гэдэг өөрөө хамгийн хэцүү зүйл гэдгийг сана.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4db3fa4800c5ae52c6dbc6a6cf1684d1.png"></p><p>Супермэн бол үлгэрийн баатар. Үлгэрийн баатрууд бодит амьдрал дээр байхгүй гэдэгтэй адил стартап ертөнцөд ч супермэнүүд оршин байдаггүй. Тиймээс бүхнийг өөрөө хийх гэж, өөрөө зохицуулах гэж зүтгэх хэрэггүй. <br> <br>Үүсгэн байгуулагчийн хувьд бизнесийн санаа тань мэдээж таных. Гэхдээ өөрөө бүхнийг шийдэх биш, шийдэж чаддаг хамтрагчид, асуудлыг ойлгох зөвлөгчид, дэмжиж туслах хүмүүсээ хэзээ ч битгий өөрөөсөө холдуулаарай. Стартапын аялал өөрөө ядаргаатай, сорил ихтэй. Тэр бүхэн таныг ядрааж, улам бүр шантраана гэдэгт өөрийгөө бэлдэх нь зөв шүү. <br> <b><br>Зөвлөгөө:</b> Нээлттэй бай. Бүтэлгүйтэл бол асуудал биш гэдгийг ухамсарлах сэтгэлзүйтэй байгаарай. Бусдаас тусламж гуйж, хамтарч сурвал амжилтад илүү хурдан хүрнэ шүү.</p> </div>	Дийлэнх стартап үүсгэн байгуулагдсан эхний жилдээ дампуурдаг тухай та бишгүй л сонсож байсан байх. Гэвч бид бүгд хангалттай их дуулж, сонсож, гэрчилдэг хэрнээ дахин дахин алдаа гаргаж, бүтэлгүйтсээр л байдаг. Шинэ санаа олно гэдэг тийм ч хэцүү зүйл биш. Санаан дээрээсээ үндэслэж стартап эхлүүлэх ч асуудал биш. Харин санаагаа амжилттай гүйцэлдүүлж, компани шиг компани босгоно гэдэг л гол бэрхшээл байдаг. "Level Up" танд стартап үүсгэн байгуулагчдын гаргадаг хамгийн түгээмэл алдаануудыг хүргэж байна. Дэлхийг өөрчлөх супер санаа танд төрлөө гэж бодсон уу? Яг л дараагийн "том" санааг олчихлоо гэж санагдаж байна уу? Үнэндээ ийм мэдрэмж маш олон хүнд төрдөг, тэгээд ч чинхүү содон, амжилтад хүргэх санаа гэдгийг батлах зүйл ерөөс биш юм. Санаа тань таалагдаж байж болно. Эргэн тойрны хүмүүс дэмжиж байж болно. Гэхдээ үнэхээр том зургаар нь харж, хэрэглэгчдэд хэрэгтэй зүйл мөн үү гэдгийг сайн цэгнэх хэрэгтэй. Ихэнх үүсгэн байгуулагчид өөрийн санаандаа хэт автаж, онц шаардлагагүй зүйл дээр төвлөрөн цагаа алдах тохиолдол их. Санаагаа зөв тийш чиглүүлж, амжилт олох тийш зүглүүлэх нь үүсгэн байгуулагчдын гол анхаарах зүйлсийн нэг байх учиртай. Зөвлөгөө: Ирээдүйн хэрэглэгчдээ сайн тогтоож, тэдний санаа оноог сонсох хэрэгтэй. Мэдээж судалгаа хийх зайлшгүй шаардлагатай. Энэ бол ихэнх хүмүүсийн өөрийн бизнесээ эхлүүлж чаддаггүй шалтгаан. Ажлынхаа хажуугаар нэмэлт орлогын эх үүсвэртэй болохыг бүгд хүсдэг ч бодит байдал дээр дийлэнх нь өдөр тутмын, аар саархан зүйлстэй орооцолдсоор хоосон хоцрох нь бий. Цаг хангалттай зарцуулж, хөдөлмөрлөсөн зүйл амжилт дагуулдаг нь бичигдээгүй хууль. Танд аятайхан санаа төрсөн бол түүнийгээ амжилттай хэрэгжүүлэхэд цаг орно гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Үнэгүй зүйл, амар хялбар амжилт гэж хаа ч байхгүй. Хүмүүстэй ярилцаж, судалгаа хийж, хөгжүүлэхэд их цаг орно. Сэтгэлээс гадна зүтгэл байж л амжилт ирнэ гэдгийг мартаж болохгүй. Зөвлөгөө: Цагаа зөв хуваарилж, эхэн үед аль болох их цаг зарцуулах хэрэгтэй шүү. Бүтэхгүй зүйлийг эртхэн хаясан нь дээр. "Эхлүүлчихсэн байхад учрыг нь олно оо" гэдэг бол ялангуяа, технологи суурьтай стартапуудын хамгийн гол асуудал байдаг. Яагаад хийж байгаагаа, яаж хийж байгаагаа урьдчилж тооцож, Я биш юм гэхэд Б төлөвлөгөөтэй байх нь таныг олон аюулаас аварна. Ихэнх стартапуудын бүтэлгүйтлийн бас нэгэн шалтгаан нь хэрхэн орлого олохоо бодолгүй эхэлсэнд байдаг. Гоё зүйл хийж болно, күүл нэртэй байж болно, хүмүүст таалагдаж болно. Гэхдээ та түүнийгээ эргэлтэд оруулж, орлого олохгүй бол урт хугацаанд амжилттай ажиллаж чадна гэж үү? Зөвлөгөө: Гэрийн даалгавраа хий. Сайн судалж, бусдын туршлагаас суралц. Амжилтад хэт улайрах нь, адгаж яарах нь стартап бүтэлгүйтэх гол нөхцөлүүдийн нэг. "Startup Genome"-ийн судалгаанд хамрагдсан стартапуудын бүтэлгүйтлийн гол шалтгаан нь буруу үед өргөжих шийдвэр гаргасанд байсан гэжээ. Сайн судалгаа, төлөвлөгөөтэйгөөр хөдлөх нь таны өрсөлдөх чадварыг тодорхойлох гол зүйл. Хангалттай хөрөнгө, нөөцтэй болоогүй хэрнээ үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, олон тийшээ халтирвал таны анхаарал сарних болно. Гол зүйлдээ төвлөрч, далайцтайхан хөдлөх нь зөв. Зөвлөгөө: Өрсөлдөгчдөө сайн судал, зах зээлээ мэдэр. Олон хүнтэй зөвлөлд, бусдаас тусламж хүс. Аливаа зүйлийн урьдач нөхцөл, эхлэлийн шалтгаан цаашдын хөгжил, урт хугацааны тодорхой байдалд онцгой үүрэг гүйцэтгэдэг. Бүтэлгүйтсэн стартапыг үүсгэн байгуулагчид чухам эхний алхамаасаа л буруу бодож, төлөвлөснөөс зорьсон зорилгодоо хүрч чадалгүй буцах нь бий. Энтрепренершип гэдэг бол холын зайн уралдаан. Тиймээс яах гэж энэ салбар луу орсон нь, цаашид юунд хүрэх гэж тэмүүлэх нь бүгд утга учиртай байвал зохино. Зүгээр л их мөнгө олох гэж, эсвэл "күүл" харагдах гэж стартап эхлүүлж байгаа бол санаагаа эргэн нэг харахыг зөвлөе. Зөвлөгөө: Урт хугацаанд тууштай ажиллахын тулд таныг хөдөлгөгч, сэдэлжүүлэгч байх ёстой. Амархан бууж өгөхгүйн тулд түүнийгээ ол. Баг бол таны хамгийн чухал зэвсэг. Танд байхгүй чадварыг тэд ширээн дээр гаргаж, хэрэгтэй үед таныг нөхөж, байгаа нөөцийг тань үржүүлэх болно. Стартапын хөгжлийн түлхүүр нь чухамдаа хүн гэдэгт эргэлзэх хэрэггүй. Хөрөнгө оруулагчид, хамтран үүсгэн байгуулагчид, багийн гишүүн хэн нь ч гэлээ таны хүч, түшиг тулгуур болох учиртай. Таны санааг ойлгож, алсын харааг тэлэх, бас хүч нэмэх хүмүүс л танд хань болно. Зөвлөгөө: Гэр бүлийн хүнээ сонгож байгаа мэтээр хамтрагчдаа сонго. Үүнийг сэтгэлийн хөөрлөөр бүү шийд. Танд хамгийн хэрэгтэй зүйл юу байна гэсэн асуултад ихэнх үүсгэн байгуулагчид мөнгө л гэж хариулдаг. Үнэн, мөнгө яах аргагүй чухал зүйл. Гэхдээ хамгийн чухал нь биш. Мөнгө бүхнийг шийдэж чадахгүй. Түүнээс өмнө эрэмбэлэгдэх олон зүйлс байгааг хэзээ ч мартаж болохгүй. Их хэмжээний санхүүжилт шаардахгүй урагшлуулж болох бүхнийг хийх гэж үз. Өөрийн тань "шатахуун" хаана дуусна, тэр хүртэл зүтгэ. Тэр хоорондоо бизнесээ хөгжүүлж, өөрийгөө сорьж, өөрчлөлтөд бэлэн бай. Хөрөнгө оруулалт хэт эрт татаж, гаднын оролцогч талуудын шахаанд орох нь ихэнх тохиолдолд стартапуудыг унахад хүргэдэг. Үүсгэн байгуулагчид чухам түүнээс болж л санал зөрөлдөж, урам зоригоо алдаж эхэлдэг. Зөвлөгөө: Мөнгөтэй хэрсүү харьц. Мөнгө үрнэ гэдэг өөрөө хамгийн хэцүү зүйл гэдгийг сана. Супермэн бол үлгэрийн баатар. Үлгэрийн баатрууд бодит амьдрал дээр байхгүй гэдэгтэй адил стартап ертөнцөд ч супермэнүүд оршин байдаггүй. Тиймээс бүхнийг өөрөө хийх гэж, өөрөө зохицуулах гэж зүтгэх хэрэггүй. Үүсгэн байгуулагчийн хувьд бизнесийн санаа тань мэдээж таных. Гэхдээ өөрөө бүхнийг шийдэх биш, шийдэж чаддаг хамтрагчид, асуудлыг ойлгох зөвлөгчид, дэмжиж туслах хүмүүсээ хэзээ ч битгий өөрөөсөө холдуулаарай. Стартапын аялал өөрөө ядаргаатай, сорил ихтэй. Тэр бүхэн таныг ядрааж, улам бүр шантраана гэдэгт өөрийгөө бэлдэх нь зөв шүү. Зөвлөгөө: Нээлттэй бай. Бүтэлгүйтэл бол асуудал биш гэдгийг ухамсарлах сэтгэлзүйтэй байгаарай. Бусдаас тусламж гуйж, хамтарч сурвал амжилтад илүү хурдан хүрнэ шүү.	Дийлэнх стартап үүсгэн байгуулагдсан эхний жилдээ дампуурдаг тухай та бишгүй л сонсож байсан байх. Гэвч бид бүгд хангалттай их дуулж, сонсож, гэрчилдэг хэрнээ дахин дахин алдаа гаргаж, бүтэлгүйтсээр л байдаг. Шинэ санаа олно гэдэг тийм ч хэцүү зүйл биш. Санаан дээрээсээ үндэслэж стартап эхлүүлэх ч асуудал биш. Харин санаагаа амжилттай гүйцэлдүүлж, компани шиг компани босгоно гэдэг л гол бэрхшээл байдаг. "Level Up" танд стартап үүсгэн байгуулагчдын гаргадаг хамгийн түгээмэл алдаануудыг хүргэж байна. Дэлхийг өөрчлөх супер санаа танд төрлөө гэж бодсон уу? Яг л дараагийн "том" санааг олчихлоо гэж санагдаж байна уу? Үнэндээ ийм мэдрэмж маш олон хүнд төрдөг, тэгээд ч чинхүү содон, амжилтад хүргэх санаа гэдгийг батлах зүйл ерөөс биш юм. Санаа тань таалагдаж байж болно. Эргэн тойрны хүмүүс дэмжиж байж болно. Гэхдээ үнэхээр том зургаар нь харж, хэрэглэгчдэд хэрэгтэй зүйл мөн үү гэдгийг сайн цэгнэх хэрэгтэй. Ихэнх үүсгэн байгуулагчид өөрийн санаандаа хэт автаж, онц шаардлагагүй зүйл дээр төвлөрөн цагаа алдах тохиолдол их. Санаагаа зөв тийш чиглүүлж, амжилт олох тийш зүглүүлэх нь үүсгэн байгуулагчдын гол анхаарах зүйлсийн нэг байх учиртай. Зөвлөгөө: Ирээдүйн хэрэглэгчдээ сайн тогтоож, тэдний санаа оноог сонсох хэрэгтэй. Мэдээж судалгаа хийх зайлшгүй шаардлагатай. Энэ бол ихэнх хүмүүсийн өөрийн бизнесээ эхлүүлж чаддаггүй шалтгаан. Ажлынхаа хажуугаар нэмэлт орлогын эх үүсвэртэй болохыг бүгд хүсдэг ч бодит байдал дээр дийлэнх нь өдөр тутмын, аар саархан зүйлстэй орооцолдсоор хоосон хоцрох нь бий. Цаг хангалттай зарцуулж, хөдөлмөрлөсөн зүйл амжилт дагуулдаг нь бичигдээгүй хууль. Танд аятайхан санаа төрсөн бол түүнийгээ амжилттай хэрэгжүүлэхэд цаг орно гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Үнэгүй зүйл, амар хялбар амжилт гэж хаа ч байхгүй. Хүмүүстэй ярилцаж, судалгаа хийж, хөгжүүлэхэд их цаг орно. Сэтгэлээс гадна зүтгэл байж л амжилт ирнэ гэдгийг мартаж болохгүй. Зөвлөгөө: Цагаа зөв хуваарилж, эхэн үед аль болох их цаг зарцуулах хэрэгтэй шүү. Бүтэхгүй зүйлийг эртхэн хаясан нь дээр. "Эхлүүлчихсэн байхад учрыг нь олно оо" гэдэг бол ялангуяа, технологи суурьтай стартапуудын хамгийн гол асуудал байдаг. Яагаад хийж байгаагаа, яаж хийж байгаагаа урьдчилж тооцож, Я биш юм гэхэд Б төлөвлөгөөтэй байх нь таныг олон аюулаас аварна. Ихэнх стартапуудын бүтэлгүйтлийн бас нэгэн шалтгаан нь хэрхэн орлого олохоо бодолгүй эхэлсэнд байдаг. Гоё зүйл хийж болно, күүл нэртэй байж болно, хүмүүст таалагдаж болно. Гэхдээ та түүнийгээ эргэлтэд оруулж, орлого олохгүй бол урт хугацаанд амжилттай ажиллаж чадна гэж үү? Зөвлөгөө: Гэрийн даалгавраа хий. Сайн судалж, бусдын туршлагаас суралц. Амжилтад хэт улайрах нь, адгаж яарах нь стартап бүтэлгүйтэх гол нөхцөлүүдийн нэг. "Startup Genome"-ийн судалгаанд хамрагдсан стартапуудын бүтэлгүйтлийн гол шалтгаан нь буруу үед өргөжих шийдвэр гаргасанд байсан гэжээ. Сайн судалгаа, төлөвлөгөөтэйгөөр хөдлөх нь таны өрсөлдөх чадварыг тодорхойлох гол зүйл. Хангалттай хөрөнгө, нөөцтэй болоогүй хэрнээ үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, олон тийшээ халтирвал таны анхаарал сарних болно. Гол зүйлдээ төвлөрч, далайцтайхан хөдлөх нь зөв. Зөвлөгөө: Өрсөлдөгчдөө сайн судал, зах зээлээ мэдэр. Олон хүнтэй зөвлөлд, бусдаас тусламж хүс. Аливаа зүйлийн урьдач нөхцөл, эхлэлийн шалтгаан цаашдын хөгжил, урт хугацааны тодорхой байдалд онцгой үүрэг гүйцэтгэдэг. Бүтэлгүйтсэн стартапыг үүсгэн байгуулагчид чухам эхний алхамаасаа л буруу бодож, төлөвлөснөөс зорьсон зорилгодоо хүрч чадалгүй буцах нь бий. Энтрепренершип гэдэг бол холын зайн уралдаан. Тиймээс яах гэж энэ салбар луу орсон нь, цаашид юунд хүрэх гэж тэмүүлэх нь бүгд утга учиртай байвал зохино. Зүгээр л их мөнгө олох гэж, эсвэл "күүл" харагдах гэж стартап эхлүүлж байгаа бол санаагаа эргэн нэг харахыг зөвлөе. Зөвлөгөө: Урт хугацаанд тууштай ажиллахын тулд таныг хөдөлгөгч, сэдэлжүүлэгч байх ёстой. Амархан бууж өгөхгүйн тулд түүнийгээ ол. Баг бол таны хамгийн чухал зэвсэг. Танд байхгүй чадварыг тэд ширээн дээр гаргаж, хэрэгтэй үед таныг нөхөж, байгаа нөөцийг тань үржүүлэх болно. Стартапын хөгжлийн түлхүүр нь чухамдаа хүн гэдэгт эргэлзэх хэрэггүй. Хөрөнгө оруулагчид, хамтран үүсгэн байгуулагчид, багийн гишүүн хэн нь ч гэлээ таны хүч, түшиг тулгуур болох учиртай. Таны санааг ойлгож, алсын харааг тэлэх, бас хүч нэмэх хүмүүс л танд хань болно. Зөвлөгөө: Гэр бүлийн хүнээ сонгож байгаа мэтээр хамтрагчдаа сонго. Үүнийг сэтгэлийн хөөрлөөр бүү шийд. Танд хамгийн хэрэгтэй зүйл юу байна гэсэн асуултад ихэнх үүсгэн байгуулагчид мөнгө л гэж хариулдаг. Үнэн, мөнгө яах аргагүй чухал зүйл. Гэхдээ хамгийн чухал нь биш. Мөнгө бүхнийг шийдэж чадахгүй. Түүнээс өмнө эрэмбэлэгдэх олон зүйлс байгааг хэзээ ч мартаж болохгүй. Их хэмжээний санхүүжилт шаардахгүй урагшлуулж болох бүхнийг хийх гэж үз. Өөрийн тань "шатахуун" хаана дуусна, тэр хүртэл зүтгэ. Тэр хоорондоо бизнесээ хөгжүүлж, өөрийгөө сорьж, өөрчлөлтөд бэлэн бай. Хөрөнгө оруулалт хэт эрт татаж, гаднын оролцогч талуудын шахаанд орох нь ихэнх тохиолдолд стартапуудыг унахад хүргэдэг. Үүсгэн байгуулагчид чухам түүнээс болж л санал зөрөлдөж, урам зоригоо алдаж эхэлдэг. Зөвлөгөө: Мөнгөтэй хэрсүү харьц. Мөнгө үрнэ гэдэг өөрөө хамгийн хэцүү зүйл гэдгийг сана. Супермэн бол үлгэрийн баатар. Үлгэрийн баатрууд бодит амьдрал дээр байхгүй гэдэгтэй адил стартап ертөнцөд ч супермэнүүд оршин байдаггүй. Тиймээс бүхнийг өөрөө хийх гэж, өөрөө зохицуулах гэж зүтгэх хэрэггүй. Үүсгэн байгуулагчийн хувьд бизнесийн санаа тань мэдээж таных. Гэхдээ өөрөө бүхнийг шийдэх биш, шийдэж чаддаг хамтрагчид, асуудлыг ойлгох зөвлөгчид, дэмжиж туслах хүмүүсээ хэзээ ч битгий өөрөөсөө холдуулаарай. Стартапын аялал өөрөө ядаргаатай, сорил ихтэй. Тэр бүхэн таныг ядрааж, улам бүр шантраана гэдэгт өөрийгөө бэлдэх нь зөв шүү. Зөвлөгөө: Нээлттэй бай. Бүтэлгүйтэл бол асуудал биш гэдгийг ухамсарлах сэтгэлзүйтэй байгаарай. Бусдаас тусламж гуйж, хамтарч сурвал амжилтад илүү хурдан хүрнэ шүү.
https://unread.today/c/posted-levelup-joinmemn	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-10-25T00:00:00	10 сарын 25, 2020	LevelUp: Humans of Moffice - Joinme.mn	<div class="article-body"> <h2>Энэ удаагийн дугаарт аялал жуулчлалын цогц платформыг хөгжүүлж буй Join me.mn-ыг танилцуулж байна. Бид энэхүү буландаа "Moffice" хамтын оффист гишүүнчлэлтэй байгууллагуудыг цувралаар танилцуулдаг билээ.</h2><p></p><p>Манай улсын иргэд өнгөрсөн онд 615 сая ам.долларыг гадаад аялалд зарцуулсан бол Монголд ирсэн гаднын жуулчид 607 сая ам.долларыг эх оронд маань үлдээжээ. Дотоодын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийн тулд байгаль орчин, соёл уламжлалаа байгаа чигээр нь хадгалан хамгаалах, олон нийтэд сурталчлахад чиглэсэн аялал жуучлалын нэгдсэн мэдээллийн сантай байх нь зүйн хэрэг билээ. Энэ талаарх мэдээллийн ихэнхийг гадаад жуулчдад зориулан гадаад хэлээр бичсэн байдаг тул дотоод жуулчид эх орноороо аялж зугаалахад туслах мэдээллийн сан хомс гэж хэлж болно. <br> <br>Тэгвэл дээрх орон зайг нөхөхөөр дотоодын аялагчдад зориулсан нэгдсэн платформ бий болсон нь <a href="https://joinme.mn/Activity" target="_blank">J</a><a href="https://joinme.mn/Activity" target="_blank">oinme.mn</a> юм. Дотоод, гадаад аяллаар амрах газрууд, очих газар, байрлах буудал, амралтын газар, арга хэмжээ зэргээс эхлэн цогц мэдээллийг багтааж, системтэй хайх боломжийг бүрдүүлжээ. Мөн аяллын үеэр гарах гэнэтийн санхүүгийн асуудлыг шийдэхээр аяллын зээлийн хүртэл авах боломжтой аж. Хэрэглэгчид цахим хэтэвчээ ашиглан төлбөр төлөх, зээл авах зэрэг санхүүгийн үйлчилгээг нэвтрүүлсэн нь тун онцлогтой. Одоогоор тус платформ нь 70 гаруй компанийн 160 орчим бүтээгдэхүүнийг нэгтгээд байна.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1c3a9852794f489f01bfed68cd488738.png"></p><blockquote><p>Б.Цоморлиг<br><br></p> <cite><p>Хамтран үүсгэн байгуулагч</p> </cite></blockquote><p></p><p>"Би 2008 оноос хойш МУИС-д аялал жуулчлалын багшаар ажиллахдаа зун болгон хөтөч тайлбарлагчаар явдаг байсан юм. Оюутнууддаа өгдөг онолын хичээлээ илүү практик талаас нь, бодит жишээгээр баяжуулан заах зорилготой учраас тэр л дээ. Аз болоход надтай таарсан жуулчдын дийлэнх нь өндөр боловсролтой, аль нэг бизнесийн салбарт амжилттай яваа эрхмүүд байсан тул оройн хоолны дараа өгөх ёстой мэдээллээ өгчхөөд үргэлжлүүлэн тэд нарыгаа "байцаах ажил" хийнэ. Монголын аялал жуулчлалын салбарт хийх шаардлагатай зүйлсийн талаарх санал бодлыг нь асуухад тэд судлаачдын сонирхолтой дүгнэлтүүд, зөвлөгөөг хэлж өгдөг байсан. Сүүлийн таван жилд их олон жуулчнаас Монголд дижитал технологи хангалтгүй байгааг сонсож, хэрэв хийж эхлэхгүй бол гаднын платформ нэвтэрч зах зээл эзлэх нь цаг хугацааны асуудал болоод буйг олж харсан. Энэ бүхэн дээрх төслийг эхлүүлэх том түлхэц болсон гэж хэлж болно."</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7d50b9eaade00e61011715c6ec4e9b14.png"></p><p></p><p><br></p><p>Joinme.mn платформд зочилсноор:</p> <ul><li>"Үйлчилгээ" цэсээс амралтын өдрөөр очих боломжтой төрөл бүрийн арга хэмжээний мэдээллийг харж, захиалга өгөх боломжтой.</li><li>"Дотоод аялал" цэсээс нэг өдрийн болон уртын зэрэг төрөл бүрийн аяллын ангиллаас сонгож, дэлгэрэнгүй сонирхох боломжтой.</li><li>"Амралтын газар" цэсээс жуулчны баазууд, ресортууд болон дээд зэрэглэлийн хаусуудтай танилцаж болно.</li><li>"Эвент" цэсээс урлаг, спортын төрөл бүрийн сэдэвчилсэн арга хэмжээнүүдийн талаар мэдэж авна.</li><li>"Аялах сэдэл" буланд аялал жуучлалын тухай сонирхолтой нийтлэлүүдээс эхлээд блог, влог, нэрийн подкаст бий. зэрэг нэрийн подкасттай хүртэл болжээ. </li></ul><blockquote><p>Э.Цэрэнбат</p> <cite><p>Хамтран үүсгэн байгуулагч </p> </cite></blockquote><p>"Миний хувьд аялал жуулчлалын салбарт 10 гаруй жил ажиллаж байна. Манайд дотоодын аялагчдад зориулсан аялал, амралтын үйлчилгээ тийм ч олон биш. Орон нутгийг зорих найз нөхөд, гэр бүлийнхэн маань хаагуур, хэзээ аялбал тохиромжтой болохоос гадна ямар амралтын газар очиход тухтай талаар олж мэдэх гэж хайгаад онц мэдээлэл олоогүй талаар ярьж байсан нь уг төслийг эхлүүлэх сэдэл болсон."</p> <blockquote><p>Б.Батбаатар</p> <cite><p>Хамтран үүсгэн байгуулагч</p> </cite></blockquote><p>"Аялал жуулчлалын салбарт тулгарч буй зарим асуудлыг IT технологи ашиглан шийдэхээр манай баг 2018 оноос нэгдэн ажиллаж байна. Анхны төсөл маань www.travelhubmongolia.com юм. Уг аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарын нэгдсэн мэдээллийн санд одоогоор 4000 гаруй дата цуглараад буй. Харин дотоодын аялагчдад зориулан бүтээсэн <a href="https://joinme.mn/Activity" target="_blank">www.joinme.mn</a> төслийг бид өнгөрсөн оны сүүлчээр эхлүүлж, аялал жуулчлалын салбарт дижитал шилжилт хийхэд хувь нэмрээ оруулж байна."<br><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/06c4f7ec09d92aa92e119c1eb46bf02d.png"></p> </div>	Энэ удаагийн дугаарт аялал жуулчлалын цогц платформыг хөгжүүлж буй Join me.mn-ыг танилцуулж байна. Бид энэхүү буландаа "Moffice" хамтын оффист гишүүнчлэлтэй байгууллагуудыг цувралаар танилцуулдаг билээ. Манай улсын иргэд өнгөрсөн онд 615 сая ам.долларыг гадаад аялалд зарцуулсан бол Монголд ирсэн гаднын жуулчид 607 сая ам.долларыг эх оронд маань үлдээжээ. Дотоодын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийн тулд байгаль орчин, соёл уламжлалаа байгаа чигээр нь хадгалан хамгаалах, олон нийтэд сурталчлахад чиглэсэн аялал жуучлалын нэгдсэн мэдээллийн сантай байх нь зүйн хэрэг билээ. Энэ талаарх мэдээллийн ихэнхийг гадаад жуулчдад зориулан гадаад хэлээр бичсэн байдаг тул дотоод жуулчид эх орноороо аялж зугаалахад туслах мэдээллийн сан хомс гэж хэлж болно. Тэгвэл дээрх орон зайг нөхөхөөр дотоодын аялагчдад зориулсан нэгдсэн платформ бий болсон нь J oinme.mn юм. Дотоод, гадаад аяллаар амрах газрууд, очих газар, байрлах буудал, амралтын газар, арга хэмжээ зэргээс эхлэн цогц мэдээллийг багтааж, системтэй хайх боломжийг бүрдүүлжээ. Мөн аяллын үеэр гарах гэнэтийн санхүүгийн асуудлыг шийдэхээр аяллын зээлийн хүртэл авах боломжтой аж. Хэрэглэгчид цахим хэтэвчээ ашиглан төлбөр төлөх, зээл авах зэрэг санхүүгийн үйлчилгээг нэвтрүүлсэн нь тун онцлогтой. Одоогоор тус платформ нь 70 гаруй компанийн 160 орчим бүтээгдэхүүнийг нэгтгээд байна. Б.Цоморлиг Хамтран үүсгэн байгуулагч "Би 2008 оноос хойш МУИС-д аялал жуулчлалын багшаар ажиллахдаа зун болгон хөтөч тайлбарлагчаар явдаг байсан юм. Оюутнууддаа өгдөг онолын хичээлээ илүү практик талаас нь, бодит жишээгээр баяжуулан заах зорилготой учраас тэр л дээ. Аз болоход надтай таарсан жуулчдын дийлэнх нь өндөр боловсролтой, аль нэг бизнесийн салбарт амжилттай яваа эрхмүүд байсан тул оройн хоолны дараа өгөх ёстой мэдээллээ өгчхөөд үргэлжлүүлэн тэд нарыгаа "байцаах ажил" хийнэ. Монголын аялал жуулчлалын салбарт хийх шаардлагатай зүйлсийн талаарх санал бодлыг нь асуухад тэд судлаачдын сонирхолтой дүгнэлтүүд, зөвлөгөөг хэлж өгдөг байсан. Сүүлийн таван жилд их олон жуулчнаас Монголд дижитал технологи хангалтгүй байгааг сонсож, хэрэв хийж эхлэхгүй бол гаднын платформ нэвтэрч зах зээл эзлэх нь цаг хугацааны асуудал болоод буйг олж харсан. Энэ бүхэн дээрх төслийг эхлүүлэх том түлхэц болсон гэж хэлж болно." Joinme.mn платформд зочилсноор: "Үйлчилгээ" цэсээс амралтын өдрөөр очих боломжтой төрөл бүрийн арга хэмжээний мэдээллийг харж, захиалга өгөх боломжтой. "Дотоод аялал" цэсээс нэг өдрийн болон уртын зэрэг төрөл бүрийн аяллын ангиллаас сонгож, дэлгэрэнгүй сонирхох боломжтой. "Амралтын газар" цэсээс жуулчны баазууд, ресортууд болон дээд зэрэглэлийн хаусуудтай танилцаж болно. "Эвент" цэсээс урлаг, спортын төрөл бүрийн сэдэвчилсэн арга хэмжээнүүдийн талаар мэдэж авна. "Аялах сэдэл" буланд аялал жуучлалын тухай сонирхолтой нийтлэлүүдээс эхлээд блог, влог, нэрийн подкаст бий. зэрэг нэрийн подкасттай хүртэл болжээ. Э.Цэрэнбат Хамтран үүсгэн байгуулагч "Миний хувьд аялал жуулчлалын салбарт 10 гаруй жил ажиллаж байна. Манайд дотоодын аялагчдад зориулсан аялал, амралтын үйлчилгээ тийм ч олон биш. Орон нутгийг зорих найз нөхөд, гэр бүлийнхэн маань хаагуур, хэзээ аялбал тохиромжтой болохоос гадна ямар амралтын газар очиход тухтай талаар олж мэдэх гэж хайгаад онц мэдээлэл олоогүй талаар ярьж байсан нь уг төслийг эхлүүлэх сэдэл болсон." Б.Батбаатар Хамтран үүсгэн байгуулагч "Аялал жуулчлалын салбарт тулгарч буй зарим асуудлыг IT технологи ашиглан шийдэхээр манай баг 2018 оноос нэгдэн ажиллаж байна. Анхны төсөл маань www.travelhubmongolia.com юм. Уг аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарын нэгдсэн мэдээллийн санд одоогоор 4000 гаруй дата цуглараад буй. Харин дотоодын аялагчдад зориулан бүтээсэн www.joinme.mn төслийг бид өнгөрсөн оны сүүлчээр эхлүүлж, аялал жуулчлалын салбарт дижитал шилжилт хийхэд хувь нэмрээ оруулж байна."	Энэ удаагийн дугаарт аялал жуулчлалын цогц платформыг хөгжүүлж буй Join me.mn-ыг танилцуулж байна. Бид энэхүү буландаа "Moffice" хамтын оффист гишүүнчлэлтэй байгууллагуудыг цувралаар танилцуулдаг билээ. Манай улсын иргэд өнгөрсөн онд 615 сая ам.долларыг гадаад аялалд зарцуулсан бол Монголд ирсэн гаднын жуулчид 607 сая ам.долларыг эх оронд маань үлдээжээ. Дотоодын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийн тулд байгаль орчин, соёл уламжлалаа байгаа чигээр нь хадгалан хамгаалах, олон нийтэд сурталчлахад чиглэсэн аялал жуучлалын нэгдсэн мэдээллийн сантай байх нь зүйн хэрэг билээ. Энэ талаарх мэдээллийн ихэнхийг гадаад жуулчдад зориулан гадаад хэлээр бичсэн байдаг тул дотоод жуулчид эх орноороо аялж зугаалахад туслах мэдээллийн сан хомс гэж хэлж болно. Тэгвэл дээрх орон зайг нөхөхөөр дотоодын аялагчдад зориулсан нэгдсэн платформ бий болсон нь Joinme.mn юм. Дотоод, гадаад аяллаар амрах газрууд, очих газар, байрлах буудал, амралтын газар, арга хэмжээ зэргээс эхлэн цогц мэдээллийг багтааж, системтэй хайх боломжийг бүрдүүлжээ. Мөн аяллын үеэр гарах гэнэтийн санхүүгийн асуудлыг шийдэхээр аяллын зээлийн хүртэл авах боломжтой аж. Хэрэглэгчид цахим хэтэвчээ ашиглан төлбөр төлөх, зээл авах зэрэг санхүүгийн үйлчилгээг нэвтрүүлсэн нь тун онцлогтой. Одоогоор тус платформ нь 70 гаруй компанийн 160 орчим бүтээгдэхүүнийг нэгтгээд байна. > Б.Цоморлиг > > Хамтран үүсгэн байгуулагч "Би 2008 оноос хойш МУИС-д аялал жуулчлалын багшаар ажиллахдаа зун болгон хөтөч тайлбарлагчаар явдаг байсан юм. Оюутнууддаа өгдөг онолын хичээлээ илүү практик талаас нь, бодит жишээгээр баяжуулан заах зорилготой учраас тэр л дээ. Аз болоход надтай таарсан жуулчдын дийлэнх нь өндөр боловсролтой, аль нэг бизнесийн салбарт амжилттай яваа эрхмүүд байсан тул оройн хоолны дараа өгөх ёстой мэдээллээ өгчхөөд үргэлжлүүлэн тэд нарыгаа "байцаах ажил" хийнэ. Монголын аялал жуулчлалын салбарт хийх шаардлагатай зүйлсийн талаарх санал бодлыг нь асуухад тэд судлаачдын сонирхолтой дүгнэлтүүд, зөвлөгөөг хэлж өгдөг байсан. Сүүлийн таван жилд их олон жуулчнаас Монголд дижитал технологи хангалтгүй байгааг сонсож, хэрэв хийж эхлэхгүй бол гаднын платформ нэвтэрч зах зээл эзлэх нь цаг хугацааны асуудал болоод буйг олж харсан. Энэ бүхэн дээрх төслийг эхлүүлэх том түлхэц болсон гэж хэлж болно." Joinme.mn платформд зочилсноор: * "Үйлчилгээ" цэсээс амралтын өдрөөр очих боломжтой төрөл бүрийн арга хэмжээний мэдээллийг харж, захиалга өгөх боломжтой. * "Дотоод аялал" цэсээс нэг өдрийн болон уртын зэрэг төрөл бүрийн аяллын ангиллаас сонгож, дэлгэрэнгүй сонирхох боломжтой. * "Амралтын газар" цэсээс жуулчны баазууд, ресортууд болон дээд зэрэглэлийн хаусуудтай танилцаж болно. * "Эвент" цэсээс урлаг, спортын төрөл бүрийн сэдэвчилсэн арга хэмжээнүүдийн талаар мэдэж авна. * "Аялах сэдэл" буланд аялал жуучлалын тухай сонирхолтой нийтлэлүүдээс эхлээд блог, влог, нэрийн подкаст бий. зэрэг нэрийн подкасттай хүртэл болжээ. > Э.Цэрэнбат > > Хамтран үүсгэн байгуулагч "Миний хувьд аялал жуулчлалын салбарт 10 гаруй жил ажиллаж байна. Манайд дотоодын аялагчдад зориулсан аялал, амралтын үйлчилгээ тийм ч олон биш. Орон нутгийг зорих найз нөхөд, гэр бүлийнхэн маань хаагуур, хэзээ аялбал тохиромжтой болохоос гадна ямар амралтын газар очиход тухтай талаар олж мэдэх гэж хайгаад онц мэдээлэл олоогүй талаар ярьж байсан нь уг төслийг эхлүүлэх сэдэл болсон." > Б.Батбаатар > > Хамтран үүсгэн байгуулагч "Аялал жуулчлалын салбарт тулгарч буй зарим асуудлыг IT технологи ашиглан шийдэхээр манай баг 2018 оноос нэгдэн ажиллаж байна. Анхны төсөл маань www.travelhubmongolia.com юм. Уг аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарын нэгдсэн мэдээллийн санд одоогоор 4000 гаруй дата цуглараад буй. Харин дотоодын аялагчдад зориулан бүтээсэн www.joinme.mn төслийг бид өнгөрсөн оны сүүлчээр эхлүүлж, аялал жуулчлалын салбарт дижитал шилжилт хийхэд хувь нэмрээ оруулж байна."
https://unread.today/c/insight-mplus-audiobook	Мэдүүштэй	Burtguljin Enkhbat	2020-11-03T00:00:00	11 сарын 3, 2020	Ном унших ирээдүйн трэнд: Сонсдог ном	<div class="article-body"> <h2><div>Цаг хугацаатай уралдан бүхнийг амжуулах шаардлагатай болсон энэ хурдтай нийгэмд ном тухлан уншихад тусгайлан зав гаргаж чадахгүй байгаадаа гэмших хүмүүсийн тоо улам олширсоор. Өглөө, оройн Улаанбаатарын түгжрэл, өдрийн ажлын ачааллын дараа өөртөө цаг гарган цаасан ном тэврэн суух нь бараг л тансаглал болж хувирчээ. Танд ч мөн адил энэ асуудал тулгараад байгаа бол анхаарлаа нааш нь хандуулаарай. Орчин цагт номыг зөвхөн унших бус сонсох ч боломжтой болсныг та мэднэ биз дээ? </div><div><br></div></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/337a567156b3e5bacc209ca84dd3b7d8.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>аудио номын зах зээлийн тухай товчхон: </h3><p>Өнгөрөгч онд дэлхийн номын зах зээл дээр хамгийн өндөр өсөлт гаргасан салбар аудио ном байсан нь санамсаргүй явдал биш. АНУ-д гэхэд энэ төрлийн зах зээлийн аваргууд нийтдээ 1.2 тэрбум ам.долларын борлуулалт хийсэн бөгөөд харин эсрэгээрээ цахим номын зах зээл дээр эргэлдсэн нийт мөнгөн дүн ердөө 940 сая доллар байж. Мөн түүхэндээ анх удаа аудио ном нь борлуулалтаараа цахим номын урд гишгэсэн нь энэ билээ. Судалгаагаар, аудио ном болон подкастыг ажилтай, боловсролтой, залуу хэрэглэгчид түлхүү ашиглаж байна. Ажлаа тараад алхаж байхдаа, оройн хоолоо хийх үедээ, жолоо мушгин түгжирч явахдаа гээд хэзээ ч, хаана ч дуртай номоо үргэлжлүүлэн сонсох боломжийг олгодогт аудио номын гол давуу тал оршдог. Тэр ч утгаараа урсан өнгөрч буй минут бүрийг үр бүтээмжтэйгээр өнгөрүүлэхийг гол зорилгоо болгосон шинэ үеийн залуусын амьдралын хэв маягийн салшгүй нэг хэсэг нь аудио ном болсон хэрэг. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">тоон хэлээр: </h3><p><b><a href="https://goodereader.com/blog/audiobooks/audiobook-trends-and-statistics-for-2020" target="_blank">8.1:</a> </b>АНУ-ын нийт аудио ном сонсогчид жилдээ дунджаар 8.1 ном уншдаг. <br><b><a href="https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/audiobooks-market" target="_blank">3.3</a> </b>тэрбум: 2020 онд энэ төрлийн зах зээл 3.3 тэрбум доллараар хэмжигдэж байна. <br><b><a href="https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/audiobooks-market" target="_blank">24.4</a> </b>хувь: Зах зээлийн нийт үнэлгээ 2027 он гэхэд 15 тэрбум долларт хүрэх төлөвтэй байгаа бөгөөд жилийн дундаж өсөлт нь 24.4 хувь байх урьдчилан таамаг буй. <br><a href="https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/technology/technology-media-and-telecom-predictions/2020/rise-of-audiobooks-podcast-industry.html" target="_blank"><b>73 сая:</b></a> Таван америк тутмын нэг нь буюу ойролцоогоор 73 сая гаруй хүн долоо хоногт дор хаяж нэг номыг аудио хувилбараар сонсож дуусгадаг. Харин Хятадад 350 сая гаруй хүн өдөр тутамдаа аудио ном сонсдог гэх судалгаа бий. <br><a href="https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/technology/technology-media-and-telecom-predictions/2020/rise-of-audiobooks-podcast-industry.html" target="_blank"><b>74 хувь:</b></a> Америкийн аудио ном сонсогчдын 74 хувь нь машинаар зорчих үедээ аудио ном сонсдог гэж хариулжээ. <br></p> <p dir="ltr" role="presentation">Дэлхийн хэмжээнд одоогийн байдлаар аудио ном сонсогчдын тоо хагас тэрбумыг давж байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/721141ff3abb6c6cf6c644ae63ba23fd.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>НОМ СОНСОХ ТРЭНД ХҮЧЭЭ АВАХАД ЮУ НӨЛӨӨЛЖ БАЙГАА ВЭ? </h3><p> АНУ-д аудио ном сүүлийн 2-3 жил эрчтэйгээр хүчээ авсан нь юун түрүүнд ухаалаг спикерийн хэрэглээ өссөнтэй холбоотой юм. <a href="https://www.amazon.com/gp/product/B07FZ8S74R/ref=as_li_qf_asin_il_tl?ie=UTF8&tag=marcelo1010-20&creative=9325&linkCode=as2&creativeASIN=B07FZ8S74R&linkId=b65fec0e86826792710731ff767eeb2d">Amazon Echo</a>, <a href="https://store.google.com/us/product/nest_audio?hl=en-US">Google Nest Audio</a>, <a href="https://www.apple.com/homepod/">Apple Homepod</a> айл гэрийн энгийн хэрэглээ болох тусам түүнийг дагаж гэртээ ном сонсох сонирхолтой хүмүүсийн тоо хурдацтай өсөж байна. Жишээлбэл, та Amazon Echo ухаалаг спикертэй бол аудио номын хамгийн алдартай апп болох <a href="https://www.audible.com/ep/audible-on-alexa">Audible</a>-ийг гар утсандаа суулгаад л хоол хийх, гэр цэвэрлэх тэр битгий хэл усанд орох үедээ ч хүссэн номоо гэртээ сонсох боломжтой. Ном унших хурдыг ихэсгэх, удаашруулах, бүлэг алгасаж сонсох, унтахаасаа өмнө номоо сонсож байгаад автоматаар унтраах гээд ухаалаг спикер, аудио ном хоёрын төгс хослол нь ном унших үйлийг урьд хожид хэзээ ч байгаагүйгээр хялбарчилж байгаа юм. Америкийн аудио ном бүтээгчдийн холбооноос хийсэн судалгаагаар ухаалаг спикертэй айл өрхийн 60 хувь нь гэртээ аудио ном тогтмол сонсдог бөгөөд нийт өрхийн 31 хувь нь одоогоор дор хаяж нэг ухаалаг гэрийн туслахтай (Siri, Alexa ) аж. Хэдхэн жилийн өмнө хүмүүс ухаалаг утас, лаптопоороо аудио ном сонсдог байсан бол одоо ухаалаг спикерүүдийн тусламжтай илүү урт хугацаанд, илүү тухтай нөхцөлд дуртай номоо сонсох боломжтой болоод байна. Тэр хэрээрээ номыг зөвхөн цаасан юм уу электрон байдлаар уншаад суудаг бус хаа дуртай газраа хүссэн зохиолоо сонсдог хүмүүсийн тоо улам нэмэгдэж байгаа биз ээ. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">аудио номыг хаанаас сонсох боломжтой вэ? </h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/5bb04b08b2c9c1cd6fc05224c59e6e4c.jpg"></p><h2>Монгол хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшн:</h2><p></p><p>Аудио ном бол манай Улаанбаатарын нөхцөлд төгс тохирох контент. Энэ их түгжрэлд хайран цагаа дэмий урсгахаас сэргийлье гэвэл та аудио ном сонсоорой. Эх хэлээрээ хэрхэн аудио ном сонсох вэ гэж үү? Манайд аудио ном бүтээн томоохон сан бүрдүүлж буй нэг л платформ байгаа нь Mplus аппликейшн юм. Mplus нь аудио ном, цахим ном, подкаст зэрэг монгол хэл дээр бүтээгдсэн мянга мянган контентуудыг хүргэдэг. Тэд номуудыг албан ёсны эрхтэйгээр өөрийн студид аудио бүтээл болгон хувиргадаг бөгөөд одоогоор 100 гаруй аудио номыг бэлэн болгожээ. Цаашид ч энэ тоо эрчимтэй нэмэгдэх аж.</p><p>Энэ апп гишүүнчлэлийн төлбөргүй ба та өөрийн сонсохыг хүссэн номоо сонгон худалдаж авах юм. Мөн үнэгүй номууд ч бийг дурдах учиртай. Хамгийн сүүлд, Цэдэвдамбын Оюунгэрэл, Жеффри Л. Фолт нарын “Ногоон нүдэн лам” ном аудио хэлбэрээр байршин, ердөө 14 хоногт 800 орчим удаа татагджээ. Монголын бестселлер номын жагсаалтыг олон жил тэргүүлсэн энэ бүтээлийг ийнхүү уншигчид сонсох боломжтой болов.</p><p>Цаашид Ц.Оюунгэрэл зохиолчийн сүүлийн бүтээл “Жаран цагаан хонь”, Л.Түдэвийн “Хорвоотой танилцсан түүх”, “Оройгүй сүм” зэрэг бүтээлүүд, мөн зохиолч Патрик Зюскиндийн дэлхийн 50 гаруй хэлнээ орчуулагдан, 30 гаруй сая хувь хэвлэгдсэн “Сүрчиг” роман зэрэг уншигчдын таашаалыг хүртсэн олон бүтээлийг энэ ондоо багтаан олны хүртээл болгохоор зорьж байгаа гэнэ.<br><br>Татах: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.mongolmag&hl=en&gl=US" target="_blank">iOS</a>, <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.mongolmag&hl=mn" target="_blank">Android</a></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/JQYtAX0ircU?rel=0"></iframe> </div><h2>Англи хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшнүүд:</h2><p></p><p dir="ltr" role="presentation"><a href="https://www.audible.com/howtolisten" target="_blank">Audible: </a>Энэ төрлийн хамгийн алдартай апп болох Audible-ийн хамгийн том давуу тал нь 470,000 гаруй номоос бүрдэх онлайн сан юм. Хэрэв та цахим ном уншигч Kindle төхөөрөмжтэй бол Audible-ийг давхар ашигласнаар номоо уншаад суух боломжгүй үедээ үргэлжлүүлэн шууд сонсох боломжтой. Мөн дээр дурдсанчлан, Amazon-ийн ухаалаг спикерүүдтэй холбон илүү үр ашигтайгаар хэрэглэж болно. Сарын төлбөр: 14.95$</p><p dir="ltr" role="presentation"><a href="https://www.audiobooks.com/landing/partialPageLanding/LP51?refId=39064&gclid=CjwKCAiAnIT9BRAmEiwANaoE1RPvQmOBHkIjiKTXT0SpMaCobV1D1y4fJMTmaHoqveAPDbJ64c5OwRoCD8AQAvD_BwE" target="_blank">Audiobooks:</a> Үнэ болоод дизайны хувьд Audible-тай их төстэй. Гэхдээ татаж авах боломжтой номын тоо нь 150,000 гаруй. Нэг онцлог нь аудио ном сонсож байгаа төхөөрөмжөө солих үед автоматаар хамгийн сүүлд сонсож байсан хэсгээсээ үргэлжлүүлэн сонсох боломжтой. Мөн 30 хоногийн дотор үнэгүй гурван ном уншиж болно. Сарын төлбөр: 14.95$</p><p dir="ltr" role="presentation"><a href="https://www.serialbox.com/how-it-works" target="_blank">Serial box:</a> Хэдэн цагаар үргэлжлэх урт романууд биш, богинохон хэмжээний сонирхолтой цуврал зохиолууд сонсохыг хүсэж байвал Serial box-ыг санал болгоё. DC, Marvel-ын цуврал комикуудаас авахуулаад шинжлэх ухааны уран зөгнөлт, аймшгийн, триллер хэдэн мянган зохиол энэ аппликэйшний санд бий. Зохиол бүрийн эхний нэг бүлгийг үнэгүй уншиж болох бөгөөд номын төрлөөсөө шалтгаалаад үнэ нь 0.99-19.99 доллар. Худалдан авсан номоо сонсож, мөн төхөөрөмж дээрээ давхар уншиж болдгоороо давуу талтай.</p> </div>	Цаг хугацаатай уралдан бүхнийг амжуулах шаардлагатай болсон энэ хурдтай нийгэмд ном тухлан уншихад тусгайлан зав гаргаж чадахгүй байгаадаа гэмших хүмүүсийн тоо улам олширсоор. Өглөө, оройн Улаанбаатарын түгжрэл, өдрийн ажлын ачааллын дараа өөртөө цаг гарган цаасан ном тэврэн суух нь бараг л тансаглал болж хувирчээ. Танд ч мөн адил энэ асуудал тулгараад байгаа бол анхаарлаа нааш нь хандуулаарай. Орчин цагт номыг зөвхөн унших бус сонсох ч боломжтой болсныг та мэднэ биз дээ? аудио номын зах зээлийн тухай товчхон: Өнгөрөгч онд дэлхийн номын зах зээл дээр хамгийн өндөр өсөлт гаргасан салбар аудио ном байсан нь санамсаргүй явдал биш. АНУ-д гэхэд энэ төрлийн зах зээлийн аваргууд нийтдээ 1.2 тэрбум ам.долларын борлуулалт хийсэн бөгөөд харин эсрэгээрээ цахим номын зах зээл дээр эргэлдсэн нийт мөнгөн дүн ердөө 940 сая доллар байж. Мөн түүхэндээ анх удаа аудио ном нь борлуулалтаараа цахим номын урд гишгэсэн нь энэ билээ. Судалгаагаар, аудио ном болон подкастыг ажилтай, боловсролтой, залуу хэрэглэгчид түлхүү ашиглаж байна. Ажлаа тараад алхаж байхдаа, оройн хоолоо хийх үедээ, жолоо мушгин түгжирч явахдаа гээд хэзээ ч, хаана ч дуртай номоо үргэлжлүүлэн сонсох боломжийг олгодогт аудио номын гол давуу тал оршдог. Тэр ч утгаараа урсан өнгөрч буй минут бүрийг үр бүтээмжтэйгээр өнгөрүүлэхийг гол зорилгоо болгосон шинэ үеийн залуусын амьдралын хэв маягийн салшгүй нэг хэсэг нь аудио ном болсон хэрэг. тоон хэлээр: 8.1: АНУ-ын нийт аудио ном сонсогчид жилдээ дунджаар 8.1 ном уншдаг. 3.3 тэрбум: 2020 онд энэ төрлийн зах зээл 3.3 тэрбум доллараар хэмжигдэж байна. 24.4 хувь: Зах зээлийн нийт үнэлгээ 2027 он гэхэд 15 тэрбум долларт хүрэх төлөвтэй байгаа бөгөөд жилийн дундаж өсөлт нь 24.4 хувь байх урьдчилан таамаг буй. 73 сая: Таван америк тутмын нэг нь буюу ойролцоогоор 73 сая гаруй хүн долоо хоногт дор хаяж нэг номыг аудио хувилбараар сонсож дуусгадаг. Харин Хятадад 350 сая гаруй хүн өдөр тутамдаа аудио ном сонсдог гэх судалгаа бий. 74 хувь: Америкийн аудио ном сонсогчдын 74 хувь нь машинаар зорчих үедээ аудио ном сонсдог гэж хариулжээ. Дэлхийн хэмжээнд одоогийн байдлаар аудио ном сонсогчдын тоо хагас тэрбумыг давж байна. НОМ СОНСОХ ТРЭНД ХҮЧЭЭ АВАХАД ЮУ НӨЛӨӨЛЖ БАЙГАА ВЭ? АНУ-д аудио ном сүүлийн 2-3 жил эрчтэйгээр хүчээ авсан нь юун түрүүнд ухаалаг спикерийн хэрэглээ өссөнтэй холбоотой юм. Amazon Echo , Google Nest Audio , Apple Homepod айл гэрийн энгийн хэрэглээ болох тусам түүнийг дагаж гэртээ ном сонсох сонирхолтой хүмүүсийн тоо хурдацтай өсөж байна. Жишээлбэл, та Amazon Echo ухаалаг спикертэй бол аудио номын хамгийн алдартай апп болох Audible -ийг гар утсандаа суулгаад л хоол хийх, гэр цэвэрлэх тэр битгий хэл усанд орох үедээ ч хүссэн номоо гэртээ сонсох боломжтой. Ном унших хурдыг ихэсгэх, удаашруулах, бүлэг алгасаж сонсох, унтахаасаа өмнө номоо сонсож байгаад автоматаар унтраах гээд ухаалаг спикер, аудио ном хоёрын төгс хослол нь ном унших үйлийг урьд хожид хэзээ ч байгаагүйгээр хялбарчилж байгаа юм. Америкийн аудио ном бүтээгчдийн холбооноос хийсэн судалгаагаар ухаалаг спикертэй айл өрхийн 60 хувь нь гэртээ аудио ном тогтмол сонсдог бөгөөд нийт өрхийн 31 хувь нь одоогоор дор хаяж нэг ухаалаг гэрийн туслахтай (Siri, Alexa ) аж. Хэдхэн жилийн өмнө хүмүүс ухаалаг утас, лаптопоороо аудио ном сонсдог байсан бол одоо ухаалаг спикерүүдийн тусламжтай илүү урт хугацаанд, илүү тухтай нөхцөлд дуртай номоо сонсох боломжтой болоод байна. Тэр хэрээрээ номыг зөвхөн цаасан юм уу электрон байдлаар уншаад суудаг бус хаа дуртай газраа хүссэн зохиолоо сонсдог хүмүүсийн тоо улам нэмэгдэж байгаа биз ээ. аудио номыг хаанаас сонсох боломжтой вэ? Монгол хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшн: Аудио ном бол манай Улаанбаатарын нөхцөлд төгс тохирох контент. Энэ их түгжрэлд хайран цагаа дэмий урсгахаас сэргийлье гэвэл та аудио ном сонсоорой. Эх хэлээрээ хэрхэн аудио ном сонсох вэ гэж үү? Манайд аудио ном бүтээн томоохон сан бүрдүүлж буй нэг л платформ байгаа нь Mplus аппликейшн юм. Mplus нь аудио ном, цахим ном, подкаст зэрэг монгол хэл дээр бүтээгдсэн мянга мянган контентуудыг хүргэдэг. Тэд номуудыг албан ёсны эрхтэйгээр өөрийн студид аудио бүтээл болгон хувиргадаг бөгөөд одоогоор 100 гаруй аудио номыг бэлэн болгожээ. Цаашид ч энэ тоо эрчимтэй нэмэгдэх аж. Энэ апп гишүүнчлэлийн төлбөргүй ба та өөрийн сонсохыг хүссэн номоо сонгон худалдаж авах юм. Мөн үнэгүй номууд ч бийг дурдах учиртай. Хамгийн сүүлд, Цэдэвдамбын Оюунгэрэл, Жеффри Л. Фолт нарын “Ногоон нүдэн лам” ном аудио хэлбэрээр байршин, ердөө 14 хоногт 800 орчим удаа татагджээ. Монголын бестселлер номын жагсаалтыг олон жил тэргүүлсэн энэ бүтээлийг ийнхүү уншигчид сонсох боломжтой болов. Цаашид Ц.Оюунгэрэл зохиолчийн сүүлийн бүтээл “Жаран цагаан хонь”, Л.Түдэвийн “Хорвоотой танилцсан түүх”, “Оройгүй сүм” зэрэг бүтээлүүд, мөн зохиолч Патрик Зюскиндийн дэлхийн 50 гаруй хэлнээ орчуулагдан, 30 гаруй сая хувь хэвлэгдсэн “Сүрчиг” роман зэрэг уншигчдын таашаалыг хүртсэн олон бүтээлийг энэ ондоо багтаан олны хүртээл болгохоор зорьж байгаа гэнэ. Татах: iOS , Android Англи хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшнүүд: Audible: Энэ төрлийн хамгийн алдартай апп болох Audible-ийн хамгийн том давуу тал нь 470,000 гаруй номоос бүрдэх онлайн сан юм. Хэрэв та цахим ном уншигч Kindle төхөөрөмжтэй бол Audible-ийг давхар ашигласнаар номоо уншаад суух боломжгүй үедээ үргэлжлүүлэн шууд сонсох боломжтой. Мөн дээр дурдсанчлан, Amazon-ийн ухаалаг спикерүүдтэй холбон илүү үр ашигтайгаар хэрэглэж болно. Сарын төлбөр: 14.95$ Audiobooks: Үнэ болоод дизайны хувьд Audible-тай их төстэй. Гэхдээ татаж авах боломжтой номын тоо нь 150,000 гаруй. Нэг онцлог нь аудио ном сонсож байгаа төхөөрөмжөө солих үед автоматаар хамгийн сүүлд сонсож байсан хэсгээсээ үргэлжлүүлэн сонсох боломжтой. Мөн 30 хоногийн дотор үнэгүй гурван ном уншиж болно. Сарын төлбөр: 14.95$ Serial box: Хэдэн цагаар үргэлжлэх урт романууд биш, богинохон хэмжээний сонирхолтой цуврал зохиолууд сонсохыг хүсэж байвал Serial box-ыг санал болгоё. DC, Marvel-ын цуврал комикуудаас авахуулаад шинжлэх ухааны уран зөгнөлт, аймшгийн, триллер хэдэн мянган зохиол энэ аппликэйшний санд бий. Зохиол бүрийн эхний нэг бүлгийг үнэгүй уншиж болох бөгөөд номын төрлөөсөө шалтгаалаад үнэ нь 0.99-19.99 доллар. Худалдан авсан номоо сонсож, мөн төхөөрөмж дээрээ давхар уншиж болдгоороо давуу талтай.	Цаг хугацаатай уралдан бүхнийг амжуулах шаардлагатай болсон энэ хурдтай нийгэмд ном тухлан уншихад тусгайлан зав гаргаж чадахгүй байгаадаа гэмших хүмүүсийн тоо улам олширсоор. Өглөө, оройн Улаанбаатарын түгжрэл, өдрийн ажлын ачааллын дараа өөртөө цаг гарган цаасан ном тэврэн суух нь бараг л тансаглал болж хувирчээ. Танд ч мөн адил энэ асуудал тулгараад байгаа бол анхаарлаа нааш нь хандуулаарай. Орчин цагт номыг зөвхөн унших бус сонсох ч боломжтой болсныг та мэднэ биз дээ? ### аудио номын зах зээлийн тухай товчхон: Өнгөрөгч онд дэлхийн номын зах зээл дээр хамгийн өндөр өсөлт гаргасан салбар аудио ном байсан нь санамсаргүй явдал биш. АНУ-д гэхэд энэ төрлийн зах зээлийн аваргууд нийтдээ 1.2 тэрбум ам.долларын борлуулалт хийсэн бөгөөд харин эсрэгээрээ цахим номын зах зээл дээр эргэлдсэн нийт мөнгөн дүн ердөө 940 сая доллар байж. Мөн түүхэндээ анх удаа аудио ном нь борлуулалтаараа цахим номын урд гишгэсэн нь энэ билээ. Судалгаагаар, аудио ном болон подкастыг ажилтай, боловсролтой, залуу хэрэглэгчид түлхүү ашиглаж байна. Ажлаа тараад алхаж байхдаа, оройн хоолоо хийх үедээ, жолоо мушгин түгжирч явахдаа гээд хэзээ ч, хаана ч дуртай номоо үргэлжлүүлэн сонсох боломжийг олгодогт аудио номын гол давуу тал оршдог. Тэр ч утгаараа урсан өнгөрч буй минут бүрийг үр бүтээмжтэйгээр өнгөрүүлэхийг гол зорилгоо болгосон шинэ үеийн залуусын амьдралын хэв маягийн салшгүй нэг хэсэг нь аудио ном болсон хэрэг. ### тоон хэлээр: 8.1: АНУ-ын нийт аудио ном сонсогчид жилдээ дунджаар 8.1 ном уншдаг. 3.3 тэрбум: 2020 онд энэ төрлийн зах зээл 3.3 тэрбум доллараар хэмжигдэж байна. 24.4 хувь: Зах зээлийн нийт үнэлгээ 2027 он гэхэд 15 тэрбум долларт хүрэх төлөвтэй байгаа бөгөөд жилийн дундаж өсөлт нь 24.4 хувь байх урьдчилан таамаг буй. 73 сая: Таван америк тутмын нэг нь буюу ойролцоогоор 73 сая гаруй хүн долоо хоногт дор хаяж нэг номыг аудио хувилбараар сонсож дуусгадаг. Харин Хятадад 350 сая гаруй хүн өдөр тутамдаа аудио ном сонсдог гэх судалгаа бий. 74 хувь: Америкийн аудио ном сонсогчдын 74 хувь нь машинаар зорчих үедээ аудио ном сонсдог гэж хариулжээ. Дэлхийн хэмжээнд одоогийн байдлаар аудио ном сонсогчдын тоо хагас тэрбумыг давж байна. ### НОМ СОНСОХ ТРЭНД ХҮЧЭЭ АВАХАД ЮУ НӨЛӨӨЛЖ БАЙГАА ВЭ? АНУ-д аудио ном сүүлийн 2-3 жил эрчтэйгээр хүчээ авсан нь юун түрүүнд ухаалаг спикерийн хэрэглээ өссөнтэй холбоотой юм. Amazon Echo, Google Nest Audio, Apple Homepod айл гэрийн энгийн хэрэглээ болох тусам түүнийг дагаж гэртээ ном сонсох сонирхолтой хүмүүсийн тоо хурдацтай өсөж байна. Жишээлбэл, та Amazon Echo ухаалаг спикертэй бол аудио номын хамгийн алдартай апп болох Audible-ийг гар утсандаа суулгаад л хоол хийх, гэр цэвэрлэх тэр битгий хэл усанд орох үедээ ч хүссэн номоо гэртээ сонсох боломжтой. Ном унших хурдыг ихэсгэх, удаашруулах, бүлэг алгасаж сонсох, унтахаасаа өмнө номоо сонсож байгаад автоматаар унтраах гээд ухаалаг спикер, аудио ном хоёрын төгс хослол нь ном унших үйлийг урьд хожид хэзээ ч байгаагүйгээр хялбарчилж байгаа юм. Америкийн аудио ном бүтээгчдийн холбооноос хийсэн судалгаагаар ухаалаг спикертэй айл өрхийн 60 хувь нь гэртээ аудио ном тогтмол сонсдог бөгөөд нийт өрхийн 31 хувь нь одоогоор дор хаяж нэг ухаалаг гэрийн туслахтай (Siri, Alexa ) аж. Хэдхэн жилийн өмнө хүмүүс ухаалаг утас, лаптопоороо аудио ном сонсдог байсан бол одоо ухаалаг спикерүүдийн тусламжтай илүү урт хугацаанд, илүү тухтай нөхцөлд дуртай номоо сонсох боломжтой болоод байна. Тэр хэрээрээ номыг зөвхөн цаасан юм уу электрон байдлаар уншаад суудаг бус хаа дуртай газраа хүссэн зохиолоо сонсдог хүмүүсийн тоо улам нэмэгдэж байгаа биз ээ. ### аудио номыг хаанаас сонсох боломжтой вэ? Монгол хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшн: Аудио ном бол манай Улаанбаатарын нөхцөлд төгс тохирох контент. Энэ их түгжрэлд хайран цагаа дэмий урсгахаас сэргийлье гэвэл та аудио ном сонсоорой. Эх хэлээрээ хэрхэн аудио ном сонсох вэ гэж үү? Манайд аудио ном бүтээн томоохон сан бүрдүүлж буй нэг л платформ байгаа нь Mplus аппликейшн юм. Mplus нь аудио ном, цахим ном, подкаст зэрэг монгол хэл дээр бүтээгдсэн мянга мянган контентуудыг хүргэдэг. Тэд номуудыг албан ёсны эрхтэйгээр өөрийн студид аудио бүтээл болгон хувиргадаг бөгөөд одоогоор 100 гаруй аудио номыг бэлэн болгожээ. Цаашид ч энэ тоо эрчимтэй нэмэгдэх аж. Энэ апп гишүүнчлэлийн төлбөргүй ба та өөрийн сонсохыг хүссэн номоо сонгон худалдаж авах юм. Мөн үнэгүй номууд ч бийг дурдах учиртай. Хамгийн сүүлд, Цэдэвдамбын Оюунгэрэл, Жеффри Л. Фолт нарын “Ногоон нүдэн лам” ном аудио хэлбэрээр байршин, ердөө 14 хоногт 800 орчим удаа татагджээ. Монголын бестселлер номын жагсаалтыг олон жил тэргүүлсэн энэ бүтээлийг ийнхүү уншигчид сонсох боломжтой болов. Цаашид Ц.Оюунгэрэл зохиолчийн сүүлийн бүтээл “Жаран цагаан хонь”, Л.Түдэвийн “Хорвоотой танилцсан түүх”, “Оройгүй сүм” зэрэг бүтээлүүд, мөн зохиолч Патрик Зюскиндийн дэлхийн 50 гаруй хэлнээ орчуулагдан, 30 гаруй сая хувь хэвлэгдсэн “Сүрчиг” роман зэрэг уншигчдын таашаалыг хүртсэн олон бүтээлийг энэ ондоо багтаан олны хүртээл болгохоор зорьж байгаа гэнэ. Татах: iOS, Android Англи хэлээр сонсох боломжтой аппликэйшнүүд: Audible: Энэ төрлийн хамгийн алдартай апп болох Audible-ийн хамгийн том давуу тал нь 470,000 гаруй номоос бүрдэх онлайн сан юм. Хэрэв та цахим ном уншигч Kindle төхөөрөмжтэй бол Audible-ийг давхар ашигласнаар номоо уншаад суух боломжгүй үедээ үргэлжлүүлэн шууд сонсох боломжтой. Мөн дээр дурдсанчлан, Amazon-ийн ухаалаг спикерүүдтэй холбон илүү үр ашигтайгаар хэрэглэж болно. Сарын төлбөр: 14.95$ Audiobooks: Үнэ болоод дизайны хувьд Audible-тай их төстэй. Гэхдээ татаж авах боломжтой номын тоо нь 150,000 гаруй. Нэг онцлог нь аудио ном сонсож байгаа төхөөрөмжөө солих үед автоматаар хамгийн сүүлд сонсож байсан хэсгээсээ үргэлжлүүлэн сонсох боломжтой. Мөн 30 хоногийн дотор үнэгүй гурван ном уншиж болно. Сарын төлбөр: 14.95$ Serial box: Хэдэн цагаар үргэлжлэх урт романууд биш, богинохон хэмжээний сонирхолтой цуврал зохиолууд сонсохыг хүсэж байвал Serial box-ыг санал болгоё. DC, Marvel-ын цуврал комикуудаас авахуулаад шинжлэх ухааны уран зөгнөлт, аймшгийн, триллер хэдэн мянган зохиол энэ аппликэйшний санд бий. Зохиол бүрийн эхний нэг бүлгийг үнэгүй уншиж болох бөгөөд номын төрлөөсөө шалтгаалаад үнэ нь 0.99-19.99 доллар. Худалдан авсан номоо сонсож, мөн төхөөрөмж дээрээ давхар уншиж болдгоороо давуу талтай.
https://unread.today/c/posted-levelup-startup-readiness	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-25T00:00:00	10 сарын 25, 2020	LevelUp: Та стартап эхлүүлэхэд бэлэн үү? Өөрөөсөө асуух 7 асуулт	<div class="article-body no-wide-image"> <h2><div>Стартап эхлүүлнэ гэдэг асар уудам далайд сал завьтай гарч буйтай ижил. Сал завь хэр хол явж, аварга онгоц болж чадах эсэх нь зөвхөн аялагчаас гадна цаг уурын нөхцөл байдал, замд таарах газрын үр өгөөж, тусалж дэмжих бусад хөлөг онгоцуудаас бас хамаарна.</div><div><br></div><div>Тиймдээ ч хэзээ аялалдаа гарах вэ гэдэг үргэлж л том асуулт байсаар иржээ. Хэзээ би бэлэн болох вэ, хэзээ санаа маань төгс болох вэ, хамгийн тохиромжтой үе хэзээ юм бол гэсэн асуултууд бидний толгойд эргэлдсээр байдаг. Level Up өнөөдөр энэ асуултад хариулт өгөх зөвлөмж нийтлэлийг бэлдлээ. Хэрвээ та стартап эхлүүлэхэд бэлэн эсэхдээ эргэлзэж байгаа бол дараах долоон асуултыг өөрөөсөө асуугаад үзээрэй. Эдгээр асуултаа бид гарааны бизнесийн ертөнцийн хамгийн нэр хүндтэй эрхмүүд болох П.Грэм, Ж.Калаканис, П.Тиел нарын блог, зөвлөгөө нийтлэлүүдээс цуглуулан нэгтгэж бэлдлээ.</div></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2456b558805e1237395a1719fea042b3.jpg"></p><p>Зөвхөн гайхамшигтай санаатай байх нь таныг амжилтад хүргэхгүй. Бизнес босгоно гэдэг түүнээс хавьгүй их зүйлийг танаас шаардана. Стартап байгуулна гэдэг найзуудтайгаа суугаад монополь тоглохын нэр биш. <br> <br>Хийж байгаа зүйлээ, ажиллах салбараа, онилох хэрэглэгчдээ үнэхээр мэдэж байгаа эсэхээ сайн бодоорой. Гэхдээ санаа зоволтгүй, олон жил ажилласнаараа л туршлага хуримтлуулдаг юм биш. Харин асуудлаа илүү сайн ухаж, олон хүмүүстэй зөвлөлдөж, тэднийг ойлгож, орчноо мэдэж, шийдлээ хурцалснаар бас туршлагаа зузаалж болно. Зүгээр л сэтгэлийн хөөрлөөр дайраад орвол ихэнхдээ л бүтэлгүйтлээр дуусах вий.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d499a40f1effd6d664aff26ccdaa06c7.jpg"></p><p>Туршлагатай юу? Болж байна. Хүсэл тэмүүлэл байна уу? Гайхалтай. Гэхдээ энэ бүхэн хангалттай гэж үү? Үгүй ч байж магад. <br> <br>Стартапын амжилт үүсгэн байгуулагчдын зорилго, алсын хараанаас шууд хамааралтай. Яагаад энэ бизнесийг эхлүүлж байгаа вэ, яагаад та хийх ёстой вэ гэсэн асуулт таныг үргэлж дагах учиртай. Таны зорилго юу юм бэ? Яах гэж хийж байгаа билээ гэдгээ сайтар бодох нь урт хугацаанд орхигдуулшгүй чухал болж хувирдаг. <br> <br>Таны бизнес асуудлыг шийдэж, хэрэглэгчдэдээ үнэ цэн өгдөг байж гэмээнэ урт хугацаандаа тогтвортой, тасралтгүй үргэлжлэх магадлал нь нэмэгдэнэ. Зүгээр л хоббигоороо, эсвэл их мөнгө бодож эхэлж байвал дахин тунгаахыг зөвлөж байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ca37d3286ca80911241edb9f6383cdef.jpg"></p><p>Аливааг зөв цагт эхлүүлэх нь туйлаас чухал байдаг. Хамгийн гайхалтай санаа заримдаа зах зээл дээр хэт эрт гарч ирснээс болж бүтэлгүйтэх тохиолдол байдаг. Заримдаа үүсгэн байгуулагчид туршлага дутсанаас алтан боломжоо салхинд хийсгэчих нь ч бий. <br> <br>Эхлүүлэхээсээ өмнө эргэцүүлж бодох нь зүйтэй. Хэрэв та стартап эхлүүлэх гэж байгаа бол дараагийн жилүүдэд хэн бүхнээс илүү хөдөлмөрлөж, хамаг анхаарлаа ажил руугаа хандуулна гэдгийг тооцох хэрэгтэй. Чөлөөт цаг улам бага болж, гэр бүлийнхэндээ зарцуулах цаг тань хомс болно. Та бүтэн цагийн ажилтай бол түүнээсээ гарахаас өөр аргагүй болж, найдвартай-тогтвортой байдлаас татгалзах хэрэг ч гарч мэднэ. <br> <br>Нөгөө талд бүтээгдэхүүн үйлчилгээ тань үнэхээр хийгдэх боломжтой эсэх, зах зээл хүлээж авахад бэлэн эсэхийг сайтар бодолцох учиртай. Хэрэглэгчид бэлэн үү, нийлүүлэгчид хангалтай юу, технологи нээлттэй юү гэдгийг бодолцож байж завь руу үсрэн ороорой.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/09ce14300e7ff6bb11c13b20794d0b86.jpg"></p><p>Стартап эхлүүлнэ гэдэг тэр чигээрээ сэтгэлзүйн сорил байдаг. Өглөө бүр өөр асуудлууд таны өмнө тулгарч, үргэлж шийдэл эрэлхийлэн, гал унтрааж, амьд үлдэхийн төлөөх тэмцэлд орно гэсэн үг. <br> <br>Тиймдээ ч бүтэлгүйтлээс айж эмээлгүй, түүнээсээ суралцаж урагш алхах тухай номлолууд стартап хөдөлгөөнд хүчтэй байр суурь эзэлдэг. Бүх зүйл цаасан дээрх шиг санаснаар болдоггүй, бодит амьдрал дээр үргэлж өөр, янз бүрийн хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр асуудал бэрхшээл тулгарсаар байдаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Зарим нь таны хяналтаас гадуур, юу ч хийсэн нэмэргүй мэт санагдах нь бий. <br> <br>Бүтэлгүйтлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээ байгаа эсэхийг мэд. Нэг удаа, хоёр удаа ахиад гурван удаа бүтэлгүйтсэн ч босож чадах сэтгэлийн хат танд байгаа юу гэж асуу. Үргэлж өндөр стресстэй, нуруун дээрээ дааж давшгүй дарамттай, бүх зүйл танаас хамаарах мэт уур амьсгалд тэсэж ажиллаж чадах эсэхээ бодолцоорой. Таны стартапын амжилт эцсийн дүндээ зөвхөн танаас хамаарна гэдгийг ойлгоорой.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/160606adce3944272630fee1a0380671.jpg"></p><p>Стартапын амжилтыг урьдчилан таамаглах туйлын хэцүү байдаг шиг таныг ямар орчин нөхцөл хүлээж байгааг мөн тааварлах боломжгүй юм. <br> <br>Таны амьдралын тогтсон хэв маяг, тав тух өдөр бүр эвдэгдэж, цоо шинэ уур амьсгалд орох болно. Шинэ хамтрагчид, шинэ түншүүд, шинэ боломжууд, шинэ ажлууд таныг үргэлж хурдтай дасан зохицож, түүнд тохирсон хамгийн зөв үйлдлүүдийг хийхийг шаарддаг. Та тэр бүрд зөрүүдлэж, хуучиндаа хорогдож, өөрийнхөөрөө зүтгэх нь яавч сайхан санаа биш. Тиймээс таны цагийн хуваарь, хийх ажлын даалгавраас эхлээд олон зүйл тэр бүрд өөрчлөгдөнө гэдэгт бэлтгэлтэй байгаарай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f16c0a9311b4df60121f4759d36b924c.jpg"></p><p>Стартап эхлүүлэхэд олон төрлийн нөөц хэрэгтэй болдог. Энэ дундаас магад хамгийн чухал нь санхүүгийн нөөц биз ээ. Үгүй ээ, бид энд хөрөнгө оруулалт, санхүүжилт яриагүй. Харин стартапын аяллын үед танаас гарах учиртай мөнгөний талаар ярьж байна. <br> <br>Ихэнх бизнес эхлэлийн хөрөнгө шаарддаг. Гэхдээ ямар чиглэлд, ямар цар хүрээтэй эхэлж байгаагаас хамаарч их, бага байна. Тодорхой хэмжээнд амжилт олтлоо, бүтээгдэхүүн/үйлчилгээ тань туршигдаж танигдтал орлого олно гэдэг бараг л боломжгүй зүйл. Тогтмол орлоготой болно гэдэг богино хугацаанд ОК болчихдог зүйл лав биш. <br> <br>Үүнтэй дасан зохицоход таны хувийн санхүүгийн асуудал бас хөндөгдөнө. Та идэх ёстой, амьдрах учиртай. Гэр бүлээ дэмжиж, өөрийгөө авч явах учиртай. Тиймээс хангалттай хуримтлалтай, өөр орлогын эх үүсвэртэй, гэр бүлээс дэмжих боломжтой эсэхийг сайтар бодолцох хэрэгтэй шүү. Нөгөө талд таны хамтрагчдад ч гэсэн ижил асуудал гарах учраас "цалингүй" ажиллах хэдэн сардаа нээлттэй ярилцаж, мэдээллээ тогтмол солилцон, "шударга" байх нь зүйтэй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9ea946872f2a3f76b2f7f1d9310b8ca1.jpg"></p><p>Эцсийн эцэст, бид ганцаараа юунд ч хүрч чадахгүй гэдгээ хамгийн эхэнд хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Энэ бол тоглоомын магадгүй хамгийн чухал дүрэм байх. Танд сайн туслагчид, итгэлт түншүүд, найдвартай дэмжигчид хэрэгтэй болно. <br> <br>Дэмжлэг гэдгийг хоёр салгаж ойлгож болно. Эхнийх нь баг. Баг тань таны сул талыг нөхөж, таны хараагүйг онилж, өөр шинэлэг шийдлүүд санал болгож чадаж байна уу гэдэг их чухал. Таны хамтрагчид, анхны ажилчид тань багийг урт хугацаанд өргөж чадах, өөрсдийн үнэ цэнээ нэмэгдүүлж, амжилтанд хөтлөх чадвартай, эрмэлзэлтэй хүмүүс байх хэрэгтэй. <br> <br>Нөгөөх нь, гэр бүлийнхэн. Таны хийж байгаа ажлыг ойлгож, дэмждэг байх нь сэтгэлзүйн хувьд маш чухал. Ар гэртээ санаа зоволгүй урдах ажилдаа төвлөрөх нь хөл дээрээ тогтож чадсан ихэнх бизнесүүдийн амжилтын нууц байдаг. Тэд таныг сэтгэл санаагаар өргөж, хэрэгтэй зүйлээр тань тэтгэж, хамгийн хүнд мөчүүдэд таныг өндийлгөх гол хөшүүрэг болох учиртай шүү.</p> </div>	Стартап эхлүүлнэ гэдэг асар уудам далайд сал завьтай гарч буйтай ижил. Сал завь хэр хол явж, аварга онгоц болж чадах эсэх нь зөвхөн аялагчаас гадна цаг уурын нөхцөл байдал, замд таарах газрын үр өгөөж, тусалж дэмжих бусад хөлөг онгоцуудаас бас хамаарна. Тиймдээ ч хэзээ аялалдаа гарах вэ гэдэг үргэлж л том асуулт байсаар иржээ. Хэзээ би бэлэн болох вэ, хэзээ санаа маань төгс болох вэ, хамгийн тохиромжтой үе хэзээ юм бол гэсэн асуултууд бидний толгойд эргэлдсээр байдаг. Level Up өнөөдөр энэ асуултад хариулт өгөх зөвлөмж нийтлэлийг бэлдлээ. Хэрвээ та стартап эхлүүлэхэд бэлэн эсэхдээ эргэлзэж байгаа бол дараах долоон асуултыг өөрөөсөө асуугаад үзээрэй. Эдгээр асуултаа бид гарааны бизнесийн ертөнцийн хамгийн нэр хүндтэй эрхмүүд болох П.Грэм, Ж.Калаканис, П.Тиел нарын блог, зөвлөгөө нийтлэлүүдээс цуглуулан нэгтгэж бэлдлээ. Зөвхөн гайхамшигтай санаатай байх нь таныг амжилтад хүргэхгүй. Бизнес босгоно гэдэг түүнээс хавьгүй их зүйлийг танаас шаардана. Стартап байгуулна гэдэг найзуудтайгаа суугаад монополь тоглохын нэр биш. Хийж байгаа зүйлээ, ажиллах салбараа, онилох хэрэглэгчдээ үнэхээр мэдэж байгаа эсэхээ сайн бодоорой. Гэхдээ санаа зоволтгүй, олон жил ажилласнаараа л туршлага хуримтлуулдаг юм биш. Харин асуудлаа илүү сайн ухаж, олон хүмүүстэй зөвлөлдөж, тэднийг ойлгож, орчноо мэдэж, шийдлээ хурцалснаар бас туршлагаа зузаалж болно. Зүгээр л сэтгэлийн хөөрлөөр дайраад орвол ихэнхдээ л бүтэлгүйтлээр дуусах вий. Туршлагатай юу? Болж байна. Хүсэл тэмүүлэл байна уу? Гайхалтай. Гэхдээ энэ бүхэн хангалттай гэж үү? Үгүй ч байж магад. Стартапын амжилт үүсгэн байгуулагчдын зорилго, алсын хараанаас шууд хамааралтай. Яагаад энэ бизнесийг эхлүүлж байгаа вэ, яагаад та хийх ёстой вэ гэсэн асуулт таныг үргэлж дагах учиртай. Таны зорилго юу юм бэ? Яах гэж хийж байгаа билээ гэдгээ сайтар бодох нь урт хугацаанд орхигдуулшгүй чухал болж хувирдаг. Таны бизнес асуудлыг шийдэж, хэрэглэгчдэдээ үнэ цэн өгдөг байж гэмээнэ урт хугацаандаа тогтвортой, тасралтгүй үргэлжлэх магадлал нь нэмэгдэнэ. Зүгээр л хоббигоороо, эсвэл их мөнгө бодож эхэлж байвал дахин тунгаахыг зөвлөж байна. Аливааг зөв цагт эхлүүлэх нь туйлаас чухал байдаг. Хамгийн гайхалтай санаа заримдаа зах зээл дээр хэт эрт гарч ирснээс болж бүтэлгүйтэх тохиолдол байдаг. Заримдаа үүсгэн байгуулагчид туршлага дутсанаас алтан боломжоо салхинд хийсгэчих нь ч бий. Эхлүүлэхээсээ өмнө эргэцүүлж бодох нь зүйтэй. Хэрэв та стартап эхлүүлэх гэж байгаа бол дараагийн жилүүдэд хэн бүхнээс илүү хөдөлмөрлөж, хамаг анхаарлаа ажил руугаа хандуулна гэдгийг тооцох хэрэгтэй. Чөлөөт цаг улам бага болж, гэр бүлийнхэндээ зарцуулах цаг тань хомс болно. Та бүтэн цагийн ажилтай бол түүнээсээ гарахаас өөр аргагүй болж, найдвартай-тогтвортой байдлаас татгалзах хэрэг ч гарч мэднэ. Нөгөө талд бүтээгдэхүүн үйлчилгээ тань үнэхээр хийгдэх боломжтой эсэх, зах зээл хүлээж авахад бэлэн эсэхийг сайтар бодолцох учиртай. Хэрэглэгчид бэлэн үү, нийлүүлэгчид хангалтай юу, технологи нээлттэй юү гэдгийг бодолцож байж завь руу үсрэн ороорой. Стартап эхлүүлнэ гэдэг тэр чигээрээ сэтгэлзүйн сорил байдаг. Өглөө бүр өөр асуудлууд таны өмнө тулгарч, үргэлж шийдэл эрэлхийлэн, гал унтрааж, амьд үлдэхийн төлөөх тэмцэлд орно гэсэн үг. Тиймдээ ч бүтэлгүйтлээс айж эмээлгүй, түүнээсээ суралцаж урагш алхах тухай номлолууд стартап хөдөлгөөнд хүчтэй байр суурь эзэлдэг. Бүх зүйл цаасан дээрх шиг санаснаар болдоггүй, бодит амьдрал дээр үргэлж өөр, янз бүрийн хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр асуудал бэрхшээл тулгарсаар байдаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Зарим нь таны хяналтаас гадуур, юу ч хийсэн нэмэргүй мэт санагдах нь бий. Бүтэлгүйтлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээ байгаа эсэхийг мэд. Нэг удаа, хоёр удаа ахиад гурван удаа бүтэлгүйтсэн ч босож чадах сэтгэлийн хат танд байгаа юу гэж асуу. Үргэлж өндөр стресстэй, нуруун дээрээ дааж давшгүй дарамттай, бүх зүйл танаас хамаарах мэт уур амьсгалд тэсэж ажиллаж чадах эсэхээ бодолцоорой. Таны стартапын амжилт эцсийн дүндээ зөвхөн танаас хамаарна гэдгийг ойлгоорой. Стартапын амжилтыг урьдчилан таамаглах туйлын хэцүү байдаг шиг таныг ямар орчин нөхцөл хүлээж байгааг мөн тааварлах боломжгүй юм. Таны амьдралын тогтсон хэв маяг, тав тух өдөр бүр эвдэгдэж, цоо шинэ уур амьсгалд орох болно. Шинэ хамтрагчид, шинэ түншүүд, шинэ боломжууд, шинэ ажлууд таныг үргэлж хурдтай дасан зохицож, түүнд тохирсон хамгийн зөв үйлдлүүдийг хийхийг шаарддаг. Та тэр бүрд зөрүүдлэж, хуучиндаа хорогдож, өөрийнхөөрөө зүтгэх нь яавч сайхан санаа биш. Тиймээс таны цагийн хуваарь, хийх ажлын даалгавраас эхлээд олон зүйл тэр бүрд өөрчлөгдөнө гэдэгт бэлтгэлтэй байгаарай. Стартап эхлүүлэхэд олон төрлийн нөөц хэрэгтэй болдог. Энэ дундаас магад хамгийн чухал нь санхүүгийн нөөц биз ээ. Үгүй ээ, бид энд хөрөнгө оруулалт, санхүүжилт яриагүй. Харин стартапын аяллын үед танаас гарах учиртай мөнгөний талаар ярьж байна. Ихэнх бизнес эхлэлийн хөрөнгө шаарддаг. Гэхдээ ямар чиглэлд, ямар цар хүрээтэй эхэлж байгаагаас хамаарч их, бага байна. Тодорхой хэмжээнд амжилт олтлоо, бүтээгдэхүүн/үйлчилгээ тань туршигдаж танигдтал орлого олно гэдэг бараг л боломжгүй зүйл. Тогтмол орлоготой болно гэдэг богино хугацаанд ОК болчихдог зүйл лав биш. Үүнтэй дасан зохицоход таны хувийн санхүүгийн асуудал бас хөндөгдөнө. Та идэх ёстой, амьдрах учиртай. Гэр бүлээ дэмжиж, өөрийгөө авч явах учиртай. Тиймээс хангалттай хуримтлалтай, өөр орлогын эх үүсвэртэй, гэр бүлээс дэмжих боломжтой эсэхийг сайтар бодолцох хэрэгтэй шүү. Нөгөө талд таны хамтрагчдад ч гэсэн ижил асуудал гарах учраас "цалингүй" ажиллах хэдэн сардаа нээлттэй ярилцаж, мэдээллээ тогтмол солилцон, "шударга" байх нь зүйтэй. Эцсийн эцэст, бид ганцаараа юунд ч хүрч чадахгүй гэдгээ хамгийн эхэнд хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Энэ бол тоглоомын магадгүй хамгийн чухал дүрэм байх. Танд сайн туслагчид, итгэлт түншүүд, найдвартай дэмжигчид хэрэгтэй болно. Дэмжлэг гэдгийг хоёр салгаж ойлгож болно. Эхнийх нь баг. Баг тань таны сул талыг нөхөж, таны хараагүйг онилж, өөр шинэлэг шийдлүүд санал болгож чадаж байна уу гэдэг их чухал. Таны хамтрагчид, анхны ажилчид тань багийг урт хугацаанд өргөж чадах, өөрсдийн үнэ цэнээ нэмэгдүүлж, амжилтанд хөтлөх чадвартай, эрмэлзэлтэй хүмүүс байх хэрэгтэй. Нөгөөх нь, гэр бүлийнхэн. Таны хийж байгаа ажлыг ойлгож, дэмждэг байх нь сэтгэлзүйн хувьд маш чухал. Ар гэртээ санаа зоволгүй урдах ажилдаа төвлөрөх нь хөл дээрээ тогтож чадсан ихэнх бизнесүүдийн амжилтын нууц байдаг. Тэд таныг сэтгэл санаагаар өргөж, хэрэгтэй зүйлээр тань тэтгэж, хамгийн хүнд мөчүүдэд таныг өндийлгөх гол хөшүүрэг болох учиртай шүү.	Стартап эхлүүлнэ гэдэг асар уудам далайд сал завьтай гарч буйтай ижил. Сал завь хэр хол явж, аварга онгоц болж чадах эсэх нь зөвхөн аялагчаас гадна цаг уурын нөхцөл байдал, замд таарах газрын үр өгөөж, тусалж дэмжих бусад хөлөг онгоцуудаас бас хамаарна. Тиймдээ ч хэзээ аялалдаа гарах вэ гэдэг үргэлж л том асуулт байсаар иржээ. Хэзээ би бэлэн болох вэ, хэзээ санаа маань төгс болох вэ, хамгийн тохиромжтой үе хэзээ юм бол гэсэн асуултууд бидний толгойд эргэлдсээр байдаг. Level Up өнөөдөр энэ асуултад хариулт өгөх зөвлөмж нийтлэлийг бэлдлээ. Хэрвээ та стартап эхлүүлэхэд бэлэн эсэхдээ эргэлзэж байгаа бол дараах долоон асуултыг өөрөөсөө асуугаад үзээрэй. Эдгээр асуултаа бид гарааны бизнесийн ертөнцийн хамгийн нэр хүндтэй эрхмүүд болох П.Грэм, Ж.Калаканис, П.Тиел нарын блог, зөвлөгөө нийтлэлүүдээс цуглуулан нэгтгэж бэлдлээ. Зөвхөн гайхамшигтай санаатай байх нь таныг амжилтад хүргэхгүй. Бизнес босгоно гэдэг түүнээс хавьгүй их зүйлийг танаас шаардана. Стартап байгуулна гэдэг найзуудтайгаа суугаад монополь тоглохын нэр биш. Хийж байгаа зүйлээ, ажиллах салбараа, онилох хэрэглэгчдээ үнэхээр мэдэж байгаа эсэхээ сайн бодоорой. Гэхдээ санаа зоволтгүй, олон жил ажилласнаараа л туршлага хуримтлуулдаг юм биш. Харин асуудлаа илүү сайн ухаж, олон хүмүүстэй зөвлөлдөж, тэднийг ойлгож, орчноо мэдэж, шийдлээ хурцалснаар бас туршлагаа зузаалж болно. Зүгээр л сэтгэлийн хөөрлөөр дайраад орвол ихэнхдээ л бүтэлгүйтлээр дуусах вий. Туршлагатай юу? Болж байна. Хүсэл тэмүүлэл байна уу? Гайхалтай. Гэхдээ энэ бүхэн хангалттай гэж үү? Үгүй ч байж магад. Стартапын амжилт үүсгэн байгуулагчдын зорилго, алсын хараанаас шууд хамааралтай. Яагаад энэ бизнесийг эхлүүлж байгаа вэ, яагаад та хийх ёстой вэ гэсэн асуулт таныг үргэлж дагах учиртай. Таны зорилго юу юм бэ? Яах гэж хийж байгаа билээ гэдгээ сайтар бодох нь урт хугацаанд орхигдуулшгүй чухал болж хувирдаг. Таны бизнес асуудлыг шийдэж, хэрэглэгчдэдээ үнэ цэн өгдөг байж гэмээнэ урт хугацаандаа тогтвортой, тасралтгүй үргэлжлэх магадлал нь нэмэгдэнэ. Зүгээр л хоббигоороо, эсвэл их мөнгө бодож эхэлж байвал дахин тунгаахыг зөвлөж байна. Аливааг зөв цагт эхлүүлэх нь туйлаас чухал байдаг. Хамгийн гайхалтай санаа заримдаа зах зээл дээр хэт эрт гарч ирснээс болж бүтэлгүйтэх тохиолдол байдаг. Заримдаа үүсгэн байгуулагчид туршлага дутсанаас алтан боломжоо салхинд хийсгэчих нь ч бий. Эхлүүлэхээсээ өмнө эргэцүүлж бодох нь зүйтэй. Хэрэв та стартап эхлүүлэх гэж байгаа бол дараагийн жилүүдэд хэн бүхнээс илүү хөдөлмөрлөж, хамаг анхаарлаа ажил руугаа хандуулна гэдгийг тооцох хэрэгтэй. Чөлөөт цаг улам бага болж, гэр бүлийнхэндээ зарцуулах цаг тань хомс болно. Та бүтэн цагийн ажилтай бол түүнээсээ гарахаас өөр аргагүй болж, найдвартай-тогтвортой байдлаас татгалзах хэрэг ч гарч мэднэ. Нөгөө талд бүтээгдэхүүн үйлчилгээ тань үнэхээр хийгдэх боломжтой эсэх, зах зээл хүлээж авахад бэлэн эсэхийг сайтар бодолцох учиртай. Хэрэглэгчид бэлэн үү, нийлүүлэгчид хангалтай юу, технологи нээлттэй юү гэдгийг бодолцож байж завь руу үсрэн ороорой. Стартап эхлүүлнэ гэдэг тэр чигээрээ сэтгэлзүйн сорил байдаг. Өглөө бүр өөр асуудлууд таны өмнө тулгарч, үргэлж шийдэл эрэлхийлэн, гал унтрааж, амьд үлдэхийн төлөөх тэмцэлд орно гэсэн үг. Тиймдээ ч бүтэлгүйтлээс айж эмээлгүй, түүнээсээ суралцаж урагш алхах тухай номлолууд стартап хөдөлгөөнд хүчтэй байр суурь эзэлдэг. Бүх зүйл цаасан дээрх шиг санаснаар болдоггүй, бодит амьдрал дээр үргэлж өөр, янз бүрийн хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр асуудал бэрхшээл тулгарсаар байдаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Зарим нь таны хяналтаас гадуур, юу ч хийсэн нэмэргүй мэт санагдах нь бий. Бүтэлгүйтлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээ байгаа эсэхийг мэд. Нэг удаа, хоёр удаа ахиад гурван удаа бүтэлгүйтсэн ч босож чадах сэтгэлийн хат танд байгаа юу гэж асуу. Үргэлж өндөр стресстэй, нуруун дээрээ дааж давшгүй дарамттай, бүх зүйл танаас хамаарах мэт уур амьсгалд тэсэж ажиллаж чадах эсэхээ бодолцоорой. Таны стартапын амжилт эцсийн дүндээ зөвхөн танаас хамаарна гэдгийг ойлгоорой. Стартапын амжилтыг урьдчилан таамаглах туйлын хэцүү байдаг шиг таныг ямар орчин нөхцөл хүлээж байгааг мөн тааварлах боломжгүй юм. Таны амьдралын тогтсон хэв маяг, тав тух өдөр бүр эвдэгдэж, цоо шинэ уур амьсгалд орох болно. Шинэ хамтрагчид, шинэ түншүүд, шинэ боломжууд, шинэ ажлууд таныг үргэлж хурдтай дасан зохицож, түүнд тохирсон хамгийн зөв үйлдлүүдийг хийхийг шаарддаг. Та тэр бүрд зөрүүдлэж, хуучиндаа хорогдож, өөрийнхөөрөө зүтгэх нь яавч сайхан санаа биш. Тиймээс таны цагийн хуваарь, хийх ажлын даалгавраас эхлээд олон зүйл тэр бүрд өөрчлөгдөнө гэдэгт бэлтгэлтэй байгаарай. Стартап эхлүүлэхэд олон төрлийн нөөц хэрэгтэй болдог. Энэ дундаас магад хамгийн чухал нь санхүүгийн нөөц биз ээ. Үгүй ээ, бид энд хөрөнгө оруулалт, санхүүжилт яриагүй. Харин стартапын аяллын үед танаас гарах учиртай мөнгөний талаар ярьж байна. Ихэнх бизнес эхлэлийн хөрөнгө шаарддаг. Гэхдээ ямар чиглэлд, ямар цар хүрээтэй эхэлж байгаагаас хамаарч их, бага байна. Тодорхой хэмжээнд амжилт олтлоо, бүтээгдэхүүн/үйлчилгээ тань туршигдаж танигдтал орлого олно гэдэг бараг л боломжгүй зүйл. Тогтмол орлоготой болно гэдэг богино хугацаанд ОК болчихдог зүйл лав биш. Үүнтэй дасан зохицоход таны хувийн санхүүгийн асуудал бас хөндөгдөнө. Та идэх ёстой, амьдрах учиртай. Гэр бүлээ дэмжиж, өөрийгөө авч явах учиртай. Тиймээс хангалттай хуримтлалтай, өөр орлогын эх үүсвэртэй, гэр бүлээс дэмжих боломжтой эсэхийг сайтар бодолцох хэрэгтэй шүү. Нөгөө талд таны хамтрагчдад ч гэсэн ижил асуудал гарах учраас "цалингүй" ажиллах хэдэн сардаа нээлттэй ярилцаж, мэдээллээ тогтмол солилцон, "шударга" байх нь зүйтэй. Эцсийн эцэст, бид ганцаараа юунд ч хүрч чадахгүй гэдгээ хамгийн эхэнд хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Энэ бол тоглоомын магадгүй хамгийн чухал дүрэм байх. Танд сайн туслагчид, итгэлт түншүүд, найдвартай дэмжигчид хэрэгтэй болно. Дэмжлэг гэдгийг хоёр салгаж ойлгож болно. Эхнийх нь баг. Баг тань таны сул талыг нөхөж, таны хараагүйг онилж, өөр шинэлэг шийдлүүд санал болгож чадаж байна уу гэдэг их чухал. Таны хамтрагчид, анхны ажилчид тань багийг урт хугацаанд өргөж чадах, өөрсдийн үнэ цэнээ нэмэгдүүлж, амжилтанд хөтлөх чадвартай, эрмэлзэлтэй хүмүүс байх хэрэгтэй. Нөгөөх нь, гэр бүлийнхэн. Таны хийж байгаа ажлыг ойлгож, дэмждэг байх нь сэтгэлзүйн хувьд маш чухал. Ар гэртээ санаа зоволгүй урдах ажилдаа төвлөрөх нь хөл дээрээ тогтож чадсан ихэнх бизнесүүдийн амжилтын нууц байдаг. Тэд таныг сэтгэл санаагаар өргөж, хэрэгтэй зүйлээр тань тэтгэж, хамгийн хүнд мөчүүдэд таныг өндийлгөх гол хөшүүрэг болох учиртай шүү.
https://unread.today/c/insight-inspiration-soeasy	Мэдүүштэй	Burtguljin Enkhbat	2020-10-30T00:00:00	10 сарын 30, 2020	Өөрчлөлтийг өнөөдрөөс эхлэхэд тань туслах ном, кино, дууны жагсаалт	<div class="article-body no-wide-image"> <blockquote><p dir="ltr">Өөрчлөлт хийхгүйгээр өсөн дэвжинэ гэдэг нь угтаа боломжгүй зүйл юм.</p> <cite><p>Бернард Шоу</p> </cite></blockquote><p></p><p dir="ltr">Тухтай орчин нөхцөлөөсөө сугаран гарч нэгэн хэвийн амьдралдаа өөрчлөлт авчрахыг хэн бүхэн хүсдэг биз ээ. Энэ хүсэлд тань юу саад болж байна вэ? Орчин цагт өөрчлөлтийн талаар хаа саагүй яригддаг ч бид урагш алхахаас, зоригтой байхаас, таамаглашгүй шинэ нөхцөлд дасан зохицохоос айсаар. Гэвч өөрчлөлт заавал улс орон, тив дэлхийд нөлөөлөхүйц далайцтай байх албагүй. Хэний ч нүдэнд үл анзаарагдам жижиг өөрчлөлт ч бидний эргэн тойрон, хүрээлэлд эерэг нөлөө үзүүлж болно. Гагцхүү бид тасралтгүй хувьсан өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнцөд дасан зохицох чадвартай байх нь хамгийн чухал юм. Нөхцөл байдал тань таалагдахгүй байвал бухимдаж, шалтаг тоочихын оронд өөрчлөлт хий. Бэрхшээлийг даван туулахгүй зугтсаар байвал тэр улам томорсоор урагшлах замыг тань бүхэлд нь хаах ч аюултай. </p><p dir="ltr">"Unread" энэ нийтлэлээрээ дамжуулан хэвшмэл сэтгэлгээнээс ангижирч, хүсэж буй өөрчлөлтөө өнөөдрөөс эхлүүлэхэд тань туслах ном, кино, дууны жагсаалтыг санал болгож байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-da485468-7fff-fe55-783b-20cef5ce665f"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">To kill a mocking bird</span></span></h3><p></p><p dir="ltr">Өнгөрөгч зууны хамгийн шилдэг романуудын нэгд тооцогддог “<a href="https://www.goodreads.com/book/show/2657.To_Kill_a_Mockingbird?ac=1&from_search=true&qid=c2pFvBmaOv&rank=1">To Kill a Mockingbird” </a>номоос сэдэвлэн бүтээсэн киноны үйл явдал Их хямралын (1933–1935) үеийн Алабамагийн буйд тосгонд өрнөх болно. Хоёр хүүхдээ ганцаар өсгөх, хуульч мэргэжилтэй эцэг Аттикус Финчийн амьдрал ажин түжин, өдрүүд нь эгэл. Гэвч цагаан арьст эмэгтэйг хүчирхийлсэн гэх хэрэгт буруутгагдаж буй хар арьст залуу Том Робинсоныг өмгөөлөх болсноор түүний амьдрал бүхэлдээ өөрчлөгдөнө. Африк-америк гаралтай ядуу эрийг өмгөөлөхийг Аттикус ажил үүргээ хэмээн үзэж, “төрт улсад хүн бүр шударгаар шүүлгэх эрхтэй” гэсэн итгэл үнэмшил тээж байхад тосгоны иргэд түүнийг “негрийг хайрлагч” гэж үзэх болжээ. Аттикус өөрийн зарчимдаа үнэнч хэвээр үлдэж нийгэмд өөрчлөлт авчрах болов уу? Эсвэл тосгоныхны дарамт шахалтад бууж өгөх болов уу? Шударга ёс, зөв зүйлсийн төлөөх ганц хүний тэмцэл ч нийгмийг бүхэлд нь донсолгохуйц хүчтэй өөрчлөлт авчирч болдгийн тод жишээг энэ бүтээл танд харуулна.</p><p dir="ltr"><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/KR7loA_oziY?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-76ff3c88-7fff-7365-d46b-30a7456b8d77"><p dir="ltr" style="line-height:1.7999999999999998;margin-top:0pt;margin-bottom:0pt;"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Joy </span></p></span></h3><p></p><p> Цөхрөл, бүтэлгүйтэл, өөрчлөлт, амжилт. Энэ бол “Joy”-г бүхэлд нь илэрхийлэх үгс. Салсан нөхөр, хоёр хүүхэд, ээж, эмээ, аав гээд нэгэн дээвэр дор амьдарч буй бүх хүний амьдралыг нуруун дээрээ үүрэх ганц бие бүсгүйн амьдрал өсөж дэвшин, өөрчлөгдөж чадна гэхэд хөндлөнгийн хүмүүс байтугай өөрөө ч хүртэл итгэхгүй. Гэвч энэ кино нь теле дэлгүүрийн зах зээл дээр сая сая бүтээгдэхүүнээ амжилттай борлуулж чадсан, Жой Мангано хэмээх саятан эмэгтэйн бодит түүх билээ. “Магадгүй чиний түүх аз жаргалтайгаар эхлээгүй байж болох ч чамайг чухам хэн болох вэ гэдгийг өнгөрсөн чинь биш, зөвхөн чи л шийдэх учиртай” гэх эшлэл энэ түүхийн гол зангилаа мэт. Амьдралаа өөрчлөхийн төлөө тасралтгүй тэмцэж буй Жойгийн түүх залуу эмэгтэйчүүд, ганц бие ээжүүдэд урам зориг хайрлах гайхалтай бүтээл юм. </p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/uR-2TiQVY-k?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-f477f986-7fff-1e52-638e-7e399cc63096"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Into the wild</span></span></h3><p></p><p> Өөр хоорондоо ялгарах зүйл үгүй өдөр тутмын амьдралын тойрогтоо улам гүнзгий шигдэх үедээ бид бүхий л зүйлсийг хаяж одон, алс холын аялалд гарахыг битүүхэн мөрөөддөг. Гэвч амьдралдаа цоо шинэ хуудсыг нээн, зоригтой өөрчлөлт хийж чадсан нь хуруу дарам цөөн байдаг нь харамсалтай. Бодит үйл явдлаас сэдэвлэсэн “Into the Wild” бол амьдралаа бодитоор өөрчлөх тэрхүү урам зоригийг бадраах шилдэг бүтээлүүдийн нэг юм. Их сургуулийнхаа шилдэг төгсөгчдийн нэг Кристофер коллежоо дүүргэсэн даруйдаа 24,000 долларын хадгаламжаа сайн үйлсэд хандивлаж, Америкийг хөндлөн гулд туулах аялалд гарснаар үйл явдал өрнөнө. Халаасандаа сохор ч зоосгүйгээр Аляскийн зэрлэг онгон байгальд очих зорилготой түүний адал явдал “аялал” гэгч зүйлийн мөн чанарыг танд ойлгуулж, хүсэж тэмүүлж буй зүйлсийнхээ талаар дахин нэг тунгаан бодоход хүргэх биз ээ. </p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/XZG1FzyB8DI?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-e18ce117-7fff-f18e-1bf3-8612a5871fde"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Our Planet </span></span></h3><p></p><p> Зэрлэг онгон байгалийн тухай олон гайхалтай баримтат кино туурвисан Дэвид Аттенборогийн хамгийн сүүлийн төсөл “Our Planet”-ыг жагсаалтад багтаах нь зүй ёсны хэрэг байх. Өөрчлөлт гэдэг зөвхөн хүмүүст төдийгүй дэлхий дээр амьдарч буй бүхий л амьд биетэд хамаатай асуудал юм. Уур амьсгалын өөрчлөлт, хүн амын хэт өсөлт, хүлэмжийн хийн аюул гээд байгаль орчны өмнө тулгамдаж байгаа асуудлуудыг бид чихнийхээ хажуугаар өнгөрүүлэх нь олонтоо. Гэвч бетоноор хүрээлэгдсэн хотуудад өрнөж байгаа энэ бүх үйлдвэрлэл, хэтийдсэн хэрэглээ, тансаглал эргээд дэлхийн экосистемд ямар их гай гамшиг учруулж буйг 50 өөр улсад зураг авалтаа хийсэн энэхүү найман ангит бүтээл танд ойлгуулна. Бид мэдэхгүй зүйлсийнхээ дайсан нь байдаг. Амьдарч буй дэлхий маань хэчнээн уудам, үзэсгэлэнтэйг олж мэдэх тусмаа “эко” амьдралын хэв маягт шилжих нь, жижиг гэлтгүй өдөр тутмынхаа хэрэглээнд өөрчлөлт оруулах нь байгальдаа хийж буй ямар том хөрөнгө оруулалт гэдгийг ухамсарлана гэдэгт итгэж байна.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/aETNYyrqNYE?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-7593e355-7fff-9419-4acd-ff545a9f6d90"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Minimalism: A documentary</span></span></h3><p></p><p> Амьдралын үнэ цэн гэдэг эзэмшиж буй эд хөрөнгөөр бус, хийж бүтээсэн зүйлсээр хэмжигдэх ёстой. Гэвч орчин цагийн нийгэм хамгийн сүүлийн үеийн утас барьж, орчин үеийн технологи хэрэглэж, хэнээс ч дутахгүй нэгэн байх хүсэлтэй хүмүүсийг олшруулсаар. Угтаа бид хэн нэгний “энийг өмс, үүнийг хэрэглэ, тэгэхгүй бол чи хүн биш” гэх заавраар бус зөвхөн өөрсдийн сонголтоор амьдралдаа өөрчлөлт хийх учиртай биш гэж үү? Сайт, подкаст, номоороо дамжуулан минималист байхын ач холбогдлыг дэлхийн сая сая хүмүүст түгээсэн хоёр залуугийн баримтат бүтээлээс та “өөрчлөлт” гэдэг эд зүйлсэд биш бидний сэтгэлгээ, хандлагад оршдогийг ойлгоно. </p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/0Co1Iptd4p4?rel=0"></iframe> </div><blockquote><p>САНАЛ БОЛГОХ: <a href="https://unread.today/c/insight-change-soeasy" target="_blank">ЯАГААД ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙХ АМАРХАН ГЭЖ?</a></p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-9ca6d89c-7fff-2d91-ccb1-19eeab4c14bf"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Art of happiness</span></span></h3><p></p><p>"LinkedIn"-ий CEO Жефф Вэйнер Далай ламын энэ бүтээлээс энэрэл нигүүлслийн жинхэнэ утга учрыг олж мэдсэн гэдэг. Дэлхийн олон бизнесмэн, алдартны ширээний ном гэгддэг “Art of Happiness” нь бидэнд уур хилэн, өшөө хорсол, өөртөө итгэлгүй байдлаа анзааран таньж, түүнээсээ ангижрах олон аргуудыг зааж өгнө. Жинхэнэ өөрчлөлт гэдэг юун түрүүнд дотоод хүнээ танин мэдэх аяллаас эхлэлтэй. Сэтгэл тань тогтворгүй, салхинд хийсэж буй хамхуул шиг бодол санаа тань хэдэн тийш сарнин алга болоод байх шиг санагдвал энэ номыг заавал уншаарай хэмээн зөвлөе. </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/8ebe1e703535d3bd0aaafcd1592eb758.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-2cbeb2e6-7fff-6290-1eb4-df74caabad93"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Start with why</span></span></h3><p></p><p> TEDx-ийн илтгэл нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, хувь хүний хөгжлийн “guru” С. Синекийн бестселлер бүтээл “Start with Why” бүхэлдээ өөрчлөлтийн тухай ном. Синек энэхүү номоороо өөрчлөлтийг хэрхэн хийх тухай, түүнээс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. Өөрийн зорилго бөгөөд итгэл үнэмшлээ тодорхойлсон цагт өөрчлөлт гэдэг айхавтар хэцүү зүйл огтхон ч биш, харин ч алгаа тосоод угтах учиртай таатай боломжийн цуглуулга юм гэдгийг олон жишээгээр нотолсон ном юм. Тасралтгүй хувьсах нийгэмд амьд үлдэхийн төлөө өөрчлөгдөх ёстойгоо ойлгож буй ч, яг ямар учраас энэ бүх өөрчлөлтийг хийх ёстойгоо нэг л ухаарахгүй байвал “яагаад” гэх асуултынхаа хариуг энэ номоос олж магад.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/39687f150194b391de7d4057f59b467e.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-1d08890a-7fff-66b9-7f1f-e8432d2fa1ad"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Ад үзэгдэх зориг</span></span></h3><p></p><p> Өөрчлөгдөхийн төлөө тасралтгүй эрэл хайгуул хийж буй бидний цорын ганц зорилго бол "Хэрхэн аз жаргалтай амьдрах вэ?" гэдэг хүн төрөлхтний мөнхийн асуултад хариулт олох шүү дээ. Энэ асуултад “өөрийгөө байгаагаар нь хүлээн авч, аз жаргалыг өнгөрсөн болоод ирээдүйгээс бус өнөөдрөөс хайх мөчид аз жаргал бидэн рүү дөхөж байдаг” хэмээн номын зохиолч Кишими Ичиро хариулжээ. Хүмүүс өнгөн талдаа тасралтгүй өсөн дэвшиж, өөрчлөгдөх тухай ярьдаг ч, угтаа ямагт өөрчлөгдөхгүйг хичээдэг тухай номд гарна. Хайртай хүмүүстээ гомдох, карьертаа амжилт гаргахгүй байх, хаягдаж хоцорсон мэт мэдрэмжүүд зөвхөн бидний сонголт бөгөөд хэрвээ хүсвэл яг одооноос бид өөрсдийн сонголтоо өөрчилж чадна. Өөрчлөлт хийх боломж хэзээд байдаг бөгөөд бидэнд зөвхөн “зориг” л дутдаг ажээ. Номын дэлгэрэнгүйг <a href="https://unread.today/c/book-thecourage-tobe-disliked">эндээс</a> унших боломжтой.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/45f41cb053121e2e67f5e91e46ef5348.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-ce92c9be-7fff-4f8e-5009-7685a292c0e5"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-weight: 700; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Atomic habits</span></span></h3><p></p><p dir="ltr">Амьдралдаа өөрчлөлт хийхийг хүсэж байна уу? Хамгийн түрүүнд хийх зүйл чинь юу гээч? Өглөө бүр ороо хураагаад сурчих. </p><p>Өөрчлөлт гэдэг яг үнэндээ нэг өдөр л орвонгоороо эргэх үр дүн бус, өдөр бүхэн давтах үйл явцын нэгдэл билээ. Хамгийн жижиг эерэг зуршлыг ч бүтэн жилийн туршид өдөр бүр давтаад байвал амьдралд тань өөрчлөлт гарах нь гарцаагүй хэрэг. Тийм ч учраас өглөө болгон ороо хураа гээд байгаа юм шүү дээ. Энэ номын юу нь онцгой вэ гэвэл хүмүүс бид ер нь яагаад муу зуршилд автахдаа асар хурдан хэр нь сайн дадлыг өөриймшүүлэхдээ өчнөөн жил сарыг зарцуулдаг вэ гэх асуултад үнэхээр ойлгомжтой бөгөөд шинжлэх ухаанчаар хариулт өгсөнд байгаа юм. Сайн дадал хэвшүүлэх, муу зуршлыг ор тас мартан хаях арга техникийг уг чанартаа нэг ижил зүйл гэж сэтгээд дадал эзэмших үйл явцыг тус бүрд нь нарийн шинжлэн тайлбарласнаараа онцлог. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/25b91766d54fa54fda654a7a449dbf7a.jpg"></p><blockquote><p>САНАЛ БОЛГОХ: <a href="https://unread.today/c/20years-timeline" target="_blank">20 ЖИЛ - ӨЧИГДӨР, ӨНӨӨДӨР, ИРЭЭДҮЙ</a></p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-6ad3932d-7fff-623e-a421-f3092005fe63"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">It’s a Beautiful Day- U2</span></span></h3><p> Өөрчлөлт хэчнээн жижиг байсан ч хамаагүй амжилт ялалт бүрээ тэмдэглэж байгаарай. Өдөр бүхнийг үзэсгэлэнтэй болгох хүч түүнд л оршдог. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/co6WMzDOh1o?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-ec9298a6-7fff-ddf1-96f1-50af06d3a45e"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"Don’t Stop Believing" – Journey</span></span></h3><p>Цааш хаачихаа мэдэхгүй байна уу? Тэгвэл бүхнийг эхлүүлэх шалтгаан болсон эхлэл цэгийн тухай бодож, урам зоригоор дүүрэн байсан өөрийгөө эргээд нэг дурсаарай. Оргилд хүрэх зам бартаа саадаар дүүрэн ч, хэзээ нэгэн цагт очиж чадна гэх итгэл үнэмшлээ хэзээ ч гээж болохгүй. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/VcjzHMhBtf0?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-f35a3540-7fff-6422-f67a-ea30b817b486"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"Not Afraid" – Eminem</span></span></h3><p> Бүхнийг ганцаараа хийхэд хэцүү байна уу? Хэн нэгнээс тусламж ав. Эсрэгээрээ чиний туслалцаа хэрэгцээтэй байгаа нэгэнд шуудхан гараа сунгаад тусал. Халуун хүйтэн харшиж, салхи шуурга дэгдсэн ямар ч үеийг бид ганцаараа биш олуулаа байж л давдаг.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/j5-yKhDd64s?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-833c34e6-7fff-f61e-8efb-9036fb7f98a7"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"You Gotta Be" -Des'ree</span></span></h3><p> Ойлгомжгүй харилцаа, уйтгартай ажил, сэтгэл гутрал ер юу ч байлаа гэсэн чи тэр бүхнийг өөрчилж, даван гарах хангалттай хүчтэй нэгэн. Өөр хэн ч биш зөвхөн чамд л бүхнийг өөрчлөх хүч бий. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/pO40TcKa_5U?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><span id="docs-internal-guid-ae1db620-7fff-650f-5d06-2efb96535600"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"Get up, Stand up" – Bob Marley</span></span></h3><p dir="ltr">Бүх саад бэрхшээлийг даван гарах эерэг зам заавал байдаг. Тэр зам л танд эерэг өөрчлөлтийг авчрах болно. Бүх зүйл хараахан дуусчхаагүй байх үед үргэлж энэ итгэлийг хадгалж явах хэрэгтэй.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/RhJ0q7X3DLM?rel=0"></iframe> </div><blockquote><p></p><p>Өөрчлөлт бүхнийг соргогоор хүлээн авч, амьдралын хэв маягийнхаа нэгэн хэсэг болгох нь хурдацтай хөгжлийн гол түлхүүр билээ. Залуус та бүхний гарт энэ өөрчлөлтийг яг одоо эхлүүлэх бүх боломж бий гэдгийг хэзээ ч битгий мартаарай. <br></p><p dir="ltr">Энэхүү нийтлэлийг амьдралд тохиох ямар ч өөрчлөлтөөс айхгүйгээр зоригтой урагшилж чаддаг шинэ эриний залуусын сонголт <a href="http://socialpay.mn" target="_blank">Social Pay</a> хамтран хүргэлээ. </p> <cite><p>Unread x Social Pay</p> </cite></blockquote><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/JHXTZvbI3kk?rel=0"></iframe> </div> </div>	Өөрчлөлт хийхгүйгээр өсөн дэвжинэ гэдэг нь угтаа боломжгүй зүйл юм. Бернард Шоу Тухтай орчин нөхцөлөөсөө сугаран гарч нэгэн хэвийн амьдралдаа өөрчлөлт авчрахыг хэн бүхэн хүсдэг биз ээ. Энэ хүсэлд тань юу саад болж байна вэ? Орчин цагт өөрчлөлтийн талаар хаа саагүй яригддаг ч бид урагш алхахаас, зоригтой байхаас, таамаглашгүй шинэ нөхцөлд дасан зохицохоос айсаар. Гэвч өөрчлөлт заавал улс орон, тив дэлхийд нөлөөлөхүйц далайцтай байх албагүй. Хэний ч нүдэнд үл анзаарагдам жижиг өөрчлөлт ч бидний эргэн тойрон, хүрээлэлд эерэг нөлөө үзүүлж болно. Гагцхүү бид тасралтгүй хувьсан өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнцөд дасан зохицох чадвартай байх нь хамгийн чухал юм. Нөхцөл байдал тань таалагдахгүй байвал бухимдаж, шалтаг тоочихын оронд өөрчлөлт хий. Бэрхшээлийг даван туулахгүй зугтсаар байвал тэр улам томорсоор урагшлах замыг тань бүхэлд нь хаах ч аюултай. "Unread" энэ нийтлэлээрээ дамжуулан хэвшмэл сэтгэлгээнээс ангижирч, хүсэж буй өөрчлөлтөө өнөөдрөөс эхлүүлэхэд тань туслах ном, кино, дууны жагсаалтыг санал болгож байна. To kill a mocking bird Өнгөрөгч зууны хамгийн шилдэг романуудын нэгд тооцогддог “ To Kill a Mockingbird” номоос сэдэвлэн бүтээсэн киноны үйл явдал Их хямралын (1933–1935) үеийн Алабамагийн буйд тосгонд өрнөх болно. Хоёр хүүхдээ ганцаар өсгөх, хуульч мэргэжилтэй эцэг Аттикус Финчийн амьдрал ажин түжин, өдрүүд нь эгэл. Гэвч цагаан арьст эмэгтэйг хүчирхийлсэн гэх хэрэгт буруутгагдаж буй хар арьст залуу Том Робинсоныг өмгөөлөх болсноор түүний амьдрал бүхэлдээ өөрчлөгдөнө. Африк-америк гаралтай ядуу эрийг өмгөөлөхийг Аттикус ажил үүргээ хэмээн үзэж, “төрт улсад хүн бүр шударгаар шүүлгэх эрхтэй” гэсэн итгэл үнэмшил тээж байхад тосгоны иргэд түүнийг “негрийг хайрлагч” гэж үзэх болжээ. Аттикус өөрийн зарчимдаа үнэнч хэвээр үлдэж нийгэмд өөрчлөлт авчрах болов уу? Эсвэл тосгоныхны дарамт шахалтад бууж өгөх болов уу? Шударга ёс, зөв зүйлсийн төлөөх ганц хүний тэмцэл ч нийгмийг бүхэлд нь донсолгохуйц хүчтэй өөрчлөлт авчирч болдгийн тод жишээг энэ бүтээл танд харуулна. Joy Цөхрөл, бүтэлгүйтэл, өөрчлөлт, амжилт. Энэ бол “Joy”-г бүхэлд нь илэрхийлэх үгс. Салсан нөхөр, хоёр хүүхэд, ээж, эмээ, аав гээд нэгэн дээвэр дор амьдарч буй бүх хүний амьдралыг нуруун дээрээ үүрэх ганц бие бүсгүйн амьдрал өсөж дэвшин, өөрчлөгдөж чадна гэхэд хөндлөнгийн хүмүүс байтугай өөрөө ч хүртэл итгэхгүй. Гэвч энэ кино нь теле дэлгүүрийн зах зээл дээр сая сая бүтээгдэхүүнээ амжилттай борлуулж чадсан, Жой Мангано хэмээх саятан эмэгтэйн бодит түүх билээ. “Магадгүй чиний түүх аз жаргалтайгаар эхлээгүй байж болох ч чамайг чухам хэн болох вэ гэдгийг өнгөрсөн чинь биш, зөвхөн чи л шийдэх учиртай” гэх эшлэл энэ түүхийн гол зангилаа мэт. Амьдралаа өөрчлөхийн төлөө тасралтгүй тэмцэж буй Жойгийн түүх залуу эмэгтэйчүүд, ганц бие ээжүүдэд урам зориг хайрлах гайхалтай бүтээл юм. Into the wild Өөр хоорондоо ялгарах зүйл үгүй өдөр тутмын амьдралын тойрогтоо улам гүнзгий шигдэх үедээ бид бүхий л зүйлсийг хаяж одон, алс холын аялалд гарахыг битүүхэн мөрөөддөг. Гэвч амьдралдаа цоо шинэ хуудсыг нээн, зоригтой өөрчлөлт хийж чадсан нь хуруу дарам цөөн байдаг нь харамсалтай. Бодит үйл явдлаас сэдэвлэсэн “Into the Wild” бол амьдралаа бодитоор өөрчлөх тэрхүү урам зоригийг бадраах шилдэг бүтээлүүдийн нэг юм. Их сургуулийнхаа шилдэг төгсөгчдийн нэг Кристофер коллежоо дүүргэсэн даруйдаа 24,000 долларын хадгаламжаа сайн үйлсэд хандивлаж, Америкийг хөндлөн гулд туулах аялалд гарснаар үйл явдал өрнөнө. Халаасандаа сохор ч зоосгүйгээр Аляскийн зэрлэг онгон байгальд очих зорилготой түүний адал явдал “аялал” гэгч зүйлийн мөн чанарыг танд ойлгуулж, хүсэж тэмүүлж буй зүйлсийнхээ талаар дахин нэг тунгаан бодоход хүргэх биз ээ. Our Planet Зэрлэг онгон байгалийн тухай олон гайхалтай баримтат кино туурвисан Дэвид Аттенборогийн хамгийн сүүлийн төсөл “Our Planet”-ыг жагсаалтад багтаах нь зүй ёсны хэрэг байх. Өөрчлөлт гэдэг зөвхөн хүмүүст төдийгүй дэлхий дээр амьдарч буй бүхий л амьд биетэд хамаатай асуудал юм. Уур амьсгалын өөрчлөлт, хүн амын хэт өсөлт, хүлэмжийн хийн аюул гээд байгаль орчны өмнө тулгамдаж байгаа асуудлуудыг бид чихнийхээ хажуугаар өнгөрүүлэх нь олонтоо. Гэвч бетоноор хүрээлэгдсэн хотуудад өрнөж байгаа энэ бүх үйлдвэрлэл, хэтийдсэн хэрэглээ, тансаглал эргээд дэлхийн экосистемд ямар их гай гамшиг учруулж буйг 50 өөр улсад зураг авалтаа хийсэн энэхүү найман ангит бүтээл танд ойлгуулна. Бид мэдэхгүй зүйлсийнхээ дайсан нь байдаг. Амьдарч буй дэлхий маань хэчнээн уудам, үзэсгэлэнтэйг олж мэдэх тусмаа “эко” амьдралын хэв маягт шилжих нь, жижиг гэлтгүй өдөр тутмынхаа хэрэглээнд өөрчлөлт оруулах нь байгальдаа хийж буй ямар том хөрөнгө оруулалт гэдгийг ухамсарлана гэдэгт итгэж байна. Minimalism: A documentary Амьдралын үнэ цэн гэдэг эзэмшиж буй эд хөрөнгөөр бус, хийж бүтээсэн зүйлсээр хэмжигдэх ёстой. Гэвч орчин цагийн нийгэм хамгийн сүүлийн үеийн утас барьж, орчин үеийн технологи хэрэглэж, хэнээс ч дутахгүй нэгэн байх хүсэлтэй хүмүүсийг олшруулсаар. Угтаа бид хэн нэгний “энийг өмс, үүнийг хэрэглэ, тэгэхгүй бол чи хүн биш” гэх заавраар бус зөвхөн өөрсдийн сонголтоор амьдралдаа өөрчлөлт хийх учиртай биш гэж үү? Сайт, подкаст, номоороо дамжуулан минималист байхын ач холбогдлыг дэлхийн сая сая хүмүүст түгээсэн хоёр залуугийн баримтат бүтээлээс та “өөрчлөлт” гэдэг эд зүйлсэд биш бидний сэтгэлгээ, хандлагад оршдогийг ойлгоно. САНАЛ БОЛГОХ: ЯАГААД ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙХ АМАРХАН ГЭЖ? Unread Art of happiness "LinkedIn"-ий CEO Жефф Вэйнер Далай ламын энэ бүтээлээс энэрэл нигүүлслийн жинхэнэ утга учрыг олж мэдсэн гэдэг. Дэлхийн олон бизнесмэн, алдартны ширээний ном гэгддэг “Art of Happiness” нь бидэнд уур хилэн, өшөө хорсол, өөртөө итгэлгүй байдлаа анзааран таньж, түүнээсээ ангижрах олон аргуудыг зааж өгнө. Жинхэнэ өөрчлөлт гэдэг юун түрүүнд дотоод хүнээ танин мэдэх аяллаас эхлэлтэй. Сэтгэл тань тогтворгүй, салхинд хийсэж буй хамхуул шиг бодол санаа тань хэдэн тийш сарнин алга болоод байх шиг санагдвал энэ номыг заавал уншаарай хэмээн зөвлөе. Start with why TEDx-ийн илтгэл нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, хувь хүний хөгжлийн “guru” С. Синекийн бестселлер бүтээл “Start with Why” бүхэлдээ өөрчлөлтийн тухай ном. Синек энэхүү номоороо өөрчлөлтийг хэрхэн хийх тухай, түүнээс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. Өөрийн зорилго бөгөөд итгэл үнэмшлээ тодорхойлсон цагт өөрчлөлт гэдэг айхавтар хэцүү зүйл огтхон ч биш, харин ч алгаа тосоод угтах учиртай таатай боломжийн цуглуулга юм гэдгийг олон жишээгээр нотолсон ном юм. Тасралтгүй хувьсах нийгэмд амьд үлдэхийн төлөө өөрчлөгдөх ёстойгоо ойлгож буй ч, яг ямар учраас энэ бүх өөрчлөлтийг хийх ёстойгоо нэг л ухаарахгүй байвал “яагаад” гэх асуултынхаа хариуг энэ номоос олж магад. Ад үзэгдэх зориг Өөрчлөгдөхийн төлөө тасралтгүй эрэл хайгуул хийж буй бидний цорын ганц зорилго бол "Хэрхэн аз жаргалтай амьдрах вэ?" гэдэг хүн төрөлхтний мөнхийн асуултад хариулт олох шүү дээ. Энэ асуултад “өөрийгөө байгаагаар нь хүлээн авч, аз жаргалыг өнгөрсөн болоод ирээдүйгээс бус өнөөдрөөс хайх мөчид аз жаргал бидэн рүү дөхөж байдаг” хэмээн номын зохиолч Кишими Ичиро хариулжээ. Хүмүүс өнгөн талдаа тасралтгүй өсөн дэвшиж, өөрчлөгдөх тухай ярьдаг ч, угтаа ямагт өөрчлөгдөхгүйг хичээдэг тухай номд гарна. Хайртай хүмүүстээ гомдох, карьертаа амжилт гаргахгүй байх, хаягдаж хоцорсон мэт мэдрэмжүүд зөвхөн бидний сонголт бөгөөд хэрвээ хүсвэл яг одооноос бид өөрсдийн сонголтоо өөрчилж чадна. Өөрчлөлт хийх боломж хэзээд байдаг бөгөөд бидэнд зөвхөн “зориг” л дутдаг ажээ. Номын дэлгэрэнгүйг эндээс унших боломжтой. Atomic habits Амьдралдаа өөрчлөлт хийхийг хүсэж байна уу? Хамгийн түрүүнд хийх зүйл чинь юу гээч? Өглөө бүр ороо хураагаад сурчих. Өөрчлөлт гэдэг яг үнэндээ нэг өдөр л орвонгоороо эргэх үр дүн бус, өдөр бүхэн давтах үйл явцын нэгдэл билээ. Хамгийн жижиг эерэг зуршлыг ч бүтэн жилийн туршид өдөр бүр давтаад байвал амьдралд тань өөрчлөлт гарах нь гарцаагүй хэрэг. Тийм ч учраас өглөө болгон ороо хураа гээд байгаа юм шүү дээ. Энэ номын юу нь онцгой вэ гэвэл хүмүүс бид ер нь яагаад муу зуршилд автахдаа асар хурдан хэр нь сайн дадлыг өөриймшүүлэхдээ өчнөөн жил сарыг зарцуулдаг вэ гэх асуултад үнэхээр ойлгомжтой бөгөөд шинжлэх ухаанчаар хариулт өгсөнд байгаа юм. Сайн дадал хэвшүүлэх, муу зуршлыг ор тас мартан хаях арга техникийг уг чанартаа нэг ижил зүйл гэж сэтгээд дадал эзэмших үйл явцыг тус бүрд нь нарийн шинжлэн тайлбарласнаараа онцлог. САНАЛ БОЛГОХ: 20 ЖИЛ - ӨЧИГДӨР, ӨНӨӨДӨР, ИРЭЭДҮЙ Unread It’s a Beautiful Day- U2 Өөрчлөлт хэчнээн жижиг байсан ч хамаагүй амжилт ялалт бүрээ тэмдэглэж байгаарай. Өдөр бүхнийг үзэсгэлэнтэй болгох хүч түүнд л оршдог. "Don’t Stop Believing" – Journey Цааш хаачихаа мэдэхгүй байна уу? Тэгвэл бүхнийг эхлүүлэх шалтгаан болсон эхлэл цэгийн тухай бодож, урам зоригоор дүүрэн байсан өөрийгөө эргээд нэг дурсаарай. Оргилд хүрэх зам бартаа саадаар дүүрэн ч, хэзээ нэгэн цагт очиж чадна гэх итгэл үнэмшлээ хэзээ ч гээж болохгүй. "Not Afraid" – Eminem Бүхнийг ганцаараа хийхэд хэцүү байна уу? Хэн нэгнээс тусламж ав. Эсрэгээрээ чиний туслалцаа хэрэгцээтэй байгаа нэгэнд шуудхан гараа сунгаад тусал. Халуун хүйтэн харшиж, салхи шуурга дэгдсэн ямар ч үеийг бид ганцаараа биш олуулаа байж л давдаг. "You Gotta Be" -Des'ree Ойлгомжгүй харилцаа, уйтгартай ажил, сэтгэл гутрал ер юу ч байлаа гэсэн чи тэр бүхнийг өөрчилж, даван гарах хангалттай хүчтэй нэгэн. Өөр хэн ч биш зөвхөн чамд л бүхнийг өөрчлөх хүч бий. "Get up, Stand up" – Bob Marley Бүх саад бэрхшээлийг даван гарах эерэг зам заавал байдаг. Тэр зам л танд эерэг өөрчлөлтийг авчрах болно. Бүх зүйл хараахан дуусчхаагүй байх үед үргэлж энэ итгэлийг хадгалж явах хэрэгтэй. Өөрчлөлт бүхнийг соргогоор хүлээн авч, амьдралын хэв маягийнхаа нэгэн хэсэг болгох нь хурдацтай хөгжлийн гол түлхүүр билээ. Залуус та бүхний гарт энэ өөрчлөлтийг яг одоо эхлүүлэх бүх боломж бий гэдгийг хэзээ ч битгий мартаарай. Энэхүү нийтлэлийг амьдралд тохиох ямар ч өөрчлөлтөөс айхгүйгээр зоригтой урагшилж чаддаг шинэ эриний залуусын сонголт Social Pay хамтран хүргэлээ. Unread x Social Pay	> Өөрчлөлт хийхгүйгээр өсөн дэвжинэ гэдэг нь угтаа боломжгүй зүйл юм. > > Бернард Шоу Тухтай орчин нөхцөлөөсөө сугаран гарч нэгэн хэвийн амьдралдаа өөрчлөлт авчрахыг хэн бүхэн хүсдэг биз ээ. Энэ хүсэлд тань юу саад болж байна вэ? Орчин цагт өөрчлөлтийн талаар хаа саагүй яригддаг ч бид урагш алхахаас, зоригтой байхаас, таамаглашгүй шинэ нөхцөлд дасан зохицохоос айсаар. Гэвч өөрчлөлт заавал улс орон, тив дэлхийд нөлөөлөхүйц далайцтай байх албагүй. Хэний ч нүдэнд үл анзаарагдам жижиг өөрчлөлт ч бидний эргэн тойрон, хүрээлэлд эерэг нөлөө үзүүлж болно. Гагцхүү бид тасралтгүй хувьсан өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнцөд дасан зохицох чадвартай байх нь хамгийн чухал юм. Нөхцөл байдал тань таалагдахгүй байвал бухимдаж, шалтаг тоочихын оронд өөрчлөлт хий. Бэрхшээлийг даван туулахгүй зугтсаар байвал тэр улам томорсоор урагшлах замыг тань бүхэлд нь хаах ч аюултай. "Unread" энэ нийтлэлээрээ дамжуулан хэвшмэл сэтгэлгээнээс ангижирч, хүсэж буй өөрчлөлтөө өнөөдрөөс эхлүүлэхэд тань туслах ном, кино, дууны жагсаалтыг санал болгож байна. ### To kill a mocking bird Өнгөрөгч зууны хамгийн шилдэг романуудын нэгд тооцогддог “To Kill a Mockingbird” номоос сэдэвлэн бүтээсэн киноны үйл явдал Их хямралын (1933–1935) үеийн Алабамагийн буйд тосгонд өрнөх болно. Хоёр хүүхдээ ганцаар өсгөх, хуульч мэргэжилтэй эцэг Аттикус Финчийн амьдрал ажин түжин, өдрүүд нь эгэл. Гэвч цагаан арьст эмэгтэйг хүчирхийлсэн гэх хэрэгт буруутгагдаж буй хар арьст залуу Том Робинсоныг өмгөөлөх болсноор түүний амьдрал бүхэлдээ өөрчлөгдөнө. Африк-америк гаралтай ядуу эрийг өмгөөлөхийг Аттикус ажил үүргээ хэмээн үзэж, “төрт улсад хүн бүр шударгаар шүүлгэх эрхтэй” гэсэн итгэл үнэмшил тээж байхад тосгоны иргэд түүнийг “негрийг хайрлагч” гэж үзэх болжээ. Аттикус өөрийн зарчимдаа үнэнч хэвээр үлдэж нийгэмд өөрчлөлт авчрах болов уу? Эсвэл тосгоныхны дарамт шахалтад бууж өгөх болов уу? Шударга ёс, зөв зүйлсийн төлөөх ганц хүний тэмцэл ч нийгмийг бүхэлд нь донсолгохуйц хүчтэй өөрчлөлт авчирч болдгийн тод жишээг энэ бүтээл танд харуулна. ### Joy Цөхрөл, бүтэлгүйтэл, өөрчлөлт, амжилт. Энэ бол “Joy”-г бүхэлд нь илэрхийлэх үгс. Салсан нөхөр, хоёр хүүхэд, ээж, эмээ, аав гээд нэгэн дээвэр дор амьдарч буй бүх хүний амьдралыг нуруун дээрээ үүрэх ганц бие бүсгүйн амьдрал өсөж дэвшин, өөрчлөгдөж чадна гэхэд хөндлөнгийн хүмүүс байтугай өөрөө ч хүртэл итгэхгүй. Гэвч энэ кино нь теле дэлгүүрийн зах зээл дээр сая сая бүтээгдэхүүнээ амжилттай борлуулж чадсан, Жой Мангано хэмээх саятан эмэгтэйн бодит түүх билээ. “Магадгүй чиний түүх аз жаргалтайгаар эхлээгүй байж болох ч чамайг чухам хэн болох вэ гэдгийг өнгөрсөн чинь биш, зөвхөн чи л шийдэх учиртай” гэх эшлэл энэ түүхийн гол зангилаа мэт. Амьдралаа өөрчлөхийн төлөө тасралтгүй тэмцэж буй Жойгийн түүх залуу эмэгтэйчүүд, ганц бие ээжүүдэд урам зориг хайрлах гайхалтай бүтээл юм. ### Into the wild Өөр хоорондоо ялгарах зүйл үгүй өдөр тутмын амьдралын тойрогтоо улам гүнзгий шигдэх үедээ бид бүхий л зүйлсийг хаяж одон, алс холын аялалд гарахыг битүүхэн мөрөөддөг. Гэвч амьдралдаа цоо шинэ хуудсыг нээн, зоригтой өөрчлөлт хийж чадсан нь хуруу дарам цөөн байдаг нь харамсалтай. Бодит үйл явдлаас сэдэвлэсэн “Into the Wild” бол амьдралаа бодитоор өөрчлөх тэрхүү урам зоригийг бадраах шилдэг бүтээлүүдийн нэг юм. Их сургуулийнхаа шилдэг төгсөгчдийн нэг Кристофер коллежоо дүүргэсэн даруйдаа 24,000 долларын хадгаламжаа сайн үйлсэд хандивлаж, Америкийг хөндлөн гулд туулах аялалд гарснаар үйл явдал өрнөнө. Халаасандаа сохор ч зоосгүйгээр Аляскийн зэрлэг онгон байгальд очих зорилготой түүний адал явдал “аялал” гэгч зүйлийн мөн чанарыг танд ойлгуулж, хүсэж тэмүүлж буй зүйлсийнхээ талаар дахин нэг тунгаан бодоход хүргэх биз ээ. ### Our Planet Зэрлэг онгон байгалийн тухай олон гайхалтай баримтат кино туурвисан Дэвид Аттенборогийн хамгийн сүүлийн төсөл “Our Planet”-ыг жагсаалтад багтаах нь зүй ёсны хэрэг байх. Өөрчлөлт гэдэг зөвхөн хүмүүст төдийгүй дэлхий дээр амьдарч буй бүхий л амьд биетэд хамаатай асуудал юм. Уур амьсгалын өөрчлөлт, хүн амын хэт өсөлт, хүлэмжийн хийн аюул гээд байгаль орчны өмнө тулгамдаж байгаа асуудлуудыг бид чихнийхээ хажуугаар өнгөрүүлэх нь олонтоо. Гэвч бетоноор хүрээлэгдсэн хотуудад өрнөж байгаа энэ бүх үйлдвэрлэл, хэтийдсэн хэрэглээ, тансаглал эргээд дэлхийн экосистемд ямар их гай гамшиг учруулж буйг 50 өөр улсад зураг авалтаа хийсэн энэхүү найман ангит бүтээл танд ойлгуулна. Бид мэдэхгүй зүйлсийнхээ дайсан нь байдаг. Амьдарч буй дэлхий маань хэчнээн уудам, үзэсгэлэнтэйг олж мэдэх тусмаа “эко” амьдралын хэв маягт шилжих нь, жижиг гэлтгүй өдөр тутмынхаа хэрэглээнд өөрчлөлт оруулах нь байгальдаа хийж буй ямар том хөрөнгө оруулалт гэдгийг ухамсарлана гэдэгт итгэж байна. ### Minimalism: A documentary Амьдралын үнэ цэн гэдэг эзэмшиж буй эд хөрөнгөөр бус, хийж бүтээсэн зүйлсээр хэмжигдэх ёстой. Гэвч орчин цагийн нийгэм хамгийн сүүлийн үеийн утас барьж, орчин үеийн технологи хэрэглэж, хэнээс ч дутахгүй нэгэн байх хүсэлтэй хүмүүсийг олшруулсаар. Угтаа бид хэн нэгний “энийг өмс, үүнийг хэрэглэ, тэгэхгүй бол чи хүн биш” гэх заавраар бус зөвхөн өөрсдийн сонголтоор амьдралдаа өөрчлөлт хийх учиртай биш гэж үү? Сайт, подкаст, номоороо дамжуулан минималист байхын ач холбогдлыг дэлхийн сая сая хүмүүст түгээсэн хоёр залуугийн баримтат бүтээлээс та “өөрчлөлт” гэдэг эд зүйлсэд биш бидний сэтгэлгээ, хандлагад оршдогийг ойлгоно. > САНАЛ БОЛГОХ: ЯАГААД ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙХ АМАРХАН ГЭЖ? > > Unread ### Art of happiness "LinkedIn"-ий CEO Жефф Вэйнер Далай ламын энэ бүтээлээс энэрэл нигүүлслийн жинхэнэ утга учрыг олж мэдсэн гэдэг. Дэлхийн олон бизнесмэн, алдартны ширээний ном гэгддэг “Art of Happiness” нь бидэнд уур хилэн, өшөө хорсол, өөртөө итгэлгүй байдлаа анзааран таньж, түүнээсээ ангижрах олон аргуудыг зааж өгнө. Жинхэнэ өөрчлөлт гэдэг юун түрүүнд дотоод хүнээ танин мэдэх аяллаас эхлэлтэй. Сэтгэл тань тогтворгүй, салхинд хийсэж буй хамхуул шиг бодол санаа тань хэдэн тийш сарнин алга болоод байх шиг санагдвал энэ номыг заавал уншаарай хэмээн зөвлөе. ### Start with why TEDx-ийн илтгэл нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, хувь хүний хөгжлийн “guru” С. Синекийн бестселлер бүтээл “Start with Why” бүхэлдээ өөрчлөлтийн тухай ном. Синек энэхүү номоороо өөрчлөлтийг хэрхэн хийх тухай, түүнээс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. Өөрийн зорилго бөгөөд итгэл үнэмшлээ тодорхойлсон цагт өөрчлөлт гэдэг айхавтар хэцүү зүйл огтхон ч биш, харин ч алгаа тосоод угтах учиртай таатай боломжийн цуглуулга юм гэдгийг олон жишээгээр нотолсон ном юм. Тасралтгүй хувьсах нийгэмд амьд үлдэхийн төлөө өөрчлөгдөх ёстойгоо ойлгож буй ч, яг ямар учраас энэ бүх өөрчлөлтийг хийх ёстойгоо нэг л ухаарахгүй байвал “яагаад” гэх асуултынхаа хариуг энэ номоос олж магад. ### Ад үзэгдэх зориг Өөрчлөгдөхийн төлөө тасралтгүй эрэл хайгуул хийж буй бидний цорын ганц зорилго бол "Хэрхэн аз жаргалтай амьдрах вэ?" гэдэг хүн төрөлхтний мөнхийн асуултад хариулт олох шүү дээ. Энэ асуултад “өөрийгөө байгаагаар нь хүлээн авч, аз жаргалыг өнгөрсөн болоод ирээдүйгээс бус өнөөдрөөс хайх мөчид аз жаргал бидэн рүү дөхөж байдаг” хэмээн номын зохиолч Кишими Ичиро хариулжээ. Хүмүүс өнгөн талдаа тасралтгүй өсөн дэвшиж, өөрчлөгдөх тухай ярьдаг ч, угтаа ямагт өөрчлөгдөхгүйг хичээдэг тухай номд гарна. Хайртай хүмүүстээ гомдох, карьертаа амжилт гаргахгүй байх, хаягдаж хоцорсон мэт мэдрэмжүүд зөвхөн бидний сонголт бөгөөд хэрвээ хүсвэл яг одооноос бид өөрсдийн сонголтоо өөрчилж чадна. Өөрчлөлт хийх боломж хэзээд байдаг бөгөөд бидэнд зөвхөн “зориг” л дутдаг ажээ. Номын дэлгэрэнгүйг эндээс унших боломжтой. ### Atomic habits Амьдралдаа өөрчлөлт хийхийг хүсэж байна уу? Хамгийн түрүүнд хийх зүйл чинь юу гээч? Өглөө бүр ороо хураагаад сурчих. Өөрчлөлт гэдэг яг үнэндээ нэг өдөр л орвонгоороо эргэх үр дүн бус, өдөр бүхэн давтах үйл явцын нэгдэл билээ. Хамгийн жижиг эерэг зуршлыг ч бүтэн жилийн туршид өдөр бүр давтаад байвал амьдралд тань өөрчлөлт гарах нь гарцаагүй хэрэг. Тийм ч учраас өглөө болгон ороо хураа гээд байгаа юм шүү дээ. Энэ номын юу нь онцгой вэ гэвэл хүмүүс бид ер нь яагаад муу зуршилд автахдаа асар хурдан хэр нь сайн дадлыг өөриймшүүлэхдээ өчнөөн жил сарыг зарцуулдаг вэ гэх асуултад үнэхээр ойлгомжтой бөгөөд шинжлэх ухаанчаар хариулт өгсөнд байгаа юм. Сайн дадал хэвшүүлэх, муу зуршлыг ор тас мартан хаях арга техникийг уг чанартаа нэг ижил зүйл гэж сэтгээд дадал эзэмших үйл явцыг тус бүрд нь нарийн шинжлэн тайлбарласнаараа онцлог. > САНАЛ БОЛГОХ: 20 ЖИЛ - ӨЧИГДӨР, ӨНӨӨДӨР, ИРЭЭДҮЙ > > Unread ### It’s a Beautiful Day- U2 Өөрчлөлт хэчнээн жижиг байсан ч хамаагүй амжилт ялалт бүрээ тэмдэглэж байгаарай. Өдөр бүхнийг үзэсгэлэнтэй болгох хүч түүнд л оршдог. ### "Don’t Stop Believing" – Journey Цааш хаачихаа мэдэхгүй байна уу? Тэгвэл бүхнийг эхлүүлэх шалтгаан болсон эхлэл цэгийн тухай бодож, урам зоригоор дүүрэн байсан өөрийгөө эргээд нэг дурсаарай. Оргилд хүрэх зам бартаа саадаар дүүрэн ч, хэзээ нэгэн цагт очиж чадна гэх итгэл үнэмшлээ хэзээ ч гээж болохгүй. ### "Not Afraid" – Eminem Бүхнийг ганцаараа хийхэд хэцүү байна уу? Хэн нэгнээс тусламж ав. Эсрэгээрээ чиний туслалцаа хэрэгцээтэй байгаа нэгэнд шуудхан гараа сунгаад тусал. Халуун хүйтэн харшиж, салхи шуурга дэгдсэн ямар ч үеийг бид ганцаараа биш олуулаа байж л давдаг. ### "You Gotta Be" -Des'ree Ойлгомжгүй харилцаа, уйтгартай ажил, сэтгэл гутрал ер юу ч байлаа гэсэн чи тэр бүхнийг өөрчилж, даван гарах хангалттай хүчтэй нэгэн. Өөр хэн ч биш зөвхөн чамд л бүхнийг өөрчлөх хүч бий. ### "Get up, Stand up" – Bob Marley Бүх саад бэрхшээлийг даван гарах эерэг зам заавал байдаг. Тэр зам л танд эерэг өөрчлөлтийг авчрах болно. Бүх зүйл хараахан дуусчхаагүй байх үед үргэлж энэ итгэлийг хадгалж явах хэрэгтэй. > Өөрчлөлт бүхнийг соргогоор хүлээн авч, амьдралын хэв маягийнхаа нэгэн хэсэг болгох нь хурдацтай хөгжлийн гол түлхүүр билээ. Залуус та бүхний гарт энэ өөрчлөлтийг яг одоо эхлүүлэх бүх боломж бий гэдгийг хэзээ ч битгий мартаарай. > > Энэхүү нийтлэлийг амьдралд тохиох ямар ч өөрчлөлтөөс айхгүйгээр зоригтой урагшилж чаддаг шинэ эриний залуусын сонголт Social Pay хамтран хүргэлээ. > > Unread x Social Pay
https://unread.today/c/posted-levelup-coworkingspace	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-10-25T00:00:00	10 сарын 25, 2020	LevelUp: Хамтын оффисын тухай онцлох нь	<div class="article-body"> <h2>Орчин үед ажил, гэр хоорондын ялгаа улам багасгаж, хаанаас ч ажлаа хийх бүрэн боломжтой болжээ. Бидний сайн мэдэх "Uber", "Instagram", "Duolingo" зэрэг дэлхийн шилдэг технологийн компаниуд дундын оффисоос төрж, амжилтаа босгосон түүхтэй. Хамтын оффис бол амжилттай гарааны бизнесүүд бий болоход, хамтын төсөл эхлүүлэхэд хамгийн чухал талбар юм. Эндээс ижил санаа зорилготой хамтрагчдаа олж, шинэ санаа, шийдлээ уралдуулаад зогсохгүй танилын хүрээгээ нэмэх, цаашлаад бизнесээ тэлэх зэрэг олон том боломж нээгддэг билээ. Тиймээс энэ удаагийн дугаарт оффисоо шинээр тохижуулах, түрээсийн зардлаа багасгах, шинэ хамт олонтой болох, ажлын орчноо өөрчлөхөөр төлөвлөж буй хэн бүхэнд зориулан хамтын оффисын онцлог, чиг хандлагыг тайлбарлахаар бэлтгэлээ.</h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хамтын оффис хаанаас эхлэлтэй вэ? </h3><p>Хамтын оффис гэдэг гарааны бизнесийн экосистем, инновацийг хөгжүүлэх томоохон хүчин зүйл юм. Энгийнээр, хамгийн хямд зардлаар тав тухтай орчинтой түрээсийн оффис эзэмших хэлбэр гэж ойлгож болно. Зөвхөн оффис хувааж түрээслээд зогсохгүй хүрээллээ тэлэх, тааваараа чөлөөтэй ажиллах, бүтээлч чадвараа дээшлүүлэх, төрөл бүрийн сонирхолтой арга хэмжээнүүдэд оролцох, туршлага солилцох, хөрөнгө оруулалт олж авах зэрэг олон боломжийг хамтын оффис олгодог. <br> <br>Дэлхий дахинд хамтын оффисын санааг <a href="https://workspacestrat.com/the-history-of-coworking/" target="_blank">1995 онд</a> АНУ-ын тоглоом хөгжүүлэгч Берни Диковен хэмээх эрхэм гаргаж, түүнээс 10 жилийн дараа 2005 онд хамгийн анхны хамтын оффисыг АНУ-ын Сан Франциско хотод буюу Цахиурын хөндийд нээжээ. Уг оффист үнэгүй wifi, ширээ, хамтарсан үдийн хоол, бясалгал, массаж зэргийг багтаасан бөгөөд орой 17:45 минутад хаадаг байв. <br> <br>Ингээд 2007 оноос Google-ийн хайлтын санд анх удаа “coworking” гэсэн үг гарч ирсэн бол 2008 оны эцэс гэхэд дэлхий даяар 160 орчим хамтын оффис бий болсон байлаа. Мөн 2009 онд Герман улсад Европын анхны хамтын оффис нээгджээ. Үүний дагуу 2016 оноос хойш хамтын оффисын томоохон тоглогчид болох "WeWork", "Regus", "Impact Hub", "Venture X", "Serendipity Labs" зэрэг хамтын оффисуудын франчайзинг улам өргөжиж буй. Ийнхүү хамтын оффисын соёл, орон зай улам тэлж, өдгөө дэлхийн өнцөг булан бүрд байрлаж буй 18 мянган хамтын оффисын тоо 2023 он гэхэд 42 хувиар өсөх тооцоог <a href="https://www.coworkingresources.org/blog/key-figures-coworking-growth" target="_blank">Global Coworking Growth </a>судалгаанд дурджээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a4b5ce536d4c07b577efca662bbb7eda.png"></p><p>Хамтын оффисын орчинд зайлшгүй байх ёстой зүйлс:</p> <p><i><b>Биет</b></i></p> <ul><li>Төрөл бүрийн ажиллах орчин</li><li>Эргономикийн тохиромжтой тавилга</li><li>Хурдтай интернэт</li><li>Хурлын өрөөнүүд</li><li>Утасны бүхээг</li><li>Гал тогооны хэсэг</li><li>Амрах хэсэг</li></ul><p> <i><b>Биет бус</b></i></p> <ul><li>Хүрээлэл</li><li>Дэмжих, сургах үйл ажиллагаанууд</li><li>Нийгмийн сүлжээг бий болгох, холбож өгөх</li><li>Host</li></ul><p>Coworkingresources.org-оос гаргасан судалгаагаар дэлхийн хэмжээнд хамтын оффисын тоо энэ оны эцэст гэхэд 20 мянгад хүрч , 2024 он гэхэд 40 мянга гаруй болох тооцоо бий. Цар тахлын улмаас 2020 онд энэ салбарын зах зээл удаашрах хандлагатай байгаа ч 2021 оноос хойш өсөлт эргэн сэргэж, жилийн өсөлт 21.3 хувьд хүрнэ гэх судалгаа гараад байна</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/79ad26e23f2414e5e8590f550a5d2421.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хамтын оффис Монголд</h3><p>Монгол Улсад сүүлийн хоёр жилд хамтын оффисын соёл өргөн дэлгэрч, гарааны бизнесийн экосистемийг бүрдүүлэх, сайжруулах зорилготой олон оффис үүдээ нээгээд байна. Уламжлалт оффисын жишгийг орчин үеийн тав тухтай орчноор сольж буй тэдгээр хамтын оффисуудыг танилцуулъя.</p> <p><b>Moffice Coworking </b><br>"Moffice" хамтын оффис нь "Мобиком" корпорацын санаачилга, санхүүжилтээр, нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд хэрэгжүүлж буй томоохон төсөл билээ. Үүний дагуу IT-ийн чиглэлээр гарааны бизнес эрхлэгч стартапуудыг дэмжин бойжуулах, дэлхийд өрсөлдөх технологийн гарааны бизнесийг төрүүлэх зорилгоор өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард нээсэн юм. Уг оффист "Мобиком" корпорацын 23 жилийн бизнесийн нөү хау, ёс зүй зэргээс суралцах зорилготой менторшип хөтөлбөр, сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж буй. Оффис дотор кофены булан, 50-100 хүний арга хэмжээ зохион байгуулах эвент хэсэг, утасны бүхээг, авирдаг хана, ширээний теннис, хөлбөмбөг зэргээс гадна хоёр давхартаа номын сан, амрах хэсэг, кино театр зэрэг онцлох хэсгүүдтэй. Одоогоор "Moffice"-д 16 компанийн болон хувь хүмүүс нийлсэн 70 гаруй хүн байршиж буй. <br><br><b>SMS Coworking </b><br>SMS хамтын оффис нь Улаанбаатар хотын төв цэгт буюу Төв номын сангийн эсрэг талд "Business Tower"-ийн 19-р давхарт байрладаг. "Зөгий шиг бай" уриатай SMS дундын оффис 2017 оны наймдугаар сарын 30-нд нээгдсэн. Гоёмсог дотоод тохижилтоороо шууд л анхаарал татах тус дундын оффисыг "Монголын үндэсний маркетингийн холбоо" эрхлэн ажиллуулж буй. Гарааны бизнес эрхлэгчдэд зориулсан судалгаа, дата мэдээллийн бааз сайтай тул өдгөө маркетингийн мэргэжилтнүүдийн сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж байна.<br></p> <p><b>Hub Innovation Center </b><br>Нийслэлийн Үйлдвэрлэл, инновацийн газар болон ''Unread Media" компанийн хамтран байгуулсан "HUB Инновацийн төв" 2018 оны зургаадугаар сарын 6-нд нээгдсэн. Шинэ санаа, инновацид суурилсан гарааны бизнесийг хөгжүүлэх, залуучуудын хөгжлийг дэмжих цогц талбар болж буй уг төв нь өнгөрсөн хугацаанд зорилтот хэрэглэгчдэдээ хүрч, залуучуудын цуглах дуртай гол цэгүүдийн нэг болжээ. <br> <br><b>Startup Terminal </b><br>Үүсэн байгуулагдаад хоёр жил болж буй "Стартап Терминал" нь бүрэн тоноглогдсон дундын оффисын ажлын орчныг бүрдүүлсэн билээ. Уян хатан нөхцөлтэй оффисын түрээс, менторинг, зөвлөгөө, сургалтаар хангахаас гадна танилын сүлжээнд холбох, дараагийн шатны хөрөнгө оруулагчидтай холбох зэрэг цогц үйлчилгээг явуулдаг. Мөн инновацийн бүтээгдэхүүнийг олон улсын зах зээлд гаргах маркетинг, хөрөнгө оруулалт, зуучлалын чиглэлд Шинжлэх ухаан, технологийн сантай хамтран ажилладаг. <br> <br><b>Club Coworking </b><br>"Club Coworking" нь 2016 онд байгуулагдсан Монголын анхны томоохон дундын оффис юм. ICC Tower-ийн 13-р давхарт буюу хотын төвд байрладаг, маш хурдан интернэттэй гэдгээрээ онцлог. Мөн гишүүдийн хөнгөлөлт болон үнийн уян хатан бодлогоороо ялгардаг.</p> <p><b>Creative Club </b><br>"Гэрэл+ Медиа" группийн харьяа "Creative Club" нь бүтээлч салбарынханд зориулсон дундын оффис юм. Телевиз, дуу бичлэгийн студи, хэвлэх үйлдвэр зэрэг ашиглаж болох нөөц, боломж тун олон. Тиймээс дизайнер, видео бүтээгч, гэрэл зурагчин, дуучин, зохиолч, орчуулагч, сэтгүүлч, продюсер зэрэг бүтээлч үйлдвэрлэлийнхэнд давуу талтай ажээ. <br> <br><b>We Coworking </b><br>Бизнес эрхлэхээр зэхэж буй эмэгтэйчүүдэд оффис түрээсийн зардлаа хэмнэх, танилын холбоогоо нэмэгдүүлж, бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ хөгжүүлэн, хамтдаа өсөх боломжийг WE хамтын оффис олгодог. Оффисын тохижилт, өнгө төрх маш онцлог, ажиллах тав тухыг бүрэн хангаж, гишүүдээ өндөр бүтээмжтэй, сэтгэл ханамжтай ажиллахад хэрэгтэй бүхнийг нэг дор бүрдүүлжээ. <br> <br>Ийнхүү Улаанбаатар хотод идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй хамтын оффисууд илүү шинэлэг, тохилог болсоор байна. Зөвхөн нийслэл гэлтгүй орон нутгуудад хамтын оффисууд нээгдсээр байгааг дуулгая.</p> </div>	Орчин үед ажил, гэр хоорондын ялгаа улам багасгаж, хаанаас ч ажлаа хийх бүрэн боломжтой болжээ. Бидний сайн мэдэх "Uber", "Instagram", "Duolingo" зэрэг дэлхийн шилдэг технологийн компаниуд дундын оффисоос төрж, амжилтаа босгосон түүхтэй. Хамтын оффис бол амжилттай гарааны бизнесүүд бий болоход, хамтын төсөл эхлүүлэхэд хамгийн чухал талбар юм. Эндээс ижил санаа зорилготой хамтрагчдаа олж, шинэ санаа, шийдлээ уралдуулаад зогсохгүй танилын хүрээгээ нэмэх, цаашлаад бизнесээ тэлэх зэрэг олон том боломж нээгддэг билээ. Тиймээс энэ удаагийн дугаарт оффисоо шинээр тохижуулах, түрээсийн зардлаа багасгах, шинэ хамт олонтой болох, ажлын орчноо өөрчлөхөөр төлөвлөж буй хэн бүхэнд зориулан хамтын оффисын онцлог, чиг хандлагыг тайлбарлахаар бэлтгэлээ. Хамтын оффис хаанаас эхлэлтэй вэ? Хамтын оффис гэдэг гарааны бизнесийн экосистем, инновацийг хөгжүүлэх томоохон хүчин зүйл юм. Энгийнээр, хамгийн хямд зардлаар тав тухтай орчинтой түрээсийн оффис эзэмших хэлбэр гэж ойлгож болно. Зөвхөн оффис хувааж түрээслээд зогсохгүй хүрээллээ тэлэх, тааваараа чөлөөтэй ажиллах, бүтээлч чадвараа дээшлүүлэх, төрөл бүрийн сонирхолтой арга хэмжээнүүдэд оролцох, туршлага солилцох, хөрөнгө оруулалт олж авах зэрэг олон боломжийг хамтын оффис олгодог. Дэлхий дахинд хамтын оффисын санааг 1995 онд АНУ-ын тоглоом хөгжүүлэгч Берни Диковен хэмээх эрхэм гаргаж, түүнээс 10 жилийн дараа 2005 онд хамгийн анхны хамтын оффисыг АНУ-ын Сан Франциско хотод буюу Цахиурын хөндийд нээжээ. Уг оффист үнэгүй wifi, ширээ, хамтарсан үдийн хоол, бясалгал, массаж зэргийг багтаасан бөгөөд орой 17:45 минутад хаадаг байв. Ингээд 2007 оноос Google-ийн хайлтын санд анх удаа “coworking” гэсэн үг гарч ирсэн бол 2008 оны эцэс гэхэд дэлхий даяар 160 орчим хамтын оффис бий болсон байлаа. Мөн 2009 онд Герман улсад Европын анхны хамтын оффис нээгджээ. Үүний дагуу 2016 оноос хойш хамтын оффисын томоохон тоглогчид болох "WeWork", "Regus", "Impact Hub", "Venture X", "Serendipity Labs" зэрэг хамтын оффисуудын франчайзинг улам өргөжиж буй. Ийнхүү хамтын оффисын соёл, орон зай улам тэлж, өдгөө дэлхийн өнцөг булан бүрд байрлаж буй 18 мянган хамтын оффисын тоо 2023 он гэхэд 42 хувиар өсөх тооцоог Global Coworking Growth судалгаанд дурджээ. Хамтын оффисын орчинд зайлшгүй байх ёстой зүйлс: Биет Төрөл бүрийн ажиллах орчин Эргономикийн тохиромжтой тавилга Хурдтай интернэт Хурлын өрөөнүүд Утасны бүхээг Гал тогооны хэсэг Амрах хэсэг Биет бус Хүрээлэл Дэмжих, сургах үйл ажиллагаанууд Нийгмийн сүлжээг бий болгох, холбож өгөх Host Coworkingresources.org-оос гаргасан судалгаагаар дэлхийн хэмжээнд хамтын оффисын тоо энэ оны эцэст гэхэд 20 мянгад хүрч , 2024 он гэхэд 40 мянга гаруй болох тооцоо бий. Цар тахлын улмаас 2020 онд энэ салбарын зах зээл удаашрах хандлагатай байгаа ч 2021 оноос хойш өсөлт эргэн сэргэж, жилийн өсөлт 21.3 хувьд хүрнэ гэх судалгаа гараад байна Хамтын оффис Монголд Монгол Улсад сүүлийн хоёр жилд хамтын оффисын соёл өргөн дэлгэрч, гарааны бизнесийн экосистемийг бүрдүүлэх, сайжруулах зорилготой олон оффис үүдээ нээгээд байна. Уламжлалт оффисын жишгийг орчин үеийн тав тухтай орчноор сольж буй тэдгээр хамтын оффисуудыг танилцуулъя. Moffice Coworking "Moffice" хамтын оффис нь "Мобиком" корпорацын санаачилга, санхүүжилтээр, нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд хэрэгжүүлж буй томоохон төсөл билээ. Үүний дагуу IT-ийн чиглэлээр гарааны бизнес эрхлэгч стартапуудыг дэмжин бойжуулах, дэлхийд өрсөлдөх технологийн гарааны бизнесийг төрүүлэх зорилгоор өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард нээсэн юм. Уг оффист "Мобиком" корпорацын 23 жилийн бизнесийн нөү хау, ёс зүй зэргээс суралцах зорилготой менторшип хөтөлбөр, сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж буй. Оффис дотор кофены булан, 50-100 хүний арга хэмжээ зохион байгуулах эвент хэсэг, утасны бүхээг, авирдаг хана, ширээний теннис, хөлбөмбөг зэргээс гадна хоёр давхартаа номын сан, амрах хэсэг, кино театр зэрэг онцлох хэсгүүдтэй. Одоогоор "Moffice"-д 16 компанийн болон хувь хүмүүс нийлсэн 70 гаруй хүн байршиж буй. SMS Coworking SMS хамтын оффис нь Улаанбаатар хотын төв цэгт буюу Төв номын сангийн эсрэг талд "Business Tower"-ийн 19-р давхарт байрладаг. "Зөгий шиг бай" уриатай SMS дундын оффис 2017 оны наймдугаар сарын 30-нд нээгдсэн. Гоёмсог дотоод тохижилтоороо шууд л анхаарал татах тус дундын оффисыг "Монголын үндэсний маркетингийн холбоо" эрхлэн ажиллуулж буй. Гарааны бизнес эрхлэгчдэд зориулсан судалгаа, дата мэдээллийн бааз сайтай тул өдгөө маркетингийн мэргэжилтнүүдийн сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж байна. Hub Innovation Center Нийслэлийн Үйлдвэрлэл, инновацийн газар болон ''Unread Media" компанийн хамтран байгуулсан "HUB Инновацийн төв" 2018 оны зургаадугаар сарын 6-нд нээгдсэн. Шинэ санаа, инновацид суурилсан гарааны бизнесийг хөгжүүлэх, залуучуудын хөгжлийг дэмжих цогц талбар болж буй уг төв нь өнгөрсөн хугацаанд зорилтот хэрэглэгчдэдээ хүрч, залуучуудын цуглах дуртай гол цэгүүдийн нэг болжээ. Startup Terminal Үүсэн байгуулагдаад хоёр жил болж буй "Стартап Терминал" нь бүрэн тоноглогдсон дундын оффисын ажлын орчныг бүрдүүлсэн билээ. Уян хатан нөхцөлтэй оффисын түрээс, менторинг, зөвлөгөө, сургалтаар хангахаас гадна танилын сүлжээнд холбох, дараагийн шатны хөрөнгө оруулагчидтай холбох зэрэг цогц үйлчилгээг явуулдаг. Мөн инновацийн бүтээгдэхүүнийг олон улсын зах зээлд гаргах маркетинг, хөрөнгө оруулалт, зуучлалын чиглэлд Шинжлэх ухаан, технологийн сантай хамтран ажилладаг. Club Coworking "Club Coworking" нь 2016 онд байгуулагдсан Монголын анхны томоохон дундын оффис юм. ICC Tower-ийн 13-р давхарт буюу хотын төвд байрладаг, маш хурдан интернэттэй гэдгээрээ онцлог. Мөн гишүүдийн хөнгөлөлт болон үнийн уян хатан бодлогоороо ялгардаг. Creative Club "Гэрэл+ Медиа" группийн харьяа "Creative Club" нь бүтээлч салбарынханд зориулсон дундын оффис юм. Телевиз, дуу бичлэгийн студи, хэвлэх үйлдвэр зэрэг ашиглаж болох нөөц, боломж тун олон. Тиймээс дизайнер, видео бүтээгч, гэрэл зурагчин, дуучин, зохиолч, орчуулагч, сэтгүүлч, продюсер зэрэг бүтээлч үйлдвэрлэлийнхэнд давуу талтай ажээ. We Coworking Бизнес эрхлэхээр зэхэж буй эмэгтэйчүүдэд оффис түрээсийн зардлаа хэмнэх, танилын холбоогоо нэмэгдүүлж, бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ хөгжүүлэн, хамтдаа өсөх боломжийг WE хамтын оффис олгодог. Оффисын тохижилт, өнгө төрх маш онцлог, ажиллах тав тухыг бүрэн хангаж, гишүүдээ өндөр бүтээмжтэй, сэтгэл ханамжтай ажиллахад хэрэгтэй бүхнийг нэг дор бүрдүүлжээ. Ийнхүү Улаанбаатар хотод идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй хамтын оффисууд илүү шинэлэг, тохилог болсоор байна. Зөвхөн нийслэл гэлтгүй орон нутгуудад хамтын оффисууд нээгдсээр байгааг дуулгая.	Орчин үед ажил, гэр хоорондын ялгаа улам багасгаж, хаанаас ч ажлаа хийх бүрэн боломжтой болжээ. Бидний сайн мэдэх "Uber", "Instagram", "Duolingo" зэрэг дэлхийн шилдэг технологийн компаниуд дундын оффисоос төрж, амжилтаа босгосон түүхтэй. Хамтын оффис бол амжилттай гарааны бизнесүүд бий болоход, хамтын төсөл эхлүүлэхэд хамгийн чухал талбар юм. Эндээс ижил санаа зорилготой хамтрагчдаа олж, шинэ санаа, шийдлээ уралдуулаад зогсохгүй танилын хүрээгээ нэмэх, цаашлаад бизнесээ тэлэх зэрэг олон том боломж нээгддэг билээ. Тиймээс энэ удаагийн дугаарт оффисоо шинээр тохижуулах, түрээсийн зардлаа багасгах, шинэ хамт олонтой болох, ажлын орчноо өөрчлөхөөр төлөвлөж буй хэн бүхэнд зориулан хамтын оффисын онцлог, чиг хандлагыг тайлбарлахаар бэлтгэлээ. ### Хамтын оффис хаанаас эхлэлтэй вэ? Хамтын оффис гэдэг гарааны бизнесийн экосистем, инновацийг хөгжүүлэх томоохон хүчин зүйл юм. Энгийнээр, хамгийн хямд зардлаар тав тухтай орчинтой түрээсийн оффис эзэмших хэлбэр гэж ойлгож болно. Зөвхөн оффис хувааж түрээслээд зогсохгүй хүрээллээ тэлэх, тааваараа чөлөөтэй ажиллах, бүтээлч чадвараа дээшлүүлэх, төрөл бүрийн сонирхолтой арга хэмжээнүүдэд оролцох, туршлага солилцох, хөрөнгө оруулалт олж авах зэрэг олон боломжийг хамтын оффис олгодог. Дэлхий дахинд хамтын оффисын санааг 1995 онд АНУ-ын тоглоом хөгжүүлэгч Берни Диковен хэмээх эрхэм гаргаж, түүнээс 10 жилийн дараа 2005 онд хамгийн анхны хамтын оффисыг АНУ-ын Сан Франциско хотод буюу Цахиурын хөндийд нээжээ. Уг оффист үнэгүй wifi, ширээ, хамтарсан үдийн хоол, бясалгал, массаж зэргийг багтаасан бөгөөд орой 17:45 минутад хаадаг байв. Ингээд 2007 оноос Google-ийн хайлтын санд анх удаа “coworking” гэсэн үг гарч ирсэн бол 2008 оны эцэс гэхэд дэлхий даяар 160 орчим хамтын оффис бий болсон байлаа. Мөн 2009 онд Герман улсад Европын анхны хамтын оффис нээгджээ. Үүний дагуу 2016 оноос хойш хамтын оффисын томоохон тоглогчид болох "WeWork", "Regus", "Impact Hub", "Venture X", "Serendipity Labs" зэрэг хамтын оффисуудын франчайзинг улам өргөжиж буй. Ийнхүү хамтын оффисын соёл, орон зай улам тэлж, өдгөө дэлхийн өнцөг булан бүрд байрлаж буй 18 мянган хамтын оффисын тоо 2023 он гэхэд 42 хувиар өсөх тооцоог Global Coworking Growth судалгаанд дурджээ. Хамтын оффисын орчинд зайлшгүй байх ёстой зүйлс: *Биет* * Төрөл бүрийн ажиллах орчин * Эргономикийн тохиромжтой тавилга * Хурдтай интернэт * Хурлын өрөөнүүд * Утасны бүхээг * Гал тогооны хэсэг * Амрах хэсэг *Биет бус* * Хүрээлэл * Дэмжих, сургах үйл ажиллагаанууд * Нийгмийн сүлжээг бий болгох, холбож өгөх * Host Coworkingresources.org-оос гаргасан судалгаагаар дэлхийн хэмжээнд хамтын оффисын тоо энэ оны эцэст гэхэд 20 мянгад хүрч , 2024 он гэхэд 40 мянга гаруй болох тооцоо бий. Цар тахлын улмаас 2020 онд энэ салбарын зах зээл удаашрах хандлагатай байгаа ч 2021 оноос хойш өсөлт эргэн сэргэж, жилийн өсөлт 21.3 хувьд хүрнэ гэх судалгаа гараад байна ### Хамтын оффис Монголд Монгол Улсад сүүлийн хоёр жилд хамтын оффисын соёл өргөн дэлгэрч, гарааны бизнесийн экосистемийг бүрдүүлэх, сайжруулах зорилготой олон оффис үүдээ нээгээд байна. Уламжлалт оффисын жишгийг орчин үеийн тав тухтай орчноор сольж буй тэдгээр хамтын оффисуудыг танилцуулъя. Moffice Coworking "Moffice" хамтын оффис нь "Мобиком" корпорацын санаачилга, санхүүжилтээр, нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд хэрэгжүүлж буй томоохон төсөл билээ. Үүний дагуу IT-ийн чиглэлээр гарааны бизнес эрхлэгч стартапуудыг дэмжин бойжуулах, дэлхийд өрсөлдөх технологийн гарааны бизнесийг төрүүлэх зорилгоор өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард нээсэн юм. Уг оффист "Мобиком" корпорацын 23 жилийн бизнесийн нөү хау, ёс зүй зэргээс суралцах зорилготой менторшип хөтөлбөр, сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж буй. Оффис дотор кофены булан, 50-100 хүний арга хэмжээ зохион байгуулах эвент хэсэг, утасны бүхээг, авирдаг хана, ширээний теннис, хөлбөмбөг зэргээс гадна хоёр давхартаа номын сан, амрах хэсэг, кино театр зэрэг онцлох хэсгүүдтэй. Одоогоор "Moffice"-д 16 компанийн болон хувь хүмүүс нийлсэн 70 гаруй хүн байршиж буй. SMS Coworking SMS хамтын оффис нь Улаанбаатар хотын төв цэгт буюу Төв номын сангийн эсрэг талд "Business Tower"-ийн 19-р давхарт байрладаг. "Зөгий шиг бай" уриатай SMS дундын оффис 2017 оны наймдугаар сарын 30-нд нээгдсэн. Гоёмсог дотоод тохижилтоороо шууд л анхаарал татах тус дундын оффисыг "Монголын үндэсний маркетингийн холбоо" эрхлэн ажиллуулж буй. Гарааны бизнес эрхлэгчдэд зориулсан судалгаа, дата мэдээллийн бааз сайтай тул өдгөө маркетингийн мэргэжилтнүүдийн сургалт, арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулж байна. Hub Innovation Center Нийслэлийн Үйлдвэрлэл, инновацийн газар болон ''Unread Media" компанийн хамтран байгуулсан "HUB Инновацийн төв" 2018 оны зургаадугаар сарын 6-нд нээгдсэн. Шинэ санаа, инновацид суурилсан гарааны бизнесийг хөгжүүлэх, залуучуудын хөгжлийг дэмжих цогц талбар болж буй уг төв нь өнгөрсөн хугацаанд зорилтот хэрэглэгчдэдээ хүрч, залуучуудын цуглах дуртай гол цэгүүдийн нэг болжээ. Startup Terminal Үүсэн байгуулагдаад хоёр жил болж буй "Стартап Терминал" нь бүрэн тоноглогдсон дундын оффисын ажлын орчныг бүрдүүлсэн билээ. Уян хатан нөхцөлтэй оффисын түрээс, менторинг, зөвлөгөө, сургалтаар хангахаас гадна танилын сүлжээнд холбох, дараагийн шатны хөрөнгө оруулагчидтай холбох зэрэг цогц үйлчилгээг явуулдаг. Мөн инновацийн бүтээгдэхүүнийг олон улсын зах зээлд гаргах маркетинг, хөрөнгө оруулалт, зуучлалын чиглэлд Шинжлэх ухаан, технологийн сантай хамтран ажилладаг. Club Coworking "Club Coworking" нь 2016 онд байгуулагдсан Монголын анхны томоохон дундын оффис юм. ICC Tower-ийн 13-р давхарт буюу хотын төвд байрладаг, маш хурдан интернэттэй гэдгээрээ онцлог. Мөн гишүүдийн хөнгөлөлт болон үнийн уян хатан бодлогоороо ялгардаг. Creative Club "Гэрэл+ Медиа" группийн харьяа "Creative Club" нь бүтээлч салбарынханд зориулсон дундын оффис юм. Телевиз, дуу бичлэгийн студи, хэвлэх үйлдвэр зэрэг ашиглаж болох нөөц, боломж тун олон. Тиймээс дизайнер, видео бүтээгч, гэрэл зурагчин, дуучин, зохиолч, орчуулагч, сэтгүүлч, продюсер зэрэг бүтээлч үйлдвэрлэлийнхэнд давуу талтай ажээ. We Coworking Бизнес эрхлэхээр зэхэж буй эмэгтэйчүүдэд оффис түрээсийн зардлаа хэмнэх, танилын холбоогоо нэмэгдүүлж, бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ хөгжүүлэн, хамтдаа өсөх боломжийг WE хамтын оффис олгодог. Оффисын тохижилт, өнгө төрх маш онцлог, ажиллах тав тухыг бүрэн хангаж, гишүүдээ өндөр бүтээмжтэй, сэтгэл ханамжтай ажиллахад хэрэгтэй бүхнийг нэг дор бүрдүүлжээ. Ийнхүү Улаанбаатар хотод идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй хамтын оффисууд илүү шинэлэг, тохилог болсоор байна. Зөвхөн нийслэл гэлтгүй орон нутгуудад хамтын оффисууд нээгдсээр байгааг дуулгая.
https://unread.today/c/snowboarder-tinoalex320	Зочинтой булан	Unread Today	2022-01-14T00:00:00	1 сарын 14, 2022	Снөүбордчин @tinoalex320 - Туг, Тавцан, GoPro10...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 107.316%;">Б.Хишигбаатар</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 107.316%;">Снөүбордчин</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 107.316%;">Сурч буй зүйлийнхээ эцсийг нь үз! Шантрах үе бий ч түүнийг даваад гарах хэрэгтэй.<br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 107.316%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Туг<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">2017 онд Монгол Улсын дээвэр Алтай Таван Богдын тэргүүн оргил болох Хүйтэний оргил өөд замд гарахдаа "Монголын Мэргэжлийн Снөүбордын Холбоо"-ны хамт олноосоо энэ тугийг авч байлаа. Тэр үеэс хойш намайг хаана ч явсан хамт байдаг зүйлсийн нэг болсон.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/eee22da17afb4f1acf36db74c61bd0af.png" class="fr-fic fr-dib" data-success="true" data-size="1200,1200"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/a179f8e45c932c1c7308095404b502df.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Тавцан<br></td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Өдийг хүртэл ашиглаж ирсэн тавцангуудаас хамгийн удаж байгаа нь энэ. Хэрэглээд хоёр жил болсон байна.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/e01b6853607a833de9f5f18bbc5d0290.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/e1a33a5d87a96f4709459163bfbafeec.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Үүргэвч<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бие жижиг ч, бэлчээр том энэ үүргэвчиндээ уул руу гарахад хэрэгтэй бүх зүйлээ багтаадаг. Снөүбордоо босоогоор нь тогтоох зориулалттайгаас гадна нүдний шил, малгай, бусад багаж хэрэгслээ ч бас цэгцтэй аваад явчихна.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/4ec5b27effe732b75d3edc68645d029d.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/1d7696454503d4353bb57daf86709080.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Хамгаалалтын хувцас<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Анх тавцангаар гулгаж сурч байсан үедээ өдөр бүр л өмсдөг байлаа. Мэдээж аюулгүй байдал талаасаа гэмтэл авахгүйн тулд шүү дээ. Харин одоо өөрийн гэсэн техниктэй болсон учраас зөвхөн тэмцээний үеэр өмсөж байгаа.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/7e13b6aa815fddd21b854fa7645b6075.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/29e640744ff810d55e661bcee828c664.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Hi backpack<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Снөүбордын бэхэлгээний ард байрладаг жижиг цүнх. Үүнд уул хаданд явахад гарах эрсдэлээс сэргийлэх зориулалттай бэхэлгээний запас, афтерка, боолт зэрэг бий.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/dde03271c6a2f9e913afef3e2307d9e9.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/05bbe68c9920715d4ee58f79996644ec.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Өвдөгний хамгаалалт<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ихэвчлэн тэмцээний үед хэрэглэдэг. Унах үед хамгийн түрүүнд өвдөг гэмтэх магадлалтай учраас надад тун хэрэгтэй хамгаалалт гэж ойлгож болно.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/f1eea8a0b1b810c7d1b3684ed4369096.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/86bc95723bb4659a0f76b037e9956021.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(162, 165, 218);">GoPro 10<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Уул хаданд явахдаа нүдээр үзсэн гайхамшгуудаа хальсанд баримтжуулан үлдээх хэрэгтэй шүү дээ. Тиймээс хэрэглэхэд хялбар, авч явахад авсаархан GoPro 10 камерыг хэрэглэдэг.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/dd79255ba1ab5f787ff9eec355b19a28.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/cf456699a8e35a6f1ccb60c9d4355061.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Чихэвч<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Экстрим спортыг "галзуу" хөгжимгүйгээр төсөөлшгүй. Тиймдээ ч миний хувьд чихэвч маш чухал. Одоогоор найз бүсгүйнхээ бэлэглэсэн Huawei брэндийн утасгүй чихэвчийг хэрэглэж байна.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/8b7c8840a9a08591af13d576014c08c5.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/15493676a440bebbafa9a034081544e0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Нүдний шил<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өвлийн улиралд нарны гэрлийн 95 хувь нь цасан дээр ойдог. Тэр дундаа мөнх цаст, мөсөн голоор явах үед нарны тусгалаас болж орчны харагдах байдал хязгаарлагдмал болдог гэсэн үг. Тиймээс нарны хурц туяанаас хамгаалах нүдний шил зайлшгүй хэрэгтэй.<br><br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/78bc1856ed9a4ab2967dc7e2a542dcc6.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/0661516570df7df1ec489f627ec03c92.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 102.202%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Хамгаалалтын дуулга<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Снөүбордоор хичээллэдэг тамирчны хувьд толгойн хамгаалалт чухал. Эрсдэл өндөртэй спортоор хичээллэж байгаа учраас аюулгүй байдлаа хангах нь нэн тэргүүний асуудал байдаг.<br></td><td style="width: 22.2935%;"><img src="https://unread.today/files/48/ae511d97a945f9b33f477dd7b12e8d89.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 24.8128%;"><img src="https://unread.today/files/48/65db78f70fa272c15790c664ad5b9f49.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Б.Хишигбаатар Снөүбордчин Сурч буй зүйлийнхээ эцсийг нь үз! Шантрах үе бий ч түүнийг даваад гарах хэрэгтэй. 1 Туг 2017 онд Монгол Улсын дээвэр Алтай Таван Богдын тэргүүн оргил болох Хүйтэний оргил өөд замд гарахдаа "Монголын Мэргэжлийн Снөүбордын Холбоо"-ны хамт олноосоо энэ тугийг авч байлаа. Тэр үеэс хойш намайг хаана ч явсан хамт байдаг зүйлсийн нэг болсон. 2 Тавцан Өдийг хүртэл ашиглаж ирсэн тавцангуудаас хамгийн удаж байгаа нь энэ. Хэрэглээд хоёр жил болсон байна. 3 Үүргэвч Бие жижиг ч, бэлчээр том энэ үүргэвчиндээ уул руу гарахад хэрэгтэй бүх зүйлээ багтаадаг. Снөүбордоо босоогоор нь тогтоох зориулалттайгаас гадна нүдний шил, малгай, бусад багаж хэрэгслээ ч бас цэгцтэй аваад явчихна. 4 Хамгаалалтын хувцас Анх тавцангаар гулгаж сурч байсан үедээ өдөр бүр л өмсдөг байлаа. Мэдээж аюулгүй байдал талаасаа гэмтэл авахгүйн тулд шүү дээ. Харин одоо өөрийн гэсэн техниктэй болсон учраас зөвхөн тэмцээний үеэр өмсөж байгаа. 5 Hi backpack Снөүбордын бэхэлгээний ард байрладаг жижиг цүнх. Үүнд уул хаданд явахад гарах эрсдэлээс сэргийлэх зориулалттай бэхэлгээний запас, афтерка, боолт зэрэг бий. 6 Өвдөгний хамгаалалт Ихэвчлэн тэмцээний үед хэрэглэдэг. Унах үед хамгийн түрүүнд өвдөг гэмтэх магадлалтай учраас надад тун хэрэгтэй хамгаалалт гэж ойлгож болно. 7 GoPro 10 Уул хаданд явахдаа нүдээр үзсэн гайхамшгуудаа хальсанд баримтжуулан үлдээх хэрэгтэй шүү дээ. Тиймээс хэрэглэхэд хялбар, авч явахад авсаархан GoPro 10 камерыг хэрэглэдэг. 8 Чихэвч Экстрим спортыг "галзуу" хөгжимгүйгээр төсөөлшгүй. Тиймдээ ч миний хувьд чихэвч маш чухал. Одоогоор найз бүсгүйнхээ бэлэглэсэн Huawei брэндийн утасгүй чихэвчийг хэрэглэж байна. 9 Нүдний шил Өвлийн улиралд нарны гэрлийн 95 хувь нь цасан дээр ойдог. Тэр дундаа мөнх цаст, мөсөн голоор явах үед нарны тусгалаас болж орчны харагдах байдал хязгаарлагдмал болдог гэсэн үг. Тиймээс нарны хурц туяанаас хамгаалах нүдний шил зайлшгүй хэрэгтэй. 10 Хамгаалалтын дуулга Снөүбордоор хичээллэдэг тамирчны хувьд толгойн хамгаалалт чухал. Эрсдэл өндөртэй спортоор хичээллэж байгаа учраас аюулгүй байдлаа хангах нь нэн тэргүүний асуудал байдаг.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Б.Хишигбаатар \| \| \| \| \| Снөүбордчин \| \| \| \| \| Сурч буй зүйлийнхээ эцсийг нь үз! Шантрах үе бий ч түүнийг даваад гарах хэрэгтэй. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Туг \| \| \| \| 2017 онд Монгол Улсын дээвэр Алтай Таван Богдын тэргүүн оргил болох Хүйтэний оргил өөд замд гарахдаа "Монголын Мэргэжлийн Снөүбордын Холбоо"-ны хамт олноосоо энэ тугийг авч байлаа. Тэр үеэс хойш намайг хаана ч явсан хамт байдаг зүйлсийн нэг болсон. \| \| \| \| 2 \| Тавцан \| \| \| \| Өдийг хүртэл ашиглаж ирсэн тавцангуудаас хамгийн удаж байгаа нь энэ. Хэрэглээд хоёр жил болсон байна. \| \| \| \| \| 3 \| Үүргэвч \| \| \| \| Бие жижиг ч, бэлчээр том энэ үүргэвчиндээ уул руу гарахад хэрэгтэй бүх зүйлээ багтаадаг. Снөүбордоо босоогоор нь тогтоох зориулалттайгаас гадна нүдний шил, малгай, бусад багаж хэрэгслээ ч бас цэгцтэй аваад явчихна. \| \| \| \| 4 \| Хамгаалалтын хувцас \| \| \| \| Анх тавцангаар гулгаж сурч байсан үедээ өдөр бүр л өмсдөг байлаа. Мэдээж аюулгүй байдал талаасаа гэмтэл авахгүйн тулд шүү дээ. Харин одоо өөрийн гэсэн техниктэй болсон учраас зөвхөн тэмцээний үеэр өмсөж байгаа. \| \| \| \| 5 \| Hi backpack \| \| \| \| Снөүбордын бэхэлгээний ард байрладаг жижиг цүнх. Үүнд уул хаданд явахад гарах эрсдэлээс сэргийлэх зориулалттай бэхэлгээний запас, афтерка, боолт зэрэг бий. \| \| \| \| 6 \| Өвдөгний хамгаалалт \| \| \| \| Ихэвчлэн тэмцээний үед хэрэглэдэг. Унах үед хамгийн түрүүнд өвдөг гэмтэх магадлалтай учраас надад тун хэрэгтэй хамгаалалт гэж ойлгож болно. \| \| \| \| 7 \| GoPro 10 \| \| \| \| Уул хаданд явахдаа нүдээр үзсэн гайхамшгуудаа хальсанд баримтжуулан үлдээх хэрэгтэй шүү дээ. Тиймээс хэрэглэхэд хялбар, авч явахад авсаархан GoPro 10 камерыг хэрэглэдэг. \| \| \| \| 8 \| Чихэвч \| \| \| \| Экстрим спортыг "галзуу" хөгжимгүйгээр төсөөлшгүй. Тиймдээ ч миний хувьд чихэвч маш чухал. Одоогоор найз бүсгүйнхээ бэлэглэсэн Huawei брэндийн утасгүй чихэвчийг хэрэглэж байна. \| \| \| \| 9 \| Нүдний шил \| \| \| \| Өвлийн улиралд нарны гэрлийн 95 хувь нь цасан дээр ойдог. Тэр дундаа мөнх цаст, мөсөн голоор явах үед нарны тусгалаас болж орчны харагдах байдал хязгаарлагдмал болдог гэсэн үг. Тиймээс нарны хурц туяанаас хамгаалах нүдний шил зайлшгүй хэрэгтэй. \| \| \| \| 10 \| Хамгаалалтын дуулга \| \| \| \| Снөүбордоор хичээллэдэг тамирчны хувьд толгойн хамгаалалт чухал. Эрсдэл өндөртэй спортоор хичээллэж байгаа учраас аюулгүй байдлаа хангах нь нэн тэргүүний асуудал байдаг. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-sainuu-byambasuren-bilguundari	Зочинтой булан		2022-01-13T00:00:00	1 сарын 13, 2022	Сайн уу, М.Бямбасүрэн, Б.Билгүүндарь: Нүүр будна гэдэг тоо бодохтой адил тооцоолол шаарддаг	<div class="article-body"> <h2>“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид ажил мэргэжилдээ эзэн болж, салбартаа амжилт гарган яваа make up артистууд болох М.Бямбасүрэн, Б.Билгүүндарь нарыг урьсан юм. Оюутан ахуй үеэсээ ажлын талбарт гарсан тэдний хувьд үзэгч олны магтаал сайшаалыг хүртсэн "Яг Түүн Шиг'', "Ододтой бүжиглэе" зэрэг телевизийн томоохон контентуудаас эхлээд нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа "Тал Нутгийн Зомби" МУСК тэргүүтэй тайз дэлгэцийн олон бүтээлч ажлуудад гар бие оролцож, нүүр будалт, дүр хувиргалтыг хариуцан ажиллажээ. Нүүр будалт, түүний дотор тусгай нүүр хувиргалт, кино урлагийн чиглэлд дур сонирхолтой уншигчдад маань тун ч сонирхолтой байх болов уу.</h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сайн байцгаана уу? Ярилцлагын маань урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Юун түрүүнд та бүхний анх make up артист болсон түүх, дурсамжаас сонсож, яриагаа эхлүүлмээр байна.</h3><p><b>Б.Билгүүндарь</b>: Сайн байна уу? Намайг Б.Билгүүндарь гэдэг. Би багын л зураг зурах дуртай хүүхэд байсан юм. Энэ сонирхлоо хөгжүүлж явсаар ахлах ангид орох үед нүүр будалтад илүүтэй дурлах болсон. Тэгээд л шохоорхсон салбараа нэлээд судалж, эрэл хайгуул хийсний үр дүнд Сити Их сургуулийн “нүүр хувиргагч, үсчин, стилист”-ийн ангид элсэн орж байлаа. <br> <br><b>М.Бямбасүрэн</b>: Есдүгээр ангиа төгсөөд Үйлдвэр Урлалын Политехник Коллежид гоо сайханч мэргэжлээр элсэн суралцсан юм. Тэр үед оюутнууд дунд нүүр будалт, үс, хумс гээд мэргэжлийн тэмцээнүүд зохиогддог байлаа. Анх тэдгээр тэмцээнүүдэд амжилттай орж, байр эзэлсэн нь цаашид олон уралдаанд өөрийгөө сорьж үзэх урам өгч, мэргэжилдээ улам татагдах шалтгаан болсон доо.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bf5fcb5468be0a2c81da45da5bc37056.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Make up артист болох гараагаа хаанаас эхлүүлж байсан бэ? Анхны ажлынхаа талаар хуваалцвал?</h3><p><b>М.Бямбасүрэн:</b> Оюутан байхаасаа л багшаа дагаж төрөл бүрийн зар сурталчилгаа, кино нүүр будалтын ажилд оролцож эхэлсэн. Харин сургуулиа төгсөөд "Eegii Makeup Studio"-д хамгийн анхны цалинтай ажлаа хийж байлаа. <br> <br><b>Б.Билгүүндарь: </b>Би ч бас оюутан байхдаа багшийгаа дагаж мэргэжлийн ажлуудад орж эхэлсэн. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлэг, "Халуун Зүрх" МУСК-ны нүүр будалтыг хамтран хийж байлаа. Харин гуравдугаар дамжаанаасаа эхлэн "Wolarsen Makeup Studio"-д нүүр будалтын багш, артистаар хоёр жилийн хугацаанд ажилласан нь туршлага хуримтлуулах том завшаан болсон шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Таны үлгэр дуурайлал авдаг артист хэн бэ?</h3><p><b>М.Бямбасүрэн:</b> Make Up Artist Bella. Дотоодын гоёлын нүүр будалтын салбарыг шат ахиулж чадсан хүн шиг санагддаг. "Нүүр будалт бол хүний сэтгэлзүйд хандаж хийдэг зүйл. Нүүр будахдаа тоо бодохтой адил тооцоолол хийн, сэтгэлээ шингээж байж сайн үр дүнг бий болгоно" гэдгийг ойлгуулж өгсөн. <br> <br><b>Б.Билгүүндарь:</b> Гадаад артистуудын инстаграм хаягийг дагаж, бичлэгийг нь үздэг. Орос артистууд, солонгосын зомби гэх мэт тусгай нүүр будалт хийдэг артистуудыг дагаж үлгэр дуурайлал, урам зориг авдаг даа.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4358c95f4f7a03d25ea91199bd45469c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Чадварыг тань хамгийн ихээр сорьж байсан ажил юу вэ? Тун сонирхолтой санагдаж байна.</h3><p><b>Б.Билгүүндарь:</b> "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн нүүр будалтын багт ажиллахад ази хүнийг европ хүнтэй адил болгохоос эхлээд нэлээд чадвар шаардсан хүнд будалтууд их гарч байсан. Бямбасүрэн бид хоёр мэргэжлийн хичээлүүдээ ч үзэж эхлээгүй хоёрдугаар дамжааны оюутнууд байсан учраас тэр үед хангалттай чадвар суугаагүй байсан гэж болно. Гэсэн ч яг тэр үед л өөрсдийгөө илүү их дайчлан, олон нүүр будалтын арга техникийг судалж, их ч зүйлийг сурч авсан даа. Одоо бодоход хамгийн нандин дурсамжуудын минь нэг. <br> <br><b>М.Бямбасүрэн</b>: Санал нийлж байна. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн хувиргалттай нүүр будалтыг хийхэд нэлээд сорилттой тулгарсан. Мөн сүүлд нүүр хувиргалт дээр нь ажилласан "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ны зураг авалт бүр ч илүү чадвар шалгасан, сорилттой ажил байлаа. Бид хоёр энэ төрлийн төсөлд оролцохдоо өмнө нь зөвхөн туслахын үүрэгтэй байсан бол энэ удаа кино багийн нүүр будалтаа удирдан ахалж ажилласан юм. Энэ ч утгаараа ур чадвараас гадна нэлээд хариуцлага, сахилга бат шаардсан шүү.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/688915f8269c3ff851f38a02003f93b8.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Киноны нүүр будалт хийхийн онцлог тал нь юу вэ? Өдөр тутмын болон гоёлын будалтаас юугаараа ялгардаг вэ?</h3><p>Киноны нүүр будалт үнэмшилтэй, бодит мэт харагдах хэрэгтэй учраас хэт зузаан будаж болдоггүй. Энгийн будалтаас ялгаатай нь бодит амьдралтай илүү ойр хийдэг. Будсан мөртлөө будаагүй мэт харагдуулах нь байна шүү дээ. Тиймдээ ч илүү их ур чадвар, мэдрэмж шаарддаг юм. Жишээ нь гэхэд л шарх, сорви зурах мэтээс эхэлнэ дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Монголын кино урлаг, киноны нүүр будалтын хөгжлийн талаарх сэдвээр яриагаа үргэлжлүүлье.</h3><p>Нэг үеэ бодвол Монгол артистуудын чадвар тун сайжирсан шүү. Жишээ нь, хэдэн жилийн өмнөх аймшгийн киноны нүүр хувиргалт гэхэд л нүүрийг нь цагаанаар будаад, цагаан хувцас өмсүүлчхээд сүнс гэж ойлгодог байлаа. Харин одоо илүү нарийн ажиллагаатай болсныг бүгд гадарлах байх. Бидний мэдэж байгаагаар саяхан гэхэд л "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-нд Монголд анх удаа зомбины тусгай нүүр хувиргалтыг хийлээ шүү дээ. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/716ac11741d93c16bf426dd90d6d4ea2.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сүүлийн үед хийсэн ажлуудаасаа хуваалцвал?</h3><p><b>Б.Билгүүндарь:</b> Бямбасүрэн бид хоёр хэдийн "нэг баг" болсон хамтран ажиллагсад. Ихэнх төслүүд дээр хамтдаа ороод явдаг. Дээр дурдсан ажлуудаас гадна гэвэл "Молко" шинэ жилийн киноны нүүр хувиргалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Одоогоор "Mesmerism"-ийн залуустай хамтарч контент дээр нь ажиллаж байна. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cb526996e6c446c624b6c8eb2bd1be1c.jpg"></p><div class="image-caption">Make up артист Б.Билгүүндарь</div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">"Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ы талаар хэд хэд дурдлаа шүү дээ. Энэ тухай дэлгэрүүлэх нь зүйтэй байх. Нэг сонирхолтой асуулт байна. Киноны туршид нийт хэдэн "зомби" будсан бэ?"</h3><p>Киноны маань тусгай нүүр хувиргалтын баг Б.Билгүүндарь, М.Бямбасүрэн, Э.Мөнхзул, Д.Ундармаа, Б.Ангирмаа, Ц.Дэлгэр Б.Мөнхтуяа гэсэн долоон бүсгүйгээс бүрдэж, хоёр сар гаруй хугацаанд ажилласан. Анх тавуулаа очиж байхдаа тийм их зомби будна гэж төсөөлөөгүй л дээ. Тиймээс ч сүүлд хоёр бүсгүйг багтаа нэмсэн. <br> <br>Зураг авалтын үеэр бид үүрээр гурав, дөрвөн цагийн үед босож "зомбинуудаа" буддаг байлаа. Зомбитой хэсгүүд их учраас кадраас кадрын хооронд өдөржин л зомбины тусгай будалт хийхийн сацуу жүжигчдийн энгийн нүүр будалтыг ч хийж амжуулна. Киноны төгсгөл хүртэл зомбины тоо бага багаар өссөөр бид төслийн туршид нийт 300 гаруй зомбины нүүр хувиргалт хийж, амаргүй даалгаврын ард амжилттай гарсан. Дуусгачихаад өөрсдөөрөө үнэхээр бахархсан шүү. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ddf8e5a43fa494c026ca6a0cdbd77444.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>Зомбины нүүр будалт хийхийн онцлог нь юу байдаг вэ?<br></div></h3><p>Нэг зомбиг будахад ойролцоогоор нэгээс хоёр цаг зарцуулдаг. Зомбины нүүр хувиргалтын онцлог тал нь зөвхөн нүүр хэсгийг нь буддаггүй, ил харагдаж байгаа хэсгүүд болох гэдэс, хүзүү , хөл, гар, хумс зэргийг нэг бүрчлэн нарийн буддаг. Мөн халдвар авсан гэдэг утгаар арьсны өнгийг нь үхсэн мэт болгох, тураах, шарх сорви, судас, цус нөж хийхдээ хэрхэн бодит мэт харагдуулах вэ гэдэг талаас нь багаараа ярилцаж, ихээхэн судалж үзсэний эцэст зомбины нүүр хувиргалтаа хийж эхэлж байлаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ирээдүйд make up артист болохоор зорьж байгаа залууст өгөх таны зөвлөгөө?</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/16deef10160bec4619d6c553eb5360fc.jpg"></p><p><b>М.Бямбасүрэн:</b> Юуны түрүүнд энэ ажлыг мөнгөний төлөө битгий сонгож хийгээрэй гэж хэлмээр байна. Сэтгэл зүрхээ зориулж хийдэг, сайжирч, амжилтад хүрэхийн тулд урт хугацаа, тууштай байдал шаарддаг маш онцгой мэргэжил шүү. Мэдээж шантрах үе мундахгүй, гэсэн ч бүү бууж өгөөрэй. Мөнгөний төлөө биш ур чадвар олж авахын төлөө хийх хэрэгтэй. Ингэж чадвал мөнгө энэ их хөдөлмөрийг дагаад өөрөө ирэхээс аргагүй болно. <br> <br><b>Б.Билгүүндарь:</b> Нүүр будалтыг зарим хүмүүс юухан байдаг юм, бичлэг үзээд л сурчихна зэргээр дутуу үнэлдэг. Гэтэл бас тийм биш л дээ. Эхлээд өөр дээрээ төрөл бүрийн будалт хийж туршина. Дараагаар нь бусад хүмүүс дээр дадлага хийнэ. Өдөр бүр л давтаж, хийсний үр дүнд гарт ордог. Энэ бүрд хүний тууштай зан чанар, сонирхол хобби, санхүү мөнгө, цаг зав, сэтгэл зүрх, хөлс хүч гээд бүх зүйл зарцуулагдаж байгаа шүү дээ. Сураад дуусчихна гэсэн зүйл байхгүй. Ер юуг ч бай өдөр тутамдаа л хийж, чадваруудаа сайжруулж байж л амжилтад хүрнэ. Нүүр будалт ч бас яг л тийм. Үүнийг л ойлгоосой</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Цаашдын ажилд нь амжилт хүсье. </h3><p>Баярлалаа. Та бүхэнд ч бас.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f0851b07f8f751d5e8003c118c614200.jpeg"></p> </div>	“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид ажил мэргэжилдээ эзэн болж, салбартаа амжилт гарган яваа make up артистууд болох М.Бямбасүрэн, Б.Билгүүндарь нарыг урьсан юм. Оюутан ахуй үеэсээ ажлын талбарт гарсан тэдний хувьд үзэгч олны магтаал сайшаалыг хүртсэн "Яг Түүн Шиг'', "Ододтой бүжиглэе" зэрэг телевизийн томоохон контентуудаас эхлээд нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа "Тал Нутгийн Зомби" МУСК тэргүүтэй тайз дэлгэцийн олон бүтээлч ажлуудад гар бие оролцож, нүүр будалт, дүр хувиргалтыг хариуцан ажиллажээ. Нүүр будалт, түүний дотор тусгай нүүр хувиргалт, кино урлагийн чиглэлд дур сонирхолтой уншигчдад маань тун ч сонирхолтой байх болов уу. Сайн байцгаана уу? Ярилцлагын маань урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Юун түрүүнд та бүхний анх make up артист болсон түүх, дурсамжаас сонсож, яриагаа эхлүүлмээр байна. Б.Билгүүндарь : Сайн байна уу? Намайг Б.Билгүүндарь гэдэг. Би багын л зураг зурах дуртай хүүхэд байсан юм. Энэ сонирхлоо хөгжүүлж явсаар ахлах ангид орох үед нүүр будалтад илүүтэй дурлах болсон. Тэгээд л шохоорхсон салбараа нэлээд судалж, эрэл хайгуул хийсний үр дүнд Сити Их сургуулийн “нүүр хувиргагч, үсчин, стилист”-ийн ангид элсэн орж байлаа. М.Бямбасүрэн : Есдүгээр ангиа төгсөөд Үйлдвэр Урлалын Политехник Коллежид гоо сайханч мэргэжлээр элсэн суралцсан юм. Тэр үед оюутнууд дунд нүүр будалт, үс, хумс гээд мэргэжлийн тэмцээнүүд зохиогддог байлаа. Анх тэдгээр тэмцээнүүдэд амжилттай орж, байр эзэлсэн нь цаашид олон уралдаанд өөрийгөө сорьж үзэх урам өгч, мэргэжилдээ улам татагдах шалтгаан болсон доо. Make up артист болох гараагаа хаанаас эхлүүлж байсан бэ? Анхны ажлынхаа талаар хуваалцвал? М.Бямбасүрэн: Оюутан байхаасаа л багшаа дагаж төрөл бүрийн зар сурталчилгаа, кино нүүр будалтын ажилд оролцож эхэлсэн. Харин сургуулиа төгсөөд "Eegii Makeup Studio"-д хамгийн анхны цалинтай ажлаа хийж байлаа. Б.Билгүүндарь: Би ч бас оюутан байхдаа багшийгаа дагаж мэргэжлийн ажлуудад орж эхэлсэн. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлэг, "Халуун Зүрх" МУСК-ны нүүр будалтыг хамтран хийж байлаа. Харин гуравдугаар дамжаанаасаа эхлэн "Wolarsen Makeup Studio"-д нүүр будалтын багш, артистаар хоёр жилийн хугацаанд ажилласан нь туршлага хуримтлуулах том завшаан болсон шүү. Таны үлгэр дуурайлал авдаг артист хэн бэ? М.Бямбасүрэн: Make Up Artist Bella. Дотоодын гоёлын нүүр будалтын салбарыг шат ахиулж чадсан хүн шиг санагддаг. "Нүүр будалт бол хүний сэтгэлзүйд хандаж хийдэг зүйл. Нүүр будахдаа тоо бодохтой адил тооцоолол хийн, сэтгэлээ шингээж байж сайн үр дүнг бий болгоно" гэдгийг ойлгуулж өгсөн. Б.Билгүүндарь: Гадаад артистуудын инстаграм хаягийг дагаж, бичлэгийг нь үздэг. Орос артистууд, солонгосын зомби гэх мэт тусгай нүүр будалт хийдэг артистуудыг дагаж үлгэр дуурайлал, урам зориг авдаг даа. Чадварыг тань хамгийн ихээр сорьж байсан ажил юу вэ? Тун сонирхолтой санагдаж байна. Б.Билгүүндарь: "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн нүүр будалтын багт ажиллахад ази хүнийг европ хүнтэй адил болгохоос эхлээд нэлээд чадвар шаардсан хүнд будалтууд их гарч байсан. Бямбасүрэн бид хоёр мэргэжлийн хичээлүүдээ ч үзэж эхлээгүй хоёрдугаар дамжааны оюутнууд байсан учраас тэр үед хангалттай чадвар суугаагүй байсан гэж болно. Гэсэн ч яг тэр үед л өөрсдийгөө илүү их дайчлан, олон нүүр будалтын арга техникийг судалж, их ч зүйлийг сурч авсан даа. Одоо бодоход хамгийн нандин дурсамжуудын минь нэг. М.Бямбасүрэн : Санал нийлж байна. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн хувиргалттай нүүр будалтыг хийхэд нэлээд сорилттой тулгарсан. Мөн сүүлд нүүр хувиргалт дээр нь ажилласан "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ны зураг авалт бүр ч илүү чадвар шалгасан, сорилттой ажил байлаа. Бид хоёр энэ төрлийн төсөлд оролцохдоо өмнө нь зөвхөн туслахын үүрэгтэй байсан бол энэ удаа кино багийн нүүр будалтаа удирдан ахалж ажилласан юм. Энэ ч утгаараа ур чадвараас гадна нэлээд хариуцлага, сахилга бат шаардсан шүү. Киноны нүүр будалт хийхийн онцлог тал нь юу вэ? Өдөр тутмын болон гоёлын будалтаас юугаараа ялгардаг вэ? Киноны нүүр будалт үнэмшилтэй, бодит мэт харагдах хэрэгтэй учраас хэт зузаан будаж болдоггүй. Энгийн будалтаас ялгаатай нь бодит амьдралтай илүү ойр хийдэг. Будсан мөртлөө будаагүй мэт харагдуулах нь байна шүү дээ. Тиймдээ ч илүү их ур чадвар, мэдрэмж шаарддаг юм. Жишээ нь гэхэд л шарх, сорви зурах мэтээс эхэлнэ дээ. Монголын кино урлаг, киноны нүүр будалтын хөгжлийн талаарх сэдвээр яриагаа үргэлжлүүлье. Нэг үеэ бодвол Монгол артистуудын чадвар тун сайжирсан шүү. Жишээ нь, хэдэн жилийн өмнөх аймшгийн киноны нүүр хувиргалт гэхэд л нүүрийг нь цагаанаар будаад, цагаан хувцас өмсүүлчхээд сүнс гэж ойлгодог байлаа. Харин одоо илүү нарийн ажиллагаатай болсныг бүгд гадарлах байх. Бидний мэдэж байгаагаар саяхан гэхэд л "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-нд Монголд анх удаа зомбины тусгай нүүр хувиргалтыг хийлээ шүү дээ. Сүүлийн үед хийсэн ажлуудаасаа хуваалцвал? Б.Билгүүндарь: Бямбасүрэн бид хоёр хэдийн "нэг баг" болсон хамтран ажиллагсад. Ихэнх төслүүд дээр хамтдаа ороод явдаг. Дээр дурдсан ажлуудаас гадна гэвэл "Молко" шинэ жилийн киноны нүүр хувиргалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Одоогоор "Mesmerism"-ийн залуустай хамтарч контент дээр нь ажиллаж байна. Make up артист Б.Билгүүндарь "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ы талаар хэд хэд дурдлаа шүү дээ. Энэ тухай дэлгэрүүлэх нь зүйтэй байх. Нэг сонирхолтой асуулт байна. Киноны туршид нийт хэдэн "зомби" будсан бэ?" Киноны маань тусгай нүүр хувиргалтын баг Б.Билгүүндарь, М.Бямбасүрэн, Э.Мөнхзул, Д.Ундармаа, Б.Ангирмаа, Ц.Дэлгэр Б.Мөнхтуяа гэсэн долоон бүсгүйгээс бүрдэж, хоёр сар гаруй хугацаанд ажилласан. Анх тавуулаа очиж байхдаа тийм их зомби будна гэж төсөөлөөгүй л дээ. Тиймээс ч сүүлд хоёр бүсгүйг багтаа нэмсэн. Зураг авалтын үеэр бид үүрээр гурав, дөрвөн цагийн үед босож "зомбинуудаа" буддаг байлаа. Зомбитой хэсгүүд их учраас кадраас кадрын хооронд өдөржин л зомбины тусгай будалт хийхийн сацуу жүжигчдийн энгийн нүүр будалтыг ч хийж амжуулна. Киноны төгсгөл хүртэл зомбины тоо бага багаар өссөөр бид төслийн туршид нийт 300 гаруй зомбины нүүр хувиргалт хийж, амаргүй даалгаврын ард амжилттай гарсан. Дуусгачихаад өөрсдөөрөө үнэхээр бахархсан шүү. Зомбины нүүр будалт хийхийн онцлог нь юу байдаг вэ? Нэг зомбиг будахад ойролцоогоор нэгээс хоёр цаг зарцуулдаг. Зомбины нүүр хувиргалтын онцлог тал нь зөвхөн нүүр хэсгийг нь буддаггүй, ил харагдаж байгаа хэсгүүд болох гэдэс, хүзүү , хөл, гар, хумс зэргийг нэг бүрчлэн нарийн буддаг. Мөн халдвар авсан гэдэг утгаар арьсны өнгийг нь үхсэн мэт болгох, тураах, шарх сорви, судас, цус нөж хийхдээ хэрхэн бодит мэт харагдуулах вэ гэдэг талаас нь багаараа ярилцаж, ихээхэн судалж үзсэний эцэст зомбины нүүр хувиргалтаа хийж эхэлж байлаа. Ирээдүйд make up артист болохоор зорьж байгаа залууст өгөх таны зөвлөгөө? М.Бямбасүрэн: Юуны түрүүнд энэ ажлыг мөнгөний төлөө битгий сонгож хийгээрэй гэж хэлмээр байна. Сэтгэл зүрхээ зориулж хийдэг, сайжирч, амжилтад хүрэхийн тулд урт хугацаа, тууштай байдал шаарддаг маш онцгой мэргэжил шүү. Мэдээж шантрах үе мундахгүй, гэсэн ч бүү бууж өгөөрэй. Мөнгөний төлөө биш ур чадвар олж авахын төлөө хийх хэрэгтэй. Ингэж чадвал мөнгө энэ их хөдөлмөрийг дагаад өөрөө ирэхээс аргагүй болно. Б.Билгүүндарь: Нүүр будалтыг зарим хүмүүс юухан байдаг юм, бичлэг үзээд л сурчихна зэргээр дутуу үнэлдэг. Гэтэл бас тийм биш л дээ. Эхлээд өөр дээрээ төрөл бүрийн будалт хийж туршина. Дараагаар нь бусад хүмүүс дээр дадлага хийнэ. Өдөр бүр л давтаж, хийсний үр дүнд гарт ордог. Энэ бүрд хүний тууштай зан чанар, сонирхол хобби, санхүү мөнгө, цаг зав, сэтгэл зүрх, хөлс хүч гээд бүх зүйл зарцуулагдаж байгаа шүү дээ. Сураад дуусчихна гэсэн зүйл байхгүй. Ер юуг ч бай өдөр тутамдаа л хийж, чадваруудаа сайжруулж байж л амжилтад хүрнэ. Нүүр будалт ч бас яг л тийм. Үүнийг л ойлгоосой Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Цаашдын ажилд нь амжилт хүсье. Баярлалаа. Та бүхэнд ч бас.	“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид ажил мэргэжилдээ эзэн болж, салбартаа амжилт гарган яваа make up артистууд болох М.Бямбасүрэн, Б.Билгүүндарь нарыг урьсан юм. Оюутан ахуй үеэсээ ажлын талбарт гарсан тэдний хувьд үзэгч олны магтаал сайшаалыг хүртсэн "Яг Түүн Шиг'', "Ододтой бүжиглэе" зэрэг телевизийн томоохон контентуудаас эхлээд нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа "Тал Нутгийн Зомби" МУСК тэргүүтэй тайз дэлгэцийн олон бүтээлч ажлуудад гар бие оролцож, нүүр будалт, дүр хувиргалтыг хариуцан ажиллажээ. Нүүр будалт, түүний дотор тусгай нүүр хувиргалт, кино урлагийн чиглэлд дур сонирхолтой уншигчдад маань тун ч сонирхолтой байх болов уу. ### Сайн байцгаана уу? Ярилцлагын маань урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Юун түрүүнд та бүхний анх make up артист болсон түүх, дурсамжаас сонсож, яриагаа эхлүүлмээр байна. Б.Билгүүндарь: Сайн байна уу? Намайг Б.Билгүүндарь гэдэг. Би багын л зураг зурах дуртай хүүхэд байсан юм. Энэ сонирхлоо хөгжүүлж явсаар ахлах ангид орох үед нүүр будалтад илүүтэй дурлах болсон. Тэгээд л шохоорхсон салбараа нэлээд судалж, эрэл хайгуул хийсний үр дүнд Сити Их сургуулийн “нүүр хувиргагч, үсчин, стилист”-ийн ангид элсэн орж байлаа. М.Бямбасүрэн: Есдүгээр ангиа төгсөөд Үйлдвэр Урлалын Политехник Коллежид гоо сайханч мэргэжлээр элсэн суралцсан юм. Тэр үед оюутнууд дунд нүүр будалт, үс, хумс гээд мэргэжлийн тэмцээнүүд зохиогддог байлаа. Анх тэдгээр тэмцээнүүдэд амжилттай орж, байр эзэлсэн нь цаашид олон уралдаанд өөрийгөө сорьж үзэх урам өгч, мэргэжилдээ улам татагдах шалтгаан болсон доо. ### Make up артист болох гараагаа хаанаас эхлүүлж байсан бэ? Анхны ажлынхаа талаар хуваалцвал? М.Бямбасүрэн: Оюутан байхаасаа л багшаа дагаж төрөл бүрийн зар сурталчилгаа, кино нүүр будалтын ажилд оролцож эхэлсэн. Харин сургуулиа төгсөөд "Eegii Makeup Studio"-д хамгийн анхны цалинтай ажлаа хийж байлаа. Б.Билгүүндарь: Би ч бас оюутан байхдаа багшийгаа дагаж мэргэжлийн ажлуудад орж эхэлсэн. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлэг, "Халуун Зүрх" МУСК-ны нүүр будалтыг хамтран хийж байлаа. Харин гуравдугаар дамжаанаасаа эхлэн "Wolarsen Makeup Studio"-д нүүр будалтын багш, артистаар хоёр жилийн хугацаанд ажилласан нь туршлага хуримтлуулах том завшаан болсон шүү. ### Таны үлгэр дуурайлал авдаг артист хэн бэ? М.Бямбасүрэн: Make Up Artist Bella. Дотоодын гоёлын нүүр будалтын салбарыг шат ахиулж чадсан хүн шиг санагддаг. "Нүүр будалт бол хүний сэтгэлзүйд хандаж хийдэг зүйл. Нүүр будахдаа тоо бодохтой адил тооцоолол хийн, сэтгэлээ шингээж байж сайн үр дүнг бий болгоно" гэдгийг ойлгуулж өгсөн. Б.Билгүүндарь: Гадаад артистуудын инстаграм хаягийг дагаж, бичлэгийг нь үздэг. Орос артистууд, солонгосын зомби гэх мэт тусгай нүүр будалт хийдэг артистуудыг дагаж үлгэр дуурайлал, урам зориг авдаг даа. ### Чадварыг тань хамгийн ихээр сорьж байсан ажил юу вэ? Тун сонирхолтой санагдаж байна. Б.Билгүүндарь: "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн нүүр будалтын багт ажиллахад ази хүнийг европ хүнтэй адил болгохоос эхлээд нэлээд чадвар шаардсан хүнд будалтууд их гарч байсан. Бямбасүрэн бид хоёр мэргэжлийн хичээлүүдээ ч үзэж эхлээгүй хоёрдугаар дамжааны оюутнууд байсан учраас тэр үед хангалттай чадвар суугаагүй байсан гэж болно. Гэсэн ч яг тэр үед л өөрсдийгөө илүү их дайчлан, олон нүүр будалтын арга техникийг судалж, их ч зүйлийг сурч авсан даа. Одоо бодоход хамгийн нандин дурсамжуудын минь нэг. М.Бямбасүрэн: Санал нийлж байна. "Яг Түүн Шиг" шоу нэвтрүүлгийн хувиргалттай нүүр будалтыг хийхэд нэлээд сорилттой тулгарсан. Мөн сүүлд нүүр хувиргалт дээр нь ажилласан "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ны зураг авалт бүр ч илүү чадвар шалгасан, сорилттой ажил байлаа. Бид хоёр энэ төрлийн төсөлд оролцохдоо өмнө нь зөвхөн туслахын үүрэгтэй байсан бол энэ удаа кино багийн нүүр будалтаа удирдан ахалж ажилласан юм. Энэ ч утгаараа ур чадвараас гадна нэлээд хариуцлага, сахилга бат шаардсан шүү. ### Киноны нүүр будалт хийхийн онцлог тал нь юу вэ? Өдөр тутмын болон гоёлын будалтаас юугаараа ялгардаг вэ? Киноны нүүр будалт үнэмшилтэй, бодит мэт харагдах хэрэгтэй учраас хэт зузаан будаж болдоггүй. Энгийн будалтаас ялгаатай нь бодит амьдралтай илүү ойр хийдэг. Будсан мөртлөө будаагүй мэт харагдуулах нь байна шүү дээ. Тиймдээ ч илүү их ур чадвар, мэдрэмж шаарддаг юм. Жишээ нь гэхэд л шарх, сорви зурах мэтээс эхэлнэ дээ. ### Монголын кино урлаг, киноны нүүр будалтын хөгжлийн талаарх сэдвээр яриагаа үргэлжлүүлье. Нэг үеэ бодвол Монгол артистуудын чадвар тун сайжирсан шүү. Жишээ нь, хэдэн жилийн өмнөх аймшгийн киноны нүүр хувиргалт гэхэд л нүүрийг нь цагаанаар будаад, цагаан хувцас өмсүүлчхээд сүнс гэж ойлгодог байлаа. Харин одоо илүү нарийн ажиллагаатай болсныг бүгд гадарлах байх. Бидний мэдэж байгаагаар саяхан гэхэд л "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-нд Монголд анх удаа зомбины тусгай нүүр хувиргалтыг хийлээ шүү дээ. ### Сүүлийн үед хийсэн ажлуудаасаа хуваалцвал? Б.Билгүүндарь: Бямбасүрэн бид хоёр хэдийн "нэг баг" болсон хамтран ажиллагсад. Ихэнх төслүүд дээр хамтдаа ороод явдаг. Дээр дурдсан ажлуудаас гадна гэвэл "Молко" шинэ жилийн киноны нүүр хувиргалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Одоогоор "Mesmerism"-ийн залуустай хамтарч контент дээр нь ажиллаж байна. Make up артист Б.Билгүүндарь ### "Тал Нутгийн Zombie" МУСК-ы талаар хэд хэд дурдлаа шүү дээ. Энэ тухай дэлгэрүүлэх нь зүйтэй байх. Нэг сонирхолтой асуулт байна. Киноны туршид нийт хэдэн "зомби" будсан бэ?" Киноны маань тусгай нүүр хувиргалтын баг Б.Билгүүндарь, М.Бямбасүрэн, Э.Мөнхзул, Д.Ундармаа, Б.Ангирмаа, Ц.Дэлгэр Б.Мөнхтуяа гэсэн долоон бүсгүйгээс бүрдэж, хоёр сар гаруй хугацаанд ажилласан. Анх тавуулаа очиж байхдаа тийм их зомби будна гэж төсөөлөөгүй л дээ. Тиймээс ч сүүлд хоёр бүсгүйг багтаа нэмсэн. Зураг авалтын үеэр бид үүрээр гурав, дөрвөн цагийн үед босож "зомбинуудаа" буддаг байлаа. Зомбитой хэсгүүд их учраас кадраас кадрын хооронд өдөржин л зомбины тусгай будалт хийхийн сацуу жүжигчдийн энгийн нүүр будалтыг ч хийж амжуулна. Киноны төгсгөл хүртэл зомбины тоо бага багаар өссөөр бид төслийн туршид нийт 300 гаруй зомбины нүүр хувиргалт хийж, амаргүй даалгаврын ард амжилттай гарсан. Дуусгачихаад өөрсдөөрөө үнэхээр бахархсан шүү. ### Зомбины нүүр будалт хийхийн онцлог нь юу байдаг вэ? Нэг зомбиг будахад ойролцоогоор нэгээс хоёр цаг зарцуулдаг. Зомбины нүүр хувиргалтын онцлог тал нь зөвхөн нүүр хэсгийг нь буддаггүй, ил харагдаж байгаа хэсгүүд болох гэдэс, хүзүү , хөл, гар, хумс зэргийг нэг бүрчлэн нарийн буддаг. Мөн халдвар авсан гэдэг утгаар арьсны өнгийг нь үхсэн мэт болгох, тураах, шарх сорви, судас, цус нөж хийхдээ хэрхэн бодит мэт харагдуулах вэ гэдэг талаас нь багаараа ярилцаж, ихээхэн судалж үзсэний эцэст зомбины нүүр хувиргалтаа хийж эхэлж байлаа. ### Ирээдүйд make up артист болохоор зорьж байгаа залууст өгөх таны зөвлөгөө? М.Бямбасүрэн: Юуны түрүүнд энэ ажлыг мөнгөний төлөө битгий сонгож хийгээрэй гэж хэлмээр байна. Сэтгэл зүрхээ зориулж хийдэг, сайжирч, амжилтад хүрэхийн тулд урт хугацаа, тууштай байдал шаарддаг маш онцгой мэргэжил шүү. Мэдээж шантрах үе мундахгүй, гэсэн ч бүү бууж өгөөрэй. Мөнгөний төлөө биш ур чадвар олж авахын төлөө хийх хэрэгтэй. Ингэж чадвал мөнгө энэ их хөдөлмөрийг дагаад өөрөө ирэхээс аргагүй болно. Б.Билгүүндарь: Нүүр будалтыг зарим хүмүүс юухан байдаг юм, бичлэг үзээд л сурчихна зэргээр дутуу үнэлдэг. Гэтэл бас тийм биш л дээ. Эхлээд өөр дээрээ төрөл бүрийн будалт хийж туршина. Дараагаар нь бусад хүмүүс дээр дадлага хийнэ. Өдөр бүр л давтаж, хийсний үр дүнд гарт ордог. Энэ бүрд хүний тууштай зан чанар, сонирхол хобби, санхүү мөнгө, цаг зав, сэтгэл зүрх, хөлс хүч гээд бүх зүйл зарцуулагдаж байгаа шүү дээ. Сураад дуусчихна гэсэн зүйл байхгүй. Ер юуг ч бай өдөр тутамдаа л хийж, чадваруудаа сайжруулж байж л амжилтад хүрнэ. Нүүр будалт ч бас яг л тийм. Үүнийг л ойлгоосой ### Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Цаашдын ажилд нь амжилт хүсье. Баярлалаа. Та бүхэнд ч бас.
https://unread.today/c/seedstarsulaanbaatar2020	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-11-05T00:00:00	11 сарын 5, 2020	"Seedstars Ulaanbaatar"-ийн онцлох 5 гарааны бизнес	<div class="article-body"> <h2>"Seedstars World Competition 2020/2021" олон улсын гарааны бизнесийн шилдгийг тодруулах тэмцээнд Монгол Улсаа төлөөлөн оролцох бизнесийг тодруулах "Seedstars Ulaanbaatar" үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээн өнгөрсөн долоо хоногт болж өндөрлөлөө. Эл тэмцээнд оролцсон 40 гаруй бизнесээс шалгарсан таван бизнесийг танилцуулъя. </h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/eb7c9ae25d60c074145a3b61134ece5f.PNG"></p><p> Шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд MCS группийн дэд ерөнхийлөгч Д.Энхтүвшин, УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин, “Seedstars” байгууллагын Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн хамтын ажиллагаа хариуцсан менежер Дарьа Хлопова, “Seedstars” байгууллагын Монгол дахь төлөөлөгч, “Стартап Маркетинг Спэйс” компанийн үүсгэн байгуулагч Ж.Золзаяа нар ажиллав. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Tomyo</h3><p></p><p>Гадаадын их, дээд сургуульд суралцах хүстэй залууст цахимаар зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, боловсролын цогц үйлчилгээ үзүүлдэг "<a href="https://tomyo.mn/mn.html" target="_blank">TomYo</a>"-ийнхон "Seedstars Ulaanbaatar"-д түрүүлснээр Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн тэмцээнд оролцох эрх авлаа. Түүнчлэн тэмцээний дэмжигч “АйТүүлс”, “FIBO” компанийн “Үүлэнхүү” үүлэн технологийн таван сая төгрөгийн үйлчилгээ авах эрхтэй болжээ. Гадаад хэлний мэдлэг сайжруулах 30 мянга гаруй тест, 150 гаруй сургагч багшийн хичээл, дэлхийн улс орнуудын соёл уламжлал, түүхийн талаарх 5000 гаруй асуулттай таавар гэхчлэн тал талын өгөөжтэй булангуудтай, “Томё Эдтэк” компанийн эл апп олон оюутан, залуусын хэрэглээ болсон билээ.</p><p><i><a href="http://tomyo.mn/" target="_blank">Дэлгэрэнгүй үзэх</a></i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/d40c93a840efb288ac5401a4fd64e95a.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Crowd asset</h3><p></p><p>Санхүүжилт шаардлагатай бизнес эрхлэгчдийг хөрөнгө оруулагчидтай холбодог "Крауд Ассет" удаах байранд шалгарчээ. Өнөөг хүртэл эл платформ дээр нийтлэгдсэн бүх төсөл амжилттай санхүүжилтээ босгосон байна. Тодруулбал, долоон төсөлд 31 хөрөнгө оруулагчаас 1.1 тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт босгожээ. "Крауд Ассет" бол Монголын анхны олон нийтээс хөрөнгө босгох платформ юм. </p><p> <i><a href="https://bit.ly/35xpX1K?fbclid=IwAR0VwFK5atfjCFJvEpqS28Fk66YbpfD3O962pTW-f-AZsMuwE7nh8ElnBzw" target="_blank">Дэлгэрэнгүй үзэх</a></i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a6dcd02f6deec12d8f5f8271a24c841b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Odo shop</h3><p></p><p>Орон даяар 200 орчим дэлгүүрийг эгнээндээ нэгтгээд буй "Odo Shop"-оор дамжуулан хэрэглэгчид ажил, гэрийнхээ ойролцоох хүнсний дэлгүүрээс хүссэн бараа бүтээгдэхүүнээ захиалж, хүргүүлэн авах боломжтой юм. Хэрэглэгч "Odo Shop" апп руу ороод байгаа газраасаа 500-1000м дотор буй хүнсний дэлгүүрийг сонгож захиалгаа өгөөд л гүйцээ. "Одо экосистемс” компани энэхүү үйлчилгээгээрээ "Seedstars Ulaanbaatar"-т гуравдугаар байр эзэлжээ. </p><p> <i><a href="https://bit.ly/3jyhrEK" target="_blank">Дэлгэрэнгүй үзэх</a></i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/6dfe7ad5ff9cd8faab255fe90cf5879a.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ONEFIt</h3><p></p><p>40 гаруй гарааны бизнесээс ялгарч чадсан бас нэгэн стартап бол "ЭнЭксТи” компанийн ONEFIT. Нэг гишүүнчлэлээр өдөр бүр шинэ фитнес клуб, бялдаржуулах төвүүдэд явж, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис зэргээр өөр өөр газар хичээллэж турших боломж олгодог эл апп сүүлийн жилүүдэд эрүүл биеийн ач холбогдлыг ухан ойлгож, дасгал хөдөлгөөн идэвхтэй хийх болсон залуусын таашаалд нийцээд буй. </p><p><i><a href="https://bit.ly/2HAYUdy" target="_blank">Дэлгэрэнгүй үзэх</a></i><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a81d07454084cf772583c0793bf8eddd.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Digital credit</h3><p></p><p>Дотоодын банкуудаас гадна 500 гаруй ББСБ-д зээлийн хүсэлт давхар илгээн, зээл авахад юуг анхаарууштайг мэдэлж нягталж авъя гэсэн хэн бүхэнд "Дижитал кредит" тохирно. Зээлийн дижитал маркетингийг нэвтрүүлж буй эл платформ бизнес эрхлэгч, эрхлэхийг зорьж буй хүмүүст ихээхэн нэмэр болох билээ. "Дижитал кредит” компанийн эл платформ яах аргагүй шилдгүүдийн нэг байв. </p><p> <i><a href="https://bit.ly/3kxpK4X" target="_blank">Дэлгэрэнгүй үзэх</a></i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/9be9cb21dbb55df384eff2e925333b06.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/c0bb9d53fd2e0419979f534b9bb65a91.jpg"></p><p>Уг арга хэмжээг “ITStore”, "Тэсо" корпораци, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг хамтран зохион байгуулсан бөгөөд Нийслэлийн шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацийн газар, “Эм Си Пи”, “Yellow tail”, “Саунд оф монголия” компани бусад спонсорын хамт дэмжин оролцжээ. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Өмнөх жагсаалтуудтай танилцах</h3><p></p><p><b><a href="https://unread.today/c/2124" target="_blank">SEEDSTARS ULAANBAATAR 2019-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП КОМПАНИ </a> </b></p><p><b><a href="https://unread.today/c/1607" target="_blank">SEEDSTARS ULAANBAATAR 2018-ИЙН ОНЦЛОХ 9 СТАРТАП </a></b></p><p> <b><a href="https://www.unread.today/c/1046" target="_blank">SEEDSTARS ULAANBAATAR 2017-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП </a></b></p> </div>	"Seedstars World Competition 2020/2021" олон улсын гарааны бизнесийн шилдгийг тодруулах тэмцээнд Монгол Улсаа төлөөлөн оролцох бизнесийг тодруулах "Seedstars Ulaanbaatar" үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээн өнгөрсөн долоо хоногт болж өндөрлөлөө. Эл тэмцээнд оролцсон 40 гаруй бизнесээс шалгарсан таван бизнесийг танилцуулъя. Шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд MCS группийн дэд ерөнхийлөгч Д.Энхтүвшин, УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин, “Seedstars” байгууллагын Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн хамтын ажиллагаа хариуцсан менежер Дарьа Хлопова, “Seedstars” байгууллагын Монгол дахь төлөөлөгч, “Стартап Маркетинг Спэйс” компанийн үүсгэн байгуулагч Ж.Золзаяа нар ажиллав. Tomyo Гадаадын их, дээд сургуульд суралцах хүстэй залууст цахимаар зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, боловсролын цогц үйлчилгээ үзүүлдэг " TomYo "-ийнхон "Seedstars Ulaanbaatar"-д түрүүлснээр Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн тэмцээнд оролцох эрх авлаа. Түүнчлэн тэмцээний дэмжигч “АйТүүлс”, “FIBO” компанийн “Үүлэнхүү” үүлэн технологийн таван сая төгрөгийн үйлчилгээ авах эрхтэй болжээ. Гадаад хэлний мэдлэг сайжруулах 30 мянга гаруй тест, 150 гаруй сургагч багшийн хичээл, дэлхийн улс орнуудын соёл уламжлал, түүхийн талаарх 5000 гаруй асуулттай таавар гэхчлэн тал талын өгөөжтэй булангуудтай, “Томё Эдтэк” компанийн эл апп олон оюутан, залуусын хэрэглээ болсон билээ. Дэлгэрэнгүй үзэх Crowd asset Санхүүжилт шаардлагатай бизнес эрхлэгчдийг хөрөнгө оруулагчидтай холбодог "Крауд Ассет" удаах байранд шалгарчээ. Өнөөг хүртэл эл платформ дээр нийтлэгдсэн бүх төсөл амжилттай санхүүжилтээ босгосон байна. Тодруулбал, долоон төсөлд 31 хөрөнгө оруулагчаас 1.1 тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт босгожээ. "Крауд Ассет" бол Монголын анхны олон нийтээс хөрөнгө босгох платформ юм. Дэлгэрэнгүй үзэх Odo shop Орон даяар 200 орчим дэлгүүрийг эгнээндээ нэгтгээд буй "Odo Shop"-оор дамжуулан хэрэглэгчид ажил, гэрийнхээ ойролцоох хүнсний дэлгүүрээс хүссэн бараа бүтээгдэхүүнээ захиалж, хүргүүлэн авах боломжтой юм. Хэрэглэгч "Odo Shop" апп руу ороод байгаа газраасаа 500-1000м дотор буй хүнсний дэлгүүрийг сонгож захиалгаа өгөөд л гүйцээ. "Одо экосистемс” компани энэхүү үйлчилгээгээрээ "Seedstars Ulaanbaatar"-т гуравдугаар байр эзэлжээ. Дэлгэрэнгүй үзэх ONEFIt 40 гаруй гарааны бизнесээс ялгарч чадсан бас нэгэн стартап бол "ЭнЭксТи” компанийн ONEFIT. Нэг гишүүнчлэлээр өдөр бүр шинэ фитнес клуб, бялдаржуулах төвүүдэд явж, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис зэргээр өөр өөр газар хичээллэж турших боломж олгодог эл апп сүүлийн жилүүдэд эрүүл биеийн ач холбогдлыг ухан ойлгож, дасгал хөдөлгөөн идэвхтэй хийх болсон залуусын таашаалд нийцээд буй. Дэлгэрэнгүй үзэх Digital credit Дотоодын банкуудаас гадна 500 гаруй ББСБ-д зээлийн хүсэлт давхар илгээн, зээл авахад юуг анхаарууштайг мэдэлж нягталж авъя гэсэн хэн бүхэнд "Дижитал кредит" тохирно. Зээлийн дижитал маркетингийг нэвтрүүлж буй эл платформ бизнес эрхлэгч, эрхлэхийг зорьж буй хүмүүст ихээхэн нэмэр болох билээ. "Дижитал кредит” компанийн эл платформ яах аргагүй шилдгүүдийн нэг байв. Дэлгэрэнгүй үзэх Уг арга хэмжээг “ITStore”, "Тэсо" корпораци, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг хамтран зохион байгуулсан бөгөөд Нийслэлийн шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацийн газар, “Эм Си Пи”, “Yellow tail”, “Саунд оф монголия” компани бусад спонсорын хамт дэмжин оролцжээ. Өмнөх жагсаалтуудтай танилцах SEEDSTARS ULAANBAATAR 2019-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП КОМПАНИ SEEDSTARS ULAANBAATAR 2018-ИЙН ОНЦЛОХ 9 СТАРТАП SEEDSTARS ULAANBAATAR 2017-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП	"Seedstars World Competition 2020/2021" олон улсын гарааны бизнесийн шилдгийг тодруулах тэмцээнд Монгол Улсаа төлөөлөн оролцох бизнесийг тодруулах "Seedstars Ulaanbaatar" үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээн өнгөрсөн долоо хоногт болж өндөрлөлөө. Эл тэмцээнд оролцсон 40 гаруй бизнесээс шалгарсан таван бизнесийг танилцуулъя. Шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд MCS группийн дэд ерөнхийлөгч Д.Энхтүвшин, УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин, “Seedstars” байгууллагын Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн хамтын ажиллагаа хариуцсан менежер Дарьа Хлопова, “Seedstars” байгууллагын Монгол дахь төлөөлөгч, “Стартап Маркетинг Спэйс” компанийн үүсгэн байгуулагч Ж.Золзаяа нар ажиллав. ### Tomyo Гадаадын их, дээд сургуульд суралцах хүстэй залууст цахимаар зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, боловсролын цогц үйлчилгээ үзүүлдэг "TomYo"-ийнхон "Seedstars Ulaanbaatar"-д түрүүлснээр Төв Ази, Зүүн Европын бүсийн тэмцээнд оролцох эрх авлаа. Түүнчлэн тэмцээний дэмжигч “АйТүүлс”, “FIBO” компанийн “Үүлэнхүү” үүлэн технологийн таван сая төгрөгийн үйлчилгээ авах эрхтэй болжээ. Гадаад хэлний мэдлэг сайжруулах 30 мянга гаруй тест, 150 гаруй сургагч багшийн хичээл, дэлхийн улс орнуудын соёл уламжлал, түүхийн талаарх 5000 гаруй асуулттай таавар гэхчлэн тал талын өгөөжтэй булангуудтай, “Томё Эдтэк” компанийн эл апп олон оюутан, залуусын хэрэглээ болсон билээ. Дэлгэрэнгүй үзэх ### Crowd asset Санхүүжилт шаардлагатай бизнес эрхлэгчдийг хөрөнгө оруулагчидтай холбодог "Крауд Ассет" удаах байранд шалгарчээ. Өнөөг хүртэл эл платформ дээр нийтлэгдсэн бүх төсөл амжилттай санхүүжилтээ босгосон байна. Тодруулбал, долоон төсөлд 31 хөрөнгө оруулагчаас 1.1 тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт босгожээ. "Крауд Ассет" бол Монголын анхны олон нийтээс хөрөнгө босгох платформ юм. Дэлгэрэнгүй үзэх ### Odo shop Орон даяар 200 орчим дэлгүүрийг эгнээндээ нэгтгээд буй "Odo Shop"-оор дамжуулан хэрэглэгчид ажил, гэрийнхээ ойролцоох хүнсний дэлгүүрээс хүссэн бараа бүтээгдэхүүнээ захиалж, хүргүүлэн авах боломжтой юм. Хэрэглэгч "Odo Shop" апп руу ороод байгаа газраасаа 500-1000м дотор буй хүнсний дэлгүүрийг сонгож захиалгаа өгөөд л гүйцээ. "Одо экосистемс” компани энэхүү үйлчилгээгээрээ "Seedstars Ulaanbaatar"-т гуравдугаар байр эзэлжээ. Дэлгэрэнгүй үзэх ### ONEFIt 40 гаруй гарааны бизнесээс ялгарч чадсан бас нэгэн стартап бол "ЭнЭксТи” компанийн ONEFIT. Нэг гишүүнчлэлээр өдөр бүр шинэ фитнес клуб, бялдаржуулах төвүүдэд явж, аэробик, бүжиг, бие хамгаалах урлаг, теннис зэргээр өөр өөр газар хичээллэж турших боломж олгодог эл апп сүүлийн жилүүдэд эрүүл биеийн ач холбогдлыг ухан ойлгож, дасгал хөдөлгөөн идэвхтэй хийх болсон залуусын таашаалд нийцээд буй. Дэлгэрэнгүй үзэх ### Digital credit Дотоодын банкуудаас гадна 500 гаруй ББСБ-д зээлийн хүсэлт давхар илгээн, зээл авахад юуг анхаарууштайг мэдэлж нягталж авъя гэсэн хэн бүхэнд "Дижитал кредит" тохирно. Зээлийн дижитал маркетингийг нэвтрүүлж буй эл платформ бизнес эрхлэгч, эрхлэхийг зорьж буй хүмүүст ихээхэн нэмэр болох билээ. "Дижитал кредит” компанийн эл платформ яах аргагүй шилдгүүдийн нэг байв. Дэлгэрэнгүй үзэх Уг арга хэмжээг “ITStore”, "Тэсо" корпораци, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг хамтран зохион байгуулсан бөгөөд Нийслэлийн шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацийн газар, “Эм Си Пи”, “Yellow tail”, “Саунд оф монголия” компани бусад спонсорын хамт дэмжин оролцжээ. ### Өмнөх жагсаалтуудтай танилцах SEEDSTARS ULAANBAATAR 2019-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП КОМПАНИ SEEDSTARS ULAANBAATAR 2018-ИЙН ОНЦЛОХ 9 СТАРТАП SEEDSTARS ULAANBAATAR 2017-ИЙН ОНЦЛОХ 10 СТАРТАП
https://unread.today/c/posted-levelup-intrapreneurship	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-12-22T00:00:00	12 сарын 22, 2020	LevelUp: Интрапренершип гэж юу вэ? + Анхаарал хандуулах ёстой 4 шалтгаан	<div class="article-body no-wide-image"> <p>Хүн бүр энтрепренер болох албагүй. Бүгд стартап үүсгэн байгуулж, өдөр бүр 20 цаг ажиллах ч шаардлагагүй. Олж харсан асуудлаа шийдэж, нийгэмд хувь нэмрээ оруулахад та заавал энтрепренер болох хэрэгтэй гэсэн үг биш. <br> <br>Өөрийн байгууллагадаа, одоо байгаа газартаа бусдад нөлөөлж, шинэ сэтгэлгээг түгээж, ажлын үйл явц-арга барилаа шинэчилж сайжруулж, эцсийн үр дүнг ахиулах боломж бий. Тэднийг интрапренерүүд гэж нэрлэдэг. LevelUp интрапренершипийг яагаад байгууллагууд анхаарах ёстойг батлах дөрвөн шалтгааныг ийн онцолж байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d7617fe6bf9bfce60bac18094e481302.jpg"></p><p>Интрапренерийг компани доторх энтрепренерүүд гэж тодорхойлох нь бий. Харин интрапренершип гэдэг бол тэднийг ажиллах нөхцөл боломжоор хангасан, тэрхүү соёлын гол элементүүдийг шингээсэн системийг хэлнэ. <br> <br>Компанийн урт хугацааны тогтвортой бөгөөд ашигт ажиллагаа инновацтай салшгүй холбоотой болсон өнөө үед интрапренерүүдийн оролцоо, үүрэг, нөлөө улам бүр нэмэгдсээр байгаа нь гайхах зүйл биш. Компанийн нөөц, боломж, сувгуудыг ашиглан илүү сайн, илүү дэвшилтэт арга хэрэгслүүдийг нэвтрүүлж, үр бүтээлтэй хийгээд үр дүнтэй ажлуудыг гүйцэтгэдэг нь интраперенерүүдийн онцлог. <br> <br>Байгаа газартаа нөлөөллөө мэдрүүлэн, хувь нэмрээ оруулах боломж хүн бүрд бий. Ялангуяа томоохон корпораци, компанид ажиллаж буй бол эрч хүчтэй, урам зориг дүүрэн санаачилгатай ажиллаж, байгууллагынхаа өсөлт хөгжилд хувь нэмрээ оруулах зам нь интрапренершип билээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/13a0dde3be45ce7330b80668d432a964.jpg"></p><p>Компани өргөжин тэлэх тусам өсөлтөө хангана гэдэг удирдах ажилтнуудын толгойны өвчин болдог. Зах зээлийн ширүүн өрсөлдөөнд ялгарлаа тодорхойлж, чиг хандлагад шинэ соргог байхад интраперенер сэтгэлгээ хамгийн их нөлөөлдөг. Өрсөлдөгчдөө мэдрэх, шинэ технологийг нэвтрүүлэх, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийх эрмэлзэл зэрэг нь интрапренерүүдийн шинж. Тиймээс байгууллагын өсөлтийг өдөөх нэг хөшүүрэг нь энэ юм хэмээн ойлгож, тэдний ажлыг урамшуулан тэтгэх, дэмжин хэрэгжүүлэх нөхцөлөөр хангах нь юунаас ч чухал юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fe3b867904c21b92570d8199edcdf2a8.jpg"></p><p>Инновац, интрапренершип бол салгаж үл болох ойлголтууд. Инновац гэдэг компанийн өсөлт хөгжлийн хамгийн гол үзүүлэлт. Тиймээс байгууллагууд цаг тутамдаа шинэлэг бүтээл, үйлчилгээ, үйл явц руу тэмүүлж, төрөл бүрийн оролдлого хийхээс өөр аргагүй. Интрапренерүүд бий болох орчин нөхцөлийг бүрдүүлж, дэмжих зөв тогтолцоог үүсгэснээр байгууллага тасралтгүй инновацыг бүтээх боломж бүрдэх учиртай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2d8b9eaa13cc119dcb86c77001441461.jpg"></p><p>Gallup-ийн судалгаагаар Америкийн бизнесийн байгууллагууд зөвхөн ажилчдын бүтээмжээс улбаалж 450 тэрбум долларын алдагдал жил бүр хүлээдэг гэнэ. Харин интрапренершип хандлага нь энэ асуудлыг шийдвэрлэх гол хүчин зүйл болох боломжтой. Интрапренершип сэтгэлгээ бүхий, түүнийг хөхиүлэн дэмжсэн соёл нь ажлыг илүү утга учиртай бас сорилттой болгодог. Интрапренерүүд ажилдаа дурлаж, байгууллагын өсөлт хөгжлийг хангахын төлөө "толгойгоо ажиллуулдаг". Тэд зөвхөн өөрсдөө хөгжихөөс гадна хамт олноо, байгууллагаа тэр чигт нь хөтөлж, илүү амжилт гаргах хандлагатай байдаг гэнэ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/98c7ba8dabaf1f2df650c72d1bd6cafc.jpg"></p><p>Байгууллагын шат дамжлага бүрд манлайлал зайлшгүй хэрэгтэй болдог. Цөөн хүнтэй жижиг хэсэг ч бай, олон оронтой тоогоор үнэлэгдэх данс удирдах алба ч байсан манлайлагчдын хүсэл тэмүүлэл, эрч хүч араасаа бусдыг дагуулж, бизнесийг хөдөлгөх гол хүчин зүйл нь болдог билээ. Тэгвэл хамт олныг урам зоригоор тэтгэж, тэдэнд итгэл үнэмшил төрүүлэх чадвар интрапренерүүдэд байдаг. Интрапренер лидерүүд бие биенээ дэмждэг, урамшуулдаг хамт олны хүрээллийг үүсгэж, мэдлэг хуваалцах, чадвараа солилцох сэдлийг өдөөдөг. Мөн дараагийн үеийн интрапренерүүдийг бэлтгэж, компанийн өсөлтийг урт хугацааны турш тасралтгүй хангах нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм.</p> </div>	Хүн бүр энтрепренер болох албагүй. Бүгд стартап үүсгэн байгуулж, өдөр бүр 20 цаг ажиллах ч шаардлагагүй. Олж харсан асуудлаа шийдэж, нийгэмд хувь нэмрээ оруулахад та заавал энтрепренер болох хэрэгтэй гэсэн үг биш. Өөрийн байгууллагадаа, одоо байгаа газартаа бусдад нөлөөлж, шинэ сэтгэлгээг түгээж, ажлын үйл явц-арга барилаа шинэчилж сайжруулж, эцсийн үр дүнг ахиулах боломж бий. Тэднийг интрапренерүүд гэж нэрлэдэг. LevelUp интрапренершипийг яагаад байгууллагууд анхаарах ёстойг батлах дөрвөн шалтгааныг ийн онцолж байна. Интрапренерийг компани доторх энтрепренерүүд гэж тодорхойлох нь бий. Харин интрапренершип гэдэг бол тэднийг ажиллах нөхцөл боломжоор хангасан, тэрхүү соёлын гол элементүүдийг шингээсэн системийг хэлнэ. Компанийн урт хугацааны тогтвортой бөгөөд ашигт ажиллагаа инновацтай салшгүй холбоотой болсон өнөө үед интрапренерүүдийн оролцоо, үүрэг, нөлөө улам бүр нэмэгдсээр байгаа нь гайхах зүйл биш. Компанийн нөөц, боломж, сувгуудыг ашиглан илүү сайн, илүү дэвшилтэт арга хэрэгслүүдийг нэвтрүүлж, үр бүтээлтэй хийгээд үр дүнтэй ажлуудыг гүйцэтгэдэг нь интраперенерүүдийн онцлог. Байгаа газартаа нөлөөллөө мэдрүүлэн, хувь нэмрээ оруулах боломж хүн бүрд бий. Ялангуяа томоохон корпораци, компанид ажиллаж буй бол эрч хүчтэй, урам зориг дүүрэн санаачилгатай ажиллаж, байгууллагынхаа өсөлт хөгжилд хувь нэмрээ оруулах зам нь интрапренершип билээ. Компани өргөжин тэлэх тусам өсөлтөө хангана гэдэг удирдах ажилтнуудын толгойны өвчин болдог. Зах зээлийн ширүүн өрсөлдөөнд ялгарлаа тодорхойлж, чиг хандлагад шинэ соргог байхад интраперенер сэтгэлгээ хамгийн их нөлөөлдөг. Өрсөлдөгчдөө мэдрэх, шинэ технологийг нэвтрүүлэх, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийх эрмэлзэл зэрэг нь интрапренерүүдийн шинж. Тиймээс байгууллагын өсөлтийг өдөөх нэг хөшүүрэг нь энэ юм хэмээн ойлгож, тэдний ажлыг урамшуулан тэтгэх, дэмжин хэрэгжүүлэх нөхцөлөөр хангах нь юунаас ч чухал юм. Инновац, интрапренершип бол салгаж үл болох ойлголтууд. Инновац гэдэг компанийн өсөлт хөгжлийн хамгийн гол үзүүлэлт. Тиймээс байгууллагууд цаг тутамдаа шинэлэг бүтээл, үйлчилгээ, үйл явц руу тэмүүлж, төрөл бүрийн оролдлого хийхээс өөр аргагүй. Интрапренерүүд бий болох орчин нөхцөлийг бүрдүүлж, дэмжих зөв тогтолцоог үүсгэснээр байгууллага тасралтгүй инновацыг бүтээх боломж бүрдэх учиртай. Gallup-ийн судалгаагаар Америкийн бизнесийн байгууллагууд зөвхөн ажилчдын бүтээмжээс улбаалж 450 тэрбум долларын алдагдал жил бүр хүлээдэг гэнэ. Харин интрапренершип хандлага нь энэ асуудлыг шийдвэрлэх гол хүчин зүйл болох боломжтой. Интрапренершип сэтгэлгээ бүхий, түүнийг хөхиүлэн дэмжсэн соёл нь ажлыг илүү утга учиртай бас сорилттой болгодог. Интрапренерүүд ажилдаа дурлаж, байгууллагын өсөлт хөгжлийг хангахын төлөө "толгойгоо ажиллуулдаг". Тэд зөвхөн өөрсдөө хөгжихөөс гадна хамт олноо, байгууллагаа тэр чигт нь хөтөлж, илүү амжилт гаргах хандлагатай байдаг гэнэ. Байгууллагын шат дамжлага бүрд манлайлал зайлшгүй хэрэгтэй болдог. Цөөн хүнтэй жижиг хэсэг ч бай, олон оронтой тоогоор үнэлэгдэх данс удирдах алба ч байсан манлайлагчдын хүсэл тэмүүлэл, эрч хүч араасаа бусдыг дагуулж, бизнесийг хөдөлгөх гол хүчин зүйл нь болдог билээ. Тэгвэл хамт олныг урам зоригоор тэтгэж, тэдэнд итгэл үнэмшил төрүүлэх чадвар интрапренерүүдэд байдаг. Интрапренер лидерүүд бие биенээ дэмждэг, урамшуулдаг хамт олны хүрээллийг үүсгэж, мэдлэг хуваалцах, чадвараа солилцох сэдлийг өдөөдөг. Мөн дараагийн үеийн интрапренерүүдийг бэлтгэж, компанийн өсөлтийг урт хугацааны турш тасралтгүй хангах нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм.	Хүн бүр энтрепренер болох албагүй. Бүгд стартап үүсгэн байгуулж, өдөр бүр 20 цаг ажиллах ч шаардлагагүй. Олж харсан асуудлаа шийдэж, нийгэмд хувь нэмрээ оруулахад та заавал энтрепренер болох хэрэгтэй гэсэн үг биш. Өөрийн байгууллагадаа, одоо байгаа газартаа бусдад нөлөөлж, шинэ сэтгэлгээг түгээж, ажлын үйл явц-арга барилаа шинэчилж сайжруулж, эцсийн үр дүнг ахиулах боломж бий. Тэднийг интрапренерүүд гэж нэрлэдэг. LevelUp интрапренершипийг яагаад байгууллагууд анхаарах ёстойг батлах дөрвөн шалтгааныг ийн онцолж байна. Интрапренерийг компани доторх энтрепренерүүд гэж тодорхойлох нь бий. Харин интрапренершип гэдэг бол тэднийг ажиллах нөхцөл боломжоор хангасан, тэрхүү соёлын гол элементүүдийг шингээсэн системийг хэлнэ. Компанийн урт хугацааны тогтвортой бөгөөд ашигт ажиллагаа инновацтай салшгүй холбоотой болсон өнөө үед интрапренерүүдийн оролцоо, үүрэг, нөлөө улам бүр нэмэгдсээр байгаа нь гайхах зүйл биш. Компанийн нөөц, боломж, сувгуудыг ашиглан илүү сайн, илүү дэвшилтэт арга хэрэгслүүдийг нэвтрүүлж, үр бүтээлтэй хийгээд үр дүнтэй ажлуудыг гүйцэтгэдэг нь интраперенерүүдийн онцлог. Байгаа газартаа нөлөөллөө мэдрүүлэн, хувь нэмрээ оруулах боломж хүн бүрд бий. Ялангуяа томоохон корпораци, компанид ажиллаж буй бол эрч хүчтэй, урам зориг дүүрэн санаачилгатай ажиллаж, байгууллагынхаа өсөлт хөгжилд хувь нэмрээ оруулах зам нь интрапренершип билээ. Компани өргөжин тэлэх тусам өсөлтөө хангана гэдэг удирдах ажилтнуудын толгойны өвчин болдог. Зах зээлийн ширүүн өрсөлдөөнд ялгарлаа тодорхойлж, чиг хандлагад шинэ соргог байхад интраперенер сэтгэлгээ хамгийн их нөлөөлдөг. Өрсөлдөгчдөө мэдрэх, шинэ технологийг нэвтрүүлэх, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийх эрмэлзэл зэрэг нь интрапренерүүдийн шинж. Тиймээс байгууллагын өсөлтийг өдөөх нэг хөшүүрэг нь энэ юм хэмээн ойлгож, тэдний ажлыг урамшуулан тэтгэх, дэмжин хэрэгжүүлэх нөхцөлөөр хангах нь юунаас ч чухал юм. Инновац, интрапренершип бол салгаж үл болох ойлголтууд. Инновац гэдэг компанийн өсөлт хөгжлийн хамгийн гол үзүүлэлт. Тиймээс байгууллагууд цаг тутамдаа шинэлэг бүтээл, үйлчилгээ, үйл явц руу тэмүүлж, төрөл бүрийн оролдлого хийхээс өөр аргагүй. Интрапренерүүд бий болох орчин нөхцөлийг бүрдүүлж, дэмжих зөв тогтолцоог үүсгэснээр байгууллага тасралтгүй инновацыг бүтээх боломж бүрдэх учиртай. Gallup-ийн судалгаагаар Америкийн бизнесийн байгууллагууд зөвхөн ажилчдын бүтээмжээс улбаалж 450 тэрбум долларын алдагдал жил бүр хүлээдэг гэнэ. Харин интрапренершип хандлага нь энэ асуудлыг шийдвэрлэх гол хүчин зүйл болох боломжтой. Интрапренершип сэтгэлгээ бүхий, түүнийг хөхиүлэн дэмжсэн соёл нь ажлыг илүү утга учиртай бас сорилттой болгодог. Интрапренерүүд ажилдаа дурлаж, байгууллагын өсөлт хөгжлийг хангахын төлөө "толгойгоо ажиллуулдаг". Тэд зөвхөн өөрсдөө хөгжихөөс гадна хамт олноо, байгууллагаа тэр чигт нь хөтөлж, илүү амжилт гаргах хандлагатай байдаг гэнэ. Байгууллагын шат дамжлага бүрд манлайлал зайлшгүй хэрэгтэй болдог. Цөөн хүнтэй жижиг хэсэг ч бай, олон оронтой тоогоор үнэлэгдэх данс удирдах алба ч байсан манлайлагчдын хүсэл тэмүүлэл, эрч хүч араасаа бусдыг дагуулж, бизнесийг хөдөлгөх гол хүчин зүйл нь болдог билээ. Тэгвэл хамт олныг урам зоригоор тэтгэж, тэдэнд итгэл үнэмшил төрүүлэх чадвар интрапренерүүдэд байдаг. Интрапренер лидерүүд бие биенээ дэмждэг, урамшуулдаг хамт олны хүрээллийг үүсгэж, мэдлэг хуваалцах, чадвараа солилцох сэдлийг өдөөдөг. Мөн дараагийн үеийн интрапренерүүдийг бэлтгэж, компанийн өсөлтийг урт хугацааны турш тасралтгүй хангах нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм.
https://unread.today/c/unread-gift-guide-2020-new-year	Мэдүүштэй	Burtguljin Enkhbat	2020-12-22T00:00:00	12 сарын 22, 2020	Unread Gift Guide 2020: Шинэ жилийн хамгийн онцгой бэлгүүд	<div class="article-body"> <h2><div>Өнгө өнгийн чимэглэлтэй гацуур мод, албан байгууллага хамт олны ар араасаа дараалсан үдшийн цэнгүүн, жилийн хамгийн завгүй хэрнээ догдлол дүүрэн сард гудамжаар өнгөрөх хүмүүсийн яаруу алхаа бол тэр чигтээ шинэ жилийн баярын утга учир болсон, хамгийн нандин мөчүүд. Харамсалтай нь хөл хорионы дэглэмийн улмаас зөвхөн Монгол төдийгүй дэлхий даяараа энэ жил шинэ оноо тун чиг даруухан угтан авах нь. Шинэ жил гэхэд л нүдэнд шуудхан төсөөлөгддөг дээрх олон гайхалтай үйл явдлыг бид энэ ондоо алгасаж байгаа нь хэдий гунигтай ч хайртай дотнын хүмүүстээ сэтгэлийн бэлгээ илгээх боломж хэвээр байгааг мартаагүй биз. Ялангуяа гэр бүлээрээ цугларан баярын ширээний ард суух боломжгүй энэ цаг үед “бэлэг” гэдэг тэр чигтээ халуун, дулаан сэтгэлийн илэрхийлэл болж хайртай хүмүүст тань хүрэх нь гарцаагүй. Хэрвээ та цаг үеийн байдлаас шалтгаалан одоог хүртэл бэлгээ зэхэж амжаагүй байгаа бол наашаа ойртоод суугаарай. Танд болон дотнын нэгэнд тань таалагдах онцгой бэлэг энэ жагсаалтад байгаа гэдэгт итгэлтэй байна. Ингээд "Unread"-ийн шинэ жилийн баярт зориулсан бэлгийн хөтчийг хүлээн авна уу.</div><div><br></div></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/93e33eb1f8b0eeaa2a4393d633fbf553.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Baigal брэнд: Гацуурын тоглоом</h3><p></p><p> Монголын түүх соёл, уламжлал дээр суурилан дахин давтагдашгүй загвар хийцтэй гоёл чимэглэл, гэр ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдгээрээ алдартай "<a href="https://www.instagram.com/baigalofficial/" target="_blank">Baigal</a>" брэнд энэ жил Монгол агуулгатай гоёмсог металл тоглоомыг гараа гарган урласан байна. Шинэ жилийн баяраар айл бүхэн гацуур модоор гэрээ гоёдог тул энэ чамин тоглоом яахын аргагүй хамгийн хэрэгцээтэй бөгөөд нандин бэлэг болох биз ээ. Бага зэрэг үнэтэй, гэхдээ хүлээн авсан хүн тань жил бүрийн хамгийн сайхан үед таны бэлгийг харж баясах нь байна шүү дээ. <br></p><p>Дэлгэрэнгүйг:<a href="https://baigalhouse.com/" target="_blank"> https://baigalhouse.com/</a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/7221d721203bf59c63e9b0835954c043.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/104563c1c66bd665c902739b090707ab.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>BEAUTY SECRETS: hOLIDAY SHOP </h3><p></p><p>Энэ жил таны төлөвлөгөө талаар өнгөрч, удаан хүлээсэн мөчүүд бүтэлгүйтэж, тааруухан жил өнгөрсөн байж болно л доо. Гэхдээ арьсаа хүртэл зөнд нь орхин, гаргуунд нь хаяж болохгүй. "<a href="https://beautysecrets.mn/holiday-shop/" target="_blank">Beauty Secrets</a>" дэлгүүрээс шинэ жилийн баярт зориулан гаргасан бэлгийн багцуудыг өөрийнхөө арьсыг баярлуулахаар сонгож болохоос гадна ээждээ, эгчдээ, хайртай найзууддаа ч бэлэглэж болохоор боломжийн үнэтэй, царайлаг савлагаатай юм билээ шүү. </p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://beautysecrets.mn/" target="_blank">https://beautysecrets.mn/</a></p><p> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/35917a93b6ce7355236baba94be36aef.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/9530ba125de13b537173801847a95c7d.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/a2feb3c797ff60ca97df13f7b621af30.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Avdar toys: Open ended toys</h3><p></p><p> Он солигдох торгон агшинд хамгийн ихээр хөөрөн догдолдог багачуудыгаа юу гэж мартах билээ. "<a href="https://www.instagram.com/avdar.toys/" target="_blank">Avdar Toys</a>"-ийн байгальд ээлтэй, модон тоглоомуудыг бидний зүгээс онцолж байна. Хүүхдийн сэтгэн бодох чадварыг хөгжүүлэх, хязгааргүй олон янзаар бүтээлчээр тоглох боломжийг олгосон эдгээр тоглоомууд эргэлзээгүй шинэ оны шидтэй бэлэг байх болно гэдгийг амлая. </p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.instagram.com/avdar.toys/" target="_blank">Avdar Toys </a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/6761388762c69adf54a4f0afe654542b.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/f13a36e9941de64669e3845f05573ef2.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/480a8178a91ec9846285bd754b89cdc3.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ulaanbaatar Passport</h3><p></p><p>Найзуудтайгаа хууч хөөрөнгөө кофе уух, гэр бүлээрээ оройн зоог барих, өөрөө өөртөө цаг гаргаж өглөөний хоол идэх гээд амьдралын жижигхэн мөчүүд ямар утга учиртай, үнэ цэнтэй зүйл гэдгийг бид эдгээр өдөр хоногт хангалттай ихээр мэдэрч байгаа билээ. Цаг сайхан болох үед өөрийгөө болон бусдыг эрхлүүлж Улаанбаатар хотынхоо өнцөг булан бүрд нээгдсэн шинэ, содон газруудтай танилцахыг хүсэж байвал яг одоо "Ulaanbaatar Passport 2021"-ыг захиалаарай. </p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.instagram.com/ubpassport/" target="_blank">ubpassport</a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/57850303dc46be5a172d39a9181de55c.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/ea21d541e67d93c343e63a2751303638.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/9e02dab17f0deb36f8f31db010aea8f2.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>Nandin Home: 108 words</div></h3><p></p><p>Энэ шинэ жилээр гэртээ зориулан ямар нэгэн онцгой зүйл авахаар зэхэж байгаа бол "<a href="https://thenandin.com/products/341" target="_blank">Nandin Home</a>" брэндийн аз жаргалын 108 үгсийг танд санал болгоё. Харах бүрийд гэрт тань халуун дулаан уур амьсгал, эерэг энерги түгээх эдгээр үгс монгол, англи болон монгол бичиг гэсэн сонголттойгоор худалдаалагддаг. <br></p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://thenandin.com/" target="_blank">https://thenandin.com/</a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/93c648cac48cd92455949e9239c716af.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/412d9243bb82f053e0eff824e4ab67b8.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Little Heaven: Бэлгийн багцууд </h3><p></p><p>Яг л нэр шигээ “бяцхан” хэрнээ, “чин сэтгэл” үнэртсэн эдгээр багц хамт олон болон хайртай найзуудад тань таалагдах нь гарцаагүй. Хөл хорионы дэглэмээс шалтгаалан “Бяцхан диваажин”-д биеэр очих боломжгүй бол хүссэн газраа хүргүүлээд авах сонголт байгаа шүү. <br>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.instagram.com/little_heaven_in_ub/" target="_blank">Liitle Heaven </a><br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/739a059aa3c43a9f1ccfe6bd9b8e4a86.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/8079c8c163fd1e03ba053bcccf53aafc.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/79e3fab5840b181264818ce47f6feea6.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>Flower Fairy: Амьд гацуур, ширээний чимэглэл<br></div><div><br></div></h3><p></p><p>Он солигдох мөчид баярын ширээгээ хэрхэн засахаа одооноос эхлээд төлөвлөж эхэлсэн биз дээ, эзэгтэй нар минь. Амьд гацуур, ширээний чимэглэл, шинэхэн цэцэгсийн өргөн сонголт "<a href="https://www.instagram.com/flower_fairy1/" target="_blank">Flower Fiary" </a>цэцгийн дэлгүүрт бий. Зөвхөн баярын ганц өдөр ч биш хөл хорионы хоногуудад нүд булаам, үзэсгэлэнтэй цэцэгсээр сэтгэлээ сэргээх нь сайхан санаа биш гэж үү? </p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.instagram.com/flower_fairy1/" target="_blank">Flower Fiary shop</a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/1f619f262bbdda0ec829709266c5292e.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Tinabel Stationery: Essential Planner </h3><p></p><p>Долоо хоногийн төлөвлөгөөний хуудас, дадал бүртгэгч, зорилго төлөвлөгчийн хэсэг бүхий бүтэн жил хэрэглэх боломжтой төлөвлөгөөний дэвтэр шинэ жилийн хамгийн хэрэгцээтэй бэлгүүдийн нэг. Төлөвлөх дуртай хэн бүхний бүхий л хэрэгцээг багтаасан энэхүү царайлаг дэвтрийг "<a href="https://www.instagram.com/tinabelstationery/" target="_blank">Tinabel Stationery" </a>дэлгүүрээс захиалан авах боломжтой. Төлөвлөөгүй зорилго бол ердөө хүсэл төдий гэдгийг мэднэ биз дээ. </p><p>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.instagram.com/tinabelstationery/" target="_blank">Tinabel Stationery </a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/984845b95bc509353be02a7a27b2cb8c.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/76613d51ce67c9e339fdd9a42313d447.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Хүслийн Гацуурхан: Хүүхдийн бэлгийн багц</h3><p></p><p>Хүүхдэд зориулсан ууттай бэлгүүд дийлэнхдээ ууттай чихэр, ундаа, шоколадхан зэргээс бүтдэг бол энэхүү бэлгэнд аав ээжтэйгээ бүтээх онцгой дурсамжийн хэсэг нуугдаж байгаагаараа онцлог. Өвлийн өвгөнд илгээх хүслийн захиа, үлгэрийн ном, наадаг зургууд гээд хүүхдүүдэд гарцаагүй таалагдах олон зүйлсээр баялаг “Хүслийн гацуурхан” бэлгийн багцийг та бүх сүлжээ дэлгүүрийн салбаруудаас авах боломжтой. <br>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.facebook.com/ETIMongol" target="_blank">Eti Mongolia</a>, <a href="https://www.facebook.com/AnungooMCS" target="_blank">AnungooMCS</a> </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/d33338dba1ce13f1b53c3fe9348c1bc9.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Lhamour: Шинэ жилийн тусгай багц</h3><p>"Эрүүл байх эрхэм жаргал" гэдэг үгийг энэ жил бид ой тойндоо буутал ойлгож байх шиг. Баярын өдрөөр нэгэндээ өгөх бэлгүүд ч тэр утгаараа хайртай хүмүүсийнхээ эрүүл мэндэд анхаарсан бүтээгдэхүүнүүд байх биз ээ. Хэрвээ та эрүүл, эко гэх тодотголтой бэлгийг хайж байвал үндэсний үйлдвэрлэгч "<a href="https://www.facebook.com/lhamourskincare" target="_blank">Lhamour</a>" брэндийн багцууд таны хамгийн мэргэн сонголт байх болно. <br>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.facebook.com/lhamourskincare" target="_blank">Lhamour </a><br><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/8aa1da93eda23f25ab072071c15ceeef.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/44b0bdd1bf7d24fe52c65a2d4d39a644.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Kora naturals: Органик баярын бялуу</h3><p></p><p>Цар тахлын үед ч гэсэн бид баярын ширээгээ засан, амтат бялуу хувааж, оргилуун дарс буудуулах нь ойлгомжтой. Шинэ он солигдох мөчид баярын ширээ чимэх бялуугаа хаанаас захиалахаа хараахан мэдэхгүй байвал та "Kora naturals" органик бялууг сонирхоод үзээрэй. "<a href="https://www.facebook.com/foody.mn" target="_blank">Kora naturals</a>"-ын бүх бялуу 100 хувь ургамлын гаралтай, хиймэл амтлагч бодис огтхон ч агуулаагүй, эрүүл чанартай орц найрлагаар бүтээсэн, шим тэжээл өндөртэй гэдгээрээ бусдаас онцлог гэдгийг дуулгахад таатай байна. <br>Дэлгэрэнгүйг: <a href="https://www.facebook.com/foody.mn" target="_blank">Kora Naturals</a></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/df39061f205e3ad8c2051b2ff1ac6c98.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/49720b38880b97812dad540833f22a7d.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/5f232048fc7e3938ebeafb95913ab0b2.png"></p> </div>	Өнгө өнгийн чимэглэлтэй гацуур мод, албан байгууллага хамт олны ар араасаа дараалсан үдшийн цэнгүүн, жилийн хамгийн завгүй хэрнээ догдлол дүүрэн сард гудамжаар өнгөрөх хүмүүсийн яаруу алхаа бол тэр чигтээ шинэ жилийн баярын утга учир болсон, хамгийн нандин мөчүүд. Харамсалтай нь хөл хорионы дэглэмийн улмаас зөвхөн Монгол төдийгүй дэлхий даяараа энэ жил шинэ оноо тун чиг даруухан угтан авах нь. Шинэ жил гэхэд л нүдэнд шуудхан төсөөлөгддөг дээрх олон гайхалтай үйл явдлыг бид энэ ондоо алгасаж байгаа нь хэдий гунигтай ч хайртай дотнын хүмүүстээ сэтгэлийн бэлгээ илгээх боломж хэвээр байгааг мартаагүй биз. Ялангуяа гэр бүлээрээ цугларан баярын ширээний ард суух боломжгүй энэ цаг үед “бэлэг” гэдэг тэр чигтээ халуун, дулаан сэтгэлийн илэрхийлэл болж хайртай хүмүүст тань хүрэх нь гарцаагүй. Хэрвээ та цаг үеийн байдлаас шалтгаалан одоог хүртэл бэлгээ зэхэж амжаагүй байгаа бол наашаа ойртоод суугаарай. Танд болон дотнын нэгэнд тань таалагдах онцгой бэлэг энэ жагсаалтад байгаа гэдэгт итгэлтэй байна. Ингээд "Unread"-ийн шинэ жилийн баярт зориулсан бэлгийн хөтчийг хүлээн авна уу. Baigal брэнд: Гацуурын тоглоом Монголын түүх соёл, уламжлал дээр суурилан дахин давтагдашгүй загвар хийцтэй гоёл чимэглэл, гэр ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдгээрээ алдартай " Baigal " брэнд энэ жил Монгол агуулгатай гоёмсог металл тоглоомыг гараа гарган урласан байна. Шинэ жилийн баяраар айл бүхэн гацуур модоор гэрээ гоёдог тул энэ чамин тоглоом яахын аргагүй хамгийн хэрэгцээтэй бөгөөд нандин бэлэг болох биз ээ. Бага зэрэг үнэтэй, гэхдээ хүлээн авсан хүн тань жил бүрийн хамгийн сайхан үед таны бэлгийг харж баясах нь байна шүү дээ. Дэлгэрэнгүйг: https://baigalhouse.com/ BEAUTY SECRETS: hOLIDAY SHOP Энэ жил таны төлөвлөгөө талаар өнгөрч, удаан хүлээсэн мөчүүд бүтэлгүйтэж, тааруухан жил өнгөрсөн байж болно л доо. Гэхдээ арьсаа хүртэл зөнд нь орхин, гаргуунд нь хаяж болохгүй. " Beauty Secrets " дэлгүүрээс шинэ жилийн баярт зориулан гаргасан бэлгийн багцуудыг өөрийнхөө арьсыг баярлуулахаар сонгож болохоос гадна ээждээ, эгчдээ, хайртай найзууддаа ч бэлэглэж болохоор боломжийн үнэтэй, царайлаг савлагаатай юм билээ шүү. Дэлгэрэнгүйг: https://beautysecrets.mn/ Avdar toys: Open ended toys Он солигдох торгон агшинд хамгийн ихээр хөөрөн догдолдог багачуудыгаа юу гэж мартах билээ. " Avdar Toys "-ийн байгальд ээлтэй, модон тоглоомуудыг бидний зүгээс онцолж байна. Хүүхдийн сэтгэн бодох чадварыг хөгжүүлэх, хязгааргүй олон янзаар бүтээлчээр тоглох боломжийг олгосон эдгээр тоглоомууд эргэлзээгүй шинэ оны шидтэй бэлэг байх болно гэдгийг амлая. Дэлгэрэнгүйг: Avdar Toys ulaanbaatar Passport Найзуудтайгаа хууч хөөрөнгөө кофе уух, гэр бүлээрээ оройн зоог барих, өөрөө өөртөө цаг гаргаж өглөөний хоол идэх гээд амьдралын жижигхэн мөчүүд ямар утга учиртай, үнэ цэнтэй зүйл гэдгийг бид эдгээр өдөр хоногт хангалттай ихээр мэдэрч байгаа билээ. Цаг сайхан болох үед өөрийгөө болон бусдыг эрхлүүлж Улаанбаатар хотынхоо өнцөг булан бүрд нээгдсэн шинэ, содон газруудтай танилцахыг хүсэж байвал яг одоо "Ulaanbaatar Passport 2021"-ыг захиалаарай. Дэлгэрэнгүйг: ubpassport Nandin Home: 108 words Энэ шинэ жилээр гэртээ зориулан ямар нэгэн онцгой зүйл авахаар зэхэж байгаа бол " Nandin Home " брэндийн аз жаргалын 108 үгсийг танд санал болгоё. Харах бүрийд гэрт тань халуун дулаан уур амьсгал, эерэг энерги түгээх эдгээр үгс монгол, англи болон монгол бичиг гэсэн сонголттойгоор худалдаалагддаг. Дэлгэрэнгүйг: https://thenandin.com/ Little Heaven: Бэлгийн багцууд Яг л нэр шигээ “бяцхан” хэрнээ, “чин сэтгэл” үнэртсэн эдгээр багц хамт олон болон хайртай найзуудад тань таалагдах нь гарцаагүй. Хөл хорионы дэглэмээс шалтгаалан “Бяцхан диваажин”-д биеэр очих боломжгүй бол хүссэн газраа хүргүүлээд авах сонголт байгаа шүү. Дэлгэрэнгүйг: Liitle Heaven Flower Fairy: Амьд гацуур, ширээний чимэглэл Он солигдох мөчид баярын ширээгээ хэрхэн засахаа одооноос эхлээд төлөвлөж эхэлсэн биз дээ, эзэгтэй нар минь. Амьд гацуур, ширээний чимэглэл, шинэхэн цэцэгсийн өргөн сонголт " Flower Fiary" цэцгийн дэлгүүрт бий. Зөвхөн баярын ганц өдөр ч биш хөл хорионы хоногуудад нүд булаам, үзэсгэлэнтэй цэцэгсээр сэтгэлээ сэргээх нь сайхан санаа биш гэж үү? Дэлгэрэнгүйг: Flower Fiary shop Tinabel Stationery: Essential Planner Долоо хоногийн төлөвлөгөөний хуудас, дадал бүртгэгч, зорилго төлөвлөгчийн хэсэг бүхий бүтэн жил хэрэглэх боломжтой төлөвлөгөөний дэвтэр шинэ жилийн хамгийн хэрэгцээтэй бэлгүүдийн нэг. Төлөвлөх дуртай хэн бүхний бүхий л хэрэгцээг багтаасан энэхүү царайлаг дэвтрийг " Tinabel Stationery" дэлгүүрээс захиалан авах боломжтой. Төлөвлөөгүй зорилго бол ердөө хүсэл төдий гэдгийг мэднэ биз дээ. Дэлгэрэнгүйг: Tinabel Stationery Хүслийн Гацуурхан: Хүүхдийн бэлгийн багц Хүүхдэд зориулсан ууттай бэлгүүд дийлэнхдээ ууттай чихэр, ундаа, шоколадхан зэргээс бүтдэг бол энэхүү бэлгэнд аав ээжтэйгээ бүтээх онцгой дурсамжийн хэсэг нуугдаж байгаагаараа онцлог. Өвлийн өвгөнд илгээх хүслийн захиа, үлгэрийн ном, наадаг зургууд гээд хүүхдүүдэд гарцаагүй таалагдах олон зүйлсээр баялаг “Хүслийн гацуурхан” бэлгийн багцийг та бүх сүлжээ дэлгүүрийн салбаруудаас авах боломжтой. Дэлгэрэнгүйг: Eti Mongolia , AnungooMCS Lhamour: Шинэ жилийн тусгай багц "Эрүүл байх эрхэм жаргал" гэдэг үгийг энэ жил бид ой тойндоо буутал ойлгож байх шиг. Баярын өдрөөр нэгэндээ өгөх бэлгүүд ч тэр утгаараа хайртай хүмүүсийнхээ эрүүл мэндэд анхаарсан бүтээгдэхүүнүүд байх биз ээ. Хэрвээ та эрүүл, эко гэх тодотголтой бэлгийг хайж байвал үндэсний үйлдвэрлэгч " Lhamour " брэндийн багцууд таны хамгийн мэргэн сонголт байх болно. Дэлгэрэнгүйг: Lhamour Kora naturals: Органик баярын бялуу Цар тахлын үед ч гэсэн бид баярын ширээгээ засан, амтат бялуу хувааж, оргилуун дарс буудуулах нь ойлгомжтой. Шинэ он солигдох мөчид баярын ширээ чимэх бялуугаа хаанаас захиалахаа хараахан мэдэхгүй байвал та "Kora naturals" органик бялууг сонирхоод үзээрэй. " Kora naturals "-ын бүх бялуу 100 хувь ургамлын гаралтай, хиймэл амтлагч бодис огтхон ч агуулаагүй, эрүүл чанартай орц найрлагаар бүтээсэн, шим тэжээл өндөртэй гэдгээрээ бусдаас онцлог гэдгийг дуулгахад таатай байна. Дэлгэрэнгүйг: Kora Naturals	Өнгө өнгийн чимэглэлтэй гацуур мод, албан байгууллага хамт олны ар араасаа дараалсан үдшийн цэнгүүн, жилийн хамгийн завгүй хэрнээ догдлол дүүрэн сард гудамжаар өнгөрөх хүмүүсийн яаруу алхаа бол тэр чигтээ шинэ жилийн баярын утга учир болсон, хамгийн нандин мөчүүд. Харамсалтай нь хөл хорионы дэглэмийн улмаас зөвхөн Монгол төдийгүй дэлхий даяараа энэ жил шинэ оноо тун чиг даруухан угтан авах нь. Шинэ жил гэхэд л нүдэнд шуудхан төсөөлөгддөг дээрх олон гайхалтай үйл явдлыг бид энэ ондоо алгасаж байгаа нь хэдий гунигтай ч хайртай дотнын хүмүүстээ сэтгэлийн бэлгээ илгээх боломж хэвээр байгааг мартаагүй биз. Ялангуяа гэр бүлээрээ цугларан баярын ширээний ард суух боломжгүй энэ цаг үед “бэлэг” гэдэг тэр чигтээ халуун, дулаан сэтгэлийн илэрхийлэл болж хайртай хүмүүст тань хүрэх нь гарцаагүй. Хэрвээ та цаг үеийн байдлаас шалтгаалан одоог хүртэл бэлгээ зэхэж амжаагүй байгаа бол наашаа ойртоод суугаарай. Танд болон дотнын нэгэнд тань таалагдах онцгой бэлэг энэ жагсаалтад байгаа гэдэгт итгэлтэй байна. Ингээд "Unread"-ийн шинэ жилийн баярт зориулсан бэлгийн хөтчийг хүлээн авна уу. ### Baigal брэнд: Гацуурын тоглоом Монголын түүх соёл, уламжлал дээр суурилан дахин давтагдашгүй загвар хийцтэй гоёл чимэглэл, гэр ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдгээрээ алдартай "Baigal" брэнд энэ жил Монгол агуулгатай гоёмсог металл тоглоомыг гараа гарган урласан байна. Шинэ жилийн баяраар айл бүхэн гацуур модоор гэрээ гоёдог тул энэ чамин тоглоом яахын аргагүй хамгийн хэрэгцээтэй бөгөөд нандин бэлэг болох биз ээ. Бага зэрэг үнэтэй, гэхдээ хүлээн авсан хүн тань жил бүрийн хамгийн сайхан үед таны бэлгийг харж баясах нь байна шүү дээ. Дэлгэрэнгүйг:<https://baigalhouse.com/> ### BEAUTY SECRETS: hOLIDAY SHOP Энэ жил таны төлөвлөгөө талаар өнгөрч, удаан хүлээсэн мөчүүд бүтэлгүйтэж, тааруухан жил өнгөрсөн байж болно л доо. Гэхдээ арьсаа хүртэл зөнд нь орхин, гаргуунд нь хаяж болохгүй. "Beauty Secrets" дэлгүүрээс шинэ жилийн баярт зориулан гаргасан бэлгийн багцуудыг өөрийнхөө арьсыг баярлуулахаар сонгож болохоос гадна ээждээ, эгчдээ, хайртай найзууддаа ч бэлэглэж болохоор боломжийн үнэтэй, царайлаг савлагаатай юм билээ шүү. Дэлгэрэнгүйг: <https://beautysecrets.mn/> ### Avdar toys: Open ended toys Он солигдох торгон агшинд хамгийн ихээр хөөрөн догдолдог багачуудыгаа юу гэж мартах билээ. "Avdar Toys"-ийн байгальд ээлтэй, модон тоглоомуудыг бидний зүгээс онцолж байна. Хүүхдийн сэтгэн бодох чадварыг хөгжүүлэх, хязгааргүй олон янзаар бүтээлчээр тоглох боломжийг олгосон эдгээр тоглоомууд эргэлзээгүй шинэ оны шидтэй бэлэг байх болно гэдгийг амлая. Дэлгэрэнгүйг: Avdar Toys ### ulaanbaatar Passport Найзуудтайгаа хууч хөөрөнгөө кофе уух, гэр бүлээрээ оройн зоог барих, өөрөө өөртөө цаг гаргаж өглөөний хоол идэх гээд амьдралын жижигхэн мөчүүд ямар утга учиртай, үнэ цэнтэй зүйл гэдгийг бид эдгээр өдөр хоногт хангалттай ихээр мэдэрч байгаа билээ. Цаг сайхан болох үед өөрийгөө болон бусдыг эрхлүүлж Улаанбаатар хотынхоо өнцөг булан бүрд нээгдсэн шинэ, содон газруудтай танилцахыг хүсэж байвал яг одоо "Ulaanbaatar Passport 2021"-ыг захиалаарай. Дэлгэрэнгүйг: ubpassport ### Nandin Home: 108 words Энэ шинэ жилээр гэртээ зориулан ямар нэгэн онцгой зүйл авахаар зэхэж байгаа бол "Nandin Home" брэндийн аз жаргалын 108 үгсийг танд санал болгоё. Харах бүрийд гэрт тань халуун дулаан уур амьсгал, эерэг энерги түгээх эдгээр үгс монгол, англи болон монгол бичиг гэсэн сонголттойгоор худалдаалагддаг. Дэлгэрэнгүйг: <https://thenandin.com/> ### Little Heaven: Бэлгийн багцууд Яг л нэр шигээ “бяцхан” хэрнээ, “чин сэтгэл” үнэртсэн эдгээр багц хамт олон болон хайртай найзуудад тань таалагдах нь гарцаагүй. Хөл хорионы дэглэмээс шалтгаалан “Бяцхан диваажин”-д биеэр очих боломжгүй бол хүссэн газраа хүргүүлээд авах сонголт байгаа шүү. Дэлгэрэнгүйг: Liitle Heaven ### Flower Fairy: Амьд гацуур, ширээний чимэглэл Он солигдох мөчид баярын ширээгээ хэрхэн засахаа одооноос эхлээд төлөвлөж эхэлсэн биз дээ, эзэгтэй нар минь. Амьд гацуур, ширээний чимэглэл, шинэхэн цэцэгсийн өргөн сонголт "Flower Fiary" цэцгийн дэлгүүрт бий. Зөвхөн баярын ганц өдөр ч биш хөл хорионы хоногуудад нүд булаам, үзэсгэлэнтэй цэцэгсээр сэтгэлээ сэргээх нь сайхан санаа биш гэж үү? Дэлгэрэнгүйг: Flower Fiary shop ### Tinabel Stationery: Essential Planner Долоо хоногийн төлөвлөгөөний хуудас, дадал бүртгэгч, зорилго төлөвлөгчийн хэсэг бүхий бүтэн жил хэрэглэх боломжтой төлөвлөгөөний дэвтэр шинэ жилийн хамгийн хэрэгцээтэй бэлгүүдийн нэг. Төлөвлөх дуртай хэн бүхний бүхий л хэрэгцээг багтаасан энэхүү царайлаг дэвтрийг "Tinabel Stationery" дэлгүүрээс захиалан авах боломжтой. Төлөвлөөгүй зорилго бол ердөө хүсэл төдий гэдгийг мэднэ биз дээ. Дэлгэрэнгүйг: Tinabel Stationery ### Хүслийн Гацуурхан: Хүүхдийн бэлгийн багц Хүүхдэд зориулсан ууттай бэлгүүд дийлэнхдээ ууттай чихэр, ундаа, шоколадхан зэргээс бүтдэг бол энэхүү бэлгэнд аав ээжтэйгээ бүтээх онцгой дурсамжийн хэсэг нуугдаж байгаагаараа онцлог. Өвлийн өвгөнд илгээх хүслийн захиа, үлгэрийн ном, наадаг зургууд гээд хүүхдүүдэд гарцаагүй таалагдах олон зүйлсээр баялаг “Хүслийн гацуурхан” бэлгийн багцийг та бүх сүлжээ дэлгүүрийн салбаруудаас авах боломжтой. Дэлгэрэнгүйг: Eti Mongolia, AnungooMCS ### Lhamour: Шинэ жилийн тусгай багц "Эрүүл байх эрхэм жаргал" гэдэг үгийг энэ жил бид ой тойндоо буутал ойлгож байх шиг. Баярын өдрөөр нэгэндээ өгөх бэлгүүд ч тэр утгаараа хайртай хүмүүсийнхээ эрүүл мэндэд анхаарсан бүтээгдэхүүнүүд байх биз ээ. Хэрвээ та эрүүл, эко гэх тодотголтой бэлгийг хайж байвал үндэсний үйлдвэрлэгч "Lhamour" брэндийн багцууд таны хамгийн мэргэн сонголт байх болно. Дэлгэрэнгүйг: Lhamour ### Kora naturals: Органик баярын бялуу Цар тахлын үед ч гэсэн бид баярын ширээгээ засан, амтат бялуу хувааж, оргилуун дарс буудуулах нь ойлгомжтой. Шинэ он солигдох мөчид баярын ширээ чимэх бялуугаа хаанаас захиалахаа хараахан мэдэхгүй байвал та "Kora naturals" органик бялууг сонирхоод үзээрэй. "Kora naturals"-ын бүх бялуу 100 хувь ургамлын гаралтай, хиймэл амтлагч бодис огтхон ч агуулаагүй, эрүүл чанартай орц найрлагаар бүтээсэн, шим тэжээл өндөртэй гэдгээрээ бусдаас онцлог гэдгийг дуулгахад таатай байна. Дэлгэрэнгүйг: Kora Naturals
https://unread.today/c/essentials-amarbayar	Зочинтой булан	Unread Today	2021-03-11T00:00:00	3 сарын 11, 2021	"WorldPlus" компанийн CTO @nomad.amaraa – Төгөлдөр хуур, MS HoloLens 2, кофе шоп...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 111.525%;">А. Амарбаяр</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 111.525%;">"WorldPlus" компанийн технологи хариуцсан захирал</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 111.525%;">Beyond Status Quo</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 111.525%;"><img class="fr-dii" src="https://unread.today/files/43/7d85c7d342c5c21831c01006d3ef35a1.jpg" data-size="640,640" data-success="true" style="width: 29px;"><img class="fr-dii" src="https://unread.today/files/43/7a6beea9f774e1fe792c9a26c8adaaa3.jpg" data-size="529,644" data-success="true" style="width: 24px;"><img class="fr-dii" src="https://unread.today/files/43/6f60b11ab1bf39f9838b5e5a74ef5c29.jpg" data-size="322,481" data-success="true" style="width: 20px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Төгөлдөр хуур</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Их ажилласны дараа юм уу ядарч бухимдсан үедээ, эсвэл ажиллаж байх үедээ тархиа амраах гэж төгөлдөр хуур тоглодог. </p><p>Миний хувьд тархи амраах, стресс тайлах хамгийн сайн арга. Солонгосын алдарт төгөлдөр хуурч Ирумагийн хэд хэдэн аяыг сонсож байгаад сурсан шүү.</p></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/db8a99095151ab2e281ad7fa77a174d2.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/66c9524aaae4ca5923b813d018cc7a13.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Macbook Pro ба дэлгэцүүд</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Ажлын гол хэрэгслүүд гэвэл лаптоп болон дэлгэцүүд байна. IT-ийн мэргэжилтэй хүн болохоор нэг дээр нь код бичих, нөгөө дээр нь түүнийгээ шууд шалгах гэх мэтээр олон дэлгэц хэрэгтэй байдаг. Хүчин чадалтай сайтай Macbook Pro ашигладаг. Мөн лаптопын өндөрлөгч ашигладаг тул кэйборд тусад нь хэрэглэдэг.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/34b0db2030d62045ac159168a5a93832.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/894ead95f0ee7631975eaf8a7c551a27.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Microsoft HoloLens 2<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Augmented Reality (AR) технологийг бий болгож буй, зургаан камер, дөрвөн микрофонтой тэнцэх супер үзүүлэлттэй төхөөрөмж. Энгийн VR шиг гар (joystick) барьчихаад өөр ертөнцөд аваачихгүй, харин эргэн тойрноо хараад таньж, түүн дээр нэмээд AR-ийг бий болгоно. Ингэснээр төгөлдөр хуур дарж, ханан дээр харь гарагийнхантай байлдаж ч болно. Дэлгэцээ асар том болгоод кино үзэж ч болно. Ирээдүй гэж бодож, энэ төхөөрөмжийг сүүлийн үед их л оролдож байна даа.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/a2fbd55658ce900fb47a137f9d5c35bc.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/09f151cee89d734e281e882122e08181.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Хэлбэрждэг буйдан<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өдөржин хатуу ширээ, сандал дээр суухаар нуруу чилнэ. Тиймээс амрах, ажиллах орчноо өөрчлөх зорилгоор "bean bag"-ийг гурван төрлөөр нь аваад байнга хэрэглэдэг болсон. Найз нөхөд ирэхэд бас дулаан уур амьсгал бүрэлдүүлчихдэг нь таатай.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/b400f2675cf6742d1686b74805740cbe.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/5fc698c254669b515dd8606ee2245298.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Үүргэвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ үүргэвчтэйгээ 30 гаруй орноор аялжээ. Ёстой бороотой, цастай, салхитайд, гудамжинд ч хамт хонож, таван одтой буудалд ч хамт тухалж явсан. Багтаамж сайтай, ус, цасны хамгаалалттай эд дээ.<br><br>Аялахдаа авч явдаг өөр нэг салшгүй зүйл бол миний камер. Canon 5D Mark III камертаа агшин хормууд, сайхан дурсамжуудыг буулгахыг хичээдэг.</td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/04a47eaaf890b96c33989d557aa39b43.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/6ee89ca6ac4e42481280b3a081d074ec.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Гар утас</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">IT-ийн хүмүүст бүтээсэн, шинэчилсэн аппаа тестлэх хэрэгцээ их гардаг. Тиймээс iOS, Android, Huawei үйлдлийн системтэй утсууд ашиглаж, дизайн болон ажиллагааг нь байнга шалгадаг. iPhone 11, Samsung S20, Huawei Honor гэсэн утсууд байна. Мөн хаана ч явсан интернэт маш чухал тул датанд мөнгө хайрладаггүй. Интернэтэд ороход амар байдгийг нь бодолцон зарим улсад аялахдаа Google Pixel утас авч явдаг.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/ffec3e34d2b3b6bfdbd8e2535e1f07ae.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/162dce18560126637940530f43684730.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Bose чихэвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллахад дуу тусгаарлагчтай чихэвч их хэрэг болдог. "Bose"-ийн энэ чихэвч гаднын чимээг сайн хааж, төвлөрөх боломж олгодог шүү. Зарим үед “epic” жанрын хөгжим тавиад ажилладаг.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/0267da365e9e940b337b7da41b50c7bf.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/c6cc609927dd5e7ec47672a453e93f64.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Үнэртэй ус</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Үнэртэй ус нэг их хэрэглэдэггүй байсан. Гэхдээ сүүлийн үед энэ хоёр үнэртэй усыг хэрэглэх болоод байна. Bvlgaria ба Legend Spirit.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/c051b0783a3c847426c9315b52f78b99.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/8fdfeee98dc96b2755b391a3e2aa1ff0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Дасгалын хэрэгслүүд</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би фитнесс байнга хичээллэдэг. Хөл хорионы үеэр бялдаржуулах төвүүд хаагдсан тул гэртээ турник суурилуулсан. Энэ турник дээр суниалт, таталт гэхчлэн дасгал хийчхэж болно. Өдөртөө хэсэг зүүгдээд байвал суугаа ажлаас үүддэг нуруу суултаас сэргийлнэ гэж эмч зөвлөсөн. Мөн өдөр бүр, голдуу өглөө ажлаа эхлэхээс өмнө 20 минут заавал бясалгадаг.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/f2c894b9423c33417fe96922568a4356.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/3fc14f01c713c71b032deedb1afaa19f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 106.483%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Кофе шоп</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би өөрийгөө "дижитал нүүдэлчин” гэж тодорхойлох дуртай. Аялж, олон газар үзэх, кофе шопуудаар ажиллах дуртай. Монголынхоо ихэнх кофе шопыг дуусгасан байх. Энэ хэв маяг бол миний амьдралын салшгүй хэсэг. тодорхойлох салшгүй зүйл.<br></td><td style="width: 30.9724%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/816f1ed1d5db4c83202ba7b8fbdc29c3.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 17.0468%;"><img src="https://unread.today/files/43/ba3a4d97138ce0a251d01f59ffee3ca4.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	А. Амарбаяр "WorldPlus" компанийн технологи хариуцсан захирал Beyond Status Quo 1 Төгөлдөр хуур Их ажилласны дараа юм уу ядарч бухимдсан үедээ, эсвэл ажиллаж байх үедээ тархиа амраах гэж төгөлдөр хуур тоглодог. Миний хувьд тархи амраах, стресс тайлах хамгийн сайн арга. Солонгосын алдарт төгөлдөр хуурч Ирумагийн хэд хэдэн аяыг сонсож байгаад сурсан шүү. 2 Macbook Pro ба дэлгэцүүд Ажлын гол хэрэгслүүд гэвэл лаптоп болон дэлгэцүүд байна. IT-ийн мэргэжилтэй хүн болохоор нэг дээр нь код бичих, нөгөө дээр нь түүнийгээ шууд шалгах гэх мэтээр олон дэлгэц хэрэгтэй байдаг. Хүчин чадалтай сайтай Macbook Pro ашигладаг. Мөн лаптопын өндөрлөгч ашигладаг тул кэйборд тусад нь хэрэглэдэг. 3 Microsoft HoloLens 2 Augmented Reality (AR) технологийг бий болгож буй, зургаан камер, дөрвөн микрофонтой тэнцэх супер үзүүлэлттэй төхөөрөмж. Энгийн VR шиг гар (joystick) барьчихаад өөр ертөнцөд аваачихгүй, харин эргэн тойрноо хараад таньж, түүн дээр нэмээд AR-ийг бий болгоно. Ингэснээр төгөлдөр хуур дарж, ханан дээр харь гарагийнхантай байлдаж ч болно. Дэлгэцээ асар том болгоод кино үзэж ч болно. Ирээдүй гэж бодож, энэ төхөөрөмжийг сүүлийн үед их л оролдож байна даа. 4 Хэлбэрждэг буйдан Өдөржин хатуу ширээ, сандал дээр суухаар нуруу чилнэ. Тиймээс амрах, ажиллах орчноо өөрчлөх зорилгоор "bean bag"-ийг гурван төрлөөр нь аваад байнга хэрэглэдэг болсон. Найз нөхөд ирэхэд бас дулаан уур амьсгал бүрэлдүүлчихдэг нь таатай. 5 Үүргэвч Энэ үүргэвчтэйгээ 30 гаруй орноор аялжээ. Ёстой бороотой, цастай, салхитайд, гудамжинд ч хамт хонож, таван одтой буудалд ч хамт тухалж явсан. Багтаамж сайтай, ус, цасны хамгаалалттай эд дээ. Аялахдаа авч явдаг өөр нэг салшгүй зүйл бол миний камер. Canon 5D Mark III камертаа агшин хормууд, сайхан дурсамжуудыг буулгахыг хичээдэг. 6 Гар утас IT-ийн хүмүүст бүтээсэн, шинэчилсэн аппаа тестлэх хэрэгцээ их гардаг. Тиймээс iOS, Android, Huawei үйлдлийн системтэй утсууд ашиглаж, дизайн болон ажиллагааг нь байнга шалгадаг. iPhone 11, Samsung S20, Huawei Honor гэсэн утсууд байна. Мөн хаана ч явсан интернэт маш чухал тул датанд мөнгө хайрладаггүй. Интернэтэд ороход амар байдгийг нь бодолцон зарим улсад аялахдаа Google Pixel утас авч явдаг. 7 Bose чихэвч Анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллахад дуу тусгаарлагчтай чихэвч их хэрэг болдог. "Bose"-ийн энэ чихэвч гаднын чимээг сайн хааж, төвлөрөх боломж олгодог шүү. Зарим үед “epic” жанрын хөгжим тавиад ажилладаг. 8 Үнэртэй ус Үнэртэй ус нэг их хэрэглэдэггүй байсан. Гэхдээ сүүлийн үед энэ хоёр үнэртэй усыг хэрэглэх болоод байна. Bvlgaria ба Legend Spirit. 9 Дасгалын хэрэгслүүд Би фитнесс байнга хичээллэдэг. Хөл хорионы үеэр бялдаржуулах төвүүд хаагдсан тул гэртээ турник суурилуулсан. Энэ турник дээр суниалт, таталт гэхчлэн дасгал хийчхэж болно. Өдөртөө хэсэг зүүгдээд байвал суугаа ажлаас үүддэг нуруу суултаас сэргийлнэ гэж эмч зөвлөсөн. Мөн өдөр бүр, голдуу өглөө ажлаа эхлэхээс өмнө 20 минут заавал бясалгадаг. 10 Кофе шоп Би өөрийгөө "дижитал нүүдэлчин” гэж тодорхойлох дуртай. Аялж, олон газар үзэх, кофе шопуудаар ажиллах дуртай. Монголынхоо ихэнх кофе шопыг дуусгасан байх. Энэ хэв маяг бол миний амьдралын салшгүй хэсэг. тодорхойлох салшгүй зүйл.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| А. Амарбаяр \| \| \| \| \| "WorldPlus" компанийн технологи хариуцсан захирал \| \| \| \| \| Beyond Status Quo \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Төгөлдөр хуур \| \| \| \| Их ажилласны дараа юм уу ядарч бухимдсан үедээ, эсвэл ажиллаж байх үедээ тархиа амраах гэж төгөлдөр хуур тоглодог. Миний хувьд тархи амраах, стресс тайлах хамгийн сайн арга. Солонгосын алдарт төгөлдөр хуурч Ирумагийн хэд хэдэн аяыг сонсож байгаад сурсан шүү. \| \| \| \| 2 \| Macbook Pro ба дэлгэцүүд \| \| \| \| Ажлын гол хэрэгслүүд гэвэл лаптоп болон дэлгэцүүд байна. IT-ийн мэргэжилтэй хүн болохоор нэг дээр нь код бичих, нөгөө дээр нь түүнийгээ шууд шалгах гэх мэтээр олон дэлгэц хэрэгтэй байдаг. Хүчин чадалтай сайтай Macbook Pro ашигладаг. Мөн лаптопын өндөрлөгч ашигладаг тул кэйборд тусад нь хэрэглэдэг. \| \| \| \| \| 3 \| Microsoft HoloLens 2 \| \| \| \| Augmented Reality (AR) технологийг бий болгож буй, зургаан камер, дөрвөн микрофонтой тэнцэх супер үзүүлэлттэй төхөөрөмж. Энгийн VR шиг гар (joystick) барьчихаад өөр ертөнцөд аваачихгүй, харин эргэн тойрноо хараад таньж, түүн дээр нэмээд AR-ийг бий болгоно. Ингэснээр төгөлдөр хуур дарж, ханан дээр харь гарагийнхантай байлдаж ч болно. Дэлгэцээ асар том болгоод кино үзэж ч болно. Ирээдүй гэж бодож, энэ төхөөрөмжийг сүүлийн үед их л оролдож байна даа. \| \| \| \| 4 \| Хэлбэрждэг буйдан \| \| \| \| Өдөржин хатуу ширээ, сандал дээр суухаар нуруу чилнэ. Тиймээс амрах, ажиллах орчноо өөрчлөх зорилгоор "bean bag"-ийг гурван төрлөөр нь аваад байнга хэрэглэдэг болсон. Найз нөхөд ирэхэд бас дулаан уур амьсгал бүрэлдүүлчихдэг нь таатай. \| \| \| \| 5 \| Үүргэвч \| \| \| \| Энэ үүргэвчтэйгээ 30 гаруй орноор аялжээ. Ёстой бороотой, цастай, салхитайд, гудамжинд ч хамт хонож, таван одтой буудалд ч хамт тухалж явсан. Багтаамж сайтай, ус, цасны хамгаалалттай эд дээ. Аялахдаа авч явдаг өөр нэг салшгүй зүйл бол миний камер. Canon 5D Mark III камертаа агшин хормууд, сайхан дурсамжуудыг буулгахыг хичээдэг. \| \| \| \| 6 \| Гар утас \| \| \| \| IT-ийн хүмүүст бүтээсэн, шинэчилсэн аппаа тестлэх хэрэгцээ их гардаг. Тиймээс iOS, Android, Huawei үйлдлийн системтэй утсууд ашиглаж, дизайн болон ажиллагааг нь байнга шалгадаг. iPhone 11, Samsung S20, Huawei Honor гэсэн утсууд байна. Мөн хаана ч явсан интернэт маш чухал тул датанд мөнгө хайрладаггүй. Интернэтэд ороход амар байдгийг нь бодолцон зарим улсад аялахдаа Google Pixel утас авч явдаг. \| \| \| \| 7 \| Bose чихэвч \| \| \| \| Анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллахад дуу тусгаарлагчтай чихэвч их хэрэг болдог. "Bose"-ийн энэ чихэвч гаднын чимээг сайн хааж, төвлөрөх боломж олгодог шүү. Зарим үед “epic” жанрын хөгжим тавиад ажилладаг. \| \| \| \| 8 \| Үнэртэй ус \| \| \| \| Үнэртэй ус нэг их хэрэглэдэггүй байсан. Гэхдээ сүүлийн үед энэ хоёр үнэртэй усыг хэрэглэх болоод байна. Bvlgaria ба Legend Spirit. \| \| \| \| 9 \| Дасгалын хэрэгслүүд \| \| \| \| Би фитнесс байнга хичээллэдэг. Хөл хорионы үеэр бялдаржуулах төвүүд хаагдсан тул гэртээ турник суурилуулсан. Энэ турник дээр суниалт, таталт гэхчлэн дасгал хийчхэж болно. Өдөртөө хэсэг зүүгдээд байвал суугаа ажлаас үүддэг нуруу суултаас сэргийлнэ гэж эмч зөвлөсөн. Мөн өдөр бүр, голдуу өглөө ажлаа эхлэхээс өмнө 20 минут заавал бясалгадаг. \| \| \| \| 10 \| Кофе шоп \| \| \| \| Би өөрийгөө "дижитал нүүдэлчин” гэж тодорхойлох дуртай. Аялж, олон газар үзэх, кофе шопуудаар ажиллах дуртай. Монголынхоо ихэнх кофе шопыг дуусгасан байх. Энэ хэв маяг бол миний амьдралын салшгүй хэсэг. тодорхойлох салшгүй зүйл. \| \| \|
https://unread.today/c/howiparent-grace-choi	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2021-03-09T00:00:00	3 сарын 9, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Чой Кён Сон, Grace нарын гэр бүл	<div class="article-body"> <h2>Шинэхэн дугаартаа бид олон гэр бүлд инээд хөөр, халуун дулаан уур амьсгал бэлэглэсэн контент бэлтгэдэг Чой Кён Сон, Grace нарын гэр бүлийг урилаа. Үлгэр дуурайл, хайр халамж, гэрэл гэгээ цацруулсан бичлэгүүдээ олон нийтийн сүлжээнд нийтэлдэг тэдний гэр бүл тун удахгүй шинэхэн гэр бүлийн гишүүнээ өлгийдөн авах гэж буй ажээ. Ингээд хайр бялхсан энэхүү залуу гэр бүлийн түүхээр хамтдаа аялцгаая. </h2><p></p><p><b>Нэр: </b>Чой Кён Сон, Grace <br><b>Ам бүл: </b>4 <br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.youtube.com/channel/UCH0vCekOHr2RG2mlqXpIY8Q/videos" target="_blank">Grace&Choi</a> (Youtube) , <a href="https://www.facebook.com/Gracechoi70/" target="_blank">Grace Choi</a> (Facebook)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c715664203d1b72c58dd188c7a150281.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Grace: Одоогоос долоон жилийн өмнө түр хугацаагаар Монголд ажиллахаар ирэх үеэр нь нөхөртэйгээ танилцаж, үерхэж эхэлсэн түүхтэй. Бид хоёр том охиноо ой хүргээд Солонгост ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад ажиллаж, амьдарч байна. Хоёр охиныг маань Аран (5 нас), Бурам (3 нас) гэдэг. Тун удахгүй шинэ гишүүнээр бүл нэмж улам өнөр өтгөн, олуулаа болох гэж байна даа. <br> <br>Чой Кён Сон: Манай гэр бүлийн тухайд, гэр орны ажлыг айхтар төлөвлөж энэ ажлыг чи хийх ёстой, харин тэр ажлыг заавал би хийнэ гэх мэтчилэн хувааж авдаггүй. Хэнийх нь нүдэнд бохир заваан зүйлс түрүүлж өртөнө, шууд л аваад цэвэрлэчихнэ. Жишээлбэл: гал тогооны тосгуурт оройн хоолноос үлдсэн аяга, таваг овоолоостой харагдвал заавал эхнэрээ дуудалгүйгээр би тэр дор нь цэвэрлэчих нь хамаагүй хялбар, цаг хэмнэсэн хэрэг шүү дээ. Гэр доторх ажлыг эн тэнцүү хуваарилснаас хэн завтай нь түрүүлж хийгээд үлдсэн цагаа гэр бүлдээ зарцуулах нь илүү дээр сонголт гэж би хувьдаа боддог.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Grace: Ажлын өдрүүдэд манай нөхөр 6:30 гээд ажилдаа гарч, би хоёр охинтойгоо үлддэг юм. Нөхрийг өглөө сэрэхэд хоёр охин маань дагаад сэрчихдэг учраас манай хүн өглөө болгон охидынхоо өглөөний цайг бэлдээд ажилдаа явдаг уламжлалтай. Хэдий би гэрийн эзэгтэй ч манай нөхөр намайг хэт эрт сэрээхгүй гэсэндээ ажилдаа гарахаасаа өмнө охидоо хооллочихдог. <br> <br>Харин оройд бол заавал хамтдаа хоёр охиныхоо хажуугаар хэвтэж, бүүвэйн дуу дуулж өгөн тэднийгээ унтуулна. Охид маань харьцангуй эрт буюу 9 цаг гэхэд унтчихдаг тул нөхөр бид хоёр үлдсэн цагийг хоёр биедээ зарцуулах эрхтэй болдог гэсэн үг. Оройн цагаар хамтдаа кино үзэж, дарс шимэнгээ тухайн өдөр тохиолдсон адал явдлаа ярилцах нь нэг төрлийн болзоо юм уу даа.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f32e5e372da3e47dfff0355f4137924d.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0752568256d394bef1259c2e057fade7.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Grace: Бид хоёрын хувьд охидоо аль болох багаасаа өөртөө итгэлтэй, хийе гэсэн зүйлээ хэнээс ч санаа зоволгүй хийж чаддаг, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг байгаасай хэмээн хүсдэг юм. Тэгж болохгүй, ингэж болохгүй гэж шууд зааж зааварлахын оронд хиймээр байгаа зүйлсийг нь хамтдаа туршиж, тэднийгээ бүх талаас нь дэмжихийг илүүд үздэг. Аав, ээжээсээ айж эмээсэндээ алдаа ч гаргаж зүрхлэхгүй хүүхэд насаа өнгөрүүлэх нь хэтэрхий гунигтай хэрэг шүү дээ. <br> <br>Солонгост амьдарч байх хугацаанд надад хамгийн их таалагдсан зүйлсийн нэг нь хүүхдийн цэцэрлэг. Эндхийн цэцэрлэгүүд хүүхдийн нас, насны онцлогт тохирсон олон төрлийн хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг. Дөнгөж нэг настай хүүхэд цэцэрлэгт орсон даруйдаа ахмад хүнтэй мэндлэх, хүндлэх гэх мэт ирээдүйд нийгэмшихэд тустай энгийн харилцааны хөтөлбөрүүдэд хамрагдах жишээний. Солонгос залуу гэр бүлүүд ихдээ хоёр хүүхэд төрүүлдэг тул хүүхэд нэг бүрийнхээ төлөвшилд онцгой анхаарал хандуулан тэднийгээ хүнд төвөг уддаггүй, биеэ даасан иргэн болгох гэж хичээдэг хандлагатай. Тэр ч утгаараа эцэг эхчүүд нь зөвхөн гэр бүлийн орчноос гадна хүүхдийнхээ хүмүүжиж буй цэцэрлэг болон ангийн багшийнх нь харилцаа, хандлагад ихээхэн ач холбогдол өгдөг. Солонгос цэцэрлэгийн онцлог нь нэг ангид маш цөөхөн хүүхэд хамрагддаг бөгөөд бага ангид ердөө 3-4 хүүхэд суралцах жишээтэй. Багшид оногдох ачаалал тэр хэрээрээ бага учраас хүүхэд нэг бүртэй тулж ажиллах боломж нь ч их байдаг биз ээ. Би өөрөө тийм сайн ээж биш хэдий ч охид маань хүмүүстэй хүндэтгэлтэй харилцаж, хүмүүжил сайтай өсөж буй нь цэцэрлэгийнх нь ач тус л гэж боддог шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p></p><p>Grace: Сүүлийн таван жилийн турш манай гэр бүл тасралтгүй "<a href="https://www.youtube.com/results?search_query=baby+shark" target="_blank">Baby Shark</a>" дууг сонсож байна даа. Энэ дууны үнэнч фэн байсан том маань нас нэмж, нэг хэсэг манай гэр бүл арай өөр төрлийн контентууд сонирхсон ч удалгүй дүү нь гарч ирээд л буцаад халимны дуугаа өдөр шөнөгүй сонсдог болсон. Хэвлийд байгаа хүүхэд маань төрсний дараа манай гэр бүл лавтай ойрын хэдэн жил энэ дуунаас уйдах шинжгүй шүү. <br> <br>Бүтээгдэхүүний хувьд гэвэл Солонгост амьдардаг учраас эндээс худалдаж авахад хялбар, олдоц сайтай бүтээгдэхүүнүүдийг л голчлон хэрэглэдэг. Сүүлийн үед Солонгосын "Green Finger" брэндийн шампунь, биеийн шингэн саван их таалагдаж байгаа. Химийн хүчтэй нэгдэл агуулаагүй, байгалийн гаралтай зөөлөн бүтээгдэхүүнүүдтэй учраас эмзэг мэдрэмтгий, харшламтгай арьстай хүүхдэд ч тохирдог юм.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/99c1ebac5a1f2a9108d11b1d49f0d0d3.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/be37b8cbf6fff3cb033d4d8aee7fdee1.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</div></h3><p>Grace: Ганц бие байх үедээ би чинь амьсгаа авах завгүй, маш хурдтай хэмнэлээр ажиллаж, амьдардаг байсан хүн. Харин хүнтэй сууж хоёр ойрхон төрсний дараа тэрхүү амьдралын хэв маяг орвонгоороо өөрчлөгдсөн. Гэхдээ сайн ханийн ачаар муу талаараа өөрчлөгдсөн зүйл байхгүй шүү. Одоогоор гэртээ хүүхдүүдээ харж байгаа хэдий ч гэрээсээ ажиллах боломжийг нөхөр маань надад олгож, хийж буй ажил бүрийг дэмжин, влог хийхэд минь хүртэл тусалж байгаа болохоор байгаа бүх зүйлдээ талархалтай хандахыг хичээдэг. <br> <br>Магадгүй хувь хүнийхээ хувьд ээж болсноос хойш илүү зөөлөн ааш зантай, аливаад тайван, хүлээцтэй ханддаг нэгэн болсон байх. Ямар ч гэнэтийн зүйлс амьдралд тохиосон “Би чинь үр хүүхэдтэй эх хүн шүү дээ” гэх бодлоор уужуу шийдвэр гаргадаг болсон юм шиг ээ. <br> <br>Чой Кён Сон: Эхнэр хүүхэдтэй болж, гэр бүл зохиохоосоо өмнө би салхи шиг л эрх чөлөөтэй нэгэн байлаа. Сав л хийвэл аялж, адал явдал эрэлхийлэн, хүссэн үедээ өөртөө цаг зарцуулах боломжтой байсан. Харин хүүхэдтэй болсон цагаас эцэг хүний хариуцлага миний амьдралын хамгийн чухал зүйл болсон доо. Аав болсноос хойш хүссэн цагтаа эхнэрээ дагуулан аялж, зугаалах боломжгүй болсон хэдий ч бяцхан охидынхоо өдөр өдрөөр өсөж, том болж буй мөчүүдийг харах нь урьдын эрх чөлөөтэй амьдралаас хавьгүй илүү аз жаргалтай, сонирхолтой санагддаг шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ГЭРЭЭСЭЭ АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? </h3><p>Ажилдаа бүрэн төвлөрч, онгод орох үеийн сайхан мэдрэмжийг хүн болгон мэдэх байх. Гэртээ хүүхдээ харангаа давхар ажиллах үеэр тохиолддог хамгийн хэцүү зүйл гэвэл ажилдаа бүрэн төвлөрч суух үеэр гэнэтхэн “Ээж ээ, хоол идье, ээж ээ, сүү ууя” гээд л хүүхдүүд хажуугаас орж ирэн, хийж буй ажлыг тасалдуулчихдаг. Яг энэ үйл явдал өдөрт хэдэнтээ давтагдан нэг дор суугаад дуусгах ажлыг бүтэн өдрийн турш босон суун хийх шаардлага тулгардаг сул талтай. Гүн төвлөрч суух цаг, орон зай олдохгүй үед ч гэсэн хүүхдүүдийн хажуугаар ажлуудаа амжуулах нь өөрөө нэгэн төрлийн сорилт юм уу даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p></p><p>Grace: Манай хадам аав, ээж хоёр хөдөө тосгонд амьдардаг учраас хүүхдүүдээ харуулах боломж барагтай гардаггүй. Солонгост хүүхэд асрагчийн үйлчилгээ маш өндөр түвшинд хөгжсөн ч тэр болгон танихгүй хүмүүст хүүхдээ үлдээж явах хэцүү. Тийм болохоор хоёр охиноо цэцэрлэгт явуулж л өөрсдөдөө цаг гаргадаг гэхэд хилсдэхгүй. Ажлын өдөр нөхрийнхөө амарч байгаа цагаар аль эсхүл манай хүн эртнээс төлөвлөн ажлаасаа нэг өдрийн чөлөө авч байж өдрийн цагаар хоёулхнаа гадуур уулзах боломжтой болдог. Бусад үед бол дээр хэлсэнчлэн хүүхдүүдээ унтуулсны дараа гэртээ болздог доо.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e0c23c79bd1110d84551c6c082184c91.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Grace: Хэдэн сарын өмнө хүүхдүүдээ цэцэрлэгээс авах үед нэг хөөрхөн үйл явдал тохиолдсон юм. Нөхөр бид хоёр хамтдаа охидоо цэцэрлэгээс нь авчхаад байрныхаа цахилгаан шатанд суув. Цахилгаан шатны хаалга хаагдахтай зэрэгцээд том охин Араны маань шүхрийн хэсэгхэн даавуу хаалган завсар гацчих нь тэр. Хаалган завсар хавчуулагдсан шүхрээ хараад манай охин үг хэлэх завсаргүй уйлж гарав. Нөхөр бид хоёр охиноо цахилгаан шат эвдрээд бид нар гацчих вий гэж айсандаа л уйлсан юм байна гэж таамаглан миний охин битгий уйл гэж аргадсаар өөрсдийн буух давхартаа ирж, өнөөх зоонтогоо ч бүрэн бүтэн гаргаж авлаа. Гэтэл Аран айхтар чанга дуугаар "Миний аавын надад авч өгсөн шүхрийг цахилгаан шат идчихлээ. Хэчнээн үнэтэй шүхэр билээ дээ?" гэж уйлдаг юм даа. Аав нь тэр үгсийг сонсоод шуудхан л нүднээс нь нулимс асгаран, нүүрэнд нь мишээл тодорсон доо. Тавхан настай охин маань аавынхаа хөлсөө урсгаж хөдөлмөрлөсөн мөнгөөрөө авч өгсөн бүх зүйлсийг тэгтлээ их нандигнан хайрладаг гэдгийг бид хоёр тэр өдөр л мэдсэн юм. Энэ мэтчилэн охидоороо бахархсан мөчүүд тоолж барамгүй олон.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Grace: Миний бодлоор хоол хийх нууц жортой адил хүүхэд хүмүүжүүлэх тусгай арга техник, нарийн нандин арга барил гэж огтхон ч байдаггүй юм шиг ээ. Эцэг эхчүүд хүүхдээ сайн хүн болж төлөвшүүлэх тусгай арга хайхаас илүүтэй өөрсдийн харилцаандаа цаг зарцуулж, анхаарал хандуулах хэрэгтэй байх. Хүүхэд гэдэг чинь тэр чигтээ аав, ээжийн тусгал шүү дээ. Хамгийн наад зах нь, аав ээж нь хоёр биетэйгээ хүндэтгэлтэй харилцаж байна уу, халуун дулаан үгсийг хэр давтамжтай хэлж байна, үл ойлголцол гарах үед ямар хариу үйлдэл үзүүлж байна гэдгийг хүүхэд нэг бүрчлэн анзаарч харан өөрийн мэдэлгүй өөриймшүүлээд сурчихсан байдаг. Нөхөр бид хоёр өөрсдийн гэр бүлдээ хэдий чинээ халуун дулаан, дотно харилцааг үүсгэж чадна хүүхдүүд маань төдий чинээ тэрхүү харилцаанаас суралцан, зөв хүн болж төлөвших болно оо гэдэгт би бат итгэлтэй байдаг шүү. <br> <br>Чой Кён Сон: Намайг ухаан орох үеэс л дийлэнх солонгосчууд өөрсдийн үр хүүхдийг маш хуучинсаг, уламжлалт арга барилаар өсгөдөг байсан. Жишээлбэл: том хүний өөдөөс үг сөрж болохгүй, хоолоо заавал дуустал идэх ёстой, заавал энэ хувцсыг өмсөх ёстой гэх мэтчилэн томчууд бүх зүйлийг зааж зааварлан, хүүхдэд өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх боломж олгодоггүй байлаа. Миний хувьд энэ арга барил огтхон ч таалагддаггүй байсан тул охидынхоо санаа бодлыг сайтар асууж, цаг ямагт харилцан ярилцахыг хичээдэг. Гадагшаа гарах үедээ хүртэл аав нь энэ цамцыг өмсчихвөл ямар харагдах бол гэж охидоосоо асуун, тэдний саналыг сонсох дуртай. Өөрийн үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлж чаддаг нэгэн болж төлөвших нь энэ нийгэмд тун чухал.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Grace: Бид хоёрын хувьд, хүүхдүүд маань жижиг зүйл байсан ч хамаагүй өөрсдийн хийхийг хүссэн зүйлээ энэ амьдралаас олж аван, түүнийхээ ардаас тууштайгаар тэмцээсэй гэж хүсдэг. Хийж буй ажлаасаа таашаал мэдэрч чаддаг нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр.</p> </div>	Шинэхэн дугаартаа бид олон гэр бүлд инээд хөөр, халуун дулаан уур амьсгал бэлэглэсэн контент бэлтгэдэг Чой Кён Сон, Grace нарын гэр бүлийг урилаа. Үлгэр дуурайл, хайр халамж, гэрэл гэгээ цацруулсан бичлэгүүдээ олон нийтийн сүлжээнд нийтэлдэг тэдний гэр бүл тун удахгүй шинэхэн гэр бүлийн гишүүнээ өлгийдөн авах гэж буй ажээ. Ингээд хайр бялхсан энэхүү залуу гэр бүлийн түүхээр хамтдаа аялцгаая. Нэр: Чой Кён Сон, Grace Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Grace&Choi (Youtube) , Grace Choi (Facebook) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Grace: Одоогоос долоон жилийн өмнө түр хугацаагаар Монголд ажиллахаар ирэх үеэр нь нөхөртэйгээ танилцаж, үерхэж эхэлсэн түүхтэй. Бид хоёр том охиноо ой хүргээд Солонгост ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад ажиллаж, амьдарч байна. Хоёр охиныг маань Аран (5 нас), Бурам (3 нас) гэдэг. Тун удахгүй шинэ гишүүнээр бүл нэмж улам өнөр өтгөн, олуулаа болох гэж байна даа. Чой Кён Сон: Манай гэр бүлийн тухайд, гэр орны ажлыг айхтар төлөвлөж энэ ажлыг чи хийх ёстой, харин тэр ажлыг заавал би хийнэ гэх мэтчилэн хувааж авдаггүй. Хэнийх нь нүдэнд бохир заваан зүйлс түрүүлж өртөнө, шууд л аваад цэвэрлэчихнэ. Жишээлбэл: гал тогооны тосгуурт оройн хоолноос үлдсэн аяга, таваг овоолоостой харагдвал заавал эхнэрээ дуудалгүйгээр би тэр дор нь цэвэрлэчих нь хамаагүй хялбар, цаг хэмнэсэн хэрэг шүү дээ. Гэр доторх ажлыг эн тэнцүү хуваарилснаас хэн завтай нь түрүүлж хийгээд үлдсэн цагаа гэр бүлдээ зарцуулах нь илүү дээр сонголт гэж би хувьдаа боддог. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Grace: Ажлын өдрүүдэд манай нөхөр 6:30 гээд ажилдаа гарч, би хоёр охинтойгоо үлддэг юм. Нөхрийг өглөө сэрэхэд хоёр охин маань дагаад сэрчихдэг учраас манай хүн өглөө болгон охидынхоо өглөөний цайг бэлдээд ажилдаа явдаг уламжлалтай. Хэдий би гэрийн эзэгтэй ч манай нөхөр намайг хэт эрт сэрээхгүй гэсэндээ ажилдаа гарахаасаа өмнө охидоо хооллочихдог. Харин оройд бол заавал хамтдаа хоёр охиныхоо хажуугаар хэвтэж, бүүвэйн дуу дуулж өгөн тэднийгээ унтуулна. Охид маань харьцангуй эрт буюу 9 цаг гэхэд унтчихдаг тул нөхөр бид хоёр үлдсэн цагийг хоёр биедээ зарцуулах эрхтэй болдог гэсэн үг. Оройн цагаар хамтдаа кино үзэж, дарс шимэнгээ тухайн өдөр тохиолдсон адал явдлаа ярилцах нь нэг төрлийн болзоо юм уу даа. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Grace: Бид хоёрын хувьд охидоо аль болох багаасаа өөртөө итгэлтэй, хийе гэсэн зүйлээ хэнээс ч санаа зоволгүй хийж чаддаг, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг байгаасай хэмээн хүсдэг юм. Тэгж болохгүй, ингэж болохгүй гэж шууд зааж зааварлахын оронд хиймээр байгаа зүйлсийг нь хамтдаа туршиж, тэднийгээ бүх талаас нь дэмжихийг илүүд үздэг. Аав, ээжээсээ айж эмээсэндээ алдаа ч гаргаж зүрхлэхгүй хүүхэд насаа өнгөрүүлэх нь хэтэрхий гунигтай хэрэг шүү дээ. Солонгост амьдарч байх хугацаанд надад хамгийн их таалагдсан зүйлсийн нэг нь хүүхдийн цэцэрлэг. Эндхийн цэцэрлэгүүд хүүхдийн нас, насны онцлогт тохирсон олон төрлийн хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг. Дөнгөж нэг настай хүүхэд цэцэрлэгт орсон даруйдаа ахмад хүнтэй мэндлэх, хүндлэх гэх мэт ирээдүйд нийгэмшихэд тустай энгийн харилцааны хөтөлбөрүүдэд хамрагдах жишээний. Солонгос залуу гэр бүлүүд ихдээ хоёр хүүхэд төрүүлдэг тул хүүхэд нэг бүрийнхээ төлөвшилд онцгой анхаарал хандуулан тэднийгээ хүнд төвөг уддаггүй, биеэ даасан иргэн болгох гэж хичээдэг хандлагатай. Тэр ч утгаараа эцэг эхчүүд нь зөвхөн гэр бүлийн орчноос гадна хүүхдийнхээ хүмүүжиж буй цэцэрлэг болон ангийн багшийнх нь харилцаа, хандлагад ихээхэн ач холбогдол өгдөг. Солонгос цэцэрлэгийн онцлог нь нэг ангид маш цөөхөн хүүхэд хамрагддаг бөгөөд бага ангид ердөө 3-4 хүүхэд суралцах жишээтэй. Багшид оногдох ачаалал тэр хэрээрээ бага учраас хүүхэд нэг бүртэй тулж ажиллах боломж нь ч их байдаг биз ээ. Би өөрөө тийм сайн ээж биш хэдий ч охид маань хүмүүстэй хүндэтгэлтэй харилцаж, хүмүүжил сайтай өсөж буй нь цэцэрлэгийнх нь ач тус л гэж боддог шүү. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Grace: Сүүлийн таван жилийн турш манай гэр бүл тасралтгүй " Baby Shark " дууг сонсож байна даа. Энэ дууны үнэнч фэн байсан том маань нас нэмж, нэг хэсэг манай гэр бүл арай өөр төрлийн контентууд сонирхсон ч удалгүй дүү нь гарч ирээд л буцаад халимны дуугаа өдөр шөнөгүй сонсдог болсон. Хэвлийд байгаа хүүхэд маань төрсний дараа манай гэр бүл лавтай ойрын хэдэн жил энэ дуунаас уйдах шинжгүй шүү. Бүтээгдэхүүний хувьд гэвэл Солонгост амьдардаг учраас эндээс худалдаж авахад хялбар, олдоц сайтай бүтээгдэхүүнүүдийг л голчлон хэрэглэдэг. Сүүлийн үед Солонгосын "Green Finger" брэндийн шампунь, биеийн шингэн саван их таалагдаж байгаа. Химийн хүчтэй нэгдэл агуулаагүй, байгалийн гаралтай зөөлөн бүтээгдэхүүнүүдтэй учраас эмзэг мэдрэмтгий, харшламтгай арьстай хүүхдэд ч тохирдог юм. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Grace: Ганц бие байх үедээ би чинь амьсгаа авах завгүй, маш хурдтай хэмнэлээр ажиллаж, амьдардаг байсан хүн. Харин хүнтэй сууж хоёр ойрхон төрсний дараа тэрхүү амьдралын хэв маяг орвонгоороо өөрчлөгдсөн. Гэхдээ сайн ханийн ачаар муу талаараа өөрчлөгдсөн зүйл байхгүй шүү. Одоогоор гэртээ хүүхдүүдээ харж байгаа хэдий ч гэрээсээ ажиллах боломжийг нөхөр маань надад олгож, хийж буй ажил бүрийг дэмжин, влог хийхэд минь хүртэл тусалж байгаа болохоор байгаа бүх зүйлдээ талархалтай хандахыг хичээдэг. Магадгүй хувь хүнийхээ хувьд ээж болсноос хойш илүү зөөлөн ааш зантай, аливаад тайван, хүлээцтэй ханддаг нэгэн болсон байх. Ямар ч гэнэтийн зүйлс амьдралд тохиосон “Би чинь үр хүүхэдтэй эх хүн шүү дээ” гэх бодлоор уужуу шийдвэр гаргадаг болсон юм шиг ээ. Чой Кён Сон: Эхнэр хүүхэдтэй болж, гэр бүл зохиохоосоо өмнө би салхи шиг л эрх чөлөөтэй нэгэн байлаа. Сав л хийвэл аялж, адал явдал эрэлхийлэн, хүссэн үедээ өөртөө цаг зарцуулах боломжтой байсан. Харин хүүхэдтэй болсон цагаас эцэг хүний хариуцлага миний амьдралын хамгийн чухал зүйл болсон доо. Аав болсноос хойш хүссэн цагтаа эхнэрээ дагуулан аялж, зугаалах боломжгүй болсон хэдий ч бяцхан охидынхоо өдөр өдрөөр өсөж, том болж буй мөчүүдийг харах нь урьдын эрх чөлөөтэй амьдралаас хавьгүй илүү аз жаргалтай, сонирхолтой санагддаг шүү. ГЭРЭЭСЭЭ АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Ажилдаа бүрэн төвлөрч, онгод орох үеийн сайхан мэдрэмжийг хүн болгон мэдэх байх. Гэртээ хүүхдээ харангаа давхар ажиллах үеэр тохиолддог хамгийн хэцүү зүйл гэвэл ажилдаа бүрэн төвлөрч суух үеэр гэнэтхэн “Ээж ээ, хоол идье, ээж ээ, сүү ууя” гээд л хүүхдүүд хажуугаас орж ирэн, хийж буй ажлыг тасалдуулчихдаг. Яг энэ үйл явдал өдөрт хэдэнтээ давтагдан нэг дор суугаад дуусгах ажлыг бүтэн өдрийн турш босон суун хийх шаардлага тулгардаг сул талтай. Гүн төвлөрч суух цаг, орон зай олдохгүй үед ч гэсэн хүүхдүүдийн хажуугаар ажлуудаа амжуулах нь өөрөө нэгэн төрлийн сорилт юм уу даа. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Grace: Манай хадам аав, ээж хоёр хөдөө тосгонд амьдардаг учраас хүүхдүүдээ харуулах боломж барагтай гардаггүй. Солонгост хүүхэд асрагчийн үйлчилгээ маш өндөр түвшинд хөгжсөн ч тэр болгон танихгүй хүмүүст хүүхдээ үлдээж явах хэцүү. Тийм болохоор хоёр охиноо цэцэрлэгт явуулж л өөрсдөдөө цаг гаргадаг гэхэд хилсдэхгүй. Ажлын өдөр нөхрийнхөө амарч байгаа цагаар аль эсхүл манай хүн эртнээс төлөвлөн ажлаасаа нэг өдрийн чөлөө авч байж өдрийн цагаар хоёулхнаа гадуур уулзах боломжтой болдог. Бусад үед бол дээр хэлсэнчлэн хүүхдүүдээ унтуулсны дараа гэртээ болздог доо. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Grace: Хэдэн сарын өмнө хүүхдүүдээ цэцэрлэгээс авах үед нэг хөөрхөн үйл явдал тохиолдсон юм. Нөхөр бид хоёр хамтдаа охидоо цэцэрлэгээс нь авчхаад байрныхаа цахилгаан шатанд суув. Цахилгаан шатны хаалга хаагдахтай зэрэгцээд том охин Араны маань шүхрийн хэсэгхэн даавуу хаалган завсар гацчих нь тэр. Хаалган завсар хавчуулагдсан шүхрээ хараад манай охин үг хэлэх завсаргүй уйлж гарав. Нөхөр бид хоёр охиноо цахилгаан шат эвдрээд бид нар гацчих вий гэж айсандаа л уйлсан юм байна гэж таамаглан миний охин битгий уйл гэж аргадсаар өөрсдийн буух давхартаа ирж, өнөөх зоонтогоо ч бүрэн бүтэн гаргаж авлаа. Гэтэл Аран айхтар чанга дуугаар "Миний аавын надад авч өгсөн шүхрийг цахилгаан шат идчихлээ. Хэчнээн үнэтэй шүхэр билээ дээ?" гэж уйлдаг юм даа. Аав нь тэр үгсийг сонсоод шуудхан л нүднээс нь нулимс асгаран, нүүрэнд нь мишээл тодорсон доо. Тавхан настай охин маань аавынхаа хөлсөө урсгаж хөдөлмөрлөсөн мөнгөөрөө авч өгсөн бүх зүйлсийг тэгтлээ их нандигнан хайрладаг гэдгийг бид хоёр тэр өдөр л мэдсэн юм. Энэ мэтчилэн охидоороо бахархсан мөчүүд тоолж барамгүй олон. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Grace: Миний бодлоор хоол хийх нууц жортой адил хүүхэд хүмүүжүүлэх тусгай арга техник, нарийн нандин арга барил гэж огтхон ч байдаггүй юм шиг ээ. Эцэг эхчүүд хүүхдээ сайн хүн болж төлөвшүүлэх тусгай арга хайхаас илүүтэй өөрсдийн харилцаандаа цаг зарцуулж, анхаарал хандуулах хэрэгтэй байх. Хүүхэд гэдэг чинь тэр чигтээ аав, ээжийн тусгал шүү дээ. Хамгийн наад зах нь, аав ээж нь хоёр биетэйгээ хүндэтгэлтэй харилцаж байна уу, халуун дулаан үгсийг хэр давтамжтай хэлж байна, үл ойлголцол гарах үед ямар хариу үйлдэл үзүүлж байна гэдгийг хүүхэд нэг бүрчлэн анзаарч харан өөрийн мэдэлгүй өөриймшүүлээд сурчихсан байдаг. Нөхөр бид хоёр өөрсдийн гэр бүлдээ хэдий чинээ халуун дулаан, дотно харилцааг үүсгэж чадна хүүхдүүд маань төдий чинээ тэрхүү харилцаанаас суралцан, зөв хүн болж төлөвших болно оо гэдэгт би бат итгэлтэй байдаг шүү. Чой Кён Сон: Намайг ухаан орох үеэс л дийлэнх солонгосчууд өөрсдийн үр хүүхдийг маш хуучинсаг, уламжлалт арга барилаар өсгөдөг байсан. Жишээлбэл: том хүний өөдөөс үг сөрж болохгүй, хоолоо заавал дуустал идэх ёстой, заавал энэ хувцсыг өмсөх ёстой гэх мэтчилэн томчууд бүх зүйлийг зааж зааварлан, хүүхдэд өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх боломж олгодоггүй байлаа. Миний хувьд энэ арга барил огтхон ч таалагддаггүй байсан тул охидынхоо санаа бодлыг сайтар асууж, цаг ямагт харилцан ярилцахыг хичээдэг. Гадагшаа гарах үедээ хүртэл аав нь энэ цамцыг өмсчихвөл ямар харагдах бол гэж охидоосоо асуун, тэдний саналыг сонсох дуртай. Өөрийн үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлж чаддаг нэгэн болж төлөвших нь энэ нийгэмд тун чухал. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Grace: Бид хоёрын хувьд, хүүхдүүд маань жижиг зүйл байсан ч хамаагүй өөрсдийн хийхийг хүссэн зүйлээ энэ амьдралаас олж аван, түүнийхээ ардаас тууштайгаар тэмцээсэй гэж хүсдэг. Хийж буй ажлаасаа таашаал мэдэрч чаддаг нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр.	Шинэхэн дугаартаа бид олон гэр бүлд инээд хөөр, халуун дулаан уур амьсгал бэлэглэсэн контент бэлтгэдэг Чой Кён Сон, Grace нарын гэр бүлийг урилаа. Үлгэр дуурайл, хайр халамж, гэрэл гэгээ цацруулсан бичлэгүүдээ олон нийтийн сүлжээнд нийтэлдэг тэдний гэр бүл тун удахгүй шинэхэн гэр бүлийн гишүүнээ өлгийдөн авах гэж буй ажээ. Ингээд хайр бялхсан энэхүү залуу гэр бүлийн түүхээр хамтдаа аялцгаая. Нэр: Чой Кён Сон, Grace Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Grace&Choi (Youtube) , Grace Choi (Facebook) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Grace: Одоогоос долоон жилийн өмнө түр хугацаагаар Монголд ажиллахаар ирэх үеэр нь нөхөртэйгээ танилцаж, үерхэж эхэлсэн түүхтэй. Бид хоёр том охиноо ой хүргээд Солонгост ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад ажиллаж, амьдарч байна. Хоёр охиныг маань Аран (5 нас), Бурам (3 нас) гэдэг. Тун удахгүй шинэ гишүүнээр бүл нэмж улам өнөр өтгөн, олуулаа болох гэж байна даа. Чой Кён Сон: Манай гэр бүлийн тухайд, гэр орны ажлыг айхтар төлөвлөж энэ ажлыг чи хийх ёстой, харин тэр ажлыг заавал би хийнэ гэх мэтчилэн хувааж авдаггүй. Хэнийх нь нүдэнд бохир заваан зүйлс түрүүлж өртөнө, шууд л аваад цэвэрлэчихнэ. Жишээлбэл: гал тогооны тосгуурт оройн хоолноос үлдсэн аяга, таваг овоолоостой харагдвал заавал эхнэрээ дуудалгүйгээр би тэр дор нь цэвэрлэчих нь хамаагүй хялбар, цаг хэмнэсэн хэрэг шүү дээ. Гэр доторх ажлыг эн тэнцүү хуваарилснаас хэн завтай нь түрүүлж хийгээд үлдсэн цагаа гэр бүлдээ зарцуулах нь илүү дээр сонголт гэж би хувьдаа боддог. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Grace: Ажлын өдрүүдэд манай нөхөр 6:30 гээд ажилдаа гарч, би хоёр охинтойгоо үлддэг юм. Нөхрийг өглөө сэрэхэд хоёр охин маань дагаад сэрчихдэг учраас манай хүн өглөө болгон охидынхоо өглөөний цайг бэлдээд ажилдаа явдаг уламжлалтай. Хэдий би гэрийн эзэгтэй ч манай нөхөр намайг хэт эрт сэрээхгүй гэсэндээ ажилдаа гарахаасаа өмнө охидоо хооллочихдог. Харин оройд бол заавал хамтдаа хоёр охиныхоо хажуугаар хэвтэж, бүүвэйн дуу дуулж өгөн тэднийгээ унтуулна. Охид маань харьцангуй эрт буюу 9 цаг гэхэд унтчихдаг тул нөхөр бид хоёр үлдсэн цагийг хоёр биедээ зарцуулах эрхтэй болдог гэсэн үг. Оройн цагаар хамтдаа кино үзэж, дарс шимэнгээ тухайн өдөр тохиолдсон адал явдлаа ярилцах нь нэг төрлийн болзоо юм уу даа. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Grace: Бид хоёрын хувьд охидоо аль болох багаасаа өөртөө итгэлтэй, хийе гэсэн зүйлээ хэнээс ч санаа зоволгүй хийж чаддаг, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг байгаасай хэмээн хүсдэг юм. Тэгж болохгүй, ингэж болохгүй гэж шууд зааж зааварлахын оронд хиймээр байгаа зүйлсийг нь хамтдаа туршиж, тэднийгээ бүх талаас нь дэмжихийг илүүд үздэг. Аав, ээжээсээ айж эмээсэндээ алдаа ч гаргаж зүрхлэхгүй хүүхэд насаа өнгөрүүлэх нь хэтэрхий гунигтай хэрэг шүү дээ. Солонгост амьдарч байх хугацаанд надад хамгийн их таалагдсан зүйлсийн нэг нь хүүхдийн цэцэрлэг. Эндхийн цэцэрлэгүүд хүүхдийн нас, насны онцлогт тохирсон олон төрлийн хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг. Дөнгөж нэг настай хүүхэд цэцэрлэгт орсон даруйдаа ахмад хүнтэй мэндлэх, хүндлэх гэх мэт ирээдүйд нийгэмшихэд тустай энгийн харилцааны хөтөлбөрүүдэд хамрагдах жишээний. Солонгос залуу гэр бүлүүд ихдээ хоёр хүүхэд төрүүлдэг тул хүүхэд нэг бүрийнхээ төлөвшилд онцгой анхаарал хандуулан тэднийгээ хүнд төвөг уддаггүй, биеэ даасан иргэн болгох гэж хичээдэг хандлагатай. Тэр ч утгаараа эцэг эхчүүд нь зөвхөн гэр бүлийн орчноос гадна хүүхдийнхээ хүмүүжиж буй цэцэрлэг болон ангийн багшийнх нь харилцаа, хандлагад ихээхэн ач холбогдол өгдөг. Солонгос цэцэрлэгийн онцлог нь нэг ангид маш цөөхөн хүүхэд хамрагддаг бөгөөд бага ангид ердөө 3-4 хүүхэд суралцах жишээтэй. Багшид оногдох ачаалал тэр хэрээрээ бага учраас хүүхэд нэг бүртэй тулж ажиллах боломж нь ч их байдаг биз ээ. Би өөрөө тийм сайн ээж биш хэдий ч охид маань хүмүүстэй хүндэтгэлтэй харилцаж, хүмүүжил сайтай өсөж буй нь цэцэрлэгийнх нь ач тус л гэж боддог шүү. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Grace: Сүүлийн таван жилийн турш манай гэр бүл тасралтгүй "Baby Shark" дууг сонсож байна даа. Энэ дууны үнэнч фэн байсан том маань нас нэмж, нэг хэсэг манай гэр бүл арай өөр төрлийн контентууд сонирхсон ч удалгүй дүү нь гарч ирээд л буцаад халимны дуугаа өдөр шөнөгүй сонсдог болсон. Хэвлийд байгаа хүүхэд маань төрсний дараа манай гэр бүл лавтай ойрын хэдэн жил энэ дуунаас уйдах шинжгүй шүү. Бүтээгдэхүүний хувьд гэвэл Солонгост амьдардаг учраас эндээс худалдаж авахад хялбар, олдоц сайтай бүтээгдэхүүнүүдийг л голчлон хэрэглэдэг. Сүүлийн үед Солонгосын "Green Finger" брэндийн шампунь, биеийн шингэн саван их таалагдаж байгаа. Химийн хүчтэй нэгдэл агуулаагүй, байгалийн гаралтай зөөлөн бүтээгдэхүүнүүдтэй учраас эмзэг мэдрэмтгий, харшламтгай арьстай хүүхдэд ч тохирдог юм. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Grace: Ганц бие байх үедээ би чинь амьсгаа авах завгүй, маш хурдтай хэмнэлээр ажиллаж, амьдардаг байсан хүн. Харин хүнтэй сууж хоёр ойрхон төрсний дараа тэрхүү амьдралын хэв маяг орвонгоороо өөрчлөгдсөн. Гэхдээ сайн ханийн ачаар муу талаараа өөрчлөгдсөн зүйл байхгүй шүү. Одоогоор гэртээ хүүхдүүдээ харж байгаа хэдий ч гэрээсээ ажиллах боломжийг нөхөр маань надад олгож, хийж буй ажил бүрийг дэмжин, влог хийхэд минь хүртэл тусалж байгаа болохоор байгаа бүх зүйлдээ талархалтай хандахыг хичээдэг. Магадгүй хувь хүнийхээ хувьд ээж болсноос хойш илүү зөөлөн ааш зантай, аливаад тайван, хүлээцтэй ханддаг нэгэн болсон байх. Ямар ч гэнэтийн зүйлс амьдралд тохиосон “Би чинь үр хүүхэдтэй эх хүн шүү дээ” гэх бодлоор уужуу шийдвэр гаргадаг болсон юм шиг ээ. Чой Кён Сон: Эхнэр хүүхэдтэй болж, гэр бүл зохиохоосоо өмнө би салхи шиг л эрх чөлөөтэй нэгэн байлаа. Сав л хийвэл аялж, адал явдал эрэлхийлэн, хүссэн үедээ өөртөө цаг зарцуулах боломжтой байсан. Харин хүүхэдтэй болсон цагаас эцэг хүний хариуцлага миний амьдралын хамгийн чухал зүйл болсон доо. Аав болсноос хойш хүссэн цагтаа эхнэрээ дагуулан аялж, зугаалах боломжгүй болсон хэдий ч бяцхан охидынхоо өдөр өдрөөр өсөж, том болж буй мөчүүдийг харах нь урьдын эрх чөлөөтэй амьдралаас хавьгүй илүү аз жаргалтай, сонирхолтой санагддаг шүү. ### ГЭРЭЭСЭЭ АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Ажилдаа бүрэн төвлөрч, онгод орох үеийн сайхан мэдрэмжийг хүн болгон мэдэх байх. Гэртээ хүүхдээ харангаа давхар ажиллах үеэр тохиолддог хамгийн хэцүү зүйл гэвэл ажилдаа бүрэн төвлөрч суух үеэр гэнэтхэн “Ээж ээ, хоол идье, ээж ээ, сүү ууя” гээд л хүүхдүүд хажуугаас орж ирэн, хийж буй ажлыг тасалдуулчихдаг. Яг энэ үйл явдал өдөрт хэдэнтээ давтагдан нэг дор суугаад дуусгах ажлыг бүтэн өдрийн турш босон суун хийх шаардлага тулгардаг сул талтай. Гүн төвлөрч суух цаг, орон зай олдохгүй үед ч гэсэн хүүхдүүдийн хажуугаар ажлуудаа амжуулах нь өөрөө нэгэн төрлийн сорилт юм уу даа. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Grace: Манай хадам аав, ээж хоёр хөдөө тосгонд амьдардаг учраас хүүхдүүдээ харуулах боломж барагтай гардаггүй. Солонгост хүүхэд асрагчийн үйлчилгээ маш өндөр түвшинд хөгжсөн ч тэр болгон танихгүй хүмүүст хүүхдээ үлдээж явах хэцүү. Тийм болохоор хоёр охиноо цэцэрлэгт явуулж л өөрсдөдөө цаг гаргадаг гэхэд хилсдэхгүй. Ажлын өдөр нөхрийнхөө амарч байгаа цагаар аль эсхүл манай хүн эртнээс төлөвлөн ажлаасаа нэг өдрийн чөлөө авч байж өдрийн цагаар хоёулхнаа гадуур уулзах боломжтой болдог. Бусад үед бол дээр хэлсэнчлэн хүүхдүүдээ унтуулсны дараа гэртээ болздог доо. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Grace: Хэдэн сарын өмнө хүүхдүүдээ цэцэрлэгээс авах үед нэг хөөрхөн үйл явдал тохиолдсон юм. Нөхөр бид хоёр хамтдаа охидоо цэцэрлэгээс нь авчхаад байрныхаа цахилгаан шатанд суув. Цахилгаан шатны хаалга хаагдахтай зэрэгцээд том охин Араны маань шүхрийн хэсэгхэн даавуу хаалган завсар гацчих нь тэр. Хаалган завсар хавчуулагдсан шүхрээ хараад манай охин үг хэлэх завсаргүй уйлж гарав. Нөхөр бид хоёр охиноо цахилгаан шат эвдрээд бид нар гацчих вий гэж айсандаа л уйлсан юм байна гэж таамаглан миний охин битгий уйл гэж аргадсаар өөрсдийн буух давхартаа ирж, өнөөх зоонтогоо ч бүрэн бүтэн гаргаж авлаа. Гэтэл Аран айхтар чанга дуугаар "Миний аавын надад авч өгсөн шүхрийг цахилгаан шат идчихлээ. Хэчнээн үнэтэй шүхэр билээ дээ?" гэж уйлдаг юм даа. Аав нь тэр үгсийг сонсоод шуудхан л нүднээс нь нулимс асгаран, нүүрэнд нь мишээл тодорсон доо. Тавхан настай охин маань аавынхаа хөлсөө урсгаж хөдөлмөрлөсөн мөнгөөрөө авч өгсөн бүх зүйлсийг тэгтлээ их нандигнан хайрладаг гэдгийг бид хоёр тэр өдөр л мэдсэн юм. Энэ мэтчилэн охидоороо бахархсан мөчүүд тоолж барамгүй олон. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Grace: Миний бодлоор хоол хийх нууц жортой адил хүүхэд хүмүүжүүлэх тусгай арга техник, нарийн нандин арга барил гэж огтхон ч байдаггүй юм шиг ээ. Эцэг эхчүүд хүүхдээ сайн хүн болж төлөвшүүлэх тусгай арга хайхаас илүүтэй өөрсдийн харилцаандаа цаг зарцуулж, анхаарал хандуулах хэрэгтэй байх. Хүүхэд гэдэг чинь тэр чигтээ аав, ээжийн тусгал шүү дээ. Хамгийн наад зах нь, аав ээж нь хоёр биетэйгээ хүндэтгэлтэй харилцаж байна уу, халуун дулаан үгсийг хэр давтамжтай хэлж байна, үл ойлголцол гарах үед ямар хариу үйлдэл үзүүлж байна гэдгийг хүүхэд нэг бүрчлэн анзаарч харан өөрийн мэдэлгүй өөриймшүүлээд сурчихсан байдаг. Нөхөр бид хоёр өөрсдийн гэр бүлдээ хэдий чинээ халуун дулаан, дотно харилцааг үүсгэж чадна хүүхдүүд маань төдий чинээ тэрхүү харилцаанаас суралцан, зөв хүн болж төлөвших болно оо гэдэгт би бат итгэлтэй байдаг шүү. Чой Кён Сон: Намайг ухаан орох үеэс л дийлэнх солонгосчууд өөрсдийн үр хүүхдийг маш хуучинсаг, уламжлалт арга барилаар өсгөдөг байсан. Жишээлбэл: том хүний өөдөөс үг сөрж болохгүй, хоолоо заавал дуустал идэх ёстой, заавал энэ хувцсыг өмсөх ёстой гэх мэтчилэн томчууд бүх зүйлийг зааж зааварлан, хүүхдэд өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх боломж олгодоггүй байлаа. Миний хувьд энэ арга барил огтхон ч таалагддаггүй байсан тул охидынхоо санаа бодлыг сайтар асууж, цаг ямагт харилцан ярилцахыг хичээдэг. Гадагшаа гарах үедээ хүртэл аав нь энэ цамцыг өмсчихвөл ямар харагдах бол гэж охидоосоо асуун, тэдний саналыг сонсох дуртай. Өөрийн үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлж чаддаг нэгэн болж төлөвших нь энэ нийгэмд тун чухал. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Grace: Бид хоёрын хувьд, хүүхдүүд маань жижиг зүйл байсан ч хамаагүй өөрсдийн хийхийг хүссэн зүйлээ энэ амьдралаас олж аван, түүнийхээ ардаас тууштайгаар тэмцээсэй гэж хүсдэг. Хийж буй ажлаасаа таашаал мэдэрч чаддаг нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр.
https://unread.today/c/essentials-enkhbatd	Зочинтой булан	Unread Today	2021-04-29T00:00:00	4 сарын 29, 2021	@enkhbat.official – Үзэг цаас, бөмбөг, ном ...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%; margin-right: calc(0%);"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 122.209%;">Д. Энхбат</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 122.209%;">"Юнител групп"-ийн гүйцэтгэх захирал</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 122.209%;">Хэлбэрийг биш хэрэглээг харж сонголт хийцгээе</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 122.209%;"><span style="font-size: 24px;">ヘ( ^o^)ノ＼(^_^ )</span><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Үзэг, цаас</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Шинэ санаагаа даруй буулгах, хүмүүстэй ярилцах зуураа чухал зүйлсийг тэмдэглэхийн тулд үзэг, цаасыг гарынхаа дэргэд үргэлж ойр байлгадаг. Мэдээж бас ярих зүйлээ тэмдэглэж, бодол санаагаа эмхлэхэд ч нэмэртэй байдаг.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/c46aa1a5af781e1884aa6f2957a3f18b.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/f43418e3aaffe04cadc2ba42de0e9c62.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(130, 167, 164);">3х3 сагсны бөмбөг</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Спорт, тэр дундаа багийн спорт хүнийг төлөвшүүлдэг. 3x3 тэр дундаа хурдтай, өрсөлдөөнтэй, багийн гишүүдээс координац их шаарддаг нь сонирхол татдаг. Олимпод багтсан энэ төрөлд Монголын баг өндөр амжилт үзүүлнэ байх гэж үргэлж хүсэж хүлээдэг дээ.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/927ad00d33782d8eb34d6f366ca0ffaf.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/aa2372aa4b9a8f702103c0b2a7777432.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Toki app<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бидний өнгөрсөн оны нэг том төсөл бол "Toki app" байсан. Би инженер мэргэжилтэй тул чатботоо үе үе шалгаж, хөгжүүлэлтийн багийн нэмсэн шинэ сонин функцуудыг турших дуртай.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/aa09f515a85354eb4e22b2787a63a888.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 27.7311%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/6129c3a82ce83a1b1677fa4a11c26450.jpg" data-size="1000,1000" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Marshall Speaker</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ажлаа ажил дээрээ үлдээхийг хичээдэг ч гэртээ очоод тэр бүр чөлөө зав олдохгүй юм. Гэртээ ажиллах, төвлөрч суухдаа хөгжим сонсдог. Сонгодог хөгжимд дуртай ч сүүлийн үед 2000-аад оны "Daft Punk" сонсож байгаа. Хааяа бас хүүхдүүдийнхээ дуртай дууг сонирхоно.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/92b6f73cb38024b8532760a964faaa81.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 27.7311%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/d42d64a32a146f4e1929f110a92a3509.jpg" data-size="1000,1000" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(162, 165, 218);">LookTV</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кинонд дуртай хүний хувьд театрууд хаачихсан нь харамсалтай л байна. Гэхдээ зэрэгцээд интернэтээр дамжуулж хүссэн цагтаа хүссэн газраа дуртай юмаа үзэх үйлчилгээнүүд дэлхий даяар өргөн түгэж байна. Тиймээс гаднын ч, Монголын ч шилдэг контент бүтээлийг үзэгчдэдээ хүргэдэг LookTV аппаа шинэлэг, ашиглахад хялбар байлгахад бид онцгой ач холбогдол өгч байгаа.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/e863c330b3bb8a79628d00ee0a43c522.jpg" data-size="683,683" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/a2982fe06d4775a12ed1d91316fe26c2.jpg" data-size="1200,1205.6" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Ажлын өрөөний шаахай</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Оффис дээрээ удаан суухдаа гутлаа тайлаад шаахайгаа өмсдөг. Ажлын орчиндоо эрүүл мэнд, тав тухтай байдлыг бий болгох нь бүтээмжид ч, бүтээлч байдалд ч эергээр нөлөөлдөг гэж боддог доо.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/d85b1a2aa7ec797a33cde164a1c91664.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/ab38f70354359e9cdb0f77cdc0b06cc7.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(71, 196, 168);">iPhone, MacBook</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Apple-ийн бүтээгдэхүүн хэрэглэж, экосистемд нь ажиллаж дассан тул iPhone барьдаг, MacBook хэрэглэдэг. Утасны үйлдлийн системээс гадна камер нь таалагддаг. Гэр бүл, хүүхдүүдийнхээ зургийг дарна. Бас ойрд нэлээн Clubhouse-даж байна.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/1060519921ac47a925768459502aa965.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/058398a7f208205ba8c8727585ed2218.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(253, 137, 140);">AirPods чихэвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Утсаар ярих хэрэг байнга гарахын зэрэгцээ одоо үед онлайн хурал их хийдэг болсон тул чанартай, эвтэйхэн чихэвч чухал хэрэглслийн нэг болсон байна.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/bbfa98c69930a3cd1addb55b3ef5c9a7.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/44f4b2dfe45d2909bf34d4ae6b1ecd3b.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Ширээний ном</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Бид дижитал эринд амьдарч байна. Байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаа цахимаар явуулах нь энгийн үзэгдэл болж. "Юнител групп" дата төв, дуудлагын төв, "internet of things" гэх мэт бизнесийг дижиталчилж, амар хялбар, өртөг багатай болгох олон үүлэн үйлчилгээг санал болгодог. Гэхдээ цаасан ном барьж унших, хуудас эргүүлэх мэдрэмжийг юугаар ч орлуулшгүй хэвээр. Ширээний номоо сар бүр шинэчилдэг.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/687ead8ab7eca0796be6c2b0bcfde8ee.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/034a2df8df1ed30d0f4ce17762466e62.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 117.167%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Хурлын дэлгэц</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өрөөндөө хуралдахдаа том дэлгэц дээр мэдээллээ харж байгаад ярилцах амар байдаг. Хүмүүс нэг зүгт анхаарлаа чиглүүлж, хамтдаа төвлөрөх нь амжилттай багийн ажиллагааны нэг үндэс гэж боддог.<br></td><td style="width: 20.2881%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/23269aa1f674b8a91b29ec1615ebd09b.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 27.7311%;"><img src="https://unread.today/files/de3a0d18-5c38-44a2-9148-737996201a51/edb3d934afd60f90c9eb941bb57e9143.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1000,1000" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Д. Энхбат "Юнител групп"-ийн гүйцэтгэх захирал Хэлбэрийг биш хэрэглээг харж сонголт хийцгээе ヘ( ^o^)ノ＼(^_^ ) 1 Үзэг, цаас Шинэ санаагаа даруй буулгах, хүмүүстэй ярилцах зуураа чухал зүйлсийг тэмдэглэхийн тулд үзэг, цаасыг гарынхаа дэргэд үргэлж ойр байлгадаг. Мэдээж бас ярих зүйлээ тэмдэглэж, бодол санаагаа эмхлэхэд ч нэмэртэй байдаг. 2 3х3 сагсны бөмбөг Спорт, тэр дундаа багийн спорт хүнийг төлөвшүүлдэг. 3x3 тэр дундаа хурдтай, өрсөлдөөнтэй, багийн гишүүдээс координац их шаарддаг нь сонирхол татдаг. Олимпод багтсан энэ төрөлд Монголын баг өндөр амжилт үзүүлнэ байх гэж үргэлж хүсэж хүлээдэг дээ. 3 Toki app Бидний өнгөрсөн оны нэг том төсөл бол "Toki app" байсан. Би инженер мэргэжилтэй тул чатботоо үе үе шалгаж, хөгжүүлэлтийн багийн нэмсэн шинэ сонин функцуудыг турших дуртай. 4 Marshall Speaker Ажлаа ажил дээрээ үлдээхийг хичээдэг ч гэртээ очоод тэр бүр чөлөө зав олдохгүй юм. Гэртээ ажиллах, төвлөрч суухдаа хөгжим сонсдог. Сонгодог хөгжимд дуртай ч сүүлийн үед 2000-аад оны "Daft Punk" сонсож байгаа. Хааяа бас хүүхдүүдийнхээ дуртай дууг сонирхоно. 5 LookTV Кинонд дуртай хүний хувьд театрууд хаачихсан нь харамсалтай л байна. Гэхдээ зэрэгцээд интернэтээр дамжуулж хүссэн цагтаа хүссэн газраа дуртай юмаа үзэх үйлчилгээнүүд дэлхий даяар өргөн түгэж байна. Тиймээс гаднын ч, Монголын ч шилдэг контент бүтээлийг үзэгчдэдээ хүргэдэг LookTV аппаа шинэлэг, ашиглахад хялбар байлгахад бид онцгой ач холбогдол өгч байгаа. 6 Ажлын өрөөний шаахай Оффис дээрээ удаан суухдаа гутлаа тайлаад шаахайгаа өмсдөг. Ажлын орчиндоо эрүүл мэнд, тав тухтай байдлыг бий болгох нь бүтээмжид ч, бүтээлч байдалд ч эергээр нөлөөлдөг гэж боддог доо. 7 iPhone, MacBook Apple-ийн бүтээгдэхүүн хэрэглэж, экосистемд нь ажиллаж дассан тул iPhone барьдаг, MacBook хэрэглэдэг. Утасны үйлдлийн системээс гадна камер нь таалагддаг. Гэр бүл, хүүхдүүдийнхээ зургийг дарна. Бас ойрд нэлээн Clubhouse-даж байна. 8 AirPods чихэвч Утсаар ярих хэрэг байнга гарахын зэрэгцээ одоо үед онлайн хурал их хийдэг болсон тул чанартай, эвтэйхэн чихэвч чухал хэрэглслийн нэг болсон байна. 9 Ширээний ном Бид дижитал эринд амьдарч байна. Байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаа цахимаар явуулах нь энгийн үзэгдэл болж. "Юнител групп" дата төв, дуудлагын төв, "internet of things" гэх мэт бизнесийг дижиталчилж, амар хялбар, өртөг багатай болгох олон үүлэн үйлчилгээг санал болгодог. Гэхдээ цаасан ном барьж унших, хуудас эргүүлэх мэдрэмжийг юугаар ч орлуулшгүй хэвээр. Ширээний номоо сар бүр шинэчилдэг. 10 Хурлын дэлгэц Өрөөндөө хуралдахдаа том дэлгэц дээр мэдээллээ харж байгаад ярилцах амар байдаг. Хүмүүс нэг зүгт анхаарлаа чиглүүлж, хамтдаа төвлөрөх нь амжилттай багийн ажиллагааны нэг үндэс гэж боддог.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Д. Энхбат \| \| \| \| \| "Юнител групп"-ийн гүйцэтгэх захирал \| \| \| \| \| Хэлбэрийг биш хэрэглээг харж сонголт хийцгээе \| \| \| \| \| ヘ( ^o^)ノ＼(^\_^ ) \| \| \| \| \| 1 \| Үзэг, цаас \| \| \| \| Шинэ санаагаа даруй буулгах, хүмүүстэй ярилцах зуураа чухал зүйлсийг тэмдэглэхийн тулд үзэг, цаасыг гарынхаа дэргэд үргэлж ойр байлгадаг. Мэдээж бас ярих зүйлээ тэмдэглэж, бодол санаагаа эмхлэхэд ч нэмэртэй байдаг. \| \| \| \| 2 \| 3х3 сагсны бөмбөг \| \| \| \| Спорт, тэр дундаа багийн спорт хүнийг төлөвшүүлдэг. 3x3 тэр дундаа хурдтай, өрсөлдөөнтэй, багийн гишүүдээс координац их шаарддаг нь сонирхол татдаг. Олимпод багтсан энэ төрөлд Монголын баг өндөр амжилт үзүүлнэ байх гэж үргэлж хүсэж хүлээдэг дээ. \| \| \| \| \| 3 \| Toki app \| \| \| \| Бидний өнгөрсөн оны нэг том төсөл бол "Toki app" байсан. Би инженер мэргэжилтэй тул чатботоо үе үе шалгаж, хөгжүүлэлтийн багийн нэмсэн шинэ сонин функцуудыг турших дуртай. \| \| \| \| 4 \| Marshall Speaker \| \| \| \| Ажлаа ажил дээрээ үлдээхийг хичээдэг ч гэртээ очоод тэр бүр чөлөө зав олдохгүй юм. Гэртээ ажиллах, төвлөрч суухдаа хөгжим сонсдог. Сонгодог хөгжимд дуртай ч сүүлийн үед 2000-аад оны "Daft Punk" сонсож байгаа. Хааяа бас хүүхдүүдийнхээ дуртай дууг сонирхоно. \| \| \| \| 5 \| LookTV \| \| \| \| Кинонд дуртай хүний хувьд театрууд хаачихсан нь харамсалтай л байна. Гэхдээ зэрэгцээд интернэтээр дамжуулж хүссэн цагтаа хүссэн газраа дуртай юмаа үзэх үйлчилгээнүүд дэлхий даяар өргөн түгэж байна. Тиймээс гаднын ч, Монголын ч шилдэг контент бүтээлийг үзэгчдэдээ хүргэдэг LookTV аппаа шинэлэг, ашиглахад хялбар байлгахад бид онцгой ач холбогдол өгч байгаа. \| \| \| \| 6 \| Ажлын өрөөний шаахай \| \| \| \| Оффис дээрээ удаан суухдаа гутлаа тайлаад шаахайгаа өмсдөг. Ажлын орчиндоо эрүүл мэнд, тав тухтай байдлыг бий болгох нь бүтээмжид ч, бүтээлч байдалд ч эергээр нөлөөлдөг гэж боддог доо. \| \| \| \| 7 \| iPhone, MacBook \| \| \| \| Apple-ийн бүтээгдэхүүн хэрэглэж, экосистемд нь ажиллаж дассан тул iPhone барьдаг, MacBook хэрэглэдэг. Утасны үйлдлийн системээс гадна камер нь таалагддаг. Гэр бүл, хүүхдүүдийнхээ зургийг дарна. Бас ойрд нэлээн Clubhouse-даж байна. \| \| \| \| 8 \| AirPods чихэвч \| \| \| \| Утсаар ярих хэрэг байнга гарахын зэрэгцээ одоо үед онлайн хурал их хийдэг болсон тул чанартай, эвтэйхэн чихэвч чухал хэрэглслийн нэг болсон байна. \| \| \| \| 9 \| Ширээний ном \| \| \| \| Бид дижитал эринд амьдарч байна. Байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаа цахимаар явуулах нь энгийн үзэгдэл болж. "Юнител групп" дата төв, дуудлагын төв, "internet of things" гэх мэт бизнесийг дижиталчилж, амар хялбар, өртөг багатай болгох олон үүлэн үйлчилгээг санал болгодог. Гэхдээ цаасан ном барьж унших, хуудас эргүүлэх мэдрэмжийг юугаар ч орлуулшгүй хэвээр. Ширээний номоо сар бүр шинэчилдэг. \| \| \| \| 10 \| Хурлын дэлгэц \| \| \| \| Өрөөндөө хуралдахдаа том дэлгэц дээр мэдээллээ харж байгаад ярилцах амар байдаг. Хүмүүс нэг зүгт анхаарлаа чиглүүлж, хамтдаа төвлөрөх нь амжилттай багийн ажиллагааны нэг үндэс гэж боддог. \| \| \|
https://unread.today/c/howiparent-miigaa	Зочинтой булан	Nominbileg Purevdorj	2021-05-03T00:00:00	5 сарын 3, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Хоёр хүүхдийн аав Мягмар	<div class="article-body"> <h2>Баргил хоолой, хүдэр төрх, Guys хамтлагаараа үзэгч сонсогчдын хайр талархлыг хүлээдэг дуучин, жүжигчин М.Мягмарыг бид ээлжит дугаартаа урьсан билээ. Уран бүтээлчээр нь л сайн мэдэх түүнийг энэ удаа аавын хувиар уншигчдад нээхийг зорьсоныг хүлээн авна уу. </h2><p></p><p><b>Нэр:</b> М.Мягмар<br><b>Ажил:</b> Дуучин, жүжигчин<br><b>Ам бүл:</b> 4<br><b>Сошиал хуудсууд</b>: <a href='http://"https://www.facebook.com/MiigaaGuys\' target="_blank">Myagmar Mondoon</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/guysmiigaa/" target="_blank">@guysmiigaa </a>(Инстаграм), <a href="https://twitter.com/i/flow/login?redirect_after_login=%2FGuysMiigaa" target="_blank">Miigaa</a> (Твиттер)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/59c51641243ae459aaf0f5e1d61a6700.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Эхнэр, хүү, охинтойгоо амьдардаг. Хүү найман настай, хоёрдугаар ангид сурдаг, харин охин маань удахгүй гурван нас хүрнэ. Ар гэрийн бүхий л ажлаа хамтран зохицуулдаг. Хэн нь илүү ачаалалтай, чухал ажилтай байна гэдгийг харж байгаад шийднэ. Манай гэр бүлийн хүн бизнесийн байгууллагад, тогтмол цагаар ажилладаг, харин би уран бүтээлч, тогтсон хуваарьгүй болохоор хүүхдүүдээ сургууль, цэцэрлэгт нь хүргэх, очиж авах зэрэгт хүндрэлгүй. Өдөр би хүүхдүүдээ харж хандаад, орой эхнэрийг ирэхээр студийн ажилдаа гардаг. Студийн ажил гол төлөв оройн цагаар явагддаг учир бид хоёрын ажил давхцах тохиол тун ховор шүү. Цэвэрлэгээ, хоол хийх, хувцас угаах гэх мэт гэрийн ажлыг хэн хиймээр байгаа нь хийчихдэг. Бид хоёр гэрийн ажлыг нэг их төвөгтэй, хэцүү гэж хардаггүй. Харин ч хөдөлгөөнтэй байх, булчин шөрмөсөө ажиллуулах далим шүү. Жишээ нь шал угаах сайн дасгал болдог.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Өглөө бид хоёр хүүхдүүдээсээ түрүүлж босоод өглөөний цай бэлдэнэ. Өглөөний цайгаа хамт ууж хэвшсэн. Нэгнийгээ шүршүүрт орж байх хооронд нөгөө нь кофегоо чанаад бэлдчихнэ. Бага маань төрснөөс хойш оройдоо би жаахан “жийгдэх” маягтай (инээв). Манай охин аавтайгаа унтана гээд гүйгээд ирдэг болохоор заримдаа хажуудаа авна. Охиноо би, манай хүн хүүгээ унтуулдаг даа. Охин бид хоёр унтахын өмнө хөгжим сонсож, үлгэр унших дуртай.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f8fa7f0493eeed1e4b34de09dc15dafd.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/527bf15742d0dbb952b0a2513490d7e3.PNG"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Ээж нь эрдэм мэдлэгийг нь тордож, санаа тавина, харин би хүн байх талаас нь анхаарч, хүмүүжилд нь төвлөрдөг. Бусдыг хүндэлж, сонсож, зөв харилцан, үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлэхэд сургахыг эрмэлздэг юм. Мэргэжлийнхээ онцлог, чадварыг бас ашиглана. Жүжигчин гэдэг ер нь хүн судлалын мэргэжил шүү дээ. Заах арга зүй сайн байхад эрдэм мэдлэгийг хожим ч олж авч болно, харин дээр дурдсан чадварууд аав ээжийн хүмүүжлээс л ирнэ. Хүнийг сонсож сурна гэдэг хүнийг ойлгох эрмэлзэлтэй болно гэсэн үг. Мэдээж өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал. <br> <br>Монгол хэлээ сайн сурах хэрэгтэй гэж боддог. Гэхдээ юм бүхэн дээр монгол ёс заншил, өв уламжлалын тухай ярьж, тулгах бол өрөөсгөл. Эцэг эхчүүд ингэж тэгж болохгүй гэдэг хэр нь яагаад гээд эргээд асуухад нь хариулж чадахгүй байх нь түгээмэл. "Яагаад?" гэдэгт нь хариулж чадахгүй бол хориод нэмэргүй шүү дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p></p><p>Хүүхдийн танин мэдэхүйн хөтөлбөр, анимэ байнга үзнэ, Netflix бас үзнэ. Хүү хэл сурахад тохиромжтой насан дээрээ байгаа учраас голцуу англиар контент үзэж байна. Хамтдаа кино үзсэнийхээ дараа сэтгэгдлийг нь асууж, үзсэн зүйлийнхээ утга санааг ярилцдаг. Ингэснээр тэндээс олж харсан зүйлсээ мартахгүй, ой ухаандаа хадгалж үлдэнэ. Манайхан зурагт барагтай үздэггүй. Охиндоо хааяа “Cartoon Network” тавьж өгнө. Киног бол ихэвчлэн ахынх нь сонголтоор үздэг.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a24b084c9b98c5496f9becb3f1609ba2.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9595d5a00a9fc224655b50452a615e38.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? </h3><p>Хүүхэдтэй болохоос өмнө ажилдаа хамаг цаг заваа зориулж, нэн тэргүүнд авч үздэг байсан. Харин хүүхэдтэй болсноос хойш ямар ч тохиолдолд гэр бүлээ нэгдүгээрт тавьдаг болсон доо. Ажлын тухайд болохоос болохгүй нь хүртэл яваад, үнэхээр бүтэхгүй байвал больж, хойшлуулж болно. Нөхөрлөл ч мөн адил, болохгүй байвал больж болох шүү дээ. Гэр бүлд бол тийм сонголт байхгүй. Гэр бүлээс болино, нэрээ татна гэсэн ойлголт байхгүй, миний хувьд лав. <br> <br>Биеэ авч явах байдал, ертөнцийг үзэх үзэл их өөрчлөгддөг юм билээ. Хүүтэй болохоор аз, охин төрөхөөр жаргал ирлээ гэж ярьдаг шүү дээ. Манай гэрт аз, жаргал хоёул ирсэн байгаа биз? Тэр аз жаргалыг хадгалж явахын төлөө үргэлж хичээж, сэтгэл зүтгэл гаргаж явах ёстойгоо ухаарсан. Би байнга тамхи татдаг, хорт зуршилтай байлаа. Харин охиноо төрөхөд тамхинаас шууд гарсан, одоо хаяад гурван жил болж байна. Хүүхэд аав ээжийн тусгал учраас дэргэд нь хараал хэлэхгүй байх, замын хөдөлгөөнд оролцож байхдаа элдэв авир байдал гаргахгүй байх зэргээр хянамгай байх хэрэгтэй. Хүүхдийн хувьд бүх зүйл шинэ соргог. Ийм үед нь гэнэ алдах юм бол эргээд хүүхдээсээ өөрийнхөө тэр өө, алдааг олж харна. Тийм болохоор маш мэдрэмжтэй, бас болгоомжтой байх ёстой гэж боддог.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p>Эхнэр бид хоёр гадуур хооллох дуртай. Гоё мэдрэмж шүү. Би гахайн махтай хоол, эхнэр загас идмээр байлаа гэхэд гэртээ тэр бүр хүссэнээрээ хийж идэж чадахгүй. Харин гадуур хооллох үед бол хүн болгон хүссэн, дуртай хоолоо идэх боломж бүрддэг. Хоёр хүүхэдтэй болсноос хойш гадуур гарах маань нэлээн багассаныг анзаараад гэрлэлтийн ой зэрэг тэмдэглэлт өдрүүдээрээ хоёулхнаа гаръя гэж ярилцсан. Гэвч хоёулхнаа оройн зоог барих ч юм уу, болзох үед хүүхдүүдээсээ булагнаад байгаа юм шиг санагдаад, нэг л дутуу мэдрэмж төрөөд байхаар нь больсон (инээв). Тэгээд буцаж очоод хоёр хүүхдээ хувцаслаж аваад гарахаар илүү гоё, аз жаргалтай байдаг. Бусдаас туслалцаа бараг авдаггүй. <br> <br>Эрт гэрлэсэн хүмүүс хүүхэдтэй болохоороо сандарч, зүрхшээдэг байж мэдэх юм. Бид хоёрын хувьд, ажил амьдрал, үзэл бодол нэлээд тэгширч, тогтвортой болсон хойноо хүүхэдтэй болсон учраас анхнаасаа бие даан өсгөж байна. Саяхан бид хоёрын гэрлэлтээ батлуулсны 13 жилийн ой боллоо. Гэрлэлтээ батлуулж, нэг гэрт орсноосоо хойш нэлээн удаж байж хүүхэдтэй болцгоосон. Хүүхэдтэй болбол хэрхэх талаар өчнөөн бодоод, тэр бүх бодол, мөрөөдөл амьдралын чиг шугам болтлоо тогтчихсон байхад эцэг эх болсон гэх үү дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ?</h3><p></p><p>Эхнэр бид хоёр дундаа ганцхан ээжтэй. Бусад хүүхдүүд хоёр өвөө, эмээтэйг хараад бас өвөөтэй байхыг хүсдэг л байх. Үүнээс бусдаар хэцүү гэх юу байх вэ. Аав ээж хүүхдэд дутагдаж байгаа бүхнийг өгөх үүрэгтэйгээс хойш хүүхдүүдийнхээ төлөө хичээж л явна.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c07807607125d223286e9ba8e7b5e354.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Жилийн өмнө юм уу даа манай хүү нэг хүүхдийн жүжгийн зохиол бичсэн юм. Дүрийн хуваарилалтаа хийгээд, хувцасны зургийг нь өөрөө гаргаж, иж бүрэн боловсруулаад, Монгол ТВ-ийн өглөөний хөтөлбөрөөр зохиолоо танилцуулсан. Камерын өмнө үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж байгааг нь хараад бахархсан шүү. Манай хүүхдүүд ер нь их нийтэч, хэнтэй ч хамаагүй үзэл бодлоо ярилцаад, асуулт байвал эмээж зоволгүй асуучихдаг. Хүмүүс “Танай хүү гадаад хүүхдүүд шиг нээлттэй юм” гэх нь бий. Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, нээлттэй сэтгэлгээтэй хүн болгохыг хичээсний маань үр дүн гарч байгааг хараад баярласан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Хүүгээ төрсний дараа эхнэр маань янз бүрийн ном, гарын авлага уншдаг байсан. Хөхөөр хооллохдоо юу анхаарах вэ гэх мэт. Аав ээжээсээ олж авсан хүмүүжлээ хүүхдүүддээ өвлүүлэхийг хичээдэг. Өгч байгаа хүмүүжил маань дутуу гэж, өөр газраас арга барил эрж судалъя гэж боддоггүй. Манай хадам ээж хоол зүйч учраас хүүхдэд өгөх шим тэжээлтэй хоол хүнсний талаар зөвлөдөг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Өнөөдөр нийгэм хурдацтай өөрчлөгдөж байна. Бидний бага ахуйдаа том болоод ингэнэ тэгнэ гээд л төсөөлдөг байснаас тэс өөр орчин нөхцөл бий болсон. Тэгэхээр миний хүүхдүүд насанд хүрээд ямар хүн болохыг төсөөлөхөд эрт байна. Юм юмны зах зухтай, спортоор хичээллэдэг, өргөн мэдлэгтэй, урлагийн, нарийн мэдрэмжтэй байгаасай гэж боддог. Манай хүү зохион бүтээгч болно гэдэг юм. Миний хүүгийн бүтээхийг хүсдэг машин одоохондоо надад бүтэмгүй санагдаж байгаа ч хүүг маань том болох үед хангалттай биелж ч мэднэ. Өөрийнхөө чиг баримжаа, хүсэл сонирхлоо дагах биз ээ. Гоё ганган, чамин зүйлс хэрэглэх гэхээс илүү тухайн эдлэл хэрэгvэл үүргээ гүйцэтгэж байна уу гэдгийг анхаардаг, аливаа зүйлийн мөн чанарыг олж харж чаддаг хүн болоосой.</p> </div>	Баргил хоолой, хүдэр төрх, Guys хамтлагаараа үзэгч сонсогчдын хайр талархлыг хүлээдэг дуучин, жүжигчин М.Мягмарыг бид ээлжит дугаартаа урьсан билээ. Уран бүтээлчээр нь л сайн мэдэх түүнийг энэ удаа аавын хувиар уншигчдад нээхийг зорьсоныг хүлээн авна уу. Нэр: М.Мягмар Ажил: Дуучин, жүжигчин Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд : Myagmar Mondoon (Фэйсбүүк), @guysmiigaa (Инстаграм), Miigaa (Твиттер) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Эхнэр, хүү, охинтойгоо амьдардаг. Хүү найман настай, хоёрдугаар ангид сурдаг, харин охин маань удахгүй гурван нас хүрнэ. Ар гэрийн бүхий л ажлаа хамтран зохицуулдаг. Хэн нь илүү ачаалалтай, чухал ажилтай байна гэдгийг харж байгаад шийднэ. Манай гэр бүлийн хүн бизнесийн байгууллагад, тогтмол цагаар ажилладаг, харин би уран бүтээлч, тогтсон хуваарьгүй болохоор хүүхдүүдээ сургууль, цэцэрлэгт нь хүргэх, очиж авах зэрэгт хүндрэлгүй. Өдөр би хүүхдүүдээ харж хандаад, орой эхнэрийг ирэхээр студийн ажилдаа гардаг. Студийн ажил гол төлөв оройн цагаар явагддаг учир бид хоёрын ажил давхцах тохиол тун ховор шүү. Цэвэрлэгээ, хоол хийх, хувцас угаах гэх мэт гэрийн ажлыг хэн хиймээр байгаа нь хийчихдэг. Бид хоёр гэрийн ажлыг нэг их төвөгтэй, хэцүү гэж хардаггүй. Харин ч хөдөлгөөнтэй байх, булчин шөрмөсөө ажиллуулах далим шүү. Жишээ нь шал угаах сайн дасгал болдог. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө бид хоёр хүүхдүүдээсээ түрүүлж босоод өглөөний цай бэлдэнэ. Өглөөний цайгаа хамт ууж хэвшсэн. Нэгнийгээ шүршүүрт орж байх хооронд нөгөө нь кофегоо чанаад бэлдчихнэ. Бага маань төрснөөс хойш оройдоо би жаахан “жийгдэх” маягтай (инээв). Манай охин аавтайгаа унтана гээд гүйгээд ирдэг болохоор заримдаа хажуудаа авна. Охиноо би, манай хүн хүүгээ унтуулдаг даа. Охин бид хоёр унтахын өмнө хөгжим сонсож, үлгэр унших дуртай. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Ээж нь эрдэм мэдлэгийг нь тордож, санаа тавина, харин би хүн байх талаас нь анхаарч, хүмүүжилд нь төвлөрдөг. Бусдыг хүндэлж, сонсож, зөв харилцан, үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлэхэд сургахыг эрмэлздэг юм. Мэргэжлийнхээ онцлог, чадварыг бас ашиглана. Жүжигчин гэдэг ер нь хүн судлалын мэргэжил шүү дээ. Заах арга зүй сайн байхад эрдэм мэдлэгийг хожим ч олж авч болно, харин дээр дурдсан чадварууд аав ээжийн хүмүүжлээс л ирнэ. Хүнийг сонсож сурна гэдэг хүнийг ойлгох эрмэлзэлтэй болно гэсэн үг. Мэдээж өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал. Монгол хэлээ сайн сурах хэрэгтэй гэж боддог. Гэхдээ юм бүхэн дээр монгол ёс заншил, өв уламжлалын тухай ярьж, тулгах бол өрөөсгөл. Эцэг эхчүүд ингэж тэгж болохгүй гэдэг хэр нь яагаад гээд эргээд асуухад нь хариулж чадахгүй байх нь түгээмэл. "Яагаад?" гэдэгт нь хариулж чадахгүй бол хориод нэмэргүй шүү дээ. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүүхдийн танин мэдэхүйн хөтөлбөр, анимэ байнга үзнэ, Netflix бас үзнэ. Хүү хэл сурахад тохиромжтой насан дээрээ байгаа учраас голцуу англиар контент үзэж байна. Хамтдаа кино үзсэнийхээ дараа сэтгэгдлийг нь асууж, үзсэн зүйлийнхээ утга санааг ярилцдаг. Ингэснээр тэндээс олж харсан зүйлсээ мартахгүй, ой ухаандаа хадгалж үлдэнэ. Манайхан зурагт барагтай үздэггүй. Охиндоо хааяа “Cartoon Network” тавьж өгнө. Киног бол ихэвчлэн ахынх нь сонголтоор үздэг. Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Хүүхэдтэй болохоос өмнө ажилдаа хамаг цаг заваа зориулж, нэн тэргүүнд авч үздэг байсан. Харин хүүхэдтэй болсноос хойш ямар ч тохиолдолд гэр бүлээ нэгдүгээрт тавьдаг болсон доо. Ажлын тухайд болохоос болохгүй нь хүртэл яваад, үнэхээр бүтэхгүй байвал больж, хойшлуулж болно. Нөхөрлөл ч мөн адил, болохгүй байвал больж болох шүү дээ. Гэр бүлд бол тийм сонголт байхгүй. Гэр бүлээс болино, нэрээ татна гэсэн ойлголт байхгүй, миний хувьд лав. Биеэ авч явах байдал, ертөнцийг үзэх үзэл их өөрчлөгддөг юм билээ. Хүүтэй болохоор аз, охин төрөхөөр жаргал ирлээ гэж ярьдаг шүү дээ. Манай гэрт аз, жаргал хоёул ирсэн байгаа биз? Тэр аз жаргалыг хадгалж явахын төлөө үргэлж хичээж, сэтгэл зүтгэл гаргаж явах ёстойгоо ухаарсан. Би байнга тамхи татдаг, хорт зуршилтай байлаа. Харин охиноо төрөхөд тамхинаас шууд гарсан, одоо хаяад гурван жил болж байна. Хүүхэд аав ээжийн тусгал учраас дэргэд нь хараал хэлэхгүй байх, замын хөдөлгөөнд оролцож байхдаа элдэв авир байдал гаргахгүй байх зэргээр хянамгай байх хэрэгтэй. Хүүхдийн хувьд бүх зүйл шинэ соргог. Ийм үед нь гэнэ алдах юм бол эргээд хүүхдээсээ өөрийнхөө тэр өө, алдааг олж харна. Тийм болохоор маш мэдрэмжтэй, бас болгоомжтой байх ёстой гэж боддог. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Эхнэр бид хоёр гадуур хооллох дуртай. Гоё мэдрэмж шүү. Би гахайн махтай хоол, эхнэр загас идмээр байлаа гэхэд гэртээ тэр бүр хүссэнээрээ хийж идэж чадахгүй. Харин гадуур хооллох үед бол хүн болгон хүссэн, дуртай хоолоо идэх боломж бүрддэг. Хоёр хүүхэдтэй болсноос хойш гадуур гарах маань нэлээн багассаныг анзаараад гэрлэлтийн ой зэрэг тэмдэглэлт өдрүүдээрээ хоёулхнаа гаръя гэж ярилцсан. Гэвч хоёулхнаа оройн зоог барих ч юм уу, болзох үед хүүхдүүдээсээ булагнаад байгаа юм шиг санагдаад, нэг л дутуу мэдрэмж төрөөд байхаар нь больсон (инээв). Тэгээд буцаж очоод хоёр хүүхдээ хувцаслаж аваад гарахаар илүү гоё, аз жаргалтай байдаг. Бусдаас туслалцаа бараг авдаггүй. Эрт гэрлэсэн хүмүүс хүүхэдтэй болохоороо сандарч, зүрхшээдэг байж мэдэх юм. Бид хоёрын хувьд, ажил амьдрал, үзэл бодол нэлээд тэгширч, тогтвортой болсон хойноо хүүхэдтэй болсон учраас анхнаасаа бие даан өсгөж байна. Саяхан бид хоёрын гэрлэлтээ батлуулсны 13 жилийн ой боллоо. Гэрлэлтээ батлуулж, нэг гэрт орсноосоо хойш нэлээн удаж байж хүүхэдтэй болцгоосон. Хүүхэдтэй болбол хэрхэх талаар өчнөөн бодоод, тэр бүх бодол, мөрөөдөл амьдралын чиг шугам болтлоо тогтчихсон байхад эцэг эх болсон гэх үү дээ. ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Эхнэр бид хоёр дундаа ганцхан ээжтэй. Бусад хүүхдүүд хоёр өвөө, эмээтэйг хараад бас өвөөтэй байхыг хүсдэг л байх. Үүнээс бусдаар хэцүү гэх юу байх вэ. Аав ээж хүүхдэд дутагдаж байгаа бүхнийг өгөх үүрэгтэйгээс хойш хүүхдүүдийнхээ төлөө хичээж л явна. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Жилийн өмнө юм уу даа манай хүү нэг хүүхдийн жүжгийн зохиол бичсэн юм. Дүрийн хуваарилалтаа хийгээд, хувцасны зургийг нь өөрөө гаргаж, иж бүрэн боловсруулаад, Монгол ТВ-ийн өглөөний хөтөлбөрөөр зохиолоо танилцуулсан. Камерын өмнө үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж байгааг нь хараад бахархсан шүү. Манай хүүхдүүд ер нь их нийтэч, хэнтэй ч хамаагүй үзэл бодлоо ярилцаад, асуулт байвал эмээж зоволгүй асуучихдаг. Хүмүүс “Танай хүү гадаад хүүхдүүд шиг нээлттэй юм” гэх нь бий. Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, нээлттэй сэтгэлгээтэй хүн болгохыг хичээсний маань үр дүн гарч байгааг хараад баярласан. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүгээ төрсний дараа эхнэр маань янз бүрийн ном, гарын авлага уншдаг байсан. Хөхөөр хооллохдоо юу анхаарах вэ гэх мэт. Аав ээжээсээ олж авсан хүмүүжлээ хүүхдүүддээ өвлүүлэхийг хичээдэг. Өгч байгаа хүмүүжил маань дутуу гэж, өөр газраас арга барил эрж судалъя гэж боддоггүй. Манай хадам ээж хоол зүйч учраас хүүхдэд өгөх шим тэжээлтэй хоол хүнсний талаар зөвлөдөг. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Өнөөдөр нийгэм хурдацтай өөрчлөгдөж байна. Бидний бага ахуйдаа том болоод ингэнэ тэгнэ гээд л төсөөлдөг байснаас тэс өөр орчин нөхцөл бий болсон. Тэгэхээр миний хүүхдүүд насанд хүрээд ямар хүн болохыг төсөөлөхөд эрт байна. Юм юмны зах зухтай, спортоор хичээллэдэг, өргөн мэдлэгтэй, урлагийн, нарийн мэдрэмжтэй байгаасай гэж боддог. Манай хүү зохион бүтээгч болно гэдэг юм. Миний хүүгийн бүтээхийг хүсдэг машин одоохондоо надад бүтэмгүй санагдаж байгаа ч хүүг маань том болох үед хангалттай биелж ч мэднэ. Өөрийнхөө чиг баримжаа, хүсэл сонирхлоо дагах биз ээ. Гоё ганган, чамин зүйлс хэрэглэх гэхээс илүү тухайн эдлэл хэрэгvэл үүргээ гүйцэтгэж байна уу гэдгийг анхаардаг, аливаа зүйлийн мөн чанарыг олж харж чаддаг хүн болоосой.	Баргил хоолой, хүдэр төрх, Guys хамтлагаараа үзэгч сонсогчдын хайр талархлыг хүлээдэг дуучин, жүжигчин М.Мягмарыг бид ээлжит дугаартаа урьсан билээ. Уран бүтээлчээр нь л сайн мэдэх түүнийг энэ удаа аавын хувиар уншигчдад нээхийг зорьсоныг хүлээн авна уу. Нэр: М.Мягмар Ажил: Дуучин, жүжигчин Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Myagmar Mondoon (Фэйсбүүк), @guysmiigaa (Инстаграм), Miigaa (Твиттер) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Эхнэр, хүү, охинтойгоо амьдардаг. Хүү найман настай, хоёрдугаар ангид сурдаг, харин охин маань удахгүй гурван нас хүрнэ. Ар гэрийн бүхий л ажлаа хамтран зохицуулдаг. Хэн нь илүү ачаалалтай, чухал ажилтай байна гэдгийг харж байгаад шийднэ. Манай гэр бүлийн хүн бизнесийн байгууллагад, тогтмол цагаар ажилладаг, харин би уран бүтээлч, тогтсон хуваарьгүй болохоор хүүхдүүдээ сургууль, цэцэрлэгт нь хүргэх, очиж авах зэрэгт хүндрэлгүй. Өдөр би хүүхдүүдээ харж хандаад, орой эхнэрийг ирэхээр студийн ажилдаа гардаг. Студийн ажил гол төлөв оройн цагаар явагддаг учир бид хоёрын ажил давхцах тохиол тун ховор шүү. Цэвэрлэгээ, хоол хийх, хувцас угаах гэх мэт гэрийн ажлыг хэн хиймээр байгаа нь хийчихдэг. Бид хоёр гэрийн ажлыг нэг их төвөгтэй, хэцүү гэж хардаггүй. Харин ч хөдөлгөөнтэй байх, булчин шөрмөсөө ажиллуулах далим шүү. Жишээ нь шал угаах сайн дасгал болдог. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө бид хоёр хүүхдүүдээсээ түрүүлж босоод өглөөний цай бэлдэнэ. Өглөөний цайгаа хамт ууж хэвшсэн. Нэгнийгээ шүршүүрт орж байх хооронд нөгөө нь кофегоо чанаад бэлдчихнэ. Бага маань төрснөөс хойш оройдоо би жаахан “жийгдэх” маягтай (инээв). Манай охин аавтайгаа унтана гээд гүйгээд ирдэг болохоор заримдаа хажуудаа авна. Охиноо би, манай хүн хүүгээ унтуулдаг даа. Охин бид хоёр унтахын өмнө хөгжим сонсож, үлгэр унших дуртай. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Ээж нь эрдэм мэдлэгийг нь тордож, санаа тавина, харин би хүн байх талаас нь анхаарч, хүмүүжилд нь төвлөрдөг. Бусдыг хүндэлж, сонсож, зөв харилцан, үзэл бодлоо нээлттэй илэрхийлэхэд сургахыг эрмэлздэг юм. Мэргэжлийнхээ онцлог, чадварыг бас ашиглана. Жүжигчин гэдэг ер нь хүн судлалын мэргэжил шүү дээ. Заах арга зүй сайн байхад эрдэм мэдлэгийг хожим ч олж авч болно, харин дээр дурдсан чадварууд аав ээжийн хүмүүжлээс л ирнэ. Хүнийг сонсож сурна гэдэг хүнийг ойлгох эрмэлзэлтэй болно гэсэн үг. Мэдээж өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал. Монгол хэлээ сайн сурах хэрэгтэй гэж боддог. Гэхдээ юм бүхэн дээр монгол ёс заншил, өв уламжлалын тухай ярьж, тулгах бол өрөөсгөл. Эцэг эхчүүд ингэж тэгж болохгүй гэдэг хэр нь яагаад гээд эргээд асуухад нь хариулж чадахгүй байх нь түгээмэл. "Яагаад?" гэдэгт нь хариулж чадахгүй бол хориод нэмэргүй шүү дээ. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүүхдийн танин мэдэхүйн хөтөлбөр, анимэ байнга үзнэ, Netflix бас үзнэ. Хүү хэл сурахад тохиромжтой насан дээрээ байгаа учраас голцуу англиар контент үзэж байна. Хамтдаа кино үзсэнийхээ дараа сэтгэгдлийг нь асууж, үзсэн зүйлийнхээ утга санааг ярилцдаг. Ингэснээр тэндээс олж харсан зүйлсээ мартахгүй, ой ухаандаа хадгалж үлдэнэ. Манайхан зурагт барагтай үздэггүй. Охиндоо хааяа “Cartoon Network” тавьж өгнө. Киног бол ихэвчлэн ахынх нь сонголтоор үздэг. ### Хүүхэдтэй болсноор таны ажлын арга барил, үзэл бодол хэрхэн өөрчлөгдсөн бэ? Хүүхэдтэй болохоос өмнө ажилдаа хамаг цаг заваа зориулж, нэн тэргүүнд авч үздэг байсан. Харин хүүхэдтэй болсноос хойш ямар ч тохиолдолд гэр бүлээ нэгдүгээрт тавьдаг болсон доо. Ажлын тухайд болохоос болохгүй нь хүртэл яваад, үнэхээр бүтэхгүй байвал больж, хойшлуулж болно. Нөхөрлөл ч мөн адил, болохгүй байвал больж болох шүү дээ. Гэр бүлд бол тийм сонголт байхгүй. Гэр бүлээс болино, нэрээ татна гэсэн ойлголт байхгүй, миний хувьд лав. Биеэ авч явах байдал, ертөнцийг үзэх үзэл их өөрчлөгддөг юм билээ. Хүүтэй болохоор аз, охин төрөхөөр жаргал ирлээ гэж ярьдаг шүү дээ. Манай гэрт аз, жаргал хоёул ирсэн байгаа биз? Тэр аз жаргалыг хадгалж явахын төлөө үргэлж хичээж, сэтгэл зүтгэл гаргаж явах ёстойгоо ухаарсан. Би байнга тамхи татдаг, хорт зуршилтай байлаа. Харин охиноо төрөхөд тамхинаас шууд гарсан, одоо хаяад гурван жил болж байна. Хүүхэд аав ээжийн тусгал учраас дэргэд нь хараал хэлэхгүй байх, замын хөдөлгөөнд оролцож байхдаа элдэв авир байдал гаргахгүй байх зэргээр хянамгай байх хэрэгтэй. Хүүхдийн хувьд бүх зүйл шинэ соргог. Ийм үед нь гэнэ алдах юм бол эргээд хүүхдээсээ өөрийнхөө тэр өө, алдааг олж харна. Тийм болохоор маш мэдрэмжтэй, бас болгоомжтой байх ёстой гэж боддог. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Эхнэр бид хоёр гадуур хооллох дуртай. Гоё мэдрэмж шүү. Би гахайн махтай хоол, эхнэр загас идмээр байлаа гэхэд гэртээ тэр бүр хүссэнээрээ хийж идэж чадахгүй. Харин гадуур хооллох үед бол хүн болгон хүссэн, дуртай хоолоо идэх боломж бүрддэг. Хоёр хүүхэдтэй болсноос хойш гадуур гарах маань нэлээн багассаныг анзаараад гэрлэлтийн ой зэрэг тэмдэглэлт өдрүүдээрээ хоёулхнаа гаръя гэж ярилцсан. Гэвч хоёулхнаа оройн зоог барих ч юм уу, болзох үед хүүхдүүдээсээ булагнаад байгаа юм шиг санагдаад, нэг л дутуу мэдрэмж төрөөд байхаар нь больсон (инээв). Тэгээд буцаж очоод хоёр хүүхдээ хувцаслаж аваад гарахаар илүү гоё, аз жаргалтай байдаг. Бусдаас туслалцаа бараг авдаггүй. Эрт гэрлэсэн хүмүүс хүүхэдтэй болохоороо сандарч, зүрхшээдэг байж мэдэх юм. Бид хоёрын хувьд, ажил амьдрал, үзэл бодол нэлээд тэгширч, тогтвортой болсон хойноо хүүхэдтэй болсон учраас анхнаасаа бие даан өсгөж байна. Саяхан бид хоёрын гэрлэлтээ батлуулсны 13 жилийн ой боллоо. Гэрлэлтээ батлуулж, нэг гэрт орсноосоо хойш нэлээн удаж байж хүүхэдтэй болцгоосон. Хүүхэдтэй болбол хэрхэх талаар өчнөөн бодоод, тэр бүх бодол, мөрөөдөл амьдралын чиг шугам болтлоо тогтчихсон байхад эцэг эх болсон гэх үү дээ. ### ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Эхнэр бид хоёр дундаа ганцхан ээжтэй. Бусад хүүхдүүд хоёр өвөө, эмээтэйг хараад бас өвөөтэй байхыг хүсдэг л байх. Үүнээс бусдаар хэцүү гэх юу байх вэ. Аав ээж хүүхдэд дутагдаж байгаа бүхнийг өгөх үүрэгтэйгээс хойш хүүхдүүдийнхээ төлөө хичээж л явна. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Жилийн өмнө юм уу даа манай хүү нэг хүүхдийн жүжгийн зохиол бичсэн юм. Дүрийн хуваарилалтаа хийгээд, хувцасны зургийг нь өөрөө гаргаж, иж бүрэн боловсруулаад, Монгол ТВ-ийн өглөөний хөтөлбөрөөр зохиолоо танилцуулсан. Камерын өмнө үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж байгааг нь хараад бахархсан шүү. Манай хүүхдүүд ер нь их нийтэч, хэнтэй ч хамаагүй үзэл бодлоо ярилцаад, асуулт байвал эмээж зоволгүй асуучихдаг. Хүмүүс “Танай хүү гадаад хүүхдүүд шиг нээлттэй юм” гэх нь бий. Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, нээлттэй сэтгэлгээтэй хүн болгохыг хичээсний маань үр дүн гарч байгааг хараад баярласан. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүгээ төрсний дараа эхнэр маань янз бүрийн ном, гарын авлага уншдаг байсан. Хөхөөр хооллохдоо юу анхаарах вэ гэх мэт. Аав ээжээсээ олж авсан хүмүүжлээ хүүхдүүддээ өвлүүлэхийг хичээдэг. Өгч байгаа хүмүүжил маань дутуу гэж, өөр газраас арга барил эрж судалъя гэж боддоггүй. Манай хадам ээж хоол зүйч учраас хүүхдэд өгөх шим тэжээлтэй хоол хүнсний талаар зөвлөдөг. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Өнөөдөр нийгэм хурдацтай өөрчлөгдөж байна. Бидний бага ахуйдаа том болоод ингэнэ тэгнэ гээд л төсөөлдөг байснаас тэс өөр орчин нөхцөл бий болсон. Тэгэхээр миний хүүхдүүд насанд хүрээд ямар хүн болохыг төсөөлөхөд эрт байна. Юм юмны зах зухтай, спортоор хичээллэдэг, өргөн мэдлэгтэй, урлагийн, нарийн мэдрэмжтэй байгаасай гэж боддог. Манай хүү зохион бүтээгч болно гэдэг юм. Миний хүүгийн бүтээхийг хүсдэг машин одоохондоо надад бүтэмгүй санагдаж байгаа ч хүүг маань том болох үед хангалттай биелж ч мэднэ. Өөрийнхөө чиг баримжаа, хүсэл сонирхлоо дагах биз ээ. Гоё ганган, чамин зүйлс хэрэглэх гэхээс илүү тухайн эдлэл хэрэгvэл үүргээ гүйцэтгэж байна уу гэдгийг анхаардаг, аливаа зүйлийн мөн чанарыг олж харж чаддаг хүн болоосой.
https://unread.today/c/businesscommunications	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-12-24T00:00:00	12 сарын 24, 2020	Цар тахлын үеэр бизнесүүдийг "аварч буй" үйлчилгээнүүд	<div class="article-body no-wide-image"> <h2>Цар тахлын дэгдэлттэй холбоотой аж ахуйн нэгжүүд халдвар хамгааллын дэглэмээ чанд сахих чухал үед ирээд байна. Хатуу хөл хорионы арга хэмжээ бизнесүүдийн үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж буй тул дижитал, онлайн хэлбэрээр харилцагчидтайгаа холбоотой байх шаардлагатай болж байна. Бид энэ удаа цар тахлын үеэр аж ахуйн нэгжүүдэд бизнесийн холбоо харилцаагаа таслахгүйгээр авч үлдэх боломжийг олгож буй үйлчилгээнүүдийг онцолж байна. </h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүргэлтийн үйлчилгээ </h3><p></p><p class="MsoNormal">Өдгөө манай улсад татварын системд бүртгэлтэй 108 мянган аж ахуйн нэгж бий. МҮХАҮТ-аас хийсэн судалгаагаар, аж ахуйн нэгжүүдийн 66 хувь нь бүрэн зогсолт хийсэн бол 22 хувь нь хязгаарлагдмал хүрээнд, 10 хувь нь зайнаас, үлдсэн хоёр хувь нь хэвийн ажиллаж буй юм.</p><p class="MsoNormal">Цар тахалтай холбоотойгоор хоол хүнс, хувцас хэрэглэл тэргүүтэй өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаанд хүргэлтийн үйлчилгээ санал болгох явдал сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн билээ. Мэдээллийн технологийн хялбар шийдлүүд бий болсноор дэлхий дахинд хүргэлтийн үйлчилгээний трэнд болж, хэн ч хаана ч гэрээсээ хүссэн бүхнээ захиалах боломж бий болсон. Цахиурын хөндийн топ компаниуд хүргэлтийн үйлчилгээний бизнест орох болсноос харахад илэрхий. Тухайлбал, "Uber" хоол хүргэлтийн үйлчилгээ үзүүлэгч "Postmates"-ийг 2.6 тэрбум доллараар худалдан авсан билээ. </p><p class="MsoNormal">Мөн хоол хүргэлтийн стартап болох "DoorDash" олон нийтэд нээлттэй компани болсон явдал юм. Тус компанийн нэгж хувьцааны үнэлгээ эхний өдрөө 86 хувиар өсөж, нийт 3.4 тэрбумыг босгосон нь энэ төрлийн бизнес хэр ирээдүйтэйг илтгэнэ. Үйл ажиллагаагаа 2013 оноос эхлүүлсэн тус компани өдгөө 72 тэрбум ам.долларын зах зээлийн үнэлгээтэй болжээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cf1208c424f8c33445ad717473101c91.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Онлайн худалдаа </h3><p></p><p class="MsoNormal">Дэлхий дахинд зөвхөн өнгөрсөн онд гэхэд 1.8 тэрбум хүн онлайнаар худалдаа хийсэн гэх тоо бий. Олон улсад хамгийн өндөр үнэлгээтэй компаниуд болох "Amazon", "Alibaba" зэрэг онлайн худалдааны аваргууд цар тахлын үеэр иргэд төдийгүй бизнесүүдийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулахад туслах хамгийн чухал платформ болоод байна.</p><p class="MsoNormal">Цар тахал, хөл хорионоос үүдэлтэй онлайн худалдааны эрэлт огцом өсөж, "Amazon" компанийн орлого энэ оны хоёрдугаар улирлын байдлаар <a href="https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/news-insights/blog/amazon-ecommerce-sales-soar-amid-covid19">47 хувиар</a> өсөөд байна. Тус компани зөвхөн нэг өдөрт 1.6 сая хүргэлт хийдэг ажээ. Манай улсын хувьд одоогийн байдлаар 600 гаруй интернэт худалдаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй байгууллага байдгаас өдгөө 100 орчим нь хөл хорионы өмнө идэвхтэй ажиллаж байв. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Холбоо харилцааны шийдэл </h3><p></p><p class="MsoNormal">Хөл хорионы тусгаарлалт нь интернэт худалдаа, хүргэлтийн үйлчилгээ, гар утасны төлбөр тооцоо зэрэг алсын зайн үйлчилгээний эрэлтийг эрс нэмэгдүүлж буй. Хэрэв тухайн бизнес хүргэлт хийдэг, утсаар захиалга авдаг эсвэл борлуулалтын ажилтнуудтай бол холбоо харилцааны дэвшилт шийдлийг ашиглан цар тахал нүүрлэж, хөл хорио тогтоогоод буй энэ цаг үед бизнесийн үйл ажиллагаагаа хэвийн үргэлжлүүлэх боломжууд бий юм. </p><p class="MsoNormal">Тухайлбал, "Юнител" групп бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд зориулан хэрэглэгчдээс ирж буй дуудлага бүрийг алдалгүй хүлээн авах “<a href="https://www.unitel.mn/unitel/promotion/519" target="_blank">One call</a>” үйлчилгээг санал болгож буй юм. “One call” үйлчилгээ нь нэг байгууллагын дугаарын ард 20 хүртэлх дугаар холбож, хэрэглэгчээс ирсэн дуудлагыг бусад холбосон дугаарууд руу шилжүүлэх эсвэл бүх дугаарт зэрэг дуудлага очих, цагийн тохиргоогоор дуудлага авах зарчмаар ажилладаг байна. Тус үйлчилгээг нэвтрүүлснээр борлуулалт, захиалгыг нэгдсэн нэг дугаарт зангидах, дуудлага алдахгүйгээр харилцагчтайгаа холбогдох боломжтой аж.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/226636ac24c223d6c17f340bda172c2a.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ажлын орчны шийдэл </h3><p class="MsoNormal">iPhone болон iPad төхөөрөмжөөс хамгийн их татсан буюу App Store-ийн энэ оны хамгийн шилдэг апп-ийг Zoom зүй ёсоор тэргүүлсэн билээ. Цар тахлын улмаас бизнесүүд зайнаас уулзалт, хурал хийх эрэлт хэрэгцээ ихсэж, онлайн харилцааны платформууд трэнд болсоор буй. Үүлэн технологид суурилсан онлайн видео хурлын платформ болох Zoom апп-ий хувьд энэ онд 300 сая гаруй хэрэглэгчтэй болжээ. Зайнаас ажиллахад туслах Google Meet, Skype, ClickMeeting, Microsoft Teams зэрэг программ бизнесийн байгууллагуудын ажлын онцлогт тохирсон шинэ шийдлүүдийг санал болгосоор байна. </p> </div>	Цар тахлын дэгдэлттэй холбоотой аж ахуйн нэгжүүд халдвар хамгааллын дэглэмээ чанд сахих чухал үед ирээд байна. Хатуу хөл хорионы арга хэмжээ бизнесүүдийн үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж буй тул дижитал, онлайн хэлбэрээр харилцагчидтайгаа холбоотой байх шаардлагатай болж байна. Бид энэ удаа цар тахлын үеэр аж ахуйн нэгжүүдэд бизнесийн холбоо харилцаагаа таслахгүйгээр авч үлдэх боломжийг олгож буй үйлчилгээнүүдийг онцолж байна. Хүргэлтийн үйлчилгээ Өдгөө манай улсад татварын системд бүртгэлтэй 108 мянган аж ахуйн нэгж бий. МҮХАҮТ-аас хийсэн судалгаагаар, аж ахуйн нэгжүүдийн 66 хувь нь бүрэн зогсолт хийсэн бол 22 хувь нь хязгаарлагдмал хүрээнд, 10 хувь нь зайнаас, үлдсэн хоёр хувь нь хэвийн ажиллаж буй юм. Цар тахалтай холбоотойгоор хоол хүнс, хувцас хэрэглэл тэргүүтэй өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаанд хүргэлтийн үйлчилгээ санал болгох явдал сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн билээ. Мэдээллийн технологийн хялбар шийдлүүд бий болсноор дэлхий дахинд хүргэлтийн үйлчилгээний трэнд болж, хэн ч хаана ч гэрээсээ хүссэн бүхнээ захиалах боломж бий болсон. Цахиурын хөндийн топ компаниуд хүргэлтийн үйлчилгээний бизнест орох болсноос харахад илэрхий. Тухайлбал, "Uber" хоол хүргэлтийн үйлчилгээ үзүүлэгч "Postmates"-ийг 2.6 тэрбум доллараар худалдан авсан билээ. Мөн хоол хүргэлтийн стартап болох "DoorDash" олон нийтэд нээлттэй компани болсон явдал юм. Тус компанийн нэгж хувьцааны үнэлгээ эхний өдрөө 86 хувиар өсөж, нийт 3.4 тэрбумыг босгосон нь энэ төрлийн бизнес хэр ирээдүйтэйг илтгэнэ. Үйл ажиллагаагаа 2013 оноос эхлүүлсэн тус компани өдгөө 72 тэрбум ам.долларын зах зээлийн үнэлгээтэй болжээ. Онлайн худалдаа Дэлхий дахинд зөвхөн өнгөрсөн онд гэхэд 1.8 тэрбум хүн онлайнаар худалдаа хийсэн гэх тоо бий. Олон улсад хамгийн өндөр үнэлгээтэй компаниуд болох "Amazon", "Alibaba" зэрэг онлайн худалдааны аваргууд цар тахлын үеэр иргэд төдийгүй бизнесүүдийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулахад туслах хамгийн чухал платформ болоод байна. Цар тахал, хөл хорионоос үүдэлтэй онлайн худалдааны эрэлт огцом өсөж, "Amazon" компанийн орлого энэ оны хоёрдугаар улирлын байдлаар 47 хувиар өсөөд байна. Тус компани зөвхөн нэг өдөрт 1.6 сая хүргэлт хийдэг ажээ. Манай улсын хувьд одоогийн байдлаар 600 гаруй интернэт худалдаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй байгууллага байдгаас өдгөө 100 орчим нь хөл хорионы өмнө идэвхтэй ажиллаж байв. Холбоо харилцааны шийдэл Хөл хорионы тусгаарлалт нь интернэт худалдаа, хүргэлтийн үйлчилгээ, гар утасны төлбөр тооцоо зэрэг алсын зайн үйлчилгээний эрэлтийг эрс нэмэгдүүлж буй. Хэрэв тухайн бизнес хүргэлт хийдэг, утсаар захиалга авдаг эсвэл борлуулалтын ажилтнуудтай бол холбоо харилцааны дэвшилт шийдлийг ашиглан цар тахал нүүрлэж, хөл хорио тогтоогоод буй энэ цаг үед бизнесийн үйл ажиллагаагаа хэвийн үргэлжлүүлэх боломжууд бий юм. Тухайлбал, "Юнител" групп бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд зориулан хэрэглэгчдээс ирж буй дуудлага бүрийг алдалгүй хүлээн авах “ One call ” үйлчилгээг санал болгож буй юм. “One call” үйлчилгээ нь нэг байгууллагын дугаарын ард 20 хүртэлх дугаар холбож, хэрэглэгчээс ирсэн дуудлагыг бусад холбосон дугаарууд руу шилжүүлэх эсвэл бүх дугаарт зэрэг дуудлага очих, цагийн тохиргоогоор дуудлага авах зарчмаар ажилладаг байна. Тус үйлчилгээг нэвтрүүлснээр борлуулалт, захиалгыг нэгдсэн нэг дугаарт зангидах, дуудлага алдахгүйгээр харилцагчтайгаа холбогдох боломжтой аж. Ажлын орчны шийдэл iPhone болон iPad төхөөрөмжөөс хамгийн их татсан буюу App Store-ийн энэ оны хамгийн шилдэг апп-ийг Zoom зүй ёсоор тэргүүлсэн билээ. Цар тахлын улмаас бизнесүүд зайнаас уулзалт, хурал хийх эрэлт хэрэгцээ ихсэж, онлайн харилцааны платформууд трэнд болсоор буй. Үүлэн технологид суурилсан онлайн видео хурлын платформ болох Zoom апп-ий хувьд энэ онд 300 сая гаруй хэрэглэгчтэй болжээ. Зайнаас ажиллахад туслах Google Meet, Skype, ClickMeeting, Microsoft Teams зэрэг программ бизнесийн байгууллагуудын ажлын онцлогт тохирсон шинэ шийдлүүдийг санал болгосоор байна.	Цар тахлын дэгдэлттэй холбоотой аж ахуйн нэгжүүд халдвар хамгааллын дэглэмээ чанд сахих чухал үед ирээд байна. Хатуу хөл хорионы арга хэмжээ бизнесүүдийн үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж буй тул дижитал, онлайн хэлбэрээр харилцагчидтайгаа холбоотой байх шаардлагатай болж байна. Бид энэ удаа цар тахлын үеэр аж ахуйн нэгжүүдэд бизнесийн холбоо харилцаагаа таслахгүйгээр авч үлдэх боломжийг олгож буй үйлчилгээнүүдийг онцолж байна. ### Хүргэлтийн үйлчилгээ Өдгөө манай улсад татварын системд бүртгэлтэй 108 мянган аж ахуйн нэгж бий. МҮХАҮТ-аас хийсэн судалгаагаар, аж ахуйн нэгжүүдийн 66 хувь нь бүрэн зогсолт хийсэн бол 22 хувь нь хязгаарлагдмал хүрээнд, 10 хувь нь зайнаас, үлдсэн хоёр хувь нь хэвийн ажиллаж буй юм. Цар тахалтай холбоотойгоор хоол хүнс, хувцас хэрэглэл тэргүүтэй өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаанд хүргэлтийн үйлчилгээ санал болгох явдал сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн билээ. Мэдээллийн технологийн хялбар шийдлүүд бий болсноор дэлхий дахинд хүргэлтийн үйлчилгээний трэнд болж, хэн ч хаана ч гэрээсээ хүссэн бүхнээ захиалах боломж бий болсон. Цахиурын хөндийн топ компаниуд хүргэлтийн үйлчилгээний бизнест орох болсноос харахад илэрхий. Тухайлбал, "Uber" хоол хүргэлтийн үйлчилгээ үзүүлэгч "Postmates"-ийг 2.6 тэрбум доллараар худалдан авсан билээ. Мөн хоол хүргэлтийн стартап болох "DoorDash" олон нийтэд нээлттэй компани болсон явдал юм. Тус компанийн нэгж хувьцааны үнэлгээ эхний өдрөө 86 хувиар өсөж, нийт 3.4 тэрбумыг босгосон нь энэ төрлийн бизнес хэр ирээдүйтэйг илтгэнэ. Үйл ажиллагаагаа 2013 оноос эхлүүлсэн тус компани өдгөө 72 тэрбум ам.долларын зах зээлийн үнэлгээтэй болжээ. ### Онлайн худалдаа Дэлхий дахинд зөвхөн өнгөрсөн онд гэхэд 1.8 тэрбум хүн онлайнаар худалдаа хийсэн гэх тоо бий. Олон улсад хамгийн өндөр үнэлгээтэй компаниуд болох "Amazon", "Alibaba" зэрэг онлайн худалдааны аваргууд цар тахлын үеэр иргэд төдийгүй бизнесүүдийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулахад туслах хамгийн чухал платформ болоод байна. Цар тахал, хөл хорионоос үүдэлтэй онлайн худалдааны эрэлт огцом өсөж, "Amazon" компанийн орлого энэ оны хоёрдугаар улирлын байдлаар 47 хувиар өсөөд байна. Тус компани зөвхөн нэг өдөрт 1.6 сая хүргэлт хийдэг ажээ. Манай улсын хувьд одоогийн байдлаар 600 гаруй интернэт худалдаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй байгууллага байдгаас өдгөө 100 орчим нь хөл хорионы өмнө идэвхтэй ажиллаж байв. ### Холбоо харилцааны шийдэл Хөл хорионы тусгаарлалт нь интернэт худалдаа, хүргэлтийн үйлчилгээ, гар утасны төлбөр тооцоо зэрэг алсын зайн үйлчилгээний эрэлтийг эрс нэмэгдүүлж буй. Хэрэв тухайн бизнес хүргэлт хийдэг, утсаар захиалга авдаг эсвэл борлуулалтын ажилтнуудтай бол холбоо харилцааны дэвшилт шийдлийг ашиглан цар тахал нүүрлэж, хөл хорио тогтоогоод буй энэ цаг үед бизнесийн үйл ажиллагаагаа хэвийн үргэлжлүүлэх боломжууд бий юм. Тухайлбал, "Юнител" групп бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд зориулан хэрэглэгчдээс ирж буй дуудлага бүрийг алдалгүй хүлээн авах “One call” үйлчилгээг санал болгож буй юм. “One call” үйлчилгээ нь нэг байгууллагын дугаарын ард 20 хүртэлх дугаар холбож, хэрэглэгчээс ирсэн дуудлагыг бусад холбосон дугаарууд руу шилжүүлэх эсвэл бүх дугаарт зэрэг дуудлага очих, цагийн тохиргоогоор дуудлага авах зарчмаар ажилладаг байна. Тус үйлчилгээг нэвтрүүлснээр борлуулалт, захиалгыг нэгдсэн нэг дугаарт зангидах, дуудлага алдахгүйгээр харилцагчтайгаа холбогдох боломжтой аж. ### Ажлын орчны шийдэл iPhone болон iPad төхөөрөмжөөс хамгийн их татсан буюу App Store-ийн энэ оны хамгийн шилдэг апп-ийг Zoom зүй ёсоор тэргүүлсэн билээ. Цар тахлын улмаас бизнесүүд зайнаас уулзалт, хурал хийх эрэлт хэрэгцээ ихсэж, онлайн харилцааны платформууд трэнд болсоор буй. Үүлэн технологид суурилсан онлайн видео хурлын платформ болох Zoom апп-ий хувьд энэ онд 300 сая гаруй хэрэглэгчтэй болжээ. Зайнаас ажиллахад туслах Google Meet, Skype, ClickMeeting, Microsoft Teams зэрэг программ бизнесийн байгууллагуудын ажлын онцлогт тохирсон шинэ шийдлүүдийг санал болгосоор байна.
https://unread.today/c/howiparent-psychologist-khulan	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2021-06-18T00:00:00	6 сарын 18, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Аминагийн ээж Г.Хулан	<div class="article-body"> <h2>Өнөөдрийн дугаартаа бид хүүхдийн сэтгэлзүй болон хүмүүжлийн талаар тун хэрэгцээтэй нийтлэлүүдийг сошиал орчинд хуваалцдаг сэтгэл судлаач Г.Хуланг урьж оролцууллаа. </h2><p></p><p><b>Нэр: </b>Г.Хулан <br><b>Ажил: </b>Сэтгэл судлаач <br><b>Ам бүл: </b>3 <br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/psychologist.khulan/" target="_blank">Сэтгэлзүйч Г.Хулан</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/psychologist.khulan/" target="_blank">psychologist.khulan </a>(Инстаграм)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/50109d0a522d32bbeb4a7e2fde8bccd1.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? </h3><p>Сайн байна уу? Намайг Г.Хулан гэдэг. Сэтгэл судлаач мэргэжилтэй. Манайх Төгөлдрийнх гэдэг айл. Гурван ой өнгөрч яваа бяцхан охинтой, залуу гэр бүл. <br> <br>Ажил, үүрэг хуваарилах тал дээр гэр цэвэрлэх, хоол хийх гэхчлэн ахуйн ажлуудад манай гэр бүлийн гишүүд бүгдээрээ оролцдог. Манай охин нэг ой хүрээд л ойр зуурын ажилд надад тусалдаг болсон. Хүүхдийг бага гэж гололгүй, өөрийнх нь насанд тохирсон ажлыг даалгаж өгөх нь олон талын ач холбогдолтой гэж би боддог юм. Хамгийн наад зах нь, хөлд орох үед нь хэрвээ газар ус асгачих юм бол өөрөө арчих ёстой гэдийг загнаж зандралгүйгээр ойлгуулах нь эцэг эхийн үүрэг. Өөрөөр хэлбэл энэ хорвоо дээр юу хийх, ямар үүрэг оролцоотойгоо мэдэхгүй яваа бяцхан хүүхдээ чиглүүлж, зааж сургах нь аав ээжийн хийх ёстой хамгийн чухал ажил гэсэн үг. Хүүхдийг бага багаар бие даалгаж сургах дөрвөн үе шаттай арга байдаг. <br> <br><b>Нэгдүгээрт</b>, тухайн сургах гэж байгаа үйлдлээ юуны түрүүнд өөрийн биеэр хүүхдэдээ үлгэрлэж харуулна. Гэхдээ зүгээр ч нэг хийх биш, нэг бүрчлэн юу хийж буйгаа хүүхдэдээ тайлбарлах хэрэгтэй. "Ээж нь энэ хогийн шүүрийг аваад газар унасан хогуудаа шүүрдэх гэж байна шүү" гэх жишээтэй. Энэ арга нь давхар хүүхдийн хэл ярианы хөгжилд тустай. <br> <b><br>Хоёрдугаарт</b>, хүүхдийнхээ оролцоотойгоор тухайн ажлыг хамтдаа хийнэ. <br> <b><br>Гуравдугаарт</b>, ээж зөвхөн зааварчилгаа өгч, хүүхэд өөрөө бие даан ажил хийх боломж олгоно. Хүүхэд анх удаа хийж байгаа учраас удаан хийх, завааруулах, буруу хийх нь ойлгомжтой. Гэхдээ өөрөө хийхийг оролдох яг энэ үед томчууд тэвчээртэй байснаар хүүхдээ ирээдүйд өөртөө итгэлтэй, бие даасан нэгэн болоход нь тусалж чадна. <br> <br><b>Дөрөвдүгээрт</b>, хүүхэд ямар нэгэн зааварчилгаагүйгээр өөрөө бие дааж тухайн ажлыг хийнэ. <br> <br>Ерөнхийдөө яг энэ дөрвөн дарааллаар би шинэ зүйлсийг охиндоо зааж, дадал болгодог доо. Мэдээжийн хэрэг тоглоом хураах, ширээ арчих гэх мэт ажлууд хүүхдийн нүдээр харахад тун уйтгартай. Тийм болохоор эдгээр ажлыг хүүхдээрээ хийлгэхийн тулд үйл явцыг нь нэгэн төрлийн тоглоом болгоод хувиргачихвал хүүхэд шахуулж шаардуулахгүйгээр өөрөө хийх дуртай болно, нөгөө талаас эцэг эхийн зүгээс уурлаж бухимдах асуудал ч харьцангуй бага. Хүүхдийн хувьд тоглоом гэдэг бараг бүх ертөнц нь учраас уйтгартай ажлыг хэрхэн зугаатай тоглоом болгон хувиргах вэ гэдэг дээр томчууд ухаанаа уралдуулах нь зүйтэй.<br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Охиныхоо кашийг бэлдэж, өглөөний цайгаа ширээ тойрч ууснаар манай гэр бүлийн өглөө эхэлдэг дээ. Оройдоо бол бид гурав хөнгөн иогийн дасгал хамтдаа хийдэг уламжлалтай. Гэр бүлээрээ цагийг зугаатай өнгөрүүлэх, бөх нойрсоход тусалдаг гээд иогийн дасгалын давуу талыг тоочвол дуусахгүй. Дээр нь нэмээд би охиныхоо анхны цахиур цухуйсан цагаас нэг ч орой шүдийг нь цэвэрлэхээ алгасаж байгаагүй юм байна. Тийм ч болохоор манай охин одоо шүдээ угаалгах маш их дуртай. Заримдаа би ядраад, шүдийг нь угаахаас залхуурвал заавал шүдээ угаалгана гээд уйлна гээч. Ер нь шүдээ угаалгахгүй унтана гэж хэзээ ч байхгүй. Миний охиндоо хэвшүүлж чадсан хамгийн зөв дадал гэж боддог.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e1e3db42576caef5b4bbd182061c834c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? </h3><p></p><p>Нарийн ширийн арга техник гэхээс илүүтэй би өөрийгөө насанд хүрсэн том хүн бус гурван настай жаахан охин гэж төсөөлөөд хүүхдийнхээ оронд өөрийгөө тавьж үздэг. Хэрэв би гурван настай охин байсан бол юу хүсэх байсан бэ, би яагаад үүнийг хийхийг хүсэхгүй байсан бол, ээж аав надад ер нь яаж хандвал би үүнийг сонирхох вэ гээд охиныхоо оронд өөрийгөө тавьж үздэг гэсэн үг. <br> <br>Охины минь тухайд төрсөн цагаасаа л их мэдрэмтгий хүүхэд байсан. Ийм төрлийн хүүхэд нойрны асуудалтай, шинэ орчин болон танихгүй хүмүүс дунд дасан зохицохдоо удаан байх нь хэвийн үзэгдэл. Эхэндээ энэ хэт мэдрэмтгий зан чанараас нь болж би бага зэрэг ядардаг байсан ч охиноо таниж мэдэх тусам түүний өнцгөөс аливааг харж сурсан. Хэрвээ би гурван настай байсан бол өмнө нь огт харж байгаагүй хүн өөдөөс ирэх үед тэр хүн рүү очихыг хэзээ ч хүсэхгүй. Эсвэл ямар нэгэн таньж мэдэхгүй газар ганцаараа үлдэхийг хүсэхгүй шүү дээ. Хүүхэд бүхэн ондоо учраас бусадтай харьцуулахгүйгээр охиныхоо онцлогт тааруулж, хүмүүжүүлэхийг эрмэлздэг. <br> <br>Мөн түүнчлэн “сонголт санал болгох нь” хүүхэд хүмүүжүүлэх үр дүнтэй аргуудын нэг. Та хүүхдэдээ бие дааж сонголт хийх эрх чөлөө олгосноор үр дүнд нь бяцханууд өөрсдөө шийдвэр гаргах дадалд суралцана. Бие даан шийдвэр гаргадаг хүүхдүүд томчуудын өөдөөс эсэргүүцэж, уйлагнах нь хүртэл харьцангуй бага. Та хүүхдэдээ цамц өмсгөх шаардлагатай байлаа гэж бодъё. Тэр үед хүүхдэдээ өөрийнхөө сонгосон нэг цамцыг хурдхан өмс гэж тулгах бус харин чи улаан цамц өмсмөөр байна уу, ногооныг өмсмөөр байна уу хэмээн асуугаад үзээрэй. Хүүхэд өмсөх цамцныхаа өнгийг сонгож, эцсийн шийдвэрийг гаргах үедээ хувь хүн гэдгээ мэдрэх хэрэгцээгээ хангаж, сэтгэл хангалуун үлддэг. Томчуудын хувьд ч хүүхэд нь цамц л өмсөж байвал ямар өнгөтэй байх нь төдийлөн чухал биш тул зорилгоо гүйцээчихнэ. Энэ арга нь хүүхдийг ч, эцэг эхийг ч бухимдуулахгүйгээр тулгарсан асуудлыг шийдэхэд тусалдаг шилдэг арга юм. <br> <br>Ээж аавууд ихэвчлэн чи ингэх ёстой, тэгэх ёстой гээд л, хүүхдэдээ сонголт санал болгохын оронд шууд зааж зааварлах тохиолдол олон. Хүүхдэд аливааг тайлбарлахгүйгээр шууд заах нь хялбархан хэдий ч ирээдүйд гарах үр дүнг нь бодолцож, сонголт хийх эрх чөлөөг өөрт нь олгож байгаарай хэмээн зөвлөе.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/626641ae44a84bcd369c0c493fc70278.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? </h3><p>Охин маань өдөрт яг арван минут л утас үзэх дүрэмтэй учраас гэр бүлээрээ хамтдаа үздэг контент хараахан байхгүй. Ер нь дэлгэцээс аль болох хол байлгахыг эрмэлздэг. Охиндоо төрөл бүрийн ном уншиж өгөх дуртай. Сүүлд уншсан номуудаас “Бяцхан Кокогийн түүх” хэмээх нэртэй, “Эрдэмт” паблишингаас эрхлэн гаргасан хүүхдийн ном бид хоёрт их таалагдсан. Би охиноо ирээдүйд бие даасан, өөрийгөө бусадтай харьцуулдаггүй, байгаа бүхэндээ сэтгэл хангалуун нэгэн болж өсөөсэй гэж хүсдэг юм. Энэ ном бусдаас өөр байх, өөрөөр сэтгэх нь буруу зүйл биш, харин ч эсрэгээрээ том давуу тал юм гэх утгатай байсан нь тун их таалагдсан шүү. <br> <br>Ажлын шаардлагаар өсвөр насны охидод сэтгэлзүйн зөвлөгөө өгөх тохиолдол надад олон тулгардаг. Надтай холбогдож буй дийлэнх охидыг ажиглахад гадаад үзэмжиндээ хэзээ ч сэтгэл хангалуун байдаггүй. Хөндлөнгийн нүдээр харахад маш хөөрхөн охин байхад өөрийгөө царай муутай, тарган гэдэгтээ бат үнэмшчихсэн, гадаад төрхөөсөө болж өөртөө итгэх итгэлээ алдсан охид зөндөө бий. Нийгмийн дунд хэвшсэн эмэгтэй хүний гоо зүйн тухай ойлголт санааг минь маш ихээр зовоодог болоод ч тэр үү охиндоо аль болох багаас нь хүн болгон өөр өөрийн давтагдашгүй гоо сайхантай гэдгийг ойлгуулахыг хүсдэг. Миний охины сормуус нь дэрвэгэр, хацар нь булцгар гээд л биеийнх нь хэсэг бүрийг ямар онцлогтой, ямар хөөрхөн гэдгийг нь тайлбарлаж хэлэх дуртай. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/16b0957797e107914ae11af576bffa89.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? <br></div></h3><p>Хүүхэдтэй болсныхоо би дараа жинхэнэ утгаараа өөрийгөө хүмүүжүүлж эхэлсэн гэхэд хилсдэхгүй. Товчхондоо бол өөрийнхөө сэтгэлзүйтэй тулж ажиллаж эхэлсэн. <br> <br>Эцэг эхчүүд болон хүүхдийн дунд түгээмэл ажиглагддаг нэг нөхцөл байдлыг жишээ болгож авч үзье. Хүүхэд өөрийнхөө авахыг хүссэн зүйлээ авч чадаагүйгээс үүдэн уурлаж бухимдан, бухимдлаа гаргах гэж ээж аавыгаа цохино, маажна, зодно. Эцэг эх эхний хэдэн удаа учирлаж тайлбарлах ч энэ байдал удаан үргэлжлэх үед хүүхэд рүүгээ хашхирч, тэр ч битгий хэл гар хүрэх тохиолдол бий. Хүүхдийн хашхирч байгаа шалтгаан бүрийн цаана (хүссэн юмаа авахын тулд заавал уйлах ёстой гэдгийг хүүхэд аав ээжээсээ л сурна) томчууд бидний зааж өгсөн буруу зуршлууд байдаг тул хүүхдэд ямар ч буруу байхгүй гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Насанд хүрсэн том хүн өөрийгөө удирдаж, сэтгэлзүйгээ хянаж чадахгүй байхад яаж нэг хоёр настай хүүхэд өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг удирдаж чадах билээ? Тиймдээ ч ээж болсноосоо хойш би уур бухимдлаа хянах, сэтгэл хөдлөлөө удирдах чадвар дээрээ нэлээн ажилласан. <br> <br>Мөн амьдарч байгаа нийгмээ өргөнөөр хардаг болж, гэрэл гэгээтэй болгохыг хүсдэг болсон юм байна. Тийм ч болохоор хүүхдийн сэтгэлзүй, хүмүүжилтэй холбоотой нийтлэлүүд бичиж, бусадтай хуваалцах хоббитой болсон. Миний бичсэн нийтлэлийг уншсан нэг ч гэсэн эцэг, эх уншсан зүйлээ хүүхэд дээрээ хэрэгжүүлж, үр дүнг нь үзвэл ирээдүйд миний охины хамт суралцах, найзлах үе тэнгийнхэн илүү гэгээлэг нийгэмд амьдрах болно шүү дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p>Охиноо төрүүлснээс хойш би “Жаргалтай эмэгтэйгээс жаргалтай эхнэр, жаргалтай ээжээс жаргалтай гэр бүлийн харилцаа үүснэ” гэх уриатай болсон. Цар тахлын нөхцөл байдлаас шалтгаалаад хүүхэдтэй болсноосоо хойш би тасралтгүй гурван жил гэртээ сууж, хүүхдээ харж байгаа. Хүүхдээ өсгөхийн зэрэгцээ ажлаа амжуулах, давхар өөртөө цаг зарцуулахын тулд хамгийн түрүүнд охиноо өдрийн дэглэмд оруулсан даа. Манай охины унтах, сэрэх, хоол идэх, тоглох цагууд бүгд хуваарийн дагуу байдаг гэсэн үг. Хэзээ унтаж, сэрэх нь тодорхой болохоор ихэвчлэн охины унтсан цагаар л өөртөө болон нөхөртөө цаг гаргадаг. <br> <br>Сошиал медиа хаягуудаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд хэрэгцээтэй мэдээлэл хуваалцаж, нийтлэл бичиж байгаа минь өөртөө цаг зарцуулж буй хэлбэр минь юм уу даа. Өөрт байгаа мэдлэг, мэдээллээ бусадтай хуваалцаж, бусад ээжээс талархсан сэтгэгдэл сонсох нь надад аз жаргал авчирдаг гэхэд болно. Хүсэж, дурлаж хийдэг ажил маань учраас шөнийн гурав хүртэл нойроо хугаслан судалгаа хийх, нийтлэл бичихдээ огтхон ч төвөгшөөдөггүй шүү. Харин ч улам их эрч хүчтэй, аз жаргалтай нэгэн болж буй мэт санагддаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? </h3><p>Өмнө нь хүүхдээ хараад гэртээ суухдаа өдөр охинтойгоо хамт амраад л оройдоо хүүхдээ унтуулчхаад ажилладаг байсан бол одоо ажлын цагаараа ажлаа хийнгээ хүүхдээ харах хүндхэн давааг туулж байна. Би хувьдаа гучин минут ажлаа хийгээд 5-10 минут охиндоо чанартай цаг гаргадаг. Тэр цагтаа өөр юунд ч анхаарал хандуулахгүйгээр охиныхоо хүссэн тоглоомоор хамтдаа тоглоно гэсэн үг. Анхнаасаа ээж нь хамтдаа охинтойгоо тоглож байгаад буцаад ажлаа хийнэ шүү гээд тохиролцож, сайтар ярилцсан байдаг болохоор охин маань ч нөхцөл байдлыг сайн ойлгодог. Намайг ажлаа хийх үед бол харин ганцаараа өөрийгөө саатуулаад тоглоно. Ганцаараа үлдэх үед нь аль болох уйдаахгүйн тулд баримлын шавар, зургийн хэрэгсэл, ном гээд л хийх дуртай зүйлсийг нь урьдчилан бэлдэж өгдөг. Манай охин харьцангуй багаасаа биеэ дааж, тоглож сурсан нь гэрээсээ ажиллаж байгаа миний хувьд их тус дэм болдог шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? </h3><p>Нэг удаа би нэлээн бухимдчихсан, сэтгэл санаа тааруу үед охин над дээр ирээд “Ээж ээ, та бухимдаж байна уу? Бухимдаад байгаа бол гүнзгий амьсгаа авчих” гэж хэлэх үед охиноороо маш их бахархсан. Ер нь зааж сургасан бүхнийг маань эргүүлээд надад хэлэх үед баярладаг. Хүүхэд гэдэг тун хөөрхөн. Ямар нэг зүйл шинээр заах болгонд маш хурдан сурч, хэсэгхэн хугацааны бусдад сурсан зүйлээ зааж өгдөг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Хүүхдэд юу болохгүйг бус юу болохыг хэлэх маш чухал гэж боддог. “Болохгүй” гэдэг үг их байх тусам хүүхэд эцэг эхийнхээ үгийг сонсохоо больдог. Жишээлбэл, чи орон дээр үсэрч болохгүй гэж хэлэхийн оронд үсэрч болох газрыг нь зааж өгч болно шүү дээ. Миний охин шалан дээр үсэрч тоглоорой гэдэг ч юм уу. “Болохгүй” гэх үгийг байнга ашиглах тусам хүүхэд ямар ч идэвх санаачлагагүй болж эхэлдэг аюултай. Мөн үнэхээр болохгүй зүйлээр оролдох үед нь энэ үгийг хэлэхэд ямар ч хүчгүй үг болоод хувирчихсан байдаг. Тийм болохоор эцэг эхчүүд “болохгүй” гэх үгийг амнаасаа унагахаасаа өмнө таны хүүхдийн хувьд тэр зүйлийг хийх нь үнэхээр аюултай юу, аль эсвэл танд төвөгтэй байна уу гэдэг асуултыг өөрсдөөсөө асуугаарай. Хүүхдээ шинийг санаачлагч, аливааг сурах хүсэлтэй хүн болгохыг хүсэж байгаа л бол 'болохгүй" гэдэг үгийг аль болох бага ашиглах хэрэгтэй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хүүхдээ төрсөн цагаас нь эхлэн нөхөр бид хоёр охиноо бусад хүүхдүүдтэй ямар ч нөхцөлд харьцуулахгүй, зөвхөн өөртэй нь л харьцуулна гэх зарчмаар өсгөсөн. “<i>Миний охин долоо хоногийн өмнө үүнийг хийж чаддаггүй байсан, одоо харин чаддаг болчихсон байна шүү дээ</i>” гэж урамшуулан, өөрийг нь бусадтай бус зөвхөн өөртэй нь л харьцуулдаг. Бусадтай харьцуулахгүй байснаар хүүхдийн өөртөө итгэх итгэл нэмэгдэх давуу талтай. Ирээдүйд охиноо биеэ даасан, өөрийгөө таньж мэдсэн, хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө тэмүүлдэг, тууштай тэмцдэг нэгэн болоосой гэж хүсдэг. <br> <br>Тууштай байна гэдэг нь өөрийгөө удирдах чадвартай холбогдоод явчихна л даа. Би насан туршдаа охиныхоо дэргэд байж, зааж зөвлөж чадахгүй тул бага байхаас нь өөрийгөө удирдах болон тэвчээртэй байх чадварыг нь хөгжүүлэхэд анхаарч, янз бүрийн туршилтууд хийж ирсэн юм. Охиныхоо идэх дуртай амттанг бүгдийг нь ширээн дээр зэрэгцүүлж өрөөд “Чи өдөр болгон энэ амттангуудаас нэгийг идэж болно, эсвэл нэг дор бүгдийг нь идэж болно. Хэрвээ одоо идчих юм бол чамд маргааш идэх амттан байхгүй шүү” гэж хэлэх жишээтэй. Охиноо тэвчээртэй болгох тал дээр нэлээн сайн тулж ажилласан болохоор одоо бол нөхөр бид хоёроос ч илүү өөрийгөө удирдах чадвар сайтай шүү. Эмээ өвөө нь амттан бөөнөөр нь өгөх үед нэгийг идээд л нэмж идэхгүй гээд шуудхан татгалздаг. Томчууд хүүхэдтэйгээ үргэлж хамт байж, өмнөөс нь шийдвэр гаргах боломжгүй учраас бага наснаас нь эхлээд өөрийгөө удирдах, асуудал шийдвэрлэх чадварыг өөриймшүүлэхэд нь онцгойлон анхаарах хэрэгтэй мэт.</p> </div>	Өнөөдрийн дугаартаа бид хүүхдийн сэтгэлзүй болон хүмүүжлийн талаар тун хэрэгцээтэй нийтлэлүүдийг сошиал орчинд хуваалцдаг сэтгэл судлаач Г.Хуланг урьж оролцууллаа. Нэр: Г.Хулан Ажил: Сэтгэл судлаач Ам бүл: 3 Сошиал хуудсууд: Сэтгэлзүйч Г.Хулан (Фэйсбүүк), psychologist.khulan (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Г.Хулан гэдэг. Сэтгэл судлаач мэргэжилтэй. Манайх Төгөлдрийнх гэдэг айл. Гурван ой өнгөрч яваа бяцхан охинтой, залуу гэр бүл. Ажил, үүрэг хуваарилах тал дээр гэр цэвэрлэх, хоол хийх гэхчлэн ахуйн ажлуудад манай гэр бүлийн гишүүд бүгдээрээ оролцдог. Манай охин нэг ой хүрээд л ойр зуурын ажилд надад тусалдаг болсон. Хүүхдийг бага гэж гололгүй, өөрийнх нь насанд тохирсон ажлыг даалгаж өгөх нь олон талын ач холбогдолтой гэж би боддог юм. Хамгийн наад зах нь, хөлд орох үед нь хэрвээ газар ус асгачих юм бол өөрөө арчих ёстой гэдийг загнаж зандралгүйгээр ойлгуулах нь эцэг эхийн үүрэг. Өөрөөр хэлбэл энэ хорвоо дээр юу хийх, ямар үүрэг оролцоотойгоо мэдэхгүй яваа бяцхан хүүхдээ чиглүүлж, зааж сургах нь аав ээжийн хийх ёстой хамгийн чухал ажил гэсэн үг. Хүүхдийг бага багаар бие даалгаж сургах дөрвөн үе шаттай арга байдаг. Нэгдүгээрт , тухайн сургах гэж байгаа үйлдлээ юуны түрүүнд өөрийн биеэр хүүхдэдээ үлгэрлэж харуулна. Гэхдээ зүгээр ч нэг хийх биш, нэг бүрчлэн юу хийж буйгаа хүүхдэдээ тайлбарлах хэрэгтэй. "Ээж нь энэ хогийн шүүрийг аваад газар унасан хогуудаа шүүрдэх гэж байна шүү" гэх жишээтэй. Энэ арга нь давхар хүүхдийн хэл ярианы хөгжилд тустай. Хоёрдугаарт , хүүхдийнхээ оролцоотойгоор тухайн ажлыг хамтдаа хийнэ. Гуравдугаарт , ээж зөвхөн зааварчилгаа өгч, хүүхэд өөрөө бие даан ажил хийх боломж олгоно. Хүүхэд анх удаа хийж байгаа учраас удаан хийх, завааруулах, буруу хийх нь ойлгомжтой. Гэхдээ өөрөө хийхийг оролдох яг энэ үед томчууд тэвчээртэй байснаар хүүхдээ ирээдүйд өөртөө итгэлтэй, бие даасан нэгэн болоход нь тусалж чадна. Дөрөвдүгээрт , хүүхэд ямар нэгэн зааварчилгаагүйгээр өөрөө бие дааж тухайн ажлыг хийнэ. Ерөнхийдөө яг энэ дөрвөн дарааллаар би шинэ зүйлсийг охиндоо зааж, дадал болгодог доо. Мэдээжийн хэрэг тоглоом хураах, ширээ арчих гэх мэт ажлууд хүүхдийн нүдээр харахад тун уйтгартай. Тийм болохоор эдгээр ажлыг хүүхдээрээ хийлгэхийн тулд үйл явцыг нь нэгэн төрлийн тоглоом болгоод хувиргачихвал хүүхэд шахуулж шаардуулахгүйгээр өөрөө хийх дуртай болно, нөгөө талаас эцэг эхийн зүгээс уурлаж бухимдах асуудал ч харьцангуй бага. Хүүхдийн хувьд тоглоом гэдэг бараг бүх ертөнц нь учраас уйтгартай ажлыг хэрхэн зугаатай тоглоом болгон хувиргах вэ гэдэг дээр томчууд ухаанаа уралдуулах нь зүйтэй. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Охиныхоо кашийг бэлдэж, өглөөний цайгаа ширээ тойрч ууснаар манай гэр бүлийн өглөө эхэлдэг дээ. Оройдоо бол бид гурав хөнгөн иогийн дасгал хамтдаа хийдэг уламжлалтай. Гэр бүлээрээ цагийг зугаатай өнгөрүүлэх, бөх нойрсоход тусалдаг гээд иогийн дасгалын давуу талыг тоочвол дуусахгүй. Дээр нь нэмээд би охиныхоо анхны цахиур цухуйсан цагаас нэг ч орой шүдийг нь цэвэрлэхээ алгасаж байгаагүй юм байна. Тийм ч болохоор манай охин одоо шүдээ угаалгах маш их дуртай. Заримдаа би ядраад, шүдийг нь угаахаас залхуурвал заавал шүдээ угаалгана гээд уйлна гээч. Ер нь шүдээ угаалгахгүй унтана гэж хэзээ ч байхгүй. Миний охиндоо хэвшүүлж чадсан хамгийн зөв дадал гэж боддог. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Нарийн ширийн арга техник гэхээс илүүтэй би өөрийгөө насанд хүрсэн том хүн бус гурван настай жаахан охин гэж төсөөлөөд хүүхдийнхээ оронд өөрийгөө тавьж үздэг. Хэрэв би гурван настай охин байсан бол юу хүсэх байсан бэ, би яагаад үүнийг хийхийг хүсэхгүй байсан бол, ээж аав надад ер нь яаж хандвал би үүнийг сонирхох вэ гээд охиныхоо оронд өөрийгөө тавьж үздэг гэсэн үг. Охины минь тухайд төрсөн цагаасаа л их мэдрэмтгий хүүхэд байсан. Ийм төрлийн хүүхэд нойрны асуудалтай, шинэ орчин болон танихгүй хүмүүс дунд дасан зохицохдоо удаан байх нь хэвийн үзэгдэл. Эхэндээ энэ хэт мэдрэмтгий зан чанараас нь болж би бага зэрэг ядардаг байсан ч охиноо таниж мэдэх тусам түүний өнцгөөс аливааг харж сурсан. Хэрвээ би гурван настай байсан бол өмнө нь огт харж байгаагүй хүн өөдөөс ирэх үед тэр хүн рүү очихыг хэзээ ч хүсэхгүй. Эсвэл ямар нэгэн таньж мэдэхгүй газар ганцаараа үлдэхийг хүсэхгүй шүү дээ. Хүүхэд бүхэн ондоо учраас бусадтай харьцуулахгүйгээр охиныхоо онцлогт тааруулж, хүмүүжүүлэхийг эрмэлздэг. Мөн түүнчлэн “сонголт санал болгох нь” хүүхэд хүмүүжүүлэх үр дүнтэй аргуудын нэг. Та хүүхдэдээ бие дааж сонголт хийх эрх чөлөө олгосноор үр дүнд нь бяцханууд өөрсдөө шийдвэр гаргах дадалд суралцана. Бие даан шийдвэр гаргадаг хүүхдүүд томчуудын өөдөөс эсэргүүцэж, уйлагнах нь хүртэл харьцангуй бага. Та хүүхдэдээ цамц өмсгөх шаардлагатай байлаа гэж бодъё. Тэр үед хүүхдэдээ өөрийнхөө сонгосон нэг цамцыг хурдхан өмс гэж тулгах бус харин чи улаан цамц өмсмөөр байна уу, ногооныг өмсмөөр байна уу хэмээн асуугаад үзээрэй. Хүүхэд өмсөх цамцныхаа өнгийг сонгож, эцсийн шийдвэрийг гаргах үедээ хувь хүн гэдгээ мэдрэх хэрэгцээгээ хангаж, сэтгэл хангалуун үлддэг. Томчуудын хувьд ч хүүхэд нь цамц л өмсөж байвал ямар өнгөтэй байх нь төдийлөн чухал биш тул зорилгоо гүйцээчихнэ. Энэ арга нь хүүхдийг ч, эцэг эхийг ч бухимдуулахгүйгээр тулгарсан асуудлыг шийдэхэд тусалдаг шилдэг арга юм. Ээж аавууд ихэвчлэн чи ингэх ёстой, тэгэх ёстой гээд л, хүүхдэдээ сонголт санал болгохын оронд шууд зааж зааварлах тохиолдол олон. Хүүхдэд аливааг тайлбарлахгүйгээр шууд заах нь хялбархан хэдий ч ирээдүйд гарах үр дүнг нь бодолцож, сонголт хийх эрх чөлөөг өөрт нь олгож байгаарай хэмээн зөвлөе. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Охин маань өдөрт яг арван минут л утас үзэх дүрэмтэй учраас гэр бүлээрээ хамтдаа үздэг контент хараахан байхгүй. Ер нь дэлгэцээс аль болох хол байлгахыг эрмэлздэг. Охиндоо төрөл бүрийн ном уншиж өгөх дуртай. Сүүлд уншсан номуудаас “Бяцхан Кокогийн түүх” хэмээх нэртэй, “Эрдэмт” паблишингаас эрхлэн гаргасан хүүхдийн ном бид хоёрт их таалагдсан. Би охиноо ирээдүйд бие даасан, өөрийгөө бусадтай харьцуулдаггүй, байгаа бүхэндээ сэтгэл хангалуун нэгэн болж өсөөсэй гэж хүсдэг юм. Энэ ном бусдаас өөр байх, өөрөөр сэтгэх нь буруу зүйл биш, харин ч эсрэгээрээ том давуу тал юм гэх утгатай байсан нь тун их таалагдсан шүү. Ажлын шаардлагаар өсвөр насны охидод сэтгэлзүйн зөвлөгөө өгөх тохиолдол надад олон тулгардаг. Надтай холбогдож буй дийлэнх охидыг ажиглахад гадаад үзэмжиндээ хэзээ ч сэтгэл хангалуун байдаггүй. Хөндлөнгийн нүдээр харахад маш хөөрхөн охин байхад өөрийгөө царай муутай, тарган гэдэгтээ бат үнэмшчихсэн, гадаад төрхөөсөө болж өөртөө итгэх итгэлээ алдсан охид зөндөө бий. Нийгмийн дунд хэвшсэн эмэгтэй хүний гоо зүйн тухай ойлголт санааг минь маш ихээр зовоодог болоод ч тэр үү охиндоо аль болох багаас нь хүн болгон өөр өөрийн давтагдашгүй гоо сайхантай гэдгийг ойлгуулахыг хүсдэг. Миний охины сормуус нь дэрвэгэр, хацар нь булцгар гээд л биеийнх нь хэсэг бүрийг ямар онцлогтой, ямар хөөрхөн гэдгийг нь тайлбарлаж хэлэх дуртай. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Хүүхэдтэй болсныхоо би дараа жинхэнэ утгаараа өөрийгөө хүмүүжүүлж эхэлсэн гэхэд хилсдэхгүй. Товчхондоо бол өөрийнхөө сэтгэлзүйтэй тулж ажиллаж эхэлсэн. Эцэг эхчүүд болон хүүхдийн дунд түгээмэл ажиглагддаг нэг нөхцөл байдлыг жишээ болгож авч үзье. Хүүхэд өөрийнхөө авахыг хүссэн зүйлээ авч чадаагүйгээс үүдэн уурлаж бухимдан, бухимдлаа гаргах гэж ээж аавыгаа цохино, маажна, зодно. Эцэг эх эхний хэдэн удаа учирлаж тайлбарлах ч энэ байдал удаан үргэлжлэх үед хүүхэд рүүгээ хашхирч, тэр ч битгий хэл гар хүрэх тохиолдол бий. Хүүхдийн хашхирч байгаа шалтгаан бүрийн цаана (хүссэн юмаа авахын тулд заавал уйлах ёстой гэдгийг хүүхэд аав ээжээсээ л сурна) томчууд бидний зааж өгсөн буруу зуршлууд байдаг тул хүүхдэд ямар ч буруу байхгүй гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Насанд хүрсэн том хүн өөрийгөө удирдаж, сэтгэлзүйгээ хянаж чадахгүй байхад яаж нэг хоёр настай хүүхэд өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг удирдаж чадах билээ? Тиймдээ ч ээж болсноосоо хойш би уур бухимдлаа хянах, сэтгэл хөдлөлөө удирдах чадвар дээрээ нэлээн ажилласан. Мөн амьдарч байгаа нийгмээ өргөнөөр хардаг болж, гэрэл гэгээтэй болгохыг хүсдэг болсон юм байна. Тийм ч болохоор хүүхдийн сэтгэлзүй, хүмүүжилтэй холбоотой нийтлэлүүд бичиж, бусадтай хуваалцах хоббитой болсон. Миний бичсэн нийтлэлийг уншсан нэг ч гэсэн эцэг, эх уншсан зүйлээ хүүхэд дээрээ хэрэгжүүлж, үр дүнг нь үзвэл ирээдүйд миний охины хамт суралцах, найзлах үе тэнгийнхэн илүү гэгээлэг нийгэмд амьдрах болно шүү дээ. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Охиноо төрүүлснээс хойш би “Жаргалтай эмэгтэйгээс жаргалтай эхнэр, жаргалтай ээжээс жаргалтай гэр бүлийн харилцаа үүснэ” гэх уриатай болсон. Цар тахлын нөхцөл байдлаас шалтгаалаад хүүхэдтэй болсноосоо хойш би тасралтгүй гурван жил гэртээ сууж, хүүхдээ харж байгаа. Хүүхдээ өсгөхийн зэрэгцээ ажлаа амжуулах, давхар өөртөө цаг зарцуулахын тулд хамгийн түрүүнд охиноо өдрийн дэглэмд оруулсан даа. Манай охины унтах, сэрэх, хоол идэх, тоглох цагууд бүгд хуваарийн дагуу байдаг гэсэн үг. Хэзээ унтаж, сэрэх нь тодорхой болохоор ихэвчлэн охины унтсан цагаар л өөртөө болон нөхөртөө цаг гаргадаг. Сошиал медиа хаягуудаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд хэрэгцээтэй мэдээлэл хуваалцаж, нийтлэл бичиж байгаа минь өөртөө цаг зарцуулж буй хэлбэр минь юм уу даа. Өөрт байгаа мэдлэг, мэдээллээ бусадтай хуваалцаж, бусад ээжээс талархсан сэтгэгдэл сонсох нь надад аз жаргал авчирдаг гэхэд болно. Хүсэж, дурлаж хийдэг ажил маань учраас шөнийн гурав хүртэл нойроо хугаслан судалгаа хийх, нийтлэл бичихдээ огтхон ч төвөгшөөдөггүй шүү. Харин ч улам их эрч хүчтэй, аз жаргалтай нэгэн болж буй мэт санагддаг. АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Өмнө нь хүүхдээ хараад гэртээ суухдаа өдөр охинтойгоо хамт амраад л оройдоо хүүхдээ унтуулчхаад ажилладаг байсан бол одоо ажлын цагаараа ажлаа хийнгээ хүүхдээ харах хүндхэн давааг туулж байна. Би хувьдаа гучин минут ажлаа хийгээд 5-10 минут охиндоо чанартай цаг гаргадаг. Тэр цагтаа өөр юунд ч анхаарал хандуулахгүйгээр охиныхоо хүссэн тоглоомоор хамтдаа тоглоно гэсэн үг. Анхнаасаа ээж нь хамтдаа охинтойгоо тоглож байгаад буцаад ажлаа хийнэ шүү гээд тохиролцож, сайтар ярилцсан байдаг болохоор охин маань ч нөхцөл байдлыг сайн ойлгодог. Намайг ажлаа хийх үед бол харин ганцаараа өөрийгөө саатуулаад тоглоно. Ганцаараа үлдэх үед нь аль болох уйдаахгүйн тулд баримлын шавар, зургийн хэрэгсэл, ном гээд л хийх дуртай зүйлсийг нь урьдчилан бэлдэж өгдөг. Манай охин харьцангуй багаасаа биеэ дааж, тоглож сурсан нь гэрээсээ ажиллаж байгаа миний хувьд их тус дэм болдог шүү. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Нэг удаа би нэлээн бухимдчихсан, сэтгэл санаа тааруу үед охин над дээр ирээд “Ээж ээ, та бухимдаж байна уу? Бухимдаад байгаа бол гүнзгий амьсгаа авчих” гэж хэлэх үед охиноороо маш их бахархсан. Ер нь зааж сургасан бүхнийг маань эргүүлээд надад хэлэх үед баярладаг. Хүүхэд гэдэг тун хөөрхөн. Ямар нэг зүйл шинээр заах болгонд маш хурдан сурч, хэсэгхэн хугацааны бусдад сурсан зүйлээ зааж өгдөг. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхдэд юу болохгүйг бус юу болохыг хэлэх маш чухал гэж боддог. “Болохгүй” гэдэг үг их байх тусам хүүхэд эцэг эхийнхээ үгийг сонсохоо больдог. Жишээлбэл, чи орон дээр үсэрч болохгүй гэж хэлэхийн оронд үсэрч болох газрыг нь зааж өгч болно шүү дээ. Миний охин шалан дээр үсэрч тоглоорой гэдэг ч юм уу. “Болохгүй” гэх үгийг байнга ашиглах тусам хүүхэд ямар ч идэвх санаачлагагүй болж эхэлдэг аюултай. Мөн үнэхээр болохгүй зүйлээр оролдох үед нь энэ үгийг хэлэхэд ямар ч хүчгүй үг болоод хувирчихсан байдаг. Тийм болохоор эцэг эхчүүд “болохгүй” гэх үгийг амнаасаа унагахаасаа өмнө таны хүүхдийн хувьд тэр зүйлийг хийх нь үнэхээр аюултай юу, аль эсвэл танд төвөгтэй байна уу гэдэг асуултыг өөрсдөөсөө асуугаарай. Хүүхдээ шинийг санаачлагч, аливааг сурах хүсэлтэй хүн болгохыг хүсэж байгаа л бол 'болохгүй" гэдэг үгийг аль болох бага ашиглах хэрэгтэй. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдээ төрсөн цагаас нь эхлэн нөхөр бид хоёр охиноо бусад хүүхдүүдтэй ямар ч нөхцөлд харьцуулахгүй, зөвхөн өөртэй нь л харьцуулна гэх зарчмаар өсгөсөн. “ Миний охин долоо хоногийн өмнө үүнийг хийж чаддаггүй байсан, одоо харин чаддаг болчихсон байна шүү дээ ” гэж урамшуулан, өөрийг нь бусадтай бус зөвхөн өөртэй нь л харьцуулдаг. Бусадтай харьцуулахгүй байснаар хүүхдийн өөртөө итгэх итгэл нэмэгдэх давуу талтай. Ирээдүйд охиноо биеэ даасан, өөрийгөө таньж мэдсэн, хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө тэмүүлдэг, тууштай тэмцдэг нэгэн болоосой гэж хүсдэг. Тууштай байна гэдэг нь өөрийгөө удирдах чадвартай холбогдоод явчихна л даа. Би насан туршдаа охиныхоо дэргэд байж, зааж зөвлөж чадахгүй тул бага байхаас нь өөрийгөө удирдах болон тэвчээртэй байх чадварыг нь хөгжүүлэхэд анхаарч, янз бүрийн туршилтууд хийж ирсэн юм. Охиныхоо идэх дуртай амттанг бүгдийг нь ширээн дээр зэрэгцүүлж өрөөд “Чи өдөр болгон энэ амттангуудаас нэгийг идэж болно, эсвэл нэг дор бүгдийг нь идэж болно. Хэрвээ одоо идчих юм бол чамд маргааш идэх амттан байхгүй шүү” гэж хэлэх жишээтэй. Охиноо тэвчээртэй болгох тал дээр нэлээн сайн тулж ажилласан болохоор одоо бол нөхөр бид хоёроос ч илүү өөрийгөө удирдах чадвар сайтай шүү. Эмээ өвөө нь амттан бөөнөөр нь өгөх үед нэгийг идээд л нэмж идэхгүй гээд шуудхан татгалздаг. Томчууд хүүхэдтэйгээ үргэлж хамт байж, өмнөөс нь шийдвэр гаргах боломжгүй учраас бага наснаас нь эхлээд өөрийгөө удирдах, асуудал шийдвэрлэх чадварыг өөриймшүүлэхэд нь онцгойлон анхаарах хэрэгтэй мэт.	Өнөөдрийн дугаартаа бид хүүхдийн сэтгэлзүй болон хүмүүжлийн талаар тун хэрэгцээтэй нийтлэлүүдийг сошиал орчинд хуваалцдаг сэтгэл судлаач Г.Хуланг урьж оролцууллаа. Нэр: Г.Хулан Ажил: Сэтгэл судлаач Ам бүл: 3 Сошиал хуудсууд: Сэтгэлзүйч Г.Хулан (Фэйсбүүк), psychologist.khulan (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Г.Хулан гэдэг. Сэтгэл судлаач мэргэжилтэй. Манайх Төгөлдрийнх гэдэг айл. Гурван ой өнгөрч яваа бяцхан охинтой, залуу гэр бүл. Ажил, үүрэг хуваарилах тал дээр гэр цэвэрлэх, хоол хийх гэхчлэн ахуйн ажлуудад манай гэр бүлийн гишүүд бүгдээрээ оролцдог. Манай охин нэг ой хүрээд л ойр зуурын ажилд надад тусалдаг болсон. Хүүхдийг бага гэж гололгүй, өөрийнх нь насанд тохирсон ажлыг даалгаж өгөх нь олон талын ач холбогдолтой гэж би боддог юм. Хамгийн наад зах нь, хөлд орох үед нь хэрвээ газар ус асгачих юм бол өөрөө арчих ёстой гэдийг загнаж зандралгүйгээр ойлгуулах нь эцэг эхийн үүрэг. Өөрөөр хэлбэл энэ хорвоо дээр юу хийх, ямар үүрэг оролцоотойгоо мэдэхгүй яваа бяцхан хүүхдээ чиглүүлж, зааж сургах нь аав ээжийн хийх ёстой хамгийн чухал ажил гэсэн үг. Хүүхдийг бага багаар бие даалгаж сургах дөрвөн үе шаттай арга байдаг. Нэгдүгээрт, тухайн сургах гэж байгаа үйлдлээ юуны түрүүнд өөрийн биеэр хүүхдэдээ үлгэрлэж харуулна. Гэхдээ зүгээр ч нэг хийх биш, нэг бүрчлэн юу хийж буйгаа хүүхдэдээ тайлбарлах хэрэгтэй. "Ээж нь энэ хогийн шүүрийг аваад газар унасан хогуудаа шүүрдэх гэж байна шүү" гэх жишээтэй. Энэ арга нь давхар хүүхдийн хэл ярианы хөгжилд тустай. Хоёрдугаарт, хүүхдийнхээ оролцоотойгоор тухайн ажлыг хамтдаа хийнэ. Гуравдугаарт, ээж зөвхөн зааварчилгаа өгч, хүүхэд өөрөө бие даан ажил хийх боломж олгоно. Хүүхэд анх удаа хийж байгаа учраас удаан хийх, завааруулах, буруу хийх нь ойлгомжтой. Гэхдээ өөрөө хийхийг оролдох яг энэ үед томчууд тэвчээртэй байснаар хүүхдээ ирээдүйд өөртөө итгэлтэй, бие даасан нэгэн болоход нь тусалж чадна. Дөрөвдүгээрт, хүүхэд ямар нэгэн зааварчилгаагүйгээр өөрөө бие дааж тухайн ажлыг хийнэ. Ерөнхийдөө яг энэ дөрвөн дарааллаар би шинэ зүйлсийг охиндоо зааж, дадал болгодог доо. Мэдээжийн хэрэг тоглоом хураах, ширээ арчих гэх мэт ажлууд хүүхдийн нүдээр харахад тун уйтгартай. Тийм болохоор эдгээр ажлыг хүүхдээрээ хийлгэхийн тулд үйл явцыг нь нэгэн төрлийн тоглоом болгоод хувиргачихвал хүүхэд шахуулж шаардуулахгүйгээр өөрөө хийх дуртай болно, нөгөө талаас эцэг эхийн зүгээс уурлаж бухимдах асуудал ч харьцангуй бага. Хүүхдийн хувьд тоглоом гэдэг бараг бүх ертөнц нь учраас уйтгартай ажлыг хэрхэн зугаатай тоглоом болгон хувиргах вэ гэдэг дээр томчууд ухаанаа уралдуулах нь зүйтэй. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Охиныхоо кашийг бэлдэж, өглөөний цайгаа ширээ тойрч ууснаар манай гэр бүлийн өглөө эхэлдэг дээ. Оройдоо бол бид гурав хөнгөн иогийн дасгал хамтдаа хийдэг уламжлалтай. Гэр бүлээрээ цагийг зугаатай өнгөрүүлэх, бөх нойрсоход тусалдаг гээд иогийн дасгалын давуу талыг тоочвол дуусахгүй. Дээр нь нэмээд би охиныхоо анхны цахиур цухуйсан цагаас нэг ч орой шүдийг нь цэвэрлэхээ алгасаж байгаагүй юм байна. Тийм ч болохоор манай охин одоо шүдээ угаалгах маш их дуртай. Заримдаа би ядраад, шүдийг нь угаахаас залхуурвал заавал шүдээ угаалгана гээд уйлна гээч. Ер нь шүдээ угаалгахгүй унтана гэж хэзээ ч байхгүй. Миний охиндоо хэвшүүлж чадсан хамгийн зөв дадал гэж боддог. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Нарийн ширийн арга техник гэхээс илүүтэй би өөрийгөө насанд хүрсэн том хүн бус гурван настай жаахан охин гэж төсөөлөөд хүүхдийнхээ оронд өөрийгөө тавьж үздэг. Хэрэв би гурван настай охин байсан бол юу хүсэх байсан бэ, би яагаад үүнийг хийхийг хүсэхгүй байсан бол, ээж аав надад ер нь яаж хандвал би үүнийг сонирхох вэ гээд охиныхоо оронд өөрийгөө тавьж үздэг гэсэн үг. Охины минь тухайд төрсөн цагаасаа л их мэдрэмтгий хүүхэд байсан. Ийм төрлийн хүүхэд нойрны асуудалтай, шинэ орчин болон танихгүй хүмүүс дунд дасан зохицохдоо удаан байх нь хэвийн үзэгдэл. Эхэндээ энэ хэт мэдрэмтгий зан чанараас нь болж би бага зэрэг ядардаг байсан ч охиноо таниж мэдэх тусам түүний өнцгөөс аливааг харж сурсан. Хэрвээ би гурван настай байсан бол өмнө нь огт харж байгаагүй хүн өөдөөс ирэх үед тэр хүн рүү очихыг хэзээ ч хүсэхгүй. Эсвэл ямар нэгэн таньж мэдэхгүй газар ганцаараа үлдэхийг хүсэхгүй шүү дээ. Хүүхэд бүхэн ондоо учраас бусадтай харьцуулахгүйгээр охиныхоо онцлогт тааруулж, хүмүүжүүлэхийг эрмэлздэг. Мөн түүнчлэн “сонголт санал болгох нь” хүүхэд хүмүүжүүлэх үр дүнтэй аргуудын нэг. Та хүүхдэдээ бие дааж сонголт хийх эрх чөлөө олгосноор үр дүнд нь бяцханууд өөрсдөө шийдвэр гаргах дадалд суралцана. Бие даан шийдвэр гаргадаг хүүхдүүд томчуудын өөдөөс эсэргүүцэж, уйлагнах нь хүртэл харьцангуй бага. Та хүүхдэдээ цамц өмсгөх шаардлагатай байлаа гэж бодъё. Тэр үед хүүхдэдээ өөрийнхөө сонгосон нэг цамцыг хурдхан өмс гэж тулгах бус харин чи улаан цамц өмсмөөр байна уу, ногооныг өмсмөөр байна уу хэмээн асуугаад үзээрэй. Хүүхэд өмсөх цамцныхаа өнгийг сонгож, эцсийн шийдвэрийг гаргах үедээ хувь хүн гэдгээ мэдрэх хэрэгцээгээ хангаж, сэтгэл хангалуун үлддэг. Томчуудын хувьд ч хүүхэд нь цамц л өмсөж байвал ямар өнгөтэй байх нь төдийлөн чухал биш тул зорилгоо гүйцээчихнэ. Энэ арга нь хүүхдийг ч, эцэг эхийг ч бухимдуулахгүйгээр тулгарсан асуудлыг шийдэхэд тусалдаг шилдэг арга юм. Ээж аавууд ихэвчлэн чи ингэх ёстой, тэгэх ёстой гээд л, хүүхдэдээ сонголт санал болгохын оронд шууд зааж зааварлах тохиолдол олон. Хүүхдэд аливааг тайлбарлахгүйгээр шууд заах нь хялбархан хэдий ч ирээдүйд гарах үр дүнг нь бодолцож, сонголт хийх эрх чөлөөг өөрт нь олгож байгаарай хэмээн зөвлөе. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Охин маань өдөрт яг арван минут л утас үзэх дүрэмтэй учраас гэр бүлээрээ хамтдаа үздэг контент хараахан байхгүй. Ер нь дэлгэцээс аль болох хол байлгахыг эрмэлздэг. Охиндоо төрөл бүрийн ном уншиж өгөх дуртай. Сүүлд уншсан номуудаас “Бяцхан Кокогийн түүх” хэмээх нэртэй, “Эрдэмт” паблишингаас эрхлэн гаргасан хүүхдийн ном бид хоёрт их таалагдсан. Би охиноо ирээдүйд бие даасан, өөрийгөө бусадтай харьцуулдаггүй, байгаа бүхэндээ сэтгэл хангалуун нэгэн болж өсөөсэй гэж хүсдэг юм. Энэ ном бусдаас өөр байх, өөрөөр сэтгэх нь буруу зүйл биш, харин ч эсрэгээрээ том давуу тал юм гэх утгатай байсан нь тун их таалагдсан шүү. Ажлын шаардлагаар өсвөр насны охидод сэтгэлзүйн зөвлөгөө өгөх тохиолдол надад олон тулгардаг. Надтай холбогдож буй дийлэнх охидыг ажиглахад гадаад үзэмжиндээ хэзээ ч сэтгэл хангалуун байдаггүй. Хөндлөнгийн нүдээр харахад маш хөөрхөн охин байхад өөрийгөө царай муутай, тарган гэдэгтээ бат үнэмшчихсэн, гадаад төрхөөсөө болж өөртөө итгэх итгэлээ алдсан охид зөндөө бий. Нийгмийн дунд хэвшсэн эмэгтэй хүний гоо зүйн тухай ойлголт санааг минь маш ихээр зовоодог болоод ч тэр үү охиндоо аль болох багаас нь хүн болгон өөр өөрийн давтагдашгүй гоо сайхантай гэдгийг ойлгуулахыг хүсдэг. Миний охины сормуус нь дэрвэгэр, хацар нь булцгар гээд л биеийнх нь хэсэг бүрийг ямар онцлогтой, ямар хөөрхөн гэдгийг нь тайлбарлаж хэлэх дуртай. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Хүүхэдтэй болсныхоо би дараа жинхэнэ утгаараа өөрийгөө хүмүүжүүлж эхэлсэн гэхэд хилсдэхгүй. Товчхондоо бол өөрийнхөө сэтгэлзүйтэй тулж ажиллаж эхэлсэн. Эцэг эхчүүд болон хүүхдийн дунд түгээмэл ажиглагддаг нэг нөхцөл байдлыг жишээ болгож авч үзье. Хүүхэд өөрийнхөө авахыг хүссэн зүйлээ авч чадаагүйгээс үүдэн уурлаж бухимдан, бухимдлаа гаргах гэж ээж аавыгаа цохино, маажна, зодно. Эцэг эх эхний хэдэн удаа учирлаж тайлбарлах ч энэ байдал удаан үргэлжлэх үед хүүхэд рүүгээ хашхирч, тэр ч битгий хэл гар хүрэх тохиолдол бий. Хүүхдийн хашхирч байгаа шалтгаан бүрийн цаана (хүссэн юмаа авахын тулд заавал уйлах ёстой гэдгийг хүүхэд аав ээжээсээ л сурна) томчууд бидний зааж өгсөн буруу зуршлууд байдаг тул хүүхдэд ямар ч буруу байхгүй гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Насанд хүрсэн том хүн өөрийгөө удирдаж, сэтгэлзүйгээ хянаж чадахгүй байхад яаж нэг хоёр настай хүүхэд өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг удирдаж чадах билээ? Тиймдээ ч ээж болсноосоо хойш би уур бухимдлаа хянах, сэтгэл хөдлөлөө удирдах чадвар дээрээ нэлээн ажилласан. Мөн амьдарч байгаа нийгмээ өргөнөөр хардаг болж, гэрэл гэгээтэй болгохыг хүсдэг болсон юм байна. Тийм ч болохоор хүүхдийн сэтгэлзүй, хүмүүжилтэй холбоотой нийтлэлүүд бичиж, бусадтай хуваалцах хоббитой болсон. Миний бичсэн нийтлэлийг уншсан нэг ч гэсэн эцэг, эх уншсан зүйлээ хүүхэд дээрээ хэрэгжүүлж, үр дүнг нь үзвэл ирээдүйд миний охины хамт суралцах, найзлах үе тэнгийнхэн илүү гэгээлэг нийгэмд амьдрах болно шүү дээ. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Охиноо төрүүлснээс хойш би “Жаргалтай эмэгтэйгээс жаргалтай эхнэр, жаргалтай ээжээс жаргалтай гэр бүлийн харилцаа үүснэ” гэх уриатай болсон. Цар тахлын нөхцөл байдлаас шалтгаалаад хүүхэдтэй болсноосоо хойш би тасралтгүй гурван жил гэртээ сууж, хүүхдээ харж байгаа. Хүүхдээ өсгөхийн зэрэгцээ ажлаа амжуулах, давхар өөртөө цаг зарцуулахын тулд хамгийн түрүүнд охиноо өдрийн дэглэмд оруулсан даа. Манай охины унтах, сэрэх, хоол идэх, тоглох цагууд бүгд хуваарийн дагуу байдаг гэсэн үг. Хэзээ унтаж, сэрэх нь тодорхой болохоор ихэвчлэн охины унтсан цагаар л өөртөө болон нөхөртөө цаг гаргадаг. Сошиал медиа хаягуудаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд хэрэгцээтэй мэдээлэл хуваалцаж, нийтлэл бичиж байгаа минь өөртөө цаг зарцуулж буй хэлбэр минь юм уу даа. Өөрт байгаа мэдлэг, мэдээллээ бусадтай хуваалцаж, бусад ээжээс талархсан сэтгэгдэл сонсох нь надад аз жаргал авчирдаг гэхэд болно. Хүсэж, дурлаж хийдэг ажил маань учраас шөнийн гурав хүртэл нойроо хугаслан судалгаа хийх, нийтлэл бичихдээ огтхон ч төвөгшөөдөггүй шүү. Харин ч улам их эрч хүчтэй, аз жаргалтай нэгэн болж буй мэт санагддаг. ### АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Өмнө нь хүүхдээ хараад гэртээ суухдаа өдөр охинтойгоо хамт амраад л оройдоо хүүхдээ унтуулчхаад ажилладаг байсан бол одоо ажлын цагаараа ажлаа хийнгээ хүүхдээ харах хүндхэн давааг туулж байна. Би хувьдаа гучин минут ажлаа хийгээд 5-10 минут охиндоо чанартай цаг гаргадаг. Тэр цагтаа өөр юунд ч анхаарал хандуулахгүйгээр охиныхоо хүссэн тоглоомоор хамтдаа тоглоно гэсэн үг. Анхнаасаа ээж нь хамтдаа охинтойгоо тоглож байгаад буцаад ажлаа хийнэ шүү гээд тохиролцож, сайтар ярилцсан байдаг болохоор охин маань ч нөхцөл байдлыг сайн ойлгодог. Намайг ажлаа хийх үед бол харин ганцаараа өөрийгөө саатуулаад тоглоно. Ганцаараа үлдэх үед нь аль болох уйдаахгүйн тулд баримлын шавар, зургийн хэрэгсэл, ном гээд л хийх дуртай зүйлсийг нь урьдчилан бэлдэж өгдөг. Манай охин харьцангуй багаасаа биеэ дааж, тоглож сурсан нь гэрээсээ ажиллаж байгаа миний хувьд их тус дэм болдог шүү. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Нэг удаа би нэлээн бухимдчихсан, сэтгэл санаа тааруу үед охин над дээр ирээд “Ээж ээ, та бухимдаж байна уу? Бухимдаад байгаа бол гүнзгий амьсгаа авчих” гэж хэлэх үед охиноороо маш их бахархсан. Ер нь зааж сургасан бүхнийг маань эргүүлээд надад хэлэх үед баярладаг. Хүүхэд гэдэг тун хөөрхөн. Ямар нэг зүйл шинээр заах болгонд маш хурдан сурч, хэсэгхэн хугацааны бусдад сурсан зүйлээ зааж өгдөг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхдэд юу болохгүйг бус юу болохыг хэлэх маш чухал гэж боддог. “Болохгүй” гэдэг үг их байх тусам хүүхэд эцэг эхийнхээ үгийг сонсохоо больдог. Жишээлбэл, чи орон дээр үсэрч болохгүй гэж хэлэхийн оронд үсэрч болох газрыг нь зааж өгч болно шүү дээ. Миний охин шалан дээр үсэрч тоглоорой гэдэг ч юм уу. “Болохгүй” гэх үгийг байнга ашиглах тусам хүүхэд ямар ч идэвх санаачлагагүй болж эхэлдэг аюултай. Мөн үнэхээр болохгүй зүйлээр оролдох үед нь энэ үгийг хэлэхэд ямар ч хүчгүй үг болоод хувирчихсан байдаг. Тийм болохоор эцэг эхчүүд “болохгүй” гэх үгийг амнаасаа унагахаасаа өмнө таны хүүхдийн хувьд тэр зүйлийг хийх нь үнэхээр аюултай юу, аль эсвэл танд төвөгтэй байна уу гэдэг асуултыг өөрсдөөсөө асуугаарай. Хүүхдээ шинийг санаачлагч, аливааг сурах хүсэлтэй хүн болгохыг хүсэж байгаа л бол 'болохгүй" гэдэг үгийг аль болох бага ашиглах хэрэгтэй. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдээ төрсөн цагаас нь эхлэн нөхөр бид хоёр охиноо бусад хүүхдүүдтэй ямар ч нөхцөлд харьцуулахгүй, зөвхөн өөртэй нь л харьцуулна гэх зарчмаар өсгөсөн. “Миний охин долоо хоногийн өмнө үүнийг хийж чаддаггүй байсан, одоо харин чаддаг болчихсон байна шүү дээ” гэж урамшуулан, өөрийг нь бусадтай бус зөвхөн өөртэй нь л харьцуулдаг. Бусадтай харьцуулахгүй байснаар хүүхдийн өөртөө итгэх итгэл нэмэгдэх давуу талтай. Ирээдүйд охиноо биеэ даасан, өөрийгөө таньж мэдсэн, хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө тэмүүлдэг, тууштай тэмцдэг нэгэн болоосой гэж хүсдэг. Тууштай байна гэдэг нь өөрийгөө удирдах чадвартай холбогдоод явчихна л даа. Би насан туршдаа охиныхоо дэргэд байж, зааж зөвлөж чадахгүй тул бага байхаас нь өөрийгөө удирдах болон тэвчээртэй байх чадварыг нь хөгжүүлэхэд анхаарч, янз бүрийн туршилтууд хийж ирсэн юм. Охиныхоо идэх дуртай амттанг бүгдийг нь ширээн дээр зэрэгцүүлж өрөөд “Чи өдөр болгон энэ амттангуудаас нэгийг идэж болно, эсвэл нэг дор бүгдийг нь идэж болно. Хэрвээ одоо идчих юм бол чамд маргааш идэх амттан байхгүй шүү” гэж хэлэх жишээтэй. Охиноо тэвчээртэй болгох тал дээр нэлээн сайн тулж ажилласан болохоор одоо бол нөхөр бид хоёроос ч илүү өөрийгөө удирдах чадвар сайтай шүү. Эмээ өвөө нь амттан бөөнөөр нь өгөх үед нэгийг идээд л нэмж идэхгүй гээд шуудхан татгалздаг. Томчууд хүүхэдтэйгээ үргэлж хамт байж, өмнөөс нь шийдвэр гаргах боломжгүй учраас бага наснаас нь эхлээд өөрийгөө удирдах, асуудал шийдвэрлэх чадварыг өөриймшүүлэхэд нь онцгойлон анхаарах хэрэгтэй мэт.
https://unread.today/c/data-hackaton-finalists	Мэдүүштэй	Ganzorig Dolingor	2020-12-24T00:00:00	12 сарын 24, 2020	"Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" хакатоны онцлох бүтээлүүд	<div class="article-body"> <h2><div><br></div><div> Дэлхийн Банк Группийн гишүүн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (IFC), Нээлттэй нийгэм форум, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам болон "Unread Media" хамтран "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" сэдэвт дата хакатоныг энэ сарын 12-18-нд амжилттай зохион байгууллаа. Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан энэ жилийн хакатон бүхэлдээ цахим хэлбэрээр зохиогдсоноороо онцлог бөгөөд өгөгдлийн шинжилгээ хийх, интерактив вэб нийтлэл бичих гэсэн хоёр үе шаттайгаар зургаан хоногийн турш үргэлжлэв. Оролцогсдын дийлэнх нь багийн хамтрагчидтайгаа нүүр тулан уулзаж, танилцаж амжаагүй хэдий ч алсын зайнаас холбогдон цахим орчныг маш үр бүтээмжтэйгээр ашиглаж чадсаныг дурдахгүй байхын аргагүй. </div><div>Тэмцээний хүрээнд багууд өгөгдлийн шинжилгээ, дата сэтгүүл зүй болон уул уурхайн салбарт мэргэшсэн мэргэжилтнүүдээс зөвлөгөө авч хэрхэн өөрсдийн сонгож авсан сэдвийг хөгжүүлэн, бүтээлч шийдлүүдийг энэхүү салбарт дэвшүүлснийг онцлон хүргэж байна.</div><div><br></div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Дата Хакатоны тухай</h3><p>“Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй” дата хакатоны үндсэн зорилго нь салбарын засаглалын асуудлуудыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалсан дижитал нөлөөллийн санал санаачилгыг дэмжих байсан бөгөөд энэхүү зорилгын хүрээнд багууд доорх есөн үндсэн сэдвээс сонгон авч шинэ санаа, шинэлэг шийдэл боловсруулсан юм. Үүнд: <br> <br><i>1. Уул уурхайн орлогын менежмент <br>2. Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээ <br>3. Уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг <br>4. Байгаль орчны нөхөн сэргээлт <br>5. Лиценз олголт ба газрын эрх <br>6. Алтны салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөлөл <br>7. Уул уурхайн компаниудын байгаль хамгаалах зардлын 50 хувийг тусгай дансанд байршуулсан байдал <br>8. Төрийн өмчит компаниудын шилэн данс, худалдан авалт ба тендерт шалгарсан компаниудын эцсийн өмчлөгч <br>9. Бичил уурхайн асуудал </i><br> <br>Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан уламжлалт хакатоны зарчмаар тодорхой байршилд багууд байрлан, хамтран ажиллах боломжгүй болсон ч цахим хакатонд нийтдээ 200 гаруй залуучууд 60 баг болон бүртгүүлж оролцсоноос । шатанд 36 баг бүтээлээ ирүүлж, сүүлчийн шатанд 13 баг тунан үлдсэн юм. Шалгарсан багууд нь зохион байгуулагчид болон шүүгчидтэй онлайнаар холбогдож, бүтээлүүдээ олон нийтэд шууд дамжуулан хүргэсэн нь энэхүү хакатоны бас нэгэн онцлог байлаа. Ингээд оролцогчид нээлттэй өгөгдлийг хэрхэн боловсруулж, асуудлын шийдлийг бүтээлчээр эрэлхийлэн, жирийн иргэдэд ойлгомжтой бөгөөд сонирхолтой байдлаар бүтээлээ туурвисныг хамтдаа сонирхоцгооё. <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>III БАЙР: Data Mine баг</div><div><br></div><div><br></div></h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/e9a40eb6caea9c2cd725131a43d3334d.png"></p><p></p><p><b><i><br></i></b></p><p><b><i>Сэдэв:</i></b> </p><p>Уул уурхайн орлогын менежмент </p><p><b><i>Тулгамдаж буй асуудлууд: </i></b></p><p>Өнгөрсөн хугацаанд бид уул уурхайн салбараас улсын төсөвт оруулсан орлогыг үрэлгэн зарцуулж, ирээдүйдээ ашиглах хуримтлал үүсгээгүй, улмаар төсвийн алдагдлыг нөхөхийн тулд бонд гаргах замаар ихээхэн өр үүсгэсэн. Салбарыг дэмжих дэд бүтцийн байгууламжуудаа барьж байгуулж чадаагүйгээс шалтгаалж их хэмжээний орлого олох боломжоо алдсан. Сүүлийн 12 жилд хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн тоо огцом багассан ба долоон жилд нь хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олголтыг зогсоосон нь үүнд голлох нөлөөтэй. Маш олон ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгогдсон гэх буруу ойлголт олон нийтийн дунд болон шийдвэр гаргагчдын түвшинд байсан тул хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг хориглож хайгуул судалгааны ажлын цар хүрээг хумьсан бөгөөд хэрэв хайгуулын ажил зогсвол бидний ирээдүйн орлого тодорхойгүй болж, цаашид улсын төсвийн орлогын 20-30 хувь үгүй болох эрсдэлтэй юм. </p><p><b><i>Шийдэл: </i></b><br></p><p>"Data Mine" багийн зүгээс уул уурхайн орлогын менежментийн өнгөрсөнд хийсэн алдаа болон одоогийн нөхцөл байдал, ирээдүйд үүсэж болох тодорхойгүй байдлыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалах шаардлагатай гэж үзжээ. Үүний хүрээнд уул уурхайн орлогын оновчтой зарцуулалт, хуримтлал, салбарын орлогыг нэмэгдүүлэх дэд бүтцийн хөгжил, орлогын тогтвортой эх үүсвэрийн чиглэлээр жирийн иргэдэд тогтмол нээлттэй мэдээлэл хүргэх платформ бий болгох шийдлийг дэвшүүлсэн юм. <br></p><p>"Data Mine" багийн бүтээлийг та <a href="https://sites.google.com/view/datamineteam/%D0%BD%D2%AF%D2%AF%D1%80-%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%81" target="_blank">энд</a>-ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. <br><br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">III БАЙР: DW баг<div><br></div></h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/65cb6107d792e1bab2e5076a69263870.png"></p><p></p><p><b><i><br></i></b></p><p><b><i>Сэдэв:</i></b></p><p> “Хандив гэдэг хаялга биш” буюу уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг <br> <br><b><i>Тулгамдаж буй асуудлууд: </i></b></p><p><b> <i><br></i></b>Уул уурхайн үйл ажиллагаа экспортын орлогын 90 орчим хувь, улсын төсвийн орлогын бараг дөрөвний нэгийг, ГШХО-ын 70 орчим хувийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ компаниуд нь татвар төлж, ажлын байр нэмэгдүүлж, орон нутгийн жижиг, дунд бизнесийг худалдан авалтаар дэмжиж, нийгмийн ач холбогдолтой ажлуудыг дэмжих замаар эдийн засагт хувь нэмэр оруулдаг. Гэтэл чухам тэрхүү мөнгөний урсгал нутгийн иргэдийн амьжиргаа, амьдрах нөхцөлийг сайжруулж, өрсөлдөх чадварыг нь дэмжихэд зарцуулагдаж буй эсэх нь эргэлзээтэй. Хандив, дэмжлэг нь сайн дурын үндсэн дээр, тухайн нутаг орны иргэд, удирдлагуудын хүсэлт болоод хэрэгцээнд тулгуурладаг тул далд эдийн засгийг дэмжих, хэн нэг эрх мэдэлтний халаасыг түнтийлгэх замаар авлига газар авахад нөлөөлөх хэрэгсэл болох аюултай. </p><p> <br><b><i>Шийдэл: </i></b></p><p><b> <i><br></i></b>Хандив, дэмжлэг авч байгаа тал түүнийг хэрхэн зарцуулдгийг хянах боломж нь одоогийн хууль эрх зүйн хүрээнд Орон нутгийн хөгжлийн сан (ОНХС) юм. Сангийн зорилго нь нутаг орны хөгжлийг дэмжих, иргэдийн тогтвор суурьшилтай амьдрах орчин, нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт, төсөл хөтөлбөр, арга хэмжээг санхүүжүүлэх. Ингэхдээ тухайн нутаг орны, тэр дундаа хамгийн алслагдсан баг, хорооны иргэдийн саналын дийлэнхийг авсан байх шаардлагыг тавьдаг. Тиймээс уул уурхайнхаа хаялгыг иргэд бодитой хүртэх нөхцөл бүрдүүлэхийн тулд компаниудын өгч буй хандив, дэмжлэгийг аль болох ОНХС-ийн дансанд хүлээн авч байхыг орон нутгийн удирдлагаасаа шаардах хэрэгтэй. ОНХС-ийн ач холбогдлыг иргэдэд хэр зэрэг ойлгуулж мэдүүлэхээс уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэгт хяналт тавих боломж бүрдэх ажээ. <br> <br>DW багийн бүтээлийг та <a href="https://mongolianeconomy.mn/%D3%A9%D0%B3%D3%A9%D0%B3%D0%B4%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D0%BD-%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D1%8D%D1%8D-%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B2-%D0%B3%D1%8D%D0%B4%D1%8D%D0%B3-%D1%85%D0%B0%D1%8F/?fbclid=IwAR0CU757JzQ3AQ2dNyHoMBz75SiBAJauDI_yNQDmguSQRfgjnJnjGYCNdxQ" target="_blank">энд</a>ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">II БАЙР: Miners in Pajamas БАГ<div><br></div></h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/0b1cbeaeb5da5b56bd5d49b8ac4543ec.png"></p><p></p><p><b><i><br></i></b></p><p><b><i>Сэдэв: </i></b></p><p>“Нүдэнд үл үзэгдэх алтны салбар” буюу тус салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийг олон нийтэд нээлттэй хүргэх нь <br> <br><b><i>Тулгамдаж буй асуудлууд: </i></b></p><p><b> <i><br></i></b>Монгол Улсын хэмжээнд зөвхөн алтны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг нийт 313 компани байна. Энэ нь салбарын олборлолтын нийт тусгай зөвшөөрлийн 32 хувьтай тэнцэж байгаа юм. Алтны уурхайнууд нийт олборлох салбарын гурван лиценз тутмын нэгийг эзэмшиж байгаа боловч төсвийн орлогын дөнгөж 0.8 хувийг бүрдүүлж байгаа нь хамгийн үр ашиг багатай уул уурхайн салбар гэдгийг харуулж байгаа хэрэг. </p><p> <br><b><i>Шийдэл: </i></b></p><p> Монгол банканд тушаасан алтны тоо сүүлийн таван жилд огцом өссөн xэдий ч зөвxөн алтны олборлолтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрxэлдэг нийт аж аxуй нэгжийн дөнгөж 31 хувь нь 2019 онд идэвxитэй үйл ажиллагаа явуулсан гэж бүртгэгдсэн байгаа нь энэ салбарт далд эдийн засаг ноёлсон байж болзошгүйг xаруулж байгаа юм. Зарим аймгуудын хувьд алтны уурхайн усны үр дүнтэй ашиглалт (м3 уснаас олж буй орлого) ХАА-н салбараас бага байна. Мөн зарим сумууд уул уурхайтай холбогдолтой усны зарцуулалтыг мэдээлэхгүй байгаагаас үүдэн байгаль орчинд үзүүлж буй нөлөөллийг тодорхой хэмжиж чадахгүй байгаа. Алтны уурхай үйл ажиллагаа явуулж буй аймгуудын малын бэлчээрийн талбай жил ирэх тусам багасаж цаашдаа бэлчээр өнжөөх боломж багасах аюултай. Огт төсөвт орлого оруулдаггүй алтны уурхайнуудын ашиглалтын талбайг малын бэлчээр болгон ашиглах нь тухайн орон нутгийн малчид иргэдэд үр өгөөж өндөртэй байна гэх санаануудыг Miners in Pajamas багийн багийг зүгээс гаргасан билээ. <br>Miners in Pajamas багийн бүтээлийг та <a href="https://view.genial.ly/5fd46f17a9eef81004cc6635/horizontal-infographic-review-miners-in-pajamas" target="_blank">энд</a>-ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. </p><p><br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">I БАЙР: TEAMUP БАГ<div><br></div></h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/4b7e7c6f59a2e595c6c4aaaffffd5c86.png"></p><p></p><p><b><i>Сэдэв: </i></b></p><p>“Уул уурхайг сансараас тандахуй” буюу байгаль орчны нөхөн сэргээлтийг ил тод болгох нь </p><p><br><b><i>Тулгамдаж буй асуудлууд: </i></b></p><p><b> <i><br></i></b>Улсын хэмжээнд 11,800 гаруй га газар уул уурхайн олборлолтын улмаас эвдэрсэн гэсэн урьдчилсан дүн гарсан байна. Үүнээс 59 хувьд техник нөхөн сэргээлт хийгдсэн бол хоёр орчим хувьд нь биологийн нөхөн сэргээлт хийгдсэн байдаг аж. Түүнчлэн жилд 100 гаруй га талбайд нөхөн сэргээлгүй орхигддог гэсэн судалгаа бий. Олборлолт явж дууссаны дараагаар нөхөн сэргээлт хийх бол байгаль, экологийн тэнцвэрийг хадгалан авч үлдэх, хойч үедээ өвлүүлэх боломж юм. Гэвч авлига нь хариуцлагагүй уул уурхайг бий болгож, улмаар Монгол орны онгон дагшин байгаль өдөр ирэх тусам эвдэгдэн доройтож байна. </p><p><br><b><i>Шийдэл: </i></b></p><p><b> <i><br></i></b>TEAMUP багийн зүгээс нөхөн сэргээлтийн ажлыг хөндлөнгөөс хамгийн бага зардлаар үнэлэх боломжтой нэг шийдэл нь хиймэл оюун ухаан Artificial Intelligence (AI) гэж үзжээ. Тэд өөрсдийн боломжийн хүрээнд AI-д суурилсан эхний шийдлийг тэмцээний хүрээнд танилцуулсан бөгөөд цаашид илүү сайн хөгжүүлэх боломжтойгоо мөн дурдсан. <br>Тэд хиймэл дагуулын зургаас тухайн уурхайн орчинд олборлолт хийгдэж байгаа эсэхийг deep learning ашиглан тодорхойлохыг зорьсон ба энэхүү загварыг сайн хөгжүүлж чадвал уурхай нөхөн сэргээлт хийсэн эсэхийг тодорхойлохоос гадна зөвшөөрөлгүй газар уурхайн олборлолт явуулах, газар эвдэж, сүйтгэх, хулгайгаар ой мод сүйтгэх болон бусад их хэмжээгээр байгаль орчныг сүйтгэх зэрэг ажиллагааг хамгийн бага зардлаар, хурдан шуурхай илрүүлэх боломжтой болох юм. <br>"TeamUp" багийн бүтээлийг та <a href="http://team-up.cloud/data-2/" target="_blank">энд</a>ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. </p><p dir="ltr">Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагаа болох цахим шууд дамжуулалтын үеэр "Solver" багийн хамт олон үзэгчдээс хамгийн олон санал авч тусгай байрын шагнал хүртсэн юм. </p><p dir="ltr">“Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээн дэх иргэдийн оролцоо” сэдвээр бэлдсэн тэдний багийн бүтээлийг <a href="https://infogram.com/solverteam_tsahim2020-1hmr6g77yjrxo6n" target="_blank">энд</a>ээс сонирхоорой.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Цахим Хакатоныг дүгнэх нь: </h3><p></p><p>Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагааны үеэр УУХҮЯ-ын дэд сайд О.Батнайрамдал <br>“<i>2016 оноос хойш уул уурхайн салбарт олон нийтэд нээлттэй мэдээллийн сангууд харьцангуй олширсон нь сайшаалтай үйл явдал. Гэвч тэдгээр сан дээр цугларсан асар их өгөгдлийг боловсруулах, бодлогын түвшинд шийдэл гаргах, тус салбарт явагдаж буй үйл ажиллагааг ард иргэдэд энгийн байдлаар ойлгуулах, бодит мэдээллийг түгээх явдал хангалтгүй хэвээр байна. Залуус та бүхний гаргаж буй шийдэл бүхэн салбарын дээрх асуудлуудыг шийдэхэд бодит хувь нэмэр оруулна гэдгийг санаарай.</i>” хэмээн оролцогч багуудад мэндчилгээ дэвшүүлсэн юм. Тус салбарын нээлттэй өгөгдөл, мэдээллийг илүү хүртээмжтэй, сонирхолтой байдлаар нийтэд хүргэх дижитал нөлөөллийн бүтээгдэхүүн бий болгох, салбарын засаглалын асуудлуудад олон нийтийн анхаарлыг хандуулах үндсэн зорилготой энэ хакатон цаг үеийн байдлаас үл хамааран зорилгодоо хүрч чадлаа хэмээн зохион байгуулагчид сэтгэл хангалуунаар тэмцээнийг дүгнэн дуусгалаа. <br> "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" хакатонд тэргүүн байр эзэлсэн "TeamUp" баг 5,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгээр шагнуулсан бол дэд байранд орсон "Miners In Pajamas" баг 3,000,000 төгрөг, гутгаар байранд шалгарсан "Data Mine", DW багууд тус бүр 2,000,000 төгрөг, тусгай байрт шалгарсан "Solver" баг 1,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгийн эзэд болсон билээ. </p><p>Ташрамд дурдахад, шагналт байранд шалгарсан багууд цаашдаа Нээлттэй нийгэм форумын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдаж, дижитал нөлөөллийн ажил зохион байгуулан хамтран ажиллах боломжтой.<br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/1ced7e2221269c9ff2fd09a9f77ba0bd.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/e86b0dd8f5681ef53cca83ffc0b498af.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/76afbe6ec769ee709f88a5efd34365a2.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/ab36d712-71ff-4ad9-896e-6ebb29ee892b/09fcae06a0e9c920984c3c61385302cc.jpg"></p> </div>	Дэлхийн Банк Группийн гишүүн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (IFC), Нээлттэй нийгэм форум, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам болон "Unread Media" хамтран "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" сэдэвт дата хакатоныг энэ сарын 12-18-нд амжилттай зохион байгууллаа. Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан энэ жилийн хакатон бүхэлдээ цахим хэлбэрээр зохиогдсоноороо онцлог бөгөөд өгөгдлийн шинжилгээ хийх, интерактив вэб нийтлэл бичих гэсэн хоёр үе шаттайгаар зургаан хоногийн турш үргэлжлэв. Оролцогсдын дийлэнх нь багийн хамтрагчидтайгаа нүүр тулан уулзаж, танилцаж амжаагүй хэдий ч алсын зайнаас холбогдон цахим орчныг маш үр бүтээмжтэйгээр ашиглаж чадсаныг дурдахгүй байхын аргагүй. Тэмцээний хүрээнд багууд өгөгдлийн шинжилгээ, дата сэтгүүл зүй болон уул уурхайн салбарт мэргэшсэн мэргэжилтнүүдээс зөвлөгөө авч хэрхэн өөрсдийн сонгож авсан сэдвийг хөгжүүлэн, бүтээлч шийдлүүдийг энэхүү салбарт дэвшүүлснийг онцлон хүргэж байна. Дата Хакатоны тухай “Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй” дата хакатоны үндсэн зорилго нь салбарын засаглалын асуудлуудыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалсан дижитал нөлөөллийн санал санаачилгыг дэмжих байсан бөгөөд энэхүү зорилгын хүрээнд багууд доорх есөн үндсэн сэдвээс сонгон авч шинэ санаа, шинэлэг шийдэл боловсруулсан юм. Үүнд: 1. Уул уурхайн орлогын менежмент 2. Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээ 3. Уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг 4. Байгаль орчны нөхөн сэргээлт 5. Лиценз олголт ба газрын эрх 6. Алтны салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөлөл 7. Уул уурхайн компаниудын байгаль хамгаалах зардлын 50 хувийг тусгай дансанд байршуулсан байдал 8. Төрийн өмчит компаниудын шилэн данс, худалдан авалт ба тендерт шалгарсан компаниудын эцсийн өмчлөгч 9. Бичил уурхайн асуудал Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан уламжлалт хакатоны зарчмаар тодорхой байршилд багууд байрлан, хамтран ажиллах боломжгүй болсон ч цахим хакатонд нийтдээ 200 гаруй залуучууд 60 баг болон бүртгүүлж оролцсоноос । шатанд 36 баг бүтээлээ ирүүлж, сүүлчийн шатанд 13 баг тунан үлдсэн юм. Шалгарсан багууд нь зохион байгуулагчид болон шүүгчидтэй онлайнаар холбогдож, бүтээлүүдээ олон нийтэд шууд дамжуулан хүргэсэн нь энэхүү хакатоны бас нэгэн онцлог байлаа. Ингээд оролцогчид нээлттэй өгөгдлийг хэрхэн боловсруулж, асуудлын шийдлийг бүтээлчээр эрэлхийлэн, жирийн иргэдэд ойлгомжтой бөгөөд сонирхолтой байдлаар бүтээлээ туурвисныг хамтдаа сонирхоцгооё. III БАЙР: Data Mine баг Сэдэв: Уул уурхайн орлогын менежмент Тулгамдаж буй асуудлууд: Өнгөрсөн хугацаанд бид уул уурхайн салбараас улсын төсөвт оруулсан орлогыг үрэлгэн зарцуулж, ирээдүйдээ ашиглах хуримтлал үүсгээгүй, улмаар төсвийн алдагдлыг нөхөхийн тулд бонд гаргах замаар ихээхэн өр үүсгэсэн. Салбарыг дэмжих дэд бүтцийн байгууламжуудаа барьж байгуулж чадаагүйгээс шалтгаалж их хэмжээний орлого олох боломжоо алдсан. Сүүлийн 12 жилд хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн тоо огцом багассан ба долоон жилд нь хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олголтыг зогсоосон нь үүнд голлох нөлөөтэй. Маш олон ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгогдсон гэх буруу ойлголт олон нийтийн дунд болон шийдвэр гаргагчдын түвшинд байсан тул хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг хориглож хайгуул судалгааны ажлын цар хүрээг хумьсан бөгөөд хэрэв хайгуулын ажил зогсвол бидний ирээдүйн орлого тодорхойгүй болж, цаашид улсын төсвийн орлогын 20-30 хувь үгүй болох эрсдэлтэй юм. Шийдэл: "Data Mine" багийн зүгээс уул уурхайн орлогын менежментийн өнгөрсөнд хийсэн алдаа болон одоогийн нөхцөл байдал, ирээдүйд үүсэж болох тодорхойгүй байдлыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалах шаардлагатай гэж үзжээ. Үүний хүрээнд уул уурхайн орлогын оновчтой зарцуулалт, хуримтлал, салбарын орлогыг нэмэгдүүлэх дэд бүтцийн хөгжил, орлогын тогтвортой эх үүсвэрийн чиглэлээр жирийн иргэдэд тогтмол нээлттэй мэдээлэл хүргэх платформ бий болгох шийдлийг дэвшүүлсэн юм. "Data Mine" багийн бүтээлийг та энд -ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. III БАЙР: DW баг Сэдэв: “Хандив гэдэг хаялга биш” буюу уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг Тулгамдаж буй асуудлууд: Уул уурхайн үйл ажиллагаа экспортын орлогын 90 орчим хувь, улсын төсвийн орлогын бараг дөрөвний нэгийг, ГШХО-ын 70 орчим хувийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ компаниуд нь татвар төлж, ажлын байр нэмэгдүүлж, орон нутгийн жижиг, дунд бизнесийг худалдан авалтаар дэмжиж, нийгмийн ач холбогдолтой ажлуудыг дэмжих замаар эдийн засагт хувь нэмэр оруулдаг. Гэтэл чухам тэрхүү мөнгөний урсгал нутгийн иргэдийн амьжиргаа, амьдрах нөхцөлийг сайжруулж, өрсөлдөх чадварыг нь дэмжихэд зарцуулагдаж буй эсэх нь эргэлзээтэй. Хандив, дэмжлэг нь сайн дурын үндсэн дээр, тухайн нутаг орны иргэд, удирдлагуудын хүсэлт болоод хэрэгцээнд тулгуурладаг тул далд эдийн засгийг дэмжих, хэн нэг эрх мэдэлтний халаасыг түнтийлгэх замаар авлига газар авахад нөлөөлөх хэрэгсэл болох аюултай. Шийдэл: Хандив, дэмжлэг авч байгаа тал түүнийг хэрхэн зарцуулдгийг хянах боломж нь одоогийн хууль эрх зүйн хүрээнд Орон нутгийн хөгжлийн сан (ОНХС) юм. Сангийн зорилго нь нутаг орны хөгжлийг дэмжих, иргэдийн тогтвор суурьшилтай амьдрах орчин, нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт, төсөл хөтөлбөр, арга хэмжээг санхүүжүүлэх. Ингэхдээ тухайн нутаг орны, тэр дундаа хамгийн алслагдсан баг, хорооны иргэдийн саналын дийлэнхийг авсан байх шаардлагыг тавьдаг. Тиймээс уул уурхайнхаа хаялгыг иргэд бодитой хүртэх нөхцөл бүрдүүлэхийн тулд компаниудын өгч буй хандив, дэмжлэгийг аль болох ОНХС-ийн дансанд хүлээн авч байхыг орон нутгийн удирдлагаасаа шаардах хэрэгтэй. ОНХС-ийн ач холбогдлыг иргэдэд хэр зэрэг ойлгуулж мэдүүлэхээс уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэгт хяналт тавих боломж бүрдэх ажээ. DW багийн бүтээлийг та энд ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. II БАЙР: Miners in Pajamas БАГ Сэдэв: “Нүдэнд үл үзэгдэх алтны салбар” буюу тус салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийг олон нийтэд нээлттэй хүргэх нь Тулгамдаж буй асуудлууд: Монгол Улсын хэмжээнд зөвхөн алтны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг нийт 313 компани байна. Энэ нь салбарын олборлолтын нийт тусгай зөвшөөрлийн 32 хувьтай тэнцэж байгаа юм. Алтны уурхайнууд нийт олборлох салбарын гурван лиценз тутмын нэгийг эзэмшиж байгаа боловч төсвийн орлогын дөнгөж 0.8 хувийг бүрдүүлж байгаа нь хамгийн үр ашиг багатай уул уурхайн салбар гэдгийг харуулж байгаа хэрэг. Шийдэл: Монгол банканд тушаасан алтны тоо сүүлийн таван жилд огцом өссөн xэдий ч зөвxөн алтны олборлолтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрxэлдэг нийт аж аxуй нэгжийн дөнгөж 31 хувь нь 2019 онд идэвxитэй үйл ажиллагаа явуулсан гэж бүртгэгдсэн байгаа нь энэ салбарт далд эдийн засаг ноёлсон байж болзошгүйг xаруулж байгаа юм. Зарим аймгуудын хувьд алтны уурхайн усны үр дүнтэй ашиглалт (м3 уснаас олж буй орлого) ХАА-н салбараас бага байна. Мөн зарим сумууд уул уурхайтай холбогдолтой усны зарцуулалтыг мэдээлэхгүй байгаагаас үүдэн байгаль орчинд үзүүлж буй нөлөөллийг тодорхой хэмжиж чадахгүй байгаа. Алтны уурхай үйл ажиллагаа явуулж буй аймгуудын малын бэлчээрийн талбай жил ирэх тусам багасаж цаашдаа бэлчээр өнжөөх боломж багасах аюултай. Огт төсөвт орлого оруулдаггүй алтны уурхайнуудын ашиглалтын талбайг малын бэлчээр болгон ашиглах нь тухайн орон нутгийн малчид иргэдэд үр өгөөж өндөртэй байна гэх санаануудыг Miners in Pajamas багийн багийг зүгээс гаргасан билээ. Miners in Pajamas багийн бүтээлийг та энд -ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. I БАЙР: TEAMUP БАГ Сэдэв: “Уул уурхайг сансараас тандахуй” буюу байгаль орчны нөхөн сэргээлтийг ил тод болгох нь Тулгамдаж буй асуудлууд: Улсын хэмжээнд 11,800 гаруй га газар уул уурхайн олборлолтын улмаас эвдэрсэн гэсэн урьдчилсан дүн гарсан байна. Үүнээс 59 хувьд техник нөхөн сэргээлт хийгдсэн бол хоёр орчим хувьд нь биологийн нөхөн сэргээлт хийгдсэн байдаг аж. Түүнчлэн жилд 100 гаруй га талбайд нөхөн сэргээлгүй орхигддог гэсэн судалгаа бий. Олборлолт явж дууссаны дараагаар нөхөн сэргээлт хийх бол байгаль, экологийн тэнцвэрийг хадгалан авч үлдэх, хойч үедээ өвлүүлэх боломж юм. Гэвч авлига нь хариуцлагагүй уул уурхайг бий болгож, улмаар Монгол орны онгон дагшин байгаль өдөр ирэх тусам эвдэгдэн доройтож байна. Шийдэл: TEAMUP багийн зүгээс нөхөн сэргээлтийн ажлыг хөндлөнгөөс хамгийн бага зардлаар үнэлэх боломжтой нэг шийдэл нь хиймэл оюун ухаан Artificial Intelligence (AI) гэж үзжээ. Тэд өөрсдийн боломжийн хүрээнд AI-д суурилсан эхний шийдлийг тэмцээний хүрээнд танилцуулсан бөгөөд цаашид илүү сайн хөгжүүлэх боломжтойгоо мөн дурдсан. Тэд хиймэл дагуулын зургаас тухайн уурхайн орчинд олборлолт хийгдэж байгаа эсэхийг deep learning ашиглан тодорхойлохыг зорьсон ба энэхүү загварыг сайн хөгжүүлж чадвал уурхай нөхөн сэргээлт хийсэн эсэхийг тодорхойлохоос гадна зөвшөөрөлгүй газар уурхайн олборлолт явуулах, газар эвдэж, сүйтгэх, хулгайгаар ой мод сүйтгэх болон бусад их хэмжээгээр байгаль орчныг сүйтгэх зэрэг ажиллагааг хамгийн бага зардлаар, хурдан шуурхай илрүүлэх боломжтой болох юм. "TeamUp" багийн бүтээлийг та энд ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагаа болох цахим шууд дамжуулалтын үеэр "Solver" багийн хамт олон үзэгчдээс хамгийн олон санал авч тусгай байрын шагнал хүртсэн юм. “Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээн дэх иргэдийн оролцоо” сэдвээр бэлдсэн тэдний багийн бүтээлийг энд ээс сонирхоорой. Цахим Хакатоныг дүгнэх нь: Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагааны үеэр УУХҮЯ-ын дэд сайд О.Батнайрамдал “ 2016 оноос хойш уул уурхайн салбарт олон нийтэд нээлттэй мэдээллийн сангууд харьцангуй олширсон нь сайшаалтай үйл явдал. Гэвч тэдгээр сан дээр цугларсан асар их өгөгдлийг боловсруулах, бодлогын түвшинд шийдэл гаргах, тус салбарт явагдаж буй үйл ажиллагааг ард иргэдэд энгийн байдлаар ойлгуулах, бодит мэдээллийг түгээх явдал хангалтгүй хэвээр байна. Залуус та бүхний гаргаж буй шийдэл бүхэн салбарын дээрх асуудлуудыг шийдэхэд бодит хувь нэмэр оруулна гэдгийг санаарай. ” хэмээн оролцогч багуудад мэндчилгээ дэвшүүлсэн юм. Тус салбарын нээлттэй өгөгдөл, мэдээллийг илүү хүртээмжтэй, сонирхолтой байдлаар нийтэд хүргэх дижитал нөлөөллийн бүтээгдэхүүн бий болгох, салбарын засаглалын асуудлуудад олон нийтийн анхаарлыг хандуулах үндсэн зорилготой энэ хакатон цаг үеийн байдлаас үл хамааран зорилгодоо хүрч чадлаа хэмээн зохион байгуулагчид сэтгэл хангалуунаар тэмцээнийг дүгнэн дуусгалаа. "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" хакатонд тэргүүн байр эзэлсэн "TeamUp" баг 5,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгээр шагнуулсан бол дэд байранд орсон "Miners In Pajamas" баг 3,000,000 төгрөг, гутгаар байранд шалгарсан "Data Mine", DW багууд тус бүр 2,000,000 төгрөг, тусгай байрт шалгарсан "Solver" баг 1,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгийн эзэд болсон билээ. Ташрамд дурдахад, шагналт байранд шалгарсан багууд цаашдаа Нээлттэй нийгэм форумын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдаж, дижитал нөлөөллийн ажил зохион байгуулан хамтран ажиллах боломжтой.	Дэлхийн Банк Группийн гишүүн Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (IFC), Нээлттэй нийгэм форум, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам болон "Unread Media" хамтран "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" сэдэвт дата хакатоныг энэ сарын 12-18-нд амжилттай зохион байгууллаа. Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан энэ жилийн хакатон бүхэлдээ цахим хэлбэрээр зохиогдсоноороо онцлог бөгөөд өгөгдлийн шинжилгээ хийх, интерактив вэб нийтлэл бичих гэсэн хоёр үе шаттайгаар зургаан хоногийн турш үргэлжлэв. Оролцогсдын дийлэнх нь багийн хамтрагчидтайгаа нүүр тулан уулзаж, танилцаж амжаагүй хэдий ч алсын зайнаас холбогдон цахим орчныг маш үр бүтээмжтэйгээр ашиглаж чадсаныг дурдахгүй байхын аргагүй. Тэмцээний хүрээнд багууд өгөгдлийн шинжилгээ, дата сэтгүүл зүй болон уул уурхайн салбарт мэргэшсэн мэргэжилтнүүдээс зөвлөгөө авч хэрхэн өөрсдийн сонгож авсан сэдвийг хөгжүүлэн, бүтээлч шийдлүүдийг энэхүү салбарт дэвшүүлснийг онцлон хүргэж байна. ### Дата Хакатоны тухай “Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй” дата хакатоны үндсэн зорилго нь салбарын засаглалын асуудлуудыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалсан дижитал нөлөөллийн санал санаачилгыг дэмжих байсан бөгөөд энэхүү зорилгын хүрээнд багууд доорх есөн үндсэн сэдвээс сонгон авч шинэ санаа, шинэлэг шийдэл боловсруулсан юм. Үүнд: 1. Уул уурхайн орлогын менежмент 2. Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээ 3. Уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг 4. Байгаль орчны нөхөн сэргээлт 5. Лиценз олголт ба газрын эрх 6. Алтны салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөлөл 7. Уул уурхайн компаниудын байгаль хамгаалах зардлын 50 хувийг тусгай дансанд байршуулсан байдал 8. Төрийн өмчит компаниудын шилэн данс, худалдан авалт ба тендерт шалгарсан компаниудын эцсийн өмчлөгч 9. Бичил уурхайн асуудал Цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан уламжлалт хакатоны зарчмаар тодорхой байршилд багууд байрлан, хамтран ажиллах боломжгүй болсон ч цахим хакатонд нийтдээ 200 гаруй залуучууд 60 баг болон бүртгүүлж оролцсоноос । шатанд 36 баг бүтээлээ ирүүлж, сүүлчийн шатанд 13 баг тунан үлдсэн юм. Шалгарсан багууд нь зохион байгуулагчид болон шүүгчидтэй онлайнаар холбогдож, бүтээлүүдээ олон нийтэд шууд дамжуулан хүргэсэн нь энэхүү хакатоны бас нэгэн онцлог байлаа. Ингээд оролцогчид нээлттэй өгөгдлийг хэрхэн боловсруулж, асуудлын шийдлийг бүтээлчээр эрэлхийлэн, жирийн иргэдэд ойлгомжтой бөгөөд сонирхолтой байдлаар бүтээлээ туурвисныг хамтдаа сонирхоцгооё. ### III БАЙР: Data Mine баг *Сэдэв:* Уул уурхайн орлогын менежмент *Тулгамдаж буй асуудлууд:* Өнгөрсөн хугацаанд бид уул уурхайн салбараас улсын төсөвт оруулсан орлогыг үрэлгэн зарцуулж, ирээдүйдээ ашиглах хуримтлал үүсгээгүй, улмаар төсвийн алдагдлыг нөхөхийн тулд бонд гаргах замаар ихээхэн өр үүсгэсэн. Салбарыг дэмжих дэд бүтцийн байгууламжуудаа барьж байгуулж чадаагүйгээс шалтгаалж их хэмжээний орлого олох боломжоо алдсан. Сүүлийн 12 жилд хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн тоо огцом багассан ба долоон жилд нь хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олголтыг зогсоосон нь үүнд голлох нөлөөтэй. Маш олон ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгогдсон гэх буруу ойлголт олон нийтийн дунд болон шийдвэр гаргагчдын түвшинд байсан тул хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг хориглож хайгуул судалгааны ажлын цар хүрээг хумьсан бөгөөд хэрэв хайгуулын ажил зогсвол бидний ирээдүйн орлого тодорхойгүй болж, цаашид улсын төсвийн орлогын 20-30 хувь үгүй болох эрсдэлтэй юм. *Шийдэл:* "Data Mine" багийн зүгээс уул уурхайн орлогын менежментийн өнгөрсөнд хийсэн алдаа болон одоогийн нөхцөл байдал, ирээдүйд үүсэж болох тодорхойгүй байдлыг өгөгдлийн шинжилгээнд тулгуурлан өгүүлж, бодлогын хэлэлцүүлэгт олон нийтийг уриалах шаардлагатай гэж үзжээ. Үүний хүрээнд уул уурхайн орлогын оновчтой зарцуулалт, хуримтлал, салбарын орлогыг нэмэгдүүлэх дэд бүтцийн хөгжил, орлогын тогтвортой эх үүсвэрийн чиглэлээр жирийн иргэдэд тогтмол нээлттэй мэдээлэл хүргэх платформ бий болгох шийдлийг дэвшүүлсэн юм. "Data Mine" багийн бүтээлийг та энд-ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. ### III БАЙР: DW баг *Сэдэв:* “Хандив гэдэг хаялга биш” буюу уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэг *Тулгамдаж буй асуудлууд:* Уул уурхайн үйл ажиллагаа экспортын орлогын 90 орчим хувь, улсын төсвийн орлогын бараг дөрөвний нэгийг, ГШХО-ын 70 орчим хувийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ компаниуд нь татвар төлж, ажлын байр нэмэгдүүлж, орон нутгийн жижиг, дунд бизнесийг худалдан авалтаар дэмжиж, нийгмийн ач холбогдолтой ажлуудыг дэмжих замаар эдийн засагт хувь нэмэр оруулдаг. Гэтэл чухам тэрхүү мөнгөний урсгал нутгийн иргэдийн амьжиргаа, амьдрах нөхцөлийг сайжруулж, өрсөлдөх чадварыг нь дэмжихэд зарцуулагдаж буй эсэх нь эргэлзээтэй. Хандив, дэмжлэг нь сайн дурын үндсэн дээр, тухайн нутаг орны иргэд, удирдлагуудын хүсэлт болоод хэрэгцээнд тулгуурладаг тул далд эдийн засгийг дэмжих, хэн нэг эрх мэдэлтний халаасыг түнтийлгэх замаар авлига газар авахад нөлөөлөх хэрэгсэл болох аюултай. *Шийдэл:* Хандив, дэмжлэг авч байгаа тал түүнийг хэрхэн зарцуулдгийг хянах боломж нь одоогийн хууль эрх зүйн хүрээнд Орон нутгийн хөгжлийн сан (ОНХС) юм. Сангийн зорилго нь нутаг орны хөгжлийг дэмжих, иргэдийн тогтвор суурьшилтай амьдрах орчин, нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт, төсөл хөтөлбөр, арга хэмжээг санхүүжүүлэх. Ингэхдээ тухайн нутаг орны, тэр дундаа хамгийн алслагдсан баг, хорооны иргэдийн саналын дийлэнхийг авсан байх шаардлагыг тавьдаг. Тиймээс уул уурхайнхаа хаялгыг иргэд бодитой хүртэх нөхцөл бүрдүүлэхийн тулд компаниудын өгч буй хандив, дэмжлэгийг аль болох ОНХС-ийн дансанд хүлээн авч байхыг орон нутгийн удирдлагаасаа шаардах хэрэгтэй. ОНХС-ийн ач холбогдлыг иргэдэд хэр зэрэг ойлгуулж мэдүүлэхээс уул уурхайн компаниудын нийгэмд үзүүлж буй хандив, дэмжлэгт хяналт тавих боломж бүрдэх ажээ. DW багийн бүтээлийг та эндээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. ### II БАЙР: Miners in Pajamas БАГ *Сэдэв:* “Нүдэнд үл үзэгдэх алтны салбар” буюу тус салбарын эдийн засгийн үр ашиг ба байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийг олон нийтэд нээлттэй хүргэх нь *Тулгамдаж буй асуудлууд:* Монгол Улсын хэмжээнд зөвхөн алтны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг нийт 313 компани байна. Энэ нь салбарын олборлолтын нийт тусгай зөвшөөрлийн 32 хувьтай тэнцэж байгаа юм. Алтны уурхайнууд нийт олборлох салбарын гурван лиценз тутмын нэгийг эзэмшиж байгаа боловч төсвийн орлогын дөнгөж 0.8 хувийг бүрдүүлж байгаа нь хамгийн үр ашиг багатай уул уурхайн салбар гэдгийг харуулж байгаа хэрэг. *Шийдэл:* Монгол банканд тушаасан алтны тоо сүүлийн таван жилд огцом өссөн xэдий ч зөвxөн алтны олборлолтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрxэлдэг нийт аж аxуй нэгжийн дөнгөж 31 хувь нь 2019 онд идэвxитэй үйл ажиллагаа явуулсан гэж бүртгэгдсэн байгаа нь энэ салбарт далд эдийн засаг ноёлсон байж болзошгүйг xаруулж байгаа юм. Зарим аймгуудын хувьд алтны уурхайн усны үр дүнтэй ашиглалт (м3 уснаас олж буй орлого) ХАА-н салбараас бага байна. Мөн зарим сумууд уул уурхайтай холбогдолтой усны зарцуулалтыг мэдээлэхгүй байгаагаас үүдэн байгаль орчинд үзүүлж буй нөлөөллийг тодорхой хэмжиж чадахгүй байгаа. Алтны уурхай үйл ажиллагаа явуулж буй аймгуудын малын бэлчээрийн талбай жил ирэх тусам багасаж цаашдаа бэлчээр өнжөөх боломж багасах аюултай. Огт төсөвт орлого оруулдаггүй алтны уурхайнуудын ашиглалтын талбайг малын бэлчээр болгон ашиглах нь тухайн орон нутгийн малчид иргэдэд үр өгөөж өндөртэй байна гэх санаануудыг Miners in Pajamas багийн багийг зүгээс гаргасан билээ. Miners in Pajamas багийн бүтээлийг та энд-ээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. ### I БАЙР: TEAMUP БАГ *Сэдэв:* “Уул уурхайг сансараас тандахуй” буюу байгаль орчны нөхөн сэргээлтийг ил тод болгох нь *Тулгамдаж буй асуудлууд:* Улсын хэмжээнд 11,800 гаруй га газар уул уурхайн олборлолтын улмаас эвдэрсэн гэсэн урьдчилсан дүн гарсан байна. Үүнээс 59 хувьд техник нөхөн сэргээлт хийгдсэн бол хоёр орчим хувьд нь биологийн нөхөн сэргээлт хийгдсэн байдаг аж. Түүнчлэн жилд 100 гаруй га талбайд нөхөн сэргээлгүй орхигддог гэсэн судалгаа бий. Олборлолт явж дууссаны дараагаар нөхөн сэргээлт хийх бол байгаль, экологийн тэнцвэрийг хадгалан авч үлдэх, хойч үедээ өвлүүлэх боломж юм. Гэвч авлига нь хариуцлагагүй уул уурхайг бий болгож, улмаар Монгол орны онгон дагшин байгаль өдөр ирэх тусам эвдэгдэн доройтож байна. *Шийдэл:* TEAMUP багийн зүгээс нөхөн сэргээлтийн ажлыг хөндлөнгөөс хамгийн бага зардлаар үнэлэх боломжтой нэг шийдэл нь хиймэл оюун ухаан Artificial Intelligence (AI) гэж үзжээ. Тэд өөрсдийн боломжийн хүрээнд AI-д суурилсан эхний шийдлийг тэмцээний хүрээнд танилцуулсан бөгөөд цаашид илүү сайн хөгжүүлэх боломжтойгоо мөн дурдсан. Тэд хиймэл дагуулын зургаас тухайн уурхайн орчинд олборлолт хийгдэж байгаа эсэхийг deep learning ашиглан тодорхойлохыг зорьсон ба энэхүү загварыг сайн хөгжүүлж чадвал уурхай нөхөн сэргээлт хийсэн эсэхийг тодорхойлохоос гадна зөвшөөрөлгүй газар уурхайн олборлолт явуулах, газар эвдэж, сүйтгэх, хулгайгаар ой мод сүйтгэх болон бусад их хэмжээгээр байгаль орчныг сүйтгэх зэрэг ажиллагааг хамгийн бага зардлаар, хурдан шуурхай илрүүлэх боломжтой болох юм. "TeamUp" багийн бүтээлийг та эндээс дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагаа болох цахим шууд дамжуулалтын үеэр "Solver" багийн хамт олон үзэгчдээс хамгийн олон санал авч тусгай байрын шагнал хүртсэн юм. “Орон нутгийн хамтын ажиллагааны гэрээн дэх иргэдийн оролцоо” сэдвээр бэлдсэн тэдний багийн бүтээлийг эндээс сонирхоорой. ### Цахим Хакатоныг дүгнэх нь: Тэмцээний хаалтын үйл ажиллагааны үеэр УУХҮЯ-ын дэд сайд О.Батнайрамдал “2016 оноос хойш уул уурхайн салбарт олон нийтэд нээлттэй мэдээллийн сангууд харьцангуй олширсон нь сайшаалтай үйл явдал. Гэвч тэдгээр сан дээр цугларсан асар их өгөгдлийг боловсруулах, бодлогын түвшинд шийдэл гаргах, тус салбарт явагдаж буй үйл ажиллагааг ард иргэдэд энгийн байдлаар ойлгуулах, бодит мэдээллийг түгээх явдал хангалтгүй хэвээр байна. Залуус та бүхний гаргаж буй шийдэл бүхэн салбарын дээрх асуудлуудыг шийдэхэд бодит хувь нэмэр оруулна гэдгийг санаарай.” хэмээн оролцогч багуудад мэндчилгээ дэвшүүлсэн юм. Тус салбарын нээлттэй өгөгдөл, мэдээллийг илүү хүртээмжтэй, сонирхолтой байдлаар нийтэд хүргэх дижитал нөлөөллийн бүтээгдэхүүн бий болгох, салбарын засаглалын асуудлуудад олон нийтийн анхаарлыг хандуулах үндсэн зорилготой энэ хакатон цаг үеийн байдлаас үл хамааран зорилгодоо хүрч чадлаа хэмээн зохион байгуулагчид сэтгэл хангалуунаар тэмцээнийг дүгнэн дуусгалаа. "Уул уурхайг өгөгдлөөр урлахуй" хакатонд тэргүүн байр эзэлсэн "TeamUp" баг 5,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгээр шагнуулсан бол дэд байранд орсон "Miners In Pajamas" баг 3,000,000 төгрөг, гутгаар байранд шалгарсан "Data Mine", DW багууд тус бүр 2,000,000 төгрөг, тусгай байрт шалгарсан "Solver" баг 1,000,000 төгрөгийн эрхийн бичгийн эзэд болсон билээ. Ташрамд дурдахад, шагналт байранд шалгарсан багууд цаашдаа Нээлттэй нийгэм форумын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдаж, дижитал нөлөөллийн ажил зохион байгуулан хамтран ажиллах боломжтой.
https://unread.today/c/howiparent-tuya	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2021-05-18T00:00:00	5 сарын 18, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 4 хүүхдийн ээж Туяа	<div class="article-body"> <h2>Зуны эхэн сарын дулаахан өдрүүдийн нэгэнд танд хүрч буй "How I Parent" булангийн шинэхэн дугаарт тавтай морил. Бид энэ удаагийн дугаартаа алс холын Швед улсад амьдран суудаг хэдий ч монгол эзэгтэй нарт цахим хуудсаараа дамжуулан эко амьдралын хэв маяг болон эрүүл амьдрах ухааны талаар өөрийн туршлага, мэдлэгийг харамгүй хуваалцдаг, дөрвөн хүүхдийн ээж бүсгүйг урьсан билээ.</h2><p><b>Нэр: </b>Н.Туяа <br><b>Ам бүл: </b>6 <br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100027862761991&paipv=0&eav=AfZcxlZzlbgihjmAjLQ1v42kPJNoNP1HpEUR5I-tGp0k5kctvCWqEk7LzPcUfriHJkc&" target="_blank">Tuya Narangerel</a> (фейсбүүк)</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байцгаана уу? Манайх Борхүүгийнх гэдэг айл, ам бүл зургуулаа. 4-14 насны гурван охин, нэг хүүтэй өнөр өтгөн гэр бүл. Долоон жилийн өмнө том охиноо эмчлүүлэх зорилгоор Швед улсад ирснээс хойш одоог хүртэл энэ улсад гэр бүлээрээ ажиллаж, амьдарч байна. <br> <br>Гэр бүлийн үүрэг хуваарилах тал дээр би том охиныхоо эмчилгээ, хүүхдүүдийн асаргаа болон гэрийн ажлуудаа ерөнхийд нь хариуцаад явдаг. Гэхдээ манай хүн надаас үргэлж “Би юу хийж туслах вэ? Надаар туслуулах зүйлс байгаа юу?” гэж асуудаг нь миний ажлыг тун их хөнгөвчилдөг шүү. Ядарч байгаа үедээ би өнөөдөр гэрийн ажил, хоол унданд анхаарал тавьж чадахгүй нь гэдгээ нөхөртөө шуудхан хэлчихдэг. Ер нь бид хоёр гэрийн эзэгтэй хүн ийм зүйл хийх ёстой, харин өрхийн тэргүүн нь тийм зүйл хийх ёсгүй гэхчлэн олон дүрэмд баригдалгүй, аль болох өөрсдийн тааваар гэрийн ажлаа зохицуулдаг даа. Дээр нь нэмээд гэрийн ажил гэдэг зөвхөн томчуудад хамаатай асуудал бус, хүүхдүүд ч өөрсдийн чадах чинээгээрээ энэ ажилд хувь нэмрээ оруулах ёстой гэдэг дээр нөхөр бид хоёр санал нэгддэг юм. <br> <br>Би чинь багаасаа эмээ, өвөө хоёртоо эрхэлж, тэднийхээ хайр халамжинд бөөцийлүүлж өссөн хүүхэд. Гэр бүлийнхээ эрх ганц охин учраас айл гэрийн эзэгтэй болох хүртлээ гэрийн ажилд хуруугаа дүрж үзээгүй гэхэд хилсдэхгүй. Тиймдээ ч том болсон хойноо ажил хийж сураагүй хүн амьдрал дээр ямаршуухан хэцүү нөхцөл байдалтай нүүр тулгардаг вэ гэдгийг маш сайн мэдэрсэн гэх үү дээ. Ийм бэлээхэн амьдралын туршлагатай тул өөрөө ээж болоод хүүхдүүдээ өөрсдийнх нь насанд тохирсон гэрийн ажилд татан оруулах нь зөв юм байна аа гэсэн бодолтой болсон. Хамгийн гол нь олон ажил хийлгэхдээ бус нэг ажлыг дадал болтол нь чанартай хийлгэх нь чухал. Жишээлбэл, нэг жилийн турш зөвхөн ширээн дээрх аяга таваг хураах, хувцсаа зөв эвхэж тавих ажлуудыг л хийлгэнэ гэсэн үг. <br> <br>Томрох тусам хариуцсан ажлыг нь арай хүндрүүлж болно. Хүүхэд нэгэнт ажил хийх дадалтай болсон учраас дараа дараагийн шинэ зүйлсийг сурахдаа төвөгшөөдөггүй, харин ч их дуртай болчихдог юм билээ. Хэрэв би ганцаараа гэр орны бүх ажлыг хийдэг байсан бол илүү их ядарч, хүүхдүүддээ ч олигтой цаг гаргаж чадахгүй байсан биз. Миний гурван цаг хийх ажлыг гэрийнхэн маань хамжаад ганцхан цагийн дотор хийгээд дуусгачихдаг болохоор бие биедээ зарцуулах цаг ч тэр хэмжээгээр их гардаг давуу талтай.<br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Өглөө хүүхдүүдээ албанд нь мордуулахаас өмнө байнга тэвэрч, нүднийх нь галыг сэргээхийн тулд аль болох галын дөл сайн харуулна. Оройд бол манай гэр бүлд тогтсон хамгийн үр дүнтэй дадал гэвэл “15 минутын дүрэм”. Хэрэгжүүлэхэд тун энгийн хэдий ч үр дүн өндөртэй дүрэм. Ямар учиртай дүрэм вэ гэхээр гэр бүлийн гишүүн бүр орой унтахын өмнөх 15 минутыг өөрийн эд зүйлсийг цэгцлэх, маргаашдаа бэлдэх, гэрээ янзлахад зарцуулна. Энэ дүрмийг хэрэгжүүлсний ачаар өглөөд цэвэрлэх шаардлагагүй, цэмцгэр өрөөнүүд намайг угтах болж түүнийгээ дагаад сэтгэл санаа ч өглөөний цагаар өөдрөг байх болсон шүү. <br> <br>Манай хүүхдүүд бүгд оройн долоон цаг гэхэд орондоо ордог тул нөхөр бид хоёр хүүхдүүд унтсаны дараа өөрсдийн сонирхсон, хийх дуртай зүйлсэд цаг зарцуулахыг хичээдэг. Харамсалтай нь одоогийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан манай гэр бүл нэлээн назгай, зарим гэрийн дүрмүүд маань хаягдчихсан байдалтай амьдарч байна. <br> <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</div></h3><p>Хүүхдүүдээ өсгөх тал дээр манай хүн бид хоёр цөөн тооны дүрэм баримталдаг. <br> <br>Нэгдүгээрт, хүүхэд буруу зүйл хийсэн ч загнахыг урьтал болгохгүйгээр харин ч сайтар ярилцах ёстой гэж үздэг. Ээжүүдийн яаж ч хичээгээд ойлгуулж чадахгүй зүйлсийг аав нар арай өөр талаас нь хүүхдэд эвтэйхэн тайлбарлаж ойлгуулах тохиолдол байдаг учраас асуудал тулгарах үед нөхрөөсөө тусламж эрэх үе элбэг. <br> <br>Хоёрдугаарт, хэрэв би нөхөртэйгээ ярилцаж байх үед манай хүүхдүүдийн аль нэгэнд бид хоёртой ярилцах шаардлага тулгарвал эхлээд биед хүрч, ярилцах зөвшөөрөл хүсдэг юм. Хүүхдүүддээ хоёр хүний яриаг таслахгүй байх, аливаад хүлээцтэй хандах хандлага төлөвшүүлж байгаа хэрэг л дээ. “<i>Аав, ээж хоёр өөрсдийн яриаг дуусгасныхаа дараа надад бүрэн анхаарлаа хандуулах болно оо</i>” гэдгийг хүүхдүүд маань ч сайн ойлгодог тул тэвчээртэй хүлээдэг. Манай бага хүү одоо дөнгөж дөрвөн настай болохоор заримдаа энэ дүрмийг мартчих гээд байдаг талтай. Харин дунд хоёр эгч нь маш сайн хэрэгжүүлдэг шүү. <br> <br>Гуравдугаарт, хүүхдүүдтэйгээ аминчлан ярилцах шаардлагатай бол зайлшгүй өвдгөө нугалж суугаад, нүд рүү нь харахыг эрмэлздэг. Бага насны хүүхдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадвар, ярианы баялаг, үгийн сан зэргийг том хүнтэй харьцуулахын аргагүй. Дээр нь нэмээд манай хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэг гээд гадаад орчинд дан шведээр бусадтай харилцдаг учраас гэртээ зарим монгол үгээ мартах, өөрийн санааг эх хэлээрээ илэрхийлж чадахгүй байх, гацаж түгдрэх асуудал зөндөө. Ийм нөхцөлд ямар нэгэн зүйл давхар хийнгээ хүүхэдтэйгээ ярилцах нь тийм ч оновчтой бус. Бид нар “<i>Алив бушуу хурдан ярь, юу болсон юм</i>” гээд хүүхдээ сандаргах юм бол өөрийгөө бусдад илэрхийлэх гэсэн тэдний хичээл зүтгэлийг салхинд хийсгэх магадлалтай. <br> <br>Ийм шалтгаануудаас үүдэн манай хүүхдүүдэд ярилцах шаардлага тулгарвал би бүх зүйлсээ хойш нь тавиад тэдний түвшинд очиж ярилцдаг. Ээж нь өөрт нь бүрэн анхаарал хандуулж, сонсож буйг хүүхэд мэдмэгцээ өөртөө итгэлтэй болж, “<i>ээж бол миний сайн сонсогч</i>” гэдэг итгэл үнэмшилтэй болдог юм шиг. Дүгнээд хэлэхэд, хүүхдүүдтэйгээ чөлөөтэй ярилцаж, ойлголцож чаддаг байвал хүмүүжлийн бусад асуудлууд аяндаа цэгцэрчихнэ гэж боддог доо.<br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Бага хүү нялх байхад манай охид зөвхөн амралтын өдрөөр хүүхэлдэйн кино үзэх дүрэмтэй байсан юм. Харин одоо хүү томроод зурагтын хэрэглээ ч ихсэх гээд байна. "Voice", "Авьяаслаг монголчууд" зэрэг монгол хэл дээрх үзүүштэй контентууд гарч байх үед гэр бүлээрээ тойрч суугаад үзэх дуртай. <br> <br>Бүтээгдэхүүний тухайд, би хүүхдүүдийнхээ асаргаа болон арчилгаанд химийн аргаар гаргаж авсан бүтээгдэхүүнээс зайлсхийж, аль болох байгалийн гаралтай зүйлс хэрэглэхийг зорьдог. Том охин маань өвчний улмаас маш олон төрлийн эм уух шаардлагатай. Энэ хэрэглээг нь бид ямар нэгэн байдлаар багасгах боломжгүй. Тийм болохоор ядаж бусад хүүхдүүдээ химийн найрлагатай бүтээгдэхүүнээс ангид байлгахыг хичээж, тасралтгүй олон эх сурвалжаас мэдээлэл эрж хайн, эрүүл амьдрах ухаанд суралцаж байна. Сүүлийн үед манай гэр бүл шар тос, амтлаагүй гүнжидийн үрийн тосыг өдөр тутмын бүх хэрэгцээндээ ашиглаж байгаа. Амтлаагүй цэвэр гүнжидийн үрийн тос нь бодисын солилцоог тэнцвэржүүлдэг, бүх төрлийн арьсанд тохирдог, тэгш чанартай тос хэмээх тодотголтой. Хүүхдийн арьсанд шууд түрхэнэ, амыг нь зайлуулна, эмчилгээний зорилгоор ч хэрэглэж болно гээд гүнжидийн тосны давуу тал их.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Анхны хүүхдээ төрүүлэхийн өмнөх Туяа, ээж болсон Туяа хоёрын хооронд маш том зөрүү бий. Том охиноо төрсөн цагаас нь эмчлүүлэхийн тулд би эмнэлгээр маш их явж, түмэн бэрхшээлийг давж гарсан. Тэр цагаас хойш амьдралыг харах өнцөг маань тэр чигтээ өөрчлөгдсөн гэхэд хилсдэхгүй. Энэ хорвоо дээр хүн өвчний өмнө, үхлийн өмнө үнэхээр өвдөг сөхөрдөг. Бусад үед бол <i>"болгоно бүтээнэ"</i> гэж зориход бүтэхгүй зүйл гэж нэгээхэн ч үгүй. Хамгийн гол нь хүн өөрөө зөв бодол, хандлагатай байх нь чухал юм уу даа. <br> <br>Бидний аливааг хүлээж авах, харах өнцөг тун чухал. Амьдралд минь тохиож байгаа бэрхшээлд хэн нэгнийг буруутгасаар байвал би энэ хорвоогоос сайхан зүйлсийг хэзээ ч олж харахгүй. Харин эсрэгээрээ арван муу зүйл дундах ганц сайныг олж харж чадвал амьдрал эргээд хүнд сайн сайхан учрал тохиолыг бэлэглэдэг юм билээ. Хэрвээ би охиноо төрүүлээгүйсэн бол энэ хорвоог, эргэн тойрны хүмүүсээ ийм уужуу нүдээр харахгүй байсан болов уу. <br> <br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e8419da16d4cf00116a3991741105ba4.JPG"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p>Харь улсад амьдарч байгаа учраас хүүхдээ даатгаж үлдээх хүн байхгүй, шаардлагатай үед ч хэн нэгнээс туслалцаа авах бараг боломжгүй. Би Монголд хоёр томыгоо, Шведэд ирснийхээ дараа бага хоёр хүүхдээ төрүүлсэн юм. Эхний хүүхдүүд дээр гэр орны ажилд түүртэх, нөхөртөө туних үе бишгүй олон байснаа нуугаад яах вэ. Харин энд ирснээс хойш бүх асуудлаа өөрсдөө шийдвэрлэж, эмх цэгцтэй амьдрах шаардлагатай тулгарсан. Туслах хүн нэгэнт байхгүй тул долоо хоног бүр хийх хоолноос авахуулаад гэр цэвэрлэх ажлаа ч сайтар төлөвлөх тусам ачааллаа тэр хэрээр хуваарилахад суралцан өөртөө амрах цаг гаргах боломжтой болсон. Надаас илүү хүүхдүүдийг маань асарч, халамжлах хүн байхгүй учраас би өөрөө бие болон сэтгэлээрээ эрүүл, бас хүчтэй байх ёстой. <br> <br>Би өглөөгүүр сэргэг байдаг болохоор яг тэр цагаар тухайн өдрийнхөө чухал зүйлсийг хийж дуусгадаг. Харин үдээс хойш нозоороод байх юм бол дуртай зүйлсдээ цаг гаргах жишээтэй. Дуртай зүйлээ хийчихсэн хүн чинь тайван сайхан, оройн цагаар гэр бүлдээ цаг зарцуулах эрч хүчтэй байна шүү дээ. Хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй гэрийн эзэгтэй нартаа өдрийн цагаа зөв хуваарилж, жижиг гэлтгүй бүх зүйлсийг төлөвлөж сураарай хэмээн зөвлөе. Тэгж гэмээнэ өөрийнхөө хүсэл сонирхолд цаг гаргаж чадна.<br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</div></h3><p>Манай дунд охин их зөөлөн хүүхэд байдаг. Нэг удаа би өвдчихөөд хэвтэж байтал намайг хөнжлөөр хучаад зөгийн балтай ус хийгээд ирсэн. “<i>Ээж ээ, та олон зүйл битгий бодоорой, зүгээр сайхан унтаад амарчих. Хэрэгтэй зүйл байвал бүгдийг нь хэлээрэй. Би таны хөлөнд массаж хийгээд өгье</i>” гэж хэлэхэд нь уйлмаар санагдсан шүү. Хүүхдээ хайраар тэтгэж өсгөвөл миний хүүхэд буцаагаад хэн нэгэнд тэр хайрыг түгээж чаддаг хүн болох юм байна. Хэрэв би охинтойгоо муухай харилцдаг, хангалттай анхаарал тавьж, хайрладаггүй байсан бол миний хүүхэд хаанаас хүнийг халамжлах ухаанд суралцах вэ дээ гэж тэр үед бодогдсон. <br> <br>Бага охин маань харин байгальд тун их хайртай хүүхэд. Би ч өөрөө хүрээлэн буй орчиндоо ээлтэй амьдрах тал дээр хичээж, бага гэлтгүй жижиг хэвшлүүдийг гэртээ мөрддөг юм. Тэгсэн нэг удаа манай хөрш айлын залуу ирээд “<i>Танай охин намайг гадаа байгальд хог хаяж болохгүй шүү, хогоо заавал хогийн саванд хаяарай. Хэрвээ хогоо гадаа орхивол байгаль уйлдаг байхгүй юу гэж хэлсэн</i>” гэхэд гайхах, баярлах зэрэгцсэн шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Хүүхэд хүслээ хэлж, сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэх үед ээжийн тэвчээр алдагдаж, бухимдах үе зөндөө. Үнэхээр хүүхдүүдээс болж тэвчээр тань барагдвал түрхэн зуур тухайн газраасаа холдож, хэсэг хугацаанд өөрийгөө бусдаас тусгаарлаад үзээрэй. Тулгарсан асуудлыг тэр дор нь уур бухимдлаар шийдэх гэж хичээх нь хүүхдээ ч, өөрийгөө ч тухгүй байдалд оруулж, улмаар нөхцөл байдлыг хүндрүүлэхээс цаашгүй. Дотроо тайвширч чадахгүй байгаа бол “<i>Ээжийгээ түрхэн зуур хүлээж байгаарай, одоохон</i>” гэж хэлээд өөрийгөө хангалттай тайвшруулсны дараа асуудалтай эргэж нүүр тулбал арай ухаалаг шийдвэр гаргаж чаддаг юм байна гэдгийг сүүлийн үед би өөр дээрээ туршиж ойлгоод байгаа. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхтэй холбоотой өдийг хүртэл уншиж, судалсан зөвлөгөөн дундаас надад хамгийн ойр санагдсан, амьдрал дээр амжилттай хэрэгжсэн зөвлөгөө гэвэл энэ л байна даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хүүхдүүдээ онц сайн сураасай, сайн ажилд ороосой гэж би бараг боддоггүй, бодохыг ч хүсдэггүй. Яагаад гэхээр тэр чинь миний сонголт биш, миний хүүхдийн сонголт. Харин эрүүл мэндэд нь хангалттай сайн хөрөнгө оруулалт хийх нь ээж хүний хувьд миний үүрэг. <br> <br>“Үгүй” гэж хэлэх ёстой мөчид бусдаас санаа зовох зүйлгүйгээр “үгүй” гэж хэлж чаддаг, өөрөө өөртөө үнэнч, хамгийн гол нь бусдыг ойлгодог, хүн чанар сайтай хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Хүүхдүүд маань бусдын оронд өөрийгөө тавьж чаддаг, энэрэнгүй нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр дээ.<br></p> </div>	Зуны эхэн сарын дулаахан өдрүүдийн нэгэнд танд хүрч буй "How I Parent" булангийн шинэхэн дугаарт тавтай морил. Бид энэ удаагийн дугаартаа алс холын Швед улсад амьдран суудаг хэдий ч монгол эзэгтэй нарт цахим хуудсаараа дамжуулан эко амьдралын хэв маяг болон эрүүл амьдрах ухааны талаар өөрийн туршлага, мэдлэгийг харамгүй хуваалцдаг, дөрвөн хүүхдийн ээж бүсгүйг урьсан билээ. Нэр: Н.Туяа Ам бүл: 6 Сошиал хуудсууд: Tuya Narangerel (фейсбүүк) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Манайх Борхүүгийнх гэдэг айл, ам бүл зургуулаа. 4-14 насны гурван охин, нэг хүүтэй өнөр өтгөн гэр бүл. Долоон жилийн өмнө том охиноо эмчлүүлэх зорилгоор Швед улсад ирснээс хойш одоог хүртэл энэ улсад гэр бүлээрээ ажиллаж, амьдарч байна. Гэр бүлийн үүрэг хуваарилах тал дээр би том охиныхоо эмчилгээ, хүүхдүүдийн асаргаа болон гэрийн ажлуудаа ерөнхийд нь хариуцаад явдаг. Гэхдээ манай хүн надаас үргэлж “Би юу хийж туслах вэ? Надаар туслуулах зүйлс байгаа юу?” гэж асуудаг нь миний ажлыг тун их хөнгөвчилдөг шүү. Ядарч байгаа үедээ би өнөөдөр гэрийн ажил, хоол унданд анхаарал тавьж чадахгүй нь гэдгээ нөхөртөө шуудхан хэлчихдэг. Ер нь бид хоёр гэрийн эзэгтэй хүн ийм зүйл хийх ёстой, харин өрхийн тэргүүн нь тийм зүйл хийх ёсгүй гэхчлэн олон дүрэмд баригдалгүй, аль болох өөрсдийн тааваар гэрийн ажлаа зохицуулдаг даа. Дээр нь нэмээд гэрийн ажил гэдэг зөвхөн томчуудад хамаатай асуудал бус, хүүхдүүд ч өөрсдийн чадах чинээгээрээ энэ ажилд хувь нэмрээ оруулах ёстой гэдэг дээр нөхөр бид хоёр санал нэгддэг юм. Би чинь багаасаа эмээ, өвөө хоёртоо эрхэлж, тэднийхээ хайр халамжинд бөөцийлүүлж өссөн хүүхэд. Гэр бүлийнхээ эрх ганц охин учраас айл гэрийн эзэгтэй болох хүртлээ гэрийн ажилд хуруугаа дүрж үзээгүй гэхэд хилсдэхгүй. Тиймдээ ч том болсон хойноо ажил хийж сураагүй хүн амьдрал дээр ямаршуухан хэцүү нөхцөл байдалтай нүүр тулгардаг вэ гэдгийг маш сайн мэдэрсэн гэх үү дээ. Ийм бэлээхэн амьдралын туршлагатай тул өөрөө ээж болоод хүүхдүүдээ өөрсдийнх нь насанд тохирсон гэрийн ажилд татан оруулах нь зөв юм байна аа гэсэн бодолтой болсон. Хамгийн гол нь олон ажил хийлгэхдээ бус нэг ажлыг дадал болтол нь чанартай хийлгэх нь чухал. Жишээлбэл, нэг жилийн турш зөвхөн ширээн дээрх аяга таваг хураах, хувцсаа зөв эвхэж тавих ажлуудыг л хийлгэнэ гэсэн үг. Томрох тусам хариуцсан ажлыг нь арай хүндрүүлж болно. Хүүхэд нэгэнт ажил хийх дадалтай болсон учраас дараа дараагийн шинэ зүйлсийг сурахдаа төвөгшөөдөггүй, харин ч их дуртай болчихдог юм билээ. Хэрэв би ганцаараа гэр орны бүх ажлыг хийдэг байсан бол илүү их ядарч, хүүхдүүддээ ч олигтой цаг гаргаж чадахгүй байсан биз. Миний гурван цаг хийх ажлыг гэрийнхэн маань хамжаад ганцхан цагийн дотор хийгээд дуусгачихдаг болохоор бие биедээ зарцуулах цаг ч тэр хэмжээгээр их гардаг давуу талтай. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө хүүхдүүдээ албанд нь мордуулахаас өмнө байнга тэвэрч, нүднийх нь галыг сэргээхийн тулд аль болох галын дөл сайн харуулна. Оройд бол манай гэр бүлд тогтсон хамгийн үр дүнтэй дадал гэвэл “15 минутын дүрэм”. Хэрэгжүүлэхэд тун энгийн хэдий ч үр дүн өндөртэй дүрэм. Ямар учиртай дүрэм вэ гэхээр гэр бүлийн гишүүн бүр орой унтахын өмнөх 15 минутыг өөрийн эд зүйлсийг цэгцлэх, маргаашдаа бэлдэх, гэрээ янзлахад зарцуулна. Энэ дүрмийг хэрэгжүүлсний ачаар өглөөд цэвэрлэх шаардлагагүй, цэмцгэр өрөөнүүд намайг угтах болж түүнийгээ дагаад сэтгэл санаа ч өглөөний цагаар өөдрөг байх болсон шүү. Манай хүүхдүүд бүгд оройн долоон цаг гэхэд орондоо ордог тул нөхөр бид хоёр хүүхдүүд унтсаны дараа өөрсдийн сонирхсон, хийх дуртай зүйлсэд цаг зарцуулахыг хичээдэг. Харамсалтай нь одоогийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан манай гэр бүл нэлээн назгай, зарим гэрийн дүрмүүд маань хаягдчихсан байдалтай амьдарч байна. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхдүүдээ өсгөх тал дээр манай хүн бид хоёр цөөн тооны дүрэм баримталдаг. Нэгдүгээрт, хүүхэд буруу зүйл хийсэн ч загнахыг урьтал болгохгүйгээр харин ч сайтар ярилцах ёстой гэж үздэг. Ээжүүдийн яаж ч хичээгээд ойлгуулж чадахгүй зүйлсийг аав нар арай өөр талаас нь хүүхдэд эвтэйхэн тайлбарлаж ойлгуулах тохиолдол байдаг учраас асуудал тулгарах үед нөхрөөсөө тусламж эрэх үе элбэг. Хоёрдугаарт, хэрэв би нөхөртэйгээ ярилцаж байх үед манай хүүхдүүдийн аль нэгэнд бид хоёртой ярилцах шаардлага тулгарвал эхлээд биед хүрч, ярилцах зөвшөөрөл хүсдэг юм. Хүүхдүүддээ хоёр хүний яриаг таслахгүй байх, аливаад хүлээцтэй хандах хандлага төлөвшүүлж байгаа хэрэг л дээ. “ Аав, ээж хоёр өөрсдийн яриаг дуусгасныхаа дараа надад бүрэн анхаарлаа хандуулах болно оо ” гэдгийг хүүхдүүд маань ч сайн ойлгодог тул тэвчээртэй хүлээдэг. Манай бага хүү одоо дөнгөж дөрвөн настай болохоор заримдаа энэ дүрмийг мартчих гээд байдаг талтай. Харин дунд хоёр эгч нь маш сайн хэрэгжүүлдэг шүү. Гуравдугаарт, хүүхдүүдтэйгээ аминчлан ярилцах шаардлагатай бол зайлшгүй өвдгөө нугалж суугаад, нүд рүү нь харахыг эрмэлздэг. Бага насны хүүхдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадвар, ярианы баялаг, үгийн сан зэргийг том хүнтэй харьцуулахын аргагүй. Дээр нь нэмээд манай хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэг гээд гадаад орчинд дан шведээр бусадтай харилцдаг учраас гэртээ зарим монгол үгээ мартах, өөрийн санааг эх хэлээрээ илэрхийлж чадахгүй байх, гацаж түгдрэх асуудал зөндөө. Ийм нөхцөлд ямар нэгэн зүйл давхар хийнгээ хүүхэдтэйгээ ярилцах нь тийм ч оновчтой бус. Бид нар “ Алив бушуу хурдан ярь, юу болсон юм ” гээд хүүхдээ сандаргах юм бол өөрийгөө бусдад илэрхийлэх гэсэн тэдний хичээл зүтгэлийг салхинд хийсгэх магадлалтай. Ийм шалтгаануудаас үүдэн манай хүүхдүүдэд ярилцах шаардлага тулгарвал би бүх зүйлсээ хойш нь тавиад тэдний түвшинд очиж ярилцдаг. Ээж нь өөрт нь бүрэн анхаарал хандуулж, сонсож буйг хүүхэд мэдмэгцээ өөртөө итгэлтэй болж, “ ээж бол миний сайн сонсогч ” гэдэг итгэл үнэмшилтэй болдог юм шиг. Дүгнээд хэлэхэд, хүүхдүүдтэйгээ чөлөөтэй ярилцаж, ойлголцож чаддаг байвал хүмүүжлийн бусад асуудлууд аяндаа цэгцэрчихнэ гэж боддог доо. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Бага хүү нялх байхад манай охид зөвхөн амралтын өдрөөр хүүхэлдэйн кино үзэх дүрэмтэй байсан юм. Харин одоо хүү томроод зурагтын хэрэглээ ч ихсэх гээд байна. "Voice", "Авьяаслаг монголчууд" зэрэг монгол хэл дээрх үзүүштэй контентууд гарч байх үед гэр бүлээрээ тойрч суугаад үзэх дуртай. Бүтээгдэхүүний тухайд, би хүүхдүүдийнхээ асаргаа болон арчилгаанд химийн аргаар гаргаж авсан бүтээгдэхүүнээс зайлсхийж, аль болох байгалийн гаралтай зүйлс хэрэглэхийг зорьдог. Том охин маань өвчний улмаас маш олон төрлийн эм уух шаардлагатай. Энэ хэрэглээг нь бид ямар нэгэн байдлаар багасгах боломжгүй. Тийм болохоор ядаж бусад хүүхдүүдээ химийн найрлагатай бүтээгдэхүүнээс ангид байлгахыг хичээж, тасралтгүй олон эх сурвалжаас мэдээлэл эрж хайн, эрүүл амьдрах ухаанд суралцаж байна. Сүүлийн үед манай гэр бүл шар тос, амтлаагүй гүнжидийн үрийн тосыг өдөр тутмын бүх хэрэгцээндээ ашиглаж байгаа. Амтлаагүй цэвэр гүнжидийн үрийн тос нь бодисын солилцоог тэнцвэржүүлдэг, бүх төрлийн арьсанд тохирдог, тэгш чанартай тос хэмээх тодотголтой. Хүүхдийн арьсанд шууд түрхэнэ, амыг нь зайлуулна, эмчилгээний зорилгоор ч хэрэглэж болно гээд гүнжидийн тосны давуу тал их. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Анхны хүүхдээ төрүүлэхийн өмнөх Туяа, ээж болсон Туяа хоёрын хооронд маш том зөрүү бий. Том охиноо төрсөн цагаас нь эмчлүүлэхийн тулд би эмнэлгээр маш их явж, түмэн бэрхшээлийг давж гарсан. Тэр цагаас хойш амьдралыг харах өнцөг маань тэр чигтээ өөрчлөгдсөн гэхэд хилсдэхгүй. Энэ хорвоо дээр хүн өвчний өмнө, үхлийн өмнө үнэхээр өвдөг сөхөрдөг. Бусад үед бол "болгоно бүтээнэ" гэж зориход бүтэхгүй зүйл гэж нэгээхэн ч үгүй. Хамгийн гол нь хүн өөрөө зөв бодол, хандлагатай байх нь чухал юм уу даа. Бидний аливааг хүлээж авах, харах өнцөг тун чухал. Амьдралд минь тохиож байгаа бэрхшээлд хэн нэгнийг буруутгасаар байвал би энэ хорвоогоос сайхан зүйлсийг хэзээ ч олж харахгүй. Харин эсрэгээрээ арван муу зүйл дундах ганц сайныг олж харж чадвал амьдрал эргээд хүнд сайн сайхан учрал тохиолыг бэлэглэдэг юм билээ. Хэрвээ би охиноо төрүүлээгүйсэн бол энэ хорвоог, эргэн тойрны хүмүүсээ ийм уужуу нүдээр харахгүй байсан болов уу. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Харь улсад амьдарч байгаа учраас хүүхдээ даатгаж үлдээх хүн байхгүй, шаардлагатай үед ч хэн нэгнээс туслалцаа авах бараг боломжгүй. Би Монголд хоёр томыгоо, Шведэд ирснийхээ дараа бага хоёр хүүхдээ төрүүлсэн юм. Эхний хүүхдүүд дээр гэр орны ажилд түүртэх, нөхөртөө туних үе бишгүй олон байснаа нуугаад яах вэ. Харин энд ирснээс хойш бүх асуудлаа өөрсдөө шийдвэрлэж, эмх цэгцтэй амьдрах шаардлагатай тулгарсан. Туслах хүн нэгэнт байхгүй тул долоо хоног бүр хийх хоолноос авахуулаад гэр цэвэрлэх ажлаа ч сайтар төлөвлөх тусам ачааллаа тэр хэрээр хуваарилахад суралцан өөртөө амрах цаг гаргах боломжтой болсон. Надаас илүү хүүхдүүдийг маань асарч, халамжлах хүн байхгүй учраас би өөрөө бие болон сэтгэлээрээ эрүүл, бас хүчтэй байх ёстой. Би өглөөгүүр сэргэг байдаг болохоор яг тэр цагаар тухайн өдрийнхөө чухал зүйлсийг хийж дуусгадаг. Харин үдээс хойш нозоороод байх юм бол дуртай зүйлсдээ цаг гаргах жишээтэй. Дуртай зүйлээ хийчихсэн хүн чинь тайван сайхан, оройн цагаар гэр бүлдээ цаг зарцуулах эрч хүчтэй байна шүү дээ. Хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй гэрийн эзэгтэй нартаа өдрийн цагаа зөв хуваарилж, жижиг гэлтгүй бүх зүйлсийг төлөвлөж сураарай хэмээн зөвлөе. Тэгж гэмээнэ өөрийнхөө хүсэл сонирхолд цаг гаргаж чадна. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Манай дунд охин их зөөлөн хүүхэд байдаг. Нэг удаа би өвдчихөөд хэвтэж байтал намайг хөнжлөөр хучаад зөгийн балтай ус хийгээд ирсэн. “ Ээж ээ, та олон зүйл битгий бодоорой, зүгээр сайхан унтаад амарчих. Хэрэгтэй зүйл байвал бүгдийг нь хэлээрэй. Би таны хөлөнд массаж хийгээд өгье ” гэж хэлэхэд нь уйлмаар санагдсан шүү. Хүүхдээ хайраар тэтгэж өсгөвөл миний хүүхэд буцаагаад хэн нэгэнд тэр хайрыг түгээж чаддаг хүн болох юм байна. Хэрэв би охинтойгоо муухай харилцдаг, хангалттай анхаарал тавьж, хайрладаггүй байсан бол миний хүүхэд хаанаас хүнийг халамжлах ухаанд суралцах вэ дээ гэж тэр үед бодогдсон. Бага охин маань харин байгальд тун их хайртай хүүхэд. Би ч өөрөө хүрээлэн буй орчиндоо ээлтэй амьдрах тал дээр хичээж, бага гэлтгүй жижиг хэвшлүүдийг гэртээ мөрддөг юм. Тэгсэн нэг удаа манай хөрш айлын залуу ирээд “ Танай охин намайг гадаа байгальд хог хаяж болохгүй шүү, хогоо заавал хогийн саванд хаяарай. Хэрвээ хогоо гадаа орхивол байгаль уйлдаг байхгүй юу гэж хэлсэн ” гэхэд гайхах, баярлах зэрэгцсэн шүү. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхэд хүслээ хэлж, сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэх үед ээжийн тэвчээр алдагдаж, бухимдах үе зөндөө. Үнэхээр хүүхдүүдээс болж тэвчээр тань барагдвал түрхэн зуур тухайн газраасаа холдож, хэсэг хугацаанд өөрийгөө бусдаас тусгаарлаад үзээрэй. Тулгарсан асуудлыг тэр дор нь уур бухимдлаар шийдэх гэж хичээх нь хүүхдээ ч, өөрийгөө ч тухгүй байдалд оруулж, улмаар нөхцөл байдлыг хүндрүүлэхээс цаашгүй. Дотроо тайвширч чадахгүй байгаа бол “ Ээжийгээ түрхэн зуур хүлээж байгаарай, одоохон ” гэж хэлээд өөрийгөө хангалттай тайвшруулсны дараа асуудалтай эргэж нүүр тулбал арай ухаалаг шийдвэр гаргаж чаддаг юм байна гэдгийг сүүлийн үед би өөр дээрээ туршиж ойлгоод байгаа. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхтэй холбоотой өдийг хүртэл уншиж, судалсан зөвлөгөөн дундаас надад хамгийн ойр санагдсан, амьдрал дээр амжилттай хэрэгжсэн зөвлөгөө гэвэл энэ л байна даа. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдүүдээ онц сайн сураасай, сайн ажилд ороосой гэж би бараг боддоггүй, бодохыг ч хүсдэггүй. Яагаад гэхээр тэр чинь миний сонголт биш, миний хүүхдийн сонголт. Харин эрүүл мэндэд нь хангалттай сайн хөрөнгө оруулалт хийх нь ээж хүний хувьд миний үүрэг. “Үгүй” гэж хэлэх ёстой мөчид бусдаас санаа зовох зүйлгүйгээр “үгүй” гэж хэлж чаддаг, өөрөө өөртөө үнэнч, хамгийн гол нь бусдыг ойлгодог, хүн чанар сайтай хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Хүүхдүүд маань бусдын оронд өөрийгөө тавьж чаддаг, энэрэнгүй нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр дээ.	Зуны эхэн сарын дулаахан өдрүүдийн нэгэнд танд хүрч буй "How I Parent" булангийн шинэхэн дугаарт тавтай морил. Бид энэ удаагийн дугаартаа алс холын Швед улсад амьдран суудаг хэдий ч монгол эзэгтэй нарт цахим хуудсаараа дамжуулан эко амьдралын хэв маяг болон эрүүл амьдрах ухааны талаар өөрийн туршлага, мэдлэгийг харамгүй хуваалцдаг, дөрвөн хүүхдийн ээж бүсгүйг урьсан билээ. Нэр: Н.Туяа Ам бүл: 6 Сошиал хуудсууд: Tuya Narangerel (фейсбүүк) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Манайх Борхүүгийнх гэдэг айл, ам бүл зургуулаа. 4-14 насны гурван охин, нэг хүүтэй өнөр өтгөн гэр бүл. Долоон жилийн өмнө том охиноо эмчлүүлэх зорилгоор Швед улсад ирснээс хойш одоог хүртэл энэ улсад гэр бүлээрээ ажиллаж, амьдарч байна. Гэр бүлийн үүрэг хуваарилах тал дээр би том охиныхоо эмчилгээ, хүүхдүүдийн асаргаа болон гэрийн ажлуудаа ерөнхийд нь хариуцаад явдаг. Гэхдээ манай хүн надаас үргэлж “Би юу хийж туслах вэ? Надаар туслуулах зүйлс байгаа юу?” гэж асуудаг нь миний ажлыг тун их хөнгөвчилдөг шүү. Ядарч байгаа үедээ би өнөөдөр гэрийн ажил, хоол унданд анхаарал тавьж чадахгүй нь гэдгээ нөхөртөө шуудхан хэлчихдэг. Ер нь бид хоёр гэрийн эзэгтэй хүн ийм зүйл хийх ёстой, харин өрхийн тэргүүн нь тийм зүйл хийх ёсгүй гэхчлэн олон дүрэмд баригдалгүй, аль болох өөрсдийн тааваар гэрийн ажлаа зохицуулдаг даа. Дээр нь нэмээд гэрийн ажил гэдэг зөвхөн томчуудад хамаатай асуудал бус, хүүхдүүд ч өөрсдийн чадах чинээгээрээ энэ ажилд хувь нэмрээ оруулах ёстой гэдэг дээр нөхөр бид хоёр санал нэгддэг юм. Би чинь багаасаа эмээ, өвөө хоёртоо эрхэлж, тэднийхээ хайр халамжинд бөөцийлүүлж өссөн хүүхэд. Гэр бүлийнхээ эрх ганц охин учраас айл гэрийн эзэгтэй болох хүртлээ гэрийн ажилд хуруугаа дүрж үзээгүй гэхэд хилсдэхгүй. Тиймдээ ч том болсон хойноо ажил хийж сураагүй хүн амьдрал дээр ямаршуухан хэцүү нөхцөл байдалтай нүүр тулгардаг вэ гэдгийг маш сайн мэдэрсэн гэх үү дээ. Ийм бэлээхэн амьдралын туршлагатай тул өөрөө ээж болоод хүүхдүүдээ өөрсдийнх нь насанд тохирсон гэрийн ажилд татан оруулах нь зөв юм байна аа гэсэн бодолтой болсон. Хамгийн гол нь олон ажил хийлгэхдээ бус нэг ажлыг дадал болтол нь чанартай хийлгэх нь чухал. Жишээлбэл, нэг жилийн турш зөвхөн ширээн дээрх аяга таваг хураах, хувцсаа зөв эвхэж тавих ажлуудыг л хийлгэнэ гэсэн үг. Томрох тусам хариуцсан ажлыг нь арай хүндрүүлж болно. Хүүхэд нэгэнт ажил хийх дадалтай болсон учраас дараа дараагийн шинэ зүйлсийг сурахдаа төвөгшөөдөггүй, харин ч их дуртай болчихдог юм билээ. Хэрэв би ганцаараа гэр орны бүх ажлыг хийдэг байсан бол илүү их ядарч, хүүхдүүддээ ч олигтой цаг гаргаж чадахгүй байсан биз. Миний гурван цаг хийх ажлыг гэрийнхэн маань хамжаад ганцхан цагийн дотор хийгээд дуусгачихдаг болохоор бие биедээ зарцуулах цаг ч тэр хэмжээгээр их гардаг давуу талтай. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө хүүхдүүдээ албанд нь мордуулахаас өмнө байнга тэвэрч, нүднийх нь галыг сэргээхийн тулд аль болох галын дөл сайн харуулна. Оройд бол манай гэр бүлд тогтсон хамгийн үр дүнтэй дадал гэвэл “15 минутын дүрэм”. Хэрэгжүүлэхэд тун энгийн хэдий ч үр дүн өндөртэй дүрэм. Ямар учиртай дүрэм вэ гэхээр гэр бүлийн гишүүн бүр орой унтахын өмнөх 15 минутыг өөрийн эд зүйлсийг цэгцлэх, маргаашдаа бэлдэх, гэрээ янзлахад зарцуулна. Энэ дүрмийг хэрэгжүүлсний ачаар өглөөд цэвэрлэх шаардлагагүй, цэмцгэр өрөөнүүд намайг угтах болж түүнийгээ дагаад сэтгэл санаа ч өглөөний цагаар өөдрөг байх болсон шүү. Манай хүүхдүүд бүгд оройн долоон цаг гэхэд орондоо ордог тул нөхөр бид хоёр хүүхдүүд унтсаны дараа өөрсдийн сонирхсон, хийх дуртай зүйлсэд цаг зарцуулахыг хичээдэг. Харамсалтай нь одоогийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан манай гэр бүл нэлээн назгай, зарим гэрийн дүрмүүд маань хаягдчихсан байдалтай амьдарч байна. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхдүүдээ өсгөх тал дээр манай хүн бид хоёр цөөн тооны дүрэм баримталдаг. Нэгдүгээрт, хүүхэд буруу зүйл хийсэн ч загнахыг урьтал болгохгүйгээр харин ч сайтар ярилцах ёстой гэж үздэг. Ээжүүдийн яаж ч хичээгээд ойлгуулж чадахгүй зүйлсийг аав нар арай өөр талаас нь хүүхдэд эвтэйхэн тайлбарлаж ойлгуулах тохиолдол байдаг учраас асуудал тулгарах үед нөхрөөсөө тусламж эрэх үе элбэг. Хоёрдугаарт, хэрэв би нөхөртэйгээ ярилцаж байх үед манай хүүхдүүдийн аль нэгэнд бид хоёртой ярилцах шаардлага тулгарвал эхлээд биед хүрч, ярилцах зөвшөөрөл хүсдэг юм. Хүүхдүүддээ хоёр хүний яриаг таслахгүй байх, аливаад хүлээцтэй хандах хандлага төлөвшүүлж байгаа хэрэг л дээ. “Аав, ээж хоёр өөрсдийн яриаг дуусгасныхаа дараа надад бүрэн анхаарлаа хандуулах болно оо” гэдгийг хүүхдүүд маань ч сайн ойлгодог тул тэвчээртэй хүлээдэг. Манай бага хүү одоо дөнгөж дөрвөн настай болохоор заримдаа энэ дүрмийг мартчих гээд байдаг талтай. Харин дунд хоёр эгч нь маш сайн хэрэгжүүлдэг шүү. Гуравдугаарт, хүүхдүүдтэйгээ аминчлан ярилцах шаардлагатай бол зайлшгүй өвдгөө нугалж суугаад, нүд рүү нь харахыг эрмэлздэг. Бага насны хүүхдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадвар, ярианы баялаг, үгийн сан зэргийг том хүнтэй харьцуулахын аргагүй. Дээр нь нэмээд манай хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэг гээд гадаад орчинд дан шведээр бусадтай харилцдаг учраас гэртээ зарим монгол үгээ мартах, өөрийн санааг эх хэлээрээ илэрхийлж чадахгүй байх, гацаж түгдрэх асуудал зөндөө. Ийм нөхцөлд ямар нэгэн зүйл давхар хийнгээ хүүхэдтэйгээ ярилцах нь тийм ч оновчтой бус. Бид нар “Алив бушуу хурдан ярь, юу болсон юм” гээд хүүхдээ сандаргах юм бол өөрийгөө бусдад илэрхийлэх гэсэн тэдний хичээл зүтгэлийг салхинд хийсгэх магадлалтай. Ийм шалтгаануудаас үүдэн манай хүүхдүүдэд ярилцах шаардлага тулгарвал би бүх зүйлсээ хойш нь тавиад тэдний түвшинд очиж ярилцдаг. Ээж нь өөрт нь бүрэн анхаарал хандуулж, сонсож буйг хүүхэд мэдмэгцээ өөртөө итгэлтэй болж, “ээж бол миний сайн сонсогч” гэдэг итгэл үнэмшилтэй болдог юм шиг. Дүгнээд хэлэхэд, хүүхдүүдтэйгээ чөлөөтэй ярилцаж, ойлголцож чаддаг байвал хүмүүжлийн бусад асуудлууд аяндаа цэгцэрчихнэ гэж боддог доо. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Бага хүү нялх байхад манай охид зөвхөн амралтын өдрөөр хүүхэлдэйн кино үзэх дүрэмтэй байсан юм. Харин одоо хүү томроод зурагтын хэрэглээ ч ихсэх гээд байна. "Voice", "Авьяаслаг монголчууд" зэрэг монгол хэл дээрх үзүүштэй контентууд гарч байх үед гэр бүлээрээ тойрч суугаад үзэх дуртай. Бүтээгдэхүүний тухайд, би хүүхдүүдийнхээ асаргаа болон арчилгаанд химийн аргаар гаргаж авсан бүтээгдэхүүнээс зайлсхийж, аль болох байгалийн гаралтай зүйлс хэрэглэхийг зорьдог. Том охин маань өвчний улмаас маш олон төрлийн эм уух шаардлагатай. Энэ хэрэглээг нь бид ямар нэгэн байдлаар багасгах боломжгүй. Тийм болохоор ядаж бусад хүүхдүүдээ химийн найрлагатай бүтээгдэхүүнээс ангид байлгахыг хичээж, тасралтгүй олон эх сурвалжаас мэдээлэл эрж хайн, эрүүл амьдрах ухаанд суралцаж байна. Сүүлийн үед манай гэр бүл шар тос, амтлаагүй гүнжидийн үрийн тосыг өдөр тутмын бүх хэрэгцээндээ ашиглаж байгаа. Амтлаагүй цэвэр гүнжидийн үрийн тос нь бодисын солилцоог тэнцвэржүүлдэг, бүх төрлийн арьсанд тохирдог, тэгш чанартай тос хэмээх тодотголтой. Хүүхдийн арьсанд шууд түрхэнэ, амыг нь зайлуулна, эмчилгээний зорилгоор ч хэрэглэж болно гээд гүнжидийн тосны давуу тал их. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Анхны хүүхдээ төрүүлэхийн өмнөх Туяа, ээж болсон Туяа хоёрын хооронд маш том зөрүү бий. Том охиноо төрсөн цагаас нь эмчлүүлэхийн тулд би эмнэлгээр маш их явж, түмэн бэрхшээлийг давж гарсан. Тэр цагаас хойш амьдралыг харах өнцөг маань тэр чигтээ өөрчлөгдсөн гэхэд хилсдэхгүй. Энэ хорвоо дээр хүн өвчний өмнө, үхлийн өмнө үнэхээр өвдөг сөхөрдөг. Бусад үед бол "болгоно бүтээнэ" гэж зориход бүтэхгүй зүйл гэж нэгээхэн ч үгүй. Хамгийн гол нь хүн өөрөө зөв бодол, хандлагатай байх нь чухал юм уу даа. Бидний аливааг хүлээж авах, харах өнцөг тун чухал. Амьдралд минь тохиож байгаа бэрхшээлд хэн нэгнийг буруутгасаар байвал би энэ хорвоогоос сайхан зүйлсийг хэзээ ч олж харахгүй. Харин эсрэгээрээ арван муу зүйл дундах ганц сайныг олж харж чадвал амьдрал эргээд хүнд сайн сайхан учрал тохиолыг бэлэглэдэг юм билээ. Хэрвээ би охиноо төрүүлээгүйсэн бол энэ хорвоог, эргэн тойрны хүмүүсээ ийм уужуу нүдээр харахгүй байсан болов уу. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Харь улсад амьдарч байгаа учраас хүүхдээ даатгаж үлдээх хүн байхгүй, шаардлагатай үед ч хэн нэгнээс туслалцаа авах бараг боломжгүй. Би Монголд хоёр томыгоо, Шведэд ирснийхээ дараа бага хоёр хүүхдээ төрүүлсэн юм. Эхний хүүхдүүд дээр гэр орны ажилд түүртэх, нөхөртөө туних үе бишгүй олон байснаа нуугаад яах вэ. Харин энд ирснээс хойш бүх асуудлаа өөрсдөө шийдвэрлэж, эмх цэгцтэй амьдрах шаардлагатай тулгарсан. Туслах хүн нэгэнт байхгүй тул долоо хоног бүр хийх хоолноос авахуулаад гэр цэвэрлэх ажлаа ч сайтар төлөвлөх тусам ачааллаа тэр хэрээр хуваарилахад суралцан өөртөө амрах цаг гаргах боломжтой болсон. Надаас илүү хүүхдүүдийг маань асарч, халамжлах хүн байхгүй учраас би өөрөө бие болон сэтгэлээрээ эрүүл, бас хүчтэй байх ёстой. Би өглөөгүүр сэргэг байдаг болохоор яг тэр цагаар тухайн өдрийнхөө чухал зүйлсийг хийж дуусгадаг. Харин үдээс хойш нозоороод байх юм бол дуртай зүйлсдээ цаг гаргах жишээтэй. Дуртай зүйлээ хийчихсэн хүн чинь тайван сайхан, оройн цагаар гэр бүлдээ цаг зарцуулах эрч хүчтэй байна шүү дээ. Хэн нэгнээс туслалцаа авах боломжгүй гэрийн эзэгтэй нартаа өдрийн цагаа зөв хуваарилж, жижиг гэлтгүй бүх зүйлсийг төлөвлөж сураарай хэмээн зөвлөе. Тэгж гэмээнэ өөрийнхөө хүсэл сонирхолд цаг гаргаж чадна. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Манай дунд охин их зөөлөн хүүхэд байдаг. Нэг удаа би өвдчихөөд хэвтэж байтал намайг хөнжлөөр хучаад зөгийн балтай ус хийгээд ирсэн. “Ээж ээ, та олон зүйл битгий бодоорой, зүгээр сайхан унтаад амарчих. Хэрэгтэй зүйл байвал бүгдийг нь хэлээрэй. Би таны хөлөнд массаж хийгээд өгье” гэж хэлэхэд нь уйлмаар санагдсан шүү. Хүүхдээ хайраар тэтгэж өсгөвөл миний хүүхэд буцаагаад хэн нэгэнд тэр хайрыг түгээж чаддаг хүн болох юм байна. Хэрэв би охинтойгоо муухай харилцдаг, хангалттай анхаарал тавьж, хайрладаггүй байсан бол миний хүүхэд хаанаас хүнийг халамжлах ухаанд суралцах вэ дээ гэж тэр үед бодогдсон. Бага охин маань харин байгальд тун их хайртай хүүхэд. Би ч өөрөө хүрээлэн буй орчиндоо ээлтэй амьдрах тал дээр хичээж, бага гэлтгүй жижиг хэвшлүүдийг гэртээ мөрддөг юм. Тэгсэн нэг удаа манай хөрш айлын залуу ирээд “Танай охин намайг гадаа байгальд хог хаяж болохгүй шүү, хогоо заавал хогийн саванд хаяарай. Хэрвээ хогоо гадаа орхивол байгаль уйлдаг байхгүй юу гэж хэлсэн” гэхэд гайхах, баярлах зэрэгцсэн шүү. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхэд хүслээ хэлж, сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэх үед ээжийн тэвчээр алдагдаж, бухимдах үе зөндөө. Үнэхээр хүүхдүүдээс болж тэвчээр тань барагдвал түрхэн зуур тухайн газраасаа холдож, хэсэг хугацаанд өөрийгөө бусдаас тусгаарлаад үзээрэй. Тулгарсан асуудлыг тэр дор нь уур бухимдлаар шийдэх гэж хичээх нь хүүхдээ ч, өөрийгөө ч тухгүй байдалд оруулж, улмаар нөхцөл байдлыг хүндрүүлэхээс цаашгүй. Дотроо тайвширч чадахгүй байгаа бол “Ээжийгээ түрхэн зуур хүлээж байгаарай, одоохон” гэж хэлээд өөрийгөө хангалттай тайвшруулсны дараа асуудалтай эргэж нүүр тулбал арай ухаалаг шийдвэр гаргаж чаддаг юм байна гэдгийг сүүлийн үед би өөр дээрээ туршиж ойлгоод байгаа. Хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэхтэй холбоотой өдийг хүртэл уншиж, судалсан зөвлөгөөн дундаас надад хамгийн ойр санагдсан, амьдрал дээр амжилттай хэрэгжсэн зөвлөгөө гэвэл энэ л байна даа. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдүүдээ онц сайн сураасай, сайн ажилд ороосой гэж би бараг боддоггүй, бодохыг ч хүсдэггүй. Яагаад гэхээр тэр чинь миний сонголт биш, миний хүүхдийн сонголт. Харин эрүүл мэндэд нь хангалттай сайн хөрөнгө оруулалт хийх нь ээж хүний хувьд миний үүрэг. “Үгүй” гэж хэлэх ёстой мөчид бусдаас санаа зовох зүйлгүйгээр “үгүй” гэж хэлж чаддаг, өөрөө өөртөө үнэнч, хамгийн гол нь бусдыг ойлгодог, хүн чанар сайтай хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Хүүхдүүд маань бусдын оронд өөрийгөө тавьж чаддаг, энэрэнгүй нэгэн болж өсөхөд л болох нь тэр дээ.
https://unread.today/c/ictexpo-mobicom	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-10T00:00:00	10 сарын 10, 2020	ICT Expo 2020: Дижитал амьдралын хэв маягт таныг хөтлөх 6 үйлчилгээ	<div class="article-body"> <h2>"Цахим үндэстэн" уриан дор зохион байгуулагдаж буй "ICT Expo 2020"-д харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын тэргүүлэх компаниуд, шилдэг стартапууд оролцож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ олон нийтэд толилуулж байгаа билээ.<div><br></div><div>Тэгвэл энэ удаагийн арга хэмжээнд дижитал хөгжлөөр тэргүүлэгч “Мобиком” <span style="-webkit-text-size-adjust: 100%;">корпорац хэрэглэгчдэдээ цаг заваа хэмнэж, хэрэглээгээ ухаалгаар шийдэх боломжийг олгосон дижитал шийдлүүдээ танилцуулан оролцож байна. Өнгөрсөн жилээс эхлэн нэг ч цаасан хэвлэл, сурталчилгааны материалгүйгээр оролцсон тус компани эдгээр бүтээгдэхүүнүүдээрээ дамжуулж дижитал амьдралын хэв маягийг цогцлоох зорилго агуулсан нь энэ ажээ.</span></div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">“Monpay” - Үндэсний төлбөрийн шийдэл</h3><p></p><p>Цоо шинэ өнгө төрх, бүрэн шинэчлэгдсэн нэмэлтүүдтэйгээр зах зээлд танилцуулагдсан “Monpay” энэ жилийн ICT Expo-ийн онцлох дүрүүдийн нэг байлаа. Хэрэглэхэд хялбар, найдвартай, мөн хурдтай хэмээх тодотголтой уг апп-ийг хэрэглэж үзэхэд төлбөр тооцоо хийх хэзээ ч ийм амар байгаагүй мэт сэтгэгдэл төрж байв.</p><p>“Monpay”-ийн хувьд жижиг бизнесүүд, стартапуудыг нэг дор нэгтгэж, бизнесийн хүрээгээ илүү үр дүнтэйгээр тэлж, олон хэрэглэгчдэд хүрэх боломж олгосон Monpay Market-ийг зах зээлд нэвтрүүлсэн нь олны талархлыг хүлээсэн шийдэл байсныг онцолъё. Мөн үзэсгэлэнгийн үеэр “Monpay” апп дээрх өөрийн дахин давтагдашгүй QR кодыг уншуулан төрөл бүрийн бэлэг авах, “Monpay”-ийг ашиглан хүүхдийн сайн сайхны төлөөх нийгмийн хариуцлагын төслүүдэд хувь нэмрээ оруулах боломжтой байлаа. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/aca05ecb8ba8f9df381c76e59cd1f66c.jpg"></p><blockquote><p>Санал болгох: <a href="https://unread.today/c/techworm-monpay" target="_blank">Апп тойм: Monpay - Үндэсний төлбөрийн шийдэл</a></p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">YOMO: Манганы ертөнцөөр аялцгаая</h3><p></p><p>ICT Expo-ийн нэгэн содон өнгө нь янз бүрийн баатруудын дүрд хувирч, үзэсгэлэнгийн уур амьсгалыг хөгжилтэй бас онцгой болгож байсан охид залуус байсан юм. Тэдгээр косплэй дүрүүд бол Yomo.mn-ийн төлөөлөл. Yomo.mn бол өдрөөс өдөрт эрэлт хэрэгцээ нь өсөн нэмэгдэж буй манга, комик контентыг эх хэл дээрээ унших боломж олгосон нэгдсэн талбар. </p><p>Хүссэн мангагаа хүссэн төхөөрөмжөөсөө албан ёсны эрхтэйгээр унших боломжтой энэ үйлчилгээ нь монголоос гадна англи, япон хэл дээр унших сонголттой нь залуусын хэлний боловсролд эергээр нөлөөлөх боломжтой юм. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">msign: тоон гарын үсгийн шинэ эрин</h3><p>“Мобиком” сим картад суурилсан тоон гарын үсгийн үйлчилгээг <a href="https://unread.today/c/spotlight-tridumkey" target="_blank">"Тридум Кэй" компанитай хамтран </a>анхлан нэвтрүүлж байсан. Тэгвэл "MSign" үйлчилгээ нь цар хүрээ, боломжийн хувьд улам өргөжин тэлснийг онцлов. Уг үйлчилгээ нь шинээр танилцуулагдаад удаагүй байгаа “e-Mongolia” апп-тай хоршин ажиллаж, финтек, банк санхүүгийн үйлчилгээ болон дотоодын ERP системд ашиглах боломжтой болжээ. Тоон гарын үсэг нь хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран найдвартай, аюулгүй байдлаар төрөл бүрийн харилцааг зохицуулах боломж олгох технологи билээ. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/dc1144f0b909da92a86015756c34c7bb.jpg"></p><blockquote><p>Санал болгох: <a href="https://unread.today/c/techworm-msign" target="_blank">Тоон гарын үсэг гэж юу вэ?</a></p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Moffice</h3><p>Өнгөрсөн жилийн ICT Expo-ийн үеэр анх танилцуулж байсан "Moffice" хамтын оффисын төв өдгөө 30 гаруй гарааны бизнес эрхлэгчдийг бойжуулж буй залуусын очих дуртай цэг нэгэнт болж чаджээ. Стартап үүсгэн байгуулагчид, төрөл бүрийн чиглэлийн мэргэжилтнүүдэд тав тухтай орчинд бүтээлч байдлаар ажиллах нөхцлийг бүрдүүлсэн "Moffice"-ийн танхимд тус төвөөс бизнесээ амжилттай эхлүүлсэн стартапууд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ танилцуулж байв. Сонирхуулахад, Unread Media тус төвийг <a href="https://unread.today/c/bestoffice2020-moffice" target="_blank">2020 оны Улаанбаатарын хамгийн таатай оффисын жагсаалтдаа</a> багтаасан билээ. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">RPA: робот туслахуудыг таны гарт</h3><p></p><p>Ерөөс “Мобиком”-ын танхим технологийн хөгжлийн чиг хандлага нийгмийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж буйг бүрэн илтгэсэн утга агуулгатай мэт сэтгэгдэл төрүүлж байлаа. Хэрэглэгчдэд гар утасны хэрэглээг анхлан таниулсан 2G технологи, түүнийг дэмжиж ажилладаг эхэн үеийн утсуудаас эхлээд орчин цагийн ухаалаг утсуудыг харуулсан бичил "үзэсгэлэн"-г шалан дээрээ байршуулсан нь сонирхолтой шийдэл байв. </p><p>Үүнтэй зэрэгцүүлэн дараагийн үеийн технологиудаасаа ч дэлгэсэн байсан нь "RPA" байв. Робот автоматжуулалтын технологи ашиглан “Мобиком” корпорац нийт 18 процессийг илүү хялбаршуулж, бүтээмжээ нэмж буй талаар бид өмнө онцолж байсан. Тэгвэл тэд өдгөө энэхүү туршлага дээрээ үндэслэн бусад бизнесийн байгууллагуудыг илүү хурдтай байж, хүн цагаа хэмнэн, гараар хийдэг ажилд цаг үрэх бус оюунаараа тунгааж эргэцүүлж, шийдвэр гаргах бүтээлч ажилдаа илүүтэй цаг зарцуулахад уриалан, тэрхүү технологийн давуу тал боломжуудыг танилцуулж байгаа нь жишиг болохуйц үйлдэл байлаа. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/aca05ecb8ba8f9df381c76e59cd1f66c.jpg"></p><blockquote><p>Санал болгох: <a href="https://unread.today/c/techworm-roboticautomation" target="_blank">Цагаан захт роботууд байгууллагын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх нь</a></p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">voo: </h3><p>Өөрийн дуртай төхөөрөмжөөсөө ТВ суваг болон видео стриминг үйлчилгээг хүлээн авах боломж олгосон<a href="https://unread.today/c/techworm-voo" target="_blank"> "VOO"</a> энэ жилийн Монголын технологийн ертөнцийн онцлох бүтээгдэхүүнүүдийн нэг байлаа. Энэ удаад ч тэд хэрэглээг илүү төгөлдөржүүлж, олон төрлийн онцгой контент, шинэ боломжуудыг гарт хүргэсэн бүтээгдэхүүнээрээ олны анхаарлыг татаж байв. Нэг удаа төлбөр төлөөд хязгааргүй үзэх боломжтой уг үйлчилгээ нь орчин үеийн амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн дижитал шийдэл болж чаджээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/47f54ad9218639162c6864dafd270f8f.jpg"></p><blockquote><p>"ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ.</p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote> </div>	"Цахим үндэстэн" уриан дор зохион байгуулагдаж буй "ICT Expo 2020"-д харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын тэргүүлэх компаниуд, шилдэг стартапууд оролцож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ олон нийтэд толилуулж байгаа билээ. Тэгвэл энэ удаагийн арга хэмжээнд дижитал хөгжлөөр тэргүүлэгч “Мобиком” корпорац хэрэглэгчдэдээ цаг заваа хэмнэж, хэрэглээгээ ухаалгаар шийдэх боломжийг олгосон дижитал шийдлүүдээ танилцуулан оролцож байна. Өнгөрсөн жилээс эхлэн нэг ч цаасан хэвлэл, сурталчилгааны материалгүйгээр оролцсон тус компани эдгээр бүтээгдэхүүнүүдээрээ дамжуулж дижитал амьдралын хэв маягийг цогцлоох зорилго агуулсан нь энэ ажээ. “Monpay” - Үндэсний төлбөрийн шийдэл Цоо шинэ өнгө төрх, бүрэн шинэчлэгдсэн нэмэлтүүдтэйгээр зах зээлд танилцуулагдсан “Monpay” энэ жилийн ICT Expo-ийн онцлох дүрүүдийн нэг байлаа. Хэрэглэхэд хялбар, найдвартай, мөн хурдтай хэмээх тодотголтой уг апп-ийг хэрэглэж үзэхэд төлбөр тооцоо хийх хэзээ ч ийм амар байгаагүй мэт сэтгэгдэл төрж байв. “Monpay”-ийн хувьд жижиг бизнесүүд, стартапуудыг нэг дор нэгтгэж, бизнесийн хүрээгээ илүү үр дүнтэйгээр тэлж, олон хэрэглэгчдэд хүрэх боломж олгосон Monpay Market-ийг зах зээлд нэвтрүүлсэн нь олны талархлыг хүлээсэн шийдэл байсныг онцолъё. Мөн үзэсгэлэнгийн үеэр “Monpay” апп дээрх өөрийн дахин давтагдашгүй QR кодыг уншуулан төрөл бүрийн бэлэг авах, “Monpay”-ийг ашиглан хүүхдийн сайн сайхны төлөөх нийгмийн хариуцлагын төслүүдэд хувь нэмрээ оруулах боломжтой байлаа. Санал болгох: Апп тойм: Monpay - Үндэсний төлбөрийн шийдэл Unread YOMO: Манганы ертөнцөөр аялцгаая ICT Expo-ийн нэгэн содон өнгө нь янз бүрийн баатруудын дүрд хувирч, үзэсгэлэнгийн уур амьсгалыг хөгжилтэй бас онцгой болгож байсан охид залуус байсан юм. Тэдгээр косплэй дүрүүд бол Yomo.mn-ийн төлөөлөл. Yomo.mn бол өдрөөс өдөрт эрэлт хэрэгцээ нь өсөн нэмэгдэж буй манга, комик контентыг эх хэл дээрээ унших боломж олгосон нэгдсэн талбар. Хүссэн мангагаа хүссэн төхөөрөмжөөсөө албан ёсны эрхтэйгээр унших боломжтой энэ үйлчилгээ нь монголоос гадна англи, япон хэл дээр унших сонголттой нь залуусын хэлний боловсролд эергээр нөлөөлөх боломжтой юм. msign: тоон гарын үсгийн шинэ эрин “Мобиком” сим картад суурилсан тоон гарын үсгийн үйлчилгээг "Тридум Кэй" компанитай хамтран анхлан нэвтрүүлж байсан. Тэгвэл "MSign" үйлчилгээ нь цар хүрээ, боломжийн хувьд улам өргөжин тэлснийг онцлов. Уг үйлчилгээ нь шинээр танилцуулагдаад удаагүй байгаа “e-Mongolia” апп-тай хоршин ажиллаж, финтек, банк санхүүгийн үйлчилгээ болон дотоодын ERP системд ашиглах боломжтой болжээ. Тоон гарын үсэг нь хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран найдвартай, аюулгүй байдлаар төрөл бүрийн харилцааг зохицуулах боломж олгох технологи билээ. Санал болгох: Тоон гарын үсэг гэж юу вэ? Unread Moffice Өнгөрсөн жилийн ICT Expo-ийн үеэр анх танилцуулж байсан "Moffice" хамтын оффисын төв өдгөө 30 гаруй гарааны бизнес эрхлэгчдийг бойжуулж буй залуусын очих дуртай цэг нэгэнт болж чаджээ. Стартап үүсгэн байгуулагчид, төрөл бүрийн чиглэлийн мэргэжилтнүүдэд тав тухтай орчинд бүтээлч байдлаар ажиллах нөхцлийг бүрдүүлсэн "Moffice"-ийн танхимд тус төвөөс бизнесээ амжилттай эхлүүлсэн стартапууд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ танилцуулж байв. Сонирхуулахад, Unread Media тус төвийг 2020 оны Улаанбаатарын хамгийн таатай оффисын жагсаалтдаа багтаасан билээ. RPA: робот туслахуудыг таны гарт Ерөөс “Мобиком”-ын танхим технологийн хөгжлийн чиг хандлага нийгмийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж буйг бүрэн илтгэсэн утга агуулгатай мэт сэтгэгдэл төрүүлж байлаа. Хэрэглэгчдэд гар утасны хэрэглээг анхлан таниулсан 2G технологи, түүнийг дэмжиж ажилладаг эхэн үеийн утсуудаас эхлээд орчин цагийн ухаалаг утсуудыг харуулсан бичил "үзэсгэлэн"-г шалан дээрээ байршуулсан нь сонирхолтой шийдэл байв. Үүнтэй зэрэгцүүлэн дараагийн үеийн технологиудаасаа ч дэлгэсэн байсан нь "RPA" байв. Робот автоматжуулалтын технологи ашиглан “Мобиком” корпорац нийт 18 процессийг илүү хялбаршуулж, бүтээмжээ нэмж буй талаар бид өмнө онцолж байсан. Тэгвэл тэд өдгөө энэхүү туршлага дээрээ үндэслэн бусад бизнесийн байгууллагуудыг илүү хурдтай байж, хүн цагаа хэмнэн, гараар хийдэг ажилд цаг үрэх бус оюунаараа тунгааж эргэцүүлж, шийдвэр гаргах бүтээлч ажилдаа илүүтэй цаг зарцуулахад уриалан, тэрхүү технологийн давуу тал боломжуудыг танилцуулж байгаа нь жишиг болохуйц үйлдэл байлаа. Санал болгох: Цагаан захт роботууд байгууллагын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх нь Unread voo: Өөрийн дуртай төхөөрөмжөөсөө ТВ суваг болон видео стриминг үйлчилгээг хүлээн авах боломж олгосон "VOO" энэ жилийн Монголын технологийн ертөнцийн онцлох бүтээгдэхүүнүүдийн нэг байлаа. Энэ удаад ч тэд хэрэглээг илүү төгөлдөржүүлж, олон төрлийн онцгой контент, шинэ боломжуудыг гарт хүргэсэн бүтээгдэхүүнээрээ олны анхаарлыг татаж байв. Нэг удаа төлбөр төлөөд хязгааргүй үзэх боломжтой уг үйлчилгээ нь орчин үеийн амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн дижитал шийдэл болж чаджээ. "ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ. Unread	"Цахим үндэстэн" уриан дор зохион байгуулагдаж буй "ICT Expo 2020"-д харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын тэргүүлэх компаниуд, шилдэг стартапууд оролцож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ олон нийтэд толилуулж байгаа билээ. Тэгвэл энэ удаагийн арга хэмжээнд дижитал хөгжлөөр тэргүүлэгч “Мобиком” корпорац хэрэглэгчдэдээ цаг заваа хэмнэж, хэрэглээгээ ухаалгаар шийдэх боломжийг олгосон дижитал шийдлүүдээ танилцуулан оролцож байна. Өнгөрсөн жилээс эхлэн нэг ч цаасан хэвлэл, сурталчилгааны материалгүйгээр оролцсон тус компани эдгээр бүтээгдэхүүнүүдээрээ дамжуулж дижитал амьдралын хэв маягийг цогцлоох зорилго агуулсан нь энэ ажээ. ### “Monpay” - Үндэсний төлбөрийн шийдэл Цоо шинэ өнгө төрх, бүрэн шинэчлэгдсэн нэмэлтүүдтэйгээр зах зээлд танилцуулагдсан “Monpay” энэ жилийн ICT Expo-ийн онцлох дүрүүдийн нэг байлаа. Хэрэглэхэд хялбар, найдвартай, мөн хурдтай хэмээх тодотголтой уг апп-ийг хэрэглэж үзэхэд төлбөр тооцоо хийх хэзээ ч ийм амар байгаагүй мэт сэтгэгдэл төрж байв. “Monpay”-ийн хувьд жижиг бизнесүүд, стартапуудыг нэг дор нэгтгэж, бизнесийн хүрээгээ илүү үр дүнтэйгээр тэлж, олон хэрэглэгчдэд хүрэх боломж олгосон Monpay Market-ийг зах зээлд нэвтрүүлсэн нь олны талархлыг хүлээсэн шийдэл байсныг онцолъё. Мөн үзэсгэлэнгийн үеэр “Monpay” апп дээрх өөрийн дахин давтагдашгүй QR кодыг уншуулан төрөл бүрийн бэлэг авах, “Monpay”-ийг ашиглан хүүхдийн сайн сайхны төлөөх нийгмийн хариуцлагын төслүүдэд хувь нэмрээ оруулах боломжтой байлаа. > Санал болгох: Апп тойм: Monpay - Үндэсний төлбөрийн шийдэл > > Unread ### YOMO: Манганы ертөнцөөр аялцгаая ICT Expo-ийн нэгэн содон өнгө нь янз бүрийн баатруудын дүрд хувирч, үзэсгэлэнгийн уур амьсгалыг хөгжилтэй бас онцгой болгож байсан охид залуус байсан юм. Тэдгээр косплэй дүрүүд бол Yomo.mn-ийн төлөөлөл. Yomo.mn бол өдрөөс өдөрт эрэлт хэрэгцээ нь өсөн нэмэгдэж буй манга, комик контентыг эх хэл дээрээ унших боломж олгосон нэгдсэн талбар. Хүссэн мангагаа хүссэн төхөөрөмжөөсөө албан ёсны эрхтэйгээр унших боломжтой энэ үйлчилгээ нь монголоос гадна англи, япон хэл дээр унших сонголттой нь залуусын хэлний боловсролд эергээр нөлөөлөх боломжтой юм. ### msign: тоон гарын үсгийн шинэ эрин “Мобиком” сим картад суурилсан тоон гарын үсгийн үйлчилгээг "Тридум Кэй" компанитай хамтран анхлан нэвтрүүлж байсан. Тэгвэл "MSign" үйлчилгээ нь цар хүрээ, боломжийн хувьд улам өргөжин тэлснийг онцлов. Уг үйлчилгээ нь шинээр танилцуулагдаад удаагүй байгаа “e-Mongolia” апп-тай хоршин ажиллаж, финтек, банк санхүүгийн үйлчилгээ болон дотоодын ERP системд ашиглах боломжтой болжээ. Тоон гарын үсэг нь хэрэглэгчдэд орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран найдвартай, аюулгүй байдлаар төрөл бүрийн харилцааг зохицуулах боломж олгох технологи билээ. > Санал болгох: Тоон гарын үсэг гэж юу вэ? > > Unread ### Moffice Өнгөрсөн жилийн ICT Expo-ийн үеэр анх танилцуулж байсан "Moffice" хамтын оффисын төв өдгөө 30 гаруй гарааны бизнес эрхлэгчдийг бойжуулж буй залуусын очих дуртай цэг нэгэнт болж чаджээ. Стартап үүсгэн байгуулагчид, төрөл бүрийн чиглэлийн мэргэжилтнүүдэд тав тухтай орчинд бүтээлч байдлаар ажиллах нөхцлийг бүрдүүлсэн "Moffice"-ийн танхимд тус төвөөс бизнесээ амжилттай эхлүүлсэн стартапууд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ танилцуулж байв. Сонирхуулахад, Unread Media тус төвийг 2020 оны Улаанбаатарын хамгийн таатай оффисын жагсаалтдаа багтаасан билээ. ### RPA: робот туслахуудыг таны гарт Ерөөс “Мобиком”-ын танхим технологийн хөгжлийн чиг хандлага нийгмийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж буйг бүрэн илтгэсэн утга агуулгатай мэт сэтгэгдэл төрүүлж байлаа. Хэрэглэгчдэд гар утасны хэрэглээг анхлан таниулсан 2G технологи, түүнийг дэмжиж ажилладаг эхэн үеийн утсуудаас эхлээд орчин цагийн ухаалаг утсуудыг харуулсан бичил "үзэсгэлэн"-г шалан дээрээ байршуулсан нь сонирхолтой шийдэл байв. Үүнтэй зэрэгцүүлэн дараагийн үеийн технологиудаасаа ч дэлгэсэн байсан нь "RPA" байв. Робот автоматжуулалтын технологи ашиглан “Мобиком” корпорац нийт 18 процессийг илүү хялбаршуулж, бүтээмжээ нэмж буй талаар бид өмнө онцолж байсан. Тэгвэл тэд өдгөө энэхүү туршлага дээрээ үндэслэн бусад бизнесийн байгууллагуудыг илүү хурдтай байж, хүн цагаа хэмнэн, гараар хийдэг ажилд цаг үрэх бус оюунаараа тунгааж эргэцүүлж, шийдвэр гаргах бүтээлч ажилдаа илүүтэй цаг зарцуулахад уриалан, тэрхүү технологийн давуу тал боломжуудыг танилцуулж байгаа нь жишиг болохуйц үйлдэл байлаа. > Санал болгох: Цагаан захт роботууд байгууллагын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх нь > > Unread ### voo: Өөрийн дуртай төхөөрөмжөөсөө ТВ суваг болон видео стриминг үйлчилгээг хүлээн авах боломж олгосон "VOO" энэ жилийн Монголын технологийн ертөнцийн онцлох бүтээгдэхүүнүүдийн нэг байлаа. Энэ удаад ч тэд хэрэглээг илүү төгөлдөржүүлж, олон төрлийн онцгой контент, шинэ боломжуудыг гарт хүргэсэн бүтээгдэхүүнээрээ олны анхаарлыг татаж байв. Нэг удаа төлбөр төлөөд хязгааргүй үзэх боломжтой уг үйлчилгээ нь орчин үеийн амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн дижитал шийдэл болж чаджээ. > "ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ. > > Unread
https://unread.today/c/howiparent-dasha	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2021-03-23T00:00:00	3 сарын 23, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 2 хүүхдийн ээж Даша	<div class="article-body"> <h2>Энэ удаагийн дугаартаа бид хүүхдийн эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй, сэтгэн бодох чадварыг нь хөгжүүлэх эерэг нөлөөтэй модон тоглоом үйлдвэрлэгч брэнд болох "Avdar toys"-ийн үүсгэн байгуулагч, хоёр хүүхдийн ээж Э.Мөнхбилэгийг урилаа. Хятадын зах зээлд амжилттайгаар бизнес эрхлэхийн зэрэгцээ өөрийн сошиал хаягаараа дамжуулан олон залуу ээжид хэрэгцээтэй зөвлөгөө хуваалцдаг түүнтэй бид хүүхдийн хүмүүжил, сэтгэлзүйн эрүүл мэнд гээд төрөл сэдвээр дэлгэрэнгүй ярилцсан билээ.</h2><p></p><p><b>Нэр:</b> Э. Мөнхбилэг (Lulu Dasha)<br><b>Ажил:</b> "<a href="https://www.instagram.com/avdar.toys/" target="_blank">Avdar toys</a>" брэндийн үүсгэн байгуулагч<br><b>Ам бүл</b>: 4<br><b>Сошиал хуудсууд: </b><a href="https://www.instagram.com/dashalulu/" target="_blank">Dashalulu</a> (Инстаграм)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/de4321c74ad486ea2ed84bd9ad67bffc.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байцгаана уу? Намайг Э.Мөнхбилэг (Lulu Dasha) гэдэг. БНХАУ-д оюутан болж ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад 14 жил тасралтгүй амьдарч байна. Энэ хугацаанд их сургуулиа төгсөж, нөхөртэйгээ учран хоёр хөөрхөн хүүхдийн ээж болсон. <a href="https://avdar.co/" target="_blank">Avdar toys</a> тоглоомын үйлдвэрлэлийг гэр бүлийн хүний хамтаар эрхэлдэг. Том хүү Рома маань удахгүй зургаан нас хүрэх бол бага охин Вера ой зургаан сартай. <br> <br>Миний бодлоор гэр бүлийн үүргийг хуваарилах хамгийн шилдэг арга нь эхнэр нөхөр хоорондоо илэн далангүй ярилцах. Аль нэг нь дангаараа гэр орны ажлыг хариуцвал удаан хугацаандаа тухайн хүний сэтгэл санаа тогтворгүй болж улмаар тэр байдал нь уур бухимдал болж гадагшлах гээд байдаг сөрөг талтай юм шиг. <br> <br>Манай гэр бүлийн хувьд өөрсдөдөө тохирсон арга барилыг олох гэж олон үе шатыг давсан л даа. Хүүхэдтэй болж амжаагүй, үерхэж байхад амархан юм шиг санагддаг. Гэтэл эхний хүүхэд төрөх үед бүх зүйл орвонгоороо өөрчлөгдөнө, хоёр дахь хүүхэд дээр шинэ сорилтуудтай нүүр тулна. Том хүүгээ төрүүлсний дараа би хүүхдээ хараад гэртээ суудгийнхаа хэрээр дийлэнх ажлыг хариуцаж амжуулдаг байсан бол охин дээрээ тэгэх боломжгүй болж, хоёулаа хамжаад л бүх зүйлээ амжуулж эхэлсэн. Харилцаагаа эрүүл байлгах тал дээр хэрэгжүүлье гэж сүүлд анзаарсан зүйл гэвэл, гэр дотор ямар нэгэн ажил гарч ирэхэд <i>Чи үүнийг хийж чадах уу? Хэрвээ чадах бол гялс хийчих. Чадахааргүй бол дараа нь хамтдаа энэ ажлыг зохицуулъя </i>гэх мэтчилэн дор дор нь ярилцах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Тийм болохоор манай гэр бүлд хэн нэгний тухайлан хариуцаж авсан ажил гэж бараг байхгүй. Хоорондоо ярилцаж ойлголцоод гэрийн ажлаа хийчихдэг гэсэн үг. <br> <br>Эхнэрүүд хэрвээ нөхрөө гэрийн ажилд туслуулмаар байвал тэднийг гэнэтхэн “ажилсаг” нэгэн болгож чадахгүй гэдгээ сайтар ойлгох хэрэгтэй байх. Анхнаасаа тийм зорилго тавиад ч хэрэггүй. Харин нөхрүүд өөрсдөө гэрийн ажил хийх хүсэлтэй болж өөрчлөгдөж болно. Ийм хүсэл ихэвчлэн тэднээс эвтэйхэн хүсэх, хийсэн ажилд нь талархах үед илэрдэг. Эсрэгээрээ “Чи үүнийг заавал хийх ёстой, би л бүгдийг хийх юм” гэх мэтээр шаардаж дарамтлаад байх юм бол тэд улам бүр залхах хандлагатай. <br> <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Бага охиноо төрүүлснээс хойш би өглөө барагтай эрт босохоо больсон учраас манай нөхөр хүүгээ сэрээж, ундыг нь уулгаад цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг. Ажлын өдрийн өглөө бол бид хэд бараг л тааралдахгүй шүү. Оройдоо би хүүгээ, нөхөр охиноо хариуцаж унтуулна. Харин амралтын өдрүүдээр бид хоёр ямар нэгэн ажил төлөвлөхгүйгээр бүтэн өдрийг зөвхөн гэр бүлдээ зарцуулж, хамтдаа хотын төв орох юмуу ойрхон паркаар зугаалдаг уламжлалтай.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3f42c857dcd9b4f7429ae53e88265cfd.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Бусад шинэхэн ээжүүдтэй ижил надад ч гэсэн хүүхдийг тогтсон арга барилын дагуу өсгөх ёстой гэсэн хатуу итгэл үнэмшилтэй явсан цаг үе бий. Гэхдээ хүү маань томорч, өөрийн гэсэн үзэл бодол нь төлөвших тусам монтессори ч юм уу ямар нэгэн хүүхэд өсгөх арга зүй хүүхдийн хүмүүжилд тийм ч чухал бус юм байна гэдгийг ухаарсан. Охиноо зургаан сар хүрэх үед би амьдралдаа чухал шийдвэр гаргаж, анх удаа мэргэжлийн сэтгэлзүйчтэй ажиллаж эхэлсэн юм. Хүн сэтгэлээ тольдож, дотор буй бүхнээ уудлаад ирэхээр өөрийн эрхгүй тойрны бүх зүйлсээ хөндлөнгийн нүдээр харж эхэлдэг юм билээ. Хүүхдүүдээ ч гэсэн хөндлөнгөөс ажиглаж эхэлнэ. Сэтгэлзүйн үйлчилгээ авсны үр дүнд би гэр бүл болон хүүхэд хүмүүжлийн дүр зургаа илүү томоор төсөөлж, өөрийгөө бүрэн дүүрэн аз жаргалтай байлгавал хүүхдүүдээ ч зөв өсгөж чадах юм байна гэдэг дүгнэлтэд хүрсэн. <br> <br>Өөрийнхөө сэтгэлзүйд анхаарч байгаа хүн хүүхдүүдийнхээ ч сэтгэл санааг эрүүл байлгахын төлөө хичээдэг. Сэтгэлзүйчид хандсанаас хойш би илүү тайван ээж болж чадсан гэх үү дээ. Манай сэтгэлзүйч “Чи хүүхдүүдээ зүгээр л тайван орхичих. Хүүхдэдээ зарцуулж байгаа энэ их энергиэ өөрийнхөө дотогш өнгийхөд, өөрийгөө жаргалтай байлгахад зарцуул” гэж хэлдэг юм. Хүүхэд бидний төсөөлснөөс ч илүү амьдарч буй орчиндоо хурдтай дасан зохицож, өөрийгөө авч явах чадвартай. Хүүхэд өсгөх тал дээр хэт олон дүрэм мөрдөх гэж хичээх тусам хүүхэд дарамтад орж, гэр бүлийн уур амьсгал ч таагүй болох эрсдэлтэй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?<br></div></h3><p></p><p>Нөхөр бид хоёр хүүхдүүдийнхээ тоглох тоглоом, үзэх контентийг аль болох бага байлгахад анхаардаг. Хүүгээ бага байхад дэлгэцийн тал дээр хатуу шаардлага тавьдаг байсан ч одоо бол тодорхой хэмжээнд хүүхэлдэй кино, дуртай контентийг нь бага цагаар үзүүлэх болсон. Манай хүү голцуу амьтан, амьд байгалийн тухай баримтат кино үздэг, ялангуяа "National Geographic"-ийн баримтат кинонуудад их дуртай. Тоглоомын тухайд ч гэсэн ялгаагүй. Өрөөгөөр дүүрэн тарааж хаясан тоглоомыг би үзэж чаддаггүй төрлийн хүн л дээ. Тоглоом олон байх тусам хүүхдийн анхаарал сарниад аль ч тоглоомоороо тогтвортой тоглож чаддаггүй. Тийм ч болохоор манай хүүхдүүдийн тоглоомын тавиур дээр ганц хоёр иж бүрдэл модон тоглоом, лего, машин гэх мэт хэдхэн тоглоом л өрөөстэй байдаг юм. <br> <br><a href="https://www.instagram.com/avdar.toys/" target="_blank">Avdar toys</a> бий болсон шалтгаан ч миний энэ үзэлтэй холбоотой. Хүүдээ авч өгмөөр байгаа тоглоомоо эргэн тойрноосоо хайгаад олохгүй, эцэст нь өөрөө хийгээд үзье гэж шийдэж, анхны модон тоглоомуудаа нөхөртэйгөө хамтран хийж байлаа. <br> <br>Орчин цагт хүүхэд тоглоом хоёрын харилцаанд тоглоом нь хүүхдээ удирддаг, хөгжөөн зугаацуулах хандлагатай болчихсон. Угтаа хүүхэд өөрөө идэвхтэй байж, бүтээлч байдлаа ашиглан тухайн тоглоомыг хэрхэн ашиглахаа бодож олох хэрэгтэй. Элдэв дуу чимээ гаргаж, гэрэл асдаг тоглоомын сул тал нь хүүхдэд бодож сэтгэх орон зай ерөөсөө олгодоггүй явдал. Харин ямар нэгэн бэлэн заавар байхгүй <a href="https://artfulparent.com/best-open-ended-toys-for-kids/" target="_blank">open ended</a> тоглоомоор тоглох үед хүүхэд бүтээлч сэтгэлгээгээ ашиглан хязгааргүй олон янзаар тухайн тоглоомыг хувиргах боломжтой байдаг нь гоё. Манай тоглоомуудад ингэж тоглох ёстой гэсэн тодорхой дүрэм огт байхгүй тул хэдэн ч насны хүүхдэд тохиромжтой.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1b7a719898d34cf3b8ad3728ffedf094.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/97fddeb1fb28ff25abe07fe53e24c142.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Эхний хүүхэд төрсөн цагаас авахуулаад л ээжүүд төрөл бүрийн сэтгэлзүйн үе шатыг давдаг байх. Хүүгээ төрүүлснийхээ дараа нэг хэсэг би бүх зүйлийг өөгүй төгс амжуулдаг супер ээж байх гэж хичээсэн. Хүүхдийн хүмүүжил, сайн ээж байх талаар бүх төрлийн ном уншиж, төрөл бүрийн эх сурвалжаас мэдээлэл цуглуулаад л. Гурван нас хүртэл нь бүтэн цагийн ажил хийлгүй дийлэнх хугацаагаа хүүдээ зориулсан. Харин хүүхэд цэцэрлэгт орсны дараа зөвхөн өөртөө зарцуулах хангалттай цагтай болж, тэр үеэс ажилдаа эрчимтэй анхаарал хандуулах болсон доо. <br> <br>Хувь хүнийхээ хувьд ч ээж болсноосоо хойш маш их өөрчлөгдсөн. Өөрийгөө илүү ойлгож, мэддэг болохыг хичээсэн. Өөртэйгээ тулж ажиллан, сэтгэлзүйн эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулж эхэлсэн минь магадгүй энэ хугацаанд гэр бүл болон үр хүүхдийнхээ төлөө хийсэн хамгийн үнэ цэнтэй зүйл юм болов уу. <br> <br>Хүүхдүүд маань том болох үед тэдэнтэйгээ хангалттай сайхан харилцаатай ээж байж чадах уу гэх асуулт миний санааг их зовоодог юм. Тиймдээ ч хүүхдээ хүүхэд гэлтгүй хүн гэдэг үүднээс нь авч үзэн, зааж зааварлахаас илүүтэй сонсохыг хичээдэг. Хүүхэд өсвөр нас руу шилжих тусам өөрийн гэсэн ертөнц, үзэл бодолтой нэгэн болох нь ойлгомжтой. Харин аав ээж нь тухайн үед хүүхэдтэйгээ хангалттай итгэлцэл, дотно харилцаа үүсгэж чадаагүй бол хэн хэндээ тун хэцүү байдал үүснэ. Заримдаа зургаан нас хүрэх гэж байгаа хүүтэйгээ ойлголцоход маш их тэвчээр шаардагддаг ч өөрийгөө илэрхийлж буй арга хэлбэрийг нь хүчээр дарж яасан ч болохгүй гэж боддог. Ер нь хүүхэд томрох тусам уужуу сэтгэлтэй, хэр баргийн зүйлд барьц алдахааргүй тайван хүн болж байна даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ?</div></h3><p>Охиноо долоо, найман сар хүрэх үед нь нөхөр бид хоёр ярилцаж байгаад асрагчтай болсон нь өөрсдөдөө цаг гаргахад маш их нэмэр болсон шүү. Асрагчтай байх хугацаанд би өглөө ажилдаа яваад үдийн цайны цагаар бүх ажлаа цэгцэлж дуусган, үлдсэн хугацаанд дуртай кофе шоп орж, хүссэн зүйлээ хийдэг байсан. Харин одоо бол нөхцөл байдалтайгаа эвлэрээд оройн цагийг л дуртай зүйлсдээ цаг зарцуулж байна. Манай хүүхдүүд харьцангуй эрт буюу орой 8.30-9.00 цагийн хооронд унтчихдаг тул тэр цагаас хойш нөхөртэйгээ кино үздэг ч юм уу, хоёулхнаа байдаг. Сүүлийн үед би хоббигоороо юм оёж суран, хүүхэлдэй хийхээр оролдож байгаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ?</h3><p></p><p>Өөртөө анхаарал халамж тавьж, аз жаргалтай байхад суралцахгүй бол ээжийн цэнэг нэг л өдөр шавхагдан эцэс сүүлдээ үүрч байгаа ачаалал маань уур хилэн, стресс, хэрүүл болж хувирдаг. Ялангуяа цар тахлын энэ нөхцөл байдлаас шалтгаалан ээжүүд бүтэн цагаар хүүхдүүддээ анхаарал хандуулахын хажуугаар ажлаа ч бас давхар хийх шаардлагатай болж байгаа. Энэ хэтэрсэн үүрэг, хариуцлага бие махбод болоод мэдрэлийн системд хүнд ачаа болж байгаа нь тодорхой. <br> <br>30 настай Даша гэдэг хүнд өөрийн гэсэн сонирхол, хийхийг хүссэн ажил байна. Харин миний хажууд байгаа ой зургаан сартай, зургаан настай хүүхдийн сонирхол, хэрэгцээ шаардлага тэс ондоо. Бид гурвын хэрэгцээ, хүсэл хаана ч огтлолцохгүй. Гэсэн хэдий ч би ээж хүн учраас хүүхдүүдээ асарч, хоолыг нь хийж, эрүүл байлгах ёстой. Энэ бүхнийг зохицуулж буй ээжүүддээ хувиасаа зөвлөхөд, бүх зүйлийг төгс байлгах гэж бүү хичээгээрэй. Хүүхдүүд чинь орой есөн цагт унтвал шөнийн нэг цаг хүртэл ажлаа хийж суух биш, эртхэн унтаж амран, эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулсан нь дээр. Зарим өдөр хөргөгчинд байгаа зүйлсээ ашиглаад, хурдхан шиг оройн хоолоо бэлдэх үедээ би огтхон ч гэмшдэггүй. Би ч гэсэн хүн. Ядрах, залхах үе бишгүй. Яагаад заавал би бүх зүйлийг төгс хийх ёстой гэж? Ээж хүн өгч чадах хэмжээгээрээ л хүүхдүүддээ өгөх хэрэгтэй. Өгөх зүйл байхгүй хэрнээ хамаг бүхнээ шавхаад байх юм бол тэр бүхэн чинь эргээд стресс болж хувирна гэдгийг битгий мартаарай.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/73eb49436c4a5e18399106aef1d4fdfe.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d746ce51bee4b074179b2d4894a22fe0.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Бага охин хөлд ороод ид хөдөлгөөнтэй байдаг үе дээрээ ирчихсэн учраас манай хоёр байнга ноцолдоно. Тэгсэн хэрнээ гадаа гарсан үедээ ах нь байнга дүүгээ уначих вий, бэртчих вий гэж араас нь нүд салгалгүй дагаж, хамгаалдаг нь тун хөөрхөн. Бусад хүүхдүүдтэй тоглохдоо бие биеэ гэсэн сэтгэл гаргаж байхыг нь хараад хайр ундардаг шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Хүүхдийн хүмүүжилтэй холбоотой уншсан номууд дундаас хамгийн гүн сэтгэгдэл үлдээсэн нэг ном байдаг юм. Би өөрөө орос хэл дээр тэр номыг уншсан л даа. Нэрийг нь монголоор утгачилбал “үл үзэгдэх тусламж” гэх утгатай. Гол утга санаа нь хүүхэд хэдий чинээ аав, ээжтэйгээ эрүүл бөгөөд дотно харилцаа үүсгэх тусам төдий чинээ ирээдүйд сэтгэлийн тэнхээтэй, аз жаргалтай нэгэн болж төлөвшдөг тухай. Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ амьдралд түшиж тулах багана нь болж чадаагүйгээс үүдэн ямар бэрхшээлүүд ирээдүйд нь тохиодог гээд их гоё дэлгэрэнгүй тайлбарлаж бичсэн ном. Ерөнхийдөө яг л тэр ном дээр бичсэнтэй адил хүүхдүүдийнхээ амьдралд хэт гүнзгий хутгалдахгүйгээр тэдний хувьд үл үзэгдэх түшиг тулгуур нь болж амьдрахыг хичээнэ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хэцүү зүйлс амьдралд нь тохиосон ч “өө шит” гэж хэлээд л өвдгөө гөвөөд цааш алхах сэтгэлийн тэнхээтэй хүн болоосой гэж хүсдэг. Сэтгэлзүйн хувьд тогтвортой, хайрцаггүйгээр чөлөөтэй сэтгэж чаддаг нэгэн байгаасай. Мөн бусдаас их зүйл хүсэж хүлээх бус өөртөө хариуцлагатай хандаж, хүссэн амьдралаа өөрийн гараар бүтээх чадварт суралцаасай. Дэлхий ертөнц ийм хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж байгаа цаг үед хүүхдүүдийнхээ боловсрол, ямар мэргэжил эзэмших зэрэгт тийм ч их санаа зовдоггүй.</p> </div>	Энэ удаагийн дугаартаа бид хүүхдийн эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй, сэтгэн бодох чадварыг нь хөгжүүлэх эерэг нөлөөтэй модон тоглоом үйлдвэрлэгч брэнд болох "Avdar toys"-ийн үүсгэн байгуулагч, хоёр хүүхдийн ээж Э.Мөнхбилэгийг урилаа. Хятадын зах зээлд амжилттайгаар бизнес эрхлэхийн зэрэгцээ өөрийн сошиал хаягаараа дамжуулан олон залуу ээжид хэрэгцээтэй зөвлөгөө хуваалцдаг түүнтэй бид хүүхдийн хүмүүжил, сэтгэлзүйн эрүүл мэнд гээд төрөл сэдвээр дэлгэрэнгүй ярилцсан билээ. Нэр: Э. Мөнхбилэг (Lulu Dasha) Ажил: " Avdar toys " брэндийн үүсгэн байгуулагч Ам бүл : 4 Сошиал хуудсууд: Dashalulu (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Намайг Э.Мөнхбилэг (Lulu Dasha) гэдэг. БНХАУ-д оюутан болж ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад 14 жил тасралтгүй амьдарч байна. Энэ хугацаанд их сургуулиа төгсөж, нөхөртэйгээ учран хоёр хөөрхөн хүүхдийн ээж болсон. Avdar toys тоглоомын үйлдвэрлэлийг гэр бүлийн хүний хамтаар эрхэлдэг. Том хүү Рома маань удахгүй зургаан нас хүрэх бол бага охин Вера ой зургаан сартай. Миний бодлоор гэр бүлийн үүргийг хуваарилах хамгийн шилдэг арга нь эхнэр нөхөр хоорондоо илэн далангүй ярилцах. Аль нэг нь дангаараа гэр орны ажлыг хариуцвал удаан хугацаандаа тухайн хүний сэтгэл санаа тогтворгүй болж улмаар тэр байдал нь уур бухимдал болж гадагшлах гээд байдаг сөрөг талтай юм шиг. Манай гэр бүлийн хувьд өөрсдөдөө тохирсон арга барилыг олох гэж олон үе шатыг давсан л даа. Хүүхэдтэй болж амжаагүй, үерхэж байхад амархан юм шиг санагддаг. Гэтэл эхний хүүхэд төрөх үед бүх зүйл орвонгоороо өөрчлөгдөнө, хоёр дахь хүүхэд дээр шинэ сорилтуудтай нүүр тулна. Том хүүгээ төрүүлсний дараа би хүүхдээ хараад гэртээ суудгийнхаа хэрээр дийлэнх ажлыг хариуцаж амжуулдаг байсан бол охин дээрээ тэгэх боломжгүй болж, хоёулаа хамжаад л бүх зүйлээ амжуулж эхэлсэн. Харилцаагаа эрүүл байлгах тал дээр хэрэгжүүлье гэж сүүлд анзаарсан зүйл гэвэл, гэр дотор ямар нэгэн ажил гарч ирэхэд Чи үүнийг хийж чадах уу? Хэрвээ чадах бол гялс хийчих. Чадахааргүй бол дараа нь хамтдаа энэ ажлыг зохицуулъя гэх мэтчилэн дор дор нь ярилцах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Тийм болохоор манай гэр бүлд хэн нэгний тухайлан хариуцаж авсан ажил гэж бараг байхгүй. Хоорондоо ярилцаж ойлголцоод гэрийн ажлаа хийчихдэг гэсэн үг. Эхнэрүүд хэрвээ нөхрөө гэрийн ажилд туслуулмаар байвал тэднийг гэнэтхэн “ажилсаг” нэгэн болгож чадахгүй гэдгээ сайтар ойлгох хэрэгтэй байх. Анхнаасаа тийм зорилго тавиад ч хэрэггүй. Харин нөхрүүд өөрсдөө гэрийн ажил хийх хүсэлтэй болж өөрчлөгдөж болно. Ийм хүсэл ихэвчлэн тэднээс эвтэйхэн хүсэх, хийсэн ажилд нь талархах үед илэрдэг. Эсрэгээрээ “Чи үүнийг заавал хийх ёстой, би л бүгдийг хийх юм” гэх мэтээр шаардаж дарамтлаад байх юм бол тэд улам бүр залхах хандлагатай. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бага охиноо төрүүлснээс хойш би өглөө барагтай эрт босохоо больсон учраас манай нөхөр хүүгээ сэрээж, ундыг нь уулгаад цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг. Ажлын өдрийн өглөө бол бид хэд бараг л тааралдахгүй шүү. Оройдоо би хүүгээ, нөхөр охиноо хариуцаж унтуулна. Харин амралтын өдрүүдээр бид хоёр ямар нэгэн ажил төлөвлөхгүйгээр бүтэн өдрийг зөвхөн гэр бүлдээ зарцуулж, хамтдаа хотын төв орох юмуу ойрхон паркаар зугаалдаг уламжлалтай. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Бусад шинэхэн ээжүүдтэй ижил надад ч гэсэн хүүхдийг тогтсон арга барилын дагуу өсгөх ёстой гэсэн хатуу итгэл үнэмшилтэй явсан цаг үе бий. Гэхдээ хүү маань томорч, өөрийн гэсэн үзэл бодол нь төлөвших тусам монтессори ч юм уу ямар нэгэн хүүхэд өсгөх арга зүй хүүхдийн хүмүүжилд тийм ч чухал бус юм байна гэдгийг ухаарсан. Охиноо зургаан сар хүрэх үед би амьдралдаа чухал шийдвэр гаргаж, анх удаа мэргэжлийн сэтгэлзүйчтэй ажиллаж эхэлсэн юм. Хүн сэтгэлээ тольдож, дотор буй бүхнээ уудлаад ирэхээр өөрийн эрхгүй тойрны бүх зүйлсээ хөндлөнгийн нүдээр харж эхэлдэг юм билээ. Хүүхдүүдээ ч гэсэн хөндлөнгөөс ажиглаж эхэлнэ. Сэтгэлзүйн үйлчилгээ авсны үр дүнд би гэр бүл болон хүүхэд хүмүүжлийн дүр зургаа илүү томоор төсөөлж, өөрийгөө бүрэн дүүрэн аз жаргалтай байлгавал хүүхдүүдээ ч зөв өсгөж чадах юм байна гэдэг дүгнэлтэд хүрсэн. Өөрийнхөө сэтгэлзүйд анхаарч байгаа хүн хүүхдүүдийнхээ ч сэтгэл санааг эрүүл байлгахын төлөө хичээдэг. Сэтгэлзүйчид хандсанаас хойш би илүү тайван ээж болж чадсан гэх үү дээ. Манай сэтгэлзүйч “Чи хүүхдүүдээ зүгээр л тайван орхичих. Хүүхдэдээ зарцуулж байгаа энэ их энергиэ өөрийнхөө дотогш өнгийхөд, өөрийгөө жаргалтай байлгахад зарцуул” гэж хэлдэг юм. Хүүхэд бидний төсөөлснөөс ч илүү амьдарч буй орчиндоо хурдтай дасан зохицож, өөрийгөө авч явах чадвартай. Хүүхэд өсгөх тал дээр хэт олон дүрэм мөрдөх гэж хичээх тусам хүүхэд дарамтад орж, гэр бүлийн уур амьсгал ч таагүй болох эрсдэлтэй. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Нөхөр бид хоёр хүүхдүүдийнхээ тоглох тоглоом, үзэх контентийг аль болох бага байлгахад анхаардаг. Хүүгээ бага байхад дэлгэцийн тал дээр хатуу шаардлага тавьдаг байсан ч одоо бол тодорхой хэмжээнд хүүхэлдэй кино, дуртай контентийг нь бага цагаар үзүүлэх болсон. Манай хүү голцуу амьтан, амьд байгалийн тухай баримтат кино үздэг, ялангуяа "National Geographic"-ийн баримтат кинонуудад их дуртай. Тоглоомын тухайд ч гэсэн ялгаагүй. Өрөөгөөр дүүрэн тарааж хаясан тоглоомыг би үзэж чаддаггүй төрлийн хүн л дээ. Тоглоом олон байх тусам хүүхдийн анхаарал сарниад аль ч тоглоомоороо тогтвортой тоглож чаддаггүй. Тийм ч болохоор манай хүүхдүүдийн тоглоомын тавиур дээр ганц хоёр иж бүрдэл модон тоглоом, лего, машин гэх мэт хэдхэн тоглоом л өрөөстэй байдаг юм. Avdar toys бий болсон шалтгаан ч миний энэ үзэлтэй холбоотой. Хүүдээ авч өгмөөр байгаа тоглоомоо эргэн тойрноосоо хайгаад олохгүй, эцэст нь өөрөө хийгээд үзье гэж шийдэж, анхны модон тоглоомуудаа нөхөртэйгөө хамтран хийж байлаа. Орчин цагт хүүхэд тоглоом хоёрын харилцаанд тоглоом нь хүүхдээ удирддаг, хөгжөөн зугаацуулах хандлагатай болчихсон. Угтаа хүүхэд өөрөө идэвхтэй байж, бүтээлч байдлаа ашиглан тухайн тоглоомыг хэрхэн ашиглахаа бодож олох хэрэгтэй. Элдэв дуу чимээ гаргаж, гэрэл асдаг тоглоомын сул тал нь хүүхдэд бодож сэтгэх орон зай ерөөсөө олгодоггүй явдал. Харин ямар нэгэн бэлэн заавар байхгүй open ended тоглоомоор тоглох үед хүүхэд бүтээлч сэтгэлгээгээ ашиглан хязгааргүй олон янзаар тухайн тоглоомыг хувиргах боломжтой байдаг нь гоё. Манай тоглоомуудад ингэж тоглох ёстой гэсэн тодорхой дүрэм огт байхгүй тул хэдэн ч насны хүүхдэд тохиромжтой. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Эхний хүүхэд төрсөн цагаас авахуулаад л ээжүүд төрөл бүрийн сэтгэлзүйн үе шатыг давдаг байх. Хүүгээ төрүүлснийхээ дараа нэг хэсэг би бүх зүйлийг өөгүй төгс амжуулдаг супер ээж байх гэж хичээсэн. Хүүхдийн хүмүүжил, сайн ээж байх талаар бүх төрлийн ном уншиж, төрөл бүрийн эх сурвалжаас мэдээлэл цуглуулаад л. Гурван нас хүртэл нь бүтэн цагийн ажил хийлгүй дийлэнх хугацаагаа хүүдээ зориулсан. Харин хүүхэд цэцэрлэгт орсны дараа зөвхөн өөртөө зарцуулах хангалттай цагтай болж, тэр үеэс ажилдаа эрчимтэй анхаарал хандуулах болсон доо. Хувь хүнийхээ хувьд ч ээж болсноосоо хойш маш их өөрчлөгдсөн. Өөрийгөө илүү ойлгож, мэддэг болохыг хичээсэн. Өөртэйгээ тулж ажиллан, сэтгэлзүйн эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулж эхэлсэн минь магадгүй энэ хугацаанд гэр бүл болон үр хүүхдийнхээ төлөө хийсэн хамгийн үнэ цэнтэй зүйл юм болов уу. Хүүхдүүд маань том болох үед тэдэнтэйгээ хангалттай сайхан харилцаатай ээж байж чадах уу гэх асуулт миний санааг их зовоодог юм. Тиймдээ ч хүүхдээ хүүхэд гэлтгүй хүн гэдэг үүднээс нь авч үзэн, зааж зааварлахаас илүүтэй сонсохыг хичээдэг. Хүүхэд өсвөр нас руу шилжих тусам өөрийн гэсэн ертөнц, үзэл бодолтой нэгэн болох нь ойлгомжтой. Харин аав ээж нь тухайн үед хүүхэдтэйгээ хангалттай итгэлцэл, дотно харилцаа үүсгэж чадаагүй бол хэн хэндээ тун хэцүү байдал үүснэ. Заримдаа зургаан нас хүрэх гэж байгаа хүүтэйгээ ойлголцоход маш их тэвчээр шаардагддаг ч өөрийгөө илэрхийлж буй арга хэлбэрийг нь хүчээр дарж яасан ч болохгүй гэж боддог. Ер нь хүүхэд томрох тусам уужуу сэтгэлтэй, хэр баргийн зүйлд барьц алдахааргүй тайван хүн болж байна даа. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Охиноо долоо, найман сар хүрэх үед нь нөхөр бид хоёр ярилцаж байгаад асрагчтай болсон нь өөрсдөдөө цаг гаргахад маш их нэмэр болсон шүү. Асрагчтай байх хугацаанд би өглөө ажилдаа яваад үдийн цайны цагаар бүх ажлаа цэгцэлж дуусган, үлдсэн хугацаанд дуртай кофе шоп орж, хүссэн зүйлээ хийдэг байсан. Харин одоо бол нөхцөл байдалтайгаа эвлэрээд оройн цагийг л дуртай зүйлсдээ цаг зарцуулж байна. Манай хүүхдүүд харьцангуй эрт буюу орой 8.30-9.00 цагийн хооронд унтчихдаг тул тэр цагаас хойш нөхөртэйгээ кино үздэг ч юм уу, хоёулхнаа байдаг. Сүүлийн үед би хоббигоороо юм оёж суран, хүүхэлдэй хийхээр оролдож байгаа. АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Өөртөө анхаарал халамж тавьж, аз жаргалтай байхад суралцахгүй бол ээжийн цэнэг нэг л өдөр шавхагдан эцэс сүүлдээ үүрч байгаа ачаалал маань уур хилэн, стресс, хэрүүл болж хувирдаг. Ялангуяа цар тахлын энэ нөхцөл байдлаас шалтгаалан ээжүүд бүтэн цагаар хүүхдүүддээ анхаарал хандуулахын хажуугаар ажлаа ч бас давхар хийх шаардлагатай болж байгаа. Энэ хэтэрсэн үүрэг, хариуцлага бие махбод болоод мэдрэлийн системд хүнд ачаа болж байгаа нь тодорхой. 30 настай Даша гэдэг хүнд өөрийн гэсэн сонирхол, хийхийг хүссэн ажил байна. Харин миний хажууд байгаа ой зургаан сартай, зургаан настай хүүхдийн сонирхол, хэрэгцээ шаардлага тэс ондоо. Бид гурвын хэрэгцээ, хүсэл хаана ч огтлолцохгүй. Гэсэн хэдий ч би ээж хүн учраас хүүхдүүдээ асарч, хоолыг нь хийж, эрүүл байлгах ёстой. Энэ бүхнийг зохицуулж буй ээжүүддээ хувиасаа зөвлөхөд, бүх зүйлийг төгс байлгах гэж бүү хичээгээрэй. Хүүхдүүд чинь орой есөн цагт унтвал шөнийн нэг цаг хүртэл ажлаа хийж суух биш, эртхэн унтаж амран, эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулсан нь дээр. Зарим өдөр хөргөгчинд байгаа зүйлсээ ашиглаад, хурдхан шиг оройн хоолоо бэлдэх үедээ би огтхон ч гэмшдэггүй. Би ч гэсэн хүн. Ядрах, залхах үе бишгүй. Яагаад заавал би бүх зүйлийг төгс хийх ёстой гэж? Ээж хүн өгч чадах хэмжээгээрээ л хүүхдүүддээ өгөх хэрэгтэй. Өгөх зүйл байхгүй хэрнээ хамаг бүхнээ шавхаад байх юм бол тэр бүхэн чинь эргээд стресс болж хувирна гэдгийг битгий мартаарай. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Бага охин хөлд ороод ид хөдөлгөөнтэй байдаг үе дээрээ ирчихсэн учраас манай хоёр байнга ноцолдоно. Тэгсэн хэрнээ гадаа гарсан үедээ ах нь байнга дүүгээ уначих вий, бэртчих вий гэж араас нь нүд салгалгүй дагаж, хамгаалдаг нь тун хөөрхөн. Бусад хүүхдүүдтэй тоглохдоо бие биеэ гэсэн сэтгэл гаргаж байхыг нь хараад хайр ундардаг шүү. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхдийн хүмүүжилтэй холбоотой уншсан номууд дундаас хамгийн гүн сэтгэгдэл үлдээсэн нэг ном байдаг юм. Би өөрөө орос хэл дээр тэр номыг уншсан л даа. Нэрийг нь монголоор утгачилбал “үл үзэгдэх тусламж” гэх утгатай. Гол утга санаа нь хүүхэд хэдий чинээ аав, ээжтэйгээ эрүүл бөгөөд дотно харилцаа үүсгэх тусам төдий чинээ ирээдүйд сэтгэлийн тэнхээтэй, аз жаргалтай нэгэн болж төлөвшдөг тухай. Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ амьдралд түшиж тулах багана нь болж чадаагүйгээс үүдэн ямар бэрхшээлүүд ирээдүйд нь тохиодог гээд их гоё дэлгэрэнгүй тайлбарлаж бичсэн ном. Ерөнхийдөө яг л тэр ном дээр бичсэнтэй адил хүүхдүүдийнхээ амьдралд хэт гүнзгий хутгалдахгүйгээр тэдний хувьд үл үзэгдэх түшиг тулгуур нь болж амьдрахыг хичээнэ. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хэцүү зүйлс амьдралд нь тохиосон ч “өө шит” гэж хэлээд л өвдгөө гөвөөд цааш алхах сэтгэлийн тэнхээтэй хүн болоосой гэж хүсдэг. Сэтгэлзүйн хувьд тогтвортой, хайрцаггүйгээр чөлөөтэй сэтгэж чаддаг нэгэн байгаасай. Мөн бусдаас их зүйл хүсэж хүлээх бус өөртөө хариуцлагатай хандаж, хүссэн амьдралаа өөрийн гараар бүтээх чадварт суралцаасай. Дэлхий ертөнц ийм хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж байгаа цаг үед хүүхдүүдийнхээ боловсрол, ямар мэргэжил эзэмших зэрэгт тийм ч их санаа зовдоггүй.	Энэ удаагийн дугаартаа бид хүүхдийн эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй, сэтгэн бодох чадварыг нь хөгжүүлэх эерэг нөлөөтэй модон тоглоом үйлдвэрлэгч брэнд болох "Avdar toys"-ийн үүсгэн байгуулагч, хоёр хүүхдийн ээж Э.Мөнхбилэгийг урилаа. Хятадын зах зээлд амжилттайгаар бизнес эрхлэхийн зэрэгцээ өөрийн сошиал хаягаараа дамжуулан олон залуу ээжид хэрэгцээтэй зөвлөгөө хуваалцдаг түүнтэй бид хүүхдийн хүмүүжил, сэтгэлзүйн эрүүл мэнд гээд төрөл сэдвээр дэлгэрэнгүй ярилцсан билээ. Нэр: Э. Мөнхбилэг (Lulu Dasha) Ажил: "Avdar toys" брэндийн үүсгэн байгуулагч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Dashalulu (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Намайг Э.Мөнхбилэг (Lulu Dasha) гэдэг. БНХАУ-д оюутан болж ирснээс хойш одоог хүртэл тус улсад 14 жил тасралтгүй амьдарч байна. Энэ хугацаанд их сургуулиа төгсөж, нөхөртэйгээ учран хоёр хөөрхөн хүүхдийн ээж болсон. Avdar toys тоглоомын үйлдвэрлэлийг гэр бүлийн хүний хамтаар эрхэлдэг. Том хүү Рома маань удахгүй зургаан нас хүрэх бол бага охин Вера ой зургаан сартай. Миний бодлоор гэр бүлийн үүргийг хуваарилах хамгийн шилдэг арга нь эхнэр нөхөр хоорондоо илэн далангүй ярилцах. Аль нэг нь дангаараа гэр орны ажлыг хариуцвал удаан хугацаандаа тухайн хүний сэтгэл санаа тогтворгүй болж улмаар тэр байдал нь уур бухимдал болж гадагшлах гээд байдаг сөрөг талтай юм шиг. Манай гэр бүлийн хувьд өөрсдөдөө тохирсон арга барилыг олох гэж олон үе шатыг давсан л даа. Хүүхэдтэй болж амжаагүй, үерхэж байхад амархан юм шиг санагддаг. Гэтэл эхний хүүхэд төрөх үед бүх зүйл орвонгоороо өөрчлөгдөнө, хоёр дахь хүүхэд дээр шинэ сорилтуудтай нүүр тулна. Том хүүгээ төрүүлсний дараа би хүүхдээ хараад гэртээ суудгийнхаа хэрээр дийлэнх ажлыг хариуцаж амжуулдаг байсан бол охин дээрээ тэгэх боломжгүй болж, хоёулаа хамжаад л бүх зүйлээ амжуулж эхэлсэн. Харилцаагаа эрүүл байлгах тал дээр хэрэгжүүлье гэж сүүлд анзаарсан зүйл гэвэл, гэр дотор ямар нэгэн ажил гарч ирэхэд Чи үүнийг хийж чадах уу? Хэрвээ чадах бол гялс хийчих. Чадахааргүй бол дараа нь хамтдаа энэ ажлыг зохицуулъя гэх мэтчилэн дор дор нь ярилцах хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон. Тийм болохоор манай гэр бүлд хэн нэгний тухайлан хариуцаж авсан ажил гэж бараг байхгүй. Хоорондоо ярилцаж ойлголцоод гэрийн ажлаа хийчихдэг гэсэн үг. Эхнэрүүд хэрвээ нөхрөө гэрийн ажилд туслуулмаар байвал тэднийг гэнэтхэн “ажилсаг” нэгэн болгож чадахгүй гэдгээ сайтар ойлгох хэрэгтэй байх. Анхнаасаа тийм зорилго тавиад ч хэрэггүй. Харин нөхрүүд өөрсдөө гэрийн ажил хийх хүсэлтэй болж өөрчлөгдөж болно. Ийм хүсэл ихэвчлэн тэднээс эвтэйхэн хүсэх, хийсэн ажилд нь талархах үед илэрдэг. Эсрэгээрээ “Чи үүнийг заавал хийх ёстой, би л бүгдийг хийх юм” гэх мэтээр шаардаж дарамтлаад байх юм бол тэд улам бүр залхах хандлагатай. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бага охиноо төрүүлснээс хойш би өглөө барагтай эрт босохоо больсон учраас манай нөхөр хүүгээ сэрээж, ундыг нь уулгаад цэцэрлэгт нь хүргэж өгдөг. Ажлын өдрийн өглөө бол бид хэд бараг л тааралдахгүй шүү. Оройдоо би хүүгээ, нөхөр охиноо хариуцаж унтуулна. Харин амралтын өдрүүдээр бид хоёр ямар нэгэн ажил төлөвлөхгүйгээр бүтэн өдрийг зөвхөн гэр бүлдээ зарцуулж, хамтдаа хотын төв орох юмуу ойрхон паркаар зугаалдаг уламжлалтай. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Бусад шинэхэн ээжүүдтэй ижил надад ч гэсэн хүүхдийг тогтсон арга барилын дагуу өсгөх ёстой гэсэн хатуу итгэл үнэмшилтэй явсан цаг үе бий. Гэхдээ хүү маань томорч, өөрийн гэсэн үзэл бодол нь төлөвших тусам монтессори ч юм уу ямар нэгэн хүүхэд өсгөх арга зүй хүүхдийн хүмүүжилд тийм ч чухал бус юм байна гэдгийг ухаарсан. Охиноо зургаан сар хүрэх үед би амьдралдаа чухал шийдвэр гаргаж, анх удаа мэргэжлийн сэтгэлзүйчтэй ажиллаж эхэлсэн юм. Хүн сэтгэлээ тольдож, дотор буй бүхнээ уудлаад ирэхээр өөрийн эрхгүй тойрны бүх зүйлсээ хөндлөнгийн нүдээр харж эхэлдэг юм билээ. Хүүхдүүдээ ч гэсэн хөндлөнгөөс ажиглаж эхэлнэ. Сэтгэлзүйн үйлчилгээ авсны үр дүнд би гэр бүл болон хүүхэд хүмүүжлийн дүр зургаа илүү томоор төсөөлж, өөрийгөө бүрэн дүүрэн аз жаргалтай байлгавал хүүхдүүдээ ч зөв өсгөж чадах юм байна гэдэг дүгнэлтэд хүрсэн. Өөрийнхөө сэтгэлзүйд анхаарч байгаа хүн хүүхдүүдийнхээ ч сэтгэл санааг эрүүл байлгахын төлөө хичээдэг. Сэтгэлзүйчид хандсанаас хойш би илүү тайван ээж болж чадсан гэх үү дээ. Манай сэтгэлзүйч “Чи хүүхдүүдээ зүгээр л тайван орхичих. Хүүхдэдээ зарцуулж байгаа энэ их энергиэ өөрийнхөө дотогш өнгийхөд, өөрийгөө жаргалтай байлгахад зарцуул” гэж хэлдэг юм. Хүүхэд бидний төсөөлснөөс ч илүү амьдарч буй орчиндоо хурдтай дасан зохицож, өөрийгөө авч явах чадвартай. Хүүхэд өсгөх тал дээр хэт олон дүрэм мөрдөх гэж хичээх тусам хүүхэд дарамтад орж, гэр бүлийн уур амьсгал ч таагүй болох эрсдэлтэй. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Нөхөр бид хоёр хүүхдүүдийнхээ тоглох тоглоом, үзэх контентийг аль болох бага байлгахад анхаардаг. Хүүгээ бага байхад дэлгэцийн тал дээр хатуу шаардлага тавьдаг байсан ч одоо бол тодорхой хэмжээнд хүүхэлдэй кино, дуртай контентийг нь бага цагаар үзүүлэх болсон. Манай хүү голцуу амьтан, амьд байгалийн тухай баримтат кино үздэг, ялангуяа "National Geographic"-ийн баримтат кинонуудад их дуртай. Тоглоомын тухайд ч гэсэн ялгаагүй. Өрөөгөөр дүүрэн тарааж хаясан тоглоомыг би үзэж чаддаггүй төрлийн хүн л дээ. Тоглоом олон байх тусам хүүхдийн анхаарал сарниад аль ч тоглоомоороо тогтвортой тоглож чаддаггүй. Тийм ч болохоор манай хүүхдүүдийн тоглоомын тавиур дээр ганц хоёр иж бүрдэл модон тоглоом, лего, машин гэх мэт хэдхэн тоглоом л өрөөстэй байдаг юм. Avdar toys бий болсон шалтгаан ч миний энэ үзэлтэй холбоотой. Хүүдээ авч өгмөөр байгаа тоглоомоо эргэн тойрноосоо хайгаад олохгүй, эцэст нь өөрөө хийгээд үзье гэж шийдэж, анхны модон тоглоомуудаа нөхөртэйгөө хамтран хийж байлаа. Орчин цагт хүүхэд тоглоом хоёрын харилцаанд тоглоом нь хүүхдээ удирддаг, хөгжөөн зугаацуулах хандлагатай болчихсон. Угтаа хүүхэд өөрөө идэвхтэй байж, бүтээлч байдлаа ашиглан тухайн тоглоомыг хэрхэн ашиглахаа бодож олох хэрэгтэй. Элдэв дуу чимээ гаргаж, гэрэл асдаг тоглоомын сул тал нь хүүхдэд бодож сэтгэх орон зай ерөөсөө олгодоггүй явдал. Харин ямар нэгэн бэлэн заавар байхгүй open ended тоглоомоор тоглох үед хүүхэд бүтээлч сэтгэлгээгээ ашиглан хязгааргүй олон янзаар тухайн тоглоомыг хувиргах боломжтой байдаг нь гоё. Манай тоглоомуудад ингэж тоглох ёстой гэсэн тодорхой дүрэм огт байхгүй тул хэдэн ч насны хүүхдэд тохиромжтой. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Эхний хүүхэд төрсөн цагаас авахуулаад л ээжүүд төрөл бүрийн сэтгэлзүйн үе шатыг давдаг байх. Хүүгээ төрүүлснийхээ дараа нэг хэсэг би бүх зүйлийг өөгүй төгс амжуулдаг супер ээж байх гэж хичээсэн. Хүүхдийн хүмүүжил, сайн ээж байх талаар бүх төрлийн ном уншиж, төрөл бүрийн эх сурвалжаас мэдээлэл цуглуулаад л. Гурван нас хүртэл нь бүтэн цагийн ажил хийлгүй дийлэнх хугацаагаа хүүдээ зориулсан. Харин хүүхэд цэцэрлэгт орсны дараа зөвхөн өөртөө зарцуулах хангалттай цагтай болж, тэр үеэс ажилдаа эрчимтэй анхаарал хандуулах болсон доо. Хувь хүнийхээ хувьд ч ээж болсноосоо хойш маш их өөрчлөгдсөн. Өөрийгөө илүү ойлгож, мэддэг болохыг хичээсэн. Өөртэйгээ тулж ажиллан, сэтгэлзүйн эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулж эхэлсэн минь магадгүй энэ хугацаанд гэр бүл болон үр хүүхдийнхээ төлөө хийсэн хамгийн үнэ цэнтэй зүйл юм болов уу. Хүүхдүүд маань том болох үед тэдэнтэйгээ хангалттай сайхан харилцаатай ээж байж чадах уу гэх асуулт миний санааг их зовоодог юм. Тиймдээ ч хүүхдээ хүүхэд гэлтгүй хүн гэдэг үүднээс нь авч үзэн, зааж зааварлахаас илүүтэй сонсохыг хичээдэг. Хүүхэд өсвөр нас руу шилжих тусам өөрийн гэсэн ертөнц, үзэл бодолтой нэгэн болох нь ойлгомжтой. Харин аав ээж нь тухайн үед хүүхэдтэйгээ хангалттай итгэлцэл, дотно харилцаа үүсгэж чадаагүй бол хэн хэндээ тун хэцүү байдал үүснэ. Заримдаа зургаан нас хүрэх гэж байгаа хүүтэйгээ ойлголцоход маш их тэвчээр шаардагддаг ч өөрийгөө илэрхийлж буй арга хэлбэрийг нь хүчээр дарж яасан ч болохгүй гэж боддог. Ер нь хүүхэд томрох тусам уужуу сэтгэлтэй, хэр баргийн зүйлд барьц алдахааргүй тайван хүн болж байна даа. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦАА ХЭР АВДАГ ВЭ? Охиноо долоо, найман сар хүрэх үед нь нөхөр бид хоёр ярилцаж байгаад асрагчтай болсон нь өөрсдөдөө цаг гаргахад маш их нэмэр болсон шүү. Асрагчтай байх хугацаанд би өглөө ажилдаа яваад үдийн цайны цагаар бүх ажлаа цэгцэлж дуусган, үлдсэн хугацаанд дуртай кофе шоп орж, хүссэн зүйлээ хийдэг байсан. Харин одоо бол нөхцөл байдалтайгаа эвлэрээд оройн цагийг л дуртай зүйлсдээ цаг зарцуулж байна. Манай хүүхдүүд харьцангуй эрт буюу орой 8.30-9.00 цагийн хооронд унтчихдаг тул тэр цагаас хойш нөхөртэйгээ кино үздэг ч юм уу, хоёулхнаа байдаг. Сүүлийн үед би хоббигоороо юм оёж суран, хүүхэлдэй хийхээр оролдож байгаа. ### АЖИЛЛАДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Өөртөө анхаарал халамж тавьж, аз жаргалтай байхад суралцахгүй бол ээжийн цэнэг нэг л өдөр шавхагдан эцэс сүүлдээ үүрч байгаа ачаалал маань уур хилэн, стресс, хэрүүл болж хувирдаг. Ялангуяа цар тахлын энэ нөхцөл байдлаас шалтгаалан ээжүүд бүтэн цагаар хүүхдүүддээ анхаарал хандуулахын хажуугаар ажлаа ч бас давхар хийх шаардлагатай болж байгаа. Энэ хэтэрсэн үүрэг, хариуцлага бие махбод болоод мэдрэлийн системд хүнд ачаа болж байгаа нь тодорхой. 30 настай Даша гэдэг хүнд өөрийн гэсэн сонирхол, хийхийг хүссэн ажил байна. Харин миний хажууд байгаа ой зургаан сартай, зургаан настай хүүхдийн сонирхол, хэрэгцээ шаардлага тэс ондоо. Бид гурвын хэрэгцээ, хүсэл хаана ч огтлолцохгүй. Гэсэн хэдий ч би ээж хүн учраас хүүхдүүдээ асарч, хоолыг нь хийж, эрүүл байлгах ёстой. Энэ бүхнийг зохицуулж буй ээжүүддээ хувиасаа зөвлөхөд, бүх зүйлийг төгс байлгах гэж бүү хичээгээрэй. Хүүхдүүд чинь орой есөн цагт унтвал шөнийн нэг цаг хүртэл ажлаа хийж суух биш, эртхэн унтаж амран, эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулсан нь дээр. Зарим өдөр хөргөгчинд байгаа зүйлсээ ашиглаад, хурдхан шиг оройн хоолоо бэлдэх үедээ би огтхон ч гэмшдэггүй. Би ч гэсэн хүн. Ядрах, залхах үе бишгүй. Яагаад заавал би бүх зүйлийг төгс хийх ёстой гэж? Ээж хүн өгч чадах хэмжээгээрээ л хүүхдүүддээ өгөх хэрэгтэй. Өгөх зүйл байхгүй хэрнээ хамаг бүхнээ шавхаад байх юм бол тэр бүхэн чинь эргээд стресс болж хувирна гэдгийг битгий мартаарай. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Бага охин хөлд ороод ид хөдөлгөөнтэй байдаг үе дээрээ ирчихсэн учраас манай хоёр байнга ноцолдоно. Тэгсэн хэрнээ гадаа гарсан үедээ ах нь байнга дүүгээ уначих вий, бэртчих вий гэж араас нь нүд салгалгүй дагаж, хамгаалдаг нь тун хөөрхөн. Бусад хүүхдүүдтэй тоглохдоо бие биеэ гэсэн сэтгэл гаргаж байхыг нь хараад хайр ундардаг шүү. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхдийн хүмүүжилтэй холбоотой уншсан номууд дундаас хамгийн гүн сэтгэгдэл үлдээсэн нэг ном байдаг юм. Би өөрөө орос хэл дээр тэр номыг уншсан л даа. Нэрийг нь монголоор утгачилбал “үл үзэгдэх тусламж” гэх утгатай. Гол утга санаа нь хүүхэд хэдий чинээ аав, ээжтэйгээ эрүүл бөгөөд дотно харилцаа үүсгэх тусам төдий чинээ ирээдүйд сэтгэлийн тэнхээтэй, аз жаргалтай нэгэн болж төлөвшдөг тухай. Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ амьдралд түшиж тулах багана нь болж чадаагүйгээс үүдэн ямар бэрхшээлүүд ирээдүйд нь тохиодог гээд их гоё дэлгэрэнгүй тайлбарлаж бичсэн ном. Ерөнхийдөө яг л тэр ном дээр бичсэнтэй адил хүүхдүүдийнхээ амьдралд хэт гүнзгий хутгалдахгүйгээр тэдний хувьд үл үзэгдэх түшиг тулгуур нь болж амьдрахыг хичээнэ. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хэцүү зүйлс амьдралд нь тохиосон ч “өө шит” гэж хэлээд л өвдгөө гөвөөд цааш алхах сэтгэлийн тэнхээтэй хүн болоосой гэж хүсдэг. Сэтгэлзүйн хувьд тогтвортой, хайрцаггүйгээр чөлөөтэй сэтгэж чаддаг нэгэн байгаасай. Мөн бусдаас их зүйл хүсэж хүлээх бус өөртөө хариуцлагатай хандаж, хүссэн амьдралаа өөрийн гараар бүтээх чадварт суралцаасай. Дэлхий ертөнц ийм хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж байгаа цаг үед хүүхдүүдийнхээ боловсрол, ямар мэргэжил эзэмших зэрэгт тийм ч их санаа зовдоггүй.
https://unread.today/c/fuckup-btelmen	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2020-11-13T00:00:00	11 сарын 13, 2020	ФаакАп #10: "Татука" бэйкеригийн үүсгэн байгуулагч Б. Тэлмэн	<div class="article-body"> <p>Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “Татука” бэйкэригийн үүсгэн байгуулагч, “Лантуун Дохио” ТББ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн Б. Тэлмэн. Crepe бялуу, шү кремээрээ амттанд дурлагч Улаанбаатарчуудын дунд танил болсон "Татука" бэйкери хэдхэн сарын өмнө албан ёсоор үйл ажиллагаагаа зогсоосон билээ. Үйлчилгээний бизнес тэр дундаа нарийн боовны цех, бэйкери ажиллуулахад гардаг олон хүндрэл бэрхшээл, бүтэлгүйтлийн талаар зочин маань бидэнтэй ний нуугүй ярилцсан юм. <br> <br>Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сурсан бол?</p> <p>Одоогоос дөрвөн жилийн өмнө “Онцлох бизнес” буланд уригдан оролцож байсан “Татука” бэйкеригийн нийтлэлийг <a href="https://unread.today/c/607" target="_blank">эндээс</a> унших боломжтой. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭН БЭ?</h3><p>“Шинэ Монгол” ахлах сургуулиа 2009 онд төгсөөд 2010 онд Японд сургуульд шалгалт өгөхөөр очсон боловч хүссэн сургуульдаа тэнцэж чадалгүй нэг жилийн завсарлага авч байсан. Харин дараа жил нь сайтар бэлдэж байгаад “Шинэ Монгол” ахлах сургуулийн нэрэмжит тэтгэлэг болох Японы "Ясуда" сангийн тэтгэлэгт тэнцэж, улмаар Япон улсын Кочи мужийн их сургуульд “бүс нутгийн эдийн засгийн бодлого” гэх мэргэжлээр суралцан бакалаврын зэргээ хамгаалсан. Японд сурч байх хугацаандаа найзуудтайгаа нийлээд жижигхэн кафе ажиллуулж байсан юм л даа. Сургуулийнхаа гадаад болон япон оюутнуудын дунд шинэ хүрээлэл бий болгох зорилготой энэ кафег жил гаруй ажиллуулахдаа чамгүй туршлага хуримтлуулж, Монголд ч ийм газар нээж болох юм гэж бодож эхэлсэн. Энэ бодлоо тээсээр Монголдоо ирээд гэр бүлээрээ ажиллуулдаг үйлчилгээний төв дотроо "Татука"-гийн анхны салбарыг нээсэн дээ. <br>“Лантуун дохио” ТББ-ын тухайд гэвэл Японд оюутан байх үеэс л “Дулаахан өвөлжье” , “Ид шидийн уут”, аянуудад өвлийн хувцас илгээх гэх зэргээр байнгын холбоо харилцаатай байсаар “Ид Шидийн орон-1” төсөл эхлэх үед албан ёсоор байгууллагын гишүүн болсон. <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИЗНЕС/ТӨСЛИЙН САНАА ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Тухайн үед манай гэр бүл олон жил бизнес эрхэлсэн, энэ салбарт харьцангуй туршлагатай, цаашдаа үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг өргөтгөн нарийн боовны цех, кафе ажиллуулж үзье гэж шийдээд байсан юм. Аав нэг өдөр надад кофе шоп ажиллуулбал яасан юм бэ гэдэг санал тавихад яагаад ч юм Монголд байхгүй шинэлэг орчинтой, гоё бэйкери байгуулж чадах юм шиг итгэл төрөөд Худалдаа, хөгжлийн банкнаас зээл аваад шүудхан л дайраад орсон. "Татука" үүд хаалгаа нээгээд төд удалгүй залуусын дунд алдартай болсон шалтгаан нь crepe бялуу байсан л даа. Энэ бялуу манай нэрийн бүтээгдэхүүн болсон түүх санаандгүй явдлаас эхлэлтэй. Манай ээж өглөө болгон хоёр дүүд шарвин хайрч өгдөг ажлаа хялбарчлах гээд онлайн дэлгүүрээс хоёр талаараа хайрдаг зориулалтын хайруулын таваг худалдаж авсныг нь би нэг өдөр анзаарч, ер нь яагаад шарвин бялуу байж болохгүй гэж гэнэтхэн бодсон юм. Тэгээд өнөөх хайруулын тавгийг ашиглан технологич, ажилчидтайгаа хамтраад анхны crepe бялуугаа бүтээж билээ. Шоколадтай, гүзээлзгэнэтэй гээд төрөл бүрийн crepe бялуунууд маань тэр дороо сошиал дээр маш өндөр хандалт аван хэрэглэгчид ч манай бэйкериг зорьж ирэх нь эрс ихсээд бид маш хурдан өөрсдийн гэсэн үйлчлүүлэгчидтэй болж чадсан. Бас, Японд олон жил амьдрахдаа амтархан идсэн шү кремийг Монголдоо заавал хийнэ дээ гэж бодож байгаад "Татука"-гийн нэрийн бүтээгдэхүүн болгосон юм. Улаанбаатарт манайхаас өөр газар шү крем хийдэггүй байсан учраас зөвхөн энэ амттаныг идэх гэж "Татука"-г зорьж ирдэг хүмүүс олон байсан шүү. Анхны салбарын үйл ажиллагаа тогтворжиж, хоёр жилийн дараа удаах салбараа нээн ажил хэрэг ерөнхийдөө урагштай байлаа. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ?</h3><p></p><p>“Татука” урт удаан хугацаанд зах зээл дээр оршин тогтнож чадаагүйн гол буруутан нь би. Яагаад гэвэл нэгдүгээрт, би нарийн боов хийх технологи мэдэхгүй, энэ чиглэлийн сургуульд суралцаж мэргэжил эзэмшээгүй нэгэн. Дээрээс нь нарийн боовны бизнес эрхэлдэг хэрнээ өөрөө амттан, бялуунд тийм ч дуртай биш. Дессертэнд дуртай, төрөл бүрээс нь зорьж олоод идэх хоббитой, түүнээсээ амьдралын аз жаргал мэдэрдэг хүмүүс байдаг даа. Үнэнхүү хорхойсдог дуртай зүйлээ хийх үед цаанаасаа л шинэ санаа, санаачилга ундардгийг хүн бүхэн мэдэх байх. Миний хувьд нарийн боов гэдэг тийм ч ихээр дурласан зүйл минь биш байсан учраас бизнесээ тогтвортой авч явахад хүсэл эрмэлзэл дутсан байж магад. </p><p>Хоёрдугаарт, аль ч төрлийн бизнест хүний нөөц хамгийн тулгамдсан асуудал байдаг юм шиг. Бидний хувьд ч ялгаагүй. Туршлагатай хүн ажлаас гарч, шинээр ажилтан сургаж авах тоолонд бүтээгдэхүүний технологи дээш доош болж хэлбэлзээд тогтсон стандарт амт чанараа хадгалахад хэцүү болж ирсэн. Манай бялуунд дуртай байсан хэрэглэгчид ч гомдол мэдүүлж, бага багаар хэрэглэгчээ алдаж эхэлсэн дээ. Миний туршлагаас харахад, нэг төрлийн бүтээгдэхүүнээс хэрэглэгчид уйдаж борлуулалт нь буураад эхэллээ гэхэд араас нь залгуулаад цоо шинэ өөр амттаныг санал болгож байж энэ төрлийн бизнес амжилттай явах юм билээ. Хэрэглэгчдээ уйдаахгүй байх их чухал. Бид энэ тал дээр алдсан. Инстаграмаас энд тэндэхийн гоё бэйкеригийн зураг хараад л энийг шууд хийе гэж дэврүүнээр бодсон ч бодит байдал дээр шинэ бүтээгдэхүүн гаргана гэдэг маш өндөр зардалтай, хөрөнгө оруулалт шаардсан ажил байдаг. Зураг дээрээс харсан гоё бүтээгдэхүүнийх нь түүхий эд эндээс олдохгүй, олдсон ч өртөг нь хэтэрхий өндөр тусах жишээтэй. <br> <br>Өнгөрсөн онд бид үндсэн салбараа хувийн шалтгааны улмаас хаах шаардлагатай тулгарсан юм. Түүнтэй зэрэгцээд нарийн боовны цех ч байршлаа солих больж, үйл ажиллагаа доголдож эхэлсэн. Үндсэн салбар хаалгаа барьсны дараа МУИС-ийн хажууд шинээр үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн ч оны эхээр Ковид гарч, улмаар манай кафе тэр чигтээ үйлчлүүлэгчгүй болчихсон гэхэд болно доо. Ингээд өнгөрсөн зургаадугаар сард МУИС-ийн салбарынхаа үйл ажиллагааг зогсоосон. Үйлчлүүлэгч бараг байхгүй цаг үед түрээсийн төлбөр төлж, тогтвортой ажиллуулах боломж үнэхээр байгаагүй. Одоо ч гэсэн түрээсийнхээ үлдэгдэл төлбөрийг төлөөгүй л явж байна. Ажилчдаа шуудхан халах хэцүү байсан учраас тэдэндээ цехэд ашиглаж байсан тоног төхөөрөмжүүдээ өгчихсөн. Одоо бол <a href="https://www.facebook.com/CHUUCHUUtravelclub" target="_blank">“Chuu Chuu travel club”</a> дотор цөөн тооны бялуу маань зарагдаж байгаа. <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ?</div><div><br></div></h3><p></p><p>Үйлчилгээний бизнес бол хэн дуртай нь хийдэг амар ажил огтхон ч биш юм байна гэдгийг ухаарсан. Дахиж энэ төрлийн салбарт ажиллахгүй гэх шийдвэр гаргасан нь миний авсан хамгийн том сургамж байсан. Гол нь би чадахгүй юм байна гэдгээ ойлгосон гэх үү дээ. Жишээ нь, өглөө цехээс гарсан бялуу 12 цагийн дотор зарагдахгүй бол шүуд устгалд оруулах журамтай. Тэгэхээр бүтээгдэхүүн зарагдахгүй л бол эрсдэл маш өндөр. Дээрээс нь салбарын өрсөлдөөн их ширүүсэж эхэлсэн л дээ. Анх “Татука” байгуулагдаж байхад хэдэн том газар л байсан бол нэг, хоёр жилийн хугацаанд бэйкери нэлээн олширсон. Товчхондоо, бид өрсөлдөөнд ялагдсан. <br> <br>Энэ төрлийн бизнес эрхлэхээр зорьж байгаа залууст өгөх зөвлөгөө гэвэл, анхнаас нь нарийн тооцоотой бизнестээ хандах хэрэгтэй шүү. Улирал бүр түүхий эдийн үнэ өсдөг тул үнийн бодлогоо маш сайн тооцоолж тогтоох хэрэгтэй. Эс бөгөөс улирал заримдаа сар болгон бүтээгдэхүүний үнээ нэмэхээс аргагүйд хүрч үйлчлүүлэгч нараа бухимдуулна. Эргэлтийн хөрөнгө бас чухал. Орлогоороо бүх зардлаа нөхөөд, эргэлтийн хөрөнгөө босгох хүндрэлтэй. Нарийн боовны салбарт тортны хайрцаг, боодол савлагаанаас эхлүүлээд хэдэн мянган ширхгээр бөөнд нь авах шаардлагатай зүйлс чамгүй олон. Нэг дор нь авчихъя гэхээр дор хаяж 5-6 сая төгрөг шаардлагатай болдог учраас ихэнхдээ цөөхөн ширхгээр захиалж авна. Тэгэхээр нэгжид ногдох үнэ нь 30-40 хувиар өсчих жишээтэй. Тэр өссөн үнийн дүн бүхэн эцсийн бүтээгдэхүүний өртөгт шингэдэг учраас санхүүгийн эх үүсвэрээ маш сайн тооцоолох хэрэгтэй. Үйлдвэрлэл болон үйлчилгээний бизнес нь тэнгэр газар шиг зөрүүтэй салбар тул өөрсдөө бүгдийг шинээр бүтээх гэж оролдохоос илүүтэй чаддаг хүмүүстэй хамтран ажиллах нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Кофе шоп ажиллуулах гэж байгаа бол өөрсдөө хажуудаа цех байгуулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийн оронд үйл ажиллагаа нь тогтворжчихсон бэйкеритэй хамтран ажиллаад үйлчилгээндээ анхаарлаа бүрэн хандуулсан нь илүү оновчтой шийдэл болно. <br></p><p>Эцэст нь, дөрвөн жилийн хугацаанд “Татука”-д ямар нэгэн хугацаагаар ажиллаж, “Татука”-г бүтээсэн 200 гаруй ажилтандаа баярлаж явдгаа хэлэхийг хүсэж байна. Манайхыг зориод ирсэн үйлчлүүлэгч бүхэнд аз жаргал мэдрүүлэхийн төлөө хичээн ажиллаж байсан та нартаа маш их баярлалаа. </p> </div>	Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “Татука” бэйкэригийн үүсгэн байгуулагч, “Лантуун Дохио” ТББ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн Б. Тэлмэн. Crepe бялуу, шү кремээрээ амттанд дурлагч Улаанбаатарчуудын дунд танил болсон "Татука" бэйкери хэдхэн сарын өмнө албан ёсоор үйл ажиллагаагаа зогсоосон билээ. Үйлчилгээний бизнес тэр дундаа нарийн боовны цех, бэйкери ажиллуулахад гардаг олон хүндрэл бэрхшээл, бүтэлгүйтлийн талаар зочин маань бидэнтэй ний нуугүй ярилцсан юм. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сурсан бол? Одоогоос дөрвөн жилийн өмнө “Онцлох бизнес” буланд уригдан оролцож байсан “Татука” бэйкеригийн нийтлэлийг эндээс унших боломжтой. ТА ХЭН БЭ? “Шинэ Монгол” ахлах сургуулиа 2009 онд төгсөөд 2010 онд Японд сургуульд шалгалт өгөхөөр очсон боловч хүссэн сургуульдаа тэнцэж чадалгүй нэг жилийн завсарлага авч байсан. Харин дараа жил нь сайтар бэлдэж байгаад “Шинэ Монгол” ахлах сургуулийн нэрэмжит тэтгэлэг болох Японы "Ясуда" сангийн тэтгэлэгт тэнцэж, улмаар Япон улсын Кочи мужийн их сургуульд “бүс нутгийн эдийн засгийн бодлого” гэх мэргэжлээр суралцан бакалаврын зэргээ хамгаалсан. Японд сурч байх хугацаандаа найзуудтайгаа нийлээд жижигхэн кафе ажиллуулж байсан юм л даа. Сургуулийнхаа гадаад болон япон оюутнуудын дунд шинэ хүрээлэл бий болгох зорилготой энэ кафег жил гаруй ажиллуулахдаа чамгүй туршлага хуримтлуулж, Монголд ч ийм газар нээж болох юм гэж бодож эхэлсэн. Энэ бодлоо тээсээр Монголдоо ирээд гэр бүлээрээ ажиллуулдаг үйлчилгээний төв дотроо "Татука"-гийн анхны салбарыг нээсэн дээ. “Лантуун дохио” ТББ-ын тухайд гэвэл Японд оюутан байх үеэс л “Дулаахан өвөлжье” , “Ид шидийн уут”, аянуудад өвлийн хувцас илгээх гэх зэргээр байнгын холбоо харилцаатай байсаар “Ид Шидийн орон-1” төсөл эхлэх үед албан ёсоор байгууллагын гишүүн болсон. БИЗНЕС/ТӨСЛИЙН САНАА ЮУ БАЙСАН БЭ? Тухайн үед манай гэр бүл олон жил бизнес эрхэлсэн, энэ салбарт харьцангуй туршлагатай, цаашдаа үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг өргөтгөн нарийн боовны цех, кафе ажиллуулж үзье гэж шийдээд байсан юм. Аав нэг өдөр надад кофе шоп ажиллуулбал яасан юм бэ гэдэг санал тавихад яагаад ч юм Монголд байхгүй шинэлэг орчинтой, гоё бэйкери байгуулж чадах юм шиг итгэл төрөөд Худалдаа, хөгжлийн банкнаас зээл аваад шүудхан л дайраад орсон. "Татука" үүд хаалгаа нээгээд төд удалгүй залуусын дунд алдартай болсон шалтгаан нь crepe бялуу байсан л даа. Энэ бялуу манай нэрийн бүтээгдэхүүн болсон түүх санаандгүй явдлаас эхлэлтэй. Манай ээж өглөө болгон хоёр дүүд шарвин хайрч өгдөг ажлаа хялбарчлах гээд онлайн дэлгүүрээс хоёр талаараа хайрдаг зориулалтын хайруулын таваг худалдаж авсныг нь би нэг өдөр анзаарч, ер нь яагаад шарвин бялуу байж болохгүй гэж гэнэтхэн бодсон юм. Тэгээд өнөөх хайруулын тавгийг ашиглан технологич, ажилчидтайгаа хамтраад анхны crepe бялуугаа бүтээж билээ. Шоколадтай, гүзээлзгэнэтэй гээд төрөл бүрийн crepe бялуунууд маань тэр дороо сошиал дээр маш өндөр хандалт аван хэрэглэгчид ч манай бэйкериг зорьж ирэх нь эрс ихсээд бид маш хурдан өөрсдийн гэсэн үйлчлүүлэгчидтэй болж чадсан. Бас, Японд олон жил амьдрахдаа амтархан идсэн шү кремийг Монголдоо заавал хийнэ дээ гэж бодож байгаад "Татука"-гийн нэрийн бүтээгдэхүүн болгосон юм. Улаанбаатарт манайхаас өөр газар шү крем хийдэггүй байсан учраас зөвхөн энэ амттаныг идэх гэж "Татука"-г зорьж ирдэг хүмүүс олон байсан шүү. Анхны салбарын үйл ажиллагаа тогтворжиж, хоёр жилийн дараа удаах салбараа нээн ажил хэрэг ерөнхийдөө урагштай байлаа. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? “Татука” урт удаан хугацаанд зах зээл дээр оршин тогтнож чадаагүйн гол буруутан нь би. Яагаад гэвэл нэгдүгээрт, би нарийн боов хийх технологи мэдэхгүй, энэ чиглэлийн сургуульд суралцаж мэргэжил эзэмшээгүй нэгэн. Дээрээс нь нарийн боовны бизнес эрхэлдэг хэрнээ өөрөө амттан, бялуунд тийм ч дуртай биш. Дессертэнд дуртай, төрөл бүрээс нь зорьж олоод идэх хоббитой, түүнээсээ амьдралын аз жаргал мэдэрдэг хүмүүс байдаг даа. Үнэнхүү хорхойсдог дуртай зүйлээ хийх үед цаанаасаа л шинэ санаа, санаачилга ундардгийг хүн бүхэн мэдэх байх. Миний хувьд нарийн боов гэдэг тийм ч ихээр дурласан зүйл минь биш байсан учраас бизнесээ тогтвортой авч явахад хүсэл эрмэлзэл дутсан байж магад. Хоёрдугаарт, аль ч төрлийн бизнест хүний нөөц хамгийн тулгамдсан асуудал байдаг юм шиг. Бидний хувьд ч ялгаагүй. Туршлагатай хүн ажлаас гарч, шинээр ажилтан сургаж авах тоолонд бүтээгдэхүүний технологи дээш доош болж хэлбэлзээд тогтсон стандарт амт чанараа хадгалахад хэцүү болж ирсэн. Манай бялуунд дуртай байсан хэрэглэгчид ч гомдол мэдүүлж, бага багаар хэрэглэгчээ алдаж эхэлсэн дээ. Миний туршлагаас харахад, нэг төрлийн бүтээгдэхүүнээс хэрэглэгчид уйдаж борлуулалт нь буураад эхэллээ гэхэд араас нь залгуулаад цоо шинэ өөр амттаныг санал болгож байж энэ төрлийн бизнес амжилттай явах юм билээ. Хэрэглэгчдээ уйдаахгүй байх их чухал. Бид энэ тал дээр алдсан. Инстаграмаас энд тэндэхийн гоё бэйкеригийн зураг хараад л энийг шууд хийе гэж дэврүүнээр бодсон ч бодит байдал дээр шинэ бүтээгдэхүүн гаргана гэдэг маш өндөр зардалтай, хөрөнгө оруулалт шаардсан ажил байдаг. Зураг дээрээс харсан гоё бүтээгдэхүүнийх нь түүхий эд эндээс олдохгүй, олдсон ч өртөг нь хэтэрхий өндөр тусах жишээтэй. Өнгөрсөн онд бид үндсэн салбараа хувийн шалтгааны улмаас хаах шаардлагатай тулгарсан юм. Түүнтэй зэрэгцээд нарийн боовны цех ч байршлаа солих больж, үйл ажиллагаа доголдож эхэлсэн. Үндсэн салбар хаалгаа барьсны дараа МУИС-ийн хажууд шинээр үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн ч оны эхээр Ковид гарч, улмаар манай кафе тэр чигтээ үйлчлүүлэгчгүй болчихсон гэхэд болно доо. Ингээд өнгөрсөн зургаадугаар сард МУИС-ийн салбарынхаа үйл ажиллагааг зогсоосон. Үйлчлүүлэгч бараг байхгүй цаг үед түрээсийн төлбөр төлж, тогтвортой ажиллуулах боломж үнэхээр байгаагүй. Одоо ч гэсэн түрээсийнхээ үлдэгдэл төлбөрийг төлөөгүй л явж байна. Ажилчдаа шуудхан халах хэцүү байсан учраас тэдэндээ цехэд ашиглаж байсан тоног төхөөрөмжүүдээ өгчихсөн. Одоо бол “Chuu Chuu travel club” дотор цөөн тооны бялуу маань зарагдаж байгаа. ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Үйлчилгээний бизнес бол хэн дуртай нь хийдэг амар ажил огтхон ч биш юм байна гэдгийг ухаарсан. Дахиж энэ төрлийн салбарт ажиллахгүй гэх шийдвэр гаргасан нь миний авсан хамгийн том сургамж байсан. Гол нь би чадахгүй юм байна гэдгээ ойлгосон гэх үү дээ. Жишээ нь, өглөө цехээс гарсан бялуу 12 цагийн дотор зарагдахгүй бол шүуд устгалд оруулах журамтай. Тэгэхээр бүтээгдэхүүн зарагдахгүй л бол эрсдэл маш өндөр. Дээрээс нь салбарын өрсөлдөөн их ширүүсэж эхэлсэн л дээ. Анх “Татука” байгуулагдаж байхад хэдэн том газар л байсан бол нэг, хоёр жилийн хугацаанд бэйкери нэлээн олширсон. Товчхондоо, бид өрсөлдөөнд ялагдсан. Энэ төрлийн бизнес эрхлэхээр зорьж байгаа залууст өгөх зөвлөгөө гэвэл, анхнаас нь нарийн тооцоотой бизнестээ хандах хэрэгтэй шүү. Улирал бүр түүхий эдийн үнэ өсдөг тул үнийн бодлогоо маш сайн тооцоолж тогтоох хэрэгтэй. Эс бөгөөс улирал заримдаа сар болгон бүтээгдэхүүний үнээ нэмэхээс аргагүйд хүрч үйлчлүүлэгч нараа бухимдуулна. Эргэлтийн хөрөнгө бас чухал. Орлогоороо бүх зардлаа нөхөөд, эргэлтийн хөрөнгөө босгох хүндрэлтэй. Нарийн боовны салбарт тортны хайрцаг, боодол савлагаанаас эхлүүлээд хэдэн мянган ширхгээр бөөнд нь авах шаардлагатай зүйлс чамгүй олон. Нэг дор нь авчихъя гэхээр дор хаяж 5-6 сая төгрөг шаардлагатай болдог учраас ихэнхдээ цөөхөн ширхгээр захиалж авна. Тэгэхээр нэгжид ногдох үнэ нь 30-40 хувиар өсчих жишээтэй. Тэр өссөн үнийн дүн бүхэн эцсийн бүтээгдэхүүний өртөгт шингэдэг учраас санхүүгийн эх үүсвэрээ маш сайн тооцоолох хэрэгтэй. Үйлдвэрлэл болон үйлчилгээний бизнес нь тэнгэр газар шиг зөрүүтэй салбар тул өөрсдөө бүгдийг шинээр бүтээх гэж оролдохоос илүүтэй чаддаг хүмүүстэй хамтран ажиллах нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Кофе шоп ажиллуулах гэж байгаа бол өөрсдөө хажуудаа цех байгуулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийн оронд үйл ажиллагаа нь тогтворжчихсон бэйкеритэй хамтран ажиллаад үйлчилгээндээ анхаарлаа бүрэн хандуулсан нь илүү оновчтой шийдэл болно. Эцэст нь, дөрвөн жилийн хугацаанд “Татука”-д ямар нэгэн хугацаагаар ажиллаж, “Татука”-г бүтээсэн 200 гаруй ажилтандаа баярлаж явдгаа хэлэхийг хүсэж байна. Манайхыг зориод ирсэн үйлчлүүлэгч бүхэнд аз жаргал мэдрүүлэхийн төлөө хичээн ажиллаж байсан та нартаа маш их баярлалаа.	Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “Татука” бэйкэригийн үүсгэн байгуулагч, “Лантуун Дохио” ТББ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн Б. Тэлмэн. Crepe бялуу, шү кремээрээ амттанд дурлагч Улаанбаатарчуудын дунд танил болсон "Татука" бэйкери хэдхэн сарын өмнө албан ёсоор үйл ажиллагаагаа зогсоосон билээ. Үйлчилгээний бизнес тэр дундаа нарийн боовны цех, бэйкери ажиллуулахад гардаг олон хүндрэл бэрхшээл, бүтэлгүйтлийн талаар зочин маань бидэнтэй ний нуугүй ярилцсан юм. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сурсан бол? Одоогоос дөрвөн жилийн өмнө “Онцлох бизнес” буланд уригдан оролцож байсан “Татука” бэйкеригийн нийтлэлийг эндээс унших боломжтой. ### ТА ХЭН БЭ? “Шинэ Монгол” ахлах сургуулиа 2009 онд төгсөөд 2010 онд Японд сургуульд шалгалт өгөхөөр очсон боловч хүссэн сургуульдаа тэнцэж чадалгүй нэг жилийн завсарлага авч байсан. Харин дараа жил нь сайтар бэлдэж байгаад “Шинэ Монгол” ахлах сургуулийн нэрэмжит тэтгэлэг болох Японы "Ясуда" сангийн тэтгэлэгт тэнцэж, улмаар Япон улсын Кочи мужийн их сургуульд “бүс нутгийн эдийн засгийн бодлого” гэх мэргэжлээр суралцан бакалаврын зэргээ хамгаалсан. Японд сурч байх хугацаандаа найзуудтайгаа нийлээд жижигхэн кафе ажиллуулж байсан юм л даа. Сургуулийнхаа гадаад болон япон оюутнуудын дунд шинэ хүрээлэл бий болгох зорилготой энэ кафег жил гаруй ажиллуулахдаа чамгүй туршлага хуримтлуулж, Монголд ч ийм газар нээж болох юм гэж бодож эхэлсэн. Энэ бодлоо тээсээр Монголдоо ирээд гэр бүлээрээ ажиллуулдаг үйлчилгээний төв дотроо "Татука"-гийн анхны салбарыг нээсэн дээ. “Лантуун дохио” ТББ-ын тухайд гэвэл Японд оюутан байх үеэс л “Дулаахан өвөлжье” , “Ид шидийн уут”, аянуудад өвлийн хувцас илгээх гэх зэргээр байнгын холбоо харилцаатай байсаар “Ид Шидийн орон-1” төсөл эхлэх үед албан ёсоор байгууллагын гишүүн болсон. ### БИЗНЕС/ТӨСЛИЙН САНАА ЮУ БАЙСАН БЭ? Тухайн үед манай гэр бүл олон жил бизнес эрхэлсэн, энэ салбарт харьцангуй туршлагатай, цаашдаа үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг өргөтгөн нарийн боовны цех, кафе ажиллуулж үзье гэж шийдээд байсан юм. Аав нэг өдөр надад кофе шоп ажиллуулбал яасан юм бэ гэдэг санал тавихад яагаад ч юм Монголд байхгүй шинэлэг орчинтой, гоё бэйкери байгуулж чадах юм шиг итгэл төрөөд Худалдаа, хөгжлийн банкнаас зээл аваад шүудхан л дайраад орсон. "Татука" үүд хаалгаа нээгээд төд удалгүй залуусын дунд алдартай болсон шалтгаан нь crepe бялуу байсан л даа. Энэ бялуу манай нэрийн бүтээгдэхүүн болсон түүх санаандгүй явдлаас эхлэлтэй. Манай ээж өглөө болгон хоёр дүүд шарвин хайрч өгдөг ажлаа хялбарчлах гээд онлайн дэлгүүрээс хоёр талаараа хайрдаг зориулалтын хайруулын таваг худалдаж авсныг нь би нэг өдөр анзаарч, ер нь яагаад шарвин бялуу байж болохгүй гэж гэнэтхэн бодсон юм. Тэгээд өнөөх хайруулын тавгийг ашиглан технологич, ажилчидтайгаа хамтраад анхны crepe бялуугаа бүтээж билээ. Шоколадтай, гүзээлзгэнэтэй гээд төрөл бүрийн crepe бялуунууд маань тэр дороо сошиал дээр маш өндөр хандалт аван хэрэглэгчид ч манай бэйкериг зорьж ирэх нь эрс ихсээд бид маш хурдан өөрсдийн гэсэн үйлчлүүлэгчидтэй болж чадсан. Бас, Японд олон жил амьдрахдаа амтархан идсэн шү кремийг Монголдоо заавал хийнэ дээ гэж бодож байгаад "Татука"-гийн нэрийн бүтээгдэхүүн болгосон юм. Улаанбаатарт манайхаас өөр газар шү крем хийдэггүй байсан учраас зөвхөн энэ амттаныг идэх гэж "Татука"-г зорьж ирдэг хүмүүс олон байсан шүү. Анхны салбарын үйл ажиллагаа тогтворжиж, хоёр жилийн дараа удаах салбараа нээн ажил хэрэг ерөнхийдөө урагштай байлаа. ### ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? “Татука” урт удаан хугацаанд зах зээл дээр оршин тогтнож чадаагүйн гол буруутан нь би. Яагаад гэвэл нэгдүгээрт, би нарийн боов хийх технологи мэдэхгүй, энэ чиглэлийн сургуульд суралцаж мэргэжил эзэмшээгүй нэгэн. Дээрээс нь нарийн боовны бизнес эрхэлдэг хэрнээ өөрөө амттан, бялуунд тийм ч дуртай биш. Дессертэнд дуртай, төрөл бүрээс нь зорьж олоод идэх хоббитой, түүнээсээ амьдралын аз жаргал мэдэрдэг хүмүүс байдаг даа. Үнэнхүү хорхойсдог дуртай зүйлээ хийх үед цаанаасаа л шинэ санаа, санаачилга ундардгийг хүн бүхэн мэдэх байх. Миний хувьд нарийн боов гэдэг тийм ч ихээр дурласан зүйл минь биш байсан учраас бизнесээ тогтвортой авч явахад хүсэл эрмэлзэл дутсан байж магад. Хоёрдугаарт, аль ч төрлийн бизнест хүний нөөц хамгийн тулгамдсан асуудал байдаг юм шиг. Бидний хувьд ч ялгаагүй. Туршлагатай хүн ажлаас гарч, шинээр ажилтан сургаж авах тоолонд бүтээгдэхүүний технологи дээш доош болж хэлбэлзээд тогтсон стандарт амт чанараа хадгалахад хэцүү болж ирсэн. Манай бялуунд дуртай байсан хэрэглэгчид ч гомдол мэдүүлж, бага багаар хэрэглэгчээ алдаж эхэлсэн дээ. Миний туршлагаас харахад, нэг төрлийн бүтээгдэхүүнээс хэрэглэгчид уйдаж борлуулалт нь буураад эхэллээ гэхэд араас нь залгуулаад цоо шинэ өөр амттаныг санал болгож байж энэ төрлийн бизнес амжилттай явах юм билээ. Хэрэглэгчдээ уйдаахгүй байх их чухал. Бид энэ тал дээр алдсан. Инстаграмаас энд тэндэхийн гоё бэйкеригийн зураг хараад л энийг шууд хийе гэж дэврүүнээр бодсон ч бодит байдал дээр шинэ бүтээгдэхүүн гаргана гэдэг маш өндөр зардалтай, хөрөнгө оруулалт шаардсан ажил байдаг. Зураг дээрээс харсан гоё бүтээгдэхүүнийх нь түүхий эд эндээс олдохгүй, олдсон ч өртөг нь хэтэрхий өндөр тусах жишээтэй. Өнгөрсөн онд бид үндсэн салбараа хувийн шалтгааны улмаас хаах шаардлагатай тулгарсан юм. Түүнтэй зэрэгцээд нарийн боовны цех ч байршлаа солих больж, үйл ажиллагаа доголдож эхэлсэн. Үндсэн салбар хаалгаа барьсны дараа МУИС-ийн хажууд шинээр үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн ч оны эхээр Ковид гарч, улмаар манай кафе тэр чигтээ үйлчлүүлэгчгүй болчихсон гэхэд болно доо. Ингээд өнгөрсөн зургаадугаар сард МУИС-ийн салбарынхаа үйл ажиллагааг зогсоосон. Үйлчлүүлэгч бараг байхгүй цаг үед түрээсийн төлбөр төлж, тогтвортой ажиллуулах боломж үнэхээр байгаагүй. Одоо ч гэсэн түрээсийнхээ үлдэгдэл төлбөрийг төлөөгүй л явж байна. Ажилчдаа шуудхан халах хэцүү байсан учраас тэдэндээ цехэд ашиглаж байсан тоног төхөөрөмжүүдээ өгчихсөн. Одоо бол “Chuu Chuu travel club” дотор цөөн тооны бялуу маань зарагдаж байгаа. ### ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Үйлчилгээний бизнес бол хэн дуртай нь хийдэг амар ажил огтхон ч биш юм байна гэдгийг ухаарсан. Дахиж энэ төрлийн салбарт ажиллахгүй гэх шийдвэр гаргасан нь миний авсан хамгийн том сургамж байсан. Гол нь би чадахгүй юм байна гэдгээ ойлгосон гэх үү дээ. Жишээ нь, өглөө цехээс гарсан бялуу 12 цагийн дотор зарагдахгүй бол шүуд устгалд оруулах журамтай. Тэгэхээр бүтээгдэхүүн зарагдахгүй л бол эрсдэл маш өндөр. Дээрээс нь салбарын өрсөлдөөн их ширүүсэж эхэлсэн л дээ. Анх “Татука” байгуулагдаж байхад хэдэн том газар л байсан бол нэг, хоёр жилийн хугацаанд бэйкери нэлээн олширсон. Товчхондоо, бид өрсөлдөөнд ялагдсан. Энэ төрлийн бизнес эрхлэхээр зорьж байгаа залууст өгөх зөвлөгөө гэвэл, анхнаас нь нарийн тооцоотой бизнестээ хандах хэрэгтэй шүү. Улирал бүр түүхий эдийн үнэ өсдөг тул үнийн бодлогоо маш сайн тооцоолж тогтоох хэрэгтэй. Эс бөгөөс улирал заримдаа сар болгон бүтээгдэхүүний үнээ нэмэхээс аргагүйд хүрч үйлчлүүлэгч нараа бухимдуулна. Эргэлтийн хөрөнгө бас чухал. Орлогоороо бүх зардлаа нөхөөд, эргэлтийн хөрөнгөө босгох хүндрэлтэй. Нарийн боовны салбарт тортны хайрцаг, боодол савлагаанаас эхлүүлээд хэдэн мянган ширхгээр бөөнд нь авах шаардлагатай зүйлс чамгүй олон. Нэг дор нь авчихъя гэхээр дор хаяж 5-6 сая төгрөг шаардлагатай болдог учраас ихэнхдээ цөөхөн ширхгээр захиалж авна. Тэгэхээр нэгжид ногдох үнэ нь 30-40 хувиар өсчих жишээтэй. Тэр өссөн үнийн дүн бүхэн эцсийн бүтээгдэхүүний өртөгт шингэдэг учраас санхүүгийн эх үүсвэрээ маш сайн тооцоолох хэрэгтэй. Үйлдвэрлэл болон үйлчилгээний бизнес нь тэнгэр газар шиг зөрүүтэй салбар тул өөрсдөө бүгдийг шинээр бүтээх гэж оролдохоос илүүтэй чаддаг хүмүүстэй хамтран ажиллах нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Кофе шоп ажиллуулах гэж байгаа бол өөрсдөө хажуудаа цех байгуулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийн оронд үйл ажиллагаа нь тогтворжчихсон бэйкеритэй хамтран ажиллаад үйлчилгээндээ анхаарлаа бүрэн хандуулсан нь илүү оновчтой шийдэл болно. Эцэст нь, дөрвөн жилийн хугацаанд “Татука”-д ямар нэгэн хугацаагаар ажиллаж, “Татука”-г бүтээсэн 200 гаруй ажилтандаа баярлаж явдгаа хэлэхийг хүсэж байна. Манайхыг зориод ирсэн үйлчлүүлэгч бүхэнд аз жаргал мэдрүүлэхийн төлөө хичээн ажиллаж байсан та нартаа маш их баярлалаа.
https://unread.today/c/howiparent-hulegunsmom	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2020-12-01T00:00:00	12 сарын 1, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 2 хүүгийн ээж Номин	<div class="article-body"> <h2>Шинэ долоо хоногийн мэнд. Өнөөдрийн дугаартаа бид фэйсбүүк дэх "Hulegun Story" хуудсаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд зориулсан зөвлөгөө контент, хүүхдэд зориулсан ном, бүтээгдэхүүн зэргийг бэлтгэн гаргаж буй хоёр хүүгийн ээж Номинг урьлаа. АНУ-д эдийн засгийн чиглэлээр боловсрол эзэмшсэн тэрээр ээж болсноос хойш амьдралд нь гарсан өөрчлөлтүүд, энэ хугацаанд сурч мэдсэн зүйлсийнхээ тухай бидэнтэй илэн далангүй хуваалцсан юм</h2><p><b>Нэр: </b>Номин<br><b>Ажил:</b> "Hulegun Story" хуудасны админ, "Банштай цай бол гэр бүл", "Бяцхан маама Улаанбаатараар аялсан нь" номын зохиогч<br><b>Ам бүл:</b> 4<br><b>Сошиал хуудсууд:</b><a href="https://www.instagram.com/hulegunstory/" target="_blank"> hulegunstory </a>(Инстаграм), <a href="https://www.facebook.com/hulegunstory/events/?ref=page_internal&paipv=0&eav=AfYfXNjM855yHNx5VEdJF6QusqJmoNgSyS3jmaAJWioP0bS8hbgtcM7TOhrfTDMJxz8&_rdr" target="_blank">Hulegun Story - Хүлэгүн Стори </a>(Фэйсбүүк), a.nominaа (Инстаграм)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1260c3313c9f25491dfd2b6fad9a86bc.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Манайх Б.Санжаажавынх гэдэг айл. Ам бүл дөрвүүлээ. Нөхөр маань төрийн компанид ажилладаг. Намайг Номин гэдэг. Их сургуулиа төгссөнөөс хойш бага дүүгээ хараад үргэлжлүүлэн хүүхэдтэй болоод одоо долоон жил хүүхэд харах болон ээж, эзэгтэйн ажилдаа төвлөрч байна. Сүүлийн жилүүдэд өөрийн итгэл үнэмшил, сонирхлынхоо дагуу эцэг эхчүүдэд зориулсан хүүхэд өсгөн хүмүүжүүлэх чиглэлийн зөвлөгөө мэдээлэл бүхий "Hulegun Story" хуудсыг ажиллуулахын хамт хүүхдийн ном, сонирхолтой бүтээгдэхүүнийг (мерчендайз) бэлтгэн гаргах болсон. <br> <br>Том хүү Аригун маань таван настай. Бага хүү Хүлэгүн маань гурван настай.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Нөхөр маань эрт ажилтай болохоор биднээс түрүүлээд сэрдэг. Тийм болохоор бид аавынхаа үнсэлтээр өглөөг угтаад, ажилдаа гарахтай нь зэрэгцээд өдрөө эхлүүлнэ. Босоод хамгийн түрүүнд хийдэг зүйл бол бүлээн ус уух. Хөл хориогүй, энгийн үед бол хүүхдүүддээ өглөөний цайг нь уулгачхаад албанд нь хүргэж өгдөг. Үүний дараа хувьдаа хийх ажлаа амжуулж байгаад нөхөртэйгээ хамт өдрийн хоолоо иднэ. Ер нь долоо хоногт 3-4 удаа заавал хоёулхнаа өдрийн хоол идэж бие биедээ цаг гаргахыг хичээдэг. Ээж аав болцгоосон ч хосын амьдралаа орхигдуулахгүй явч явах нь их чухал санагддаг юм. <br> <br>Оройдоо бол заавал гэр бүлээрээ хоолоо идэхийг хичээдэг. Энэ үед гэр бүлийн бүх гишүүд цуглахад нэлээд ач холбогдол өгнө. Зурагтаа унтраагаад, гар утсуудаа хол тавиад хоол идэх явцдаа бие биеэ бүрэн сонсож, өдрийнхөө тухай ярилцдаг. Унтахын өмнө ном уншиж, тоо бодож, үлгэр ярих дадалтай болцгоосон.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a4505e079b31edaf899fb630b4068adb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Энэ талаар анх нөхөртэйгээ ярьж байгаад нэг нь хатуу, нэг нь зөөлөн арга барилаар явъя гэж тохирч байсан юм. Миний хувьд хүүхдүүдийнхээ өмнө хатуу буюу шийдвэртээ бат зогсдог, хэлснээ заавал хийдэг байх үүрэгтэй бол нөхөр маань илүү буулт хийж, олон талыг харж, харьцуулах маягаар явдаг. Гэхдээ эцсийн шийдвэрээ хамтарч гаргаад, түүн дээрээ хамтдаа зогсож, нэг баг гэдгээ харуулан хүүхдүүдээ элдэв төөрөгдөлд оруулдаггүй. Гол нь л нэг шийдвэрийг олон талаас, олон өөр арга барилаар гаргадаг гэдгийг харуулахыг хичээдэг юм. Багаар ажиллах тухай өдөр тутмын амьдралаараа харуулаад явдаг гэх үү дээ. <br> <br>Бас хүүхдүүддээ уйдах боломжийг нь олгодог. Учир нь хүүхэд уйдах үедээ бодож эхэлдэг гэлцдэг. Уйдаж сураагүй хүүхэд хүнээс хамааралтай, шаардлагагүй зүйлсэд ч байнга зөвшөөрөл авдаг, хажуудхаасаа зүүгдэж наалддаг, өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг хүлээн зөвшөөрдөггүй, түүнийг хэрхэн хүлээж авахаа мэддэггүй болчихдог талтай санагдсан. Харин уйдсан хүүхэд тоглоомоо өөрөө олж, зохиож тоглодог. Дагаад бүтээлч сэтгэлгээ, биеэ даах чадварт суралцдаг. Тоглож дуусаад гэрийнхээ ажлыг ч түүргүй хийж сурдаг санагдсан. Ер нь л ганц уйдах гэлтгүй хүүхдүүддээ сэтгэл хөдлөлөө мэдрэх, ойлгох, түүнийгээ удирдах цаг өгөхийг бодно. Бэрхшээлтэй тал нь эцэг эхийн зүгээс тун их тэсвэр тэвчээр шаарддаг. Хоёр хүү болохоор хамтдаа байхдаа ч, тус тусдаа ч биеэ даагаад тоглож сурсан. <br> <br>Мөн хүүхдийг багаас нь тусад оруулах тал дээр анхаардаг. Чадахгүй гэж гололгүйгээр чадах зүйлсийг нь даалгаад, хийж дуусах хүртэл нь хүлээдэг. Одоо том хүү маань бүх оймснуудаа өөрөө угаалгын машинаас гаргаад хатаагаад сурчихсан. Хоол хийхэд ч оролцох болсон байх жишээтэй. Хоол хийх тал дээр би бол хүүхдээ гурилаар тоглуулчихдаг. Болохгүй гээд холдуулаад л байхаар явцдаа аливаа ажлаас хол хөндий өсчих гээд байх шиг санагддаг юм л даа. <br> <br>Тиймээс гэрийн ажлыг ч хөгжилтэйгээр хийж сургахын тулд, мөн бусад хүүхдүүдийг ч тийм байгаасай гэж хүссэндээ "<a href="https://www.facebook.com/hulegunstory/" target="_blank">Hulegun Story</a>" дээрээ хүүхдийн<a href="https://www.facebook.com/hulegunstory/photos/167480038133007/?paipv=0&eav=AfadQYrHEyx3gOWVWa7MDtw9lwnNdn4g8w4f7XzgzzIAhHdmKT_hxZrKHCfI7hXeobk&_rdr" target="_blank"> хормогч, малгай</a> гэх мэт бүтээгдэхүүнийг гаргасан. Түүнийг нь өмсгөөд гэр бүлээрээ банштай цай хийдэг. Ер нь гэр бүлээрээ банштай цай хийх нь олон талын ач холбогдолтой санагддаг. Нэгт хүүхдүүдээ ажилд сургана, гэр бүлээрээ цагийг яг л хамт өнгөрөөнө, багаар ажиллаж сурна, хамтын хөдөлмөрт дөртэй болно, монгол хоол, монгол ахуйн талаар ойлголт өгнө гэх мэт. Гурил элдэх нухах явцдаа гарын жижиг булчин нь хөгжинө, банш тоолуулж хөгжилтэйгээр тоонд сургана. Үүнийгээ бас "Банштай цай бол гэр бүл" зурагт ном болгон гаргасан. Эцэг эхчүүд ч, хүүхдүүд ч тун ам сайтай байдаг шүү. Хүүхдүүд нь амралтын өдөр болохоор л хормогч, малгайгаа өмсчихөөд банштай цай хийе гээд дууддаг болчихсон гэсэн сэтгэгдэл ирэхээр номын маань зорилго биелсэн санагддаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Хүүхдүүдээ арай бага байхад нь "<a href="https://www.anungoo.mn/" target="_blank">Pampers</a>" брэндийн живхийг сонгон хэрэглэдэг байснаас гадна аль болох органик хоол тоглоом хэрэглүүлэхийг боддог байсан. Модон тоглоом ч юм уу. "Honest" брэндийн бүтээгдэхүүнийг гэр ахуйн хэрэгцээндээ ашигладаг. Том болох тусам шат шатанд нь хэрэглэх дуртай зүйлс дагаад өөрчлөгддөг юм билээ. Одоо бол хөвгүүд маань паззл эвлүүлж, чадахгүй хэсгүүдээ аавтайгаа хамтран эвлүүлэх үнэхээр дуртай. "Netflix"-ийн "Magic School Bus", "Hello Ninja", "Story Bots", "Justin time" контентуудыг таашаан үздэг. <br> <br>Ер нь утас, сошиал хэрэглээг нь ч хорьж цагдаад байдаггүй. Хэрэглэх зүйлээ хэрэглэх л ёстой, гагцхүү бидний зүгээс зохистой хэрэглээнд сургаж, цагаа үр дүнтэй өнгөрүүлж байгаа эсэхийг нь хянаж, эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөхөөргүй байдлаар ашиглаж сургахад анхаарах нь зүйтэй. Нөгөө талаар хүүхэд хориглох тусам шунан дурладаг, нэг хэрэглэхээрээ хэдэн цагаар ч хамаагүй орчноос тасарчихдаг. Харин зөвшөөрөөд, хамт ашиглаад, бодитоор ойлгуулах тусам хязгаараа мэддэг, өөрийгөө удирдаж чаддаг болдог. Бусад давуу тал гэхэд л биднээс өөр ямар санхүү зардал гаргалгүй, маш зугаатай амар хялбараар хос хэлтэй болж өсөж байна, бас ахуйн болон бусад хүнд ойлголтуудын тухай энгийн байдлаар мэдлэг мэдээлэлтэй болж байна. Бага хүү маань гараа угаах ямар чухал болохыг, үүнийг байнгын дадал болгох тал дээр "Story Bots"-оор дамжуулж өөрөө ойлгож сурсан. <br> <br>Багаас нь зөв зохистой зүйл үзүүлэх нь их чухал гэж үздэг. Үзвэр үйлчилгээний хэрэгцээг нь сайн хангахыг бодно. Тогтмол галлерей орж, бас "<a href="https://www.facebook.com/bambootheatre.forchildren" target="_blank">Creative Bamboo</a>", "Tree family kids", "Цөмөөхэй" зэрэг дотоодын хүүхдийн эвэнтүүдэд жил бүр гэр бүлээрээ цаг гаргаж байгаад, хамрагдахыг хичээдэг. Хүүхүүддээ аль болох хүүхэд насны болон гэр бүлийн дурсамжийг бүтээхийг хүсдэг. <br> <br>Бас зуны сайхан цагаар хамт автобусаар явж, хоттой, бусад хүмүүсийн амьдралтай, өөр орчинтой танилцуулж, ажиглуулдаг. Мөн эмээ өвөө, ах дүү нарынхаа гэрт зочлуулан, найз нөхдийнхөө хүүхдүүдтэй тоглуулж найзлуулахыг хичээнэ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/6dccbcebc013bb7e0f48030cf5da37e1.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8153d87e65164b3b6718f77a1ee560ba.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Бэлэн болсон хойноо ээж аав болно гэхээсээ хүүхэд ээж аавыгаа бэлэн болгож, хүмүүжүүлдэг юм байна гэдгийг ойлгосон. Бид төгс биш шүү дээ. Хүүхдээ дагаж өсөөд, хүүхдээ дагаж л том болдог юм билээ. Би ээж болохоор миний үг зөв гэдэг хандлагыг ч өөрөөсөө ангид байлгахыг хичээж байгаа. <br> <br>Бас нөхөр бид хоёрын хувьд өмнө нь олсноо яаж үрэх үү л гэж боддог байсан нь одоо бол яаж илүү олох уу, олсноо хэрхэн зөв хуваарилах уу гэж боддог болж өөрчлөгдсөн. Ер нь хүүхэд эцэг эхдээ бие махбод болон сэтгэлзүйн их ачаалал болж ирдэг. Гэхдээ энэ нь ээж аавыгаа урагш түлхэж, өөдөө татдаг, хүчтэй болгодог ачаалал. Би өөрийгөө хэзээ ч ийм их ачаалал даах чадвартай гэж бодож байсангүй. Төсөөлж байснаасаа ч хүчтэй юм байна гэдгээ хүүхэдтэй болоод л ойлгосон доо. Үр дүнд нь өмнө нь хүсээд ч зориглодоггүй байсан зүйлс бүгд сэтгэлд багтахаар хэмжээний зоригтой болсон байна. Түүнийхээ ачаар зорьсон зорилгуудаа эхнээс нь биелүүлэн, ном бичиж, интерьер дизайнаар сурахын хажуугаар ажиллаж байгаа. <br> <br>Бас нийгмээ, хүрээлэн буй орчноо том зургаар хардаг болсон. Утаатай бол маск зүүгээд л, бартаатай байвал тойроод л явчихдаг байсан би энэ чинь миний хүүхдийн амьсгалах агаар, миний хүүхдийн амьдрах нийгэм гэж хараад бүх зүйлсийг засаж сайжруулах, нөлөөлөх тухай эрхгүй бодож эхэлдэг юм билээ. Би төвтэй байхаа больсон гэх юм уу. Тэгэхээр эмэгтэй хүн ээж болохоор хүүхдээрээ дамжуулан бүх л ертөнцийг хайрлаж сурдаг бололтой. <br> <br>Ээж хүний хувьд ерөөс өвдөх эрхгүй болсон юм шиг санагддаг болсон болохоор өөрийнхөө, гэр бүлийнхээ эрүүл мэндэд илүү анхаардаг болсон. Хүүхэд өсгөхийн сацуу тогтсон цагтай, албаны ажил хийдэг ээжүүдээрээ хэчнээн их бахархдаг гээч. Ер нь хүн ам багатай манай улс өнөр өтгөн болъё гэвэл гэр бүлтэй, хүүхэдтэй ажилтнуудаа ойлгодог, дэмждэг, амьдралыг нь хүндэтгэдэг байх хэрэгтэй болов уу.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</div></h3><p>Нөхөр маань сурч байсан болохоор манай гэр бүл том хүүгээ ой гартал нь АНУ-д амьдарсан юм л даа. Тэнд гэр бүлээрээ амьдарсных нэг соёлыг нь сурч авсан. Энэ нь амралтынхаа өдрөөр хүүхдээ аав нь харж, ээжийг нь амраадаг соёл. Амралтын өдрөөр цэцэрлэгт хүрээлэнд ороход хүүхдээ аавууд нь л авч явж байдаг. Үүнийг гэр бүлдээ яг хэрэгжүүлсэн. Нөгөө талаар аавуудад хүүхдийн сайхныг ойлгуулж, ар талыг нь авч явж буй эхнэрээ ойлгож, баярлаж талархах, эргээд гэр бүлийн харилцаа тогтвортой байх үндэс болдог юм билээ. Тиймээс амралтын өдрөөр амарч чаддаг. <br> <br>Нөхөр маань ч хүүхдүүдээ бага байх үед ажлаас бусад бүх цагтаа миний дэргэд байх ёстойгоо ухамсраараа ойлгож, үүргээ хэлүүлэлтгүй гүйцэтгэдэг байсанд их талархдаг. Ер нь тун саяхнаас л ажлынхантайгаа заал авдаг болж байгаа. Аавын үүргээ огт түүртэхгүй, барьцалгүй мэдрээд хийдэгт нь маш их баярладаг шүү. <br> <br>Бусдын туслалцаа гэвэл нэн шаардлагатай үед ээж аав болон оюутан дүү нараасаа туслалцаа авдаг. Тиймээс гэр бүл болон цэцэрлэгийн багш нартаа их баярладаг. Хүүхэд өсгөх тал дээр "It takes a village to raise a child" гэдэг үг байдаг шиг нэг хүүхдийг өсгөхөд тэр аяараа оролцдог. Хүүхдийг зөвхөн гэр бүлийнхэн нь л өсгөдөггүй, олон хүн оролцдог. Ангийнх нь хүүхэд, тэдний ээж аав, орчин тойронд нь байгаа бүх л хүн, гудамжинд алхах хүмүүс гээд л бүгд хүүхдийн хүмүүжилд нөлөөлдөг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8064ed493e426c48ed2abc809fea55d7.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f29f33032ae08080716edb15db9cede8.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?</h3><p>Намайг бүх цагаа хүүхдүүддээ зориулах боломжийг бүрдүүлж өгсөн нөхөртөө, гэр бүлдээ их баярладаг. Манай гэрийн хувьд асрагч хөлсөлье гэвэл цалингийнхаа 70-80 хувийг зарцуулах учир хүүхдүүдээ цэцэрлэгт ортол нь өөрөө харсан маань хүүхдийн эрүүл мэнд болон төлөвшлийн хувьд сайн хэрэг болсон. Миний хувьд гэвэл өмнө нь өөрийгөө олон жилээр бүтэн цагийн гэрийн эзэгтэй болно гэж төсөөлж байсангүй. Үүнийгээ эергээр үзэж, баяртайгаар хийдэг болох нь өөрөө сорилт байсан. Одоо бол хэзээ ч дуусахгүй гэрийн ажилдаа түүртэхгүйг хичээж, хүүхдүүд маань бага байгаа энэ үнэтэй цаг мөчийг ямар нэг харамсалгүйгээр өнгөрүүлж, эзэгтэйн үүргийг баяртайгаар биелүүлж байгаа. <br> <br>Нөхөр бид хоёрын хувьд одоо хүүхдүүддээ цаг гаргах нь бүү хэл, өөртөө ч цаг гаргах асуудалтай байдаг ч аль болох ажил амьдралаа хослуулан авч явж, бие биедээ сайн эхнэр нөхөр байхыг хичээж байна даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Бусадтай гоё эелдэг харьцах болон өдөр бүр аав ээждээ хайртайгаа илэрхийлэхэд нь их баярладаг. Намайг "Ядарч байна" гэхээр ирж нуруу илээд, хөл барьж өгдөг юм. Мэдээж тэр нь хэдхэн минут л даа гэхдээ л намайг ойлгож, мэдрэмжийг минь хуваалцаж байна, өөрийнхөөрөө туслах гэж хичээж байна гэдэг нь ихэд баярлуулдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bfed12ee8df25a6af4a62f5926a6fd6b.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7f683ec5c41aa9e4a501633548bc6bcd.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Энэ асуултад Барууны орны хүүхэд өсгөх хандлагаас санал нийлдэг нэг, санал нийлдэггүй нэг зүйлээ хэлмээр байна. <br> <br>Санал нийлдэг нь гэвэл Барууны орнуудад хүүхдийг бие даасан хүн гэж авч үздэг болохоор битгий бусадтай харьцуулаарай гэх хандлагатай байдаг шүү дээ. Жишээ нь, шүд ургалт, хэлд болон хөлд орох үеийг бусдын хүүхэдтэй жишихгүй байхыг, хүүхэд өсөх үйл явц бол уралдаан биш, хүн бүр өөр гэдгийг ойлгуулан уриалдаг. Тиймээс би судалж байгаад "<a href="https://apps.apple.com/us/app/pregnancy-tracker-babycenter/id386022579" target="_blank">Baby center</a>" app-аас ирүүлдэг имэйлээс багагүй мэдээлэл авдаг болсон. Ийм үзэл баримттайгаар явуулж буй имэйлүүдэд нь хүүхэд тань энэ насанд очсон бол тэр зүйл дээр нь анхаарч эхлэх цаг болж байна шүү гэсэн агуулга багтдаг нь их амар, итгэж болохуйц санагдсан. Бас хүүхдийн хүмүүжлийн талаар номоос болон интернэтээс олон төрлийн мэдээлэл уншихыг хичээдэг. <br> <br>Санал нийлдэггүй гэвэл хатуу үг хэлэлгүй бүхнийг тайлбарлах ёстой гэдэгтэй зарим талаар санал зөрдөг. Ийм аргаар өсгөсний үр дүнд тэдгээр хүүхдүүд том болоод үг даадаггүй, тодорхой хэмжээний ажлын дарамт авч чаддаггүй, багахан зүйлд гутардаг болчихдог тухай олон хүмүүс хэлдэг. Үнэхээр ч амьдрал хүнд ээж аав шиг нь зөөлөн хандахгүй нь ойлгомжтой. Тиймээс шаардлагатай үед хүүхдэдээ хатуу хандах, жинтэй үг хэлэх ёстой гэж үздэг. Сэтгэлзүйн эрүүл мэнд чухлаар яригдах болсон энэ үед хүүхдээ багаас нь сэтгэлзүйн дархлаатай, хатуужилтай болгох нь эцэг эхийн нэг чухал үүрэг. <br> <br>Мөн монгол хүмүүжил, ёс заншлыг ойлгуулахын тулд зүйр цэцэн үгсээс их санаа авч байгаа. Жишээ нь "Ахаа алд хүндэл, дүүгээ дэлэм хүндэл" гэдэг үгээр бусадтай хүндэтгэлтэй харьцахад сургахыг хичээж байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Дэргэдээсээ аз жаргалыг мэдэрч чаддаг, энгийн зүйлд баярлаж чаддаг бүх талаараа эрүүл бие, сэтгэлзүйг цогцлоосон хүмүүс болоосой гэж хүсдэг. Ийм байж чадвал мөнгө бол цаг хугацаа болон хөдөлмөрийн л асуудал гэдгийг ойлгох байх. <br> <br>Гэр бүл сайхан байж л сайн иргэн бий болно гэж боддог. Тиймээс миний үүрэг бол хүүхдүүдээ сайн иргэн болгон хүмүүжүүлж хүний итгэлийг даадаг, найдаж болдог, даваа сорилтуудад өөрийгөө алддаггүй нэг үгээр жинхэнэ жентлмэнүүдийг өсгөх сөн гэж зорьдог.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0f8618b1a0602577bcedccba74e4bcce.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f5d010516f593480c9e06e49ea18ac0d.jpg"></p> </div>	Шинэ долоо хоногийн мэнд. Өнөөдрийн дугаартаа бид фэйсбүүк дэх "Hulegun Story" хуудсаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд зориулсан зөвлөгөө контент, хүүхдэд зориулсан ном, бүтээгдэхүүн зэргийг бэлтгэн гаргаж буй хоёр хүүгийн ээж Номинг урьлаа. АНУ-д эдийн засгийн чиглэлээр боловсрол эзэмшсэн тэрээр ээж болсноос хойш амьдралд нь гарсан өөрчлөлтүүд, энэ хугацаанд сурч мэдсэн зүйлсийнхээ тухай бидэнтэй илэн далангүй хуваалцсан юм Нэр: Номин Ажил: "Hulegun Story" хуудасны админ, "Банштай цай бол гэр бүл", "Бяцхан маама Улаанбаатараар аялсан нь" номын зохиогч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: hulegunstory (Инстаграм), Hulegun Story - Хүлэгүн Стори (Фэйсбүүк), a.nominaа (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манайх Б.Санжаажавынх гэдэг айл. Ам бүл дөрвүүлээ. Нөхөр маань төрийн компанид ажилладаг. Намайг Номин гэдэг. Их сургуулиа төгссөнөөс хойш бага дүүгээ хараад үргэлжлүүлэн хүүхэдтэй болоод одоо долоон жил хүүхэд харах болон ээж, эзэгтэйн ажилдаа төвлөрч байна. Сүүлийн жилүүдэд өөрийн итгэл үнэмшил, сонирхлынхоо дагуу эцэг эхчүүдэд зориулсан хүүхэд өсгөн хүмүүжүүлэх чиглэлийн зөвлөгөө мэдээлэл бүхий "Hulegun Story" хуудсыг ажиллуулахын хамт хүүхдийн ном, сонирхолтой бүтээгдэхүүнийг (мерчендайз) бэлтгэн гаргах болсон. Том хүү Аригун маань таван настай. Бага хүү Хүлэгүн маань гурван настай. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Нөхөр маань эрт ажилтай болохоор биднээс түрүүлээд сэрдэг. Тийм болохоор бид аавынхаа үнсэлтээр өглөөг угтаад, ажилдаа гарахтай нь зэрэгцээд өдрөө эхлүүлнэ. Босоод хамгийн түрүүнд хийдэг зүйл бол бүлээн ус уух. Хөл хориогүй, энгийн үед бол хүүхдүүддээ өглөөний цайг нь уулгачхаад албанд нь хүргэж өгдөг. Үүний дараа хувьдаа хийх ажлаа амжуулж байгаад нөхөртэйгээ хамт өдрийн хоолоо иднэ. Ер нь долоо хоногт 3-4 удаа заавал хоёулхнаа өдрийн хоол идэж бие биедээ цаг гаргахыг хичээдэг. Ээж аав болцгоосон ч хосын амьдралаа орхигдуулахгүй явч явах нь их чухал санагддаг юм. Оройдоо бол заавал гэр бүлээрээ хоолоо идэхийг хичээдэг. Энэ үед гэр бүлийн бүх гишүүд цуглахад нэлээд ач холбогдол өгнө. Зурагтаа унтраагаад, гар утсуудаа хол тавиад хоол идэх явцдаа бие биеэ бүрэн сонсож, өдрийнхөө тухай ярилцдаг. Унтахын өмнө ном уншиж, тоо бодож, үлгэр ярих дадалтай болцгоосон. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Энэ талаар анх нөхөртэйгээ ярьж байгаад нэг нь хатуу, нэг нь зөөлөн арга барилаар явъя гэж тохирч байсан юм. Миний хувьд хүүхдүүдийнхээ өмнө хатуу буюу шийдвэртээ бат зогсдог, хэлснээ заавал хийдэг байх үүрэгтэй бол нөхөр маань илүү буулт хийж, олон талыг харж, харьцуулах маягаар явдаг. Гэхдээ эцсийн шийдвэрээ хамтарч гаргаад, түүн дээрээ хамтдаа зогсож, нэг баг гэдгээ харуулан хүүхдүүдээ элдэв төөрөгдөлд оруулдаггүй. Гол нь л нэг шийдвэрийг олон талаас, олон өөр арга барилаар гаргадаг гэдгийг харуулахыг хичээдэг юм. Багаар ажиллах тухай өдөр тутмын амьдралаараа харуулаад явдаг гэх үү дээ. Бас хүүхдүүддээ уйдах боломжийг нь олгодог. Учир нь хүүхэд уйдах үедээ бодож эхэлдэг гэлцдэг. Уйдаж сураагүй хүүхэд хүнээс хамааралтай, шаардлагагүй зүйлсэд ч байнга зөвшөөрөл авдаг, хажуудхаасаа зүүгдэж наалддаг, өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг хүлээн зөвшөөрдөггүй, түүнийг хэрхэн хүлээж авахаа мэддэггүй болчихдог талтай санагдсан. Харин уйдсан хүүхэд тоглоомоо өөрөө олж, зохиож тоглодог. Дагаад бүтээлч сэтгэлгээ, биеэ даах чадварт суралцдаг. Тоглож дуусаад гэрийнхээ ажлыг ч түүргүй хийж сурдаг санагдсан. Ер нь л ганц уйдах гэлтгүй хүүхдүүддээ сэтгэл хөдлөлөө мэдрэх, ойлгох, түүнийгээ удирдах цаг өгөхийг бодно. Бэрхшээлтэй тал нь эцэг эхийн зүгээс тун их тэсвэр тэвчээр шаарддаг. Хоёр хүү болохоор хамтдаа байхдаа ч, тус тусдаа ч биеэ даагаад тоглож сурсан. Мөн хүүхдийг багаас нь тусад оруулах тал дээр анхаардаг. Чадахгүй гэж гололгүйгээр чадах зүйлсийг нь даалгаад, хийж дуусах хүртэл нь хүлээдэг. Одоо том хүү маань бүх оймснуудаа өөрөө угаалгын машинаас гаргаад хатаагаад сурчихсан. Хоол хийхэд ч оролцох болсон байх жишээтэй. Хоол хийх тал дээр би бол хүүхдээ гурилаар тоглуулчихдаг. Болохгүй гээд холдуулаад л байхаар явцдаа аливаа ажлаас хол хөндий өсчих гээд байх шиг санагддаг юм л даа. Тиймээс гэрийн ажлыг ч хөгжилтэйгээр хийж сургахын тулд, мөн бусад хүүхдүүдийг ч тийм байгаасай гэж хүссэндээ " Hulegun Story " дээрээ хүүхдийн хормогч, малгай гэх мэт бүтээгдэхүүнийг гаргасан. Түүнийг нь өмсгөөд гэр бүлээрээ банштай цай хийдэг. Ер нь гэр бүлээрээ банштай цай хийх нь олон талын ач холбогдолтой санагддаг. Нэгт хүүхдүүдээ ажилд сургана, гэр бүлээрээ цагийг яг л хамт өнгөрөөнө, багаар ажиллаж сурна, хамтын хөдөлмөрт дөртэй болно, монгол хоол, монгол ахуйн талаар ойлголт өгнө гэх мэт. Гурил элдэх нухах явцдаа гарын жижиг булчин нь хөгжинө, банш тоолуулж хөгжилтэйгээр тоонд сургана. Үүнийгээ бас "Банштай цай бол гэр бүл" зурагт ном болгон гаргасан. Эцэг эхчүүд ч, хүүхдүүд ч тун ам сайтай байдаг шүү. Хүүхдүүд нь амралтын өдөр болохоор л хормогч, малгайгаа өмсчихөөд банштай цай хийе гээд дууддаг болчихсон гэсэн сэтгэгдэл ирэхээр номын маань зорилго биелсэн санагддаг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүүхдүүдээ арай бага байхад нь " Pampers " брэндийн живхийг сонгон хэрэглэдэг байснаас гадна аль болох органик хоол тоглоом хэрэглүүлэхийг боддог байсан. Модон тоглоом ч юм уу. "Honest" брэндийн бүтээгдэхүүнийг гэр ахуйн хэрэгцээндээ ашигладаг. Том болох тусам шат шатанд нь хэрэглэх дуртай зүйлс дагаад өөрчлөгддөг юм билээ. Одоо бол хөвгүүд маань паззл эвлүүлж, чадахгүй хэсгүүдээ аавтайгаа хамтран эвлүүлэх үнэхээр дуртай. "Netflix"-ийн "Magic School Bus", "Hello Ninja", "Story Bots", "Justin time" контентуудыг таашаан үздэг. Ер нь утас, сошиал хэрэглээг нь ч хорьж цагдаад байдаггүй. Хэрэглэх зүйлээ хэрэглэх л ёстой, гагцхүү бидний зүгээс зохистой хэрэглээнд сургаж, цагаа үр дүнтэй өнгөрүүлж байгаа эсэхийг нь хянаж, эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөхөөргүй байдлаар ашиглаж сургахад анхаарах нь зүйтэй. Нөгөө талаар хүүхэд хориглох тусам шунан дурладаг, нэг хэрэглэхээрээ хэдэн цагаар ч хамаагүй орчноос тасарчихдаг. Харин зөвшөөрөөд, хамт ашиглаад, бодитоор ойлгуулах тусам хязгаараа мэддэг, өөрийгөө удирдаж чаддаг болдог. Бусад давуу тал гэхэд л биднээс өөр ямар санхүү зардал гаргалгүй, маш зугаатай амар хялбараар хос хэлтэй болж өсөж байна, бас ахуйн болон бусад хүнд ойлголтуудын тухай энгийн байдлаар мэдлэг мэдээлэлтэй болж байна. Бага хүү маань гараа угаах ямар чухал болохыг, үүнийг байнгын дадал болгох тал дээр "Story Bots"-оор дамжуулж өөрөө ойлгож сурсан. Багаас нь зөв зохистой зүйл үзүүлэх нь их чухал гэж үздэг. Үзвэр үйлчилгээний хэрэгцээг нь сайн хангахыг бодно. Тогтмол галлерей орж, бас " Creative Bamboo ", "Tree family kids", "Цөмөөхэй" зэрэг дотоодын хүүхдийн эвэнтүүдэд жил бүр гэр бүлээрээ цаг гаргаж байгаад, хамрагдахыг хичээдэг. Хүүхүүддээ аль болох хүүхэд насны болон гэр бүлийн дурсамжийг бүтээхийг хүсдэг. Бас зуны сайхан цагаар хамт автобусаар явж, хоттой, бусад хүмүүсийн амьдралтай, өөр орчинтой танилцуулж, ажиглуулдаг. Мөн эмээ өвөө, ах дүү нарынхаа гэрт зочлуулан, найз нөхдийнхөө хүүхдүүдтэй тоглуулж найзлуулахыг хичээнэ. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Бэлэн болсон хойноо ээж аав болно гэхээсээ хүүхэд ээж аавыгаа бэлэн болгож, хүмүүжүүлдэг юм байна гэдгийг ойлгосон. Бид төгс биш шүү дээ. Хүүхдээ дагаж өсөөд, хүүхдээ дагаж л том болдог юм билээ. Би ээж болохоор миний үг зөв гэдэг хандлагыг ч өөрөөсөө ангид байлгахыг хичээж байгаа. Бас нөхөр бид хоёрын хувьд өмнө нь олсноо яаж үрэх үү л гэж боддог байсан нь одоо бол яаж илүү олох уу, олсноо хэрхэн зөв хуваарилах уу гэж боддог болж өөрчлөгдсөн. Ер нь хүүхэд эцэг эхдээ бие махбод болон сэтгэлзүйн их ачаалал болж ирдэг. Гэхдээ энэ нь ээж аавыгаа урагш түлхэж, өөдөө татдаг, хүчтэй болгодог ачаалал. Би өөрийгөө хэзээ ч ийм их ачаалал даах чадвартай гэж бодож байсангүй. Төсөөлж байснаасаа ч хүчтэй юм байна гэдгээ хүүхэдтэй болоод л ойлгосон доо. Үр дүнд нь өмнө нь хүсээд ч зориглодоггүй байсан зүйлс бүгд сэтгэлд багтахаар хэмжээний зоригтой болсон байна. Түүнийхээ ачаар зорьсон зорилгуудаа эхнээс нь биелүүлэн, ном бичиж, интерьер дизайнаар сурахын хажуугаар ажиллаж байгаа. Бас нийгмээ, хүрээлэн буй орчноо том зургаар хардаг болсон. Утаатай бол маск зүүгээд л, бартаатай байвал тойроод л явчихдаг байсан би энэ чинь миний хүүхдийн амьсгалах агаар, миний хүүхдийн амьдрах нийгэм гэж хараад бүх зүйлсийг засаж сайжруулах, нөлөөлөх тухай эрхгүй бодож эхэлдэг юм билээ. Би төвтэй байхаа больсон гэх юм уу. Тэгэхээр эмэгтэй хүн ээж болохоор хүүхдээрээ дамжуулан бүх л ертөнцийг хайрлаж сурдаг бололтой. Ээж хүний хувьд ерөөс өвдөх эрхгүй болсон юм шиг санагддаг болсон болохоор өөрийнхөө, гэр бүлийнхээ эрүүл мэндэд илүү анхаардаг болсон. Хүүхэд өсгөхийн сацуу тогтсон цагтай, албаны ажил хийдэг ээжүүдээрээ хэчнээн их бахархдаг гээч. Ер нь хүн ам багатай манай улс өнөр өтгөн болъё гэвэл гэр бүлтэй, хүүхэдтэй ажилтнуудаа ойлгодог, дэмждэг, амьдралыг нь хүндэтгэдэг байх хэрэгтэй болов уу. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Нөхөр маань сурч байсан болохоор манай гэр бүл том хүүгээ ой гартал нь АНУ-д амьдарсан юм л даа. Тэнд гэр бүлээрээ амьдарсных нэг соёлыг нь сурч авсан. Энэ нь амралтынхаа өдрөөр хүүхдээ аав нь харж, ээжийг нь амраадаг соёл. Амралтын өдрөөр цэцэрлэгт хүрээлэнд ороход хүүхдээ аавууд нь л авч явж байдаг. Үүнийг гэр бүлдээ яг хэрэгжүүлсэн. Нөгөө талаар аавуудад хүүхдийн сайхныг ойлгуулж, ар талыг нь авч явж буй эхнэрээ ойлгож, баярлаж талархах, эргээд гэр бүлийн харилцаа тогтвортой байх үндэс болдог юм билээ. Тиймээс амралтын өдрөөр амарч чаддаг. Нөхөр маань ч хүүхдүүдээ бага байх үед ажлаас бусад бүх цагтаа миний дэргэд байх ёстойгоо ухамсраараа ойлгож, үүргээ хэлүүлэлтгүй гүйцэтгэдэг байсанд их талархдаг. Ер нь тун саяхнаас л ажлынхантайгаа заал авдаг болж байгаа. Аавын үүргээ огт түүртэхгүй, барьцалгүй мэдрээд хийдэгт нь маш их баярладаг шүү. Бусдын туслалцаа гэвэл нэн шаардлагатай үед ээж аав болон оюутан дүү нараасаа туслалцаа авдаг. Тиймээс гэр бүл болон цэцэрлэгийн багш нартаа их баярладаг. Хүүхэд өсгөх тал дээр "It takes a village to raise a child" гэдэг үг байдаг шиг нэг хүүхдийг өсгөхөд тэр аяараа оролцдог. Хүүхдийг зөвхөн гэр бүлийнхэн нь л өсгөдөггүй, олон хүн оролцдог. Ангийнх нь хүүхэд, тэдний ээж аав, орчин тойронд нь байгаа бүх л хүн, гудамжинд алхах хүмүүс гээд л бүгд хүүхдийн хүмүүжилд нөлөөлдөг. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Намайг бүх цагаа хүүхдүүддээ зориулах боломжийг бүрдүүлж өгсөн нөхөртөө, гэр бүлдээ их баярладаг. Манай гэрийн хувьд асрагч хөлсөлье гэвэл цалингийнхаа 70-80 хувийг зарцуулах учир хүүхдүүдээ цэцэрлэгт ортол нь өөрөө харсан маань хүүхдийн эрүүл мэнд болон төлөвшлийн хувьд сайн хэрэг болсон. Миний хувьд гэвэл өмнө нь өөрийгөө олон жилээр бүтэн цагийн гэрийн эзэгтэй болно гэж төсөөлж байсангүй. Үүнийгээ эергээр үзэж, баяртайгаар хийдэг болох нь өөрөө сорилт байсан. Одоо бол хэзээ ч дуусахгүй гэрийн ажилдаа түүртэхгүйг хичээж, хүүхдүүд маань бага байгаа энэ үнэтэй цаг мөчийг ямар нэг харамсалгүйгээр өнгөрүүлж, эзэгтэйн үүргийг баяртайгаар биелүүлж байгаа. Нөхөр бид хоёрын хувьд одоо хүүхдүүддээ цаг гаргах нь бүү хэл, өөртөө ч цаг гаргах асуудалтай байдаг ч аль болох ажил амьдралаа хослуулан авч явж, бие биедээ сайн эхнэр нөхөр байхыг хичээж байна даа. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Бусадтай гоё эелдэг харьцах болон өдөр бүр аав ээждээ хайртайгаа илэрхийлэхэд нь их баярладаг. Намайг "Ядарч байна" гэхээр ирж нуруу илээд, хөл барьж өгдөг юм. Мэдээж тэр нь хэдхэн минут л даа гэхдээ л намайг ойлгож, мэдрэмжийг минь хуваалцаж байна, өөрийнхөөрөө туслах гэж хичээж байна гэдэг нь ихэд баярлуулдаг. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Энэ асуултад Барууны орны хүүхэд өсгөх хандлагаас санал нийлдэг нэг, санал нийлдэггүй нэг зүйлээ хэлмээр байна. Санал нийлдэг нь гэвэл Барууны орнуудад хүүхдийг бие даасан хүн гэж авч үздэг болохоор битгий бусадтай харьцуулаарай гэх хандлагатай байдаг шүү дээ. Жишээ нь, шүд ургалт, хэлд болон хөлд орох үеийг бусдын хүүхэдтэй жишихгүй байхыг, хүүхэд өсөх үйл явц бол уралдаан биш, хүн бүр өөр гэдгийг ойлгуулан уриалдаг. Тиймээс би судалж байгаад " Baby center " app-аас ирүүлдэг имэйлээс багагүй мэдээлэл авдаг болсон. Ийм үзэл баримттайгаар явуулж буй имэйлүүдэд нь хүүхэд тань энэ насанд очсон бол тэр зүйл дээр нь анхаарч эхлэх цаг болж байна шүү гэсэн агуулга багтдаг нь их амар, итгэж болохуйц санагдсан. Бас хүүхдийн хүмүүжлийн талаар номоос болон интернэтээс олон төрлийн мэдээлэл уншихыг хичээдэг. Санал нийлдэггүй гэвэл хатуу үг хэлэлгүй бүхнийг тайлбарлах ёстой гэдэгтэй зарим талаар санал зөрдөг. Ийм аргаар өсгөсний үр дүнд тэдгээр хүүхдүүд том болоод үг даадаггүй, тодорхой хэмжээний ажлын дарамт авч чаддаггүй, багахан зүйлд гутардаг болчихдог тухай олон хүмүүс хэлдэг. Үнэхээр ч амьдрал хүнд ээж аав шиг нь зөөлөн хандахгүй нь ойлгомжтой. Тиймээс шаардлагатай үед хүүхдэдээ хатуу хандах, жинтэй үг хэлэх ёстой гэж үздэг. Сэтгэлзүйн эрүүл мэнд чухлаар яригдах болсон энэ үед хүүхдээ багаас нь сэтгэлзүйн дархлаатай, хатуужилтай болгох нь эцэг эхийн нэг чухал үүрэг. Мөн монгол хүмүүжил, ёс заншлыг ойлгуулахын тулд зүйр цэцэн үгсээс их санаа авч байгаа. Жишээ нь "Ахаа алд хүндэл, дүүгээ дэлэм хүндэл" гэдэг үгээр бусадтай хүндэтгэлтэй харьцахад сургахыг хичээж байна. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Дэргэдээсээ аз жаргалыг мэдэрч чаддаг, энгийн зүйлд баярлаж чаддаг бүх талаараа эрүүл бие, сэтгэлзүйг цогцлоосон хүмүүс болоосой гэж хүсдэг. Ийм байж чадвал мөнгө бол цаг хугацаа болон хөдөлмөрийн л асуудал гэдгийг ойлгох байх. Гэр бүл сайхан байж л сайн иргэн бий болно гэж боддог. Тиймээс миний үүрэг бол хүүхдүүдээ сайн иргэн болгон хүмүүжүүлж хүний итгэлийг даадаг, найдаж болдог, даваа сорилтуудад өөрийгөө алддаггүй нэг үгээр жинхэнэ жентлмэнүүдийг өсгөх сөн гэж зорьдог.	Шинэ долоо хоногийн мэнд. Өнөөдрийн дугаартаа бид фэйсбүүк дэх "Hulegun Story" хуудсаараа дамжуулан эцэг эхчүүдэд зориулсан зөвлөгөө контент, хүүхдэд зориулсан ном, бүтээгдэхүүн зэргийг бэлтгэн гаргаж буй хоёр хүүгийн ээж Номинг урьлаа. АНУ-д эдийн засгийн чиглэлээр боловсрол эзэмшсэн тэрээр ээж болсноос хойш амьдралд нь гарсан өөрчлөлтүүд, энэ хугацаанд сурч мэдсэн зүйлсийнхээ тухай бидэнтэй илэн далангүй хуваалцсан юм Нэр: Номин Ажил: "Hulegun Story" хуудасны админ, "Банштай цай бол гэр бүл", "Бяцхан маама Улаанбаатараар аялсан нь" номын зохиогч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: hulegunstory (Инстаграм), Hulegun Story - Хүлэгүн Стори (Фэйсбүүк), a.nominaа (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манайх Б.Санжаажавынх гэдэг айл. Ам бүл дөрвүүлээ. Нөхөр маань төрийн компанид ажилладаг. Намайг Номин гэдэг. Их сургуулиа төгссөнөөс хойш бага дүүгээ хараад үргэлжлүүлэн хүүхэдтэй болоод одоо долоон жил хүүхэд харах болон ээж, эзэгтэйн ажилдаа төвлөрч байна. Сүүлийн жилүүдэд өөрийн итгэл үнэмшил, сонирхлынхоо дагуу эцэг эхчүүдэд зориулсан хүүхэд өсгөн хүмүүжүүлэх чиглэлийн зөвлөгөө мэдээлэл бүхий "Hulegun Story" хуудсыг ажиллуулахын хамт хүүхдийн ном, сонирхолтой бүтээгдэхүүнийг (мерчендайз) бэлтгэн гаргах болсон. Том хүү Аригун маань таван настай. Бага хүү Хүлэгүн маань гурван настай. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Нөхөр маань эрт ажилтай болохоор биднээс түрүүлээд сэрдэг. Тийм болохоор бид аавынхаа үнсэлтээр өглөөг угтаад, ажилдаа гарахтай нь зэрэгцээд өдрөө эхлүүлнэ. Босоод хамгийн түрүүнд хийдэг зүйл бол бүлээн ус уух. Хөл хориогүй, энгийн үед бол хүүхдүүддээ өглөөний цайг нь уулгачхаад албанд нь хүргэж өгдөг. Үүний дараа хувьдаа хийх ажлаа амжуулж байгаад нөхөртэйгээ хамт өдрийн хоолоо иднэ. Ер нь долоо хоногт 3-4 удаа заавал хоёулхнаа өдрийн хоол идэж бие биедээ цаг гаргахыг хичээдэг. Ээж аав болцгоосон ч хосын амьдралаа орхигдуулахгүй явч явах нь их чухал санагддаг юм. Оройдоо бол заавал гэр бүлээрээ хоолоо идэхийг хичээдэг. Энэ үед гэр бүлийн бүх гишүүд цуглахад нэлээд ач холбогдол өгнө. Зурагтаа унтраагаад, гар утсуудаа хол тавиад хоол идэх явцдаа бие биеэ бүрэн сонсож, өдрийнхөө тухай ярилцдаг. Унтахын өмнө ном уншиж, тоо бодож, үлгэр ярих дадалтай болцгоосон. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Энэ талаар анх нөхөртэйгээ ярьж байгаад нэг нь хатуу, нэг нь зөөлөн арга барилаар явъя гэж тохирч байсан юм. Миний хувьд хүүхдүүдийнхээ өмнө хатуу буюу шийдвэртээ бат зогсдог, хэлснээ заавал хийдэг байх үүрэгтэй бол нөхөр маань илүү буулт хийж, олон талыг харж, харьцуулах маягаар явдаг. Гэхдээ эцсийн шийдвэрээ хамтарч гаргаад, түүн дээрээ хамтдаа зогсож, нэг баг гэдгээ харуулан хүүхдүүдээ элдэв төөрөгдөлд оруулдаггүй. Гол нь л нэг шийдвэрийг олон талаас, олон өөр арга барилаар гаргадаг гэдгийг харуулахыг хичээдэг юм. Багаар ажиллах тухай өдөр тутмын амьдралаараа харуулаад явдаг гэх үү дээ. Бас хүүхдүүддээ уйдах боломжийг нь олгодог. Учир нь хүүхэд уйдах үедээ бодож эхэлдэг гэлцдэг. Уйдаж сураагүй хүүхэд хүнээс хамааралтай, шаардлагагүй зүйлсэд ч байнга зөвшөөрөл авдаг, хажуудхаасаа зүүгдэж наалддаг, өөрийнхөө сэтгэл хөдлөлийг хүлээн зөвшөөрдөггүй, түүнийг хэрхэн хүлээж авахаа мэддэггүй болчихдог талтай санагдсан. Харин уйдсан хүүхэд тоглоомоо өөрөө олж, зохиож тоглодог. Дагаад бүтээлч сэтгэлгээ, биеэ даах чадварт суралцдаг. Тоглож дуусаад гэрийнхээ ажлыг ч түүргүй хийж сурдаг санагдсан. Ер нь л ганц уйдах гэлтгүй хүүхдүүддээ сэтгэл хөдлөлөө мэдрэх, ойлгох, түүнийгээ удирдах цаг өгөхийг бодно. Бэрхшээлтэй тал нь эцэг эхийн зүгээс тун их тэсвэр тэвчээр шаарддаг. Хоёр хүү болохоор хамтдаа байхдаа ч, тус тусдаа ч биеэ даагаад тоглож сурсан. Мөн хүүхдийг багаас нь тусад оруулах тал дээр анхаардаг. Чадахгүй гэж гололгүйгээр чадах зүйлсийг нь даалгаад, хийж дуусах хүртэл нь хүлээдэг. Одоо том хүү маань бүх оймснуудаа өөрөө угаалгын машинаас гаргаад хатаагаад сурчихсан. Хоол хийхэд ч оролцох болсон байх жишээтэй. Хоол хийх тал дээр би бол хүүхдээ гурилаар тоглуулчихдаг. Болохгүй гээд холдуулаад л байхаар явцдаа аливаа ажлаас хол хөндий өсчих гээд байх шиг санагддаг юм л даа. Тиймээс гэрийн ажлыг ч хөгжилтэйгээр хийж сургахын тулд, мөн бусад хүүхдүүдийг ч тийм байгаасай гэж хүссэндээ "Hulegun Story" дээрээ хүүхдийн хормогч, малгай гэх мэт бүтээгдэхүүнийг гаргасан. Түүнийг нь өмсгөөд гэр бүлээрээ банштай цай хийдэг. Ер нь гэр бүлээрээ банштай цай хийх нь олон талын ач холбогдолтой санагддаг. Нэгт хүүхдүүдээ ажилд сургана, гэр бүлээрээ цагийг яг л хамт өнгөрөөнө, багаар ажиллаж сурна, хамтын хөдөлмөрт дөртэй болно, монгол хоол, монгол ахуйн талаар ойлголт өгнө гэх мэт. Гурил элдэх нухах явцдаа гарын жижиг булчин нь хөгжинө, банш тоолуулж хөгжилтэйгээр тоонд сургана. Үүнийгээ бас "Банштай цай бол гэр бүл" зурагт ном болгон гаргасан. Эцэг эхчүүд ч, хүүхдүүд ч тун ам сайтай байдаг шүү. Хүүхдүүд нь амралтын өдөр болохоор л хормогч, малгайгаа өмсчихөөд банштай цай хийе гээд дууддаг болчихсон гэсэн сэтгэгдэл ирэхээр номын маань зорилго биелсэн санагддаг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хүүхдүүдээ арай бага байхад нь "Pampers" брэндийн живхийг сонгон хэрэглэдэг байснаас гадна аль болох органик хоол тоглоом хэрэглүүлэхийг боддог байсан. Модон тоглоом ч юм уу. "Honest" брэндийн бүтээгдэхүүнийг гэр ахуйн хэрэгцээндээ ашигладаг. Том болох тусам шат шатанд нь хэрэглэх дуртай зүйлс дагаад өөрчлөгддөг юм билээ. Одоо бол хөвгүүд маань паззл эвлүүлж, чадахгүй хэсгүүдээ аавтайгаа хамтран эвлүүлэх үнэхээр дуртай. "Netflix"-ийн "Magic School Bus", "Hello Ninja", "Story Bots", "Justin time" контентуудыг таашаан үздэг. Ер нь утас, сошиал хэрэглээг нь ч хорьж цагдаад байдаггүй. Хэрэглэх зүйлээ хэрэглэх л ёстой, гагцхүү бидний зүгээс зохистой хэрэглээнд сургаж, цагаа үр дүнтэй өнгөрүүлж байгаа эсэхийг нь хянаж, эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөхөөргүй байдлаар ашиглаж сургахад анхаарах нь зүйтэй. Нөгөө талаар хүүхэд хориглох тусам шунан дурладаг, нэг хэрэглэхээрээ хэдэн цагаар ч хамаагүй орчноос тасарчихдаг. Харин зөвшөөрөөд, хамт ашиглаад, бодитоор ойлгуулах тусам хязгаараа мэддэг, өөрийгөө удирдаж чаддаг болдог. Бусад давуу тал гэхэд л биднээс өөр ямар санхүү зардал гаргалгүй, маш зугаатай амар хялбараар хос хэлтэй болж өсөж байна, бас ахуйн болон бусад хүнд ойлголтуудын тухай энгийн байдлаар мэдлэг мэдээлэлтэй болж байна. Бага хүү маань гараа угаах ямар чухал болохыг, үүнийг байнгын дадал болгох тал дээр "Story Bots"-оор дамжуулж өөрөө ойлгож сурсан. Багаас нь зөв зохистой зүйл үзүүлэх нь их чухал гэж үздэг. Үзвэр үйлчилгээний хэрэгцээг нь сайн хангахыг бодно. Тогтмол галлерей орж, бас "Creative Bamboo", "Tree family kids", "Цөмөөхэй" зэрэг дотоодын хүүхдийн эвэнтүүдэд жил бүр гэр бүлээрээ цаг гаргаж байгаад, хамрагдахыг хичээдэг. Хүүхүүддээ аль болох хүүхэд насны болон гэр бүлийн дурсамжийг бүтээхийг хүсдэг. Бас зуны сайхан цагаар хамт автобусаар явж, хоттой, бусад хүмүүсийн амьдралтай, өөр орчинтой танилцуулж, ажиглуулдаг. Мөн эмээ өвөө, ах дүү нарынхаа гэрт зочлуулан, найз нөхдийнхөө хүүхдүүдтэй тоглуулж найзлуулахыг хичээнэ. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Бэлэн болсон хойноо ээж аав болно гэхээсээ хүүхэд ээж аавыгаа бэлэн болгож, хүмүүжүүлдэг юм байна гэдгийг ойлгосон. Бид төгс биш шүү дээ. Хүүхдээ дагаж өсөөд, хүүхдээ дагаж л том болдог юм билээ. Би ээж болохоор миний үг зөв гэдэг хандлагыг ч өөрөөсөө ангид байлгахыг хичээж байгаа. Бас нөхөр бид хоёрын хувьд өмнө нь олсноо яаж үрэх үү л гэж боддог байсан нь одоо бол яаж илүү олох уу, олсноо хэрхэн зөв хуваарилах уу гэж боддог болж өөрчлөгдсөн. Ер нь хүүхэд эцэг эхдээ бие махбод болон сэтгэлзүйн их ачаалал болж ирдэг. Гэхдээ энэ нь ээж аавыгаа урагш түлхэж, өөдөө татдаг, хүчтэй болгодог ачаалал. Би өөрийгөө хэзээ ч ийм их ачаалал даах чадвартай гэж бодож байсангүй. Төсөөлж байснаасаа ч хүчтэй юм байна гэдгээ хүүхэдтэй болоод л ойлгосон доо. Үр дүнд нь өмнө нь хүсээд ч зориглодоггүй байсан зүйлс бүгд сэтгэлд багтахаар хэмжээний зоригтой болсон байна. Түүнийхээ ачаар зорьсон зорилгуудаа эхнээс нь биелүүлэн, ном бичиж, интерьер дизайнаар сурахын хажуугаар ажиллаж байгаа. Бас нийгмээ, хүрээлэн буй орчноо том зургаар хардаг болсон. Утаатай бол маск зүүгээд л, бартаатай байвал тойроод л явчихдаг байсан би энэ чинь миний хүүхдийн амьсгалах агаар, миний хүүхдийн амьдрах нийгэм гэж хараад бүх зүйлсийг засаж сайжруулах, нөлөөлөх тухай эрхгүй бодож эхэлдэг юм билээ. Би төвтэй байхаа больсон гэх юм уу. Тэгэхээр эмэгтэй хүн ээж болохоор хүүхдээрээ дамжуулан бүх л ертөнцийг хайрлаж сурдаг бололтой. Ээж хүний хувьд ерөөс өвдөх эрхгүй болсон юм шиг санагддаг болсон болохоор өөрийнхөө, гэр бүлийнхээ эрүүл мэндэд илүү анхаардаг болсон. Хүүхэд өсгөхийн сацуу тогтсон цагтай, албаны ажил хийдэг ээжүүдээрээ хэчнээн их бахархдаг гээч. Ер нь хүн ам багатай манай улс өнөр өтгөн болъё гэвэл гэр бүлтэй, хүүхэдтэй ажилтнуудаа ойлгодог, дэмждэг, амьдралыг нь хүндэтгэдэг байх хэрэгтэй болов уу. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Нөхөр маань сурч байсан болохоор манай гэр бүл том хүүгээ ой гартал нь АНУ-д амьдарсан юм л даа. Тэнд гэр бүлээрээ амьдарсных нэг соёлыг нь сурч авсан. Энэ нь амралтынхаа өдрөөр хүүхдээ аав нь харж, ээжийг нь амраадаг соёл. Амралтын өдрөөр цэцэрлэгт хүрээлэнд ороход хүүхдээ аавууд нь л авч явж байдаг. Үүнийг гэр бүлдээ яг хэрэгжүүлсэн. Нөгөө талаар аавуудад хүүхдийн сайхныг ойлгуулж, ар талыг нь авч явж буй эхнэрээ ойлгож, баярлаж талархах, эргээд гэр бүлийн харилцаа тогтвортой байх үндэс болдог юм билээ. Тиймээс амралтын өдрөөр амарч чаддаг. Нөхөр маань ч хүүхдүүдээ бага байх үед ажлаас бусад бүх цагтаа миний дэргэд байх ёстойгоо ухамсраараа ойлгож, үүргээ хэлүүлэлтгүй гүйцэтгэдэг байсанд их талархдаг. Ер нь тун саяхнаас л ажлынхантайгаа заал авдаг болж байгаа. Аавын үүргээ огт түүртэхгүй, барьцалгүй мэдрээд хийдэгт нь маш их баярладаг шүү. Бусдын туслалцаа гэвэл нэн шаардлагатай үед ээж аав болон оюутан дүү нараасаа туслалцаа авдаг. Тиймээс гэр бүл болон цэцэрлэгийн багш нартаа их баярладаг. Хүүхэд өсгөх тал дээр "It takes a village to raise a child" гэдэг үг байдаг шиг нэг хүүхдийг өсгөхөд тэр аяараа оролцдог. Хүүхдийг зөвхөн гэр бүлийнхэн нь л өсгөдөггүй, олон хүн оролцдог. Ангийнх нь хүүхэд, тэдний ээж аав, орчин тойронд нь байгаа бүх л хүн, гудамжинд алхах хүмүүс гээд л бүгд хүүхдийн хүмүүжилд нөлөөлдөг. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Намайг бүх цагаа хүүхдүүддээ зориулах боломжийг бүрдүүлж өгсөн нөхөртөө, гэр бүлдээ их баярладаг. Манай гэрийн хувьд асрагч хөлсөлье гэвэл цалингийнхаа 70-80 хувийг зарцуулах учир хүүхдүүдээ цэцэрлэгт ортол нь өөрөө харсан маань хүүхдийн эрүүл мэнд болон төлөвшлийн хувьд сайн хэрэг болсон. Миний хувьд гэвэл өмнө нь өөрийгөө олон жилээр бүтэн цагийн гэрийн эзэгтэй болно гэж төсөөлж байсангүй. Үүнийгээ эергээр үзэж, баяртайгаар хийдэг болох нь өөрөө сорилт байсан. Одоо бол хэзээ ч дуусахгүй гэрийн ажилдаа түүртэхгүйг хичээж, хүүхдүүд маань бага байгаа энэ үнэтэй цаг мөчийг ямар нэг харамсалгүйгээр өнгөрүүлж, эзэгтэйн үүргийг баяртайгаар биелүүлж байгаа. Нөхөр бид хоёрын хувьд одоо хүүхдүүддээ цаг гаргах нь бүү хэл, өөртөө ч цаг гаргах асуудалтай байдаг ч аль болох ажил амьдралаа хослуулан авч явж, бие биедээ сайн эхнэр нөхөр байхыг хичээж байна даа. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Бусадтай гоё эелдэг харьцах болон өдөр бүр аав ээждээ хайртайгаа илэрхийлэхэд нь их баярладаг. Намайг "Ядарч байна" гэхээр ирж нуруу илээд, хөл барьж өгдөг юм. Мэдээж тэр нь хэдхэн минут л даа гэхдээ л намайг ойлгож, мэдрэмжийг минь хуваалцаж байна, өөрийнхөөрөө туслах гэж хичээж байна гэдэг нь ихэд баярлуулдаг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Энэ асуултад Барууны орны хүүхэд өсгөх хандлагаас санал нийлдэг нэг, санал нийлдэггүй нэг зүйлээ хэлмээр байна. Санал нийлдэг нь гэвэл Барууны орнуудад хүүхдийг бие даасан хүн гэж авч үздэг болохоор битгий бусадтай харьцуулаарай гэх хандлагатай байдаг шүү дээ. Жишээ нь, шүд ургалт, хэлд болон хөлд орох үеийг бусдын хүүхэдтэй жишихгүй байхыг, хүүхэд өсөх үйл явц бол уралдаан биш, хүн бүр өөр гэдгийг ойлгуулан уриалдаг. Тиймээс би судалж байгаад "Baby center" app-аас ирүүлдэг имэйлээс багагүй мэдээлэл авдаг болсон. Ийм үзэл баримттайгаар явуулж буй имэйлүүдэд нь хүүхэд тань энэ насанд очсон бол тэр зүйл дээр нь анхаарч эхлэх цаг болж байна шүү гэсэн агуулга багтдаг нь их амар, итгэж болохуйц санагдсан. Бас хүүхдийн хүмүүжлийн талаар номоос болон интернэтээс олон төрлийн мэдээлэл уншихыг хичээдэг. Санал нийлдэггүй гэвэл хатуу үг хэлэлгүй бүхнийг тайлбарлах ёстой гэдэгтэй зарим талаар санал зөрдөг. Ийм аргаар өсгөсний үр дүнд тэдгээр хүүхдүүд том болоод үг даадаггүй, тодорхой хэмжээний ажлын дарамт авч чаддаггүй, багахан зүйлд гутардаг болчихдог тухай олон хүмүүс хэлдэг. Үнэхээр ч амьдрал хүнд ээж аав шиг нь зөөлөн хандахгүй нь ойлгомжтой. Тиймээс шаардлагатай үед хүүхдэдээ хатуу хандах, жинтэй үг хэлэх ёстой гэж үздэг. Сэтгэлзүйн эрүүл мэнд чухлаар яригдах болсон энэ үед хүүхдээ багаас нь сэтгэлзүйн дархлаатай, хатуужилтай болгох нь эцэг эхийн нэг чухал үүрэг. Мөн монгол хүмүүжил, ёс заншлыг ойлгуулахын тулд зүйр цэцэн үгсээс их санаа авч байгаа. Жишээ нь "Ахаа алд хүндэл, дүүгээ дэлэм хүндэл" гэдэг үгээр бусадтай хүндэтгэлтэй харьцахад сургахыг хичээж байна. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Дэргэдээсээ аз жаргалыг мэдэрч чаддаг, энгийн зүйлд баярлаж чаддаг бүх талаараа эрүүл бие, сэтгэлзүйг цогцлоосон хүмүүс болоосой гэж хүсдэг. Ийм байж чадвал мөнгө бол цаг хугацаа болон хөдөлмөрийн л асуудал гэдгийг ойлгох байх. Гэр бүл сайхан байж л сайн иргэн бий болно гэж боддог. Тиймээс миний үүрэг бол хүүхдүүдээ сайн иргэн болгон хүмүүжүүлж хүний итгэлийг даадаг, найдаж болдог, даваа сорилтуудад өөрийгөө алддаггүй нэг үгээр жинхэнэ жентлмэнүүдийг өсгөх сөн гэж зорьдог.
https://unread.today/c/insight-jci-9projects	Мэдүүштэй	Oyunlkham Gungaadorj	2020-10-01T00:00:00	10 сарын 1, 2020	JCI Монгол байгууллагаас хэрэгжүүлж буй онцлох 9 төсөл	<div class="article-body"> <h2><div>Эерэг өөрчлөлтийг бүтээж, хөгжлийн боломжийг залуучуудад олгох зорилготой JCI байгууллага нь дэлхийн хэмжээнд залуу удирдагчид, ажил хэрэгч хүмүүсийн сайн дурын үндсэн дээр нэгтгэж, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг билээ. Тиймдээ ч JCI Монгол байгууллагын салбар байгууллагууд өнгөрсөн онд гэхэд нийгэмд болон дотооддоо чиглэсэн 69 төсөл, тогтвортой хөгжлийн зорилтын 51 төсөл хөтөлбөрийг хийж хэрэгжүүлсэн байна. Та бүхэн эдгээр төсөл хөтөлбөрүүдээс ЦЕГ-тай хамтарсан “Нэг хором” хөдөлгөөн, нярай хүүхдийн эндэгдлийг бууруулах “Save Angels” төсөл, цус сэлбэлт судлалын төвтэй хамтарсан “Амьдрал бэлэглэе” зэрэг төслүүдийг илүүтэй мэдэх болов уу. </div><div>Тэгвэл JCI Монгол-ын салбар байгууллагуудын залуус олонд танигдсан эдгээр ажлуудаас гадна өөр ямар төслүүдийг хийж хэрэгжүүлэн, ямар үнэ цэнийг нийгэмдээ бий болгосныг уншигчдадаа танилцуулахаар бэлтгэлээ. </div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">1. "Ногоон гэр" төсөл</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго:</b> Хавдрын эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж буй үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл санааг өргөх, тэдэнд сэтгэлзүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор ЭКО өрөө, танхимыг бий болгож эмчилгээний үр дүнг нэмэгдүүлэх</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай:</b> Тус төслийг <a href="https://www.facebook.com/jcileader" target="_blank">JCI Лидер</a> салбар байгууллагын 2018 оны ерөнхийлөгч Б.Баттөр санаачлан эхлүүлсэн бөгөөд Туркийн ЭСЯ-ны дэргэдэх TIKA олон улсын байгууллагын буцалтгүй̆ тусламжийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжүүлж дуусжээ.</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил:</b> Шаардлагатай санхүүжилтийг босгон, барилгын иж бүрэн зураг төслийг боловсруулж, эмнэлгийн хамт олноос шаардагдах зөвшөөрлийг авч улмаар барилгын ашиггүй талбай болох дээврийн хэсэгт 200 ам метр талбайд "Ногоон гэр" сэтгэлзүйн төвийг барьж, дотоод тохижилтыг иж бүрэн хийн өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард ашиглалтад оруулсан.</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн нийт санхүүжилт: </b>220 сая төгрөг</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/afe516dc0076a9f136f70f5a683f65c7.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2. "Positive mind" төсөл</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго:</b> Монгол Улсын ирээдүй хойч болсон залуу иргэд, өсвөр насныхныг эерэг хүн, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэсэн зан төлөв, эерэг хандлагын тухай, хувь хүний хөгжилд чиглэсэн урт хугацааны төсөл сургалт зохион байгуулж, сургалтын хөтөлбөрт тусгайлсан хичээл болгож оруулах</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай:</b> <a href="https://www.facebook.com/jcileader" target="_blank">JCI Лидер салбар</a> байгууллагын 2015 оны ерөнхийлөгч С.Эрдэнэболд санаачилсан уг төсөл таван жилийн хугацаанд тасралтгүй хэрэгжиж байгаа юм.</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил:</b> Монгол Улсын 21 аймаг, хилийн чанад дах таван улсад эерэг, зорилготой байх хандлагын сургалтууд орсон. Өнгөрсөн оноос МУБИС-ийн сургалтын хөтөлбөрт кредит цаг бүхий хичээл болон албан ёсоор багтсан. Мөн "Шинэ Монгол" сургуулийн бага ангийн сургалтын хөтөлбөрт хичээл болон орсон байна.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/c5da02f914d5e7e148bcd11b81d1eea2.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">3. "АМЬДРАЛ БЭЛЭГЛЭЕ" төсөл</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго: </b>Шаардлагатай өвчтөнүүдэд цусаа өгөх замаар хүний амь нас аврах, цусны нөөцийг нэмэгдүүлэх</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай: </b>"<a href="https://www.facebook.com/GiveBloodMongolia" target="_blank">Амьдрал бэлэглэе</a>" төслийн 10 жилийн ой өнгөрсөн онд болсон. Нэг удаа цусны донор болж, цусаа хандивласнаар гурав хүртэлх хүний амь насыг аврах боломжтой байдаг. </p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: </b>Энэхүү төслийн үр дүнд өнгөрсөн онд л гэхэд 32200 хүн цусны хандивлагчаар бүртгэгдсэн байна. Энэ тоо нь Монголын цусны донорын түүхэнд хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. JCI Капитал түнш, Солонгос Улсын JCI Haman салбар байгууллагын хамтаар төслийн урт хугацааны хандивлагч буюу 100-аас дээш удаа хандив өргөсөн хүмүүсийг "Хүндэт донор"-оор өргөмжилж алдаршуулдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/9b55b83d6293e4da47760c752e30cb1c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4. RED STONE төсөл</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго: </b>Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч боловсрох боломжийг олгох, цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэхэд туслах</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай: </b>Төслийг <a href="https://www.facebook.com/jciimpact" target="_blank">JCI Impact</a> салбар хариуцан хэрэгжүүлдэг.</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: </b>Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч хөгжих орчныг бүрдүүлэн, ном сурах бичгээр хангахын сацуу цагаа эерэг зүйлд зарцуулах нөхцөл бий болгохын тулд зориулалтын сагсны талбай байгуулсан. Мөн хувь хүний хөгжлийн сургалтууд явуулж, эерэг нөлөөлөл үзүүлэхэд анхаарч буй. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/d9193d82c7b5ff1e8aefd5363b0bc7b7.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">5. “БИД БҮГД ТЭГШ ЭРХТЭЙ" ТӨСӨЛ</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго:</b> Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн талаарх олон нийтийн ойлголт, хандлагыг өөрчлөх, тэдний эрх ашгийг хамгаалах, орчны хүртээмжийг сайжруулахад иргэд, аж ахуй нэгжийн оролцоог нэмэгдүүлэх</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай:</b> <a href="https://www.facebook.com/jcikhuree" target="_blank">JCI Их Хүрээ</a> салбар байгууллагаас санаачлан хэрэгжүүлж буй уг төсөл нь хөгжлийн ялгаатай иргэд хэдий хөдөлмөрийн чадвараа тодорхой хэмжээнд алдсан ч бүгдийн адил авьяас чадвар, хүсэл тэмүүллээр дүүрэн амьдарч буй хүмүүс гэдгийг сануулж, амьдрахад бүгдэд ээлтэй нийгмийг бий болгохоор зорьж байна. </p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд тавьж буй зорилтууд:</b></p><p class="MsoNormal">1. Хөгжлийн ялгаатай иргэдэд ЭЭЛТЭЙ ХОТ болох<br>2. Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн нийгмийн тэгш оролцоог хангах<br>3. Иргэдийн хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх ойлголтыг өөрчлөх<br>4. Үйлчилгээний байгууллагуудын орц гарцыг стандартад нийцүүлэх<br>5. Авто зам, явган замын тэмдэг тэмдэглэгээг тусгай хэрэгцээт иргэний стандартад нийцүүлэх.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/ca19ed4defa0494f30e97ecde766e7d6.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">6. "as one" төсөл</h3><p></p><p><b>Зорилго:</b> Харилцааны эмгэгтэй, тусгай хэрэгцээт хүүхэд залуусын байр суурийг нийгэмд эергээр таниулах, эрүүл аюулгүй орчинд сурч боловсрох нөхцөлийг бүрдүүлэх. Тэднийг ирээдүйд нийгэмд эзлэх байр суурьтай болгож хүмүүнлэг нийгмийг бий болгох <br></p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай:</b> <a href="https://www.facebook.com/jciulaanbaatar.mn" target="_blank">JCI Ulaanbaatar</a> салбар <a href="https://www.mn.undp.org/" target="_blank">НҮБ</a>-аас тодорхойлогдсон тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтод нийцүүлэн аутизмын эмгэгийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн бус байгууллагууд болон энэ чиглэлд хамтран ажиллах сонирхолтой бизнесийн байгууллагуудтай хамтран дараах нэгдмэл зарчмыг баримтлан төслийг хэрэгжүүлнэ.</p><p><b>Төслийн ач холбогдол: </b>Энэхүү төсөл аутизмын хүрээний эмгэгтэй хүмүүсийн үйлдэл, хандлагыг эергээр хүлээн авч сурах, тусалж дэмжих, ялгаварлан гадуурхахгүй байх, олон нийтэд зөвөөр ойлгуулах, бие биеэ гэсэн хүнлэг хандлагыг төлөвшүүлэх чухал ач холбогдолтой.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/b60b96d7f598596f589e74f178652102.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">7. "save angels" төсөл</h3><p></p><p class="MsoNormal"><b>Зорилго:</b> Нярайн эндэгдлийг бууруулах</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн тухай: </b>Монгол Улсад мэндэлж буй 1000 нярай тутмын 8 нь эндэж байна. Энэ бол цөөн хүн амтай манай орны хувьд тун өндөр тоо юм. Энэ тоог бууруулахаар уг төслийг санаачлан хэрэгжүүлжээ.</p><p class="MsoNormal"><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил:</b></p> <ul><li>ЭХЭМҮТ-ийн дутуу төрсөн нярайн эрчимт эмчилгээний 15 ортой тасгийг 55 ортой тасаг болгон өөрчлөн шинэчилсэн. </li><li>Мэс заслын дараах эрчимт эмчилгээний тасгийг засварлан зургаан ортой тасгийг 12 ортой тасаг болгон өргөтгөж, хоёр иж бүрэн инкубатор хандивласан.</li><li>Дутуу төрсөн нярайд зориулсан иж бүрэн хагалгааны тасгийг бий болгож 18 нэр төрлийн тоног төхөөрөмж хандивласан.<br><br>Нийслэлийн "Амгалан" амаржих газар (III төрөх)-т :</li><li>Нярайн эрчимт эмчилгээний тасгийг иж бүрэн тохижуулсан.</li><li>Таван ширхэг инкубатор, хоёр ширхэг халуун тавцан, хоёр ширхэг шарлагын фото аппарат, нэг ширхэг шар хэмжигч төхөөрөмж хандивласан.</li><li>ЭХЭМҮТ-ийн мэс заслын дараах нөхөн сэргэлтийн хувь 72.2 хувиас 96 хувь болон 23.8 хувиар нэмэгдсэн.</li><li>Дутуу төрсөн нярайн эндэгдэл 19.1 хувиас 5.6 хувь болон буурсан.</li><li>"Амгалан" амаржих газрын 120 гаруй нярай инкубатор аппарат болон дулаан ширээг ашиглаж эндэгдлээс сэргийлсэн.</li></ul><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/53474ad9be7c8395db0a5a468ea44012.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">8. "wheelchair heroes" төсөл</h3><p><b>Зорилго:</b> Тусгай хэрэгцээт иргэдийн хэрэгцээ, шаардлагыг тус спортоор дамжуулан олон нийтэд ойлгуулж, нөлөөлөх, бие бялдрын болон сэтгэлзүйн эрүүл мэндийг нь дэмжих, төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын нийгмийн хариуцлагыг нэмэгдүүлэх замаар нийгэм дэх тэгш бус байдлыг бууруулах<br><b><br>Төслийн тухай: </b>Энэхүү төслийн хүрээнд <a href="https://www.facebook.com/jcimongolia" target="_blank">JCI байгууллагын гишүүд</a>, <a href="https://www.meds.gov.mn/" target="_blank">БШУЯ</a>, <a href="https://www.jica.go.jp/mongolia/mon/" target="_blank">JICA олон улсын байгууллага</a>, JCI байгууллагын гишүүдийн оролцоотой хувийн хэвшлүүд (Porsche mongolia, Lend.mn, "Creative workshop", "Skinny", BRB компаниуд гэх мэт), Монголын туялзуур сэлэмний холбоо, Монголын тэргэнцэртэй сэлэмний холбоо, эгч дүүсийн харилцаат JCI Wongju салбар байгууллага хамтран ажиллана. <br><b><br>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: </b>2019 оны ASPAC болон World Congress-ийн "Нийгмийн хариуцлагын төсөл" номинацид шилдэг гурван төслийн нэг, 2019 оны Үндэсний чуулганаар "Шилдэг нийгмийн хариуцлагын төсөл", 2020 оны ASPAC-д мөн шилдэг гурван төслийн нэгээр шалгарсан байна.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/06f28136a33dc433532f09808ea4d9c9.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">9. өрх төсөл</h3><p><b>Зорилго: </b>Өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэх замаар ядуурал, ажилгүйдлийг бууруулах <br><b><br>Төслийн тухай: </b>Үндэсний байгууллагаас 2020-2021 онд Монгол Улсын 15 аймагт хийж хэрэгжүүлнэ.<br><br><b>Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил:</b> Өрх төслийн нээлт өнгөрсөн долоодугаар сард болж, JCI Монгол болон Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар хамтын ажиллагааны санамж бичигт гарын үсэг зуржээ. Өрхийн бүх гишүүд бага цалинтай ч бүгд ажилтай, тогтмол орлоготой байх нь өрхийн нэг л гишүүн тогтвортой бус өндөр орлоготой байхаас эрсдэл багатай, эерэг нөлөөтэй. Үүнийг олон нийтэд мэдээлж, өрхийн бизнесийг тогтмол тууштай хийснээр олон эерэг өөрчлөлт гарч болохыг таниулах зорилгоор уг төслийг хэрэгжүүлж байгаа аж. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/500ba0f8dc4b3700b9e6d7be57de7223.png"></p> </div>	Эерэг өөрчлөлтийг бүтээж, хөгжлийн боломжийг залуучуудад олгох зорилготой JCI байгууллага нь дэлхийн хэмжээнд залуу удирдагчид, ажил хэрэгч хүмүүсийн сайн дурын үндсэн дээр нэгтгэж, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг билээ. Тиймдээ ч JCI Монгол байгууллагын салбар байгууллагууд өнгөрсөн онд гэхэд нийгэмд болон дотооддоо чиглэсэн 69 төсөл, тогтвортой хөгжлийн зорилтын 51 төсөл хөтөлбөрийг хийж хэрэгжүүлсэн байна. Та бүхэн эдгээр төсөл хөтөлбөрүүдээс ЦЕГ-тай хамтарсан “Нэг хором” хөдөлгөөн, нярай хүүхдийн эндэгдлийг бууруулах “Save Angels” төсөл, цус сэлбэлт судлалын төвтэй хамтарсан “Амьдрал бэлэглэе” зэрэг төслүүдийг илүүтэй мэдэх болов уу. Тэгвэл JCI Монгол-ын салбар байгууллагуудын залуус олонд танигдсан эдгээр ажлуудаас гадна өөр ямар төслүүдийг хийж хэрэгжүүлэн, ямар үнэ цэнийг нийгэмдээ бий болгосныг уншигчдадаа танилцуулахаар бэлтгэлээ. 1. "Ногоон гэр" төсөл Зорилго: Хавдрын эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж буй үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл санааг өргөх, тэдэнд сэтгэлзүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор ЭКО өрөө, танхимыг бий болгож эмчилгээний үр дүнг нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: Тус төслийг JCI Лидер салбар байгууллагын 2018 оны ерөнхийлөгч Б.Баттөр санаачлан эхлүүлсэн бөгөөд Туркийн ЭСЯ-ны дэргэдэх TIKA олон улсын байгууллагын буцалтгүй̆ тусламжийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжүүлж дуусжээ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Шаардлагатай санхүүжилтийг босгон, барилгын иж бүрэн зураг төслийг боловсруулж, эмнэлгийн хамт олноос шаардагдах зөвшөөрлийг авч улмаар барилгын ашиггүй талбай болох дээврийн хэсэгт 200 ам метр талбайд "Ногоон гэр" сэтгэлзүйн төвийг барьж, дотоод тохижилтыг иж бүрэн хийн өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард ашиглалтад оруулсан. Төслийн нийт санхүүжилт: 220 сая төгрөг 2. "Positive mind" төсөл Зорилго: Монгол Улсын ирээдүй хойч болсон залуу иргэд, өсвөр насныхныг эерэг хүн, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэсэн зан төлөв, эерэг хандлагын тухай, хувь хүний хөгжилд чиглэсэн урт хугацааны төсөл сургалт зохион байгуулж, сургалтын хөтөлбөрт тусгайлсан хичээл болгож оруулах Төслийн тухай: JCI Лидер салбар байгууллагын 2015 оны ерөнхийлөгч С.Эрдэнэболд санаачилсан уг төсөл таван жилийн хугацаанд тасралтгүй хэрэгжиж байгаа юм. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Монгол Улсын 21 аймаг, хилийн чанад дах таван улсад эерэг, зорилготой байх хандлагын сургалтууд орсон. Өнгөрсөн оноос МУБИС-ийн сургалтын хөтөлбөрт кредит цаг бүхий хичээл болон албан ёсоор багтсан. Мөн "Шинэ Монгол" сургуулийн бага ангийн сургалтын хөтөлбөрт хичээл болон орсон байна. 3. "АМЬДРАЛ БЭЛЭГЛЭЕ" төсөл Зорилго: Шаардлагатай өвчтөнүүдэд цусаа өгөх замаар хүний амь нас аврах, цусны нөөцийг нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: " Амьдрал бэлэглэе " төслийн 10 жилийн ой өнгөрсөн онд болсон. Нэг удаа цусны донор болж, цусаа хандивласнаар гурав хүртэлх хүний амь насыг аврах боломжтой байдаг. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Энэхүү төслийн үр дүнд өнгөрсөн онд л гэхэд 32200 хүн цусны хандивлагчаар бүртгэгдсэн байна. Энэ тоо нь Монголын цусны донорын түүхэнд хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. JCI Капитал түнш, Солонгос Улсын JCI Haman салбар байгууллагын хамтаар төслийн урт хугацааны хандивлагч буюу 100-аас дээш удаа хандив өргөсөн хүмүүсийг "Хүндэт донор"-оор өргөмжилж алдаршуулдаг. 4. RED STONE төсөл Зорилго: Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч боловсрох боломжийг олгох, цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэхэд туслах Төслийн тухай: Төслийг JCI Impact салбар хариуцан хэрэгжүүлдэг. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч хөгжих орчныг бүрдүүлэн, ном сурах бичгээр хангахын сацуу цагаа эерэг зүйлд зарцуулах нөхцөл бий болгохын тулд зориулалтын сагсны талбай байгуулсан. Мөн хувь хүний хөгжлийн сургалтууд явуулж, эерэг нөлөөлөл үзүүлэхэд анхаарч буй. 5. “БИД БҮГД ТЭГШ ЭРХТЭЙ" ТӨСӨЛ Зорилго: Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн талаарх олон нийтийн ойлголт, хандлагыг өөрчлөх, тэдний эрх ашгийг хамгаалах, орчны хүртээмжийг сайжруулахад иргэд, аж ахуй нэгжийн оролцоог нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: JCI Их Хүрээ салбар байгууллагаас санаачлан хэрэгжүүлж буй уг төсөл нь хөгжлийн ялгаатай иргэд хэдий хөдөлмөрийн чадвараа тодорхой хэмжээнд алдсан ч бүгдийн адил авьяас чадвар, хүсэл тэмүүллээр дүүрэн амьдарч буй хүмүүс гэдгийг сануулж, амьдрахад бүгдэд ээлтэй нийгмийг бий болгохоор зорьж байна. Төслийн хүрээнд тавьж буй зорилтууд: 1. Хөгжлийн ялгаатай иргэдэд ЭЭЛТЭЙ ХОТ болох 2. Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн нийгмийн тэгш оролцоог хангах 3. Иргэдийн хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх ойлголтыг өөрчлөх 4. Үйлчилгээний байгууллагуудын орц гарцыг стандартад нийцүүлэх 5. Авто зам, явган замын тэмдэг тэмдэглэгээг тусгай хэрэгцээт иргэний стандартад нийцүүлэх. 6. "as one" төсөл Зорилго: Харилцааны эмгэгтэй, тусгай хэрэгцээт хүүхэд залуусын байр суурийг нийгэмд эергээр таниулах, эрүүл аюулгүй орчинд сурч боловсрох нөхцөлийг бүрдүүлэх. Тэднийг ирээдүйд нийгэмд эзлэх байр суурьтай болгож хүмүүнлэг нийгмийг бий болгох Төслийн тухай: JCI Ulaanbaatar салбар НҮБ -аас тодорхойлогдсон тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтод нийцүүлэн аутизмын эмгэгийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн бус байгууллагууд болон энэ чиглэлд хамтран ажиллах сонирхолтой бизнесийн байгууллагуудтай хамтран дараах нэгдмэл зарчмыг баримтлан төслийг хэрэгжүүлнэ. Төслийн ач холбогдол: Энэхүү төсөл аутизмын хүрээний эмгэгтэй хүмүүсийн үйлдэл, хандлагыг эергээр хүлээн авч сурах, тусалж дэмжих, ялгаварлан гадуурхахгүй байх, олон нийтэд зөвөөр ойлгуулах, бие биеэ гэсэн хүнлэг хандлагыг төлөвшүүлэх чухал ач холбогдолтой. 7. "save angels" төсөл Зорилго: Нярайн эндэгдлийг бууруулах Төслийн тухай: Монгол Улсад мэндэлж буй 1000 нярай тутмын 8 нь эндэж байна. Энэ бол цөөн хүн амтай манай орны хувьд тун өндөр тоо юм. Энэ тоог бууруулахаар уг төслийг санаачлан хэрэгжүүлжээ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: ЭХЭМҮТ-ийн дутуу төрсөн нярайн эрчимт эмчилгээний 15 ортой тасгийг 55 ортой тасаг болгон өөрчлөн шинэчилсэн. Мэс заслын дараах эрчимт эмчилгээний тасгийг засварлан зургаан ортой тасгийг 12 ортой тасаг болгон өргөтгөж, хоёр иж бүрэн инкубатор хандивласан. Дутуу төрсөн нярайд зориулсан иж бүрэн хагалгааны тасгийг бий болгож 18 нэр төрлийн тоног төхөөрөмж хандивласан. Нийслэлийн "Амгалан" амаржих газар (III төрөх)-т : Нярайн эрчимт эмчилгээний тасгийг иж бүрэн тохижуулсан. Таван ширхэг инкубатор, хоёр ширхэг халуун тавцан, хоёр ширхэг шарлагын фото аппарат, нэг ширхэг шар хэмжигч төхөөрөмж хандивласан. ЭХЭМҮТ-ийн мэс заслын дараах нөхөн сэргэлтийн хувь 72.2 хувиас 96 хувь болон 23.8 хувиар нэмэгдсэн. Дутуу төрсөн нярайн эндэгдэл 19.1 хувиас 5.6 хувь болон буурсан. "Амгалан" амаржих газрын 120 гаруй нярай инкубатор аппарат болон дулаан ширээг ашиглаж эндэгдлээс сэргийлсэн. 8. "wheelchair heroes" төсөл Зорилго: Тусгай хэрэгцээт иргэдийн хэрэгцээ, шаардлагыг тус спортоор дамжуулан олон нийтэд ойлгуулж, нөлөөлөх, бие бялдрын болон сэтгэлзүйн эрүүл мэндийг нь дэмжих, төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын нийгмийн хариуцлагыг нэмэгдүүлэх замаар нийгэм дэх тэгш бус байдлыг бууруулах Төслийн тухай: Энэхүү төслийн хүрээнд JCI байгууллагын гишүүд , БШУЯ , JICA олон улсын байгууллага , JCI байгууллагын гишүүдийн оролцоотой хувийн хэвшлүүд (Porsche mongolia, Lend.mn, "Creative workshop", "Skinny", BRB компаниуд гэх мэт), Монголын туялзуур сэлэмний холбоо, Монголын тэргэнцэртэй сэлэмний холбоо, эгч дүүсийн харилцаат JCI Wongju салбар байгууллага хамтран ажиллана. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: 2019 оны ASPAC болон World Congress-ийн "Нийгмийн хариуцлагын төсөл" номинацид шилдэг гурван төслийн нэг, 2019 оны Үндэсний чуулганаар "Шилдэг нийгмийн хариуцлагын төсөл", 2020 оны ASPAC-д мөн шилдэг гурван төслийн нэгээр шалгарсан байна. 9. өрх төсөл Зорилго: Өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэх замаар ядуурал, ажилгүйдлийг бууруулах Төслийн тухай: Үндэсний байгууллагаас 2020-2021 онд Монгол Улсын 15 аймагт хийж хэрэгжүүлнэ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Өрх төслийн нээлт өнгөрсөн долоодугаар сард болж, JCI Монгол болон Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар хамтын ажиллагааны санамж бичигт гарын үсэг зуржээ. Өрхийн бүх гишүүд бага цалинтай ч бүгд ажилтай, тогтмол орлоготой байх нь өрхийн нэг л гишүүн тогтвортой бус өндөр орлоготой байхаас эрсдэл багатай, эерэг нөлөөтэй. Үүнийг олон нийтэд мэдээлж, өрхийн бизнесийг тогтмол тууштай хийснээр олон эерэг өөрчлөлт гарч болохыг таниулах зорилгоор уг төслийг хэрэгжүүлж байгаа аж.	Эерэг өөрчлөлтийг бүтээж, хөгжлийн боломжийг залуучуудад олгох зорилготой JCI байгууллага нь дэлхийн хэмжээнд залуу удирдагчид, ажил хэрэгч хүмүүсийн сайн дурын үндсэн дээр нэгтгэж, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг билээ. Тиймдээ ч JCI Монгол байгууллагын салбар байгууллагууд өнгөрсөн онд гэхэд нийгэмд болон дотооддоо чиглэсэн 69 төсөл, тогтвортой хөгжлийн зорилтын 51 төсөл хөтөлбөрийг хийж хэрэгжүүлсэн байна. Та бүхэн эдгээр төсөл хөтөлбөрүүдээс ЦЕГ-тай хамтарсан “Нэг хором” хөдөлгөөн, нярай хүүхдийн эндэгдлийг бууруулах “Save Angels” төсөл, цус сэлбэлт судлалын төвтэй хамтарсан “Амьдрал бэлэглэе” зэрэг төслүүдийг илүүтэй мэдэх болов уу. Тэгвэл JCI Монгол-ын салбар байгууллагуудын залуус олонд танигдсан эдгээр ажлуудаас гадна өөр ямар төслүүдийг хийж хэрэгжүүлэн, ямар үнэ цэнийг нийгэмдээ бий болгосныг уншигчдадаа танилцуулахаар бэлтгэлээ. ### 1. "Ногоон гэр" төсөл Зорилго: Хавдрын эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж буй үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл санааг өргөх, тэдэнд сэтгэлзүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор ЭКО өрөө, танхимыг бий болгож эмчилгээний үр дүнг нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: Тус төслийг JCI Лидер салбар байгууллагын 2018 оны ерөнхийлөгч Б.Баттөр санаачлан эхлүүлсэн бөгөөд Туркийн ЭСЯ-ны дэргэдэх TIKA олон улсын байгууллагын буцалтгүй̆ тусламжийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжүүлж дуусжээ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Шаардлагатай санхүүжилтийг босгон, барилгын иж бүрэн зураг төслийг боловсруулж, эмнэлгийн хамт олноос шаардагдах зөвшөөрлийг авч улмаар барилгын ашиггүй талбай болох дээврийн хэсэгт 200 ам метр талбайд "Ногоон гэр" сэтгэлзүйн төвийг барьж, дотоод тохижилтыг иж бүрэн хийн өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард ашиглалтад оруулсан. Төслийн нийт санхүүжилт: 220 сая төгрөг ### 2. "Positive mind" төсөл Зорилго: Монгол Улсын ирээдүй хойч болсон залуу иргэд, өсвөр насныхныг эерэг хүн, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэсэн зан төлөв, эерэг хандлагын тухай, хувь хүний хөгжилд чиглэсэн урт хугацааны төсөл сургалт зохион байгуулж, сургалтын хөтөлбөрт тусгайлсан хичээл болгож оруулах Төслийн тухай: JCI Лидер салбар байгууллагын 2015 оны ерөнхийлөгч С.Эрдэнэболд санаачилсан уг төсөл таван жилийн хугацаанд тасралтгүй хэрэгжиж байгаа юм. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Монгол Улсын 21 аймаг, хилийн чанад дах таван улсад эерэг, зорилготой байх хандлагын сургалтууд орсон. Өнгөрсөн оноос МУБИС-ийн сургалтын хөтөлбөрт кредит цаг бүхий хичээл болон албан ёсоор багтсан. Мөн "Шинэ Монгол" сургуулийн бага ангийн сургалтын хөтөлбөрт хичээл болон орсон байна. ### 3. "АМЬДРАЛ БЭЛЭГЛЭЕ" төсөл Зорилго: Шаардлагатай өвчтөнүүдэд цусаа өгөх замаар хүний амь нас аврах, цусны нөөцийг нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: "Амьдрал бэлэглэе" төслийн 10 жилийн ой өнгөрсөн онд болсон. Нэг удаа цусны донор болж, цусаа хандивласнаар гурав хүртэлх хүний амь насыг аврах боломжтой байдаг. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Энэхүү төслийн үр дүнд өнгөрсөн онд л гэхэд 32200 хүн цусны хандивлагчаар бүртгэгдсэн байна. Энэ тоо нь Монголын цусны донорын түүхэнд хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. JCI Капитал түнш, Солонгос Улсын JCI Haman салбар байгууллагын хамтаар төслийн урт хугацааны хандивлагч буюу 100-аас дээш удаа хандив өргөсөн хүмүүсийг "Хүндэт донор"-оор өргөмжилж алдаршуулдаг. ### 4. RED STONE төсөл Зорилго: Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч боловсрох боломжийг олгох, цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэхэд туслах Төслийн тухай: Төслийг JCI Impact салбар хариуцан хэрэгжүүлдэг. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Улаан чулуутын хогийн цэг орчимд амьдардаг хүүхдүүдэд сурч хөгжих орчныг бүрдүүлэн, ном сурах бичгээр хангахын сацуу цагаа эерэг зүйлд зарцуулах нөхцөл бий болгохын тулд зориулалтын сагсны талбай байгуулсан. Мөн хувь хүний хөгжлийн сургалтууд явуулж, эерэг нөлөөлөл үзүүлэхэд анхаарч буй. ### 5. “БИД БҮГД ТЭГШ ЭРХТЭЙ" ТӨСӨЛ Зорилго: Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн талаарх олон нийтийн ойлголт, хандлагыг өөрчлөх, тэдний эрх ашгийг хамгаалах, орчны хүртээмжийг сайжруулахад иргэд, аж ахуй нэгжийн оролцоог нэмэгдүүлэх Төслийн тухай: JCI Их Хүрээ салбар байгууллагаас санаачлан хэрэгжүүлж буй уг төсөл нь хөгжлийн ялгаатай иргэд хэдий хөдөлмөрийн чадвараа тодорхой хэмжээнд алдсан ч бүгдийн адил авьяас чадвар, хүсэл тэмүүллээр дүүрэн амьдарч буй хүмүүс гэдгийг сануулж, амьдрахад бүгдэд ээлтэй нийгмийг бий болгохоор зорьж байна. Төслийн хүрээнд тавьж буй зорилтууд: 1. Хөгжлийн ялгаатай иргэдэд ЭЭЛТЭЙ ХОТ болох 2. Хөгжлийн ялгаатай иргэдийн нийгмийн тэгш оролцоог хангах 3. Иргэдийн хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх ойлголтыг өөрчлөх 4. Үйлчилгээний байгууллагуудын орц гарцыг стандартад нийцүүлэх 5. Авто зам, явган замын тэмдэг тэмдэглэгээг тусгай хэрэгцээт иргэний стандартад нийцүүлэх. ### 6. "as one" төсөл Зорилго: Харилцааны эмгэгтэй, тусгай хэрэгцээт хүүхэд залуусын байр суурийг нийгэмд эергээр таниулах, эрүүл аюулгүй орчинд сурч боловсрох нөхцөлийг бүрдүүлэх. Тэднийг ирээдүйд нийгэмд эзлэх байр суурьтай болгож хүмүүнлэг нийгмийг бий болгох Төслийн тухай: JCI Ulaanbaatar салбар НҮБ-аас тодорхойлогдсон тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтод нийцүүлэн аутизмын эмгэгийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн бус байгууллагууд болон энэ чиглэлд хамтран ажиллах сонирхолтой бизнесийн байгууллагуудтай хамтран дараах нэгдмэл зарчмыг баримтлан төслийг хэрэгжүүлнэ. Төслийн ач холбогдол: Энэхүү төсөл аутизмын хүрээний эмгэгтэй хүмүүсийн үйлдэл, хандлагыг эергээр хүлээн авч сурах, тусалж дэмжих, ялгаварлан гадуурхахгүй байх, олон нийтэд зөвөөр ойлгуулах, бие биеэ гэсэн хүнлэг хандлагыг төлөвшүүлэх чухал ач холбогдолтой. ### 7. "save angels" төсөл Зорилго: Нярайн эндэгдлийг бууруулах Төслийн тухай: Монгол Улсад мэндэлж буй 1000 нярай тутмын 8 нь эндэж байна. Энэ бол цөөн хүн амтай манай орны хувьд тун өндөр тоо юм. Энэ тоог бууруулахаар уг төслийг санаачлан хэрэгжүүлжээ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: * ЭХЭМҮТ-ийн дутуу төрсөн нярайн эрчимт эмчилгээний 15 ортой тасгийг 55 ортой тасаг болгон өөрчлөн шинэчилсэн. * Мэс заслын дараах эрчимт эмчилгээний тасгийг засварлан зургаан ортой тасгийг 12 ортой тасаг болгон өргөтгөж, хоёр иж бүрэн инкубатор хандивласан. * Дутуу төрсөн нярайд зориулсан иж бүрэн хагалгааны тасгийг бий болгож 18 нэр төрлийн тоног төхөөрөмж хандивласан. Нийслэлийн "Амгалан" амаржих газар (III төрөх)-т : * Нярайн эрчимт эмчилгээний тасгийг иж бүрэн тохижуулсан. * Таван ширхэг инкубатор, хоёр ширхэг халуун тавцан, хоёр ширхэг шарлагын фото аппарат, нэг ширхэг шар хэмжигч төхөөрөмж хандивласан. * ЭХЭМҮТ-ийн мэс заслын дараах нөхөн сэргэлтийн хувь 72.2 хувиас 96 хувь болон 23.8 хувиар нэмэгдсэн. * Дутуу төрсөн нярайн эндэгдэл 19.1 хувиас 5.6 хувь болон буурсан. * "Амгалан" амаржих газрын 120 гаруй нярай инкубатор аппарат болон дулаан ширээг ашиглаж эндэгдлээс сэргийлсэн. ### 8. "wheelchair heroes" төсөл Зорилго: Тусгай хэрэгцээт иргэдийн хэрэгцээ, шаардлагыг тус спортоор дамжуулан олон нийтэд ойлгуулж, нөлөөлөх, бие бялдрын болон сэтгэлзүйн эрүүл мэндийг нь дэмжих, төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын нийгмийн хариуцлагыг нэмэгдүүлэх замаар нийгэм дэх тэгш бус байдлыг бууруулах Төслийн тухай: Энэхүү төслийн хүрээнд JCI байгууллагын гишүүд, БШУЯ, JICA олон улсын байгууллага, JCI байгууллагын гишүүдийн оролцоотой хувийн хэвшлүүд (Porsche mongolia, Lend.mn, "Creative workshop", "Skinny", BRB компаниуд гэх мэт), Монголын туялзуур сэлэмний холбоо, Монголын тэргэнцэртэй сэлэмний холбоо, эгч дүүсийн харилцаат JCI Wongju салбар байгууллага хамтран ажиллана. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: 2019 оны ASPAC болон World Congress-ийн "Нийгмийн хариуцлагын төсөл" номинацид шилдэг гурван төслийн нэг, 2019 оны Үндэсний чуулганаар "Шилдэг нийгмийн хариуцлагын төсөл", 2020 оны ASPAC-д мөн шилдэг гурван төслийн нэгээр шалгарсан байна. ### 9. өрх төсөл Зорилго: Өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэх замаар ядуурал, ажилгүйдлийг бууруулах Төслийн тухай: Үндэсний байгууллагаас 2020-2021 онд Монгол Улсын 15 аймагт хийж хэрэгжүүлнэ. Төслийн хүрээнд хийгдсэн ажил: Өрх төслийн нээлт өнгөрсөн долоодугаар сард болж, JCI Монгол болон Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар хамтын ажиллагааны санамж бичигт гарын үсэг зуржээ. Өрхийн бүх гишүүд бага цалинтай ч бүгд ажилтай, тогтмол орлоготой байх нь өрхийн нэг л гишүүн тогтвортой бус өндөр орлоготой байхаас эрсдэл багатай, эерэг нөлөөтэй. Үүнийг олон нийтэд мэдээлж, өрхийн бизнесийг тогтмол тууштай хийснээр олон эерэг өөрчлөлт гарч болохыг таниулах зорилгоор уг төслийг хэрэгжүүлж байгаа аж.
https://unread.today/c/howiparent-uyangae	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2020-11-23T00:00:00	11 сарын 23, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 2 охины ээж Э.Уянга	<div class="article-body"> <h2>Өнөөдрийн дугаарын зочинтой маань та бүхэн 11 жилийн өмнө МҮОНТ-ээр цацагдаж байсан "Хэцүү анги" киноны Сувдаагийн дүрээр анхлан танилцаж байсан билээ. Өдгөө тэрээр жүжигчний хувиар хэд хэдэн кинонд гол болон туслах дүрийг бүтээсний сацуу карьераа эхлүүлсэн МҮОНТ-дээ сэтгүүлчээр ажиллаж байгаа юм. Харин энэ удаа хоёр хөөрхөн охины ээжийн хувиар бидэнтэй ярилцсаныг уншигчдадаа хүргэе.</h2><p><b>Нэр:</b> Э.Уянга<br><b>Ажил: </b>МҮОНТ-ийн сэтгүүлч, хөтлөгч<br><b>Ам бүл:</b> 4<br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/uyanga.enkhtur.5/?locale=en_GB" target="_blank">Uyanga Enkhtur</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/uyangatsagaan/" target="_blank">uyangatsagaan</a> (Инстаграм)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4025b7415cd21ce48847ce96b8e994f3.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байна уу? Намайг Э.Уянга гэдэг. Одоо мэргэжлээрээ МҮОНТ-д ажилладаг. Нөхрийг маань З.Эрдэм гэдэг. Эрх зүйч мэргэжилтэй, одоо энэ чиглэлээ программ хангамжтай хослуулан мэргэжлийн сургалтуудыг зохион байгуулдаг. Том охиныг маань Цэцэн (4 настай), бага охиныг маань Энхлэн (2 настай) гэдэг. Ам бүл дөрвүүлээ. <br> <br>Гэр бүлийн үүргийн хувьд нөхөр бид хоёр хэн хэнээсээ хараат бусаар 100 хувь хүүхдүүдээ харж, дааж үлдэж чаддаг нь бидний өдөр тутмын амьдралд маш том давуу тал болдог. Жишээ нь, эрэгтэй хүмүүс бага насны хүүхдийн нарийн ширийн арчилгаа, асаргаа тал дээр мэдэхгүй чадахгүй зүйлс олонтой, хүүхдээ харж үлдэх нь том ажил болдог бол манай нөхрийн хувьд энэ тал дээр ямар ч асуудалгүй. Ер нь хөхүүлдэггүй л болохоос бараг надаас илүү байх гээд байдаг шүү (инээв). Охидоо маш сайн харж, хоол, амин дэмийг нь яг цагаар нь өгөхийн дээр гэрээ цэвэрлээд, цэгцэлчихсэн угтдаг. Нэг үеэ бодвол бид хоёр үүргийн хуваарилалт, зохицуулалт, ачаалал тал дээр дажгүй сайн дадлагажаад л байгаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Нөхөр бид хоёр хоёул ажилладаг, том охин цэцэрлэгт гээд дөрвөн хүний гурав нь ажил албатай тул өглөөг тогтсон цагт, эрт эхлүүлэх хэрэгтэй болдог. Үүний тулд гэр бүлээрээ эрт унтаж, эрт босох зарчмыг баримтална. Хүүхдүүдээ ямар ч нөхцөлд орой 09:00-09:30 цагийн хооронд унтуулаад, өглөө 07:30 гээд сэрээхэд нойроо бүтэн авч чаддаг. Амралтын өдрүүдээр ч юм уу зуны сайхан цагаар орой унтсан ч, өглөө тайван сэрэх байдлаар явж үзсэн л дээ. Гэхдээ хүүхдийн амрах ёстой биологийн цаг гэж байдаг бололтой юм билээ. Хэдий нойроо аваад байгаа ч оройтож унтах тусам амархан ханиад хүрч, дархлаа сулраад байгаа нь ажиглагдсан. Иймд эрт унтаж, эрт сэрэх хуваарийг эрхгүй мөрдөнө. <br> <br>Үүний тулд бид хоёрын хэн нэг нь оройтож ирээд, тэр нь хүүхдүүдийн унтах цагтай давхацсан тохиолдолд "Бүрэн унтчихлаа" гэдэг мессежийг автлаа машиндаа юм уу орцондоо хүлээдэг. Учир нь хүүхдүүд яг унтах гэж байхад аав, ээжийн нэг нь ороод ирвэл нойр нь сэргээд, магадгүй дагаж юм идээд, унтах цаг нь хойшилчихдог. Маргааш нь нойр дутуу тул ааш муу сэрнэ, тэгвэл хүүхэд цэцэрлэгтээ дургүй орно, эргээд ээж аав нь ажил дээрээ бүтэн өдөр санаа зовно гээд л гэр бүлийн бүх гишүүдийн маргаашийг нураачихдаг талтай. Нөгөөтээгүүр, хоёр тэрсхэн хүүхдийг зэрэг унтуулна гэдэг нэлээд тэвчээр, чадвар, цаг шаарддаг ажил. Нэгнийхээ энэ хөдөлмөрийг хүндэтгэж байгаа хэлбэр нь уг хүлээлт юм болов уу. <br> <br>Өглөөдөө хүүхдүүдээ овьёосоор хооллодог. Бага насны хүүхдийн хооллолтын 40 хувийг үр тариа эзлэх ёстой гэдэг шүү дээ. Тэр хэрэгцээг нь өглөө хангахыг хичээдэг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c2c195d2779408c4a08bddcb06e7fe0e.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ad57e2a8c0364d97a88f639e890fc06a.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Хүүхдийн нэг ой хүртэлх хамгийн гол хоол нь хөхний сүү байх ёстой гэдэг дээр манайхан бүрэн санал нэгддэг. Нөхөр маань эрх зүйч хүн болохоор дэлхийн томоохон гэмт хэрэгтнүүдийн ихэнх хувь нь төрснийхөө дараа эхийн сүү амлаагүй байдаг талаар судалгаа хүртэл уншиж өгч байсан гээч. Хөхний сүү бол ганцхан хоол хүнс, амин дэм гэхээс илүү хүүхдийн төлөвшлийг бий болгож байдаг тархи, зүрхтэй холбогддог маш нандин утга агуулгатай зүйл. Иймээс хүүхдүүдээ аль болох урт хугацаанд хөхөөр хооллохыг хичээдэг. Бас чихрийг анхнаас нь хэрэглүүлэхгүй сургахыг бодно. Идээд л байх тусам ханах нь бүү хэл улам донтдог, өгөхгүй бол муухай аашилж эхэлдэг. Түүнчлэн хуурамч цадсан мэдрэмж аваад хоолондоо муу болдог, унтахын өмнө идчихвэл бие нь сэргээд орой унтдаг гэх мэтчилэн сөрөг тал ихтэй. <br> <br>Хүмүүжүүлэх тал дээр гэвэл охид маань тэс өөр араншинтай. Тиймээс зан ааш, хувь хүний онцлогт нь тааруулж, илүү үр дүнтэй аргаар харилцахыг хичээнэ. Өмнө нь хүүхэд хувь хүний онцлог төлөвшлөө эцэг эхээсээ авдаг юм болов уу, эсвэл цаанаасаа төрдөг юм болов уу гэж их боддог байлаа. Өөрөө ээж болсон чинь яг ойлгосон. Цаанаасаа төрдөг юм билээ. Түүн дээр эцэг эхчүүд зөвхөн ёс зүйн хэм хэмжээ, болох болохгүй зүйлсийг л чиглүүлж өгч, байгааг нь илүү баяжуулдаг санагдсан. Иймээс хүүхдээ ингэж л хүмүүжүүлнэ гэж хайрцагладаггүй. Ээжийн хувьд бол хүүхдээ хоёр ой хүртэл, бүр боломгүй бол ядаж нэг ой хүртэл нь хамт байж, өсөх үйл явцыг нь хянаж, дэмжиж, мэдрэх ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. Ирээдүйд хүүхдийнхээ бодол санаа, бие бялдрыг нь мэдэж байхад их тустай юм билээ. <br> <br>Бас ажилтай үедээ хүүхдээ харуулдаг хүмүүстэйгээ гар нийлэхэд анхаарах хэрэгтэй. Бидний хувьд ээж аавуудаасаа тусламж авдаг л даа. Энэ тохиолдолд хүүхэд эмээ өвөөгөө элэг барих хандлагатай байдаг шүү дээ. Өвөө эмээгийн илүү зөөлөн байдгийг ашиглаад гэртээ байдгаасаа илүү зүйл хүсэх, эрхлэх гээд байдаг тал бий. Манайд бол тийм зүйл байдаггүй. Ээж аавууд маань бидэнтэй нэг баг болж, хүүхэд өсгөх арга барил зарчмыг маань хүндлээд, бидний хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлдэггүй. Түүнд их баярладаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Охид маань чацарганад их дуртай. Жимсээр нь ч, хандалснаар нь ч, жүүсээр нь ч ер нь бүх төрлөөр нь таашааж хэрэглэдэг. Үүнд нь их баярладаг юм. Бараг хандалж өгөхдөө усаар их шингэлсэн ч чацаргана орсон л бол баярлаад л уучихна. Ер нь чацаргана, тараг, овьёос гурав байнгын хэрэглээ. Тоглоом, контентийн хувьд гайгүй дээ. Ойрхон хоёр охин болохоор бие биеэ харж хөөрөөд, юугаар ч байсан хамтдаа хөгжилдчихдөг давуу талтай.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Өмнө нь юу ч хийсэн зөвхөн өөрийнхөө төлөө хийдэг байлаа. Одоо бол бүхнийг гэр бүлийнхээ төлөө уриатай. Илүү хариуцлагатай, дайчин, төлөвлөлттэй хийхэд суралцаж байна. Зохицохгүйг ч зохицуулж, нөхцөл байдлыг хүлээн авч, цаг минут бүрийн үнэ цэнийг мэдэрдэг болсон. Мэдээж хамгийн чухал нь хайрлаж сурч байна</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/24028a182f258f720445c63f78b1e99a.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f5be890bf46ad255165fdc9631128522.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p>Хүүхдүүд бага байгаа энэ үед амарна гэдэг дээдийн тансаглал болж хувирдаг юм байна. Энэ тал дээр сайн туршлагагүй л байна. Тухай тухайн үедээ л зохицуулаад, ярилцаад явдаг даа. Миний хувьд ээж болохоосоо өмнө маш идэвхтэй, хөдөлгөөнтэй ажил хийдэг байж байгаад төлөвлөсөн хугацаанаасаа хоёр дахин их хугацаанд гэрт суучихсан чинь эрхгүй стресст орсон. Төрөөд удаагүй байгаа ээжүүд бүр л ийм сэтгэл гутралын байдалд ордог юм билээ. Энэ үедээ дотроо хурааж хуримтлуулж, дарах гэхээсээ нөхөр болон ээжтэйгээ сайн ярилцах хэрэгтэй. <br> <br>Эрчүүд аливаа зүйлийг том зургаар нь хардаг болохоор өдөр тутмын нарийн ширийн зүйлсийг ажиглаж мэдэхдээ жаахан удаан. Тиймээс санаачилгаа гартаа аваад, нөхрөө ажиглаж мэдэхийг нь хүлээн суулгүй нөхцөл байдал, сэтгэл санаагаа илэн далангүй өөрөө эхлээд ярьж мэдүүлэх нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Ажигласнаар бол хосууд энэ үедээ л харилцаандаа сэв суулгаж, хүйтэн хөндий байдалд шилжчихдэг юм шиг. Тийм байдалд орчихсон эр хүн өөрийн эрхгүй "Энэ хүн миний анх хайрласан эмэгтэй биш байж, эхнэр маань үнэндээ өөр хүн байж, энэ миний хүссэн амьдрал биш байна, үнэндээ би гэр бүлийн амьдралд бэлэн биш байсан юм байна" гэх мэт эргэлзээтэй байдалд орчихдог юм шиг. Хэрэв ийм байдалд орсон шинэхэн аавууд байвал "Түрхэн тэвчээд, эхнэрээ сонсоорой. Чиний анх хайрлаж дурласан бүсгүй зүгээр л хэсэг хугацаанд өөрийнхөө том өөрчлөлтийг хүлээж авч, ойлгох сорилттой байгаа юм, тэр үед нь харин ч хамт байгаарай. Удахгүй чиний дурласан хүн буцаад л ирнэ" гэж хэлмээр санагддаг. <br> <br>Ээжтэйгээ мөн сайн ярилцдаг. Үнэхээр ээжүүд бүхнийг мэддэг шүү. Ээжтэйгээ ярилцаж байхдаа энэ бүхэн амьдралд, хүн болгонд тохиолддог зүйл юм байна, би ганцаараа биш юм байна, үүнийг давж туулах ёстой юм байна гэдгээ улам сайн ойлгодог. <br> <br>Бусдын туслалцаа гэвэл ажлын өдрүүдэд бага охиныг хадам ээж маань харж өгдөг. Намайг ажилдаа эргэн орохыг хамгийн их дэмжиж ойлгосон хүн хадам ээж маань. "Ач нараа би өөрөө харж, хүмүүжүүлэх болно" гээд гэртээ амрах байсан цагаа охидод маань зориулж, бидэнд сэтгэл амар ажиллах боломж өгч байгаад нь байнга талархаж, чин итгэл үнэмшлээр "Ээж ээ" гэж хайрлан дууддаг. Амралтын өдрүүдэд ажилтай тохиолдолд өөрийн ээж аав, хоёр талын дүү хамаатнуудаасаа тусламж гуйна. Өөрөө гэртээ хүүхдүүдээ хараад суудаг байхад бол охин дүү маань байнга тусалдаг байсан. Хамт амьдраад, өөрийнхөө ажил хичээлийн хажуугаар дүү нараа харж өгөөд л. Юу ч хийлгүйгээр зүгээр ярилцах нь хүртэл ямар талархмаар байсан гээч. Яг тэр үед л дүүтэй, тэр дундаа охин дүүтэй болсондоо маш их баярласан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?</h3><p>Хүүхдүүддээ цаг гаргах л байдаг. Гэхдээ ийм завгүй, баялаг амьдрал маань илүү таалагддаг юм. Өглөө ажилдаа яараад л, орой хүүхдүүд рүүгээ яараад л. Түүнийгээ дагаад ажил дээрээ яаж илүү бүтээмжтэй байх вэ гэж бодно. Төвлөрөл, бүтээмж сайжирна. Яаж зохицуулах вэ гэж бодно. Төлөвлөлт, харилцаа, уян хатан байдал сайжирна. Гэртээ байхдаа хүүхдүүддээ яаж чанартай цаг гаргах вэ гэж бодно. Шинэ зүйл туршиж, аз жаргалтай цагийг өнгөрүүлнэ гээд л. <br> <br>Нэмж хэлэхэд ажиллаж байгаа ээж аавууд ажилдаа хэт төвлөрөөд юуны тулд, яах гэж ажиллаад байгаагаа мартчихдаг талтай. "Та нарын төлөө л ажиллаж байна" гэдэг хандлага суух гээд байдаг юм шиг. Хэдий ажиллаж, гэр бүлээ сайхан авч явахаар хөдөлмөрлөж байгаа нь үнэн ч түүний эцсийн эцэст гэр бүл тань дэргэд байх нь л хамгийн чухал. Иймээс зорилгоо битгий мартаарай. Ямар ч үед гэр бүлээ хойш тавилгүй, тэдэндээ хайртайгаа хэлж, ар талыг тань хэн дааж, ажиллах боломж олгож байгааг байнга санаж, талархлаа илэрхийлж, хайрлахаа орхигдуулж огт болохгүй шүү. Хайраа байнга мэдрүүлж байгаарай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/26dea0201bb02194efe268d666b868b7.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0969b175c2684e47f78608355a7cf47b.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/acbb95763998a1e74e243080e25691bb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Хүүхдүүд том болох тусам баярлаж бахархах зүйлс дагаад өөрчлөгдөх байх. Одоо бол зүгээр л эрүүл саруул, цовоо сэргэлэн өсөж торниж байгаад нь л хангалттай ихээр баярладаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Том охиноо тээж байхдаа хүүхэд хөгжүүлэх монтессори, ази, европ аргууд гээд л төрөл төрлийн л юм нэлээд судлан уншиж, сонирхон цаг гаргадаг байсан. Хүүхдээ анхнаас нь тусад нь унтуулж, авч сургалгүй эхний үеийн багахан уйлалтыг нь тэвчээд бага уйлдаг, биеэ даасан хүүхэд болгоход эртнээс бэлтгэнэ гэх мэтээр. Гэхдээ тэр бүхэн ном л юм билээ. Тэдгээр ном, гарын авлагууд дээр бичсэн зөвлөгөө бусад ази эсвэл европ хүүхдүүдэд тохирдог байж болох ч миний хувьд хүүхэд өсгөх хамгийн шилдэг арга нь ээжүүдийн маань биднийг өсгөсөн арга барил л байсан. <br> <br>Жишээ нь, бид хоёр анхнаас нь хүүхдээ тусад нь унтаж сургана гэхэд ээж маань "Үгүй дээ, эхийн халуун энгэр, элэг гэж юм байдаг юм. Ээжийнхээ дулаахан хэвлийд, 10 сар дандаа хамт байсан хүүхдийг гарч ирэнгүүт нь өлгийдөж байгаад ганц орон дээр тусад нь тавиад орхиж болохгүй шүү дээ. Хүүхэд дотроо яасан их хямрах бол? Ийм байхад та хоёр хамтдаа унтаад байх гэж үү?" гэж байлаа. Тухайн үед охин маань ойр ойрхон уйлдаг, шөнөдөө олон сэрдэг байсан юм. Тэгээд ээж охины маань бүх хувцсыг нь тайлаад өөрөө ч цамцаа тайлж энгэртээ нааж хэвтүүлээд, халуун гараараа хөлийг нь барьж, нурууг нь илээд унтуулахад нүдэн дээр илт тайвширч, маш сайн унтсан юм. Үүнээс хойш янз бүрийн хүүхэд өсгөх, хүмүүжүүлэх гаднын туршлагуудыг хүүхэд дээрээ туршихгүй байхаар шийдсэн. Би чинь монгол ээж, миний хүүхэд ч монгол хүүхэд гэдгийг ойлгосон гэх үү дээ. Ер нь нөхөр бид хоёр ээж аавуудынхаа бидэнд өгсөн тэр хүмүүжил, арга барилд бүрэн итгэдэг. <br> <br>Сонирхуулахад, би анхны жирэмслэлт дээрээ маш тэвчээртэй байж, хүүхдээ харшилгүй эрүүл төрүүлэхийн тулд хоолны дэглэм сайн баримталж, өөрийнхөө зүгээс тун их хичээл зүтгэл гаргасан юм л даа. Төлөвлөсөн байсан болохоор нярайн тэмдэглэл хөтлөөд л, ном уншаад л, өөрийгөө ч сайн бөөцийлсөн. Гэтэл том охин харшилтай төрчихсөн. Одоо цитрусын төрлийн жимс, хүнснээс харшаад байдаг. Харин эхний төрөлтөөс удалгүй бага охин маань ирсэн болохоор тэгж их романтиклах боломжгүй, байдгаараа л, ер нь бол ямар ч дэглэм барилгүй төрсөн. Тэгтэл эсрэгээрээ бага охин их эрүүл чийрэг, өлчир төрсөн шүү, үнэхээр сонирхолтой. Магадгүй энэ миний л биеийн онцлог байх л даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Өөрийнхөөрөө л байгаасай гэж хүсдэг. Хэн нэгний хүлээлтэд хүрэх гэж өөрийгөө хүчилдэггүй, хэн нэгэнд мундаг, гоё харагдах гэж өөрийгөө золиослодоггүй бие даасан, өөрийнхөөрөө хүн болоосой л гэж боддог доо.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ee41791814f84a2ff0042ebb09afce46.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7eae40c2f27256ea5e080a2afbd0bc23.jpg"></p> </div>	Өнөөдрийн дугаарын зочинтой маань та бүхэн 11 жилийн өмнө МҮОНТ-ээр цацагдаж байсан "Хэцүү анги" киноны Сувдаагийн дүрээр анхлан танилцаж байсан билээ. Өдгөө тэрээр жүжигчний хувиар хэд хэдэн кинонд гол болон туслах дүрийг бүтээсний сацуу карьераа эхлүүлсэн МҮОНТ-дээ сэтгүүлчээр ажиллаж байгаа юм. Харин энэ удаа хоёр хөөрхөн охины ээжийн хувиар бидэнтэй ярилцсаныг уншигчдадаа хүргэе. Нэр: Э.Уянга Ажил: МҮОНТ-ийн сэтгүүлч, хөтлөгч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Uyanga Enkhtur (Фэйсбүүк), uyangatsagaan (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Э.Уянга гэдэг. Одоо мэргэжлээрээ МҮОНТ-д ажилладаг. Нөхрийг маань З.Эрдэм гэдэг. Эрх зүйч мэргэжилтэй, одоо энэ чиглэлээ программ хангамжтай хослуулан мэргэжлийн сургалтуудыг зохион байгуулдаг. Том охиныг маань Цэцэн (4 настай), бага охиныг маань Энхлэн (2 настай) гэдэг. Ам бүл дөрвүүлээ. Гэр бүлийн үүргийн хувьд нөхөр бид хоёр хэн хэнээсээ хараат бусаар 100 хувь хүүхдүүдээ харж, дааж үлдэж чаддаг нь бидний өдөр тутмын амьдралд маш том давуу тал болдог. Жишээ нь, эрэгтэй хүмүүс бага насны хүүхдийн нарийн ширийн арчилгаа, асаргаа тал дээр мэдэхгүй чадахгүй зүйлс олонтой, хүүхдээ харж үлдэх нь том ажил болдог бол манай нөхрийн хувьд энэ тал дээр ямар ч асуудалгүй. Ер нь хөхүүлдэггүй л болохоос бараг надаас илүү байх гээд байдаг шүү (инээв). Охидоо маш сайн харж, хоол, амин дэмийг нь яг цагаар нь өгөхийн дээр гэрээ цэвэрлээд, цэгцэлчихсэн угтдаг. Нэг үеэ бодвол бид хоёр үүргийн хуваарилалт, зохицуулалт, ачаалал тал дээр дажгүй сайн дадлагажаад л байгаа. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Нөхөр бид хоёр хоёул ажилладаг, том охин цэцэрлэгт гээд дөрвөн хүний гурав нь ажил албатай тул өглөөг тогтсон цагт, эрт эхлүүлэх хэрэгтэй болдог. Үүний тулд гэр бүлээрээ эрт унтаж, эрт босох зарчмыг баримтална. Хүүхдүүдээ ямар ч нөхцөлд орой 09:00-09:30 цагийн хооронд унтуулаад, өглөө 07:30 гээд сэрээхэд нойроо бүтэн авч чаддаг. Амралтын өдрүүдээр ч юм уу зуны сайхан цагаар орой унтсан ч, өглөө тайван сэрэх байдлаар явж үзсэн л дээ. Гэхдээ хүүхдийн амрах ёстой биологийн цаг гэж байдаг бололтой юм билээ. Хэдий нойроо аваад байгаа ч оройтож унтах тусам амархан ханиад хүрч, дархлаа сулраад байгаа нь ажиглагдсан. Иймд эрт унтаж, эрт сэрэх хуваарийг эрхгүй мөрдөнө. Үүний тулд бид хоёрын хэн нэг нь оройтож ирээд, тэр нь хүүхдүүдийн унтах цагтай давхацсан тохиолдолд "Бүрэн унтчихлаа" гэдэг мессежийг автлаа машиндаа юм уу орцондоо хүлээдэг. Учир нь хүүхдүүд яг унтах гэж байхад аав, ээжийн нэг нь ороод ирвэл нойр нь сэргээд, магадгүй дагаж юм идээд, унтах цаг нь хойшилчихдог. Маргааш нь нойр дутуу тул ааш муу сэрнэ, тэгвэл хүүхэд цэцэрлэгтээ дургүй орно, эргээд ээж аав нь ажил дээрээ бүтэн өдөр санаа зовно гээд л гэр бүлийн бүх гишүүдийн маргаашийг нураачихдаг талтай. Нөгөөтээгүүр, хоёр тэрсхэн хүүхдийг зэрэг унтуулна гэдэг нэлээд тэвчээр, чадвар, цаг шаарддаг ажил. Нэгнийхээ энэ хөдөлмөрийг хүндэтгэж байгаа хэлбэр нь уг хүлээлт юм болов уу. Өглөөдөө хүүхдүүдээ овьёосоор хооллодог. Бага насны хүүхдийн хооллолтын 40 хувийг үр тариа эзлэх ёстой гэдэг шүү дээ. Тэр хэрэгцээг нь өглөө хангахыг хичээдэг. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхдийн нэг ой хүртэлх хамгийн гол хоол нь хөхний сүү байх ёстой гэдэг дээр манайхан бүрэн санал нэгддэг. Нөхөр маань эрх зүйч хүн болохоор дэлхийн томоохон гэмт хэрэгтнүүдийн ихэнх хувь нь төрснийхөө дараа эхийн сүү амлаагүй байдаг талаар судалгаа хүртэл уншиж өгч байсан гээч. Хөхний сүү бол ганцхан хоол хүнс, амин дэм гэхээс илүү хүүхдийн төлөвшлийг бий болгож байдаг тархи, зүрхтэй холбогддог маш нандин утга агуулгатай зүйл. Иймээс хүүхдүүдээ аль болох урт хугацаанд хөхөөр хооллохыг хичээдэг. Бас чихрийг анхнаас нь хэрэглүүлэхгүй сургахыг бодно. Идээд л байх тусам ханах нь бүү хэл улам донтдог, өгөхгүй бол муухай аашилж эхэлдэг. Түүнчлэн хуурамч цадсан мэдрэмж аваад хоолондоо муу болдог, унтахын өмнө идчихвэл бие нь сэргээд орой унтдаг гэх мэтчилэн сөрөг тал ихтэй. Хүмүүжүүлэх тал дээр гэвэл охид маань тэс өөр араншинтай. Тиймээс зан ааш, хувь хүний онцлогт нь тааруулж, илүү үр дүнтэй аргаар харилцахыг хичээнэ. Өмнө нь хүүхэд хувь хүний онцлог төлөвшлөө эцэг эхээсээ авдаг юм болов уу, эсвэл цаанаасаа төрдөг юм болов уу гэж их боддог байлаа. Өөрөө ээж болсон чинь яг ойлгосон. Цаанаасаа төрдөг юм билээ. Түүн дээр эцэг эхчүүд зөвхөн ёс зүйн хэм хэмжээ, болох болохгүй зүйлсийг л чиглүүлж өгч, байгааг нь илүү баяжуулдаг санагдсан. Иймээс хүүхдээ ингэж л хүмүүжүүлнэ гэж хайрцагладаггүй. Ээжийн хувьд бол хүүхдээ хоёр ой хүртэл, бүр боломгүй бол ядаж нэг ой хүртэл нь хамт байж, өсөх үйл явцыг нь хянаж, дэмжиж, мэдрэх ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. Ирээдүйд хүүхдийнхээ бодол санаа, бие бялдрыг нь мэдэж байхад их тустай юм билээ. Бас ажилтай үедээ хүүхдээ харуулдаг хүмүүстэйгээ гар нийлэхэд анхаарах хэрэгтэй. Бидний хувьд ээж аавуудаасаа тусламж авдаг л даа. Энэ тохиолдолд хүүхэд эмээ өвөөгөө элэг барих хандлагатай байдаг шүү дээ. Өвөө эмээгийн илүү зөөлөн байдгийг ашиглаад гэртээ байдгаасаа илүү зүйл хүсэх, эрхлэх гээд байдаг тал бий. Манайд бол тийм зүйл байдаггүй. Ээж аавууд маань бидэнтэй нэг баг болж, хүүхэд өсгөх арга барил зарчмыг маань хүндлээд, бидний хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлдэггүй. Түүнд их баярладаг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Охид маань чацарганад их дуртай. Жимсээр нь ч, хандалснаар нь ч, жүүсээр нь ч ер нь бүх төрлөөр нь таашааж хэрэглэдэг. Үүнд нь их баярладаг юм. Бараг хандалж өгөхдөө усаар их шингэлсэн ч чацаргана орсон л бол баярлаад л уучихна. Ер нь чацаргана, тараг, овьёос гурав байнгын хэрэглээ. Тоглоом, контентийн хувьд гайгүй дээ. Ойрхон хоёр охин болохоор бие биеэ харж хөөрөөд, юугаар ч байсан хамтдаа хөгжилдчихдөг давуу талтай. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Өмнө нь юу ч хийсэн зөвхөн өөрийнхөө төлөө хийдэг байлаа. Одоо бол бүхнийг гэр бүлийнхээ төлөө уриатай. Илүү хариуцлагатай, дайчин, төлөвлөлттэй хийхэд суралцаж байна. Зохицохгүйг ч зохицуулж, нөхцөл байдлыг хүлээн авч, цаг минут бүрийн үнэ цэнийг мэдэрдэг болсон. Мэдээж хамгийн чухал нь хайрлаж сурч байна ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Хүүхдүүд бага байгаа энэ үед амарна гэдэг дээдийн тансаглал болж хувирдаг юм байна. Энэ тал дээр сайн туршлагагүй л байна. Тухай тухайн үедээ л зохицуулаад, ярилцаад явдаг даа. Миний хувьд ээж болохоосоо өмнө маш идэвхтэй, хөдөлгөөнтэй ажил хийдэг байж байгаад төлөвлөсөн хугацаанаасаа хоёр дахин их хугацаанд гэрт суучихсан чинь эрхгүй стресст орсон. Төрөөд удаагүй байгаа ээжүүд бүр л ийм сэтгэл гутралын байдалд ордог юм билээ. Энэ үедээ дотроо хурааж хуримтлуулж, дарах гэхээсээ нөхөр болон ээжтэйгээ сайн ярилцах хэрэгтэй. Эрчүүд аливаа зүйлийг том зургаар нь хардаг болохоор өдөр тутмын нарийн ширийн зүйлсийг ажиглаж мэдэхдээ жаахан удаан. Тиймээс санаачилгаа гартаа аваад, нөхрөө ажиглаж мэдэхийг нь хүлээн суулгүй нөхцөл байдал, сэтгэл санаагаа илэн далангүй өөрөө эхлээд ярьж мэдүүлэх нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Ажигласнаар бол хосууд энэ үедээ л харилцаандаа сэв суулгаж, хүйтэн хөндий байдалд шилжчихдэг юм шиг. Тийм байдалд орчихсон эр хүн өөрийн эрхгүй "Энэ хүн миний анх хайрласан эмэгтэй биш байж, эхнэр маань үнэндээ өөр хүн байж, энэ миний хүссэн амьдрал биш байна, үнэндээ би гэр бүлийн амьдралд бэлэн биш байсан юм байна" гэх мэт эргэлзээтэй байдалд орчихдог юм шиг. Хэрэв ийм байдалд орсон шинэхэн аавууд байвал "Түрхэн тэвчээд, эхнэрээ сонсоорой. Чиний анх хайрлаж дурласан бүсгүй зүгээр л хэсэг хугацаанд өөрийнхөө том өөрчлөлтийг хүлээж авч, ойлгох сорилттой байгаа юм, тэр үед нь харин ч хамт байгаарай. Удахгүй чиний дурласан хүн буцаад л ирнэ" гэж хэлмээр санагддаг. Ээжтэйгээ мөн сайн ярилцдаг. Үнэхээр ээжүүд бүхнийг мэддэг шүү. Ээжтэйгээ ярилцаж байхдаа энэ бүхэн амьдралд, хүн болгонд тохиолддог зүйл юм байна, би ганцаараа биш юм байна, үүнийг давж туулах ёстой юм байна гэдгээ улам сайн ойлгодог. Бусдын туслалцаа гэвэл ажлын өдрүүдэд бага охиныг хадам ээж маань харж өгдөг. Намайг ажилдаа эргэн орохыг хамгийн их дэмжиж ойлгосон хүн хадам ээж маань. "Ач нараа би өөрөө харж, хүмүүжүүлэх болно" гээд гэртээ амрах байсан цагаа охидод маань зориулж, бидэнд сэтгэл амар ажиллах боломж өгч байгаад нь байнга талархаж, чин итгэл үнэмшлээр "Ээж ээ" гэж хайрлан дууддаг. Амралтын өдрүүдэд ажилтай тохиолдолд өөрийн ээж аав, хоёр талын дүү хамаатнуудаасаа тусламж гуйна. Өөрөө гэртээ хүүхдүүдээ хараад суудаг байхад бол охин дүү маань байнга тусалдаг байсан. Хамт амьдраад, өөрийнхөө ажил хичээлийн хажуугаар дүү нараа харж өгөөд л. Юу ч хийлгүйгээр зүгээр ярилцах нь хүртэл ямар талархмаар байсан гээч. Яг тэр үед л дүүтэй, тэр дундаа охин дүүтэй болсондоо маш их баярласан. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Хүүхдүүддээ цаг гаргах л байдаг. Гэхдээ ийм завгүй, баялаг амьдрал маань илүү таалагддаг юм. Өглөө ажилдаа яараад л, орой хүүхдүүд рүүгээ яараад л. Түүнийгээ дагаад ажил дээрээ яаж илүү бүтээмжтэй байх вэ гэж бодно. Төвлөрөл, бүтээмж сайжирна. Яаж зохицуулах вэ гэж бодно. Төлөвлөлт, харилцаа, уян хатан байдал сайжирна. Гэртээ байхдаа хүүхдүүддээ яаж чанартай цаг гаргах вэ гэж бодно. Шинэ зүйл туршиж, аз жаргалтай цагийг өнгөрүүлнэ гээд л. Нэмж хэлэхэд ажиллаж байгаа ээж аавууд ажилдаа хэт төвлөрөөд юуны тулд, яах гэж ажиллаад байгаагаа мартчихдаг талтай. "Та нарын төлөө л ажиллаж байна" гэдэг хандлага суух гээд байдаг юм шиг. Хэдий ажиллаж, гэр бүлээ сайхан авч явахаар хөдөлмөрлөж байгаа нь үнэн ч түүний эцсийн эцэст гэр бүл тань дэргэд байх нь л хамгийн чухал. Иймээс зорилгоо битгий мартаарай. Ямар ч үед гэр бүлээ хойш тавилгүй, тэдэндээ хайртайгаа хэлж, ар талыг тань хэн дааж, ажиллах боломж олгож байгааг байнга санаж, талархлаа илэрхийлж, хайрлахаа орхигдуулж огт болохгүй шүү. Хайраа байнга мэдрүүлж байгаарай. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдүүд том болох тусам баярлаж бахархах зүйлс дагаад өөрчлөгдөх байх. Одоо бол зүгээр л эрүүл саруул, цовоо сэргэлэн өсөж торниж байгаад нь л хангалттай ихээр баярладаг. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Том охиноо тээж байхдаа хүүхэд хөгжүүлэх монтессори, ази, европ аргууд гээд л төрөл төрлийн л юм нэлээд судлан уншиж, сонирхон цаг гаргадаг байсан. Хүүхдээ анхнаас нь тусад нь унтуулж, авч сургалгүй эхний үеийн багахан уйлалтыг нь тэвчээд бага уйлдаг, биеэ даасан хүүхэд болгоход эртнээс бэлтгэнэ гэх мэтээр. Гэхдээ тэр бүхэн ном л юм билээ. Тэдгээр ном, гарын авлагууд дээр бичсэн зөвлөгөө бусад ази эсвэл европ хүүхдүүдэд тохирдог байж болох ч миний хувьд хүүхэд өсгөх хамгийн шилдэг арга нь ээжүүдийн маань биднийг өсгөсөн арга барил л байсан. Жишээ нь, бид хоёр анхнаас нь хүүхдээ тусад нь унтаж сургана гэхэд ээж маань "Үгүй дээ, эхийн халуун энгэр, элэг гэж юм байдаг юм. Ээжийнхээ дулаахан хэвлийд, 10 сар дандаа хамт байсан хүүхдийг гарч ирэнгүүт нь өлгийдөж байгаад ганц орон дээр тусад нь тавиад орхиж болохгүй шүү дээ. Хүүхэд дотроо яасан их хямрах бол? Ийм байхад та хоёр хамтдаа унтаад байх гэж үү?" гэж байлаа. Тухайн үед охин маань ойр ойрхон уйлдаг, шөнөдөө олон сэрдэг байсан юм. Тэгээд ээж охины маань бүх хувцсыг нь тайлаад өөрөө ч цамцаа тайлж энгэртээ нааж хэвтүүлээд, халуун гараараа хөлийг нь барьж, нурууг нь илээд унтуулахад нүдэн дээр илт тайвширч, маш сайн унтсан юм. Үүнээс хойш янз бүрийн хүүхэд өсгөх, хүмүүжүүлэх гаднын туршлагуудыг хүүхэд дээрээ туршихгүй байхаар шийдсэн. Би чинь монгол ээж, миний хүүхэд ч монгол хүүхэд гэдгийг ойлгосон гэх үү дээ. Ер нь нөхөр бид хоёр ээж аавуудынхаа бидэнд өгсөн тэр хүмүүжил, арга барилд бүрэн итгэдэг. Сонирхуулахад, би анхны жирэмслэлт дээрээ маш тэвчээртэй байж, хүүхдээ харшилгүй эрүүл төрүүлэхийн тулд хоолны дэглэм сайн баримталж, өөрийнхөө зүгээс тун их хичээл зүтгэл гаргасан юм л даа. Төлөвлөсөн байсан болохоор нярайн тэмдэглэл хөтлөөд л, ном уншаад л, өөрийгөө ч сайн бөөцийлсөн. Гэтэл том охин харшилтай төрчихсөн. Одоо цитрусын төрлийн жимс, хүнснээс харшаад байдаг. Харин эхний төрөлтөөс удалгүй бага охин маань ирсэн болохоор тэгж их романтиклах боломжгүй, байдгаараа л, ер нь бол ямар ч дэглэм барилгүй төрсөн. Тэгтэл эсрэгээрээ бага охин их эрүүл чийрэг, өлчир төрсөн шүү, үнэхээр сонирхолтой. Магадгүй энэ миний л биеийн онцлог байх л даа. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Өөрийнхөөрөө л байгаасай гэж хүсдэг. Хэн нэгний хүлээлтэд хүрэх гэж өөрийгөө хүчилдэггүй, хэн нэгэнд мундаг, гоё харагдах гэж өөрийгөө золиослодоггүй бие даасан, өөрийнхөөрөө хүн болоосой л гэж боддог доо.	Өнөөдрийн дугаарын зочинтой маань та бүхэн 11 жилийн өмнө МҮОНТ-ээр цацагдаж байсан "Хэцүү анги" киноны Сувдаагийн дүрээр анхлан танилцаж байсан билээ. Өдгөө тэрээр жүжигчний хувиар хэд хэдэн кинонд гол болон туслах дүрийг бүтээсний сацуу карьераа эхлүүлсэн МҮОНТ-дээ сэтгүүлчээр ажиллаж байгаа юм. Харин энэ удаа хоёр хөөрхөн охины ээжийн хувиар бидэнтэй ярилцсаныг уншигчдадаа хүргэе. Нэр: Э.Уянга Ажил: МҮОНТ-ийн сэтгүүлч, хөтлөгч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Uyanga Enkhtur (Фэйсбүүк), uyangatsagaan (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Намайг Э.Уянга гэдэг. Одоо мэргэжлээрээ МҮОНТ-д ажилладаг. Нөхрийг маань З.Эрдэм гэдэг. Эрх зүйч мэргэжилтэй, одоо энэ чиглэлээ программ хангамжтай хослуулан мэргэжлийн сургалтуудыг зохион байгуулдаг. Том охиныг маань Цэцэн (4 настай), бага охиныг маань Энхлэн (2 настай) гэдэг. Ам бүл дөрвүүлээ. Гэр бүлийн үүргийн хувьд нөхөр бид хоёр хэн хэнээсээ хараат бусаар 100 хувь хүүхдүүдээ харж, дааж үлдэж чаддаг нь бидний өдөр тутмын амьдралд маш том давуу тал болдог. Жишээ нь, эрэгтэй хүмүүс бага насны хүүхдийн нарийн ширийн арчилгаа, асаргаа тал дээр мэдэхгүй чадахгүй зүйлс олонтой, хүүхдээ харж үлдэх нь том ажил болдог бол манай нөхрийн хувьд энэ тал дээр ямар ч асуудалгүй. Ер нь хөхүүлдэггүй л болохоос бараг надаас илүү байх гээд байдаг шүү (инээв). Охидоо маш сайн харж, хоол, амин дэмийг нь яг цагаар нь өгөхийн дээр гэрээ цэвэрлээд, цэгцэлчихсэн угтдаг. Нэг үеэ бодвол бид хоёр үүргийн хуваарилалт, зохицуулалт, ачаалал тал дээр дажгүй сайн дадлагажаад л байгаа. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Нөхөр бид хоёр хоёул ажилладаг, том охин цэцэрлэгт гээд дөрвөн хүний гурав нь ажил албатай тул өглөөг тогтсон цагт, эрт эхлүүлэх хэрэгтэй болдог. Үүний тулд гэр бүлээрээ эрт унтаж, эрт босох зарчмыг баримтална. Хүүхдүүдээ ямар ч нөхцөлд орой 09:00-09:30 цагийн хооронд унтуулаад, өглөө 07:30 гээд сэрээхэд нойроо бүтэн авч чаддаг. Амралтын өдрүүдээр ч юм уу зуны сайхан цагаар орой унтсан ч, өглөө тайван сэрэх байдлаар явж үзсэн л дээ. Гэхдээ хүүхдийн амрах ёстой биологийн цаг гэж байдаг бололтой юм билээ. Хэдий нойроо аваад байгаа ч оройтож унтах тусам амархан ханиад хүрч, дархлаа сулраад байгаа нь ажиглагдсан. Иймд эрт унтаж, эрт сэрэх хуваарийг эрхгүй мөрдөнө. Үүний тулд бид хоёрын хэн нэг нь оройтож ирээд, тэр нь хүүхдүүдийн унтах цагтай давхацсан тохиолдолд "Бүрэн унтчихлаа" гэдэг мессежийг автлаа машиндаа юм уу орцондоо хүлээдэг. Учир нь хүүхдүүд яг унтах гэж байхад аав, ээжийн нэг нь ороод ирвэл нойр нь сэргээд, магадгүй дагаж юм идээд, унтах цаг нь хойшилчихдог. Маргааш нь нойр дутуу тул ааш муу сэрнэ, тэгвэл хүүхэд цэцэрлэгтээ дургүй орно, эргээд ээж аав нь ажил дээрээ бүтэн өдөр санаа зовно гээд л гэр бүлийн бүх гишүүдийн маргаашийг нураачихдаг талтай. Нөгөөтээгүүр, хоёр тэрсхэн хүүхдийг зэрэг унтуулна гэдэг нэлээд тэвчээр, чадвар, цаг шаарддаг ажил. Нэгнийхээ энэ хөдөлмөрийг хүндэтгэж байгаа хэлбэр нь уг хүлээлт юм болов уу. Өглөөдөө хүүхдүүдээ овьёосоор хооллодог. Бага насны хүүхдийн хооллолтын 40 хувийг үр тариа эзлэх ёстой гэдэг шүү дээ. Тэр хэрэгцээг нь өглөө хангахыг хичээдэг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхдийн нэг ой хүртэлх хамгийн гол хоол нь хөхний сүү байх ёстой гэдэг дээр манайхан бүрэн санал нэгддэг. Нөхөр маань эрх зүйч хүн болохоор дэлхийн томоохон гэмт хэрэгтнүүдийн ихэнх хувь нь төрснийхөө дараа эхийн сүү амлаагүй байдаг талаар судалгаа хүртэл уншиж өгч байсан гээч. Хөхний сүү бол ганцхан хоол хүнс, амин дэм гэхээс илүү хүүхдийн төлөвшлийг бий болгож байдаг тархи, зүрхтэй холбогддог маш нандин утга агуулгатай зүйл. Иймээс хүүхдүүдээ аль болох урт хугацаанд хөхөөр хооллохыг хичээдэг. Бас чихрийг анхнаас нь хэрэглүүлэхгүй сургахыг бодно. Идээд л байх тусам ханах нь бүү хэл улам донтдог, өгөхгүй бол муухай аашилж эхэлдэг. Түүнчлэн хуурамч цадсан мэдрэмж аваад хоолондоо муу болдог, унтахын өмнө идчихвэл бие нь сэргээд орой унтдаг гэх мэтчилэн сөрөг тал ихтэй. Хүмүүжүүлэх тал дээр гэвэл охид маань тэс өөр араншинтай. Тиймээс зан ааш, хувь хүний онцлогт нь тааруулж, илүү үр дүнтэй аргаар харилцахыг хичээнэ. Өмнө нь хүүхэд хувь хүний онцлог төлөвшлөө эцэг эхээсээ авдаг юм болов уу, эсвэл цаанаасаа төрдөг юм болов уу гэж их боддог байлаа. Өөрөө ээж болсон чинь яг ойлгосон. Цаанаасаа төрдөг юм билээ. Түүн дээр эцэг эхчүүд зөвхөн ёс зүйн хэм хэмжээ, болох болохгүй зүйлсийг л чиглүүлж өгч, байгааг нь илүү баяжуулдаг санагдсан. Иймээс хүүхдээ ингэж л хүмүүжүүлнэ гэж хайрцагладаггүй. Ээжийн хувьд бол хүүхдээ хоёр ой хүртэл, бүр боломгүй бол ядаж нэг ой хүртэл нь хамт байж, өсөх үйл явцыг нь хянаж, дэмжиж, мэдрэх ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. Ирээдүйд хүүхдийнхээ бодол санаа, бие бялдрыг нь мэдэж байхад их тустай юм билээ. Бас ажилтай үедээ хүүхдээ харуулдаг хүмүүстэйгээ гар нийлэхэд анхаарах хэрэгтэй. Бидний хувьд ээж аавуудаасаа тусламж авдаг л даа. Энэ тохиолдолд хүүхэд эмээ өвөөгөө элэг барих хандлагатай байдаг шүү дээ. Өвөө эмээгийн илүү зөөлөн байдгийг ашиглаад гэртээ байдгаасаа илүү зүйл хүсэх, эрхлэх гээд байдаг тал бий. Манайд бол тийм зүйл байдаггүй. Ээж аавууд маань бидэнтэй нэг баг болж, хүүхэд өсгөх арга барил зарчмыг маань хүндлээд, бидний хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлдэггүй. Түүнд их баярладаг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Охид маань чацарганад их дуртай. Жимсээр нь ч, хандалснаар нь ч, жүүсээр нь ч ер нь бүх төрлөөр нь таашааж хэрэглэдэг. Үүнд нь их баярладаг юм. Бараг хандалж өгөхдөө усаар их шингэлсэн ч чацаргана орсон л бол баярлаад л уучихна. Ер нь чацаргана, тараг, овьёос гурав байнгын хэрэглээ. Тоглоом, контентийн хувьд гайгүй дээ. Ойрхон хоёр охин болохоор бие биеэ харж хөөрөөд, юугаар ч байсан хамтдаа хөгжилдчихдөг давуу талтай. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Өмнө нь юу ч хийсэн зөвхөн өөрийнхөө төлөө хийдэг байлаа. Одоо бол бүхнийг гэр бүлийнхээ төлөө уриатай. Илүү хариуцлагатай, дайчин, төлөвлөлттэй хийхэд суралцаж байна. Зохицохгүйг ч зохицуулж, нөхцөл байдлыг хүлээн авч, цаг минут бүрийн үнэ цэнийг мэдэрдэг болсон. Мэдээж хамгийн чухал нь хайрлаж сурч байна ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Хүүхдүүд бага байгаа энэ үед амарна гэдэг дээдийн тансаглал болж хувирдаг юм байна. Энэ тал дээр сайн туршлагагүй л байна. Тухай тухайн үедээ л зохицуулаад, ярилцаад явдаг даа. Миний хувьд ээж болохоосоо өмнө маш идэвхтэй, хөдөлгөөнтэй ажил хийдэг байж байгаад төлөвлөсөн хугацаанаасаа хоёр дахин их хугацаанд гэрт суучихсан чинь эрхгүй стресст орсон. Төрөөд удаагүй байгаа ээжүүд бүр л ийм сэтгэл гутралын байдалд ордог юм билээ. Энэ үедээ дотроо хурааж хуримтлуулж, дарах гэхээсээ нөхөр болон ээжтэйгээ сайн ярилцах хэрэгтэй. Эрчүүд аливаа зүйлийг том зургаар нь хардаг болохоор өдөр тутмын нарийн ширийн зүйлсийг ажиглаж мэдэхдээ жаахан удаан. Тиймээс санаачилгаа гартаа аваад, нөхрөө ажиглаж мэдэхийг нь хүлээн суулгүй нөхцөл байдал, сэтгэл санаагаа илэн далангүй өөрөө эхлээд ярьж мэдүүлэх нь илүү үр дүнтэй санагдсан. Ажигласнаар бол хосууд энэ үедээ л харилцаандаа сэв суулгаж, хүйтэн хөндий байдалд шилжчихдэг юм шиг. Тийм байдалд орчихсон эр хүн өөрийн эрхгүй "Энэ хүн миний анх хайрласан эмэгтэй биш байж, эхнэр маань үнэндээ өөр хүн байж, энэ миний хүссэн амьдрал биш байна, үнэндээ би гэр бүлийн амьдралд бэлэн биш байсан юм байна" гэх мэт эргэлзээтэй байдалд орчихдог юм шиг. Хэрэв ийм байдалд орсон шинэхэн аавууд байвал "Түрхэн тэвчээд, эхнэрээ сонсоорой. Чиний анх хайрлаж дурласан бүсгүй зүгээр л хэсэг хугацаанд өөрийнхөө том өөрчлөлтийг хүлээж авч, ойлгох сорилттой байгаа юм, тэр үед нь харин ч хамт байгаарай. Удахгүй чиний дурласан хүн буцаад л ирнэ" гэж хэлмээр санагддаг. Ээжтэйгээ мөн сайн ярилцдаг. Үнэхээр ээжүүд бүхнийг мэддэг шүү. Ээжтэйгээ ярилцаж байхдаа энэ бүхэн амьдралд, хүн болгонд тохиолддог зүйл юм байна, би ганцаараа биш юм байна, үүнийг давж туулах ёстой юм байна гэдгээ улам сайн ойлгодог. Бусдын туслалцаа гэвэл ажлын өдрүүдэд бага охиныг хадам ээж маань харж өгдөг. Намайг ажилдаа эргэн орохыг хамгийн их дэмжиж ойлгосон хүн хадам ээж маань. "Ач нараа би өөрөө харж, хүмүүжүүлэх болно" гээд гэртээ амрах байсан цагаа охидод маань зориулж, бидэнд сэтгэл амар ажиллах боломж өгч байгаад нь байнга талархаж, чин итгэл үнэмшлээр "Ээж ээ" гэж хайрлан дууддаг. Амралтын өдрүүдэд ажилтай тохиолдолд өөрийн ээж аав, хоёр талын дүү хамаатнуудаасаа тусламж гуйна. Өөрөө гэртээ хүүхдүүдээ хараад суудаг байхад бол охин дүү маань байнга тусалдаг байсан. Хамт амьдраад, өөрийнхөө ажил хичээлийн хажуугаар дүү нараа харж өгөөд л. Юу ч хийлгүйгээр зүгээр ярилцах нь хүртэл ямар талархмаар байсан гээч. Яг тэр үед л дүүтэй, тэр дундаа охин дүүтэй болсондоо маш их баярласан. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Хүүхдүүддээ цаг гаргах л байдаг. Гэхдээ ийм завгүй, баялаг амьдрал маань илүү таалагддаг юм. Өглөө ажилдаа яараад л, орой хүүхдүүд рүүгээ яараад л. Түүнийгээ дагаад ажил дээрээ яаж илүү бүтээмжтэй байх вэ гэж бодно. Төвлөрөл, бүтээмж сайжирна. Яаж зохицуулах вэ гэж бодно. Төлөвлөлт, харилцаа, уян хатан байдал сайжирна. Гэртээ байхдаа хүүхдүүддээ яаж чанартай цаг гаргах вэ гэж бодно. Шинэ зүйл туршиж, аз жаргалтай цагийг өнгөрүүлнэ гээд л. Нэмж хэлэхэд ажиллаж байгаа ээж аавууд ажилдаа хэт төвлөрөөд юуны тулд, яах гэж ажиллаад байгаагаа мартчихдаг талтай. "Та нарын төлөө л ажиллаж байна" гэдэг хандлага суух гээд байдаг юм шиг. Хэдий ажиллаж, гэр бүлээ сайхан авч явахаар хөдөлмөрлөж байгаа нь үнэн ч түүний эцсийн эцэст гэр бүл тань дэргэд байх нь л хамгийн чухал. Иймээс зорилгоо битгий мартаарай. Ямар ч үед гэр бүлээ хойш тавилгүй, тэдэндээ хайртайгаа хэлж, ар талыг тань хэн дааж, ажиллах боломж олгож байгааг байнга санаж, талархлаа илэрхийлж, хайрлахаа орхигдуулж огт болохгүй шүү. Хайраа байнга мэдрүүлж байгаарай. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдүүд том болох тусам баярлаж бахархах зүйлс дагаад өөрчлөгдөх байх. Одоо бол зүгээр л эрүүл саруул, цовоо сэргэлэн өсөж торниж байгаад нь л хангалттай ихээр баярладаг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Том охиноо тээж байхдаа хүүхэд хөгжүүлэх монтессори, ази, европ аргууд гээд л төрөл төрлийн л юм нэлээд судлан уншиж, сонирхон цаг гаргадаг байсан. Хүүхдээ анхнаас нь тусад нь унтуулж, авч сургалгүй эхний үеийн багахан уйлалтыг нь тэвчээд бага уйлдаг, биеэ даасан хүүхэд болгоход эртнээс бэлтгэнэ гэх мэтээр. Гэхдээ тэр бүхэн ном л юм билээ. Тэдгээр ном, гарын авлагууд дээр бичсэн зөвлөгөө бусад ази эсвэл европ хүүхдүүдэд тохирдог байж болох ч миний хувьд хүүхэд өсгөх хамгийн шилдэг арга нь ээжүүдийн маань биднийг өсгөсөн арга барил л байсан. Жишээ нь, бид хоёр анхнаас нь хүүхдээ тусад нь унтаж сургана гэхэд ээж маань "Үгүй дээ, эхийн халуун энгэр, элэг гэж юм байдаг юм. Ээжийнхээ дулаахан хэвлийд, 10 сар дандаа хамт байсан хүүхдийг гарч ирэнгүүт нь өлгийдөж байгаад ганц орон дээр тусад нь тавиад орхиж болохгүй шүү дээ. Хүүхэд дотроо яасан их хямрах бол? Ийм байхад та хоёр хамтдаа унтаад байх гэж үү?" гэж байлаа. Тухайн үед охин маань ойр ойрхон уйлдаг, шөнөдөө олон сэрдэг байсан юм. Тэгээд ээж охины маань бүх хувцсыг нь тайлаад өөрөө ч цамцаа тайлж энгэртээ нааж хэвтүүлээд, халуун гараараа хөлийг нь барьж, нурууг нь илээд унтуулахад нүдэн дээр илт тайвширч, маш сайн унтсан юм. Үүнээс хойш янз бүрийн хүүхэд өсгөх, хүмүүжүүлэх гаднын туршлагуудыг хүүхэд дээрээ туршихгүй байхаар шийдсэн. Би чинь монгол ээж, миний хүүхэд ч монгол хүүхэд гэдгийг ойлгосон гэх үү дээ. Ер нь нөхөр бид хоёр ээж аавуудынхаа бидэнд өгсөн тэр хүмүүжил, арга барилд бүрэн итгэдэг. Сонирхуулахад, би анхны жирэмслэлт дээрээ маш тэвчээртэй байж, хүүхдээ харшилгүй эрүүл төрүүлэхийн тулд хоолны дэглэм сайн баримталж, өөрийнхөө зүгээс тун их хичээл зүтгэл гаргасан юм л даа. Төлөвлөсөн байсан болохоор нярайн тэмдэглэл хөтлөөд л, ном уншаад л, өөрийгөө ч сайн бөөцийлсөн. Гэтэл том охин харшилтай төрчихсөн. Одоо цитрусын төрлийн жимс, хүнснээс харшаад байдаг. Харин эхний төрөлтөөс удалгүй бага охин маань ирсэн болохоор тэгж их романтиклах боломжгүй, байдгаараа л, ер нь бол ямар ч дэглэм барилгүй төрсөн. Тэгтэл эсрэгээрээ бага охин их эрүүл чийрэг, өлчир төрсөн шүү, үнэхээр сонирхолтой. Магадгүй энэ миний л биеийн онцлог байх л даа. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Өөрийнхөөрөө л байгаасай гэж хүсдэг. Хэн нэгний хүлээлтэд хүрэх гэж өөрийгөө хүчилдэггүй, хэн нэгэнд мундаг, гоё харагдах гэж өөрийгөө золиослодоггүй бие даасан, өөрийнхөөрөө хүн болоосой л гэж боддог доо.
https://unread.today/c/howiparent-enkhzul	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2021-01-12T00:00:00	1 сарын 12, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: 2 хүүхдийн ээж Энхзул	<div class="article-body"> <h2><div>Уншигч та бүхэндээ бид “How I Parent” булангийнхаа шинэ оны эхний дугаараа хүргэхэд бэлэн боллоо. Энэ удаагийн дугаарт олон зуун хүмүүст хүнсний сонголтоо зөв хийж сурахад тусалж, хоол тэжээлийн тухай мэдлэгийг түгээж буй “Сахар” бэстсэллер номын зохиолч, шим тэжээл судлаач Л.Энхзулыг урин оролцуулсан юм. </div><div><br></div><div>Тун ч завгүй амьдралын хэв маягийнхаа хажуугаар хэрхэн хоёр хүүхэд болон гэр бүлдээ цаг зарцуулдаг болоод мөн түүнчлэн томчуудын толгойн өвчин болсон сахарын аюул, түүний хэрэглээг бууруулах талаар өгсөн түүний сонирхолтой зөвлөгөөг тухлан уншина уу. </div></h2><p><b>Нэр:</b> Л.Энхзул<br><b>Ажил: </b><a href="https://internom.mn/%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B0/9789919238636-%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80" target="_blank">“Сахар” </a>номын зохиогч, сэтгүүлч, шим тэжээл судлаач<br><b>Ам бүл:</b> 4<br><b>Сошиал хуудсууд:</b><a href="https://www.facebook.com/sugarfreezula/" target="_blank"> Чихрээ танасан тэмдэглэл</a> (Фейсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/enkhzul_lo/" target="_blank">enkkhzul_lo </a>(Инстаграм)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/679a77dd379b923746649a6d7732f0fc.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ?</h3><p>Манайх Өнөрсайханых гэдэг айл. Бид хоёр анх Монголд төрийн бус байгууллагад хамт ажиллаж байгаад танилцсан түүхтэй. Би мэдээлэл хариуцдаг, манай хүн хэвлэлийн дизайнер. Гар сайн нийлнэ. Надад нөхрийн маань бусад хүмүүсээс өөрөөр, өвөрмөц сэтгэдэг, бас бие даасан байдал их таалагдаж байсан. Одоо ч бид хоёр гэр бүлээ авч явахдаа “чи, би” гэхгүй маш сайн хамтарч чаддаг. Ууган хүү маань 12 настай, галт тэрэг, газрын зураг сонирхдог. Ер нь л багаасаа Лондонгийн давхар улаан автобусанд их сонирхолтой, дугаарыг нь харсаар тоолж сурч байсан. Отгон охин зургаатай, одоогоор сав л хийвэл зурж, чихмэл амьтдаа тойруулж шалаар нэг өрөөд тэднийхээ дүрд ээлжлэн орж дуу оруулж тоглодог. Бид гэр бүлээрээ Их Британийн Лондон хотод амьдарч байна. Нөхөр хувийн компанид ажилладаг, харин би одоогоор сахарын зохистой хэрэглээг олон нийтэд таниулах, энэ чиглэлийн боловсрол мэдлэгийг тэлэх зорилгын хүрээнд ном, онлайн сургалт, контент бэлтгэн ажилладаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Хэн нь юуг хийх илүү боломжтой, гаршуу байна тэр үүргээ тухайн жилдээ аваад явдаг. Жишээ нь, Лондонд яг одоогоор хөл хориотой байгаа тул гэрээр хичээл заахад том дэлгэцэн дээр хичээлүүдийг нь гаргаж өгөх, сэдвээ ойлгоход нь охины дэргэд байж тайван хүлээцтэй ханддагаараа аав нь энэ талын ажлыг хариуцаад явж байна. Хүргэлтээр хүнсээ сонгох ажлыг компьютер дээр хүү маань хийчихнэ. Би хүүгийнхээ сонгосон хүнсний сонголт дээр нэмэх зүйл байвал нэмээд эцсийн төлбөр тооцоог нь хийнэ. Шим тэжээлтэй, амтлаг хоол бэлдэх тал дээр би анхаарч, охинтойгоо хамт бэлдэнэ гэх мэтчилэнгээр. Нөхөр маань бүтэн цагийн ажилтай тул ажлын өдрүүдээр хүүхдүүд, ар гэрээ би хариуцаж, амралтын өдрүүдээр хамтдаа бүх зүйлээ хийдэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Бид дөрвийн өглөө гэрээс гарах цаг өөр өөр байдаг болохоор орой хамтдаа байх цагтаа илүү ач холбогдол өгдөг. Оройн хоолоо аав нь ажлаасаа орж ирэхэд ам бүлээрээ тойрч суугаад зооглоход тааруулж бэлтгэдэг. Оройн хоол эртхэн байж чадсан бол хүүхдүүдийн орондоо орох цаг ч хойшлохгүй болохоор цагийн зохион байгуулалт чухал. Оройн хоолны дараа ажлын ачаалал бага бол дөрвүүлээ тойрч суугаад хөзөр ч юмуу ямар нэг хөгжилтэй тоглоом тоглохыг боддог. Манай отгон сургуульд ороод уншиж бичиж сурсан болохоор янз бүрийн тоглоомыг ойлгоод хөөрхөн тоглоод байдаг болчихсон. Заримдаа хожигдвол шаралхаад уйлна, янз бүрийн л юм болно оо. Гэхдээ ихэнхдээ энэ нь богинохон ч халуун ам бүлээрээ тодорхой мөчийг хамтдаа өнгөрүүлэх чанартай цаг болдог. Унтах цаг дээр бол хүүгээ бүр багаас нь эрт унтуулаад сургачихсан тул одоо ч 9 гээд ор луугаа зүглэдэг.Харин охин одоо болтол заавал дэргэд нь хамт байвал унтдаг учраас охиноо унтуулахад би ч бас өөрийгөө давхар бэлддэг. Ядарсан өдөр хажууд нь хэвтэж байгаад нэг мэдэхэд орой 8, 9 гээд хамт унтчихсан байдаг болохоор шүдээ угааж, унших номоо аваад унтлагын өрөө рүү нь явна даа. Ер нь манайх эрт унтдаг айл. Ирсэн зочин манайхыг орой бүгд эрт унтаад өгдөг уйтгартай айл гэдэг юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f88f9c004e0e552f38e43e6baa071d12.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0fb849c658d3637ca1ba5026da629fc7.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Хүүхэд юу сонирхож байна, тэр зүйлийг нь алдахгүй дэмжээд хамтдаа тэр сонирхлынх нь дагуу юм хийлцэхээр хүүхэд аяндаа тэр талдаа илүү сайн болдгийг анзаарсан. Манай гэр бүлийн тухайд хоёр хүүхдээ хоёуланг нь сургуульд ортол би бүтэн цагаар хамт байж, аав нь санхүүгээ хариуцна, харин тэднийгээ сургуульд орсны дараагаар би ажиллаж эхэлнэ гэж анхнаасаа тогтсон юм. Их Британид хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд албан ёсоор явж эхэлдэг. Отгон хүүхдээ мэндлэх хүртэл хүү бид хоёр нийтийн унаа, улаан автобус сэлгээд л Лондонгийн бүх галерей, музей, цэцэрлэгт хүрээлэнгээр хэсчихдэг байсан. Тэгээд ч тэр үү одоо ч хүү маань шинэ газруудаар явах дуртай, газрын зураг дээр төлөвлөлт ложистик гаргахдаа сайн. Харин охиноо төрсний дараа миний хоол хийх хобби давамгайлснаас охин маань одоо гал тогоонд ормогц сандлаа авч ирээд дээр нь гарч зогсоод надтай зэрэгцээд юм хийдэг зуршилтай болсон. Хэрэв боломжтой бол хүүхдээ нялх гэхгүйгээр эцэг эх өөрийнхөө сонирхлыг таниулаад хамтдаа хийгээд явбал хүүхдэд энэ нь эергээр нөлөөлдөг бололтой.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?<br></div></h3><p>Бид яг дөрвүүлээ суугаад хамт юм үзэх гэхээр бөөн юм болно. Манай хоёр нэлээд зайтай төрсөн болохоор эсвэл дүүд нь ахадсан, эсвэл ахад нь нялхадсан агуулгатай байж таардаг. Гэр бүлээрээ "Netflix" дээр Дэвид Аттенборо гуайн тайлбарыг нь уншсан “<a href="https://www.youtube.com/watch?v=aETNYyrqNYE" target="_blank">Our Planet</a>” баримтат цувралыг үзэх дуртай. Дэлхий дээр хүн төрөлхтөн ганцаараа эзэн нь биш бид эко систем, ан амьтад, байгалийн нэг хэсэг юм гэдгийг энэхүү цувралыг үзэх тусам улам сайн ойлгож авдаг.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/46c95ff4efbe88576b1012d9fa52b246.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d883c10f422753e964538f433cfefebb.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Пауло Коэльогийн “<a href="https://www.goodreads.com/book/show/18144590-the-alchemist" target="_blank">Алхимич</a>” номд Салемын хаан хоньчин хүүд хоёр дусал тостой халбага бариулаад асгалгүйгээр харштайгаа танилцахыг хүсдэг. Хүү эхний удаа тосоо асгахгүйг хичээсээр ордныг бүрэн сонирхож чадалгүйгээр буцаж ирдэг. Дараагийн удаа харшийн бүх зүйлийг харсан ч халбага барьж яваагаа мартаад тосоо асгасан байдаг. Хоёр гурав дахь удаагаа үзэж харах бүхнээ сонирхоод халбагаа ч анхаарч, тосоо асгалгүй буцаж ирдэг. Яг үүнтэй адил би хүүхдүүдээ ч зөв сайхан өсгөж хүмүүжүүлэн, тэдэндээ хангалттай цаг гаргахын хажуугаар өөрийгөө умартахгүйгээр зорилго, хобби, ажил карьер, сонирхлоо алдахгүй явах боломж гаргах юм сан гэж боддог. Ажил, ар гэрийнхээ тэнцвэрийг олж амьдрахыг их хичээдэг дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p>Эндхийн сургуулиуд ойр ойрхон долоо хоногийн хугацаатайгаар амардаг. Энэ үед нь манай нөхөр ажлынхаа амралтыг тааруулж аваад гэр бүлээрээ далай, эсвэл байгальтай ойр газар явж амрах дуртай. Өдөр тутамдаа гэвэл, нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ унтуулмагц олон ангит цувралууд ихэвчлэн үздэг юм байна. Хоёулхнаа өөр зуунд, шал өөр ертөнцөд яваад оччихсон мэт мэдрэмжийг киноноос авах нь бас нэг төрлийн амралт болдог шүү. <br> <br>Гадаадад амьдрахын нэг дутагдалтай тал гэвэл биеэ даагаад сурчихдаг, энэ утгаараа хүнээс тусламж гуйх тал дээр маруухан болдог юм билээ. Угтаа бид нийгмийн хүмүүс учраас нэгэндээ тусалж, тус авахад болохгүй зүйлгүй атал нөхөр бид хоёр өвдөх ч эрхгүй өөрсдөө бүх зүйлээ болгох гэж хичээдэг сул талтай. Сайн талаас нь харвал хэдий хоорондоо муудалцах үе гарсан ч аав ээж, ах эгч гээд гүйж очоод суучих айл байхгүй тул хоорондоо л ярьж ойлголцоод ямар ч бэрх давааг даваад гарах, зохицуулах, буулт хийх ухаанд суралцдаг болдог юм болов уу.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?</h3><p>Бага охиноо сургуульд яваад эхэлмэгц карьерээ үргэлжлүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөтэй байсан болохоор би нөхөртэйгээ ярилцаж байгаад зориглон шим тэжээлийн чиглэлээр сурахаар болсон юм. Нэгэнт Лондонд амьдарч байгаа тул танхимын хичээлд суухаар сонгосон. Амьд харилцаа, хамт сурч байгаа хүмүүсээс сурах гээд олон давуу талтай болохоор тэр л дээ. Одоо цар тахлаас болоод сургуулиуд алсын зайны сургалтад шилжээд байгаагаас харахад зоригтой шийдвэр гаргаад олон хүнтэй зэрэгцэж сурсандаа баярладаг. Гэхдээ шалгалт дөхөөд ирэхэд халшрах үе их байсан. Гэр бүлдээ цаг гаргах хэрэгтэй байтал хагас бүтэн сайнаар номын санд сууна, хажуугаар нь тэр үед “Сахар” номоо бичиж байсан болохоор гэртээ байсан ч төрөл бүрийн судалгаа, шинжилгээ харьцуулаад суучихна. “Дахиж сурахгүй, дахиж ном бичихгүй” гэж бодож явсаар сургуулиа ч дуусгаад , номоо ч хэвлүүлж чадсанаа одоо эргээд харахад таатай байдаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БАГА НАСНЫ ХҮҮХДИЙН САХАРЫН ХЭТ ХЭРЭГЛЭЭ ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДИЙН САНАААГ ХАМГИЙН ИХЭЭР ЗОВООСОН АСУУДАЛ БАЙДАГ. ХҮҮХДИЙНХЭЭ ЧИХРИЙН ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ ХҮСЭЛТЭЙ БАЙГАА ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДЭД ТАНЫ ӨГӨХ ЗӨВЛӨГӨӨ?</h3><p>Эцэг эх өөрсдөө үлгэрлэх хамгийн сайн арга. Гэрийнхээ хүнсний сонголтыг томчууд өөрсдөө хийдэг болохоор гэртээ сахарын агууламж өндөртэй ундаа, жүүс авчрахгүй байхаас эхэлнэ. Яагаад гэвэл шингэн чихэрлэг хүнс түргэн хугацаанд цусан дахь сахарын түвшнийг огцом өндөрсгөдөг. Цусны глюкоз буюу цусны сахарыг огцом өсгөдөг сахар ихтэй хүнсийг өдөр тутамдаа хэрэглэх явцад хүүхдийн элэг, гэдэс, тархи хамгийн түрүүнд өвчлөлд өртдөг. Элэг өөхлөх, гэдэсний дотоод хана суларснаар харшилтай болох, тархинд чихэрлэг зүйлд дурлах таашаалын мэдээлэл байнга очдогоос үүдэн чихэрт хорхойсох зэрэг асуудал үүсэж эхлэнэ. Хэрвээ эцэг эхчүүд хүүхдэд зориулсан гэгддэг бүтээгдэхүүнүүдий найрлагыг анзаараад харвал 80 хувь нь нэмэлт чихэртэй байдаг. Зан авирт нөлөөлдөг будагч бодисуудтай хавсарсан байх нь ч олонтоо. Гэхдээ хүүхдийн ямар нэг зүйлийг тэр дундаа тухайлсан нэг хоол ундыг тас хорих нь эргээд тухайн зүйлд хорхойсуулах, нууж идэх, нэг дор ихээр идэх хандлагад чиглүүлдэг тул тэнцвэр хэрэгтэй. Тийм ч учраас ээж аавууд маань гэртээ гадил, хасарваань зэрэг чихэрлэг амттай ч хавсарсан шим тэжээл агуулсан бүхэл жимсээр амталсан амттан хүүхдүүддээ бэлтгэж өгөх нь бэлэн, массаар нь үйлдвэрлэсэн сахар өндөртэй бүтээгдэхүүнээс дээр сонголт болох юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a5bfa163db17104d5e09b35e01477ad5.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Охин маань хүүхдийн төрсөн өдөрт очоод авсан бэлгээсээ ахдаа хуваахаар хадгалахыг хараад их сайхан сэтгэгдэл төрдөг. Аялалд явахад хүү маань машинд аавынхаа дэргэд суугаад зам, чиглэлээ ярилцаж нэгэндээ тусалж байгааг хараад баярладаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хүүхдүүдээ зорилго тэмүүлэлтэй, өөртөө сэтгэл хангалуун хүн болж өсөөсэй гэж хүсдэг дээ.</p> </div>	Уншигч та бүхэндээ бид “How I Parent” булангийнхаа шинэ оны эхний дугаараа хүргэхэд бэлэн боллоо. Энэ удаагийн дугаарт олон зуун хүмүүст хүнсний сонголтоо зөв хийж сурахад тусалж, хоол тэжээлийн тухай мэдлэгийг түгээж буй “Сахар” бэстсэллер номын зохиолч, шим тэжээл судлаач Л.Энхзулыг урин оролцуулсан юм. Тун ч завгүй амьдралын хэв маягийнхаа хажуугаар хэрхэн хоёр хүүхэд болон гэр бүлдээ цаг зарцуулдаг болоод мөн түүнчлэн томчуудын толгойн өвчин болсон сахарын аюул, түүний хэрэглээг бууруулах талаар өгсөн түүний сонирхолтой зөвлөгөөг тухлан уншина уу. Нэр: Л.Энхзул Ажил: “Сахар” номын зохиогч, сэтгүүлч, шим тэжээл судлаач Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Чихрээ танасан тэмдэглэл (Фейсбүүк), enkkhzul_lo (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? Манайх Өнөрсайханых гэдэг айл. Бид хоёр анх Монголд төрийн бус байгууллагад хамт ажиллаж байгаад танилцсан түүхтэй. Би мэдээлэл хариуцдаг, манай хүн хэвлэлийн дизайнер. Гар сайн нийлнэ. Надад нөхрийн маань бусад хүмүүсээс өөрөөр, өвөрмөц сэтгэдэг, бас бие даасан байдал их таалагдаж байсан. Одоо ч бид хоёр гэр бүлээ авч явахдаа “чи, би” гэхгүй маш сайн хамтарч чаддаг. Ууган хүү маань 12 настай, галт тэрэг, газрын зураг сонирхдог. Ер нь л багаасаа Лондонгийн давхар улаан автобусанд их сонирхолтой, дугаарыг нь харсаар тоолж сурч байсан. Отгон охин зургаатай, одоогоор сав л хийвэл зурж, чихмэл амьтдаа тойруулж шалаар нэг өрөөд тэднийхээ дүрд ээлжлэн орж дуу оруулж тоглодог. Бид гэр бүлээрээ Их Британийн Лондон хотод амьдарч байна. Нөхөр хувийн компанид ажилладаг, харин би одоогоор сахарын зохистой хэрэглээг олон нийтэд таниулах, энэ чиглэлийн боловсрол мэдлэгийг тэлэх зорилгын хүрээнд ном, онлайн сургалт, контент бэлтгэн ажилладаг. ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Хэн нь юуг хийх илүү боломжтой, гаршуу байна тэр үүргээ тухайн жилдээ аваад явдаг. Жишээ нь, Лондонд яг одоогоор хөл хориотой байгаа тул гэрээр хичээл заахад том дэлгэцэн дээр хичээлүүдийг нь гаргаж өгөх, сэдвээ ойлгоход нь охины дэргэд байж тайван хүлээцтэй ханддагаараа аав нь энэ талын ажлыг хариуцаад явж байна. Хүргэлтээр хүнсээ сонгох ажлыг компьютер дээр хүү маань хийчихнэ. Би хүүгийнхээ сонгосон хүнсний сонголт дээр нэмэх зүйл байвал нэмээд эцсийн төлбөр тооцоог нь хийнэ. Шим тэжээлтэй, амтлаг хоол бэлдэх тал дээр би анхаарч, охинтойгоо хамт бэлдэнэ гэх мэтчилэнгээр. Нөхөр маань бүтэн цагийн ажилтай тул ажлын өдрүүдээр хүүхдүүд, ар гэрээ би хариуцаж, амралтын өдрүүдээр хамтдаа бүх зүйлээ хийдэг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бид дөрвийн өглөө гэрээс гарах цаг өөр өөр байдаг болохоор орой хамтдаа байх цагтаа илүү ач холбогдол өгдөг. Оройн хоолоо аав нь ажлаасаа орж ирэхэд ам бүлээрээ тойрч суугаад зооглоход тааруулж бэлтгэдэг. Оройн хоол эртхэн байж чадсан бол хүүхдүүдийн орондоо орох цаг ч хойшлохгүй болохоор цагийн зохион байгуулалт чухал. Оройн хоолны дараа ажлын ачаалал бага бол дөрвүүлээ тойрч суугаад хөзөр ч юмуу ямар нэг хөгжилтэй тоглоом тоглохыг боддог. Манай отгон сургуульд ороод уншиж бичиж сурсан болохоор янз бүрийн тоглоомыг ойлгоод хөөрхөн тоглоод байдаг болчихсон. Заримдаа хожигдвол шаралхаад уйлна, янз бүрийн л юм болно оо. Гэхдээ ихэнхдээ энэ нь богинохон ч халуун ам бүлээрээ тодорхой мөчийг хамтдаа өнгөрүүлэх чанартай цаг болдог. Унтах цаг дээр бол хүүгээ бүр багаас нь эрт унтуулаад сургачихсан тул одоо ч 9 гээд ор луугаа зүглэдэг.Харин охин одоо болтол заавал дэргэд нь хамт байвал унтдаг учраас охиноо унтуулахад би ч бас өөрийгөө давхар бэлддэг. Ядарсан өдөр хажууд нь хэвтэж байгаад нэг мэдэхэд орой 8, 9 гээд хамт унтчихсан байдаг болохоор шүдээ угааж, унших номоо аваад унтлагын өрөө рүү нь явна даа. Ер нь манайх эрт унтдаг айл. Ирсэн зочин манайхыг орой бүгд эрт унтаад өгдөг уйтгартай айл гэдэг юм. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхэд юу сонирхож байна, тэр зүйлийг нь алдахгүй дэмжээд хамтдаа тэр сонирхлынх нь дагуу юм хийлцэхээр хүүхэд аяндаа тэр талдаа илүү сайн болдгийг анзаарсан. Манай гэр бүлийн тухайд хоёр хүүхдээ хоёуланг нь сургуульд ортол би бүтэн цагаар хамт байж, аав нь санхүүгээ хариуцна, харин тэднийгээ сургуульд орсны дараагаар би ажиллаж эхэлнэ гэж анхнаасаа тогтсон юм. Их Британид хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд албан ёсоор явж эхэлдэг. Отгон хүүхдээ мэндлэх хүртэл хүү бид хоёр нийтийн унаа, улаан автобус сэлгээд л Лондонгийн бүх галерей, музей, цэцэрлэгт хүрээлэнгээр хэсчихдэг байсан. Тэгээд ч тэр үү одоо ч хүү маань шинэ газруудаар явах дуртай, газрын зураг дээр төлөвлөлт ложистик гаргахдаа сайн. Харин охиноо төрсний дараа миний хоол хийх хобби давамгайлснаас охин маань одоо гал тогоонд ормогц сандлаа авч ирээд дээр нь гарч зогсоод надтай зэрэгцээд юм хийдэг зуршилтай болсон. Хэрэв боломжтой бол хүүхдээ нялх гэхгүйгээр эцэг эх өөрийнхөө сонирхлыг таниулаад хамтдаа хийгээд явбал хүүхдэд энэ нь эергээр нөлөөлдөг бололтой. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Бид яг дөрвүүлээ суугаад хамт юм үзэх гэхээр бөөн юм болно. Манай хоёр нэлээд зайтай төрсөн болохоор эсвэл дүүд нь ахадсан, эсвэл ахад нь нялхадсан агуулгатай байж таардаг. Гэр бүлээрээ "Netflix" дээр Дэвид Аттенборо гуайн тайлбарыг нь уншсан “ Our Planet ” баримтат цувралыг үзэх дуртай. Дэлхий дээр хүн төрөлхтөн ганцаараа эзэн нь биш бид эко систем, ан амьтад, байгалийн нэг хэсэг юм гэдгийг энэхүү цувралыг үзэх тусам улам сайн ойлгож авдаг. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Пауло Коэльогийн “ Алхимич ” номд Салемын хаан хоньчин хүүд хоёр дусал тостой халбага бариулаад асгалгүйгээр харштайгаа танилцахыг хүсдэг. Хүү эхний удаа тосоо асгахгүйг хичээсээр ордныг бүрэн сонирхож чадалгүйгээр буцаж ирдэг. Дараагийн удаа харшийн бүх зүйлийг харсан ч халбага барьж яваагаа мартаад тосоо асгасан байдаг. Хоёр гурав дахь удаагаа үзэж харах бүхнээ сонирхоод халбагаа ч анхаарч, тосоо асгалгүй буцаж ирдэг. Яг үүнтэй адил би хүүхдүүдээ ч зөв сайхан өсгөж хүмүүжүүлэн, тэдэндээ хангалттай цаг гаргахын хажуугаар өөрийгөө умартахгүйгээр зорилго, хобби, ажил карьер, сонирхлоо алдахгүй явах боломж гаргах юм сан гэж боддог. Ажил, ар гэрийнхээ тэнцвэрийг олж амьдрахыг их хичээдэг дээ. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Эндхийн сургуулиуд ойр ойрхон долоо хоногийн хугацаатайгаар амардаг. Энэ үед нь манай нөхөр ажлынхаа амралтыг тааруулж аваад гэр бүлээрээ далай, эсвэл байгальтай ойр газар явж амрах дуртай. Өдөр тутамдаа гэвэл, нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ унтуулмагц олон ангит цувралууд ихэвчлэн үздэг юм байна. Хоёулхнаа өөр зуунд, шал өөр ертөнцөд яваад оччихсон мэт мэдрэмжийг киноноос авах нь бас нэг төрлийн амралт болдог шүү. Гадаадад амьдрахын нэг дутагдалтай тал гэвэл биеэ даагаад сурчихдаг, энэ утгаараа хүнээс тусламж гуйх тал дээр маруухан болдог юм билээ. Угтаа бид нийгмийн хүмүүс учраас нэгэндээ тусалж, тус авахад болохгүй зүйлгүй атал нөхөр бид хоёр өвдөх ч эрхгүй өөрсдөө бүх зүйлээ болгох гэж хичээдэг сул талтай. Сайн талаас нь харвал хэдий хоорондоо муудалцах үе гарсан ч аав ээж, ах эгч гээд гүйж очоод суучих айл байхгүй тул хоорондоо л ярьж ойлголцоод ямар ч бэрх давааг даваад гарах, зохицуулах, буулт хийх ухаанд суралцдаг болдог юм болов уу. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Бага охиноо сургуульд яваад эхэлмэгц карьерээ үргэлжлүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөтэй байсан болохоор би нөхөртэйгээ ярилцаж байгаад зориглон шим тэжээлийн чиглэлээр сурахаар болсон юм. Нэгэнт Лондонд амьдарч байгаа тул танхимын хичээлд суухаар сонгосон. Амьд харилцаа, хамт сурч байгаа хүмүүсээс сурах гээд олон давуу талтай болохоор тэр л дээ. Одоо цар тахлаас болоод сургуулиуд алсын зайны сургалтад шилжээд байгаагаас харахад зоригтой шийдвэр гаргаад олон хүнтэй зэрэгцэж сурсандаа баярладаг. Гэхдээ шалгалт дөхөөд ирэхэд халшрах үе их байсан. Гэр бүлдээ цаг гаргах хэрэгтэй байтал хагас бүтэн сайнаар номын санд сууна, хажуугаар нь тэр үед “Сахар” номоо бичиж байсан болохоор гэртээ байсан ч төрөл бүрийн судалгаа, шинжилгээ харьцуулаад суучихна. “Дахиж сурахгүй, дахиж ном бичихгүй” гэж бодож явсаар сургуулиа ч дуусгаад , номоо ч хэвлүүлж чадсанаа одоо эргээд харахад таатай байдаг. БАГА НАСНЫ ХҮҮХДИЙН САХАРЫН ХЭТ ХЭРЭГЛЭЭ ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДИЙН САНАААГ ХАМГИЙН ИХЭЭР ЗОВООСОН АСУУДАЛ БАЙДАГ. ХҮҮХДИЙНХЭЭ ЧИХРИЙН ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ ХҮСЭЛТЭЙ БАЙГАА ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДЭД ТАНЫ ӨГӨХ ЗӨВЛӨГӨӨ? Эцэг эх өөрсдөө үлгэрлэх хамгийн сайн арга. Гэрийнхээ хүнсний сонголтыг томчууд өөрсдөө хийдэг болохоор гэртээ сахарын агууламж өндөртэй ундаа, жүүс авчрахгүй байхаас эхэлнэ. Яагаад гэвэл шингэн чихэрлэг хүнс түргэн хугацаанд цусан дахь сахарын түвшнийг огцом өндөрсгөдөг. Цусны глюкоз буюу цусны сахарыг огцом өсгөдөг сахар ихтэй хүнсийг өдөр тутамдаа хэрэглэх явцад хүүхдийн элэг, гэдэс, тархи хамгийн түрүүнд өвчлөлд өртдөг. Элэг өөхлөх, гэдэсний дотоод хана суларснаар харшилтай болох, тархинд чихэрлэг зүйлд дурлах таашаалын мэдээлэл байнга очдогоос үүдэн чихэрт хорхойсох зэрэг асуудал үүсэж эхлэнэ. Хэрвээ эцэг эхчүүд хүүхдэд зориулсан гэгддэг бүтээгдэхүүнүүдий найрлагыг анзаараад харвал 80 хувь нь нэмэлт чихэртэй байдаг. Зан авирт нөлөөлдөг будагч бодисуудтай хавсарсан байх нь ч олонтоо. Гэхдээ хүүхдийн ямар нэг зүйлийг тэр дундаа тухайлсан нэг хоол ундыг тас хорих нь эргээд тухайн зүйлд хорхойсуулах, нууж идэх, нэг дор ихээр идэх хандлагад чиглүүлдэг тул тэнцвэр хэрэгтэй. Тийм ч учраас ээж аавууд маань гэртээ гадил, хасарваань зэрэг чихэрлэг амттай ч хавсарсан шим тэжээл агуулсан бүхэл жимсээр амталсан амттан хүүхдүүддээ бэлтгэж өгөх нь бэлэн, массаар нь үйлдвэрлэсэн сахар өндөртэй бүтээгдэхүүнээс дээр сонголт болох юм. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Охин маань хүүхдийн төрсөн өдөрт очоод авсан бэлгээсээ ахдаа хуваахаар хадгалахыг хараад их сайхан сэтгэгдэл төрдөг. Аялалд явахад хүү маань машинд аавынхаа дэргэд суугаад зам, чиглэлээ ярилцаж нэгэндээ тусалж байгааг хараад баярладаг. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдүүдээ зорилго тэмүүлэлтэй, өөртөө сэтгэл хангалуун хүн болж өсөөсэй гэж хүсдэг дээ.	Уншигч та бүхэндээ бид “How I Parent” булангийнхаа шинэ оны эхний дугаараа хүргэхэд бэлэн боллоо. Энэ удаагийн дугаарт олон зуун хүмүүст хүнсний сонголтоо зөв хийж сурахад тусалж, хоол тэжээлийн тухай мэдлэгийг түгээж буй “Сахар” бэстсэллер номын зохиолч, шим тэжээл судлаач Л.Энхзулыг урин оролцуулсан юм. Тун ч завгүй амьдралын хэв маягийнхаа хажуугаар хэрхэн хоёр хүүхэд болон гэр бүлдээ цаг зарцуулдаг болоод мөн түүнчлэн томчуудын толгойн өвчин болсон сахарын аюул, түүний хэрэглээг бууруулах талаар өгсөн түүний сонирхолтой зөвлөгөөг тухлан уншина уу. Нэр: Л.Энхзул Ажил: “Сахар” номын зохиогч, сэтгүүлч, шим тэжээл судлаач Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Чихрээ танасан тэмдэглэл (Фейсбүүк), enkkhzul\_lo (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? Манайх Өнөрсайханых гэдэг айл. Бид хоёр анх Монголд төрийн бус байгууллагад хамт ажиллаж байгаад танилцсан түүхтэй. Би мэдээлэл хариуцдаг, манай хүн хэвлэлийн дизайнер. Гар сайн нийлнэ. Надад нөхрийн маань бусад хүмүүсээс өөрөөр, өвөрмөц сэтгэдэг, бас бие даасан байдал их таалагдаж байсан. Одоо ч бид хоёр гэр бүлээ авч явахдаа “чи, би” гэхгүй маш сайн хамтарч чаддаг. Ууган хүү маань 12 настай, галт тэрэг, газрын зураг сонирхдог. Ер нь л багаасаа Лондонгийн давхар улаан автобусанд их сонирхолтой, дугаарыг нь харсаар тоолж сурч байсан. Отгон охин зургаатай, одоогоор сав л хийвэл зурж, чихмэл амьтдаа тойруулж шалаар нэг өрөөд тэднийхээ дүрд ээлжлэн орж дуу оруулж тоглодог. Бид гэр бүлээрээ Их Британийн Лондон хотод амьдарч байна. Нөхөр хувийн компанид ажилладаг, харин би одоогоор сахарын зохистой хэрэглээг олон нийтэд таниулах, энэ чиглэлийн боловсрол мэдлэгийг тэлэх зорилгын хүрээнд ном, онлайн сургалт, контент бэлтгэн ажилладаг. ### ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Хэн нь юуг хийх илүү боломжтой, гаршуу байна тэр үүргээ тухайн жилдээ аваад явдаг. Жишээ нь, Лондонд яг одоогоор хөл хориотой байгаа тул гэрээр хичээл заахад том дэлгэцэн дээр хичээлүүдийг нь гаргаж өгөх, сэдвээ ойлгоход нь охины дэргэд байж тайван хүлээцтэй ханддагаараа аав нь энэ талын ажлыг хариуцаад явж байна. Хүргэлтээр хүнсээ сонгох ажлыг компьютер дээр хүү маань хийчихнэ. Би хүүгийнхээ сонгосон хүнсний сонголт дээр нэмэх зүйл байвал нэмээд эцсийн төлбөр тооцоог нь хийнэ. Шим тэжээлтэй, амтлаг хоол бэлдэх тал дээр би анхаарч, охинтойгоо хамт бэлдэнэ гэх мэтчилэнгээр. Нөхөр маань бүтэн цагийн ажилтай тул ажлын өдрүүдээр хүүхдүүд, ар гэрээ би хариуцаж, амралтын өдрүүдээр хамтдаа бүх зүйлээ хийдэг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Бид дөрвийн өглөө гэрээс гарах цаг өөр өөр байдаг болохоор орой хамтдаа байх цагтаа илүү ач холбогдол өгдөг. Оройн хоолоо аав нь ажлаасаа орж ирэхэд ам бүлээрээ тойрч суугаад зооглоход тааруулж бэлтгэдэг. Оройн хоол эртхэн байж чадсан бол хүүхдүүдийн орондоо орох цаг ч хойшлохгүй болохоор цагийн зохион байгуулалт чухал. Оройн хоолны дараа ажлын ачаалал бага бол дөрвүүлээ тойрч суугаад хөзөр ч юмуу ямар нэг хөгжилтэй тоглоом тоглохыг боддог. Манай отгон сургуульд ороод уншиж бичиж сурсан болохоор янз бүрийн тоглоомыг ойлгоод хөөрхөн тоглоод байдаг болчихсон. Заримдаа хожигдвол шаралхаад уйлна, янз бүрийн л юм болно оо. Гэхдээ ихэнхдээ энэ нь богинохон ч халуун ам бүлээрээ тодорхой мөчийг хамтдаа өнгөрүүлэх чанартай цаг болдог. Унтах цаг дээр бол хүүгээ бүр багаас нь эрт унтуулаад сургачихсан тул одоо ч 9 гээд ор луугаа зүглэдэг.Харин охин одоо болтол заавал дэргэд нь хамт байвал унтдаг учраас охиноо унтуулахад би ч бас өөрийгөө давхар бэлддэг. Ядарсан өдөр хажууд нь хэвтэж байгаад нэг мэдэхэд орой 8, 9 гээд хамт унтчихсан байдаг болохоор шүдээ угааж, унших номоо аваад унтлагын өрөө рүү нь явна даа. Ер нь манайх эрт унтдаг айл. Ирсэн зочин манайхыг орой бүгд эрт унтаад өгдөг уйтгартай айл гэдэг юм. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхэд юу сонирхож байна, тэр зүйлийг нь алдахгүй дэмжээд хамтдаа тэр сонирхлынх нь дагуу юм хийлцэхээр хүүхэд аяндаа тэр талдаа илүү сайн болдгийг анзаарсан. Манай гэр бүлийн тухайд хоёр хүүхдээ хоёуланг нь сургуульд ортол би бүтэн цагаар хамт байж, аав нь санхүүгээ хариуцна, харин тэднийгээ сургуульд орсны дараагаар би ажиллаж эхэлнэ гэж анхнаасаа тогтсон юм. Их Британид хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд албан ёсоор явж эхэлдэг. Отгон хүүхдээ мэндлэх хүртэл хүү бид хоёр нийтийн унаа, улаан автобус сэлгээд л Лондонгийн бүх галерей, музей, цэцэрлэгт хүрээлэнгээр хэсчихдэг байсан. Тэгээд ч тэр үү одоо ч хүү маань шинэ газруудаар явах дуртай, газрын зураг дээр төлөвлөлт ложистик гаргахдаа сайн. Харин охиноо төрсний дараа миний хоол хийх хобби давамгайлснаас охин маань одоо гал тогоонд ормогц сандлаа авч ирээд дээр нь гарч зогсоод надтай зэрэгцээд юм хийдэг зуршилтай болсон. Хэрэв боломжтой бол хүүхдээ нялх гэхгүйгээр эцэг эх өөрийнхөө сонирхлыг таниулаад хамтдаа хийгээд явбал хүүхдэд энэ нь эергээр нөлөөлдөг бололтой. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Бид яг дөрвүүлээ суугаад хамт юм үзэх гэхээр бөөн юм болно. Манай хоёр нэлээд зайтай төрсөн болохоор эсвэл дүүд нь ахадсан, эсвэл ахад нь нялхадсан агуулгатай байж таардаг. Гэр бүлээрээ "Netflix" дээр Дэвид Аттенборо гуайн тайлбарыг нь уншсан “Our Planet” баримтат цувралыг үзэх дуртай. Дэлхий дээр хүн төрөлхтөн ганцаараа эзэн нь биш бид эко систем, ан амьтад, байгалийн нэг хэсэг юм гэдгийг энэхүү цувралыг үзэх тусам улам сайн ойлгож авдаг. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Пауло Коэльогийн “Алхимич” номд Салемын хаан хоньчин хүүд хоёр дусал тостой халбага бариулаад асгалгүйгээр харштайгаа танилцахыг хүсдэг. Хүү эхний удаа тосоо асгахгүйг хичээсээр ордныг бүрэн сонирхож чадалгүйгээр буцаж ирдэг. Дараагийн удаа харшийн бүх зүйлийг харсан ч халбага барьж яваагаа мартаад тосоо асгасан байдаг. Хоёр гурав дахь удаагаа үзэж харах бүхнээ сонирхоод халбагаа ч анхаарч, тосоо асгалгүй буцаж ирдэг. Яг үүнтэй адил би хүүхдүүдээ ч зөв сайхан өсгөж хүмүүжүүлэн, тэдэндээ хангалттай цаг гаргахын хажуугаар өөрийгөө умартахгүйгээр зорилго, хобби, ажил карьер, сонирхлоо алдахгүй явах боломж гаргах юм сан гэж боддог. Ажил, ар гэрийнхээ тэнцвэрийг олж амьдрахыг их хичээдэг дээ. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Эндхийн сургуулиуд ойр ойрхон долоо хоногийн хугацаатайгаар амардаг. Энэ үед нь манай нөхөр ажлынхаа амралтыг тааруулж аваад гэр бүлээрээ далай, эсвэл байгальтай ойр газар явж амрах дуртай. Өдөр тутамдаа гэвэл, нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ унтуулмагц олон ангит цувралууд ихэвчлэн үздэг юм байна. Хоёулхнаа өөр зуунд, шал өөр ертөнцөд яваад оччихсон мэт мэдрэмжийг киноноос авах нь бас нэг төрлийн амралт болдог шүү. Гадаадад амьдрахын нэг дутагдалтай тал гэвэл биеэ даагаад сурчихдаг, энэ утгаараа хүнээс тусламж гуйх тал дээр маруухан болдог юм билээ. Угтаа бид нийгмийн хүмүүс учраас нэгэндээ тусалж, тус авахад болохгүй зүйлгүй атал нөхөр бид хоёр өвдөх ч эрхгүй өөрсдөө бүх зүйлээ болгох гэж хичээдэг сул талтай. Сайн талаас нь харвал хэдий хоорондоо муудалцах үе гарсан ч аав ээж, ах эгч гээд гүйж очоод суучих айл байхгүй тул хоорондоо л ярьж ойлголцоод ямар ч бэрх давааг даваад гарах, зохицуулах, буулт хийх ухаанд суралцдаг болдог юм болов уу. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Бага охиноо сургуульд яваад эхэлмэгц карьерээ үргэлжлүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөтэй байсан болохоор би нөхөртэйгээ ярилцаж байгаад зориглон шим тэжээлийн чиглэлээр сурахаар болсон юм. Нэгэнт Лондонд амьдарч байгаа тул танхимын хичээлд суухаар сонгосон. Амьд харилцаа, хамт сурч байгаа хүмүүсээс сурах гээд олон давуу талтай болохоор тэр л дээ. Одоо цар тахлаас болоод сургуулиуд алсын зайны сургалтад шилжээд байгаагаас харахад зоригтой шийдвэр гаргаад олон хүнтэй зэрэгцэж сурсандаа баярладаг. Гэхдээ шалгалт дөхөөд ирэхэд халшрах үе их байсан. Гэр бүлдээ цаг гаргах хэрэгтэй байтал хагас бүтэн сайнаар номын санд сууна, хажуугаар нь тэр үед “Сахар” номоо бичиж байсан болохоор гэртээ байсан ч төрөл бүрийн судалгаа, шинжилгээ харьцуулаад суучихна. “Дахиж сурахгүй, дахиж ном бичихгүй” гэж бодож явсаар сургуулиа ч дуусгаад , номоо ч хэвлүүлж чадсанаа одоо эргээд харахад таатай байдаг. ### БАГА НАСНЫ ХҮҮХДИЙН САХАРЫН ХЭТ ХЭРЭГЛЭЭ ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДИЙН САНАААГ ХАМГИЙН ИХЭЭР ЗОВООСОН АСУУДАЛ БАЙДАГ. ХҮҮХДИЙНХЭЭ ЧИХРИЙН ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ ХҮСЭЛТЭЙ БАЙГАА ЭЦЭГ ЭХЧҮҮДЭД ТАНЫ ӨГӨХ ЗӨВЛӨГӨӨ? Эцэг эх өөрсдөө үлгэрлэх хамгийн сайн арга. Гэрийнхээ хүнсний сонголтыг томчууд өөрсдөө хийдэг болохоор гэртээ сахарын агууламж өндөртэй ундаа, жүүс авчрахгүй байхаас эхэлнэ. Яагаад гэвэл шингэн чихэрлэг хүнс түргэн хугацаанд цусан дахь сахарын түвшнийг огцом өндөрсгөдөг. Цусны глюкоз буюу цусны сахарыг огцом өсгөдөг сахар ихтэй хүнсийг өдөр тутамдаа хэрэглэх явцад хүүхдийн элэг, гэдэс, тархи хамгийн түрүүнд өвчлөлд өртдөг. Элэг өөхлөх, гэдэсний дотоод хана суларснаар харшилтай болох, тархинд чихэрлэг зүйлд дурлах таашаалын мэдээлэл байнга очдогоос үүдэн чихэрт хорхойсох зэрэг асуудал үүсэж эхлэнэ. Хэрвээ эцэг эхчүүд хүүхдэд зориулсан гэгддэг бүтээгдэхүүнүүдий найрлагыг анзаараад харвал 80 хувь нь нэмэлт чихэртэй байдаг. Зан авирт нөлөөлдөг будагч бодисуудтай хавсарсан байх нь ч олонтоо. Гэхдээ хүүхдийн ямар нэг зүйлийг тэр дундаа тухайлсан нэг хоол ундыг тас хорих нь эргээд тухайн зүйлд хорхойсуулах, нууж идэх, нэг дор ихээр идэх хандлагад чиглүүлдэг тул тэнцвэр хэрэгтэй. Тийм ч учраас ээж аавууд маань гэртээ гадил, хасарваань зэрэг чихэрлэг амттай ч хавсарсан шим тэжээл агуулсан бүхэл жимсээр амталсан амттан хүүхдүүддээ бэлтгэж өгөх нь бэлэн, массаар нь үйлдвэрлэсэн сахар өндөртэй бүтээгдэхүүнээс дээр сонголт болох юм. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Охин маань хүүхдийн төрсөн өдөрт очоод авсан бэлгээсээ ахдаа хуваахаар хадгалахыг хараад их сайхан сэтгэгдэл төрдөг. Аялалд явахад хүү маань машинд аавынхаа дэргэд суугаад зам, чиглэлээ ярилцаж нэгэндээ тусалж байгааг хараад баярладаг. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүхдүүдээ зорилго тэмүүлэлтэй, өөртөө сэтгэл хангалуун хүн болж өсөөсэй гэж хүсдэг дээ.
https://unread.today/c/essentials-temulunb	Зочинтой булан	Unread Today	2021-06-18T00:00:00	6 сарын 18, 2021	@temulun - Bittersweet, хүнсний будаг, цагаан цамц ...	<div class="article-body"> <p><br></p><table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Б.Тэмүлүн </td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Нарийн боовны тогооч </td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Хором бүрээс мөрөөдлөө хар</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;"><div><br></div></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(220, 208, 255);">Миний булан</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кремийн хошуу, хутгуур, жигнэмгийн хэв, хэмжигч халбага, үрэгч гэх мэт байнгын ашигладаг хэрэгслүүдийг минь агуулсан нэг булан бий. Харсаар байгаад дасал болчихсон учраас юу нь дутуу байгааг зэрвэс харахад л анзаардаг болчихжээ.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/223ae118a8a2381ea97a1bc9e82c4fbf.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/616122bdfb1fa15fbcff7aea953c108a.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(240, 89, 89);">Суурин миксер</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Хамгийн хэрэгцээт зүйлсийн минь нэг. Өндөр хүчин чадалтай энэ миксер одоохондоо хэрэгцээг минь бүрэн хангаж байгаа. Харин үйл ажиллагаагаа өргөжүүлье гэвэл дахиад 2-3 ийм миксер хэрэг болно.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/dd88212104c9b6a2a34dceb9c11f518f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/391862274fa0115d151cb55a1257508e.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(255, 185, 170);">Чихрэн чимэглэл</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Манайх маш тод, өнгөлөг бялуу хийдэг. Бялууныхаа өнгөнд тохируулаад олон янз чихрээр чимэглэл хийдэг. Би алтлаг, мөнгөлөг өнгийн чихэр цацаж чимэглэхийг илүүд үздэг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/76fd0c51a563dfed6a8ffa637ca14818.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/5b4a32707d5cf6db22e76e382dc141f3.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(243, 229, 171);">Шпатель</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Миний өдөр тутмын хамгийн чухал туслах маань энэ гурван шпатель. Ийм том хэмжээтэйгээр гадуур зарагддаггүй учраас бид тусгайлан өөрсдийнхөө логотойг хийлгэж авсан. Акрилаар хийгдсэн учраас ямар ч төрлийн кремийг маш гоё гөлгөр болгож чаддаг. Бас өнцөг гаргахдаа сайн.</p><p><br></p></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/4b0377613f61621bdd3f340e0c3d5f46.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/700b0825e13209ed0b36f07a95760277.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(196, 199, 206);">Крем шахагч хошуу</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ бол торт хийдэг хүн болгонд л байдаг зүйл дээ. Минийх олон ширхэгтэй гэхээс илүү хамгийн чухал гэснийгээ нийлүүлсэн иж бүрдэл.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/d363f87a244e722da8a00faf235ca46d.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/e72642f31df5c9149cebab9ebfe945d2.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(231, 252, 251);">Кремийн хутга</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Тортны диаметрээс шалтгаалаад гурван янзыг хэрэглэдэг. Энэ бол “Magnolia Kitchen” гээд миний үлгэр дуурайл авдаг брэндийн хутга. Байнга хэрэглээд дасчихсан, гарт маш эвтэйхэн учраас өөр хутга ашиглахад эвгүй байдаг.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/0dcd3d66e338badef1fdde9b530891c1.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/7199260bbd31a99b903821a67fe4e394.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(160, 65, 96);">Хүнсний будаг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хүнсний будаг сүүлийн үед маш олон төрлийн сонголттой болчихсон. Бид “ChefMaster”, “AmeriColor” гэсэн хоёр брэндийн будаг ашигладаг. Ойрд цагаан, улаан хүрэн (бургунди) торт трэнд болж байгаа.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/e18ff2d483ee016e134bda6bc26c1547.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/03f8440b3e71b2d82ae20dd86dc0a641.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(232, 232, 133);">Хоолны ном</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Шинэ бүтээгдэхүүн гаргах, өөрийгөө хөгжүүлэхэд ашигладаг номууд маань байна. Түрүүн хэлсэн “Magnolia Kitchen”-ийн ном, хоолны зураг авах аргачлалыг заадаг “FoodFotografie”-г ойрд үзэж байгаа. Гар утсаараа хоолны зураг хэрхэн авах, хэрхэн гэрэлтүүлэх гэхчлэн нарийн заавартай. Ойрд чөлөөт цагаа үүнд зориулж байна.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/b54f51e2480d4c1b2670a8cc2a3b4c7d.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/7d4d266a29adb8f558dbc3b0ac0dbc46.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(251, 185, 23);">Тогоочийн цагаан цамц</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хүн амьдралынхаа явцад, өдөр тутам дүрд хувирдаг гэж боддог. Гэртээ ээжийн дүр, гэрээсээ гараад нийслэлийн иргэн, ажил руугаа ороод цагаан цамцаа өмсөөд нарийн боовны тогооч болдог гэх мэт. Энэ дүрийг бүтээдэг зүйл нь миний цагаан цамц.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/d33addbc369d2fa4f20429edc4b8c5f4.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/9bd40eb5d69dfc7d4c653ce1677ebc0d.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(249, 167, 176);">Bittersweet</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Миний гаргасан жорын дэвтэр. Ном уншиж, сургалтад хамрагдаад мэдэж авсан, чухал гэсэн зүйлсээ энэ дэвтэр дээрээ тэмдэглэдэг. Би байхгүй болсон ч гэлээ хүүхдүүд маань ээжийнхээ гал тогоотой холбоотой дурсамжуудыг, сурсан зүйлсийн минь талаар энэ дэвтрээс мэдэж авч болох юм. Хүүхэд ахуйд нь хийж өгч байсан амттануудын жор гэх мэт нандин зүйлс энд бий.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/8f6edb556204330a2c7545ef6c2e2b68.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/92b0c2de83fc0ecfe44095c50327b40b.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Б.Тэмүлүн Нарийн боовны тогооч Хором бүрээс мөрөөдлөө хар 1 Миний булан Кремийн хошуу, хутгуур, жигнэмгийн хэв, хэмжигч халбага, үрэгч гэх мэт байнгын ашигладаг хэрэгслүүдийг минь агуулсан нэг булан бий. Харсаар байгаад дасал болчихсон учраас юу нь дутуу байгааг зэрвэс харахад л анзаардаг болчихжээ. 2 Суурин миксер Хамгийн хэрэгцээт зүйлсийн минь нэг. Өндөр хүчин чадалтай энэ миксер одоохондоо хэрэгцээг минь бүрэн хангаж байгаа. Харин үйл ажиллагаагаа өргөжүүлье гэвэл дахиад 2-3 ийм миксер хэрэг болно. 3 Чихрэн чимэглэл Манайх маш тод, өнгөлөг бялуу хийдэг. Бялууныхаа өнгөнд тохируулаад олон янз чихрээр чимэглэл хийдэг. Би алтлаг, мөнгөлөг өнгийн чихэр цацаж чимэглэхийг илүүд үздэг. 4 Шпатель Миний өдөр тутмын хамгийн чухал туслах маань энэ гурван шпатель. Ийм том хэмжээтэйгээр гадуур зарагддаггүй учраас бид тусгайлан өөрсдийнхөө логотойг хийлгэж авсан. Акрилаар хийгдсэн учраас ямар ч төрлийн кремийг маш гоё гөлгөр болгож чаддаг. Бас өнцөг гаргахдаа сайн. 5 Крем шахагч хошуу Энэ бол торт хийдэг хүн болгонд л байдаг зүйл дээ. Минийх олон ширхэгтэй гэхээс илүү хамгийн чухал гэснийгээ нийлүүлсэн иж бүрдэл. 6 Кремийн хутга Тортны диаметрээс шалтгаалаад гурван янзыг хэрэглэдэг. Энэ бол “Magnolia Kitchen” гээд миний үлгэр дуурайл авдаг брэндийн хутга. Байнга хэрэглээд дасчихсан, гарт маш эвтэйхэн учраас өөр хутга ашиглахад эвгүй байдаг. 7 Хүнсний будаг Хүнсний будаг сүүлийн үед маш олон төрлийн сонголттой болчихсон. Бид “ChefMaster”, “AmeriColor” гэсэн хоёр брэндийн будаг ашигладаг. Ойрд цагаан, улаан хүрэн (бургунди) торт трэнд болж байгаа. 8 Хоолны ном Шинэ бүтээгдэхүүн гаргах, өөрийгөө хөгжүүлэхэд ашигладаг номууд маань байна. Түрүүн хэлсэн “Magnolia Kitchen”-ийн ном, хоолны зураг авах аргачлалыг заадаг “FoodFotografie”-г ойрд үзэж байгаа. Гар утсаараа хоолны зураг хэрхэн авах, хэрхэн гэрэлтүүлэх гэхчлэн нарийн заавартай. Ойрд чөлөөт цагаа үүнд зориулж байна. 9 Тогоочийн цагаан цамц Хүн амьдралынхаа явцад, өдөр тутам дүрд хувирдаг гэж боддог. Гэртээ ээжийн дүр, гэрээсээ гараад нийслэлийн иргэн, ажил руугаа ороод цагаан цамцаа өмсөөд нарийн боовны тогооч болдог гэх мэт. Энэ дүрийг бүтээдэг зүйл нь миний цагаан цамц. 10 Bittersweet Миний гаргасан жорын дэвтэр. Ном уншиж, сургалтад хамрагдаад мэдэж авсан, чухал гэсэн зүйлсээ энэ дэвтэр дээрээ тэмдэглэдэг. Би байхгүй болсон ч гэлээ хүүхдүүд маань ээжийнхээ гал тогоотой холбоотой дурсамжуудыг, сурсан зүйлсийн минь талаар энэ дэвтрээс мэдэж авч болох юм. Хүүхэд ахуйд нь хийж өгч байсан амттануудын жор гэх мэт нандин зүйлс энд бий.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Б.Тэмүлүн \| \| \| \| \| Нарийн боовны тогооч \| \| \| \| \| Хором бүрээс мөрөөдлөө хар \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Миний булан \| \| \| \| Кремийн хошуу, хутгуур, жигнэмгийн хэв, хэмжигч халбага, үрэгч гэх мэт байнгын ашигладаг хэрэгслүүдийг минь агуулсан нэг булан бий. Харсаар байгаад дасал болчихсон учраас юу нь дутуу байгааг зэрвэс харахад л анзаардаг болчихжээ. \| \| \| \| 2 \| Суурин миксер \| \| \| \| Хамгийн хэрэгцээт зүйлсийн минь нэг. Өндөр хүчин чадалтай энэ миксер одоохондоо хэрэгцээг минь бүрэн хангаж байгаа. Харин үйл ажиллагаагаа өргөжүүлье гэвэл дахиад 2-3 ийм миксер хэрэг болно. \| \| \| \| \| 3 \| Чихрэн чимэглэл \| \| \| \| Манайх маш тод, өнгөлөг бялуу хийдэг. Бялууныхаа өнгөнд тохируулаад олон янз чихрээр чимэглэл хийдэг. Би алтлаг, мөнгөлөг өнгийн чихэр цацаж чимэглэхийг илүүд үздэг. \| \| \| \| 4 \| Шпатель \| \| \| \| Миний өдөр тутмын хамгийн чухал туслах маань энэ гурван шпатель. Ийм том хэмжээтэйгээр гадуур зарагддаггүй учраас бид тусгайлан өөрсдийнхөө логотойг хийлгэж авсан. Акрилаар хийгдсэн учраас ямар ч төрлийн кремийг маш гоё гөлгөр болгож чаддаг. Бас өнцөг гаргахдаа сайн. \| \| \| \| 5 \| Крем шахагч хошуу \| \| \| \| Энэ бол торт хийдэг хүн болгонд л байдаг зүйл дээ. Минийх олон ширхэгтэй гэхээс илүү хамгийн чухал гэснийгээ нийлүүлсэн иж бүрдэл. \| \| \| \| 6 \| Кремийн хутга \| \| \| \| Тортны диаметрээс шалтгаалаад гурван янзыг хэрэглэдэг. Энэ бол “Magnolia Kitchen” гээд миний үлгэр дуурайл авдаг брэндийн хутга. Байнга хэрэглээд дасчихсан, гарт маш эвтэйхэн учраас өөр хутга ашиглахад эвгүй байдаг. \| \| \| \| 7 \| Хүнсний будаг \| \| \| \| Хүнсний будаг сүүлийн үед маш олон төрлийн сонголттой болчихсон. Бид “ChefMaster”, “AmeriColor” гэсэн хоёр брэндийн будаг ашигладаг. Ойрд цагаан, улаан хүрэн (бургунди) торт трэнд болж байгаа. \| \| \| \| 8 \| Хоолны ном \| \| \| \| Шинэ бүтээгдэхүүн гаргах, өөрийгөө хөгжүүлэхэд ашигладаг номууд маань байна. Түрүүн хэлсэн “Magnolia Kitchen”-ийн ном, хоолны зураг авах аргачлалыг заадаг “FoodFotografie”-г ойрд үзэж байгаа. Гар утсаараа хоолны зураг хэрхэн авах, хэрхэн гэрэлтүүлэх гэхчлэн нарийн заавартай. Ойрд чөлөөт цагаа үүнд зориулж байна. \| \| \| \| 9 \| Тогоочийн цагаан цамц \| \| \| \| Хүн амьдралынхаа явцад, өдөр тутам дүрд хувирдаг гэж боддог. Гэртээ ээжийн дүр, гэрээсээ гараад нийслэлийн иргэн, ажил руугаа ороод цагаан цамцаа өмсөөд нарийн боовны тогооч болдог гэх мэт. Энэ дүрийг бүтээдэг зүйл нь миний цагаан цамц. \| \| \| \| 10 \| Bittersweet \| \| \| \| Миний гаргасан жорын дэвтэр. Ном уншиж, сургалтад хамрагдаад мэдэж авсан, чухал гэсэн зүйлсээ энэ дэвтэр дээрээ тэмдэглэдэг. Би байхгүй болсон ч гэлээ хүүхдүүд маань ээжийнхээ гал тогоотой холбоотой дурсамжуудыг, сурсан зүйлсийн минь талаар энэ дэвтрээс мэдэж авч болох юм. Хүүхэд ахуйд нь хийж өгч байсан амттануудын жор гэх мэт нандин зүйлс энд бий. \| \| \|
https://unread.today/c/howiparent-amaraa-comedy	Зочинтой булан	Burtguljin Enkhbat	2020-12-15T00:00:00	12 сарын 15, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Индранилын аав Амараа	<div class="article-body"> <h2><div>Бид энэ удаагийн дугаартаа “Amaraa’s weekly show” нэвтрүүлгээр нь үзэгчдийн эчнээ таних, “Comedy Lab” клубийн комедиан Д.Амартүвшинг урилаа. Тэрээр комеди клубийн тоглолтууд, долоо хоног бүр цацагдах шоуны их ажлын хажуугаар дөрвөн настай охиноо бие даан өсгөдөг туршлагатай, сайн эцэг. Ингээд олон мянган хүмүүст инээд бэлэглэдэг түүний охиноо өсгөхдөө баримталдаг зарчим, арга барилтай танилцацгаая. </div></h2><p><b>Нэр: </b>Д. Амартүвшин<br><b>Ажил:</b> Комедиан<br><b>Ам бүл:</b> 2<br><b>Сошиал хуудсууд:</b> <a href="https://www.facebook.com/amartuvshin.dorj/" target="_blank">Amartuvshin Dorj</a> (facebook), <a href="https://www.instagram.com/amaraaliberty/" target="_blank">amaraaliberty</a> (instagram), <a href="https://www.youtube.com/@amaraasweeklyshow" target="_blank">AMARAA'S weekly show</a> (youtube)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cda5c2f1a5d4dcd29f72d86c2ae2f2f9.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? </h3><p>Манайх Амартүвшингийнх гэдэг айл. Одоогоор охинтойгоо хоёулаа амьдарч байна. Гэр бүлийн үүргийн тухайд манай охин тоглоом тоглох, гэр орноо нураах, аавыгаа хөгжөөх гэх мэт үүргийг хариуцаж аваад харин санхүүгээ зохицуулах, хоол хийх, хүүхдээ хүмүүжүүлэх гээд аж ахуйтай холбоотой даалгаврууд тэр чигтээ миний нуруун дээр бууж байна даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? </h3><p>Өглөө босоод нэн түрүүнд охин бид хоёр бие биенийгээ ханатлаа тэвэрч аваад өдрөө эхлүүлдэг юм байна. Тогтмол нүүр гараа угаах, ариун цэврээ сахих тал дээр жаахан маруухан. Өдрийн хоолоо идсэнийхээ дараа хөтлөлцөөд ариун цэврийн өрөө орно. Оройдоо бол харин зайлшгүй хамтдаа үлгэр уншина. Хоёроос гурван видео үлгэр үзсэнийхээ дараа нэг үлгэрийг би өөрөө уншиж өгдөг уламжлалтай. Бусад аав, ээжүүд шиг үлгэр жишээ болохуйц зөв дадлууд харьцангуй цөөхөн ч өглөөний тэврэлт, оройн үлгэрийн цагаа бол хэзээ ч алгасахгүй, өдөр бүхэн хийдэг шүү. Манай гэр бүлийн алтан дүрэм гэх юм уу даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? </h3><p></p><p>Аль болох өөрийнх нь хүслээр, чөлөөтэй өсгөхийг эрмэлздэг. Мөн охиноо хайрлаж, халамжилж байгаагаа цаг ямагт мэдрүүлэхийг хичээдэг. Манай зарим томчууд хүүхдийг айдсаар нь удирдаж, өсгөх гээд байдаг талтай. Миний бодлоор тэр хүмүүжлийн арга барил хүүхдийн сэтгэлзүйд маш хор хөнөөлтэй санагдаад байдаг юм. Жишээ нь: согтуу хүнд өгөөд явуулчихна шүү, эмч дуудаад тариа хийлгэчихнэ шүү, ээж чинь хөхөө шувуу болоод нисчихнэ шүү гээд л аав ээжүүдийн амны уншлага болчихсон айлган сүрдүүлэх үгнүүд байна шүү дээ. Өнгөн дээрээ бол гэм зэмгүй хөөрхөн үйлдэл юм шиг боловч цаагуураа хүүхдийг хүчээр өөрсдийн эрхшээлд оруулах гэсэн нэгэн төрлийн арга хэлбэр. Энэ үйлдэл даамжирсаар хүүхэд насанд хүрч, том болох үед бусдын нөлөөнд орох магадлал өндөр болдог юм шиг. Ирээдүйд хэн нэгэн айдсаар нь дамжуулан өөрийг нь удирдах, эрхшээлдээ оруулах магадлалтай. Бодит амьдрал дээр биелэх бараг боломжгүй үйл явдлаар хүүхдийг өдөр бүхэн айлгах чинь аймшигтай зүйл гэдгийг эцэг эхчүүд маань ойлгоосой. Айдсаар нь хүүхдийг удирдаж хэрхэвч болохгүй.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4e2578959e1fa05b0761c2a2fba86397.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4b54ee4ce66cfe66e6d0717650fcfe3c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Хөл хорионы хугацаанд хоёулханаа гэртээ байгаа учраас "Univision", "Netflix", "Amazon Prime"-ийг "хашрааж" байна даа. Охин маань энэ жил дөрвөн настай. Хүүхдийн сонирхол энэ насан дээрээ маш хурдан хувирч өөрчлөгддөг тул өдөр болгон шахуу өөр өөр төрлийн хүүхэлдэйн кино, контент үзэж байна. Саяхнаас "Bubble Guppies" гэдэг нэртэй "Nickelodeon"-ийн хүүхэлдэйг хамтдаа үзэж байгаа. Бас "<a href="https://www.youtube.com/watch?v=OKe7q1nUFgE" target="_blank">Dora the Explorer</a>" хүүхдэд олон зүйл сургадаг. Ажиглагчийн байр сууринаас зүгээр нэг дэлгэц ширтээд суух биш, хүүхэлдэй дотор өрнөж буй үйл явдалд давхар оролцоод явдаг интерактив, бүтээлч шийдэл нь манай охинд зугаатай санагддаг байх, "Dora"-г үзэх дуртай шүү. Нэгэнт орчин үеийн хүүхдүүд хорвоод мэндэлсэн цагаасаа хойш технологийн ертөнцтэй танилцаж, насан туршдаа энэ ертөнцөд хөл нийлүүлж амьдрах нь тодорхой тул ухаалаг утас, зурагтын хэрэглээг миний зүгээс хэвийн зүйл гэж хүлээж авдаг. Мэдээж эрүүл мэндэд нь нөлөөлөхүйц их хугацаагаар бага насны хүүхдэд технологи хэрэглүүлэх нь буруу байлгүй яах вэ. Мөн нэмээд хэлэхэд хүүхдэдээ анхаарал тавихгүйгээр, хүүхдээ төвөгшөөсөндөө ямар ч хамаагүй контент үзүүлж, утсаа бариулаад суулгах бол хувиа хичээсэн, залхуу үйлдэл юм шүү, томчууд аа. Хүүхэд үзэж харж байгаа зүйлсээрээ орчлон хорвоог өөрийнхөө нүдээр таньж байгаа учраас аль болох чанартай, мэдлэг олгохуйц контентийг хамтдаа үзэж, хүүхдэдээ давхар тайлбарлаж явах нь чухал гэж хэлмээр байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Ер нь хэдий чинээ залуу насандаа гэр бүл зохионо, төдий чинээ залуусын амьдралын хэв маяг, ажлын карьерт өөрчлөлт ордог гэдэгтэй олон хүмүүс санал нийлэх байх. Хамгийн наад зах нь хүүхдээрээ хүүхэдтэй болчихсон хүмүүс чинь эцэг эхээсээ тусдаа гарах хэрэгтэй, тогтвортой ажилд орох шаардлагатай гээд төрөл бүрийн бэрхшээлүүд шил шилээ даран үүсэх нь тодорхой. Миний хувьд гэвэл, хувийн асуудлуудаа шийдсэнийхээ дараа гуч гараад хүүхэдтэй болсон учраас айхтар санхүүгийн дарамт, бэрхшээл бол үүсээгүй ээ. Хүүхэдтэй болсны дараа ч миний амьдрал ганц бие байхдаа ямар байсан тэр хэвээрээ үргэлжилж байгаа. Өөрчлөгдсөн зүйлс гэвэл илүү хариуцлагатай, гэр амьтай болсон байж магад. Мөн “Амьдралын утга учир бол тэр чигтээ хүүхэд” гэх мэт ухаарлын үгстэй би санал нийлдэггүй. Хүүхэдтэй байх мэдээж сайхан, гэхдээ миний амьдралын утга учир, аз жаргал зөвхөн хүүхэд биш шүү дээ. Хувь хүн гэдэг утгаараа би чинь хүүхэд, гэр бүлээс тусдаа зөвхөн өөрийн гэсэн амьдралын зорилготой байх ёстой. Энэ үзэл бодлоо ч охиндоо багаас нь ойлгуулахыг хичээдэг. “За, чи бид хоёр ялгаагүй бие хүмүүс. Би чамайг ямар ч нөхцөл болзолгүйгээр хайрлаж, чиний өмнө хариуцлага хүлээж, насанд хүртэл чинь асран халамжилна. Гэхдээ чи миний бүх зүйл биш. Чи бид хоёр өөр үзэл бодолтой, хоёр тусдаа ертөнц” гэж хэлж, ойлгуулж чадвал хэн хэнийхээ ирээдүйд хэрэгтэй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦГИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p></p><p>Мэдээж яаралтай, гал унтраах хэрэгтэй болох үед эцэг эхээсээ тусламж авалгүй яах вэ. Гэхдээ аль болох охиноо өвөө, эмээгээр нь харуулахгүй байх гэсэн зарчимтай. Өвөө, эмээтэйгээ цагийг өнгөрүүлэх тусам охин маань тэр хоёр хүний амьдралыг үзэх үзэл, харах өнцгөөр хүмүүжиж, тэдний хуулбар болж өснө. Харин би энэ хүнийг яг л өөрийнхөөрөө өсгөмөөр байна. Ээж нь сүүлийн үед амралтын өдөр болгон охиноо авч байгаа болохоор тэр хугацаанд гадуур зохицуулах шаардлагатай ажлуудаа амжуулчихдаг.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/41e0921df3111e36784991b0471c2c9e.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ГАНЦ БИЕ ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?</h3><p>Анх төрсөн цагаасаа л монгол гэрт амьдарч эхэлсэн хүн ус зөөж, гал түлж, модон жорлонд орохыг хүнд хүчир ажил биш, харин амьдралынхаа энгийн нэгэн хэсэг л гэж боддог шүү дээ. Түүнтэй ижил охиныгоо хэдхэн сартай байхад би хүмүүсийн нэрлэдгээр ганц бие аав болж, хүүхэд өсгөхтэй холбоотой бүх ажлыг дангаараа хариуцаж үлдсэн болохоор ганцаараа хүүхэд өсгөхийг “хэцүү” гэж тодорхойлохоос илүүтэй миний зайлшгүй хийх ажил, үүрэх ёстой хариуцлага гэж хүлээж авдаг. Охинтойгоо хоёулаа үлдсэн эхний хэдэн сар хамгийн хэцүү байсан байх. Бүрэн бүтэн байсан гэр бүл хоёр тийшээ болоход сэтгэл санаа хямарна, гутарна. Тэр сэтгэлзүйн хямралаа шийдсэний дараагаас хэцүү үе тохиогоогүй юм байна шүү. Би чинь бүтэн цагийн ажил эрхэлдэггүй, өөрөө цагийн хувиараа зохиодог учраас давуу талтай. Хүүхэд харах хүн олдвол гялс ажлаа амжуулна, олдохгүй байвал ажлаа дараагийн боломжит цаг руу хойшлуулчихдаг тул ганцаараа бүхнийг амжуулж байгаадаа уурлаж, бухимдаж байсан удаагүй ээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦГИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Эрүүл, саруул хорвоод мэндэлсэнд нь хамгийн их баярласан юм байна. Олон нийтийн сүлжээгээр өвчтэй, зовлонтой хүүхдийн хандивын постуудыг унших бүрд сэтгэл зүрх шимшрээд өөрт тийм үйл явдал тохиочихсон юм шиг хэцүү мэдрэмж төрдөг. Тийм ч болохоор тэр үү, үр хүүхэд маань сэргэлэн цовоо, тоглож наадаад явж байгаа мөч бүхэн тэр чигтээ баярлаж, бахархмаар үйл явдал шиг санагддаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? </h3><p>Хүүхэд хэдэн настай ч байсан томчууд бидэнтэй ижил хувь хүмүүс. Томчууд бусадтай хэрхэн харилцаж, үзэл бодлоо солилцож, маргаан дэгдээж, нэг нэгнийхээ дотоод ертөнцийг хүндэлдэг шигээ хүүхэдтэй ч мөн адил эрх тэгш харилцах ёстой. Энэ бол миний охиноо өсгөхдөө баримталдаг хамгийн суурь, үндсэн зарчим. <br>Нэмээд амьдралын турш ямар ч хүнд, хэцүү үйл явдал тохиосон чамайг тосоод авах гэр бүл, асуудлыг чинь сонсох хэн нэгэн байгаа шүү гэдгийг хүүхдэд мэдрүүлэх бас их чухал юм шиг. Зарим хүмүүс нялх хүүхэд уйлахаар “Өө хүүхэд юм чинь уйлж л байг. Тоохгүй орхичихвол хэсэг харзнаж байгаад өөрөө уйлахаа больчихно” гэж хэлдэг шүү дээ. Хүүхэд томорсон ч эцэг эхийн энэ хандлага арилахгүй байвал хүүхдийн сэтгэлзүйд “Надад өөрөөс минь өөр хэн ч туслахгүй юм байна” гэдэг мэдрэмж үүсээд, хаалттай хүн болж өсдөг. Эсрэгээрээ уйлж байх үед нь ухасхийж очоод “За яасан, юу нь тухгүй байна? Яагаад уйлав? Сэтгэл санаа нь тавгүй байгаа юм уу?" гээд харилцан ярилцах тусам хүүхдэд дутуугийн комплекс бага үүсдэг гэсэн. Хүүхдээ бага гэлтгүй байнга тэвэрч, хайртайгаа илэрхийлж, сэтгэл санааных нь тавгүй байдлыг ойлгох гэж хичээж, өөрийг нь ямар ч нөхцөлд хайраар өлгийдөөд авах бүрэн бүтэн ар тал байгаа шүү гэдгийг мэдрүүлж байх ёстой гэж л дотроо байнга санаж явдаг даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? </h3><p></p><p>Сэтгэлзүйн хувьд бага асуудалтай, өөртөө итгэлтэй хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Бусдаар бол ямар мэргэжил сонгож, хэрхэн амьдрах нь түүний сонголт, миний оролцох асуудал биш.</p><p><br></p> </div>	Бид энэ удаагийн дугаартаа “Amaraa’s weekly show” нэвтрүүлгээр нь үзэгчдийн эчнээ таних, “Comedy Lab” клубийн комедиан Д.Амартүвшинг урилаа. Тэрээр комеди клубийн тоглолтууд, долоо хоног бүр цацагдах шоуны их ажлын хажуугаар дөрвөн настай охиноо бие даан өсгөдөг туршлагатай, сайн эцэг. Ингээд олон мянган хүмүүст инээд бэлэглэдэг түүний охиноо өсгөхдөө баримталдаг зарчим, арга барилтай танилцацгаая. Нэр: Д. Амартүвшин Ажил: Комедиан Ам бүл: 2 Сошиал хуудсууд: Amartuvshin Dorj (facebook), amaraaliberty (instagram), AMARAA'S weekly show (youtube) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манайх Амартүвшингийнх гэдэг айл. Одоогоор охинтойгоо хоёулаа амьдарч байна. Гэр бүлийн үүргийн тухайд манай охин тоглоом тоглох, гэр орноо нураах, аавыгаа хөгжөөх гэх мэт үүргийг хариуцаж аваад харин санхүүгээ зохицуулах, хоол хийх, хүүхдээ хүмүүжүүлэх гээд аж ахуйтай холбоотой даалгаврууд тэр чигтээ миний нуруун дээр бууж байна даа. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө босоод нэн түрүүнд охин бид хоёр бие биенийгээ ханатлаа тэвэрч аваад өдрөө эхлүүлдэг юм байна. Тогтмол нүүр гараа угаах, ариун цэврээ сахих тал дээр жаахан маруухан. Өдрийн хоолоо идсэнийхээ дараа хөтлөлцөөд ариун цэврийн өрөө орно. Оройдоо бол харин зайлшгүй хамтдаа үлгэр уншина. Хоёроос гурван видео үлгэр үзсэнийхээ дараа нэг үлгэрийг би өөрөө уншиж өгдөг уламжлалтай. Бусад аав, ээжүүд шиг үлгэр жишээ болохуйц зөв дадлууд харьцангуй цөөхөн ч өглөөний тэврэлт, оройн үлгэрийн цагаа бол хэзээ ч алгасахгүй, өдөр бүхэн хийдэг шүү. Манай гэр бүлийн алтан дүрэм гэх юм уу даа. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Аль болох өөрийнх нь хүслээр, чөлөөтэй өсгөхийг эрмэлздэг. Мөн охиноо хайрлаж, халамжилж байгаагаа цаг ямагт мэдрүүлэхийг хичээдэг. Манай зарим томчууд хүүхдийг айдсаар нь удирдаж, өсгөх гээд байдаг талтай. Миний бодлоор тэр хүмүүжлийн арга барил хүүхдийн сэтгэлзүйд маш хор хөнөөлтэй санагдаад байдаг юм. Жишээ нь: согтуу хүнд өгөөд явуулчихна шүү, эмч дуудаад тариа хийлгэчихнэ шүү, ээж чинь хөхөө шувуу болоод нисчихнэ шүү гээд л аав ээжүүдийн амны уншлага болчихсон айлган сүрдүүлэх үгнүүд байна шүү дээ. Өнгөн дээрээ бол гэм зэмгүй хөөрхөн үйлдэл юм шиг боловч цаагуураа хүүхдийг хүчээр өөрсдийн эрхшээлд оруулах гэсэн нэгэн төрлийн арга хэлбэр. Энэ үйлдэл даамжирсаар хүүхэд насанд хүрч, том болох үед бусдын нөлөөнд орох магадлал өндөр болдог юм шиг. Ирээдүйд хэн нэгэн айдсаар нь дамжуулан өөрийг нь удирдах, эрхшээлдээ оруулах магадлалтай. Бодит амьдрал дээр биелэх бараг боломжгүй үйл явдлаар хүүхдийг өдөр бүхэн айлгах чинь аймшигтай зүйл гэдгийг эцэг эхчүүд маань ойлгоосой. Айдсаар нь хүүхдийг удирдаж хэрхэвч болохгүй. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хөл хорионы хугацаанд хоёулханаа гэртээ байгаа учраас "Univision", "Netflix", "Amazon Prime"-ийг "хашрааж" байна даа. Охин маань энэ жил дөрвөн настай. Хүүхдийн сонирхол энэ насан дээрээ маш хурдан хувирч өөрчлөгддөг тул өдөр болгон шахуу өөр өөр төрлийн хүүхэлдэйн кино, контент үзэж байна. Саяхнаас "Bubble Guppies" гэдэг нэртэй "Nickelodeon"-ийн хүүхэлдэйг хамтдаа үзэж байгаа. Бас " Dora the Explorer " хүүхдэд олон зүйл сургадаг. Ажиглагчийн байр сууринаас зүгээр нэг дэлгэц ширтээд суух биш, хүүхэлдэй дотор өрнөж буй үйл явдалд давхар оролцоод явдаг интерактив, бүтээлч шийдэл нь манай охинд зугаатай санагддаг байх, "Dora"-г үзэх дуртай шүү. Нэгэнт орчин үеийн хүүхдүүд хорвоод мэндэлсэн цагаасаа хойш технологийн ертөнцтэй танилцаж, насан туршдаа энэ ертөнцөд хөл нийлүүлж амьдрах нь тодорхой тул ухаалаг утас, зурагтын хэрэглээг миний зүгээс хэвийн зүйл гэж хүлээж авдаг. Мэдээж эрүүл мэндэд нь нөлөөлөхүйц их хугацаагаар бага насны хүүхдэд технологи хэрэглүүлэх нь буруу байлгүй яах вэ. Мөн нэмээд хэлэхэд хүүхдэдээ анхаарал тавихгүйгээр, хүүхдээ төвөгшөөсөндөө ямар ч хамаагүй контент үзүүлж, утсаа бариулаад суулгах бол хувиа хичээсэн, залхуу үйлдэл юм шүү, томчууд аа. Хүүхэд үзэж харж байгаа зүйлсээрээ орчлон хорвоог өөрийнхөө нүдээр таньж байгаа учраас аль болох чанартай, мэдлэг олгохуйц контентийг хамтдаа үзэж, хүүхдэдээ давхар тайлбарлаж явах нь чухал гэж хэлмээр байна. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Ер нь хэдий чинээ залуу насандаа гэр бүл зохионо, төдий чинээ залуусын амьдралын хэв маяг, ажлын карьерт өөрчлөлт ордог гэдэгтэй олон хүмүүс санал нийлэх байх. Хамгийн наад зах нь хүүхдээрээ хүүхэдтэй болчихсон хүмүүс чинь эцэг эхээсээ тусдаа гарах хэрэгтэй, тогтвортой ажилд орох шаардлагатай гээд төрөл бүрийн бэрхшээлүүд шил шилээ даран үүсэх нь тодорхой. Миний хувьд гэвэл, хувийн асуудлуудаа шийдсэнийхээ дараа гуч гараад хүүхэдтэй болсон учраас айхтар санхүүгийн дарамт, бэрхшээл бол үүсээгүй ээ. Хүүхэдтэй болсны дараа ч миний амьдрал ганц бие байхдаа ямар байсан тэр хэвээрээ үргэлжилж байгаа. Өөрчлөгдсөн зүйлс гэвэл илүү хариуцлагатай, гэр амьтай болсон байж магад. Мөн “Амьдралын утга учир бол тэр чигтээ хүүхэд” гэх мэт ухаарлын үгстэй би санал нийлдэггүй. Хүүхэдтэй байх мэдээж сайхан, гэхдээ миний амьдралын утга учир, аз жаргал зөвхөн хүүхэд биш шүү дээ. Хувь хүн гэдэг утгаараа би чинь хүүхэд, гэр бүлээс тусдаа зөвхөн өөрийн гэсэн амьдралын зорилготой байх ёстой. Энэ үзэл бодлоо ч охиндоо багаас нь ойлгуулахыг хичээдэг. “За, чи бид хоёр ялгаагүй бие хүмүүс. Би чамайг ямар ч нөхцөл болзолгүйгээр хайрлаж, чиний өмнө хариуцлага хүлээж, насанд хүртэл чинь асран халамжилна. Гэхдээ чи миний бүх зүйл биш. Чи бид хоёр өөр үзэл бодолтой, хоёр тусдаа ертөнц” гэж хэлж, ойлгуулж чадвал хэн хэнийхээ ирээдүйд хэрэгтэй. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦГИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Мэдээж яаралтай, гал унтраах хэрэгтэй болох үед эцэг эхээсээ тусламж авалгүй яах вэ. Гэхдээ аль болох охиноо өвөө, эмээгээр нь харуулахгүй байх гэсэн зарчимтай. Өвөө, эмээтэйгээ цагийг өнгөрүүлэх тусам охин маань тэр хоёр хүний амьдралыг үзэх үзэл, харах өнцгөөр хүмүүжиж, тэдний хуулбар болж өснө. Харин би энэ хүнийг яг л өөрийнхөөрөө өсгөмөөр байна. Ээж нь сүүлийн үед амралтын өдөр болгон охиноо авч байгаа болохоор тэр хугацаанд гадуур зохицуулах шаардлагатай ажлуудаа амжуулчихдаг. ГАНЦ БИЕ ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Анх төрсөн цагаасаа л монгол гэрт амьдарч эхэлсэн хүн ус зөөж, гал түлж, модон жорлонд орохыг хүнд хүчир ажил биш, харин амьдралынхаа энгийн нэгэн хэсэг л гэж боддог шүү дээ. Түүнтэй ижил охиныгоо хэдхэн сартай байхад би хүмүүсийн нэрлэдгээр ганц бие аав болж, хүүхэд өсгөхтэй холбоотой бүх ажлыг дангаараа хариуцаж үлдсэн болохоор ганцаараа хүүхэд өсгөхийг “хэцүү” гэж тодорхойлохоос илүүтэй миний зайлшгүй хийх ажил, үүрэх ёстой хариуцлага гэж хүлээж авдаг. Охинтойгоо хоёулаа үлдсэн эхний хэдэн сар хамгийн хэцүү байсан байх. Бүрэн бүтэн байсан гэр бүл хоёр тийшээ болоход сэтгэл санаа хямарна, гутарна. Тэр сэтгэлзүйн хямралаа шийдсэний дараагаас хэцүү үе тохиогоогүй юм байна шүү. Би чинь бүтэн цагийн ажил эрхэлдэггүй, өөрөө цагийн хувиараа зохиодог учраас давуу талтай. Хүүхэд харах хүн олдвол гялс ажлаа амжуулна, олдохгүй байвал ажлаа дараагийн боломжит цаг руу хойшлуулчихдаг тул ганцаараа бүхнийг амжуулж байгаадаа уурлаж, бухимдаж байсан удаагүй ээ. ЭЦГИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Эрүүл, саруул хорвоод мэндэлсэнд нь хамгийн их баярласан юм байна. Олон нийтийн сүлжээгээр өвчтэй, зовлонтой хүүхдийн хандивын постуудыг унших бүрд сэтгэл зүрх шимшрээд өөрт тийм үйл явдал тохиочихсон юм шиг хэцүү мэдрэмж төрдөг. Тийм ч болохоор тэр үү, үр хүүхэд маань сэргэлэн цовоо, тоглож наадаад явж байгаа мөч бүхэн тэр чигтээ баярлаж, бахархмаар үйл явдал шиг санагддаг. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхэд хэдэн настай ч байсан томчууд бидэнтэй ижил хувь хүмүүс. Томчууд бусадтай хэрхэн харилцаж, үзэл бодлоо солилцож, маргаан дэгдээж, нэг нэгнийхээ дотоод ертөнцийг хүндэлдэг шигээ хүүхэдтэй ч мөн адил эрх тэгш харилцах ёстой. Энэ бол миний охиноо өсгөхдөө баримталдаг хамгийн суурь, үндсэн зарчим. Нэмээд амьдралын турш ямар ч хүнд, хэцүү үйл явдал тохиосон чамайг тосоод авах гэр бүл, асуудлыг чинь сонсох хэн нэгэн байгаа шүү гэдгийг хүүхдэд мэдрүүлэх бас их чухал юм шиг. Зарим хүмүүс нялх хүүхэд уйлахаар “Өө хүүхэд юм чинь уйлж л байг. Тоохгүй орхичихвол хэсэг харзнаж байгаад өөрөө уйлахаа больчихно” гэж хэлдэг шүү дээ. Хүүхэд томорсон ч эцэг эхийн энэ хандлага арилахгүй байвал хүүхдийн сэтгэлзүйд “Надад өөрөөс минь өөр хэн ч туслахгүй юм байна” гэдэг мэдрэмж үүсээд, хаалттай хүн болж өсдөг. Эсрэгээрээ уйлж байх үед нь ухасхийж очоод “За яасан, юу нь тухгүй байна? Яагаад уйлав? Сэтгэл санаа нь тавгүй байгаа юм уу?" гээд харилцан ярилцах тусам хүүхдэд дутуугийн комплекс бага үүсдэг гэсэн. Хүүхдээ бага гэлтгүй байнга тэвэрч, хайртайгаа илэрхийлж, сэтгэл санааных нь тавгүй байдлыг ойлгох гэж хичээж, өөрийг нь ямар ч нөхцөлд хайраар өлгийдөөд авах бүрэн бүтэн ар тал байгаа шүү гэдгийг мэдрүүлж байх ёстой гэж л дотроо байнга санаж явдаг даа. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Сэтгэлзүйн хувьд бага асуудалтай, өөртөө итгэлтэй хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Бусдаар бол ямар мэргэжил сонгож, хэрхэн амьдрах нь түүний сонголт, миний оролцох асуудал биш.	Бид энэ удаагийн дугаартаа “Amaraa’s weekly show” нэвтрүүлгээр нь үзэгчдийн эчнээ таних, “Comedy Lab” клубийн комедиан Д.Амартүвшинг урилаа. Тэрээр комеди клубийн тоглолтууд, долоо хоног бүр цацагдах шоуны их ажлын хажуугаар дөрвөн настай охиноо бие даан өсгөдөг туршлагатай, сайн эцэг. Ингээд олон мянган хүмүүст инээд бэлэглэдэг түүний охиноо өсгөхдөө баримталдаг зарчим, арга барилтай танилцацгаая. Нэр: Д. Амартүвшин Ажил: Комедиан Ам бүл: 2 Сошиал хуудсууд: Amartuvshin Dorj (facebook), amaraaliberty (instagram), AMARAA'S weekly show (youtube) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Манайх Амартүвшингийнх гэдэг айл. Одоогоор охинтойгоо хоёулаа амьдарч байна. Гэр бүлийн үүргийн тухайд манай охин тоглоом тоглох, гэр орноо нураах, аавыгаа хөгжөөх гэх мэт үүргийг хариуцаж аваад харин санхүүгээ зохицуулах, хоол хийх, хүүхдээ хүмүүжүүлэх гээд аж ахуйтай холбоотой даалгаврууд тэр чигтээ миний нуруун дээр бууж байна даа. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өглөө босоод нэн түрүүнд охин бид хоёр бие биенийгээ ханатлаа тэвэрч аваад өдрөө эхлүүлдэг юм байна. Тогтмол нүүр гараа угаах, ариун цэврээ сахих тал дээр жаахан маруухан. Өдрийн хоолоо идсэнийхээ дараа хөтлөлцөөд ариун цэврийн өрөө орно. Оройдоо бол харин зайлшгүй хамтдаа үлгэр уншина. Хоёроос гурван видео үлгэр үзсэнийхээ дараа нэг үлгэрийг би өөрөө уншиж өгдөг уламжлалтай. Бусад аав, ээжүүд шиг үлгэр жишээ болохуйц зөв дадлууд харьцангуй цөөхөн ч өглөөний тэврэлт, оройн үлгэрийн цагаа бол хэзээ ч алгасахгүй, өдөр бүхэн хийдэг шүү. Манай гэр бүлийн алтан дүрэм гэх юм уу даа. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Аль болох өөрийнх нь хүслээр, чөлөөтэй өсгөхийг эрмэлздэг. Мөн охиноо хайрлаж, халамжилж байгаагаа цаг ямагт мэдрүүлэхийг хичээдэг. Манай зарим томчууд хүүхдийг айдсаар нь удирдаж, өсгөх гээд байдаг талтай. Миний бодлоор тэр хүмүүжлийн арга барил хүүхдийн сэтгэлзүйд маш хор хөнөөлтэй санагдаад байдаг юм. Жишээ нь: согтуу хүнд өгөөд явуулчихна шүү, эмч дуудаад тариа хийлгэчихнэ шүү, ээж чинь хөхөө шувуу болоод нисчихнэ шүү гээд л аав ээжүүдийн амны уншлага болчихсон айлган сүрдүүлэх үгнүүд байна шүү дээ. Өнгөн дээрээ бол гэм зэмгүй хөөрхөн үйлдэл юм шиг боловч цаагуураа хүүхдийг хүчээр өөрсдийн эрхшээлд оруулах гэсэн нэгэн төрлийн арга хэлбэр. Энэ үйлдэл даамжирсаар хүүхэд насанд хүрч, том болох үед бусдын нөлөөнд орох магадлал өндөр болдог юм шиг. Ирээдүйд хэн нэгэн айдсаар нь дамжуулан өөрийг нь удирдах, эрхшээлдээ оруулах магадлалтай. Бодит амьдрал дээр биелэх бараг боломжгүй үйл явдлаар хүүхдийг өдөр бүхэн айлгах чинь аймшигтай зүйл гэдгийг эцэг эхчүүд маань ойлгоосой. Айдсаар нь хүүхдийг удирдаж хэрхэвч болохгүй. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Хөл хорионы хугацаанд хоёулханаа гэртээ байгаа учраас "Univision", "Netflix", "Amazon Prime"-ийг "хашрааж" байна даа. Охин маань энэ жил дөрвөн настай. Хүүхдийн сонирхол энэ насан дээрээ маш хурдан хувирч өөрчлөгддөг тул өдөр болгон шахуу өөр өөр төрлийн хүүхэлдэйн кино, контент үзэж байна. Саяхнаас "Bubble Guppies" гэдэг нэртэй "Nickelodeon"-ийн хүүхэлдэйг хамтдаа үзэж байгаа. Бас "Dora the Explorer" хүүхдэд олон зүйл сургадаг. Ажиглагчийн байр сууринаас зүгээр нэг дэлгэц ширтээд суух биш, хүүхэлдэй дотор өрнөж буй үйл явдалд давхар оролцоод явдаг интерактив, бүтээлч шийдэл нь манай охинд зугаатай санагддаг байх, "Dora"-г үзэх дуртай шүү. Нэгэнт орчин үеийн хүүхдүүд хорвоод мэндэлсэн цагаасаа хойш технологийн ертөнцтэй танилцаж, насан туршдаа энэ ертөнцөд хөл нийлүүлж амьдрах нь тодорхой тул ухаалаг утас, зурагтын хэрэглээг миний зүгээс хэвийн зүйл гэж хүлээж авдаг. Мэдээж эрүүл мэндэд нь нөлөөлөхүйц их хугацаагаар бага насны хүүхдэд технологи хэрэглүүлэх нь буруу байлгүй яах вэ. Мөн нэмээд хэлэхэд хүүхдэдээ анхаарал тавихгүйгээр, хүүхдээ төвөгшөөсөндөө ямар ч хамаагүй контент үзүүлж, утсаа бариулаад суулгах бол хувиа хичээсэн, залхуу үйлдэл юм шүү, томчууд аа. Хүүхэд үзэж харж байгаа зүйлсээрээ орчлон хорвоог өөрийнхөө нүдээр таньж байгаа учраас аль болох чанартай, мэдлэг олгохуйц контентийг хамтдаа үзэж, хүүхдэдээ давхар тайлбарлаж явах нь чухал гэж хэлмээр байна. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Ер нь хэдий чинээ залуу насандаа гэр бүл зохионо, төдий чинээ залуусын амьдралын хэв маяг, ажлын карьерт өөрчлөлт ордог гэдэгтэй олон хүмүүс санал нийлэх байх. Хамгийн наад зах нь хүүхдээрээ хүүхэдтэй болчихсон хүмүүс чинь эцэг эхээсээ тусдаа гарах хэрэгтэй, тогтвортой ажилд орох шаардлагатай гээд төрөл бүрийн бэрхшээлүүд шил шилээ даран үүсэх нь тодорхой. Миний хувьд гэвэл, хувийн асуудлуудаа шийдсэнийхээ дараа гуч гараад хүүхэдтэй болсон учраас айхтар санхүүгийн дарамт, бэрхшээл бол үүсээгүй ээ. Хүүхэдтэй болсны дараа ч миний амьдрал ганц бие байхдаа ямар байсан тэр хэвээрээ үргэлжилж байгаа. Өөрчлөгдсөн зүйлс гэвэл илүү хариуцлагатай, гэр амьтай болсон байж магад. Мөн “Амьдралын утга учир бол тэр чигтээ хүүхэд” гэх мэт ухаарлын үгстэй би санал нийлдэггүй. Хүүхэдтэй байх мэдээж сайхан, гэхдээ миний амьдралын утга учир, аз жаргал зөвхөн хүүхэд биш шүү дээ. Хувь хүн гэдэг утгаараа би чинь хүүхэд, гэр бүлээс тусдаа зөвхөн өөрийн гэсэн амьдралын зорилготой байх ёстой. Энэ үзэл бодлоо ч охиндоо багаас нь ойлгуулахыг хичээдэг. “За, чи бид хоёр ялгаагүй бие хүмүүс. Би чамайг ямар ч нөхцөл болзолгүйгээр хайрлаж, чиний өмнө хариуцлага хүлээж, насанд хүртэл чинь асран халамжилна. Гэхдээ чи миний бүх зүйл биш. Чи бид хоёр өөр үзэл бодолтой, хоёр тусдаа ертөнц” гэж хэлж, ойлгуулж чадвал хэн хэнийхээ ирээдүйд хэрэгтэй. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦГИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Мэдээж яаралтай, гал унтраах хэрэгтэй болох үед эцэг эхээсээ тусламж авалгүй яах вэ. Гэхдээ аль болох охиноо өвөө, эмээгээр нь харуулахгүй байх гэсэн зарчимтай. Өвөө, эмээтэйгээ цагийг өнгөрүүлэх тусам охин маань тэр хоёр хүний амьдралыг үзэх үзэл, харах өнцгөөр хүмүүжиж, тэдний хуулбар болж өснө. Харин би энэ хүнийг яг л өөрийнхөөрөө өсгөмөөр байна. Ээж нь сүүлийн үед амралтын өдөр болгон охиноо авч байгаа болохоор тэр хугацаанд гадуур зохицуулах шаардлагатай ажлуудаа амжуулчихдаг. ### ГАНЦ БИЕ ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Анх төрсөн цагаасаа л монгол гэрт амьдарч эхэлсэн хүн ус зөөж, гал түлж, модон жорлонд орохыг хүнд хүчир ажил биш, харин амьдралынхаа энгийн нэгэн хэсэг л гэж боддог шүү дээ. Түүнтэй ижил охиныгоо хэдхэн сартай байхад би хүмүүсийн нэрлэдгээр ганц бие аав болж, хүүхэд өсгөхтэй холбоотой бүх ажлыг дангаараа хариуцаж үлдсэн болохоор ганцаараа хүүхэд өсгөхийг “хэцүү” гэж тодорхойлохоос илүүтэй миний зайлшгүй хийх ажил, үүрэх ёстой хариуцлага гэж хүлээж авдаг. Охинтойгоо хоёулаа үлдсэн эхний хэдэн сар хамгийн хэцүү байсан байх. Бүрэн бүтэн байсан гэр бүл хоёр тийшээ болоход сэтгэл санаа хямарна, гутарна. Тэр сэтгэлзүйн хямралаа шийдсэний дараагаас хэцүү үе тохиогоогүй юм байна шүү. Би чинь бүтэн цагийн ажил эрхэлдэггүй, өөрөө цагийн хувиараа зохиодог учраас давуу талтай. Хүүхэд харах хүн олдвол гялс ажлаа амжуулна, олдохгүй байвал ажлаа дараагийн боломжит цаг руу хойшлуулчихдаг тул ганцаараа бүхнийг амжуулж байгаадаа уурлаж, бухимдаж байсан удаагүй ээ. ### ЭЦГИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Эрүүл, саруул хорвоод мэндэлсэнд нь хамгийн их баярласан юм байна. Олон нийтийн сүлжээгээр өвчтэй, зовлонтой хүүхдийн хандивын постуудыг унших бүрд сэтгэл зүрх шимшрээд өөрт тийм үйл явдал тохиочихсон юм шиг хэцүү мэдрэмж төрдөг. Тийм ч болохоор тэр үү, үр хүүхэд маань сэргэлэн цовоо, тоглож наадаад явж байгаа мөч бүхэн тэр чигтээ баярлаж, бахархмаар үйл явдал шиг санагддаг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Хүүхэд хэдэн настай ч байсан томчууд бидэнтэй ижил хувь хүмүүс. Томчууд бусадтай хэрхэн харилцаж, үзэл бодлоо солилцож, маргаан дэгдээж, нэг нэгнийхээ дотоод ертөнцийг хүндэлдэг шигээ хүүхэдтэй ч мөн адил эрх тэгш харилцах ёстой. Энэ бол миний охиноо өсгөхдөө баримталдаг хамгийн суурь, үндсэн зарчим. Нэмээд амьдралын турш ямар ч хүнд, хэцүү үйл явдал тохиосон чамайг тосоод авах гэр бүл, асуудлыг чинь сонсох хэн нэгэн байгаа шүү гэдгийг хүүхдэд мэдрүүлэх бас их чухал юм шиг. Зарим хүмүүс нялх хүүхэд уйлахаар “Өө хүүхэд юм чинь уйлж л байг. Тоохгүй орхичихвол хэсэг харзнаж байгаад өөрөө уйлахаа больчихно” гэж хэлдэг шүү дээ. Хүүхэд томорсон ч эцэг эхийн энэ хандлага арилахгүй байвал хүүхдийн сэтгэлзүйд “Надад өөрөөс минь өөр хэн ч туслахгүй юм байна” гэдэг мэдрэмж үүсээд, хаалттай хүн болж өсдөг. Эсрэгээрээ уйлж байх үед нь ухасхийж очоод “За яасан, юу нь тухгүй байна? Яагаад уйлав? Сэтгэл санаа нь тавгүй байгаа юм уу?" гээд харилцан ярилцах тусам хүүхдэд дутуугийн комплекс бага үүсдэг гэсэн. Хүүхдээ бага гэлтгүй байнга тэвэрч, хайртайгаа илэрхийлж, сэтгэл санааных нь тавгүй байдлыг ойлгох гэж хичээж, өөрийг нь ямар ч нөхцөлд хайраар өлгийдөөд авах бүрэн бүтэн ар тал байгаа шүү гэдгийг мэдрүүлж байх ёстой гэж л дотроо байнга санаж явдаг даа. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Сэтгэлзүйн хувьд бага асуудалтай, өөртөө итгэлтэй хүн болж төлөвшөөсэй гэж хүсдэг. Бусдаар бол ямар мэргэжил сонгож, хэрхэн амьдрах нь түүний сонголт, миний оролцох асуудал биш.
https://unread.today/c/howiparent-special2020	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2021-12-29T00:00:00	12 сарын 29, 2021	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Шинэ оны тусгай дугаар	<div class="article-body"> <h2><div>Нэгэн илэрхийлэл болсон "Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг" булангийн маань шинэ жилийн тусгай дугаарт тавтай морил. Энэ оны хавар сайтынхаа нээлтээ хийснээс хойш бид уг булангаараа дамжуулан нийт 16 аав ээжийн хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлдэг арга барилаас та бүхэнтэй хуваалцсан байна. Эцэг эх болох, хүүхдээ хүмүүжүүлэх их үйлсэд мэдээллийн нэгэн шинэ суваг, тогтвортой бөгөөд бүтээлч эх сурвалж байхыг эрмэлзсэн нь бага боловч биеллээ олсон гэж найдна.</div><div>Шинэ оны тусгай дугаартаа бид булангийн өмнөх зочдоосоо ирэх оны гэр бүлийнх нь төлөвлөгөөний тухай асуусан юм. Хүлээн авна уу.</div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сайн байна уу, "Хөдөөний айл"-ын хоёр байна</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c87a1042a3740a13dd681fc22b111d98.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Бид ирэх жил хүүхдүүдээ байгальтайгаа илүү сайн танилцаж, эх дэлхийгээ чин сэтгэлээсээ хайрладаг болоосой гэж хүсэж байгаа. Манай гэр бүл суманд амьдардаг тул энэ хүслээ биелүүлэх боломж харьцангуй ихтэй. Гэр бүлээрээ сумын хажуу дахь ойдоо байнга салхилж, чаргаар гулгадаг. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Үүний тулд хүүхдүүдтэйгээ байгальд ойр ойрхон гарч, жижиг гэлтгүй бүх зүйлстэй танилцуулж, тайлбарлаж өгч, улмаар байгальд биеэ дааж авч явах чадварыг бага багаар эзэмшүүлэхээр төлөвлөсөн. Одооноос хамтдаа ойд ургадаг, идэж болох, болохгүй ургамал, жимс жимсгэний тухай номоос уншиж, танилцаж эхлээд байна. Урин дулаан цаг болохоор ойлгож мэдсэнээ байгаль дээр туршиж, ялгаж үзнэ гээд их л баяртай байгаа. Мөн том хүү маань ирэх жил сургуульд орно. Удахгүй төрсөн өдөр нь болох юм. Төрсөн өдрөөрөө аавтайгаа хамт анх удаа өвлийн ойд хонож үзэхээр бэлдэж байна. Цай чанах, гал түлэх, ойд алхах, цастайд майхнаа барих гээд аавынхаа чаддаг зүйлсээс суралцана, бас тэвчээртэй болно гээд л их ач холбогдолтой бэлэг гэж бодож байгаа шүү. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>2020 онд бид гэр бүлээрээ эх орноороо тойрон аялах мөрөөдлөө эхлүүлсэн юм. Тиймээс энэ зун хүүхдүүдийнхээ очиж байгаагүй таван аймгаар аялсан. Ирэх онд ч энэ мөрөөдлөө үргэлжлүүлж Монголынхоо үзэсгэлэнт газруудаар аялахаар төлөвлөж байна.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага: </b><a href="https://unread.today/c/howiparent-huduuniiail?preview=true" target="_blank">"Хөдөөний айл"-ын хоёр байна, бид хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">3 хүүгийн ээж А.Уянга</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2b4fa2ea5ac1350ce48b52958dbcd81e.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Хүүхдүүдээ урлаг, спортын аль нэг төрөл болон шатарт мэргэжлийн биш ч сонирхогчийн шатанд сонирхон дурладаг байгаасай гэж хүсдэг. Том хүү маань ирэх жил дөрвөн нас хүрэх болохоор шатрын дугуйланд явуулахаар төлөвлөсөн байгаа. Харин дунд хүү маань одоо л хэлд орж байгаа тул үсэг, тоо, өнгө гээд наад захын мэдэгдэхүүнийг сургах бодолтой байна. Мөн хэлд орохтой зэрэгцэн гурван нас хүрэх тул бие даан хоолоо идэж, хувцсаа өмсөж, тайлдаг, тоглоомоо хураадаг дадалд сургах төлөвлөгөөтэй байна. Бага бид хоёрын хувьд бол бор хоолонд орох том ажил бий. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Хамгийн гол нь хүүхдийнхээ сонирхлыг татаж байж үр дүнд хүрнэ гэж боддог. Жишээ нь, бид хүүхдүүддээ шатар тоглохыг заах гэлгүй эхлээд өөрсдөө тоглож харуулсан. Тэгэж байтал том хүү маань харж сонирхсоор өөрөө өрөөд сурчихсан шүү. Тэгэхээр сургахыг хүсэж байгаа зүйлсээ өөрсдөө эхлээд харуулж, үлгэрлээд явна даа. Дунд хүүгийн хувьд гэвэл агаагаа дагаж их юм сурдаг. Агаатай нь тоглонгоо дүрс, өнгөө ярилцахад л хажуунаас харж байгаад нэлээд хэдийг нь сурчих юм шиг байна. <br> <b><br>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Гадагшаа аялахыг хүсэж байна. Том хоёр маань овоо ухаан орж байгаа тул одооноос дэлхийтэй танилцуулах хүсэлтэй болсон. Монголд байдаггүй, дэлхийн гайхамшгуудыг хөвгүүддээ үзүүлж оюуныг нь тэлмээр байгаа. Цаашид олон асуудалтай тулж, хүний хань, хүүхдүүддээ үлгэрлэх эцэг хүн болох тул багаас нь л сэтгэлийн хат сайн суулгаж, өөртөө итгэлтэй хүн болгож өсгөх гэж их хичээдэг. Зөв хүн болоод өсчихвөл ямар хүнтэй суух бол, амьдралд нь хэцүү асуудлууд тохиолдож байгаа болов уу гэж санаа зовох зүйлгүй болох юм болов уу л гэж боддог.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-uyanga?preview=true" target="_blank">3 хүүгийн ээж Уянга байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2 хүүгийн ээж А.Номин</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5cd3aeff4548829b0dac553b4e824b6c.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Манай том хүү ирэх намар сургуульд орох тул бие даасан байдлыг нь илүү хөгжүүлмээр байна. Дүүгийнх нь хувьд гэвэл монгол дуу шүлэг сайн сураасай гэж хүсэж байгаа. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Эхлээд өөрийнхөө эд зүйлсэд хайр гамтай байхыг заахын тулд хувийн орон зайг нь илүү их тодорхой болгож, тусад нь шүүгээ болон хичээлийн ширээ бүрдүүлж өгөх төлөвлөгөөтэй байна. Дүүд нь харин шинэ дуу шүлэг заахын тулд, илүү тулж харилцан, хамтдаа цагийг чанартай өнгөрүүлэх хэрэгтэй байх. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Амралтын өдрүүдээр хийдэг байсан зүйлсээ хийж, амьдралаа хэвийн горимд нь оруулах болов уу. Эмээ өвөө нар дээрээ очих, гадуур хооллох, музей галерей үзэх, аавтайгаа тоглоомын төв, кино театрт очих гээд л. Мөн өвлийн улирал болохоор мөсөн баримал болон баярын гэрэлтүүлгүүдийг хүүхдүүддээ үзүүлмээр байна. Энгийн боловч байнгын энэ дадлууд л хүүхдийг илүү хөгжүүлдэг гэж боддог.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> 2 хүүгийн ээж Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9698dc02863214353cd47e7f18dd41d3.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Хоёр онцлох зүйл байгаа юм байна. Спорт ба хөгжим. Ирэх жил хүүхдүүдээ өмнө нь хичээллэж байсан спортууддаа илүү сайжрахын сацуу өөр шинэ төрөл сонирхож судлаасай гэж хүсэж байгаа. <br> <br>Хөгжмийн хувьд гэвэл саяхан найз маань нэгэн сонирхолтой судалгааны талаар ярьж өгсөн юм. Ойролцоо гараанаас эхэлсэн, ижил түвшний мэргэжилтэй хүмүүсийн дунд хийсэн судалгаанд карьер болон хувийн амьдралдаа илүү амжилттай яваа хүмүүст нь хөгжмийн өндөр мэдрэмжтэй, цаашлаад ямар нэг хөгжмийн зэмсэг тоглодог адил тал ажиглагдсан байна. Үүн дээр үндэслээд бусад хүмүүсийг ажиглаад байхад хөгжмийн мэдрэмж гэдэг нь амьдралаас илүү их таашаал авах, төвлөрөх чадварын эхлэл байдаг бололтой. Тиймээс хүүхдүүдийнхээ хөгжмийн мэдрэмжийг хөгжүүлж, хөгжмийн зэмсэг тоглож сураасай гэж хүсэж байна. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Цар тахлын улмаас хөл хориотой байгаа энэ үед хөдөлж тоглох хамгийн их хэрэгцээтэй байдаг хүүхдүүд маань хөдөлгөөний дутагдалд орох вий гээд хөдлөх тоглох орчин нөхцөлийг гэртээ бүрдүүлэх гэж тун их хичээж байгаа. Үр дүнд нь ямар их нөөц боломжийг олж хардаггүй байснаа анзаарсан шүү. #БайгааГазрааХөгж #ХүнБүрТамирчин гэх мэт урианаас урам авч гэртээ гэр бүлээрээ Homecourt зэрэг апп-ийг ашиглаад хөл хорио тавигдахаар бараг фитнесийн ч шаардлагагүй хэмжээнд очихоор их дасгал хийж байгаа. Гэр маань нэгдүгээр давхарт байдгийг ч хэлэх үү. Тиймээс сагсан бөмбөг залах дасгал хийх боломжтой байдаг нь сайхан ч, гаргаж байгаа дуу чимээгээ сонсохоор дээд айлаасаа эмээдэг шүү (инээв). Мөн дунд хоёр хүүгээ төгөлдөр хуурын онлайн сургалтад хамруулсан. <br> <br>Энэ мэтээр цаг сайхан болохыг хүлээлгүй ямар ч үед байгаа нөөц бололцоогоо ашиглан өөрийгөө хөгжүүлэхэд хойш суухгүй байхыг өөрсдөөрөө үлгэрлэн харуулахыг хичээж байгаа нь бидний хүүхдүүддээ өгөх хамгийн том үлгэр дууриал болов уу. Ер нь бүх л аав ээжүүд хүүхдээ мундаг сайн хүн болгох гэж хичээдэг. Гэхдээ тэр хүсэлдээ ч гэх үү, шуналдаа ч гэх үү хэт улайраад хүүхдүүдээ хүчилж, дуртай байж болох байсан зүйлд нь дургүй болгочих вий гэж болгоомжлон, тэнцвэрийг нь олоход анхаарч байна. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Хөл хорио тавигдахыг тэсэн ядан хүлээхээс илүүтэй одоогоор үүний давуу талыг мэдрэхэд анхаарч байна. Сул тал ихтэй ч гэлээ энэ цаг үе бидэнд цаг мөчөөр өсөж буй хүүхдүүдийнхээ ямар том болсныг анзаарч, хамтдаа цагийг өнгөрөөх, тэднийгээ ойлгох боломж өгч байх шиг. <br> <br>Төлөвлөсөн зүйл гэвэл гэрээсээ ч гарч болохгүй үеийн хүсэл мэдээж аялахад л чиглэгддэг юм байна. Өмнө нь аялах дуртай байсан ч жинхэнэ үнэ цэнийг нь бүрэн мэдэрч, тэр цаг үедээ хангалттай талархдаггүй байсан юм уу даа гэж бодогдоод байгаа. Тиймээс бид одоо "Гэр бүлээрээ томоохон цанын баазтай Европын аль нэг хотод хоёр сар амьдарч үзэх юм сан" гэж ярьдаг байсан мөрөөдлөө зориглоод хийе гэж бодох болсон.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-unenburen?preview=true" target="_blank">4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Тэнүүкагийн ээж Б.Номин</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a489379ad02a2819f914ff042aa03701.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Ирэх жил хүүгийн маань хувьд онцгой жил байх болно. Учир нь Швейцарын боловсролын системээр хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд ордог, сургуулийн өмнөх боловсрол гэх юм уу даа. Цэцэрлэгийн сургалтын хөтөлбөр, сургуулийн сургалтын хөтөлбөр хоёрын голынх нь гэсэн үг. Тийм болохоор хүүгээ биеийг нь даалгаж сургах тал дээр илүү анхаарч ажиллаж байгаа. Дээрээ ах, эгч, дүү байхгүй хүүхдүүд биеэ дааж сурах нь арай удаан байдаг талаар хэд хэдэн номноос уншиж байсан. Тэр нь ч бидний амьдрал дээр ажиглагдаад байгаа. Миний хүүгийн үеийн, дүүтэй хүүхдүүд биеэ маш сайн даасан харагддаг. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Бие дааж сургахад хугацаа их ордог юм байна лээ. Дээр нь манай гэр бүл хүүхдийг хүчлэхгүй бүх зүйл дээр нь өөрийнхөөр нь байлгахыг хичээдэг болохоор жаахан удаад байж магадгүй. Биеийг нь даалгаж сургахдаа яг насанд нь тохирсон өөрийнх нь хийж чадах зүйлсийг бага багаар хийлгэж байгаа. Жишээ нь: Өглөө сэрээд хувцсыг нь өөрөөр нь өмсүүлэх, хоол идсэн аягыг нь хураалгах, гадаа гарахдаа хувцсаа өөрөө сонгох боломж олгох, усны саваа өөрөө дүүргэх, тоглосон тоглоомыг нь хураалгах гэх мэтээр. Тэгэхдээ хүүгээ ерөөсөө хүчилдэггүй. Зарим үед хэлээгүй байхад өөрөө бүх зүйлийг дуртай хийдэг ч зарим үед яаж ч гуйсан надаар хийлгүүлэх гээд байдаг. Тэр үед нь "Хамтдаа хийе" гэж хэлээд цуг хийдэг. Ер нь хүүдээ үглэх дургүй. Энийгээ хураа, тэрийгээ хий гэх мэтээр. Дандаа л биеэрээ үлгэрлэхийг хичээдэг. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Манай гэр бүлийн хувьд хамтдаа эх орондоо очилгүй нэлээн удаж байгаа. Ялангуяа хүү маань нэг ч очиж үзээгүй болохоор хөл хорио тавигдвал Монголдоо очиж аав ээж, өвөө эмээ нартайгаа хүүгээ уулзуулахыг маш их хүсэж байна. Мөн хүүгээ хөдөө авч явж таван хошуу мал, хөдөөний аж амьдралтай танилцуулж, морь унуулахыг хамгийн их хүсэж, бас төлөвлөж байна даа.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-tenuukasmom?preview=true" target="_blank">Тэнүүкагийн ээж Б.Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул<br></div></h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9264f1e29c26066d6737e7e6d1b1b8e6.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Хүүхдүүдээ нас насандаа тохирсон чадвараа цаг алдалгүй хөгжүүлээсэй гэж хүсэж байна. <br> <b><br>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Тийм ч учраас нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ өөрийн гэсэн хоббитой байх түүнийгээ хөгжүүлэх тал дээр хангалттай орчинг нь бүрдүүлж өгөхийг хичээдэг. Жишээ нь, 14 настай том хүү маань бие даан Рhotoshop программ дээр дроноор хийсэн бичлэг, зургаа янзалж сурч байна. Бидний зүгээс зураг дарах боломжтой гоё газар олох, тэнд хамт очих гэх мэтээр дэмжинэ. Мөн хүүхдүүд маань үе үе гэр бүлийнхэндээ нас насандаа тохирсон дүрдээ орсон жүжигчилсэн тоглолтоор бэлэг барьдаг. Түүнийг нь хамт зохион байгуулалцаж, тоглонгоо суралцах боломжийг бий болгохыг бодно. <br> <br>Мөн манай хоёр том хүүхэд одоо өсвөр насан дээрээ ирж байна. Одоо тэднийгээ хийх ажлаа төлөвлөж, бүтээмжтэй байх тал дээр суралцаж эхлэх болсон гэж үзсэн тул "Өсвөр насныхны 7 дадал" сургалтанд хамруулж, ажлаа чухал болон чухал бишээр нь ялгаж, хийх ёстой ажлаа тухай бүрд нь хийж сурах дадалд сургаж байгаа. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Энэ онд хуримын маань 10 жилийн ой болсон. Уг нь гэр бүлээрээ гадагшаа аяллаар явна гэж төлөвлөж байсан ч цаг үеийн нөхцөл байдлын улмаас боломжгүй боллоо. Анх л тэгээд бодчихсоноос ч болсон уу, цаг сайхан болохоор аяллаар явахыг хүссэн хүмүүс л гэрээр нэг байна. <br> <br>Хөл хорио тавигдсаны дараа бол нөхөр бид хоёр фитнест, хүүхдүүд бассэйндаа явмаар байна гэсэн хувийн хариултууд авсан.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-ariunzul?preview=true" target="_blank">5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул байна, би хүүхдүүдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Индранилийн аав Амараа</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/481d1fe36eb8a6c9a3d2d4565ea3f921.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Айлын ганц хүүхдийн дархан эрх гэж нэг юм байна аа. Гэртээ ер нь л дураараа шүү. Өмнө нь яаж ч цэвэрлэсэн орж ирээд л эхнээс нь ажиг ч үгүй буулгаад явчихна, эргээд хураах тал дээр бодож санах юмгүй. Бид хоёр ирэх жил энэ тал дээрээ л хамтарч ажиллая гэж бодож байна. Цэгцтэй байх, авснаа эргэж хураах, ахуйн сахилга батад сургах, суралцах санаатай. Мөн дуртай контентоо үзсээр байгаад ямар ч илүү зардал, илүү сургалтгүйгээр англиар түлхүү яриад байгаа. Түүнийг нь дэмжээд өгье гэж бодож байна. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Энгийн үедээ эрхлэнгүй ярьдаг ч чухал зүйлс дээр яг л том хүн шиг харилцаж "Одоо ярьж байгаа зүйл чухал юм байна, аавын хэлж байгаа энэ зүйлийг яг хийх ёстой юм байна шүү" гэдгийг ойлгуулж, ярианы сэдвийг ялгаж салгахад хялбар болгож өгөхийг зорьдог. Ингэхдээ өөрийнх нь нүдний түвшинд очиж, хоёулаа нэг баг гэдгийг мэдрүүлэхийг бодно. Тэгээд өөрөө эхлээд хамт хийлцээд, давтан хийхэд уйтгартай болох үед нь уралдаан болгож хөгжилтэйгээр хийлгэсээр зорилтот ажлаа хийлгэж дадуулна гэсэн төлөвлөгөөтэй байна. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Бид хоёр жилийн хамгийн чухал амралтаараа өвлийн улиралд гаднын орноор аялдаг байсан юм. Энэ жил тасалдах шинжтэй. Уг нь охин маань яг л ухаан ороод, аливаа зүйлсийг ялгаж салган, өөрийнхөөрөө мэдэрдэг болж байгаа чухал үе. Тиймээс хөл хорио тавигдахаар дуртай хүүхэлдэйн баатрууд нь байдаг Диснейлэндтэй оронд очиж, хэрхэн баярлаж хөөрөхийг нь хармаар байна.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-amaraa-comedy?preview=true" target="_blank">Индранилын аав Амараа байна, Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2 хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3a0a4ac6f107f386ddc533855c5e2387.jpg"></p><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Энэ жил хүүхдүүд маань бие даан суралцах чадвар болон техник тоног төхөөрөмжүүдтэй ажиллах тал дээр сайжирсан гэж бодож байгаа. Ирэх жил эдгээр эзэмшсэн чадварыг нь дэмжээд, өөрийгөө илэрхийлэх, мэдлэгээ онлайн платформуудыг ашиглаж бусдадаа түгээдэг чадварт суралцаасай гэж хүсэж байгаа. Биеийн хөгжлийг нь дэмжих олон төрлийн спортуудаар хичээллүүлж, өөрт нь тохирсон төрлийг сонгон түүгээрээ тууштай хичээллүүлэх хэрэгтэйг энэ жил маш сайн ойлголоо. Хичээл онлайнаар зайнаас орж байсан учраас багаар ажиллах, хүнтэй харилцах чадварт суралцахад нь хугацаа өгч, зайнаас ажиглаж байна. <br> <br><b>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Хэд хэдэн спортын дамжаанд бүртгүүлээд боломжит хугацаанд нь явуулаад дараа нь сонголт хийхээр төлөвлөж байна. Мөн бие даах сурах чадварт нь тулгуурлаад <a href="https://www.facebook.com/TomYoKidsClub/?ref=page_internal%5C" target="_blank">TomyoKids-</a>ийн сургалтуудад хамруулахаар төлөвлөсөн байгаа. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Мэдээж аялал бодож байна. Гэр бүлээрээ бүтээх дурсамжуудыг илүү сонирхолтой байдлаар бүтээмээр байна. Мөн хамгийн сайхан хоолтой зоогийн газарт гэр бүлийн оройн зоог барих гээд хөл хорионы дараах хүсэл маань иймэрхүү л энгийн зүйлс байна даа.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-temulunb?preview=true" target="_blank">Хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">3 хүүгийн ээж Г.Номуун</h3><p><b>1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? </b><br> <br>Ирэх жил том хүү маань сургуульд, дунд хүү маань цэцэрлэгийн ахлах ангид тус тус орно. Энэ жилийн хувьд хэн хэн нь цар тахлын улмаас цэцэрлэгтээ явж, стандарт хичээл сургалтаа хангалттай сайн авч чадаагүй. Тиймээс зөвхөн өөрийн хүүхэд гэлтгүй бүх л хүүхдүүд ирэх жилдээ энэ хоцрогдлоо сайтар нөхөөсэй гэж хүсэж байна. Тиймээс ирэх жил хүүхдүүдийнхээ боловсролд илүүтэй анхаарна гэж төлөвлөсөн. <br> <b><br>2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? </b><br> <br>Бага насны хүүхдүүдийн хувьд хамгийн том боловсрол нь суурь хүмүүжил байдаг. Тиймээс бид хөл хорионы энэ үеийг ашиглан суурь боловсрол олгож чадахуйц тоглоомоор хүүхдүүдтэйгээ хамт тоглож, тэр үед нь аливааг зааж сурган, бүтээлч ажил хийхийг бодож байна. Шагай тоглох, шатар даам заах гэх мэт зааж өгч, хамт хийх зүйлс олон шүү. Гэхдээ энэ бол зөвхөн гэртээ өөрсдийнхөө хийж чадах зүйлсээр нөлөөлж байгаа нь юм. Хөл хорио тавигдахаар өөрсдийнх нь авьяас чадвар, дур сонирхлын дагуу дугуйланд хамруулна даа. <br> <br><b>3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? </b><br> <br>Хүүхдүүдэд хамгийн хэрэгцээтэй байдаг зүйл бол цэвэр агаар. Хөл хорионы улмаас зөвхөн гэртээ байгаагийн хамгийн бэрхшээлтэй тал нь энэ л байна. Тиймээс байдал гайгүй болмогц гэр бүлээрээ агаар салхинд гарахыг л хүсэж байгаа даа.</p> <p><i><b>Бүрэн ярилцлага:</b> <a href="https://unread.today/c/howiparent-nomuun?preview=true" target="_blank">Гурван хүүгийн ээж Г.Номуун байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг</a></i></p> </div>	Нэгэн илэрхийлэл болсон "Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг" булангийн маань шинэ жилийн тусгай дугаарт тавтай морил. Энэ оны хавар сайтынхаа нээлтээ хийснээс хойш бид уг булангаараа дамжуулан нийт 16 аав ээжийн хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлдэг арга барилаас та бүхэнтэй хуваалцсан байна. Эцэг эх болох, хүүхдээ хүмүүжүүлэх их үйлсэд мэдээллийн нэгэн шинэ суваг, тогтвортой бөгөөд бүтээлч эх сурвалж байхыг эрмэлзсэн нь бага боловч биеллээ олсон гэж найдна. Шинэ оны тусгай дугаартаа бид булангийн өмнөх зочдоосоо ирэх оны гэр бүлийнх нь төлөвлөгөөний тухай асуусан юм. Хүлээн авна уу. Сайн байна уу, "Хөдөөний айл"-ын хоёр байна 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Бид ирэх жил хүүхдүүдээ байгальтайгаа илүү сайн танилцаж, эх дэлхийгээ чин сэтгэлээсээ хайрладаг болоосой гэж хүсэж байгаа. Манай гэр бүл суманд амьдардаг тул энэ хүслээ биелүүлэх боломж харьцангуй ихтэй. Гэр бүлээрээ сумын хажуу дахь ойдоо байнга салхилж, чаргаар гулгадаг. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Үүний тулд хүүхдүүдтэйгээ байгальд ойр ойрхон гарч, жижиг гэлтгүй бүх зүйлстэй танилцуулж, тайлбарлаж өгч, улмаар байгальд биеэ дааж авч явах чадварыг бага багаар эзэмшүүлэхээр төлөвлөсөн. Одооноос хамтдаа ойд ургадаг, идэж болох, болохгүй ургамал, жимс жимсгэний тухай номоос уншиж, танилцаж эхлээд байна. Урин дулаан цаг болохоор ойлгож мэдсэнээ байгаль дээр туршиж, ялгаж үзнэ гээд их л баяртай байгаа. Мөн том хүү маань ирэх жил сургуульд орно. Удахгүй төрсөн өдөр нь болох юм. Төрсөн өдрөөрөө аавтайгаа хамт анх удаа өвлийн ойд хонож үзэхээр бэлдэж байна. Цай чанах, гал түлэх, ойд алхах, цастайд майхнаа барих гээд аавынхаа чаддаг зүйлсээс суралцана, бас тэвчээртэй болно гээд л их ач холбогдолтой бэлэг гэж бодож байгаа шүү. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? 2020 онд бид гэр бүлээрээ эх орноороо тойрон аялах мөрөөдлөө эхлүүлсэн юм. Тиймээс энэ зун хүүхдүүдийнхээ очиж байгаагүй таван аймгаар аялсан. Ирэх онд ч энэ мөрөөдлөө үргэлжлүүлж Монголынхоо үзэсгэлэнт газруудаар аялахаар төлөвлөж байна. Бүрэн ярилцлага: "Хөдөөний айл"-ын хоёр байна, бид хүүхдээ ингэж өсгөдөг 3 хүүгийн ээж А.Уянга 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хүүхдүүдээ урлаг, спортын аль нэг төрөл болон шатарт мэргэжлийн биш ч сонирхогчийн шатанд сонирхон дурладаг байгаасай гэж хүсдэг. Том хүү маань ирэх жил дөрвөн нас хүрэх болохоор шатрын дугуйланд явуулахаар төлөвлөсөн байгаа. Харин дунд хүү маань одоо л хэлд орж байгаа тул үсэг, тоо, өнгө гээд наад захын мэдэгдэхүүнийг сургах бодолтой байна. Мөн хэлд орохтой зэрэгцэн гурван нас хүрэх тул бие даан хоолоо идэж, хувцсаа өмсөж, тайлдаг, тоглоомоо хураадаг дадалд сургах төлөвлөгөөтэй байна. Бага бид хоёрын хувьд бол бор хоолонд орох том ажил бий. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Хамгийн гол нь хүүхдийнхээ сонирхлыг татаж байж үр дүнд хүрнэ гэж боддог. Жишээ нь, бид хүүхдүүддээ шатар тоглохыг заах гэлгүй эхлээд өөрсдөө тоглож харуулсан. Тэгэж байтал том хүү маань харж сонирхсоор өөрөө өрөөд сурчихсан шүү. Тэгэхээр сургахыг хүсэж байгаа зүйлсээ өөрсдөө эхлээд харуулж, үлгэрлээд явна даа. Дунд хүүгийн хувьд гэвэл агаагаа дагаж их юм сурдаг. Агаатай нь тоглонгоо дүрс, өнгөө ярилцахад л хажуунаас харж байгаад нэлээд хэдийг нь сурчих юм шиг байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Гадагшаа аялахыг хүсэж байна. Том хоёр маань овоо ухаан орж байгаа тул одооноос дэлхийтэй танилцуулах хүсэлтэй болсон. Монголд байдаггүй, дэлхийн гайхамшгуудыг хөвгүүддээ үзүүлж оюуныг нь тэлмээр байгаа. Цаашид олон асуудалтай тулж, хүний хань, хүүхдүүддээ үлгэрлэх эцэг хүн болох тул багаас нь л сэтгэлийн хат сайн суулгаж, өөртөө итгэлтэй хүн болгож өсгөх гэж их хичээдэг. Зөв хүн болоод өсчихвөл ямар хүнтэй суух бол, амьдралд нь хэцүү асуудлууд тохиолдож байгаа болов уу гэж санаа зовох зүйлгүй болох юм болов уу л гэж боддог. Бүрэн ярилцлага: 3 хүүгийн ээж Уянга байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг 2 хүүгийн ээж А.Номин 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Манай том хүү ирэх намар сургуульд орох тул бие даасан байдлыг нь илүү хөгжүүлмээр байна. Дүүгийнх нь хувьд гэвэл монгол дуу шүлэг сайн сураасай гэж хүсэж байгаа. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Эхлээд өөрийнхөө эд зүйлсэд хайр гамтай байхыг заахын тулд хувийн орон зайг нь илүү их тодорхой болгож, тусад нь шүүгээ болон хичээлийн ширээ бүрдүүлж өгөх төлөвлөгөөтэй байна. Дүүд нь харин шинэ дуу шүлэг заахын тулд, илүү тулж харилцан, хамтдаа цагийг чанартай өнгөрүүлэх хэрэгтэй байх. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Амралтын өдрүүдээр хийдэг байсан зүйлсээ хийж, амьдралаа хэвийн горимд нь оруулах болов уу. Эмээ өвөө нар дээрээ очих, гадуур хооллох, музей галерей үзэх, аавтайгаа тоглоомын төв, кино театрт очих гээд л. Мөн өвлийн улирал болохоор мөсөн баримал болон баярын гэрэлтүүлгүүдийг хүүхдүүддээ үзүүлмээр байна. Энгийн боловч байнгын энэ дадлууд л хүүхдийг илүү хөгжүүлдэг гэж боддог. Бүрэн ярилцлага: 2 хүүгийн ээж Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг 4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хоёр онцлох зүйл байгаа юм байна. Спорт ба хөгжим. Ирэх жил хүүхдүүдээ өмнө нь хичээллэж байсан спортууддаа илүү сайжрахын сацуу өөр шинэ төрөл сонирхож судлаасай гэж хүсэж байгаа. Хөгжмийн хувьд гэвэл саяхан найз маань нэгэн сонирхолтой судалгааны талаар ярьж өгсөн юм. Ойролцоо гараанаас эхэлсэн, ижил түвшний мэргэжилтэй хүмүүсийн дунд хийсэн судалгаанд карьер болон хувийн амьдралдаа илүү амжилттай яваа хүмүүст нь хөгжмийн өндөр мэдрэмжтэй, цаашлаад ямар нэг хөгжмийн зэмсэг тоглодог адил тал ажиглагдсан байна. Үүн дээр үндэслээд бусад хүмүүсийг ажиглаад байхад хөгжмийн мэдрэмж гэдэг нь амьдралаас илүү их таашаал авах, төвлөрөх чадварын эхлэл байдаг бололтой. Тиймээс хүүхдүүдийнхээ хөгжмийн мэдрэмжийг хөгжүүлж, хөгжмийн зэмсэг тоглож сураасай гэж хүсэж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Цар тахлын улмаас хөл хориотой байгаа энэ үед хөдөлж тоглох хамгийн их хэрэгцээтэй байдаг хүүхдүүд маань хөдөлгөөний дутагдалд орох вий гээд хөдлөх тоглох орчин нөхцөлийг гэртээ бүрдүүлэх гэж тун их хичээж байгаа. Үр дүнд нь ямар их нөөц боломжийг олж хардаггүй байснаа анзаарсан шүү. #БайгааГазрааХөгж #ХүнБүрТамирчин гэх мэт урианаас урам авч гэртээ гэр бүлээрээ Homecourt зэрэг апп-ийг ашиглаад хөл хорио тавигдахаар бараг фитнесийн ч шаардлагагүй хэмжээнд очихоор их дасгал хийж байгаа. Гэр маань нэгдүгээр давхарт байдгийг ч хэлэх үү. Тиймээс сагсан бөмбөг залах дасгал хийх боломжтой байдаг нь сайхан ч, гаргаж байгаа дуу чимээгээ сонсохоор дээд айлаасаа эмээдэг шүү (инээв). Мөн дунд хоёр хүүгээ төгөлдөр хуурын онлайн сургалтад хамруулсан. Энэ мэтээр цаг сайхан болохыг хүлээлгүй ямар ч үед байгаа нөөц бололцоогоо ашиглан өөрийгөө хөгжүүлэхэд хойш суухгүй байхыг өөрсдөөрөө үлгэрлэн харуулахыг хичээж байгаа нь бидний хүүхдүүддээ өгөх хамгийн том үлгэр дууриал болов уу. Ер нь бүх л аав ээжүүд хүүхдээ мундаг сайн хүн болгох гэж хичээдэг. Гэхдээ тэр хүсэлдээ ч гэх үү, шуналдаа ч гэх үү хэт улайраад хүүхдүүдээ хүчилж, дуртай байж болох байсан зүйлд нь дургүй болгочих вий гэж болгоомжлон, тэнцвэрийг нь олоход анхаарч байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Хөл хорио тавигдахыг тэсэн ядан хүлээхээс илүүтэй одоогоор үүний давуу талыг мэдрэхэд анхаарч байна. Сул тал ихтэй ч гэлээ энэ цаг үе бидэнд цаг мөчөөр өсөж буй хүүхдүүдийнхээ ямар том болсныг анзаарч, хамтдаа цагийг өнгөрөөх, тэднийгээ ойлгох боломж өгч байх шиг. Төлөвлөсөн зүйл гэвэл гэрээсээ ч гарч болохгүй үеийн хүсэл мэдээж аялахад л чиглэгддэг юм байна. Өмнө нь аялах дуртай байсан ч жинхэнэ үнэ цэнийг нь бүрэн мэдэрч, тэр цаг үедээ хангалттай талархдаггүй байсан юм уу даа гэж бодогдоод байгаа. Тиймээс бид одоо "Гэр бүлээрээ томоохон цанын баазтай Европын аль нэг хотод хоёр сар амьдарч үзэх юм сан" гэж ярьдаг байсан мөрөөдлөө зориглоод хийе гэж бодох болсон. Бүрэн ярилцлага: 4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг Тэнүүкагийн ээж Б.Номин 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Ирэх жил хүүгийн маань хувьд онцгой жил байх болно. Учир нь Швейцарын боловсролын системээр хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд ордог, сургуулийн өмнөх боловсрол гэх юм уу даа. Цэцэрлэгийн сургалтын хөтөлбөр, сургуулийн сургалтын хөтөлбөр хоёрын голынх нь гэсэн үг. Тийм болохоор хүүгээ биеийг нь даалгаж сургах тал дээр илүү анхаарч ажиллаж байгаа. Дээрээ ах, эгч, дүү байхгүй хүүхдүүд биеэ дааж сурах нь арай удаан байдаг талаар хэд хэдэн номноос уншиж байсан. Тэр нь ч бидний амьдрал дээр ажиглагдаад байгаа. Миний хүүгийн үеийн, дүүтэй хүүхдүүд биеэ маш сайн даасан харагддаг. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Бие дааж сургахад хугацаа их ордог юм байна лээ. Дээр нь манай гэр бүл хүүхдийг хүчлэхгүй бүх зүйл дээр нь өөрийнхөөр нь байлгахыг хичээдэг болохоор жаахан удаад байж магадгүй. Биеийг нь даалгаж сургахдаа яг насанд нь тохирсон өөрийнх нь хийж чадах зүйлсийг бага багаар хийлгэж байгаа. Жишээ нь: Өглөө сэрээд хувцсыг нь өөрөөр нь өмсүүлэх, хоол идсэн аягыг нь хураалгах, гадаа гарахдаа хувцсаа өөрөө сонгох боломж олгох, усны саваа өөрөө дүүргэх, тоглосон тоглоомыг нь хураалгах гэх мэтээр. Тэгэхдээ хүүгээ ерөөсөө хүчилдэггүй. Зарим үед хэлээгүй байхад өөрөө бүх зүйлийг дуртай хийдэг ч зарим үед яаж ч гуйсан надаар хийлгүүлэх гээд байдаг. Тэр үед нь "Хамтдаа хийе" гэж хэлээд цуг хийдэг. Ер нь хүүдээ үглэх дургүй. Энийгээ хураа, тэрийгээ хий гэх мэтээр. Дандаа л биеэрээ үлгэрлэхийг хичээдэг. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Манай гэр бүлийн хувьд хамтдаа эх орондоо очилгүй нэлээн удаж байгаа. Ялангуяа хүү маань нэг ч очиж үзээгүй болохоор хөл хорио тавигдвал Монголдоо очиж аав ээж, өвөө эмээ нартайгаа хүүгээ уулзуулахыг маш их хүсэж байна. Мөн хүүгээ хөдөө авч явж таван хошуу мал, хөдөөний аж амьдралтай танилцуулж, морь унуулахыг хамгийн их хүсэж, бас төлөвлөж байна даа. Бүрэн ярилцлага: Тэнүүкагийн ээж Б.Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг 5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хүүхдүүдээ нас насандаа тохирсон чадвараа цаг алдалгүй хөгжүүлээсэй гэж хүсэж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Тийм ч учраас нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ өөрийн гэсэн хоббитой байх түүнийгээ хөгжүүлэх тал дээр хангалттай орчинг нь бүрдүүлж өгөхийг хичээдэг. Жишээ нь, 14 настай том хүү маань бие даан Рhotoshop программ дээр дроноор хийсэн бичлэг, зургаа янзалж сурч байна. Бидний зүгээс зураг дарах боломжтой гоё газар олох, тэнд хамт очих гэх мэтээр дэмжинэ. Мөн хүүхдүүд маань үе үе гэр бүлийнхэндээ нас насандаа тохирсон дүрдээ орсон жүжигчилсэн тоглолтоор бэлэг барьдаг. Түүнийг нь хамт зохион байгуулалцаж, тоглонгоо суралцах боломжийг бий болгохыг бодно. Мөн манай хоёр том хүүхэд одоо өсвөр насан дээрээ ирж байна. Одоо тэднийгээ хийх ажлаа төлөвлөж, бүтээмжтэй байх тал дээр суралцаж эхлэх болсон гэж үзсэн тул "Өсвөр насныхны 7 дадал" сургалтанд хамруулж, ажлаа чухал болон чухал бишээр нь ялгаж, хийх ёстой ажлаа тухай бүрд нь хийж сурах дадалд сургаж байгаа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Энэ онд хуримын маань 10 жилийн ой болсон. Уг нь гэр бүлээрээ гадагшаа аяллаар явна гэж төлөвлөж байсан ч цаг үеийн нөхцөл байдлын улмаас боломжгүй боллоо. Анх л тэгээд бодчихсоноос ч болсон уу, цаг сайхан болохоор аяллаар явахыг хүссэн хүмүүс л гэрээр нэг байна. Хөл хорио тавигдсаны дараа бол нөхөр бид хоёр фитнест, хүүхдүүд бассэйндаа явмаар байна гэсэн хувийн хариултууд авсан. Бүрэн ярилцлага: 5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул байна, би хүүхдүүдээ ингэж өсгөдөг Индранилийн аав Амараа 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Айлын ганц хүүхдийн дархан эрх гэж нэг юм байна аа. Гэртээ ер нь л дураараа шүү. Өмнө нь яаж ч цэвэрлэсэн орж ирээд л эхнээс нь ажиг ч үгүй буулгаад явчихна, эргээд хураах тал дээр бодож санах юмгүй. Бид хоёр ирэх жил энэ тал дээрээ л хамтарч ажиллая гэж бодож байна. Цэгцтэй байх, авснаа эргэж хураах, ахуйн сахилга батад сургах, суралцах санаатай. Мөн дуртай контентоо үзсээр байгаад ямар ч илүү зардал, илүү сургалтгүйгээр англиар түлхүү яриад байгаа. Түүнийг нь дэмжээд өгье гэж бодож байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Энгийн үедээ эрхлэнгүй ярьдаг ч чухал зүйлс дээр яг л том хүн шиг харилцаж "Одоо ярьж байгаа зүйл чухал юм байна, аавын хэлж байгаа энэ зүйлийг яг хийх ёстой юм байна шүү" гэдгийг ойлгуулж, ярианы сэдвийг ялгаж салгахад хялбар болгож өгөхийг зорьдог. Ингэхдээ өөрийнх нь нүдний түвшинд очиж, хоёулаа нэг баг гэдгийг мэдрүүлэхийг бодно. Тэгээд өөрөө эхлээд хамт хийлцээд, давтан хийхэд уйтгартай болох үед нь уралдаан болгож хөгжилтэйгээр хийлгэсээр зорилтот ажлаа хийлгэж дадуулна гэсэн төлөвлөгөөтэй байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Бид хоёр жилийн хамгийн чухал амралтаараа өвлийн улиралд гаднын орноор аялдаг байсан юм. Энэ жил тасалдах шинжтэй. Уг нь охин маань яг л ухаан ороод, аливаа зүйлсийг ялгаж салган, өөрийнхөөрөө мэдэрдэг болж байгаа чухал үе. Тиймээс хөл хорио тавигдахаар дуртай хүүхэлдэйн баатрууд нь байдаг Диснейлэндтэй оронд очиж, хэрхэн баярлаж хөөрөхийг нь хармаар байна. Бүрэн ярилцлага: Индранилын аав Амараа байна, Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг 2 хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Энэ жил хүүхдүүд маань бие даан суралцах чадвар болон техник тоног төхөөрөмжүүдтэй ажиллах тал дээр сайжирсан гэж бодож байгаа. Ирэх жил эдгээр эзэмшсэн чадварыг нь дэмжээд, өөрийгөө илэрхийлэх, мэдлэгээ онлайн платформуудыг ашиглаж бусдадаа түгээдэг чадварт суралцаасай гэж хүсэж байгаа. Биеийн хөгжлийг нь дэмжих олон төрлийн спортуудаар хичээллүүлж, өөрт нь тохирсон төрлийг сонгон түүгээрээ тууштай хичээллүүлэх хэрэгтэйг энэ жил маш сайн ойлголоо. Хичээл онлайнаар зайнаас орж байсан учраас багаар ажиллах, хүнтэй харилцах чадварт суралцахад нь хугацаа өгч, зайнаас ажиглаж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Хэд хэдэн спортын дамжаанд бүртгүүлээд боломжит хугацаанд нь явуулаад дараа нь сонголт хийхээр төлөвлөж байна. Мөн бие даах сурах чадварт нь тулгуурлаад TomyoKids- ийн сургалтуудад хамруулахаар төлөвлөсөн байгаа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Мэдээж аялал бодож байна. Гэр бүлээрээ бүтээх дурсамжуудыг илүү сонирхолтой байдлаар бүтээмээр байна. Мөн хамгийн сайхан хоолтой зоогийн газарт гэр бүлийн оройн зоог барих гээд хөл хорионы дараах хүсэл маань иймэрхүү л энгийн зүйлс байна даа. Бүрэн ярилцлага: Хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг 3 хүүгийн ээж Г.Номуун 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Ирэх жил том хүү маань сургуульд, дунд хүү маань цэцэрлэгийн ахлах ангид тус тус орно. Энэ жилийн хувьд хэн хэн нь цар тахлын улмаас цэцэрлэгтээ явж, стандарт хичээл сургалтаа хангалттай сайн авч чадаагүй. Тиймээс зөвхөн өөрийн хүүхэд гэлтгүй бүх л хүүхдүүд ирэх жилдээ энэ хоцрогдлоо сайтар нөхөөсэй гэж хүсэж байна. Тиймээс ирэх жил хүүхдүүдийнхээ боловсролд илүүтэй анхаарна гэж төлөвлөсөн. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Бага насны хүүхдүүдийн хувьд хамгийн том боловсрол нь суурь хүмүүжил байдаг. Тиймээс бид хөл хорионы энэ үеийг ашиглан суурь боловсрол олгож чадахуйц тоглоомоор хүүхдүүдтэйгээ хамт тоглож, тэр үед нь аливааг зааж сурган, бүтээлч ажил хийхийг бодож байна. Шагай тоглох, шатар даам заах гэх мэт зааж өгч, хамт хийх зүйлс олон шүү. Гэхдээ энэ бол зөвхөн гэртээ өөрсдийнхөө хийж чадах зүйлсээр нөлөөлж байгаа нь юм. Хөл хорио тавигдахаар өөрсдийнх нь авьяас чадвар, дур сонирхлын дагуу дугуйланд хамруулна даа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Хүүхдүүдэд хамгийн хэрэгцээтэй байдаг зүйл бол цэвэр агаар. Хөл хорионы улмаас зөвхөн гэртээ байгаагийн хамгийн бэрхшээлтэй тал нь энэ л байна. Тиймээс байдал гайгүй болмогц гэр бүлээрээ агаар салхинд гарахыг л хүсэж байгаа даа. Бүрэн ярилцлага: Гурван хүүгийн ээж Г.Номуун байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг	Нэгэн илэрхийлэл болсон "Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг" булангийн маань шинэ жилийн тусгай дугаарт тавтай морил. Энэ оны хавар сайтынхаа нээлтээ хийснээс хойш бид уг булангаараа дамжуулан нийт 16 аав ээжийн хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлдэг арга барилаас та бүхэнтэй хуваалцсан байна. Эцэг эх болох, хүүхдээ хүмүүжүүлэх их үйлсэд мэдээллийн нэгэн шинэ суваг, тогтвортой бөгөөд бүтээлч эх сурвалж байхыг эрмэлзсэн нь бага боловч биеллээ олсон гэж найдна. Шинэ оны тусгай дугаартаа бид булангийн өмнөх зочдоосоо ирэх оны гэр бүлийнх нь төлөвлөгөөний тухай асуусан юм. Хүлээн авна уу. ### Сайн байна уу, "Хөдөөний айл"-ын хоёр байна 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Бид ирэх жил хүүхдүүдээ байгальтайгаа илүү сайн танилцаж, эх дэлхийгээ чин сэтгэлээсээ хайрладаг болоосой гэж хүсэж байгаа. Манай гэр бүл суманд амьдардаг тул энэ хүслээ биелүүлэх боломж харьцангуй ихтэй. Гэр бүлээрээ сумын хажуу дахь ойдоо байнга салхилж, чаргаар гулгадаг. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Үүний тулд хүүхдүүдтэйгээ байгальд ойр ойрхон гарч, жижиг гэлтгүй бүх зүйлстэй танилцуулж, тайлбарлаж өгч, улмаар байгальд биеэ дааж авч явах чадварыг бага багаар эзэмшүүлэхээр төлөвлөсөн. Одооноос хамтдаа ойд ургадаг, идэж болох, болохгүй ургамал, жимс жимсгэний тухай номоос уншиж, танилцаж эхлээд байна. Урин дулаан цаг болохоор ойлгож мэдсэнээ байгаль дээр туршиж, ялгаж үзнэ гээд их л баяртай байгаа. Мөн том хүү маань ирэх жил сургуульд орно. Удахгүй төрсөн өдөр нь болох юм. Төрсөн өдрөөрөө аавтайгаа хамт анх удаа өвлийн ойд хонож үзэхээр бэлдэж байна. Цай чанах, гал түлэх, ойд алхах, цастайд майхнаа барих гээд аавынхаа чаддаг зүйлсээс суралцана, бас тэвчээртэй болно гээд л их ач холбогдолтой бэлэг гэж бодож байгаа шүү. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? 2020 онд бид гэр бүлээрээ эх орноороо тойрон аялах мөрөөдлөө эхлүүлсэн юм. Тиймээс энэ зун хүүхдүүдийнхээ очиж байгаагүй таван аймгаар аялсан. Ирэх онд ч энэ мөрөөдлөө үргэлжлүүлж Монголынхоо үзэсгэлэнт газруудаар аялахаар төлөвлөж байна. *Бүрэн ярилцлага: "Хөдөөний айл"-ын хоёр байна, бид хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 3 хүүгийн ээж А.Уянга 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хүүхдүүдээ урлаг, спортын аль нэг төрөл болон шатарт мэргэжлийн биш ч сонирхогчийн шатанд сонирхон дурладаг байгаасай гэж хүсдэг. Том хүү маань ирэх жил дөрвөн нас хүрэх болохоор шатрын дугуйланд явуулахаар төлөвлөсөн байгаа. Харин дунд хүү маань одоо л хэлд орж байгаа тул үсэг, тоо, өнгө гээд наад захын мэдэгдэхүүнийг сургах бодолтой байна. Мөн хэлд орохтой зэрэгцэн гурван нас хүрэх тул бие даан хоолоо идэж, хувцсаа өмсөж, тайлдаг, тоглоомоо хураадаг дадалд сургах төлөвлөгөөтэй байна. Бага бид хоёрын хувьд бол бор хоолонд орох том ажил бий. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Хамгийн гол нь хүүхдийнхээ сонирхлыг татаж байж үр дүнд хүрнэ гэж боддог. Жишээ нь, бид хүүхдүүддээ шатар тоглохыг заах гэлгүй эхлээд өөрсдөө тоглож харуулсан. Тэгэж байтал том хүү маань харж сонирхсоор өөрөө өрөөд сурчихсан шүү. Тэгэхээр сургахыг хүсэж байгаа зүйлсээ өөрсдөө эхлээд харуулж, үлгэрлээд явна даа. Дунд хүүгийн хувьд гэвэл агаагаа дагаж их юм сурдаг. Агаатай нь тоглонгоо дүрс, өнгөө ярилцахад л хажуунаас харж байгаад нэлээд хэдийг нь сурчих юм шиг байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Гадагшаа аялахыг хүсэж байна. Том хоёр маань овоо ухаан орж байгаа тул одооноос дэлхийтэй танилцуулах хүсэлтэй болсон. Монголд байдаггүй, дэлхийн гайхамшгуудыг хөвгүүддээ үзүүлж оюуныг нь тэлмээр байгаа. Цаашид олон асуудалтай тулж, хүний хань, хүүхдүүддээ үлгэрлэх эцэг хүн болох тул багаас нь л сэтгэлийн хат сайн суулгаж, өөртөө итгэлтэй хүн болгож өсгөх гэж их хичээдэг. Зөв хүн болоод өсчихвөл ямар хүнтэй суух бол, амьдралд нь хэцүү асуудлууд тохиолдож байгаа болов уу гэж санаа зовох зүйлгүй болох юм болов уу л гэж боддог. *Бүрэн ярилцлага: 3 хүүгийн ээж Уянга байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 2 хүүгийн ээж А.Номин 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Манай том хүү ирэх намар сургуульд орох тул бие даасан байдлыг нь илүү хөгжүүлмээр байна. Дүүгийнх нь хувьд гэвэл монгол дуу шүлэг сайн сураасай гэж хүсэж байгаа. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Эхлээд өөрийнхөө эд зүйлсэд хайр гамтай байхыг заахын тулд хувийн орон зайг нь илүү их тодорхой болгож, тусад нь шүүгээ болон хичээлийн ширээ бүрдүүлж өгөх төлөвлөгөөтэй байна. Дүүд нь харин шинэ дуу шүлэг заахын тулд, илүү тулж харилцан, хамтдаа цагийг чанартай өнгөрүүлэх хэрэгтэй байх. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Амралтын өдрүүдээр хийдэг байсан зүйлсээ хийж, амьдралаа хэвийн горимд нь оруулах болов уу. Эмээ өвөө нар дээрээ очих, гадуур хооллох, музей галерей үзэх, аавтайгаа тоглоомын төв, кино театрт очих гээд л. Мөн өвлийн улирал болохоор мөсөн баримал болон баярын гэрэлтүүлгүүдийг хүүхдүүддээ үзүүлмээр байна. Энгийн боловч байнгын энэ дадлууд л хүүхдийг илүү хөгжүүлдэг гэж боддог. *Бүрэн ярилцлага: 2 хүүгийн ээж Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хоёр онцлох зүйл байгаа юм байна. Спорт ба хөгжим. Ирэх жил хүүхдүүдээ өмнө нь хичээллэж байсан спортууддаа илүү сайжрахын сацуу өөр шинэ төрөл сонирхож судлаасай гэж хүсэж байгаа. Хөгжмийн хувьд гэвэл саяхан найз маань нэгэн сонирхолтой судалгааны талаар ярьж өгсөн юм. Ойролцоо гараанаас эхэлсэн, ижил түвшний мэргэжилтэй хүмүүсийн дунд хийсэн судалгаанд карьер болон хувийн амьдралдаа илүү амжилттай яваа хүмүүст нь хөгжмийн өндөр мэдрэмжтэй, цаашлаад ямар нэг хөгжмийн зэмсэг тоглодог адил тал ажиглагдсан байна. Үүн дээр үндэслээд бусад хүмүүсийг ажиглаад байхад хөгжмийн мэдрэмж гэдэг нь амьдралаас илүү их таашаал авах, төвлөрөх чадварын эхлэл байдаг бололтой. Тиймээс хүүхдүүдийнхээ хөгжмийн мэдрэмжийг хөгжүүлж, хөгжмийн зэмсэг тоглож сураасай гэж хүсэж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Цар тахлын улмаас хөл хориотой байгаа энэ үед хөдөлж тоглох хамгийн их хэрэгцээтэй байдаг хүүхдүүд маань хөдөлгөөний дутагдалд орох вий гээд хөдлөх тоглох орчин нөхцөлийг гэртээ бүрдүүлэх гэж тун их хичээж байгаа. Үр дүнд нь ямар их нөөц боломжийг олж хардаггүй байснаа анзаарсан шүү. #БайгааГазрааХөгж #ХүнБүрТамирчин гэх мэт урианаас урам авч гэртээ гэр бүлээрээ Homecourt зэрэг апп-ийг ашиглаад хөл хорио тавигдахаар бараг фитнесийн ч шаардлагагүй хэмжээнд очихоор их дасгал хийж байгаа. Гэр маань нэгдүгээр давхарт байдгийг ч хэлэх үү. Тиймээс сагсан бөмбөг залах дасгал хийх боломжтой байдаг нь сайхан ч, гаргаж байгаа дуу чимээгээ сонсохоор дээд айлаасаа эмээдэг шүү (инээв). Мөн дунд хоёр хүүгээ төгөлдөр хуурын онлайн сургалтад хамруулсан. Энэ мэтээр цаг сайхан болохыг хүлээлгүй ямар ч үед байгаа нөөц бололцоогоо ашиглан өөрийгөө хөгжүүлэхэд хойш суухгүй байхыг өөрсдөөрөө үлгэрлэн харуулахыг хичээж байгаа нь бидний хүүхдүүддээ өгөх хамгийн том үлгэр дууриал болов уу. Ер нь бүх л аав ээжүүд хүүхдээ мундаг сайн хүн болгох гэж хичээдэг. Гэхдээ тэр хүсэлдээ ч гэх үү, шуналдаа ч гэх үү хэт улайраад хүүхдүүдээ хүчилж, дуртай байж болох байсан зүйлд нь дургүй болгочих вий гэж болгоомжлон, тэнцвэрийг нь олоход анхаарч байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Хөл хорио тавигдахыг тэсэн ядан хүлээхээс илүүтэй одоогоор үүний давуу талыг мэдрэхэд анхаарч байна. Сул тал ихтэй ч гэлээ энэ цаг үе бидэнд цаг мөчөөр өсөж буй хүүхдүүдийнхээ ямар том болсныг анзаарч, хамтдаа цагийг өнгөрөөх, тэднийгээ ойлгох боломж өгч байх шиг. Төлөвлөсөн зүйл гэвэл гэрээсээ ч гарч болохгүй үеийн хүсэл мэдээж аялахад л чиглэгддэг юм байна. Өмнө нь аялах дуртай байсан ч жинхэнэ үнэ цэнийг нь бүрэн мэдэрч, тэр цаг үедээ хангалттай талархдаггүй байсан юм уу даа гэж бодогдоод байгаа. Тиймээс бид одоо "Гэр бүлээрээ томоохон цанын баазтай Европын аль нэг хотод хоёр сар амьдарч үзэх юм сан" гэж ярьдаг байсан мөрөөдлөө зориглоод хийе гэж бодох болсон. *Бүрэн ярилцлага: 4 хүүгийн аав Ө.Үнэнбүрэн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### Тэнүүкагийн ээж Б.Номин 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Ирэх жил хүүгийн маань хувьд онцгой жил байх болно. Учир нь Швейцарын боловсролын системээр хүүхэд дөрвөн нас хүрээд сургуульд ордог, сургуулийн өмнөх боловсрол гэх юм уу даа. Цэцэрлэгийн сургалтын хөтөлбөр, сургуулийн сургалтын хөтөлбөр хоёрын голынх нь гэсэн үг. Тийм болохоор хүүгээ биеийг нь даалгаж сургах тал дээр илүү анхаарч ажиллаж байгаа. Дээрээ ах, эгч, дүү байхгүй хүүхдүүд биеэ дааж сурах нь арай удаан байдаг талаар хэд хэдэн номноос уншиж байсан. Тэр нь ч бидний амьдрал дээр ажиглагдаад байгаа. Миний хүүгийн үеийн, дүүтэй хүүхдүүд биеэ маш сайн даасан харагддаг. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Бие дааж сургахад хугацаа их ордог юм байна лээ. Дээр нь манай гэр бүл хүүхдийг хүчлэхгүй бүх зүйл дээр нь өөрийнхөөр нь байлгахыг хичээдэг болохоор жаахан удаад байж магадгүй. Биеийг нь даалгаж сургахдаа яг насанд нь тохирсон өөрийнх нь хийж чадах зүйлсийг бага багаар хийлгэж байгаа. Жишээ нь: Өглөө сэрээд хувцсыг нь өөрөөр нь өмсүүлэх, хоол идсэн аягыг нь хураалгах, гадаа гарахдаа хувцсаа өөрөө сонгох боломж олгох, усны саваа өөрөө дүүргэх, тоглосон тоглоомыг нь хураалгах гэх мэтээр. Тэгэхдээ хүүгээ ерөөсөө хүчилдэггүй. Зарим үед хэлээгүй байхад өөрөө бүх зүйлийг дуртай хийдэг ч зарим үед яаж ч гуйсан надаар хийлгүүлэх гээд байдаг. Тэр үед нь "Хамтдаа хийе" гэж хэлээд цуг хийдэг. Ер нь хүүдээ үглэх дургүй. Энийгээ хураа, тэрийгээ хий гэх мэтээр. Дандаа л биеэрээ үлгэрлэхийг хичээдэг. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Манай гэр бүлийн хувьд хамтдаа эх орондоо очилгүй нэлээн удаж байгаа. Ялангуяа хүү маань нэг ч очиж үзээгүй болохоор хөл хорио тавигдвал Монголдоо очиж аав ээж, өвөө эмээ нартайгаа хүүгээ уулзуулахыг маш их хүсэж байна. Мөн хүүгээ хөдөө авч явж таван хошуу мал, хөдөөний аж амьдралтай танилцуулж, морь унуулахыг хамгийн их хүсэж, бас төлөвлөж байна даа. *Бүрэн ярилцлага: Тэнүүкагийн ээж Б.Номин байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Хүүхдүүдээ нас насандаа тохирсон чадвараа цаг алдалгүй хөгжүүлээсэй гэж хүсэж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Тийм ч учраас нөхөр бид хоёр хүүхдүүдээ өөрийн гэсэн хоббитой байх түүнийгээ хөгжүүлэх тал дээр хангалттай орчинг нь бүрдүүлж өгөхийг хичээдэг. Жишээ нь, 14 настай том хүү маань бие даан Рhotoshop программ дээр дроноор хийсэн бичлэг, зургаа янзалж сурч байна. Бидний зүгээс зураг дарах боломжтой гоё газар олох, тэнд хамт очих гэх мэтээр дэмжинэ. Мөн хүүхдүүд маань үе үе гэр бүлийнхэндээ нас насандаа тохирсон дүрдээ орсон жүжигчилсэн тоглолтоор бэлэг барьдаг. Түүнийг нь хамт зохион байгуулалцаж, тоглонгоо суралцах боломжийг бий болгохыг бодно. Мөн манай хоёр том хүүхэд одоо өсвөр насан дээрээ ирж байна. Одоо тэднийгээ хийх ажлаа төлөвлөж, бүтээмжтэй байх тал дээр суралцаж эхлэх болсон гэж үзсэн тул "Өсвөр насныхны 7 дадал" сургалтанд хамруулж, ажлаа чухал болон чухал бишээр нь ялгаж, хийх ёстой ажлаа тухай бүрд нь хийж сурах дадалд сургаж байгаа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Энэ онд хуримын маань 10 жилийн ой болсон. Уг нь гэр бүлээрээ гадагшаа аяллаар явна гэж төлөвлөж байсан ч цаг үеийн нөхцөл байдлын улмаас боломжгүй боллоо. Анх л тэгээд бодчихсоноос ч болсон уу, цаг сайхан болохоор аяллаар явахыг хүссэн хүмүүс л гэрээр нэг байна. Хөл хорио тавигдсаны дараа бол нөхөр бид хоёр фитнест, хүүхдүүд бассэйндаа явмаар байна гэсэн хувийн хариултууд авсан. *Бүрэн ярилцлага: 5 хүүхдийн ээж Г.Ариунзул байна, би хүүхдүүдээ ингэж өсгөдөг* ### Индранилийн аав Амараа 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Айлын ганц хүүхдийн дархан эрх гэж нэг юм байна аа. Гэртээ ер нь л дураараа шүү. Өмнө нь яаж ч цэвэрлэсэн орж ирээд л эхнээс нь ажиг ч үгүй буулгаад явчихна, эргээд хураах тал дээр бодож санах юмгүй. Бид хоёр ирэх жил энэ тал дээрээ л хамтарч ажиллая гэж бодож байна. Цэгцтэй байх, авснаа эргэж хураах, ахуйн сахилга батад сургах, суралцах санаатай. Мөн дуртай контентоо үзсээр байгаад ямар ч илүү зардал, илүү сургалтгүйгээр англиар түлхүү яриад байгаа. Түүнийг нь дэмжээд өгье гэж бодож байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Энгийн үедээ эрхлэнгүй ярьдаг ч чухал зүйлс дээр яг л том хүн шиг харилцаж "Одоо ярьж байгаа зүйл чухал юм байна, аавын хэлж байгаа энэ зүйлийг яг хийх ёстой юм байна шүү" гэдгийг ойлгуулж, ярианы сэдвийг ялгаж салгахад хялбар болгож өгөхийг зорьдог. Ингэхдээ өөрийнх нь нүдний түвшинд очиж, хоёулаа нэг баг гэдгийг мэдрүүлэхийг бодно. Тэгээд өөрөө эхлээд хамт хийлцээд, давтан хийхэд уйтгартай болох үед нь уралдаан болгож хөгжилтэйгээр хийлгэсээр зорилтот ажлаа хийлгэж дадуулна гэсэн төлөвлөгөөтэй байна. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Бид хоёр жилийн хамгийн чухал амралтаараа өвлийн улиралд гаднын орноор аялдаг байсан юм. Энэ жил тасалдах шинжтэй. Уг нь охин маань яг л ухаан ороод, аливаа зүйлсийг ялгаж салган, өөрийнхөөрөө мэдэрдэг болж байгаа чухал үе. Тиймээс хөл хорио тавигдахаар дуртай хүүхэлдэйн баатрууд нь байдаг Диснейлэндтэй оронд очиж, хэрхэн баярлаж хөөрөхийг нь хармаар байна. *Бүрэн ярилцлага: Индранилын аав Амараа байна, Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 2 хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Энэ жил хүүхдүүд маань бие даан суралцах чадвар болон техник тоног төхөөрөмжүүдтэй ажиллах тал дээр сайжирсан гэж бодож байгаа. Ирэх жил эдгээр эзэмшсэн чадварыг нь дэмжээд, өөрийгөө илэрхийлэх, мэдлэгээ онлайн платформуудыг ашиглаж бусдадаа түгээдэг чадварт суралцаасай гэж хүсэж байгаа. Биеийн хөгжлийг нь дэмжих олон төрлийн спортуудаар хичээллүүлж, өөрт нь тохирсон төрлийг сонгон түүгээрээ тууштай хичээллүүлэх хэрэгтэйг энэ жил маш сайн ойлголоо. Хичээл онлайнаар зайнаас орж байсан учраас багаар ажиллах, хүнтэй харилцах чадварт суралцахад нь хугацаа өгч, зайнаас ажиглаж байна. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Хэд хэдэн спортын дамжаанд бүртгүүлээд боломжит хугацаанд нь явуулаад дараа нь сонголт хийхээр төлөвлөж байна. Мөн бие даах сурах чадварт нь тулгуурлаад TomyoKids-ийн сургалтуудад хамруулахаар төлөвлөсөн байгаа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Мэдээж аялал бодож байна. Гэр бүлээрээ бүтээх дурсамжуудыг илүү сонирхолтой байдлаар бүтээмээр байна. Мөн хамгийн сайхан хоолтой зоогийн газарт гэр бүлийн оройн зоог барих гээд хөл хорионы дараах хүсэл маань иймэрхүү л энгийн зүйлс байна даа. *Бүрэн ярилцлага: Хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг* ### 3 хүүгийн ээж Г.Номуун 1. Ирэх жил хүүхдээ юуг шинээр сураасай гэж хүсэж байна вэ? Ирэх жил том хүү маань сургуульд, дунд хүү маань цэцэрлэгийн ахлах ангид тус тус орно. Энэ жилийн хувьд хэн хэн нь цар тахлын улмаас цэцэрлэгтээ явж, стандарт хичээл сургалтаа хангалттай сайн авч чадаагүй. Тиймээс зөвхөн өөрийн хүүхэд гэлтгүй бүх л хүүхдүүд ирэх жилдээ энэ хоцрогдлоо сайтар нөхөөсэй гэж хүсэж байна. Тиймээс ирэх жил хүүхдүүдийнхээ боловсролд илүүтэй анхаарна гэж төлөвлөсөн. 2. Үүний тулд та эцэг/эхийн хувиар хүүхдэдээ хэрхэн туслах вэ? Бага насны хүүхдүүдийн хувьд хамгийн том боловсрол нь суурь хүмүүжил байдаг. Тиймээс бид хөл хорионы энэ үеийг ашиглан суурь боловсрол олгож чадахуйц тоглоомоор хүүхдүүдтэйгээ хамт тоглож, тэр үед нь аливааг зааж сурган, бүтээлч ажил хийхийг бодож байна. Шагай тоглох, шатар даам заах гэх мэт зааж өгч, хамт хийх зүйлс олон шүү. Гэхдээ энэ бол зөвхөн гэртээ өөрсдийнхөө хийж чадах зүйлсээр нөлөөлж байгаа нь юм. Хөл хорио тавигдахаар өөрсдийнх нь авьяас чадвар, дур сонирхлын дагуу дугуйланд хамруулна даа. 3. Хөл хорио тавигдахаар хамгийн түрүүнд гэр бүлээрээ хийхээр төлөвлөсөн зүйл? Хүүхдүүдэд хамгийн хэрэгцээтэй байдаг зүйл бол цэвэр агаар. Хөл хорионы улмаас зөвхөн гэртээ байгаагийн хамгийн бэрхшээлтэй тал нь энэ л байна. Тиймээс байдал гайгүй болмогц гэр бүлээрээ агаар салхинд гарахыг л хүсэж байгаа даа. *Бүрэн ярилцлага: Гурван хүүгийн ээж Г.Номуун байна, би хүүхдээ ингэж өсгөдөг*
https://unread.today/c/ictexpo-toki	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-10T00:00:00	10 сарын 10, 2020	ICT Expo 2020: “Toki” - Танд туслах цогц шийдэл	<div class="article-body"> <p></p><p>Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны салбарын шилдэг бүтээгдэхүүн, онцлох үйлчилгээтэй нэг дороос танилцах боломж олгодог "ICT Expo" явагдаж буй "Мишээл Экспо"-д ойртонгуут замын хөдөлгөөн удааширч, төвийг чиглэх олны урсгал тасралтгүй нэмэгдэх нь ямар нэгэн зүйлээс хоцорч буй мэт сэтгэгдэл төрүүлж, улам бүр яаруулах ажээ. Үнэхээр ч үүдний тохижилт, орчин бүрдүүлэлтээсээ л огт өөр газар хүрээд ирэв үү гэмээр мэдрэмж төрүүлсэн энэ арга хэмжээг олон хүн удтал хүлээж, зорин ирсэн нь энэ байв.</p><p>Энэ дундаас бөөн эрч хүч цацруулсан, аварга том шар дэгдээхий нүүр дүүр дүүрэн инээмсэглэл цацруулсаар зочдыг угтан авах нь эгээтэй л хуучны танилтайгаа таарч байгаа мэт танил мэдрэмж төрүүлсэн юм. </p><p>Түүний нэрийг "<a href="http://www.toki.mn" target="_blank">Toki</a>" гэнэ. </p><p>Захтай цамц, зангиа зүүсэн нь түүнийг ажил хэрэгч нэгэн гэдгийг илтгэнэ. Нэг нүдээ ирмэж, үсээ донжтой гэгч нь босгосон нь бас хөгжилдөх дуртай гэдгийг нь батлах мэт. Хөнгөхөн даллах гартаа утсаа барьсан тэр "Танд тусална" хэмээх уриагаа тусгасан мэт санагдлаа. Токи бол харилцаа холбооны тэргүүлэх компаниудын нэг "Unitel"-ийн зах зээлд цоо шинээр танилцуулж буй апп-ийн нүүр царай, үндсэн дүр төрх ажээ. <br></p><p>14 дэх удаагийн ICT Expo-ийн хамгийн тод бөгөөд онцлох дүр “Toki”-тэй хамтдаа танилцацгаая.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/02afad1c0da73d71c219d8fb707efe56.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/fede7c907585069e2b8e6014ed9afd44.jpg"></p><p></p><p>ICT Expo-оос “Toki”-г олох их амархан. Зүгээр л хамгийн их хүн шавсан, дараалалд зогссон газрыг зорь. Чухам тэнд “<a href="https://www.toki.mn/" target="_blank">Toki</a>” тантай мэндчилэх болно.</p><p>“Toki”-ийн үзэсгэлэнгийн танхим тус тусын онцлог шинжийг агуулсан нийт зургаан хэсгээс бүрдэх ажээ. Бид хамгийн эхний <b>"Information Zone</b>"-оос “Toki” апп-ийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авсан юм. “Unitel”-ийн хамт олон энэ апп-ийг Монголын анхны цогц үйлчилгээтэй апп хэмээн онцолж байгаа нь санамсаргүй хэрэг биш. Та ухаалаг гар утсандаа “Toki” аппликэйшнийг татсанаар чатын бүх төрлийн үйлчилгээ авахаас гадна 10 мянга гаруй байгууллагын мэдээллийг нэг дороос харан, дуудлагын олон төрлийн үйлчилгээнээс сонгон үйлчлүүлж, онлайнаар дэлгүүр хэсэн, бараа бүтээгдэхүүн болон хоолоо хүргэлтээр захиалах боломжтой гэнэ. Хүний биеийн хэмжээтэй том дэлгэцэн дээр энэ бүх мэдээллийг авах нь ихэд таатай санагдав. </p><p>Энэ бүхнийг "<b>Experience Zone</b>"-д дэлгэгдсэн төрөл бүрийн төхөөрөмж дээр туршиж, тест хийх боломжтой ажээ. Үүнийгээ AR технологи ашиглан баяжуулж, ICT Expo дээрх танхимаа бүрэн утгаар нь танилцуулж буй нь үнэхээр күүл шийдэл байв. Энд “Toki” тантай илүү дотно буюу өөрийн дуу хоолойгоор харилцаж, давуу тал, онцлох нэмэлтүүдээ танилцуулах аж. </p><p>Яг хажууд нь байрлах "<b>Toki Shop"</b>-д харин бидний "эчнээ" танил болсон Токи дэгдээхийн дүртэй төрөл бүрийн хувцас, хэрэглэлүүд борлуулагдаж байна. “Toki” апп-ий хамгийн гол бүрдэл хэсгүүдийн нэг бол хэтэвч юм. Ямар нэгэн шимтгэлгүйгээр мөнгө шилжүүлэх, төлбөр тооцооны хамгийн хялбар, ухаалаг шийдлийг санал болгож буй энэ нэмэлтийг ашиглан та “Тoki”-ийн бүрх малгай, цамц, даавуун тор, зөөврийн цэнэглэгч зэрэг төрөл бүрийн бүтээгдэхүүнийг 90-100 хувийн хямдралтай үнээр өөрийн болгох боломжтой. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/7d50a9dc2d77d55e3ece6e5729289591.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/dff3d17f4e49f896057c2eba9ccbe2a3.jpg"></p><p></p><p>Үүний дараа биднийг Toki илүү хөгжилтэй орчинд хөтлөн оруулав. <b>"Human Crane" </b>гэсэн нэрээсээ л анхаарал татах энэ хэсэгт зочлогсод маш зугаатай байдлаар төрөл бүрийн урамшуулал, хөнгөлөлтүүдийг өөрийн болгох боломжтой ажээ. Энэ өдрүүдэд танд найзуудаас тань апп татах хүсэлт ирж, сошиал хуудсууд тань шар дэгдээхийн өхөөрдөм зургаар дүүрсэн бол гайхах хэрэггүй. </p><p>Бөөн бөмбөлгөөр дүүргэсэн саванд утсаар оосорлуулан шумбаж, хүний нүднээс нуугдан байрласан хар бөмбөгийг сугалж, түүн дээрх урамшууллыг хүртэхийг зорьсон хүмүүсийн цуваа тасрахгүй үргэлжилсээр байв. Улаанбаатарт өөр хаана ч байхгүй гэж хэлж болох энэ энтертайнмент тоглоом бүтэн өдрийн турш үзэсгэлэнгээр аялсан хүмүүсийн алжаалыг тайлах сонирхолтой шийдэл байлаа. <br></p><p>Үүнээс гадна<b> "Coffee Corner"</b>-ийнхон <a href="https://www.facebook.com/tokimongolia/" target="_blank">Toki Page</a>-ийг дагаж, постоо хуваалцсан хүмүүсийг үнэгүй зайрмаг, ус, кофегоор дайлж байсныг онцолъё. </p><p>Төгсгөлд нь, инстаграмдаа зориулан сонирхолтой зураг авахуулах боломжтой "<strong>Photo Booth"</strong>-ээр зочилсноор бидний аялал өндөрлөв. Энэ жилийн үзэсгэлэнгийн магадгүй хамгийн бүтээлч булан энэ мэт санагдлаа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/fb81de54c46568980a6762a30ba41873.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/1cfa4c4396f065e593e37387c7159a3f.jpg"></p><p></p><p class="MsoNormal">Tанд тусална хэмээх уриатай “<a href="https://www.toki.mn/" target="_blank">Toki</a>” апп үнэхээр л дижитал амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн, бидний амьдралыг илүү хялбар болгох шийдлийг хэрэглэгчдэд санал болгож байна. 10 мянга гаруй үйлчилгээний мэдээллийг нэг дор харах боломжтой нь л өөрөө дэвшил байв. “Unitel”-ийнхний цуглуулж, нэгтгэж, боловсруулан оруулсан эдгээр мэдээлэл нь жижиг, дунд, бизнесүүдийг онлайн орчинд илүү таниулах, шинэ хэрэглэгчдийг татахад чухал хувь нэмэр оруулах нь гарцаагүй.</p><p class="MsoNormal">Нөгөө талаар, чатбот ашиглан хамгийн хялбар бөгөөд хурднаар хүссэн үйлчилгээгээ авах боломж энд байна. Хоол захиалах, бараа худалдаж авах, такси дуудах, тасалбар захиалахаар энэ бүхэн хязгаарлагдахгүй. Өөрт хэрэгтэй цаг агаарын, цаг үеийн, спортын зэрэг мэдээг тогтмол хүлээж авахаас гадна тааз, хана өрөмдөгч дуудаж, хүүхэд асрагчаа хүртэл сонгох боломжийг энэ хэсэг танд олгоно. </p><p class="MsoNormal">Энэ апп-ийг "цогц" хэмээх тодотгол зүүхэд хүргэж буй гол нэмэлт нь чат хэсэг юм. Та бизнесийн байгууллагуудтай харилцахаас гадна энэ апп-ийг хэрэглэж буй найзуудтайгаа чөлөөтэй харилцах боломжтой. Зөвхөн “Toki”-д л байх зугаатай, хөгжилтэй стикерүүдийг ашиглан бие биетэйгээ харилцаж, бүр видео дуудлага ч хийж болно. Сүүлийн үед ихэд трэнд болж буй "стори" нэмэлт ч энд шингэсэн нь анхаарал татав. </p><p class="MsoNormal">Эцэст нь, Токи гэдэг нэр "Walkie Talkie" буюу чөлөөтэй харилцъя гэдэг санаанаас "Оki Doki" буюу бүгд асуудалгүй, зохицуулъя гэсэн агуулгатай сүлэлдэн үүссэн ажээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/a7a2bbe352ad6fb8c4d05cdb80f0b869.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/cee1e4be8377eb40f4a6244dfcf7a145.jpg"></p><blockquote><p> "ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ. </p> <cite><p>Unread</p> </cite></blockquote> </div>	Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны салбарын шилдэг бүтээгдэхүүн, онцлох үйлчилгээтэй нэг дороос танилцах боломж олгодог "ICT Expo" явагдаж буй "Мишээл Экспо"-д ойртонгуут замын хөдөлгөөн удааширч, төвийг чиглэх олны урсгал тасралтгүй нэмэгдэх нь ямар нэгэн зүйлээс хоцорч буй мэт сэтгэгдэл төрүүлж, улам бүр яаруулах ажээ. Үнэхээр ч үүдний тохижилт, орчин бүрдүүлэлтээсээ л огт өөр газар хүрээд ирэв үү гэмээр мэдрэмж төрүүлсэн энэ арга хэмжээг олон хүн удтал хүлээж, зорин ирсэн нь энэ байв. Энэ дундаас бөөн эрч хүч цацруулсан, аварга том шар дэгдээхий нүүр дүүр дүүрэн инээмсэглэл цацруулсаар зочдыг угтан авах нь эгээтэй л хуучны танилтайгаа таарч байгаа мэт танил мэдрэмж төрүүлсэн юм. Түүний нэрийг " Toki " гэнэ. Захтай цамц, зангиа зүүсэн нь түүнийг ажил хэрэгч нэгэн гэдгийг илтгэнэ. Нэг нүдээ ирмэж, үсээ донжтой гэгч нь босгосон нь бас хөгжилдөх дуртай гэдгийг нь батлах мэт. Хөнгөхөн даллах гартаа утсаа барьсан тэр "Танд тусална" хэмээх уриагаа тусгасан мэт санагдлаа. Токи бол харилцаа холбооны тэргүүлэх компаниудын нэг "Unitel"-ийн зах зээлд цоо шинээр танилцуулж буй апп-ийн нүүр царай, үндсэн дүр төрх ажээ. 14 дэх удаагийн ICT Expo-ийн хамгийн тод бөгөөд онцлох дүр “Toki”-тэй хамтдаа танилцацгаая. ICT Expo-оос “Toki”-г олох их амархан. Зүгээр л хамгийн их хүн шавсан, дараалалд зогссон газрыг зорь. Чухам тэнд “ Toki ” тантай мэндчилэх болно. “Toki”-ийн үзэсгэлэнгийн танхим тус тусын онцлог шинжийг агуулсан нийт зургаан хэсгээс бүрдэх ажээ. Бид хамгийн эхний "Information Zone "-оос “Toki” апп-ийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авсан юм. “Unitel”-ийн хамт олон энэ апп-ийг Монголын анхны цогц үйлчилгээтэй апп хэмээн онцолж байгаа нь санамсаргүй хэрэг биш. Та ухаалаг гар утсандаа “Toki” аппликэйшнийг татсанаар чатын бүх төрлийн үйлчилгээ авахаас гадна 10 мянга гаруй байгууллагын мэдээллийг нэг дороос харан, дуудлагын олон төрлийн үйлчилгээнээс сонгон үйлчлүүлж, онлайнаар дэлгүүр хэсэн, бараа бүтээгдэхүүн болон хоолоо хүргэлтээр захиалах боломжтой гэнэ. Хүний биеийн хэмжээтэй том дэлгэцэн дээр энэ бүх мэдээллийг авах нь ихэд таатай санагдав. Энэ бүхнийг " Experience Zone "-д дэлгэгдсэн төрөл бүрийн төхөөрөмж дээр туршиж, тест хийх боломжтой ажээ. Үүнийгээ AR технологи ашиглан баяжуулж, ICT Expo дээрх танхимаа бүрэн утгаар нь танилцуулж буй нь үнэхээр күүл шийдэл байв. Энд “Toki” тантай илүү дотно буюу өөрийн дуу хоолойгоор харилцаж, давуу тал, онцлох нэмэлтүүдээ танилцуулах аж. Яг хажууд нь байрлах " Toki Shop" -д харин бидний "эчнээ" танил болсон Токи дэгдээхийн дүртэй төрөл бүрийн хувцас, хэрэглэлүүд борлуулагдаж байна. “Toki” апп-ий хамгийн гол бүрдэл хэсгүүдийн нэг бол хэтэвч юм. Ямар нэгэн шимтгэлгүйгээр мөнгө шилжүүлэх, төлбөр тооцооны хамгийн хялбар, ухаалаг шийдлийг санал болгож буй энэ нэмэлтийг ашиглан та “Тoki”-ийн бүрх малгай, цамц, даавуун тор, зөөврийн цэнэглэгч зэрэг төрөл бүрийн бүтээгдэхүүнийг 90-100 хувийн хямдралтай үнээр өөрийн болгох боломжтой. Үүний дараа биднийг Toki илүү хөгжилтэй орчинд хөтлөн оруулав. "Human Crane" гэсэн нэрээсээ л анхаарал татах энэ хэсэгт зочлогсод маш зугаатай байдлаар төрөл бүрийн урамшуулал, хөнгөлөлтүүдийг өөрийн болгох боломжтой ажээ. Энэ өдрүүдэд танд найзуудаас тань апп татах хүсэлт ирж, сошиал хуудсууд тань шар дэгдээхийн өхөөрдөм зургаар дүүрсэн бол гайхах хэрэггүй. Бөөн бөмбөлгөөр дүүргэсэн саванд утсаар оосорлуулан шумбаж, хүний нүднээс нуугдан байрласан хар бөмбөгийг сугалж, түүн дээрх урамшууллыг хүртэхийг зорьсон хүмүүсийн цуваа тасрахгүй үргэлжилсээр байв. Улаанбаатарт өөр хаана ч байхгүй гэж хэлж болох энэ энтертайнмент тоглоом бүтэн өдрийн турш үзэсгэлэнгээр аялсан хүмүүсийн алжаалыг тайлах сонирхолтой шийдэл байлаа. Үүнээс гадна "Coffee Corner" -ийнхон Toki Page -ийг дагаж, постоо хуваалцсан хүмүүсийг үнэгүй зайрмаг, ус, кофегоор дайлж байсныг онцолъё. Төгсгөлд нь, инстаграмдаа зориулан сонирхолтой зураг авахуулах боломжтой " Photo Booth" -ээр зочилсноор бидний аялал өндөрлөв. Энэ жилийн үзэсгэлэнгийн магадгүй хамгийн бүтээлч булан энэ мэт санагдлаа. Tанд тусална хэмээх уриатай “ Toki ” апп үнэхээр л дижитал амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн, бидний амьдралыг илүү хялбар болгох шийдлийг хэрэглэгчдэд санал болгож байна. 10 мянга гаруй үйлчилгээний мэдээллийг нэг дор харах боломжтой нь л өөрөө дэвшил байв. “Unitel”-ийнхний цуглуулж, нэгтгэж, боловсруулан оруулсан эдгээр мэдээлэл нь жижиг, дунд, бизнесүүдийг онлайн орчинд илүү таниулах, шинэ хэрэглэгчдийг татахад чухал хувь нэмэр оруулах нь гарцаагүй. Нөгөө талаар, чатбот ашиглан хамгийн хялбар бөгөөд хурднаар хүссэн үйлчилгээгээ авах боломж энд байна. Хоол захиалах, бараа худалдаж авах, такси дуудах, тасалбар захиалахаар энэ бүхэн хязгаарлагдахгүй. Өөрт хэрэгтэй цаг агаарын, цаг үеийн, спортын зэрэг мэдээг тогтмол хүлээж авахаас гадна тааз, хана өрөмдөгч дуудаж, хүүхэд асрагчаа хүртэл сонгох боломжийг энэ хэсэг танд олгоно. Энэ апп-ийг "цогц" хэмээх тодотгол зүүхэд хүргэж буй гол нэмэлт нь чат хэсэг юм. Та бизнесийн байгууллагуудтай харилцахаас гадна энэ апп-ийг хэрэглэж буй найзуудтайгаа чөлөөтэй харилцах боломжтой. Зөвхөн “Toki”-д л байх зугаатай, хөгжилтэй стикерүүдийг ашиглан бие биетэйгээ харилцаж, бүр видео дуудлага ч хийж болно. Сүүлийн үед ихэд трэнд болж буй "стори" нэмэлт ч энд шингэсэн нь анхаарал татав. Эцэст нь, Токи гэдэг нэр "Walkie Talkie" буюу чөлөөтэй харилцъя гэдэг санаанаас "Оki Doki" буюу бүгд асуудалгүй, зохицуулъя гэсэн агуулгатай сүлэлдэн үүссэн ажээ. "ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ. Unread	Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны салбарын шилдэг бүтээгдэхүүн, онцлох үйлчилгээтэй нэг дороос танилцах боломж олгодог "ICT Expo" явагдаж буй "Мишээл Экспо"-д ойртонгуут замын хөдөлгөөн удааширч, төвийг чиглэх олны урсгал тасралтгүй нэмэгдэх нь ямар нэгэн зүйлээс хоцорч буй мэт сэтгэгдэл төрүүлж, улам бүр яаруулах ажээ. Үнэхээр ч үүдний тохижилт, орчин бүрдүүлэлтээсээ л огт өөр газар хүрээд ирэв үү гэмээр мэдрэмж төрүүлсэн энэ арга хэмжээг олон хүн удтал хүлээж, зорин ирсэн нь энэ байв. Энэ дундаас бөөн эрч хүч цацруулсан, аварга том шар дэгдээхий нүүр дүүр дүүрэн инээмсэглэл цацруулсаар зочдыг угтан авах нь эгээтэй л хуучны танилтайгаа таарч байгаа мэт танил мэдрэмж төрүүлсэн юм. Түүний нэрийг "Toki" гэнэ. Захтай цамц, зангиа зүүсэн нь түүнийг ажил хэрэгч нэгэн гэдгийг илтгэнэ. Нэг нүдээ ирмэж, үсээ донжтой гэгч нь босгосон нь бас хөгжилдөх дуртай гэдгийг нь батлах мэт. Хөнгөхөн даллах гартаа утсаа барьсан тэр "Танд тусална" хэмээх уриагаа тусгасан мэт санагдлаа. Токи бол харилцаа холбооны тэргүүлэх компаниудын нэг "Unitel"-ийн зах зээлд цоо шинээр танилцуулж буй апп-ийн нүүр царай, үндсэн дүр төрх ажээ. 14 дэх удаагийн ICT Expo-ийн хамгийн тод бөгөөд онцлох дүр “Toki”-тэй хамтдаа танилцацгаая. ICT Expo-оос “Toki”-г олох их амархан. Зүгээр л хамгийн их хүн шавсан, дараалалд зогссон газрыг зорь. Чухам тэнд “Toki” тантай мэндчилэх болно. “Toki”-ийн үзэсгэлэнгийн танхим тус тусын онцлог шинжийг агуулсан нийт зургаан хэсгээс бүрдэх ажээ. Бид хамгийн эхний "Information Zone"-оос “Toki” апп-ийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авсан юм. “Unitel”-ийн хамт олон энэ апп-ийг Монголын анхны цогц үйлчилгээтэй апп хэмээн онцолж байгаа нь санамсаргүй хэрэг биш. Та ухаалаг гар утсандаа “Toki” аппликэйшнийг татсанаар чатын бүх төрлийн үйлчилгээ авахаас гадна 10 мянга гаруй байгууллагын мэдээллийг нэг дороос харан, дуудлагын олон төрлийн үйлчилгээнээс сонгон үйлчлүүлж, онлайнаар дэлгүүр хэсэн, бараа бүтээгдэхүүн болон хоолоо хүргэлтээр захиалах боломжтой гэнэ. Хүний биеийн хэмжээтэй том дэлгэцэн дээр энэ бүх мэдээллийг авах нь ихэд таатай санагдав. Энэ бүхнийг "Experience Zone"-д дэлгэгдсэн төрөл бүрийн төхөөрөмж дээр туршиж, тест хийх боломжтой ажээ. Үүнийгээ AR технологи ашиглан баяжуулж, ICT Expo дээрх танхимаа бүрэн утгаар нь танилцуулж буй нь үнэхээр күүл шийдэл байв. Энд “Toki” тантай илүү дотно буюу өөрийн дуу хоолойгоор харилцаж, давуу тал, онцлох нэмэлтүүдээ танилцуулах аж. Яг хажууд нь байрлах "Toki Shop"-д харин бидний "эчнээ" танил болсон Токи дэгдээхийн дүртэй төрөл бүрийн хувцас, хэрэглэлүүд борлуулагдаж байна. “Toki” апп-ий хамгийн гол бүрдэл хэсгүүдийн нэг бол хэтэвч юм. Ямар нэгэн шимтгэлгүйгээр мөнгө шилжүүлэх, төлбөр тооцооны хамгийн хялбар, ухаалаг шийдлийг санал болгож буй энэ нэмэлтийг ашиглан та “Тoki”-ийн бүрх малгай, цамц, даавуун тор, зөөврийн цэнэглэгч зэрэг төрөл бүрийн бүтээгдэхүүнийг 90-100 хувийн хямдралтай үнээр өөрийн болгох боломжтой. Үүний дараа биднийг Toki илүү хөгжилтэй орчинд хөтлөн оруулав. "Human Crane" гэсэн нэрээсээ л анхаарал татах энэ хэсэгт зочлогсод маш зугаатай байдлаар төрөл бүрийн урамшуулал, хөнгөлөлтүүдийг өөрийн болгох боломжтой ажээ. Энэ өдрүүдэд танд найзуудаас тань апп татах хүсэлт ирж, сошиал хуудсууд тань шар дэгдээхийн өхөөрдөм зургаар дүүрсэн бол гайхах хэрэггүй. Бөөн бөмбөлгөөр дүүргэсэн саванд утсаар оосорлуулан шумбаж, хүний нүднээс нуугдан байрласан хар бөмбөгийг сугалж, түүн дээрх урамшууллыг хүртэхийг зорьсон хүмүүсийн цуваа тасрахгүй үргэлжилсээр байв. Улаанбаатарт өөр хаана ч байхгүй гэж хэлж болох энэ энтертайнмент тоглоом бүтэн өдрийн турш үзэсгэлэнгээр аялсан хүмүүсийн алжаалыг тайлах сонирхолтой шийдэл байлаа. Үүнээс гадна "Coffee Corner"-ийнхон Toki Page-ийг дагаж, постоо хуваалцсан хүмүүсийг үнэгүй зайрмаг, ус, кофегоор дайлж байсныг онцолъё. Төгсгөлд нь, инстаграмдаа зориулан сонирхолтой зураг авахуулах боломжтой "Photo Booth"-ээр зочилсноор бидний аялал өндөрлөв. Энэ жилийн үзэсгэлэнгийн магадгүй хамгийн бүтээлч булан энэ мэт санагдлаа. Tанд тусална хэмээх уриатай “Toki” апп үнэхээр л дижитал амьдралын хэв маягт бүрэн нийцсэн, бидний амьдралыг илүү хялбар болгох шийдлийг хэрэглэгчдэд санал болгож байна. 10 мянга гаруй үйлчилгээний мэдээллийг нэг дор харах боломжтой нь л өөрөө дэвшил байв. “Unitel”-ийнхний цуглуулж, нэгтгэж, боловсруулан оруулсан эдгээр мэдээлэл нь жижиг, дунд, бизнесүүдийг онлайн орчинд илүү таниулах, шинэ хэрэглэгчдийг татахад чухал хувь нэмэр оруулах нь гарцаагүй. Нөгөө талаар, чатбот ашиглан хамгийн хялбар бөгөөд хурднаар хүссэн үйлчилгээгээ авах боломж энд байна. Хоол захиалах, бараа худалдаж авах, такси дуудах, тасалбар захиалахаар энэ бүхэн хязгаарлагдахгүй. Өөрт хэрэгтэй цаг агаарын, цаг үеийн, спортын зэрэг мэдээг тогтмол хүлээж авахаас гадна тааз, хана өрөмдөгч дуудаж, хүүхэд асрагчаа хүртэл сонгох боломжийг энэ хэсэг танд олгоно. Энэ апп-ийг "цогц" хэмээх тодотгол зүүхэд хүргэж буй гол нэмэлт нь чат хэсэг юм. Та бизнесийн байгууллагуудтай харилцахаас гадна энэ апп-ийг хэрэглэж буй найзуудтайгаа чөлөөтэй харилцах боломжтой. Зөвхөн “Toki”-д л байх зугаатай, хөгжилтэй стикерүүдийг ашиглан бие биетэйгээ харилцаж, бүр видео дуудлага ч хийж болно. Сүүлийн үед ихэд трэнд болж буй "стори" нэмэлт ч энд шингэсэн нь анхаарал татав. Эцэст нь, Токи гэдэг нэр "Walkie Talkie" буюу чөлөөтэй харилцъя гэдэг санаанаас "Оki Doki" буюу бүгд асуудалгүй, зохицуулъя гэсэн агуулгатай сүлэлдэн үүссэн ажээ. > "ICT Expo 2020" Мишээл Экспо төвд аравдугаар сарын 9-11-ний өдрүүдэд явагдаж байна. Ташрамд дуулгахад, өдөр бүр 10-19 цагийн хооронд МУБИС-ийн автобусны буудлаас үнэ төлбөргүй нийтийн тээвэр үзэсгэлэнгийн оролцогчдод зориулан үйлчилж байгаа ажээ. > > Unread
https://unread.today/c/insight-localelection2020	Мэдүүштэй	Ganzorig Dolingor	2020-10-13T00:00:00	10 сарын 13, 2020	Орон нутгийн сонгуулийн тухай таны мэдэх ёстой зүйлс	<div class="article-body"> <h2>15 өдрийн сурталчилгаа шувтарч, орон нутгийн сонгууль болоход ердөө хоёр өдөр үлдлээ. Иргэн таныг төлөөлөх, амьдрах илүү таатай орчинг бий болгоно хэмээн амлаж буй хүмүүсээс та сонгоно. Үүнтэй холбоотойгоор мэдээллийн сувгууд мэдүүштэй нийтлэл, контентуудыг идэвхтэй нийтэлж байна. Энэ удаа бид сонгогч таны цагийг хэмнэх, сонголтоо хийхэд туслах мэдээллүүдийг нэгтгэн хүргэж байна.</h2><p></p><p><br>Их хурлын сонгууль гээд зунжин бужигнаж байтал намар залгаж, эргээд сонгууль, саналаа өг болоод явчихлаа хэмээн төвөгшөөн бодож буй хүмүүс цөөнгүй байж болох. Ойлгож байна аа, ойлгож байна. Парламентын сонгууль хэт нүсэр болдог тул орон нутгийн сонгууль энэ маягаар "золиос"-нд явчихаад, тоогдохгүй өнгөрчихдөг талтай. Гэвч эдгээр сонгууль 4 жилдээ нэг л удаа болдгийг санаж, хийх ёстой зүйлээ бид хийх л ёстой. Ардчилсан улс мөн л юм бол сонгуулиа зохион байгуулж, иргэдийг төлөөлөх улсыг сонгох учиртай билээ. </p><p>Хот, суурин газар луу шилжилт хөдөлгөөн нэмэгдэхийн хэрээр орон нутгийн сонгуулийн ач холбогдол нэмэгдсээр байна. Хөдөө, орон нутгаас төв суурин газрыг зоригсод нэмэгдэж байгаа нь зөвхөн манай улсын ч биш, дэлхий нийтийн хандлага. "Хүн нэмэгдвэл хүнс нэмэгдэнэ" гэх үг зах зээл тэлнэ гэдэг утгаараа онож мэдэх ч бас зарим талаараа хүн нэмэгдвэл асуудал нэмэгдэхийг илтгэнэ. Ялангуяа улаанбаатарчууд бид үүнийг дэндүү сайн мэддэг болж. Гэхдээ орон нутгийн сонгууль бол зөвхөн хот, суурин газарт суурьшигчдад зориулсан сонгууль биш гэдгийг дурдах нь зүйтэй. Чөлөөт сонгуулийг гучаад жил хийгээд буй монголчууд туршлага хуримтлуулж, УИХ, ерөнхийлөгч, орон нутгийн сонгуулийн ялгаа салгааг гарган, үүрэг ролийг нь ч нэг үеэ бодвол илүү ойлгодог болсон гэж найдна. Орон нутгийн сонгууль бол та бидний алхам тутамд тохиолддог, хамгийн ойрын асуудлуудыг шийдэхийн төлөө ажиллах хүмүүсийг сонгох сонгууль. Хог, орчны тохижилт, зам харгуй, цэцэрлэг сургууль гэх мэт зүйлсийг хариуцан, зөв шийдэл гаргах нь орон нутгийн иргэдийн төлөөлөгчдийн ажил, үүрэг юм.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/VPm8cpaxQD0?rel=0"></iframe> </div><p></p><p>Энэ удаагийн сонгууль шинэчлэн найруулагдсан <a href="https://www.legalinfo.mn/law/details/15125?lawid=15125" target="_blank">"Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн тухай хууль"</a>-ийн дагуу явагдах болно. Энэ шинэчлэлээр, орон нутгийн сонгуульд 25 бус 18 хүрсэн хүн нэр дэвших боломжтой хэмээн залуучуудын оролцоог дэмжсэн нь, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон бол нэр дэвшихийг хориглоно хэмээн хариуцлагын тогтолцоог чангатгасан нь дэвшил болжээ. Мөн энэ удаагийн сонгууль томсгосон тойргоор явагдаж буй. Энэ мэт орон нутгийн сонгуульд орсон өөрчлөлтүүдийг дараах холбоосоор үзээрэй.</p><p>UB.Life: <a href="http://ub.life/p/tsagalbar-songuulia-ugukhuus-umnu-tanii-medekh-yostoi-bukh-zuil" target="_blank">Цагалбар: Сонгуулиа өгөхөөс өмнө таны мэдэх ёстой БҮХ зүйл</a><br><br></p><p><b>Нэр дэвшигчдийн нэрс</b><br><br>Энэ удаа орон даяар 8169 суудлын төлөө 17,161 хүн өрсөлдөж байна.</p><p>Бүх нэр дэвшигчидтэй танилцах: <br></p><p>iKon: <a href="https://ikon.mn/elections/2020/itx" target="_blank">ИТХ 2020</a> <br><br></p><p>UB.Life: <a href="http://ub.life/p/tookhgui-ungurch-bolomgui-tom-toonuud" target="_blank">Тоохгүй өнгөрч боломгүй том тоонууд</a></p><p><br><b>Сонголтоо зөв хийх нь</b></p><p>Энэ удаагийн орон нутгийн сонгуульд ирцийн босго тавиагүй нь сонгууль дахиж, ихээхэн зардал гаргахаас сэргийлсэн хэрэг биз. Гэхдээ ардчилсан улсын хариуцлагатай, оролцоотой иргэн байхаа бодсон ч, амралтын өдрөөр шагнаж буйг бодсон ч, саналаа өгөх хэрэгтэй. За тэгээд сонгууль өгөх нэг хэрэг. Судалж, бодож байж саналаа өгөх өөр хэрэг гэдгийг сануулах юун билээ. Саналаа өгөхдөө юу юуг анхаарвал зохилтой талаар судлаач Д.Цэрэнжавын бичсэн нийтлэлийг уншаарай.<br></p><p>Baabar.mn: <a href="http://baabar.mn/article/esun-asuult" target="_blank">Есөн асуулт</a><br><br>Нэр дэвшигчдийн оруулж ирсэн материалыг гүйлгэж харах, нэрийг нь Google-дээд сонжиход та хэдхэн минутыг зориулаарай.<br><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/de774545c74a41db57dadc1a8071fbb4.jpg"></p><div class="image-caption">#Өглөө төслийн багаас зохион байгуулсан "Монголын нэг өглөө" визуал дизайны уралдаанд тэргүүн байр эзэлсэн бүтээл. Оролцогчид "Залуус, хот, амьдрах орчин, сонгууль, оролцоо" сэдвээр бүтээл туурвижээ.</div><blockquote><p>Уг бүтээлийн өнгө аясын тухайд гэвэл аль болох шинэ хэв маяг турших, ретро, социалист уур амьсгал бүрдүүлэхийг бодсон. Харин санааны хувьд дээр дурсан сэдвүүдийг нэг нэг элементээр харуулж, нийгмийн бүхий л давхаргын эв нэгдэлтэй байдлыг тэгш хэмтэй, хоорондоо зохицолтой байдлаар илэрхийлэхийг зорьсон. Хэрвээ бид тийм байж нэгэн чигт харж чадвал өөрчлөлт хийх боломж бий гэсэн гол санаа агуулсан билээ.</p> <cite><p>Б.Билгүүн</p> </cite></blockquote><p></p><p><b>Мөрийн хөтөлбөртэй танилцах</b><br></p><p>Орон нутгийн сонгуульд намуудын дэвшүүлж буй мөрийн хөтөлбөрийг интернэтээс хайгаад үнэндээ олсонгүй. Гэхдээ залуу сонгогчдын улс төрийн боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлд үр дүнтэй ажиллаж буй <a href="https://www.facebook.com/uglooo" target="_blank">"Өглөө" </a>төслийнхөн гол намуудын мөрийн хөтөлбөрөөс анхуурууштай хэсгүүдийг нь түүвэрлэн танилцуулж буйг олж мэдсэн юм. Та бүхэн эндээс намуудын "амлалтууд"-тай танилцаарай:</p><p>ӨГЛӨӨ: "Орон нутгийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөөс онцолъё" цуврал: </p><p>#1: <a href="https://www.facebook.com/uglooo/posts/185949143140929" target="_blank">Зарим онцлох заалт</a><br></p><p>#2: <a href="https://www.facebook.com/uglooo/posts/186308703104973" target="_blank">Хүртээмжтэй байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөө</a><br></p><p>#3: <a href="https://www.facebook.com/uglooo/posts/186705643065279" target="_blank">Нийтийн талбай, ногоон байгууламж</a><br></p><p>#4: <a href="https://www.facebook.com/uglooo/posts/187278573007986" target="_blank">Хогийн менежмент</a><br></p><p>#5: <a href="https://www.facebook.com/uglooo/posts/187639819638528" target="_blank">Боловсрол</a><br><b><br>Санал өгөхдөө анхаарах зүйлс</b><br><br>Энэ удаагийн сонгууль 07-20 цагийн хооронд явагдана. Та хаана очиж санал өгөхөө <a href="http://election.burtgel.gov.mn/" target="_blank">election.burtgel.gov.mn</a> холбоосоор шалгаарай.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/054b6db4db18289f854d2a2c6394c507.jpg"></p><div class="image-caption">Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх зорилготой цуврал контентийн хүрээнд энэхүү нийтлэлийг бэлтгэв.</div><blockquote><p>Алдалгүй сонго</p> <cite> </cite></blockquote> </div>	15 өдрийн сурталчилгаа шувтарч, орон нутгийн сонгууль болоход ердөө хоёр өдөр үлдлээ. Иргэн таныг төлөөлөх, амьдрах илүү таатай орчинг бий болгоно хэмээн амлаж буй хүмүүсээс та сонгоно. Үүнтэй холбоотойгоор мэдээллийн сувгууд мэдүүштэй нийтлэл, контентуудыг идэвхтэй нийтэлж байна. Энэ удаа бид сонгогч таны цагийг хэмнэх, сонголтоо хийхэд туслах мэдээллүүдийг нэгтгэн хүргэж байна. Их хурлын сонгууль гээд зунжин бужигнаж байтал намар залгаж, эргээд сонгууль, саналаа өг болоод явчихлаа хэмээн төвөгшөөн бодож буй хүмүүс цөөнгүй байж болох. Ойлгож байна аа, ойлгож байна. Парламентын сонгууль хэт нүсэр болдог тул орон нутгийн сонгууль энэ маягаар "золиос"-нд явчихаад, тоогдохгүй өнгөрчихдөг талтай. Гэвч эдгээр сонгууль 4 жилдээ нэг л удаа болдгийг санаж, хийх ёстой зүйлээ бид хийх л ёстой. Ардчилсан улс мөн л юм бол сонгуулиа зохион байгуулж, иргэдийг төлөөлөх улсыг сонгох учиртай билээ. Хот, суурин газар луу шилжилт хөдөлгөөн нэмэгдэхийн хэрээр орон нутгийн сонгуулийн ач холбогдол нэмэгдсээр байна. Хөдөө, орон нутгаас төв суурин газрыг зоригсод нэмэгдэж байгаа нь зөвхөн манай улсын ч биш, дэлхий нийтийн хандлага. "Хүн нэмэгдвэл хүнс нэмэгдэнэ" гэх үг зах зээл тэлнэ гэдэг утгаараа онож мэдэх ч бас зарим талаараа хүн нэмэгдвэл асуудал нэмэгдэхийг илтгэнэ. Ялангуяа улаанбаатарчууд бид үүнийг дэндүү сайн мэддэг болж. Гэхдээ орон нутгийн сонгууль бол зөвхөн хот, суурин газарт суурьшигчдад зориулсан сонгууль биш гэдгийг дурдах нь зүйтэй. Чөлөөт сонгуулийг гучаад жил хийгээд буй монголчууд туршлага хуримтлуулж, УИХ, ерөнхийлөгч, орон нутгийн сонгуулийн ялгаа салгааг гарган, үүрэг ролийг нь ч нэг үеэ бодвол илүү ойлгодог болсон гэж найдна. Орон нутгийн сонгууль бол та бидний алхам тутамд тохиолддог, хамгийн ойрын асуудлуудыг шийдэхийн төлөө ажиллах хүмүүсийг сонгох сонгууль. Хог, орчны тохижилт, зам харгуй, цэцэрлэг сургууль гэх мэт зүйлсийг хариуцан, зөв шийдэл гаргах нь орон нутгийн иргэдийн төлөөлөгчдийн ажил, үүрэг юм. Энэ удаагийн сонгууль шинэчлэн найруулагдсан "Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн тухай хууль" -ийн дагуу явагдах болно. Энэ шинэчлэлээр, орон нутгийн сонгуульд 25 бус 18 хүрсэн хүн нэр дэвших боломжтой хэмээн залуучуудын оролцоог дэмжсэн нь, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон бол нэр дэвшихийг хориглоно хэмээн хариуцлагын тогтолцоог чангатгасан нь дэвшил болжээ. Мөн энэ удаагийн сонгууль томсгосон тойргоор явагдаж буй. Энэ мэт орон нутгийн сонгуульд орсон өөрчлөлтүүдийг дараах холбоосоор үзээрэй. UB.Life: Цагалбар: Сонгуулиа өгөхөөс өмнө таны мэдэх ёстой БҮХ зүйл Нэр дэвшигчдийн нэрс Энэ удаа орон даяар 8169 суудлын төлөө 17,161 хүн өрсөлдөж байна. Бүх нэр дэвшигчидтэй танилцах: iKon: ИТХ 2020 UB.Life: Тоохгүй өнгөрч боломгүй том тоонууд Сонголтоо зөв хийх нь Энэ удаагийн орон нутгийн сонгуульд ирцийн босго тавиагүй нь сонгууль дахиж, ихээхэн зардал гаргахаас сэргийлсэн хэрэг биз. Гэхдээ ардчилсан улсын хариуцлагатай, оролцоотой иргэн байхаа бодсон ч, амралтын өдрөөр шагнаж буйг бодсон ч, саналаа өгөх хэрэгтэй. За тэгээд сонгууль өгөх нэг хэрэг. Судалж, бодож байж саналаа өгөх өөр хэрэг гэдгийг сануулах юун билээ. Саналаа өгөхдөө юу юуг анхаарвал зохилтой талаар судлаач Д.Цэрэнжавын бичсэн нийтлэлийг уншаарай. Baabar.mn: Есөн асуулт Нэр дэвшигчдийн оруулж ирсэн материалыг гүйлгэж харах, нэрийг нь Google-дээд сонжиход та хэдхэн минутыг зориулаарай. #Өглөө төслийн багаас зохион байгуулсан "Монголын нэг өглөө" визуал дизайны уралдаанд тэргүүн байр эзэлсэн бүтээл. Оролцогчид "Залуус, хот, амьдрах орчин, сонгууль, оролцоо" сэдвээр бүтээл туурвижээ. Уг бүтээлийн өнгө аясын тухайд гэвэл аль болох шинэ хэв маяг турших, ретро, социалист уур амьсгал бүрдүүлэхийг бодсон. Харин санааны хувьд дээр дурсан сэдвүүдийг нэг нэг элементээр харуулж, нийгмийн бүхий л давхаргын эв нэгдэлтэй байдлыг тэгш хэмтэй, хоорондоо зохицолтой байдлаар илэрхийлэхийг зорьсон. Хэрвээ бид тийм байж нэгэн чигт харж чадвал өөрчлөлт хийх боломж бий гэсэн гол санаа агуулсан билээ. Б.Билгүүн Мөрийн хөтөлбөртэй танилцах Орон нутгийн сонгуульд намуудын дэвшүүлж буй мөрийн хөтөлбөрийг интернэтээс хайгаад үнэндээ олсонгүй. Гэхдээ залуу сонгогчдын улс төрийн боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлд үр дүнтэй ажиллаж буй "Өглөө" төслийнхөн гол намуудын мөрийн хөтөлбөрөөс анхуурууштай хэсгүүдийг нь түүвэрлэн танилцуулж буйг олж мэдсэн юм. Та бүхэн эндээс намуудын "амлалтууд"-тай танилцаарай: ӨГЛӨӨ: "Орон нутгийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөөс онцолъё" цуврал: #1: Зарим онцлох заалт #2: Хүртээмжтэй байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөө #3: Нийтийн талбай, ногоон байгууламж #4: Хогийн менежмент #5: Боловсрол Санал өгөхдөө анхаарах зүйлс Энэ удаагийн сонгууль 07-20 цагийн хооронд явагдана. Та хаана очиж санал өгөхөө election.burtgel.gov.mn холбоосоор шалгаарай. Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх зорилготой цуврал контентийн хүрээнд энэхүү нийтлэлийг бэлтгэв. Алдалгүй сонго	15 өдрийн сурталчилгаа шувтарч, орон нутгийн сонгууль болоход ердөө хоёр өдөр үлдлээ. Иргэн таныг төлөөлөх, амьдрах илүү таатай орчинг бий болгоно хэмээн амлаж буй хүмүүсээс та сонгоно. Үүнтэй холбоотойгоор мэдээллийн сувгууд мэдүүштэй нийтлэл, контентуудыг идэвхтэй нийтэлж байна. Энэ удаа бид сонгогч таны цагийг хэмнэх, сонголтоо хийхэд туслах мэдээллүүдийг нэгтгэн хүргэж байна. Их хурлын сонгууль гээд зунжин бужигнаж байтал намар залгаж, эргээд сонгууль, саналаа өг болоод явчихлаа хэмээн төвөгшөөн бодож буй хүмүүс цөөнгүй байж болох. Ойлгож байна аа, ойлгож байна. Парламентын сонгууль хэт нүсэр болдог тул орон нутгийн сонгууль энэ маягаар "золиос"-нд явчихаад, тоогдохгүй өнгөрчихдөг талтай. Гэвч эдгээр сонгууль 4 жилдээ нэг л удаа болдгийг санаж, хийх ёстой зүйлээ бид хийх л ёстой. Ардчилсан улс мөн л юм бол сонгуулиа зохион байгуулж, иргэдийг төлөөлөх улсыг сонгох учиртай билээ. Хот, суурин газар луу шилжилт хөдөлгөөн нэмэгдэхийн хэрээр орон нутгийн сонгуулийн ач холбогдол нэмэгдсээр байна. Хөдөө, орон нутгаас төв суурин газрыг зоригсод нэмэгдэж байгаа нь зөвхөн манай улсын ч биш, дэлхий нийтийн хандлага. "Хүн нэмэгдвэл хүнс нэмэгдэнэ" гэх үг зах зээл тэлнэ гэдэг утгаараа онож мэдэх ч бас зарим талаараа хүн нэмэгдвэл асуудал нэмэгдэхийг илтгэнэ. Ялангуяа улаанбаатарчууд бид үүнийг дэндүү сайн мэддэг болж. Гэхдээ орон нутгийн сонгууль бол зөвхөн хот, суурин газарт суурьшигчдад зориулсан сонгууль биш гэдгийг дурдах нь зүйтэй. Чөлөөт сонгуулийг гучаад жил хийгээд буй монголчууд туршлага хуримтлуулж, УИХ, ерөнхийлөгч, орон нутгийн сонгуулийн ялгаа салгааг гарган, үүрэг ролийг нь ч нэг үеэ бодвол илүү ойлгодог болсон гэж найдна. Орон нутгийн сонгууль бол та бидний алхам тутамд тохиолддог, хамгийн ойрын асуудлуудыг шийдэхийн төлөө ажиллах хүмүүсийг сонгох сонгууль. Хог, орчны тохижилт, зам харгуй, цэцэрлэг сургууль гэх мэт зүйлсийг хариуцан, зөв шийдэл гаргах нь орон нутгийн иргэдийн төлөөлөгчдийн ажил, үүрэг юм. Энэ удаагийн сонгууль шинэчлэн найруулагдсан "Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн тухай хууль"-ийн дагуу явагдах болно. Энэ шинэчлэлээр, орон нутгийн сонгуульд 25 бус 18 хүрсэн хүн нэр дэвших боломжтой хэмээн залуучуудын оролцоог дэмжсэн нь, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон бол нэр дэвшихийг хориглоно хэмээн хариуцлагын тогтолцоог чангатгасан нь дэвшил болжээ. Мөн энэ удаагийн сонгууль томсгосон тойргоор явагдаж буй. Энэ мэт орон нутгийн сонгуульд орсон өөрчлөлтүүдийг дараах холбоосоор үзээрэй. UB.Life: Цагалбар: Сонгуулиа өгөхөөс өмнө таны мэдэх ёстой БҮХ зүйл Нэр дэвшигчдийн нэрс Энэ удаа орон даяар 8169 суудлын төлөө 17,161 хүн өрсөлдөж байна. Бүх нэр дэвшигчидтэй танилцах: iKon: ИТХ 2020 UB.Life: Тоохгүй өнгөрч боломгүй том тоонууд Сонголтоо зөв хийх нь Энэ удаагийн орон нутгийн сонгуульд ирцийн босго тавиагүй нь сонгууль дахиж, ихээхэн зардал гаргахаас сэргийлсэн хэрэг биз. Гэхдээ ардчилсан улсын хариуцлагатай, оролцоотой иргэн байхаа бодсон ч, амралтын өдрөөр шагнаж буйг бодсон ч, саналаа өгөх хэрэгтэй. За тэгээд сонгууль өгөх нэг хэрэг. Судалж, бодож байж саналаа өгөх өөр хэрэг гэдгийг сануулах юун билээ. Саналаа өгөхдөө юу юуг анхаарвал зохилтой талаар судлаач Д.Цэрэнжавын бичсэн нийтлэлийг уншаарай. Baabar.mn: Есөн асуулт Нэр дэвшигчдийн оруулж ирсэн материалыг гүйлгэж харах, нэрийг нь Google-дээд сонжиход та хэдхэн минутыг зориулаарай. #Өглөө төслийн багаас зохион байгуулсан "Монголын нэг өглөө" визуал дизайны уралдаанд тэргүүн байр эзэлсэн бүтээл. Оролцогчид "Залуус, хот, амьдрах орчин, сонгууль, оролцоо" сэдвээр бүтээл туурвижээ. > Уг бүтээлийн өнгө аясын тухайд гэвэл аль болох шинэ хэв маяг турших, ретро, социалист уур амьсгал бүрдүүлэхийг бодсон. Харин санааны хувьд дээр дурсан сэдвүүдийг нэг нэг элементээр харуулж, нийгмийн бүхий л давхаргын эв нэгдэлтэй байдлыг тэгш хэмтэй, хоорондоо зохицолтой байдлаар илэрхийлэхийг зорьсон. Хэрвээ бид тийм байж нэгэн чигт харж чадвал өөрчлөлт хийх боломж бий гэсэн гол санаа агуулсан билээ. > > Б.Билгүүн Мөрийн хөтөлбөртэй танилцах Орон нутгийн сонгуульд намуудын дэвшүүлж буй мөрийн хөтөлбөрийг интернэтээс хайгаад үнэндээ олсонгүй. Гэхдээ залуу сонгогчдын улс төрийн боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлд үр дүнтэй ажиллаж буй "Өглөө" төслийнхөн гол намуудын мөрийн хөтөлбөрөөс анхуурууштай хэсгүүдийг нь түүвэрлэн танилцуулж буйг олж мэдсэн юм. Та бүхэн эндээс намуудын "амлалтууд"-тай танилцаарай: ӨГЛӨӨ: "Орон нутгийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөөс онцолъё" цуврал: #1: Зарим онцлох заалт #2: Хүртээмжтэй байдал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөө #3: Нийтийн талбай, ногоон байгууламж #4: Хогийн менежмент #5: Боловсрол Санал өгөхдөө анхаарах зүйлс Энэ удаагийн сонгууль 07-20 цагийн хооронд явагдана. Та хаана очиж санал өгөхөө election.burtgel.gov.mn холбоосоор шалгаарай. Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх зорилготой цуврал контентийн хүрээнд энэхүү нийтлэлийг бэлтгэв. > Алдалгүй сонго
https://unread.today/c/essentials-anuharchu	Зочинтой булан	Nominbileg Purevdorj	2021-01-22T00:00:00	1 сарын 22, 2021	Дижитал контент бүтээгч @anuharchu - MacBook Pro, улаан уруулын будаг, кофе...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Anu Harchu</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Дижитал контент бүтээгч</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">Үнэ цэнийг бүтээ</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;"><div><img height="32" width="32" alt="????????‍♀️" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/9050cd38fadc241431dede033cf4a6c1.jpg" class="fr-fic fr-dii" data-size="96,96" data-success="true"><img height="32" width="32" alt="????????" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/7b598ebb28094db4e129462752ca7584.jpg" class="fr-fic fr-dii" data-size="96,96" data-success="true"><img height="32" width="32" alt="☕️" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/5f23429dbb02c17c0fbd93d14e0bc2d1.jpg" class="fr-fic fr-dii" data-size="96,96" data-success="true"><img height="32" width="32" alt="????????" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/2fd9f81e83abbf5058bb001bd07749ab.jpg" class="fr-fic fr-dii" data-size="96,96" data-success="true"></div></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Sony A6400 камер<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">YouTube сувагтаа зориулсан, боловсролын тухай видеонуудаа нэмэлт микрофонтой бичихийн тулд камераа сольж байлаа. Sony-ийн камерууд YouTube суваг хөтлөн явуулах гэж байгаа хүмүүст их тохиромжтой. Гар утсан дээрээ видео бичээд байж болно л доо, гэхдээ анхнаас нь "YouTube сувагт маань видео болж орно" гэж бодож тусдаа төхөөрөмж, картан дээр бичих нь илүү эмх цэгцтэй, чанар нь ч илүү байдаг юм.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/7314aa7b45f7a950b4bcf5823798b65c.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a77801e2fcfdf6fd6055b5a9ee607e24.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(105, 220, 216);">MacBook Pro</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">YouTube-д оруулах видеогоо утсан дээрээ ямар апп ашиглаж эвлүүлдэг вэ гэж хүмүүс их асуудаг. Би компьютер дээрээ Final Cut Pro апп-ийг ашиглан эвлүүлдэг юм. Ер нь бол YouTube-д зориулж зөөврийн компьютерээ сайжруулсан ч одоо YouTube гэлтгүй бүх л ажилдаа энийгээ ашиглаж байгаа. Миний хамгийн сайн хөрөнгө оруулалт.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/215dcd582699d80acf64236cc90cdd13.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/7c436130f44e3b628e2a8512597affb1.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(254, 157, 125);">BuJo төлөвлөгч дэвтэр + MUJI үзэг<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Электрон жаал юм шиг мөртлөө аналог арга барилд бас дуртай. Төлөвлөж сураагүй хүмүүс төлөвлөх дадлыг амьдралдаа хэвшүүлэхэд энэ арга барил туслах байх. Одоо өөрийн гэсэн #ТөлөвлөгчДэвтэр брэндийг гаргах гээд ажиллаж байгаа. Илүү баттай мэдээлэлтэй болчихоод хуваалцана аа.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/c46aa1a5af781e1884aa6f2957a3f18b.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/09fb6837f346de6ff8ce1bfa8dd548cf.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(71, 196, 168);">AirPods чихэвч<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Энэ чихэвчээ бараг дөрвөн жил ашиглаж байна. Ашиглаж эхлэх хүртлээ утасгүй чихэвч хүнд нэг их хэрэгтэй зүйл биш гэж боддог байсан бол хэрэглэж эхэлснээсээ хойш салахаа больсон доо. Даанч Улаанбаатарын өвөлд цэнэг нь хурдан дуусдаг. </p><p><br></p></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/5ecf9552acdc97128878278b0157bd19.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/9fe2fe4fd66b55b4309c8270026a59cc.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(196, 199, 206);">Apple Watch<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хүмүүст цаг зүүж сурах их хэцүү байдаг юм шиг байна лээ. Би багаасаа л бугуйн цаг зүүдэг байсан учраас надад тээртэй ер санагддаггүй. Дасгал хөдөлгөөнөө бүртгээд, шатаасан калорио хянаад явахын дээр бугуйн дээрээ утсаа тавьчихсан юм шиг байдаг. Өмнөх цаг маань программ хангамжийн гэмтэлтэй болоод шинэ цаг авах хүртлээ хоёр сар өнжсөн, нэг хуруугаа алдчихсан юм шиг л санагдаж байсан (түй түй түй).<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/891725fc364b7ebd0b56a49e134ff1cd.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/8ce75d6ef2391db8fcc99b70ca311af2.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(166, 219, 241);">Амны хаалт</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Гэрэсээ гарахдаа түрийвч, утас, түлхүүр гэж бүртгэдэг байсан бол одоо маск нэмэгдсэн.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/2df915924d51810d5ae9660380f6de4c.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/294c8ae263f59d6deb3c26eff42fd435.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(234, 177, 98);">Түрийвч/Картны гэр</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Түрийвч гэснээс би сүүлийн таван жил бараг түрийвч ашиглаагүй. Уламжлалт загварын түрийвчийг хэлж байна л даа. Бэлэн мөнгө ашиглахаа больчихоор том хэмжээтэй түрийвчнээс зайлсхийж, card holder авч явах амар санагддаг юм байна. Яваандаа карт ч хэрэггүй болчихвол амар л байна, тэ?<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/8ee02b7ac57e93166f8559412338c250.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/51e7781a007b9a156672fe5c9e4863ed.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(232, 232, 133);">Арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнүүд<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Арьс арчилгааны "донтой", skinthusiast хүний хувьд миний угаалгын өрөөнд ер нь хэвийн хүнийхээс хэд дахин олон бүтээгдэхүүн бий. Аль нэгийг нь онцлох хэцүү байна. Гэхдээ арьс арчилгааны хамгийн энгийн дүрэм бол цэвэрлэ, чийгшүүл, хамгаал юм шүү. Гадагшаа гарахгүй байсан ч нарны тосоо өглөө бүр түрхэж байгаарай. Орой нь харин заавал цэвэрлэ.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/a996d285cf4d0a9638c7bd102cb4dd5b.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/58f5488be36e5416d84bb64c282321bc.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Улаан уруулын будаг<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Улаан уруултай байхад цаанаасаа л нэг хүчирхэг санагддаг шүү. Ганц гоо сайхандаа анхаарч байгаадаа ч биш, харин шийдэмгий, өөртөө итгэлтэй зан төрхийг маань гаргаж ирээд байдаг учраас. Сүүлийн хэдэн сар маск зүүгээд байгаа болохоор уруулаа будахаа ч больж дээ.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/ead6af66234249c14897917f6d96a737.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/d99b796d93f3a99d783cb1cb20cd591a.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Кофе / Кофены машин<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Судсаар нь цус биш кафеин гүйдэг хүмүүсийн нэг байна аа. Орой дээр нь crema хөвсөн хар кофе уруулдаа хүргэх хүртэл өглөө албан ёсоор эхлэхгүй. Тэрний дараа л хүн таньж эхэлнэ дээ. Гэртээ кофегоо чанаад уучих хялбар мөртлөө урт хугацаандаа хямд арга нь миний хувьд энэ машин юм. Сая хатуу хөл хорионы үеэр кофены подууд маань дуусах дөхөөд их сандарч, нэг олдсон дээр нь 100 ширхэгийг нөөцөлж авсан шүү.<br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/2c5c3beaa16ab003e7970b6d9d247698.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/36565efab197f4cb0900aa9fe046cc9f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Anu Harchu Дижитал контент бүтээгч Үнэ цэнийг бүтээ 1 Sony A6400 камер YouTube сувагтаа зориулсан, боловсролын тухай видеонуудаа нэмэлт микрофонтой бичихийн тулд камераа сольж байлаа. Sony-ийн камерууд YouTube суваг хөтлөн явуулах гэж байгаа хүмүүст их тохиромжтой. Гар утсан дээрээ видео бичээд байж болно л доо, гэхдээ анхнаас нь "YouTube сувагт маань видео болж орно" гэж бодож тусдаа төхөөрөмж, картан дээр бичих нь илүү эмх цэгцтэй, чанар нь ч илүү байдаг юм. 2 MacBook Pro YouTube-д оруулах видеогоо утсан дээрээ ямар апп ашиглаж эвлүүлдэг вэ гэж хүмүүс их асуудаг. Би компьютер дээрээ Final Cut Pro апп-ийг ашиглан эвлүүлдэг юм. Ер нь бол YouTube-д зориулж зөөврийн компьютерээ сайжруулсан ч одоо YouTube гэлтгүй бүх л ажилдаа энийгээ ашиглаж байгаа. Миний хамгийн сайн хөрөнгө оруулалт. 3 BuJo төлөвлөгч дэвтэр + MUJI үзэг Электрон жаал юм шиг мөртлөө аналог арга барилд бас дуртай. Төлөвлөж сураагүй хүмүүс төлөвлөх дадлыг амьдралдаа хэвшүүлэхэд энэ арга барил туслах байх. Одоо өөрийн гэсэн #ТөлөвлөгчДэвтэр брэндийг гаргах гээд ажиллаж байгаа. Илүү баттай мэдээлэлтэй болчихоод хуваалцана аа. 4 AirPods чихэвч Энэ чихэвчээ бараг дөрвөн жил ашиглаж байна. Ашиглаж эхлэх хүртлээ утасгүй чихэвч хүнд нэг их хэрэгтэй зүйл биш гэж боддог байсан бол хэрэглэж эхэлснээсээ хойш салахаа больсон доо. Даанч Улаанбаатарын өвөлд цэнэг нь хурдан дуусдаг. 5 Apple Watch Хүмүүст цаг зүүж сурах их хэцүү байдаг юм шиг байна лээ. Би багаасаа л бугуйн цаг зүүдэг байсан учраас надад тээртэй ер санагддаггүй. Дасгал хөдөлгөөнөө бүртгээд, шатаасан калорио хянаад явахын дээр бугуйн дээрээ утсаа тавьчихсан юм шиг байдаг. Өмнөх цаг маань программ хангамжийн гэмтэлтэй болоод шинэ цаг авах хүртлээ хоёр сар өнжсөн, нэг хуруугаа алдчихсан юм шиг л санагдаж байсан (түй түй түй). 6 Амны хаалт Гэрэсээ гарахдаа түрийвч, утас, түлхүүр гэж бүртгэдэг байсан бол одоо маск нэмэгдсэн. 7 Түрийвч/Картны гэр Түрийвч гэснээс би сүүлийн таван жил бараг түрийвч ашиглаагүй. Уламжлалт загварын түрийвчийг хэлж байна л даа. Бэлэн мөнгө ашиглахаа больчихоор том хэмжээтэй түрийвчнээс зайлсхийж, card holder авч явах амар санагддаг юм байна. Яваандаа карт ч хэрэггүй болчихвол амар л байна, тэ? 8 Арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнүүд Арьс арчилгааны "донтой", skinthusiast хүний хувьд миний угаалгын өрөөнд ер нь хэвийн хүнийхээс хэд дахин олон бүтээгдэхүүн бий. Аль нэгийг нь онцлох хэцүү байна. Гэхдээ арьс арчилгааны хамгийн энгийн дүрэм бол цэвэрлэ, чийгшүүл, хамгаал юм шүү. Гадагшаа гарахгүй байсан ч нарны тосоо өглөө бүр түрхэж байгаарай. Орой нь харин заавал цэвэрлэ. 9 Улаан уруулын будаг Улаан уруултай байхад цаанаасаа л нэг хүчирхэг санагддаг шүү. Ганц гоо сайхандаа анхаарч байгаадаа ч биш, харин шийдэмгий, өөртөө итгэлтэй зан төрхийг маань гаргаж ирээд байдаг учраас. Сүүлийн хэдэн сар маск зүүгээд байгаа болохоор уруулаа будахаа ч больж дээ. 10 Кофе / Кофены машин Судсаар нь цус биш кафеин гүйдэг хүмүүсийн нэг байна аа. Орой дээр нь crema хөвсөн хар кофе уруулдаа хүргэх хүртэл өглөө албан ёсоор эхлэхгүй. Тэрний дараа л хүн таньж эхэлнэ дээ. Гэртээ кофегоо чанаад уучих хялбар мөртлөө урт хугацаандаа хямд арга нь миний хувьд энэ машин юм. Сая хатуу хөл хорионы үеэр кофены подууд маань дуусах дөхөөд их сандарч, нэг олдсон дээр нь 100 ширхэгийг нөөцөлж авсан шүү.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Anu Harchu \| \| \| \| \| Дижитал контент бүтээгч \| \| \| \| \| Үнэ цэнийг бүтээ \| \| \| \| \| ????????‍♀️????????☕️???????? \| \| \| \| \| 1 \| Sony A6400 камер \| \| \| \| YouTube сувагтаа зориулсан, боловсролын тухай видеонуудаа нэмэлт микрофонтой бичихийн тулд камераа сольж байлаа. Sony-ийн камерууд YouTube суваг хөтлөн явуулах гэж байгаа хүмүүст их тохиромжтой. Гар утсан дээрээ видео бичээд байж болно л доо, гэхдээ анхнаас нь "YouTube сувагт маань видео болж орно" гэж бодож тусдаа төхөөрөмж, картан дээр бичих нь илүү эмх цэгцтэй, чанар нь ч илүү байдаг юм. \| \| \| \| 2 \| MacBook Pro \| \| \| \| YouTube-д оруулах видеогоо утсан дээрээ ямар апп ашиглаж эвлүүлдэг вэ гэж хүмүүс их асуудаг. Би компьютер дээрээ Final Cut Pro апп-ийг ашиглан эвлүүлдэг юм. Ер нь бол YouTube-д зориулж зөөврийн компьютерээ сайжруулсан ч одоо YouTube гэлтгүй бүх л ажилдаа энийгээ ашиглаж байгаа. Миний хамгийн сайн хөрөнгө оруулалт. \| \| \| \| \| 3 \| BuJo төлөвлөгч дэвтэр + MUJI үзэг \| \| \| \| Электрон жаал юм шиг мөртлөө аналог арга барилд бас дуртай. Төлөвлөж сураагүй хүмүүс төлөвлөх дадлыг амьдралдаа хэвшүүлэхэд энэ арга барил туслах байх. Одоо өөрийн гэсэн #ТөлөвлөгчДэвтэр брэндийг гаргах гээд ажиллаж байгаа. Илүү баттай мэдээлэлтэй болчихоод хуваалцана аа. \| \| \| \| 4 \| AirPods чихэвч \| \| \| \| Энэ чихэвчээ бараг дөрвөн жил ашиглаж байна. Ашиглаж эхлэх хүртлээ утасгүй чихэвч хүнд нэг их хэрэгтэй зүйл биш гэж боддог байсан бол хэрэглэж эхэлснээсээ хойш салахаа больсон доо. Даанч Улаанбаатарын өвөлд цэнэг нь хурдан дуусдаг. \| \| \| \| 5 \| Apple Watch \| \| \| \| Хүмүүст цаг зүүж сурах их хэцүү байдаг юм шиг байна лээ. Би багаасаа л бугуйн цаг зүүдэг байсан учраас надад тээртэй ер санагддаггүй. Дасгал хөдөлгөөнөө бүртгээд, шатаасан калорио хянаад явахын дээр бугуйн дээрээ утсаа тавьчихсан юм шиг байдаг. Өмнөх цаг маань программ хангамжийн гэмтэлтэй болоод шинэ цаг авах хүртлээ хоёр сар өнжсөн, нэг хуруугаа алдчихсан юм шиг л санагдаж байсан (түй түй түй). \| \| \| \| 6 \| Амны хаалт \| \| \| \| Гэрэсээ гарахдаа түрийвч, утас, түлхүүр гэж бүртгэдэг байсан бол одоо маск нэмэгдсэн. \| \| \| \| 7 \| Түрийвч/Картны гэр \| \| \| \| Түрийвч гэснээс би сүүлийн таван жил бараг түрийвч ашиглаагүй. Уламжлалт загварын түрийвчийг хэлж байна л даа. Бэлэн мөнгө ашиглахаа больчихоор том хэмжээтэй түрийвчнээс зайлсхийж, card holder авч явах амар санагддаг юм байна. Яваандаа карт ч хэрэггүй болчихвол амар л байна, тэ? \| \| \| \| 8 \| Арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнүүд \| \| \| \| Арьс арчилгааны "донтой", skinthusiast хүний хувьд миний угаалгын өрөөнд ер нь хэвийн хүнийхээс хэд дахин олон бүтээгдэхүүн бий. Аль нэгийг нь онцлох хэцүү байна. Гэхдээ арьс арчилгааны хамгийн энгийн дүрэм бол цэвэрлэ, чийгшүүл, хамгаал юм шүү. Гадагшаа гарахгүй байсан ч нарны тосоо өглөө бүр түрхэж байгаарай. Орой нь харин заавал цэвэрлэ. \| \| \| \| 9 \| Улаан уруулын будаг \| \| \| \| Улаан уруултай байхад цаанаасаа л нэг хүчирхэг санагддаг шүү. Ганц гоо сайхандаа анхаарч байгаадаа ч биш, харин шийдэмгий, өөртөө итгэлтэй зан төрхийг маань гаргаж ирээд байдаг учраас. Сүүлийн хэдэн сар маск зүүгээд байгаа болохоор уруулаа будахаа ч больж дээ. \| \| \| \| 10 \| Кофе / Кофены машин \| \| \| \| Судсаар нь цус биш кафеин гүйдэг хүмүүсийн нэг байна аа. Орой дээр нь crema хөвсөн хар кофе уруулдаа хүргэх хүртэл өглөө албан ёсоор эхлэхгүй. Тэрний дараа л хүн таньж эхэлнэ дээ. Гэртээ кофегоо чанаад уучих хялбар мөртлөө урт хугацаандаа хямд арга нь миний хувьд энэ машин юм. Сая хатуу хөл хорионы үеэр кофены подууд маань дуусах дөхөөд их сандарч, нэг олдсон дээр нь 100 ширхэгийг нөөцөлж авсан шүү. \| \| \|
https://unread.today/c/howiparent-temulunb	Зочинтой булан	Tsogzolmaa Shofyor	2020-08-31T00:00:00	8 сарын 31, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүн	<div class="article-body"> <h2>Өнөөдрийн дугаартаа бид хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүнг урилаа. Хоол хийх урлагаар дамжуулан олон мянган эмэгтэйчүүдэд урам зориг, гэр бүлд нь аз жаргал түгээж буй тэрээр "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч билээ. Б.Тэмүлүн хоол, нарийн боов, бялуу хийх төрөл бүрийн сургалт явуулахын зэрэгцээ "Sweet Kitchen" нэрийн бялуугаа түгээж, саяхан "Bitter Sweet" хоолны жорын дэвтэр гаргаад буй юм. Ингээд түүний гэр бүлтэй танилцаж, хүүхэд өсгөх "амтат жор"-оос нь хуваалцъя.</h2><p></p><p><b>Нэр:</b> Б.Тэмүлүн <br><b>Ажил</b>: "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч, "Bitter Sweet" жорын дэвтрийн зохиогч <br><b>Ам бүл:</b> 4 <br><b>Сошиал хуудсууд</b>: Temulun Batbum (Facebook), <a href="https://www.instagram.com/temulun/" target="_blank">Temulun</a> (Instagram)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7fb6ea8bbf6018e38fbdd5afd6370797.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Би нөхөр, хоёр хүүтэйгээ амьдардаг. Урлаг судлаач, багш мэргэжилтэй. Олон жилийн өмнөөс хоббигоо даган "Sweet Kitchen" группийг байгуулж, бялуу хийдэг болсон юм. Нөхөр маань батлан хамгаалах салбарт ажилладаг цэргийн хүн учраас гаднын орнууд руу томилолтоор явах тохиолдол цөөнгүй. Энэ үед гэр бүлийнхээ арыг нь дааж, ажлаа хийхийн хажуугаар хоёр хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргахыг хичээдэг. Харин нөхөртэйгөө хамтдаа байх үедээ нэг нэгнийхээ ачааг хөнгөлж, хийх ажлуудаа зохицуулаад явдаг даа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p>Хүүхдүүдийн хичээл өглөө 7.30 цагт эхэлдэг учраас эрт босож цайг нь уулгаад, хичээлд нь хүргэж өгдөг. Харин оройдоо хоёр хүүхдээ унтуулахын өмнө биед нь тос түрхэж, заримдаа тай массаж хийж өгдөг юм. Хүүхдүүд гоё үнэртэй тос, иогийн намуухан аялгуунд амархан тайвширч, гүн нойрсдог шүү. Харин зундаа агаар салхинд түлхүү гаргаж, гадаа тоглуулдаг. Бас нөхөр бид хоёр орой унтахын өмнө хүүхдүүдтэйгээ янз бүрийн зүйлсийн тухай ярилцаж, бодлыг нь сонсохыг хичээнэ. Тэр үед хүүхдийнхээ хүсэл сонирхол, онцлогийг илүү мэдэрч, ойлгох боломжтой. Бага хүү маань нэг удаа яагаад үргэлж дээшээ харж унтдагаа тайлбарлахдаа гэр бүлийнхнээ бүх гишүүнд хайртай учраас хэн нэгнийг гомдоохгүйн тулд нэг тийш харж унтахгүйг хичээдэг гэсэн юм. Гадаа тоглохдоо хүртэл ганцаардаж байгаа байх гэж бодоод ганцаараа тоглож байгаа хүүхэд дээр очдог гэснийг сонсоод хүн бүрд ижил тэгш хандаж, хайрладаг болохыг нь анзаарсан.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0a1751e232887eee526216f11aa2d1da.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5b13df31a85706c090a72b1c819a2b6c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Эрэгтэй хүүхдийг багаас нь хатуу, чанга өсгөх хэрэгтэй гэх зөвлөгөө их ирдэг. Ямар ч хүүхдийг эрх чөлөөтэй, элдэв айдасгүй байх нээлттэй орчинд, эр зоригтой, өөртөө итгэлтэй болгож өсгөх нь зүйтэй. Тэгэхдээ хүүхдүүдийнхээ зан төлөв, онцлогт нь тааруулж, өөр өөр арга барилаар ажиллах хэрэгтэй санагддаг. Манай том хүү бодож санаснаа шуудхан илэрхийлдэг, нээлттэй талдаа бол бага хүү маань интроверт буюу дотогшоогоо учраас илүү нухацтай хандаж, сайн ярилцахыг хичээдэг. Ер нь хүүхэд бие хүн болж төлөвшихөд өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал учраас аль алинтай нь дотоод сэтгэлийг нь нээж ярилцах нь зүйтэй санагддаг. Том хүү маань онгоц, галт уулын тухай янз бүрийн контент үзэж, онгоцны ослуудын шалтгаан, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга техникүүдийг сонирхон судалдаг юм. Харин бага хүү гарын эв дүй, анхаарал төвлөрөл шаардсан зүйлс сонирхож, нарийн эд ангитай тоглоом угсрах дуртай. Тиймээс хүүхдүүддээ тоглоом авахдаа хүртэл сонирхлыг нь харгалзан өөр зүйлс авдаг. <br> <br>Би шинэ бүтээгдэхүүн хийх бүрдээ дээжийг нь хоёр хүүхдэдээ амсуулж, сэтгэгдлийг нь сонсдог юм. Хоёр хүү маань ч хариуцлагатайгаар амталгаа хийж, санал бодлоо бүрэн дүүрэн илэрхийлдэг. Том хүү бялуу хийсний дараах үр дүнг харж, шүүмж, сэтгэгдлээ хэлэх нь түлхүү бол бага хүү бялуу хийх явцад өөрийн гараар тусалж, оролцохыг хүсдэгээрээ хоёр хүүхдийн маань онцлог харагддаг. <br> <br>Цаашид хүүхдийнхээ онцлогийг ойлгож, дутуу хөгжих магадлалтай ур чадварыг нь нөхөхийн тулд хүүхдүүдээ багаас спортоор хичээллүүлэх нь зөв гэж боддог юм. Одоогоор манай хоёр бассейнд явж байгаа. 12 нас хүрэхээр нь буудлагын спортоор хичээллүүлж үзье гэж нөхөртэйгөө ярьсан. Ерөнхийдөө багад нь ганцаарчилсан спортоор хичээллүүлж, анхаарал төвлөрөл, өөртэйгөө ажиллах дадал суулгасны дараа ахлах ангиас багийн спортод оруулах нь зүйтэй болов уу гэж ярилцаж байгаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Гэр бүлээрээ "Netflix"-ийн "<a href="https://www.youtube.com/watch?v=qKqj85oo2wI" target="_blank">Chef’s table</a>" цувралыг үзэх дуртай. Мөн Оросын "Карусель" сувгийн хүүхдийн нэвтрүүлгүүдийг үздэг. Том хүүгийн сонирхлыг дагаад хааяа онгоцтой холбоотой кино үзнэ. <br> <br>Бүтээгдэхүүний хувьд хүүхдийн сэтгэхүй хөгжүүлэх "<a href="https://www.amazon.com/tamiya-mini-4wd-Toys-Games/s?k=tamiya+mini+4wd&rh=n%3A165793011" target="_blank">Tamiy</a>" эвлүүлдэг тоглоомд хоёр хүү маань их дуртай болоод байгаа. Төрөл бүрийн онгоц, автомашин эвлүүлж, уралдуулахад багагүй цаг зарцуулдаг. Зөв угсарч, хүндийг жинг нь тохируулж чадвал уралдаанд түрүүлэх учраас том хүн ч сонирхож үзмээр бүтээлч тоглоом байна лээ. Мөн бага насны хүүхдийг хөгжүүлэх "<a href="https://www.facebook.com/creativebamboo.forchildren/photos/%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80-%D0%B3%D1%8D%D0%B6-%D1%8E%D1%83-%D0%B2%D1%8D-2-%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%8B%D0%BD-%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D1%80-%D1%85%D2%AF%D2%AF%D1%85%D0%B4%D2%AF%D2%AF%D0%B4-%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BD-%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%B3-%D1%8D%D1%85%D1%87%D2%AF%D2%AF%D0%B4%D0%B4%D1%8D%D1%8D-%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%BB%D1%82%D0%BE%D0%B9-%D0%BC%D1%8D%D0%B4%D1%8D%D1%8D/509860111260492/?paipv=0&eav=AfZLmSKi5854i3fNx3kEIyWrGLJ_9D7w8bILcdHQqz0FpEjlc9vW38dgqCKlc-vBVuM&_rdr" target="_blank">Creative Bamboo</a>" төвийн янз бүрийн сонирхолтой арга хэмжээ, сургалтуудад тогтмол хамрагддаг. Шинэ жүжиг гарах болгонд хамтдаа очиж үзнэ. Тэнд амралтын өдөр бүр очиж, цагийг хүүхдүүдтэйгээ хөгжилтэй, үр бүтээлтэй өнгөрүүлдэг шүү.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ad817775fa9d5d0b7d8cf21b18bf5ed5.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f0f296f7faedd110645e23bc7036791f.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Эмэгтэй хүн ээж болохоороо улам өөртэй илтгэлтэй болж, хийхээр зорьсон бүхнээ зоригтойгоор эхлүүлэх том шалтгаан, түлхэц болдог юм шиг санагддаг. Үүнийг дагаад амьдралын хэв маяг идэвхтэй болж, өөрийгөө илүү дайчилж, хурц болдог. Амжилтад хүрсэн эмэгтэйчүүдийг харвал хүүхэдтэй болсныхоо дараа том бизнес, төсөл барьж авсан түүх олон. Миний хувьд ч анхны хүүхдээ гаргасныхаа дараа <a href="https://www.facebook.com/groups/sweetkitchen/" target="_blank">"Sweet Kitchen" </a>группийг байгуулах санаа төрж, бизнесээ эхлүүлсэн.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? </h3><p>Гэр бүлтэйгээ цагийг өнгөрөөж буй үедээ амттай хоол хийх, гадуур зугаалах зэргээр амардаг. Ажил, гэр, сургууль нэг дор ойрхон байрлах, орой эрт унтаж, өглөө босох зэрэг нь амьдралын чанарт маш их нөлөөлдөг юм билээ. Тэр хэрээр цаг хэмнэж, амрах боломж гаргаж чаддаг. Өмнө нь гэр хол байсан учраас хайран цагийг замын түгжрэлд өнгөрүүлдэг байлаа. Одоо бол ажлаа тараад хүүхдүүдээ тоглоомын талбайд тоглуулах, дөрвүүлээ хамт гадуур алхах зэргээр амардаг. Эцэг эхчүүд хүүхдүүдийнхээ өдрийг, тухайлбал өглөө хэдэд босох, хэзээ хоолоо идэх, гадуур тоглох зэрэг өдөр тутмын үйлдлүүдийг нь тогтмол дадал болговол их амар. Ингэснээр хүүхдийн толгойд хэзээ, юу хийх нь тодорхой болох тул тэвдэх шаардлагагүй, амгалан тайван болдог. Эцэг эхчүүдэд ч амрах цаг гарч, зөв амьдралын хэв маягтай болно.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/28498f6a26d3b63d1552561bb72c48a4.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9a114aecd83d55fe6e2f0b760a63f12b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ?</h3><p>Эцэг эхчүүдийн хувьд аль аль нь ажлаа хийхийн хажуугаар хүүхдэдээ цаг гаргана гэдэг амаргүй учраас тодорхой хэмжээний золиос гаргах хэрэгтэй болдог. Миний хувьд өнгөрсөн жил Санхүү, эдийн засгийн их сургуульд сурахын хажуугаар ажлаа хийж, хүүхдүүдээ харах хэрэгтэй болсон. Нөхөр маань гадаадад томилолтоор явсан тул тэр бүгдийг өөрөө зохицуулах шаардлага гарсан юм. Бүгдэд нь цаг гаргаж, тэнцвэртэй амьдарна гэдэг үнэхээр хэцүү юм билээ. Өглөө бүр эрт босож, хоолыг нь бэлдээд, харин онлайн хичээлийг нь ахад нь даатгаж явахаас өөр арга байгаагүй. <br> <br>Ажил орхигдож, удаашрах үед дараа нь нөхөж, гүйцээж болно. Харин гэр бүлийн цагийг нөхөх боломжгүй учраас ямар ч нөхцөлд хамгийн анхаарал хандуулах ёстой зүйл юм. Долоо хоногт нэг удаа гэр цэвэрлэдэг хүн дуудна, хааяа хадам ээжээсээ тусламж авдаг байсан. Том хүүгээ зургаан сартай байхад нь бялууны үйлдвэрт ажиллахаар болсон тул түр хугацаанд асрагч авч байлаа. Заримдаа оройтож ирэх үедээ хүүхдүүддээ яагаад оройтсон, ажил дээрээ юу хийсэн тухайгаа тайлбарлаж, ойлгуулахыг хичээдэг. Юу хийсэн нь мэдэгдэхгүй оройтоод байвал хүүхэд ойлгохгүй, хоорондын харилцаа улам л муудна шүү дээ. Тэрээр хэрээр манай хүүхдүүд заримдаа ээж, аавыгаа оройтож магадгүй гэдгийг ойлгож, өөрсдөө бие даахад суралцсаар л байгаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Том хүүгийн сургууль дээр гэр бүлийн өдөрлөг болж, хүүхэд бүр тайзан дээр гарч ирээд аав, ээждээ сэтгэлийн үгээ хэлж байсан юм. Ихэнх хүүхдүүд аав, ээждээ хайртай гэдгээ товч илэрхийлээд бууж байхад манай хүү яагаад хайртай гэдгээ тайлбарлаж, цаашид ч хайрласаар байхаа чөлөөтэй ярьсанд их баярласан. Хүүгээ өөрийгөө бусдад чөлөөтэй нээх хүсэлтэй, түүнийгээ айхгүйгээр зоригтой илэрхийлж буйг анзаарсан. Бага хүүгийн хувьд үргэлж бусдад ижил тэгш хандахыг хичээдэг тухайгаа ярих бүрд түүнээсээ үлгэр жишээ авмаар санагдаж, заримдаа өөрөөсөө хүртэл асуулт асуухад хүргэдэг юм. Энэ мэт хоёр хүүхдээрээ бахархах, үлгэрлэх жишээ олон бий.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Нэг танил маань намайг хүүхдийнхээ хувийн орон зай руу хэт нэвтрэх гэж байсныг ойлгуулсан юм. Хүүхдийн сэтгэхүй, дотоод ертөнцийг нь бүрэн таньж мэдэж чадвал тэр хэрээр зөв өсгөн хүмүүжүүлэх арга барилаа олж чадна гэж бодож байсан ч тэр бүхэн хэмжээ хязгаартай болохыг ухаарсан. Хүүхэд өөрөө өөрийнхөө дотоод ертөнцийг бүтээж, цэцэглүүлдэг учраас нийгэмд хэрхэн зөв хүн болж төлөвшихөд нь нөлөөлөхөөс биш хувийн орон зай руу нь хэт нэвтэрч, бүх асуудалд оролцож болохгүйг эцэг эхчүүд бодож үзэх хэрэгтэй болов уу.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хамгийн гол нь, дуртай зүйлээ хийж, түүнээсээ таашаал авдаг байгаасай. Үргэлж өсөн дэвших сэтгэлгээтэй байж, өөрсдийн авьяас, ур чадвараа нээж, түүнийгээ бүрэн дүүрэн ашиглахын төлөө суралцаасай гэж хүсдэг. Мөн хэн нэгнээс хамаарахгүйгээр амьдарч, бие дааж шийдвэр гаргах чадвартай байх хэрэгтэй болов уу. Харилцааны хувьд бусдад ижил тэгш ханддаг, өөрийгөө ойлгуулахаас гадна бусдыг ойлгодог байгаасай гэж боддог юм. Гэхдээ хүүхдүүдээсээ хэт ихийг хүлээх гэсний хэрэггүй санагддаг. Тэд л өөрсдийнхөө амьдралыг бүтээж, шийднэ шүү дээ.</p> </div>	Өнөөдрийн дугаартаа бид хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүнг урилаа. Хоол хийх урлагаар дамжуулан олон мянган эмэгтэйчүүдэд урам зориг, гэр бүлд нь аз жаргал түгээж буй тэрээр "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч билээ. Б.Тэмүлүн хоол, нарийн боов, бялуу хийх төрөл бүрийн сургалт явуулахын зэрэгцээ "Sweet Kitchen" нэрийн бялуугаа түгээж, саяхан "Bitter Sweet" хоолны жорын дэвтэр гаргаад буй юм. Ингээд түүний гэр бүлтэй танилцаж, хүүхэд өсгөх "амтат жор"-оос нь хуваалцъя. Нэр: Б.Тэмүлүн Ажил : "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч, "Bitter Sweet" жорын дэвтрийн зохиогч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд : Temulun Batbum (Facebook), Temulun (Instagram) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Би нөхөр, хоёр хүүтэйгээ амьдардаг. Урлаг судлаач, багш мэргэжилтэй. Олон жилийн өмнөөс хоббигоо даган "Sweet Kitchen" группийг байгуулж, бялуу хийдэг болсон юм. Нөхөр маань батлан хамгаалах салбарт ажилладаг цэргийн хүн учраас гаднын орнууд руу томилолтоор явах тохиолдол цөөнгүй. Энэ үед гэр бүлийнхээ арыг нь дааж, ажлаа хийхийн хажуугаар хоёр хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргахыг хичээдэг. Харин нөхөртэйгөө хамтдаа байх үедээ нэг нэгнийхээ ачааг хөнгөлж, хийх ажлуудаа зохицуулаад явдаг даа. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Хүүхдүүдийн хичээл өглөө 7.30 цагт эхэлдэг учраас эрт босож цайг нь уулгаад, хичээлд нь хүргэж өгдөг. Харин оройдоо хоёр хүүхдээ унтуулахын өмнө биед нь тос түрхэж, заримдаа тай массаж хийж өгдөг юм. Хүүхдүүд гоё үнэртэй тос, иогийн намуухан аялгуунд амархан тайвширч, гүн нойрсдог шүү. Харин зундаа агаар салхинд түлхүү гаргаж, гадаа тоглуулдаг. Бас нөхөр бид хоёр орой унтахын өмнө хүүхдүүдтэйгээ янз бүрийн зүйлсийн тухай ярилцаж, бодлыг нь сонсохыг хичээнэ. Тэр үед хүүхдийнхээ хүсэл сонирхол, онцлогийг илүү мэдэрч, ойлгох боломжтой. Бага хүү маань нэг удаа яагаад үргэлж дээшээ харж унтдагаа тайлбарлахдаа гэр бүлийнхнээ бүх гишүүнд хайртай учраас хэн нэгнийг гомдоохгүйн тулд нэг тийш харж унтахгүйг хичээдэг гэсэн юм. Гадаа тоглохдоо хүртэл ганцаардаж байгаа байх гэж бодоод ганцаараа тоглож байгаа хүүхэд дээр очдог гэснийг сонсоод хүн бүрд ижил тэгш хандаж, хайрладаг болохыг нь анзаарсан. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Эрэгтэй хүүхдийг багаас нь хатуу, чанга өсгөх хэрэгтэй гэх зөвлөгөө их ирдэг. Ямар ч хүүхдийг эрх чөлөөтэй, элдэв айдасгүй байх нээлттэй орчинд, эр зоригтой, өөртөө итгэлтэй болгож өсгөх нь зүйтэй. Тэгэхдээ хүүхдүүдийнхээ зан төлөв, онцлогт нь тааруулж, өөр өөр арга барилаар ажиллах хэрэгтэй санагддаг. Манай том хүү бодож санаснаа шуудхан илэрхийлдэг, нээлттэй талдаа бол бага хүү маань интроверт буюу дотогшоогоо учраас илүү нухацтай хандаж, сайн ярилцахыг хичээдэг. Ер нь хүүхэд бие хүн болж төлөвшихөд өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал учраас аль алинтай нь дотоод сэтгэлийг нь нээж ярилцах нь зүйтэй санагддаг. Том хүү маань онгоц, галт уулын тухай янз бүрийн контент үзэж, онгоцны ослуудын шалтгаан, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга техникүүдийг сонирхон судалдаг юм. Харин бага хүү гарын эв дүй, анхаарал төвлөрөл шаардсан зүйлс сонирхож, нарийн эд ангитай тоглоом угсрах дуртай. Тиймээс хүүхдүүддээ тоглоом авахдаа хүртэл сонирхлыг нь харгалзан өөр зүйлс авдаг. Би шинэ бүтээгдэхүүн хийх бүрдээ дээжийг нь хоёр хүүхдэдээ амсуулж, сэтгэгдлийг нь сонсдог юм. Хоёр хүү маань ч хариуцлагатайгаар амталгаа хийж, санал бодлоо бүрэн дүүрэн илэрхийлдэг. Том хүү бялуу хийсний дараах үр дүнг харж, шүүмж, сэтгэгдлээ хэлэх нь түлхүү бол бага хүү бялуу хийх явцад өөрийн гараар тусалж, оролцохыг хүсдэгээрээ хоёр хүүхдийн маань онцлог харагддаг. Цаашид хүүхдийнхээ онцлогийг ойлгож, дутуу хөгжих магадлалтай ур чадварыг нь нөхөхийн тулд хүүхдүүдээ багаас спортоор хичээллүүлэх нь зөв гэж боддог юм. Одоогоор манай хоёр бассейнд явж байгаа. 12 нас хүрэхээр нь буудлагын спортоор хичээллүүлж үзье гэж нөхөртэйгөө ярьсан. Ерөнхийдөө багад нь ганцаарчилсан спортоор хичээллүүлж, анхаарал төвлөрөл, өөртэйгөө ажиллах дадал суулгасны дараа ахлах ангиас багийн спортод оруулах нь зүйтэй болов уу гэж ярилцаж байгаа. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Гэр бүлээрээ "Netflix"-ийн " Chef’s table " цувралыг үзэх дуртай. Мөн Оросын "Карусель" сувгийн хүүхдийн нэвтрүүлгүүдийг үздэг. Том хүүгийн сонирхлыг дагаад хааяа онгоцтой холбоотой кино үзнэ. Бүтээгдэхүүний хувьд хүүхдийн сэтгэхүй хөгжүүлэх " Tamiy " эвлүүлдэг тоглоомд хоёр хүү маань их дуртай болоод байгаа. Төрөл бүрийн онгоц, автомашин эвлүүлж, уралдуулахад багагүй цаг зарцуулдаг. Зөв угсарч, хүндийг жинг нь тохируулж чадвал уралдаанд түрүүлэх учраас том хүн ч сонирхож үзмээр бүтээлч тоглоом байна лээ. Мөн бага насны хүүхдийг хөгжүүлэх " Creative Bamboo " төвийн янз бүрийн сонирхолтой арга хэмжээ, сургалтуудад тогтмол хамрагддаг. Шинэ жүжиг гарах болгонд хамтдаа очиж үзнэ. Тэнд амралтын өдөр бүр очиж, цагийг хүүхдүүдтэйгээ хөгжилтэй, үр бүтээлтэй өнгөрүүлдэг шүү. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Эмэгтэй хүн ээж болохоороо улам өөртэй илтгэлтэй болж, хийхээр зорьсон бүхнээ зоригтойгоор эхлүүлэх том шалтгаан, түлхэц болдог юм шиг санагддаг. Үүнийг дагаад амьдралын хэв маяг идэвхтэй болж, өөрийгөө илүү дайчилж, хурц болдог. Амжилтад хүрсэн эмэгтэйчүүдийг харвал хүүхэдтэй болсныхоо дараа том бизнес, төсөл барьж авсан түүх олон. Миний хувьд ч анхны хүүхдээ гаргасныхаа дараа "Sweet Kitchen" группийг байгуулах санаа төрж, бизнесээ эхлүүлсэн. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Гэр бүлтэйгээ цагийг өнгөрөөж буй үедээ амттай хоол хийх, гадуур зугаалах зэргээр амардаг. Ажил, гэр, сургууль нэг дор ойрхон байрлах, орой эрт унтаж, өглөө босох зэрэг нь амьдралын чанарт маш их нөлөөлдөг юм билээ. Тэр хэрээр цаг хэмнэж, амрах боломж гаргаж чаддаг. Өмнө нь гэр хол байсан учраас хайран цагийг замын түгжрэлд өнгөрүүлдэг байлаа. Одоо бол ажлаа тараад хүүхдүүдээ тоглоомын талбайд тоглуулах, дөрвүүлээ хамт гадуур алхах зэргээр амардаг. Эцэг эхчүүд хүүхдүүдийнхээ өдрийг, тухайлбал өглөө хэдэд босох, хэзээ хоолоо идэх, гадуур тоглох зэрэг өдөр тутмын үйлдлүүдийг нь тогтмол дадал болговол их амар. Ингэснээр хүүхдийн толгойд хэзээ, юу хийх нь тодорхой болох тул тэвдэх шаардлагагүй, амгалан тайван болдог. Эцэг эхчүүдэд ч амрах цаг гарч, зөв амьдралын хэв маягтай болно. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Эцэг эхчүүдийн хувьд аль аль нь ажлаа хийхийн хажуугаар хүүхдэдээ цаг гаргана гэдэг амаргүй учраас тодорхой хэмжээний золиос гаргах хэрэгтэй болдог. Миний хувьд өнгөрсөн жил Санхүү, эдийн засгийн их сургуульд сурахын хажуугаар ажлаа хийж, хүүхдүүдээ харах хэрэгтэй болсон. Нөхөр маань гадаадад томилолтоор явсан тул тэр бүгдийг өөрөө зохицуулах шаардлага гарсан юм. Бүгдэд нь цаг гаргаж, тэнцвэртэй амьдарна гэдэг үнэхээр хэцүү юм билээ. Өглөө бүр эрт босож, хоолыг нь бэлдээд, харин онлайн хичээлийг нь ахад нь даатгаж явахаас өөр арга байгаагүй. Ажил орхигдож, удаашрах үед дараа нь нөхөж, гүйцээж болно. Харин гэр бүлийн цагийг нөхөх боломжгүй учраас ямар ч нөхцөлд хамгийн анхаарал хандуулах ёстой зүйл юм. Долоо хоногт нэг удаа гэр цэвэрлэдэг хүн дуудна, хааяа хадам ээжээсээ тусламж авдаг байсан. Том хүүгээ зургаан сартай байхад нь бялууны үйлдвэрт ажиллахаар болсон тул түр хугацаанд асрагч авч байлаа. Заримдаа оройтож ирэх үедээ хүүхдүүддээ яагаад оройтсон, ажил дээрээ юу хийсэн тухайгаа тайлбарлаж, ойлгуулахыг хичээдэг. Юу хийсэн нь мэдэгдэхгүй оройтоод байвал хүүхэд ойлгохгүй, хоорондын харилцаа улам л муудна шүү дээ. Тэрээр хэрээр манай хүүхдүүд заримдаа ээж, аавыгаа оройтож магадгүй гэдгийг ойлгож, өөрсдөө бие даахад суралцсаар л байгаа. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Том хүүгийн сургууль дээр гэр бүлийн өдөрлөг болж, хүүхэд бүр тайзан дээр гарч ирээд аав, ээждээ сэтгэлийн үгээ хэлж байсан юм. Ихэнх хүүхдүүд аав, ээждээ хайртай гэдгээ товч илэрхийлээд бууж байхад манай хүү яагаад хайртай гэдгээ тайлбарлаж, цаашид ч хайрласаар байхаа чөлөөтэй ярьсанд их баярласан. Хүүгээ өөрийгөө бусдад чөлөөтэй нээх хүсэлтэй, түүнийгээ айхгүйгээр зоригтой илэрхийлж буйг анзаарсан. Бага хүүгийн хувьд үргэлж бусдад ижил тэгш хандахыг хичээдэг тухайгаа ярих бүрд түүнээсээ үлгэр жишээ авмаар санагдаж, заримдаа өөрөөсөө хүртэл асуулт асуухад хүргэдэг юм. Энэ мэт хоёр хүүхдээрээ бахархах, үлгэрлэх жишээ олон бий. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Нэг танил маань намайг хүүхдийнхээ хувийн орон зай руу хэт нэвтрэх гэж байсныг ойлгуулсан юм. Хүүхдийн сэтгэхүй, дотоод ертөнцийг нь бүрэн таньж мэдэж чадвал тэр хэрээр зөв өсгөн хүмүүжүүлэх арга барилаа олж чадна гэж бодож байсан ч тэр бүхэн хэмжээ хязгаартай болохыг ухаарсан. Хүүхэд өөрөө өөрийнхөө дотоод ертөнцийг бүтээж, цэцэглүүлдэг учраас нийгэмд хэрхэн зөв хүн болж төлөвшихөд нь нөлөөлөхөөс биш хувийн орон зай руу нь хэт нэвтэрч, бүх асуудалд оролцож болохгүйг эцэг эхчүүд бодож үзэх хэрэгтэй болов уу. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хамгийн гол нь, дуртай зүйлээ хийж, түүнээсээ таашаал авдаг байгаасай. Үргэлж өсөн дэвших сэтгэлгээтэй байж, өөрсдийн авьяас, ур чадвараа нээж, түүнийгээ бүрэн дүүрэн ашиглахын төлөө суралцаасай гэж хүсдэг. Мөн хэн нэгнээс хамаарахгүйгээр амьдарч, бие дааж шийдвэр гаргах чадвартай байх хэрэгтэй болов уу. Харилцааны хувьд бусдад ижил тэгш ханддаг, өөрийгөө ойлгуулахаас гадна бусдыг ойлгодог байгаасай гэж боддог юм. Гэхдээ хүүхдүүдээсээ хэт ихийг хүлээх гэсний хэрэггүй санагддаг. Тэд л өөрсдийнхөө амьдралыг бүтээж, шийднэ шүү дээ.	Өнөөдрийн дугаартаа бид хоёр хүүгийн ээж Б.Тэмүлүнг урилаа. Хоол хийх урлагаар дамжуулан олон мянган эмэгтэйчүүдэд урам зориг, гэр бүлд нь аз жаргал түгээж буй тэрээр "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч билээ. Б.Тэмүлүн хоол, нарийн боов, бялуу хийх төрөл бүрийн сургалт явуулахын зэрэгцээ "Sweet Kitchen" нэрийн бялуугаа түгээж, саяхан "Bitter Sweet" хоолны жорын дэвтэр гаргаад буй юм. Ингээд түүний гэр бүлтэй танилцаж, хүүхэд өсгөх "амтат жор"-оос нь хуваалцъя. Нэр: Б.Тэмүлүн Ажил: "Sweet Kitchen" бүтээлч бүсгүйчүүдийн группийн үүсгэн байгуулагч, "Bitter Sweet" жорын дэвтрийн зохиогч Ам бүл: 4 Сошиал хуудсууд: Temulun Batbum (Facebook), Temulun (Instagram) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Би нөхөр, хоёр хүүтэйгээ амьдардаг. Урлаг судлаач, багш мэргэжилтэй. Олон жилийн өмнөөс хоббигоо даган "Sweet Kitchen" группийг байгуулж, бялуу хийдэг болсон юм. Нөхөр маань батлан хамгаалах салбарт ажилладаг цэргийн хүн учраас гаднын орнууд руу томилолтоор явах тохиолдол цөөнгүй. Энэ үед гэр бүлийнхээ арыг нь дааж, ажлаа хийхийн хажуугаар хоёр хүүхдэдээ хангалттай цаг гаргахыг хичээдэг. Харин нөхөртэйгөө хамтдаа байх үедээ нэг нэгнийхээ ачааг хөнгөлж, хийх ажлуудаа зохицуулаад явдаг даа. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Хүүхдүүдийн хичээл өглөө 7.30 цагт эхэлдэг учраас эрт босож цайг нь уулгаад, хичээлд нь хүргэж өгдөг. Харин оройдоо хоёр хүүхдээ унтуулахын өмнө биед нь тос түрхэж, заримдаа тай массаж хийж өгдөг юм. Хүүхдүүд гоё үнэртэй тос, иогийн намуухан аялгуунд амархан тайвширч, гүн нойрсдог шүү. Харин зундаа агаар салхинд түлхүү гаргаж, гадаа тоглуулдаг. Бас нөхөр бид хоёр орой унтахын өмнө хүүхдүүдтэйгээ янз бүрийн зүйлсийн тухай ярилцаж, бодлыг нь сонсохыг хичээнэ. Тэр үед хүүхдийнхээ хүсэл сонирхол, онцлогийг илүү мэдэрч, ойлгох боломжтой. Бага хүү маань нэг удаа яагаад үргэлж дээшээ харж унтдагаа тайлбарлахдаа гэр бүлийнхнээ бүх гишүүнд хайртай учраас хэн нэгнийг гомдоохгүйн тулд нэг тийш харж унтахгүйг хичээдэг гэсэн юм. Гадаа тоглохдоо хүртэл ганцаардаж байгаа байх гэж бодоод ганцаараа тоглож байгаа хүүхэд дээр очдог гэснийг сонсоод хүн бүрд ижил тэгш хандаж, хайрладаг болохыг нь анзаарсан. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Эрэгтэй хүүхдийг багаас нь хатуу, чанга өсгөх хэрэгтэй гэх зөвлөгөө их ирдэг. Ямар ч хүүхдийг эрх чөлөөтэй, элдэв айдасгүй байх нээлттэй орчинд, эр зоригтой, өөртөө итгэлтэй болгож өсгөх нь зүйтэй. Тэгэхдээ хүүхдүүдийнхээ зан төлөв, онцлогт нь тааруулж, өөр өөр арга барилаар ажиллах хэрэгтэй санагддаг. Манай том хүү бодож санаснаа шуудхан илэрхийлдэг, нээлттэй талдаа бол бага хүү маань интроверт буюу дотогшоогоо учраас илүү нухацтай хандаж, сайн ярилцахыг хичээдэг. Ер нь хүүхэд бие хүн болж төлөвшихөд өөрийгөө зөв илэрхийлж сурах нь чухал учраас аль алинтай нь дотоод сэтгэлийг нь нээж ярилцах нь зүйтэй санагддаг. Том хүү маань онгоц, галт уулын тухай янз бүрийн контент үзэж, онгоцны ослуудын шалтгаан, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга техникүүдийг сонирхон судалдаг юм. Харин бага хүү гарын эв дүй, анхаарал төвлөрөл шаардсан зүйлс сонирхож, нарийн эд ангитай тоглоом угсрах дуртай. Тиймээс хүүхдүүддээ тоглоом авахдаа хүртэл сонирхлыг нь харгалзан өөр зүйлс авдаг. Би шинэ бүтээгдэхүүн хийх бүрдээ дээжийг нь хоёр хүүхдэдээ амсуулж, сэтгэгдлийг нь сонсдог юм. Хоёр хүү маань ч хариуцлагатайгаар амталгаа хийж, санал бодлоо бүрэн дүүрэн илэрхийлдэг. Том хүү бялуу хийсний дараах үр дүнг харж, шүүмж, сэтгэгдлээ хэлэх нь түлхүү бол бага хүү бялуу хийх явцад өөрийн гараар тусалж, оролцохыг хүсдэгээрээ хоёр хүүхдийн маань онцлог харагддаг. Цаашид хүүхдийнхээ онцлогийг ойлгож, дутуу хөгжих магадлалтай ур чадварыг нь нөхөхийн тулд хүүхдүүдээ багаас спортоор хичээллүүлэх нь зөв гэж боддог юм. Одоогоор манай хоёр бассейнд явж байгаа. 12 нас хүрэхээр нь буудлагын спортоор хичээллүүлж үзье гэж нөхөртэйгөө ярьсан. Ерөнхийдөө багад нь ганцаарчилсан спортоор хичээллүүлж, анхаарал төвлөрөл, өөртэйгөө ажиллах дадал суулгасны дараа ахлах ангиас багийн спортод оруулах нь зүйтэй болов уу гэж ярилцаж байгаа. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Гэр бүлээрээ "Netflix"-ийн "Chef’s table" цувралыг үзэх дуртай. Мөн Оросын "Карусель" сувгийн хүүхдийн нэвтрүүлгүүдийг үздэг. Том хүүгийн сонирхлыг дагаад хааяа онгоцтой холбоотой кино үзнэ. Бүтээгдэхүүний хувьд хүүхдийн сэтгэхүй хөгжүүлэх "Tamiy" эвлүүлдэг тоглоомд хоёр хүү маань их дуртай болоод байгаа. Төрөл бүрийн онгоц, автомашин эвлүүлж, уралдуулахад багагүй цаг зарцуулдаг. Зөв угсарч, хүндийг жинг нь тохируулж чадвал уралдаанд түрүүлэх учраас том хүн ч сонирхож үзмээр бүтээлч тоглоом байна лээ. Мөн бага насны хүүхдийг хөгжүүлэх "Creative Bamboo" төвийн янз бүрийн сонирхолтой арга хэмжээ, сургалтуудад тогтмол хамрагддаг. Шинэ жүжиг гарах болгонд хамтдаа очиж үзнэ. Тэнд амралтын өдөр бүр очиж, цагийг хүүхдүүдтэйгээ хөгжилтэй, үр бүтээлтэй өнгөрүүлдэг шүү. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Эмэгтэй хүн ээж болохоороо улам өөртэй илтгэлтэй болж, хийхээр зорьсон бүхнээ зоригтойгоор эхлүүлэх том шалтгаан, түлхэц болдог юм шиг санагддаг. Үүнийг дагаад амьдралын хэв маяг идэвхтэй болж, өөрийгөө илүү дайчилж, хурц болдог. Амжилтад хүрсэн эмэгтэйчүүдийг харвал хүүхэдтэй болсныхоо дараа том бизнес, төсөл барьж авсан түүх олон. Миний хувьд ч анхны хүүхдээ гаргасныхаа дараа "Sweet Kitchen" группийг байгуулах санаа төрж, бизнесээ эхлүүлсэн. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Гэр бүлтэйгээ цагийг өнгөрөөж буй үедээ амттай хоол хийх, гадуур зугаалах зэргээр амардаг. Ажил, гэр, сургууль нэг дор ойрхон байрлах, орой эрт унтаж, өглөө босох зэрэг нь амьдралын чанарт маш их нөлөөлдөг юм билээ. Тэр хэрээр цаг хэмнэж, амрах боломж гаргаж чаддаг. Өмнө нь гэр хол байсан учраас хайран цагийг замын түгжрэлд өнгөрүүлдэг байлаа. Одоо бол ажлаа тараад хүүхдүүдээ тоглоомын талбайд тоглуулах, дөрвүүлээ хамт гадуур алхах зэргээр амардаг. Эцэг эхчүүд хүүхдүүдийнхээ өдрийг, тухайлбал өглөө хэдэд босох, хэзээ хоолоо идэх, гадуур тоглох зэрэг өдөр тутмын үйлдлүүдийг нь тогтмол дадал болговол их амар. Ингэснээр хүүхдийн толгойд хэзээ, юу хийх нь тодорхой болох тул тэвдэх шаардлагагүй, амгалан тайван болдог. Эцэг эхчүүдэд ч амрах цаг гарч, зөв амьдралын хэв маягтай болно. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Эцэг эхчүүдийн хувьд аль аль нь ажлаа хийхийн хажуугаар хүүхдэдээ цаг гаргана гэдэг амаргүй учраас тодорхой хэмжээний золиос гаргах хэрэгтэй болдог. Миний хувьд өнгөрсөн жил Санхүү, эдийн засгийн их сургуульд сурахын хажуугаар ажлаа хийж, хүүхдүүдээ харах хэрэгтэй болсон. Нөхөр маань гадаадад томилолтоор явсан тул тэр бүгдийг өөрөө зохицуулах шаардлага гарсан юм. Бүгдэд нь цаг гаргаж, тэнцвэртэй амьдарна гэдэг үнэхээр хэцүү юм билээ. Өглөө бүр эрт босож, хоолыг нь бэлдээд, харин онлайн хичээлийг нь ахад нь даатгаж явахаас өөр арга байгаагүй. Ажил орхигдож, удаашрах үед дараа нь нөхөж, гүйцээж болно. Харин гэр бүлийн цагийг нөхөх боломжгүй учраас ямар ч нөхцөлд хамгийн анхаарал хандуулах ёстой зүйл юм. Долоо хоногт нэг удаа гэр цэвэрлэдэг хүн дуудна, хааяа хадам ээжээсээ тусламж авдаг байсан. Том хүүгээ зургаан сартай байхад нь бялууны үйлдвэрт ажиллахаар болсон тул түр хугацаанд асрагч авч байлаа. Заримдаа оройтож ирэх үедээ хүүхдүүддээ яагаад оройтсон, ажил дээрээ юу хийсэн тухайгаа тайлбарлаж, ойлгуулахыг хичээдэг. Юу хийсэн нь мэдэгдэхгүй оройтоод байвал хүүхэд ойлгохгүй, хоорондын харилцаа улам л муудна шүү дээ. Тэрээр хэрээр манай хүүхдүүд заримдаа ээж, аавыгаа оройтож магадгүй гэдгийг ойлгож, өөрсдөө бие даахад суралцсаар л байгаа. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Том хүүгийн сургууль дээр гэр бүлийн өдөрлөг болж, хүүхэд бүр тайзан дээр гарч ирээд аав, ээждээ сэтгэлийн үгээ хэлж байсан юм. Ихэнх хүүхдүүд аав, ээждээ хайртай гэдгээ товч илэрхийлээд бууж байхад манай хүү яагаад хайртай гэдгээ тайлбарлаж, цаашид ч хайрласаар байхаа чөлөөтэй ярьсанд их баярласан. Хүүгээ өөрийгөө бусдад чөлөөтэй нээх хүсэлтэй, түүнийгээ айхгүйгээр зоригтой илэрхийлж буйг анзаарсан. Бага хүүгийн хувьд үргэлж бусдад ижил тэгш хандахыг хичээдэг тухайгаа ярих бүрд түүнээсээ үлгэр жишээ авмаар санагдаж, заримдаа өөрөөсөө хүртэл асуулт асуухад хүргэдэг юм. Энэ мэт хоёр хүүхдээрээ бахархах, үлгэрлэх жишээ олон бий. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Нэг танил маань намайг хүүхдийнхээ хувийн орон зай руу хэт нэвтрэх гэж байсныг ойлгуулсан юм. Хүүхдийн сэтгэхүй, дотоод ертөнцийг нь бүрэн таньж мэдэж чадвал тэр хэрээр зөв өсгөн хүмүүжүүлэх арга барилаа олж чадна гэж бодож байсан ч тэр бүхэн хэмжээ хязгаартай болохыг ухаарсан. Хүүхэд өөрөө өөрийнхөө дотоод ертөнцийг бүтээж, цэцэглүүлдэг учраас нийгэмд хэрхэн зөв хүн болж төлөвшихөд нь нөлөөлөхөөс биш хувийн орон зай руу нь хэт нэвтэрч, бүх асуудалд оролцож болохгүйг эцэг эхчүүд бодож үзэх хэрэгтэй болов уу. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хамгийн гол нь, дуртай зүйлээ хийж, түүнээсээ таашаал авдаг байгаасай. Үргэлж өсөн дэвших сэтгэлгээтэй байж, өөрсдийн авьяас, ур чадвараа нээж, түүнийгээ бүрэн дүүрэн ашиглахын төлөө суралцаасай гэж хүсдэг. Мөн хэн нэгнээс хамаарахгүйгээр амьдарч, бие дааж шийдвэр гаргах чадвартай байх хэрэгтэй болов уу. Харилцааны хувьд бусдад ижил тэгш ханддаг, өөрийгөө ойлгуулахаас гадна бусдыг ойлгодог байгаасай гэж боддог юм. Гэхдээ хүүхдүүдээсээ хэт ихийг хүлээх гэсний хэрэггүй санагддаг. Тэд л өөрсдийнхөө амьдралыг бүтээж, шийднэ шүү дээ.
https://unread.today/c/posted-mmusic-ginjin	Зочинтой булан	Unread Today	2021-09-03T00:00:00	9 сарын 3, 2021	Гинжин: Сонсогчид уран бүтээлчдээс илүү ихийг хүлээдэг байгаасай	<div class="article-body"> <h2>2007 оноос Ez loc нэрээр уран бүтээл хийж эхэлсэн, одоо ч идэвхтэй хийсээр байгаа рэппер Гинжин буюу Гоцбаярын Гарьд хип-хоп, тэр дундаа трап урсгалыг залууст таниулж, хэдэн арван хит дууны эзэн болсон уран бүтээлч билээ. Түүний "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэе. </h2><p></p><p>Түүний зорилго зөвхөн дотоодын сонсогчдоос гадна гадаад сонсогчдод монгол хип хопыг таниулах аж. 2019 онд Тайванийн нийслэл Тайпейд зохион байгуулагдсан 30 дахь удаагийн "GMAwards"-д оролцох үеэр нь тус улсын "Focus Taivan News Channel" сайтад “Дэлхий даяар Монгол Улсыг морин хуур, уртын дуугаар төсөөлдөг бол хип хопын хөгжил тун өндөр түвшинд хөгжсөн гэдгийг рэппер Гинжин харуулж байна” хэмээн онцолж байв. <br> <br>Гарьд Германд төржээ. Хоёр настайдаа Монголдоо ирээд 10 нас хүртлээ Төмөр замд өсөж, 2000 он гараад 220 мянгат руу нүүсэн аж. "Тэр үед л надад хип хоп хөгжим хийх сэдэл төрсөн. Төмөр замд байхад л хип хоп сонсдог болчихсон байсан. Эргэн тойрныхон гээд л, бас энэ хавьд "Мон-та-реп", "Мөнхийн реп" зэрэг олон хамтлаг байдаг байлаа. Хип хоп сонсдог болгосон газар бол Төмөр зам. Яг хип хоп хийе гэж бодогдуулсан нь 220 мянгат юм байна. Тэр үед "Vanquish" 220 гэж дуулаад л. Тэр нь бидэнд өөрсдөө дуулбал гоё юм байна гэсэн сэтгэгдэл төрүүлсэн. <br> <br>"Хэрэв надад одоо авьяас гэж байгаа бол тэр авьяасыг нээж өгсөн хүн нь 1-4-р ангийн багш юм байна. Одоо бодоход зөв юм шиг хэрнээ тухайн үед буруу ч юм шиг санагддаг байсан зүйл бол хичээл заахаас илүү урлагийн үзлэг, шинэ жил гэх мэт тэмдэглэлт баяруудаар болдог тоглолтод их бэлддэг байсан нь. Би дандаа гол оролцдог хүмүүсийн нэг нь байлаа. Тэр нь намайг тайзан дээр байх дуртай болгосон болов уу" хэмээн бидэнд ярьсан билээ.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/6c5747be292297cde1e6d48a82b3306c.jpg"></p><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Гинжинг өмнө нь огт сонсож байгаагүй хүнд “Энэ л Гинжинг хамгийн сайн тодорхойлж чадна” гэсэн нэг дууг санал болговол? </b><br> <br>- "Ganbei" юм уу даа. Энэ дуунд өөрийнхөө үзэл бодлыг шингээсэн. Дахилтан дээрээ өдөр тутмынхаа хоббиг бас хэлдэг. "Ganbei"-ны үгийг харах юм бол (YouTube дээрээс СС-тэй үзэж болно) Гинжин нэг иймэрхүү бодолтой, ийм хүн юм байна гээд ойлгож болохоор гэж бодож байна. <br> <br><b>- Нийт дуунуудаас нь хүмүүст буруу ойлгогдсон дуу эсвэл аль нэг хэсэг бий юу? </b><br> <br>- Миний яг хэлэхийг зорьсон зүйлсийг ойлгоогүй тохиолдлууд ер нь байдаг. Яг одоо энэ чинь ийм утгатай, тэр тийм утгатай гээд амархан үгтэй бичих юм бол рэпийн гоё, содон чанарууд нь байхгүй болчихно. Тиймээс ойлгох гэж дахиад нэг нухацтай сонсоосой гэж хүсдэг. <br> <br><b>- Яг нэг дууны хэсэг ч юм уу, санаж байгаа хэсэг байгаа болов уу? </b><br> <br>- Уг нь зөндөө байдаг юм. Одоо санаанд орохгүй байна. За жишээ нь "Ganbei" байна. Хүмүүс бол уух талаар дуулаад л, хундага тулгаад л, шоу цэнгээн, охидууд гаргаад байна гэж боддог байх. Гэхдээ яг бадгуудыг сайн сонсвол хүн намайг юу гэж хэлсэн ч би хүссэнээрээ л хийнэ, дотнын хүмүүсийнхээ төлөө яахад ч бэлэн гэх зэрэг санааг гаргадаг. Дахилтын шоттой хэсэг бол энэ дууг чимж байгаа болохоос гол утга санаа нь биш л дээ. Намайг хичнээн гоочилсон ч би хийдэг юмаа хийсээр л байна. Үзэн ядаж байгаа хүмүүстээ ч гэсэн энэ шотыг өгье л гэсэн санаа. Шоу цэнгээнтэй холбоотой дуу бол биш. <br> <br><b>Хамтарч уран бүтээл хийхийг хүсдэг уран бүтээлч? Монгол болон гадаад нэг нэг уран бүтээлчийг нэрлээч, мөн яагаад? </b><br> <br>Хүсэж байгаа бол миний өөрийн сонсох дуртай хүмүүстэйгээ, сонсдоггүй ч гэсэн ашигтай байж болох хүмүүстэй хамтармаар байна. Нэг үгээр бол Америкийн мундаг рэпперүүдтэй тэр энэ гэлтгүй бүгдтэй нь л хамтрахыг хүсэж байна.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/9L57gxY36VA?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Та нэг ярилцлагадаа “Надад бэлэн цэцэн үг байхгүй. Би үгээ олон цагаар нухаж, бодож бичдэг” гэсэн байсан. Үг, дуу бичихэд тохиромжтой үе, нөхцөл гэж бий юү? </b><br> <br>- Яг бүрдчихсэн сууж байсан чинь та хоёр ороод ирлээ гэхгүй юу (инээв). Тоглосон шүү. Шөнийн ч юм уу яг тэд эдэн цаг гэдэггүй. Өдөр кофе шопт сууж байхад ч юм уу үг орж ирэх үе байна. Хааяа бас унтахын өмнө үг ундарж гарна. Цаг бол нэг их хамааралгүй. Санаа орж ирсэн үед нь мартахаасаа өмнө гялс тэмдэглэж авдаг. Утасныхаа Notes дээр орж ирсэн rhyme-аа тэмдэглэнэ. Тэрнийхээ талаар бодож байхад дараагийнх нь ороод ирнэ. Бага багаар тэмдэглэж байгаад л тетрис шиг эвлүүлнэ дээ. <br> <br>Бас ийм дуу хийх ёстой гээд хүчлээд суувал гардаггүй. Тэд хоногийн дотор хийх ёстой гэх мэт хүчилбэл болохгүй юм билээ. Үг урлана гэдэг бол хувцас оёх шиг, энийг оёод тэрийг оёно гэх мэт тогтсон дараалал байхгүй учраас цаг хамааралгүй. Энийг тэгээд онгод л гэж нэрлээд байх шиг байдаг. <br> <br><b>- Реклам сурталчилгаа ч юм уу, захиалгын дуунууд байвал яах вэ? Бэлэн болгох ёстой хугацаа зааж орж ирвэл? </b><br> <br>- Аан тэгвэл илүү их төвлөрнө. Нэг дор сууж байгаад 12 мөр бичнэ. Хоолойндоо орно. Тэрийгээ 2-3 хоног сонсож байтал сайжруулах санаанууд орж ирнэ. Тэгэхдээ бас тухайн байгууллага хэр их төлбөр өгж байгаагаас онгод бас хэр их орж ирэх нь шалтгаалдаг тал бий (инээв). <br> <b><br>- Сэтгүүлчдээс эсвэл олон нийтээс ирдэг хамгийн төвөгтэй, ядаргаатай гэж боддог асуулт? </b><br> <br>- Гинжин гэдэг нэрийг яагаад өгсөн бэ? Анх уран бүтээлд яаж хөл тавьсан бэ? гэдэг ч юм уу, ядаргаатай гэхээсээ илүү түгээмэл, олон давтамжтай асуултууд л байна даа. Яг үнэндээ уулзаж ярилцлага авна гэхээр миний зав зай гарахгүй бол “Над руу явуулчих аа. Би бичээд явуулъя” гэдэг. Тийм болоод ч тэр үү, яг нэг хэвийн асуултуудыг бичээд хариулаад байхаар залхдаг. <br> <br><b>- Цацсандаа харамсдаг уран бүтээл бий юу? </b><br> <br>- Тийм бүтээл байхгүй. Яагаад гэвэл одоо надад цацаагүй өчнөөн дуу байгаа. Яг энэ болсон гэсэн үедээ л цацдаг. Хэзээ ч харамсахгүй гэсэн үедээ л цацдаг гэсэн үг. Цацсан дуунууд маань яг миний сэтгэлд хүрсэн болоод л цацсан. Тиймээс дараа нь харамсах гэсэн тохиолдол бараг гарахгүй. <br> <br><b>- Хэрэв үлдсэн амьдралынхаа туршид нэг л дуу сонсоно гэвэл ямар дууг авч үлдэх вэ? </b><br> <br>- Ганцхан дуу сонсоно гэвэл үү? За ёстой мэдэхгүй юм байна. Би уйдамтгай учраас тэр дууг л авч үлдэнэ, тэрийг л насаараа сонсоно гэж итгэлтэй хэлж чадахгүй байна. Миний толгойд өчнөөн дуртай дуунууд минь орж ирж байна. Тэгвэл би ямар ч дуу сонсохгүй байхыг сонгох болов уу. <br> <br><b>- "Toos to Zoos" тоглолтын үеэр өвөө нь ирээд тайзан дээр баяр хүргэж байсан мөчийг фэнүүд нь их хайрлаж ярьдаг. Энэ үед танд ямар мэдрэмж төрж байсан бэ? </b><br> <br>- Тэр бол манай эмээ өнгөрөөд удаагүй, өвөө маань ганцаараа үлдчихсэн байсан үе. Ерөнхийдөө үгээр илэрхийлэх аргагүй л гоё байсан. Намайг сонсох гэж ирсэн хүмүүс, гэр бүлийнхэн, дотнын найзууд гээд бүгд цуглачихсан, нэг тийм гоё эрч хүч өгсөн мөч. Өвөөгөө намайг хараад баярлаж байгаа байх, бахархаж байгаа байх л гэж бодсон доо. <br> <br><b>- Өвөө эмээ тань одоогийн Гинжинд хэрхэн нөлөөлсөн бэ? </b><br> <br>- Гинжинд бол нөлөөлөөгүй. Харин Гарьд гэдэг хүнд эмээ өвөөгийн ач тус, сургааль маш их нөлөөлсөн. Гинжин гэдэг бол хип хоп дуулдаг хүн шүү дээ.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/kY0XWCNBjLg?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><b><br></b></p><p><b>- Монголын хип хоп ертөнцөд хамгийн их хүндэлдэг уран бүтээлч? Залуу үеийнхнээс мөн үнэлж буй уран бүтээлч? </b><br> <br>- Залуу үеэс нь эхлээд хариулахад "Vandebo" л байна миний бодлоор. "Vandebo" миний бодсоноос илүү хурдацтай, тууштай, хурдан хөгжиж, сайжирч байгаа. Монголын хип хопоос хүндэлдэг гэвэл бүгдийг нь л хүндэлж байгаа. Яг тэрийг нь илүү хүндэлдэг гэж хэлэхгүй. Хип хоп хөжимд тууштай, сэтгэлээ гаргаж, хип хопоор амьсгалж, амьдралынхаа хэв маягаа болгож, энэ хөгжимд бүх зүйлээ зориулж байгаа бүх уран бүтээлчдийг бүгдийг нь яг адилхан хүндэлнэ. <br> <b><br>- Чөлөөт цагаараа юу хийх дуртай? Тоглолтгүй, дуу бичээгүй, ажлаа хийгээгүй үед Гинжинг хаанаас олж болох вэ? </b><br> <br>- Ер нь сүүлийн хоёр жил чөлөөт цаг бараг гарсангүй. Гэрээсээ гарахдаа хөгжимтэй холбоотой ажил, нэг бол студи дээрээ, нөгөө бол байгууллагатай уулзах гэдэг ч юм уу ажлаар л явж байдаг. Бага ч болов цаг гарвал найзуудтайгаа уулздаг. Сагс тоглох дуртай ч юм уу, яг тодорхой хийдэг зүйл надад байхгүй байна л даа. Энэ нь чөлөөт цаг гардаггүйтэй л холбоотой байх. <br> <br><b>- Хип хопын талаар ямар ч ойлголтгүй хүнд трап гэдэг урсгалыг тайлбарлавал? </b><br> <br>- Ямар ч ойлголтгүй хүнд үү? Трап гэдэг бол урсгал юм. Шинэ цагийн хип хоп л гэж хэлье. Дэлхий даяар трап хөгжим хамгийн топ нь байна. "Трапыг мэдэхгүй ээ" гэдэг хүмүүст хандаж хэлэхэд цаг үетэйгээ зэрэгцэж алхмаар байвал мэддэг болохоос өөр аргагүй. Тиймээс сонирхож үзээрэй л гэж хэлнэ. <br> <br><b>- Сонсогчид хөгжихгүй бол уран бүтээлчид шинийг эрэлхийлж шинэлэг дуу хийхэд хэцүү гэж байсан. Монгол сонсогчдыг ямар байгаасай гэж хүсдэг вэ? </b><br> <br>- Монгол сонсогчдыг уран бүтээлчдээс илүү ихийг хүсдэг байгаасай л гэж хэлэх байна. Шинэ зүйлсэд хүч сорьдог. Дуучид нь сонсогчдодоо гологдохгүйн тулд хичээдэг. Эрэл хайгуул хийж судалдаг. Шинэ зүйлсийг хүмүүст хүргэж, магтаалыг нь хүртдэг байгаасай. Одоогийн байдлаар сонсогчид нь өөрсдөө хоцрогдмол байгаа учраас тэрэнд нь тааруулж, нөгөө “тэмцээнд нь тааруулж дуулсан” гэдэг шиг хоцрогдмол байгаад нь тааруулж дуу хийгээд байна. Орос, Барууны орнууд гэх мэт ер нь Монголоос гадна бусад бүх хөгжим хөгжөөд байхад монголчууд массдаа зориулж, ийм л дуу хийчихвэл хүмүүст хүрнэ гэж бодсоор байна. Тэгэхгүйгээр сонсогчид эрэл хайгуул хийж, шинэ зүйлсийг эрэлхийлдэг, мэддэг бол уран бүтээлчид гологдохоосоо ичиж эхэлнэ бас хичээж эхэлнэ. <br> <br>Ер нь сонсогчид гэлтгүй үзэгчид, хэрэглэгчид ч гэсэн адилхан. Ресторанд ороход үйлчлүүлэгчид бусад хөгжилтэй улсуудынх шиг стандарт хүсдэг, хэлдэг. Монгол киноноос бид бас их зүйлийг хүсдэг шүү дээ. Хөгжихгүй байна гээд л. Тэрэнтэй адил сонсогчид уран бүтээлчдээс чанартай юм шаардаасай. Тэгж байж илүү их юм хийнэ л дээ (ярихдаа удаан бодож байж үг нэг бүрээр зөөж хэлэв). Би яг удаан бодож бичдэг нь харагдаж байгаа биз (инээв). <br> <br><b>- Хамгийн их сандаргасан тайз? </b><br> <br>- Миний тоглолтын тайз юм байна. Өөр том шоу ч юм уу, XMF, Playtime зэрэг тайз бол хэдий олон хүнтэй ч тэр бүх үзэгчид зөвхөн намайг сонсох гэж ирээгүй учраас сандрах нь гайгүй. Миний өөрийн тоглолт бол тэр бүх хүн намайг л үзэж сонсох гэж ирж байгаа гэж бодохоор алдаа гаргаж болохгүй шүү гэсэн хариуцлага ирсэн. Илүү их сандарсан. <br> <br><b>- Тэр сандрал ямар нэгэн байдлаар илэрсэн үү? </b><br> <br>- Миний нэг сонин юм нь тайзан дээр гарахаас өмнө сандраад, яг тайзан дээр гарахаар сандрал байхгүй болчихдог. Тайзан дээр нэг их алдаа мадаг гаргаагүй дээ. <br> <b><br>- GM awards арга хэмжээнд оролцох боломж хэрхэн гарч ирсэн бэ? </b><br> <br>- "Playtime"-ийн Нацагдорж ах гадаадын олон фестиваль, эвентэд уригддаг. Би бараг хуурай дүү нь гэхэд болно. Надад энд оролцох уу гэдэг санал тавьсан. Тэр үед би бас Тайванийн нэг раппертэй дуугаа хийчихсэн клипжүүлээгүй байж таарсан. Тэгэхээр нэг сумаар хоёр туулай буудаад очиж оролцоод, дуугаа ч дүрсжүүлээд ирье гэж шийдсэн юм. <br> <br><b>- Тэр үеийн сэтгэгдлээс хуваалцвал? </b><br> <br>- Жинхэнээсээ од болчихсон юм шиг л мэдрэмж төрсөн. Тэнд байсан хүмүүс намайг танихгүй хэрнээ намайг том од шиг л хүлээж авсан. Магадгүй миний хувцаслалт тийм сэтгэгдэл төрүүлсэн байх. Хүмүүс ирж зургаа даруулаад л, сэтгүүлчид бөөндөө ирж ярилцлага аваад л… <br> <br><b>- Монгол дээлтэйгээ урд нь алхаж яваа зураг байдаг шүү дээ. Тэгж алхуулах болсон нь ямар шалтгаантай вэ? </b><br> <br>- Оролцож буй бүх уран бүтээлчдийг тоглолт болох газар луу улаан хивсэн дээр алхуулаад оруулж байсан үе л дээ. Дан ганц хип хоп биш, рок поп, өөр бусад бүх төрлийн олон улсын уран бүтээлчид байсан. Намайг яагаад урд нь алхуулсан бэ гэвэл би онцгой л харагдсан байх. Тиймэрхүү шагнал гардуулах ёслолд хүмүүс нийтлэг хослол зэрэг албаны хувцас өмссөн харагддаг. Би дээлтэй байсан нь сонин содон харагдсан байх. <br> <b><br>- Рэппер болоогүй байсан бол өөр юу хийх байх байсан бол? </b><br> <br>- Тэгвэл тогооч болох байсан. Хип хоп гэж боддоггүй байхдаа тогооч болох хүсэлтэй байлаа. Пицца сайн хийдэг. Онгироод хэлчихэд миний гарын пицца бол Монголын аль ч рестораныхаас илүү. Мэдэх нэг нь мэднэ дээ (инээв). <br> <b><br>- Амьдралдаа баримталж байгаа зарчим? </b><br> <br>Хүн болгон л хэлдэг байх. Үнэнч шударга гээд л . Тийм ойлгомжтой зарчмуудыг бас зарим чаддаггүй зүйлсээ баримтлахыг хичээж байгаа. Зүгээр хүссэн зүйлээ л хийх хэрэгтэй гэдэг зарчимтай юм байна. Хүн хүссэн зүйлээ хийвэл ажил биш амралт болно. <br> <br><b>- Сонсогчид, фэнүүдээс чинь ирж байсан хамгийн эвгүй үйлдэл? </b><br> <br>Яг бодит байдал дээр би гайхаж эвгүй байдалд орж байгаагүй юм байна. Цахим хаягууд дээр ирдэг сонин зүйлсийг эвгүй гэж тооцохгүй байх аа. Зүгээр л утгагүй юм бичдэг хүмүүс байдаг. Тоохгүй л өнгөрөөдөг дөө. Харин YouTube дээр ирдэг комментууд дунд тайлбарлаад өгчихмөөр юмс зөндөө ирнэ. Бараг найздаа чи ийшээ ороод доор нь тайлбарлаад бичээд өгөөч гээд хүртэл хэлчихмээр санагддаг.</p> </div>	2007 оноос Ez loc нэрээр уран бүтээл хийж эхэлсэн, одоо ч идэвхтэй хийсээр байгаа рэппер Гинжин буюу Гоцбаярын Гарьд хип-хоп, тэр дундаа трап урсгалыг залууст таниулж, хэдэн арван хит дууны эзэн болсон уран бүтээлч билээ. Түүний "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэе. Түүний зорилго зөвхөн дотоодын сонсогчдоос гадна гадаад сонсогчдод монгол хип хопыг таниулах аж. 2019 онд Тайванийн нийслэл Тайпейд зохион байгуулагдсан 30 дахь удаагийн "GMAwards"-д оролцох үеэр нь тус улсын "Focus Taivan News Channel" сайтад “Дэлхий даяар Монгол Улсыг морин хуур, уртын дуугаар төсөөлдөг бол хип хопын хөгжил тун өндөр түвшинд хөгжсөн гэдгийг рэппер Гинжин харуулж байна” хэмээн онцолж байв. Гарьд Германд төржээ. Хоёр настайдаа Монголдоо ирээд 10 нас хүртлээ Төмөр замд өсөж, 2000 он гараад 220 мянгат руу нүүсэн аж. "Тэр үед л надад хип хоп хөгжим хийх сэдэл төрсөн. Төмөр замд байхад л хип хоп сонсдог болчихсон байсан. Эргэн тойрныхон гээд л, бас энэ хавьд "Мон-та-реп", "Мөнхийн реп" зэрэг олон хамтлаг байдаг байлаа. Хип хоп сонсдог болгосон газар бол Төмөр зам. Яг хип хоп хийе гэж бодогдуулсан нь 220 мянгат юм байна. Тэр үед "Vanquish" 220 гэж дуулаад л. Тэр нь бидэнд өөрсдөө дуулбал гоё юм байна гэсэн сэтгэгдэл төрүүлсэн. "Хэрэв надад одоо авьяас гэж байгаа бол тэр авьяасыг нээж өгсөн хүн нь 1-4-р ангийн багш юм байна. Одоо бодоход зөв юм шиг хэрнээ тухайн үед буруу ч юм шиг санагддаг байсан зүйл бол хичээл заахаас илүү урлагийн үзлэг, шинэ жил гэх мэт тэмдэглэлт баяруудаар болдог тоглолтод их бэлддэг байсан нь. Би дандаа гол оролцдог хүмүүсийн нэг нь байлаа. Тэр нь намайг тайзан дээр байх дуртай болгосон болов уу" хэмээн бидэнд ярьсан билээ. - Гинжинг өмнө нь огт сонсож байгаагүй хүнд “Энэ л Гинжинг хамгийн сайн тодорхойлж чадна” гэсэн нэг дууг санал болговол? - "Ganbei" юм уу даа. Энэ дуунд өөрийнхөө үзэл бодлыг шингээсэн. Дахилтан дээрээ өдөр тутмынхаа хоббиг бас хэлдэг. "Ganbei"-ны үгийг харах юм бол (YouTube дээрээс СС-тэй үзэж болно) Гинжин нэг иймэрхүү бодолтой, ийм хүн юм байна гээд ойлгож болохоор гэж бодож байна. - Нийт дуунуудаас нь хүмүүст буруу ойлгогдсон дуу эсвэл аль нэг хэсэг бий юу? - Миний яг хэлэхийг зорьсон зүйлсийг ойлгоогүй тохиолдлууд ер нь байдаг. Яг одоо энэ чинь ийм утгатай, тэр тийм утгатай гээд амархан үгтэй бичих юм бол рэпийн гоё, содон чанарууд нь байхгүй болчихно. Тиймээс ойлгох гэж дахиад нэг нухацтай сонсоосой гэж хүсдэг. - Яг нэг дууны хэсэг ч юм уу, санаж байгаа хэсэг байгаа болов уу? - Уг нь зөндөө байдаг юм. Одоо санаанд орохгүй байна. За жишээ нь "Ganbei" байна. Хүмүүс бол уух талаар дуулаад л, хундага тулгаад л, шоу цэнгээн, охидууд гаргаад байна гэж боддог байх. Гэхдээ яг бадгуудыг сайн сонсвол хүн намайг юу гэж хэлсэн ч би хүссэнээрээ л хийнэ, дотнын хүмүүсийнхээ төлөө яахад ч бэлэн гэх зэрэг санааг гаргадаг. Дахилтын шоттой хэсэг бол энэ дууг чимж байгаа болохоос гол утга санаа нь биш л дээ. Намайг хичнээн гоочилсон ч би хийдэг юмаа хийсээр л байна. Үзэн ядаж байгаа хүмүүстээ ч гэсэн энэ шотыг өгье л гэсэн санаа. Шоу цэнгээнтэй холбоотой дуу бол биш. Хамтарч уран бүтээл хийхийг хүсдэг уран бүтээлч? Монгол болон гадаад нэг нэг уран бүтээлчийг нэрлээч, мөн яагаад? Хүсэж байгаа бол миний өөрийн сонсох дуртай хүмүүстэйгээ, сонсдоггүй ч гэсэн ашигтай байж болох хүмүүстэй хамтармаар байна. Нэг үгээр бол Америкийн мундаг рэпперүүдтэй тэр энэ гэлтгүй бүгдтэй нь л хамтрахыг хүсэж байна. - Та нэг ярилцлагадаа “Надад бэлэн цэцэн үг байхгүй. Би үгээ олон цагаар нухаж, бодож бичдэг” гэсэн байсан. Үг, дуу бичихэд тохиромжтой үе, нөхцөл гэж бий юү? - Яг бүрдчихсэн сууж байсан чинь та хоёр ороод ирлээ гэхгүй юу (инээв). Тоглосон шүү. Шөнийн ч юм уу яг тэд эдэн цаг гэдэггүй. Өдөр кофе шопт сууж байхад ч юм уу үг орж ирэх үе байна. Хааяа бас унтахын өмнө үг ундарж гарна. Цаг бол нэг их хамааралгүй. Санаа орж ирсэн үед нь мартахаасаа өмнө гялс тэмдэглэж авдаг. Утасныхаа Notes дээр орж ирсэн rhyme-аа тэмдэглэнэ. Тэрнийхээ талаар бодож байхад дараагийнх нь ороод ирнэ. Бага багаар тэмдэглэж байгаад л тетрис шиг эвлүүлнэ дээ. Бас ийм дуу хийх ёстой гээд хүчлээд суувал гардаггүй. Тэд хоногийн дотор хийх ёстой гэх мэт хүчилбэл болохгүй юм билээ. Үг урлана гэдэг бол хувцас оёх шиг, энийг оёод тэрийг оёно гэх мэт тогтсон дараалал байхгүй учраас цаг хамааралгүй. Энийг тэгээд онгод л гэж нэрлээд байх шиг байдаг. - Реклам сурталчилгаа ч юм уу, захиалгын дуунууд байвал яах вэ? Бэлэн болгох ёстой хугацаа зааж орж ирвэл? - Аан тэгвэл илүү их төвлөрнө. Нэг дор сууж байгаад 12 мөр бичнэ. Хоолойндоо орно. Тэрийгээ 2-3 хоног сонсож байтал сайжруулах санаанууд орж ирнэ. Тэгэхдээ бас тухайн байгууллага хэр их төлбөр өгж байгаагаас онгод бас хэр их орж ирэх нь шалтгаалдаг тал бий (инээв). - Сэтгүүлчдээс эсвэл олон нийтээс ирдэг хамгийн төвөгтэй, ядаргаатай гэж боддог асуулт? - Гинжин гэдэг нэрийг яагаад өгсөн бэ? Анх уран бүтээлд яаж хөл тавьсан бэ? гэдэг ч юм уу, ядаргаатай гэхээсээ илүү түгээмэл, олон давтамжтай асуултууд л байна даа. Яг үнэндээ уулзаж ярилцлага авна гэхээр миний зав зай гарахгүй бол “Над руу явуулчих аа. Би бичээд явуулъя” гэдэг. Тийм болоод ч тэр үү, яг нэг хэвийн асуултуудыг бичээд хариулаад байхаар залхдаг. - Цацсандаа харамсдаг уран бүтээл бий юу? - Тийм бүтээл байхгүй. Яагаад гэвэл одоо надад цацаагүй өчнөөн дуу байгаа. Яг энэ болсон гэсэн үедээ л цацдаг. Хэзээ ч харамсахгүй гэсэн үедээ л цацдаг гэсэн үг. Цацсан дуунууд маань яг миний сэтгэлд хүрсэн болоод л цацсан. Тиймээс дараа нь харамсах гэсэн тохиолдол бараг гарахгүй. - Хэрэв үлдсэн амьдралынхаа туршид нэг л дуу сонсоно гэвэл ямар дууг авч үлдэх вэ? - Ганцхан дуу сонсоно гэвэл үү? За ёстой мэдэхгүй юм байна. Би уйдамтгай учраас тэр дууг л авч үлдэнэ, тэрийг л насаараа сонсоно гэж итгэлтэй хэлж чадахгүй байна. Миний толгойд өчнөөн дуртай дуунууд минь орж ирж байна. Тэгвэл би ямар ч дуу сонсохгүй байхыг сонгох болов уу. - "Toos to Zoos" тоглолтын үеэр өвөө нь ирээд тайзан дээр баяр хүргэж байсан мөчийг фэнүүд нь их хайрлаж ярьдаг. Энэ үед танд ямар мэдрэмж төрж байсан бэ? - Тэр бол манай эмээ өнгөрөөд удаагүй, өвөө маань ганцаараа үлдчихсэн байсан үе. Ерөнхийдөө үгээр илэрхийлэх аргагүй л гоё байсан. Намайг сонсох гэж ирсэн хүмүүс, гэр бүлийнхэн, дотнын найзууд гээд бүгд цуглачихсан, нэг тийм гоё эрч хүч өгсөн мөч. Өвөөгөө намайг хараад баярлаж байгаа байх, бахархаж байгаа байх л гэж бодсон доо. - Өвөө эмээ тань одоогийн Гинжинд хэрхэн нөлөөлсөн бэ? - Гинжинд бол нөлөөлөөгүй. Харин Гарьд гэдэг хүнд эмээ өвөөгийн ач тус, сургааль маш их нөлөөлсөн. Гинжин гэдэг бол хип хоп дуулдаг хүн шүү дээ. - Монголын хип хоп ертөнцөд хамгийн их хүндэлдэг уран бүтээлч? Залуу үеийнхнээс мөн үнэлж буй уран бүтээлч? - Залуу үеэс нь эхлээд хариулахад "Vandebo" л байна миний бодлоор. "Vandebo" миний бодсоноос илүү хурдацтай, тууштай, хурдан хөгжиж, сайжирч байгаа. Монголын хип хопоос хүндэлдэг гэвэл бүгдийг нь л хүндэлж байгаа. Яг тэрийг нь илүү хүндэлдэг гэж хэлэхгүй. Хип хоп хөжимд тууштай, сэтгэлээ гаргаж, хип хопоор амьсгалж, амьдралынхаа хэв маягаа болгож, энэ хөгжимд бүх зүйлээ зориулж байгаа бүх уран бүтээлчдийг бүгдийг нь яг адилхан хүндэлнэ. - Чөлөөт цагаараа юу хийх дуртай? Тоглолтгүй, дуу бичээгүй, ажлаа хийгээгүй үед Гинжинг хаанаас олж болох вэ? - Ер нь сүүлийн хоёр жил чөлөөт цаг бараг гарсангүй. Гэрээсээ гарахдаа хөгжимтэй холбоотой ажил, нэг бол студи дээрээ, нөгөө бол байгууллагатай уулзах гэдэг ч юм уу ажлаар л явж байдаг. Бага ч болов цаг гарвал найзуудтайгаа уулздаг. Сагс тоглох дуртай ч юм уу, яг тодорхой хийдэг зүйл надад байхгүй байна л даа. Энэ нь чөлөөт цаг гардаггүйтэй л холбоотой байх. - Хип хопын талаар ямар ч ойлголтгүй хүнд трап гэдэг урсгалыг тайлбарлавал? - Ямар ч ойлголтгүй хүнд үү? Трап гэдэг бол урсгал юм. Шинэ цагийн хип хоп л гэж хэлье. Дэлхий даяар трап хөгжим хамгийн топ нь байна. "Трапыг мэдэхгүй ээ" гэдэг хүмүүст хандаж хэлэхэд цаг үетэйгээ зэрэгцэж алхмаар байвал мэддэг болохоос өөр аргагүй. Тиймээс сонирхож үзээрэй л гэж хэлнэ. - Сонсогчид хөгжихгүй бол уран бүтээлчид шинийг эрэлхийлж шинэлэг дуу хийхэд хэцүү гэж байсан. Монгол сонсогчдыг ямар байгаасай гэж хүсдэг вэ? - Монгол сонсогчдыг уран бүтээлчдээс илүү ихийг хүсдэг байгаасай л гэж хэлэх байна. Шинэ зүйлсэд хүч сорьдог. Дуучид нь сонсогчдодоо гологдохгүйн тулд хичээдэг. Эрэл хайгуул хийж судалдаг. Шинэ зүйлсийг хүмүүст хүргэж, магтаалыг нь хүртдэг байгаасай. Одоогийн байдлаар сонсогчид нь өөрсдөө хоцрогдмол байгаа учраас тэрэнд нь тааруулж, нөгөө “тэмцээнд нь тааруулж дуулсан” гэдэг шиг хоцрогдмол байгаад нь тааруулж дуу хийгээд байна. Орос, Барууны орнууд гэх мэт ер нь Монголоос гадна бусад бүх хөгжим хөгжөөд байхад монголчууд массдаа зориулж, ийм л дуу хийчихвэл хүмүүст хүрнэ гэж бодсоор байна. Тэгэхгүйгээр сонсогчид эрэл хайгуул хийж, шинэ зүйлсийг эрэлхийлдэг, мэддэг бол уран бүтээлчид гологдохоосоо ичиж эхэлнэ бас хичээж эхэлнэ. Ер нь сонсогчид гэлтгүй үзэгчид, хэрэглэгчид ч гэсэн адилхан. Ресторанд ороход үйлчлүүлэгчид бусад хөгжилтэй улсуудынх шиг стандарт хүсдэг, хэлдэг. Монгол киноноос бид бас их зүйлийг хүсдэг шүү дээ. Хөгжихгүй байна гээд л. Тэрэнтэй адил сонсогчид уран бүтээлчдээс чанартай юм шаардаасай. Тэгж байж илүү их юм хийнэ л дээ (ярихдаа удаан бодож байж үг нэг бүрээр зөөж хэлэв). Би яг удаан бодож бичдэг нь харагдаж байгаа биз (инээв). - Хамгийн их сандаргасан тайз? - Миний тоглолтын тайз юм байна. Өөр том шоу ч юм уу, XMF, Playtime зэрэг тайз бол хэдий олон хүнтэй ч тэр бүх үзэгчид зөвхөн намайг сонсох гэж ирээгүй учраас сандрах нь гайгүй. Миний өөрийн тоглолт бол тэр бүх хүн намайг л үзэж сонсох гэж ирж байгаа гэж бодохоор алдаа гаргаж болохгүй шүү гэсэн хариуцлага ирсэн. Илүү их сандарсан. - Тэр сандрал ямар нэгэн байдлаар илэрсэн үү? - Миний нэг сонин юм нь тайзан дээр гарахаас өмнө сандраад, яг тайзан дээр гарахаар сандрал байхгүй болчихдог. Тайзан дээр нэг их алдаа мадаг гаргаагүй дээ. - GM awards арга хэмжээнд оролцох боломж хэрхэн гарч ирсэн бэ? - "Playtime"-ийн Нацагдорж ах гадаадын олон фестиваль, эвентэд уригддаг. Би бараг хуурай дүү нь гэхэд болно. Надад энд оролцох уу гэдэг санал тавьсан. Тэр үед би бас Тайванийн нэг раппертэй дуугаа хийчихсэн клипжүүлээгүй байж таарсан. Тэгэхээр нэг сумаар хоёр туулай буудаад очиж оролцоод, дуугаа ч дүрсжүүлээд ирье гэж шийдсэн юм. - Тэр үеийн сэтгэгдлээс хуваалцвал? - Жинхэнээсээ од болчихсон юм шиг л мэдрэмж төрсөн. Тэнд байсан хүмүүс намайг танихгүй хэрнээ намайг том од шиг л хүлээж авсан. Магадгүй миний хувцаслалт тийм сэтгэгдэл төрүүлсэн байх. Хүмүүс ирж зургаа даруулаад л, сэтгүүлчид бөөндөө ирж ярилцлага аваад л… - Монгол дээлтэйгээ урд нь алхаж яваа зураг байдаг шүү дээ. Тэгж алхуулах болсон нь ямар шалтгаантай вэ? - Оролцож буй бүх уран бүтээлчдийг тоглолт болох газар луу улаан хивсэн дээр алхуулаад оруулж байсан үе л дээ. Дан ганц хип хоп биш, рок поп, өөр бусад бүх төрлийн олон улсын уран бүтээлчид байсан. Намайг яагаад урд нь алхуулсан бэ гэвэл би онцгой л харагдсан байх. Тиймэрхүү шагнал гардуулах ёслолд хүмүүс нийтлэг хослол зэрэг албаны хувцас өмссөн харагддаг. Би дээлтэй байсан нь сонин содон харагдсан байх. - Рэппер болоогүй байсан бол өөр юу хийх байх байсан бол? - Тэгвэл тогооч болох байсан. Хип хоп гэж боддоггүй байхдаа тогооч болох хүсэлтэй байлаа. Пицца сайн хийдэг. Онгироод хэлчихэд миний гарын пицца бол Монголын аль ч рестораныхаас илүү. Мэдэх нэг нь мэднэ дээ (инээв). - Амьдралдаа баримталж байгаа зарчим? Хүн болгон л хэлдэг байх. Үнэнч шударга гээд л . Тийм ойлгомжтой зарчмуудыг бас зарим чаддаггүй зүйлсээ баримтлахыг хичээж байгаа. Зүгээр хүссэн зүйлээ л хийх хэрэгтэй гэдэг зарчимтай юм байна. Хүн хүссэн зүйлээ хийвэл ажил биш амралт болно. - Сонсогчид, фэнүүдээс чинь ирж байсан хамгийн эвгүй үйлдэл? Яг бодит байдал дээр би гайхаж эвгүй байдалд орж байгаагүй юм байна. Цахим хаягууд дээр ирдэг сонин зүйлсийг эвгүй гэж тооцохгүй байх аа. Зүгээр л утгагүй юм бичдэг хүмүүс байдаг. Тоохгүй л өнгөрөөдөг дөө. Харин YouTube дээр ирдэг комментууд дунд тайлбарлаад өгчихмөөр юмс зөндөө ирнэ. Бараг найздаа чи ийшээ ороод доор нь тайлбарлаад бичээд өгөөч гээд хүртэл хэлчихмээр санагддаг.	2007 оноос Ez loc нэрээр уран бүтээл хийж эхэлсэн, одоо ч идэвхтэй хийсээр байгаа рэппер Гинжин буюу Гоцбаярын Гарьд хип-хоп, тэр дундаа трап урсгалыг залууст таниулж, хэдэн арван хит дууны эзэн болсон уран бүтээлч билээ. Түүний "M+ Music" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг хүргэе. Түүний зорилго зөвхөн дотоодын сонсогчдоос гадна гадаад сонсогчдод монгол хип хопыг таниулах аж. 2019 онд Тайванийн нийслэл Тайпейд зохион байгуулагдсан 30 дахь удаагийн "GMAwards"-д оролцох үеэр нь тус улсын "Focus Taivan News Channel" сайтад “Дэлхий даяар Монгол Улсыг морин хуур, уртын дуугаар төсөөлдөг бол хип хопын хөгжил тун өндөр түвшинд хөгжсөн гэдгийг рэппер Гинжин харуулж байна” хэмээн онцолж байв. Гарьд Германд төржээ. Хоёр настайдаа Монголдоо ирээд 10 нас хүртлээ Төмөр замд өсөж, 2000 он гараад 220 мянгат руу нүүсэн аж. "Тэр үед л надад хип хоп хөгжим хийх сэдэл төрсөн. Төмөр замд байхад л хип хоп сонсдог болчихсон байсан. Эргэн тойрныхон гээд л, бас энэ хавьд "Мон-та-реп", "Мөнхийн реп" зэрэг олон хамтлаг байдаг байлаа. Хип хоп сонсдог болгосон газар бол Төмөр зам. Яг хип хоп хийе гэж бодогдуулсан нь 220 мянгат юм байна. Тэр үед "Vanquish" 220 гэж дуулаад л. Тэр нь бидэнд өөрсдөө дуулбал гоё юм байна гэсэн сэтгэгдэл төрүүлсэн. "Хэрэв надад одоо авьяас гэж байгаа бол тэр авьяасыг нээж өгсөн хүн нь 1-4-р ангийн багш юм байна. Одоо бодоход зөв юм шиг хэрнээ тухайн үед буруу ч юм шиг санагддаг байсан зүйл бол хичээл заахаас илүү урлагийн үзлэг, шинэ жил гэх мэт тэмдэглэлт баяруудаар болдог тоглолтод их бэлддэг байсан нь. Би дандаа гол оролцдог хүмүүсийн нэг нь байлаа. Тэр нь намайг тайзан дээр байх дуртай болгосон болов уу" хэмээн бидэнд ярьсан билээ. - Гинжинг өмнө нь огт сонсож байгаагүй хүнд “Энэ л Гинжинг хамгийн сайн тодорхойлж чадна” гэсэн нэг дууг санал болговол? - "Ganbei" юм уу даа. Энэ дуунд өөрийнхөө үзэл бодлыг шингээсэн. Дахилтан дээрээ өдөр тутмынхаа хоббиг бас хэлдэг. "Ganbei"-ны үгийг харах юм бол (YouTube дээрээс СС-тэй үзэж болно) Гинжин нэг иймэрхүү бодолтой, ийм хүн юм байна гээд ойлгож болохоор гэж бодож байна. - Нийт дуунуудаас нь хүмүүст буруу ойлгогдсон дуу эсвэл аль нэг хэсэг бий юу? - Миний яг хэлэхийг зорьсон зүйлсийг ойлгоогүй тохиолдлууд ер нь байдаг. Яг одоо энэ чинь ийм утгатай, тэр тийм утгатай гээд амархан үгтэй бичих юм бол рэпийн гоё, содон чанарууд нь байхгүй болчихно. Тиймээс ойлгох гэж дахиад нэг нухацтай сонсоосой гэж хүсдэг. - Яг нэг дууны хэсэг ч юм уу, санаж байгаа хэсэг байгаа болов уу? - Уг нь зөндөө байдаг юм. Одоо санаанд орохгүй байна. За жишээ нь "Ganbei" байна. Хүмүүс бол уух талаар дуулаад л, хундага тулгаад л, шоу цэнгээн, охидууд гаргаад байна гэж боддог байх. Гэхдээ яг бадгуудыг сайн сонсвол хүн намайг юу гэж хэлсэн ч би хүссэнээрээ л хийнэ, дотнын хүмүүсийнхээ төлөө яахад ч бэлэн гэх зэрэг санааг гаргадаг. Дахилтын шоттой хэсэг бол энэ дууг чимж байгаа болохоос гол утга санаа нь биш л дээ. Намайг хичнээн гоочилсон ч би хийдэг юмаа хийсээр л байна. Үзэн ядаж байгаа хүмүүстээ ч гэсэн энэ шотыг өгье л гэсэн санаа. Шоу цэнгээнтэй холбоотой дуу бол биш. Хамтарч уран бүтээл хийхийг хүсдэг уран бүтээлч? Монгол болон гадаад нэг нэг уран бүтээлчийг нэрлээч, мөн яагаад? Хүсэж байгаа бол миний өөрийн сонсох дуртай хүмүүстэйгээ, сонсдоггүй ч гэсэн ашигтай байж болох хүмүүстэй хамтармаар байна. Нэг үгээр бол Америкийн мундаг рэпперүүдтэй тэр энэ гэлтгүй бүгдтэй нь л хамтрахыг хүсэж байна. - Та нэг ярилцлагадаа “Надад бэлэн цэцэн үг байхгүй. Би үгээ олон цагаар нухаж, бодож бичдэг” гэсэн байсан. Үг, дуу бичихэд тохиромжтой үе, нөхцөл гэж бий юү? - Яг бүрдчихсэн сууж байсан чинь та хоёр ороод ирлээ гэхгүй юу (инээв). Тоглосон шүү. Шөнийн ч юм уу яг тэд эдэн цаг гэдэггүй. Өдөр кофе шопт сууж байхад ч юм уу үг орж ирэх үе байна. Хааяа бас унтахын өмнө үг ундарж гарна. Цаг бол нэг их хамааралгүй. Санаа орж ирсэн үед нь мартахаасаа өмнө гялс тэмдэглэж авдаг. Утасныхаа Notes дээр орж ирсэн rhyme-аа тэмдэглэнэ. Тэрнийхээ талаар бодож байхад дараагийнх нь ороод ирнэ. Бага багаар тэмдэглэж байгаад л тетрис шиг эвлүүлнэ дээ. Бас ийм дуу хийх ёстой гээд хүчлээд суувал гардаггүй. Тэд хоногийн дотор хийх ёстой гэх мэт хүчилбэл болохгүй юм билээ. Үг урлана гэдэг бол хувцас оёх шиг, энийг оёод тэрийг оёно гэх мэт тогтсон дараалал байхгүй учраас цаг хамааралгүй. Энийг тэгээд онгод л гэж нэрлээд байх шиг байдаг. - Реклам сурталчилгаа ч юм уу, захиалгын дуунууд байвал яах вэ? Бэлэн болгох ёстой хугацаа зааж орж ирвэл? - Аан тэгвэл илүү их төвлөрнө. Нэг дор сууж байгаад 12 мөр бичнэ. Хоолойндоо орно. Тэрийгээ 2-3 хоног сонсож байтал сайжруулах санаанууд орж ирнэ. Тэгэхдээ бас тухайн байгууллага хэр их төлбөр өгж байгаагаас онгод бас хэр их орж ирэх нь шалтгаалдаг тал бий (инээв). - Сэтгүүлчдээс эсвэл олон нийтээс ирдэг хамгийн төвөгтэй, ядаргаатай гэж боддог асуулт? - Гинжин гэдэг нэрийг яагаад өгсөн бэ? Анх уран бүтээлд яаж хөл тавьсан бэ? гэдэг ч юм уу, ядаргаатай гэхээсээ илүү түгээмэл, олон давтамжтай асуултууд л байна даа. Яг үнэндээ уулзаж ярилцлага авна гэхээр миний зав зай гарахгүй бол “Над руу явуулчих аа. Би бичээд явуулъя” гэдэг. Тийм болоод ч тэр үү, яг нэг хэвийн асуултуудыг бичээд хариулаад байхаар залхдаг. - Цацсандаа харамсдаг уран бүтээл бий юу? - Тийм бүтээл байхгүй. Яагаад гэвэл одоо надад цацаагүй өчнөөн дуу байгаа. Яг энэ болсон гэсэн үедээ л цацдаг. Хэзээ ч харамсахгүй гэсэн үедээ л цацдаг гэсэн үг. Цацсан дуунууд маань яг миний сэтгэлд хүрсэн болоод л цацсан. Тиймээс дараа нь харамсах гэсэн тохиолдол бараг гарахгүй. - Хэрэв үлдсэн амьдралынхаа туршид нэг л дуу сонсоно гэвэл ямар дууг авч үлдэх вэ? - Ганцхан дуу сонсоно гэвэл үү? За ёстой мэдэхгүй юм байна. Би уйдамтгай учраас тэр дууг л авч үлдэнэ, тэрийг л насаараа сонсоно гэж итгэлтэй хэлж чадахгүй байна. Миний толгойд өчнөөн дуртай дуунууд минь орж ирж байна. Тэгвэл би ямар ч дуу сонсохгүй байхыг сонгох болов уу. - "Toos to Zoos" тоглолтын үеэр өвөө нь ирээд тайзан дээр баяр хүргэж байсан мөчийг фэнүүд нь их хайрлаж ярьдаг. Энэ үед танд ямар мэдрэмж төрж байсан бэ? - Тэр бол манай эмээ өнгөрөөд удаагүй, өвөө маань ганцаараа үлдчихсэн байсан үе. Ерөнхийдөө үгээр илэрхийлэх аргагүй л гоё байсан. Намайг сонсох гэж ирсэн хүмүүс, гэр бүлийнхэн, дотнын найзууд гээд бүгд цуглачихсан, нэг тийм гоё эрч хүч өгсөн мөч. Өвөөгөө намайг хараад баярлаж байгаа байх, бахархаж байгаа байх л гэж бодсон доо. - Өвөө эмээ тань одоогийн Гинжинд хэрхэн нөлөөлсөн бэ? - Гинжинд бол нөлөөлөөгүй. Харин Гарьд гэдэг хүнд эмээ өвөөгийн ач тус, сургааль маш их нөлөөлсөн. Гинжин гэдэг бол хип хоп дуулдаг хүн шүү дээ. - Монголын хип хоп ертөнцөд хамгийн их хүндэлдэг уран бүтээлч? Залуу үеийнхнээс мөн үнэлж буй уран бүтээлч? - Залуу үеэс нь эхлээд хариулахад "Vandebo" л байна миний бодлоор. "Vandebo" миний бодсоноос илүү хурдацтай, тууштай, хурдан хөгжиж, сайжирч байгаа. Монголын хип хопоос хүндэлдэг гэвэл бүгдийг нь л хүндэлж байгаа. Яг тэрийг нь илүү хүндэлдэг гэж хэлэхгүй. Хип хоп хөжимд тууштай, сэтгэлээ гаргаж, хип хопоор амьсгалж, амьдралынхаа хэв маягаа болгож, энэ хөгжимд бүх зүйлээ зориулж байгаа бүх уран бүтээлчдийг бүгдийг нь яг адилхан хүндэлнэ. - Чөлөөт цагаараа юу хийх дуртай? Тоглолтгүй, дуу бичээгүй, ажлаа хийгээгүй үед Гинжинг хаанаас олж болох вэ? - Ер нь сүүлийн хоёр жил чөлөөт цаг бараг гарсангүй. Гэрээсээ гарахдаа хөгжимтэй холбоотой ажил, нэг бол студи дээрээ, нөгөө бол байгууллагатай уулзах гэдэг ч юм уу ажлаар л явж байдаг. Бага ч болов цаг гарвал найзуудтайгаа уулздаг. Сагс тоглох дуртай ч юм уу, яг тодорхой хийдэг зүйл надад байхгүй байна л даа. Энэ нь чөлөөт цаг гардаггүйтэй л холбоотой байх. - Хип хопын талаар ямар ч ойлголтгүй хүнд трап гэдэг урсгалыг тайлбарлавал? - Ямар ч ойлголтгүй хүнд үү? Трап гэдэг бол урсгал юм. Шинэ цагийн хип хоп л гэж хэлье. Дэлхий даяар трап хөгжим хамгийн топ нь байна. "Трапыг мэдэхгүй ээ" гэдэг хүмүүст хандаж хэлэхэд цаг үетэйгээ зэрэгцэж алхмаар байвал мэддэг болохоос өөр аргагүй. Тиймээс сонирхож үзээрэй л гэж хэлнэ. - Сонсогчид хөгжихгүй бол уран бүтээлчид шинийг эрэлхийлж шинэлэг дуу хийхэд хэцүү гэж байсан. Монгол сонсогчдыг ямар байгаасай гэж хүсдэг вэ? - Монгол сонсогчдыг уран бүтээлчдээс илүү ихийг хүсдэг байгаасай л гэж хэлэх байна. Шинэ зүйлсэд хүч сорьдог. Дуучид нь сонсогчдодоо гологдохгүйн тулд хичээдэг. Эрэл хайгуул хийж судалдаг. Шинэ зүйлсийг хүмүүст хүргэж, магтаалыг нь хүртдэг байгаасай. Одоогийн байдлаар сонсогчид нь өөрсдөө хоцрогдмол байгаа учраас тэрэнд нь тааруулж, нөгөө “тэмцээнд нь тааруулж дуулсан” гэдэг шиг хоцрогдмол байгаад нь тааруулж дуу хийгээд байна. Орос, Барууны орнууд гэх мэт ер нь Монголоос гадна бусад бүх хөгжим хөгжөөд байхад монголчууд массдаа зориулж, ийм л дуу хийчихвэл хүмүүст хүрнэ гэж бодсоор байна. Тэгэхгүйгээр сонсогчид эрэл хайгуул хийж, шинэ зүйлсийг эрэлхийлдэг, мэддэг бол уран бүтээлчид гологдохоосоо ичиж эхэлнэ бас хичээж эхэлнэ. Ер нь сонсогчид гэлтгүй үзэгчид, хэрэглэгчид ч гэсэн адилхан. Ресторанд ороход үйлчлүүлэгчид бусад хөгжилтэй улсуудынх шиг стандарт хүсдэг, хэлдэг. Монгол киноноос бид бас их зүйлийг хүсдэг шүү дээ. Хөгжихгүй байна гээд л. Тэрэнтэй адил сонсогчид уран бүтээлчдээс чанартай юм шаардаасай. Тэгж байж илүү их юм хийнэ л дээ (ярихдаа удаан бодож байж үг нэг бүрээр зөөж хэлэв). Би яг удаан бодож бичдэг нь харагдаж байгаа биз (инээв). - Хамгийн их сандаргасан тайз? - Миний тоглолтын тайз юм байна. Өөр том шоу ч юм уу, XMF, Playtime зэрэг тайз бол хэдий олон хүнтэй ч тэр бүх үзэгчид зөвхөн намайг сонсох гэж ирээгүй учраас сандрах нь гайгүй. Миний өөрийн тоглолт бол тэр бүх хүн намайг л үзэж сонсох гэж ирж байгаа гэж бодохоор алдаа гаргаж болохгүй шүү гэсэн хариуцлага ирсэн. Илүү их сандарсан. - Тэр сандрал ямар нэгэн байдлаар илэрсэн үү? - Миний нэг сонин юм нь тайзан дээр гарахаас өмнө сандраад, яг тайзан дээр гарахаар сандрал байхгүй болчихдог. Тайзан дээр нэг их алдаа мадаг гаргаагүй дээ. - GM awards арга хэмжээнд оролцох боломж хэрхэн гарч ирсэн бэ? - "Playtime"-ийн Нацагдорж ах гадаадын олон фестиваль, эвентэд уригддаг. Би бараг хуурай дүү нь гэхэд болно. Надад энд оролцох уу гэдэг санал тавьсан. Тэр үед би бас Тайванийн нэг раппертэй дуугаа хийчихсэн клипжүүлээгүй байж таарсан. Тэгэхээр нэг сумаар хоёр туулай буудаад очиж оролцоод, дуугаа ч дүрсжүүлээд ирье гэж шийдсэн юм. - Тэр үеийн сэтгэгдлээс хуваалцвал? - Жинхэнээсээ од болчихсон юм шиг л мэдрэмж төрсөн. Тэнд байсан хүмүүс намайг танихгүй хэрнээ намайг том од шиг л хүлээж авсан. Магадгүй миний хувцаслалт тийм сэтгэгдэл төрүүлсэн байх. Хүмүүс ирж зургаа даруулаад л, сэтгүүлчид бөөндөө ирж ярилцлага аваад л… - Монгол дээлтэйгээ урд нь алхаж яваа зураг байдаг шүү дээ. Тэгж алхуулах болсон нь ямар шалтгаантай вэ? - Оролцож буй бүх уран бүтээлчдийг тоглолт болох газар луу улаан хивсэн дээр алхуулаад оруулж байсан үе л дээ. Дан ганц хип хоп биш, рок поп, өөр бусад бүх төрлийн олон улсын уран бүтээлчид байсан. Намайг яагаад урд нь алхуулсан бэ гэвэл би онцгой л харагдсан байх. Тиймэрхүү шагнал гардуулах ёслолд хүмүүс нийтлэг хослол зэрэг албаны хувцас өмссөн харагддаг. Би дээлтэй байсан нь сонин содон харагдсан байх. - Рэппер болоогүй байсан бол өөр юу хийх байх байсан бол? - Тэгвэл тогооч болох байсан. Хип хоп гэж боддоггүй байхдаа тогооч болох хүсэлтэй байлаа. Пицца сайн хийдэг. Онгироод хэлчихэд миний гарын пицца бол Монголын аль ч рестораныхаас илүү. Мэдэх нэг нь мэднэ дээ (инээв). - Амьдралдаа баримталж байгаа зарчим? Хүн болгон л хэлдэг байх. Үнэнч шударга гээд л . Тийм ойлгомжтой зарчмуудыг бас зарим чаддаггүй зүйлсээ баримтлахыг хичээж байгаа. Зүгээр хүссэн зүйлээ л хийх хэрэгтэй гэдэг зарчимтай юм байна. Хүн хүссэн зүйлээ хийвэл ажил биш амралт болно. - Сонсогчид, фэнүүдээс чинь ирж байсан хамгийн эвгүй үйлдэл? Яг бодит байдал дээр би гайхаж эвгүй байдалд орж байгаагүй юм байна. Цахим хаягууд дээр ирдэг сонин зүйлсийг эвгүй гэж тооцохгүй байх аа. Зүгээр л утгагүй юм бичдэг хүмүүс байдаг. Тоохгүй л өнгөрөөдөг дөө. Харин YouTube дээр ирдэг комментууд дунд тайлбарлаад өгчихмөөр юмс зөндөө ирнэ. Бараг найздаа чи ийшээ ороод доор нь тайлбарлаад бичээд өгөөч гээд хүртэл хэлчихмээр санагддаг.
https://unread.today/c/howiparent-nomuun	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2020-09-14T00:00:00	9 сарын 14, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Гурван хүүгийн ээж Г.Номуун	<div class="article-body"> <h2>Хос бүр өөр өөрийн гэсэн түүх, сэтгэл хөдөлгөм романстай байдаг. Гэвч түүний дотроос гэрлэх саналаа үзэгчдийн өмнө тавьж, алдарт “Ромео, Жульетта” жүжгийн үеэр Валентины баяраа тэмдэглэж, улсын их наадмын үеэр хуримаа хийсэн хос өнөөдрийн зочдоос өөр байхгүй л болов уу. Цэрэндагва, Мэндбаяр хоёр, Жаргалсайхан, Урнаа хоёр гээд олонд хүндлэгдсэн театрын сайхан хосуудын үргэлжлэл болж, УДЭТ-т гэр бүлээрээ ажиллаж яваа Г.Алтангэрэл, Г.Номуун нарын гэр бүл өдгөө гурван хүүтэй өнөр бүл болжээ. Завсарлаж болдоггүй урлагийн карьераа амжилттай авч явахын сацуу гурван хүүгийн ээжийн амаргүй үүргийг нугалж яваа Г.Номууны хүүхэд хүмүүжүүлэх арга барилтай нь танилцъя.</h2><p></p><p><b>Нэр:</b> Г.Номуун<br><b>Ажил:</b> УДЭТ-ын жүжигчин<br><b>Ам бүл: </b>5<br><b>Сошиал хуудсууд: </b><a href="https://www.facebook.com/AagiNomuun" target="_blank">Aagii&Nomuun</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.facebook.com/gantumur.nomuun/" target="_blank">Nomuun Gantumur</a> (Фэйсбүүк), <a href="https://www.instagram.com/nomuun.gantumur/reels/" target="_blank">nomuun.gantumur</a> (Инстаграм)</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d9617ddc12a790b4dd1e7fd8a6d78d17.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байцгаана уу? Намайг Г.Номуун гэдэг. УДЭТ-ын жүжигчин. Нөхрийг маань Г.Алтангэрэл гэдэг, мөн УДЭТ-ын жүжигчин. Бид хоёул СУИС-ийг жүжигчин мэргэжлээр төгсөөд, хамтдаа УДЭТ-д ажилладаг болоод долоон жил болж байна. Намайг анх СУИС-д орж байхад нөхөр маань төгсөх курс байсан юм. “Ах нь чамайг авч сууна аа” гэж байгаад л суучихсан даа (инээв). <br> <br>Одоо бид хоёр гурван сайхан хүүтэй, ам бүл тавуулаа. Том хүү маань таван настай, дунд хүү гурван настай, бага хүү долоон сартай. Дархан бэр болоод удаагүй л байна. Нөхөр бид хоёрын хувьд нэг газар ажилладаг, ажил амьдралын хуваарь бүгд нэг болохоор бүх л ажлаа хувааж аваад хийдэг. Гурван хүүтэй болохоор гэр байнга л чимээ шуугиантай байдаг юм. Дуу дуугаа авалцаад их сахилгагүйтнэ, аав нь бас нэмэгдчихнэ. Хааяа нөхрийгөө яаж ингэж яг хүүхэд шиг болж чаддаг юм бол гэж боддог шүү. Заримдаа дөрвөн хүүтэй юм шиг л санагддаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Манай гэрийн өглөө ихэнхдээ зургаан цагаас эхэлдэг. Гэрийн хамгийн том соёл гэх үү, дүрэм гэх үү, баримталдаг зарчим бол өглөөний цайг заавал уух явдал. Ямар ч ажилтай, яаруу байлаа гээд өглөөний цайгаа огт алгасадаггүй. Үүнийгээ ч хөвгүүдийнхээ байнгын хэвшил болгоно гэж боддог. Өглөөний цайгаа хамтдаа уусны дараа хүүхдүүдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгөөд ажилдаа явна. Харин орой эрт тараад, өөрсдөө хамт байгаа үедээ хөвгүүдээ 22 цаг гэхэд оронд нь оруулдаг. Урлагийн хүмүүс болохоор баяр ёслол, жүжигтэй, жүжгийн бэлтгэлтэй үе, зураг авалттай үе гээд шөнөөр ажиллах тохиолдол олонтоо. Тиймээс өөрсдөө байгаа үедээ гэж тодотгож байгаа юм шүү. Урлагийн гэр бүлийн онцлог гэх үү дээ.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/03bade3e5d39d9d33b7b38ff8e02c5d4.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7cd7b49355373b98ca7a7d4788ab2612.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p>Хүүхэд хүмүүжүүлэх хамгийн гол арга нь тэднийг ойлгох, ойлгох гэж хичээж, хайрлаж байгаагаа харуулах явдал гэж боддог. Үүний илрэл нь ярилцах. Мэдээж хүүхдүүдээ загинах, зэмлэх үе гарна. Гэхдээ тэр бүрийн араас заавал тусгайлан цаг гаргаж, тухайн үед юу болсон, яагаад тэгсэн гээд хүүхэдтэйгээ өөрийнх нь түвшинд ярилцаж, үзэл бодлыг нь сонсдог. <br> <br>Бас гурван хүүдээ тэнцвэргүй хандчих вий гэдгээс болгоомжилдог. Хүмүүс том хүүхдэдээ дүү нараас нь болоод насанд нь ихэдсэн хэт их хариуцлага үүрүүлчихдэг гэсэн шүү, том бага хоёр гэж байгаад дунд хүүхдээ орхигдуулах тохиолдол байдаг шүү, бага хүүхдийг хэт бөөцийлөх хандлага гаргах вий гэж болгоомжилж юун дээр ч хүүхдүүдийнхээ нүдээр өөрсдийгөө харж, тэдэндээ адил тэгш хандахыг хичээдэг. <br> <br>Мөн бид хоёул хүүхдүүдээ багаас нь монгол ахуйтай танилцуулж, үндэсний дархлаатай, монгол хүн болгож өсгөх хэрэгтэй гэдэг дээр санал нэгддэг. Тиймдээ ч зун ямар ч ажилтай байсан нэг сарыг чөлөөлж, хүүхдүүдээ аваад сүлжээгүй, хөдөө малчин айлд байдаг. Энэ үеэр хонинд хамт явж, тарвага, зурам зэрэг амьтантай танилцуулж, адуун соёлыг зааж өгнө. Эмээлийг тоноглолоор нь нэрлээд ялгачихдаг, цагаан идээгээ хэрэглэдэг, яаж хийдэг тухай суурь ойлголттой, өдрөөс өдөрт цөөрч буй нүүдэлчин соёлоо хайрладаг, өөрийн эх орон, гарал угсаагаа чин сэтгэлээсээ хүндэлдэг тийм л иргэд болгохыг хүсдэг дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p></p><p>Нас насаараа өөрчлөгдөөд явдаг юм байна лээ. Бага маань "Пороро", дунд хүү маань "Атлон", том хүү маань "Шидтэнүүдийн клуб" үздэг. Нэмээд нөхөр бид хоёр аль болох дээр үеийн, хүмүүжлийн ач холбогдолтой "Бэмби" гэх мэт хүүхэлдэйн кинонуудыг үзүүлж, унтахад нь үлгэр уншиж, ярьж өгдөг юм. Хүүхдүүд маань "Цуутын цагаагч гүү"-г цээжээр ярьчихна шүү.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9573d184482652a6a82ca5cccab39fb0.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/6af88859b5c0c53396c841a77d736e55.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Ганц бие Номууны хувьд зөвхөн карьер л чухал байсан бол хүнтэй сууж, айлын эзэгтэй болсноор бүх л мөрөөдөл хүслээ нөхөртэйгөө хуваалцаж, хамтдаа гэдэг сэтгэлгээтэй болж эхэлсэн гэж боддог. Бид хоёрын давуу тал нь нэг мэргэжилтэй, нэг хамт олонтой шүү дээ. Удалгүй бид хүүхэдтэй болсон. Биеэсээ бие төрүүлж, эх хүн болсоны дараа хүний үзэл бодол, хандлага бүх талаараа өөрчлөгдөөд эхэлдэг юм байна лээ. Одоо бол миний хувьд ажлаа сайн хийх нь, сайн хүн байх нь, сайн уран бүтээлч болох нь өөрийнхөө төлөө гэхээс гадна хүүхдүүдийнхээ бахархалт ээж, үлгэр жишээ нь байх юм шүү гэдэг хариуцлага болж хувирсан. Тиймдээ ч би бүх л ажлыг амжуулж, гэр бүлээ ч, өөрийгөө ч алдалгүй авч явахад анхааран, эхний хоёр хүүхдээ төрүүлээд нэг сарын дараа л ажилдаа орж байлаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p></p><p>Бидний мэргэжил цаг наргүй ажилладагаас гадна байнгын идэвхтэй байхыг шаарддаг болохоор аав ээжүүд, хамаатан садан, ойр дотнынхны туслалцааг байнга авдаг. Ер нь төрөөд удаагүй бүсгүй хүнийг нөхөр болон гэр бүл нь л маш сайн ойлгож, туслан, хайрлаж халамжлах хэрэгтэй юм байна лээ. Амьдрал заавартайгаа ирдэггүй гэдэг шүү дээ. Анхны хүүхэд төрөхөд мэдээж бүх л гэр бүл хэсэгтээ учраа олохгүй сандарч, ядрах үе гардаг. Аз болж намайг миний нөхөр, хоёр талын ээж аав, гэр бүлүүд маань маш их хайрлаж, халамжилдаг байсан болохоор хүүхдүүдийнхээ нялх үеийг торох юмгүй даваад гарсан. Хүмүүс итгэх болов уу, яах бол… Би төрсөний дараах сэтгэл гутралыг мэдрээгүй өдийг хүрсэн. Шөнө хэд хэд сэрээд нойргүй хоноход “Миний хайр жаахан унтчих, би хүүгээ аваад салхилуулаад ирье” гэдэг нөхөртэй, ажил ид ихсэх үеэр “Миний охин ажилдаа яв, аав ээж хоёр нь хүүг нь харж байя” гэдэг гэр бүлтэй байхад юундаа гутрах вэ дээ. Иймээс төрөөд удаагүй ээжүүдийг эргэн тойрныхон нь жаахан л илүү анхаарахад төрсөний дараах сэтгэл гутралаас үүдэн гарах болсон олон харамсмаар үр дагавруудаас сэргийлэх юм. Миний хувьд цаашдаа үүний дуу хоолой болж, шинэ эхчүүдийг дэмжиж явахыг хүсдэг. <br> <br>Амрах тухайд гэвэл гэр бүлээрээ агаарт гарах, бас тавуулаа зэрэгцэж хэвтээд кино үзэх нь хамгийн гоё амралт болдог доо. Миний хувьд амралт бол агаар ба гэр бүл.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/99b6d05fccea27ee1e18f47a7af188c9.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a24e8dcb547021db6baa2fe81edef606.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ?</h3><p>Мэдээж хүүхэд харах найдвартай хүн олох явдал. Эмэгтэйчүүдийн хувьд ид хөдөлмөрлөх нас нь хүүхэд төрүүлж, гэр бүлдээ анхаарал хандуулах үетэй нь яг давхацдаг шиг. Тиймээс залуу ээж, залуу гэр бүлүүдээ дэмжсэн хүүхэд харах, нялх хүүхэд асрах зэрэг ажлуудыг хийвэл хөдөлмөрийн насны иргэдээ бүрэн дүүрэн ажиллуулж, эдийн засгаа идэвхтэй байлгахад дөхөмтэй болох юм шиг санагддаг. Одоогоор бол залуу гэр бүлүүд амьдралаа авч явахын тулд ээж аав, хамаатан саднаасаа л гуйх болж байна шүү дээ. <br> <br>Нөгөө талаас, би ийм байна гомдоллоод суухыг хүсдэггүй ээ. Залуу байгаагийн хэрэг юу билээ, ямар ч үед бүгдийг нь зохицуулаад, амжуулж чаддаг л байх ёстой гэж боддог. Нөхөр маань ч адилхан. Тиймээс бид хоёр өөрсдөдөө маш өндөр шаардлага тавьдаг. Жүжгийн бэлтгэлийн үеэр хоёр цагийн завсарлага гарсан ч биеийн амрыг харж үлдэлгүй, хөтлөлцөөд шууд л хүүхдүүд рүүгээ гүйнэ. Зарим жүжигчид маань дөнгөж тайзнаас бууж байхад, бид хоёр аль хэдийн хувцсаа солиод гарч байх жишээтэй. Театрынхан маань бид хоёрыг “Яаж ийм хурдан байна аа”, “Яаж амжуулаад байна”, “Ядрахгүй байна уу” гэлцдэг л юм. Гэхдээ нөхөр бид хоёрт нэг зарчим байдаг. Тэр нь бидний гэр бүл гэдэг нь, гурван хүүхэдтэй гэдэг нь ажлаа тасалдуулах шалтаг, асуудлаас авч гарах бамбай байж болохгүй гэдэг зарчим. Хүсээд хийж байгаа ажил, зориод босгосон гэр бүл. Аль алиныг нь өөрсдийн сонголтоор хийсэн болохоор ард нь гомдоллож суух эрх байхгүй. Бүгдийг амжуулж, хажуугаар нь өөрийгөө ч хаяхгүй, үргэлж хөгжүүлж байхыг хичээдэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p>Хүүхдүүд маань зүгээр л бидэнд ирсэн нь, зүгээр өөрөөрөө байгаа нь л тэр чигээрээ бахархал юм шиг ээ. Бидний хүүхэд болж төрсөн нь, намайг хайрлаж байгаад нь, надаар хайрлуулж байгаад нь л хангалттай баярлаж явдаг. Бид хүүхдүүдээ төлөвлөж байгаагүй л дээ, хүүхэд ээж аавдаа ирэх цагтаа л ирдэг гэдэгт итгэдэг болохоор яг л тэр цаг үеийг сонгоод ирсэн нь үгээр илэрхийлшгүй сайхан хэрэг шүү дээ. <br> <br>Ээж аавын хувьд хүүхдүүдээ бие биедээ туслахад нь, дүү нь ахыгаа бусдаас өмөөрч ямар нэг үйлдэл хийхэд нь, ах нь дүүгийнхээ хувцсыг эвхэж өгөх гэх мэт жижигхэн зүйлс дээр хүүхдүүд маань нэгнээ гэсэн сэтгэлтэй, хүнд хайртай, амь нэг болж өсөж байгааг харах үнэхээр сайхан байдаг. <br> <br>Нэг удаа том хүү маань сумын төвийн жижигхэн дэлгүүрийн гялгар самбартай хаягийг харчихаад “Ээж ээ, би чамд ийм палааж авч өгнө өө. Бас охидуудын өмсөөд байдаг өндөр гутал авч өгнө. Тэгээд чи тэрийг өмсөөд гүнж болоорой за” гэж байсан юм. Тэгэхэд ёстой нисэх шиг болж байсан. Хүүхдэдээ хайрлуулах шиг жаргал эх хүнд байдаггүй юм билээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p></p><p>Зурагтаар нэг сэтгэлзүйч “Хүүхдийг хүүхэд гэж басалгүйгээр, чин сэтгэлээсээ ярилцаж, сонсох хэрэгтэй” гэж ярьж байхыг сонссон юм. Тэр үгийг сонсоод нөхөртэйгөө “За хоёулаа үүнийг л маш сайн хэрэгжүүлье” гэж ярьсан. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдүүдтэйгээ цагийг чанартайгаар өнгөрүүлэхэд их анхаардаг. <br> <br>Мөн туршлагаасаа, ойрхон төрөхийн давуу тал нь хүүхдүүд нь эрт биеэ даадаг, нийтэч болдог юм байна даа гэж дүгнэсэн. Жишээ нь, том хүү маань ангийнхаа айлын ганц чацуутнуудтай харьцуулахад олны дунд биеэ авч яваа байдал нь том хүн шиг л байдаг. Булааж, булаалгаж сурсан, дүүгийн арга эвийг олж, хүлээцтэй байж, зөнгөөрөө дүү нараа халамжлаад явдаг нь хүүхдийг алхам тутамд нь төлөвшүүлж байдаг юм байна гэж боддог.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d9cb8f8bb773fc3361a87f247843b318.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Манайх чинь дан хөвгүүд шүү дээ. Тийм ч учраас би хүүхдүүдээ эмэгтэй хүнийг хайрлаж чаддаг хүн болоосой гэж хүсдэг. Энд зөвхөн эмэгтэй хүнийг хайрлах, хүндлэх тухай яриад байгаа юм шиг боловч угтаа үүгээр дамжуулаад өөрөөсөө хүч дорой нэгнийг хамгаалах, хүнийг ойлгох, өнгөрөөх зэрэг сайн хүний, сайн эр хүний суурь хандлагуудыг давхар бий болгодог болов уу.</p> </div>	Хос бүр өөр өөрийн гэсэн түүх, сэтгэл хөдөлгөм романстай байдаг. Гэвч түүний дотроос гэрлэх саналаа үзэгчдийн өмнө тавьж, алдарт “Ромео, Жульетта” жүжгийн үеэр Валентины баяраа тэмдэглэж, улсын их наадмын үеэр хуримаа хийсэн хос өнөөдрийн зочдоос өөр байхгүй л болов уу. Цэрэндагва, Мэндбаяр хоёр, Жаргалсайхан, Урнаа хоёр гээд олонд хүндлэгдсэн театрын сайхан хосуудын үргэлжлэл болж, УДЭТ-т гэр бүлээрээ ажиллаж яваа Г.Алтангэрэл, Г.Номуун нарын гэр бүл өдгөө гурван хүүтэй өнөр бүл болжээ. Завсарлаж болдоггүй урлагийн карьераа амжилттай авч явахын сацуу гурван хүүгийн ээжийн амаргүй үүргийг нугалж яваа Г.Номууны хүүхэд хүмүүжүүлэх арга барилтай нь танилцъя. Нэр: Г.Номуун Ажил: УДЭТ-ын жүжигчин Ам бүл: 5 Сошиал хуудсууд: Aagii&Nomuun (Фэйсбүүк), Nomuun Gantumur (Фэйсбүүк), nomuun.gantumur (Инстаграм) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Намайг Г.Номуун гэдэг. УДЭТ-ын жүжигчин. Нөхрийг маань Г.Алтангэрэл гэдэг, мөн УДЭТ-ын жүжигчин. Бид хоёул СУИС-ийг жүжигчин мэргэжлээр төгсөөд, хамтдаа УДЭТ-д ажилладаг болоод долоон жил болж байна. Намайг анх СУИС-д орж байхад нөхөр маань төгсөх курс байсан юм. “Ах нь чамайг авч сууна аа” гэж байгаад л суучихсан даа (инээв). Одоо бид хоёр гурван сайхан хүүтэй, ам бүл тавуулаа. Том хүү маань таван настай, дунд хүү гурван настай, бага хүү долоон сартай. Дархан бэр болоод удаагүй л байна. Нөхөр бид хоёрын хувьд нэг газар ажилладаг, ажил амьдралын хуваарь бүгд нэг болохоор бүх л ажлаа хувааж аваад хийдэг. Гурван хүүтэй болохоор гэр байнга л чимээ шуугиантай байдаг юм. Дуу дуугаа авалцаад их сахилгагүйтнэ, аав нь бас нэмэгдчихнэ. Хааяа нөхрийгөө яаж ингэж яг хүүхэд шиг болж чаддаг юм бол гэж боддог шүү. Заримдаа дөрвөн хүүтэй юм шиг л санагддаг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Манай гэрийн өглөө ихэнхдээ зургаан цагаас эхэлдэг. Гэрийн хамгийн том соёл гэх үү, дүрэм гэх үү, баримталдаг зарчим бол өглөөний цайг заавал уух явдал. Ямар ч ажилтай, яаруу байлаа гээд өглөөний цайгаа огт алгасадаггүй. Үүнийгээ ч хөвгүүдийнхээ байнгын хэвшил болгоно гэж боддог. Өглөөний цайгаа хамтдаа уусны дараа хүүхдүүдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгөөд ажилдаа явна. Харин орой эрт тараад, өөрсдөө хамт байгаа үедээ хөвгүүдээ 22 цаг гэхэд оронд нь оруулдаг. Урлагийн хүмүүс болохоор баяр ёслол, жүжигтэй, жүжгийн бэлтгэлтэй үе, зураг авалттай үе гээд шөнөөр ажиллах тохиолдол олонтоо. Тиймээс өөрсдөө байгаа үедээ гэж тодотгож байгаа юм шүү. Урлагийн гэр бүлийн онцлог гэх үү дээ. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхэд хүмүүжүүлэх хамгийн гол арга нь тэднийг ойлгох, ойлгох гэж хичээж, хайрлаж байгаагаа харуулах явдал гэж боддог. Үүний илрэл нь ярилцах. Мэдээж хүүхдүүдээ загинах, зэмлэх үе гарна. Гэхдээ тэр бүрийн араас заавал тусгайлан цаг гаргаж, тухайн үед юу болсон, яагаад тэгсэн гээд хүүхэдтэйгээ өөрийнх нь түвшинд ярилцаж, үзэл бодлыг нь сонсдог. Бас гурван хүүдээ тэнцвэргүй хандчих вий гэдгээс болгоомжилдог. Хүмүүс том хүүхдэдээ дүү нараас нь болоод насанд нь ихэдсэн хэт их хариуцлага үүрүүлчихдэг гэсэн шүү, том бага хоёр гэж байгаад дунд хүүхдээ орхигдуулах тохиолдол байдаг шүү, бага хүүхдийг хэт бөөцийлөх хандлага гаргах вий гэж болгоомжилж юун дээр ч хүүхдүүдийнхээ нүдээр өөрсдийгөө харж, тэдэндээ адил тэгш хандахыг хичээдэг. Мөн бид хоёул хүүхдүүдээ багаас нь монгол ахуйтай танилцуулж, үндэсний дархлаатай, монгол хүн болгож өсгөх хэрэгтэй гэдэг дээр санал нэгддэг. Тиймдээ ч зун ямар ч ажилтай байсан нэг сарыг чөлөөлж, хүүхдүүдээ аваад сүлжээгүй, хөдөө малчин айлд байдаг. Энэ үеэр хонинд хамт явж, тарвага, зурам зэрэг амьтантай танилцуулж, адуун соёлыг зааж өгнө. Эмээлийг тоноглолоор нь нэрлээд ялгачихдаг, цагаан идээгээ хэрэглэдэг, яаж хийдэг тухай суурь ойлголттой, өдрөөс өдөрт цөөрч буй нүүдэлчин соёлоо хайрладаг, өөрийн эх орон, гарал угсаагаа чин сэтгэлээсээ хүндэлдэг тийм л иргэд болгохыг хүсдэг дээ. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Нас насаараа өөрчлөгдөөд явдаг юм байна лээ. Бага маань "Пороро", дунд хүү маань "Атлон", том хүү маань "Шидтэнүүдийн клуб" үздэг. Нэмээд нөхөр бид хоёр аль болох дээр үеийн, хүмүүжлийн ач холбогдолтой "Бэмби" гэх мэт хүүхэлдэйн кинонуудыг үзүүлж, унтахад нь үлгэр уншиж, ярьж өгдөг юм. Хүүхдүүд маань "Цуутын цагаагч гүү"-г цээжээр ярьчихна шүү. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Ганц бие Номууны хувьд зөвхөн карьер л чухал байсан бол хүнтэй сууж, айлын эзэгтэй болсноор бүх л мөрөөдөл хүслээ нөхөртэйгөө хуваалцаж, хамтдаа гэдэг сэтгэлгээтэй болж эхэлсэн гэж боддог. Бид хоёрын давуу тал нь нэг мэргэжилтэй, нэг хамт олонтой шүү дээ. Удалгүй бид хүүхэдтэй болсон. Биеэсээ бие төрүүлж, эх хүн болсоны дараа хүний үзэл бодол, хандлага бүх талаараа өөрчлөгдөөд эхэлдэг юм байна лээ. Одоо бол миний хувьд ажлаа сайн хийх нь, сайн хүн байх нь, сайн уран бүтээлч болох нь өөрийнхөө төлөө гэхээс гадна хүүхдүүдийнхээ бахархалт ээж, үлгэр жишээ нь байх юм шүү гэдэг хариуцлага болж хувирсан. Тиймдээ ч би бүх л ажлыг амжуулж, гэр бүлээ ч, өөрийгөө ч алдалгүй авч явахад анхааран, эхний хоёр хүүхдээ төрүүлээд нэг сарын дараа л ажилдаа орж байлаа. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Бидний мэргэжил цаг наргүй ажилладагаас гадна байнгын идэвхтэй байхыг шаарддаг болохоор аав ээжүүд, хамаатан садан, ойр дотнынхны туслалцааг байнга авдаг. Ер нь төрөөд удаагүй бүсгүй хүнийг нөхөр болон гэр бүл нь л маш сайн ойлгож, туслан, хайрлаж халамжлах хэрэгтэй юм байна лээ. Амьдрал заавартайгаа ирдэггүй гэдэг шүү дээ. Анхны хүүхэд төрөхөд мэдээж бүх л гэр бүл хэсэгтээ учраа олохгүй сандарч, ядрах үе гардаг. Аз болж намайг миний нөхөр, хоёр талын ээж аав, гэр бүлүүд маань маш их хайрлаж, халамжилдаг байсан болохоор хүүхдүүдийнхээ нялх үеийг торох юмгүй даваад гарсан. Хүмүүс итгэх болов уу, яах бол… Би төрсөний дараах сэтгэл гутралыг мэдрээгүй өдийг хүрсэн. Шөнө хэд хэд сэрээд нойргүй хоноход “Миний хайр жаахан унтчих, би хүүгээ аваад салхилуулаад ирье” гэдэг нөхөртэй, ажил ид ихсэх үеэр “Миний охин ажилдаа яв, аав ээж хоёр нь хүүг нь харж байя” гэдэг гэр бүлтэй байхад юундаа гутрах вэ дээ. Иймээс төрөөд удаагүй ээжүүдийг эргэн тойрныхон нь жаахан л илүү анхаарахад төрсөний дараах сэтгэл гутралаас үүдэн гарах болсон олон харамсмаар үр дагавруудаас сэргийлэх юм. Миний хувьд цаашдаа үүний дуу хоолой болж, шинэ эхчүүдийг дэмжиж явахыг хүсдэг. Амрах тухайд гэвэл гэр бүлээрээ агаарт гарах, бас тавуулаа зэрэгцэж хэвтээд кино үзэх нь хамгийн гоё амралт болдог доо. Миний хувьд амралт бол агаар ба гэр бүл. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Мэдээж хүүхэд харах найдвартай хүн олох явдал. Эмэгтэйчүүдийн хувьд ид хөдөлмөрлөх нас нь хүүхэд төрүүлж, гэр бүлдээ анхаарал хандуулах үетэй нь яг давхацдаг шиг. Тиймээс залуу ээж, залуу гэр бүлүүдээ дэмжсэн хүүхэд харах, нялх хүүхэд асрах зэрэг ажлуудыг хийвэл хөдөлмөрийн насны иргэдээ бүрэн дүүрэн ажиллуулж, эдийн засгаа идэвхтэй байлгахад дөхөмтэй болох юм шиг санагддаг. Одоогоор бол залуу гэр бүлүүд амьдралаа авч явахын тулд ээж аав, хамаатан саднаасаа л гуйх болж байна шүү дээ. Нөгөө талаас, би ийм байна гомдоллоод суухыг хүсдэггүй ээ. Залуу байгаагийн хэрэг юу билээ, ямар ч үед бүгдийг нь зохицуулаад, амжуулж чаддаг л байх ёстой гэж боддог. Нөхөр маань ч адилхан. Тиймээс бид хоёр өөрсдөдөө маш өндөр шаардлага тавьдаг. Жүжгийн бэлтгэлийн үеэр хоёр цагийн завсарлага гарсан ч биеийн амрыг харж үлдэлгүй, хөтлөлцөөд шууд л хүүхдүүд рүүгээ гүйнэ. Зарим жүжигчид маань дөнгөж тайзнаас бууж байхад, бид хоёр аль хэдийн хувцсаа солиод гарч байх жишээтэй. Театрынхан маань бид хоёрыг “Яаж ийм хурдан байна аа”, “Яаж амжуулаад байна”, “Ядрахгүй байна уу” гэлцдэг л юм. Гэхдээ нөхөр бид хоёрт нэг зарчим байдаг. Тэр нь бидний гэр бүл гэдэг нь, гурван хүүхэдтэй гэдэг нь ажлаа тасалдуулах шалтаг, асуудлаас авч гарах бамбай байж болохгүй гэдэг зарчим. Хүсээд хийж байгаа ажил, зориод босгосон гэр бүл. Аль алиныг нь өөрсдийн сонголтоор хийсэн болохоор ард нь гомдоллож суух эрх байхгүй. Бүгдийг амжуулж, хажуугаар нь өөрийгөө ч хаяхгүй, үргэлж хөгжүүлж байхыг хичээдэг. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдүүд маань зүгээр л бидэнд ирсэн нь, зүгээр өөрөөрөө байгаа нь л тэр чигээрээ бахархал юм шиг ээ. Бидний хүүхэд болж төрсөн нь, намайг хайрлаж байгаад нь, надаар хайрлуулж байгаад нь л хангалттай баярлаж явдаг. Бид хүүхдүүдээ төлөвлөж байгаагүй л дээ, хүүхэд ээж аавдаа ирэх цагтаа л ирдэг гэдэгт итгэдэг болохоор яг л тэр цаг үеийг сонгоод ирсэн нь үгээр илэрхийлшгүй сайхан хэрэг шүү дээ. Ээж аавын хувьд хүүхдүүдээ бие биедээ туслахад нь, дүү нь ахыгаа бусдаас өмөөрч ямар нэг үйлдэл хийхэд нь, ах нь дүүгийнхээ хувцсыг эвхэж өгөх гэх мэт жижигхэн зүйлс дээр хүүхдүүд маань нэгнээ гэсэн сэтгэлтэй, хүнд хайртай, амь нэг болж өсөж байгааг харах үнэхээр сайхан байдаг. Нэг удаа том хүү маань сумын төвийн жижигхэн дэлгүүрийн гялгар самбартай хаягийг харчихаад “Ээж ээ, би чамд ийм палааж авч өгнө өө. Бас охидуудын өмсөөд байдаг өндөр гутал авч өгнө. Тэгээд чи тэрийг өмсөөд гүнж болоорой за” гэж байсан юм. Тэгэхэд ёстой нисэх шиг болж байсан. Хүүхдэдээ хайрлуулах шиг жаргал эх хүнд байдаггүй юм билээ. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Зурагтаар нэг сэтгэлзүйч “Хүүхдийг хүүхэд гэж басалгүйгээр, чин сэтгэлээсээ ярилцаж, сонсох хэрэгтэй” гэж ярьж байхыг сонссон юм. Тэр үгийг сонсоод нөхөртэйгөө “За хоёулаа үүнийг л маш сайн хэрэгжүүлье” гэж ярьсан. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдүүдтэйгээ цагийг чанартайгаар өнгөрүүлэхэд их анхаардаг. Мөн туршлагаасаа, ойрхон төрөхийн давуу тал нь хүүхдүүд нь эрт биеэ даадаг, нийтэч болдог юм байна даа гэж дүгнэсэн. Жишээ нь, том хүү маань ангийнхаа айлын ганц чацуутнуудтай харьцуулахад олны дунд биеэ авч яваа байдал нь том хүн шиг л байдаг. Булааж, булаалгаж сурсан, дүүгийн арга эвийг олж, хүлээцтэй байж, зөнгөөрөө дүү нараа халамжлаад явдаг нь хүүхдийг алхам тутамд нь төлөвшүүлж байдаг юм байна гэж боддог. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Манайх чинь дан хөвгүүд шүү дээ. Тийм ч учраас би хүүхдүүдээ эмэгтэй хүнийг хайрлаж чаддаг хүн болоосой гэж хүсдэг. Энд зөвхөн эмэгтэй хүнийг хайрлах, хүндлэх тухай яриад байгаа юм шиг боловч угтаа үүгээр дамжуулаад өөрөөсөө хүч дорой нэгнийг хамгаалах, хүнийг ойлгох, өнгөрөөх зэрэг сайн хүний, сайн эр хүний суурь хандлагуудыг давхар бий болгодог болов уу.	Хос бүр өөр өөрийн гэсэн түүх, сэтгэл хөдөлгөм романстай байдаг. Гэвч түүний дотроос гэрлэх саналаа үзэгчдийн өмнө тавьж, алдарт “Ромео, Жульетта” жүжгийн үеэр Валентины баяраа тэмдэглэж, улсын их наадмын үеэр хуримаа хийсэн хос өнөөдрийн зочдоос өөр байхгүй л болов уу. Цэрэндагва, Мэндбаяр хоёр, Жаргалсайхан, Урнаа хоёр гээд олонд хүндлэгдсэн театрын сайхан хосуудын үргэлжлэл болж, УДЭТ-т гэр бүлээрээ ажиллаж яваа Г.Алтангэрэл, Г.Номуун нарын гэр бүл өдгөө гурван хүүтэй өнөр бүл болжээ. Завсарлаж болдоггүй урлагийн карьераа амжилттай авч явахын сацуу гурван хүүгийн ээжийн амаргүй үүргийг нугалж яваа Г.Номууны хүүхэд хүмүүжүүлэх арга барилтай нь танилцъя. Нэр: Г.Номуун Ажил: УДЭТ-ын жүжигчин Ам бүл: 5 Сошиал хуудсууд: Aagii&Nomuun (Фэйсбүүк), Nomuun Gantumur (Фэйсбүүк), nomuun.gantumur (Инстаграм) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байцгаана уу? Намайг Г.Номуун гэдэг. УДЭТ-ын жүжигчин. Нөхрийг маань Г.Алтангэрэл гэдэг, мөн УДЭТ-ын жүжигчин. Бид хоёул СУИС-ийг жүжигчин мэргэжлээр төгсөөд, хамтдаа УДЭТ-д ажилладаг болоод долоон жил болж байна. Намайг анх СУИС-д орж байхад нөхөр маань төгсөх курс байсан юм. “Ах нь чамайг авч сууна аа” гэж байгаад л суучихсан даа (инээв). Одоо бид хоёр гурван сайхан хүүтэй, ам бүл тавуулаа. Том хүү маань таван настай, дунд хүү гурван настай, бага хүү долоон сартай. Дархан бэр болоод удаагүй л байна. Нөхөр бид хоёрын хувьд нэг газар ажилладаг, ажил амьдралын хуваарь бүгд нэг болохоор бүх л ажлаа хувааж аваад хийдэг. Гурван хүүтэй болохоор гэр байнга л чимээ шуугиантай байдаг юм. Дуу дуугаа авалцаад их сахилгагүйтнэ, аав нь бас нэмэгдчихнэ. Хааяа нөхрийгөө яаж ингэж яг хүүхэд шиг болж чаддаг юм бол гэж боддог шүү. Заримдаа дөрвөн хүүтэй юм шиг л санагддаг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Манай гэрийн өглөө ихэнхдээ зургаан цагаас эхэлдэг. Гэрийн хамгийн том соёл гэх үү, дүрэм гэх үү, баримталдаг зарчим бол өглөөний цайг заавал уух явдал. Ямар ч ажилтай, яаруу байлаа гээд өглөөний цайгаа огт алгасадаггүй. Үүнийгээ ч хөвгүүдийнхээ байнгын хэвшил болгоно гэж боддог. Өглөөний цайгаа хамтдаа уусны дараа хүүхдүүдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгөөд ажилдаа явна. Харин орой эрт тараад, өөрсдөө хамт байгаа үедээ хөвгүүдээ 22 цаг гэхэд оронд нь оруулдаг. Урлагийн хүмүүс болохоор баяр ёслол, жүжигтэй, жүжгийн бэлтгэлтэй үе, зураг авалттай үе гээд шөнөөр ажиллах тохиолдол олонтоо. Тиймээс өөрсдөө байгаа үедээ гэж тодотгож байгаа юм шүү. Урлагийн гэр бүлийн онцлог гэх үү дээ. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕКНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Хүүхэд хүмүүжүүлэх хамгийн гол арга нь тэднийг ойлгох, ойлгох гэж хичээж, хайрлаж байгаагаа харуулах явдал гэж боддог. Үүний илрэл нь ярилцах. Мэдээж хүүхдүүдээ загинах, зэмлэх үе гарна. Гэхдээ тэр бүрийн араас заавал тусгайлан цаг гаргаж, тухайн үед юу болсон, яагаад тэгсэн гээд хүүхэдтэйгээ өөрийнх нь түвшинд ярилцаж, үзэл бодлыг нь сонсдог. Бас гурван хүүдээ тэнцвэргүй хандчих вий гэдгээс болгоомжилдог. Хүмүүс том хүүхдэдээ дүү нараас нь болоод насанд нь ихэдсэн хэт их хариуцлага үүрүүлчихдэг гэсэн шүү, том бага хоёр гэж байгаад дунд хүүхдээ орхигдуулах тохиолдол байдаг шүү, бага хүүхдийг хэт бөөцийлөх хандлага гаргах вий гэж болгоомжилж юун дээр ч хүүхдүүдийнхээ нүдээр өөрсдийгөө харж, тэдэндээ адил тэгш хандахыг хичээдэг. Мөн бид хоёул хүүхдүүдээ багаас нь монгол ахуйтай танилцуулж, үндэсний дархлаатай, монгол хүн болгож өсгөх хэрэгтэй гэдэг дээр санал нэгддэг. Тиймдээ ч зун ямар ч ажилтай байсан нэг сарыг чөлөөлж, хүүхдүүдээ аваад сүлжээгүй, хөдөө малчин айлд байдаг. Энэ үеэр хонинд хамт явж, тарвага, зурам зэрэг амьтантай танилцуулж, адуун соёлыг зааж өгнө. Эмээлийг тоноглолоор нь нэрлээд ялгачихдаг, цагаан идээгээ хэрэглэдэг, яаж хийдэг тухай суурь ойлголттой, өдрөөс өдөрт цөөрч буй нүүдэлчин соёлоо хайрладаг, өөрийн эх орон, гарал угсаагаа чин сэтгэлээсээ хүндэлдэг тийм л иргэд болгохыг хүсдэг дээ. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Нас насаараа өөрчлөгдөөд явдаг юм байна лээ. Бага маань "Пороро", дунд хүү маань "Атлон", том хүү маань "Шидтэнүүдийн клуб" үздэг. Нэмээд нөхөр бид хоёр аль болох дээр үеийн, хүмүүжлийн ач холбогдолтой "Бэмби" гэх мэт хүүхэлдэйн кинонуудыг үзүүлж, унтахад нь үлгэр уншиж, ярьж өгдөг юм. Хүүхдүүд маань "Цуутын цагаагч гүү"-г цээжээр ярьчихна шүү. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Ганц бие Номууны хувьд зөвхөн карьер л чухал байсан бол хүнтэй сууж, айлын эзэгтэй болсноор бүх л мөрөөдөл хүслээ нөхөртэйгөө хуваалцаж, хамтдаа гэдэг сэтгэлгээтэй болж эхэлсэн гэж боддог. Бид хоёрын давуу тал нь нэг мэргэжилтэй, нэг хамт олонтой шүү дээ. Удалгүй бид хүүхэдтэй болсон. Биеэсээ бие төрүүлж, эх хүн болсоны дараа хүний үзэл бодол, хандлага бүх талаараа өөрчлөгдөөд эхэлдэг юм байна лээ. Одоо бол миний хувьд ажлаа сайн хийх нь, сайн хүн байх нь, сайн уран бүтээлч болох нь өөрийнхөө төлөө гэхээс гадна хүүхдүүдийнхээ бахархалт ээж, үлгэр жишээ нь байх юм шүү гэдэг хариуцлага болж хувирсан. Тиймдээ ч би бүх л ажлыг амжуулж, гэр бүлээ ч, өөрийгөө ч алдалгүй авч явахад анхааран, эхний хоёр хүүхдээ төрүүлээд нэг сарын дараа л ажилдаа орж байлаа. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Бидний мэргэжил цаг наргүй ажилладагаас гадна байнгын идэвхтэй байхыг шаарддаг болохоор аав ээжүүд, хамаатан садан, ойр дотнынхны туслалцааг байнга авдаг. Ер нь төрөөд удаагүй бүсгүй хүнийг нөхөр болон гэр бүл нь л маш сайн ойлгож, туслан, хайрлаж халамжлах хэрэгтэй юм байна лээ. Амьдрал заавартайгаа ирдэггүй гэдэг шүү дээ. Анхны хүүхэд төрөхөд мэдээж бүх л гэр бүл хэсэгтээ учраа олохгүй сандарч, ядрах үе гардаг. Аз болж намайг миний нөхөр, хоёр талын ээж аав, гэр бүлүүд маань маш их хайрлаж, халамжилдаг байсан болохоор хүүхдүүдийнхээ нялх үеийг торох юмгүй даваад гарсан. Хүмүүс итгэх болов уу, яах бол… Би төрсөний дараах сэтгэл гутралыг мэдрээгүй өдийг хүрсэн. Шөнө хэд хэд сэрээд нойргүй хоноход “Миний хайр жаахан унтчих, би хүүгээ аваад салхилуулаад ирье” гэдэг нөхөртэй, ажил ид ихсэх үеэр “Миний охин ажилдаа яв, аав ээж хоёр нь хүүг нь харж байя” гэдэг гэр бүлтэй байхад юундаа гутрах вэ дээ. Иймээс төрөөд удаагүй ээжүүдийг эргэн тойрныхон нь жаахан л илүү анхаарахад төрсөний дараах сэтгэл гутралаас үүдэн гарах болсон олон харамсмаар үр дагавруудаас сэргийлэх юм. Миний хувьд цаашдаа үүний дуу хоолой болж, шинэ эхчүүдийг дэмжиж явахыг хүсдэг. Амрах тухайд гэвэл гэр бүлээрээ агаарт гарах, бас тавуулаа зэрэгцэж хэвтээд кино үзэх нь хамгийн гоё амралт болдог доо. Миний хувьд амралт бол агаар ба гэр бүл. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ ЮУ ВЭ? Мэдээж хүүхэд харах найдвартай хүн олох явдал. Эмэгтэйчүүдийн хувьд ид хөдөлмөрлөх нас нь хүүхэд төрүүлж, гэр бүлдээ анхаарал хандуулах үетэй нь яг давхацдаг шиг. Тиймээс залуу ээж, залуу гэр бүлүүдээ дэмжсэн хүүхэд харах, нялх хүүхэд асрах зэрэг ажлуудыг хийвэл хөдөлмөрийн насны иргэдээ бүрэн дүүрэн ажиллуулж, эдийн засгаа идэвхтэй байлгахад дөхөмтэй болох юм шиг санагддаг. Одоогоор бол залуу гэр бүлүүд амьдралаа авч явахын тулд ээж аав, хамаатан саднаасаа л гуйх болж байна шүү дээ. Нөгөө талаас, би ийм байна гомдоллоод суухыг хүсдэггүй ээ. Залуу байгаагийн хэрэг юу билээ, ямар ч үед бүгдийг нь зохицуулаад, амжуулж чаддаг л байх ёстой гэж боддог. Нөхөр маань ч адилхан. Тиймээс бид хоёр өөрсдөдөө маш өндөр шаардлага тавьдаг. Жүжгийн бэлтгэлийн үеэр хоёр цагийн завсарлага гарсан ч биеийн амрыг харж үлдэлгүй, хөтлөлцөөд шууд л хүүхдүүд рүүгээ гүйнэ. Зарим жүжигчид маань дөнгөж тайзнаас бууж байхад, бид хоёр аль хэдийн хувцсаа солиод гарч байх жишээтэй. Театрынхан маань бид хоёрыг “Яаж ийм хурдан байна аа”, “Яаж амжуулаад байна”, “Ядрахгүй байна уу” гэлцдэг л юм. Гэхдээ нөхөр бид хоёрт нэг зарчим байдаг. Тэр нь бидний гэр бүл гэдэг нь, гурван хүүхэдтэй гэдэг нь ажлаа тасалдуулах шалтаг, асуудлаас авч гарах бамбай байж болохгүй гэдэг зарчим. Хүсээд хийж байгаа ажил, зориод босгосон гэр бүл. Аль алиныг нь өөрсдийн сонголтоор хийсэн болохоор ард нь гомдоллож суух эрх байхгүй. Бүгдийг амжуулж, хажуугаар нь өөрийгөө ч хаяхгүй, үргэлж хөгжүүлж байхыг хичээдэг. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Хүүхдүүд маань зүгээр л бидэнд ирсэн нь, зүгээр өөрөөрөө байгаа нь л тэр чигээрээ бахархал юм шиг ээ. Бидний хүүхэд болж төрсөн нь, намайг хайрлаж байгаад нь, надаар хайрлуулж байгаад нь л хангалттай баярлаж явдаг. Бид хүүхдүүдээ төлөвлөж байгаагүй л дээ, хүүхэд ээж аавдаа ирэх цагтаа л ирдэг гэдэгт итгэдэг болохоор яг л тэр цаг үеийг сонгоод ирсэн нь үгээр илэрхийлшгүй сайхан хэрэг шүү дээ. Ээж аавын хувьд хүүхдүүдээ бие биедээ туслахад нь, дүү нь ахыгаа бусдаас өмөөрч ямар нэг үйлдэл хийхэд нь, ах нь дүүгийнхээ хувцсыг эвхэж өгөх гэх мэт жижигхэн зүйлс дээр хүүхдүүд маань нэгнээ гэсэн сэтгэлтэй, хүнд хайртай, амь нэг болж өсөж байгааг харах үнэхээр сайхан байдаг. Нэг удаа том хүү маань сумын төвийн жижигхэн дэлгүүрийн гялгар самбартай хаягийг харчихаад “Ээж ээ, би чамд ийм палааж авч өгнө өө. Бас охидуудын өмсөөд байдаг өндөр гутал авч өгнө. Тэгээд чи тэрийг өмсөөд гүнж болоорой за” гэж байсан юм. Тэгэхэд ёстой нисэх шиг болж байсан. Хүүхдэдээ хайрлуулах шиг жаргал эх хүнд байдаггүй юм билээ. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Зурагтаар нэг сэтгэлзүйч “Хүүхдийг хүүхэд гэж басалгүйгээр, чин сэтгэлээсээ ярилцаж, сонсох хэрэгтэй” гэж ярьж байхыг сонссон юм. Тэр үгийг сонсоод нөхөртэйгөө “За хоёулаа үүнийг л маш сайн хэрэгжүүлье” гэж ярьсан. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдүүдтэйгээ цагийг чанартайгаар өнгөрүүлэхэд их анхаардаг. Мөн туршлагаасаа, ойрхон төрөхийн давуу тал нь хүүхдүүд нь эрт биеэ даадаг, нийтэч болдог юм байна даа гэж дүгнэсэн. Жишээ нь, том хүү маань ангийнхаа айлын ганц чацуутнуудтай харьцуулахад олны дунд биеэ авч яваа байдал нь том хүн шиг л байдаг. Булааж, булаалгаж сурсан, дүүгийн арга эвийг олж, хүлээцтэй байж, зөнгөөрөө дүү нараа халамжлаад явдаг нь хүүхдийг алхам тутамд нь төлөвшүүлж байдаг юм байна гэж боддог. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Манайх чинь дан хөвгүүд шүү дээ. Тийм ч учраас би хүүхдүүдээ эмэгтэй хүнийг хайрлаж чаддаг хүн болоосой гэж хүсдэг. Энд зөвхөн эмэгтэй хүнийг хайрлах, хүндлэх тухай яриад байгаа юм шиг боловч угтаа үүгээр дамжуулаад өөрөөсөө хүч дорой нэгнийг хамгаалах, хүнийг ойлгох, өнгөрөөх зэрэг сайн хүний, сайн эр хүний суурь хандлагуудыг давхар бий болгодог болов уу.
https://unread.today/c/posted-patiar-bagi-max	Зочинтой булан	Unread Today	2020-09-14T00:00:00	9 сарын 14, 2020	Гэрэл зурагчин Б.Батгэрэл (Bagi Max) - Агаар тэнгэрээс дурандахуй	<div class="article-body"> <h2><div>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин Bagi Max-ийг онцлон толилуулж байна. Тэрээр "Сайн зураг бол олон мэдрэмжийг агуулсан сав мэт байдаг. Зарим зураг сонсогддог, зарим нь үнэртдэг. Зарим нь бүр амтагддаг" хэмээсэн юм. </div><div>Bagi Max сүүлийн үед дроноор гайхалтай гэрэл зургууд буулгаж буй тул тэдгээрээс заримыг нь сонгон хүргэж байна</div></h2><h2><div><br></div>Манан будан дүүрэн зун</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1731f03e38cff44aca0514bcd42b5b8c.jpg"></p><h2><div><br></div>Улаанбаатарын үдэш</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e68a4bf7358fe765b749ae55c274d325.JPEG"></p><h2><div><br></div>Ойн дундуур шуугин урсана...</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5ea961ef6a71f41b26eef69af60aee1b.JPG"></p><h2><div><br></div>Их дэлгүүр мину</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ca06169e532f017bbed060bf706f7122.JPEG"></p><h2><div><br></div>Жаазлагдсан хот</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bd17926f2e396347755b990fa89dff14.jpg"></p><h2><div><br></div>Үүрэг нуурын цахлай</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/412e380a5e073bf0cf8bbd6b9975a8dd.jpg"></p><h2><div><br></div>Цамбагарав хайрхны цаглашгүй үзэсгэлэн</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/54f687f40ae7c8c4b3256dec5964fc16.jpg"></p><h2><div><br></div>Тайгын гүнд</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c2b9b508ba0c2eab103eba10e4785ff7.JPG"></p><h2><div><br></div>Blue Hour</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1300bebfc12630c9211e0b354c8c5c9c.JPEG"></p><h2><div><br></div>Тэрэлжийн уулсаар</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/918f9876b460c785a65d2d65c66cdd24.jpg"></p> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин Bagi Max-ийг онцлон толилуулж байна. Тэрээр "Сайн зураг бол олон мэдрэмжийг агуулсан сав мэт байдаг. Зарим зураг сонсогддог, зарим нь үнэртдэг. Зарим нь бүр амтагддаг" хэмээсэн юм. Bagi Max сүүлийн үед дроноор гайхалтай гэрэл зургууд буулгаж буй тул тэдгээрээс заримыг нь сонгон хүргэж байна Манан будан дүүрэн зун Улаанбаатарын үдэш Ойн дундуур шуугин урсана... Их дэлгүүр мину Жаазлагдсан хот Үүрэг нуурын цахлай Цамбагарав хайрхны цаглашгүй үзэсгэлэн Тайгын гүнд Blue Hour Тэрэлжийн уулсаар	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин Bagi Max-ийг онцлон толилуулж байна. Тэрээр "Сайн зураг бол олон мэдрэмжийг агуулсан сав мэт байдаг. Зарим зураг сонсогддог, зарим нь үнэртдэг. Зарим нь бүр амтагддаг" хэмээсэн юм. Bagi Max сүүлийн үед дроноор гайхалтай гэрэл зургууд буулгаж буй тул тэдгээрээс заримыг нь сонгон хүргэж байна Манан будан дүүрэн зун Улаанбаатарын үдэш Ойн дундуур шуугин урсана... Их дэлгүүр мину Жаазлагдсан хот Үүрэг нуурын цахлай Цамбагарав хайрхны цаглашгүй үзэсгэлэн Тайгын гүнд Blue Hour Тэрэлжийн уулсаар
https://unread.today/c/posted-signature-badral	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2020-12-18T00:00:00	12 сарын 18, 2020	С.Бадрал: Өөрийнхөөрөө амьдрах нь миний илэрхийлэл	<div class="article-body"> <h2>Нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа монгол яриаг бичвэр, бичвэрийг яриа болгон хувиргах "Чимэгэ”-гийн талаар та дуулсан, магад хэрэглэж үзсэн биз ээ. Хиймэл оюун, хэл шинжлэлийн ухааны сүүлийн үеийн ололтыг шингээсэн энэхүү систем болон "Болор толь", "Эдүгэ", "Кудос" зэрэг дижитал бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэгч, "Болорсофт" компанийг үүсгэн байгуулагч С.Бадралыг урьж ярилцлаа. </h2><h2>Сайн байна уу? Юуны өмнө ээлжит төсөл болох "Чимэгэ"-гийн нээлтээ амжилттай хийсэн баг хамт олонд тань баяр хүргэе. Цаг үетэйгээ холбогдуулан "Чимэгэ"-гээс яриагаа эхлүүлэх нь зөв болов уу. </h2><p>Сайн байна уу? "Чимэгэ системс" компани маань өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард үүсгэн байгуулагдсан. Үүнээс "Чимэгэ" жил хагасын дотор бэлэн болсон ажил мэт харагдаж болох ч ухаад үзвэл уг төслийн ард "Болорсофт" компани байгуулагдсанаас хойших бидний 12 жилийн туршлага, судалгаа шинжилгээ явж байгаа юм. Бид 2008 оноос хойш монгол хэл, бичгийн хэрэглээг технологитой хослуулан, тасралтгүй хөгжүүлж ирсэн. Энэ хугацаанд огтхон ч өөр салбарт хальж, захиалгын ажлууд гүйцэтгэж байсангүй. Мэдээж нэг зүйлдээ хэт шамдаж, зах зээлийн захиалга, хэрэгцээг үл хайхрах нь хөрөнгө санхүүжилтийн хувьд сул талтай ч тууштай байж эхлүүлсэн ажилдаа бүрэн төвлөрнө гэдэг урт хугацаандаа маш том давуу тал шиг санагддаг. <br> <br>Монгол хэл нь залгавар ашиглан нэг үгийг олон утгад хувиргадаг Алтай язгуурын тун өвөрмөц хэл. Тэр хувирсан утга бүрийг барьж авах ярвигтай ажлаас эхэлж байсан бид системээ уйгагүй хөгжүүлсээр байсан нь одоогийн "Чимэгэ"-гийн суурь болсон юм. "Болорсофт" монгол хэлний текст дээр нь ажилладаг бол "Чимэгэ" дуудлага, авиа зүй дээр нь ажилладаг.</p> <h2>"Чимэгэ"-г яагаад ашиглах ёстой вэ? Давуу талаас нь дурдвал?</h2><p>Бид "Чимэгэ"-г хөгжүүлэхдээ анхнаас нь аль болох олон хүнд хүртээмжтэй, өдөр тутмын хэрэглээ болохуйц байлгахад анхаарсан. Үүний тулд баяд, өвөр монгол, буриад, казах гэхчлэн өөр аялгатай, монголынхоо олон үндэстэн ястныг оролцуулан, хэдэн арван мянган хүнээр хоолой уншуулж, түүн дээрээ хөгжүүлэлтээ хийсэн. Ингэснээр "Чимэгэ"-гийн технологи монгол хэл дээрх авиаг аялга харгалзахгүйгээр 97 хувьд нь текстрүү зөв хөрвүүлдэг болоод байна. Энэ бол дэлхийн нийтээр ашигладаг англи хэл дээрх технологиудтай өрсөлдөхүйц өндөр хувь юм. "Чимэгэ" авиаг текст рүү хөрвүүлэхээс гадна текстийг ч уншиж чадна гэдгээрээ онцлог. Бэлэн болсон уг технологи дээрээ тулгуурлан монгол Siri, өгүүлбэр найруулга зүйн тал дээр ажиллах ухаалаг робот зэргийг бүтээхээр ажиллаж байна.</p> <h2>Компаниа байгуулсан цагаасаа хойш монгол хэлийг тууштай барьж явсан гэлээ. Таны хувьд математик суурьтай, программын хүн шүү дээ. Ажил мэргэжлээ хэрхэн монгол хэлтэй холбосон бэ?</h2><p>Би бакалавраа КТМС-д програм хангамжийн мэргэжлээр, магистрын зэргээ ХБНГУ-д програм хангамжийн архитектур чиглэлээр хамгаалсан. Багаасаа л математикийн олимпиадад оролцож явдаг тооны суурьтай хүүхэд байсан л даа. Монгол хэлтэй холбогдсон түүх нь ерөөс хэрэглээтэй л холбоотой. <br> <br>1997, 1998 онд оюутан байхдаа анх компьютер, үйлдлийн системтэй танилцаж байлаа. Тухайн үед "Windows 95"-ыг ашигладаг байв. Түүн дээрээ ажиллах гэхээр монгол үсгийн фонт байхгүй, орос үсгийн фонт ашиглахаар ө, ү үсэггүй. Бодоод үзэхэд тухайн үедээ 50 гаруйхан улсын үсгийн фонттой байсан юникод юу гэж хоёрхон сая хүн амтай манай улсад зориулаад монгол фонт хийх вэ. Тиймээс өөрөө оролдож байгаад орос фонтын зарим үсгийг украин фонтынхоор сольж, ө ү үсгийг орлуулах байдлаар хачин л юм хийж байлаа. Гэхдээ тухайн үедээ төгс хийх нь биш, компьютер дээр монголоор бичиж болдог байх нь л чухал байсан юм. Түүнийг маань өөр хүмүүс ч ашиглах болж, түүнийгээ дагаад санал шүүмж ч байнга ирэх болсон. Тэгэхээр нь сайн дураараа хөгжүүлээд л явж байтал 2002 онд монгол бичгийн фонтыг юникодод оруулах гол ажлыг хийж байсан Эрдэнэчимэг эгч холбогдож билээ. Ингээд л монгол хэл, бичигтэй салшгүй холбогдчихсон доо.</p> <h2>Тэгвэл та 2008 онд "Болорсофт" компанийг байгуулахаасаа ч өмнө хэл бичигтэй холбогдсон юм байна шүү дээ. 20 гаруй жил нэг зүйлийг ингэж тууштай хийхэд юу нөлөөлсөн юм бол? </h2><p>2000 онд Германд анх хөл тавьж, 2002 оноос мэргэжлээрээ сурч эхэлсэн юм. Хичээлдээ орсон эхний өдрөөс л Монголд сурч байснаас шал өөр үйлдлийн систем дээр ажиллах хэрэгтэй болсон. Програмын Java, C+ хэлнүүдийн суурь системийг зохиосон Sun system-тэй байсан юм. Мэдээж цоо шинэ зүйл дээр ажиллаж эхэлж байгаа хүнд гарын авлага, чиглүүлэх зүйл хэрэг болно л доо. Тэгэхэд хажууд орос оюутнууд системээ өөрийнхөө хэл дээр тохируулаад л уншчихна, хятад оюутнууд бас хэлээ сольчихно. Тэгэхэд би бүр эвлэрчихсэн, шууд л англи хэл дээр юм хайх жишээтэй. Үүнээс хойш Linux-ийг монгол хэл рүү хөрвүүлж, Open Office дээрх систем/программуудыг орчуулах болсон. Үүнээс хэл гэдэг технологитой хоршиж байж л илүү хэрэглээтэй, дархлаатай болохыг ойлгосон гэх үү дээ.</p> <h2>Одоог хүртэл танай хамт олон хэр олон төслийг хийж хэрэгжүүлээд байна вэ?</h2><p>Тоолно доо (инээв). <br> <br>Том төслүүд гэвэл, 2008 онд "Болор толь"-ийг (англи монгол онлайн толь бичиг), 2011 онд "Болор дуран"-г (алдаа шалгагч), 2015 онд "Эдүгэ"-г (эрэлттэй мэдээллийг цуглуулах систем бөгөөд удахгүй хуурамч мэдээг ялгадаг болох зэргээр хөгжүүлэгдэнэ), мөн тухайн ондоо "Кудос" мониторингийн системийг (бүх мэдээг цуглуулаад автоматаар ангилж хэрэглэгчдээ хүргэнэ), энэ онд "Чимэгэ"-г тус тус хийж гүйцэтгэсэн. Мөн "Чимэгэ"-д тулгуурлан "Марал ЭйАй\" мэдээ автоматаар танилцуулах хөтлөгчийг хөгжүүлээд байна. <br> <br>Завсраар нь стандарт бүхий монгол бичгийн фонтыг хийж түүнийгээ "Microsoft"-д заралгүй, олон нийтэд нээлттэйгээр хөгжүүлж байлаа. Мөн монгол бичгийн модон бар, 1921 оны сонин хэвлэлд ашиглаж байсан хорголжин бар болон Т.Дашцэдэн багшийн гар бичмэлийн фонтуудыг тус тус хөгжүүлсэн.</p> <h2>Компанийнхаа хийж хэрэгжүүлж буй төслүүдийн үнэ цэнийг том зургаар нь дүгнээч гэвэл та юу гэж хариулах вэ?</h2><p>Гэрэл хэдий чинээ их байна сүүдэр төдий чинээ бий. Техник технологи ч мөн адил. Тэд хөдөлмөрийг маш их хөнгөвчилж байгаа нь гэрэлтэй тал боловч нөгөөтээгүүр хүн төрөлхтнийг илүү механик болгож байгаа нь сүүдэртэй тал. <br> <br>Дэлхий дээр жилд 100 орчим хэл, аялга устаж байна гэдэг тооцоо бий. Энэ бол дэлхий даяаршиж, технологи хүний амьдралд хүчтэй нэвтэрч, хүмүүсийг тэдний санал болгож буй хэлний хүрээнд хайрцаглаж буйтай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл өөрийн хэлээ технологитой хослуулаагүйгээс болж соёлоо мөхөлд хүргэж ч болзошгүй үед бид амьдарч байна. Хэлнийх нь фонт байхгүй бол техникээ дагаад өөр хэл ашигладаг болно. Түүнийгээ дагаад залуус хэлээ хэрэглэхээ болино. Мэдээж хэрэг англи болон бусад гадаад хэлийг эзэмших нь зөв ч гэлээ эх хэлгүй бол эх соёлгүй болно. Бүгд адил хэлээр ярьдаг дэлхийд амьдарвал амар ч гэлээ уйтгартай, өнгөгүй шүү дээ. Хэл гэдэг өөрөө тусгаар тогтнол, эрх чөлөөний илэрхийлэл юм. Энэ дархлааг тогтоохын тулд хэлийг технологитой хослуулан хөгжүүлэх хэрэгтэй. Энэ л манай компанийн гол үнэ цэн, алсын хараа юм даа.<br></p> <h2>Та олон жил энэ салбарт ажиллаж, монголчуудын технологийн хэрэглээний гэрч болж яваа. Бидний хэрэглээг ямар түвшинд яваа, хэр хөгжсөн гэж хардаг вэ?</h2><p>Манайхны хэрэглээ бол тун сайн. Шинэ зүйлсийг хүлээж авах, турших, түүнийг хэрэглээндээ нэвтрүүлэхдээ үнэхээр соргог, чадварлаг шүү. Гагцхүү технологийн, дижитал бүтээгдэхүүнийг үнэлэх, ойлгох тал дээр л учир дутагдалтай. Гарт баригдаж, нүдэнд үзэгддэг зүйлсийг л үнэлдэг нь тоогүй. Бодоод үзвэл бүх төрлийн бүтээгдэхүүн энергиэр бий болдог. Тэгвэл дижитал бүтээгдэхүүн оюуны асар их энергиэр бүтдэг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Нөгөөтээгүүр, та тухайн программ хангамжийг ашиглаад ашиг орлого олж л байгаа бол, түүндээ хөрөнгө оруулалт хийж чаддаг байвал цаашдаа салбар нь илүү хөгжөөд явах зах зээлийн эргэлт болж өгдөг. Хуурамч, эсвэл хулгайн зүйл хэрэглээд л байвал зах зээл тэлэхгүй, бид хөгжлийн нэг түвшиндээ гацна.</p> <h2>Удирдлагын шатанд ажиллаж буй хүний хувьд олон ур чадвар хэрэгтэй болдог. Өөрөөсөө өөр хүн болох үе ч цөөнгүй тулгардаг байх. Компанийнхаа менежментийг хэрхэн авч явдаг вэ?</h2><p>Мэргэжлийнхээ хувьд ч, хувь хүнийхээ хувьд ч дотогшоо, дуугүй төрлийн хүн л дээ. Гэсэн ч компани удирдана гэдэг санаснаар болдоггүй, амаргүй ажил. Уг нь удирдлага, менежментийн чиглэлийн мэргэшсэн хүнд нь даатгаж өгөөд өөрөө кодоо бичээд явмаар л байдаг юм. Гэхдээ цагаа тулахад санаанд таарсан хүн олдож өгдөггүй бэрхшээлтэй. Ингээд л шаварт суусан шарын эзэн хойно ажлуудаа өөрөө гардаж зохицуулах үе олон. Одоо бол компанидаа холбогчийн үүрэгтэй. Аль хэсгийг юутай холбож, хаанаас юу гаргаж авч болох вэ гэдгийг байнга л харж, бодож явдаг даа.</p> <h2>Хамт олондоо ямар шаардлага тавьдаг вэ? Компанидаа шинэ ажилтан авахад аль талыг нь түлхүү хардаг вэ?</h2><p>Бүтээмжтэй ажиллах нь бидний хамгийн том шалгуур. Ингэж ажиллахын хамгийн том суурь нь мотивац байдаг болов уу. Мотивацыг хамгийн хурдан, хялбараар төрүүлэх арга нь цалин байдаг ч урт хугацаанд тийм ч үр дүнтэй биш. Урам зоригтой ажиллах гол хүчин зүйл нь бүтээл өөрөө байдаг. Бидний хийж байгаа зүйл хүнд үнэхээр хэрэг болох уу? Би үнэ цэнтэй зүйлийн нэг хэсэг байж чадаж байгаа юу гэдэг асуултад тийм гэж хариулдаг бол хамт олон бүтээмжтэй байна. Үүнийг удирдлагын зүгээс хангаж өгөхийг хичээдэг. <br> <br>Бүгд л шилдэг мэргэжилтнийг олж авахыг хүсдэг байх. Гэтэл тэр чинь бараг л боломжгүй зүйл. Тиймээс одоо бол хурдтай хөгжиж чаддаг, хөрвөх чадвартай хүнийг хайдаг болсон. Хурдан хөгждөг хүн байвал туршлага ч үнэндээ чухал биш болдог л доо.</p> <h2>Та залуу мэргэжилтнүүдэд хандан өөрийн зүгээс ямар зөвлөгөө өгөх вэ? Ирээдүйд ямар чадвар илүү хэрэгцээтэй болно гэж харж байгаа вэ?</h2><p>Ирээдүйд, нэг зүйлийг төгс шахам хийж сураад, түүнтэйгээ хорших 2-3 төрлийн чадварыг давхар эзэмших хэрэгтэй болжээ гэж хараад байгаа. Хэрвээ инженер бол механик, электроны чиглэлийн чадварт суралцах байдлаар ч юм уу. Мэргэжлийнхээ л дагуу нэг чадвартай байх нь хангалтгүй болж байна. Жишээ нь IT-гийн мэргэжил тооны хүрд цээжилдэг шиг л хүн бүрийн сурах ёстой зүйл болоод эхэлчихлээ. Тиймээс нэг зүйлд хэт төвлөрөөд суух биш өөр салбарт давхар мэргэшиж, дадлагажаарай.</p> <h2>Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Таныг илэрхийлэх таны Signature юу вэ? гэдэг асуултаар ярилцлагаа өндөрлөе.</h2><p>Баярлалаа. Миний илэрхийлэл бол өөрийнхөөрөө байх гэж бодож байна. Би хэн нэгний хийсэн юмыг дахин давтаж хийдэггүй, үргэлж шинийг эрэлхийлж, өөрийнхөөрөө хийхийг хүсдэг. Зарим багш нар намайг багад маань том толгойтой, зөрүүд гэж тодорхойлсон. Цаашдаа ч энэ хэвээрээ байна байх.</p> </div>	Нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа монгол яриаг бичвэр, бичвэрийг яриа болгон хувиргах "Чимэгэ”-гийн талаар та дуулсан, магад хэрэглэж үзсэн биз ээ. Хиймэл оюун, хэл шинжлэлийн ухааны сүүлийн үеийн ололтыг шингээсэн энэхүү систем болон "Болор толь", "Эдүгэ", "Кудос" зэрэг дижитал бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэгч, "Болорсофт" компанийг үүсгэн байгуулагч С.Бадралыг урьж ярилцлаа. Сайн байна уу? Юуны өмнө ээлжит төсөл болох "Чимэгэ"-гийн нээлтээ амжилттай хийсэн баг хамт олонд тань баяр хүргэе. Цаг үетэйгээ холбогдуулан "Чимэгэ"-гээс яриагаа эхлүүлэх нь зөв болов уу. Сайн байна уу? "Чимэгэ системс" компани маань өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард үүсгэн байгуулагдсан. Үүнээс "Чимэгэ" жил хагасын дотор бэлэн болсон ажил мэт харагдаж болох ч ухаад үзвэл уг төслийн ард "Болорсофт" компани байгуулагдсанаас хойших бидний 12 жилийн туршлага, судалгаа шинжилгээ явж байгаа юм. Бид 2008 оноос хойш монгол хэл, бичгийн хэрэглээг технологитой хослуулан, тасралтгүй хөгжүүлж ирсэн. Энэ хугацаанд огтхон ч өөр салбарт хальж, захиалгын ажлууд гүйцэтгэж байсангүй. Мэдээж нэг зүйлдээ хэт шамдаж, зах зээлийн захиалга, хэрэгцээг үл хайхрах нь хөрөнгө санхүүжилтийн хувьд сул талтай ч тууштай байж эхлүүлсэн ажилдаа бүрэн төвлөрнө гэдэг урт хугацаандаа маш том давуу тал шиг санагддаг. Монгол хэл нь залгавар ашиглан нэг үгийг олон утгад хувиргадаг Алтай язгуурын тун өвөрмөц хэл. Тэр хувирсан утга бүрийг барьж авах ярвигтай ажлаас эхэлж байсан бид системээ уйгагүй хөгжүүлсээр байсан нь одоогийн "Чимэгэ"-гийн суурь болсон юм. "Болорсофт" монгол хэлний текст дээр нь ажилладаг бол "Чимэгэ" дуудлага, авиа зүй дээр нь ажилладаг. "Чимэгэ"-г яагаад ашиглах ёстой вэ? Давуу талаас нь дурдвал? Бид "Чимэгэ"-г хөгжүүлэхдээ анхнаас нь аль болох олон хүнд хүртээмжтэй, өдөр тутмын хэрэглээ болохуйц байлгахад анхаарсан. Үүний тулд баяд, өвөр монгол, буриад, казах гэхчлэн өөр аялгатай, монголынхоо олон үндэстэн ястныг оролцуулан, хэдэн арван мянган хүнээр хоолой уншуулж, түүн дээрээ хөгжүүлэлтээ хийсэн. Ингэснээр "Чимэгэ"-гийн технологи монгол хэл дээрх авиаг аялга харгалзахгүйгээр 97 хувьд нь текстрүү зөв хөрвүүлдэг болоод байна. Энэ бол дэлхийн нийтээр ашигладаг англи хэл дээрх технологиудтай өрсөлдөхүйц өндөр хувь юм. "Чимэгэ" авиаг текст рүү хөрвүүлэхээс гадна текстийг ч уншиж чадна гэдгээрээ онцлог. Бэлэн болсон уг технологи дээрээ тулгуурлан монгол Siri, өгүүлбэр найруулга зүйн тал дээр ажиллах ухаалаг робот зэргийг бүтээхээр ажиллаж байна. Компаниа байгуулсан цагаасаа хойш монгол хэлийг тууштай барьж явсан гэлээ. Таны хувьд математик суурьтай, программын хүн шүү дээ. Ажил мэргэжлээ хэрхэн монгол хэлтэй холбосон бэ? Би бакалавраа КТМС-д програм хангамжийн мэргэжлээр, магистрын зэргээ ХБНГУ-д програм хангамжийн архитектур чиглэлээр хамгаалсан. Багаасаа л математикийн олимпиадад оролцож явдаг тооны суурьтай хүүхэд байсан л даа. Монгол хэлтэй холбогдсон түүх нь ерөөс хэрэглээтэй л холбоотой. 1997, 1998 онд оюутан байхдаа анх компьютер, үйлдлийн системтэй танилцаж байлаа. Тухайн үед "Windows 95"-ыг ашигладаг байв. Түүн дээрээ ажиллах гэхээр монгол үсгийн фонт байхгүй, орос үсгийн фонт ашиглахаар ө, ү үсэггүй. Бодоод үзэхэд тухайн үедээ 50 гаруйхан улсын үсгийн фонттой байсан юникод юу гэж хоёрхон сая хүн амтай манай улсад зориулаад монгол фонт хийх вэ. Тиймээс өөрөө оролдож байгаад орос фонтын зарим үсгийг украин фонтынхоор сольж, ө ү үсгийг орлуулах байдлаар хачин л юм хийж байлаа. Гэхдээ тухайн үедээ төгс хийх нь биш, компьютер дээр монголоор бичиж болдог байх нь л чухал байсан юм. Түүнийг маань өөр хүмүүс ч ашиглах болж, түүнийгээ дагаад санал шүүмж ч байнга ирэх болсон. Тэгэхээр нь сайн дураараа хөгжүүлээд л явж байтал 2002 онд монгол бичгийн фонтыг юникодод оруулах гол ажлыг хийж байсан Эрдэнэчимэг эгч холбогдож билээ. Ингээд л монгол хэл, бичигтэй салшгүй холбогдчихсон доо. Тэгвэл та 2008 онд "Болорсофт" компанийг байгуулахаасаа ч өмнө хэл бичигтэй холбогдсон юм байна шүү дээ. 20 гаруй жил нэг зүйлийг ингэж тууштай хийхэд юу нөлөөлсөн юм бол? 2000 онд Германд анх хөл тавьж, 2002 оноос мэргэжлээрээ сурч эхэлсэн юм. Хичээлдээ орсон эхний өдрөөс л Монголд сурч байснаас шал өөр үйлдлийн систем дээр ажиллах хэрэгтэй болсон. Програмын Java, C+ хэлнүүдийн суурь системийг зохиосон Sun system-тэй байсан юм. Мэдээж цоо шинэ зүйл дээр ажиллаж эхэлж байгаа хүнд гарын авлага, чиглүүлэх зүйл хэрэг болно л доо. Тэгэхэд хажууд орос оюутнууд системээ өөрийнхөө хэл дээр тохируулаад л уншчихна, хятад оюутнууд бас хэлээ сольчихно. Тэгэхэд би бүр эвлэрчихсэн, шууд л англи хэл дээр юм хайх жишээтэй. Үүнээс хойш Linux-ийг монгол хэл рүү хөрвүүлж, Open Office дээрх систем/программуудыг орчуулах болсон. Үүнээс хэл гэдэг технологитой хоршиж байж л илүү хэрэглээтэй, дархлаатай болохыг ойлгосон гэх үү дээ. Одоог хүртэл танай хамт олон хэр олон төслийг хийж хэрэгжүүлээд байна вэ? Тоолно доо (инээв). Том төслүүд гэвэл, 2008 онд "Болор толь"-ийг (англи монгол онлайн толь бичиг), 2011 онд "Болор дуран"-г (алдаа шалгагч), 2015 онд "Эдүгэ"-г (эрэлттэй мэдээллийг цуглуулах систем бөгөөд удахгүй хуурамч мэдээг ялгадаг болох зэргээр хөгжүүлэгдэнэ), мөн тухайн ондоо "Кудос" мониторингийн системийг (бүх мэдээг цуглуулаад автоматаар ангилж хэрэглэгчдээ хүргэнэ), энэ онд "Чимэгэ"-г тус тус хийж гүйцэтгэсэн. Мөн "Чимэгэ"-д тулгуурлан "Марал ЭйАй\" мэдээ автоматаар танилцуулах хөтлөгчийг хөгжүүлээд байна. Завсраар нь стандарт бүхий монгол бичгийн фонтыг хийж түүнийгээ "Microsoft"-д заралгүй, олон нийтэд нээлттэйгээр хөгжүүлж байлаа. Мөн монгол бичгийн модон бар, 1921 оны сонин хэвлэлд ашиглаж байсан хорголжин бар болон Т.Дашцэдэн багшийн гар бичмэлийн фонтуудыг тус тус хөгжүүлсэн. Компанийнхаа хийж хэрэгжүүлж буй төслүүдийн үнэ цэнийг том зургаар нь дүгнээч гэвэл та юу гэж хариулах вэ? Гэрэл хэдий чинээ их байна сүүдэр төдий чинээ бий. Техник технологи ч мөн адил. Тэд хөдөлмөрийг маш их хөнгөвчилж байгаа нь гэрэлтэй тал боловч нөгөөтээгүүр хүн төрөлхтнийг илүү механик болгож байгаа нь сүүдэртэй тал. Дэлхий дээр жилд 100 орчим хэл, аялга устаж байна гэдэг тооцоо бий. Энэ бол дэлхий даяаршиж, технологи хүний амьдралд хүчтэй нэвтэрч, хүмүүсийг тэдний санал болгож буй хэлний хүрээнд хайрцаглаж буйтай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл өөрийн хэлээ технологитой хослуулаагүйгээс болж соёлоо мөхөлд хүргэж ч болзошгүй үед бид амьдарч байна. Хэлнийх нь фонт байхгүй бол техникээ дагаад өөр хэл ашигладаг болно. Түүнийгээ дагаад залуус хэлээ хэрэглэхээ болино. Мэдээж хэрэг англи болон бусад гадаад хэлийг эзэмших нь зөв ч гэлээ эх хэлгүй бол эх соёлгүй болно. Бүгд адил хэлээр ярьдаг дэлхийд амьдарвал амар ч гэлээ уйтгартай, өнгөгүй шүү дээ. Хэл гэдэг өөрөө тусгаар тогтнол, эрх чөлөөний илэрхийлэл юм. Энэ дархлааг тогтоохын тулд хэлийг технологитой хослуулан хөгжүүлэх хэрэгтэй. Энэ л манай компанийн гол үнэ цэн, алсын хараа юм даа. Та олон жил энэ салбарт ажиллаж, монголчуудын технологийн хэрэглээний гэрч болж яваа. Бидний хэрэглээг ямар түвшинд яваа, хэр хөгжсөн гэж хардаг вэ? Манайхны хэрэглээ бол тун сайн. Шинэ зүйлсийг хүлээж авах, турших, түүнийг хэрэглээндээ нэвтрүүлэхдээ үнэхээр соргог, чадварлаг шүү. Гагцхүү технологийн, дижитал бүтээгдэхүүнийг үнэлэх, ойлгох тал дээр л учир дутагдалтай. Гарт баригдаж, нүдэнд үзэгддэг зүйлсийг л үнэлдэг нь тоогүй. Бодоод үзвэл бүх төрлийн бүтээгдэхүүн энергиэр бий болдог. Тэгвэл дижитал бүтээгдэхүүн оюуны асар их энергиэр бүтдэг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Нөгөөтээгүүр, та тухайн программ хангамжийг ашиглаад ашиг орлого олж л байгаа бол, түүндээ хөрөнгө оруулалт хийж чаддаг байвал цаашдаа салбар нь илүү хөгжөөд явах зах зээлийн эргэлт болж өгдөг. Хуурамч, эсвэл хулгайн зүйл хэрэглээд л байвал зах зээл тэлэхгүй, бид хөгжлийн нэг түвшиндээ гацна. Удирдлагын шатанд ажиллаж буй хүний хувьд олон ур чадвар хэрэгтэй болдог. Өөрөөсөө өөр хүн болох үе ч цөөнгүй тулгардаг байх. Компанийнхаа менежментийг хэрхэн авч явдаг вэ? Мэргэжлийнхээ хувьд ч, хувь хүнийхээ хувьд ч дотогшоо, дуугүй төрлийн хүн л дээ. Гэсэн ч компани удирдана гэдэг санаснаар болдоггүй, амаргүй ажил. Уг нь удирдлага, менежментийн чиглэлийн мэргэшсэн хүнд нь даатгаж өгөөд өөрөө кодоо бичээд явмаар л байдаг юм. Гэхдээ цагаа тулахад санаанд таарсан хүн олдож өгдөггүй бэрхшээлтэй. Ингээд л шаварт суусан шарын эзэн хойно ажлуудаа өөрөө гардаж зохицуулах үе олон. Одоо бол компанидаа холбогчийн үүрэгтэй. Аль хэсгийг юутай холбож, хаанаас юу гаргаж авч болох вэ гэдгийг байнга л харж, бодож явдаг даа. Хамт олондоо ямар шаардлага тавьдаг вэ? Компанидаа шинэ ажилтан авахад аль талыг нь түлхүү хардаг вэ? Бүтээмжтэй ажиллах нь бидний хамгийн том шалгуур. Ингэж ажиллахын хамгийн том суурь нь мотивац байдаг болов уу. Мотивацыг хамгийн хурдан, хялбараар төрүүлэх арга нь цалин байдаг ч урт хугацаанд тийм ч үр дүнтэй биш. Урам зоригтой ажиллах гол хүчин зүйл нь бүтээл өөрөө байдаг. Бидний хийж байгаа зүйл хүнд үнэхээр хэрэг болох уу? Би үнэ цэнтэй зүйлийн нэг хэсэг байж чадаж байгаа юу гэдэг асуултад тийм гэж хариулдаг бол хамт олон бүтээмжтэй байна. Үүнийг удирдлагын зүгээс хангаж өгөхийг хичээдэг. Бүгд л шилдэг мэргэжилтнийг олж авахыг хүсдэг байх. Гэтэл тэр чинь бараг л боломжгүй зүйл. Тиймээс одоо бол хурдтай хөгжиж чаддаг, хөрвөх чадвартай хүнийг хайдаг болсон. Хурдан хөгждөг хүн байвал туршлага ч үнэндээ чухал биш болдог л доо. Та залуу мэргэжилтнүүдэд хандан өөрийн зүгээс ямар зөвлөгөө өгөх вэ? Ирээдүйд ямар чадвар илүү хэрэгцээтэй болно гэж харж байгаа вэ? Ирээдүйд, нэг зүйлийг төгс шахам хийж сураад, түүнтэйгээ хорших 2-3 төрлийн чадварыг давхар эзэмших хэрэгтэй болжээ гэж хараад байгаа. Хэрвээ инженер бол механик, электроны чиглэлийн чадварт суралцах байдлаар ч юм уу. Мэргэжлийнхээ л дагуу нэг чадвартай байх нь хангалтгүй болж байна. Жишээ нь IT-гийн мэргэжил тооны хүрд цээжилдэг шиг л хүн бүрийн сурах ёстой зүйл болоод эхэлчихлээ. Тиймээс нэг зүйлд хэт төвлөрөөд суух биш өөр салбарт давхар мэргэшиж, дадлагажаарай. Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Таныг илэрхийлэх таны Signature юу вэ? гэдэг асуултаар ярилцлагаа өндөрлөе. Баярлалаа. Миний илэрхийлэл бол өөрийнхөөрөө байх гэж бодож байна. Би хэн нэгний хийсэн юмыг дахин давтаж хийдэггүй, үргэлж шинийг эрэлхийлж, өөрийнхөөрөө хийхийг хүсдэг. Зарим багш нар намайг багад маань том толгойтой, зөрүүд гэж тодорхойлсон. Цаашдаа ч энэ хэвээрээ байна байх.	Нээлтээ хийгээд удаагүй байгаа монгол яриаг бичвэр, бичвэрийг яриа болгон хувиргах "Чимэгэ”-гийн талаар та дуулсан, магад хэрэглэж үзсэн биз ээ. Хиймэл оюун, хэл шинжлэлийн ухааны сүүлийн үеийн ололтыг шингээсэн энэхүү систем болон "Болор толь", "Эдүгэ", "Кудос" зэрэг дижитал бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэгч, "Болорсофт" компанийг үүсгэн байгуулагч С.Бадралыг урьж ярилцлаа. Сайн байна уу? Юуны өмнө ээлжит төсөл болох "Чимэгэ"-гийн нээлтээ амжилттай хийсэн баг хамт олонд тань баяр хүргэе. Цаг үетэйгээ холбогдуулан "Чимэгэ"-гээс яриагаа эхлүүлэх нь зөв болов уу. Сайн байна уу? "Чимэгэ системс" компани маань өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард үүсгэн байгуулагдсан. Үүнээс "Чимэгэ" жил хагасын дотор бэлэн болсон ажил мэт харагдаж болох ч ухаад үзвэл уг төслийн ард "Болорсофт" компани байгуулагдсанаас хойших бидний 12 жилийн туршлага, судалгаа шинжилгээ явж байгаа юм. Бид 2008 оноос хойш монгол хэл, бичгийн хэрэглээг технологитой хослуулан, тасралтгүй хөгжүүлж ирсэн. Энэ хугацаанд огтхон ч өөр салбарт хальж, захиалгын ажлууд гүйцэтгэж байсангүй. Мэдээж нэг зүйлдээ хэт шамдаж, зах зээлийн захиалга, хэрэгцээг үл хайхрах нь хөрөнгө санхүүжилтийн хувьд сул талтай ч тууштай байж эхлүүлсэн ажилдаа бүрэн төвлөрнө гэдэг урт хугацаандаа маш том давуу тал шиг санагддаг. Монгол хэл нь залгавар ашиглан нэг үгийг олон утгад хувиргадаг Алтай язгуурын тун өвөрмөц хэл. Тэр хувирсан утга бүрийг барьж авах ярвигтай ажлаас эхэлж байсан бид системээ уйгагүй хөгжүүлсээр байсан нь одоогийн "Чимэгэ"-гийн суурь болсон юм. "Болорсофт" монгол хэлний текст дээр нь ажилладаг бол "Чимэгэ" дуудлага, авиа зүй дээр нь ажилладаг. "Чимэгэ"-г яагаад ашиглах ёстой вэ? Давуу талаас нь дурдвал? Бид "Чимэгэ"-г хөгжүүлэхдээ анхнаас нь аль болох олон хүнд хүртээмжтэй, өдөр тутмын хэрэглээ болохуйц байлгахад анхаарсан. Үүний тулд баяд, өвөр монгол, буриад, казах гэхчлэн өөр аялгатай, монголынхоо олон үндэстэн ястныг оролцуулан, хэдэн арван мянган хүнээр хоолой уншуулж, түүн дээрээ хөгжүүлэлтээ хийсэн. Ингэснээр "Чимэгэ"-гийн технологи монгол хэл дээрх авиаг аялга харгалзахгүйгээр 97 хувьд нь текстрүү зөв хөрвүүлдэг болоод байна. Энэ бол дэлхийн нийтээр ашигладаг англи хэл дээрх технологиудтай өрсөлдөхүйц өндөр хувь юм. "Чимэгэ" авиаг текст рүү хөрвүүлэхээс гадна текстийг ч уншиж чадна гэдгээрээ онцлог. Бэлэн болсон уг технологи дээрээ тулгуурлан монгол Siri, өгүүлбэр найруулга зүйн тал дээр ажиллах ухаалаг робот зэргийг бүтээхээр ажиллаж байна. Компаниа байгуулсан цагаасаа хойш монгол хэлийг тууштай барьж явсан гэлээ. Таны хувьд математик суурьтай, программын хүн шүү дээ. Ажил мэргэжлээ хэрхэн монгол хэлтэй холбосон бэ? Би бакалавраа КТМС-д програм хангамжийн мэргэжлээр, магистрын зэргээ ХБНГУ-д програм хангамжийн архитектур чиглэлээр хамгаалсан. Багаасаа л математикийн олимпиадад оролцож явдаг тооны суурьтай хүүхэд байсан л даа. Монгол хэлтэй холбогдсон түүх нь ерөөс хэрэглээтэй л холбоотой. 1997, 1998 онд оюутан байхдаа анх компьютер, үйлдлийн системтэй танилцаж байлаа. Тухайн үед "Windows 95"-ыг ашигладаг байв. Түүн дээрээ ажиллах гэхээр монгол үсгийн фонт байхгүй, орос үсгийн фонт ашиглахаар ө, ү үсэггүй. Бодоод үзэхэд тухайн үедээ 50 гаруйхан улсын үсгийн фонттой байсан юникод юу гэж хоёрхон сая хүн амтай манай улсад зориулаад монгол фонт хийх вэ. Тиймээс өөрөө оролдож байгаад орос фонтын зарим үсгийг украин фонтынхоор сольж, ө ү үсгийг орлуулах байдлаар хачин л юм хийж байлаа. Гэхдээ тухайн үедээ төгс хийх нь биш, компьютер дээр монголоор бичиж болдог байх нь л чухал байсан юм. Түүнийг маань өөр хүмүүс ч ашиглах болж, түүнийгээ дагаад санал шүүмж ч байнга ирэх болсон. Тэгэхээр нь сайн дураараа хөгжүүлээд л явж байтал 2002 онд монгол бичгийн фонтыг юникодод оруулах гол ажлыг хийж байсан Эрдэнэчимэг эгч холбогдож билээ. Ингээд л монгол хэл, бичигтэй салшгүй холбогдчихсон доо. Тэгвэл та 2008 онд "Болорсофт" компанийг байгуулахаасаа ч өмнө хэл бичигтэй холбогдсон юм байна шүү дээ. 20 гаруй жил нэг зүйлийг ингэж тууштай хийхэд юу нөлөөлсөн юм бол? 2000 онд Германд анх хөл тавьж, 2002 оноос мэргэжлээрээ сурч эхэлсэн юм. Хичээлдээ орсон эхний өдрөөс л Монголд сурч байснаас шал өөр үйлдлийн систем дээр ажиллах хэрэгтэй болсон. Програмын Java, C+ хэлнүүдийн суурь системийг зохиосон Sun system-тэй байсан юм. Мэдээж цоо шинэ зүйл дээр ажиллаж эхэлж байгаа хүнд гарын авлага, чиглүүлэх зүйл хэрэг болно л доо. Тэгэхэд хажууд орос оюутнууд системээ өөрийнхөө хэл дээр тохируулаад л уншчихна, хятад оюутнууд бас хэлээ сольчихно. Тэгэхэд би бүр эвлэрчихсэн, шууд л англи хэл дээр юм хайх жишээтэй. Үүнээс хойш Linux-ийг монгол хэл рүү хөрвүүлж, Open Office дээрх систем/программуудыг орчуулах болсон. Үүнээс хэл гэдэг технологитой хоршиж байж л илүү хэрэглээтэй, дархлаатай болохыг ойлгосон гэх үү дээ. Одоог хүртэл танай хамт олон хэр олон төслийг хийж хэрэгжүүлээд байна вэ? Тоолно доо (инээв). Том төслүүд гэвэл, 2008 онд "Болор толь"-ийг (англи монгол онлайн толь бичиг), 2011 онд "Болор дуран"-г (алдаа шалгагч), 2015 онд "Эдүгэ"-г (эрэлттэй мэдээллийг цуглуулах систем бөгөөд удахгүй хуурамч мэдээг ялгадаг болох зэргээр хөгжүүлэгдэнэ), мөн тухайн ондоо "Кудос" мониторингийн системийг (бүх мэдээг цуглуулаад автоматаар ангилж хэрэглэгчдээ хүргэнэ), энэ онд "Чимэгэ"-г тус тус хийж гүйцэтгэсэн. Мөн "Чимэгэ"-д тулгуурлан "Марал ЭйАй\" мэдээ автоматаар танилцуулах хөтлөгчийг хөгжүүлээд байна. Завсраар нь стандарт бүхий монгол бичгийн фонтыг хийж түүнийгээ "Microsoft"-д заралгүй, олон нийтэд нээлттэйгээр хөгжүүлж байлаа. Мөн монгол бичгийн модон бар, 1921 оны сонин хэвлэлд ашиглаж байсан хорголжин бар болон Т.Дашцэдэн багшийн гар бичмэлийн фонтуудыг тус тус хөгжүүлсэн. Компанийнхаа хийж хэрэгжүүлж буй төслүүдийн үнэ цэнийг том зургаар нь дүгнээч гэвэл та юу гэж хариулах вэ? Гэрэл хэдий чинээ их байна сүүдэр төдий чинээ бий. Техник технологи ч мөн адил. Тэд хөдөлмөрийг маш их хөнгөвчилж байгаа нь гэрэлтэй тал боловч нөгөөтээгүүр хүн төрөлхтнийг илүү механик болгож байгаа нь сүүдэртэй тал. Дэлхий дээр жилд 100 орчим хэл, аялга устаж байна гэдэг тооцоо бий. Энэ бол дэлхий даяаршиж, технологи хүний амьдралд хүчтэй нэвтэрч, хүмүүсийг тэдний санал болгож буй хэлний хүрээнд хайрцаглаж буйтай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл өөрийн хэлээ технологитой хослуулаагүйгээс болж соёлоо мөхөлд хүргэж ч болзошгүй үед бид амьдарч байна. Хэлнийх нь фонт байхгүй бол техникээ дагаад өөр хэл ашигладаг болно. Түүнийгээ дагаад залуус хэлээ хэрэглэхээ болино. Мэдээж хэрэг англи болон бусад гадаад хэлийг эзэмших нь зөв ч гэлээ эх хэлгүй бол эх соёлгүй болно. Бүгд адил хэлээр ярьдаг дэлхийд амьдарвал амар ч гэлээ уйтгартай, өнгөгүй шүү дээ. Хэл гэдэг өөрөө тусгаар тогтнол, эрх чөлөөний илэрхийлэл юм. Энэ дархлааг тогтоохын тулд хэлийг технологитой хослуулан хөгжүүлэх хэрэгтэй. Энэ л манай компанийн гол үнэ цэн, алсын хараа юм даа. Та олон жил энэ салбарт ажиллаж, монголчуудын технологийн хэрэглээний гэрч болж яваа. Бидний хэрэглээг ямар түвшинд яваа, хэр хөгжсөн гэж хардаг вэ? Манайхны хэрэглээ бол тун сайн. Шинэ зүйлсийг хүлээж авах, турших, түүнийг хэрэглээндээ нэвтрүүлэхдээ үнэхээр соргог, чадварлаг шүү. Гагцхүү технологийн, дижитал бүтээгдэхүүнийг үнэлэх, ойлгох тал дээр л учир дутагдалтай. Гарт баригдаж, нүдэнд үзэгддэг зүйлсийг л үнэлдэг нь тоогүй. Бодоод үзвэл бүх төрлийн бүтээгдэхүүн энергиэр бий болдог. Тэгвэл дижитал бүтээгдэхүүн оюуны асар их энергиэр бүтдэг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Нөгөөтээгүүр, та тухайн программ хангамжийг ашиглаад ашиг орлого олж л байгаа бол, түүндээ хөрөнгө оруулалт хийж чаддаг байвал цаашдаа салбар нь илүү хөгжөөд явах зах зээлийн эргэлт болж өгдөг. Хуурамч, эсвэл хулгайн зүйл хэрэглээд л байвал зах зээл тэлэхгүй, бид хөгжлийн нэг түвшиндээ гацна. Удирдлагын шатанд ажиллаж буй хүний хувьд олон ур чадвар хэрэгтэй болдог. Өөрөөсөө өөр хүн болох үе ч цөөнгүй тулгардаг байх. Компанийнхаа менежментийг хэрхэн авч явдаг вэ? Мэргэжлийнхээ хувьд ч, хувь хүнийхээ хувьд ч дотогшоо, дуугүй төрлийн хүн л дээ. Гэсэн ч компани удирдана гэдэг санаснаар болдоггүй, амаргүй ажил. Уг нь удирдлага, менежментийн чиглэлийн мэргэшсэн хүнд нь даатгаж өгөөд өөрөө кодоо бичээд явмаар л байдаг юм. Гэхдээ цагаа тулахад санаанд таарсан хүн олдож өгдөггүй бэрхшээлтэй. Ингээд л шаварт суусан шарын эзэн хойно ажлуудаа өөрөө гардаж зохицуулах үе олон. Одоо бол компанидаа холбогчийн үүрэгтэй. Аль хэсгийг юутай холбож, хаанаас юу гаргаж авч болох вэ гэдгийг байнга л харж, бодож явдаг даа. Хамт олондоо ямар шаардлага тавьдаг вэ? Компанидаа шинэ ажилтан авахад аль талыг нь түлхүү хардаг вэ? Бүтээмжтэй ажиллах нь бидний хамгийн том шалгуур. Ингэж ажиллахын хамгийн том суурь нь мотивац байдаг болов уу. Мотивацыг хамгийн хурдан, хялбараар төрүүлэх арга нь цалин байдаг ч урт хугацаанд тийм ч үр дүнтэй биш. Урам зоригтой ажиллах гол хүчин зүйл нь бүтээл өөрөө байдаг. Бидний хийж байгаа зүйл хүнд үнэхээр хэрэг болох уу? Би үнэ цэнтэй зүйлийн нэг хэсэг байж чадаж байгаа юу гэдэг асуултад тийм гэж хариулдаг бол хамт олон бүтээмжтэй байна. Үүнийг удирдлагын зүгээс хангаж өгөхийг хичээдэг. Бүгд л шилдэг мэргэжилтнийг олж авахыг хүсдэг байх. Гэтэл тэр чинь бараг л боломжгүй зүйл. Тиймээс одоо бол хурдтай хөгжиж чаддаг, хөрвөх чадвартай хүнийг хайдаг болсон. Хурдан хөгждөг хүн байвал туршлага ч үнэндээ чухал биш болдог л доо. Та залуу мэргэжилтнүүдэд хандан өөрийн зүгээс ямар зөвлөгөө өгөх вэ? Ирээдүйд ямар чадвар илүү хэрэгцээтэй болно гэж харж байгаа вэ? Ирээдүйд, нэг зүйлийг төгс шахам хийж сураад, түүнтэйгээ хорших 2-3 төрлийн чадварыг давхар эзэмших хэрэгтэй болжээ гэж хараад байгаа. Хэрвээ инженер бол механик, электроны чиглэлийн чадварт суралцах байдлаар ч юм уу. Мэргэжлийнхээ л дагуу нэг чадвартай байх нь хангалтгүй болж байна. Жишээ нь IT-гийн мэргэжил тооны хүрд цээжилдэг шиг л хүн бүрийн сурах ёстой зүйл болоод эхэлчихлээ. Тиймээс нэг зүйлд хэт төвлөрөөд суух биш өөр салбарт давхар мэргэшиж, дадлагажаарай. Бидний урилгыг хүлээн авсанд баярлалаа. Таныг илэрхийлэх таны Signature юу вэ? гэдэг асуултаар ярилцлагаа өндөрлөе. Баярлалаа. Миний илэрхийлэл бол өөрийнхөөрөө байх гэж бодож байна. Би хэн нэгний хийсэн юмыг дахин давтаж хийдэггүй, үргэлж шинийг эрэлхийлж, өөрийнхөөрөө хийхийг хүсдэг. Зарим багш нар намайг багад маань том толгойтой, зөрүүд гэж тодорхойлсон. Цаашдаа ч энэ хэвээрээ байна байх.
https://unread.today/c/insight-home-world	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-08-26T00:00:00	8 сарын 26, 2020	Танд өөрийн гэсэн байртай болоход хэр их мөнгө хэрэгтэй вэ? + Дэлхийн хамгийн үнэтэй бас хямд орон сууц	<div class="article-body"> <h2>Амьдрах байраа авна гэдэг хүний амьдралдаа хийх хамгийн чухал бөгөөд үнэ цэнтэй шийдвэрүүдийн нэг. Байршил, орчин, нөхцөл, чанараас гадна үнэ төлбөр нь тэр чухал шийдвэрээ гаргах хамгийн гол хөшүүргүүдийн нэг болдог. Тэгвэл бид энэ удаад танд хэр их хэмжээний хөрөнгө байхад өөрийн гэсэн байртай болох боломжтойг олон улсын жишээн дээр мэдүүлэхийг хүслээ. Энэ нийтлэлээс та мөн дэлхийн хамгийн үнэтэй бас хямд орон сууцтай газруудын тухай мэдэж аваарай. </h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хэрэв танд 1 сая ам.доллар байвал...</h3><p></p><p>Баяр хүргэе! Хэрвээ та аль хэдийнэ сая ам.доллартай болсон бол хүссэн газартаа байр худалдаж авах боломжтой. Гэхдээ энэ нь та дэлхийн хамгийн үнэтэй үл хөдлөхтэй Хонконгт ч амьдрах чадалтай байгааг илтгэнэ. Тэнд хотын төвд байрлалтай, 2 өрөө байр буюу 60 ам метр талбайтай байрны үнэ <a href="https://www.finder.com/uk/world-cost-of-a-flat" target="_blank">1 сая ам.доллар давдаг</a> нь өөр хаана ч байхгүй үнэ аж. Энэ нь дэлхийн дунджаас 9 дахин үнэтэйд тооцогддог гэнэ шүү.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/6566f35f1cf02b6bc64c10dda01f1122.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХЭРВЭЭ ТАНд 500 МЯНГАН ЕВРО БАЙВАЛ...</h3><p></p><p>Альпийн нуруу даган орших, төгс гэмээр тогтоц, байгалийн үзэсгэлэн бүхий Швейцар, Францын жижиг тосгодын хаана нь ч амьдрах боломжтой. Хэдий амьдрах өртөг өндөр байж болох ч сэтгэл ханамжийн баталгаа, амьдралын чанарын тал дээр санаа зовох хэрэггүй болно гэсэн үг. Жимс ногоо тарих багахан эдлэн газар ч дагалдаж ирэх аж. Сонирхуулахад, Европын иргэд нийт орлогынхоо <a href="https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Housing_statistics" target="_blank">40 хувийг байр, орон сууцад зарцуулдаг</a> гэнэ.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/37d17d8054d21ac030a8deeb8ceaa274.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХЭРВЭЭ ТАНД 30 МЯНГАН ФУНТ БАЙВАЛ...</h3><p></p><p>30 мянган фунттэй байхад Латин Америкийн бараг аль ч улсад далайн эрэг дээрх хос тагттай хауснаас сонголтоо хийж, зуны зугаатай мөчүүдийг өдөр бүр мэдрэх нөхцөл бүрдэнэ. Ялангуяа Колумби, Эквадорт та<a href="https://www.liveandinvestoverseas.com/real-estate/3-of-the-cheapest-places-to-buy-property-in-2020/" target="_blank"> 100 сая төгрөгтэй тэнцэх мөнгөтэй байхад л</a> мөрөөдлийн байшингаа өөрийн болгож, орой бүр үдэшлэгийн хаан/хатан болох боломжтой. Хамгийн өндөр өртөгтэйд тооцогдох Бразилд, Риогийн алдарт наран шарлагын газруудын ойролцоо ч үл хөдлөхийн үнэ 50 мянган доллараар үнэлэгддэг нь олон улсын жишгээр бол хямддаа тооцогдоно. Ташрамд дурдахад, энэ бүс нутагт ирэх арван жилд үл хөдлөхийн үнэ цэн хамгийн ихээр өсөх магадлалтай байгаа учир сайн хөрөнгө оруулалт ч болж мэднэ гэнэ шүү. </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/4d61d1d9c63677c52dce301790bb6d2a.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Хэрвээ танд 200 Ам.доллар байвал</h3><p></p><p>Та сарын цалингаараа өөрийн гэсэн авсаархан зуны байшинтай болж байна гээд төсөөл дөө. Хэрвээ та Болгарт байвал энэ бол боломжгүй зүйл биш. Ялангуяа нийслэл Софигийн цаахна орших зарим хотод <a href="https://www.propertyunder50k.com/properties-by-country/bulgaria/house" target="_blank">200 долларт фермийн аж ахуй эрхэлчих хэмжээний байшин худалдаж авах</a> боломж энд бий. Гол нь татвар багатай, өртөг хямд гэдгээрээ үл хөдлөх ойролцоо үнэтэй, Зүүн Европын бусад улсаас ялгардаг. Гэхдээ оршин суугчдын дундаж нас өндөр, хулгай зэлгий ихтэй гэдэг шалтгаанууд үнэ буурахад голлон нөлөөлжээ.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/9f36eb48d16e8252363b0505817f636b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Хэрвээ танд 1 ЕВРО байвал...</h3><p></p><p>Яг тийм. Та буруу уншаагүй. Хэрвээ танд 1 евро байвал та яг одоо Италид өөрийн гэсэн байшинтай болох боломжтой. Байгалийн үзэсгэлэнт тогтцоороо алдартай Сардинийн арлууд орчим байр хамгийн хямд. Оллолай хэмээх хотын захирагч<a href="https://www.forbes.com/sites/annacorradi/2019/06/20/those-1-villas-for-sale-in-italy-could-cost-you-over-100000/" target="_blank"> 200 орчим байрыг 1 еврогоор зарж</a>, хотдоо шилжилт хөдөлгөөнийг нэмэх санаачилга гаргасан нь олон нийтийн анхаарлыг татсан билээ. 11 мянган хүн оршин суудаг Сицилийн хот <a href="https://www.mentalfloss.com/article/579621/italian-homes-selling-one-dollar" target="_blank">Муссомели ч 1 еврогоор үнэлж</a>, гэр бүлээрээ ирвэл нэмэлт урамшуулал өгнө хэмээн зарлажээ. Залуучууд том хотууд руу амьдралын шаардлагаар нүүсэнтэй холбоотой ийм арга хэмжээ авсан нь энэ гэнэ шүү. </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/f0433c3eb07d74ad3358480aa6871112.png"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Хэрвээ танд 8000 төгрөг байвал...</h3><p></p><p>"Тэнхлэг зууч" компанийн хийсэн судалгаагаар Улаанбаатар хотод хуучин 2 өрөө байрны дундаж үнэ 80 сая төгрөг бол шинэ байрны 1 ам метрийн дундаж үнэ 2.4 сая гэнэ. Мэдээж байр бус хаус сонгож болно. Сүүлийн жилүүдэд хүмүүс зуслангийн байшингаа дулаалаад өвөл ч суух болсон. </p><p>Зундаа ч, өвөлдөө ч, хавартаа бас намартаа дулаахан байшинтай байвал гоё биз? Тэр нь бүр 8000 төгрөгийн бөөн бэлэгтэй картаар дансаа цэнэглэхэд л таных болно гэвэл бүр гоё биш гэж үү? Тэгвэл танд “Юнител” Группийн эхлүүлсэн дулаахан байшинтай картын урамшууллыг санал болгоё. 10 дугаар сарын 17-нд тодрох бэлгийн эзэн "Зебра Хаус" компанитай гэрээ хийж, Евро стандартын SIP технологиор баригдах дөрвөн улирлын байшингаа өөрийн хүссэн газартаа, чанарын өндөр түвшинд бариулах боломжтой болох гэнэ. </p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/9f9eaf6f87c757180899d071d5d6d1bb.jpg"></p> </div>	Амьдрах байраа авна гэдэг хүний амьдралдаа хийх хамгийн чухал бөгөөд үнэ цэнтэй шийдвэрүүдийн нэг. Байршил, орчин, нөхцөл, чанараас гадна үнэ төлбөр нь тэр чухал шийдвэрээ гаргах хамгийн гол хөшүүргүүдийн нэг болдог. Тэгвэл бид энэ удаад танд хэр их хэмжээний хөрөнгө байхад өөрийн гэсэн байртай болох боломжтойг олон улсын жишээн дээр мэдүүлэхийг хүслээ. Энэ нийтлэлээс та мөн дэлхийн хамгийн үнэтэй бас хямд орон сууцтай газруудын тухай мэдэж аваарай. Хэрэв танд 1 сая ам.доллар байвал... Баяр хүргэе! Хэрвээ та аль хэдийнэ сая ам.доллартай болсон бол хүссэн газартаа байр худалдаж авах боломжтой. Гэхдээ энэ нь та дэлхийн хамгийн үнэтэй үл хөдлөхтэй Хонконгт ч амьдрах чадалтай байгааг илтгэнэ. Тэнд хотын төвд байрлалтай, 2 өрөө байр буюу 60 ам метр талбайтай байрны үнэ 1 сая ам.доллар давдаг нь өөр хаана ч байхгүй үнэ аж. Энэ нь дэлхийн дунджаас 9 дахин үнэтэйд тооцогддог гэнэ шүү. ХЭРВЭЭ ТАНд 500 МЯНГАН ЕВРО БАЙВАЛ... Альпийн нуруу даган орших, төгс гэмээр тогтоц, байгалийн үзэсгэлэн бүхий Швейцар, Францын жижиг тосгодын хаана нь ч амьдрах боломжтой. Хэдий амьдрах өртөг өндөр байж болох ч сэтгэл ханамжийн баталгаа, амьдралын чанарын тал дээр санаа зовох хэрэггүй болно гэсэн үг. Жимс ногоо тарих багахан эдлэн газар ч дагалдаж ирэх аж. Сонирхуулахад, Европын иргэд нийт орлогынхоо 40 хувийг байр, орон сууцад зарцуулдаг гэнэ. ХЭРВЭЭ ТАНД 30 МЯНГАН ФУНТ БАЙВАЛ... 30 мянган фунттэй байхад Латин Америкийн бараг аль ч улсад далайн эрэг дээрх хос тагттай хауснаас сонголтоо хийж, зуны зугаатай мөчүүдийг өдөр бүр мэдрэх нөхцөл бүрдэнэ. Ялангуяа Колумби, Эквадорт та 100 сая төгрөгтэй тэнцэх мөнгөтэй байхад л мөрөөдлийн байшингаа өөрийн болгож, орой бүр үдэшлэгийн хаан/хатан болох боломжтой. Хамгийн өндөр өртөгтэйд тооцогдох Бразилд, Риогийн алдарт наран шарлагын газруудын ойролцоо ч үл хөдлөхийн үнэ 50 мянган доллараар үнэлэгддэг нь олон улсын жишгээр бол хямддаа тооцогдоно. Ташрамд дурдахад, энэ бүс нутагт ирэх арван жилд үл хөдлөхийн үнэ цэн хамгийн ихээр өсөх магадлалтай байгаа учир сайн хөрөнгө оруулалт ч болж мэднэ гэнэ шүү. Хэрвээ танд 200 Ам.доллар байвал Та сарын цалингаараа өөрийн гэсэн авсаархан зуны байшинтай болж байна гээд төсөөл дөө. Хэрвээ та Болгарт байвал энэ бол боломжгүй зүйл биш. Ялангуяа нийслэл Софигийн цаахна орших зарим хотод 200 долларт фермийн аж ахуй эрхэлчих хэмжээний байшин худалдаж авах боломж энд бий. Гол нь татвар багатай, өртөг хямд гэдгээрээ үл хөдлөх ойролцоо үнэтэй, Зүүн Европын бусад улсаас ялгардаг. Гэхдээ оршин суугчдын дундаж нас өндөр, хулгай зэлгий ихтэй гэдэг шалтгаанууд үнэ буурахад голлон нөлөөлжээ. Хэрвээ танд 1 ЕВРО байвал... Яг тийм. Та буруу уншаагүй. Хэрвээ танд 1 евро байвал та яг одоо Италид өөрийн гэсэн байшинтай болох боломжтой. Байгалийн үзэсгэлэнт тогтцоороо алдартай Сардинийн арлууд орчим байр хамгийн хямд. Оллолай хэмээх хотын захирагч 200 орчим байрыг 1 еврогоор зарж , хотдоо шилжилт хөдөлгөөнийг нэмэх санаачилга гаргасан нь олон нийтийн анхаарлыг татсан билээ. 11 мянган хүн оршин суудаг Сицилийн хот Муссомели ч 1 еврогоор үнэлж , гэр бүлээрээ ирвэл нэмэлт урамшуулал өгнө хэмээн зарлажээ. Залуучууд том хотууд руу амьдралын шаардлагаар нүүсэнтэй холбоотой ийм арга хэмжээ авсан нь энэ гэнэ шүү. Хэрвээ танд 8000 төгрөг байвал... "Тэнхлэг зууч" компанийн хийсэн судалгаагаар Улаанбаатар хотод хуучин 2 өрөө байрны дундаж үнэ 80 сая төгрөг бол шинэ байрны 1 ам метрийн дундаж үнэ 2.4 сая гэнэ. Мэдээж байр бус хаус сонгож болно. Сүүлийн жилүүдэд хүмүүс зуслангийн байшингаа дулаалаад өвөл ч суух болсон. Зундаа ч, өвөлдөө ч, хавартаа бас намартаа дулаахан байшинтай байвал гоё биз? Тэр нь бүр 8000 төгрөгийн бөөн бэлэгтэй картаар дансаа цэнэглэхэд л таных болно гэвэл бүр гоё биш гэж үү? Тэгвэл танд “Юнител” Группийн эхлүүлсэн дулаахан байшинтай картын урамшууллыг санал болгоё. 10 дугаар сарын 17-нд тодрох бэлгийн эзэн "Зебра Хаус" компанитай гэрээ хийж, Евро стандартын SIP технологиор баригдах дөрвөн улирлын байшингаа өөрийн хүссэн газартаа, чанарын өндөр түвшинд бариулах боломжтой болох гэнэ.	Амьдрах байраа авна гэдэг хүний амьдралдаа хийх хамгийн чухал бөгөөд үнэ цэнтэй шийдвэрүүдийн нэг. Байршил, орчин, нөхцөл, чанараас гадна үнэ төлбөр нь тэр чухал шийдвэрээ гаргах хамгийн гол хөшүүргүүдийн нэг болдог. Тэгвэл бид энэ удаад танд хэр их хэмжээний хөрөнгө байхад өөрийн гэсэн байртай болох боломжтойг олон улсын жишээн дээр мэдүүлэхийг хүслээ. Энэ нийтлэлээс та мөн дэлхийн хамгийн үнэтэй бас хямд орон сууцтай газруудын тухай мэдэж аваарай. ### Хэрэв танд 1 сая ам.доллар байвал... Баяр хүргэе! Хэрвээ та аль хэдийнэ сая ам.доллартай болсон бол хүссэн газартаа байр худалдаж авах боломжтой. Гэхдээ энэ нь та дэлхийн хамгийн үнэтэй үл хөдлөхтэй Хонконгт ч амьдрах чадалтай байгааг илтгэнэ. Тэнд хотын төвд байрлалтай, 2 өрөө байр буюу 60 ам метр талбайтай байрны үнэ 1 сая ам.доллар давдаг нь өөр хаана ч байхгүй үнэ аж. Энэ нь дэлхийн дунджаас 9 дахин үнэтэйд тооцогддог гэнэ шүү. ### ХЭРВЭЭ ТАНд 500 МЯНГАН ЕВРО БАЙВАЛ... Альпийн нуруу даган орших, төгс гэмээр тогтоц, байгалийн үзэсгэлэн бүхий Швейцар, Францын жижиг тосгодын хаана нь ч амьдрах боломжтой. Хэдий амьдрах өртөг өндөр байж болох ч сэтгэл ханамжийн баталгаа, амьдралын чанарын тал дээр санаа зовох хэрэггүй болно гэсэн үг. Жимс ногоо тарих багахан эдлэн газар ч дагалдаж ирэх аж. Сонирхуулахад, Европын иргэд нийт орлогынхоо 40 хувийг байр, орон сууцад зарцуулдаг гэнэ. ### ХЭРВЭЭ ТАНД 30 МЯНГАН ФУНТ БАЙВАЛ... 30 мянган фунттэй байхад Латин Америкийн бараг аль ч улсад далайн эрэг дээрх хос тагттай хауснаас сонголтоо хийж, зуны зугаатай мөчүүдийг өдөр бүр мэдрэх нөхцөл бүрдэнэ. Ялангуяа Колумби, Эквадорт та 100 сая төгрөгтэй тэнцэх мөнгөтэй байхад л мөрөөдлийн байшингаа өөрийн болгож, орой бүр үдэшлэгийн хаан/хатан болох боломжтой. Хамгийн өндөр өртөгтэйд тооцогдох Бразилд, Риогийн алдарт наран шарлагын газруудын ойролцоо ч үл хөдлөхийн үнэ 50 мянган доллараар үнэлэгддэг нь олон улсын жишгээр бол хямддаа тооцогдоно. Ташрамд дурдахад, энэ бүс нутагт ирэх арван жилд үл хөдлөхийн үнэ цэн хамгийн ихээр өсөх магадлалтай байгаа учир сайн хөрөнгө оруулалт ч болж мэднэ гэнэ шүү. ### Хэрвээ танд 200 Ам.доллар байвал Та сарын цалингаараа өөрийн гэсэн авсаархан зуны байшинтай болж байна гээд төсөөл дөө. Хэрвээ та Болгарт байвал энэ бол боломжгүй зүйл биш. Ялангуяа нийслэл Софигийн цаахна орших зарим хотод 200 долларт фермийн аж ахуй эрхэлчих хэмжээний байшин худалдаж авах боломж энд бий. Гол нь татвар багатай, өртөг хямд гэдгээрээ үл хөдлөх ойролцоо үнэтэй, Зүүн Европын бусад улсаас ялгардаг. Гэхдээ оршин суугчдын дундаж нас өндөр, хулгай зэлгий ихтэй гэдэг шалтгаанууд үнэ буурахад голлон нөлөөлжээ. ### Хэрвээ танд 1 ЕВРО байвал... Яг тийм. Та буруу уншаагүй. Хэрвээ танд 1 евро байвал та яг одоо Италид өөрийн гэсэн байшинтай болох боломжтой. Байгалийн үзэсгэлэнт тогтцоороо алдартай Сардинийн арлууд орчим байр хамгийн хямд. Оллолай хэмээх хотын захирагч 200 орчим байрыг 1 еврогоор зарж, хотдоо шилжилт хөдөлгөөнийг нэмэх санаачилга гаргасан нь олон нийтийн анхаарлыг татсан билээ. 11 мянган хүн оршин суудаг Сицилийн хот Муссомели ч 1 еврогоор үнэлж, гэр бүлээрээ ирвэл нэмэлт урамшуулал өгнө хэмээн зарлажээ. Залуучууд том хотууд руу амьдралын шаардлагаар нүүсэнтэй холбоотой ийм арга хэмжээ авсан нь энэ гэнэ шүү. ### Хэрвээ танд 8000 төгрөг байвал... "Тэнхлэг зууч" компанийн хийсэн судалгаагаар Улаанбаатар хотод хуучин 2 өрөө байрны дундаж үнэ 80 сая төгрөг бол шинэ байрны 1 ам метрийн дундаж үнэ 2.4 сая гэнэ. Мэдээж байр бус хаус сонгож болно. Сүүлийн жилүүдэд хүмүүс зуслангийн байшингаа дулаалаад өвөл ч суух болсон. Зундаа ч, өвөлдөө ч, хавартаа бас намартаа дулаахан байшинтай байвал гоё биз? Тэр нь бүр 8000 төгрөгийн бөөн бэлэгтэй картаар дансаа цэнэглэхэд л таных болно гэвэл бүр гоё биш гэж үү? Тэгвэл танд “Юнител” Группийн эхлүүлсэн дулаахан байшинтай картын урамшууллыг санал болгоё. 10 дугаар сарын 17-нд тодрох бэлгийн эзэн "Зебра Хаус" компанитай гэрээ хийж, Евро стандартын SIP технологиор баригдах дөрвөн улирлын байшингаа өөрийн хүссэн газартаа, чанарын өндөр түвшинд бариулах боломжтой болох гэнэ.
https://unread.today/c/posted-patiar-kush	Зочинтой булан	Unread Today	2020-10-22T00:00:00	10 сарын 22, 2020	Гэрэл зурагчин З.Энхмөнх (Kush) - Рихтерийн тэмдэглэл	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @kush.zorigt-ийн саяхан "Улаан гэр" галерейд толилуулсан "Рихтерийн тэмдэглэл" фото эсээг нь онцолж байна. Герман гаралтай, британи хөгжмийн зохиолч Макс Рихтерийн зохиолуудаас төрсөн сэрэл мэдрэмжээ дуранд буулгасан нь энэ. Утаатай түгжрэлтэй Улаанбаатарын өвлөөс гоо сайхныг эрсэн эдгээр таван фото эсээг үзэхдээ хөгжмийг нь давхар сонсоорой гэж зөвлөе. </h2><h4><div><br></div>Тайлбаргүй (Дүрсүүд)</h4><p>Нэг хүн хаа сайгүй оршин байна. Зогсолтгүй цаг хугацаа. Улаанбаатарын хүмүүс сөхөө нь үгүй яарч, зарим нь машин дотроо түгжирсээр. Аялагч этгээд хүмүүсийн ийм байдлыг ганцаараа л олж мэдсэн шиг. Бусад хүмүүс өөрсдийн ийм байдлаа анзааралгүй харалган болсон мэт.</p> <p><i>Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Memoryhouse" цомгийн </i><i>"</i><i><a href="https://www.youtube.com/watch?v=DLDvbnK_Sqk" target="_blank">Untitled (Figures)</a>"</i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/175428112b8e7394c6946f0fe21a19b0.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1f8808251b8f2149ba5cc9d3bed0457e.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ec82f5e2df10060635e7644bec4d30bb.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0aaa6b59eea1d26a2336a3a1255e267d.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e586639ea05138887bf26ea63077825b.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/799d0cad06a7550f29b1d73a00875cb6.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/82bb06ecbfcfb4e4f056162e0fb2d44f.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0fe31b1278c1b1ab45e21d5b5b279d94.jpg"></p><h4><div><b><br></b></div><b>Цэцэрлэгт</b></h4><p>Ганцаар дураараа өөрийн орон зайд байна. Хэн ч, юу ч хэрэггүй. Тэндээ байх нь л сайхан. Магадгүй намайг хэн ч мэдэхгүй. Энэ нь бусдад хамаагүй. <br> <br>Уг зургаар орчин цагийн монгол залуу өөрийн орчиндоо оршин байгааг дүрсэлнэ. Гэвч мөнхүү эр өөртөө итгэл төгс биш агаад бусдаас өөрийгөө хамгаалан байна. Гэрэл зурагт баатрын өмсгөл сэлтийг хэрэглэсэн нь монголын дайчин түүхээс үүтгэлтэй.</p> <p><i>Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн "<a href="https://www.youtube.com/watch?v=3vEuKUe4EE4" target="_blank">In the Garden</a>"</i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c081e9f90a87c9752089085382b653b5.jpg"></p><blockquote><p>2018 онд гэрэл зураг авч эхэлснээс хойш Улаанбаатарын хүйтэн өвлийг байгаагаар нь хэрнээ ямар нэгэн содон өгүүлэмжтэйгээр дурандаа буулгах сан гэж битүүхэн хүсэмжилж явсан юм. “Агаарын бохирдол нь дэндсэн хот ч гэлээ үүний цаана ямар нэгэн гоо сайхан байж л таарна” гэсэн бодол намайг ээрээд байв. Ийнхүү бодож төсөөлж явахад Рихтерийн зураглал бүхий хөгжмүүд энэ санаагаа биежүүлэхэд минь түлхэц болж, яг тэнд л ямар нэгэн холбоо байх шиг санагдсан билээ.</p> <cite><p>Kush Zorigt</p> </cite></blockquote><h4><div><b><br></b></div><b>Зүүд</b></h4><p>Удаан хэмнэл. Төвлөрөл. Цэвэр. Мөрөөдлийн. <br> <br>Гэр хорооллоос гарах нүүрсний утаа өвөлдөө Улаанбаатарыг бүрхэх болоод багагүй хугацаа өнгөрчээ. Хэдий ийм ч гэлээ, зурагчин эндээс өвлийн цэвэр тунгалаг байдлыг эрэлхийлж мөрөөднө. Хотыг тойрон байгалийн үзэмжит газар, цэнгэг агаар ноёлон байна.</p> <p><i>Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Sleep" цомгийн "Dream"</i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c0026dd409f6549605d68f3477f19bfc.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/44183ab2a3830aa299bbc16e5ad97fca.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/065734eb77024c0ddac744d762872399.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2a5ea76263808781c624dbf44401e831.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b7d0515ea09a0b4dce74fdf5b8593f70.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2c99136f7d78b350df7f685756cca47d.jpg"></p><h4><div><b><br></b></div><b>Хавар</b></h4><p></p><p>Хавар цаг иржээ. Хүмүүс дэлгэрч байна.<br></p><p><i>Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Recomposed by Max Richter: Vivaldi- The Four Seasons" цомгийн "<a href="https://www.youtube.com/watch?v=DLDvbnK_Sqk" target="_blank">Spring</a>"</i></p> <p><img class="uk-width-1-1 makeitfullscreen" alt="" src="https://unread.today/files/48/2e6e2934425adda4e48f2a03e9f5f4f5.jpg"></p><h4><div><b><br></b></div><b>Алсрал (Хоцрогсод)</b></h4><p>Рихтер уг зохиолынхоо тухай “Дуу авианууд энэ хөгжимд алсран одож байна. Алсран одох бүх зүйлд үлдэж хоцрогсод байдаг” хэмээсэн нь бий. <br><br> <br> <br><i>Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн "Departure (Leftovers)</i><i>"</i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/833fc5fc2883ae89f0a32527d89800ca.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0cad7cd553795f193987d20ac49ecdf9.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/170aaff7e64e709e62b50e923329b68f.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/77d205dcddd9ce61d33ac705a348793b.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d99774c7385294e226bb13f52b1cd7c6.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e833567011a9be6626524a710deb5bb5.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c33563699317f2a015a3eebb830269a4.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/2f083d394c735e07fa7782d723ef0c0c.jpg"></p><p> Зурагчны инстаграм хаяг: <a href="https://www.instagram.com/kush.zorigt//%22" target="_blank">@kush.zorigt</a></p> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @kush.zorigt-ийн саяхан "Улаан гэр" галерейд толилуулсан "Рихтерийн тэмдэглэл" фото эсээг нь онцолж байна. Герман гаралтай, британи хөгжмийн зохиолч Макс Рихтерийн зохиолуудаас төрсөн сэрэл мэдрэмжээ дуранд буулгасан нь энэ. Утаатай түгжрэлтэй Улаанбаатарын өвлөөс гоо сайхныг эрсэн эдгээр таван фото эсээг үзэхдээ хөгжмийг нь давхар сонсоорой гэж зөвлөе. Тайлбаргүй (Дүрсүүд) Нэг хүн хаа сайгүй оршин байна. Зогсолтгүй цаг хугацаа. Улаанбаатарын хүмүүс сөхөө нь үгүй яарч, зарим нь машин дотроо түгжирсээр. Аялагч этгээд хүмүүсийн ийм байдлыг ганцаараа л олж мэдсэн шиг. Бусад хүмүүс өөрсдийн ийм байдлаа анзааралгүй харалган болсон мэт. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Memoryhouse" цомгийн " Untitled (Figures) " Цэцэрлэгт Ганцаар дураараа өөрийн орон зайд байна. Хэн ч, юу ч хэрэггүй. Тэндээ байх нь л сайхан. Магадгүй намайг хэн ч мэдэхгүй. Энэ нь бусдад хамаагүй. Уг зургаар орчин цагийн монгол залуу өөрийн орчиндоо оршин байгааг дүрсэлнэ. Гэвч мөнхүү эр өөртөө итгэл төгс биш агаад бусдаас өөрийгөө хамгаалан байна. Гэрэл зурагт баатрын өмсгөл сэлтийг хэрэглэсэн нь монголын дайчин түүхээс үүтгэлтэй. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн " In the Garden " 2018 онд гэрэл зураг авч эхэлснээс хойш Улаанбаатарын хүйтэн өвлийг байгаагаар нь хэрнээ ямар нэгэн содон өгүүлэмжтэйгээр дурандаа буулгах сан гэж битүүхэн хүсэмжилж явсан юм. “Агаарын бохирдол нь дэндсэн хот ч гэлээ үүний цаана ямар нэгэн гоо сайхан байж л таарна” гэсэн бодол намайг ээрээд байв. Ийнхүү бодож төсөөлж явахад Рихтерийн зураглал бүхий хөгжмүүд энэ санаагаа биежүүлэхэд минь түлхэц болж, яг тэнд л ямар нэгэн холбоо байх шиг санагдсан билээ. Kush Zorigt Зүүд Удаан хэмнэл. Төвлөрөл. Цэвэр. Мөрөөдлийн. Гэр хорооллоос гарах нүүрсний утаа өвөлдөө Улаанбаатарыг бүрхэх болоод багагүй хугацаа өнгөрчээ. Хэдий ийм ч гэлээ, зурагчин эндээс өвлийн цэвэр тунгалаг байдлыг эрэлхийлж мөрөөднө. Хотыг тойрон байгалийн үзэмжит газар, цэнгэг агаар ноёлон байна. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Sleep" цомгийн "Dream" Хавар Хавар цаг иржээ. Хүмүүс дэлгэрч байна. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Recomposed by Max Richter: Vivaldi- The Four Seasons" цомгийн " Spring " Алсрал (Хоцрогсод) Рихтер уг зохиолынхоо тухай “Дуу авианууд энэ хөгжимд алсран одож байна. Алсран одох бүх зүйлд үлдэж хоцрогсод байдаг” хэмээсэн нь бий. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн "Departure (Leftovers) " Зурагчны инстаграм хаяг: @kush.zorigt	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @kush.zorigt-ийн саяхан "Улаан гэр" галерейд толилуулсан "Рихтерийн тэмдэглэл" фото эсээг нь онцолж байна. Герман гаралтай, британи хөгжмийн зохиолч Макс Рихтерийн зохиолуудаас төрсөн сэрэл мэдрэмжээ дуранд буулгасан нь энэ. Утаатай түгжрэлтэй Улаанбаатарын өвлөөс гоо сайхныг эрсэн эдгээр таван фото эсээг үзэхдээ хөгжмийг нь давхар сонсоорой гэж зөвлөе. #### Тайлбаргүй (Дүрсүүд) Нэг хүн хаа сайгүй оршин байна. Зогсолтгүй цаг хугацаа. Улаанбаатарын хүмүүс сөхөө нь үгүй яарч, зарим нь машин дотроо түгжирсээр. Аялагч этгээд хүмүүсийн ийм байдлыг ганцаараа л олж мэдсэн шиг. Бусад хүмүүс өөрсдийн ийм байдлаа анзааралгүй харалган болсон мэт. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Memoryhouse" цомгийн "Untitled (Figures)" #### Цэцэрлэгт Ганцаар дураараа өөрийн орон зайд байна. Хэн ч, юу ч хэрэггүй. Тэндээ байх нь л сайхан. Магадгүй намайг хэн ч мэдэхгүй. Энэ нь бусдад хамаагүй. Уг зургаар орчин цагийн монгол залуу өөрийн орчиндоо оршин байгааг дүрсэлнэ. Гэвч мөнхүү эр өөртөө итгэл төгс биш агаад бусдаас өөрийгөө хамгаалан байна. Гэрэл зурагт баатрын өмсгөл сэлтийг хэрэглэсэн нь монголын дайчин түүхээс үүтгэлтэй. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн "In the Garden" > 2018 онд гэрэл зураг авч эхэлснээс хойш Улаанбаатарын хүйтэн өвлийг байгаагаар нь хэрнээ ямар нэгэн содон өгүүлэмжтэйгээр дурандаа буулгах сан гэж битүүхэн хүсэмжилж явсан юм. “Агаарын бохирдол нь дэндсэн хот ч гэлээ үүний цаана ямар нэгэн гоо сайхан байж л таарна” гэсэн бодол намайг ээрээд байв. Ийнхүү бодож төсөөлж явахад Рихтерийн зураглал бүхий хөгжмүүд энэ санаагаа биежүүлэхэд минь түлхэц болж, яг тэнд л ямар нэгэн холбоо байх шиг санагдсан билээ. > > Kush Zorigt #### Зүүд Удаан хэмнэл. Төвлөрөл. Цэвэр. Мөрөөдлийн. Гэр хорооллоос гарах нүүрсний утаа өвөлдөө Улаанбаатарыг бүрхэх болоод багагүй хугацаа өнгөрчээ. Хэдий ийм ч гэлээ, зурагчин эндээс өвлийн цэвэр тунгалаг байдлыг эрэлхийлж мөрөөднө. Хотыг тойрон байгалийн үзэмжит газар, цэнгэг агаар ноёлон байна. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Sleep" цомгийн "Dream" #### Хавар Хавар цаг иржээ. Хүмүүс дэлгэрч байна. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Recomposed by Max Richter: Vivaldi- The Four Seasons" цомгийн "Spring" #### Алсрал (Хоцрогсод) Рихтер уг зохиолынхоо тухай “Дуу авианууд энэ хөгжимд алсран одож байна. Алсран одох бүх зүйлд үлдэж хоцрогсод байдаг” хэмээсэн нь бий. Сэдэл төрүүлсэн бүтээл: "Voyager" цоморлигийн "Departure (Leftovers)" Зурагчны инстаграм хаяг: @kush.zorigt
https://unread.today/c/essentials-zazral	Зочинтой булан	Unread Today	2020-09-04T00:00:00	9 сарын 4, 2020	Дизайнер @zazral - Ил захидал, хүзүүний алчуур, Бөөжий	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">А. Энхцацрал</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">"Atoz by Atoz" брэндийн үүсгэн байгуулагч, дизайнер</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;">"Суусан цэцнээс явсан тэнэг дээр"</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.713%;"><div><img src="https://unread.today/files/49/b4d071ad04f4930050c6b54434912a90.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 40px;"><img src="https://unread.today/files/49/684453b9b4ff5a8a3653811008d24f57.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 40px;"><img src="https://unread.today/files/49/c6226c8fea25ec382fb4017ebfe0e7c5.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 42px;"></div></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Оймс, триконы цуглуулга</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Нэг л мэдэхэд төрөл бүрийн хээ, дизайнтай баахан оймс, трико цуглуулчихсан байсан. Өнгө хээд нь зохицуулаад өдөр тутмын хувцсандаа тусгах дуртай.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/4b04b1e76db94230ddef76f0dbe5564c.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/7b3ef48148e7872f91734f25cdd18126.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Ил захидал</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Бага байхаасаа л хүний сэтгэлээ шингээж бичсэн мэндчилгээ, захианд дурладаг байсан. Бичигдсэн огноог харахад тухайн хором мөч дахин давтагдашгүйг мэдрүүлдэг болоод ч тэр үү, бусдад күүл ил захидал бэлэглэх дуртай. Энд тэнд аялж явахдаа ил захидлыг янз янзаар нь цуглуулгадаа нэмдэг.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/29b9839af9dc4d40bb7674010cfcd668.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/00232ae68d64a2021967699845bacb40.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Хатгуур зүү</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Утас, зүүтэй найзлаад 8 жил болжээ. Ажил, гэр гээд хаа сайгүй хөглөрнө, заримдаа орон дотор ч явж байдаг.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/4102b122cee7c46d09d7a7f7c7df0151.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/4e7288d908416cfb782a15ac9058f77f.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Нүдний шил</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Дээхэн ээж харцнаас чинь бүх юм уншигддаг гэж хэлснээс хойш болж өгвөл байнга нүдний шилтэй явмаар санагддаг болсон доо. Мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалаад оюутан байхад холын хараа муудсан.</p><p><br></p><br></td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/43/062a5031d1dc5b5b44b0c5b1f1a52dd8.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/3e3e677900d0bba9adc4eeada6591cc2.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Хээтэй зүйлс</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өнгөлөг, гоё, сонин хачин хээтэй зүйлсэд өөрийн эрхгүй сэтгэл татагддаг. Миний эргэн тойронд буй декорууд бүгд өөрийн гэсэн онцгой өнгө үнэртэй. Минимал амьдралын хэв маяг таалагддаг ч харах өнцөг минь максималист.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/c5e08d436b1fad2e8313466413c08c96.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/1e8de36ce009ed3173fe9634a6848641.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Хоол</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Амьдралыг жаргалтай болгодог нэгээхэн том хэсэг нь хоол гэж боддог. Сэтгэл шингээгүй, амтгүй хоол идсэнээс зүгээр л юу ч идэхгүй явж байсан нь дээр гэж боддог доо.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/43/28e48399c51999f0d3d2a374af586bfa.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/8c2a89e042efdfe34b07205c46be0115.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Бөөжий</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Мууртай болохыг үргэлж хүсдэг хэр нь худалдаж авна гэж боддоггүй байсан. Нэг л өдөр эзнээ намайг олоод өөрөө хүрээд ирнэ гэж итгэдэг байсан, нээрэн л нэг өдөр намайг тэжээ гээд ороод ирсэн дээ. Муурыг минь Бөөжий гэдэг юм.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/43/be64ecba02d8e63a61806ab80b0b71af.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/bed2cf7709f6c6454d5b66f0cbf20eb0.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Хүзүүний алчуур</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ер нь л биедээ ямар нэг аксессуаргүй гэрээс гардаггүй. Ээмэг, шил, энгэрийн зүүлтгүй явахаар нүцгэн явж байгаа мэт эвгүй мэдрэмж төрөөд байдаг.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/43/b2320425e87a4b5e55d1742a922ddb68.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/a9f89ef43c2d58e7858092dfd602bc43.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Macbook Air</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хөнгөн болохоор авч явахад амар байдаг.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/8cf8f6fa9b81cbf55c7c481082acfb2c.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/04143f545a3748431f6c781a17ea6d30.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 111.74%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Тэмдэглэлийн дэвтэр</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өдрийн тэмдэглэлийг өөрийнхөө таньж мэдээгүй олон зан чанарыг уншиж болох толь гэж боддог. Сүүлийн үед сэтгэл хөдлөл ихтэй үедээ бичихийг илүүд үзэх болсон. Эргээд уншихад өөр хүн харж байгаа юм шиг сонин байдаг.</td><td style="width: 24.8619%;"><img src="https://unread.today/files/48/24b18cca5c323e5d8d9fbb2ed1c88e63.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 23.7569%;"><img src="https://unread.today/files/43/f8fde32ae9683cbcaa08b8a69dcf12b1.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	А. Энхцацрал "Atoz by Atoz" брэндийн үүсгэн байгуулагч, дизайнер "Суусан цэцнээс явсан тэнэг дээр" 1 Оймс, триконы цуглуулга Нэг л мэдэхэд төрөл бүрийн хээ, дизайнтай баахан оймс, трико цуглуулчихсан байсан. Өнгө хээд нь зохицуулаад өдөр тутмын хувцсандаа тусгах дуртай. 2 Ил захидал Бага байхаасаа л хүний сэтгэлээ шингээж бичсэн мэндчилгээ, захианд дурладаг байсан. Бичигдсэн огноог харахад тухайн хором мөч дахин давтагдашгүйг мэдрүүлдэг болоод ч тэр үү, бусдад күүл ил захидал бэлэглэх дуртай. Энд тэнд аялж явахдаа ил захидлыг янз янзаар нь цуглуулгадаа нэмдэг. 3 Хатгуур зүү Утас, зүүтэй найзлаад 8 жил болжээ. Ажил, гэр гээд хаа сайгүй хөглөрнө, заримдаа орон дотор ч явж байдаг. 4 Нүдний шил Дээхэн ээж харцнаас чинь бүх юм уншигддаг гэж хэлснээс хойш болж өгвөл байнга нүдний шилтэй явмаар санагддаг болсон доо. Мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалаад оюутан байхад холын хараа муудсан. 5 Хээтэй зүйлс Өнгөлөг, гоё, сонин хачин хээтэй зүйлсэд өөрийн эрхгүй сэтгэл татагддаг. Миний эргэн тойронд буй декорууд бүгд өөрийн гэсэн онцгой өнгө үнэртэй. Минимал амьдралын хэв маяг таалагддаг ч харах өнцөг минь максималист. 6 Хоол Амьдралыг жаргалтай болгодог нэгээхэн том хэсэг нь хоол гэж боддог. Сэтгэл шингээгүй, амтгүй хоол идсэнээс зүгээр л юу ч идэхгүй явж байсан нь дээр гэж боддог доо. 7 Бөөжий Мууртай болохыг үргэлж хүсдэг хэр нь худалдаж авна гэж боддоггүй байсан. Нэг л өдөр эзнээ намайг олоод өөрөө хүрээд ирнэ гэж итгэдэг байсан, нээрэн л нэг өдөр намайг тэжээ гээд ороод ирсэн дээ. Муурыг минь Бөөжий гэдэг юм. 8 Хүзүүний алчуур Ер нь л биедээ ямар нэг аксессуаргүй гэрээс гардаггүй. Ээмэг, шил, энгэрийн зүүлтгүй явахаар нүцгэн явж байгаа мэт эвгүй мэдрэмж төрөөд байдаг. 9 Macbook Air Хөнгөн болохоор авч явахад амар байдаг. 10 Тэмдэглэлийн дэвтэр Өдрийн тэмдэглэлийг өөрийнхөө таньж мэдээгүй олон зан чанарыг уншиж болох толь гэж боддог. Сүүлийн үед сэтгэл хөдлөл ихтэй үедээ бичихийг илүүд үзэх болсон. Эргээд уншихад өөр хүн харж байгаа юм шиг сонин байдаг.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| А. Энхцацрал \| \| \| \| \| "Atoz by Atoz" брэндийн үүсгэн байгуулагч, дизайнер \| \| \| \| \| "Суусан цэцнээс явсан тэнэг дээр" \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Оймс, триконы цуглуулга \| \| \| \| Нэг л мэдэхэд төрөл бүрийн хээ, дизайнтай баахан оймс, трико цуглуулчихсан байсан. Өнгө хээд нь зохицуулаад өдөр тутмын хувцсандаа тусгах дуртай. \| \| \| \| 2 \| Ил захидал \| \| \| \| Бага байхаасаа л хүний сэтгэлээ шингээж бичсэн мэндчилгээ, захианд дурладаг байсан. Бичигдсэн огноог харахад тухайн хором мөч дахин давтагдашгүйг мэдрүүлдэг болоод ч тэр үү, бусдад күүл ил захидал бэлэглэх дуртай. Энд тэнд аялж явахдаа ил захидлыг янз янзаар нь цуглуулгадаа нэмдэг. \| \| \| \| \| 3 \| Хатгуур зүү \| \| \| \| Утас, зүүтэй найзлаад 8 жил болжээ. Ажил, гэр гээд хаа сайгүй хөглөрнө, заримдаа орон дотор ч явж байдаг. \| \| \| \| 4 \| Нүдний шил \| \| \| \| Дээхэн ээж харцнаас чинь бүх юм уншигддаг гэж хэлснээс хойш болж өгвөл байнга нүдний шилтэй явмаар санагддаг болсон доо. Мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалаад оюутан байхад холын хараа муудсан. \| \| \| \| 5 \| Хээтэй зүйлс \| \| \| \| Өнгөлөг, гоё, сонин хачин хээтэй зүйлсэд өөрийн эрхгүй сэтгэл татагддаг. Миний эргэн тойронд буй декорууд бүгд өөрийн гэсэн онцгой өнгө үнэртэй. Минимал амьдралын хэв маяг таалагддаг ч харах өнцөг минь максималист. \| \| \| \| 6 \| Хоол \| \| \| \| Амьдралыг жаргалтай болгодог нэгээхэн том хэсэг нь хоол гэж боддог. Сэтгэл шингээгүй, амтгүй хоол идсэнээс зүгээр л юу ч идэхгүй явж байсан нь дээр гэж боддог доо. \| \| \| \| 7 \| Бөөжий \| \| \| \| Мууртай болохыг үргэлж хүсдэг хэр нь худалдаж авна гэж боддоггүй байсан. Нэг л өдөр эзнээ намайг олоод өөрөө хүрээд ирнэ гэж итгэдэг байсан, нээрэн л нэг өдөр намайг тэжээ гээд ороод ирсэн дээ. Муурыг минь Бөөжий гэдэг юм. \| \| \| \| 8 \| Хүзүүний алчуур \| \| \| \| Ер нь л биедээ ямар нэг аксессуаргүй гэрээс гардаггүй. Ээмэг, шил, энгэрийн зүүлтгүй явахаар нүцгэн явж байгаа мэт эвгүй мэдрэмж төрөөд байдаг. \| \| \| \| 9 \| Macbook Air \| \| \| \| Хөнгөн болохоор авч явахад амар байдаг. \| \| \| \| 10 \| Тэмдэглэлийн дэвтэр \| \| \| \| Өдрийн тэмдэглэлийг өөрийнхөө таньж мэдээгүй олон зан чанарыг уншиж болох толь гэж боддог. Сүүлийн үед сэтгэл хөдлөл ихтэй үедээ бичихийг илүүд үзэх болсон. Эргээд уншихад өөр хүн харж байгаа юм шиг сонин байдаг. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-patiar-suniko	Зочинтой булан	Unread Today	2020-11-04T00:00:00	11 сарын 4, 2020	Гэрэл зурагчин Б.Долгорсүрэн (Suniko) - Өдрүүд	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @suniko_-ийн бүтээлээс онцолж байна. 2011-2020 хүртэлх жилүүд түүний дуртгалд хэрхэн үлдсэнийг, гэрэл зургийн дуранд нь хэрхэн буусныг үзэцгээе. </h2><h2>ХАЛЬСААР ЗУРАГ АВЧ ЭХЭЛСЭН НЬ - 2011</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d8c44073f5ba9de440fe325d2ab497b5.jpg"></p><h2><div><br></div>Tsagaan Sar, Year of the Dragon (2012 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3f2b1b2e7fa6b9d3cd20e467a1bc6251.jpg"></p><h2><div><br></div>A Return (2013 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a3772fefca627c179ad685622041974d.jpg"></p><h2><div><br></div>Wanders in Big Cities - iPhone 5 (2014 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/39c9ccc291c10176ca59627b260ba3d3.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bc2e58172059edb43220edebdc25b874.jpg"></p><h2><div><br></div>Movement in NY, UB, SG - iPhone 5 (2015 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/99bfac2dc7264e361e14c2e614813140.jpg"></p><h2><div><br></div>Өдрүүд (2016 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4d72ea540b2fcadc989b69f2d03dfa4a.jpeg"></p><h2><div><br></div>Late Nights in Bangkok (2017 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5165fd7fab007029c474a3d7706232d4.jpg"></p><h2><div><br></div>Escapes (2018 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8e04191f2aeeba5418e995331ca4adb9.jpg"></p><h2><div><br></div>This Time Around (2019 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/086fe019219efb82ffa0955b5be3b472.jpg"></p><h2><div><br></div>Яруу найргийн үдэш (2020 он)</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/122a4795832ca706601bf060770e8902.jpg"></p> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @suniko_-ийн бүтээлээс онцолж байна. 2011-2020 хүртэлх жилүүд түүний дуртгалд хэрхэн үлдсэнийг, гэрэл зургийн дуранд нь хэрхэн буусныг үзэцгээе. ХАЛЬСААР ЗУРАГ АВЧ ЭХЭЛСЭН НЬ - 2011 Tsagaan Sar, Year of the Dragon (2012 он) A Return (2013 он) Wanders in Big Cities - iPhone 5 (2014 он) Movement in NY, UB, SG - iPhone 5 (2015 он) Өдрүүд (2016 он) Late Nights in Bangkok (2017 он) Escapes (2018 он) This Time Around (2019 он) Яруу найргийн үдэш (2020 он)	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид гэрэл зурагчин @suniko\_-ийн бүтээлээс онцолж байна. 2011-2020 хүртэлх жилүүд түүний дуртгалд хэрхэн үлдсэнийг, гэрэл зургийн дуранд нь хэрхэн буусныг үзэцгээе. ХАЛЬСААР ЗУРАГ АВЧ ЭХЭЛСЭН НЬ - 2011 Tsagaan Sar, Year of the Dragon (2012 он) A Return (2013 он) Wanders in Big Cities - iPhone 5 (2014 он) Movement in NY, UB, SG - iPhone 5 (2015 он) Өдрүүд (2016 он) Late Nights in Bangkok (2017 он) Escapes (2018 он) This Time Around (2019 он) Яруу найргийн үдэш (2020 он)
https://unread.today/c/howiparent-tenuukasmom	Зочинтой булан	Oyunlkham Gungaadorj	2020-10-12T00:00:00	10 сарын 12, 2020	Би хүүхдээ ингэж өсгөдөг: Тэнүүкагийн ээж Б.Номин	<div class="article-body"> <h2>Энэ удаагийн дугаартаа бид шинэхэн аав ээжүүдийн дагах дуртай "Tenuuka's mom" хуудасны админ Б.Номинг урьлаа. Бага насны хүүхэдтэй гэр бүлүүдийн хувьд хүүхдийн өсөлт хөгжил, хоол зүйн тухай монгол хэл дээр судалгаа шинжилгээтэй, эх сурвалжтай мэдээллийг тогтмол бөгөөд сонирхолтой, энгийн байдлаар авах хэрэгцээ тун их байдаг. Гэрийн эзэгтэй, ээж, их сургуулийн оюутан гээд завгүй амьдралынхаа хажуугаар 50 мянга гаруй дагагчтай сошиал хуудсуудаараа дамжуулан өөрийн эзэмшиж буй мэргэжлийн дагуу бусадтай мэдлэг туршлагаасаа хуваалцаж, залуу эцэг эхчүүдийн үнэнч туслагч болж буй түүний хүүхдээ өсгөдөг арга барилаас сонирхоцгооё.</h2><p><b>Нэр: </b>Б.Номин <br><b>Ажил:</b> Эхнэр, ээж, оюутан <br><b>Ам бүл: </b>3 <br><b>Цахим хуудсууд:</b><a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100044617831060" target="_blank"> Tenuuka’s mom</a> (Facebook),<a href="https://www.instagram.com/tenuukasmom/?ref=LEVITA%2BMOD.%2BADELA&hl=bg" target="_blank"> Tenuuka’s mom </a>(Instagram)</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/29370247e83d16d6a0507547df493864.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ?</h3><p>Сайн байна уу? Юуны өмнө намайг энэ гоё буландаа урьж оролцуулсан танай хамт олонд баярлалаа. Би нөхөр хүүгийн хамт Швейцарт амьдардаг. Одоогоор хүүхдийн хоол зүйч мэргэжлээр суралцаад явж байгаа оюутан ээж. Манай гэр бүлийн хувьд нөхөр бид хоёр хоёулаа сурдаг болохоор маш их ачаалалтай байдаг даа. Тийм ч учраас тэр нь энийг, энэ нь тэрийг хийнэ гэх мэт тогтмол хуваарилалтгүйгээр хэн эрт тарсан, хэн хичээл багатай байгаа нь гэрийнхээ ажлыг зохицуулж, хүүхдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгч авах гэх мэт ажлуудаа амжуулаад явдаг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ?</h3><p></p><p>Өнгөрсөн жил зурагтаар хүүхдийн сэтгэлзүйчийн нэгэн ярилцлагыг сонссоноос хойш аль болох хүүхдэдээ өглөөг угтах боломж олгохыг хичээдэг болсон. Бид цаг байхгүй гээд хүүхдээ өглөө шууд орноос нь босгоод, гялс хувцаслаж, өглөөний цайг нь яаран сандран идүүлээд гарах нь хүүхдэд тийм сайн биш юм билээ. Өглөөг тайван, аз жаргалтайгаар угтсан хүүхдийн тухайн өдрийнх нь сэтгэлзүй тогтвортой байдаг ба цэцэрлэгтээ ч уйлалгүй ордог гэж тайлбарлаж байсан. Бүр цаашлаад хүүхдийн сурах чадварт ч мөн адил сайнаар нөлөөлдөг юм байна лээ. Тиймээс бид өглөөдөө хүүгээ сэрэхээс өмнө босож, бүх ажлаа амжуулчхаад тайван сэрээж, хамтдаа жаахан ч гэсэн тоглох бас ярилцах цагийг гаргахыг хичээдэг. Оройдоо бол хүү маань цэцэрлэгээсээ оройтож ирдэг болохоор хурдан хоолыг нь идүүлээд жаахан тоглуулж байгаад эртхэн унтуулдаг. Ингээд аав ээж нь хоёр талд хичээлээ хийгээд суудаг даа.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8820924a37b114409ee13bc8017448b4.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ?</h3><p></p><p>Миний бакалаврын мэргэжил "багш". Тийм болохоор бусад хүмүүсийг бодоход хүүхдийн хүмүүжил, сурган хүмүүжүүлэх арга зүйтэй харьцангуй эрт танилцсан гэж хэлж болно. Гэхдээ яг өөрөө хүүхэдтэй болоод ирсэн чинь нэг хэсэг яахаа мэдэхгүй төөрөлдсөн үе бий. Тэр үедээ өөрийнхөө хэмжээнд хэд хэдэн төрлийн хүүхэд сурган хүмүүжүүлэх арга барилаас судалж байсан ч аль нь ч миний хүүд тохирох юм шиг санагдаагүй. Тиймээс өөрөөрөө үлгэрлэх арга барилаар л хүүгээ хүмүүжүүлэх гэж хичээж байна даа.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/55179c098f632ff58159d47cd77bf40e.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/506c2909d79b57a64738131cb3bd7b70.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ?</h3><p>Манай гэр бүлийн хувьд дэлгэцийн хэрэглээнд хязгаар тавьж байгаа болохоор одоогоор дуртай энтертайнмент контент байхгүй байна. Дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн гэвэл олон байдаг. Би <a href="https://www.munchkin.com/" target="_blank">Munchkin</a> брэндийн хүүхдийн хоолны хэрэгсэлд маш дуртай. Хүмүүс хуванцар гээд таагүй ханддаг ч миний хувьд аюул багатай, хөнгөхөн, өнгө үзэмж сайтай болохоор үнэхээр дурлаж хэрэглэдэг. Хүүхдийн тоглоомны хувьд сүүлийн үед<a href="https://www.facebook.com/avdartoys/photos/" target="_blank"> Avdar toys</a>-ын модон тоглоомнуудад маш дуртай болоод байгаа. Миний хүү ч дуртай тоглодог. Хүүхдийн сэтгэхүйг хөгжүүлж янз бүрээр тоглох боломжтой, хөнгөн гээд л маш олон давуу талтай санагдсан.<br> <br></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ?</h3><p>Хүүхэдтэй болоод хамгийн их ойлгосон зүйл бол би өөрийнхөө хувь хүний хөгжилд анхаарах хэрэгтэй юм байна гэдэг бодол байсан. Жишээ нь л гэхэд сөрөг мэдрэмжүүдээ зөвөөр гаргаж, илэрхийлж сурах, бусдад чин сэтгэлээсээ талархах, бусдыг хайрлах, хүндлэх гээд л олон зүйл дээрх хандлага маань өөрчлөгдсөн. Харин зан төлөвийн хувьд их хариуцлагатай, бүтээлч, нямбай болсон гэж хувьдаа боддог.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ?</h3><p></p><p>Манай нөхөр бид хоёр ярилцаад долоо хоногийн нэг, нэг өдрийг яг өөрсдөдөө зарцуулдаг. Жишээ нь, би бүтэн сайн өдрийг тэр чигт нь "Өөрийгөө хайрлах өдөр" гэж нэрлээд гэрийн ажил, хүүхэд, хичээл, сошиал медиа зэргээс хол байж гадуур ганцаараа алхах, ном унших, дуртай кофены мухлагтаа суух, найзуудтайгаа уулзах гэх мэтээр өнгөрүүлдэг. Харин нөхрийн хувьд ажлын өдрүүдээр хоёр оройг “Me time” болгодог. Энэ уламжлал тогтоод хоёр жил гаруй болж байна. Бүр дасчихдаг юм билээ. Энэ мэтээр өөрсдөдөө цаг гаргаж, амарч байхгүй бол биднийг гэж ирээд туслаад өгөх хүн энд байдаггүй.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/da74f918c342c10ca50fff6f395c1308.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5a72d1cd3f68416ef116223696ec0c23.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ?</h3><p>Анхандаа би "Яасан хэцүү юм бэ? Монголд байсан бол..." гэж ирээд л их гунигладаг байсан. Хүн болгонд л байдаг "Би хүний нутагт хүүхдээ ганцаараа өсгөж байна" гэх мэт хохирогчийн дүрд тоглосон бодлууд нэлээн санаа чилээнэ. Ер нь хэцүү болгоныг дурдана гэвэл хэцүүгүй зүйл гэж хаа ч байхгүй. Харин тэрхэн үеийнхээ ачааллыг "Ямар хүнд хэцүү юм бэ?" хэмээн хүлээж авалгүй, хандлагаа өөрчлөх нь илүү амар юм байна лээ. “Би ямар азтай юм бэ. Хүүхдээ өсгөнгөө өөрийгөө хөгжүүлж сурч боловсрох боломжтой байна шүү дээ” гэдэг өнцгөөс хараад эхэлсэн чинь хэцүү санагдахаа больчихсон. Мөн сургуулийн маань багш нар надад маш их тусалж, хүүг маань өвдсөн үед ойлгож хүлээж авдаг болохоор надад тэгтэл хэцүү санагддаггүй. Хааяадаа жаахан ядардаг ч хүүгээ хараад л сэргэчихдэг дээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ?</h3><p></p><p>Миний хувьд хүүдээ дандаа баярлаж бас байнга хүүгээрээ бахархаж явдаг. Гэдсэнд бүрэлдсэн цагаасаа эхлээд л намайг маш сайн ойлгож, хайрлаж бас дэмждэг байсан. Хичээл ихтэй үед өвдөж, ядрах зовлонгүй л явдаг байсан. Жирэмсний хордлого ч өгч үзээгүй. Төрөхдөө ч ерөөс зовоолгүй төрсөн тул хүүдээ дандаа баярлаж явдаг. Мөн долоохон сартайгаасаа эхлээд ээж аавыгаа ойлгоод, өдөржин цэцэрлэгт үлддэг байсан болохоор хүүгээрээ бахархдаг.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1b74c67dfbe2203ab48cce465045177b.jpeg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p>Швейцарт хүүхдийн цэцэрлэгийн багш нар улирал болгон эцэг эхтэй нь биечлэн уулзаж ярилцдаг юм. Өнгөрсөн өвлийн уулзалтаар багш нь, "Тэнүүка ангийнхаа хүүхдүүдтэй тоглоомоо булаацалдаад өгөхгүй болохоор нь шууд түлхдэг. Та хоёр хүүхдэдээ сөрөг сэтгэл хөдлөлөө хэрхэн зөв гаргах, илэрхийлэх талаар зааж өгч байсан уу? Ямар арга барил хэрэглэдэг вэ?" гэж асууж байсан. Тэр үед үнэндээ энэ талаар юу ч мэддэггүй байсан болохоор багшийн тэр асуултаас маш их зүйл бодож, ойлгож авсан. <br> <br>Бид хүүхдээ уйлахаар "Чимээгүй бай!", уурлахаар нь "Битгий уурлаад бай! Хүүхэд байж юундаа уурладаг юм" гээд шууд тас хорьчихдог. Энэ нь буруу юм байна лээ. Хүн л юм чинь сөрөг сэтгэл хөдлөлүүд төрнө шүү дээ. Энэ үед нь боль, битгий гэхээсээ өмнө хүүхдэдээ тухайн сэтгэл хөдлөлөө гаргах боломжийг нь олгох хэрэгтэй. Тэгээд бага багаар мэдрэмжээ хэрхэн зөв илэрхийлэх талаар нь зааж өгч байгаарай. Сөрөг сэтгэл хөдлөлийг нь зөв илэрхийлэхэд сургахгүй бол хүүхэд их дотогшоо, огцом уурладаг, аливааг хүчээр, уураар шийддэг болдог тухай тэр явдлаас мэдэж авсан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ?</h3><p>Хүүгээ өөртөө итгэлтэй, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, бусдыг хайрлаж хүндэлдэг хүн болоосой гэж хүсдэг. Зан чанарын хувьд эхэлсэн ажлаа дуусгадаг, аливаад тууштай, хариуцлагатай зан чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж битүүхэн хүсэж явдаг. Гол нь хүүхэд болгон өөрийн төрмөл зан араншинтай байдаг болохоор магадгүй миний хүссэнээр болохгүй ч байж болно. Гэхдээ өөрийнхөө чадах бүхнээр нөлөөлж бас үлгэрлэхийг хичээж байна.</p> </div>	Энэ удаагийн дугаартаа бид шинэхэн аав ээжүүдийн дагах дуртай "Tenuuka's mom" хуудасны админ Б.Номинг урьлаа. Бага насны хүүхэдтэй гэр бүлүүдийн хувьд хүүхдийн өсөлт хөгжил, хоол зүйн тухай монгол хэл дээр судалгаа шинжилгээтэй, эх сурвалжтай мэдээллийг тогтмол бөгөөд сонирхолтой, энгийн байдлаар авах хэрэгцээ тун их байдаг. Гэрийн эзэгтэй, ээж, их сургуулийн оюутан гээд завгүй амьдралынхаа хажуугаар 50 мянга гаруй дагагчтай сошиал хуудсуудаараа дамжуулан өөрийн эзэмшиж буй мэргэжлийн дагуу бусадтай мэдлэг туршлагаасаа хуваалцаж, залуу эцэг эхчүүдийн үнэнч туслагч болж буй түүний хүүхдээ өсгөдөг арга барилаас сонирхоцгооё. Нэр: Б.Номин Ажил: Эхнэр, ээж, оюутан Ам бүл: 3 Цахим хуудсууд: Tenuuka’s mom (Facebook), Tenuuka’s mom (Instagram) БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Юуны өмнө намайг энэ гоё буландаа урьж оролцуулсан танай хамт олонд баярлалаа. Би нөхөр хүүгийн хамт Швейцарт амьдардаг. Одоогоор хүүхдийн хоол зүйч мэргэжлээр суралцаад явж байгаа оюутан ээж. Манай гэр бүлийн хувьд нөхөр бид хоёр хоёулаа сурдаг болохоор маш их ачаалалтай байдаг даа. Тийм ч учраас тэр нь энийг, энэ нь тэрийг хийнэ гэх мэт тогтмол хуваарилалтгүйгээр хэн эрт тарсан, хэн хичээл багатай байгаа нь гэрийнхээ ажлыг зохицуулж, хүүхдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгч авах гэх мэт ажлуудаа амжуулаад явдаг. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өнгөрсөн жил зурагтаар хүүхдийн сэтгэлзүйчийн нэгэн ярилцлагыг сонссоноос хойш аль болох хүүхдэдээ өглөөг угтах боломж олгохыг хичээдэг болсон. Бид цаг байхгүй гээд хүүхдээ өглөө шууд орноос нь босгоод, гялс хувцаслаж, өглөөний цайг нь яаран сандран идүүлээд гарах нь хүүхдэд тийм сайн биш юм билээ. Өглөөг тайван, аз жаргалтайгаар угтсан хүүхдийн тухайн өдрийнх нь сэтгэлзүй тогтвортой байдаг ба цэцэрлэгтээ ч уйлалгүй ордог гэж тайлбарлаж байсан. Бүр цаашлаад хүүхдийн сурах чадварт ч мөн адил сайнаар нөлөөлдөг юм байна лээ. Тиймээс бид өглөөдөө хүүгээ сэрэхээс өмнө босож, бүх ажлаа амжуулчхаад тайван сэрээж, хамтдаа жаахан ч гэсэн тоглох бас ярилцах цагийг гаргахыг хичээдэг. Оройдоо бол хүү маань цэцэрлэгээсээ оройтож ирдэг болохоор хурдан хоолыг нь идүүлээд жаахан тоглуулж байгаад эртхэн унтуулдаг. Ингээд аав ээж нь хоёр талд хичээлээ хийгээд суудаг даа. ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Миний бакалаврын мэргэжил "багш". Тийм болохоор бусад хүмүүсийг бодоход хүүхдийн хүмүүжил, сурган хүмүүжүүлэх арга зүйтэй харьцангуй эрт танилцсан гэж хэлж болно. Гэхдээ яг өөрөө хүүхэдтэй болоод ирсэн чинь нэг хэсэг яахаа мэдэхгүй төөрөлдсөн үе бий. Тэр үедээ өөрийнхөө хэмжээнд хэд хэдэн төрлийн хүүхэд сурган хүмүүжүүлэх арга барилаас судалж байсан ч аль нь ч миний хүүд тохирох юм шиг санагдаагүй. Тиймээс өөрөөрөө үлгэрлэх арга барилаар л хүүгээ хүмүүжүүлэх гэж хичээж байна даа. ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Манай гэр бүлийн хувьд дэлгэцийн хэрэглээнд хязгаар тавьж байгаа болохоор одоогоор дуртай энтертайнмент контент байхгүй байна. Дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн гэвэл олон байдаг. Би Munchkin брэндийн хүүхдийн хоолны хэрэгсэлд маш дуртай. Хүмүүс хуванцар гээд таагүй ханддаг ч миний хувьд аюул багатай, хөнгөхөн, өнгө үзэмж сайтай болохоор үнэхээр дурлаж хэрэглэдэг. Хүүхдийн тоглоомны хувьд сүүлийн үед Avdar toys -ын модон тоглоомнуудад маш дуртай болоод байгаа. Миний хүү ч дуртай тоглодог. Хүүхдийн сэтгэхүйг хөгжүүлж янз бүрээр тоглох боломжтой, хөнгөн гээд л маш олон давуу талтай санагдсан. ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Хүүхэдтэй болоод хамгийн их ойлгосон зүйл бол би өөрийнхөө хувь хүний хөгжилд анхаарах хэрэгтэй юм байна гэдэг бодол байсан. Жишээ нь л гэхэд сөрөг мэдрэмжүүдээ зөвөөр гаргаж, илэрхийлж сурах, бусдад чин сэтгэлээсээ талархах, бусдыг хайрлах, хүндлэх гээд л олон зүйл дээрх хандлага маань өөрчлөгдсөн. Харин зан төлөвийн хувьд их хариуцлагатай, бүтээлч, нямбай болсон гэж хувьдаа боддог. ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Манай нөхөр бид хоёр ярилцаад долоо хоногийн нэг, нэг өдрийг яг өөрсдөдөө зарцуулдаг. Жишээ нь, би бүтэн сайн өдрийг тэр чигт нь "Өөрийгөө хайрлах өдөр" гэж нэрлээд гэрийн ажил, хүүхэд, хичээл, сошиал медиа зэргээс хол байж гадуур ганцаараа алхах, ном унших, дуртай кофены мухлагтаа суух, найзуудтайгаа уулзах гэх мэтээр өнгөрүүлдэг. Харин нөхрийн хувьд ажлын өдрүүдээр хоёр оройг “Me time” болгодог. Энэ уламжлал тогтоод хоёр жил гаруй болж байна. Бүр дасчихдаг юм билээ. Энэ мэтээр өөрсдөдөө цаг гаргаж, амарч байхгүй бол биднийг гэж ирээд туслаад өгөх хүн энд байдаггүй. АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Анхандаа би "Яасан хэцүү юм бэ? Монголд байсан бол..." гэж ирээд л их гунигладаг байсан. Хүн болгонд л байдаг "Би хүний нутагт хүүхдээ ганцаараа өсгөж байна" гэх мэт хохирогчийн дүрд тоглосон бодлууд нэлээн санаа чилээнэ. Ер нь хэцүү болгоныг дурдана гэвэл хэцүүгүй зүйл гэж хаа ч байхгүй. Харин тэрхэн үеийнхээ ачааллыг "Ямар хүнд хэцүү юм бэ?" хэмээн хүлээж авалгүй, хандлагаа өөрчлөх нь илүү амар юм байна лээ. “Би ямар азтай юм бэ. Хүүхдээ өсгөнгөө өөрийгөө хөгжүүлж сурч боловсрох боломжтой байна шүү дээ” гэдэг өнцгөөс хараад эхэлсэн чинь хэцүү санагдахаа больчихсон. Мөн сургуулийн маань багш нар надад маш их тусалж, хүүг маань өвдсөн үед ойлгож хүлээж авдаг болохоор надад тэгтэл хэцүү санагддаггүй. Хааяадаа жаахан ядардаг ч хүүгээ хараад л сэргэчихдэг дээ. ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Миний хувьд хүүдээ дандаа баярлаж бас байнга хүүгээрээ бахархаж явдаг. Гэдсэнд бүрэлдсэн цагаасаа эхлээд л намайг маш сайн ойлгож, хайрлаж бас дэмждэг байсан. Хичээл ихтэй үед өвдөж, ядрах зовлонгүй л явдаг байсан. Жирэмсний хордлого ч өгч үзээгүй. Төрөхдөө ч ерөөс зовоолгүй төрсөн тул хүүдээ дандаа баярлаж явдаг. Мөн долоохон сартайгаасаа эхлээд ээж аавыгаа ойлгоод, өдөржин цэцэрлэгт үлддэг байсан болохоор хүүгээрээ бахархдаг. ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Швейцарт хүүхдийн цэцэрлэгийн багш нар улирал болгон эцэг эхтэй нь биечлэн уулзаж ярилцдаг юм. Өнгөрсөн өвлийн уулзалтаар багш нь, "Тэнүүка ангийнхаа хүүхдүүдтэй тоглоомоо булаацалдаад өгөхгүй болохоор нь шууд түлхдэг. Та хоёр хүүхдэдээ сөрөг сэтгэл хөдлөлөө хэрхэн зөв гаргах, илэрхийлэх талаар зааж өгч байсан уу? Ямар арга барил хэрэглэдэг вэ?" гэж асууж байсан. Тэр үед үнэндээ энэ талаар юу ч мэддэггүй байсан болохоор багшийн тэр асуултаас маш их зүйл бодож, ойлгож авсан. Бид хүүхдээ уйлахаар "Чимээгүй бай!", уурлахаар нь "Битгий уурлаад бай! Хүүхэд байж юундаа уурладаг юм" гээд шууд тас хорьчихдог. Энэ нь буруу юм байна лээ. Хүн л юм чинь сөрөг сэтгэл хөдлөлүүд төрнө шүү дээ. Энэ үед нь боль, битгий гэхээсээ өмнө хүүхдэдээ тухайн сэтгэл хөдлөлөө гаргах боломжийг нь олгох хэрэгтэй. Тэгээд бага багаар мэдрэмжээ хэрхэн зөв илэрхийлэх талаар нь зааж өгч байгаарай. Сөрөг сэтгэл хөдлөлийг нь зөв илэрхийлэхэд сургахгүй бол хүүхэд их дотогшоо, огцом уурладаг, аливааг хүчээр, уураар шийддэг болдог тухай тэр явдлаас мэдэж авсан. ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүгээ өөртөө итгэлтэй, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, бусдыг хайрлаж хүндэлдэг хүн болоосой гэж хүсдэг. Зан чанарын хувьд эхэлсэн ажлаа дуусгадаг, аливаад тууштай, хариуцлагатай зан чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж битүүхэн хүсэж явдаг. Гол нь хүүхэд болгон өөрийн төрмөл зан араншинтай байдаг болохоор магадгүй миний хүссэнээр болохгүй ч байж болно. Гэхдээ өөрийнхөө чадах бүхнээр нөлөөлж бас үлгэрлэхийг хичээж байна.	Энэ удаагийн дугаартаа бид шинэхэн аав ээжүүдийн дагах дуртай "Tenuuka's mom" хуудасны админ Б.Номинг урьлаа. Бага насны хүүхэдтэй гэр бүлүүдийн хувьд хүүхдийн өсөлт хөгжил, хоол зүйн тухай монгол хэл дээр судалгаа шинжилгээтэй, эх сурвалжтай мэдээллийг тогтмол бөгөөд сонирхолтой, энгийн байдлаар авах хэрэгцээ тун их байдаг. Гэрийн эзэгтэй, ээж, их сургуулийн оюутан гээд завгүй амьдралынхаа хажуугаар 50 мянга гаруй дагагчтай сошиал хуудсуудаараа дамжуулан өөрийн эзэмшиж буй мэргэжлийн дагуу бусадтай мэдлэг туршлагаасаа хуваалцаж, залуу эцэг эхчүүдийн үнэнч туслагч болж буй түүний хүүхдээ өсгөдөг арга барилаас сонирхоцгооё. Нэр: Б.Номин Ажил: Эхнэр, ээж, оюутан Ам бүл: 3 Цахим хуудсууд: Tenuuka’s mom (Facebook), Tenuuka’s mom (Instagram) ### БИДЭНД ГЭР БҮЛЭЭ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛНА УУ? ГЭР БҮЛИЙН ҮҮРГЭЭ ХЭРХЭН ХУВААРИЛДАГ ВЭ? Сайн байна уу? Юуны өмнө намайг энэ гоё буландаа урьж оролцуулсан танай хамт олонд баярлалаа. Би нөхөр хүүгийн хамт Швейцарт амьдардаг. Одоогоор хүүхдийн хоол зүйч мэргэжлээр суралцаад явж байгаа оюутан ээж. Манай гэр бүлийн хувьд нөхөр бид хоёр хоёулаа сурдаг болохоор маш их ачаалалтай байдаг даа. Тийм ч учраас тэр нь энийг, энэ нь тэрийг хийнэ гэх мэт тогтмол хуваарилалтгүйгээр хэн эрт тарсан, хэн хичээл багатай байгаа нь гэрийнхээ ажлыг зохицуулж, хүүхдээ цэцэрлэгт нь хүргэж өгч авах гэх мэт ажлуудаа амжуулаад явдаг. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ӨГЛӨӨ, ОРОЙНЫ ДАДЛУУД ГЭВЭЛ? Өнгөрсөн жил зурагтаар хүүхдийн сэтгэлзүйчийн нэгэн ярилцлагыг сонссоноос хойш аль болох хүүхдэдээ өглөөг угтах боломж олгохыг хичээдэг болсон. Бид цаг байхгүй гээд хүүхдээ өглөө шууд орноос нь босгоод, гялс хувцаслаж, өглөөний цайг нь яаран сандран идүүлээд гарах нь хүүхдэд тийм сайн биш юм билээ. Өглөөг тайван, аз жаргалтайгаар угтсан хүүхдийн тухайн өдрийнх нь сэтгэлзүй тогтвортой байдаг ба цэцэрлэгтээ ч уйлалгүй ордог гэж тайлбарлаж байсан. Бүр цаашлаад хүүхдийн сурах чадварт ч мөн адил сайнаар нөлөөлдөг юм байна лээ. Тиймээс бид өглөөдөө хүүгээ сэрэхээс өмнө босож, бүх ажлаа амжуулчхаад тайван сэрээж, хамтдаа жаахан ч гэсэн тоглох бас ярилцах цагийг гаргахыг хичээдэг. Оройдоо бол хүү маань цэцэрлэгээсээ оройтож ирдэг болохоор хурдан хоолыг нь идүүлээд жаахан тоглуулж байгаад эртхэн унтуулдаг. Ингээд аав ээж нь хоёр талд хичээлээ хийгээд суудаг даа. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨЖ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХДЭЭ АШИГЛАДАГ СОНИРХОЛТОЙ АРГА, ТЕХНИКЭЭСЭЭ ХУВААЛЦВАЛ? Миний бакалаврын мэргэжил "багш". Тийм болохоор бусад хүмүүсийг бодоход хүүхдийн хүмүүжил, сурган хүмүүжүүлэх арга зүйтэй харьцангуй эрт танилцсан гэж хэлж болно. Гэхдээ яг өөрөө хүүхэдтэй болоод ирсэн чинь нэг хэсэг яахаа мэдэхгүй төөрөлдсөн үе бий. Тэр үедээ өөрийнхөө хэмжээнд хэд хэдэн төрлийн хүүхэд сурган хүмүүжүүлэх арга барилаас судалж байсан ч аль нь ч миний хүүд тохирох юм шиг санагдаагүй. Тиймээс өөрөөрөө үлгэрлэх арга барилаар л хүүгээ хүмүүжүүлэх гэж хичээж байна даа. ### ТАНАЙ ГЭРИЙНХНИЙ ДУРТАЙ ХҮҮХДИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ХҮҮХДИЙН/ГЭР БҮЛИЙН КОНТЕНТ? Манай гэр бүлийн хувьд дэлгэцийн хэрэглээнд хязгаар тавьж байгаа болохоор одоогоор дуртай энтертайнмент контент байхгүй байна. Дуртай хүүхдийн бүтээгдэхүүн гэвэл олон байдаг. Би Munchkin брэндийн хүүхдийн хоолны хэрэгсэлд маш дуртай. Хүмүүс хуванцар гээд таагүй ханддаг ч миний хувьд аюул багатай, хөнгөхөн, өнгө үзэмж сайтай болохоор үнэхээр дурлаж хэрэглэдэг. Хүүхдийн тоглоомны хувьд сүүлийн үед Avdar toys-ын модон тоглоомнуудад маш дуртай болоод байгаа. Миний хүү ч дуртай тоглодог. Хүүхдийн сэтгэхүйг хөгжүүлж янз бүрээр тоглох боломжтой, хөнгөн гээд л маш олон давуу талтай санагдсан. ### ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛСНООР ТАНЫ АЖЛЫН АРГА БАРИЛ, ҮЗЭЛ БОДОЛ ХЭРХЭН ӨӨРЧЛӨГДСӨН БЭ? Хүүхэдтэй болоод хамгийн их ойлгосон зүйл бол би өөрийнхөө хувь хүний хөгжилд анхаарах хэрэгтэй юм байна гэдэг бодол байсан. Жишээ нь л гэхэд сөрөг мэдрэмжүүдээ зөвөөр гаргаж, илэрхийлж сурах, бусдад чин сэтгэлээсээ талархах, бусдыг хайрлах, хүндлэх гээд л олон зүйл дээрх хандлага маань өөрчлөгдсөн. Харин зан төлөвийн хувьд их хариуцлагатай, бүтээлч, нямбай болсон гэж хувьдаа боддог. ### ТА ХЭРХЭН АМАРДАГ ВЭ? ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР БУСДЫН ТУСЛАЛЦААГ ХЭР АВДАГ ВЭ? Манай нөхөр бид хоёр ярилцаад долоо хоногийн нэг, нэг өдрийг яг өөрсдөдөө зарцуулдаг. Жишээ нь, би бүтэн сайн өдрийг тэр чигт нь "Өөрийгөө хайрлах өдөр" гэж нэрлээд гэрийн ажил, хүүхэд, хичээл, сошиал медиа зэргээс хол байж гадуур ганцаараа алхах, ном унших, дуртай кофены мухлагтаа суух, найзуудтайгаа уулзах гэх мэтээр өнгөрүүлдэг. Харин нөхрийн хувьд ажлын өдрүүдээр хоёр оройг “Me time” болгодог. Энэ уламжлал тогтоод хоёр жил гаруй болж байна. Бүр дасчихдаг юм билээ. Энэ мэтээр өөрсдөдөө цаг гаргаж, амарч байхгүй бол биднийг гэж ирээд туслаад өгөх хүн энд байдаггүй. ### АЖИЛЛАДАГ, СУРДАГ ЭЭЖ, ААВ БАЙХЫН ХАМГИЙН ХЭЦҮҮ НЬ? Анхандаа би "Яасан хэцүү юм бэ? Монголд байсан бол..." гэж ирээд л их гунигладаг байсан. Хүн болгонд л байдаг "Би хүний нутагт хүүхдээ ганцаараа өсгөж байна" гэх мэт хохирогчийн дүрд тоглосон бодлууд нэлээн санаа чилээнэ. Ер нь хэцүү болгоныг дурдана гэвэл хэцүүгүй зүйл гэж хаа ч байхгүй. Харин тэрхэн үеийнхээ ачааллыг "Ямар хүнд хэцүү юм бэ?" хэмээн хүлээж авалгүй, хандлагаа өөрчлөх нь илүү амар юм байна лээ. “Би ямар азтай юм бэ. Хүүхдээ өсгөнгөө өөрийгөө хөгжүүлж сурч боловсрох боломжтой байна шүү дээ” гэдэг өнцгөөс хараад эхэлсэн чинь хэцүү санагдахаа больчихсон. Мөн сургуулийн маань багш нар надад маш их тусалж, хүүг маань өвдсөн үед ойлгож хүлээж авдаг болохоор надад тэгтэл хэцүү санагддаггүй. Хааяадаа жаахан ядардаг ч хүүгээ хараад л сэргэчихдэг дээ. ### ЭЦЭГ ЭХИЙН ХУВИАР ХАМГИЙН ИХ БАЯРЛАСАН, БАХАРХСАН МӨЧ? Миний хувьд хүүдээ дандаа баярлаж бас байнга хүүгээрээ бахархаж явдаг. Гэдсэнд бүрэлдсэн цагаасаа эхлээд л намайг маш сайн ойлгож, хайрлаж бас дэмждэг байсан. Хичээл ихтэй үед өвдөж, ядрах зовлонгүй л явдаг байсан. Жирэмсний хордлого ч өгч үзээгүй. Төрөхдөө ч ерөөс зовоолгүй төрсөн тул хүүдээ дандаа баярлаж явдаг. Мөн долоохон сартайгаасаа эхлээд ээж аавыгаа ойлгоод, өдөржин цэцэрлэгт үлддэг байсан болохоор хүүгээрээ бахархдаг. ### ХҮҮХЭД ӨСГӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙ АВСАН ХАМГИЙН САЙН ЗӨВЛӨГӨӨ ЮУ БАЙСАН БЭ? Швейцарт хүүхдийн цэцэрлэгийн багш нар улирал болгон эцэг эхтэй нь биечлэн уулзаж ярилцдаг юм. Өнгөрсөн өвлийн уулзалтаар багш нь, "Тэнүүка ангийнхаа хүүхдүүдтэй тоглоомоо булаацалдаад өгөхгүй болохоор нь шууд түлхдэг. Та хоёр хүүхдэдээ сөрөг сэтгэл хөдлөлөө хэрхэн зөв гаргах, илэрхийлэх талаар зааж өгч байсан уу? Ямар арга барил хэрэглэдэг вэ?" гэж асууж байсан. Тэр үед үнэндээ энэ талаар юу ч мэддэггүй байсан болохоор багшийн тэр асуултаас маш их зүйл бодож, ойлгож авсан. Бид хүүхдээ уйлахаар "Чимээгүй бай!", уурлахаар нь "Битгий уурлаад бай! Хүүхэд байж юундаа уурладаг юм" гээд шууд тас хорьчихдог. Энэ нь буруу юм байна лээ. Хүн л юм чинь сөрөг сэтгэл хөдлөлүүд төрнө шүү дээ. Энэ үед нь боль, битгий гэхээсээ өмнө хүүхдэдээ тухайн сэтгэл хөдлөлөө гаргах боломжийг нь олгох хэрэгтэй. Тэгээд бага багаар мэдрэмжээ хэрхэн зөв илэрхийлэх талаар нь зааж өгч байгаарай. Сөрөг сэтгэл хөдлөлийг нь зөв илэрхийлэхэд сургахгүй бол хүүхэд их дотогшоо, огцом уурладаг, аливааг хүчээр, уураар шийддэг болдог тухай тэр явдлаас мэдэж авсан. ### ХҮҮХДЭЭ ЯМАР ХҮН БОЛООСОЙ ГЭЖ, ЯМАР ЯМАР ЧАНАРЫГ ӨӨРИЙМШҮҮЛЭЭСЭЙ ГЭЖ ХҮСДЭГ ВЭ? Хүүгээ өөртөө итгэлтэй, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг, бусдыг хайрлаж хүндэлдэг хүн болоосой гэж хүсдэг. Зан чанарын хувьд эхэлсэн ажлаа дуусгадаг, аливаад тууштай, хариуцлагатай зан чанарыг өөриймшүүлээсэй гэж битүүхэн хүсэж явдаг. Гол нь хүүхэд болгон өөрийн төрмөл зан араншинтай байдаг болохоор магадгүй миний хүссэнээр болохгүй ч байж болно. Гэхдээ өөрийнхөө чадах бүхнээр нөлөөлж бас үлгэрлэхийг хичээж байна.
https://unread.today/c/insight-10movies-towatch	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-08-28T00:00:00	8 сарын 28, 2020	Энэ намар заавал үзэх 10 кино	<div class="article-body"> <p>Хэцүү нэртээс болж сүүлийн үед кино театр дураараа кино үзээд явах боломж хумигдчихаад буй. Энэ үед бид гэртээ боломжит сувгуудаар кино үзэх нь сайхан гэгчийн сэргэлт, амралт болно. Киногоо сонгоход тань туслахаар бид өнөөдөр, сүүлийн үед гарсан, дотоод гадаадын 10 киног танилцуулахын сацуу кино үзээд машины эзэн болох алдашгүй боломжийн талаарх мэдээллийг хүргэе.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">A Beautiful Day in The neighborhood</h3><p></p><p dir="ltr">Нэвтрүүлэгч Фрэд Рожерсын бодит түүх, тодруулбал “Esquire” сэтгүүлд Том Жунодын бичсэн хөрөг нийтлэлээс сэдэвлэсэн энэхүү кино бол товчхондоо хүлээн зөвшөөрөх тухай юм. Өөрийгөө, бусдыг уучлах, хүлээн зөвшөөрөх тухай. </p><p dir="ltr">Киноны гол дүр, сэтгүүлч Ллойд Вогэлд эрхлэгч нь Рожерсын хөргийг бичих даалгавар өгнө. Ллойд Рожерсын халуун дулаан дүр төрхийг жүжиг гэж итгэх тул “үнэн” төрхийг нь харуулахаар ангуучилж эхлэвч өөрийн хүссэн үр дүнд хүрэхгүй. Энэхүү бүтээл үзсэн хэний ч сэтгэлийг дулаацуулах буй за.<br><br><br></p><p><i>Та энэ болон бусад киног үзэхийг хүсвэл Юнивишний Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс үзээрэй.</i></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/-VLEPhfEN2M?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">toy story 4</h3><p> Вүүди шинэ эзэн Боннигийнхоо хайртай тоглоом Форкиг аврахаар яваад гологдсон тоглоомуудтай учирч, өдийг хүртэл өөрийнх нь амьдралын утга учир байснаас эрс өөр оршихуйг олж нээнэ. Кино цувралуудын хоёр ба түүнээс хойших ангиуд ихэвчлэн нэгдүгээр киноныхоо хаа ч хүрэхээргүй байдаг гэвэл буруудахгүй. “Тоглоомын түүх” цуврал харин энэ жишгийг сөргүүлж чадсан билээ. Зохиол, зураглал, бүх талаар өөлөх юмгүй IV ангийг нь 2019 оны шилдэг кинонуудын нэг хэмээн шүүмжлэгчид дуу нэгтэйгээр хүлээн зөвшөөрсөн. Угаас бүх цаг үеийн шилдэг хүүхэлдэйн киноны жагсаалтуудын эхний аравт бүх анги нь эрэмбэлэгддэг, Pixar студийн “дархан аварга”-тай юу ярих билээ. Заавал үзээрэй. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/wmiIUN-7qhE?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Зура</h3><p>Шударга ёс, эрх чөлөө, итгэл найдвар. Энэ бол "Зура"-г илэрхийлэх цөөн үгс. Нийгмийн эрээнтэй бараантай талыг хууль сахиулагчид, улстөрчид болон хэвлэл мэдээллийн салбарын өнцгөөс тун чиг ээдрээтэй байдлаар харуулсан бүтээл. "37-р Точка"-ийн дараагаар өндөр хүлээлт дагуулан цацагдсан "Зура" кино "Фантастик"-ийн залуусыг Монголын кино ертөнцийн өнгийг тодорхойлогчид мөн гэдгийг дахин баталсан бүтээл болжээ. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/epCDPKUSzv8?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">jojo rabbit</h3><p></p><p dir="ltr">Берлин. 1944 он. Дэлхийн II дайн. Энэ үеийн үйл явдлыг аваад инээдмийн кино хийх санаа баргийн хүнд төрөхгүй. Харин найруулагч Тайка Вайтити энэ хүнд сэдвийг барьж авч, бараан хошигнолоор хачирлан, гэрэл сүүдрийг тун ч эвлэгхэн хослуулан үзэгчдэд барьсан нь энэ. 10 настай Жожо бол Гитлерийн үнэнч “цэрэг”. Ээж Рөүзи нь гэртээ Элса хэмээх еврей охиныг нууж байсныг мэдэж цочирдохоос эхлээд Жожогийн үзэл санааг сорих зүйлс ар араасаа хөвөрнө. </p><p dir="ltr">“Thor: Ragnarok” киногоороо олны, бас шүүмжлэгчдийн таашаалд хүрсэн найруулагч Тайка Вайтитигийн энэхүү бүтээл өнгөрсөн оны хамгийн содон бүтээлүүдийн нэг яах аргагүй мөн.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/tL4McUzXfFI?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">pokemon</h3><p></p><p>Пика пика. Покемоныг мэдэхгүй хүн бараг үгүй биз ээ. Ой санамжаа алдсан Мөрдөгч Пикачүгийн дүр, хувирал, хоолойг Райн Рейнолдс (Deadpool) амилуулсан бөгөөд өхөөрдөм жижигхэн юм шиг атлаа том хүний, бүр нэлээн “юм үзчихсэн” нэгнийрэхүү хошигнолтой нь киног сонирхолтой болгож чадсан. Гэр бүлээрээ үзэхэд тохиромжтой, эерэг, “feel good” бүтээл гэж дүгнэхэд нэг их алдахгүй болов уу. Мөрдөгч Пикачү нь видео тоглоом дээр суурилан хийгдсэн бүх цаг үеийн уран сайхны кинонууд дундаас ашиг орлогоороо хоёрт жагсаж буй бөгөөд дараагийн анги нь аль хэдийн хийгдэж эхэлжээ.<br><br><br></p><p><i>Та эдгээр киног бусдад бэлэглэх, 50 хувийн хөнгөлөлттэй үзэхийг хүсвэл Юнивишний КИНО БЭЛЭГЛЭХ, 50% OFF цэсэнд хандаарай.<br></i></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/1roy4o4tqQM?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">хийморь</h3><p>Үндэсний онцлогийг шингээж, нийтэд зориулан дэлхийн стандартад нийцүүлэн бүтээсэн өргөн дэлгэцийн монгол кино хуруу дарам цөөн. Төрийн соёрхолт зохиолч, яруу найрагч Ч.Лхамсүрэнгийн “Хүрэн морь” найраглалаас сэдэвлэн бүтээсэн “Хийморь” МУСК тэдгээрийн нэг. Кинонд ОХУ, Казахстан, Украин, Кыргыз, АНУ зэрэг олон орны уран бүтээлчид оролцсон нь уг киног илүү сонирхолтой болгосноос гадна үйл явдлын хувьд монголоос гадна казах, орос зэрэг улс үндэстний соёл, аж ахуйтай танилцах боломж олгожээ. Уг бүтээлийн найруулагчаар өмнө нь “Аав”, “Яллагч” зэрэг киног найруулж байсан, УДЭТ-ын жүжигчин Г.Эрдэнэбилэг ажилласан. Тэрээр цөөн кино найруулсан ч кино бүр нь үзэгчдийн сэтгэлийг хөдөлгөж, багагүй сайшаал, магтаал хүртдэг билээ. Хийц, зохиол, хөдөлмөр, найруулагч, кино баг, жүжигчид, үйл явдал өрнөх цаг үе гээд уг киног заавал үзэх киноныхоо жагсаалтад оруулах цөөнгүй шалтгаан бий шүү. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/ISxE9Vdmxj8?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Spies in disguise</h3><p> Тагнуулын газрын тэргүүн тагнуулч, ажилдаа бүхнээс гарамгай, дарга, хамт олондоо бишрэгдсэн Лэнс энгийн үед бол зохион бүтээгч, доожоо муутай (супер тархи) Уолтерыг тоож харах ч үгүй. Гэтэл золгүй нэгэн учралаар Лэнсийг тоож үзэхээр барахгүй амь дүйсэн хэрэгт гар нийлж ажиллах болно. Уилл Смит, Том Холланд хоёрын санаанд оромгүй гайхалтай хослол, сайн зураглал гээд олон талаараа “Spies in Disguise” өнгөрсөн оны хамгийн хөөрхөн хүүхэлдэйн киноны нэг.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/A05s7OM-8Oc?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Honey Boy</h3><p>Нэрт жүжигчин Ш.Лабаф найруулагчийн хувьд анхны бүтээлээрээ ямар мэдрэмжтэй, чадварлаг уран бүтээлч вэ гэдгээ дахин нотолж чаджээ. "Honey Boy" бол түүний өөрийн бага насны амьдралаасаа сэдэвлэн бичсэн, гунигтай ч гэмээр, хөгжилтэй ч гэмээр, цогцоороо бол сэтгэл хөдөлгөм түүхийг тун чиг өвөрмөц өнцгөөс харуулсан кино. Тэр архины эсрэг эмчилгээ хийлгэж байхдаа өөрийнхөө аавын дүрийг дэлгэцэнд мөнхлөн, багынхаа хочоор киногоо нэрлэсэн нь сонирхолтой. Таны өдөр бүр үзээд байхгүй, кино театрын жагсаалтаас хайгаад олохгүй, гэхдээ удтал сэтгэлээс гарахгүй, нэг бусыг бодуулах бүтээл. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/5RR8WTQzwSk?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">1917</h3><p>Сэм Мендесийн найруулсан “1917” бол сүүлийн Оскараас гурван шагнал хүртсэн, дайны сэдэвт драм бүтээл юм. Кинонд Дэлхийн I дайнд Британийн хоёр цэрэг нэн чухал мэдээ хүргэх амь өрссөн хүнд даалгаврыг авч, хэрхэн үүргээ гүйцэтгэж буйг өгүүлдэг. Британийн олон чадварлаг жүжигчин тоглосон бөгөөд туслах дүрд Колин Ферт, Бенедикт Камбербач, Ричард Мадден нар тоглосон гээд л бод. Хийцийн хувьд кино зургийг нэг кадраар авсан нь (авсан мэт харагдуулсан нь) онцгой болж, олны талархлыг хүлээсэн юм. Зохиол, хийц, жүжиглэлт гээд бүх л талаараа сайн байж чадсан уг кино бокс оффисд ч амжилттай байж 383 сая долларыг олжээ.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/gZjQROMAh_s?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">onward</h3><p>Сэтгэл хөдлөм бүтээлүүдээрээ биднийг баясгасаар ирсэн "Pixar"-ийн шинэ кино гарч буйг дуулаад хоног тоолон хүлээж байсан ч COVID-19-ийн улмаас театраар гарах нь хойшлогдож орхисон юм. Үүнээс болоод ч тэр үү, бусад "Pixar"-ийн анимэйшнүүдийг бодвол хүмүүст харьцангуй бага танигдсан нь харамсалтай. Том Холланд, Крис Пратт нарын дуу оруулсан энэ бүтээл үлгэр домгийн амьтад жирийн хүмүүс мэт амьдардаг ертөнцөөр аялуулах ба багадаа аавыгаа алдсан ах дүү хоёрын аавтайгаа уулзах гэсэн адал явдлын тухай өгүүлнэ. Ах дүү хоёрын нандин харилцааг хөндсөн нь өөр анимэйшн бүтээлүүдээс тэр бүр олж хардаггүй дүр зураг шиг. Түүнчлэн жүжигчдийн, тэр дундаа Том Холландын дуу оруулалт гайхалтай; уйлах, инээх, хөгжилдөх бүх л мөчүүд нь бодит мэт болжээ. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/gn5QmllRCn4?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">КИНО ҮЗЭЭД ЛАДАТАЙ БОЛООРОЙ</h3><p></p><p class="MsoNormal">Та бүхэн Юнивишнээр дээр танилцуулсан 10 болон бусад кинонуудаас сонгон үзээд “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт хамрагдаж, 2020 оны цоо шинэ загварын ЛАДА АВТОМАШИН болон бусад БЭЛГҮҮДИЙН ЭЗЭН болох боломжтойг дурдъя:</p><p class="MsoNormal">Эдгээр кинонуудийг үзэхийн тулд Юнивишнийн хэрэглэгчид IPTV үндсэн цэст байрлах 5 цэсээс хүссэн киногоо үзэх боломжтой:</p><p>1. Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс хүссэн киногоо үзэх <br>2. Кино багцуудаас дурын КИНО БАГЦ-аа идэвхжүүлэх <br>3. Дотнын хүндээ КИНО БЭЛЭГЛЭХ <br>4. БАГЦАЛСАН КИНО идэвхжүүлэх <br>5. 50% OFF цэсээс хүссэн киногоо үзэх</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/19f77e865f3f0b2d93cb08f4c3445136.jpg"></p><p>1 кино үзэхэд 1 эрх идэвхжих тул хэдэн ч кино үзээд, хэнд ч хамаагүй кино бэлэглээд хөтөлбөрт оролцох олон олон эрхтэй болж болох юм. Бэлгийн эздийг 10 дугаар сарын 6-ны өдөр 19:00 цагт Юнивишнийн Промо сувгаар тодруулна гэдгийг эцэст нь сануулъя.</p> </div>	Хэцүү нэртээс болж сүүлийн үед кино театр дураараа кино үзээд явах боломж хумигдчихаад буй. Энэ үед бид гэртээ боломжит сувгуудаар кино үзэх нь сайхан гэгчийн сэргэлт, амралт болно. Киногоо сонгоход тань туслахаар бид өнөөдөр, сүүлийн үед гарсан, дотоод гадаадын 10 киног танилцуулахын сацуу кино үзээд машины эзэн болох алдашгүй боломжийн талаарх мэдээллийг хүргэе. A Beautiful Day in The neighborhood Нэвтрүүлэгч Фрэд Рожерсын бодит түүх, тодруулбал “Esquire” сэтгүүлд Том Жунодын бичсэн хөрөг нийтлэлээс сэдэвлэсэн энэхүү кино бол товчхондоо хүлээн зөвшөөрөх тухай юм. Өөрийгөө, бусдыг уучлах, хүлээн зөвшөөрөх тухай. Киноны гол дүр, сэтгүүлч Ллойд Вогэлд эрхлэгч нь Рожерсын хөргийг бичих даалгавар өгнө. Ллойд Рожерсын халуун дулаан дүр төрхийг жүжиг гэж итгэх тул “үнэн” төрхийг нь харуулахаар ангуучилж эхлэвч өөрийн хүссэн үр дүнд хүрэхгүй. Энэхүү бүтээл үзсэн хэний ч сэтгэлийг дулаацуулах буй за. Та энэ болон бусад киног үзэхийг хүсвэл Юнивишний Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс үзээрэй. toy story 4 Вүүди шинэ эзэн Боннигийнхоо хайртай тоглоом Форкиг аврахаар яваад гологдсон тоглоомуудтай учирч, өдийг хүртэл өөрийнх нь амьдралын утга учир байснаас эрс өөр оршихуйг олж нээнэ. Кино цувралуудын хоёр ба түүнээс хойших ангиуд ихэвчлэн нэгдүгээр киноныхоо хаа ч хүрэхээргүй байдаг гэвэл буруудахгүй. “Тоглоомын түүх” цуврал харин энэ жишгийг сөргүүлж чадсан билээ. Зохиол, зураглал, бүх талаар өөлөх юмгүй IV ангийг нь 2019 оны шилдэг кинонуудын нэг хэмээн шүүмжлэгчид дуу нэгтэйгээр хүлээн зөвшөөрсөн. Угаас бүх цаг үеийн шилдэг хүүхэлдэйн киноны жагсаалтуудын эхний аравт бүх анги нь эрэмбэлэгддэг, Pixar студийн “дархан аварга”-тай юу ярих билээ. Заавал үзээрэй. Зура Шударга ёс, эрх чөлөө, итгэл найдвар. Энэ бол "Зура"-г илэрхийлэх цөөн үгс. Нийгмийн эрээнтэй бараантай талыг хууль сахиулагчид, улстөрчид болон хэвлэл мэдээллийн салбарын өнцгөөс тун чиг ээдрээтэй байдлаар харуулсан бүтээл. "37-р Точка"-ийн дараагаар өндөр хүлээлт дагуулан цацагдсан "Зура" кино "Фантастик"-ийн залуусыг Монголын кино ертөнцийн өнгийг тодорхойлогчид мөн гэдгийг дахин баталсан бүтээл болжээ. jojo rabbit Берлин. 1944 он. Дэлхийн II дайн. Энэ үеийн үйл явдлыг аваад инээдмийн кино хийх санаа баргийн хүнд төрөхгүй. Харин найруулагч Тайка Вайтити энэ хүнд сэдвийг барьж авч, бараан хошигнолоор хачирлан, гэрэл сүүдрийг тун ч эвлэгхэн хослуулан үзэгчдэд барьсан нь энэ. 10 настай Жожо бол Гитлерийн үнэнч “цэрэг”. Ээж Рөүзи нь гэртээ Элса хэмээх еврей охиныг нууж байсныг мэдэж цочирдохоос эхлээд Жожогийн үзэл санааг сорих зүйлс ар араасаа хөвөрнө. “Thor: Ragnarok” киногоороо олны, бас шүүмжлэгчдийн таашаалд хүрсэн найруулагч Тайка Вайтитигийн энэхүү бүтээл өнгөрсөн оны хамгийн содон бүтээлүүдийн нэг яах аргагүй мөн. pokemon Пика пика. Покемоныг мэдэхгүй хүн бараг үгүй биз ээ. Ой санамжаа алдсан Мөрдөгч Пикачүгийн дүр, хувирал, хоолойг Райн Рейнолдс (Deadpool) амилуулсан бөгөөд өхөөрдөм жижигхэн юм шиг атлаа том хүний, бүр нэлээн “юм үзчихсэн” нэгнийрэхүү хошигнолтой нь киног сонирхолтой болгож чадсан. Гэр бүлээрээ үзэхэд тохиромжтой, эерэг, “feel good” бүтээл гэж дүгнэхэд нэг их алдахгүй болов уу. Мөрдөгч Пикачү нь видео тоглоом дээр суурилан хийгдсэн бүх цаг үеийн уран сайхны кинонууд дундаас ашиг орлогоороо хоёрт жагсаж буй бөгөөд дараагийн анги нь аль хэдийн хийгдэж эхэлжээ. Та эдгээр киног бусдад бэлэглэх, 50 хувийн хөнгөлөлттэй үзэхийг хүсвэл Юнивишний КИНО БЭЛЭГЛЭХ, 50% OFF цэсэнд хандаарай. хийморь Үндэсний онцлогийг шингээж, нийтэд зориулан дэлхийн стандартад нийцүүлэн бүтээсэн өргөн дэлгэцийн монгол кино хуруу дарам цөөн. Төрийн соёрхолт зохиолч, яруу найрагч Ч.Лхамсүрэнгийн “Хүрэн морь” найраглалаас сэдэвлэн бүтээсэн “Хийморь” МУСК тэдгээрийн нэг. Кинонд ОХУ, Казахстан, Украин, Кыргыз, АНУ зэрэг олон орны уран бүтээлчид оролцсон нь уг киног илүү сонирхолтой болгосноос гадна үйл явдлын хувьд монголоос гадна казах, орос зэрэг улс үндэстний соёл, аж ахуйтай танилцах боломж олгожээ. Уг бүтээлийн найруулагчаар өмнө нь “Аав”, “Яллагч” зэрэг киног найруулж байсан, УДЭТ-ын жүжигчин Г.Эрдэнэбилэг ажилласан. Тэрээр цөөн кино найруулсан ч кино бүр нь үзэгчдийн сэтгэлийг хөдөлгөж, багагүй сайшаал, магтаал хүртдэг билээ. Хийц, зохиол, хөдөлмөр, найруулагч, кино баг, жүжигчид, үйл явдал өрнөх цаг үе гээд уг киног заавал үзэх киноныхоо жагсаалтад оруулах цөөнгүй шалтгаан бий шүү. Spies in disguise Тагнуулын газрын тэргүүн тагнуулч, ажилдаа бүхнээс гарамгай, дарга, хамт олондоо бишрэгдсэн Лэнс энгийн үед бол зохион бүтээгч, доожоо муутай (супер тархи) Уолтерыг тоож харах ч үгүй. Гэтэл золгүй нэгэн учралаар Лэнсийг тоож үзэхээр барахгүй амь дүйсэн хэрэгт гар нийлж ажиллах болно. Уилл Смит, Том Холланд хоёрын санаанд оромгүй гайхалтай хослол, сайн зураглал гээд олон талаараа “Spies in Disguise” өнгөрсөн оны хамгийн хөөрхөн хүүхэлдэйн киноны нэг. Honey Boy Нэрт жүжигчин Ш.Лабаф найруулагчийн хувьд анхны бүтээлээрээ ямар мэдрэмжтэй, чадварлаг уран бүтээлч вэ гэдгээ дахин нотолж чаджээ. "Honey Boy" бол түүний өөрийн бага насны амьдралаасаа сэдэвлэн бичсэн, гунигтай ч гэмээр, хөгжилтэй ч гэмээр, цогцоороо бол сэтгэл хөдөлгөм түүхийг тун чиг өвөрмөц өнцгөөс харуулсан кино. Тэр архины эсрэг эмчилгээ хийлгэж байхдаа өөрийнхөө аавын дүрийг дэлгэцэнд мөнхлөн, багынхаа хочоор киногоо нэрлэсэн нь сонирхолтой. Таны өдөр бүр үзээд байхгүй, кино театрын жагсаалтаас хайгаад олохгүй, гэхдээ удтал сэтгэлээс гарахгүй, нэг бусыг бодуулах бүтээл. 1917 Сэм Мендесийн найруулсан “1917” бол сүүлийн Оскараас гурван шагнал хүртсэн, дайны сэдэвт драм бүтээл юм. Кинонд Дэлхийн I дайнд Британийн хоёр цэрэг нэн чухал мэдээ хүргэх амь өрссөн хүнд даалгаврыг авч, хэрхэн үүргээ гүйцэтгэж буйг өгүүлдэг. Британийн олон чадварлаг жүжигчин тоглосон бөгөөд туслах дүрд Колин Ферт, Бенедикт Камбербач, Ричард Мадден нар тоглосон гээд л бод. Хийцийн хувьд кино зургийг нэг кадраар авсан нь (авсан мэт харагдуулсан нь) онцгой болж, олны талархлыг хүлээсэн юм. Зохиол, хийц, жүжиглэлт гээд бүх л талаараа сайн байж чадсан уг кино бокс оффисд ч амжилттай байж 383 сая долларыг олжээ. onward Сэтгэл хөдлөм бүтээлүүдээрээ биднийг баясгасаар ирсэн "Pixar"-ийн шинэ кино гарч буйг дуулаад хоног тоолон хүлээж байсан ч COVID-19-ийн улмаас театраар гарах нь хойшлогдож орхисон юм. Үүнээс болоод ч тэр үү, бусад "Pixar"-ийн анимэйшнүүдийг бодвол хүмүүст харьцангуй бага танигдсан нь харамсалтай. Том Холланд, Крис Пратт нарын дуу оруулсан энэ бүтээл үлгэр домгийн амьтад жирийн хүмүүс мэт амьдардаг ертөнцөөр аялуулах ба багадаа аавыгаа алдсан ах дүү хоёрын аавтайгаа уулзах гэсэн адал явдлын тухай өгүүлнэ. Ах дүү хоёрын нандин харилцааг хөндсөн нь өөр анимэйшн бүтээлүүдээс тэр бүр олж хардаггүй дүр зураг шиг. Түүнчлэн жүжигчдийн, тэр дундаа Том Холландын дуу оруулалт гайхалтай; уйлах, инээх, хөгжилдөх бүх л мөчүүд нь бодит мэт болжээ. КИНО ҮЗЭЭД ЛАДАТАЙ БОЛООРОЙ Та бүхэн Юнивишнээр дээр танилцуулсан 10 болон бусад кинонуудаас сонгон үзээд “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт хамрагдаж, 2020 оны цоо шинэ загварын ЛАДА АВТОМАШИН болон бусад БЭЛГҮҮДИЙН ЭЗЭН болох боломжтойг дурдъя: Эдгээр кинонуудийг үзэхийн тулд Юнивишнийн хэрэглэгчид IPTV үндсэн цэст байрлах 5 цэсээс хүссэн киногоо үзэх боломжтой: 1. Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс хүссэн киногоо үзэх 2. Кино багцуудаас дурын КИНО БАГЦ-аа идэвхжүүлэх 3. Дотнын хүндээ КИНО БЭЛЭГЛЭХ 4. БАГЦАЛСАН КИНО идэвхжүүлэх 5. 50% OFF цэсээс хүссэн киногоо үзэх 1 кино үзэхэд 1 эрх идэвхжих тул хэдэн ч кино үзээд, хэнд ч хамаагүй кино бэлэглээд хөтөлбөрт оролцох олон олон эрхтэй болж болох юм. Бэлгийн эздийг 10 дугаар сарын 6-ны өдөр 19:00 цагт Юнивишнийн Промо сувгаар тодруулна гэдгийг эцэст нь сануулъя.	Хэцүү нэртээс болж сүүлийн үед кино театр дураараа кино үзээд явах боломж хумигдчихаад буй. Энэ үед бид гэртээ боломжит сувгуудаар кино үзэх нь сайхан гэгчийн сэргэлт, амралт болно. Киногоо сонгоход тань туслахаар бид өнөөдөр, сүүлийн үед гарсан, дотоод гадаадын 10 киног танилцуулахын сацуу кино үзээд машины эзэн болох алдашгүй боломжийн талаарх мэдээллийг хүргэе. ### A Beautiful Day in The neighborhood Нэвтрүүлэгч Фрэд Рожерсын бодит түүх, тодруулбал “Esquire” сэтгүүлд Том Жунодын бичсэн хөрөг нийтлэлээс сэдэвлэсэн энэхүү кино бол товчхондоо хүлээн зөвшөөрөх тухай юм. Өөрийгөө, бусдыг уучлах, хүлээн зөвшөөрөх тухай. Киноны гол дүр, сэтгүүлч Ллойд Вогэлд эрхлэгч нь Рожерсын хөргийг бичих даалгавар өгнө. Ллойд Рожерсын халуун дулаан дүр төрхийг жүжиг гэж итгэх тул “үнэн” төрхийг нь харуулахаар ангуучилж эхлэвч өөрийн хүссэн үр дүнд хүрэхгүй. Энэхүү бүтээл үзсэн хэний ч сэтгэлийг дулаацуулах буй за. Та энэ болон бусад киног үзэхийг хүсвэл Юнивишний Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс үзээрэй. ### toy story 4 Вүүди шинэ эзэн Боннигийнхоо хайртай тоглоом Форкиг аврахаар яваад гологдсон тоглоомуудтай учирч, өдийг хүртэл өөрийнх нь амьдралын утга учир байснаас эрс өөр оршихуйг олж нээнэ. Кино цувралуудын хоёр ба түүнээс хойших ангиуд ихэвчлэн нэгдүгээр киноныхоо хаа ч хүрэхээргүй байдаг гэвэл буруудахгүй. “Тоглоомын түүх” цуврал харин энэ жишгийг сөргүүлж чадсан билээ. Зохиол, зураглал, бүх талаар өөлөх юмгүй IV ангийг нь 2019 оны шилдэг кинонуудын нэг хэмээн шүүмжлэгчид дуу нэгтэйгээр хүлээн зөвшөөрсөн. Угаас бүх цаг үеийн шилдэг хүүхэлдэйн киноны жагсаалтуудын эхний аравт бүх анги нь эрэмбэлэгддэг, Pixar студийн “дархан аварга”-тай юу ярих билээ. Заавал үзээрэй. ### Зура Шударга ёс, эрх чөлөө, итгэл найдвар. Энэ бол "Зура"-г илэрхийлэх цөөн үгс. Нийгмийн эрээнтэй бараантай талыг хууль сахиулагчид, улстөрчид болон хэвлэл мэдээллийн салбарын өнцгөөс тун чиг ээдрээтэй байдлаар харуулсан бүтээл. "37-р Точка"-ийн дараагаар өндөр хүлээлт дагуулан цацагдсан "Зура" кино "Фантастик"-ийн залуусыг Монголын кино ертөнцийн өнгийг тодорхойлогчид мөн гэдгийг дахин баталсан бүтээл болжээ. ### jojo rabbit Берлин. 1944 он. Дэлхийн II дайн. Энэ үеийн үйл явдлыг аваад инээдмийн кино хийх санаа баргийн хүнд төрөхгүй. Харин найруулагч Тайка Вайтити энэ хүнд сэдвийг барьж авч, бараан хошигнолоор хачирлан, гэрэл сүүдрийг тун ч эвлэгхэн хослуулан үзэгчдэд барьсан нь энэ. 10 настай Жожо бол Гитлерийн үнэнч “цэрэг”. Ээж Рөүзи нь гэртээ Элса хэмээх еврей охиныг нууж байсныг мэдэж цочирдохоос эхлээд Жожогийн үзэл санааг сорих зүйлс ар араасаа хөвөрнө. “Thor: Ragnarok” киногоороо олны, бас шүүмжлэгчдийн таашаалд хүрсэн найруулагч Тайка Вайтитигийн энэхүү бүтээл өнгөрсөн оны хамгийн содон бүтээлүүдийн нэг яах аргагүй мөн. ### pokemon Пика пика. Покемоныг мэдэхгүй хүн бараг үгүй биз ээ. Ой санамжаа алдсан Мөрдөгч Пикачүгийн дүр, хувирал, хоолойг Райн Рейнолдс (Deadpool) амилуулсан бөгөөд өхөөрдөм жижигхэн юм шиг атлаа том хүний, бүр нэлээн “юм үзчихсэн” нэгнийрэхүү хошигнолтой нь киног сонирхолтой болгож чадсан. Гэр бүлээрээ үзэхэд тохиромжтой, эерэг, “feel good” бүтээл гэж дүгнэхэд нэг их алдахгүй болов уу. Мөрдөгч Пикачү нь видео тоглоом дээр суурилан хийгдсэн бүх цаг үеийн уран сайхны кинонууд дундаас ашиг орлогоороо хоёрт жагсаж буй бөгөөд дараагийн анги нь аль хэдийн хийгдэж эхэлжээ. Та эдгээр киног бусдад бэлэглэх, 50 хувийн хөнгөлөлттэй үзэхийг хүсвэл Юнивишний КИНО БЭЛЭГЛЭХ, 50% OFF цэсэнд хандаарай. ### хийморь Үндэсний онцлогийг шингээж, нийтэд зориулан дэлхийн стандартад нийцүүлэн бүтээсэн өргөн дэлгэцийн монгол кино хуруу дарам цөөн. Төрийн соёрхолт зохиолч, яруу найрагч Ч.Лхамсүрэнгийн “Хүрэн морь” найраглалаас сэдэвлэн бүтээсэн “Хийморь” МУСК тэдгээрийн нэг. Кинонд ОХУ, Казахстан, Украин, Кыргыз, АНУ зэрэг олон орны уран бүтээлчид оролцсон нь уг киног илүү сонирхолтой болгосноос гадна үйл явдлын хувьд монголоос гадна казах, орос зэрэг улс үндэстний соёл, аж ахуйтай танилцах боломж олгожээ. Уг бүтээлийн найруулагчаар өмнө нь “Аав”, “Яллагч” зэрэг киног найруулж байсан, УДЭТ-ын жүжигчин Г.Эрдэнэбилэг ажилласан. Тэрээр цөөн кино найруулсан ч кино бүр нь үзэгчдийн сэтгэлийг хөдөлгөж, багагүй сайшаал, магтаал хүртдэг билээ. Хийц, зохиол, хөдөлмөр, найруулагч, кино баг, жүжигчид, үйл явдал өрнөх цаг үе гээд уг киног заавал үзэх киноныхоо жагсаалтад оруулах цөөнгүй шалтгаан бий шүү. ### Spies in disguise Тагнуулын газрын тэргүүн тагнуулч, ажилдаа бүхнээс гарамгай, дарга, хамт олондоо бишрэгдсэн Лэнс энгийн үед бол зохион бүтээгч, доожоо муутай (супер тархи) Уолтерыг тоож харах ч үгүй. Гэтэл золгүй нэгэн учралаар Лэнсийг тоож үзэхээр барахгүй амь дүйсэн хэрэгт гар нийлж ажиллах болно. Уилл Смит, Том Холланд хоёрын санаанд оромгүй гайхалтай хослол, сайн зураглал гээд олон талаараа “Spies in Disguise” өнгөрсөн оны хамгийн хөөрхөн хүүхэлдэйн киноны нэг. ### Honey Boy Нэрт жүжигчин Ш.Лабаф найруулагчийн хувьд анхны бүтээлээрээ ямар мэдрэмжтэй, чадварлаг уран бүтээлч вэ гэдгээ дахин нотолж чаджээ. "Honey Boy" бол түүний өөрийн бага насны амьдралаасаа сэдэвлэн бичсэн, гунигтай ч гэмээр, хөгжилтэй ч гэмээр, цогцоороо бол сэтгэл хөдөлгөм түүхийг тун чиг өвөрмөц өнцгөөс харуулсан кино. Тэр архины эсрэг эмчилгээ хийлгэж байхдаа өөрийнхөө аавын дүрийг дэлгэцэнд мөнхлөн, багынхаа хочоор киногоо нэрлэсэн нь сонирхолтой. Таны өдөр бүр үзээд байхгүй, кино театрын жагсаалтаас хайгаад олохгүй, гэхдээ удтал сэтгэлээс гарахгүй, нэг бусыг бодуулах бүтээл. ### 1917 Сэм Мендесийн найруулсан “1917” бол сүүлийн Оскараас гурван шагнал хүртсэн, дайны сэдэвт драм бүтээл юм. Кинонд Дэлхийн I дайнд Британийн хоёр цэрэг нэн чухал мэдээ хүргэх амь өрссөн хүнд даалгаврыг авч, хэрхэн үүргээ гүйцэтгэж буйг өгүүлдэг. Британийн олон чадварлаг жүжигчин тоглосон бөгөөд туслах дүрд Колин Ферт, Бенедикт Камбербач, Ричард Мадден нар тоглосон гээд л бод. Хийцийн хувьд кино зургийг нэг кадраар авсан нь (авсан мэт харагдуулсан нь) онцгой болж, олны талархлыг хүлээсэн юм. Зохиол, хийц, жүжиглэлт гээд бүх л талаараа сайн байж чадсан уг кино бокс оффисд ч амжилттай байж 383 сая долларыг олжээ. ### onward Сэтгэл хөдлөм бүтээлүүдээрээ биднийг баясгасаар ирсэн "Pixar"-ийн шинэ кино гарч буйг дуулаад хоног тоолон хүлээж байсан ч COVID-19-ийн улмаас театраар гарах нь хойшлогдож орхисон юм. Үүнээс болоод ч тэр үү, бусад "Pixar"-ийн анимэйшнүүдийг бодвол хүмүүст харьцангуй бага танигдсан нь харамсалтай. Том Холланд, Крис Пратт нарын дуу оруулсан энэ бүтээл үлгэр домгийн амьтад жирийн хүмүүс мэт амьдардаг ертөнцөөр аялуулах ба багадаа аавыгаа алдсан ах дүү хоёрын аавтайгаа уулзах гэсэн адал явдлын тухай өгүүлнэ. Ах дүү хоёрын нандин харилцааг хөндсөн нь өөр анимэйшн бүтээлүүдээс тэр бүр олж хардаггүй дүр зураг шиг. Түүнчлэн жүжигчдийн, тэр дундаа Том Холландын дуу оруулалт гайхалтай; уйлах, инээх, хөгжилдөх бүх л мөчүүд нь бодит мэт болжээ. ### КИНО ҮЗЭЭД ЛАДАТАЙ БОЛООРОЙ Та бүхэн Юнивишнээр дээр танилцуулсан 10 болон бусад кинонуудаас сонгон үзээд “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт хамрагдаж, 2020 оны цоо шинэ загварын ЛАДА АВТОМАШИН болон бусад БЭЛГҮҮДИЙН ЭЗЭН болох боломжтойг дурдъя: Эдгээр кинонуудийг үзэхийн тулд Юнивишнийн хэрэглэгчид IPTV үндсэн цэст байрлах 5 цэсээс хүссэн киногоо үзэх боломжтой: 1. Видео санд байрлах ЛАДАТАЙ КИНО цэсээс хүссэн киногоо үзэх 2. Кино багцуудаас дурын КИНО БАГЦ-аа идэвхжүүлэх 3. Дотнын хүндээ КИНО БЭЛЭГЛЭХ 4. БАГЦАЛСАН КИНО идэвхжүүлэх 5. 50% OFF цэсээс хүссэн киногоо үзэх 1 кино үзэхэд 1 эрх идэвхжих тул хэдэн ч кино үзээд, хэнд ч хамаагүй кино бэлэглээд хөтөлбөрт оролцох олон олон эрхтэй болж болох юм. Бэлгийн эздийг 10 дугаар сарын 6-ны өдөр 19:00 цагт Юнивишнийн Промо сувгаар тодруулна гэдгийг эцэст нь сануулъя.
https://unread.today/c/essentials-artofzaya	Зочинтой булан	Unread Today	2020-09-25T00:00:00	9 сарын 25, 2020	Зураач @artofzaya - Хүүхэлдэй, бүрх, үлээвэр хөгжим...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 133.853%;">С.Заяасайхан</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 133.853%;">Зураач, артист</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 133.853%;">"Хамгийн их айж эмээж буй зүйлээ барьж авах нь уран бүтээлч хүний явах зам юм." С.Заяасайхан</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 133.853%;"><img class="fr-fil fr-dii" src="https://unread.today/files/43/5bf98084e38fb04bd5a210a2b2ce3f8f.jpg" data-size="160,160" data-success="true" style="width: 44px;"><span class="fr-img-caption fr-fil fr-dii" style="width: 42px;"><span class="fr-img-wrap" style="width: 44px;"><img src="https://unread.today/files/43/36057d3801c3f8f726f6a924803063a3.jpg" data-size="160,160" data-success="true" style="width: 44px;"></span></span><img class="fr-dii" src="https://unread.today/files/43/a0ce2a9b2d213529a56b81a4a6e7ddcb.jpg" data-size="160,160" data-success="true" style="width: 44px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Хүүхэлдэй</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энд тэнд явахдаа иймэрхүү гаж, эртний маягийн хүүхэлдэйнүүд цуглуулах дуртай. Энэ дунд байгаа вүүдүү хүүхэлдэйг Өмнөд Африкаас авч байсан. Хүйсэн дээрээ тольтой, хараал хариулдаг гэж үздэг.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/220749a7c4e5b43336eb9360f672e1f3.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/e772b9808c0ec241723e79d683d2a928.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Нүдний шил</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">1975 оны, гар аргаар хийсэн vintage нүдний шил.</td><td style="width: 45.7383%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/d6a53429cb1538cbb8d83558ff5492ff.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 9.7239%;"><img src="https://unread.today/files/43/c3d3840dbb96bdf827ae7acb77751561.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1150,1150" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Түүхэн гэрэл зургууд</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Монголын түүхэн гэрэл зургууд нэлээд бий. Энэ зургаас монгол хүний ялгамжит чанар илт харагддаг. Одоо бол гаднын соёлууд орж ирээд манайх нэлээд холимог ижилсэлтэй болчихсон.</td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/413a88e74b3f3a070ed0840c19d0c513.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/c214dff1efabe548dc4eecf9bf72a5b9.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Бийр, будаг тэргүүтэн</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Тосон будгийн хувьд Rembrandt гэх хамгийн алдартай брэндээс аваад зарим үед Италийн Classico, Японы Kusakabe, Английн Winsor зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнийг ашигладаг.</p><p>Акрилкийн хувьд Италийн Maimeri, Америкийн Amsterdam зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнүүд бий. Би будаг мэтийн шаардлагатай материалуудаа нэг жилээр нь аваад нөөцөлчихдөг юм. Үнэ өртөг нь өндөр болдог. Зурна гэдэг золиосгүй, хялбархан хийдэг зүйл биш ээ.</p></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/3305a402afac07ec413145bd24c26971.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/f415947aa4df08faec6cd612699489b9.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1080,1080" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Зураг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Зураг бол нэг ёсондоо контент юм. Зураач бүтээлээрээ ямар нэг агуулга хүргэхийг хичээдэг. Зурах хэлбэр, дүрс нь бол түүний илэрхийлэл юм. Энэ зургийг болон өөр олон шинэ бүтээлээ есдүгээр сарын 26-нд Монголын Уран зургийн галерейд нээгдэх "Hidden Identity" үзэсгэлэндээ дэлгэхээр бэлтгэж байна.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/7076d65cfe90623eb709b4e69758392f.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/fbf399a756aff3c49bf362c558b6e0da.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Хуучны үлээвэр хөгжим</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Зураач хүнд хэрэглүүр чухал. Агуулга сайтай бүтээл хийхийн тулд уншина, судална, хэрэглүүр бэлдэнэ гэх мэтээр боловсруулах зүйл их. Миний нэг цуглуулга бол хуучны үлээвэр хөгжмүүд. Цуглуулгад маань 1935 оны, Францын жазз хамтлагийн гишүүний мөнгөн бүрэлттэй бүрээ ч бий.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/514698422d7b49eec4aa25e53913c452.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/7363318639a3ec09db1d7f2a31e0e92b.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Ном</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Урлаг, уран зургийн сэдэвт хуучны ном их цуглуулдаг. Гэрт 2-3 мянган ном байгаа болов уу. Би номоос гадна тэмдэг, дээр үеийн үлээвэр хөгжим, япон виски цуглуулдаг юм байна.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/e5fae22fdee836b5a11a2e8c4d7ddcf7.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/01736b1e6a3c93a95777503ce4af1cd4.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Бугуйн цаг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ цагаа 10 гаруй жил зүүж байна. 800 доллараар авч байлаа.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/33def5c6b4c6ed1dee8b7ec94081892b.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/ab60c1334529a335e1cacd7c4710b80c.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Малгай</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Би залуу байхаасаа л малгайнаас салаагүй. Малгай өмссөөр үс халзарчихсан (хэхэ). Энэ бол 2010 оны үед авч байсан Diesel бүрх малгай. Бас кепкан малгай их өмсөнө өө.<br></td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/d377cd3e2f47078226f5cbaefa95f63d.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/5f9df9abae1eda2626cd537c79fb1034.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 128.691%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Кофены машин ба аяга</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кофе их уудаг. Энэ монгол брэндийн аяга юм билээ, дажгүй санагдсан.</td><td style="width: 9.7239%;"><img class="fr-dib" src="https://unread.today/files/43/96fffa52996a3c4f53ae4a32beb6377e.jpg" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><img src="https://unread.today/files/43/0f37195d0c0399e2d1ae190f04dd80b7.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	С.Заяасайхан Зураач, артист "Хамгийн их айж эмээж буй зүйлээ барьж авах нь уран бүтээлч хүний явах зам юм." С.Заяасайхан 1 Хүүхэлдэй Энд тэнд явахдаа иймэрхүү гаж, эртний маягийн хүүхэлдэйнүүд цуглуулах дуртай. Энэ дунд байгаа вүүдүү хүүхэлдэйг Өмнөд Африкаас авч байсан. Хүйсэн дээрээ тольтой, хараал хариулдаг гэж үздэг. 2 Нүдний шил 1975 оны, гар аргаар хийсэн vintage нүдний шил. 3 Түүхэн гэрэл зургууд Монголын түүхэн гэрэл зургууд нэлээд бий. Энэ зургаас монгол хүний ялгамжит чанар илт харагддаг. Одоо бол гаднын соёлууд орж ирээд манайх нэлээд холимог ижилсэлтэй болчихсон. 4 Бийр, будаг тэргүүтэн Тосон будгийн хувьд Rembrandt гэх хамгийн алдартай брэндээс аваад зарим үед Италийн Classico, Японы Kusakabe, Английн Winsor зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнийг ашигладаг. Акрилкийн хувьд Италийн Maimeri, Америкийн Amsterdam зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнүүд бий. Би будаг мэтийн шаардлагатай материалуудаа нэг жилээр нь аваад нөөцөлчихдөг юм. Үнэ өртөг нь өндөр болдог. Зурна гэдэг золиосгүй, хялбархан хийдэг зүйл биш ээ. 5 Зураг Зураг бол нэг ёсондоо контент юм. Зураач бүтээлээрээ ямар нэг агуулга хүргэхийг хичээдэг. Зурах хэлбэр, дүрс нь бол түүний илэрхийлэл юм. Энэ зургийг болон өөр олон шинэ бүтээлээ есдүгээр сарын 26-нд Монголын Уран зургийн галерейд нээгдэх "Hidden Identity" үзэсгэлэндээ дэлгэхээр бэлтгэж байна. 6 Хуучны үлээвэр хөгжим Зураач хүнд хэрэглүүр чухал. Агуулга сайтай бүтээл хийхийн тулд уншина, судална, хэрэглүүр бэлдэнэ гэх мэтээр боловсруулах зүйл их. Миний нэг цуглуулга бол хуучны үлээвэр хөгжмүүд. Цуглуулгад маань 1935 оны, Францын жазз хамтлагийн гишүүний мөнгөн бүрэлттэй бүрээ ч бий. 7 Ном Урлаг, уран зургийн сэдэвт хуучны ном их цуглуулдаг. Гэрт 2-3 мянган ном байгаа болов уу. Би номоос гадна тэмдэг, дээр үеийн үлээвэр хөгжим, япон виски цуглуулдаг юм байна. 8 Бугуйн цаг Энэ цагаа 10 гаруй жил зүүж байна. 800 доллараар авч байлаа. 9 Малгай Би залуу байхаасаа л малгайнаас салаагүй. Малгай өмссөөр үс халзарчихсан (хэхэ). Энэ бол 2010 оны үед авч байсан Diesel бүрх малгай. Бас кепкан малгай их өмсөнө өө. 10 Кофены машин ба аяга Кофе их уудаг. Энэ монгол брэндийн аяга юм билээ, дажгүй санагдсан.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| С.Заяасайхан \| \| \| \| \| Зураач, артист \| \| \| \| \| "Хамгийн их айж эмээж буй зүйлээ барьж авах нь уран бүтээлч хүний явах зам юм." С.Заяасайхан \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Хүүхэлдэй \| \| \| \| Энд тэнд явахдаа иймэрхүү гаж, эртний маягийн хүүхэлдэйнүүд цуглуулах дуртай. Энэ дунд байгаа вүүдүү хүүхэлдэйг Өмнөд Африкаас авч байсан. Хүйсэн дээрээ тольтой, хараал хариулдаг гэж үздэг. \| \| \| \| 2 \| Нүдний шил \| \| \| \| 1975 оны, гар аргаар хийсэн vintage нүдний шил. \| \| \| \| \| 3 \| Түүхэн гэрэл зургууд \| \| \| \| Монголын түүхэн гэрэл зургууд нэлээд бий. Энэ зургаас монгол хүний ялгамжит чанар илт харагддаг. Одоо бол гаднын соёлууд орж ирээд манайх нэлээд холимог ижилсэлтэй болчихсон. \| \| \| \| 4 \| Бийр, будаг тэргүүтэн \| \| \| \| Тосон будгийн хувьд Rembrandt гэх хамгийн алдартай брэндээс аваад зарим үед Италийн Classico, Японы Kusakabe, Английн Winsor зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнийг ашигладаг. Акрилкийн хувьд Италийн Maimeri, Америкийн Amsterdam зэрэг брэндийн бүтээгдэхүүнүүд бий. Би будаг мэтийн шаардлагатай материалуудаа нэг жилээр нь аваад нөөцөлчихдөг юм. Үнэ өртөг нь өндөр болдог. Зурна гэдэг золиосгүй, хялбархан хийдэг зүйл биш ээ. \| \| \| \| 5 \| Зураг \| \| \| \| Зураг бол нэг ёсондоо контент юм. Зураач бүтээлээрээ ямар нэг агуулга хүргэхийг хичээдэг. Зурах хэлбэр, дүрс нь бол түүний илэрхийлэл юм. Энэ зургийг болон өөр олон шинэ бүтээлээ есдүгээр сарын 26-нд Монголын Уран зургийн галерейд нээгдэх "Hidden Identity" үзэсгэлэндээ дэлгэхээр бэлтгэж байна. \| \| \| \| 6 \| Хуучны үлээвэр хөгжим \| \| \| \| Зураач хүнд хэрэглүүр чухал. Агуулга сайтай бүтээл хийхийн тулд уншина, судална, хэрэглүүр бэлдэнэ гэх мэтээр боловсруулах зүйл их. Миний нэг цуглуулга бол хуучны үлээвэр хөгжмүүд. Цуглуулгад маань 1935 оны, Францын жазз хамтлагийн гишүүний мөнгөн бүрэлттэй бүрээ ч бий. \| \| \| \| 7 \| Ном \| \| \| \| Урлаг, уран зургийн сэдэвт хуучны ном их цуглуулдаг. Гэрт 2-3 мянган ном байгаа болов уу. Би номоос гадна тэмдэг, дээр үеийн үлээвэр хөгжим, япон виски цуглуулдаг юм байна. \| \| \| \| 8 \| Бугуйн цаг \| \| \| \| Энэ цагаа 10 гаруй жил зүүж байна. 800 доллараар авч байлаа. \| \| \| \| 9 \| Малгай \| \| \| \| Би залуу байхаасаа л малгайнаас салаагүй. Малгай өмссөөр үс халзарчихсан (хэхэ). Энэ бол 2010 оны үед авч байсан Diesel бүрх малгай. Бас кепкан малгай их өмсөнө өө. \| \| \| \| 10 \| Кофены машин ба аяга \| \| \| \| Кофе их уудаг. Энэ монгол брэндийн аяга юм билээ, дажгүй санагдсан. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-levelup-startup101	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-08-13T00:00:00	8 сарын 13, 2020	LevelUp: Стартап эхлүүлэх 101	<div class="article-body"> <h2>Гарааны бизнес бол зөвхөн гайхалтай шинэ санаа, шийдлийн тухай биш билээ. Гарааны компани үүсгэн байгуулж, түүнийгээ амжилтад хүргэх тун амаргүй. Статистикаас үзвэл 10 стартап тутмын 9 нь эхний хэдэн жилдээ дампуурдаг аж. Алдаанаасаа суралцахыг амжилт хэмээн үзэх хандлага хаа сайгүй байдаг ч гарааны бизнесүүд төлөвлөлт, судалгаагаа сайн хийж чадвал бүтэлгүйтэхээс сэргийлэх боломж зөндөө. LEVEL UP булангийн анхны дугаарт стартап үүсгэн байгуулагчдад хэрэгцээтэй бүх зүйлсийн жагсаалтыг хүргэсэн бол энэ удаа сайн компани байгуулахад анхаарах гарааны хөтчийг та бүхэнд танилцуулж байна.</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c0fce2b5da2843324e6175d394c879cd.png"></p><p>Юун түрүүнд бизнесийн санаагаа тодорхойлохоос эхэлье. Тухайлбал, бялуу, нарийн боов хийж зарахаар төлөвлөлөө гэж бодъё. Эхлээд ийм бизнес эхлүүлэх ур чадвар, нөөц байгаа эсэхийг бодож үзээрэй. Хэчнээн өөрөө бялуунд дуртай ч хийж чадахгүй бол хэрэгжих боломжгүй юм. Бизнес санаагаа тодорхой болгохын тулд дараах асуултуудыг өөрөөсөө асуугаарай.</p> <ul><li>Яагаад бизнес эрхлэгч болохыг хүсэж байна вэ?</li><li>Бизнес эрхэлснээр ямар асуудал шийдэгдэх вэ? </li><li>Зах зээлд эрэлт хэрэгцээ бий юү?</li></ul><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/74c7d22a772257c950e3d13fdc22d925.png"></p><p>“Туйлын тодорхойгүй нөхцөлд шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бүтээх зорилготой хүмүүсийн нэгдлийг гарааны бизнес гэнэ” хэмээн Lean Startup номын зохиогч Эрик Риз тодорхойлсон байдаг. Хүмүүс бизнесийн үйл явц, менежментийг уйтгартай, залхуу гэх атлаа гарааны бизнесийг гайхалтай сэтгэл хөдлөм, адал явдалтай хэмээх нь бий. Ер нь бизнес эрхлэх хамгийн том эрсдэл бол ямар ч судалгаа, таамаглалгүй зүтгэх юм. Судалгаагүй эхэлнэ гэдэг цаг хугацаа, мөнгө, эрч хүч гээд олон зүйлийг салхинд хийсгэж буйтай адил. Тиймээс дараах зүйлсийг нарийвчлан судлаарай.</p> <ul><li>Таны бодсон санаа, шийдэлд хүмүүс мөнгө төлөх эсэхийг турших</li><li>Өрсөлдөгчөө хэн болохыг тодорхойлох </li><li>Тухайн чиглэлийн зах зээл хэр том болохыг судлах</li><li>Санхүүгийн орлого, зардлаа эхний байдлаар тооцох </li></ul><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c5cc8f622d9cb25c39fbd801b1515b33.png"></p><p>Хүмүүс гарааны бизнес, төлөвлөгөө гэх үгсийг эсрэг мэтээр хүлээж авдаг тал бий. Бизнес төлөвлөгөө сайн бол санхүүгийн хэрэгцээгээ тооцох, үйл ажиллагаагаа сайжруулах, цаашид анхны хөрөнгө оруулалтаа авах хүртэл олон зүйл дээр танд тулгуур болно. Та кофе шоп нээлээ гэхэд ямар кофены үр авахаас эхлэн үүдэнд байрлах хогийн савыг хүртэл тооцож, А-Я хүртэл тооцоо гаргах хэрэг гарна гэсэн үг шүү дээ. <br> <br>Бизнес төлөвлөгөө гаргах олон жишиг загвар байдаг ч юу тусгах нь зүйтэй вэ гэдэг дээр мэргэжилтнүүд одоог хүртэл санал зөрөлдсөөр л байна. Энэ бол тухайн цаг үеийн нөхцөл байдал, хамрах хүрээ, үйлчилгээнээс шалтгаалах тул харилцан адилгүй юм. Гэхдээ нэгэнт гаргасан бизнес төлөвлөгөөг тэр чигт нь хэрэгжүүлэх бус тасралтгүй сайжруулан шинэчлэх учиртай билээ. Төлөвлөгөөтэй бизнес нь юу ч төлөвлөөгүй эхлүүлсэн компанитай харьцуулахад хөрөнгө оруулалт, зээл авах, үйл ажиллагаа өргөжүүлэх зэрэг үзүүлэлтээр илүү байдаг ажээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f757447df1280695c7594f3413884564.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/511980b1f6bd5fcb3a66ed81a37b0ebf.png"></p><p>Бизнесийнхээ төрлөөс шалтгаалан хаана үйл ажиллагаа явуулахад тохиромжтойг сонгох хэрэгтэй. Жишээ нь, та ноос боловсруулах үйлдвэртэй болохоор зорьж буй бол түүхий эдээ хаанаас хямд авах, үйлдвэрээ хаана байгуулах, боловсруулсан ноосоо хаашаа экспортлох вэ гэдэгт анхаарч байршлаа сонгох юм. Малчидтай ойрхон ноос цуглуулах бол үйлдвэрээ малчны хоттой ойр барих нь илүү дээр болов уу. Ингэснээр тээврийн зардлаа ч хэмнэх боломжтой. Байршлаа зөв сонгохын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай.</p> <ul><li>Нэмэлт зардал ба амьжиргааны зардлуудыг тооцох</li><li>Тухайн байршил ямар давуу талтайг нарийн жагсааж үзэх</li><li>Хөрөнгө оруулагчид тухайн байршлыг дэмжих эсэх</li><li> Бизнес эрхлэгч болон хөрөнгө оруулагчдын хамтын ажиллагаа тухайн байршилд хэр нөлөөлөхийг бодох</li><li>Татварын хувийг тооцох</li></ul><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a6cb47cfbbba8b73ab02648e6da6f5fc.png"></p><p>Бизнесийн санаагаа тодорхойлж, төлөвлөгөөгөө гаргасны дараах алхам бол компаниа албан ёсоор бүртгүүлэх юм. Бизнесээ бүртгүүлэхдээ:</p> <ul><li>Бизнесийнхээ нэрийг тодорхойлох</li><li>Ямар хэлбэрээр бизнесээ явуулахаа шийдэж маягтуудаа бүрдүүлэх /хувьцаат компани, корпорац гэх мэт</li><li>Татвар төлөгчийн дугаар авах</li><li>Бизнесийн данс нээлгэх буюу компанийн данстай болох</li><li>Нягтлан бодох бүртгэлийн системээ сонгох </li></ul><p>Бизнесээ зохион байгуулна гэдэг спартап эхлүүлэхэд анхаарах хамгийн чухал зүйлсийн нэг юм. Компанийн бүтэц, удирдлагын тогтолцоо ямар байхыг эмх цэгцтэй зохион байгуулах учиртай. Тэдгээрийг тодорхойлохдоо хөрөнгөө хуваарилах, хөрөнгө оруулалт татах зэрэг санхүүгийн асуудлыг хэлэлцээрэй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f86e0003c09fc49cd3bd2bb7a15f94a2.png"></p><p>Баг бол бизнес эхлүүлэхийн хамгийн чухал элемент. Та бизнесээ сайн мэддэг, салбартаа сайн мэргэжилтэн байж болно. Гэвч ганц хүн айл болдоггүйн адилаар бусад салбарын мэдлэг, туршлагатай хүнийг багтаа элсүүлээрэй. Сайн баг бүрдүүлэх нь бизнесийн амжилтын суурь юм. Танай багт доорх мэргэжилтнүүдээс бий юү?</p> <ul><li>Техник, технологийн инженерүүд</li><li>Маркетингийн мэргэжилтнүүд</li><li>Хамтран үүсгэн байгуулагч</li><li>Хуульчид</li><li>Нягтлан бодогч</li><li>Мэргэжлийн зөвлөхүүд</li><li>Санхүүгийн мэргэжилтнүүд</li></ul><p>Түүнээс гадна бизнес эрхэлж буй хүмүүст хамгийн чухал нөлөөтэй нэгэн хүчин зүйл бол танилын хүрээлэл байдаг. Та салбарынхаа хүмүүстэй аль болох ойр байвал аливаа мэдээллийг түргэн солилцож, бусдын туршлагаас судлах боломжтой. Сүүлийн жилүүдэд зарим бизнес эрхлэгчид хүрээллээ тэлэх, зардлаа танах зорилгоор хамтын оффисын гишүүн болохыг илүүд үзэх болсон билээ</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ac0527c8ed8ee8d898d2902631aa8be3.png"></p><p>Ямар ч бизнес эрхлэхэд тулгардаг гол асуудлуудын нэг нь санхүүжилт. Гэвч орчин үед таны бизнес үнэ цэнэтэй бол санхүүжилт олох нь тийм ч хүнд асуудал биш болжээ. Асуудал тулгарвал хэрхэхээ тусгасан бизнес төлөвлөгөө гаргасан бол хөрөнгө оруулагчдад танилцуулж санхүүжилт татах, бизнесийн зээл авах зэрэг олон боломж нээлттэй. Санхүүжилт татах дараах нийтлэг боломжууд бий.</p> <ul><li>Өөрийн хөрөнгөөр шийдэх </li><li>Найзууд болон гэр бүлээсээ тусламж авах</li><li>Хувийн зээл авах</li><li>Бизнесийн зээл авах</li><li>Хөрөнгө оруулагчдад хандах </li><li>Венч сангаас санхүүжилт авах</li></ul><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/84881ddb837fad79deb1f2b26a0b3d37.png"></p><p>Та бизнесээ ямар хэрэглэгчдэд санал болгохоо тунгаан бодоорой. Хэрэглэгчийн хүсэл, бодит хэрэгцээнд нийцүүлэх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, бизнесийн сегментээ тодорхойлно гэсэн үг. Тухайлбал, та үнэт эдлэлийн бизнес эрхлэхээр шийдсэн бол дунджаас дээш орлоготой хэрэглэгчдийг судлах хэрэгтэй болно. Тэдний үнэт эдлэлийн хэрэгцээ, ямар хувцастай хослуулж өмсөхийг нь бодолцож, маркетингийн сувгаа сонгох шаардлагатай.</p> </div>	Гарааны бизнес бол зөвхөн гайхалтай шинэ санаа, шийдлийн тухай биш билээ. Гарааны компани үүсгэн байгуулж, түүнийгээ амжилтад хүргэх тун амаргүй. Статистикаас үзвэл 10 стартап тутмын 9 нь эхний хэдэн жилдээ дампуурдаг аж. Алдаанаасаа суралцахыг амжилт хэмээн үзэх хандлага хаа сайгүй байдаг ч гарааны бизнесүүд төлөвлөлт, судалгаагаа сайн хийж чадвал бүтэлгүйтэхээс сэргийлэх боломж зөндөө. LEVEL UP булангийн анхны дугаарт стартап үүсгэн байгуулагчдад хэрэгцээтэй бүх зүйлсийн жагсаалтыг хүргэсэн бол энэ удаа сайн компани байгуулахад анхаарах гарааны хөтчийг та бүхэнд танилцуулж байна. Юун түрүүнд бизнесийн санаагаа тодорхойлохоос эхэлье. Тухайлбал, бялуу, нарийн боов хийж зарахаар төлөвлөлөө гэж бодъё. Эхлээд ийм бизнес эхлүүлэх ур чадвар, нөөц байгаа эсэхийг бодож үзээрэй. Хэчнээн өөрөө бялуунд дуртай ч хийж чадахгүй бол хэрэгжих боломжгүй юм. Бизнес санаагаа тодорхой болгохын тулд дараах асуултуудыг өөрөөсөө асуугаарай. Яагаад бизнес эрхлэгч болохыг хүсэж байна вэ? Бизнес эрхэлснээр ямар асуудал шийдэгдэх вэ? Зах зээлд эрэлт хэрэгцээ бий юү? “Туйлын тодорхойгүй нөхцөлд шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бүтээх зорилготой хүмүүсийн нэгдлийг гарааны бизнес гэнэ” хэмээн Lean Startup номын зохиогч Эрик Риз тодорхойлсон байдаг. Хүмүүс бизнесийн үйл явц, менежментийг уйтгартай, залхуу гэх атлаа гарааны бизнесийг гайхалтай сэтгэл хөдлөм, адал явдалтай хэмээх нь бий. Ер нь бизнес эрхлэх хамгийн том эрсдэл бол ямар ч судалгаа, таамаглалгүй зүтгэх юм. Судалгаагүй эхэлнэ гэдэг цаг хугацаа, мөнгө, эрч хүч гээд олон зүйлийг салхинд хийсгэж буйтай адил. Тиймээс дараах зүйлсийг нарийвчлан судлаарай. Таны бодсон санаа, шийдэлд хүмүүс мөнгө төлөх эсэхийг турших Өрсөлдөгчөө хэн болохыг тодорхойлох Тухайн чиглэлийн зах зээл хэр том болохыг судлах Санхүүгийн орлого, зардлаа эхний байдлаар тооцох Хүмүүс гарааны бизнес, төлөвлөгөө гэх үгсийг эсрэг мэтээр хүлээж авдаг тал бий. Бизнес төлөвлөгөө сайн бол санхүүгийн хэрэгцээгээ тооцох, үйл ажиллагаагаа сайжруулах, цаашид анхны хөрөнгө оруулалтаа авах хүртэл олон зүйл дээр танд тулгуур болно. Та кофе шоп нээлээ гэхэд ямар кофены үр авахаас эхлэн үүдэнд байрлах хогийн савыг хүртэл тооцож, А-Я хүртэл тооцоо гаргах хэрэг гарна гэсэн үг шүү дээ. Бизнес төлөвлөгөө гаргах олон жишиг загвар байдаг ч юу тусгах нь зүйтэй вэ гэдэг дээр мэргэжилтнүүд одоог хүртэл санал зөрөлдсөөр л байна. Энэ бол тухайн цаг үеийн нөхцөл байдал, хамрах хүрээ, үйлчилгээнээс шалтгаалах тул харилцан адилгүй юм. Гэхдээ нэгэнт гаргасан бизнес төлөвлөгөөг тэр чигт нь хэрэгжүүлэх бус тасралтгүй сайжруулан шинэчлэх учиртай билээ. Төлөвлөгөөтэй бизнес нь юу ч төлөвлөөгүй эхлүүлсэн компанитай харьцуулахад хөрөнгө оруулалт, зээл авах, үйл ажиллагаа өргөжүүлэх зэрэг үзүүлэлтээр илүү байдаг ажээ. Бизнесийнхээ төрлөөс шалтгаалан хаана үйл ажиллагаа явуулахад тохиромжтойг сонгох хэрэгтэй. Жишээ нь, та ноос боловсруулах үйлдвэртэй болохоор зорьж буй бол түүхий эдээ хаанаас хямд авах, үйлдвэрээ хаана байгуулах, боловсруулсан ноосоо хаашаа экспортлох вэ гэдэгт анхаарч байршлаа сонгох юм. Малчидтай ойрхон ноос цуглуулах бол үйлдвэрээ малчны хоттой ойр барих нь илүү дээр болов уу. Ингэснээр тээврийн зардлаа ч хэмнэх боломжтой. Байршлаа зөв сонгохын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай. Нэмэлт зардал ба амьжиргааны зардлуудыг тооцох Тухайн байршил ямар давуу талтайг нарийн жагсааж үзэх Хөрөнгө оруулагчид тухайн байршлыг дэмжих эсэх Бизнес эрхлэгч болон хөрөнгө оруулагчдын хамтын ажиллагаа тухайн байршилд хэр нөлөөлөхийг бодох Татварын хувийг тооцох Бизнесийн санаагаа тодорхойлж, төлөвлөгөөгөө гаргасны дараах алхам бол компаниа албан ёсоор бүртгүүлэх юм. Бизнесээ бүртгүүлэхдээ: Бизнесийнхээ нэрийг тодорхойлох Ямар хэлбэрээр бизнесээ явуулахаа шийдэж маягтуудаа бүрдүүлэх /хувьцаат компани, корпорац гэх мэт Татвар төлөгчийн дугаар авах Бизнесийн данс нээлгэх буюу компанийн данстай болох Нягтлан бодох бүртгэлийн системээ сонгох Бизнесээ зохион байгуулна гэдэг спартап эхлүүлэхэд анхаарах хамгийн чухал зүйлсийн нэг юм. Компанийн бүтэц, удирдлагын тогтолцоо ямар байхыг эмх цэгцтэй зохион байгуулах учиртай. Тэдгээрийг тодорхойлохдоо хөрөнгөө хуваарилах, хөрөнгө оруулалт татах зэрэг санхүүгийн асуудлыг хэлэлцээрэй. Баг бол бизнес эхлүүлэхийн хамгийн чухал элемент. Та бизнесээ сайн мэддэг, салбартаа сайн мэргэжилтэн байж болно. Гэвч ганц хүн айл болдоггүйн адилаар бусад салбарын мэдлэг, туршлагатай хүнийг багтаа элсүүлээрэй. Сайн баг бүрдүүлэх нь бизнесийн амжилтын суурь юм. Танай багт доорх мэргэжилтнүүдээс бий юү? Техник, технологийн инженерүүд Маркетингийн мэргэжилтнүүд Хамтран үүсгэн байгуулагч Хуульчид Нягтлан бодогч Мэргэжлийн зөвлөхүүд Санхүүгийн мэргэжилтнүүд Түүнээс гадна бизнес эрхэлж буй хүмүүст хамгийн чухал нөлөөтэй нэгэн хүчин зүйл бол танилын хүрээлэл байдаг. Та салбарынхаа хүмүүстэй аль болох ойр байвал аливаа мэдээллийг түргэн солилцож, бусдын туршлагаас судлах боломжтой. Сүүлийн жилүүдэд зарим бизнес эрхлэгчид хүрээллээ тэлэх, зардлаа танах зорилгоор хамтын оффисын гишүүн болохыг илүүд үзэх болсон билээ Ямар ч бизнес эрхлэхэд тулгардаг гол асуудлуудын нэг нь санхүүжилт. Гэвч орчин үед таны бизнес үнэ цэнэтэй бол санхүүжилт олох нь тийм ч хүнд асуудал биш болжээ. Асуудал тулгарвал хэрхэхээ тусгасан бизнес төлөвлөгөө гаргасан бол хөрөнгө оруулагчдад танилцуулж санхүүжилт татах, бизнесийн зээл авах зэрэг олон боломж нээлттэй. Санхүүжилт татах дараах нийтлэг боломжууд бий. Өөрийн хөрөнгөөр шийдэх Найзууд болон гэр бүлээсээ тусламж авах Хувийн зээл авах Бизнесийн зээл авах Хөрөнгө оруулагчдад хандах Венч сангаас санхүүжилт авах Та бизнесээ ямар хэрэглэгчдэд санал болгохоо тунгаан бодоорой. Хэрэглэгчийн хүсэл, бодит хэрэгцээнд нийцүүлэх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, бизнесийн сегментээ тодорхойлно гэсэн үг. Тухайлбал, та үнэт эдлэлийн бизнес эрхлэхээр шийдсэн бол дунджаас дээш орлоготой хэрэглэгчдийг судлах хэрэгтэй болно. Тэдний үнэт эдлэлийн хэрэгцээ, ямар хувцастай хослуулж өмсөхийг нь бодолцож, маркетингийн сувгаа сонгох шаардлагатай.	Гарааны бизнес бол зөвхөн гайхалтай шинэ санаа, шийдлийн тухай биш билээ. Гарааны компани үүсгэн байгуулж, түүнийгээ амжилтад хүргэх тун амаргүй. Статистикаас үзвэл 10 стартап тутмын 9 нь эхний хэдэн жилдээ дампуурдаг аж. Алдаанаасаа суралцахыг амжилт хэмээн үзэх хандлага хаа сайгүй байдаг ч гарааны бизнесүүд төлөвлөлт, судалгаагаа сайн хийж чадвал бүтэлгүйтэхээс сэргийлэх боломж зөндөө. LEVEL UP булангийн анхны дугаарт стартап үүсгэн байгуулагчдад хэрэгцээтэй бүх зүйлсийн жагсаалтыг хүргэсэн бол энэ удаа сайн компани байгуулахад анхаарах гарааны хөтчийг та бүхэнд танилцуулж байна. Юун түрүүнд бизнесийн санаагаа тодорхойлохоос эхэлье. Тухайлбал, бялуу, нарийн боов хийж зарахаар төлөвлөлөө гэж бодъё. Эхлээд ийм бизнес эхлүүлэх ур чадвар, нөөц байгаа эсэхийг бодож үзээрэй. Хэчнээн өөрөө бялуунд дуртай ч хийж чадахгүй бол хэрэгжих боломжгүй юм. Бизнес санаагаа тодорхой болгохын тулд дараах асуултуудыг өөрөөсөө асуугаарай. * Яагаад бизнес эрхлэгч болохыг хүсэж байна вэ? * Бизнес эрхэлснээр ямар асуудал шийдэгдэх вэ? * Зах зээлд эрэлт хэрэгцээ бий юү? “Туйлын тодорхойгүй нөхцөлд шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бүтээх зорилготой хүмүүсийн нэгдлийг гарааны бизнес гэнэ” хэмээн Lean Startup номын зохиогч Эрик Риз тодорхойлсон байдаг. Хүмүүс бизнесийн үйл явц, менежментийг уйтгартай, залхуу гэх атлаа гарааны бизнесийг гайхалтай сэтгэл хөдлөм, адал явдалтай хэмээх нь бий. Ер нь бизнес эрхлэх хамгийн том эрсдэл бол ямар ч судалгаа, таамаглалгүй зүтгэх юм. Судалгаагүй эхэлнэ гэдэг цаг хугацаа, мөнгө, эрч хүч гээд олон зүйлийг салхинд хийсгэж буйтай адил. Тиймээс дараах зүйлсийг нарийвчлан судлаарай. * Таны бодсон санаа, шийдэлд хүмүүс мөнгө төлөх эсэхийг турших * Өрсөлдөгчөө хэн болохыг тодорхойлох * Тухайн чиглэлийн зах зээл хэр том болохыг судлах * Санхүүгийн орлого, зардлаа эхний байдлаар тооцох Хүмүүс гарааны бизнес, төлөвлөгөө гэх үгсийг эсрэг мэтээр хүлээж авдаг тал бий. Бизнес төлөвлөгөө сайн бол санхүүгийн хэрэгцээгээ тооцох, үйл ажиллагаагаа сайжруулах, цаашид анхны хөрөнгө оруулалтаа авах хүртэл олон зүйл дээр танд тулгуур болно. Та кофе шоп нээлээ гэхэд ямар кофены үр авахаас эхлэн үүдэнд байрлах хогийн савыг хүртэл тооцож, А-Я хүртэл тооцоо гаргах хэрэг гарна гэсэн үг шүү дээ. Бизнес төлөвлөгөө гаргах олон жишиг загвар байдаг ч юу тусгах нь зүйтэй вэ гэдэг дээр мэргэжилтнүүд одоог хүртэл санал зөрөлдсөөр л байна. Энэ бол тухайн цаг үеийн нөхцөл байдал, хамрах хүрээ, үйлчилгээнээс шалтгаалах тул харилцан адилгүй юм. Гэхдээ нэгэнт гаргасан бизнес төлөвлөгөөг тэр чигт нь хэрэгжүүлэх бус тасралтгүй сайжруулан шинэчлэх учиртай билээ. Төлөвлөгөөтэй бизнес нь юу ч төлөвлөөгүй эхлүүлсэн компанитай харьцуулахад хөрөнгө оруулалт, зээл авах, үйл ажиллагаа өргөжүүлэх зэрэг үзүүлэлтээр илүү байдаг ажээ. Бизнесийнхээ төрлөөс шалтгаалан хаана үйл ажиллагаа явуулахад тохиромжтойг сонгох хэрэгтэй. Жишээ нь, та ноос боловсруулах үйлдвэртэй болохоор зорьж буй бол түүхий эдээ хаанаас хямд авах, үйлдвэрээ хаана байгуулах, боловсруулсан ноосоо хаашаа экспортлох вэ гэдэгт анхаарч байршлаа сонгох юм. Малчидтай ойрхон ноос цуглуулах бол үйлдвэрээ малчны хоттой ойр барих нь илүү дээр болов уу. Ингэснээр тээврийн зардлаа ч хэмнэх боломжтой. Байршлаа зөв сонгохын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай. * Нэмэлт зардал ба амьжиргааны зардлуудыг тооцох * Тухайн байршил ямар давуу талтайг нарийн жагсааж үзэх * Хөрөнгө оруулагчид тухайн байршлыг дэмжих эсэх * Бизнес эрхлэгч болон хөрөнгө оруулагчдын хамтын ажиллагаа тухайн байршилд хэр нөлөөлөхийг бодох * Татварын хувийг тооцох Бизнесийн санаагаа тодорхойлж, төлөвлөгөөгөө гаргасны дараах алхам бол компаниа албан ёсоор бүртгүүлэх юм. Бизнесээ бүртгүүлэхдээ: * Бизнесийнхээ нэрийг тодорхойлох * Ямар хэлбэрээр бизнесээ явуулахаа шийдэж маягтуудаа бүрдүүлэх /хувьцаат компани, корпорац гэх мэт * Татвар төлөгчийн дугаар авах * Бизнесийн данс нээлгэх буюу компанийн данстай болох * Нягтлан бодох бүртгэлийн системээ сонгох Бизнесээ зохион байгуулна гэдэг спартап эхлүүлэхэд анхаарах хамгийн чухал зүйлсийн нэг юм. Компанийн бүтэц, удирдлагын тогтолцоо ямар байхыг эмх цэгцтэй зохион байгуулах учиртай. Тэдгээрийг тодорхойлохдоо хөрөнгөө хуваарилах, хөрөнгө оруулалт татах зэрэг санхүүгийн асуудлыг хэлэлцээрэй. Баг бол бизнес эхлүүлэхийн хамгийн чухал элемент. Та бизнесээ сайн мэддэг, салбартаа сайн мэргэжилтэн байж болно. Гэвч ганц хүн айл болдоггүйн адилаар бусад салбарын мэдлэг, туршлагатай хүнийг багтаа элсүүлээрэй. Сайн баг бүрдүүлэх нь бизнесийн амжилтын суурь юм. Танай багт доорх мэргэжилтнүүдээс бий юү? * Техник, технологийн инженерүүд * Маркетингийн мэргэжилтнүүд * Хамтран үүсгэн байгуулагч * Хуульчид * Нягтлан бодогч * Мэргэжлийн зөвлөхүүд * Санхүүгийн мэргэжилтнүүд Түүнээс гадна бизнес эрхэлж буй хүмүүст хамгийн чухал нөлөөтэй нэгэн хүчин зүйл бол танилын хүрээлэл байдаг. Та салбарынхаа хүмүүстэй аль болох ойр байвал аливаа мэдээллийг түргэн солилцож, бусдын туршлагаас судлах боломжтой. Сүүлийн жилүүдэд зарим бизнес эрхлэгчид хүрээллээ тэлэх, зардлаа танах зорилгоор хамтын оффисын гишүүн болохыг илүүд үзэх болсон билээ Ямар ч бизнес эрхлэхэд тулгардаг гол асуудлуудын нэг нь санхүүжилт. Гэвч орчин үед таны бизнес үнэ цэнэтэй бол санхүүжилт олох нь тийм ч хүнд асуудал биш болжээ. Асуудал тулгарвал хэрхэхээ тусгасан бизнес төлөвлөгөө гаргасан бол хөрөнгө оруулагчдад танилцуулж санхүүжилт татах, бизнесийн зээл авах зэрэг олон боломж нээлттэй. Санхүүжилт татах дараах нийтлэг боломжууд бий. * Өөрийн хөрөнгөөр шийдэх * Найзууд болон гэр бүлээсээ тусламж авах * Хувийн зээл авах * Бизнесийн зээл авах * Хөрөнгө оруулагчдад хандах * Венч сангаас санхүүжилт авах Та бизнесээ ямар хэрэглэгчдэд санал болгохоо тунгаан бодоорой. Хэрэглэгчийн хүсэл, бодит хэрэгцээнд нийцүүлэх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, бизнесийн сегментээ тодорхойлно гэсэн үг. Тухайлбал, та үнэт эдлэлийн бизнес эрхлэхээр шийдсэн бол дунджаас дээш орлоготой хэрэглэгчдийг судлах хэрэгтэй болно. Тэдний үнэт эдлэлийн хэрэгцээ, ямар хувцастай хослуулж өмсөхийг нь бодолцож, маркетингийн сувгаа сонгох шаардлагатай.
https://unread.today/c/fairy-8-facts	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-08-27T00:00:00	8 сарын 27, 2020	Хорт хавдар үүсгэгч гэгдэх “Fairy”-ийн тухай таны мэдэхгүй 8 баримт	<div class="article-body"> <h2></h2><p class="MsoNormal">Аяга угаагч шингэн биед хортой, бүр хорт хавдар үүсгэдэг хэмээн яригдах нь бий. Аяга угаагч бүх төрлийн шингэн хүний бие организмд аюулгүй гэж хэлбэл ор үндэсгүй болно. Харин найрлагадаа онцгойлон анхаарч, хүний биед хор хөнөөлгүй химийн болон байгалийн бодисуудаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргадаг брэндүүд бий. Үүний нэг нь "Fairy" юм. Дэлхийн өнцөг булан бүрд танигдсан эл бүтээгдэхүүний талаар мэдүүштэй найман баримтыг сонирхуулъя. <o:p></o:p></p><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/2twbQo1NJY8?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Орц найрлагыг нь шинжихүй </h3><p>“Fairy” хүний биед хөнөөлгүй гэж ярихын тулд мэдээж орц найрлагыг нь авч үзэх хэрэгтэй. Юун түрүүнд хүний бие организмд нэн хортой гэгддэг формальдегид гэдэг бодис эл бүтээгдэхүүнд агуулагддаггүйг дурдах хэрэгтэй байх. Үс, арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнд арьс хамгаалах зорилгоор оруулдаг поликватерниум 10 хэмээх синтетик орц нь поликватерниум 15-тай андуурагддаг ч химийн бүтцийн хувьд тэс өөр.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">судалгаагаар батлагдсан </h3><p>Хадгалалтын хугацааг уртасгах, бүтээгдэхүүнийг нян, бактериас хамгаалах зорилгоор нэмдэг метилизотиазолинон хэмээх бодис нь бүтээгдэхүүний найрлагад багахан ороход биед огтоос аюулгүй. Арьсандаа түрхэж шингээж хэрэглэдэг биеийн тос зэрэг бүтээгдэхүүний орц найрлагад орвол эрсдэлтэй, харин аяга угаагч шингэн зэрэгт аюулгүй хэмээн Евро комиссын Хэрэглэгчдийн аюулгүй байдлыг хамгаалах эрдэм шинжилгээний хороо (SCCS) эл бодистой холбогдох <a href="https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_145.pdf" target="_blank">судалгаандаа</a> онцолжээ. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Аяга тавган дээр үлдэх эсэх нь таны угаалтаас шалтгаална </h3><p> Аяга угаагч шингэнийг усаар зайлахад арилахгүй аяга, таваг дээр үлддэг гэлцдэг. ОХУ-ын мэргэжлийн хяналтын байгууллага (Роскачество) аяга таваг угаагч шингэнүүдийг харьцуулан, доторх бодисууд нь угаасны дараа арилахгүй хэр үлдэж байгааг шинжжээ. Ингэхэд, “Fairy” дэх бодисууд аяга угаалтын дараа зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс найм дахин бага үлдэж байна гэж дүгнэсэн байна. Усаар зайлахад арилахгүй үлдэж байгаа хэмжээ нь хүний эрүүл мэндэд огтоос эрсдэлгүй гэсэн үг. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Арьс гэмтэнэ гэж айх хэрэггүй </h3><p>“Аяга угаагч шингэн арьс гэмтээж, яваандаа хорт хавдар үүсгэх эрсдэлтэй” гэж ярих нь бий. “Fairy” аяга угаагч шингэний pH түвшин саармаг учир арьсанд сөргөөр нөлөөлөхгүй. Гэхдээ та хэт эмзэг, харшимтгай арьстай бол аль ч аяга угаагч шингэнийг хэрэглэхдээ резинэн бээлий өмсөөрэй. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Фосфат багатай угаагч </h3><p>“Fairy” аяга угаагч шингэнийг эзэмшигч “Procter and Gamble” компани 2005 оноос цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнүүдийнхээ найрлага дахь фосфатыг бууруулж буй. Ингэснээр цэвэрлэгч, тэр дундаа аяга угаагч бодис дахь фосфат усанд их хэмжээгээр шингэж, экосистемийн тэнцвэрийг алдагдуулахаас сэргийлжээ. Гэхдээ фосфат хүчил, суурийг тэнцвэржүүлж өгдөг учир цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнд тодорхой хэмжээгээр заавал орох ёстой. Тэр нь хүний биед сөрөг нөлөөгүй байдаг байна. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/jpUpnUYhjsM?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">харин ч БАйгальд ээлтэй </h3><p>“Fairy” аяга угаагч шингэн дундаа байгальд хамгийн ээлтэй нь юм. Эл шингэн бусад аяга угаагчийг бодвол илүү өтгөн, үйлчилгээ сайтай учир удаан хэрэглэгддэг. Мөн сэргээгдэх эрчим хүчээр бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэдэг байна. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ходоод өвтгөдөг гэв үү? </h3><p>Аяга угаагч шингэн аяга тавгаар дамжин ходоодонд орж хавдар үүсгэдэг гэж хүмүүсийн хэлэлцдэг нь ор үндэсгүй юм. Хорт хавдар үүсгэгч гэгддэг парабен, триклозан “Fairy”-ний найрлагад ордоггүй. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Тэр олон бодис юу вэ? </h3><p>Аяга угаагч шингэнд угаалгын, үнэр, өнгө оруулах, спирт, гликол гэхчлэн төрөл бүрийн бодис ордог. Шошго дээрх тэдгээр бодисын нэрийг хайлтын системд бичээд хайж үзвэл заримыг нь аюултай, харшил үүсгэгч гэж тодорхойлсныг харж болно. Гэвч тэр бол тухайн бодисыг цэврээр нь шинжин гаргасан тодорхойлолт юм. Аяга угаагчид тэдгээр бодис харьцуулшгүй шингэн, маш бага тунгаар ордог тул цэвэр бодис шигээ нөлөө үзүүлэхгүй. Цианид л гэхэд асар хортой бодис авч бага тунгаар бидний байнга хэрэглэдэг жимс жимсгэнэ, ургамал ногоонд агуулагдаж байдаг. Тухайн бодис хэрхэн нөлөөлөх нь бүтээгдэхүүний найрлагад ямар тунгаар орсноос хамаардаг гэдгийг онцлох нь зүйтэй. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/1c3a00e1cca09e1ab722de38075b5a40.png"></p> </div>	Аяга угаагч шингэн биед хортой, бүр хорт хавдар үүсгэдэг хэмээн яригдах нь бий. Аяга угаагч бүх төрлийн шингэн хүний бие организмд аюулгүй гэж хэлбэл ор үндэсгүй болно. Харин найрлагадаа онцгойлон анхаарч, хүний биед хор хөнөөлгүй химийн болон байгалийн бодисуудаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргадаг брэндүүд бий. Үүний нэг нь "Fairy" юм. Дэлхийн өнцөг булан бүрд танигдсан эл бүтээгдэхүүний талаар мэдүүштэй найман баримтыг сонирхуулъя. Орц найрлагыг нь шинжихүй “Fairy” хүний биед хөнөөлгүй гэж ярихын тулд мэдээж орц найрлагыг нь авч үзэх хэрэгтэй. Юун түрүүнд хүний бие организмд нэн хортой гэгддэг формальдегид гэдэг бодис эл бүтээгдэхүүнд агуулагддаггүйг дурдах хэрэгтэй байх. Үс, арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнд арьс хамгаалах зорилгоор оруулдаг поликватерниум 10 хэмээх синтетик орц нь поликватерниум 15-тай андуурагддаг ч химийн бүтцийн хувьд тэс өөр. судалгаагаар батлагдсан Хадгалалтын хугацааг уртасгах, бүтээгдэхүүнийг нян, бактериас хамгаалах зорилгоор нэмдэг метилизотиазолинон хэмээх бодис нь бүтээгдэхүүний найрлагад багахан ороход биед огтоос аюулгүй. Арьсандаа түрхэж шингээж хэрэглэдэг биеийн тос зэрэг бүтээгдэхүүний орц найрлагад орвол эрсдэлтэй, харин аяга угаагч шингэн зэрэгт аюулгүй хэмээн Евро комиссын Хэрэглэгчдийн аюулгүй байдлыг хамгаалах эрдэм шинжилгээний хороо (SCCS) эл бодистой холбогдох судалгаандаа онцолжээ. Аяга тавган дээр үлдэх эсэх нь таны угаалтаас шалтгаална Аяга угаагч шингэнийг усаар зайлахад арилахгүй аяга, таваг дээр үлддэг гэлцдэг. ОХУ-ын мэргэжлийн хяналтын байгууллага (Роскачество) аяга таваг угаагч шингэнүүдийг харьцуулан, доторх бодисууд нь угаасны дараа арилахгүй хэр үлдэж байгааг шинжжээ. Ингэхэд, “Fairy” дэх бодисууд аяга угаалтын дараа зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс найм дахин бага үлдэж байна гэж дүгнэсэн байна. Усаар зайлахад арилахгүй үлдэж байгаа хэмжээ нь хүний эрүүл мэндэд огтоос эрсдэлгүй гэсэн үг. Арьс гэмтэнэ гэж айх хэрэггүй “Аяга угаагч шингэн арьс гэмтээж, яваандаа хорт хавдар үүсгэх эрсдэлтэй” гэж ярих нь бий. “Fairy” аяга угаагч шингэний pH түвшин саармаг учир арьсанд сөргөөр нөлөөлөхгүй. Гэхдээ та хэт эмзэг, харшимтгай арьстай бол аль ч аяга угаагч шингэнийг хэрэглэхдээ резинэн бээлий өмсөөрэй. Фосфат багатай угаагч “Fairy” аяга угаагч шингэнийг эзэмшигч “Procter and Gamble” компани 2005 оноос цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнүүдийнхээ найрлага дахь фосфатыг бууруулж буй. Ингэснээр цэвэрлэгч, тэр дундаа аяга угаагч бодис дахь фосфат усанд их хэмжээгээр шингэж, экосистемийн тэнцвэрийг алдагдуулахаас сэргийлжээ. Гэхдээ фосфат хүчил, суурийг тэнцвэржүүлж өгдөг учир цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнд тодорхой хэмжээгээр заавал орох ёстой. Тэр нь хүний биед сөрөг нөлөөгүй байдаг байна. харин ч БАйгальд ээлтэй “Fairy” аяга угаагч шингэн дундаа байгальд хамгийн ээлтэй нь юм. Эл шингэн бусад аяга угаагчийг бодвол илүү өтгөн, үйлчилгээ сайтай учир удаан хэрэглэгддэг. Мөн сэргээгдэх эрчим хүчээр бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэдэг байна. ходоод өвтгөдөг гэв үү? Аяга угаагч шингэн аяга тавгаар дамжин ходоодонд орж хавдар үүсгэдэг гэж хүмүүсийн хэлэлцдэг нь ор үндэсгүй юм. Хорт хавдар үүсгэгч гэгддэг парабен, триклозан “Fairy”-ний найрлагад ордоггүй. Тэр олон бодис юу вэ? Аяга угаагч шингэнд угаалгын, үнэр, өнгө оруулах, спирт, гликол гэхчлэн төрөл бүрийн бодис ордог. Шошго дээрх тэдгээр бодисын нэрийг хайлтын системд бичээд хайж үзвэл заримыг нь аюултай, харшил үүсгэгч гэж тодорхойлсныг харж болно. Гэвч тэр бол тухайн бодисыг цэврээр нь шинжин гаргасан тодорхойлолт юм. Аяга угаагчид тэдгээр бодис харьцуулшгүй шингэн, маш бага тунгаар ордог тул цэвэр бодис шигээ нөлөө үзүүлэхгүй. Цианид л гэхэд асар хортой бодис авч бага тунгаар бидний байнга хэрэглэдэг жимс жимсгэнэ, ургамал ногоонд агуулагдаж байдаг. Тухайн бодис хэрхэн нөлөөлөх нь бүтээгдэхүүний найрлагад ямар тунгаар орсноос хамаардаг гэдгийг онцлох нь зүйтэй.	Аяга угаагч шингэн биед хортой, бүр хорт хавдар үүсгэдэг хэмээн яригдах нь бий. Аяга угаагч бүх төрлийн шингэн хүний бие организмд аюулгүй гэж хэлбэл ор үндэсгүй болно. Харин найрлагадаа онцгойлон анхаарч, хүний биед хор хөнөөлгүй химийн болон байгалийн бодисуудаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргадаг брэндүүд бий. Үүний нэг нь "Fairy" юм. Дэлхийн өнцөг булан бүрд танигдсан эл бүтээгдэхүүний талаар мэдүүштэй найман баримтыг сонирхуулъя. ### Орц найрлагыг нь шинжихүй “Fairy” хүний биед хөнөөлгүй гэж ярихын тулд мэдээж орц найрлагыг нь авч үзэх хэрэгтэй. Юун түрүүнд хүний бие организмд нэн хортой гэгддэг формальдегид гэдэг бодис эл бүтээгдэхүүнд агуулагддаггүйг дурдах хэрэгтэй байх. Үс, арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнд арьс хамгаалах зорилгоор оруулдаг поликватерниум 10 хэмээх синтетик орц нь поликватерниум 15-тай андуурагддаг ч химийн бүтцийн хувьд тэс өөр. ### судалгаагаар батлагдсан Хадгалалтын хугацааг уртасгах, бүтээгдэхүүнийг нян, бактериас хамгаалах зорилгоор нэмдэг метилизотиазолинон хэмээх бодис нь бүтээгдэхүүний найрлагад багахан ороход биед огтоос аюулгүй. Арьсандаа түрхэж шингээж хэрэглэдэг биеийн тос зэрэг бүтээгдэхүүний орц найрлагад орвол эрсдэлтэй, харин аяга угаагч шингэн зэрэгт аюулгүй хэмээн Евро комиссын Хэрэглэгчдийн аюулгүй байдлыг хамгаалах эрдэм шинжилгээний хороо (SCCS) эл бодистой холбогдох судалгаандаа онцолжээ. ### Аяга тавган дээр үлдэх эсэх нь таны угаалтаас шалтгаална Аяга угаагч шингэнийг усаар зайлахад арилахгүй аяга, таваг дээр үлддэг гэлцдэг. ОХУ-ын мэргэжлийн хяналтын байгууллага (Роскачество) аяга таваг угаагч шингэнүүдийг харьцуулан, доторх бодисууд нь угаасны дараа арилахгүй хэр үлдэж байгааг шинжжээ. Ингэхэд, “Fairy” дэх бодисууд аяга угаалтын дараа зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс найм дахин бага үлдэж байна гэж дүгнэсэн байна. Усаар зайлахад арилахгүй үлдэж байгаа хэмжээ нь хүний эрүүл мэндэд огтоос эрсдэлгүй гэсэн үг. ### Арьс гэмтэнэ гэж айх хэрэггүй “Аяга угаагч шингэн арьс гэмтээж, яваандаа хорт хавдар үүсгэх эрсдэлтэй” гэж ярих нь бий. “Fairy” аяга угаагч шингэний pH түвшин саармаг учир арьсанд сөргөөр нөлөөлөхгүй. Гэхдээ та хэт эмзэг, харшимтгай арьстай бол аль ч аяга угаагч шингэнийг хэрэглэхдээ резинэн бээлий өмсөөрэй. ### Фосфат багатай угаагч “Fairy” аяга угаагч шингэнийг эзэмшигч “Procter and Gamble” компани 2005 оноос цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнүүдийнхээ найрлага дахь фосфатыг бууруулж буй. Ингэснээр цэвэрлэгч, тэр дундаа аяга угаагч бодис дахь фосфат усанд их хэмжээгээр шингэж, экосистемийн тэнцвэрийг алдагдуулахаас сэргийлжээ. Гэхдээ фосфат хүчил, суурийг тэнцвэржүүлж өгдөг учир цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнд тодорхой хэмжээгээр заавал орох ёстой. Тэр нь хүний биед сөрөг нөлөөгүй байдаг байна. ### харин ч БАйгальд ээлтэй “Fairy” аяга угаагч шингэн дундаа байгальд хамгийн ээлтэй нь юм. Эл шингэн бусад аяга угаагчийг бодвол илүү өтгөн, үйлчилгээ сайтай учир удаан хэрэглэгддэг. Мөн сэргээгдэх эрчим хүчээр бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэдэг байна. ### ходоод өвтгөдөг гэв үү? Аяга угаагч шингэн аяга тавгаар дамжин ходоодонд орж хавдар үүсгэдэг гэж хүмүүсийн хэлэлцдэг нь ор үндэсгүй юм. Хорт хавдар үүсгэгч гэгддэг парабен, триклозан “Fairy”-ний найрлагад ордоггүй. ### Тэр олон бодис юу вэ? Аяга угаагч шингэнд угаалгын, үнэр, өнгө оруулах, спирт, гликол гэхчлэн төрөл бүрийн бодис ордог. Шошго дээрх тэдгээр бодисын нэрийг хайлтын системд бичээд хайж үзвэл заримыг нь аюултай, харшил үүсгэгч гэж тодорхойлсныг харж болно. Гэвч тэр бол тухайн бодисыг цэврээр нь шинжин гаргасан тодорхойлолт юм. Аяга угаагчид тэдгээр бодис харьцуулшгүй шингэн, маш бага тунгаар ордог тул цэвэр бодис шигээ нөлөө үзүүлэхгүй. Цианид л гэхэд асар хортой бодис авч бага тунгаар бидний байнга хэрэглэдэг жимс жимсгэнэ, ургамал ногоонд агуулагдаж байдаг. Тухайн бодис хэрхэн нөлөөлөх нь бүтээгдэхүүний найрлагад ямар тунгаар орсноос хамаардаг гэдгийг онцлох нь зүйтэй.
https://unread.today/c/tsuu-yaria-ba-fact	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-08-14T00:00:00	8 сарын 14, 2020	Цуу яриа ба факт: Коронавирус, угаалгын шингэн, ганпанз болон бусад	<div class="article-body"> <h2>Бидний өдөр тутмын амьдралд үнэн худал нь үл мэдэгдэх үй олон цуу яриа эргэлдсээр байдаг. Зарим нь үнэхээр л тийм юм болов уу гээд үнэмшчихмээр юм шиг, зарим нь яах аргагүй л тийм байх даа гээд баталчихсан юм шиг санагдах нь бий. Амаас ам дамжиж, энд тэндээс өвлөгдөж ирсээр үнэн мэт болчихсон цуу яриануудыг баталгаажуулж, баримтаар нотлох нь бидэнд юу юунаас илүү чухал.<div><br></div><div>Бид "Цуу яриа ба факт" нийтлэлээрээ түгээмэл буруу ойлголтуудыг залруулж, баримттай хариулт өгөхийг эрмэлзэх болно. Энэ удаад бид гэр ахуй болон эрүүл мэндтэй холбоотой дөрвөн цуу яриаг онцоллоо.</div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Цуу: АРХИ УУВАЛ КОРОНАВИРУС ТУСАХГҮЙ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/a80f0a61fc34dc88c6d4122ef330d47c.png"></p><p></p><p><b>ФАКТ: </b>Гар ариутгагчид хийх нь архийг вирусийн эсрэг үр дүнтэй ашиглах цорын ганц арга юм. Тиймээс архи, согтууруулах ундаа хэрэглэх нь коронавирусийг дарах арга гэсэн тархи угаалтад битгий өртөөрэй. Иранд чухам энэ цуу ярианаас болж спирт хэтрүүлэн хэрэглэж <a href="https://www.aljazeera.com/news/2020/04/iran-700-dead-drinking-alcohol-cure-coronavirus-200427163529629.html" target="_blank">700 гаруй хүн амиа алдсан </a>харамсалтай хэрэг гарсан.</p><p>Одоогийн байдлаар коронавирусийн эсрэг дархлаагаа сайжруулах арга хэмжээ авах нь л хамгийн зүйтэй гэсэн дүгнэлт мэргэжлийн байгууллагуудаас гараад байгаа. Тиймээс зарим эх сурвалжид дурдагдсан шиг иог хийх, үнээний шээс уух, сармис их хэмжээгээр хэрэглэх зэрэг нь таны дархлааг тодорхой хэмжээнд сайжруулж болох ч өвчнөөс сэргийлэх эм болохгүй гэдгийг санаарай. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">цУУ: аяга таваг угаагч шингэн хавдар үүсгэдэг</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/999cd5f313fa2a15835e554e147905c5.png"></p><p></p><p><b>ФАКТ: </b>Айл өрхийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон аяга таваг угаагч шингэн хорт хавдар үүсэх шалтгаан болдоггүй. Энэ бол тодорхой давтамжтай сэдэрдэг хар ПР-ын сонгодог жишээнүүдийн нэг юм. Тэр дундаа энэ төрлийн бүтээгдэхүүн дунд хамгийн алдартай Fairy брэнд рүү дайрах зорилгоор энэхүү хуурамч мэдээг цацах нь түгээмэл. Монголд ч ийм төрлийн мэдээ нэг хэсэг их гарсан.</p><p>Гэвч бодит байдал дээр аяга таваг угаагч хүний биед хортой нөлөө үзүүлдэг нь огт батлагдаагүй юм. Ийм шингэний найрлагын ихэнхийг ус бүрдүүлдэг бөгөөд усанд хурдан уусагч бодис голдуу агуулагдана. Найрлагад нь их хэмжээгээр хэрэглэвэл биед нөлөө үзүүлэхүйц бодис, өнгө оруулагч зэрэг багтсан байдаг ч эдгээрийн хэмжээ нь <a href="https://www.thenakedscientists.com/articles/questions/will-dish-soap-harm-my-health" target="_blank">мэргэжлийн байгууллагаас зөвшөөрөгдсөн хэмжээнд байдгийг </a>сануулъя.</p><p>Хэрвээ та аяга тавгаа шингэн ашиглаж угааж байгаа бол зохистой хэмжээний усаар зайлах ёстойг мартаж болохгүй. Ингэж чадвал та угаалгын шингэнээ биед орж байгаа эсэхэд санаа зовохгүй хэрэглэх боломжтой юм. Fairy-ийн хувьд дэлхийн аюулгүй байдлын шилдэг 600 экспертийн үнэлгээ, дүгнэлтээр зөвшөөрөгдөж, зах зээлд нийлүүлэгддэг бөгөөд бага температуртай усанд ашиглагдаж болохуйц найрлагатай нь ус, цахилгаан багаар ашиглах хүрээлэн буй орчинд ээлтэй шийдэлд тооцогддог байна.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Цуу: Модон ганпанз нян устгадаг</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/496bbe23eddb620031c65e04f178bc1a.png"></p><p></p><p><b>ФАКТ:</b> Зарим хүмүүс модон ганпанз нян устгадаг учраас хуванцар материалтай хавтангуудаас хамаагүй илүү хэмээн сурталчилдаг. Гэвч энэ бол ердөө л нэг сурталчилгааны төөрөгдөл гэдгийг хэзээ ч мартаж болохгүй. Зарим төрлийн мод бактерийн эсрэг чанартай байж болох ч энэ нь пластикаас илүүд үзэх, эсвэл угааж цэвэрлэлгүй үлдээх шалтаг огт биш. </p><p>Модон ч бай, пластик ч бай та ганпанзаа ашигласан л бол маш сайн угаах хэрэгтэй. Ялангуяа түүхий мах, ногоо хэрчиж зүссэн бол халуун усанд зайлшгүй хөөсрүүлж, сайтар цэвэрлэх нь таны эрүүл мэндэд юунаас ч илүү чухал. Учир нь ганпанз дээр тогтсон нян, бохирдлын хэмжээ угаалгын өрөөний суултуураас <a href="https://nypost.com/2017/07/13/the-item-in-your-kitchen-200-times-more-disgusting-than-a-toilet-seat/" target="_blank">200 дахин их байдгийг судлаачид харуулжээ. </a></p><p>Мөн мах хэрчсэн ганпанзаа өөр зориулалтаар ашиглахгүй байхыг хичээгээрэй. Бас нэгэн зүйлийг сануулахад, угаасан ганпанзаа заавал хуурайгаар нь хатаагаарай. Нойтон ганпанз дээр бактери, нян наалдах магадлал өндөр байдаг гэнэ шүү. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЦУУ: ХООЛЫГ ХАЛУУНААР НЬ ХӨРГӨГЧИНД ХИЙЖ БОЛОХГҮЙ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/0f7760ed2a142ea90fb0a25958b06ebb.png"></p><p></p><p><b>ФАКТ: </b>Яг ч тийм биш. Халуун хоолыг та хөргөгчинд хийж болно. Гэхдээ мартаж болохгүй. Учир нь энд "2 цагийн дүрэм" үйлчилдэг. Энэ нь та халуун хоолоо хөргөгчинд хийсэн бол 2 цагийн дотор хэрэглэвэл амт, чанараа алдаагүй байна гэсэн үг. Үүнээс хойш таны хоолонд бактери үржих тааламжтай нөхцөл үүсдэг байх нь.<i><br></i></p><p>Нөгөө талаар хэрвээ та хоолоо том савтай чигээр нь хөргөгчинд хийх гэж байгаа бол "хэрэггүй" гэж зөвлөе. Учир нь таны хоол хэтэрхий том саванд байвал хөргөх явц тэр чигээрээ удаан үргэлжилж, хоёр цагийн дүрэм ёсоор амархан муудах болчихно. Тиймээс хоолоо жижгээр аягалах, эсвэл савлаж хөргөгчиндөө хийхийг зөвлөж байна.</p> </div>	Бидний өдөр тутмын амьдралд үнэн худал нь үл мэдэгдэх үй олон цуу яриа эргэлдсээр байдаг. Зарим нь үнэхээр л тийм юм болов уу гээд үнэмшчихмээр юм шиг, зарим нь яах аргагүй л тийм байх даа гээд баталчихсан юм шиг санагдах нь бий. Амаас ам дамжиж, энд тэндээс өвлөгдөж ирсээр үнэн мэт болчихсон цуу яриануудыг баталгаажуулж, баримтаар нотлох нь бидэнд юу юунаас илүү чухал. Бид "Цуу яриа ба факт" нийтлэлээрээ түгээмэл буруу ойлголтуудыг залруулж, баримттай хариулт өгөхийг эрмэлзэх болно. Энэ удаад бид гэр ахуй болон эрүүл мэндтэй холбоотой дөрвөн цуу яриаг онцоллоо. Цуу: АРХИ УУВАЛ КОРОНАВИРУС ТУСАХГҮЙ ФАКТ: Гар ариутгагчид хийх нь архийг вирусийн эсрэг үр дүнтэй ашиглах цорын ганц арга юм. Тиймээс архи, согтууруулах ундаа хэрэглэх нь коронавирусийг дарах арга гэсэн тархи угаалтад битгий өртөөрэй. Иранд чухам энэ цуу ярианаас болж спирт хэтрүүлэн хэрэглэж 700 гаруй хүн амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарсан. Одоогийн байдлаар коронавирусийн эсрэг дархлаагаа сайжруулах арга хэмжээ авах нь л хамгийн зүйтэй гэсэн дүгнэлт мэргэжлийн байгууллагуудаас гараад байгаа. Тиймээс зарим эх сурвалжид дурдагдсан шиг иог хийх, үнээний шээс уух, сармис их хэмжээгээр хэрэглэх зэрэг нь таны дархлааг тодорхой хэмжээнд сайжруулж болох ч өвчнөөс сэргийлэх эм болохгүй гэдгийг санаарай. цУУ: аяга таваг угаагч шингэн хавдар үүсгэдэг ФАКТ: Айл өрхийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон аяга таваг угаагч шингэн хорт хавдар үүсэх шалтгаан болдоггүй. Энэ бол тодорхой давтамжтай сэдэрдэг хар ПР-ын сонгодог жишээнүүдийн нэг юм. Тэр дундаа энэ төрлийн бүтээгдэхүүн дунд хамгийн алдартай Fairy брэнд рүү дайрах зорилгоор энэхүү хуурамч мэдээг цацах нь түгээмэл. Монголд ч ийм төрлийн мэдээ нэг хэсэг их гарсан. Гэвч бодит байдал дээр аяга таваг угаагч хүний биед хортой нөлөө үзүүлдэг нь огт батлагдаагүй юм. Ийм шингэний найрлагын ихэнхийг ус бүрдүүлдэг бөгөөд усанд хурдан уусагч бодис голдуу агуулагдана. Найрлагад нь их хэмжээгээр хэрэглэвэл биед нөлөө үзүүлэхүйц бодис, өнгө оруулагч зэрэг багтсан байдаг ч эдгээрийн хэмжээ нь мэргэжлийн байгууллагаас зөвшөөрөгдсөн хэмжээнд байдгийг сануулъя. Хэрвээ та аяга тавгаа шингэн ашиглаж угааж байгаа бол зохистой хэмжээний усаар зайлах ёстойг мартаж болохгүй. Ингэж чадвал та угаалгын шингэнээ биед орж байгаа эсэхэд санаа зовохгүй хэрэглэх боломжтой юм. Fairy-ийн хувьд дэлхийн аюулгүй байдлын шилдэг 600 экспертийн үнэлгээ, дүгнэлтээр зөвшөөрөгдөж, зах зээлд нийлүүлэгддэг бөгөөд бага температуртай усанд ашиглагдаж болохуйц найрлагатай нь ус, цахилгаан багаар ашиглах хүрээлэн буй орчинд ээлтэй шийдэлд тооцогддог байна. Цуу: Модон ганпанз нян устгадаг ФАКТ: Зарим хүмүүс модон ганпанз нян устгадаг учраас хуванцар материалтай хавтангуудаас хамаагүй илүү хэмээн сурталчилдаг. Гэвч энэ бол ердөө л нэг сурталчилгааны төөрөгдөл гэдгийг хэзээ ч мартаж болохгүй. Зарим төрлийн мод бактерийн эсрэг чанартай байж болох ч энэ нь пластикаас илүүд үзэх, эсвэл угааж цэвэрлэлгүй үлдээх шалтаг огт биш. Модон ч бай, пластик ч бай та ганпанзаа ашигласан л бол маш сайн угаах хэрэгтэй. Ялангуяа түүхий мах, ногоо хэрчиж зүссэн бол халуун усанд зайлшгүй хөөсрүүлж, сайтар цэвэрлэх нь таны эрүүл мэндэд юунаас ч илүү чухал. Учир нь ганпанз дээр тогтсон нян, бохирдлын хэмжээ угаалгын өрөөний суултуураас 200 дахин их байдгийг судлаачид харуулжээ. Мөн мах хэрчсэн ганпанзаа өөр зориулалтаар ашиглахгүй байхыг хичээгээрэй. Бас нэгэн зүйлийг сануулахад, угаасан ганпанзаа заавал хуурайгаар нь хатаагаарай. Нойтон ганпанз дээр бактери, нян наалдах магадлал өндөр байдаг гэнэ шүү. ЦУУ: ХООЛЫГ ХАЛУУНААР НЬ ХӨРГӨГЧИНД ХИЙЖ БОЛОХГҮЙ ФАКТ: Яг ч тийм биш. Халуун хоолыг та хөргөгчинд хийж болно. Гэхдээ мартаж болохгүй. Учир нь энд "2 цагийн дүрэм" үйлчилдэг. Энэ нь та халуун хоолоо хөргөгчинд хийсэн бол 2 цагийн дотор хэрэглэвэл амт, чанараа алдаагүй байна гэсэн үг. Үүнээс хойш таны хоолонд бактери үржих тааламжтай нөхцөл үүсдэг байх нь. Нөгөө талаар хэрвээ та хоолоо том савтай чигээр нь хөргөгчинд хийх гэж байгаа бол "хэрэггүй" гэж зөвлөе. Учир нь таны хоол хэтэрхий том саванд байвал хөргөх явц тэр чигээрээ удаан үргэлжилж, хоёр цагийн дүрэм ёсоор амархан муудах болчихно. Тиймээс хоолоо жижгээр аягалах, эсвэл савлаж хөргөгчиндөө хийхийг зөвлөж байна.	Бидний өдөр тутмын амьдралд үнэн худал нь үл мэдэгдэх үй олон цуу яриа эргэлдсээр байдаг. Зарим нь үнэхээр л тийм юм болов уу гээд үнэмшчихмээр юм шиг, зарим нь яах аргагүй л тийм байх даа гээд баталчихсан юм шиг санагдах нь бий. Амаас ам дамжиж, энд тэндээс өвлөгдөж ирсээр үнэн мэт болчихсон цуу яриануудыг баталгаажуулж, баримтаар нотлох нь бидэнд юу юунаас илүү чухал. Бид "Цуу яриа ба факт" нийтлэлээрээ түгээмэл буруу ойлголтуудыг залруулж, баримттай хариулт өгөхийг эрмэлзэх болно. Энэ удаад бид гэр ахуй болон эрүүл мэндтэй холбоотой дөрвөн цуу яриаг онцоллоо. ### Цуу: АРХИ УУВАЛ КОРОНАВИРУС ТУСАХГҮЙ ФАКТ: Гар ариутгагчид хийх нь архийг вирусийн эсрэг үр дүнтэй ашиглах цорын ганц арга юм. Тиймээс архи, согтууруулах ундаа хэрэглэх нь коронавирусийг дарах арга гэсэн тархи угаалтад битгий өртөөрэй. Иранд чухам энэ цуу ярианаас болж спирт хэтрүүлэн хэрэглэж 700 гаруй хүн амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарсан. Одоогийн байдлаар коронавирусийн эсрэг дархлаагаа сайжруулах арга хэмжээ авах нь л хамгийн зүйтэй гэсэн дүгнэлт мэргэжлийн байгууллагуудаас гараад байгаа. Тиймээс зарим эх сурвалжид дурдагдсан шиг иог хийх, үнээний шээс уух, сармис их хэмжээгээр хэрэглэх зэрэг нь таны дархлааг тодорхой хэмжээнд сайжруулж болох ч өвчнөөс сэргийлэх эм болохгүй гэдгийг санаарай. ### цУУ: аяга таваг угаагч шингэн хавдар үүсгэдэг ФАКТ: Айл өрхийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон аяга таваг угаагч шингэн хорт хавдар үүсэх шалтгаан болдоггүй. Энэ бол тодорхой давтамжтай сэдэрдэг хар ПР-ын сонгодог жишээнүүдийн нэг юм. Тэр дундаа энэ төрлийн бүтээгдэхүүн дунд хамгийн алдартай Fairy брэнд рүү дайрах зорилгоор энэхүү хуурамч мэдээг цацах нь түгээмэл. Монголд ч ийм төрлийн мэдээ нэг хэсэг их гарсан. Гэвч бодит байдал дээр аяга таваг угаагч хүний биед хортой нөлөө үзүүлдэг нь огт батлагдаагүй юм. Ийм шингэний найрлагын ихэнхийг ус бүрдүүлдэг бөгөөд усанд хурдан уусагч бодис голдуу агуулагдана. Найрлагад нь их хэмжээгээр хэрэглэвэл биед нөлөө үзүүлэхүйц бодис, өнгө оруулагч зэрэг багтсан байдаг ч эдгээрийн хэмжээ нь мэргэжлийн байгууллагаас зөвшөөрөгдсөн хэмжээнд байдгийг сануулъя. Хэрвээ та аяга тавгаа шингэн ашиглаж угааж байгаа бол зохистой хэмжээний усаар зайлах ёстойг мартаж болохгүй. Ингэж чадвал та угаалгын шингэнээ биед орж байгаа эсэхэд санаа зовохгүй хэрэглэх боломжтой юм. Fairy-ийн хувьд дэлхийн аюулгүй байдлын шилдэг 600 экспертийн үнэлгээ, дүгнэлтээр зөвшөөрөгдөж, зах зээлд нийлүүлэгддэг бөгөөд бага температуртай усанд ашиглагдаж болохуйц найрлагатай нь ус, цахилгаан багаар ашиглах хүрээлэн буй орчинд ээлтэй шийдэлд тооцогддог байна. ### Цуу: Модон ганпанз нян устгадаг ФАКТ: Зарим хүмүүс модон ганпанз нян устгадаг учраас хуванцар материалтай хавтангуудаас хамаагүй илүү хэмээн сурталчилдаг. Гэвч энэ бол ердөө л нэг сурталчилгааны төөрөгдөл гэдгийг хэзээ ч мартаж болохгүй. Зарим төрлийн мод бактерийн эсрэг чанартай байж болох ч энэ нь пластикаас илүүд үзэх, эсвэл угааж цэвэрлэлгүй үлдээх шалтаг огт биш. Модон ч бай, пластик ч бай та ганпанзаа ашигласан л бол маш сайн угаах хэрэгтэй. Ялангуяа түүхий мах, ногоо хэрчиж зүссэн бол халуун усанд зайлшгүй хөөсрүүлж, сайтар цэвэрлэх нь таны эрүүл мэндэд юунаас ч илүү чухал. Учир нь ганпанз дээр тогтсон нян, бохирдлын хэмжээ угаалгын өрөөний суултуураас 200 дахин их байдгийг судлаачид харуулжээ. Мөн мах хэрчсэн ганпанзаа өөр зориулалтаар ашиглахгүй байхыг хичээгээрэй. Бас нэгэн зүйлийг сануулахад, угаасан ганпанзаа заавал хуурайгаар нь хатаагаарай. Нойтон ганпанз дээр бактери, нян наалдах магадлал өндөр байдаг гэнэ шүү. ### ЦУУ: ХООЛЫГ ХАЛУУНААР НЬ ХӨРГӨГЧИНД ХИЙЖ БОЛОХГҮЙ ФАКТ: Яг ч тийм биш. Халуун хоолыг та хөргөгчинд хийж болно. Гэхдээ мартаж болохгүй. Учир нь энд "2 цагийн дүрэм" үйлчилдэг. Энэ нь та халуун хоолоо хөргөгчинд хийсэн бол 2 цагийн дотор хэрэглэвэл амт, чанараа алдаагүй байна гэсэн үг. Үүнээс хойш таны хоолонд бактери үржих тааламжтай нөхцөл үүсдэг байх нь. Нөгөө талаар хэрвээ та хоолоо том савтай чигээр нь хөргөгчинд хийх гэж байгаа бол "хэрэггүй" гэж зөвлөе. Учир нь таны хоол хэтэрхий том саванд байвал хөргөх явц тэр чигээрээ удаан үргэлжилж, хоёр цагийн дүрэм ёсоор амархан муудах болчихно. Тиймээс хоолоо жижгээр аягалах, эсвэл савлаж хөргөгчиндөө хийхийг зөвлөж байна.
https://unread.today/c/insight-stakeholdermeeting-youth	Мэдүүштэй	Ganzorig Dolingor	2020-08-12T00:00:00	8 сарын 12, 2020	Онлайн хурал: "Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө"-нд саналаа тусгацгаая	<div class="article-body"> <h2><div><span style="font-size: 16px;">Маш чухал нэгэн хурал наймдугаар</span><span style="font-size: 16px;"> дугаар сарын 17-нд буюу ирэх даваа гарагт цахимаар явагдах гэж байна. </span><span style="font-size: 16px;">Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “<b>Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө</b>”-г боловсруулж байгаа бөгөөд төслийн явцыг танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор уг хурлыг зохион байгуулж байгаа аж. Улсынхаа хөгжлийн асуудалд хувь нэмрээ оруулах боломжтой энэ хуралд хэрхэн оролцох талаар мэдээлэлтэй танилцана уу. </span></div></h2><p></p><p>Энэхүү хурал нь хоёр хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд:<br></p><p><b>8 дугаар сарын 17</b> - Залуучуудын төлөөллийг оролцуулсан "Оролцогч талуудын нэгдсэн хурал"<br><b> 9 дүгээр сарын эхээр</b> (хурлыг товлоно) - Онлайн хэлэлцүүлэг</p><p>Zoom аппликейшн дээр олон нийтэд нээлттэй явагдах уг хуралд оролцохыг залуустаа уриалж байна. Хөгжлийн бодлогын төслийг боловсруулахад хувь нэмрээ оруулахыг хүсвэл та доорх онлайн маягтыг бөглөөрэй. Оролцогчийн тоо 100 бөгөөд зохион байгуулагчдын зүгээс хот, орон нутгийн оролцогчдыг тэнцүүхэн бүртгэх хүсэлтэй байгаа аж. Иймд хот, хөдөө гэлтгүй улс орныхоо хөгжлийн бодлогыг тодорхойлох ажилд идэвхийлэн оролцоорой. </p><p><b>Бүртгүүлэх:</b><a href="https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfW4oeeSqtNvj8VXmaEe1KaUJWNMQGBB2xOZrmeZ9yxizPEtg/viewform" target="_blank"> Google Form</a> <br></p><p><b>Фэйсбүүк эвент: </b><a href="https://www.facebook.com/events/1311207115748823/">https://www.facebook.com/events/1311207115748823/</a><br><br></p> <p> “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө” боловсруулах төсөл Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. Тус төслийг 2021 оны зургаадугаар сард хэрэгжүүлж дуусна. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ХӨТӨЛБӨР</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/9561ed5fc5ff018ca9fcf993a5ba6c59.png"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/af4967394c212561089c153eefb53ab6.jpg"></p><p>Залуучууд та бүхнээс энэ хуралд идэвхтэй оролцохыг, оролцох боломжтой залуучуудад мэдээлэл дамжуулахыг хүсье.<br><br><br></p> </div>	Маш чухал нэгэн хурал наймдугаар дугаар сарын 17-нд буюу ирэх даваа гарагт цахимаар явагдах гэж байна. Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “ Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө ”-г боловсруулж байгаа бөгөөд төслийн явцыг танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор уг хурлыг зохион байгуулж байгаа аж. Улсынхаа хөгжлийн асуудалд хувь нэмрээ оруулах боломжтой энэ хуралд хэрхэн оролцох талаар мэдээлэлтэй танилцана уу. Энэхүү хурал нь хоёр хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд: 8 дугаар сарын 17 - Залуучуудын төлөөллийг оролцуулсан "Оролцогч талуудын нэгдсэн хурал" 9 дүгээр сарын эхээр (хурлыг товлоно) - Онлайн хэлэлцүүлэг Zoom аппликейшн дээр олон нийтэд нээлттэй явагдах уг хуралд оролцохыг залуустаа уриалж байна. Хөгжлийн бодлогын төслийг боловсруулахад хувь нэмрээ оруулахыг хүсвэл та доорх онлайн маягтыг бөглөөрэй. Оролцогчийн тоо 100 бөгөөд зохион байгуулагчдын зүгээс хот, орон нутгийн оролцогчдыг тэнцүүхэн бүртгэх хүсэлтэй байгаа аж. Иймд хот, хөдөө гэлтгүй улс орныхоо хөгжлийн бодлогыг тодорхойлох ажилд идэвхийлэн оролцоорой. Бүртгүүлэх: Google Form Фэйсбүүк эвент: https://www.facebook.com/events/1311207115748823/ “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө” боловсруулах төсөл Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. Тус төслийг 2021 оны зургаадугаар сард хэрэгжүүлж дуусна. ХӨТӨЛБӨР Залуучууд та бүхнээс энэ хуралд идэвхтэй оролцохыг, оролцох боломжтой залуучуудад мэдээлэл дамжуулахыг хүсье.	Маш чухал нэгэн хурал наймдугаар дугаар сарын 17-нд буюу ирэх даваа гарагт цахимаар явагдах гэж байна. Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын техникийн туслалцааны хүрээнд ЖАЙКА-гийн Төслийн баг Барилга, хот байгуулалтын яам, Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө”-г боловсруулж байгаа бөгөөд төслийн явцыг танилцуулах, залуучуудын санал бодлыг сонсох зорилгоор уг хурлыг зохион байгуулж байгаа аж. Улсынхаа хөгжлийн асуудалд хувь нэмрээ оруулах боломжтой энэ хуралд хэрхэн оролцох талаар мэдээлэлтэй танилцана уу. Энэхүү хурал нь хоёр хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд: 8 дугаар сарын 17 - Залуучуудын төлөөллийг оролцуулсан "Оролцогч талуудын нэгдсэн хурал" 9 дүгээр сарын эхээр (хурлыг товлоно) - Онлайн хэлэлцүүлэг Zoom аппликейшн дээр олон нийтэд нээлттэй явагдах уг хуралд оролцохыг залуустаа уриалж байна. Хөгжлийн бодлогын төслийг боловсруулахад хувь нэмрээ оруулахыг хүсвэл та доорх онлайн маягтыг бөглөөрэй. Оролцогчийн тоо 100 бөгөөд зохион байгуулагчдын зүгээс хот, орон нутгийн оролцогчдыг тэнцүүхэн бүртгэх хүсэлтэй байгаа аж. Иймд хот, хөдөө гэлтгүй улс орныхоо хөгжлийн бодлогыг тодорхойлох ажилд идэвхийлэн оролцоорой. Бүртгүүлэх: Google Form Фэйсбүүк эвент: <https://www.facebook.com/events/1311207115748823/> “Үндэсний хөгжлийн цогц төлөвлөгөө” боловсруулах төсөл Монгол болон Япон улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу 2018 оны арванхоёрдугаар сараас хэрэгжиж эхэлжээ. Төслийн зорилго нь хот, хөдөөгийн ялгаатай байдлыг бууруулан, тэнцвэртэй, тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар хот суурин газарт тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг (2020-2040 он) хангах юм. Тус төслийг 2021 оны зургаадугаар сард хэрэгжүүлж дуусна. ### ХӨТӨЛБӨР Залуучууд та бүхнээс энэ хуралд идэвхтэй оролцохыг, оролцох боломжтой залуучуудад мэдээлэл дамжуулахыг хүсье.
https://unread.today/c/brand-story-tide	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-09-03T00:00:00	9 сарын 3, 2020	Брэнд бүтсэн түүх: “Tide” хэрхэн хамгийн их борлуулалттай угаалгын нунтаг болсон бэ?	<div class="article-body"> <h2></h2><p class="MsoNormal">Дэлхийд хамгийн алдартай угаалгын нунтаг гэвэл бүгд л “Tide”-ийг нэрлэх байх. Үнэхээр л 1946 оноос хойш угаалгын бодисын зах зээлийг бусдаасаа илт давуу тэргүүлж байгаа эл угаалгын нунтаг Дэвид Байерли хэмээх эрдэмтний шаргуу дайчин чанар, нөр их хөдөлмөрийн ачаар бүтсэн түүхтэй. Энэ тухай ярихаас өмнө "Tide"-ийг бүтээгч “Procter and Gamble” компанийн тухай ярих нь зүй. </p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"></h3><p class="MsoNormal">Проктер, Гэмбл хоёрын компани нөлөө бүхий үйлдвэрлэгч болсон нь<o:p></o:p></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/28c871cece6be0199bd54196ff4dedaf.png"></p><p class="MsoNormal">Лаа үйлдвэрлэгч Уильям Проктер, саван үйлдвэрлэгч Жэймс Гэмбл нар хадам аавынхаа (тэд базууд байв) зөвлөснөөр 1837 онд нэгдэн компани байгуулж, Гэмбл нь үйлдвэрээ, Проктер нь дэлгүүрээ хариуцах болов. Нью-Орлеансын боомтуудад ойрхон Цинциннатид, Охайо гол дагуу суурьшсан тэдний бизнес Америкийн эдийн засаг тэлж, үйлдвэржилт эрчимжих хэрээр өргөжин өргөжсөөр 1870 он гэхэд орон даяар бүтээгдэхүүнээ нийлүүлдэг томоохон компани болсон байлаа. Иргэний дайны дараагаас америкчууд лаа ашиглахаа больж, тосон дэнлүү хэрэглэх болсноор баз хоёрын залгамжлагчид лаагаа хойш тавиад угаалгын бизнестээ түлхүү анхаарч, өргөн судалгаа хийх болжээ. Ийнхүү анх удаа амьтны гаралтай бус, ургамлын тосноос гаргаж авсан “Ivory” хэмээх савангаа танилцуулав. “Ivory” хэдий шинэлэг ч өмнөх савангуудын адилаар байгалийн гаралтай түүхий эдээс гаргаж авсан саван байсан учир төдийлөн шинэчлэлт болсонгүй. Харин 1930-40-өөд онд химийн гаралтай угаалгын бодисууд гаргаж авснаар “савангийн компани” гэгддэг асан P&G ахуйн хэрэглээний салбарын магнат, хамгийн гол нь технологийн дэвшлийг салбартаа нэвтрүүлэгч, трэнд бүтээгч компани болжээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/5450490cd4f465e72cc058bf20ceda15.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"></h3><p class="MsoNormal">Угаалгын нунтаг бүтээсэн нь<o:p></o:p></p><p></p><p class="MsoNormal">P&G-ийн инженер 1931 онд Германы судалгааны нэгэн лабораторид очихдоо гадаргуун идэвхт бодисын (surfactant) сонирхолтой судалгааг нь олж мэджээ. Германы лабораторид хийсэн ажиглалтаасаа үүдэн P&G өөх задалж, хир урсгах үйлчлэл сайтай бодис үйлдвэрлэж болох юм байна гэж итгэсэн аж. Тухайн үеийн савангуудыг хатуу усанд хэрэглэхэд усан дахь кальцитай савангийн сод үйлчлэлцэж өнгөр үүсгэдэг байсан нь угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хувьд ихээхэн хүндрэл болдог байв. Европын ихэнх улсын усанд эрдэс буюу кальци, магнийн ион зэрэг элемент агуулагддаг нь угаалгын бодисын гадаргууг цэвэрлэх үр нөлөөг бууруулдаг аж.</p><p class="MsoNormal">1932 онд P&G сульфатын төрлийн идэвхит бодисыг угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглах эрх авснаар ажил ундрав. Ийнхүү 1933 онд анхны угаалгын нунтгийг гарган авч “Dreft” нэрээр зах зээлд гаргажээ. Найрлага нь гадаргуун идэвхт бодис болон энзимээс бүрддэг эл нунтаг хөнгөн хир толбыг сайн арилгаж байсан ч гүн бохирдлыг арилгаж чаддаггүй байж. Энэ үеэс "Dreft"-ийг хүүхдийн хувцас хэрэглэл угаах зориулалтаар ашиглах болсон ба өдгөө ч энэ нэрээрээ худалдаалагдаж буй. </p><p class="MsoNormal">P&G-ийн тэр үеийн удирдлагууд химийн гаралтай угаалгын бүтээгдэхүүн бол ирээдүй юм гэдэгт бат итгэж байсан учир судалгаа үүгээр зогссонгүй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/62af724783578ccf9c344d6af935b377.jpg"></p><div class="image-caption">"Dreft" хүүхдийн, хөнгөн хиртэй, торгомсог материалтай хувцас зэргийг л угаахад тохирох нунтаг байв. </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"></h3><p class="MsoNormal">"Tide" бүтсэн түүх <o:p></o:p></p><p class="MsoNormal">Хувцас хэрэглэлийг хатууруулахгүйгээр гүн хир буртаг арилгадаг нунтаг бүтээхээр P&G 1930-аад оноос эхлэн 10 гаруй жил “ноцолдов”. Шинэ арван гарахад компанийн удирдлагууд энэ оролдлогоосоо бүр залхаад, өөр зүйлд хүч хаяхаар шийдээд байв. Гэвч судлаач Дэвид Байерли бууж өгөхийг хүссэнгүй, уйгагүй судлан, өөр өөр хувилбарыг туршсаар байлаа. Удирдлагууд нь “бүтээгдэхүүн Х” (“хэзээ ч бэлэн болдоггүй” Байерын бүтээгдэхүүнийг компанийнхан нь ийн нэрлэжээ) дээр үргэлжлүүлэн ажиллах зөвшөөрөл өгчээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/3ce876ee5e4a9621a7b3624bb043ac32.jpg"></p><p> Дээрээс удаа дараа эл төслийг зогсоох шийдвэр гаргаж байсан ч яаж ийгээд бодлыг нь эргүүлж, үргэлжлүүлэн судалсаар 14 жилийн дараа угаалгын нунтгийн найрлагад фосфат нэмэх хэрэгтэйг олж нээснээр 1945 онд үр дүнгээ дээш танилцуулах болов. Энэ нь зах зээлд эргэлт болсон нээлт байлаа. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/Roli4tLwRgk?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"></h3><p class="MsoNormal">“Tide” худалдаанд гарав <o:p></o:p></p><p class="MsoNormal">P&G-ийн удирдлага эл судалгааны үр дүнг мэдмэгцээ маркетингийн төлөвлөгөө боловсруулж эхлэв. Энгийн бүтээгдэхүүнд бол туршилт, тандалт, тээвэрлэлт зэргээр бэлтгэх үе шат хоёр жил орчим үргэлжилдэг ч энэ удаад эгэлгүй бүтээгдэхүүн болох гэж буйг мэдэрсэн учир шууд маркетингийн кампанит ажилдаа орохоор шийдвэрлэжээ. Энэ нь бүтэх эсэх нь бүрэн тодорхойгүй бүтээгдэхүүнд олон сая ам.долларын хөрөнгө шууд оруулна гэсэн үг байлаа. “Tide” гэдэг нэр дээр тохирч (яагаад гэдэг нь тодорхойгүй), “савангаас сайн цэвэрлэгч” хэмээн сурталчилж эхэллээ. Тэр үеийн угаалгын аль ч бүтээгдэхүүнтэй “харьцахааргүй”, маш сайн цэвэрлэгч гэдэг нь тодорхой ч саван үйлдвэрлэгч компанийн хувьд ингэж борлуулалт хийнэ гэдэг маш том эрсдэл байсан юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/2aca48acc8cb085a36064520cf31e3a5.jpg"></p><div class="image-caption">“Tide”-ийн тод шар, улбар өнгө бүхий савлагааны дизайныг алдартай архитектор Доналд Дэски бүтээжээ.</div><p> “Tide” худалдаанд гарсан даруй асар их амжилт олов. Усны хатуулаг ихтэй нутгийн хүмүүс л энэ бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ гэж тус компанийнхан бодож байтал АНУ даяар хошуурсан нь хэний ч төсөөлөөгүй амжилт байлаа. Өрсөлдөгч “Colgate”, “Lever Brothers” компаниуд өрсөлдөх нунтаг бүтээхээр сандралдах зуур P&G “Tide”-ийнхаа ачаар угаалгын бодисын зах зээлд магад хэзээ ч алдахгүй тэргүүлэх байр сууриа бататгаж авсан түүхтэй.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/twL2iDerDy8?rel=0"></iframe> </div><div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/0E7E-Ed59Gg?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"></h3><p class="MsoNormal">Технологийн дэвшлийг эрэлхийлэхүй <o:p></o:p></p><p>“Tide” угаалгын бодисоо тасралтгүй шинэчилж байсан нь тэргүүлэх байр сууриа алдахгүй хадгалахад нь тусалжээ. Тухайлбал: <br></p> <ul><li> Энзимтэй цэвэрлэгч бодис Tide XK гарч ирснээр хоол, цусны толбыг амархан арилгах болов. </li><li>1984 онд шингэн угаалгын нунтаг гаргасан нь мөн л томоохон дэвшил байв. </li><li>1988 онд анхны цайруулагчтай угаалгын нунтаг гарав. </li><li>2005 онд хүйтэн усанд угаахад зориулсан “Tide Cold Water” гарав. </li><li>Мөн тус онд “Tide”-ийн толбо арилгагч харандаа гарчээ. </li><li>2012 онд “Tide pods” хэмээх тусгай савлагаатай бодис худалдаанд гарсан нь ихээхэн амжилт олов. </li></ul> </div>	Дэлхийд хамгийн алдартай угаалгын нунтаг гэвэл бүгд л “Tide”-ийг нэрлэх байх. Үнэхээр л 1946 оноос хойш угаалгын бодисын зах зээлийг бусдаасаа илт давуу тэргүүлж байгаа эл угаалгын нунтаг Дэвид Байерли хэмээх эрдэмтний шаргуу дайчин чанар, нөр их хөдөлмөрийн ачаар бүтсэн түүхтэй. Энэ тухай ярихаас өмнө "Tide"-ийг бүтээгч “Procter and Gamble” компанийн тухай ярих нь зүй. Проктер, Гэмбл хоёрын компани нөлөө бүхий үйлдвэрлэгч болсон нь Лаа үйлдвэрлэгч Уильям Проктер, саван үйлдвэрлэгч Жэймс Гэмбл нар хадам аавынхаа (тэд базууд байв) зөвлөснөөр 1837 онд нэгдэн компани байгуулж, Гэмбл нь үйлдвэрээ, Проктер нь дэлгүүрээ хариуцах болов. Нью-Орлеансын боомтуудад ойрхон Цинциннатид, Охайо гол дагуу суурьшсан тэдний бизнес Америкийн эдийн засаг тэлж, үйлдвэржилт эрчимжих хэрээр өргөжин өргөжсөөр 1870 он гэхэд орон даяар бүтээгдэхүүнээ нийлүүлдэг томоохон компани болсон байлаа. Иргэний дайны дараагаас америкчууд лаа ашиглахаа больж, тосон дэнлүү хэрэглэх болсноор баз хоёрын залгамжлагчид лаагаа хойш тавиад угаалгын бизнестээ түлхүү анхаарч, өргөн судалгаа хийх болжээ. Ийнхүү анх удаа амьтны гаралтай бус, ургамлын тосноос гаргаж авсан “Ivory” хэмээх савангаа танилцуулав. “Ivory” хэдий шинэлэг ч өмнөх савангуудын адилаар байгалийн гаралтай түүхий эдээс гаргаж авсан саван байсан учир төдийлөн шинэчлэлт болсонгүй. Харин 1930-40-өөд онд химийн гаралтай угаалгын бодисууд гаргаж авснаар “савангийн компани” гэгддэг асан P&G ахуйн хэрэглээний салбарын магнат, хамгийн гол нь технологийн дэвшлийг салбартаа нэвтрүүлэгч, трэнд бүтээгч компани болжээ. Угаалгын нунтаг бүтээсэн нь P&G-ийн инженер 1931 онд Германы судалгааны нэгэн лабораторид очихдоо гадаргуун идэвхт бодисын (surfactant) сонирхолтой судалгааг нь олж мэджээ. Германы лабораторид хийсэн ажиглалтаасаа үүдэн P&G өөх задалж, хир урсгах үйлчлэл сайтай бодис үйлдвэрлэж болох юм байна гэж итгэсэн аж. Тухайн үеийн савангуудыг хатуу усанд хэрэглэхэд усан дахь кальцитай савангийн сод үйлчлэлцэж өнгөр үүсгэдэг байсан нь угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хувьд ихээхэн хүндрэл болдог байв. Европын ихэнх улсын усанд эрдэс буюу кальци, магнийн ион зэрэг элемент агуулагддаг нь угаалгын бодисын гадаргууг цэвэрлэх үр нөлөөг бууруулдаг аж. 1932 онд P&G сульфатын төрлийн идэвхит бодисыг угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглах эрх авснаар ажил ундрав. Ийнхүү 1933 онд анхны угаалгын нунтгийг гарган авч “Dreft” нэрээр зах зээлд гаргажээ. Найрлага нь гадаргуун идэвхт бодис болон энзимээс бүрддэг эл нунтаг хөнгөн хир толбыг сайн арилгаж байсан ч гүн бохирдлыг арилгаж чаддаггүй байж. Энэ үеэс "Dreft"-ийг хүүхдийн хувцас хэрэглэл угаах зориулалтаар ашиглах болсон ба өдгөө ч энэ нэрээрээ худалдаалагдаж буй. P&G-ийн тэр үеийн удирдлагууд химийн гаралтай угаалгын бүтээгдэхүүн бол ирээдүй юм гэдэгт бат итгэж байсан учир судалгаа үүгээр зогссонгүй. "Dreft" хүүхдийн, хөнгөн хиртэй, торгомсог материалтай хувцас зэргийг л угаахад тохирох нунтаг байв. "Tide" бүтсэн түүх Хувцас хэрэглэлийг хатууруулахгүйгээр гүн хир буртаг арилгадаг нунтаг бүтээхээр P&G 1930-аад оноос эхлэн 10 гаруй жил “ноцолдов”. Шинэ арван гарахад компанийн удирдлагууд энэ оролдлогоосоо бүр залхаад, өөр зүйлд хүч хаяхаар шийдээд байв. Гэвч судлаач Дэвид Байерли бууж өгөхийг хүссэнгүй, уйгагүй судлан, өөр өөр хувилбарыг туршсаар байлаа. Удирдлагууд нь “бүтээгдэхүүн Х” (“хэзээ ч бэлэн болдоггүй” Байерын бүтээгдэхүүнийг компанийнхан нь ийн нэрлэжээ) дээр үргэлжлүүлэн ажиллах зөвшөөрөл өгчээ. Дээрээс удаа дараа эл төслийг зогсоох шийдвэр гаргаж байсан ч яаж ийгээд бодлыг нь эргүүлж, үргэлжлүүлэн судалсаар 14 жилийн дараа угаалгын нунтгийн найрлагад фосфат нэмэх хэрэгтэйг олж нээснээр 1945 онд үр дүнгээ дээш танилцуулах болов. Энэ нь зах зээлд эргэлт болсон нээлт байлаа. “Tide” худалдаанд гарав P&G-ийн удирдлага эл судалгааны үр дүнг мэдмэгцээ маркетингийн төлөвлөгөө боловсруулж эхлэв. Энгийн бүтээгдэхүүнд бол туршилт, тандалт, тээвэрлэлт зэргээр бэлтгэх үе шат хоёр жил орчим үргэлжилдэг ч энэ удаад эгэлгүй бүтээгдэхүүн болох гэж буйг мэдэрсэн учир шууд маркетингийн кампанит ажилдаа орохоор шийдвэрлэжээ. Энэ нь бүтэх эсэх нь бүрэн тодорхойгүй бүтээгдэхүүнд олон сая ам.долларын хөрөнгө шууд оруулна гэсэн үг байлаа. “Tide” гэдэг нэр дээр тохирч (яагаад гэдэг нь тодорхойгүй), “савангаас сайн цэвэрлэгч” хэмээн сурталчилж эхэллээ. Тэр үеийн угаалгын аль ч бүтээгдэхүүнтэй “харьцахааргүй”, маш сайн цэвэрлэгч гэдэг нь тодорхой ч саван үйлдвэрлэгч компанийн хувьд ингэж борлуулалт хийнэ гэдэг маш том эрсдэл байсан юм. “Tide”-ийн тод шар, улбар өнгө бүхий савлагааны дизайныг алдартай архитектор Доналд Дэски бүтээжээ. “Tide” худалдаанд гарсан даруй асар их амжилт олов. Усны хатуулаг ихтэй нутгийн хүмүүс л энэ бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ гэж тус компанийнхан бодож байтал АНУ даяар хошуурсан нь хэний ч төсөөлөөгүй амжилт байлаа. Өрсөлдөгч “Colgate”, “Lever Brothers” компаниуд өрсөлдөх нунтаг бүтээхээр сандралдах зуур P&G “Tide”-ийнхаа ачаар угаалгын бодисын зах зээлд магад хэзээ ч алдахгүй тэргүүлэх байр сууриа бататгаж авсан түүхтэй. Технологийн дэвшлийг эрэлхийлэхүй “Tide” угаалгын бодисоо тасралтгүй шинэчилж байсан нь тэргүүлэх байр сууриа алдахгүй хадгалахад нь тусалжээ. Тухайлбал: Энзимтэй цэвэрлэгч бодис Tide XK гарч ирснээр хоол, цусны толбыг амархан арилгах болов. 1984 онд шингэн угаалгын нунтаг гаргасан нь мөн л томоохон дэвшил байв. 1988 онд анхны цайруулагчтай угаалгын нунтаг гарав. 2005 онд хүйтэн усанд угаахад зориулсан “Tide Cold Water” гарав. Мөн тус онд “Tide”-ийн толбо арилгагч харандаа гарчээ. 2012 онд “Tide pods” хэмээх тусгай савлагаатай бодис худалдаанд гарсан нь ихээхэн амжилт олов.	Дэлхийд хамгийн алдартай угаалгын нунтаг гэвэл бүгд л “Tide”-ийг нэрлэх байх. Үнэхээр л 1946 оноос хойш угаалгын бодисын зах зээлийг бусдаасаа илт давуу тэргүүлж байгаа эл угаалгын нунтаг Дэвид Байерли хэмээх эрдэмтний шаргуу дайчин чанар, нөр их хөдөлмөрийн ачаар бүтсэн түүхтэй. Энэ тухай ярихаас өмнө "Tide"-ийг бүтээгч “Procter and Gamble” компанийн тухай ярих нь зүй. ### Проктер, Гэмбл хоёрын компани нөлөө бүхий үйлдвэрлэгч болсон нь Лаа үйлдвэрлэгч Уильям Проктер, саван үйлдвэрлэгч Жэймс Гэмбл нар хадам аавынхаа (тэд базууд байв) зөвлөснөөр 1837 онд нэгдэн компани байгуулж, Гэмбл нь үйлдвэрээ, Проктер нь дэлгүүрээ хариуцах болов. Нью-Орлеансын боомтуудад ойрхон Цинциннатид, Охайо гол дагуу суурьшсан тэдний бизнес Америкийн эдийн засаг тэлж, үйлдвэржилт эрчимжих хэрээр өргөжин өргөжсөөр 1870 он гэхэд орон даяар бүтээгдэхүүнээ нийлүүлдэг томоохон компани болсон байлаа. Иргэний дайны дараагаас америкчууд лаа ашиглахаа больж, тосон дэнлүү хэрэглэх болсноор баз хоёрын залгамжлагчид лаагаа хойш тавиад угаалгын бизнестээ түлхүү анхаарч, өргөн судалгаа хийх болжээ. Ийнхүү анх удаа амьтны гаралтай бус, ургамлын тосноос гаргаж авсан “Ivory” хэмээх савангаа танилцуулав. “Ivory” хэдий шинэлэг ч өмнөх савангуудын адилаар байгалийн гаралтай түүхий эдээс гаргаж авсан саван байсан учир төдийлөн шинэчлэлт болсонгүй. Харин 1930-40-өөд онд химийн гаралтай угаалгын бодисууд гаргаж авснаар “савангийн компани” гэгддэг асан P&G ахуйн хэрэглээний салбарын магнат, хамгийн гол нь технологийн дэвшлийг салбартаа нэвтрүүлэгч, трэнд бүтээгч компани болжээ. ### Угаалгын нунтаг бүтээсэн нь P&G-ийн инженер 1931 онд Германы судалгааны нэгэн лабораторид очихдоо гадаргуун идэвхт бодисын (surfactant) сонирхолтой судалгааг нь олж мэджээ. Германы лабораторид хийсэн ажиглалтаасаа үүдэн P&G өөх задалж, хир урсгах үйлчлэл сайтай бодис үйлдвэрлэж болох юм байна гэж итгэсэн аж. Тухайн үеийн савангуудыг хатуу усанд хэрэглэхэд усан дахь кальцитай савангийн сод үйлчлэлцэж өнгөр үүсгэдэг байсан нь угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хувьд ихээхэн хүндрэл болдог байв. Европын ихэнх улсын усанд эрдэс буюу кальци, магнийн ион зэрэг элемент агуулагддаг нь угаалгын бодисын гадаргууг цэвэрлэх үр нөлөөг бууруулдаг аж. 1932 онд P&G сульфатын төрлийн идэвхит бодисыг угаалгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглах эрх авснаар ажил ундрав. Ийнхүү 1933 онд анхны угаалгын нунтгийг гарган авч “Dreft” нэрээр зах зээлд гаргажээ. Найрлага нь гадаргуун идэвхт бодис болон энзимээс бүрддэг эл нунтаг хөнгөн хир толбыг сайн арилгаж байсан ч гүн бохирдлыг арилгаж чаддаггүй байж. Энэ үеэс "Dreft"-ийг хүүхдийн хувцас хэрэглэл угаах зориулалтаар ашиглах болсон ба өдгөө ч энэ нэрээрээ худалдаалагдаж буй. P&G-ийн тэр үеийн удирдлагууд химийн гаралтай угаалгын бүтээгдэхүүн бол ирээдүй юм гэдэгт бат итгэж байсан учир судалгаа үүгээр зогссонгүй. "Dreft" хүүхдийн, хөнгөн хиртэй, торгомсог материалтай хувцас зэргийг л угаахад тохирох нунтаг байв. ### "Tide" бүтсэн түүх Хувцас хэрэглэлийг хатууруулахгүйгээр гүн хир буртаг арилгадаг нунтаг бүтээхээр P&G 1930-аад оноос эхлэн 10 гаруй жил “ноцолдов”. Шинэ арван гарахад компанийн удирдлагууд энэ оролдлогоосоо бүр залхаад, өөр зүйлд хүч хаяхаар шийдээд байв. Гэвч судлаач Дэвид Байерли бууж өгөхийг хүссэнгүй, уйгагүй судлан, өөр өөр хувилбарыг туршсаар байлаа. Удирдлагууд нь “бүтээгдэхүүн Х” (“хэзээ ч бэлэн болдоггүй” Байерын бүтээгдэхүүнийг компанийнхан нь ийн нэрлэжээ) дээр үргэлжлүүлэн ажиллах зөвшөөрөл өгчээ. Дээрээс удаа дараа эл төслийг зогсоох шийдвэр гаргаж байсан ч яаж ийгээд бодлыг нь эргүүлж, үргэлжлүүлэн судалсаар 14 жилийн дараа угаалгын нунтгийн найрлагад фосфат нэмэх хэрэгтэйг олж нээснээр 1945 онд үр дүнгээ дээш танилцуулах болов. Энэ нь зах зээлд эргэлт болсон нээлт байлаа. ### “Tide” худалдаанд гарав P&G-ийн удирдлага эл судалгааны үр дүнг мэдмэгцээ маркетингийн төлөвлөгөө боловсруулж эхлэв. Энгийн бүтээгдэхүүнд бол туршилт, тандалт, тээвэрлэлт зэргээр бэлтгэх үе шат хоёр жил орчим үргэлжилдэг ч энэ удаад эгэлгүй бүтээгдэхүүн болох гэж буйг мэдэрсэн учир шууд маркетингийн кампанит ажилдаа орохоор шийдвэрлэжээ. Энэ нь бүтэх эсэх нь бүрэн тодорхойгүй бүтээгдэхүүнд олон сая ам.долларын хөрөнгө шууд оруулна гэсэн үг байлаа. “Tide” гэдэг нэр дээр тохирч (яагаад гэдэг нь тодорхойгүй), “савангаас сайн цэвэрлэгч” хэмээн сурталчилж эхэллээ. Тэр үеийн угаалгын аль ч бүтээгдэхүүнтэй “харьцахааргүй”, маш сайн цэвэрлэгч гэдэг нь тодорхой ч саван үйлдвэрлэгч компанийн хувьд ингэж борлуулалт хийнэ гэдэг маш том эрсдэл байсан юм. “Tide”-ийн тод шар, улбар өнгө бүхий савлагааны дизайныг алдартай архитектор Доналд Дэски бүтээжээ. “Tide” худалдаанд гарсан даруй асар их амжилт олов. Усны хатуулаг ихтэй нутгийн хүмүүс л энэ бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ гэж тус компанийнхан бодож байтал АНУ даяар хошуурсан нь хэний ч төсөөлөөгүй амжилт байлаа. Өрсөлдөгч “Colgate”, “Lever Brothers” компаниуд өрсөлдөх нунтаг бүтээхээр сандралдах зуур P&G “Tide”-ийнхаа ачаар угаалгын бодисын зах зээлд магад хэзээ ч алдахгүй тэргүүлэх байр сууриа бататгаж авсан түүхтэй. ### Технологийн дэвшлийг эрэлхийлэхүй “Tide” угаалгын бодисоо тасралтгүй шинэчилж байсан нь тэргүүлэх байр сууриа алдахгүй хадгалахад нь тусалжээ. Тухайлбал: * Энзимтэй цэвэрлэгч бодис Tide XK гарч ирснээр хоол, цусны толбыг амархан арилгах болов. * 1984 онд шингэн угаалгын нунтаг гаргасан нь мөн л томоохон дэвшил байв. * 1988 онд анхны цайруулагчтай угаалгын нунтаг гарав. * 2005 онд хүйтэн усанд угаахад зориулсан “Tide Cold Water” гарав. * Мөн тус онд “Tide”-ийн толбо арилгагч харандаа гарчээ. * 2012 онд “Tide pods” хэмээх тусгай савлагаатай бодис худалдаанд гарсан нь ихээхэн амжилт олов.
https://unread.today/c/posted-sainuu-amarjargalr	Зочинтой булан		2020-06-25T00:00:00	6 сарын 25, 2020	Сайн уу, Р.Амаржаргал - Цар тахлын дараах Монголын эдийн засагт хүнд сорилтууд нүүрлэнэ	<div class="article-body"> <h2>“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид Ардчилсан намаас энэ УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайд болгохоор зарласан Р.Амаржаргалыг урьж ярилцсан юм. Тэрээр энэ УИХ-ын сонгуулийн хамгийн их нэр дэвшигчтэй тойрог буюу Сүхбаатар дүүргийн 24-р тойрогт нэр дэвшээд байгаа билээ. Түүнтэй бид энэ жилийн сонгуулийн өнгө хийгээд өөрийнх нь болон намынх нь сонгуульд орж буй зорилго зорилт, сонгууль тойрсон зарим зүйлсийн талаар сонирхолтой яриа өрнүүллээ. </h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">САЙН УУ, ИХ АЖЛЫН ДУНДУУР ЯРИЛЦАХЫГ ЗӨВШӨӨРСӨНД БАЯРЛАЛАА. ЭНЭ ЖИЛИЙН СОНГУУЛЬ ЮУГААРАА ӨӨР, ОНЦГОЙ БОЛЖ БАЙНА ВЭ ГЭДГЭЭС ЯРИАГАА ЭХЛЭХ ҮҮ?</h3><p>Онцлог ихтэй сонгууль болж байна. COVID-19 цар тахлаас хамаараад уламжлалт аргаар сурталчилгаа хийх боломж хумигдсан. Нэг дор олон хүнтэй уулзах боломж хомс болохоор бичил уулзалтууд их хийж байна. Гэхдээ цөөн хүнтэй ч бай, олон хүнтэй ч бай уулзах цаг нь ижил болохоор нэр дэвшигчдийн хувьд өндөр ачаалалтай байна. Сая Ардчилсан Намын удирдлагын зүгээс Ардчилсан Нам ялсан тохиолдолд Ерөнхий сайдаар ажиллуулахаар зарлалаа. Энэ удаагийн сонгуульд эрх баригчид ялахын тулд энэ өвчин эмгэг, эдийн засаг зэргийг гаргуунд нь гаргачихлаа. Аль ч нам ялж, хэн ч Ерөнхий сайд боллоо гэсэн бид том хямралтай нүүр тулах нь тодорхой байна. <br> <br>Иргэд сонгогчдын хувьд янз янзын л байр суурьтай байна. Амьдрал ахуй нь боломжийн, асуудал багатай хүмүүс бол том зургаа хараарай, том асуудлуудаа шийдээрэй гэж хүсэж, тэр талын асуудлыг илүүтэй сонирхож байна. Нөгөө хэсэг нь бол зам, цэцэрлэг, сургууль гэсэн ахуйн асуудал ярьж байна. Ерөнхийдөө иргэдийн улс төрийн боловсрол нэмэгджээ гэсэн дүгнэлттэй сууж байна даа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c09a264e1bbe1f428c106b9ff2979b8e.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА 24-Р ТОЙРОГТ ДЭВШИЖ БУЙ 38 ХҮНИЙ НЭГ. ЭНЭ УДААГИЙН СОНГУУЛЬД ТА ЯМАР ЗОРИЛГОТОЙГООР НЭР ДЭВШИЖ БАЙГАА ВЭ?</h3><p>Би 2016 онд намаасаа нэр дэвших бололцоотой байсан ч өөрийн мандатыг эмэгтэйчүүдийн квотод санал болгож дэвшээгүй өнжсөн юм. Ингээд 2016 оноос 2018 оны сүүл хүртэл цэвэр академик судалгаа шинжилгээгээ хийж, магистр, докторын оюутнуудад хичээл орж байлаа. Энэ үед сонин, сайт, телевиз ер үзээгүй. Фэйсбүүк орохгүй бол болохгүй юм шиг л яриад байдаг, амьдарч болж байна лээ. Амгалан тайван сайхан байсан. 2018 оноос сүүлчээр Ардчилсан намаас улс төрд идэвхтэй оролцмоор байна гэж хүссэн. Хэрвээ Р.Амаржаргал гэдэг хүнд хуримтлуулсан улс төрийн капитал, нэр хүнд гэж байдаг бол түүнийг Ардчилсан нам эзэмших бүрэн эрхтэй тул би хүсэлтийг хүлээн авч, эргээд улс төрийн амьдрал руу ороод байна. Энэ сонгуульд намайг Ардчилсан намаас 24-р тойрог, Сүхбаатар дүүрэгт нэр дэвшүүллээ. <br> <br>Судалгаа хийдэг хүний хувьд улс орны нөхцөл байдал нэлээд эвгүй байна. Төрийн тогтолцоо, нийгмийн харилцаа, эдийн засгийн аль алинд өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдэхгүй бол тун базаахгүй үзүүлэлтүүд гарсаар. Дээр нь цар тахал гараад нөхцөл байдал бүр хүнд болов. Ийм нөхцөлд би биеэ оторлочихоод гаднаас нь шүүмжлээд байхыг хүссэнгүй, улс төр дотор ороод мэдлэг туршлагаа зориулахыг л эрмэлзэж байна. <br> <br>Миний гол зорилго бол учирч буй эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад анхаарал хандуулж, хувь нэмрээ оруулах. Цар тахал эдийн засагт маш хүндээр тусна. Сүүлийн статистикаар эдийн засаг өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 10.7 хувиар унасан байна. Энэ хямрал дараа жилийн дунд хүртэл үргэлжилнэ гэсэн хүлээлт байна. Эхлээд энэ хямралыг бүгд сөхөрчихгүйхэн шиг давах хэрэгтэй. Түүний дараа санасан зорьсон зүйлсээ хийж болох биз. Ардчилсан намын хувьд цар тахлын хямралыг хэрхэн давах вэ гэдэг талаар мөрийн хөтөлбөртөө тусдаа бүлэг оруулсан ганц нам.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та 2019 онд докторын зэрэг хамгаалсан байсан. Өдий насанд эрдмийн зэрэг хамгаалаад явна гэдэг сонирхолтой санагдсан шүү.</h3><p>Насан туршдаа суралцах нь миний гол зарчим. Ерөөс 21-р зуунд хүн бүрийн л барих ёстой зарчим болчихлоо. Одоо цагт суралцахгүй жаахан л удах юм бол бусдаас хоцрохоор байна. <br> <br>Би их уншдаг, их судалгаа хийдэг. 2016 оны сонгуулийн дараа академик ажилдаа төвлөрөх бололцоо гарсныг ашиглан хийнэ гэчихээд орхигдуулаад байсан эрдмийн ажлаа барьж авч албан ёсоор хамгаалсан нь тэр. Эдийн засгийн аюулгүй байдлын сэдвээр докторын зэрэг хамгааллаа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9350cf7ab8f8cf33e514624ce7a53f46.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Эргээд улс төрийн сэдэвт шилжье. Энэ удаагийн сонгуульд дэвшүүлж буй Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрөөс онцлууштай зүйлсийг товчхон базаж хэлбэл?</h3><p>Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрийн гол утга учир нь "Өсөлтийг өрх бүрд" гэсэн уриандаа байгаа. Яагаад өрхийн өсөлтөд онцгой анхаарал хандуулах болсноо товч тайлбарлая. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын эдийн засгийн тун дажгүй сайн байж ирсэн. 2011 онд 17 хувь, 2017 онд 8 хувь, 2019 онд 5 хувь гэх мэт. 5 хувь гэдэг бол голоод байхаар үзүүлэлт биш. Бусад улс оронд бол магнай тэнийн баярламаар хэрэг. Гэтэл манайд ийм өсөлтүүд гарсаар ирсэн ч яагаад бүгд ярвайгаад байдаг юм бэ гэсэн асуулт гарч ирнэ. Тэр өсөлт нь иргэдийн амьдралд бодитоор бууж наалдаж байна уу гэдэгтэй л холбоотой болж байгаа юм. Эдийн засгийн өсөлт гэдэг эмээ өвөөгийн тэтгэвэр дээр, айлын хөргөгчинд, агаарын бохирдолд, түгжрэлд гээд олон зүйлд тусгалаа олох ёстой. Гэвч тэр нь харагдахгүй, тусгалаа олохгүй байгаад л хүмүүс бухимдаад байгаа хэрэг шүү дээ. Энэ нь өсөлтийг түгээх, амьдралд буулгах суваг механизмууд болохгүй байна гэсэн үг. <br> <br>Ийм учраас бид өнгөрсөн рүүгээ харж, дүгнэлт хийсэн юм. Ардчилсан нам хүүхдийн мөнгө гэж 10,000 төгрөг олгохыг санаачилж байв. Энэ бол тухайн үед эсэргүүцэлтэй тулгарч байсан ч хүүхдээр дамжуулан өрх айлыг дэмжсэн зөв зүйтэй шийдвэр байсан. Тийм ч учраас яван явсаар одоо хүүхдэд 100,000 төгрөг олгодог болж. Гэсэн хэдий ч одоо манай улсын ядуурал 28.8 хувьтай, өрхийн амьжиргаа бахь байдгаараа л байна. <br> <br>Эндээс бид ингэж өрхийг хүүхэд, ээж аав гэж салгаж харах хэрэггүй юм байна, өрхийг бүхлээр нь хөгжлийн бодлогынхоо төвд аваачих учиртай юм байна гэж дүгнэсэн. Өвөө эмээ, аав ээж, залуучууд, хүүхдийн орлогын сувгуудыг тус тусад нь томьёолж, тэдгээрийг дэмжинэ гэж тодорхойлсон. Жишээ нь өвөө эмээ нарт зориулсан хамтын тэтгэврийн тогтолцоог бий болгоно, тэтгэвэрт гарсан ч ажил хийх бололцоотой бол тэр боломжийг нь олгоно гэж төлөвлөсөн. Жишээ нь тэтгэвэрт гарсан эмч байлаа гэхэд өрхийн эмнэлэг дээрээ юм уу гэрээрээ хүн үзэх боломжийг олгоно. Эцэг эхийн дэмжихийн хувьд эдийн засгийн төрөлжилтийг дэмжих нь гол шийдэл. Ялангуяа хамгийн их ажлын байрыг бий болгодог хөнгөн үйлдвэр, жижиг бизнесийн салбарт хөрөнгө оруулалт хийж, өргөжүүлэхэд анхаарна. Оюутан залуучуудын хувьд мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдээр дамжуулан эрэлттэй мэргэжлүүдийг эзэмших бололцоог олгоход анхаарна. Энэ мэтээр бид өрхийн өсөлтийг дэмжих цогц хөтөлбөрийг санал болгож байгаа юм. Манай мөрийн хөтөлбөрт нийт 15 том төсөл бий. Үүний ядаж талыг нь хэрэгжүүлчихсэн байхад нийгмийн нэлээд олон асуудлыг шийдэх боломжтой болно гэж бид тооцоолсон.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ардчилсан нам нэр дэвшихээр горилж буй гишүүдээсээ 100 сая төгрөг татсан. Үүнийг олон хүн ярьж, зарим хэсэг нь хатуу шүүмжилж байна. Ингэж мөнгө татаж төвлөрүүлэх нь зөв үү? Таны байр суурийг сонсъё?</h3><p>Сонгууль гэдэг өндөр зардалтай. Тэр зардлыг хаа нэг газраас олох л ёстой байдаг. МАН бол горилогч гишүүдээсээ мөнгө авахгүй гэсэн. Сонгуулийн зардлаа тун амархнаар шийдэх "нууц" олсон юм шиг байгаа юм. Тэр нууцаа бидэнд хуваалцаач гэж хүсмээр байна. Намууд чинь нэг нэгнээ дэмжиж төлөвшүүлээд явах учиртай шүү дээ. МАН-ын сурталчилгаа хийж буй байдлыг харахад биднээс хэд хэдэн илүү зардал гаргаж байна. Ерөнхий сайд нь нисдэг тэргээр тасралтгүй нисэж байна. Би ч бас Ерөнхий сайд байсан. Гэхдээ татварын мөнгийг намын ажилд ингэж зарцуулж түвддэггүй байлаа л даа. Тойрог руугаа ч сайн явж чадахгүй байсаар сонгуульд унаж л байлаа. Тэгэхээр МАН бидэнд тэр нууцаа хэлж өгөөч. Намын санхүүжилт шийдэгдвэл төрд л хэрэгтэй. Гэтэл тас нуучихаад байна... Манай намын хувьд бодож бодож олсон шийдэл нь л тэр юм. Түүнийгээ нууж хаагаагүй, ил зарлаад явсан. Гишүүн болохоор горилж буй хүн амьдрал ахуйгаа тодорхой хэмжээнд шийдсэн, хандив өргөх дэмжигчидтэй байх учиртай гэдгийг бас тооцсон хэрэг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1fa051ad2e439019992113d5d2fbf957.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та 1996 оноос хойш парламентад 4 удаа сонгогдсон байна. Энэ хугацаанд хийсэн ямар ажлуудаараа бахархдаг вэ? Улс төрчийн хувьд одоогоор таны бүтээгээд буй өв гэвэл?</h3><p>Олон зүйл ярьж болох байх. Гэхдээ хоёрыг нь онцолж ярья. <br>Нэгдүгээрт, 1998 онд Монгол Улс "цөмийн зэвсэггүй бүс"-ийн статустай болоход оруулсан хувь нэмрээ хэлнэ. Монгол Улс өөрийгөө цөмийн зэвсэггүй бүс хэмээн НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын 5 улсаар хүлээн зөвшөөрүүлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Англи, Франц, АНУ, ОХУ, Хятад гэсэн таван том гүрэн манай улсын аюулгүй байдлыг баталгаажуулж өгсөн юм. Үүнийг бодитоор хэрэгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулсандаа өөртөө сэтгэл хангалуун байдаг. <br> <br>Хоёрдугаарт, татварын шинэчлэлийн асуудал байна. Өмнөх засгийн газрын үед НӨАТ-ын шинэ тогтолцоог нэвтрүүлэх ажлыг би хоёр жил ахалж ажилласан. Өмнө нь нөхцөл байдал ямар байсан бэ гэвэл аж ахуйн нэгжүүд татварын байцаагч нартай "тулдаг" байв. Улмаар зарим аж ахуйн нэгж "хувийн" байцаагчтай болж, хоорондоо ярьж тохирон бага татвар төлдөг үзэгдэл их байсан. Энэ байдал магадгүй сүүлийн 20 жил үргэлжилсэн байх. Ингээд бид яавал иргэд, байгууллагууд татвар төлөгч болонгоо татварын процессд хяналт тавих вэ гэж бодож тунгааж, шинэ шийдэл боловсруулсан юм. НӨАТ-ын бүртгэл цахимд шилжиж, хэн нэгэн ямар нэг арилжаа хийх үед тэр нь автоматаар системд бүртгэгддэг болсон. Эдийн засаг бүртгэл дээр тулгуурладаг болохоор энэ бол маш чухал алхам. Ингэснээр татвараас зайлсхийх, зугтах ойлголт багасаж, төсөвт төвлөрөх татварын орлогын хэмжээ хэд дахин нэмэгдсэн. Татварын энэ шинэчлэл өмнөх засгийн газрын үед батлагдаад 2016-2020 оны засгийн газар үр шимийг нь хүртлээ. <br> <br>Мөн Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг мөн дурдаж болно. Зарим хүмүүс бид өнгөрсөн үеийн хийж бүтээсэн дээр дөрөөлж амьдардаг гэж үздэг. Харин над мэтийн нөгөө хэсэг нь бид ирээдүйгээсээ зээлж амьдардаг гэж үздэг. Бид ирээдүйгээсээ усыг нь, модыг нь, байгалийг нь зээлж амьдарч байна. Тийм учраас ирээдүй хойч үедээ тодорхой хэмжээгээр төлбөр төлж үлдээх ёстой. Өнөөдөр уул уурхайгаасаа орлого олж байвал зарим хэсгийг нь тэдэнд үлдээх нь зүйтэй. Цаг нь болохоор дараа үеийнхэн өөрсдөө зарцуулна. Энэ хууль бол одоогийн орлогоосоо ирээдүйд хувь үлдээх механизмыг гаргаж өгсөн юм. Мэдээж байнгын ажиллагаатай парламент байгаа учраас энэ хуулийг улам сайжруулаад явах учиртай. Гол нь үндсэн философио л алдаж болохгүй. Харамсалтай нь энэ жил энэ сангаас 1.5 их наяд төгрөгийг нь аваад хэрэглэчихлээ. Үүнд тун гонсгор байгаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Парламентад олон удаа сонгогдсон буюу ахмад улс төрчдийг одоо болно, зөвхөн шинэ хүмүүс сонгох хэрэгтэй гэсэн уриалга бас нэлээд явж байна. Энэ тухайд та ямар бодолтой байна?</h3><p>Би хувьдаа залуу хүмүүсийг парламентад оруулж, цус сэлбэх зайлшгүй шаардлагатай гэж бодож байгаа. Тэр ч утгаараа Ардчилсан намын дэвшүүлсэн 76 хүний 54 нь өмнө нь парламентад сууж байгаагүй цоо шинэ хүмүүс байна. Голдуу 40 орчим насны залуучууд. Өөрөөр хэлбэл Ардчилсан нам бодлогын хувьд залуучуудаа бэлдэж чадсан. МАН-ын хувьд эсрэгээрээ жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн асуудалд холбогдсон хүмүүсээсээ эргээд дэвшүүлж байх жишээтэй. <br> <br>Нөгөөтээгүүр, төрийн ой санамж гэдэг нэг чухал ойлголт бий. Нэг асуудал хэлэлцэх гээд оруулж ирэх үед өмнөх парламентад сууж байсан туршлагатай гишүүд тухайн асуудал өмнө нь хэзээ яаж хөндөгдөж байсан, яагаад өмнө нь шийдэгдээгүй вэ гэх зэргийг сануулан ой санамж болж, тухайн асуудал илүү бодитой, зөв зүйтэй шийдэгдэх бололцоог бүрдүүлдэг. Тэгэхээр хэт туйлшрах хэрэггүй юм. Туршлагатай хүмүүс, шинэ хүмүүсийн зохистой харьцааг л хадгалах хэрэгтэй.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cea352e2ed80d2bb4b71d20d39e28dce.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Одоо бүрэлдэх УИХ-ыг маш хүнд сорилтууд хүлээж байна гэлцэж байгаа. Эдийн засгийн байдал хүнд, дээр нь олон том өрийн эргэн төлөлт хийгдэх цаг үе эхэлж байна. Тэгэхээр таныхаар энэ шинэ парламентын гол даалгавар нь юу байх ёстой вэ?</h3><p>Цар тахлын асуудал үнэхээр эдийн засгийг сөхрүүлж байна. Гэвч одоогийн эрх баригчид энэ асуудлыг тойроод байх юм. Гоё гоё юмаа яриад л. Үнэндээ гунигтай байна. Түрүүнд дурдсанчлан ганц Ардчилсан нам л мөрийн хөтөлбөртөө цар тахлыг давж гарах тухай тусдаа бүлэг оруулсан. Бид УИХ-д олонх болж чадвал богино хугацаанд юу юу хийх вэ гэдгээ чиглэл чиглэлээр нь тов тодорхой боловсруулж байна. <br> <br>Тэгэхээр энэ парламентын эхний гол даалгавар бол иргэдийнхээ орлогыг тасалдуулахгүй байх. Болж өгвөл 2021 оны дунд хүртэл шүү. Үүний тулд бизнесүүдээ дэмжих ёстой. Мөнгөний бодлого ийшээ чиглэх ёстой. Зээлийн хүү, татварын хувиа бодолцох учиртай. Жишээ нь манай нам НӨАТ-ыг 5 хувь хүртэл бууруулах хэрэгтэй гэж үзэж байгаа. Төсвийг дахин хуваарилах замаар иргэд ба бизнесүүдийн орлогод нэмэр тусламж үзүүлж болно. Үүний зэрэгцээ гадаадын зээл, хөрөнгө оруулалт татах гэх мэт цогц хөтөлбөрийг дэвшүүлсэн байгаа. Ийм хоолойд тулсан асуудалд одоо хоосон уриа лоозон хэрэггүй. Бодит үйлдэл л хэрэгтэй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Цаг үеийн шаардлагаар гэх үү яах аргагүй улс төрийн тухай нэлээн ярилаа. Одоо харин таны сүүлийн үед ямар ямар ном уншиж байгаатай танилцаад яриагаа өндөрлөвөл яаж байна?</h3><p>Унших юм ч нас дагаад өөрчлөгдөөд байдаг юм байна. Сүүлийн үед би философийн чиглэлийн номууд голдуу уншдаг болж. Мөн шинэ үеийн технологи, хиймэл оюун, аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгал зэргийн талаар сонирхдог. "Ширнэн", "Алтангэрэл", "Очроор огтлогч" зэрэг судруудыг өөрийн хэмжээнд судлах гэж оролддог. Шашин гэхээсээ философилог тал нь их сонирхол татдаг юм. <br> <br>Мөн Платоныг эргээд уншиж байна. 2500 жилийн өмнөх энэ хүний бичиж үлдээсэн, ярьж байсан зүйлсийг эргээд уншихад яг л одоо хөндөгддөг буй асуудлууд байдаг. Тавьж буй асуулт, хайж буй хариулт нь яг л биднийхтэй ижил гээд бод доо. <br> <br>Мөн Насим Талебын номуудад дуртай шүү. Сүүлд гаргасан "Skin in the Game" номд ямар нэг шийдвэр гаргаж буй хүн хариуцлагаа биеэрээ хүлээдэг байх тухай голчилж хөндсөн байна лээ. Байшин баривал түүндээ амьдар гэх маягийн. Төрд шийдвэр гаргаж буй хүмүүс ч гаргасан шийдвэрийн хариуцлагыг өөрсдөө үүрдэг байх хэрэгтэй гэсэн үг. Энэ санааг нь улс орны одоогийн нөхцөл байдалтай уялдуулж бодож болж байгаа юм.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">За, цаг гарган ярилцсан танд баярлалаа. Амжилт хүсье.</h3><p><i>Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалын сонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.</i></p> </div>	“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид Ардчилсан намаас энэ УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайд болгохоор зарласан Р.Амаржаргалыг урьж ярилцсан юм. Тэрээр энэ УИХ-ын сонгуулийн хамгийн их нэр дэвшигчтэй тойрог буюу Сүхбаатар дүүргийн 24-р тойрогт нэр дэвшээд байгаа билээ. Түүнтэй бид энэ жилийн сонгуулийн өнгө хийгээд өөрийнх нь болон намынх нь сонгуульд орж буй зорилго зорилт, сонгууль тойрсон зарим зүйлсийн талаар сонирхолтой яриа өрнүүллээ. САЙН УУ, ИХ АЖЛЫН ДУНДУУР ЯРИЛЦАХЫГ ЗӨВШӨӨРСӨНД БАЯРЛАЛАА. ЭНЭ ЖИЛИЙН СОНГУУЛЬ ЮУГААРАА ӨӨР, ОНЦГОЙ БОЛЖ БАЙНА ВЭ ГЭДГЭЭС ЯРИАГАА ЭХЛЭХ ҮҮ? Онцлог ихтэй сонгууль болж байна. COVID-19 цар тахлаас хамаараад уламжлалт аргаар сурталчилгаа хийх боломж хумигдсан. Нэг дор олон хүнтэй уулзах боломж хомс болохоор бичил уулзалтууд их хийж байна. Гэхдээ цөөн хүнтэй ч бай, олон хүнтэй ч бай уулзах цаг нь ижил болохоор нэр дэвшигчдийн хувьд өндөр ачаалалтай байна. Сая Ардчилсан Намын удирдлагын зүгээс Ардчилсан Нам ялсан тохиолдолд Ерөнхий сайдаар ажиллуулахаар зарлалаа. Энэ удаагийн сонгуульд эрх баригчид ялахын тулд энэ өвчин эмгэг, эдийн засаг зэргийг гаргуунд нь гаргачихлаа. Аль ч нам ялж, хэн ч Ерөнхий сайд боллоо гэсэн бид том хямралтай нүүр тулах нь тодорхой байна. Иргэд сонгогчдын хувьд янз янзын л байр суурьтай байна. Амьдрал ахуй нь боломжийн, асуудал багатай хүмүүс бол том зургаа хараарай, том асуудлуудаа шийдээрэй гэж хүсэж, тэр талын асуудлыг илүүтэй сонирхож байна. Нөгөө хэсэг нь бол зам, цэцэрлэг, сургууль гэсэн ахуйн асуудал ярьж байна. Ерөнхийдөө иргэдийн улс төрийн боловсрол нэмэгджээ гэсэн дүгнэлттэй сууж байна даа. ТА 24-Р ТОЙРОГТ ДЭВШИЖ БУЙ 38 ХҮНИЙ НЭГ. ЭНЭ УДААГИЙН СОНГУУЛЬД ТА ЯМАР ЗОРИЛГОТОЙГООР НЭР ДЭВШИЖ БАЙГАА ВЭ? Би 2016 онд намаасаа нэр дэвших бололцоотой байсан ч өөрийн мандатыг эмэгтэйчүүдийн квотод санал болгож дэвшээгүй өнжсөн юм. Ингээд 2016 оноос 2018 оны сүүл хүртэл цэвэр академик судалгаа шинжилгээгээ хийж, магистр, докторын оюутнуудад хичээл орж байлаа. Энэ үед сонин, сайт, телевиз ер үзээгүй. Фэйсбүүк орохгүй бол болохгүй юм шиг л яриад байдаг, амьдарч болж байна лээ. Амгалан тайван сайхан байсан. 2018 оноос сүүлчээр Ардчилсан намаас улс төрд идэвхтэй оролцмоор байна гэж хүссэн. Хэрвээ Р.Амаржаргал гэдэг хүнд хуримтлуулсан улс төрийн капитал, нэр хүнд гэж байдаг бол түүнийг Ардчилсан нам эзэмших бүрэн эрхтэй тул би хүсэлтийг хүлээн авч, эргээд улс төрийн амьдрал руу ороод байна. Энэ сонгуульд намайг Ардчилсан намаас 24-р тойрог, Сүхбаатар дүүрэгт нэр дэвшүүллээ. Судалгаа хийдэг хүний хувьд улс орны нөхцөл байдал нэлээд эвгүй байна. Төрийн тогтолцоо, нийгмийн харилцаа, эдийн засгийн аль алинд өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдэхгүй бол тун базаахгүй үзүүлэлтүүд гарсаар. Дээр нь цар тахал гараад нөхцөл байдал бүр хүнд болов. Ийм нөхцөлд би биеэ оторлочихоод гаднаас нь шүүмжлээд байхыг хүссэнгүй, улс төр дотор ороод мэдлэг туршлагаа зориулахыг л эрмэлзэж байна. Миний гол зорилго бол учирч буй эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад анхаарал хандуулж, хувь нэмрээ оруулах. Цар тахал эдийн засагт маш хүндээр тусна. Сүүлийн статистикаар эдийн засаг өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 10.7 хувиар унасан байна. Энэ хямрал дараа жилийн дунд хүртэл үргэлжилнэ гэсэн хүлээлт байна. Эхлээд энэ хямралыг бүгд сөхөрчихгүйхэн шиг давах хэрэгтэй. Түүний дараа санасан зорьсон зүйлсээ хийж болох биз. Ардчилсан намын хувьд цар тахлын хямралыг хэрхэн давах вэ гэдэг талаар мөрийн хөтөлбөртөө тусдаа бүлэг оруулсан ганц нам. Та 2019 онд докторын зэрэг хамгаалсан байсан. Өдий насанд эрдмийн зэрэг хамгаалаад явна гэдэг сонирхолтой санагдсан шүү. Насан туршдаа суралцах нь миний гол зарчим. Ерөөс 21-р зуунд хүн бүрийн л барих ёстой зарчим болчихлоо. Одоо цагт суралцахгүй жаахан л удах юм бол бусдаас хоцрохоор байна. Би их уншдаг, их судалгаа хийдэг. 2016 оны сонгуулийн дараа академик ажилдаа төвлөрөх бололцоо гарсныг ашиглан хийнэ гэчихээд орхигдуулаад байсан эрдмийн ажлаа барьж авч албан ёсоор хамгаалсан нь тэр. Эдийн засгийн аюулгүй байдлын сэдвээр докторын зэрэг хамгааллаа. Эргээд улс төрийн сэдэвт шилжье. Энэ удаагийн сонгуульд дэвшүүлж буй Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрөөс онцлууштай зүйлсийг товчхон базаж хэлбэл? Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрийн гол утга учир нь "Өсөлтийг өрх бүрд" гэсэн уриандаа байгаа. Яагаад өрхийн өсөлтөд онцгой анхаарал хандуулах болсноо товч тайлбарлая. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын эдийн засгийн тун дажгүй сайн байж ирсэн. 2011 онд 17 хувь, 2017 онд 8 хувь, 2019 онд 5 хувь гэх мэт. 5 хувь гэдэг бол голоод байхаар үзүүлэлт биш. Бусад улс оронд бол магнай тэнийн баярламаар хэрэг. Гэтэл манайд ийм өсөлтүүд гарсаар ирсэн ч яагаад бүгд ярвайгаад байдаг юм бэ гэсэн асуулт гарч ирнэ. Тэр өсөлт нь иргэдийн амьдралд бодитоор бууж наалдаж байна уу гэдэгтэй л холбоотой болж байгаа юм. Эдийн засгийн өсөлт гэдэг эмээ өвөөгийн тэтгэвэр дээр, айлын хөргөгчинд, агаарын бохирдолд, түгжрэлд гээд олон зүйлд тусгалаа олох ёстой. Гэвч тэр нь харагдахгүй, тусгалаа олохгүй байгаад л хүмүүс бухимдаад байгаа хэрэг шүү дээ. Энэ нь өсөлтийг түгээх, амьдралд буулгах суваг механизмууд болохгүй байна гэсэн үг. Ийм учраас бид өнгөрсөн рүүгээ харж, дүгнэлт хийсэн юм. Ардчилсан нам хүүхдийн мөнгө гэж 10,000 төгрөг олгохыг санаачилж байв. Энэ бол тухайн үед эсэргүүцэлтэй тулгарч байсан ч хүүхдээр дамжуулан өрх айлыг дэмжсэн зөв зүйтэй шийдвэр байсан. Тийм ч учраас яван явсаар одоо хүүхдэд 100,000 төгрөг олгодог болж. Гэсэн хэдий ч одоо манай улсын ядуурал 28.8 хувьтай, өрхийн амьжиргаа бахь байдгаараа л байна. Эндээс бид ингэж өрхийг хүүхэд, ээж аав гэж салгаж харах хэрэггүй юм байна, өрхийг бүхлээр нь хөгжлийн бодлогынхоо төвд аваачих учиртай юм байна гэж дүгнэсэн. Өвөө эмээ, аав ээж, залуучууд, хүүхдийн орлогын сувгуудыг тус тусад нь томьёолж, тэдгээрийг дэмжинэ гэж тодорхойлсон. Жишээ нь өвөө эмээ нарт зориулсан хамтын тэтгэврийн тогтолцоог бий болгоно, тэтгэвэрт гарсан ч ажил хийх бололцоотой бол тэр боломжийг нь олгоно гэж төлөвлөсөн. Жишээ нь тэтгэвэрт гарсан эмч байлаа гэхэд өрхийн эмнэлэг дээрээ юм уу гэрээрээ хүн үзэх боломжийг олгоно. Эцэг эхийн дэмжихийн хувьд эдийн засгийн төрөлжилтийг дэмжих нь гол шийдэл. Ялангуяа хамгийн их ажлын байрыг бий болгодог хөнгөн үйлдвэр, жижиг бизнесийн салбарт хөрөнгө оруулалт хийж, өргөжүүлэхэд анхаарна. Оюутан залуучуудын хувьд мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдээр дамжуулан эрэлттэй мэргэжлүүдийг эзэмших бололцоог олгоход анхаарна. Энэ мэтээр бид өрхийн өсөлтийг дэмжих цогц хөтөлбөрийг санал болгож байгаа юм. Манай мөрийн хөтөлбөрт нийт 15 том төсөл бий. Үүний ядаж талыг нь хэрэгжүүлчихсэн байхад нийгмийн нэлээд олон асуудлыг шийдэх боломжтой болно гэж бид тооцоолсон. Ардчилсан нам нэр дэвшихээр горилж буй гишүүдээсээ 100 сая төгрөг татсан. Үүнийг олон хүн ярьж, зарим хэсэг нь хатуу шүүмжилж байна. Ингэж мөнгө татаж төвлөрүүлэх нь зөв үү? Таны байр суурийг сонсъё? Сонгууль гэдэг өндөр зардалтай. Тэр зардлыг хаа нэг газраас олох л ёстой байдаг. МАН бол горилогч гишүүдээсээ мөнгө авахгүй гэсэн. Сонгуулийн зардлаа тун амархнаар шийдэх "нууц" олсон юм шиг байгаа юм. Тэр нууцаа бидэнд хуваалцаач гэж хүсмээр байна. Намууд чинь нэг нэгнээ дэмжиж төлөвшүүлээд явах учиртай шүү дээ. МАН-ын сурталчилгаа хийж буй байдлыг харахад биднээс хэд хэдэн илүү зардал гаргаж байна. Ерөнхий сайд нь нисдэг тэргээр тасралтгүй нисэж байна. Би ч бас Ерөнхий сайд байсан. Гэхдээ татварын мөнгийг намын ажилд ингэж зарцуулж түвддэггүй байлаа л даа. Тойрог руугаа ч сайн явж чадахгүй байсаар сонгуульд унаж л байлаа. Тэгэхээр МАН бидэнд тэр нууцаа хэлж өгөөч. Намын санхүүжилт шийдэгдвэл төрд л хэрэгтэй. Гэтэл тас нуучихаад байна... Манай намын хувьд бодож бодож олсон шийдэл нь л тэр юм. Түүнийгээ нууж хаагаагүй, ил зарлаад явсан. Гишүүн болохоор горилж буй хүн амьдрал ахуйгаа тодорхой хэмжээнд шийдсэн, хандив өргөх дэмжигчидтэй байх учиртай гэдгийг бас тооцсон хэрэг. Та 1996 оноос хойш парламентад 4 удаа сонгогдсон байна. Энэ хугацаанд хийсэн ямар ажлуудаараа бахархдаг вэ? Улс төрчийн хувьд одоогоор таны бүтээгээд буй өв гэвэл? Олон зүйл ярьж болох байх. Гэхдээ хоёрыг нь онцолж ярья. Нэгдүгээрт, 1998 онд Монгол Улс "цөмийн зэвсэггүй бүс"-ийн статустай болоход оруулсан хувь нэмрээ хэлнэ. Монгол Улс өөрийгөө цөмийн зэвсэггүй бүс хэмээн НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын 5 улсаар хүлээн зөвшөөрүүлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Англи, Франц, АНУ, ОХУ, Хятад гэсэн таван том гүрэн манай улсын аюулгүй байдлыг баталгаажуулж өгсөн юм. Үүнийг бодитоор хэрэгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулсандаа өөртөө сэтгэл хангалуун байдаг. Хоёрдугаарт, татварын шинэчлэлийн асуудал байна. Өмнөх засгийн газрын үед НӨАТ-ын шинэ тогтолцоог нэвтрүүлэх ажлыг би хоёр жил ахалж ажилласан. Өмнө нь нөхцөл байдал ямар байсан бэ гэвэл аж ахуйн нэгжүүд татварын байцаагч нартай "тулдаг" байв. Улмаар зарим аж ахуйн нэгж "хувийн" байцаагчтай болж, хоорондоо ярьж тохирон бага татвар төлдөг үзэгдэл их байсан. Энэ байдал магадгүй сүүлийн 20 жил үргэлжилсэн байх. Ингээд бид яавал иргэд, байгууллагууд татвар төлөгч болонгоо татварын процессд хяналт тавих вэ гэж бодож тунгааж, шинэ шийдэл боловсруулсан юм. НӨАТ-ын бүртгэл цахимд шилжиж, хэн нэгэн ямар нэг арилжаа хийх үед тэр нь автоматаар системд бүртгэгддэг болсон. Эдийн засаг бүртгэл дээр тулгуурладаг болохоор энэ бол маш чухал алхам. Ингэснээр татвараас зайлсхийх, зугтах ойлголт багасаж, төсөвт төвлөрөх татварын орлогын хэмжээ хэд дахин нэмэгдсэн. Татварын энэ шинэчлэл өмнөх засгийн газрын үед батлагдаад 2016-2020 оны засгийн газар үр шимийг нь хүртлээ. Мөн Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг мөн дурдаж болно. Зарим хүмүүс бид өнгөрсөн үеийн хийж бүтээсэн дээр дөрөөлж амьдардаг гэж үздэг. Харин над мэтийн нөгөө хэсэг нь бид ирээдүйгээсээ зээлж амьдардаг гэж үздэг. Бид ирээдүйгээсээ усыг нь, модыг нь, байгалийг нь зээлж амьдарч байна. Тийм учраас ирээдүй хойч үедээ тодорхой хэмжээгээр төлбөр төлж үлдээх ёстой. Өнөөдөр уул уурхайгаасаа орлого олж байвал зарим хэсгийг нь тэдэнд үлдээх нь зүйтэй. Цаг нь болохоор дараа үеийнхэн өөрсдөө зарцуулна. Энэ хууль бол одоогийн орлогоосоо ирээдүйд хувь үлдээх механизмыг гаргаж өгсөн юм. Мэдээж байнгын ажиллагаатай парламент байгаа учраас энэ хуулийг улам сайжруулаад явах учиртай. Гол нь үндсэн философио л алдаж болохгүй. Харамсалтай нь энэ жил энэ сангаас 1.5 их наяд төгрөгийг нь аваад хэрэглэчихлээ. Үүнд тун гонсгор байгаа. Парламентад олон удаа сонгогдсон буюу ахмад улс төрчдийг одоо болно, зөвхөн шинэ хүмүүс сонгох хэрэгтэй гэсэн уриалга бас нэлээд явж байна. Энэ тухайд та ямар бодолтой байна? Би хувьдаа залуу хүмүүсийг парламентад оруулж, цус сэлбэх зайлшгүй шаардлагатай гэж бодож байгаа. Тэр ч утгаараа Ардчилсан намын дэвшүүлсэн 76 хүний 54 нь өмнө нь парламентад сууж байгаагүй цоо шинэ хүмүүс байна. Голдуу 40 орчим насны залуучууд. Өөрөөр хэлбэл Ардчилсан нам бодлогын хувьд залуучуудаа бэлдэж чадсан. МАН-ын хувьд эсрэгээрээ жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн асуудалд холбогдсон хүмүүсээсээ эргээд дэвшүүлж байх жишээтэй. Нөгөөтээгүүр, төрийн ой санамж гэдэг нэг чухал ойлголт бий. Нэг асуудал хэлэлцэх гээд оруулж ирэх үед өмнөх парламентад сууж байсан туршлагатай гишүүд тухайн асуудал өмнө нь хэзээ яаж хөндөгдөж байсан, яагаад өмнө нь шийдэгдээгүй вэ гэх зэргийг сануулан ой санамж болж, тухайн асуудал илүү бодитой, зөв зүйтэй шийдэгдэх бололцоог бүрдүүлдэг. Тэгэхээр хэт туйлшрах хэрэггүй юм. Туршлагатай хүмүүс, шинэ хүмүүсийн зохистой харьцааг л хадгалах хэрэгтэй. Одоо бүрэлдэх УИХ-ыг маш хүнд сорилтууд хүлээж байна гэлцэж байгаа. Эдийн засгийн байдал хүнд, дээр нь олон том өрийн эргэн төлөлт хийгдэх цаг үе эхэлж байна. Тэгэхээр таныхаар энэ шинэ парламентын гол даалгавар нь юу байх ёстой вэ? Цар тахлын асуудал үнэхээр эдийн засгийг сөхрүүлж байна. Гэвч одоогийн эрх баригчид энэ асуудлыг тойроод байх юм. Гоё гоё юмаа яриад л. Үнэндээ гунигтай байна. Түрүүнд дурдсанчлан ганц Ардчилсан нам л мөрийн хөтөлбөртөө цар тахлыг давж гарах тухай тусдаа бүлэг оруулсан. Бид УИХ-д олонх болж чадвал богино хугацаанд юу юу хийх вэ гэдгээ чиглэл чиглэлээр нь тов тодорхой боловсруулж байна. Тэгэхээр энэ парламентын эхний гол даалгавар бол иргэдийнхээ орлогыг тасалдуулахгүй байх. Болж өгвөл 2021 оны дунд хүртэл шүү. Үүний тулд бизнесүүдээ дэмжих ёстой. Мөнгөний бодлого ийшээ чиглэх ёстой. Зээлийн хүү, татварын хувиа бодолцох учиртай. Жишээ нь манай нам НӨАТ-ыг 5 хувь хүртэл бууруулах хэрэгтэй гэж үзэж байгаа. Төсвийг дахин хуваарилах замаар иргэд ба бизнесүүдийн орлогод нэмэр тусламж үзүүлж болно. Үүний зэрэгцээ гадаадын зээл, хөрөнгө оруулалт татах гэх мэт цогц хөтөлбөрийг дэвшүүлсэн байгаа. Ийм хоолойд тулсан асуудалд одоо хоосон уриа лоозон хэрэггүй. Бодит үйлдэл л хэрэгтэй. Цаг үеийн шаардлагаар гэх үү яах аргагүй улс төрийн тухай нэлээн ярилаа. Одоо харин таны сүүлийн үед ямар ямар ном уншиж байгаатай танилцаад яриагаа өндөрлөвөл яаж байна? Унших юм ч нас дагаад өөрчлөгдөөд байдаг юм байна. Сүүлийн үед би философийн чиглэлийн номууд голдуу уншдаг болж. Мөн шинэ үеийн технологи, хиймэл оюун, аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгал зэргийн талаар сонирхдог. "Ширнэн", "Алтангэрэл", "Очроор огтлогч" зэрэг судруудыг өөрийн хэмжээнд судлах гэж оролддог. Шашин гэхээсээ философилог тал нь их сонирхол татдаг юм. Мөн Платоныг эргээд уншиж байна. 2500 жилийн өмнөх энэ хүний бичиж үлдээсэн, ярьж байсан зүйлсийг эргээд уншихад яг л одоо хөндөгддөг буй асуудлууд байдаг. Тавьж буй асуулт, хайж буй хариулт нь яг л биднийхтэй ижил гээд бод доо. Мөн Насим Талебын номуудад дуртай шүү. Сүүлд гаргасан "Skin in the Game" номд ямар нэг шийдвэр гаргаж буй хүн хариуцлагаа биеэрээ хүлээдэг байх тухай голчилж хөндсөн байна лээ. Байшин баривал түүндээ амьдар гэх маягийн. Төрд шийдвэр гаргаж буй хүмүүс ч гаргасан шийдвэрийн хариуцлагыг өөрсдөө үүрдэг байх хэрэгтэй гэсэн үг. Энэ санааг нь улс орны одоогийн нөхцөл байдалтай уялдуулж бодож болж байгаа юм. За, цаг гарган ярилцсан танд баярлалаа. Амжилт хүсье. Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалын сонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.	“Сайн уу” булангийн ээлжит дугаартаа бид Ардчилсан намаас энэ УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайд болгохоор зарласан Р.Амаржаргалыг урьж ярилцсан юм. Тэрээр энэ УИХ-ын сонгуулийн хамгийн их нэр дэвшигчтэй тойрог буюу Сүхбаатар дүүргийн 24-р тойрогт нэр дэвшээд байгаа билээ. Түүнтэй бид энэ жилийн сонгуулийн өнгө хийгээд өөрийнх нь болон намынх нь сонгуульд орж буй зорилго зорилт, сонгууль тойрсон зарим зүйлсийн талаар сонирхолтой яриа өрнүүллээ. ### САЙН УУ, ИХ АЖЛЫН ДУНДУУР ЯРИЛЦАХЫГ ЗӨВШӨӨРСӨНД БАЯРЛАЛАА. ЭНЭ ЖИЛИЙН СОНГУУЛЬ ЮУГААРАА ӨӨР, ОНЦГОЙ БОЛЖ БАЙНА ВЭ ГЭДГЭЭС ЯРИАГАА ЭХЛЭХ ҮҮ? Онцлог ихтэй сонгууль болж байна. COVID-19 цар тахлаас хамаараад уламжлалт аргаар сурталчилгаа хийх боломж хумигдсан. Нэг дор олон хүнтэй уулзах боломж хомс болохоор бичил уулзалтууд их хийж байна. Гэхдээ цөөн хүнтэй ч бай, олон хүнтэй ч бай уулзах цаг нь ижил болохоор нэр дэвшигчдийн хувьд өндөр ачаалалтай байна. Сая Ардчилсан Намын удирдлагын зүгээс Ардчилсан Нам ялсан тохиолдолд Ерөнхий сайдаар ажиллуулахаар зарлалаа. Энэ удаагийн сонгуульд эрх баригчид ялахын тулд энэ өвчин эмгэг, эдийн засаг зэргийг гаргуунд нь гаргачихлаа. Аль ч нам ялж, хэн ч Ерөнхий сайд боллоо гэсэн бид том хямралтай нүүр тулах нь тодорхой байна. Иргэд сонгогчдын хувьд янз янзын л байр суурьтай байна. Амьдрал ахуй нь боломжийн, асуудал багатай хүмүүс бол том зургаа хараарай, том асуудлуудаа шийдээрэй гэж хүсэж, тэр талын асуудлыг илүүтэй сонирхож байна. Нөгөө хэсэг нь бол зам, цэцэрлэг, сургууль гэсэн ахуйн асуудал ярьж байна. Ерөнхийдөө иргэдийн улс төрийн боловсрол нэмэгджээ гэсэн дүгнэлттэй сууж байна даа. ### ТА 24-Р ТОЙРОГТ ДЭВШИЖ БУЙ 38 ХҮНИЙ НЭГ. ЭНЭ УДААГИЙН СОНГУУЛЬД ТА ЯМАР ЗОРИЛГОТОЙГООР НЭР ДЭВШИЖ БАЙГАА ВЭ? Би 2016 онд намаасаа нэр дэвших бололцоотой байсан ч өөрийн мандатыг эмэгтэйчүүдийн квотод санал болгож дэвшээгүй өнжсөн юм. Ингээд 2016 оноос 2018 оны сүүл хүртэл цэвэр академик судалгаа шинжилгээгээ хийж, магистр, докторын оюутнуудад хичээл орж байлаа. Энэ үед сонин, сайт, телевиз ер үзээгүй. Фэйсбүүк орохгүй бол болохгүй юм шиг л яриад байдаг, амьдарч болж байна лээ. Амгалан тайван сайхан байсан. 2018 оноос сүүлчээр Ардчилсан намаас улс төрд идэвхтэй оролцмоор байна гэж хүссэн. Хэрвээ Р.Амаржаргал гэдэг хүнд хуримтлуулсан улс төрийн капитал, нэр хүнд гэж байдаг бол түүнийг Ардчилсан нам эзэмших бүрэн эрхтэй тул би хүсэлтийг хүлээн авч, эргээд улс төрийн амьдрал руу ороод байна. Энэ сонгуульд намайг Ардчилсан намаас 24-р тойрог, Сүхбаатар дүүрэгт нэр дэвшүүллээ. Судалгаа хийдэг хүний хувьд улс орны нөхцөл байдал нэлээд эвгүй байна. Төрийн тогтолцоо, нийгмийн харилцаа, эдийн засгийн аль алинд өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдэхгүй бол тун базаахгүй үзүүлэлтүүд гарсаар. Дээр нь цар тахал гараад нөхцөл байдал бүр хүнд болов. Ийм нөхцөлд би биеэ оторлочихоод гаднаас нь шүүмжлээд байхыг хүссэнгүй, улс төр дотор ороод мэдлэг туршлагаа зориулахыг л эрмэлзэж байна. Миний гол зорилго бол учирч буй эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад анхаарал хандуулж, хувь нэмрээ оруулах. Цар тахал эдийн засагт маш хүндээр тусна. Сүүлийн статистикаар эдийн засаг өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 10.7 хувиар унасан байна. Энэ хямрал дараа жилийн дунд хүртэл үргэлжилнэ гэсэн хүлээлт байна. Эхлээд энэ хямралыг бүгд сөхөрчихгүйхэн шиг давах хэрэгтэй. Түүний дараа санасан зорьсон зүйлсээ хийж болох биз. Ардчилсан намын хувьд цар тахлын хямралыг хэрхэн давах вэ гэдэг талаар мөрийн хөтөлбөртөө тусдаа бүлэг оруулсан ганц нам. ### Та 2019 онд докторын зэрэг хамгаалсан байсан. Өдий насанд эрдмийн зэрэг хамгаалаад явна гэдэг сонирхолтой санагдсан шүү. Насан туршдаа суралцах нь миний гол зарчим. Ерөөс 21-р зуунд хүн бүрийн л барих ёстой зарчим болчихлоо. Одоо цагт суралцахгүй жаахан л удах юм бол бусдаас хоцрохоор байна. Би их уншдаг, их судалгаа хийдэг. 2016 оны сонгуулийн дараа академик ажилдаа төвлөрөх бололцоо гарсныг ашиглан хийнэ гэчихээд орхигдуулаад байсан эрдмийн ажлаа барьж авч албан ёсоор хамгаалсан нь тэр. Эдийн засгийн аюулгүй байдлын сэдвээр докторын зэрэг хамгааллаа. ### Эргээд улс төрийн сэдэвт шилжье. Энэ удаагийн сонгуульд дэвшүүлж буй Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрөөс онцлууштай зүйлсийг товчхон базаж хэлбэл? Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөрийн гол утга учир нь "Өсөлтийг өрх бүрд" гэсэн уриандаа байгаа. Яагаад өрхийн өсөлтөд онцгой анхаарал хандуулах болсноо товч тайлбарлая. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын эдийн засгийн тун дажгүй сайн байж ирсэн. 2011 онд 17 хувь, 2017 онд 8 хувь, 2019 онд 5 хувь гэх мэт. 5 хувь гэдэг бол голоод байхаар үзүүлэлт биш. Бусад улс оронд бол магнай тэнийн баярламаар хэрэг. Гэтэл манайд ийм өсөлтүүд гарсаар ирсэн ч яагаад бүгд ярвайгаад байдаг юм бэ гэсэн асуулт гарч ирнэ. Тэр өсөлт нь иргэдийн амьдралд бодитоор бууж наалдаж байна уу гэдэгтэй л холбоотой болж байгаа юм. Эдийн засгийн өсөлт гэдэг эмээ өвөөгийн тэтгэвэр дээр, айлын хөргөгчинд, агаарын бохирдолд, түгжрэлд гээд олон зүйлд тусгалаа олох ёстой. Гэвч тэр нь харагдахгүй, тусгалаа олохгүй байгаад л хүмүүс бухимдаад байгаа хэрэг шүү дээ. Энэ нь өсөлтийг түгээх, амьдралд буулгах суваг механизмууд болохгүй байна гэсэн үг. Ийм учраас бид өнгөрсөн рүүгээ харж, дүгнэлт хийсэн юм. Ардчилсан нам хүүхдийн мөнгө гэж 10,000 төгрөг олгохыг санаачилж байв. Энэ бол тухайн үед эсэргүүцэлтэй тулгарч байсан ч хүүхдээр дамжуулан өрх айлыг дэмжсэн зөв зүйтэй шийдвэр байсан. Тийм ч учраас яван явсаар одоо хүүхдэд 100,000 төгрөг олгодог болж. Гэсэн хэдий ч одоо манай улсын ядуурал 28.8 хувьтай, өрхийн амьжиргаа бахь байдгаараа л байна. Эндээс бид ингэж өрхийг хүүхэд, ээж аав гэж салгаж харах хэрэггүй юм байна, өрхийг бүхлээр нь хөгжлийн бодлогынхоо төвд аваачих учиртай юм байна гэж дүгнэсэн. Өвөө эмээ, аав ээж, залуучууд, хүүхдийн орлогын сувгуудыг тус тусад нь томьёолж, тэдгээрийг дэмжинэ гэж тодорхойлсон. Жишээ нь өвөө эмээ нарт зориулсан хамтын тэтгэврийн тогтолцоог бий болгоно, тэтгэвэрт гарсан ч ажил хийх бололцоотой бол тэр боломжийг нь олгоно гэж төлөвлөсөн. Жишээ нь тэтгэвэрт гарсан эмч байлаа гэхэд өрхийн эмнэлэг дээрээ юм уу гэрээрээ хүн үзэх боломжийг олгоно. Эцэг эхийн дэмжихийн хувьд эдийн засгийн төрөлжилтийг дэмжих нь гол шийдэл. Ялангуяа хамгийн их ажлын байрыг бий болгодог хөнгөн үйлдвэр, жижиг бизнесийн салбарт хөрөнгө оруулалт хийж, өргөжүүлэхэд анхаарна. Оюутан залуучуудын хувьд мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдээр дамжуулан эрэлттэй мэргэжлүүдийг эзэмших бололцоог олгоход анхаарна. Энэ мэтээр бид өрхийн өсөлтийг дэмжих цогц хөтөлбөрийг санал болгож байгаа юм. Манай мөрийн хөтөлбөрт нийт 15 том төсөл бий. Үүний ядаж талыг нь хэрэгжүүлчихсэн байхад нийгмийн нэлээд олон асуудлыг шийдэх боломжтой болно гэж бид тооцоолсон. ### Ардчилсан нам нэр дэвшихээр горилж буй гишүүдээсээ 100 сая төгрөг татсан. Үүнийг олон хүн ярьж, зарим хэсэг нь хатуу шүүмжилж байна. Ингэж мөнгө татаж төвлөрүүлэх нь зөв үү? Таны байр суурийг сонсъё? Сонгууль гэдэг өндөр зардалтай. Тэр зардлыг хаа нэг газраас олох л ёстой байдаг. МАН бол горилогч гишүүдээсээ мөнгө авахгүй гэсэн. Сонгуулийн зардлаа тун амархнаар шийдэх "нууц" олсон юм шиг байгаа юм. Тэр нууцаа бидэнд хуваалцаач гэж хүсмээр байна. Намууд чинь нэг нэгнээ дэмжиж төлөвшүүлээд явах учиртай шүү дээ. МАН-ын сурталчилгаа хийж буй байдлыг харахад биднээс хэд хэдэн илүү зардал гаргаж байна. Ерөнхий сайд нь нисдэг тэргээр тасралтгүй нисэж байна. Би ч бас Ерөнхий сайд байсан. Гэхдээ татварын мөнгийг намын ажилд ингэж зарцуулж түвддэггүй байлаа л даа. Тойрог руугаа ч сайн явж чадахгүй байсаар сонгуульд унаж л байлаа. Тэгэхээр МАН бидэнд тэр нууцаа хэлж өгөөч. Намын санхүүжилт шийдэгдвэл төрд л хэрэгтэй. Гэтэл тас нуучихаад байна... Манай намын хувьд бодож бодож олсон шийдэл нь л тэр юм. Түүнийгээ нууж хаагаагүй, ил зарлаад явсан. Гишүүн болохоор горилж буй хүн амьдрал ахуйгаа тодорхой хэмжээнд шийдсэн, хандив өргөх дэмжигчидтэй байх учиртай гэдгийг бас тооцсон хэрэг. ### Та 1996 оноос хойш парламентад 4 удаа сонгогдсон байна. Энэ хугацаанд хийсэн ямар ажлуудаараа бахархдаг вэ? Улс төрчийн хувьд одоогоор таны бүтээгээд буй өв гэвэл? Олон зүйл ярьж болох байх. Гэхдээ хоёрыг нь онцолж ярья. Нэгдүгээрт, 1998 онд Монгол Улс "цөмийн зэвсэггүй бүс"-ийн статустай болоход оруулсан хувь нэмрээ хэлнэ. Монгол Улс өөрийгөө цөмийн зэвсэггүй бүс хэмээн НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын 5 улсаар хүлээн зөвшөөрүүлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Англи, Франц, АНУ, ОХУ, Хятад гэсэн таван том гүрэн манай улсын аюулгүй байдлыг баталгаажуулж өгсөн юм. Үүнийг бодитоор хэрэгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулсандаа өөртөө сэтгэл хангалуун байдаг. Хоёрдугаарт, татварын шинэчлэлийн асуудал байна. Өмнөх засгийн газрын үед НӨАТ-ын шинэ тогтолцоог нэвтрүүлэх ажлыг би хоёр жил ахалж ажилласан. Өмнө нь нөхцөл байдал ямар байсан бэ гэвэл аж ахуйн нэгжүүд татварын байцаагч нартай "тулдаг" байв. Улмаар зарим аж ахуйн нэгж "хувийн" байцаагчтай болж, хоорондоо ярьж тохирон бага татвар төлдөг үзэгдэл их байсан. Энэ байдал магадгүй сүүлийн 20 жил үргэлжилсэн байх. Ингээд бид яавал иргэд, байгууллагууд татвар төлөгч болонгоо татварын процессд хяналт тавих вэ гэж бодож тунгааж, шинэ шийдэл боловсруулсан юм. НӨАТ-ын бүртгэл цахимд шилжиж, хэн нэгэн ямар нэг арилжаа хийх үед тэр нь автоматаар системд бүртгэгддэг болсон. Эдийн засаг бүртгэл дээр тулгуурладаг болохоор энэ бол маш чухал алхам. Ингэснээр татвараас зайлсхийх, зугтах ойлголт багасаж, төсөвт төвлөрөх татварын орлогын хэмжээ хэд дахин нэмэгдсэн. Татварын энэ шинэчлэл өмнөх засгийн газрын үед батлагдаад 2016-2020 оны засгийн газар үр шимийг нь хүртлээ. Мөн Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг мөн дурдаж болно. Зарим хүмүүс бид өнгөрсөн үеийн хийж бүтээсэн дээр дөрөөлж амьдардаг гэж үздэг. Харин над мэтийн нөгөө хэсэг нь бид ирээдүйгээсээ зээлж амьдардаг гэж үздэг. Бид ирээдүйгээсээ усыг нь, модыг нь, байгалийг нь зээлж амьдарч байна. Тийм учраас ирээдүй хойч үедээ тодорхой хэмжээгээр төлбөр төлж үлдээх ёстой. Өнөөдөр уул уурхайгаасаа орлого олж байвал зарим хэсгийг нь тэдэнд үлдээх нь зүйтэй. Цаг нь болохоор дараа үеийнхэн өөрсдөө зарцуулна. Энэ хууль бол одоогийн орлогоосоо ирээдүйд хувь үлдээх механизмыг гаргаж өгсөн юм. Мэдээж байнгын ажиллагаатай парламент байгаа учраас энэ хуулийг улам сайжруулаад явах учиртай. Гол нь үндсэн философио л алдаж болохгүй. Харамсалтай нь энэ жил энэ сангаас 1.5 их наяд төгрөгийг нь аваад хэрэглэчихлээ. Үүнд тун гонсгор байгаа. ### Парламентад олон удаа сонгогдсон буюу ахмад улс төрчдийг одоо болно, зөвхөн шинэ хүмүүс сонгох хэрэгтэй гэсэн уриалга бас нэлээд явж байна. Энэ тухайд та ямар бодолтой байна? Би хувьдаа залуу хүмүүсийг парламентад оруулж, цус сэлбэх зайлшгүй шаардлагатай гэж бодож байгаа. Тэр ч утгаараа Ардчилсан намын дэвшүүлсэн 76 хүний 54 нь өмнө нь парламентад сууж байгаагүй цоо шинэ хүмүүс байна. Голдуу 40 орчим насны залуучууд. Өөрөөр хэлбэл Ардчилсан нам бодлогын хувьд залуучуудаа бэлдэж чадсан. МАН-ын хувьд эсрэгээрээ жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн асуудалд холбогдсон хүмүүсээсээ эргээд дэвшүүлж байх жишээтэй. Нөгөөтээгүүр, төрийн ой санамж гэдэг нэг чухал ойлголт бий. Нэг асуудал хэлэлцэх гээд оруулж ирэх үед өмнөх парламентад сууж байсан туршлагатай гишүүд тухайн асуудал өмнө нь хэзээ яаж хөндөгдөж байсан, яагаад өмнө нь шийдэгдээгүй вэ гэх зэргийг сануулан ой санамж болж, тухайн асуудал илүү бодитой, зөв зүйтэй шийдэгдэх бололцоог бүрдүүлдэг. Тэгэхээр хэт туйлшрах хэрэггүй юм. Туршлагатай хүмүүс, шинэ хүмүүсийн зохистой харьцааг л хадгалах хэрэгтэй. ### Одоо бүрэлдэх УИХ-ыг маш хүнд сорилтууд хүлээж байна гэлцэж байгаа. Эдийн засгийн байдал хүнд, дээр нь олон том өрийн эргэн төлөлт хийгдэх цаг үе эхэлж байна. Тэгэхээр таныхаар энэ шинэ парламентын гол даалгавар нь юу байх ёстой вэ? Цар тахлын асуудал үнэхээр эдийн засгийг сөхрүүлж байна. Гэвч одоогийн эрх баригчид энэ асуудлыг тойроод байх юм. Гоё гоё юмаа яриад л. Үнэндээ гунигтай байна. Түрүүнд дурдсанчлан ганц Ардчилсан нам л мөрийн хөтөлбөртөө цар тахлыг давж гарах тухай тусдаа бүлэг оруулсан. Бид УИХ-д олонх болж чадвал богино хугацаанд юу юу хийх вэ гэдгээ чиглэл чиглэлээр нь тов тодорхой боловсруулж байна. Тэгэхээр энэ парламентын эхний гол даалгавар бол иргэдийнхээ орлогыг тасалдуулахгүй байх. Болж өгвөл 2021 оны дунд хүртэл шүү. Үүний тулд бизнесүүдээ дэмжих ёстой. Мөнгөний бодлого ийшээ чиглэх ёстой. Зээлийн хүү, татварын хувиа бодолцох учиртай. Жишээ нь манай нам НӨАТ-ыг 5 хувь хүртэл бууруулах хэрэгтэй гэж үзэж байгаа. Төсвийг дахин хуваарилах замаар иргэд ба бизнесүүдийн орлогод нэмэр тусламж үзүүлж болно. Үүний зэрэгцээ гадаадын зээл, хөрөнгө оруулалт татах гэх мэт цогц хөтөлбөрийг дэвшүүлсэн байгаа. Ийм хоолойд тулсан асуудалд одоо хоосон уриа лоозон хэрэггүй. Бодит үйлдэл л хэрэгтэй. ### Цаг үеийн шаардлагаар гэх үү яах аргагүй улс төрийн тухай нэлээн ярилаа. Одоо харин таны сүүлийн үед ямар ямар ном уншиж байгаатай танилцаад яриагаа өндөрлөвөл яаж байна? Унших юм ч нас дагаад өөрчлөгдөөд байдаг юм байна. Сүүлийн үед би философийн чиглэлийн номууд голдуу уншдаг болж. Мөн шинэ үеийн технологи, хиймэл оюун, аж үйлдвэрийн 4-р хувьсгал зэргийн талаар сонирхдог. "Ширнэн", "Алтангэрэл", "Очроор огтлогч" зэрэг судруудыг өөрийн хэмжээнд судлах гэж оролддог. Шашин гэхээсээ философилог тал нь их сонирхол татдаг юм. Мөн Платоныг эргээд уншиж байна. 2500 жилийн өмнөх энэ хүний бичиж үлдээсэн, ярьж байсан зүйлсийг эргээд уншихад яг л одоо хөндөгддөг буй асуудлууд байдаг. Тавьж буй асуулт, хайж буй хариулт нь яг л биднийхтэй ижил гээд бод доо. Мөн Насим Талебын номуудад дуртай шүү. Сүүлд гаргасан "Skin in the Game" номд ямар нэг шийдвэр гаргаж буй хүн хариуцлагаа биеэрээ хүлээдэг байх тухай голчилж хөндсөн байна лээ. Байшин баривал түүндээ амьдар гэх маягийн. Төрд шийдвэр гаргаж буй хүмүүс ч гаргасан шийдвэрийн хариуцлагыг өөрсдөө үүрдэг байх хэрэгтэй гэсэн үг. Энэ санааг нь улс орны одоогийн нөхцөл байдалтай уялдуулж бодож болж байгаа юм. ### За, цаг гарган ярилцсан танд баярлалаа. Амжилт хүсье. Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалын сонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.
https://unread.today/c/fuckup-9-amarjargalr	Зочинтой булан	Unread Today	2020-06-22T00:00:00	6 сарын 22, 2020	ФаакАп #9: Ардчилсан намын дэд дарга Р.Амаржаргал	<div class="article-body"> <p></p><p>Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол удахгүй болох УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайдаар томилогдохоор болоод буй Ардчилсан намын дэд дарга Р.Амаржаргал юм. </p><p>Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол?</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ТА ХЭН БЭ?</h3><p>СЭЗИС-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга. Монголын Улсын Ерөнхий сайд асан, Гадаад харилцааны сайд асан. УИХ-д Ардчилсан намаас дөрвөнтөө сонгогдож байв.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">АНХНЫ САНАА НЬ ЮУ БАЙСАН БЭ?</h3><p class="MsoNormal">Ардчилсан хувьсгал гарч өөрчлөлт шинэчлэлт өрнөөд ирлээ. Би 1991 онд Эдийн Засгийн коллежийн захирлаар томилогдов. Зах зээлийн эдийн засгийн шаардлага хангахуйц мэргэжилтнүүдийг бэлдэх даалгавартай байлаа. Тэр үед манай сургууль татвар, гаалийн байцаагч, брокер, дилер гэх мэт мэргэжилтнүүдийг бэлтгэж, эрэл нийлүүлэлт юу болохыг зааж, тэр явцдаа өөрсдөө ч бас суралцаж байлаа.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Юу тохиолдсон бэ?</h3><p></p><p>Тэр үед оюутны намрын ажил гэж байсан. Намар хичээл эхлэнгүүт хөдөө ургац хураалтын ажилд явуулна. Дуусгавар болж байсан социалист нийгэмд чухал шаардлагатай ажил гэдэг байв. За ийм ажилд оюутнуудаа дайчилж явуулах тушаал Онцгой комиссоос ирэв. Би тэгэхээр нь сургалт 45 хоног тасалдана, оюутнууд сурах гэж ирсэн болохоос үр тариа, ногоо хураах гэж ирээгүй гээд эсэргүүцлээ. Тэгтэл хоёр ч дуудлага ирэв, гурав дахь нь Хөдөө аж ахуйн яамны сайд Раднаарагчаа гуайгаас ирэв, дуудаж байна. </p><p>Ингээд яаман дээр очлоо. Онцгой комиссын хурал хуралдаад л баахан том дарга нар сууж байна. Би тэдний дэргэд ёстой "бацаан" л байлаа. Чи яагаад оюутнаа явуулдаггүй юм гээд л загнаж байна. Нөхцөл байдал хэцүү, юм юм ховордсон, хоол ч тасарч мэдэхээр үе байсан тул орчин нөхцөл нь хэцүү, хөлс мөнгө байхгүй ажил гээд л элдэв шалтаг хэллээ. Үр тариагаа алдвал яах юм гэхээр нь та нарын л асуудал ш дээ гэж хэгжүүрхэв. Чи яасан юм ойлгодоггүй юм бэ гээд л бууж гарч байлаа. Би дотроо явуулахгүй бол болохгүй, явуулж л таарна гэдгээ мэдэж байсан. Явуулахаар боллоо гэхэд САА, оюутны хооронд гэрээ байгуулна, хөдөлмөрийн хөлс тохирмоор байна гэв. Ингэж ингэж нэг гэрээ байгуулан оюутнуудаа явуулахаар болж байв.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/4a1dde9d83a3d4611b9b33b28aff1d14.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ?</h3><p></p><p class="MsoNormal">Одоо эргээд бодоход, залуу байхдаа яасан ч омголон байсан юм. Зарчмын хувьд миний зөв гээд л гүрийгээд байсан байгаа юм. Гэтэл юм учиртай, сум гичиртэй гэдэгчлэн наанатай цаанатай л бодох байсан асуудал байсан. Оюутнууд намрын ажилд явснаар хөдөлмөрийн хүмүүжил олж авдаг, найз нөхөдтэй болж хүнтэй харилцаж сурдаг, хатуужил суудаг гээд давуу талууд бас бий. Тэдэнд амьдралын их сургууль болдог. Тухайн үеийн бид тэр талыг нь сайн бодохгүй л эсэргүүцээд байсан байгаа юм. Зөрүүдэлсний хүчинд гэхдээ бусад сургуулиуд ч оюутнуудаа гэрээтэй явуулсныг санадаг.</p><p class="MsoNormal">Би тэр үед ахмад хүмүүстэй санал зөрж байсандаа харамсдаг. Түүнээс хойш ахмадуудтай ойр ажиллаж, зөвлөгөөг нь авах дуртай болсон. Тэд ихэнхдээ чамд хэрэгтэй л юм хэлнэ. Удалгүй сургууль дээрээ нас жар гарсан хүнийг зөвлөхөөр авч, аж ахуйн даргаар тэтгэвэрт гарчихсан хүнийг эргүүлэн авч байлаа. Тэдний туршлага, ухаан чухал үед хэрэг болдог.<br></p><p class="MsoNormal">Ерөнхий сайдын ажлыг авсан даруйдаа нам үл харгалзан Ерөнхий сайд асан Д.Содном гуай, Үндсэн хуулийн эх баригч Б.Чимэд гуай нарыг зөвлөхөөрөө ажиллуулж байв. Уул шиг түшигтэй хүмүүс. Тэдэнд "би санасан бодсоноо хийнэ, та бүхэн харин надаар алдаа гаргуулж болохгүй шүү, алдах гээд байвал залруулаарай" гэдэг байлаа. Би өөрийгөө хүний үг сайн авдаг хүн гэж боддог юм.</p><p class="MsoNormal">Одоо би өөрөө залуучуудтай уулзах, зөвлөхөөс ер цааргалдаггүй. Сургуулийн залуучууд, удирдах ажилтнууд маань орж ирж ярилцахад уриалгахан хүлээж авдаг. Улс төрд орж буй залуучууд ч зорьж ирж уулзана, үүх түүх сонсоно. Бизнесийн чиглэлд ажиллаж буй, дөнгөж гарааны компани байгуулсан нь ч, том компани амжилттай удирдаж буй нь ч ирээд санал танилцуулахад, санаа оноо сонсоход би дуртай байдаг. Ер нь одоо менторшип гэж ярьдаг болсон зүйлийг нэлээн эртнээс хэрэгжүүлдэг байсан юм шиг байна.</p> <p></p><p class="MsoNormal"><br>Зочлох: <a href="https://www.facebook.com/funUB/?__tn__=%2Cd%2CP-R&eid=ARDqzJv7pMsBkbKTR6BD9zRO_9frCn-h1Io_ENq3VgmS9uhAGrTjsaXi50_w-USkgVdNlUTROV4X8pzH" target="_blank">Fuckup Nights Ulaanbaatar</a></p><p><i>Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой.<br><br>#sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar</i></p> <p><i><br><br>Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас</i><i> нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалын<a href="https://www.facebook.com/MBBontoi/" target="_blank"> </a>сонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.</i></p> </div>	Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол удахгүй болох УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайдаар томилогдохоор болоод буй Ардчилсан намын дэд дарга Р.Амаржаргал юм. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол? ТА ХЭН БЭ? СЭЗИС-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга. Монголын Улсын Ерөнхий сайд асан, Гадаад харилцааны сайд асан. УИХ-д Ардчилсан намаас дөрвөнтөө сонгогдож байв. АНХНЫ САНАА НЬ ЮУ БАЙСАН БЭ? Ардчилсан хувьсгал гарч өөрчлөлт шинэчлэлт өрнөөд ирлээ. Би 1991 онд Эдийн Засгийн коллежийн захирлаар томилогдов. Зах зээлийн эдийн засгийн шаардлага хангахуйц мэргэжилтнүүдийг бэлдэх даалгавартай байлаа. Тэр үед манай сургууль татвар, гаалийн байцаагч, брокер, дилер гэх мэт мэргэжилтнүүдийг бэлтгэж, эрэл нийлүүлэлт юу болохыг зааж, тэр явцдаа өөрсдөө ч бас суралцаж байлаа. Юу тохиолдсон бэ? Тэр үед оюутны намрын ажил гэж байсан. Намар хичээл эхлэнгүүт хөдөө ургац хураалтын ажилд явуулна. Дуусгавар болж байсан социалист нийгэмд чухал шаардлагатай ажил гэдэг байв. За ийм ажилд оюутнуудаа дайчилж явуулах тушаал Онцгой комиссоос ирэв. Би тэгэхээр нь сургалт 45 хоног тасалдана, оюутнууд сурах гэж ирсэн болохоос үр тариа, ногоо хураах гэж ирээгүй гээд эсэргүүцлээ. Тэгтэл хоёр ч дуудлага ирэв, гурав дахь нь Хөдөө аж ахуйн яамны сайд Раднаарагчаа гуайгаас ирэв, дуудаж байна. Ингээд яаман дээр очлоо. Онцгой комиссын хурал хуралдаад л баахан том дарга нар сууж байна. Би тэдний дэргэд ёстой "бацаан" л байлаа. Чи яагаад оюутнаа явуулдаггүй юм гээд л загнаж байна. Нөхцөл байдал хэцүү, юм юм ховордсон, хоол ч тасарч мэдэхээр үе байсан тул орчин нөхцөл нь хэцүү, хөлс мөнгө байхгүй ажил гээд л элдэв шалтаг хэллээ. Үр тариагаа алдвал яах юм гэхээр нь та нарын л асуудал ш дээ гэж хэгжүүрхэв. Чи яасан юм ойлгодоггүй юм бэ гээд л бууж гарч байлаа. Би дотроо явуулахгүй бол болохгүй, явуулж л таарна гэдгээ мэдэж байсан. Явуулахаар боллоо гэхэд САА, оюутны хооронд гэрээ байгуулна, хөдөлмөрийн хөлс тохирмоор байна гэв. Ингэж ингэж нэг гэрээ байгуулан оюутнуудаа явуулахаар болж байв. ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Одоо эргээд бодоход, залуу байхдаа яасан ч омголон байсан юм. Зарчмын хувьд миний зөв гээд л гүрийгээд байсан байгаа юм. Гэтэл юм учиртай, сум гичиртэй гэдэгчлэн наанатай цаанатай л бодох байсан асуудал байсан. Оюутнууд намрын ажилд явснаар хөдөлмөрийн хүмүүжил олж авдаг, найз нөхөдтэй болж хүнтэй харилцаж сурдаг, хатуужил суудаг гээд давуу талууд бас бий. Тэдэнд амьдралын их сургууль болдог. Тухайн үеийн бид тэр талыг нь сайн бодохгүй л эсэргүүцээд байсан байгаа юм. Зөрүүдэлсний хүчинд гэхдээ бусад сургуулиуд ч оюутнуудаа гэрээтэй явуулсныг санадаг. Би тэр үед ахмад хүмүүстэй санал зөрж байсандаа харамсдаг. Түүнээс хойш ахмадуудтай ойр ажиллаж, зөвлөгөөг нь авах дуртай болсон. Тэд ихэнхдээ чамд хэрэгтэй л юм хэлнэ. Удалгүй сургууль дээрээ нас жар гарсан хүнийг зөвлөхөөр авч, аж ахуйн даргаар тэтгэвэрт гарчихсан хүнийг эргүүлэн авч байлаа. Тэдний туршлага, ухаан чухал үед хэрэг болдог. Ерөнхий сайдын ажлыг авсан даруйдаа нам үл харгалзан Ерөнхий сайд асан Д.Содном гуай, Үндсэн хуулийн эх баригч Б.Чимэд гуай нарыг зөвлөхөөрөө ажиллуулж байв. Уул шиг түшигтэй хүмүүс. Тэдэнд "би санасан бодсоноо хийнэ, та бүхэн харин надаар алдаа гаргуулж болохгүй шүү, алдах гээд байвал залруулаарай" гэдэг байлаа. Би өөрийгөө хүний үг сайн авдаг хүн гэж боддог юм. Одоо би өөрөө залуучуудтай уулзах, зөвлөхөөс ер цааргалдаггүй. Сургуулийн залуучууд, удирдах ажилтнууд маань орж ирж ярилцахад уриалгахан хүлээж авдаг. Улс төрд орж буй залуучууд ч зорьж ирж уулзана, үүх түүх сонсоно. Бизнесийн чиглэлд ажиллаж буй, дөнгөж гарааны компани байгуулсан нь ч, том компани амжилттай удирдаж буй нь ч ирээд санал танилцуулахад, санаа оноо сонсоход би дуртай байдаг. Ер нь одоо менторшип гэж ярьдаг болсон зүйлийг нэлээн эртнээс хэрэгжүүлдэг байсан юм шиг байна. Зочлох: Fuckup Nights Ulaanbaatar Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой. #sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалын сонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.	Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол удахгүй болох УИХ-ын сонгуульд нам нь олонх болбол Ерөнхий сайдаар томилогдохоор болоод буй Ардчилсан намын дэд дарга Р.Амаржаргал юм. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол? ### ТА ХЭН БЭ? СЭЗИС-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга. Монголын Улсын Ерөнхий сайд асан, Гадаад харилцааны сайд асан. УИХ-д Ардчилсан намаас дөрвөнтөө сонгогдож байв. ### АНХНЫ САНАА НЬ ЮУ БАЙСАН БЭ? Ардчилсан хувьсгал гарч өөрчлөлт шинэчлэлт өрнөөд ирлээ. Би 1991 онд Эдийн Засгийн коллежийн захирлаар томилогдов. Зах зээлийн эдийн засгийн шаардлага хангахуйц мэргэжилтнүүдийг бэлдэх даалгавартай байлаа. Тэр үед манай сургууль татвар, гаалийн байцаагч, брокер, дилер гэх мэт мэргэжилтнүүдийг бэлтгэж, эрэл нийлүүлэлт юу болохыг зааж, тэр явцдаа өөрсдөө ч бас суралцаж байлаа. ### Юу тохиолдсон бэ? Тэр үед оюутны намрын ажил гэж байсан. Намар хичээл эхлэнгүүт хөдөө ургац хураалтын ажилд явуулна. Дуусгавар болж байсан социалист нийгэмд чухал шаардлагатай ажил гэдэг байв. За ийм ажилд оюутнуудаа дайчилж явуулах тушаал Онцгой комиссоос ирэв. Би тэгэхээр нь сургалт 45 хоног тасалдана, оюутнууд сурах гэж ирсэн болохоос үр тариа, ногоо хураах гэж ирээгүй гээд эсэргүүцлээ. Тэгтэл хоёр ч дуудлага ирэв, гурав дахь нь Хөдөө аж ахуйн яамны сайд Раднаарагчаа гуайгаас ирэв, дуудаж байна. Ингээд яаман дээр очлоо. Онцгой комиссын хурал хуралдаад л баахан том дарга нар сууж байна. Би тэдний дэргэд ёстой "бацаан" л байлаа. Чи яагаад оюутнаа явуулдаггүй юм гээд л загнаж байна. Нөхцөл байдал хэцүү, юм юм ховордсон, хоол ч тасарч мэдэхээр үе байсан тул орчин нөхцөл нь хэцүү, хөлс мөнгө байхгүй ажил гээд л элдэв шалтаг хэллээ. Үр тариагаа алдвал яах юм гэхээр нь та нарын л асуудал ш дээ гэж хэгжүүрхэв. Чи яасан юм ойлгодоггүй юм бэ гээд л бууж гарч байлаа. Би дотроо явуулахгүй бол болохгүй, явуулж л таарна гэдгээ мэдэж байсан. Явуулахаар боллоо гэхэд САА, оюутны хооронд гэрээ байгуулна, хөдөлмөрийн хөлс тохирмоор байна гэв. Ингэж ингэж нэг гэрээ байгуулан оюутнуудаа явуулахаар болж байв. ### ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Одоо эргээд бодоход, залуу байхдаа яасан ч омголон байсан юм. Зарчмын хувьд миний зөв гээд л гүрийгээд байсан байгаа юм. Гэтэл юм учиртай, сум гичиртэй гэдэгчлэн наанатай цаанатай л бодох байсан асуудал байсан. Оюутнууд намрын ажилд явснаар хөдөлмөрийн хүмүүжил олж авдаг, найз нөхөдтэй болж хүнтэй харилцаж сурдаг, хатуужил суудаг гээд давуу талууд бас бий. Тэдэнд амьдралын их сургууль болдог. Тухайн үеийн бид тэр талыг нь сайн бодохгүй л эсэргүүцээд байсан байгаа юм. Зөрүүдэлсний хүчинд гэхдээ бусад сургуулиуд ч оюутнуудаа гэрээтэй явуулсныг санадаг. Би тэр үед ахмад хүмүүстэй санал зөрж байсандаа харамсдаг. Түүнээс хойш ахмадуудтай ойр ажиллаж, зөвлөгөөг нь авах дуртай болсон. Тэд ихэнхдээ чамд хэрэгтэй л юм хэлнэ. Удалгүй сургууль дээрээ нас жар гарсан хүнийг зөвлөхөөр авч, аж ахуйн даргаар тэтгэвэрт гарчихсан хүнийг эргүүлэн авч байлаа. Тэдний туршлага, ухаан чухал үед хэрэг болдог. Ерөнхий сайдын ажлыг авсан даруйдаа нам үл харгалзан Ерөнхий сайд асан Д.Содном гуай, Үндсэн хуулийн эх баригч Б.Чимэд гуай нарыг зөвлөхөөрөө ажиллуулж байв. Уул шиг түшигтэй хүмүүс. Тэдэнд "би санасан бодсоноо хийнэ, та бүхэн харин надаар алдаа гаргуулж болохгүй шүү, алдах гээд байвал залруулаарай" гэдэг байлаа. Би өөрийгөө хүний үг сайн авдаг хүн гэж боддог юм. Одоо би өөрөө залуучуудтай уулзах, зөвлөхөөс ер цааргалдаггүй. Сургуулийн залуучууд, удирдах ажилтнууд маань орж ирж ярилцахад уриалгахан хүлээж авдаг. Улс төрд орж буй залуучууд ч зорьж ирж уулзана, үүх түүх сонсоно. Бизнесийн чиглэлд ажиллаж буй, дөнгөж гарааны компани байгуулсан нь ч, том компани амжилттай удирдаж буй нь ч ирээд санал танилцуулахад, санаа оноо сонсоход би дуртай байдаг. Ер нь одоо менторшип гэж ярьдаг болсон зүйлийг нэлээн эртнээс хэрэгжүүлдэг байсан юм шиг байна. Зочлох: Fuckup Nights Ulaanbaatar Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой. #sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar Энэхүү контентыг УИХ-ын сонгуулийн 24-р тойрогт Ардчилсан намаас нэр дэвшиж буй Ринчиннямын Амаржаргалынсонгуулийн штабтай хамтран бүтээв.
https://unread.today/c/insight-aviation-everyday	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-08-14T00:00:00	8 сарын 14, 2020	Бага оврын онгоц бидний амьдралд: Агаарын такси, нисдэг эмнэлэг ба бусад	<div class="article-body no-wide-image"> <h2>Агаарын тээвэр бидний амьдралыг хөнгөвчилж, цаг хугацаа, мөнгө хэмнэх гол хэрэгслүүдийн нэг болжээ. Гэвч бидний дийлэнх нь онгоцыг зөвхөн холын тээвэрт буюу гадаад улс орон руу аялах тээвэр хэмээн хардаг нь нууц биш.<div><br></div><div>Энэ удаад бид ерөнхий зориулалтын агаарын тээвэр нийгмийн бүхий л салбарт үр ашгаа өгч, өргөн хэрэглээнд нэвтрээд байгааг онцлохоор зорилоо. </div></h2><p><img class="uk-width-1-1 makeitfullscreen" alt="" src="https://unread.today/files/49/2516f9a063cec43ec5015f1796936098.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Эрүүл мэнд: Нисдэг эмнэлэг</h3><p></p><p>Хэдхэн минут, секундийн зөрүүнд хүний үхэх сэхэхийг шийддэг эрүүл мэндийн үйлчилгээний салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Ялангуяа алслагдсан бүс нутагт эсвэл онцгой нөхцөлд яаралтай түргэн тусламж үзүүлэх шаардлага гарахад онгоц шиг найдвартай бөгөөд шуурхай тээвэр гэж үгүй.</p><p>Одоогоос бараг 100 жилийн тэртээгээс<a href="https://www.flyingdoctor.org.au/about-the-rfds/" target="_blank"> Австралид анхны "нисдэг эмнэлэг"-ийг ашиглалтанд оруулж</a>, орон нутгийн жижиг эмнэлгүүдэд амжилттай туршиж эхэлжээ. Хот, төвөөс зайдуу нутагт тулгардаг чадварлаг мэргэжилтэн болон чанартай тоног төхөөрөмжийн дутагдлыг онгоц нөхөж чадна гэдгийг тэд батлан харуулсан юм. Ийм үед онгоц нь зөвхөн түргэн тусламжийн тэргэнд зайлшгүй агуулагддаг анхан шатны тусламжийн иж бүрдэл тоног төхөөрөмжүүдээс гадна төрөл бүрийн оношилгооны аппарат, хагалгаа хийх багаж хэрэгслүүдээр тоноглогддог учир хүнд өвчтөн тээвэрлэх, яаралтай хагалгаа хийх гэхчлэн өдөр бүр хүний амь аварсаар байна. </p><p>Гэхдээ эрүүл мэндийн үйлчилгээг <a href="https://commons.erau.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1384&context=ijaaa" target="_blank">зөвхөн яаралтай дуудлага, онцгой тохиолдлоор хязгаарлаж болохгүй</a>. Тогтмол эмчийн хяналт шаардлагатай болдог жирэмсний үзлэг, шүдний эмчилгээ, дархлаажуулалт зэрэгт явуулын оношилгоо ашиглах нь улс орон даяар нийтийн эрүүл мэндийн салбарын хүртээмжтэй байдлыг хангах чухал ач холбогдолтой билээ. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Байгаль орчин: агаараас хянагч</h3><p></p><p>Монгол шиг өргөн уудам газар нутагтай, хүн ам тархан суурьшсан бүс нутагт байгаль орчны хяналтыг тогтмол хийнэ гэдэг тун ч амаргүй асуудал. Суурин газрууд хоорондын зай хол учир зардал ихтэй, хүний нөөцийн болон материалын хомсдолтой нүүр тулдаг асуудлыг хамгийн үр ашигтай байдлаар шийдэх нэг шийдэл нь агаарын тээвэр болдог.</p><p>Бага оврын онгоц нь хайгуулын болон зураг авалтын тоног төхөөрөмжийг агуулах боломжтой учир <a href="https://geo-matching.com/content/aerial-surveying-with-a-manned-aircraft-or-uas-for-mapping-and-3d-modelling" target="_blank">төрөл бүрийн судалгааны зориулалтаар хэрэглэгдэх нь элбэг</a>. XXI зуунд хүрээлэн буй орчны гол асуудлуудын нэг болоод байгаа цөлжилт болон уул уурхайн нөхөн сэргээлттэй холбогдох судалгаа хийх, орчны болон судалбарын ажиглалт хийх, бусад судалгааны зураг авах нь энд хамаарна.</p><p>Үүнээс гадна дархан цаазтай болон <a href="https://www.mdpi.com/2072-4292/11/11/1308/pdf" target="_blank">нэн ховордсон ан амьтныг илрүүлэх</a>, хяналт тавихад "агаараас хянагч" онцгой үр дүнтэй. Мөн улирлын онцлогоос хамаарч үүсдэг ойн түймэр, хортон шавжтай тэмцэх зэрэгт онгоц зайлшгүй хэрэг болдог. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/649e32e03df84273858c1173b73136e0.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">онцгой байдал: тэнгэрЭЭС аврагч</h3><p></p><p>Ерөнхий зориулалтын нисэх дэлхийд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг агаарын тээврийн чиглэл болсны шалтгаан нь <a href="https://generalaviationnews.com/2013/02/04/the-post-war-bubble/" target="_blank">дэд бүтэц болон зардал бага шаардагддаг</a>т буй. Том оврын онгоц хөөрөхөд шаардлагатай нислэгийн зурвасын тавны нэг нь буюу 150 метр орчим зам байхад л хангалттай, нислэгийн зөвшөөрөл, стандартын норм ч уян хатан, ойлгомжтой тул онцгой нөхцөл байдал үүссэн үед ийм онгоц ашиглан илүү шуурхай арга хэмжээ авах нөхцөл бүрддэг. </p><p>Тиймдээ ч гамшгийн үеийн нүүлгэн шилжүүлэлт, хүмүүнлэгийн туслалцаа үзүүлэхээс эхлээд гамшгийн дараах үйл ажиллагаа, эрэн хайх-аврах ажиллагаануудад агаарын тээвэр хамгийн найдвартай хэрэгсэл байсаар байна. "МАИ"-ийн санал болгож буй бага оврын "Legend-570" онгоцонд 2 нисгэгчээс гадна онцгой байдлын 7 аврагч багтах бөгөөд аврах ажиллагаа, хайгуулын төхөөрөмж, түймэр унтраах тоног төхөөрөмж суурилуулах боломжтой байхаар зохион бүтээгджээ. 70 тэрбум ам.долларын хохирол учруулсан "Сэнди" хар салхины үед ерөнхий зориулалтын нисэх онгоцууд маш богино хугацаанд 100 мянга гаруй хүнийг нүүлгэн шилжүүлж аварсан бол Гветамалд 2005 онд болсон "Стэн" хар салхины үеэр нуралтанд боогдсон ард иргэдэд долоо хоногт 1,2 сая ширхэг хоол түгээснийг<a href="https://blogs.worldbank.org/transport/general-aviation-and-disaster-relief" target="_blank"> Дэлхийн Банкнаас онцолжээ. </a><b><br></b></p><p>Дан онцгой байдлын үед гэлтгүй урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүдэд ч онгоц ашиглагддаг гэдгийг мартаж болохгүй. Ойн түймрээс урьдчилан сэргийлэх, хортон шавж устгал хийх, аэрохимийн ажлууд гүйцэтгэх зэрэг хүн ажиллахад төвөгтэй нөхцөлд онгоц шиг хэрэгтэй зүйл үгүй. </p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">батлан хамгаалах: найдвартай түнш</h3><p></p><p>Ерөнхий зориулалтын нисэхэд хуваарьт болон цэргийн зориулалтаас бусад хэрэглээг багтаан тооцно гэх түгээмэл тодорхойлолт байдаг ч батлан хамгаалахын салбарт бага оврын онгоц өргөн хэрэглэгдсээр ирсэн юм. </p><p>Энэ нь хэрэглэхэд зардал бага, түргэн шуурхайтай нь шууд холбоотой. Цэргийн нисэх багийн сургалт, шүхрийн буултын дадлага зэрэгт ерөнхий зориулалтын нисэхийг ашигладаг. Энэ чиглэлийн хамгийн түгээмэл хэрэглээ нь алслагдсан бүс нутагт цэргийн ачаа тээвэр хүргэх, хилийн зурваст эргүүл хийх юм. </p><p>Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны нэгэн илэрхийлэл бол хүчний байгууллагууд ерөнхий зориулалтын нисэхийг үйл ажиллагаандаа ашиглах юм. Сүүлийн үед батлан хамгаалахынхан нүсэр тоног төхөөрөмж, засвар үйлчилгээ, зардал нөөц шаардагддаг том оврын цэргийн онгоцыг тогтмол ашиглахаас татгалзаж бага зардлаар үр ашигтай ажиллахыг эрмэлзэх болжээ. </p> <p><img class="uk-width-1-1 makeitfullscreen" alt="" src="https://unread.today/files/49/82ab1b5e064b06e64f48809544bfada3.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">аялал жуулчлал: АГААРЫН ТАКСИ</h3><p></p><p>Аялал жуулчлалын бизнест агаарын тээврийн үзүүлж буй нөлөө үлэмж их. Хил дамнан, холын газарт аялахад иргэний агаарын тээвэр хэрэг болдог ч яг хүссэн газартаа хүрч очих хүслийг бага оврын онгоц л гүйцэлдүүлж чадна.</p><p>Байгалийн үзэсгэлэн гоо цогцолсон, өвөрмөц тогтоцтой газрууд, онгон зэлүүд тал нутгийг зорих гадаад, дотоодын жуулчдын урсгалыг нэмэгдүүлмээр байвч зарим аймаг, сумд руу одоог хүртэл зорчиход хүндрэлтэй, хэдэн өдөр дамнан явж байж очдог хэвээр байна. Тав тухгүй, эрсдэл ихтэй, цаг үрсэн олон хоногийн аяллыг онгоцоор шийдвэл аялал жуулчлалыг тэлэх боломж нэмэгдэнэ. 1000 гаруй км-ийн зайтай Увс аймаг руу 3 цаг 30 минутын дотор, Хөвсгөл рүү 2 цаг 30 минутын дотор хүрнэ гээд төсөөлөхөд ойлгомжтой. </p><p>"MAИ" компанийн хувьд сэнсэн хөдөлгүүрт онгоцуудаа ашиглан сум хоорондын нислэг үйлдэх бөгөөд хуваарьт нислэгүүдийн ачаар орон нутгийг зорих хүмүүсийн тоо нэмэгдэнэ гэж үзэж буй. Ингэвэл яваандаа орон нутгийн хөгжил, дагалдах бизнесүүд эрчимжиж, ажлын байр шинээр үүсэх боломжтой. Замаас такси барьж байгаатай ижил "агаарын таксиг" захиалан хөлөглөх цаг айсуй.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хөдөө аж ахуй: бүтээмж үржүүлэгч</h3><p></p><p>Хүн амын өдөр тутмын хүнсний хэрэгцээг хангагч хөдөө аж ахуйн салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Богино хугацаанд их газрыг туулах чадалтай учир газар тариалангийн салбарт үр бордоо цацах, усалгаа хийх зэргээр ашиглахад нэн тохиромжтой юм. Энэ нь цаашлаад ургацыг нэмэгдүүлэх, бүтээмжийг сайжруулах үр нөлөөтэй. </p><p> АНУ-ын хөдөө аж ахуйн салбарт л гэхэд <a href="http://www.agaviation.org/industryfacts" target="_blank">28 сая га газарт агаарын тээвэр ашиглаж</a>, бүтээмжээ 20 орчим хувиар нэмэгдүүлдэг гэх тооцоолол бий. Тариаланчид, тариалангийн компаниуд онгоц ашиглан тарианы талбайгаа эргэх, судалгаа-зураглал хийх, хяналт тавих боломжтой. Мөн хортон шавжаас хамгаалах арга хэмжээг түргэн шуурхай авснаар ургац алдах, чанар муудахаас сэргийлэх давуу талтай. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe src="https://flo.uri.sh/visualisation/3456518/embed" style="none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;none;width:100%;height:400px;" frameborder="0" width="100%" height="100%"></iframe></div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ачаа тээвэр: баталгаат туслах</h3><p></p><p>Агаарын тээврийн салбарын хамгийн гол хэрэглээний нэг бол ачаа тээвэр билээ. Төвөөс хол орших, дэд бүтэц сул хөгжсөн бүс нутгуудад яаралтай болон чухал ачаа тээвэрлэх хэрэгцээ тогтмол үүсдэг. </p><p>Бага оврын онгоц нь 2000 кг хүртэлх ачааг тээвэрлэх хүчин чадалтай байдаг бөгөөд нэмэлтээр үнэт металл тээвэрлэх зориулалтын бэхэлгээт савыг суурилуулах, GPS хяналтын төхөөрөмжийг хавсаргах боломжтой байдаг гэнэ. </p><p>Энэ бүхэн орон нутгийн бизнес эрхлэгчдэд бараа бүтээгдэхүүнээ найдвартай, түргэн шуурхай татан авах боломжийг олгохоос гадна бүтээгдэхүүний түгээлтийн сувгаа өргөжүүлэх, улмаар бизнесээ тэлэхэд дэм болох учиртай.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">VIP хөлөг: тухлаг үйлчилгээ</h3><p></p><p>Бага оврын онгоцыг хувийн хэрэгцээнд ашиглах нь түгээмэл. Ариун цэврийн өрөө, ачаа тээшийн тавиур, тавтай үйлчилгээ бүхий VIP хөлөг нь 4-6 зорчигчийг тээвэрлэх чадалтай байдаг. </p><p>Цаг завгүй, аймаг дамжин үйл ажиллагаа эрхэлдэг бизнес эрхлэгчдэд үргүй зардлаас зайлсхийж, богино хугацаанд үр дүнтэй бизнес аялал хийх боломж үүгээр гарч ирж буй. Гадаад дотоодын түншүүд, хүндтэй зочдодоо өндөр зэрэглэлийн үйлчилгээ үзүүлэх хэрэгцээг мөн VIP хөлөг хангана. </p> <p>Төгсгөлд нь, дээрх салбарууд дахь хэрэглээг бүрэн хангах чадвартай, Монгол орны онцлог уур амьсгал газар зүйн нөхцөл байдалд зориулан шинээр зохион бүтээсэн "Legend 570" онгоцны анхны туршилтыг <a href="http://mai-co.mn" target="_blank">"МАИ"-ийн хамт олон</a> амжилттай гүйцэтгэсэн сайн мэдээг уншигчдадаа дуулгая. Дэлхийн хамгийн шилдэг зохион бүтээгчдийн хамгийн найдвартай хэмээн батлагдсан дөрвөн далавчтай дизайныг зах зээл дэх хамгийн хүчирхэг хөдөлгүүртэй хослуулсан нь 21-р зууны ерөнхий зориулалтын нисэхийн гол шаардлага, стандартуудыг бүрэн хангасан шийдэл болж чаджээ.</p> </div>	Агаарын тээвэр бидний амьдралыг хөнгөвчилж, цаг хугацаа, мөнгө хэмнэх гол хэрэгслүүдийн нэг болжээ. Гэвч бидний дийлэнх нь онгоцыг зөвхөн холын тээвэрт буюу гадаад улс орон руу аялах тээвэр хэмээн хардаг нь нууц биш. Энэ удаад бид ерөнхий зориулалтын агаарын тээвэр нийгмийн бүхий л салбарт үр ашгаа өгч, өргөн хэрэглээнд нэвтрээд байгааг онцлохоор зорилоо. Эрүүл мэнд: Нисдэг эмнэлэг Хэдхэн минут, секундийн зөрүүнд хүний үхэх сэхэхийг шийддэг эрүүл мэндийн үйлчилгээний салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Ялангуяа алслагдсан бүс нутагт эсвэл онцгой нөхцөлд яаралтай түргэн тусламж үзүүлэх шаардлага гарахад онгоц шиг найдвартай бөгөөд шуурхай тээвэр гэж үгүй. Одоогоос бараг 100 жилийн тэртээгээс Австралид анхны "нисдэг эмнэлэг"-ийг ашиглалтанд оруулж , орон нутгийн жижиг эмнэлгүүдэд амжилттай туршиж эхэлжээ. Хот, төвөөс зайдуу нутагт тулгардаг чадварлаг мэргэжилтэн болон чанартай тоног төхөөрөмжийн дутагдлыг онгоц нөхөж чадна гэдгийг тэд батлан харуулсан юм. Ийм үед онгоц нь зөвхөн түргэн тусламжийн тэргэнд зайлшгүй агуулагддаг анхан шатны тусламжийн иж бүрдэл тоног төхөөрөмжүүдээс гадна төрөл бүрийн оношилгооны аппарат, хагалгаа хийх багаж хэрэгслүүдээр тоноглогддог учир хүнд өвчтөн тээвэрлэх, яаралтай хагалгаа хийх гэхчлэн өдөр бүр хүний амь аварсаар байна. Гэхдээ эрүүл мэндийн үйлчилгээг зөвхөн яаралтай дуудлага, онцгой тохиолдлоор хязгаарлаж болохгүй . Тогтмол эмчийн хяналт шаардлагатай болдог жирэмсний үзлэг, шүдний эмчилгээ, дархлаажуулалт зэрэгт явуулын оношилгоо ашиглах нь улс орон даяар нийтийн эрүүл мэндийн салбарын хүртээмжтэй байдлыг хангах чухал ач холбогдолтой билээ. Байгаль орчин: агаараас хянагч Монгол шиг өргөн уудам газар нутагтай, хүн ам тархан суурьшсан бүс нутагт байгаль орчны хяналтыг тогтмол хийнэ гэдэг тун ч амаргүй асуудал. Суурин газрууд хоорондын зай хол учир зардал ихтэй, хүний нөөцийн болон материалын хомсдолтой нүүр тулдаг асуудлыг хамгийн үр ашигтай байдлаар шийдэх нэг шийдэл нь агаарын тээвэр болдог. Бага оврын онгоц нь хайгуулын болон зураг авалтын тоног төхөөрөмжийг агуулах боломжтой учир төрөл бүрийн судалгааны зориулалтаар хэрэглэгдэх нь элбэг . XXI зуунд хүрээлэн буй орчны гол асуудлуудын нэг болоод байгаа цөлжилт болон уул уурхайн нөхөн сэргээлттэй холбогдох судалгаа хийх, орчны болон судалбарын ажиглалт хийх, бусад судалгааны зураг авах нь энд хамаарна. Үүнээс гадна дархан цаазтай болон нэн ховордсон ан амьтныг илрүүлэх , хяналт тавихад "агаараас хянагч" онцгой үр дүнтэй. Мөн улирлын онцлогоос хамаарч үүсдэг ойн түймэр, хортон шавжтай тэмцэх зэрэгт онгоц зайлшгүй хэрэг болдог. онцгой байдал: тэнгэрЭЭС аврагч Ерөнхий зориулалтын нисэх дэлхийд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг агаарын тээврийн чиглэл болсны шалтгаан нь дэд бүтэц болон зардал бага шаардагддаг т буй. Том оврын онгоц хөөрөхөд шаардлагатай нислэгийн зурвасын тавны нэг нь буюу 150 метр орчим зам байхад л хангалттай, нислэгийн зөвшөөрөл, стандартын норм ч уян хатан, ойлгомжтой тул онцгой нөхцөл байдал үүссэн үед ийм онгоц ашиглан илүү шуурхай арга хэмжээ авах нөхцөл бүрддэг. Тиймдээ ч гамшгийн үеийн нүүлгэн шилжүүлэлт, хүмүүнлэгийн туслалцаа үзүүлэхээс эхлээд гамшгийн дараах үйл ажиллагаа, эрэн хайх-аврах ажиллагаануудад агаарын тээвэр хамгийн найдвартай хэрэгсэл байсаар байна. "МАИ"-ийн санал болгож буй бага оврын "Legend-570" онгоцонд 2 нисгэгчээс гадна онцгой байдлын 7 аврагч багтах бөгөөд аврах ажиллагаа, хайгуулын төхөөрөмж, түймэр унтраах тоног төхөөрөмж суурилуулах боломжтой байхаар зохион бүтээгджээ. 70 тэрбум ам.долларын хохирол учруулсан "Сэнди" хар салхины үед ерөнхий зориулалтын нисэх онгоцууд маш богино хугацаанд 100 мянга гаруй хүнийг нүүлгэн шилжүүлж аварсан бол Гветамалд 2005 онд болсон "Стэн" хар салхины үеэр нуралтанд боогдсон ард иргэдэд долоо хоногт 1,2 сая ширхэг хоол түгээснийг Дэлхийн Банкнаас онцолжээ. Дан онцгой байдлын үед гэлтгүй урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүдэд ч онгоц ашиглагддаг гэдгийг мартаж болохгүй. Ойн түймрээс урьдчилан сэргийлэх, хортон шавж устгал хийх, аэрохимийн ажлууд гүйцэтгэх зэрэг хүн ажиллахад төвөгтэй нөхцөлд онгоц шиг хэрэгтэй зүйл үгүй. батлан хамгаалах: найдвартай түнш Ерөнхий зориулалтын нисэхэд хуваарьт болон цэргийн зориулалтаас бусад хэрэглээг багтаан тооцно гэх түгээмэл тодорхойлолт байдаг ч батлан хамгаалахын салбарт бага оврын онгоц өргөн хэрэглэгдсээр ирсэн юм. Энэ нь хэрэглэхэд зардал бага, түргэн шуурхайтай нь шууд холбоотой. Цэргийн нисэх багийн сургалт, шүхрийн буултын дадлага зэрэгт ерөнхий зориулалтын нисэхийг ашигладаг. Энэ чиглэлийн хамгийн түгээмэл хэрэглээ нь алслагдсан бүс нутагт цэргийн ачаа тээвэр хүргэх, хилийн зурваст эргүүл хийх юм. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны нэгэн илэрхийлэл бол хүчний байгууллагууд ерөнхий зориулалтын нисэхийг үйл ажиллагаандаа ашиглах юм. Сүүлийн үед батлан хамгаалахынхан нүсэр тоног төхөөрөмж, засвар үйлчилгээ, зардал нөөц шаардагддаг том оврын цэргийн онгоцыг тогтмол ашиглахаас татгалзаж бага зардлаар үр ашигтай ажиллахыг эрмэлзэх болжээ. аялал жуулчлал: АГААРЫН ТАКСИ Аялал жуулчлалын бизнест агаарын тээврийн үзүүлж буй нөлөө үлэмж их. Хил дамнан, холын газарт аялахад иргэний агаарын тээвэр хэрэг болдог ч яг хүссэн газартаа хүрч очих хүслийг бага оврын онгоц л гүйцэлдүүлж чадна. Байгалийн үзэсгэлэн гоо цогцолсон, өвөрмөц тогтоцтой газрууд, онгон зэлүүд тал нутгийг зорих гадаад, дотоодын жуулчдын урсгалыг нэмэгдүүлмээр байвч зарим аймаг, сумд руу одоог хүртэл зорчиход хүндрэлтэй, хэдэн өдөр дамнан явж байж очдог хэвээр байна. Тав тухгүй, эрсдэл ихтэй, цаг үрсэн олон хоногийн аяллыг онгоцоор шийдвэл аялал жуулчлалыг тэлэх боломж нэмэгдэнэ. 1000 гаруй км-ийн зайтай Увс аймаг руу 3 цаг 30 минутын дотор, Хөвсгөл рүү 2 цаг 30 минутын дотор хүрнэ гээд төсөөлөхөд ойлгомжтой. "MAИ" компанийн хувьд сэнсэн хөдөлгүүрт онгоцуудаа ашиглан сум хоорондын нислэг үйлдэх бөгөөд хуваарьт нислэгүүдийн ачаар орон нутгийг зорих хүмүүсийн тоо нэмэгдэнэ гэж үзэж буй. Ингэвэл яваандаа орон нутгийн хөгжил, дагалдах бизнесүүд эрчимжиж, ажлын байр шинээр үүсэх боломжтой. Замаас такси барьж байгаатай ижил "агаарын таксиг" захиалан хөлөглөх цаг айсуй. Хөдөө аж ахуй: бүтээмж үржүүлэгч Хүн амын өдөр тутмын хүнсний хэрэгцээг хангагч хөдөө аж ахуйн салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Богино хугацаанд их газрыг туулах чадалтай учир газар тариалангийн салбарт үр бордоо цацах, усалгаа хийх зэргээр ашиглахад нэн тохиромжтой юм. Энэ нь цаашлаад ургацыг нэмэгдүүлэх, бүтээмжийг сайжруулах үр нөлөөтэй. АНУ-ын хөдөө аж ахуйн салбарт л гэхэд 28 сая га газарт агаарын тээвэр ашиглаж , бүтээмжээ 20 орчим хувиар нэмэгдүүлдэг гэх тооцоолол бий. Тариаланчид, тариалангийн компаниуд онгоц ашиглан тарианы талбайгаа эргэх, судалгаа-зураглал хийх, хяналт тавих боломжтой. Мөн хортон шавжаас хамгаалах арга хэмжээг түргэн шуурхай авснаар ургац алдах, чанар муудахаас сэргийлэх давуу талтай. ачаа тээвэр: баталгаат туслах Агаарын тээврийн салбарын хамгийн гол хэрэглээний нэг бол ачаа тээвэр билээ. Төвөөс хол орших, дэд бүтэц сул хөгжсөн бүс нутгуудад яаралтай болон чухал ачаа тээвэрлэх хэрэгцээ тогтмол үүсдэг. Бага оврын онгоц нь 2000 кг хүртэлх ачааг тээвэрлэх хүчин чадалтай байдаг бөгөөд нэмэлтээр үнэт металл тээвэрлэх зориулалтын бэхэлгээт савыг суурилуулах, GPS хяналтын төхөөрөмжийг хавсаргах боломжтой байдаг гэнэ. Энэ бүхэн орон нутгийн бизнес эрхлэгчдэд бараа бүтээгдэхүүнээ найдвартай, түргэн шуурхай татан авах боломжийг олгохоос гадна бүтээгдэхүүний түгээлтийн сувгаа өргөжүүлэх, улмаар бизнесээ тэлэхэд дэм болох учиртай. VIP хөлөг: тухлаг үйлчилгээ Бага оврын онгоцыг хувийн хэрэгцээнд ашиглах нь түгээмэл. Ариун цэврийн өрөө, ачаа тээшийн тавиур, тавтай үйлчилгээ бүхий VIP хөлөг нь 4-6 зорчигчийг тээвэрлэх чадалтай байдаг. Цаг завгүй, аймаг дамжин үйл ажиллагаа эрхэлдэг бизнес эрхлэгчдэд үргүй зардлаас зайлсхийж, богино хугацаанд үр дүнтэй бизнес аялал хийх боломж үүгээр гарч ирж буй. Гадаад дотоодын түншүүд, хүндтэй зочдодоо өндөр зэрэглэлийн үйлчилгээ үзүүлэх хэрэгцээг мөн VIP хөлөг хангана. Төгсгөлд нь, дээрх салбарууд дахь хэрэглээг бүрэн хангах чадвартай, Монгол орны онцлог уур амьсгал газар зүйн нөхцөл байдалд зориулан шинээр зохион бүтээсэн "Legend 570" онгоцны анхны туршилтыг "МАИ"-ийн хамт олон амжилттай гүйцэтгэсэн сайн мэдээг уншигчдадаа дуулгая. Дэлхийн хамгийн шилдэг зохион бүтээгчдийн хамгийн найдвартай хэмээн батлагдсан дөрвөн далавчтай дизайныг зах зээл дэх хамгийн хүчирхэг хөдөлгүүртэй хослуулсан нь 21-р зууны ерөнхий зориулалтын нисэхийн гол шаардлага, стандартуудыг бүрэн хангасан шийдэл болж чаджээ.	Агаарын тээвэр бидний амьдралыг хөнгөвчилж, цаг хугацаа, мөнгө хэмнэх гол хэрэгслүүдийн нэг болжээ. Гэвч бидний дийлэнх нь онгоцыг зөвхөн холын тээвэрт буюу гадаад улс орон руу аялах тээвэр хэмээн хардаг нь нууц биш. Энэ удаад бид ерөнхий зориулалтын агаарын тээвэр нийгмийн бүхий л салбарт үр ашгаа өгч, өргөн хэрэглээнд нэвтрээд байгааг онцлохоор зорилоо. ### Эрүүл мэнд: Нисдэг эмнэлэг Хэдхэн минут, секундийн зөрүүнд хүний үхэх сэхэхийг шийддэг эрүүл мэндийн үйлчилгээний салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Ялангуяа алслагдсан бүс нутагт эсвэл онцгой нөхцөлд яаралтай түргэн тусламж үзүүлэх шаардлага гарахад онгоц шиг найдвартай бөгөөд шуурхай тээвэр гэж үгүй. Одоогоос бараг 100 жилийн тэртээгээс Австралид анхны "нисдэг эмнэлэг"-ийг ашиглалтанд оруулж, орон нутгийн жижиг эмнэлгүүдэд амжилттай туршиж эхэлжээ. Хот, төвөөс зайдуу нутагт тулгардаг чадварлаг мэргэжилтэн болон чанартай тоног төхөөрөмжийн дутагдлыг онгоц нөхөж чадна гэдгийг тэд батлан харуулсан юм. Ийм үед онгоц нь зөвхөн түргэн тусламжийн тэргэнд зайлшгүй агуулагддаг анхан шатны тусламжийн иж бүрдэл тоног төхөөрөмжүүдээс гадна төрөл бүрийн оношилгооны аппарат, хагалгаа хийх багаж хэрэгслүүдээр тоноглогддог учир хүнд өвчтөн тээвэрлэх, яаралтай хагалгаа хийх гэхчлэн өдөр бүр хүний амь аварсаар байна. Гэхдээ эрүүл мэндийн үйлчилгээг зөвхөн яаралтай дуудлага, онцгой тохиолдлоор хязгаарлаж болохгүй. Тогтмол эмчийн хяналт шаардлагатай болдог жирэмсний үзлэг, шүдний эмчилгээ, дархлаажуулалт зэрэгт явуулын оношилгоо ашиглах нь улс орон даяар нийтийн эрүүл мэндийн салбарын хүртээмжтэй байдлыг хангах чухал ач холбогдолтой билээ. ### Байгаль орчин: агаараас хянагч Монгол шиг өргөн уудам газар нутагтай, хүн ам тархан суурьшсан бүс нутагт байгаль орчны хяналтыг тогтмол хийнэ гэдэг тун ч амаргүй асуудал. Суурин газрууд хоорондын зай хол учир зардал ихтэй, хүний нөөцийн болон материалын хомсдолтой нүүр тулдаг асуудлыг хамгийн үр ашигтай байдлаар шийдэх нэг шийдэл нь агаарын тээвэр болдог. Бага оврын онгоц нь хайгуулын болон зураг авалтын тоног төхөөрөмжийг агуулах боломжтой учир төрөл бүрийн судалгааны зориулалтаар хэрэглэгдэх нь элбэг. XXI зуунд хүрээлэн буй орчны гол асуудлуудын нэг болоод байгаа цөлжилт болон уул уурхайн нөхөн сэргээлттэй холбогдох судалгаа хийх, орчны болон судалбарын ажиглалт хийх, бусад судалгааны зураг авах нь энд хамаарна. Үүнээс гадна дархан цаазтай болон нэн ховордсон ан амьтныг илрүүлэх, хяналт тавихад "агаараас хянагч" онцгой үр дүнтэй. Мөн улирлын онцлогоос хамаарч үүсдэг ойн түймэр, хортон шавжтай тэмцэх зэрэгт онгоц зайлшгүй хэрэг болдог. ### онцгой байдал: тэнгэрЭЭС аврагч Ерөнхий зориулалтын нисэх дэлхийд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг агаарын тээврийн чиглэл болсны шалтгаан нь дэд бүтэц болон зардал бага шаардагддагт буй. Том оврын онгоц хөөрөхөд шаардлагатай нислэгийн зурвасын тавны нэг нь буюу 150 метр орчим зам байхад л хангалттай, нислэгийн зөвшөөрөл, стандартын норм ч уян хатан, ойлгомжтой тул онцгой нөхцөл байдал үүссэн үед ийм онгоц ашиглан илүү шуурхай арга хэмжээ авах нөхцөл бүрддэг. Тиймдээ ч гамшгийн үеийн нүүлгэн шилжүүлэлт, хүмүүнлэгийн туслалцаа үзүүлэхээс эхлээд гамшгийн дараах үйл ажиллагаа, эрэн хайх-аврах ажиллагаануудад агаарын тээвэр хамгийн найдвартай хэрэгсэл байсаар байна. "МАИ"-ийн санал болгож буй бага оврын "Legend-570" онгоцонд 2 нисгэгчээс гадна онцгой байдлын 7 аврагч багтах бөгөөд аврах ажиллагаа, хайгуулын төхөөрөмж, түймэр унтраах тоног төхөөрөмж суурилуулах боломжтой байхаар зохион бүтээгджээ. 70 тэрбум ам.долларын хохирол учруулсан "Сэнди" хар салхины үед ерөнхий зориулалтын нисэх онгоцууд маш богино хугацаанд 100 мянга гаруй хүнийг нүүлгэн шилжүүлж аварсан бол Гветамалд 2005 онд болсон "Стэн" хар салхины үеэр нуралтанд боогдсон ард иргэдэд долоо хоногт 1,2 сая ширхэг хоол түгээснийг Дэлхийн Банкнаас онцолжээ. Дан онцгой байдлын үед гэлтгүй урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүдэд ч онгоц ашиглагддаг гэдгийг мартаж болохгүй. Ойн түймрээс урьдчилан сэргийлэх, хортон шавж устгал хийх, аэрохимийн ажлууд гүйцэтгэх зэрэг хүн ажиллахад төвөгтэй нөхцөлд онгоц шиг хэрэгтэй зүйл үгүй. ### батлан хамгаалах: найдвартай түнш Ерөнхий зориулалтын нисэхэд хуваарьт болон цэргийн зориулалтаас бусад хэрэглээг багтаан тооцно гэх түгээмэл тодорхойлолт байдаг ч батлан хамгаалахын салбарт бага оврын онгоц өргөн хэрэглэгдсээр ирсэн юм. Энэ нь хэрэглэхэд зардал бага, түргэн шуурхайтай нь шууд холбоотой. Цэргийн нисэх багийн сургалт, шүхрийн буултын дадлага зэрэгт ерөнхий зориулалтын нисэхийг ашигладаг. Энэ чиглэлийн хамгийн түгээмэл хэрэглээ нь алслагдсан бүс нутагт цэргийн ачаа тээвэр хүргэх, хилийн зурваст эргүүл хийх юм. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны нэгэн илэрхийлэл бол хүчний байгууллагууд ерөнхий зориулалтын нисэхийг үйл ажиллагаандаа ашиглах юм. Сүүлийн үед батлан хамгаалахынхан нүсэр тоног төхөөрөмж, засвар үйлчилгээ, зардал нөөц шаардагддаг том оврын цэргийн онгоцыг тогтмол ашиглахаас татгалзаж бага зардлаар үр ашигтай ажиллахыг эрмэлзэх болжээ. ### аялал жуулчлал: АГААРЫН ТАКСИ Аялал жуулчлалын бизнест агаарын тээврийн үзүүлж буй нөлөө үлэмж их. Хил дамнан, холын газарт аялахад иргэний агаарын тээвэр хэрэг болдог ч яг хүссэн газартаа хүрч очих хүслийг бага оврын онгоц л гүйцэлдүүлж чадна. Байгалийн үзэсгэлэн гоо цогцолсон, өвөрмөц тогтоцтой газрууд, онгон зэлүүд тал нутгийг зорих гадаад, дотоодын жуулчдын урсгалыг нэмэгдүүлмээр байвч зарим аймаг, сумд руу одоог хүртэл зорчиход хүндрэлтэй, хэдэн өдөр дамнан явж байж очдог хэвээр байна. Тав тухгүй, эрсдэл ихтэй, цаг үрсэн олон хоногийн аяллыг онгоцоор шийдвэл аялал жуулчлалыг тэлэх боломж нэмэгдэнэ. 1000 гаруй км-ийн зайтай Увс аймаг руу 3 цаг 30 минутын дотор, Хөвсгөл рүү 2 цаг 30 минутын дотор хүрнэ гээд төсөөлөхөд ойлгомжтой. "MAИ" компанийн хувьд сэнсэн хөдөлгүүрт онгоцуудаа ашиглан сум хоорондын нислэг үйлдэх бөгөөд хуваарьт нислэгүүдийн ачаар орон нутгийг зорих хүмүүсийн тоо нэмэгдэнэ гэж үзэж буй. Ингэвэл яваандаа орон нутгийн хөгжил, дагалдах бизнесүүд эрчимжиж, ажлын байр шинээр үүсэх боломжтой. Замаас такси барьж байгаатай ижил "агаарын таксиг" захиалан хөлөглөх цаг айсуй. ### Хөдөө аж ахуй: бүтээмж үржүүлэгч Хүн амын өдөр тутмын хүнсний хэрэгцээг хангагч хөдөө аж ахуйн салбарт агаарын тээвэр онцгой үүрэгтэй. Богино хугацаанд их газрыг туулах чадалтай учир газар тариалангийн салбарт үр бордоо цацах, усалгаа хийх зэргээр ашиглахад нэн тохиромжтой юм. Энэ нь цаашлаад ургацыг нэмэгдүүлэх, бүтээмжийг сайжруулах үр нөлөөтэй. АНУ-ын хөдөө аж ахуйн салбарт л гэхэд 28 сая га газарт агаарын тээвэр ашиглаж, бүтээмжээ 20 орчим хувиар нэмэгдүүлдэг гэх тооцоолол бий. Тариаланчид, тариалангийн компаниуд онгоц ашиглан тарианы талбайгаа эргэх, судалгаа-зураглал хийх, хяналт тавих боломжтой. Мөн хортон шавжаас хамгаалах арга хэмжээг түргэн шуурхай авснаар ургац алдах, чанар муудахаас сэргийлэх давуу талтай. ### ачаа тээвэр: баталгаат туслах Агаарын тээврийн салбарын хамгийн гол хэрэглээний нэг бол ачаа тээвэр билээ. Төвөөс хол орших, дэд бүтэц сул хөгжсөн бүс нутгуудад яаралтай болон чухал ачаа тээвэрлэх хэрэгцээ тогтмол үүсдэг. Бага оврын онгоц нь 2000 кг хүртэлх ачааг тээвэрлэх хүчин чадалтай байдаг бөгөөд нэмэлтээр үнэт металл тээвэрлэх зориулалтын бэхэлгээт савыг суурилуулах, GPS хяналтын төхөөрөмжийг хавсаргах боломжтой байдаг гэнэ. Энэ бүхэн орон нутгийн бизнес эрхлэгчдэд бараа бүтээгдэхүүнээ найдвартай, түргэн шуурхай татан авах боломжийг олгохоос гадна бүтээгдэхүүний түгээлтийн сувгаа өргөжүүлэх, улмаар бизнесээ тэлэхэд дэм болох учиртай. ### VIP хөлөг: тухлаг үйлчилгээ Бага оврын онгоцыг хувийн хэрэгцээнд ашиглах нь түгээмэл. Ариун цэврийн өрөө, ачаа тээшийн тавиур, тавтай үйлчилгээ бүхий VIP хөлөг нь 4-6 зорчигчийг тээвэрлэх чадалтай байдаг. Цаг завгүй, аймаг дамжин үйл ажиллагаа эрхэлдэг бизнес эрхлэгчдэд үргүй зардлаас зайлсхийж, богино хугацаанд үр дүнтэй бизнес аялал хийх боломж үүгээр гарч ирж буй. Гадаад дотоодын түншүүд, хүндтэй зочдодоо өндөр зэрэглэлийн үйлчилгээ үзүүлэх хэрэгцээг мөн VIP хөлөг хангана. Төгсгөлд нь, дээрх салбарууд дахь хэрэглээг бүрэн хангах чадвартай, Монгол орны онцлог уур амьсгал газар зүйн нөхцөл байдалд зориулан шинээр зохион бүтээсэн "Legend 570" онгоцны анхны туршилтыг "МАИ"-ийн хамт олон амжилттай гүйцэтгэсэн сайн мэдээг уншигчдадаа дуулгая. Дэлхийн хамгийн шилдэг зохион бүтээгчдийн хамгийн найдвартай хэмээн батлагдсан дөрвөн далавчтай дизайныг зах зээл дэх хамгийн хүчирхэг хөдөлгүүртэй хослуулсан нь 21-р зууны ерөнхий зориулалтын нисэхийн гол шаардлага, стандартуудыг бүрэн хангасан шийдэл болж чаджээ.
https://unread.today/c/posted-patiar-beeinker	Зочинтой булан	Zack Batzaya	2020-06-29T00:00:00	6 сарын 29, 2020	Патиар: Артист Зөгий - #GeorgeFloyd #BlackLivesMatter фото сурвалжлага	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид АНУ-д эрчээ аваад буй #BlackLivesMatter хөдөлгөөний фото сурвалжлага артист Зөгийгийн дуранд хэрхэн буусныг илүү дутуу хачир, тайлбаргүйгээр хүргэж байна.</h2><blockquote><p>Жорж Флойд гэх 46 настай Африк-Америк эрийг 2020 оны 5 сарын 25-нд АНУ-ын Миннесота мужийн Миннеаполис хотын цагдаа нар хуурамч мөнгөн дэвсгэр ашигласан хэмээн сэжиглэж баривчлахдаа хүзүүн дээр нь 8 минут 46 секундын турш өвдөглөснөөр харамсалтайгаар амиа алдсан нь АНУ даяар бослого, үймээн, арьс өнгөний үзлийн эсрэг хөдөлгөөн хүчтэй өрнөх шалтгаан болсон билээ. Цагдаад өвдөглүүлсэн тэрээр "Би амьсгал чадахгүй байна" хэмээн удаа дараа амь гуйсан нь бичлэгт үлдсэн байдаг. #GeorgeFloyd #ICantBreathe</p> <cite><p>Unread Media</p> </cite></blockquote><h2>California/San Francisco</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cb01264e4399baf538767f6e2817780f.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8e68f593353dd6c9c080a8e205e15cb3.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fed430371a4c2434617dfeb9142852cc.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/986a66a77cfb65f18f75ab31b5b1993a.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f10bfa16153027432b2b1292d7724455.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/228596fc8d3e710cd4226763b4f3129f.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c6d0863ac3ac7b97fa8aa4856913c51c.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7a29719c823ebc329ab4e4896c007663.jpeg"></p><h2><div><br></div>California/Oakland</h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b39c76ee1e1f8147e91ea3031d2372af.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/31f375c18beff9de1b78d20ce86f5f1f.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/73996f77cb8eb82c57e7cf559e240fd0.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d8799505f3577522873972e1787cd09c.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/aab847225e2d97175d3ae8a2c5b935e1.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8a2b7071d4d365ce5ae6d2611e58b6fb.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/61e29f968278ebf4252c3fcccc651359.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fb2fca16d8847ba3aa46c29b8d319db6.jpeg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/ae9def03152a085fd33d996caeb37827.jpeg"></p><blockquote><p>Зөгийтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: <br> <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/beeinker/" target="_blank">https://www.instagram.com/beeinker </a><br>Unread Аравт: <a href="https://unread.today/c/essentials-bee" target="_blank">https://unread.today/c/essentials-bee</a></p> <cite><p>Beeinker</p> </cite></blockquote> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид АНУ-д эрчээ аваад буй #BlackLivesMatter хөдөлгөөний фото сурвалжлага артист Зөгийгийн дуранд хэрхэн буусныг илүү дутуу хачир, тайлбаргүйгээр хүргэж байна. Жорж Флойд гэх 46 настай Африк-Америк эрийг 2020 оны 5 сарын 25-нд АНУ-ын Миннесота мужийн Миннеаполис хотын цагдаа нар хуурамч мөнгөн дэвсгэр ашигласан хэмээн сэжиглэж баривчлахдаа хүзүүн дээр нь 8 минут 46 секундын турш өвдөглөснөөр харамсалтайгаар амиа алдсан нь АНУ даяар бослого, үймээн, арьс өнгөний үзлийн эсрэг хөдөлгөөн хүчтэй өрнөх шалтгаан болсон билээ. Цагдаад өвдөглүүлсэн тэрээр "Би амьсгал чадахгүй байна" хэмээн удаа дараа амь гуйсан нь бичлэгт үлдсэн байдаг. #GeorgeFloyd #ICantBreathe Unread Media California/San Francisco California/Oakland Зөгийтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: Инстаграм: https://www.instagram.com/beeinker Unread Аравт: https://unread.today/c/essentials-bee Beeinker	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид АНУ-д эрчээ аваад буй #BlackLivesMatter хөдөлгөөний фото сурвалжлага артист Зөгийгийн дуранд хэрхэн буусныг илүү дутуу хачир, тайлбаргүйгээр хүргэж байна. > Жорж Флойд гэх 46 настай Африк-Америк эрийг 2020 оны 5 сарын 25-нд АНУ-ын Миннесота мужийн Миннеаполис хотын цагдаа нар хуурамч мөнгөн дэвсгэр ашигласан хэмээн сэжиглэж баривчлахдаа хүзүүн дээр нь 8 минут 46 секундын турш өвдөглөснөөр харамсалтайгаар амиа алдсан нь АНУ даяар бослого, үймээн, арьс өнгөний үзлийн эсрэг хөдөлгөөн хүчтэй өрнөх шалтгаан болсон билээ. Цагдаад өвдөглүүлсэн тэрээр "Би амьсгал чадахгүй байна" хэмээн удаа дараа амь гуйсан нь бичлэгт үлдсэн байдаг. #GeorgeFloyd #ICantBreathe > > Unread Media California/San Francisco California/Oakland > Зөгийтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: > > Инстаграм: https://www.instagram.com/beeinker > Unread Аравт: <https://unread.today/c/essentials-bee> > > Beeinker
https://unread.today/c/posted-patiar-abattulga	Зочинтой булан	Unread Today	2020-07-21T00:00:00	7 сарын 21, 2020	Гэрэл зурагчин А.Баттулга (Skizz) - Хайрын төлөв	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид чөлөөт гэрэл зурагчин А.Баттулгын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна.</h2><h4>Аавын хайр</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/855a7aad5496fa9cf893260a29ddc398.jpg"></p><h4><div><br></div>Сурагч</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bd149555745e981450efead4743e1c23.jpg"></p><h4><div><br></div>Гудамжны нохой</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cd31dd646eb51e7ff7b01da651da3b3b.jpg"></p><h4><div><br></div>Амьдралын дөрвөн үе</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/77c1167c877b06ff523d6b8a74edd667.jpg"></p><h4><div><br></div>Камер хараад баярлаж буй нь</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/12feabd273c32d21cba54ecca15d018e.jpg"></p><h4><div><br></div>Ах</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bb95aedc96b5c0bdff575d5cb2d0e280.jpg"></p><h4><div><br></div><div>Цаг хугацаа<br></div></h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8a385e8522aefecd6e4ea512cbb64f76.jpg"></p><h4><div><br></div>Хамтдаа</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cce605ae8f844112700a366bac93834f.jpg"></p><h4><div><br></div>Сэтгэлийн гүнд</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fc7a3bf1d2f5b927e73c8570a1a1ea14.jpg"></p><h4><div><br></div>Намрыг шүүрдсэн нь</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a2e3becc742e9be182de19aedaf43bcb.jpg"></p><h4><div><br></div>Би үхнэ, чи үхнэ, цэцэг л үлдэнэ</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1e6af2a9f112311b0d355d0917b8330a.jpg"></p><h4><div><br></div>Зөөлөн</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/49075012629aa8d98bb77ab33db93d31.jpg"></p><h4><div><br></div>Гоо</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0f9de6fdbcfbce3a7ee8d224b647331c.jpg"></p><h4><div><br></div>Алтан хором</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/54d92ea53f6966744c9da302d68e1980.jpg"></p><h4><div><br></div>Навчис</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/49668dfcd52c5b31422dd9badefe9c6b.jpg"></p><blockquote><p>Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: <br> <br> <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/tulgaaskizz/" target="_blank">@tulgaaskizz </a><br>Фэйсбүүк:<a href="https://www.facebook.com/Battulgaphoto/" target="_blank"> Tulgaa Skizz</a></p> <cite><p>Tulgaa Skiz</p> </cite></blockquote> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид чөлөөт гэрэл зурагчин А.Баттулгын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Аавын хайр Сурагч Гудамжны нохой Амьдралын дөрвөн үе Камер хараад баярлаж буй нь Ах Цаг хугацаа Хамтдаа Сэтгэлийн гүнд Намрыг шүүрдсэн нь Би үхнэ, чи үхнэ, цэцэг л үлдэнэ Зөөлөн Гоо Алтан хором Навчис Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: Инстаграм: @tulgaaskizz Фэйсбүүк: Tulgaa Skizz Tulgaa Skiz	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид чөлөөт гэрэл зурагчин А.Баттулгын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. #### Аавын хайр #### Сурагч #### Гудамжны нохой #### Амьдралын дөрвөн үе #### Камер хараад баярлаж буй нь #### Ах #### Цаг хугацаа #### Хамтдаа #### Сэтгэлийн гүнд #### Намрыг шүүрдсэн нь #### Би үхнэ, чи үхнэ, цэцэг л үлдэнэ #### Зөөлөн #### Гоо #### Алтан хором #### Навчис > Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: > > > Инстаграм: @tulgaaskizz > Фэйсбүүк: Tulgaa Skizz > > Tulgaa Skiz
https://unread.today/c/posted-patiar-dbatbold	Зочинтой булан	Zack Batzaya	2020-08-19T00:00:00	8 сарын 19, 2020	Патиар: Гэрэл зурагчин Д.Батболд - Тэнгэр нь цэлмэг, буулт нь зөөлөн байг	<div class="article-body"> <h2>Патиар булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид "aviation spotter" буюу нисэхийн гэрэл зургаар дагнаж буй Д.Батболдын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна.</h2><h2><b>Ах дүү гурав. Гурван өөр зүг. Гурван өөр аялал.</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3fc2c607883da141e72c98f3d1d35011.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Дэлхийд одоо ашиглагдаж буй 274ш Боинг C-17 Глобмастер (Globemaster) байдгаас 223 нь АНУ-ын агаарын хүчинд хүчин зүтгэж буй.</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e10ed8674dfacbe5313589c9c091056e.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Хөөрөхийг зөвшөөрнө</b></h2><p>Улаанбаатар цамхаг, Трансмонголын 123 зурвас 32 -оор хөөрөхөд бэлэн.<br>Трансмонголын 123, зурвас 32 -оор хөөрөлт үйлдэхийг зөвшөөрнө. Хөөрсний дараа радар ойртолт 120.0МГц -тэй ажилла. Салхи 140 -оос 3, хараа 5000м.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/483d1f28b57707a644330fc1fd7bb303.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Алтан наран жаргах цагаар, үзэмж төгөлдөр саран мэлтийж, сүүдэртэн харагдах уулсын наанаас…</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e43b37e2f19b352a70374f66b998f87b.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Өнгөт орчлон, өөд тэмүүлэх хөлөг</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/894730b574735bd221d4520562a4e55f.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>“Русские витязи” уран нислэгийн баг үзүүлэх-бүрэлдэхүүн нислэг (formation flight) үйлдэж буй нь</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f916175fd9ba01abd47132d234383c98.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Тэргэл сартай аялал</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1d45ad173d2ceb826c9951f116c7cc65.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Хязгаар нь үгүй тэнгэрийн зүг</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/604ff2496da1aa24f5f9e5a80e06e1cf.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Тэнгэр нь цэлмэг, буулт нь зөөлөн байг ээ</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8262c4ad8c5ecf7c73ddf4daae3a4d5b.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Чингис Хаан олон улсын нисэх буудлаас хөөрч буй Антонов АН-124 Руслан</b></h2><p>Дэлхийн хоёр дахь хамгийн том ачааны агаарын хөлөг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/796fadc7884f058c5e8999605b8df8d0.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Антонов АН-2 буюу "Царцаа ногоон" хэмээн алдаршсан энэхүү онгоц манай оронд 1956 оноос хойш 90 гаруй ширхэг ашиглагджээ.</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/f933af75c4e9f83969a2398c9deba2ff.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Ойролцоогоор 160 тонн жин татах Боинг 767-300 загварын агаарын хөлөг 2500 метр зайд 280км/ц хурдлан тасарч буй нь</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a7663b53e5a9b87ce9a86bafecec0e5c.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Үүрийн гэгээнээс үдшийн бүрий болтол ниссэн Фоккер 50 загварын агаарын хөлөг хуваарьт үзлэгийнхээ үеэр амсхийж буй нь</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e07712c982988a749f0ead50ba34327c.jpg"></p><h2><div><b><br></b></div><b>Тавхан секундэд 1000 метрээс дээш өндөрт цойлж буй ОХУ-ын уран нислэгийн “Русские витязи” багийн СУ-30 амдан-сөнөөгч онгоцнууд</b></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4b1008a2e00c6afb657c5296b1b4a981.jpg"></p><blockquote><p></p><p><br></p><p>Д.Батболдтой холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: <br> <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/batbold_johnny/" target="_blank">https://www.instagram.com/batbold_johnny/ </a><br>Фэйсбүүк: <a href="https://www.facebook.com/Batbold.Photography/" target="_blank">https://www.facebook.com/batboldjohnny</a></p> <cite><p>Д.Батболд</p> </cite></blockquote> </div>	Патиар булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид "aviation spotter" буюу нисэхийн гэрэл зургаар дагнаж буй Д.Батболдын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Ах дүү гурав. Гурван өөр зүг. Гурван өөр аялал. Дэлхийд одоо ашиглагдаж буй 274ш Боинг C-17 Глобмастер (Globemaster) байдгаас 223 нь АНУ-ын агаарын хүчинд хүчин зүтгэж буй. Хөөрөхийг зөвшөөрнө Улаанбаатар цамхаг, Трансмонголын 123 зурвас 32 -оор хөөрөхөд бэлэн. Трансмонголын 123, зурвас 32 -оор хөөрөлт үйлдэхийг зөвшөөрнө. Хөөрсний дараа радар ойртолт 120.0МГц -тэй ажилла. Салхи 140 -оос 3, хараа 5000м. Алтан наран жаргах цагаар, үзэмж төгөлдөр саран мэлтийж, сүүдэртэн харагдах уулсын наанаас… Өнгөт орчлон, өөд тэмүүлэх хөлөг “Русские витязи” уран нислэгийн баг үзүүлэх-бүрэлдэхүүн нислэг (formation flight) үйлдэж буй нь Тэргэл сартай аялал Хязгаар нь үгүй тэнгэрийн зүг Тэнгэр нь цэлмэг, буулт нь зөөлөн байг ээ Чингис Хаан олон улсын нисэх буудлаас хөөрч буй Антонов АН-124 Руслан Дэлхийн хоёр дахь хамгийн том ачааны агаарын хөлөг. Антонов АН-2 буюу "Царцаа ногоон" хэмээн алдаршсан энэхүү онгоц манай оронд 1956 оноос хойш 90 гаруй ширхэг ашиглагджээ. Ойролцоогоор 160 тонн жин татах Боинг 767-300 загварын агаарын хөлөг 2500 метр зайд 280км/ц хурдлан тасарч буй нь Үүрийн гэгээнээс үдшийн бүрий болтол ниссэн Фоккер 50 загварын агаарын хөлөг хуваарьт үзлэгийнхээ үеэр амсхийж буй нь Тавхан секундэд 1000 метрээс дээш өндөрт цойлж буй ОХУ-ын уран нислэгийн “Русские витязи” багийн СУ-30 амдан-сөнөөгч онгоцнууд Д.Батболдтой холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: Инстаграм: https://www.instagram.com/batbold_johnny/ Фэйсбүүк: https://www.facebook.com/batboldjohnny Д.Батболд	Патиар булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид "aviation spotter" буюу нисэхийн гэрэл зургаар дагнаж буй Д.Батболдын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Ах дүү гурав. Гурван өөр зүг. Гурван өөр аялал. Дэлхийд одоо ашиглагдаж буй 274ш Боинг C-17 Глобмастер (Globemaster) байдгаас 223 нь АНУ-ын агаарын хүчинд хүчин зүтгэж буй. Хөөрөхийг зөвшөөрнө Улаанбаатар цамхаг, Трансмонголын 123 зурвас 32 -оор хөөрөхөд бэлэн. Трансмонголын 123, зурвас 32 -оор хөөрөлт үйлдэхийг зөвшөөрнө. Хөөрсний дараа радар ойртолт 120.0МГц -тэй ажилла. Салхи 140 -оос 3, хараа 5000м. Алтан наран жаргах цагаар, үзэмж төгөлдөр саран мэлтийж, сүүдэртэн харагдах уулсын наанаас… Өнгөт орчлон, өөд тэмүүлэх хөлөг “Русские витязи” уран нислэгийн баг үзүүлэх-бүрэлдэхүүн нислэг (formation flight) үйлдэж буй нь Тэргэл сартай аялал Хязгаар нь үгүй тэнгэрийн зүг Тэнгэр нь цэлмэг, буулт нь зөөлөн байг ээ Чингис Хаан олон улсын нисэх буудлаас хөөрч буй Антонов АН-124 Руслан Дэлхийн хоёр дахь хамгийн том ачааны агаарын хөлөг. Антонов АН-2 буюу "Царцаа ногоон" хэмээн алдаршсан энэхүү онгоц манай оронд 1956 оноос хойш 90 гаруй ширхэг ашиглагджээ. Ойролцоогоор 160 тонн жин татах Боинг 767-300 загварын агаарын хөлөг 2500 метр зайд 280км/ц хурдлан тасарч буй нь Үүрийн гэгээнээс үдшийн бүрий болтол ниссэн Фоккер 50 загварын агаарын хөлөг хуваарьт үзлэгийнхээ үеэр амсхийж буй нь Тавхан секундэд 1000 метрээс дээш өндөрт цойлж буй ОХУ-ын уран нислэгийн “Русские витязи” багийн СУ-30 амдан-сөнөөгч онгоцнууд > Д.Батболдтой холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: > > Инстаграм: <https://www.instagram.com/batbold_johnny/> > Фэйсбүүк: https://www.facebook.com/batboldjohnny > > Д.Батболд
https://unread.today/c/insight-fairy	Мэдүүштэй	Oyunlkham Gungaadorj	2020-08-20T00:00:00	8 сарын 20, 2020	Брэнд бүтсэн түүх: Fairy	<div class="article-body no-wide-image"> <h2><div>Аяга таваг угаана гэдэг уйтгартай хийгээд залхам ажлыг амар болгон хөнгөвчилсөн гал тогооны гол туслах бол аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүн юм. Тийм ч учраас монголчууд бидэнд хамгийн их танигдсан, дэлхийд нэр хүндтэй брэнд болох Fairy-г сонгон, тус брэндийн тухай сонирхолтой мэдээлэл, түүхүүдээс хуваалцахаар бэлтгэлээ. 60 жилийн түүхтэй, гэр бүлийн өдөр тутмын хэрэгцээ болох Fairy брэндийн тухай та хэр сайн мэдэх вэ?<br></div></h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div>Түүхийн эхлэл</div></h3><p></p><p>XX зууны дунд үеэс үйлдвэрлэгчид гэрийн эзэгтэй нар, гал тогооны ажилтнуудын хөдөлмөрийг хөнгөвчилж, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэж, 1930-1940-өөд оны үеэс жижиглэн худалдааны зах зээлд гаргаж эхэлжээ. </p><p>Fairy брэндийн хувьд худалдаанд гарсан эхний жилүүддээ ахуйн цэвэрлэгээний хатуу саван байсан бол 1960 оноос эхлэн аяга таваг угаагч болж хөгжсөн байдаг. Энэ нь тухайн үеийн эзэмшигч компаниудынх нь бодлого, чиглэлээс хамааралтай бөгөөд 1898-1930 оныг хүртэл Thomas Hedley Co. компанид, 1930 оноос хойш өнөөг хүртэл <a href="https://us.pg.com/" target="_blank">Procter & Gamble</a> компанид харьяалагдаж ирсэн юм. <br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 makeitfullscreen" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/366bb985baed72226b02b3c37c58e1be.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>Нэр ба барааны тэмдэг: Тэд юуг илэрхийлэхийг хүссэн бэ? </div></h3><p></p><p>Таны мэдэж байгаачлан Fairy гэдэг нь "шидтэн, дагина" гэх утгыг агуулах бөгөөд гал тогоондоо зарцуулах цагийг хэмнэж, өдөр тутмын амьдралыг өөрчлөх гэдэг утгыг илэрхийлжээ. </p><p>Хөгжлийнхөө явцад бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол, дүр төрх хэдэнтээ шинэчлэгдэж байсны дотроос<a href="http://www.superbrands.co.il/pdf/FAIRY.pdf" target="_blank"> улаан тагтай, цагаан савтай, Биззи нэрт</a> алхаж яваа бяцхан хүүхдийн зурагтай хувилбарыг нь та илүүтэй санаж байгаа болов уу. Анзаарсан бол тэдэнд 60 жилийн туршид өөрчлөгдөөгүй нэгэн чухал ялгарал бий. Энэ бол бүтээгдэхүүний “өнгө”. Тунгалаг ногоон өнгө нь 1960 оноос хойш бүрдүүлсэн үндсэн дүр төрх учир ногоон өнгийн дусал бүхий дүрслэлийг Fairy-ийн <a href="https://effectivedesign.org.uk/sites/default/files/DBA_PG_Fairy%20ADW_For%20Publication_Jun17.pdf?fbclid=IwAR3lasMDMl9Zg33IIQMZ1XD3tgEuAhlPXyU-2cugOZmivWbNN63328A-p1E" target="_blank">логоноос тодхон харж болно</a>. <br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/0d71be1f086f9e19dc92774d062ac815.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>Сонирхолтой баримтууд</h3><p></p><p>1. Fairy зах зээлд борлуулагдсанаар жилд 25 мянган тонн пластикийг хэмнэсэн. Энэ нь <a href="http://www.nudgingforgood.com/2017/03/02/procter-gamble-fairy/" target="_blank">515 сая ширхэг сав хэмнэгдсэн</a> гэсэн үг юм. Учир нь энгийн нэг сав Fairy нь бусад угаагчдын хоёр савтай, Fairy Platinum нь бусад төрлийн гурван сав аяга угаагчтай тэнцэхүйц өтгөн ажээ. Ийм ч учраас "Нэг дуслаар ихийг цэвэрлэх хүчин чадалтай" хэмээх мессежийг сурталчилгаандаа оруулдаг байна.</p><p>2. <a href="https://www.britishbrandsgroup.org.uk/" target="_blank">British Brand Group</a> хэрэглэгчдээс Европын есөн орны, 30 нэр төрөлд ангилсан брэнд бүтээгдэхүүнүүдээр судалгаа авч үзэхэд Fairy брэнд хэрэглэгчдийн хамгийн их итгэдэг, <a href="https://www.pgnewsroom.co.uk/blog/fairy-named-one-uks-most-trusted-brands" target="_blank">шилдэг 10 бүтээгдэхүүний нэгээр</a> шалгарсан байдаг. </p><p>3. Аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүний жижиглэн худалдааны зах зээл 2005 он гэхэд буюу анх үүсэж хөгжсөнөөс 60 гаруйхан жилийн дотор дэлхий даяар 10 тэрбум ам.долларын зах зээл болон өргөжсөн байна. Одоогоор 18 тэрбум ам.доллароор хэмжигдэж буй уг зах зээлд 2025 он гэхэд нийт <a href="https://www.statista.com/statistics/1078347/dishwashing-liquid-market-value-worldwide/" target="_blank">22.4 тэрбум орчим ам.доллар</a> эргэлддэг болно гэсэн судалгаа бий. <br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/d8aee87ff6e4ff9531065df8c4888da6.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div><div>Нийгэмд хүргэсэн үнэ цэн, кaмпанит ажлууд<br></div></h3><p></p><p>Fairy нь зүгээр л нэг жижиглэн худалдааны зах зээлд борлуулагддаг бүтээгдэхүүн төдий бус харин нийгмийн сайн сайхны төлөө кампанит ажлууд явуулдаг үнэ цэн бүхий дэлхийн брэнд юм. Бүтээгдэхүүнээрээ дамжуулан олон нийтэд эерэг уриалга хүргэхэд анхаардаг онцлогтой.</p><p>Тэд 2005 оноос хойш Их Британийн томоохон хандивын сан болох <a href="https://www.make-a-wish.org.uk/get-involved/corporate-partnerships/product-promotion/" target="_blank">Make A Wish</a>-тэй хамтран ажиллаж буй. Уг хамтын ажиллагааныхаа хүрээнд хүнд өвчтэй хүүхдүүдийн хүсэл мөрөөдлийг биелүүлэх ажлыг зохион байгуулдаг байна. Тэдэнд урам өгч, дэмжих зорилгоор онцгой савлагаатайгаар бүтээгдэхүүнээ гаргаж, борлуулалтын орлогоос тус үйлсэд зарцуулдаг аж.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/VYVxFZ-uMCo?rel=0"></iframe> </div><p></p><p><br></p><p>Түүнчлэн 2019 онд Blue хамтлагийн дуучин Данкан Жэймстэй хамтран ЛГБТ хүмүүст гэр бүлийнхэнтэйгээ нээлттэй ярилцах, өөрсдийгөө ойлгуулах боломж олгох, мөн харилцан яриа өрнүүлэхийн ач холбогдлыг нийгэмд таниулах зорилгоор <a href="https://www.marketingweek.com/pg-rebrands-fairy-to-fair/" target="_blank">Fair хэмээх компанит ажлыг </a>өрнүүлжээ. Аяны хүрээнд бэлгийн чиг хандлагаасаа шалтгаалан амьдрах газаргүй болсон залууст зориулан 50 мянган фунт ба тодорхой тоотойгоор ЛГБТ илэрхийлэл бүхий солонгон өнгийн оруулгыг оруулсан савлагаатай бүтээгдэхүүнээ Fair нэрээр гаргаж, олсон орлогоос хандивлажээ.<br></p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/L69p4UeNKHE?rel=0"></iframe> </div> </div>	Аяга таваг угаана гэдэг уйтгартай хийгээд залхам ажлыг амар болгон хөнгөвчилсөн гал тогооны гол туслах бол аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүн юм. Тийм ч учраас монголчууд бидэнд хамгийн их танигдсан, дэлхийд нэр хүндтэй брэнд болох Fairy-г сонгон, тус брэндийн тухай сонирхолтой мэдээлэл, түүхүүдээс хуваалцахаар бэлтгэлээ. 60 жилийн түүхтэй, гэр бүлийн өдөр тутмын хэрэгцээ болох Fairy брэндийн тухай та хэр сайн мэдэх вэ? Түүхийн эхлэл XX зууны дунд үеэс үйлдвэрлэгчид гэрийн эзэгтэй нар, гал тогооны ажилтнуудын хөдөлмөрийг хөнгөвчилж, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэж, 1930-1940-өөд оны үеэс жижиглэн худалдааны зах зээлд гаргаж эхэлжээ. Fairy брэндийн хувьд худалдаанд гарсан эхний жилүүддээ ахуйн цэвэрлэгээний хатуу саван байсан бол 1960 оноос эхлэн аяга таваг угаагч болж хөгжсөн байдаг. Энэ нь тухайн үеийн эзэмшигч компаниудынх нь бодлого, чиглэлээс хамааралтай бөгөөд 1898-1930 оныг хүртэл Thomas Hedley Co. компанид, 1930 оноос хойш өнөөг хүртэл Procter & Gamble компанид харьяалагдаж ирсэн юм. Нэр ба барааны тэмдэг: Тэд юуг илэрхийлэхийг хүссэн бэ? Таны мэдэж байгаачлан Fairy гэдэг нь "шидтэн, дагина" гэх утгыг агуулах бөгөөд гал тогоондоо зарцуулах цагийг хэмнэж, өдөр тутмын амьдралыг өөрчлөх гэдэг утгыг илэрхийлжээ. Хөгжлийнхөө явцад бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол, дүр төрх хэдэнтээ шинэчлэгдэж байсны дотроос улаан тагтай, цагаан савтай, Биззи нэрт алхаж яваа бяцхан хүүхдийн зурагтай хувилбарыг нь та илүүтэй санаж байгаа болов уу. Анзаарсан бол тэдэнд 60 жилийн туршид өөрчлөгдөөгүй нэгэн чухал ялгарал бий. Энэ бол бүтээгдэхүүний “өнгө”. Тунгалаг ногоон өнгө нь 1960 оноос хойш бүрдүүлсэн үндсэн дүр төрх учир ногоон өнгийн дусал бүхий дүрслэлийг Fairy-ийн логоноос тодхон харж болно . Сонирхолтой баримтууд 1. Fairy зах зээлд борлуулагдсанаар жилд 25 мянган тонн пластикийг хэмнэсэн. Энэ нь 515 сая ширхэг сав хэмнэгдсэн гэсэн үг юм. Учир нь энгийн нэг сав Fairy нь бусад угаагчдын хоёр савтай, Fairy Platinum нь бусад төрлийн гурван сав аяга угаагчтай тэнцэхүйц өтгөн ажээ. Ийм ч учраас "Нэг дуслаар ихийг цэвэрлэх хүчин чадалтай" хэмээх мессежийг сурталчилгаандаа оруулдаг байна. 2. British Brand Group хэрэглэгчдээс Европын есөн орны, 30 нэр төрөлд ангилсан брэнд бүтээгдэхүүнүүдээр судалгаа авч үзэхэд Fairy брэнд хэрэглэгчдийн хамгийн их итгэдэг, шилдэг 10 бүтээгдэхүүний нэгээр шалгарсан байдаг. 3. Аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүний жижиглэн худалдааны зах зээл 2005 он гэхэд буюу анх үүсэж хөгжсөнөөс 60 гаруйхан жилийн дотор дэлхий даяар 10 тэрбум ам.долларын зах зээл болон өргөжсөн байна. Одоогоор 18 тэрбум ам.доллароор хэмжигдэж буй уг зах зээлд 2025 он гэхэд нийт 22.4 тэрбум орчим ам.доллар эргэлддэг болно гэсэн судалгаа бий. Нийгэмд хүргэсэн үнэ цэн, кaмпанит ажлууд Fairy нь зүгээр л нэг жижиглэн худалдааны зах зээлд борлуулагддаг бүтээгдэхүүн төдий бус харин нийгмийн сайн сайхны төлөө кампанит ажлууд явуулдаг үнэ цэн бүхий дэлхийн брэнд юм. Бүтээгдэхүүнээрээ дамжуулан олон нийтэд эерэг уриалга хүргэхэд анхаардаг онцлогтой. Тэд 2005 оноос хойш Их Британийн томоохон хандивын сан болох Make A Wish -тэй хамтран ажиллаж буй. Уг хамтын ажиллагааныхаа хүрээнд хүнд өвчтэй хүүхдүүдийн хүсэл мөрөөдлийг биелүүлэх ажлыг зохион байгуулдаг байна. Тэдэнд урам өгч, дэмжих зорилгоор онцгой савлагаатайгаар бүтээгдэхүүнээ гаргаж, борлуулалтын орлогоос тус үйлсэд зарцуулдаг аж. Түүнчлэн 2019 онд Blue хамтлагийн дуучин Данкан Жэймстэй хамтран ЛГБТ хүмүүст гэр бүлийнхэнтэйгээ нээлттэй ярилцах, өөрсдийгөө ойлгуулах боломж олгох, мөн харилцан яриа өрнүүлэхийн ач холбогдлыг нийгэмд таниулах зорилгоор Fair хэмээх компанит ажлыг өрнүүлжээ. Аяны хүрээнд бэлгийн чиг хандлагаасаа шалтгаалан амьдрах газаргүй болсон залууст зориулан 50 мянган фунт ба тодорхой тоотойгоор ЛГБТ илэрхийлэл бүхий солонгон өнгийн оруулгыг оруулсан савлагаатай бүтээгдэхүүнээ Fair нэрээр гаргаж, олсон орлогоос хандивлажээ.	Аяга таваг угаана гэдэг уйтгартай хийгээд залхам ажлыг амар болгон хөнгөвчилсөн гал тогооны гол туслах бол аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүн юм. Тийм ч учраас монголчууд бидэнд хамгийн их танигдсан, дэлхийд нэр хүндтэй брэнд болох Fairy-г сонгон, тус брэндийн тухай сонирхолтой мэдээлэл, түүхүүдээс хуваалцахаар бэлтгэлээ. 60 жилийн түүхтэй, гэр бүлийн өдөр тутмын хэрэгцээ болох Fairy брэндийн тухай та хэр сайн мэдэх вэ? ### Түүхийн эхлэл XX зууны дунд үеэс үйлдвэрлэгчид гэрийн эзэгтэй нар, гал тогооны ажилтнуудын хөдөлмөрийг хөнгөвчилж, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэж, 1930-1940-өөд оны үеэс жижиглэн худалдааны зах зээлд гаргаж эхэлжээ. Fairy брэндийн хувьд худалдаанд гарсан эхний жилүүддээ ахуйн цэвэрлэгээний хатуу саван байсан бол 1960 оноос эхлэн аяга таваг угаагч болж хөгжсөн байдаг. Энэ нь тухайн үеийн эзэмшигч компаниудынх нь бодлого, чиглэлээс хамааралтай бөгөөд 1898-1930 оныг хүртэл Thomas Hedley Co. компанид, 1930 оноос хойш өнөөг хүртэл Procter & Gamble компанид харьяалагдаж ирсэн юм. ### Нэр ба барааны тэмдэг: Тэд юуг илэрхийлэхийг хүссэн бэ? Таны мэдэж байгаачлан Fairy гэдэг нь "шидтэн, дагина" гэх утгыг агуулах бөгөөд гал тогоондоо зарцуулах цагийг хэмнэж, өдөр тутмын амьдралыг өөрчлөх гэдэг утгыг илэрхийлжээ. Хөгжлийнхөө явцад бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол, дүр төрх хэдэнтээ шинэчлэгдэж байсны дотроос улаан тагтай, цагаан савтай, Биззи нэрт алхаж яваа бяцхан хүүхдийн зурагтай хувилбарыг нь та илүүтэй санаж байгаа болов уу. Анзаарсан бол тэдэнд 60 жилийн туршид өөрчлөгдөөгүй нэгэн чухал ялгарал бий. Энэ бол бүтээгдэхүүний “өнгө”. Тунгалаг ногоон өнгө нь 1960 оноос хойш бүрдүүлсэн үндсэн дүр төрх учир ногоон өнгийн дусал бүхий дүрслэлийг Fairy-ийн логоноос тодхон харж болно. ### Сонирхолтой баримтууд 1. Fairy зах зээлд борлуулагдсанаар жилд 25 мянган тонн пластикийг хэмнэсэн. Энэ нь 515 сая ширхэг сав хэмнэгдсэн гэсэн үг юм. Учир нь энгийн нэг сав Fairy нь бусад угаагчдын хоёр савтай, Fairy Platinum нь бусад төрлийн гурван сав аяга угаагчтай тэнцэхүйц өтгөн ажээ. Ийм ч учраас "Нэг дуслаар ихийг цэвэрлэх хүчин чадалтай" хэмээх мессежийг сурталчилгаандаа оруулдаг байна. 2. British Brand Group хэрэглэгчдээс Европын есөн орны, 30 нэр төрөлд ангилсан брэнд бүтээгдэхүүнүүдээр судалгаа авч үзэхэд Fairy брэнд хэрэглэгчдийн хамгийн их итгэдэг, шилдэг 10 бүтээгдэхүүний нэгээр шалгарсан байдаг. 3. Аяга таваг угаагч бүтээгдэхүүний жижиглэн худалдааны зах зээл 2005 он гэхэд буюу анх үүсэж хөгжсөнөөс 60 гаруйхан жилийн дотор дэлхий даяар 10 тэрбум ам.долларын зах зээл болон өргөжсөн байна. Одоогоор 18 тэрбум ам.доллароор хэмжигдэж буй уг зах зээлд 2025 он гэхэд нийт 22.4 тэрбум орчим ам.доллар эргэлддэг болно гэсэн судалгаа бий. ### Нийгэмд хүргэсэн үнэ цэн, кaмпанит ажлууд Fairy нь зүгээр л нэг жижиглэн худалдааны зах зээлд борлуулагддаг бүтээгдэхүүн төдий бус харин нийгмийн сайн сайхны төлөө кампанит ажлууд явуулдаг үнэ цэн бүхий дэлхийн брэнд юм. Бүтээгдэхүүнээрээ дамжуулан олон нийтэд эерэг уриалга хүргэхэд анхаардаг онцлогтой. Тэд 2005 оноос хойш Их Британийн томоохон хандивын сан болох Make A Wish-тэй хамтран ажиллаж буй. Уг хамтын ажиллагааныхаа хүрээнд хүнд өвчтэй хүүхдүүдийн хүсэл мөрөөдлийг биелүүлэх ажлыг зохион байгуулдаг байна. Тэдэнд урам өгч, дэмжих зорилгоор онцгой савлагаатайгаар бүтээгдэхүүнээ гаргаж, борлуулалтын орлогоос тус үйлсэд зарцуулдаг аж. Түүнчлэн 2019 онд Blue хамтлагийн дуучин Данкан Жэймстэй хамтран ЛГБТ хүмүүст гэр бүлийнхэнтэйгээ нээлттэй ярилцах, өөрсдийгөө ойлгуулах боломж олгох, мөн харилцан яриа өрнүүлэхийн ач холбогдлыг нийгэмд таниулах зорилгоор Fair хэмээх компанит ажлыг өрнүүлжээ. Аяны хүрээнд бэлгийн чиг хандлагаасаа шалтгаалан амьдрах газаргүй болсон залууст зориулан 50 мянган фунт ба тодорхой тоотойгоор ЛГБТ илэрхийлэл бүхий солонгон өнгийн оруулгыг оруулсан савлагаатай бүтээгдэхүүнээ Fair нэрээр гаргаж, олсон орлогоос хандивлажээ.
https://unread.today/c/posted-patiar-erdenebulganb	Зочинтой булан	Zack Batzaya	2020-06-17T00:00:00	6 сарын 17, 2020	Патиар: Байгалийн гэрэл зурагчин Б.Эрдэнэбулган - Уулсын дунд	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид аяллын хийгээд байгалийн гэрэл зурагнуудыг хальсандаа мөнхөлж буй <b>Б.Эрдэнэбулганы</b> бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Тэрбээр уулын спортоор хичээллэдэг агаад тиймдээ ч бүтээлүүд нь өвөрмөц, бусдын хэзээ ч харж байгаагүй өнцгөөс дүрсжүүлсэн, сүнслэг байдаг билээ.</h2><h4>Зүрхэн арал</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/7468f401a9aa05a6140fa03f2ac73337.jpg"></p><div class="image-caption">Онон гол, Дорнод аймаг</div><h4>Тэргэл сар мандах үеэр</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e7bc29603a6dada1969d6652fd2be2c8.jpg"></p><div class="image-caption">Баян-Өлгий аймаг, Алтанцөгц сум</div><h4>Мөсөн голд</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d731c1676031e708dfb4928d1c009382.jpg"></p><div class="image-caption">Алтай Таван Богд</div><h4>Сүрлэг оргилын үзэмж</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a66816dec0c74ca6e7f357313794e4b8.jpg"></p><h4><div><br></div>Сүрэг</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a0fdc8607e43fe76eeffe2c2e07b598a.jpg"></p><h4><div><br></div>Завхан гол</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/61c7c3c893902f37f2781e802dadd252.jpg"></p><h4><div><br></div>Цагаан голын хөндий</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/92aac24e392dfc31045f12db9f012b02.jpg"></p><div class="image-caption">Алтай Таван Богд</div><h4><div><br></div>Хэрмэн цав</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/92db46f3e24a78aa7334f4be24e17b5e.jpg"></p><div class="image-caption">Говь</div><h4><div><br></div>Туйлын туяа</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4e0a6a3be818f73c48c58fce79b501b1.jpg"></p><h4><div><br></div>Шар уулсын өглөө</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/5a7f39985873b9c1419026b3023004fd.jpg"></p><div class="image-caption">Huangshan буюу Шар уулс бол эртнээсээ Хятадын уран зураач, яруу найрагчдын орчин цагт мөн гэрэл зурагчдын зорин очдог хамгийн алдартай газруудын нэг юм. Хятадын үндэсний парк төдийгүй ЮНЕСКО-н дэлхийн өвд бүртгэгдсэн байна.</div><h4>Үзэсгэлэнт хавцал</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c915320f60959888023ee52ab3462f2b.jpg"></p><h4><div><br></div>Ханан хэц</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b47d73a940f6484aedec95bc656b9b9f.jpg"></p><h4><div><br></div>Хүслийн хад, Хөвсгөл нуур</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a51c25dcefe56471da066d28a591ae54.jpg"></p><blockquote><p>Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: <br> <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/erdenebulgan_photographer/" target="_blank">https://www.instagram.com/erdenebulgan_photographer/</a><a href="https://www.instagram.com/erdenebulgan_photographer//" target="_blank"> </a><br>Фэйсбүүк: <a href="https://www.facebook.com/ErdenebulganPhotographer/" target="_blank">https://www.facebook.com/ErdenebulganPhotographer/</a></p> <cite><p>Erdenebulgan Photography</p> </cite></blockquote> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид аяллын хийгээд байгалийн гэрэл зурагнуудыг хальсандаа мөнхөлж буй Б.Эрдэнэбулганы бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Тэрбээр уулын спортоор хичээллэдэг агаад тиймдээ ч бүтээлүүд нь өвөрмөц, бусдын хэзээ ч харж байгаагүй өнцгөөс дүрсжүүлсэн, сүнслэг байдаг билээ. Зүрхэн арал Онон гол, Дорнод аймаг Тэргэл сар мандах үеэр Баян-Өлгий аймаг, Алтанцөгц сум Мөсөн голд Алтай Таван Богд Сүрлэг оргилын үзэмж Сүрэг Завхан гол Цагаан голын хөндий Алтай Таван Богд Хэрмэн цав Говь Туйлын туяа Шар уулсын өглөө Huangshan буюу Шар уулс бол эртнээсээ Хятадын уран зураач, яруу найрагчдын орчин цагт мөн гэрэл зурагчдын зорин очдог хамгийн алдартай газруудын нэг юм. Хятадын үндэсний парк төдийгүй ЮНЕСКО-н дэлхийн өвд бүртгэгдсэн байна. Үзэсгэлэнт хавцал Ханан хэц Хүслийн хад, Хөвсгөл нуур Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: Инстаграм: https://www.instagram.com/erdenebulgan_photographer/ Фэйсбүүк: https://www.facebook.com/ErdenebulganPhotographer/ Erdenebulgan Photography	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэж буй. Энэ удаагийн дугаартаа бид аяллын хийгээд байгалийн гэрэл зурагнуудыг хальсандаа мөнхөлж буй Б.Эрдэнэбулганы бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Тэрбээр уулын спортоор хичээллэдэг агаад тиймдээ ч бүтээлүүд нь өвөрмөц, бусдын хэзээ ч харж байгаагүй өнцгөөс дүрсжүүлсэн, сүнслэг байдаг билээ. #### Зүрхэн арал Онон гол, Дорнод аймаг #### Тэргэл сар мандах үеэр Баян-Өлгий аймаг, Алтанцөгц сум #### Мөсөн голд Алтай Таван Богд #### Сүрлэг оргилын үзэмж #### Сүрэг #### Завхан гол #### Цагаан голын хөндий Алтай Таван Богд #### Хэрмэн цав Говь #### Туйлын туяа #### Шар уулсын өглөө Huangshan буюу Шар уулс бол эртнээсээ Хятадын уран зураач, яруу найрагчдын орчин цагт мөн гэрэл зурагчдын зорин очдог хамгийн алдартай газруудын нэг юм. Хятадын үндэсний парк төдийгүй ЮНЕСКО-н дэлхийн өвд бүртгэгдсэн байна. #### Үзэсгэлэнт хавцал #### Ханан хэц #### Хүслийн хад, Хөвсгөл нуур > Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: > > Инстаграм: <https://www.instagram.com/erdenebulgan_photographer/> > Фэйсбүүк: <https://www.facebook.com/ErdenebulganPhotographer/> > > Erdenebulgan Photography
https://unread.today/c/essentials-odgepel	Зочинтой булан	Unread Today	2020-06-27T00:00:00	6 сарын 27, 2020	Уран нугараач @odgepel - Тэмдэг, нарны тос, ноолууран цамц	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 116.398%;">Б. Одгэрэл</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.398%;">Нарны циркийн артист, дасгалжуулагч </td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.398%;"><span style="font-size: 12px;">Бид өөрсдийн авьяас, давуу талаа сайн ойлгон тодорхойлж, бусадтай хуваалцсанаар жинхэнэ аз жаргалыг олж чадна.<br><br>"Awakening Joy" номын хэсгээс.</span><br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 116.398%;"><img src="https://unread.today/files/48/c86345eb1615d787e00bdadcb7c4b509.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/c55e28a874ac25ccda08cc21617516ab.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/60355325d567b4d34559e26dcfb6da29.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Үнэртэй ус</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Нэг таалагдсан үнэртэй ус авчихаад их удаан хэрэглэдэг. Хүнийг тэврэхэд юм уу нэлээн ойртоход үнэртэхээр л түрхэх ёстой гэж боддог. Энэ үнэр их зөөлхөн, таалагддаг шүү.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><img src="https://unread.today/files/48/d6f6c46619dbdb7f50b9849a529f7c1e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/cd272341e0b46ff1d29fc3a5cb4284bb.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Ноолууран цамц</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Ер нь ноолууран цамц өмсөх дуртай, ялангуяа энэ цамц манай найз залуугийн цамц болохоор бүр дулаахан дотно санагддаг.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/e74c6754addf3ccd1cc5198d804d3d1d.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/3f319b7363f27372ca05a16c19e30074.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Энгэрийн тэмдэг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ тэмдэг манай компанийн лого байгаа юм. Хэдэн жилийн өмнө нэг даргадаа “яасан гоё тэмдэг вэ” гэхэд чи ав ав гээд надад өгч билээ. Анхных нь логотой болохоор одоо дахиж ийм тэмдэг хийгдэхгүй байх.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/41c75a07b2d13afffac704a7c05b6c2e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/dfe1a4050b8e54f7edf93945cd1da10a.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Чихэвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Гадуур алхахдаа, бэлтгэл хийхдээ, анхаарал төвлөрүүлэх юм хийхдээ ч тэр, төрөл бүрийн хөгжим байнга сонсдог. Энэ airpods-ийг үргэлж авч явдаг, одоо бараг яаж утастай чихэвч хэрэглэдэг байсан юм болоо гэж боддог болчихож.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/2ff4abc780985afa8423314cae4f6943.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/fd7eef20ccb1487dbe6538738c302565.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Бугуйвч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ бугуйвчийг анх манай ээж өгсөн, тэгээд найзуудын бэлэглэсэн charm-аар баяжуулсан бугуйвч гэх юм уу даа. Их аялдаг болохоор пасспорт хэлбэртэй, нэртэй холбогдуулаад одтой гэх мэт.<br>Бас ивээл чулууныхаа бугуйвч зүүх дуртай.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/8052d93b69d19d969f6cd47696250ac4.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/2d3ff7b7629d4e03878628209a55ee80.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Өө дарагч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ Maybelline өө дарагчийг маш олон жил хэрэглэж байгаа. Нүүрний крем түрхэхгүй байсан ч энийг хэрэгтэй хэсгүүд дээрээ түрхэхэд л болдог. Бас хямдхан хэхэ.<br><br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/4145bba36e99d59b9e51f0dc81ff109e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/4d2f6411d6d73ce55b5a043a49126c41.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Картны цүнх</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Хамгийн чухал зүйлс гэвэл карт л байдаг шүү дээ. Би картуудаа энэ жижиг цүнхэнд авч явдаг юм.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/842ab06dafddc8004ceca4413c8a5510.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/2c0c4bda576222f3b16d47efc72dfe89.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Цаг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өөртөө төрсөн өдрийн бэлэг гээд авсан цаг байгаа юм. Урьд нь би цаг ерөөсөө зүүдэггүй байсан, зүүж суръя гээд судалж байгаад энэ загвар их таалагдахаар нь авсан даа.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/7c844b9abdd5b2a61cc1cfc911b25cdd.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/10ff06af264add5d7e385fb17239db3e.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="533,534" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Үзэг</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Энэ үзгийг надад англи хэл сайн эзэмшүүлсэн Карен багш маань сургуулиа төгсөх үед бэлэг болгож өгсөн юм. Тэрнээс хойш байнга цүнхэндээ авч явж байна.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/526809a5f0ecdd2d2df5782787c308d4.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/55e301deef7e168dbe9f190f95371be5.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 111.425%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Нарны тос</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Гарахынхаа өмнө аль болох нарны тосоо байнга түрхдэг. Арьсаа үрчлээтэхээс хамгаалах хамгийн чухал арга хэмжээ бол нарны тос түрхэх л юм байна лээ шүү.<br></td><td style="width: 25.4032%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/f304fa664b2ca3186e4e346ae9f6b205.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 22.4463%;"><img src="https://unread.today/files/48/f58aa8fe93eb87451fefd8a0182af2eb.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Б. Одгэрэл Нарны циркийн артист, дасгалжуулагч Бид өөрсдийн авьяас, давуу талаа сайн ойлгон тодорхойлж, бусадтай хуваалцсанаар жинхэнэ аз жаргалыг олж чадна. "Awakening Joy" номын хэсгээс. 1 Үнэртэй ус Нэг таалагдсан үнэртэй ус авчихаад их удаан хэрэглэдэг. Хүнийг тэврэхэд юм уу нэлээн ойртоход үнэртэхээр л түрхэх ёстой гэж боддог. Энэ үнэр их зөөлхөн, таалагддаг шүү. 2 Ноолууран цамц Ер нь ноолууран цамц өмсөх дуртай, ялангуяа энэ цамц манай найз залуугийн цамц болохоор бүр дулаахан дотно санагддаг. 3 Энгэрийн тэмдэг Энэ тэмдэг манай компанийн лого байгаа юм. Хэдэн жилийн өмнө нэг даргадаа “яасан гоё тэмдэг вэ” гэхэд чи ав ав гээд надад өгч билээ. Анхных нь логотой болохоор одоо дахиж ийм тэмдэг хийгдэхгүй байх. 4 Чихэвч Гадуур алхахдаа, бэлтгэл хийхдээ, анхаарал төвлөрүүлэх юм хийхдээ ч тэр, төрөл бүрийн хөгжим байнга сонсдог. Энэ airpods-ийг үргэлж авч явдаг, одоо бараг яаж утастай чихэвч хэрэглэдэг байсан юм болоо гэж боддог болчихож. 5 Бугуйвч Энэ бугуйвчийг анх манай ээж өгсөн, тэгээд найзуудын бэлэглэсэн charm-аар баяжуулсан бугуйвч гэх юм уу даа. Их аялдаг болохоор пасспорт хэлбэртэй, нэртэй холбогдуулаад одтой гэх мэт. Бас ивээл чулууныхаа бугуйвч зүүх дуртай. 6 Өө дарагч Энэ Maybelline өө дарагчийг маш олон жил хэрэглэж байгаа. Нүүрний крем түрхэхгүй байсан ч энийг хэрэгтэй хэсгүүд дээрээ түрхэхэд л болдог. Бас хямдхан хэхэ. 7 Картны цүнх Хамгийн чухал зүйлс гэвэл карт л байдаг шүү дээ. Би картуудаа энэ жижиг цүнхэнд авч явдаг юм. 8 Цаг Өөртөө төрсөн өдрийн бэлэг гээд авсан цаг байгаа юм. Урьд нь би цаг ерөөсөө зүүдэггүй байсан, зүүж суръя гээд судалж байгаад энэ загвар их таалагдахаар нь авсан даа. 9 Үзэг Энэ үзгийг надад англи хэл сайн эзэмшүүлсэн Карен багш маань сургуулиа төгсөх үед бэлэг болгож өгсөн юм. Тэрнээс хойш байнга цүнхэндээ авч явж байна. 10 Нарны тос Гарахынхаа өмнө аль болох нарны тосоо байнга түрхдэг. Арьсаа үрчлээтэхээс хамгаалах хамгийн чухал арга хэмжээ бол нарны тос түрхэх л юм байна лээ шүү.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Б. Одгэрэл \| \| \| \| \| Нарны циркийн артист, дасгалжуулагч \| \| \| \| \| Бид өөрсдийн авьяас, давуу талаа сайн ойлгон тодорхойлж, бусадтай хуваалцсанаар жинхэнэ аз жаргалыг олж чадна. "Awakening Joy" номын хэсгээс. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Үнэртэй ус \| \| \| \| Нэг таалагдсан үнэртэй ус авчихаад их удаан хэрэглэдэг. Хүнийг тэврэхэд юм уу нэлээн ойртоход үнэртэхээр л түрхэх ёстой гэж боддог. Энэ үнэр их зөөлхөн, таалагддаг шүү. \| \| \| \| 2 \| Ноолууран цамц \| \| \| \| Ер нь ноолууран цамц өмсөх дуртай, ялангуяа энэ цамц манай найз залуугийн цамц болохоор бүр дулаахан дотно санагддаг. \| \| \| \| \| 3 \| Энгэрийн тэмдэг \| \| \| \| Энэ тэмдэг манай компанийн лого байгаа юм. Хэдэн жилийн өмнө нэг даргадаа “яасан гоё тэмдэг вэ” гэхэд чи ав ав гээд надад өгч билээ. Анхных нь логотой болохоор одоо дахиж ийм тэмдэг хийгдэхгүй байх. \| \| \| \| 4 \| Чихэвч \| \| \| \| Гадуур алхахдаа, бэлтгэл хийхдээ, анхаарал төвлөрүүлэх юм хийхдээ ч тэр, төрөл бүрийн хөгжим байнга сонсдог. Энэ airpods-ийг үргэлж авч явдаг, одоо бараг яаж утастай чихэвч хэрэглэдэг байсан юм болоо гэж боддог болчихож. \| \| \| \| 5 \| Бугуйвч \| \| \| \| Энэ бугуйвчийг анх манай ээж өгсөн, тэгээд найзуудын бэлэглэсэн charm-аар баяжуулсан бугуйвч гэх юм уу даа. Их аялдаг болохоор пасспорт хэлбэртэй, нэртэй холбогдуулаад одтой гэх мэт. Бас ивээл чулууныхаа бугуйвч зүүх дуртай. \| \| \| \| 6 \| Өө дарагч \| \| \| \| Энэ Maybelline өө дарагчийг маш олон жил хэрэглэж байгаа. Нүүрний крем түрхэхгүй байсан ч энийг хэрэгтэй хэсгүүд дээрээ түрхэхэд л болдог. Бас хямдхан хэхэ. \| \| \| \| 7 \| Картны цүнх \| \| \| \| Хамгийн чухал зүйлс гэвэл карт л байдаг шүү дээ. Би картуудаа энэ жижиг цүнхэнд авч явдаг юм. \| \| \| \| 8 \| Цаг \| \| \| \| Өөртөө төрсөн өдрийн бэлэг гээд авсан цаг байгаа юм. Урьд нь би цаг ерөөсөө зүүдэггүй байсан, зүүж суръя гээд судалж байгаад энэ загвар их таалагдахаар нь авсан даа. \| \| \| \| 9 \| Үзэг \| \| \| \| Энэ үзгийг надад англи хэл сайн эзэмшүүлсэн Карен багш маань сургуулиа төгсөх үед бэлэг болгож өгсөн юм. Тэрнээс хойш байнга цүнхэндээ авч явж байна. \| \| \| \| 10 \| Нарны тос \| \| \| \| Гарахынхаа өмнө аль болох нарны тосоо байнга түрхдэг. Арьсаа үрчлээтэхээс хамгаалах хамгийн чухал арга хэмжээ бол нарны тос түрхэх л юм байна лээ шүү. \| \| \|
https://unread.today/c/posted-sainuu-amartuvshina	Зочинтой булан		2020-08-21T00:00:00	8 сарын 21, 2020	Сайн уу, А.Амартүвшин: Жинхэнэ амьдрал өрнөж буй газар хэмээн дүүргийн захиргаанд ажиллахаар шийдсэн	<div class="article-body"> <h2>“Сайн уу” ярилцлагын буландаа бид үе үе төрийн албанд ажиллаж буй хүмүүсийг, тэр дундаа залуучуудыг түлхүү урин оролцуулж, тэдний санаа бодол хийгээд хариуцсан ажлыг уншигчдадаа танилцуулж байя гэж шийдсэн юм. Энэ удаа бид Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогч Амгаланбаярын Амартүвшинг урин дүүргийн хөгжил, төрийн алба, залуучууд зэрэг сэдвээр ярилцлаа.</h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сайн уу, хоёулаа яриагаа Засаг даргын орлогчийн ажлын онцлогийн талаар эхлэх үү? Энэ албанд хэрхэн томилогдов?</h3><p>Би 2016 оны зургаадугаар сард Болгар дахь ЭСЯ-наас АСЕМ-ын чуулга уулзалтын бэлтгэл ажлаар дуудагдан ирсэн юм. Тус уулзалтад оролцохоор Болгарын Ерөнхийлөгч Монголд анх удаа айлчлан ирэх байв. Ингээд АСЕМ-ын үед завгүй ажиллаж өнгөрөөгөөд, Болгар дахь дипломат томилгооны хугацаа ч дуусаж байсан тул эндээ ажиллахаар болсон. Эргээд УИХ-ын тамгын газартаа зөвлөхөөр орж ажиллах боломж байсан хэдий ч арай өөр ажил хийхийг хүссэн юм. Орон нутгийн сонгуулийн дараа Хан-Уул дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон Ж.Алдаржавхлантай УИХ-ын тамгын газарт хамт ажиллаж байсан тул орж уулзаад орон нутаг, дүүрэг хороодын түвшинд ажиллах хүсэлтээ илэрхийллээ. Тэгэхэд шинэ засаг дарга саналыг хүлээн авч “Хэрэв чи чадна гэж бодож байгаа бол болж байна. Өмнөхөөс чинь их өөр ажил шүү” гэж хэлснээр одоогийн албаа авсан даа. <br> <br>Дүүргийн засаг дарга хоёр орлогчтой. Миний хувьд Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогчийн алба хашдаг. Энэ хүрээнд хүүхдийнхээс эхлээд ахмадуудын асуудал, залуучуудын хөгжил, гэр бүл, спорт, эрүүл мэнд зэрэг нийгмийн хөгжлийн бүх л ажлыг хариуцан гүйцэтгэнэ. Бусад дүүргийн орлогч нараас ялгарах ажлын нэг онцлог гэвэл би дүүргийнхээ гадаад харилцааг мөн хариуцаж явдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3bc89d63eebc0c24a26e7f7c5fb0ea3b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Та өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажлуудаасаа аль алийг нь онцлох вэ?</h3><p>Аль ч дүүрэг аж ахуйн ажил ихтэй байдаг. Би энэ төрлийн ажлыг гүйцэлдүүлэхийн зэрэгцээ өөр ямар боломж бололцоо байгааг байнга эрэлхийлж, биелүүлэхийг хичээж явдаг. Эзэмшсэн мэргэжил, дадлага туршлагаа ашиглан 2016 оноос Хан-Уул дүүрэг болон Япон, Канад, Солонгос, Болгар, Орос, Хятад зэрэг орнуудын засаг захиргааны нэгжүүд, байгууллагууд, мөн олон улсын байгууллагуудын хооронд холбоо харилцаа тогтооход нэлээд анхаарч ирлээ. Одоо Чех, Кувейт зэрэг улсын холбогдох газруудтай харилцаа тогтоох гэж хичээж байна. Эдгээрээс үр дүнд хүрсэн ажлууд цөөнгүй. Жишээ нь, Япон Мусашимураяма гэх Токиогийн дагуул хоттой 2017 онд хамтын ажиллагаа эхлүүлж, дүүргийнхээ 10 хүүхдийг соёлын солилцоогоор Япон руу явуулж, 2019 онд Японоос 15 хүүхэд хүлээн авсан. Тэдний талаас манай дүүргийн 15 хүүхдийг Токиогийн олимп үзүүлэхээр тохирсон. Түүнчлэн Канадын Гатинау хотынхонтой оюутан солилцоо хийхээр хэлэлцэж байгаа гэх зэргээр урдах ажлаа л хийгээд явахыг бодолгүй, шинэ боломжуудыг эрэлхийлж байна. <br> <br>Хүүхэд, залуучууд, эрүүл мэнд, боловсролын асуудалд мөн ихэд анхаарч ажилладаг. Good Neighbors олон улсын байгууллагатай хамтран 700 сая төгрөгийн санхүүжилтээр дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасгийг 3 давхар болгож өргөтгөсөн төслийг жишээлж болно. Дүүргүүд Хүчирхийлэлд өртсөн хохирогчдыг хамгаалах нэг цэгийн төвгүй байдгийг анзаарч, дүүрэгтээ байгуулъя хэмээн НҮБ-ын Хүн Амын Санд хандан дэмжлэг авч, бодит ажил болгосон. Энэ жишгээр тус байгууллагатай дахин хамтарч Залуучууд хөгжлийн төвийн бүрэн тохижилтын ажлыг хийснийг онцолъё.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Хүүхэд, залуучуудын боловсрол хүмүүжлийг ахиулах чиглэлд спортын клуб байгуулан ажиллаж байгаа талаар дурдаж байсан. Энэ талаараа арай дэлгэрүүлж ярихгүй юу?</h3><p>Манай “Хан-Уул клуб” бол дүүргийнхээ алслагдсан хороодын хүүхэд, залуучуудад зориулсан спортын клуб юм. Хотын төвөөс зайтай байршлуудад спортоор хичээлэх боломж бололцоо тааруу байдгаас үүдэн клуб эхлүүлэх сэдэл төрж байв. Клубээ 2014 онд найзын хамт байгуулсан ч 2016 онд Монголд ирээд л илүү анхаарал хандуулах боломжтой болсон. Ингээд 2017 онд Хан-Уул хөлбөмбөгийн клубийг, 2018 онд сагсанбөмбөгийн баг байгуулсан даа. 2019 онд мөн бүжгийн клуб нээн өргөжүүлээд байна. Цаашдаа гарбөмбөгийн клуб, гадаад хэлний курсууд нээж ажиллуулах төлөвлөгөө бий. <br> <br>Бид клубдээ Хан-Уул дүүргийн зорилго нэгтэй залуусыг нэгтгэн улсын аварга, лиг гэх мэт тэмцээн уралдаанд тогтмол оролцуулж байна. Бид энэ клубийг мөнгө олох зорилгоор биш, залуучуудыг хөгжүүлэхийг эрмэлзэж ажиллуулдаг. Түүнчлэн насанд хүрэгчдээс гадна хүүхэд багачууддаа зориулсан спортын секц дугуйлангуудыг хичээллүүлдэг. Ашгийн бус учраас сарын хураамж болох 20,000 төгрөг нь багшийн цалиндаа таарчихдаг. Бид бэлтгэл хийх заал танхим, дасгалжуулагч, тэмцээнд орох үед хувцас хэрэглэлээр хангаад явдаг. Одоо хөлбөмбөгийн хоёр баг маань МХБХ-ны Футзаалны дээд лиг, гадаа талбайн Үндэсний нэгдүгээр лигт, харин сагсны баг маань Спрайт лигт дэвшин амжилттай тоглож байна. Санхүүжилтийн хувьд аль болох зорилго нэгтэй хүмүүс, байгууллагуудтай хамтрах байдлаар, заримдаа өөрсдөөсөө илүүчлэх маягаар шийдэж явдаг.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/905276e3fb648b3d6effc75af8fdf64b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Ажил карьертай холбоотой асуулт байна. Дүүрэгт ажиллаж үзье гэж шийдсэн тань сонирхолтой санагдсан. Энэ шийдвэрт чухам юу хөтөлсөн бэ?</h3><p>Би 2003-2007 онд Австрали Улсын Монашийн их сургуульд олон улс, улс төр судлалаар бакалавр хамгаалсан. Их сургуульдаа 50 хувийн тэтгэлэг авч, үлдсэн төлбөрөө төлөхөөр төрөл бүрийн ажил хийдэг байлаа. Их сургуулиа төгсөж ирээд УИХ-ын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын туслахаар орж, 2013 оныг хүртэл Гадаад харилцааны хэлтсийн зохион байгуулагч, Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсийн шинжээч, референт зэрэг алба хашсан. Ажиллахын хажуугаар 2009 онд Авсралийн Декиний их сургуулийн олон улсын харилцааны магистрын зэргийг зайн сургалтаар мөн Цагдаагийн академийн хууль, эрх зүйн магистрын зэргийг хамгаалаад амжсан шүү. <br> <br>2013 онд Гадаад харилцааны яаманд ажиллаж, 2016 он хүртэл Монгол Улсаас БНБУ-д суугаа ЭСЯ-нд гуравдугаар нарийн бичгийн дарга, ЭСЯ-ны консулын албыг дараалан хашсан. Гадаад харилцааны салбарт ажиллаж байх хугацаанд төрийн өндөр, дээд айлчлалуудын хэрэгжилт болон хоёр талын гэрээ, хэлэлцээрүүдийг байгуулах чиглэлд идэвхтэй ажиллаж байлаа. <br> <br>Би ирээдүйд гадаад харилцаагаар улам мэргэшиж, хэзээ нэгэн цагт улсаа төлөөлөх Элчин сайд болохыг мөрөөддөг юм. Болгарт ажиллаж байхдаа Элчин сайд бол Монгол Улсын гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэхээс гадна монгол иргэн бүрийг төлөөлдөг хүндтэй, хариуцлагатай алба гэдгийг ухаарч, ихээхэн урам зориг авсан. Тэндээс хэрэв мөрөөдлөө биелүүлье гэвэл зөвхөн гадаад харилцааны салбарт ажиллаад байх бус иргэдтэй илүү ойр ажиллах хэрэгтэй юм байна гэсэн бодолтой ирсэн дээ. Хороо/баг, дүүрэг/сумаа ч төлөөлж үзээгүй хүн бүхэл бүтэн улсаа төлөөлнө гэдэг нэг л байж боломгүй санагддаг. Тийм ч учраас иргэдийг төлөөлөх ажил хийж, нэг иргэний ч болов асуудлыг шийдье, жинхэнэ амьдрал өрнөж буй газар ажиллая гээд дүүргийн засаг захиргаанд ажиллах шийдвэр гаргасан хэрэг.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Сургууль төгсөөд л төрийн албанд ажиллажээ. Энэ хугацаанд багагүй туршлага хуримтлуулсан байж таарна. Та төрийн албанд ажиллахын “жаргал, зовлон”-г юу гэж тодорхойлох вэ?</h3><p>Төрийн албанд ажиллахын давуу тал, сурах зүйлс их бий. Бичгийн чадвар, сахилга, хариуцлага нэмэгдэх, багаар ажиллаж сурах гэх мэт. Төрийн албаны гол онцлог нь захирах, захирагдах ёс байдаг. Энэ л системээр дамжин төрийн бодлого засаг захиргааны шатлал, нэгж бүрд хэрэгжиж, эргээд биелэлт, тайлангаар базагддаг. Төрд ажиллагсад дээрээс ирсэн бодлогын үүрэг даалгаврыг заавал биелүүлэх ёстой. Түүнчлэн төрийн албанд ажиллаж буй байгууллагадаа, салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөх нь чухал байдаг. Анхан, дунд шатанд нь ажиллаагүй хүн төрийн аль нэг албанд дарга болно гэдэг амаргүй. Ажлаа хэр мэдэж буйгаас гадна салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөж байгаа эсэх нь заавал яригдана. <br> <br>Миний хувьд иргэн нь болж төрсний хувьд төрдөө ажиллан Монгол Улсын хөгжилд гар бие оролцож, өөрийн сурсан зүйлээр багахан ч болов хувь нэмэр оруулаад явж байгаадаа баярладаг. Хүн бүр л эргэн тойрондоо хувь нэмэр оруулахын тулд би юу хийж чадах вэ гэж өөрөөсөө асуудаг байх. Миний хувьд төрийн алба, залуучуудын хөгжил, гадаад харилцааны ажил юм уу даа. <br> <br>Төрийн албанд ажиллахын хэцүү нь цаг наргүй ажиллах. Ихэнх төрийн байгууллагууд ажил ихтэй. Тэгсэн хэр нь цалин өндөр биш байдгийг хүмүүс мэдэх байх. Цалингийн төлөө гэхээсээ эх орныхоо хөгжилд өөрийн хувь нэмрээ оруулахаар ажилладаг газар тул сүүлийн үед төрийн албанд ажиллагсдын нас их залуужсан шүү.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fdde9eb73d00fac395e854f2a3c0067c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Одоо яриагаа Хан-Уул дүүрэг рүү хандуулъя. Энэ дүүрэгт тулгамдаж буй гол асуудал нь юу вэ?</h3><p>Хан-Уул дүүрэг маш хурдацтай тэлж байна. 2016 онд 160 орчим мянган хүн амтай байсан бол дөрвөн жилийн дараа 200 мянга орчим хүнтэй болжээ. Үүн дээр шилжүүлэг хийлгээгүй 20-30 мянган хүн байгаа гэсэн тооцоо бий. Энэ өсөлтийг төрийн үйлчилгээний хурд гүйцэхгүй байгаа нь л хамгийн том асуудал юм даа. Хүн ам тэлэхийн хэрээр сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, зам харгуй нэмэгдэж байх ёстой. Орон сууц маш хурдан баригддаг ч тэр бүтцийг дагаж явах ёстой сургууль, цэцэрлэгийн асуудал шийдэгдэхгүй удах үе байна. Жишээ нь: Рапид харш, Хүннү 2222 хороололд 5000 орчим өрх амьдарч байгаа хэр нь улсын сургууль, цэцэрлэг ганц байдаг нь асуудалтай. Энэ өсөлт, тэлэлтийн хурдтай төрийн үйлчилгээг эн зэрэгцүүлж явуулъя гэвэл төрийн олон байгууллага хоорондоо маш уялдаатай, шуурхай ажиллах хэрэгтэй болно.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Дүүргийн хэмжээнд төрийн үйлчилгээг илүү үр дүнтэй болгоё гэвэл цаашдаа ямар өөрчлөлт, шинэчлэлүүдийг хийх хэрэгтэй гэж үздэг вэ?</h3><p>Хороо, дүүрэг нь төрийн үйлчилгээний анхан шатны байгууллага. Дүүрэг дээр иргэний бүртгэл, мэдээлэл, халамж гэх мэт олон үйлчилгээг үзүүлдэг. Бид захиргаанаас гадна үйлчилгээний байгууллага гэдгээ бат ухаарч, иргэдэд илүү ээлтэй, цагийг нь хэмнэсэн үйл ажиллагаа явуулах ёстой. Үүнийг хэрэгжүүлэх гол арга зам нь төрийн үйлчилгээг цахимжуулах гэж би боддог. Сүүлийн жилүүдэд сургууль, цэцэрлэгийн бүртгэл цахимаар хийгддэг болсон нь дэвшил. <br> <br>Хэдийгээр төрийн үйлчилгээг цахимжуулах бодлого явж байгаа боловч шилжилтийг нь илүү түргэсгэх шаардлагатайг хүлээн зөвшөөрнө. Одоогоор төрийн олон үйлчилгээг шуудхан цахим үйлчилгээ болгох боломжгүй байгаа ч сар бүр аян зарлах байдлаар хороодод нэг цэгийн үйлчилгээг хүргэж байна. Хамтдаа хичээвэл бодлогын хүрээнд төрийн үйлчилгээнүүдийг илүү цахимжуулж, анхан шатны түвшинд нэг цэгийн үйлчилгээг төвлөрүүлэн хүнд суртлыг арилгаж чадна гэж итгэж байгаа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cc33469259faec8ba4179f6ddd6ce9d5.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Бидэнтэй ярилцсанд баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.</h3> </div>	“Сайн уу” ярилцлагын буландаа бид үе үе төрийн албанд ажиллаж буй хүмүүсийг, тэр дундаа залуучуудыг түлхүү урин оролцуулж, тэдний санаа бодол хийгээд хариуцсан ажлыг уншигчдадаа танилцуулж байя гэж шийдсэн юм. Энэ удаа бид Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогч Амгаланбаярын Амартүвшинг урин дүүргийн хөгжил, төрийн алба, залуучууд зэрэг сэдвээр ярилцлаа. Сайн уу, хоёулаа яриагаа Засаг даргын орлогчийн ажлын онцлогийн талаар эхлэх үү? Энэ албанд хэрхэн томилогдов? Би 2016 оны зургаадугаар сард Болгар дахь ЭСЯ-наас АСЕМ-ын чуулга уулзалтын бэлтгэл ажлаар дуудагдан ирсэн юм. Тус уулзалтад оролцохоор Болгарын Ерөнхийлөгч Монголд анх удаа айлчлан ирэх байв. Ингээд АСЕМ-ын үед завгүй ажиллаж өнгөрөөгөөд, Болгар дахь дипломат томилгооны хугацаа ч дуусаж байсан тул эндээ ажиллахаар болсон. Эргээд УИХ-ын тамгын газартаа зөвлөхөөр орж ажиллах боломж байсан хэдий ч арай өөр ажил хийхийг хүссэн юм. Орон нутгийн сонгуулийн дараа Хан-Уул дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон Ж.Алдаржавхлантай УИХ-ын тамгын газарт хамт ажиллаж байсан тул орж уулзаад орон нутаг, дүүрэг хороодын түвшинд ажиллах хүсэлтээ илэрхийллээ. Тэгэхэд шинэ засаг дарга саналыг хүлээн авч “Хэрэв чи чадна гэж бодож байгаа бол болж байна. Өмнөхөөс чинь их өөр ажил шүү” гэж хэлснээр одоогийн албаа авсан даа. Дүүргийн засаг дарга хоёр орлогчтой. Миний хувьд Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогчийн алба хашдаг. Энэ хүрээнд хүүхдийнхээс эхлээд ахмадуудын асуудал, залуучуудын хөгжил, гэр бүл, спорт, эрүүл мэнд зэрэг нийгмийн хөгжлийн бүх л ажлыг хариуцан гүйцэтгэнэ. Бусад дүүргийн орлогч нараас ялгарах ажлын нэг онцлог гэвэл би дүүргийнхээ гадаад харилцааг мөн хариуцаж явдаг. Та өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажлуудаасаа аль алийг нь онцлох вэ? Аль ч дүүрэг аж ахуйн ажил ихтэй байдаг. Би энэ төрлийн ажлыг гүйцэлдүүлэхийн зэрэгцээ өөр ямар боломж бололцоо байгааг байнга эрэлхийлж, биелүүлэхийг хичээж явдаг. Эзэмшсэн мэргэжил, дадлага туршлагаа ашиглан 2016 оноос Хан-Уул дүүрэг болон Япон, Канад, Солонгос, Болгар, Орос, Хятад зэрэг орнуудын засаг захиргааны нэгжүүд, байгууллагууд, мөн олон улсын байгууллагуудын хооронд холбоо харилцаа тогтооход нэлээд анхаарч ирлээ. Одоо Чех, Кувейт зэрэг улсын холбогдох газруудтай харилцаа тогтоох гэж хичээж байна. Эдгээрээс үр дүнд хүрсэн ажлууд цөөнгүй. Жишээ нь, Япон Мусашимураяма гэх Токиогийн дагуул хоттой 2017 онд хамтын ажиллагаа эхлүүлж, дүүргийнхээ 10 хүүхдийг соёлын солилцоогоор Япон руу явуулж, 2019 онд Японоос 15 хүүхэд хүлээн авсан. Тэдний талаас манай дүүргийн 15 хүүхдийг Токиогийн олимп үзүүлэхээр тохирсон. Түүнчлэн Канадын Гатинау хотынхонтой оюутан солилцоо хийхээр хэлэлцэж байгаа гэх зэргээр урдах ажлаа л хийгээд явахыг бодолгүй, шинэ боломжуудыг эрэлхийлж байна. Хүүхэд, залуучууд, эрүүл мэнд, боловсролын асуудалд мөн ихэд анхаарч ажилладаг. Good Neighbors олон улсын байгууллагатай хамтран 700 сая төгрөгийн санхүүжилтээр дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасгийг 3 давхар болгож өргөтгөсөн төслийг жишээлж болно. Дүүргүүд Хүчирхийлэлд өртсөн хохирогчдыг хамгаалах нэг цэгийн төвгүй байдгийг анзаарч, дүүрэгтээ байгуулъя хэмээн НҮБ-ын Хүн Амын Санд хандан дэмжлэг авч, бодит ажил болгосон. Энэ жишгээр тус байгууллагатай дахин хамтарч Залуучууд хөгжлийн төвийн бүрэн тохижилтын ажлыг хийснийг онцолъё. Хүүхэд, залуучуудын боловсрол хүмүүжлийг ахиулах чиглэлд спортын клуб байгуулан ажиллаж байгаа талаар дурдаж байсан. Энэ талаараа арай дэлгэрүүлж ярихгүй юу? Манай “Хан-Уул клуб” бол дүүргийнхээ алслагдсан хороодын хүүхэд, залуучуудад зориулсан спортын клуб юм. Хотын төвөөс зайтай байршлуудад спортоор хичээлэх боломж бололцоо тааруу байдгаас үүдэн клуб эхлүүлэх сэдэл төрж байв. Клубээ 2014 онд найзын хамт байгуулсан ч 2016 онд Монголд ирээд л илүү анхаарал хандуулах боломжтой болсон. Ингээд 2017 онд Хан-Уул хөлбөмбөгийн клубийг, 2018 онд сагсанбөмбөгийн баг байгуулсан даа. 2019 онд мөн бүжгийн клуб нээн өргөжүүлээд байна. Цаашдаа гарбөмбөгийн клуб, гадаад хэлний курсууд нээж ажиллуулах төлөвлөгөө бий. Бид клубдээ Хан-Уул дүүргийн зорилго нэгтэй залуусыг нэгтгэн улсын аварга, лиг гэх мэт тэмцээн уралдаанд тогтмол оролцуулж байна. Бид энэ клубийг мөнгө олох зорилгоор биш, залуучуудыг хөгжүүлэхийг эрмэлзэж ажиллуулдаг. Түүнчлэн насанд хүрэгчдээс гадна хүүхэд багачууддаа зориулсан спортын секц дугуйлангуудыг хичээллүүлдэг. Ашгийн бус учраас сарын хураамж болох 20,000 төгрөг нь багшийн цалиндаа таарчихдаг. Бид бэлтгэл хийх заал танхим, дасгалжуулагч, тэмцээнд орох үед хувцас хэрэглэлээр хангаад явдаг. Одоо хөлбөмбөгийн хоёр баг маань МХБХ-ны Футзаалны дээд лиг, гадаа талбайн Үндэсний нэгдүгээр лигт, харин сагсны баг маань Спрайт лигт дэвшин амжилттай тоглож байна. Санхүүжилтийн хувьд аль болох зорилго нэгтэй хүмүүс, байгууллагуудтай хамтрах байдлаар, заримдаа өөрсдөөсөө илүүчлэх маягаар шийдэж явдаг. Ажил карьертай холбоотой асуулт байна. Дүүрэгт ажиллаж үзье гэж шийдсэн тань сонирхолтой санагдсан. Энэ шийдвэрт чухам юу хөтөлсөн бэ? Би 2003-2007 онд Австрали Улсын Монашийн их сургуульд олон улс, улс төр судлалаар бакалавр хамгаалсан. Их сургуульдаа 50 хувийн тэтгэлэг авч, үлдсэн төлбөрөө төлөхөөр төрөл бүрийн ажил хийдэг байлаа. Их сургуулиа төгсөж ирээд УИХ-ын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын туслахаар орж, 2013 оныг хүртэл Гадаад харилцааны хэлтсийн зохион байгуулагч, Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсийн шинжээч, референт зэрэг алба хашсан. Ажиллахын хажуугаар 2009 онд Авсралийн Декиний их сургуулийн олон улсын харилцааны магистрын зэргийг зайн сургалтаар мөн Цагдаагийн академийн хууль, эрх зүйн магистрын зэргийг хамгаалаад амжсан шүү. 2013 онд Гадаад харилцааны яаманд ажиллаж, 2016 он хүртэл Монгол Улсаас БНБУ-д суугаа ЭСЯ-нд гуравдугаар нарийн бичгийн дарга, ЭСЯ-ны консулын албыг дараалан хашсан. Гадаад харилцааны салбарт ажиллаж байх хугацаанд төрийн өндөр, дээд айлчлалуудын хэрэгжилт болон хоёр талын гэрээ, хэлэлцээрүүдийг байгуулах чиглэлд идэвхтэй ажиллаж байлаа. Би ирээдүйд гадаад харилцаагаар улам мэргэшиж, хэзээ нэгэн цагт улсаа төлөөлөх Элчин сайд болохыг мөрөөддөг юм. Болгарт ажиллаж байхдаа Элчин сайд бол Монгол Улсын гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэхээс гадна монгол иргэн бүрийг төлөөлдөг хүндтэй, хариуцлагатай алба гэдгийг ухаарч, ихээхэн урам зориг авсан. Тэндээс хэрэв мөрөөдлөө биелүүлье гэвэл зөвхөн гадаад харилцааны салбарт ажиллаад байх бус иргэдтэй илүү ойр ажиллах хэрэгтэй юм байна гэсэн бодолтой ирсэн дээ. Хороо/баг, дүүрэг/сумаа ч төлөөлж үзээгүй хүн бүхэл бүтэн улсаа төлөөлнө гэдэг нэг л байж боломгүй санагддаг. Тийм ч учраас иргэдийг төлөөлөх ажил хийж, нэг иргэний ч болов асуудлыг шийдье, жинхэнэ амьдрал өрнөж буй газар ажиллая гээд дүүргийн засаг захиргаанд ажиллах шийдвэр гаргасан хэрэг. Сургууль төгсөөд л төрийн албанд ажиллажээ. Энэ хугацаанд багагүй туршлага хуримтлуулсан байж таарна. Та төрийн албанд ажиллахын “жаргал, зовлон”-г юу гэж тодорхойлох вэ? Төрийн албанд ажиллахын давуу тал, сурах зүйлс их бий. Бичгийн чадвар, сахилга, хариуцлага нэмэгдэх, багаар ажиллаж сурах гэх мэт. Төрийн албаны гол онцлог нь захирах, захирагдах ёс байдаг. Энэ л системээр дамжин төрийн бодлого засаг захиргааны шатлал, нэгж бүрд хэрэгжиж, эргээд биелэлт, тайлангаар базагддаг. Төрд ажиллагсад дээрээс ирсэн бодлогын үүрэг даалгаврыг заавал биелүүлэх ёстой. Түүнчлэн төрийн албанд ажиллаж буй байгууллагадаа, салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөх нь чухал байдаг. Анхан, дунд шатанд нь ажиллаагүй хүн төрийн аль нэг албанд дарга болно гэдэг амаргүй. Ажлаа хэр мэдэж буйгаас гадна салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөж байгаа эсэх нь заавал яригдана. Миний хувьд иргэн нь болж төрсний хувьд төрдөө ажиллан Монгол Улсын хөгжилд гар бие оролцож, өөрийн сурсан зүйлээр багахан ч болов хувь нэмэр оруулаад явж байгаадаа баярладаг. Хүн бүр л эргэн тойрондоо хувь нэмэр оруулахын тулд би юу хийж чадах вэ гэж өөрөөсөө асуудаг байх. Миний хувьд төрийн алба, залуучуудын хөгжил, гадаад харилцааны ажил юм уу даа. Төрийн албанд ажиллахын хэцүү нь цаг наргүй ажиллах. Ихэнх төрийн байгууллагууд ажил ихтэй. Тэгсэн хэр нь цалин өндөр биш байдгийг хүмүүс мэдэх байх. Цалингийн төлөө гэхээсээ эх орныхоо хөгжилд өөрийн хувь нэмрээ оруулахаар ажилладаг газар тул сүүлийн үед төрийн албанд ажиллагсдын нас их залуужсан шүү. Одоо яриагаа Хан-Уул дүүрэг рүү хандуулъя. Энэ дүүрэгт тулгамдаж буй гол асуудал нь юу вэ? Хан-Уул дүүрэг маш хурдацтай тэлж байна. 2016 онд 160 орчим мянган хүн амтай байсан бол дөрвөн жилийн дараа 200 мянга орчим хүнтэй болжээ. Үүн дээр шилжүүлэг хийлгээгүй 20-30 мянган хүн байгаа гэсэн тооцоо бий. Энэ өсөлтийг төрийн үйлчилгээний хурд гүйцэхгүй байгаа нь л хамгийн том асуудал юм даа. Хүн ам тэлэхийн хэрээр сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, зам харгуй нэмэгдэж байх ёстой. Орон сууц маш хурдан баригддаг ч тэр бүтцийг дагаж явах ёстой сургууль, цэцэрлэгийн асуудал шийдэгдэхгүй удах үе байна. Жишээ нь: Рапид харш, Хүннү 2222 хороололд 5000 орчим өрх амьдарч байгаа хэр нь улсын сургууль, цэцэрлэг ганц байдаг нь асуудалтай. Энэ өсөлт, тэлэлтийн хурдтай төрийн үйлчилгээг эн зэрэгцүүлж явуулъя гэвэл төрийн олон байгууллага хоорондоо маш уялдаатай, шуурхай ажиллах хэрэгтэй болно. Дүүргийн хэмжээнд төрийн үйлчилгээг илүү үр дүнтэй болгоё гэвэл цаашдаа ямар өөрчлөлт, шинэчлэлүүдийг хийх хэрэгтэй гэж үздэг вэ? Хороо, дүүрэг нь төрийн үйлчилгээний анхан шатны байгууллага. Дүүрэг дээр иргэний бүртгэл, мэдээлэл, халамж гэх мэт олон үйлчилгээг үзүүлдэг. Бид захиргаанаас гадна үйлчилгээний байгууллага гэдгээ бат ухаарч, иргэдэд илүү ээлтэй, цагийг нь хэмнэсэн үйл ажиллагаа явуулах ёстой. Үүнийг хэрэгжүүлэх гол арга зам нь төрийн үйлчилгээг цахимжуулах гэж би боддог. Сүүлийн жилүүдэд сургууль, цэцэрлэгийн бүртгэл цахимаар хийгддэг болсон нь дэвшил. Хэдийгээр төрийн үйлчилгээг цахимжуулах бодлого явж байгаа боловч шилжилтийг нь илүү түргэсгэх шаардлагатайг хүлээн зөвшөөрнө. Одоогоор төрийн олон үйлчилгээг шуудхан цахим үйлчилгээ болгох боломжгүй байгаа ч сар бүр аян зарлах байдлаар хороодод нэг цэгийн үйлчилгээг хүргэж байна. Хамтдаа хичээвэл бодлогын хүрээнд төрийн үйлчилгээнүүдийг илүү цахимжуулж, анхан шатны түвшинд нэг цэгийн үйлчилгээг төвлөрүүлэн хүнд суртлыг арилгаж чадна гэж итгэж байгаа. Бидэнтэй ярилцсанд баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.	“Сайн уу” ярилцлагын буландаа бид үе үе төрийн албанд ажиллаж буй хүмүүсийг, тэр дундаа залуучуудыг түлхүү урин оролцуулж, тэдний санаа бодол хийгээд хариуцсан ажлыг уншигчдадаа танилцуулж байя гэж шийдсэн юм. Энэ удаа бид Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогч Амгаланбаярын Амартүвшинг урин дүүргийн хөгжил, төрийн алба, залуучууд зэрэг сэдвээр ярилцлаа. ### Сайн уу, хоёулаа яриагаа Засаг даргын орлогчийн ажлын онцлогийн талаар эхлэх үү? Энэ албанд хэрхэн томилогдов? Би 2016 оны зургаадугаар сард Болгар дахь ЭСЯ-наас АСЕМ-ын чуулга уулзалтын бэлтгэл ажлаар дуудагдан ирсэн юм. Тус уулзалтад оролцохоор Болгарын Ерөнхийлөгч Монголд анх удаа айлчлан ирэх байв. Ингээд АСЕМ-ын үед завгүй ажиллаж өнгөрөөгөөд, Болгар дахь дипломат томилгооны хугацаа ч дуусаж байсан тул эндээ ажиллахаар болсон. Эргээд УИХ-ын тамгын газартаа зөвлөхөөр орж ажиллах боломж байсан хэдий ч арай өөр ажил хийхийг хүссэн юм. Орон нутгийн сонгуулийн дараа Хан-Уул дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон Ж.Алдаржавхлантай УИХ-ын тамгын газарт хамт ажиллаж байсан тул орж уулзаад орон нутаг, дүүрэг хороодын түвшинд ажиллах хүсэлтээ илэрхийллээ. Тэгэхэд шинэ засаг дарга саналыг хүлээн авч “Хэрэв чи чадна гэж бодож байгаа бол болж байна. Өмнөхөөс чинь их өөр ажил шүү” гэж хэлснээр одоогийн албаа авсан даа. Дүүргийн засаг дарга хоёр орлогчтой. Миний хувьд Хүний хөгжил, нийгмийн бодлого хариуцсан орлогчийн алба хашдаг. Энэ хүрээнд хүүхдийнхээс эхлээд ахмадуудын асуудал, залуучуудын хөгжил, гэр бүл, спорт, эрүүл мэнд зэрэг нийгмийн хөгжлийн бүх л ажлыг хариуцан гүйцэтгэнэ. Бусад дүүргийн орлогч нараас ялгарах ажлын нэг онцлог гэвэл би дүүргийнхээ гадаад харилцааг мөн хариуцаж явдаг. ### Та өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажлуудаасаа аль алийг нь онцлох вэ? Аль ч дүүрэг аж ахуйн ажил ихтэй байдаг. Би энэ төрлийн ажлыг гүйцэлдүүлэхийн зэрэгцээ өөр ямар боломж бололцоо байгааг байнга эрэлхийлж, биелүүлэхийг хичээж явдаг. Эзэмшсэн мэргэжил, дадлага туршлагаа ашиглан 2016 оноос Хан-Уул дүүрэг болон Япон, Канад, Солонгос, Болгар, Орос, Хятад зэрэг орнуудын засаг захиргааны нэгжүүд, байгууллагууд, мөн олон улсын байгууллагуудын хооронд холбоо харилцаа тогтооход нэлээд анхаарч ирлээ. Одоо Чех, Кувейт зэрэг улсын холбогдох газруудтай харилцаа тогтоох гэж хичээж байна. Эдгээрээс үр дүнд хүрсэн ажлууд цөөнгүй. Жишээ нь, Япон Мусашимураяма гэх Токиогийн дагуул хоттой 2017 онд хамтын ажиллагаа эхлүүлж, дүүргийнхээ 10 хүүхдийг соёлын солилцоогоор Япон руу явуулж, 2019 онд Японоос 15 хүүхэд хүлээн авсан. Тэдний талаас манай дүүргийн 15 хүүхдийг Токиогийн олимп үзүүлэхээр тохирсон. Түүнчлэн Канадын Гатинау хотынхонтой оюутан солилцоо хийхээр хэлэлцэж байгаа гэх зэргээр урдах ажлаа л хийгээд явахыг бодолгүй, шинэ боломжуудыг эрэлхийлж байна. Хүүхэд, залуучууд, эрүүл мэнд, боловсролын асуудалд мөн ихэд анхаарч ажилладаг. Good Neighbors олон улсын байгууллагатай хамтран 700 сая төгрөгийн санхүүжилтээр дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасгийг 3 давхар болгож өргөтгөсөн төслийг жишээлж болно. Дүүргүүд Хүчирхийлэлд өртсөн хохирогчдыг хамгаалах нэг цэгийн төвгүй байдгийг анзаарч, дүүрэгтээ байгуулъя хэмээн НҮБ-ын Хүн Амын Санд хандан дэмжлэг авч, бодит ажил болгосон. Энэ жишгээр тус байгууллагатай дахин хамтарч Залуучууд хөгжлийн төвийн бүрэн тохижилтын ажлыг хийснийг онцолъё. ### Хүүхэд, залуучуудын боловсрол хүмүүжлийг ахиулах чиглэлд спортын клуб байгуулан ажиллаж байгаа талаар дурдаж байсан. Энэ талаараа арай дэлгэрүүлж ярихгүй юу? Манай “Хан-Уул клуб” бол дүүргийнхээ алслагдсан хороодын хүүхэд, залуучуудад зориулсан спортын клуб юм. Хотын төвөөс зайтай байршлуудад спортоор хичээлэх боломж бололцоо тааруу байдгаас үүдэн клуб эхлүүлэх сэдэл төрж байв. Клубээ 2014 онд найзын хамт байгуулсан ч 2016 онд Монголд ирээд л илүү анхаарал хандуулах боломжтой болсон. Ингээд 2017 онд Хан-Уул хөлбөмбөгийн клубийг, 2018 онд сагсанбөмбөгийн баг байгуулсан даа. 2019 онд мөн бүжгийн клуб нээн өргөжүүлээд байна. Цаашдаа гарбөмбөгийн клуб, гадаад хэлний курсууд нээж ажиллуулах төлөвлөгөө бий. Бид клубдээ Хан-Уул дүүргийн зорилго нэгтэй залуусыг нэгтгэн улсын аварга, лиг гэх мэт тэмцээн уралдаанд тогтмол оролцуулж байна. Бид энэ клубийг мөнгө олох зорилгоор биш, залуучуудыг хөгжүүлэхийг эрмэлзэж ажиллуулдаг. Түүнчлэн насанд хүрэгчдээс гадна хүүхэд багачууддаа зориулсан спортын секц дугуйлангуудыг хичээллүүлдэг. Ашгийн бус учраас сарын хураамж болох 20,000 төгрөг нь багшийн цалиндаа таарчихдаг. Бид бэлтгэл хийх заал танхим, дасгалжуулагч, тэмцээнд орох үед хувцас хэрэглэлээр хангаад явдаг. Одоо хөлбөмбөгийн хоёр баг маань МХБХ-ны Футзаалны дээд лиг, гадаа талбайн Үндэсний нэгдүгээр лигт, харин сагсны баг маань Спрайт лигт дэвшин амжилттай тоглож байна. Санхүүжилтийн хувьд аль болох зорилго нэгтэй хүмүүс, байгууллагуудтай хамтрах байдлаар, заримдаа өөрсдөөсөө илүүчлэх маягаар шийдэж явдаг. ### Ажил карьертай холбоотой асуулт байна. Дүүрэгт ажиллаж үзье гэж шийдсэн тань сонирхолтой санагдсан. Энэ шийдвэрт чухам юу хөтөлсөн бэ? Би 2003-2007 онд Австрали Улсын Монашийн их сургуульд олон улс, улс төр судлалаар бакалавр хамгаалсан. Их сургуульдаа 50 хувийн тэтгэлэг авч, үлдсэн төлбөрөө төлөхөөр төрөл бүрийн ажил хийдэг байлаа. Их сургуулиа төгсөж ирээд УИХ-ын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын туслахаар орж, 2013 оныг хүртэл Гадаад харилцааны хэлтсийн зохион байгуулагч, Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсийн шинжээч, референт зэрэг алба хашсан. Ажиллахын хажуугаар 2009 онд Авсралийн Декиний их сургуулийн олон улсын харилцааны магистрын зэргийг зайн сургалтаар мөн Цагдаагийн академийн хууль, эрх зүйн магистрын зэргийг хамгаалаад амжсан шүү. 2013 онд Гадаад харилцааны яаманд ажиллаж, 2016 он хүртэл Монгол Улсаас БНБУ-д суугаа ЭСЯ-нд гуравдугаар нарийн бичгийн дарга, ЭСЯ-ны консулын албыг дараалан хашсан. Гадаад харилцааны салбарт ажиллаж байх хугацаанд төрийн өндөр, дээд айлчлалуудын хэрэгжилт болон хоёр талын гэрээ, хэлэлцээрүүдийг байгуулах чиглэлд идэвхтэй ажиллаж байлаа. Би ирээдүйд гадаад харилцаагаар улам мэргэшиж, хэзээ нэгэн цагт улсаа төлөөлөх Элчин сайд болохыг мөрөөддөг юм. Болгарт ажиллаж байхдаа Элчин сайд бол Монгол Улсын гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэхээс гадна монгол иргэн бүрийг төлөөлдөг хүндтэй, хариуцлагатай алба гэдгийг ухаарч, ихээхэн урам зориг авсан. Тэндээс хэрэв мөрөөдлөө биелүүлье гэвэл зөвхөн гадаад харилцааны салбарт ажиллаад байх бус иргэдтэй илүү ойр ажиллах хэрэгтэй юм байна гэсэн бодолтой ирсэн дээ. Хороо/баг, дүүрэг/сумаа ч төлөөлж үзээгүй хүн бүхэл бүтэн улсаа төлөөлнө гэдэг нэг л байж боломгүй санагддаг. Тийм ч учраас иргэдийг төлөөлөх ажил хийж, нэг иргэний ч болов асуудлыг шийдье, жинхэнэ амьдрал өрнөж буй газар ажиллая гээд дүүргийн засаг захиргаанд ажиллах шийдвэр гаргасан хэрэг. ### Сургууль төгсөөд л төрийн албанд ажиллажээ. Энэ хугацаанд багагүй туршлага хуримтлуулсан байж таарна. Та төрийн албанд ажиллахын “жаргал, зовлон”-г юу гэж тодорхойлох вэ? Төрийн албанд ажиллахын давуу тал, сурах зүйлс их бий. Бичгийн чадвар, сахилга, хариуцлага нэмэгдэх, багаар ажиллаж сурах гэх мэт. Төрийн албаны гол онцлог нь захирах, захирагдах ёс байдаг. Энэ л системээр дамжин төрийн бодлого засаг захиргааны шатлал, нэгж бүрд хэрэгжиж, эргээд биелэлт, тайлангаар базагддаг. Төрд ажиллагсад дээрээс ирсэн бодлогын үүрэг даалгаврыг заавал биелүүлэх ёстой. Түүнчлэн төрийн албанд ажиллаж буй байгууллагадаа, салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөх нь чухал байдаг. Анхан, дунд шатанд нь ажиллаагүй хүн төрийн аль нэг албанд дарга болно гэдэг амаргүй. Ажлаа хэр мэдэж буйгаас гадна салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөж байгаа эсэх нь заавал яригдана. Миний хувьд иргэн нь болж төрсний хувьд төрдөө ажиллан Монгол Улсын хөгжилд гар бие оролцож, өөрийн сурсан зүйлээр багахан ч болов хувь нэмэр оруулаад явж байгаадаа баярладаг. Хүн бүр л эргэн тойрондоо хувь нэмэр оруулахын тулд би юу хийж чадах вэ гэж өөрөөсөө асуудаг байх. Миний хувьд төрийн алба, залуучуудын хөгжил, гадаад харилцааны ажил юм уу даа. Төрийн албанд ажиллахын хэцүү нь цаг наргүй ажиллах. Ихэнх төрийн байгууллагууд ажил ихтэй. Тэгсэн хэр нь цалин өндөр биш байдгийг хүмүүс мэдэх байх. Цалингийн төлөө гэхээсээ эх орныхоо хөгжилд өөрийн хувь нэмрээ оруулахаар ажилладаг газар тул сүүлийн үед төрийн албанд ажиллагсдын нас их залуужсан шүү. ### Одоо яриагаа Хан-Уул дүүрэг рүү хандуулъя. Энэ дүүрэгт тулгамдаж буй гол асуудал нь юу вэ? Хан-Уул дүүрэг маш хурдацтай тэлж байна. 2016 онд 160 орчим мянган хүн амтай байсан бол дөрвөн жилийн дараа 200 мянга орчим хүнтэй болжээ. Үүн дээр шилжүүлэг хийлгээгүй 20-30 мянган хүн байгаа гэсэн тооцоо бий. Энэ өсөлтийг төрийн үйлчилгээний хурд гүйцэхгүй байгаа нь л хамгийн том асуудал юм даа. Хүн ам тэлэхийн хэрээр сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, зам харгуй нэмэгдэж байх ёстой. Орон сууц маш хурдан баригддаг ч тэр бүтцийг дагаж явах ёстой сургууль, цэцэрлэгийн асуудал шийдэгдэхгүй удах үе байна. Жишээ нь: Рапид харш, Хүннү 2222 хороололд 5000 орчим өрх амьдарч байгаа хэр нь улсын сургууль, цэцэрлэг ганц байдаг нь асуудалтай. Энэ өсөлт, тэлэлтийн хурдтай төрийн үйлчилгээг эн зэрэгцүүлж явуулъя гэвэл төрийн олон байгууллага хоорондоо маш уялдаатай, шуурхай ажиллах хэрэгтэй болно. ### Дүүргийн хэмжээнд төрийн үйлчилгээг илүү үр дүнтэй болгоё гэвэл цаашдаа ямар өөрчлөлт, шинэчлэлүүдийг хийх хэрэгтэй гэж үздэг вэ? Хороо, дүүрэг нь төрийн үйлчилгээний анхан шатны байгууллага. Дүүрэг дээр иргэний бүртгэл, мэдээлэл, халамж гэх мэт олон үйлчилгээг үзүүлдэг. Бид захиргаанаас гадна үйлчилгээний байгууллага гэдгээ бат ухаарч, иргэдэд илүү ээлтэй, цагийг нь хэмнэсэн үйл ажиллагаа явуулах ёстой. Үүнийг хэрэгжүүлэх гол арга зам нь төрийн үйлчилгээг цахимжуулах гэж би боддог. Сүүлийн жилүүдэд сургууль, цэцэрлэгийн бүртгэл цахимаар хийгддэг болсон нь дэвшил. Хэдийгээр төрийн үйлчилгээг цахимжуулах бодлого явж байгаа боловч шилжилтийг нь илүү түргэсгэх шаардлагатайг хүлээн зөвшөөрнө. Одоогоор төрийн олон үйлчилгээг шуудхан цахим үйлчилгээ болгох боломжгүй байгаа ч сар бүр аян зарлах байдлаар хороодод нэг цэгийн үйлчилгээг хүргэж байна. Хамтдаа хичээвэл бодлогын хүрээнд төрийн үйлчилгээнүүдийг илүү цахимжуулж, анхан шатны түвшинд нэг цэгийн үйлчилгээг төвлөрүүлэн хүнд суртлыг арилгаж чадна гэж итгэж байгаа. ### Бидэнтэй ярилцсанд баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.
https://unread.today/c/levelup-humans-procraft	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-08-24T00:00:00	8 сарын 24, 2020	LevelUp: Humans of Moffice - Procraft agency	<div class="article-body"> <p></p><p>"Moffice Coworking"-ийн гишүүн компаниудын нэг болох "Procraft agency"-г та бүхэнд анхны зочин компаниар танилцуулж байна. <br> <br>Вэб, мобайл аппликэйшний (UXUI) дизайны чиглэлд үйлчилгээ үзүүлдэг, салбартаа хамгийн олон жил болсон, туршлагатай компани аль вэ гэвэл юун түрүүнд "Procraft"-ийг нэрлэнэ. Бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон олон аппликэйшний UXUI дизайн шийдлүүдийг гаргаснаараа "Procraft" агентлаг харилцагч, үйлчлүүлэгч нарынхаа итгэлийг олж, талархлыг хүлээсэн компани болж чадсан юм. <br> <br>Тэд <b>“Бид харилцагч компаниудынхаа асуудлыг хамтран шийдэж, зорилгодоо хүрэхэд нь туслахын төлөө ажилладаг”</b> хэмээн өөрсдийгөө энгийнээр тодорхойлжээ.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/56bafdc5e279b5dc0ee48b3c15fcfd5d.jpg"></p><div class="image-caption">"Procraft" компанийн хамт олон </div><p></p><p>Анх 2012 онд үүсгэн байгуулагдсан тус компани 2016 оноос эхлэн "Google Ventures"-ийн “Дизайн спринт” аргачлалыг үйлчилгээндээ нэвтрүүлснээр UXUI дизайн шийдэл гаргах явцад тулгамддаг олон асуудлыг нэг дор шийдэж чадсан юм. <br> <br>Спринтийн зөвлөх үйлчилгээгээр тэд ердөө дөрөвхөн өдрийн дотор захиалагч талтайгаа асуудал сорилтоо хамтдаа тодорхойлж, шийдэл боловсруулж, туршиж болохуйц прототайп загвар гаргаж, түүнийгээ зорилтот харилцагчаар нь туршуулж, хэрэглэгчээсээ суралцдаг болсон байна.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b46f204b3bc9bacabd47a984ff6e7a88.jpg"></p><div class="image-caption">Хэрэглэгчийн тестийн үеэр </div><p>Захиалагчийнхаа эрх ашиг гэхээс түрүүнд тэдний хэрэглэгчдийн оронд өөрийгөө тавьж үзсэнээр асуудал юунд байгааг илүү сайн тодорхойлж, улмаар тухайн бүтээгдэхүүнд илүү оновчтой, зөв дизайн шийдэл олж чаддаг аж. Дизайн спринтийн үр дүнг нь хараад харилцагч байгууллага нь бизнес чиглэлээ өөрчилсөн тохиолдол ч гарсан удаатай. <br> <br>Ингэж харилцагч нарынхаа үнэт цаг хугацаа, мөнгө, нөөцийг хэмнэж чаддаг нь "Procraft"-ийн харилцагч нартаа үзүүлдэг үйлчилгээний гол үнэ цэнэ юм. </p> </div>	"Moffice Coworking"-ийн гишүүн компаниудын нэг болох "Procraft agency"-г та бүхэнд анхны зочин компаниар танилцуулж байна. Вэб, мобайл аппликэйшний (UXUI) дизайны чиглэлд үйлчилгээ үзүүлдэг, салбартаа хамгийн олон жил болсон, туршлагатай компани аль вэ гэвэл юун түрүүнд "Procraft"-ийг нэрлэнэ. Бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон олон аппликэйшний UXUI дизайн шийдлүүдийг гаргаснаараа "Procraft" агентлаг харилцагч, үйлчлүүлэгч нарынхаа итгэлийг олж, талархлыг хүлээсэн компани болж чадсан юм. Тэд “Бид харилцагч компаниудынхаа асуудлыг хамтран шийдэж, зорилгодоо хүрэхэд нь туслахын төлөө ажилладаг” хэмээн өөрсдийгөө энгийнээр тодорхойлжээ. "Procraft" компанийн хамт олон Анх 2012 онд үүсгэн байгуулагдсан тус компани 2016 оноос эхлэн "Google Ventures"-ийн “Дизайн спринт” аргачлалыг үйлчилгээндээ нэвтрүүлснээр UXUI дизайн шийдэл гаргах явцад тулгамддаг олон асуудлыг нэг дор шийдэж чадсан юм. Спринтийн зөвлөх үйлчилгээгээр тэд ердөө дөрөвхөн өдрийн дотор захиалагч талтайгаа асуудал сорилтоо хамтдаа тодорхойлж, шийдэл боловсруулж, туршиж болохуйц прототайп загвар гаргаж, түүнийгээ зорилтот харилцагчаар нь туршуулж, хэрэглэгчээсээ суралцдаг болсон байна. Хэрэглэгчийн тестийн үеэр Захиалагчийнхаа эрх ашиг гэхээс түрүүнд тэдний хэрэглэгчдийн оронд өөрийгөө тавьж үзсэнээр асуудал юунд байгааг илүү сайн тодорхойлж, улмаар тухайн бүтээгдэхүүнд илүү оновчтой, зөв дизайн шийдэл олж чаддаг аж. Дизайн спринтийн үр дүнг нь хараад харилцагч байгууллага нь бизнес чиглэлээ өөрчилсөн тохиолдол ч гарсан удаатай. Ингэж харилцагч нарынхаа үнэт цаг хугацаа, мөнгө, нөөцийг хэмнэж чаддаг нь "Procraft"-ийн харилцагч нартаа үзүүлдэг үйлчилгээний гол үнэ цэнэ юм.	"Moffice Coworking"-ийн гишүүн компаниудын нэг болох "Procraft agency"-г та бүхэнд анхны зочин компаниар танилцуулж байна. Вэб, мобайл аппликэйшний (UXUI) дизайны чиглэлд үйлчилгээ үзүүлдэг, салбартаа хамгийн олон жил болсон, туршлагатай компани аль вэ гэвэл юун түрүүнд "Procraft"-ийг нэрлэнэ. Бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон олон аппликэйшний UXUI дизайн шийдлүүдийг гаргаснаараа "Procraft" агентлаг харилцагч, үйлчлүүлэгч нарынхаа итгэлийг олж, талархлыг хүлээсэн компани болж чадсан юм. Тэд “Бид харилцагч компаниудынхаа асуудлыг хамтран шийдэж, зорилгодоо хүрэхэд нь туслахын төлөө ажилладаг” хэмээн өөрсдийгөө энгийнээр тодорхойлжээ. "Procraft" компанийн хамт олон Анх 2012 онд үүсгэн байгуулагдсан тус компани 2016 оноос эхлэн "Google Ventures"-ийн “Дизайн спринт” аргачлалыг үйлчилгээндээ нэвтрүүлснээр UXUI дизайн шийдэл гаргах явцад тулгамддаг олон асуудлыг нэг дор шийдэж чадсан юм. Спринтийн зөвлөх үйлчилгээгээр тэд ердөө дөрөвхөн өдрийн дотор захиалагч талтайгаа асуудал сорилтоо хамтдаа тодорхойлж, шийдэл боловсруулж, туршиж болохуйц прототайп загвар гаргаж, түүнийгээ зорилтот харилцагчаар нь туршуулж, хэрэглэгчээсээ суралцдаг болсон байна. Хэрэглэгчийн тестийн үеэр Захиалагчийнхаа эрх ашиг гэхээс түрүүнд тэдний хэрэглэгчдийн оронд өөрийгөө тавьж үзсэнээр асуудал юунд байгааг илүү сайн тодорхойлж, улмаар тухайн бүтээгдэхүүнд илүү оновчтой, зөв дизайн шийдэл олж чаддаг аж. Дизайн спринтийн үр дүнг нь хараад харилцагч байгууллага нь бизнес чиглэлээ өөрчилсөн тохиолдол ч гарсан удаатай. Ингэж харилцагч нарынхаа үнэт цаг хугацаа, мөнгө, нөөцийг хэмнэж чаддаг нь "Procraft"-ийн харилцагч нартаа үзүүлдэг үйлчилгээний гол үнэ цэнэ юм.
https://unread.today/c/fuckup-ibatzaya	Зочинтой булан	Unread Today	2020-05-08T00:00:00	5 сарын 8, 2020	ФаакАп #7: Gold Salon-ий үүсгэн байгуулагч, стилист И.Батзаяа	<div class="article-body"> <blockquote><p>“Сэтгэл зүйчийн бүтэн жил хийж чадаагүй ажлыг сайн үсчин гучин минутанд хийдэг.” </p> <cite><p>Түгээмэл яриа</p> </cite></blockquote><p>Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “<a href="https://www.facebook.com/theGoldsalon" target="_blank">Gold Salon</a>”-ий үсний стилист <a href="https://www.facebook.com/zaya.zayaka.1420" target="_blank">И.Батзаяа</a>. Тэрээр өөрийн салоныг нээж, чадварлаг үсчин болох хүртлээ хэд хэдэн том сургамж авч байжээ. <br><br>Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол?</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">1.ТА ХЭН БЭ?</h3><p>Би Батлан хамгаалахын их сургуульд авто инженер мэргэжлээр сурч байлаа. Багадаа хөдөлгөөнтэй, сахилгагүй хүүхэд байсан учраас гэрийнхэн намайг хатуужилтай болгоно гэж энэ сургуульд оруулсан хэрэг. Намайг оюутан болоход хотын нэг захаас нөгөө зах руу автобусаар явах мөнгөнөөс эхлээд санхүүгийн хүндрэл манай гэрт тулгарсан юм. Ээжийн дүү хувцас оруулж ирж зардаг байхад би амралтын хоёр өдөр цүнх дүүрэн хувцас үүрч гараад өмд үзэх үү, гутал үзэх үү гээд л явж мөнгө олдог байлаа. Нэг өдөр “Seoul Hair Salon”-д хувцсаа зарах гээд орохдоо солонгосын алдартай үсчинтэй танилцаж ажилд орсон. Эхний гурван сар надаар зөвхөн үс л угаалгадаг ажил хийлгэж өдрийн хоолны мөнгө л өгдөг байлаа. Солонгос үсчиний гарын шавь болж, жилийн дараа салоны үндсэн ажилтан болсон. Энэ хооронд ажлаас гарах мянган шалтгаан байсан ч тэсэж үлдсэн. Тэрнээс хойш үс засах ажилд дурлаад, хэсэг хийн өөрийн авьяастайгаа олж мэдэрсэн гэж болно.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ?</h3><p></p><p>Өөрийн үсчиний салоныг нээх санаа төрлөө. 21 насандаа 2 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулаад 5 сая төгрөг зээлээд компани байгуулсан. Үсчин ажиллуулж мөнгө олж болдог юм байна гэдгийг ажиллаж байхдаа харсан учраас баруун солгойгүй үс засаад л байвал жигтэйхэн их мөнгө олох юм байна гэж бодсон хэрэг. Санхүүгийн эрх чөлөөнд хүрээд, захирал гэж дуудуулна даа гээд л гоё юм төсөөлдөг байв. Тэр үед хүмүүсийн үсийг хэвэнд цутгасан мэт засдаг байсан бол би үйлчлүүлэгчээ хараад, ярилцаад, өөрт нь тохирсон үсний стилийг санал болгох аргаар ажилладаг байлаа. Тухайн хүний мэргэжлийн онцлог, хувцасны стилийг хараад тохирох үсийг нь хэлж өгч чаддаг мэдрэмж надад байдаг. </p><p>Салоноо бусдаас содон байлгах гэж 24 цагаар ажиллуулдаг байлаа. Шөнө шоудахаар явж байгаа "шоучид" үсээ янзлуулах, баарнаас гарч ирсэн хүмүүс толгойгоо угаалгах гэж ганц нэг хүн шөнө орж ирдэг байв. Ингээд бараг тэндээ амьдардаг болсон. Бид дөрвүүлээ ажилладаг, нэг үйлчлүүлэгч орж ирэхэд охид маань хөл гарыг нь бариад бүрэн үйлчилнэ. Өдрийнхөө орлогоос дөрвүүлээ зочин буузаас хоол авч иднэ. Ингээд л сайхан байж байтал зээлийн төлбөр, түрээс нэхэгдээд санхүүгийн асуудал хүндэрч эхэлсэн. Бүх юмаа хаагаад, зараад өөр салонд үсчинээр ажилд ордог ч юм бил үү ч гэж бодож байв.</p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/4aefc1ab3d2ee0516203d3bf0d154f7e.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold"><div><br></div>3. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ?</h3><p>Санхүүгээ нөхөж дийлэхгүй болоод байж байтал маш гоё санал орж ирсэн. Манай шинэ оффист орж ирээд салоноо ажиллуулаач, эхний гурван сарын түрээс авахгүй, цаашдаа бас хөнгөлөлттэй түрээстэй явна гэж нэг хүн санал тавьж, тохиролцсон. Энэ ярианы талаар би өөрийн тэмдэглэлийн дэвтэрт тэмдэглэж үлдээсэн байдаг юм. Сайн байрлалтай газар хүмүүс их орж ирнэ гэж бодсон. Тэр үед хүмүүст овоо танигдаад мандаж явлаа. Гэнэт л олон сая төгрөгийн түрээсийн өрийн нэхэмжлэх бичиг гардаж авав. Ярьсан тохирсон юм байгаа гэтэл бид бичгээр тийм гэрээ хийгээгүй гээд миний гарын үсэг зурсан гэрээг үзүүлтэл ямар ч хөнгөлөлт байсангүй. Итгэж байна гээд л юу ч уншаагүй гарын үсгээ зурчихсан байсан. Сэтгэл хоосроод л сонин оргиод явчихсан. Шууд цагдаа сэргийлэх болоод хамаг юмаа битүүмжлүүлсэн. Хэдэн сэнс индүүгээ аваад өрөө төлөх графиктай л салоноо орхиод гарсан даа. Орлогоороо үнэтэй засварын ажлууд, шинэ сүүлийн үеийн чанартай гэсэн бүтээгдэхүүнүүдийг худалдаж авдаг байсан л даа. Тэр орой их сэтгэлээр унаж салоны ажилчидтайгаа маш их архи ууснаа санаж байна. Тэгээд нэг жижигхэн газар түрээслээд үхтэлээ ажиллаж нэг жилийн дотор бүх өрөө төлж дуусгасан. Мандаж явахад олон найзаар хүрээлэгдэж байсан ч сүүлдээ хэн ч байхгүй болдог юм билээ. Өрөө л даръя, ёстой харуулна даа гээд шүдээ зуугаад ажилласан.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4. ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ?</h3><p>Энэнээс хойш гэрээ гэдэг юмыг яс махандаа шингэтэл ойлгосон доо. Аман гэрээ, хүнтэй ярьсан ярианд итгэхгүй. Хүний юман дээр орж ажиллахгүй гэж өөртөө амлаж, өөрийгөө хөгжүүлье, Монголд дутагдаж байгаа юм юу байна гээд судалж эхэлсэн. Өөрөө бүх юмаа хариуцаж хэн нэгэнтэй хамтрахгүй гэж шийдэв. Аливаа зүйлд хайнга хандахгүй, жижиг гэлтгүй бүх деталиуд дээр анхааралтай хандах болсон. Уйгагүй урагш зүтгэх чадвар төлөвшил тэр үед суусан гэж боддог. Сэтгэл хөдлөлдөө хэт хөтлөгдөн яаран шийдвэр гаргахаа больж, дүгнэж цэгнэж сурсан. Ямар ч жижиг ажлыг гололгүй шүдээ зуугаад ганцаараа хийж сурсан. Өөрөө өөрийнхөө толгойг хариуцаад, ажлаа төлөвлөж хийдэг болсон. Одоо би энэ бизнест ороод 15 жил болж байна. Үсчиний бизнес бол ганц үс засах биш хүнтэй харьцдаг бизнес. Эмэгтэй хүний үснээс тэр хүний дүр төрх, албан ажил, өөрийгөө илэрхийлэх илэрхийлэмж гээд бүх юм нь харагдаж байдаг. Тухайн хүн өөртөө сэтгэл ханамжтай, тааламжтай байгаад баярласнаа илэрхийлэх үед ажлаасаа кайф авдаг даа. <br><br>Зочны инстаграм хуудас: <a href="https://www.instagram.com/zaynzya/" target="_blank">@zaynzya</a></p> <p></p><p class="MsoNormal"><i>Зочлох: <a href="https://www.facebook.com/funUB/?__tn__=%2Cd%2CP-R&eid=ARDqzJv7pMsBkbKTR6BD9zRO_9frCn-h1Io_ENq3VgmS9uhAGrTjsaXi50_w-USkgVdNlUTROV4X8pzH" target="_blank">Fuckup Nights Ulaanbaatar</a></i></p><p><i>Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой.<br><br>#sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar</i></p> </div>	“Сэтгэл зүйчийн бүтэн жил хийж чадаагүй ажлыг сайн үсчин гучин минутанд хийдэг.” Түгээмэл яриа Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “ Gold Salon ”-ий үсний стилист И.Батзаяа . Тэрээр өөрийн салоныг нээж, чадварлаг үсчин болох хүртлээ хэд хэдэн том сургамж авч байжээ. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол? 1.ТА ХЭН БЭ? Би Батлан хамгаалахын их сургуульд авто инженер мэргэжлээр сурч байлаа. Багадаа хөдөлгөөнтэй, сахилгагүй хүүхэд байсан учраас гэрийнхэн намайг хатуужилтай болгоно гэж энэ сургуульд оруулсан хэрэг. Намайг оюутан болоход хотын нэг захаас нөгөө зах руу автобусаар явах мөнгөнөөс эхлээд санхүүгийн хүндрэл манай гэрт тулгарсан юм. Ээжийн дүү хувцас оруулж ирж зардаг байхад би амралтын хоёр өдөр цүнх дүүрэн хувцас үүрч гараад өмд үзэх үү, гутал үзэх үү гээд л явж мөнгө олдог байлаа. Нэг өдөр “Seoul Hair Salon”-д хувцсаа зарах гээд орохдоо солонгосын алдартай үсчинтэй танилцаж ажилд орсон. Эхний гурван сар надаар зөвхөн үс л угаалгадаг ажил хийлгэж өдрийн хоолны мөнгө л өгдөг байлаа. Солонгос үсчиний гарын шавь болж, жилийн дараа салоны үндсэн ажилтан болсон. Энэ хооронд ажлаас гарах мянган шалтгаан байсан ч тэсэж үлдсэн. Тэрнээс хойш үс засах ажилд дурлаад, хэсэг хийн өөрийн авьяастайгаа олж мэдэрсэн гэж болно. 2. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? Өөрийн үсчиний салоныг нээх санаа төрлөө. 21 насандаа 2 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулаад 5 сая төгрөг зээлээд компани байгуулсан. Үсчин ажиллуулж мөнгө олж болдог юм байна гэдгийг ажиллаж байхдаа харсан учраас баруун солгойгүй үс засаад л байвал жигтэйхэн их мөнгө олох юм байна гэж бодсон хэрэг. Санхүүгийн эрх чөлөөнд хүрээд, захирал гэж дуудуулна даа гээд л гоё юм төсөөлдөг байв. Тэр үед хүмүүсийн үсийг хэвэнд цутгасан мэт засдаг байсан бол би үйлчлүүлэгчээ хараад, ярилцаад, өөрт нь тохирсон үсний стилийг санал болгох аргаар ажилладаг байлаа. Тухайн хүний мэргэжлийн онцлог, хувцасны стилийг хараад тохирох үсийг нь хэлж өгч чаддаг мэдрэмж надад байдаг. Салоноо бусдаас содон байлгах гэж 24 цагаар ажиллуулдаг байлаа. Шөнө шоудахаар явж байгаа "шоучид" үсээ янзлуулах, баарнаас гарч ирсэн хүмүүс толгойгоо угаалгах гэж ганц нэг хүн шөнө орж ирдэг байв. Ингээд бараг тэндээ амьдардаг болсон. Бид дөрвүүлээ ажилладаг, нэг үйлчлүүлэгч орж ирэхэд охид маань хөл гарыг нь бариад бүрэн үйлчилнэ. Өдрийнхөө орлогоос дөрвүүлээ зочин буузаас хоол авч иднэ. Ингээд л сайхан байж байтал зээлийн төлбөр, түрээс нэхэгдээд санхүүгийн асуудал хүндэрч эхэлсэн. Бүх юмаа хаагаад, зараад өөр салонд үсчинээр ажилд ордог ч юм бил үү ч гэж бодож байв. 3. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? Санхүүгээ нөхөж дийлэхгүй болоод байж байтал маш гоё санал орж ирсэн. Манай шинэ оффист орж ирээд салоноо ажиллуулаач, эхний гурван сарын түрээс авахгүй, цаашдаа бас хөнгөлөлттэй түрээстэй явна гэж нэг хүн санал тавьж, тохиролцсон. Энэ ярианы талаар би өөрийн тэмдэглэлийн дэвтэрт тэмдэглэж үлдээсэн байдаг юм. Сайн байрлалтай газар хүмүүс их орж ирнэ гэж бодсон. Тэр үед хүмүүст овоо танигдаад мандаж явлаа. Гэнэт л олон сая төгрөгийн түрээсийн өрийн нэхэмжлэх бичиг гардаж авав. Ярьсан тохирсон юм байгаа гэтэл бид бичгээр тийм гэрээ хийгээгүй гээд миний гарын үсэг зурсан гэрээг үзүүлтэл ямар ч хөнгөлөлт байсангүй. Итгэж байна гээд л юу ч уншаагүй гарын үсгээ зурчихсан байсан. Сэтгэл хоосроод л сонин оргиод явчихсан. Шууд цагдаа сэргийлэх болоод хамаг юмаа битүүмжлүүлсэн. Хэдэн сэнс индүүгээ аваад өрөө төлөх графиктай л салоноо орхиод гарсан даа. Орлогоороо үнэтэй засварын ажлууд, шинэ сүүлийн үеийн чанартай гэсэн бүтээгдэхүүнүүдийг худалдаж авдаг байсан л даа. Тэр орой их сэтгэлээр унаж салоны ажилчидтайгаа маш их архи ууснаа санаж байна. Тэгээд нэг жижигхэн газар түрээслээд үхтэлээ ажиллаж нэг жилийн дотор бүх өрөө төлж дуусгасан. Мандаж явахад олон найзаар хүрээлэгдэж байсан ч сүүлдээ хэн ч байхгүй болдог юм билээ. Өрөө л даръя, ёстой харуулна даа гээд шүдээ зуугаад ажилласан. 4. ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Энэнээс хойш гэрээ гэдэг юмыг яс махандаа шингэтэл ойлгосон доо. Аман гэрээ, хүнтэй ярьсан ярианд итгэхгүй. Хүний юман дээр орж ажиллахгүй гэж өөртөө амлаж, өөрийгөө хөгжүүлье, Монголд дутагдаж байгаа юм юу байна гээд судалж эхэлсэн. Өөрөө бүх юмаа хариуцаж хэн нэгэнтэй хамтрахгүй гэж шийдэв. Аливаа зүйлд хайнга хандахгүй, жижиг гэлтгүй бүх деталиуд дээр анхааралтай хандах болсон. Уйгагүй урагш зүтгэх чадвар төлөвшил тэр үед суусан гэж боддог. Сэтгэл хөдлөлдөө хэт хөтлөгдөн яаран шийдвэр гаргахаа больж, дүгнэж цэгнэж сурсан. Ямар ч жижиг ажлыг гололгүй шүдээ зуугаад ганцаараа хийж сурсан. Өөрөө өөрийнхөө толгойг хариуцаад, ажлаа төлөвлөж хийдэг болсон. Одоо би энэ бизнест ороод 15 жил болж байна. Үсчиний бизнес бол ганц үс засах биш хүнтэй харьцдаг бизнес. Эмэгтэй хүний үснээс тэр хүний дүр төрх, албан ажил, өөрийгөө илэрхийлэх илэрхийлэмж гээд бүх юм нь харагдаж байдаг. Тухайн хүн өөртөө сэтгэл ханамжтай, тааламжтай байгаад баярласнаа илэрхийлэх үед ажлаасаа кайф авдаг даа. Зочны инстаграм хуудас: @zaynzya Зочлох: Fuckup Nights Ulaanbaatar Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой. #sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar	> “Сэтгэл зүйчийн бүтэн жил хийж чадаагүй ажлыг сайн үсчин гучин минутанд хийдэг.” > > Түгээмэл яриа Бүтэлгүйтлийн түүх, түүнээс олж авсан сургамжаа хуваалцдаг "ФаакАп" булангийн энэ удаагийн зочин бол “Gold Salon”-ий үсний стилист И.Батзаяа. Тэрээр өөрийн салоныг нээж, чадварлаг үсчин болох хүртлээ хэд хэдэн том сургамж авч байжээ. Тэр чухам юун дээр алдсан юм бол? Тэгээд юу сураа бол? ### 1.ТА ХЭН БЭ? Би Батлан хамгаалахын их сургуульд авто инженер мэргэжлээр сурч байлаа. Багадаа хөдөлгөөнтэй, сахилгагүй хүүхэд байсан учраас гэрийнхэн намайг хатуужилтай болгоно гэж энэ сургуульд оруулсан хэрэг. Намайг оюутан болоход хотын нэг захаас нөгөө зах руу автобусаар явах мөнгөнөөс эхлээд санхүүгийн хүндрэл манай гэрт тулгарсан юм. Ээжийн дүү хувцас оруулж ирж зардаг байхад би амралтын хоёр өдөр цүнх дүүрэн хувцас үүрч гараад өмд үзэх үү, гутал үзэх үү гээд л явж мөнгө олдог байлаа. Нэг өдөр “Seoul Hair Salon”-д хувцсаа зарах гээд орохдоо солонгосын алдартай үсчинтэй танилцаж ажилд орсон. Эхний гурван сар надаар зөвхөн үс л угаалгадаг ажил хийлгэж өдрийн хоолны мөнгө л өгдөг байлаа. Солонгос үсчиний гарын шавь болж, жилийн дараа салоны үндсэн ажилтан болсон. Энэ хооронд ажлаас гарах мянган шалтгаан байсан ч тэсэж үлдсэн. Тэрнээс хойш үс засах ажилд дурлаад, хэсэг хийн өөрийн авьяастайгаа олж мэдэрсэн гэж болно. ### 2. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? Өөрийн үсчиний салоныг нээх санаа төрлөө. 21 насандаа 2 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулаад 5 сая төгрөг зээлээд компани байгуулсан. Үсчин ажиллуулж мөнгө олж болдог юм байна гэдгийг ажиллаж байхдаа харсан учраас баруун солгойгүй үс засаад л байвал жигтэйхэн их мөнгө олох юм байна гэж бодсон хэрэг. Санхүүгийн эрх чөлөөнд хүрээд, захирал гэж дуудуулна даа гээд л гоё юм төсөөлдөг байв. Тэр үед хүмүүсийн үсийг хэвэнд цутгасан мэт засдаг байсан бол би үйлчлүүлэгчээ хараад, ярилцаад, өөрт нь тохирсон үсний стилийг санал болгох аргаар ажилладаг байлаа. Тухайн хүний мэргэжлийн онцлог, хувцасны стилийг хараад тохирох үсийг нь хэлж өгч чаддаг мэдрэмж надад байдаг. Салоноо бусдаас содон байлгах гэж 24 цагаар ажиллуулдаг байлаа. Шөнө шоудахаар явж байгаа "шоучид" үсээ янзлуулах, баарнаас гарч ирсэн хүмүүс толгойгоо угаалгах гэж ганц нэг хүн шөнө орж ирдэг байв. Ингээд бараг тэндээ амьдардаг болсон. Бид дөрвүүлээ ажилладаг, нэг үйлчлүүлэгч орж ирэхэд охид маань хөл гарыг нь бариад бүрэн үйлчилнэ. Өдрийнхөө орлогоос дөрвүүлээ зочин буузаас хоол авч иднэ. Ингээд л сайхан байж байтал зээлийн төлбөр, түрээс нэхэгдээд санхүүгийн асуудал хүндэрч эхэлсэн. Бүх юмаа хаагаад, зараад өөр салонд үсчинээр ажилд ордог ч юм бил үү ч гэж бодож байв. ### 3. ЮУ ТОХИОЛДСОН БЭ? Санхүүгээ нөхөж дийлэхгүй болоод байж байтал маш гоё санал орж ирсэн. Манай шинэ оффист орж ирээд салоноо ажиллуулаач, эхний гурван сарын түрээс авахгүй, цаашдаа бас хөнгөлөлттэй түрээстэй явна гэж нэг хүн санал тавьж, тохиролцсон. Энэ ярианы талаар би өөрийн тэмдэглэлийн дэвтэрт тэмдэглэж үлдээсэн байдаг юм. Сайн байрлалтай газар хүмүүс их орж ирнэ гэж бодсон. Тэр үед хүмүүст овоо танигдаад мандаж явлаа. Гэнэт л олон сая төгрөгийн түрээсийн өрийн нэхэмжлэх бичиг гардаж авав. Ярьсан тохирсон юм байгаа гэтэл бид бичгээр тийм гэрээ хийгээгүй гээд миний гарын үсэг зурсан гэрээг үзүүлтэл ямар ч хөнгөлөлт байсангүй. Итгэж байна гээд л юу ч уншаагүй гарын үсгээ зурчихсан байсан. Сэтгэл хоосроод л сонин оргиод явчихсан. Шууд цагдаа сэргийлэх болоод хамаг юмаа битүүмжлүүлсэн. Хэдэн сэнс индүүгээ аваад өрөө төлөх графиктай л салоноо орхиод гарсан даа. Орлогоороо үнэтэй засварын ажлууд, шинэ сүүлийн үеийн чанартай гэсэн бүтээгдэхүүнүүдийг худалдаж авдаг байсан л даа. Тэр орой их сэтгэлээр унаж салоны ажилчидтайгаа маш их архи ууснаа санаж байна. Тэгээд нэг жижигхэн газар түрээслээд үхтэлээ ажиллаж нэг жилийн дотор бүх өрөө төлж дуусгасан. Мандаж явахад олон найзаар хүрээлэгдэж байсан ч сүүлдээ хэн ч байхгүй болдог юм билээ. Өрөө л даръя, ёстой харуулна даа гээд шүдээ зуугаад ажилласан. ### 4. ЯМАР СУРГАМЖ АВСАН БЭ? Энэнээс хойш гэрээ гэдэг юмыг яс махандаа шингэтэл ойлгосон доо. Аман гэрээ, хүнтэй ярьсан ярианд итгэхгүй. Хүний юман дээр орж ажиллахгүй гэж өөртөө амлаж, өөрийгөө хөгжүүлье, Монголд дутагдаж байгаа юм юу байна гээд судалж эхэлсэн. Өөрөө бүх юмаа хариуцаж хэн нэгэнтэй хамтрахгүй гэж шийдэв. Аливаа зүйлд хайнга хандахгүй, жижиг гэлтгүй бүх деталиуд дээр анхааралтай хандах болсон. Уйгагүй урагш зүтгэх чадвар төлөвшил тэр үед суусан гэж боддог. Сэтгэл хөдлөлдөө хэт хөтлөгдөн яаран шийдвэр гаргахаа больж, дүгнэж цэгнэж сурсан. Ямар ч жижиг ажлыг гололгүй шүдээ зуугаад ганцаараа хийж сурсан. Өөрөө өөрийнхөө толгойг хариуцаад, ажлаа төлөвлөж хийдэг болсон. Одоо би энэ бизнест ороод 15 жил болж байна. Үсчиний бизнес бол ганц үс засах биш хүнтэй харьцдаг бизнес. Эмэгтэй хүний үснээс тэр хүний дүр төрх, албан ажил, өөрийгөө илэрхийлэх илэрхийлэмж гээд бүх юм нь харагдаж байдаг. Тухайн хүн өөртөө сэтгэл ханамжтай, тааламжтай байгаад баярласнаа илэрхийлэх үед ажлаасаа кайф авдаг даа. Зочны инстаграм хуудас: @zaynzya Зочлох: Fuckup Nights Ulaanbaatar Та бүхэн бидэнтэй үнэтэй сургамж авсан түүхээ хуваалцахын зэрэгцээ онц содон түүхийг хүүрнэх сонирхолтой зочдыг санал болгоорой. #sharethefailure #fuckupnights #fuckupnightsulaanbaatar
https://unread.today/c/posted-levelup-podcast-s1e3	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-09-16T00:00:00	9 сарын 16, 2020	LevelUp Podcast S1E3: Agile Project Management - Л.Буянтөгс	<div class="article-body"> <p>“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв "<a href='http://"https://www.facebook.com/MOffice.Coworking\"' target="_blank">Moffice Coworking</a>"-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын гурав дахь дугаарыг өргөн барьж байна. Энэ удаагийн зочноор Мобиком Корпорацын Мэдээллийн Технологийн Албаны Програм Хөгжүүлэлтийн Хэлтсийн менежер Л.Буянтөгс оролцлоо. "Agile Project Management" сэдвийн хүрээнд явагдсан сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч үзнэ үү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ПОДКАСТЫН ХУРААНГУЙ</h3><p></p><p>01:23 Анх ажлын гараагаа хаанаас эхэлсэн тухай <br>02:13 Яагаад IT мэргэжил сонгох болсон тухай, IT мэргэжлийн талаар <br>03:10 2004 оны үеийн Мобиком корпорацийн IT багийн тухай түүх, хэрэглэгчид, одоог хүртэл хэрхэн өргөжсөн <br>04:10 Харилцаа холбооны салбарт гар утас, 4G, 5G системийн ард ажиллаж байдаг олон инженерүүд, програм хөгжүүлэгчтэй ажиллах, удирдах туршлагаас <br>05:30 Мэдээлэл технологи, IT салбарын ойлголт <br>07:17 “VOO”, “Yomo” монгол манга зэрэг бүтээгдэхүүний онцлог <br>08:20 Бүтээгдэхүүн зах зээл дээр байршуулж бий болгох процессийн талаар <br>11:04 Сүүлийн үеийн IT төслүүд хэрэгжүүлэхэд хамгийн оновчтой арга барил <br>13:48 Agile Төслийн менежментийн арга барил <br>19:40 Багийн бүтээмжийн талаар <br>25:20 IT салбарт ажиллаж буй стартапуудад өгөх зөвлөгөө <br>27:06 Амжилттай төсөл хэрэгжүүлэхэд санаж байх зүйлс <br>30:40 Мобиком корпораци хөл хорионы үед хэрхэн ажилласан.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/4gz1xagRzFg?rel=0"></iframe> </div> </div>	“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв " Moffice Coworking "-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын гурав дахь дугаарыг өргөн барьж байна. Энэ удаагийн зочноор Мобиком Корпорацын Мэдээллийн Технологийн Албаны Програм Хөгжүүлэлтийн Хэлтсийн менежер Л.Буянтөгс оролцлоо. "Agile Project Management" сэдвийн хүрээнд явагдсан сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч үзнэ үү. ПОДКАСТЫН ХУРААНГУЙ 01:23 Анх ажлын гараагаа хаанаас эхэлсэн тухай 02:13 Яагаад IT мэргэжил сонгох болсон тухай, IT мэргэжлийн талаар 03:10 2004 оны үеийн Мобиком корпорацийн IT багийн тухай түүх, хэрэглэгчид, одоог хүртэл хэрхэн өргөжсөн 04:10 Харилцаа холбооны салбарт гар утас, 4G, 5G системийн ард ажиллаж байдаг олон инженерүүд, програм хөгжүүлэгчтэй ажиллах, удирдах туршлагаас 05:30 Мэдээлэл технологи, IT салбарын ойлголт 07:17 “VOO”, “Yomo” монгол манга зэрэг бүтээгдэхүүний онцлог 08:20 Бүтээгдэхүүн зах зээл дээр байршуулж бий болгох процессийн талаар 11:04 Сүүлийн үеийн IT төслүүд хэрэгжүүлэхэд хамгийн оновчтой арга барил 13:48 Agile Төслийн менежментийн арга барил 19:40 Багийн бүтээмжийн талаар 25:20 IT салбарт ажиллаж буй стартапуудад өгөх зөвлөгөө 27:06 Амжилттай төсөл хэрэгжүүлэхэд санаж байх зүйлс 30:40 Мобиком корпораци хөл хорионы үед хэрхэн ажилласан.	“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв "Moffice Coworking"-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын гурав дахь дугаарыг өргөн барьж байна. Энэ удаагийн зочноор Мобиком Корпорацын Мэдээллийн Технологийн Албаны Програм Хөгжүүлэлтийн Хэлтсийн менежер Л.Буянтөгс оролцлоо. "Agile Project Management" сэдвийн хүрээнд явагдсан сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч үзнэ үү. ### ПОДКАСТЫН ХУРААНГУЙ 01:23 Анх ажлын гараагаа хаанаас эхэлсэн тухай 02:13 Яагаад IT мэргэжил сонгох болсон тухай, IT мэргэжлийн талаар 03:10 2004 оны үеийн Мобиком корпорацийн IT багийн тухай түүх, хэрэглэгчид, одоог хүртэл хэрхэн өргөжсөн 04:10 Харилцаа холбооны салбарт гар утас, 4G, 5G системийн ард ажиллаж байдаг олон инженерүүд, програм хөгжүүлэгчтэй ажиллах, удирдах туршлагаас 05:30 Мэдээлэл технологи, IT салбарын ойлголт 07:17 “VOO”, “Yomo” монгол манга зэрэг бүтээгдэхүүний онцлог 08:20 Бүтээгдэхүүн зах зээл дээр байршуулж бий болгох процессийн талаар 11:04 Сүүлийн үеийн IT төслүүд хэрэгжүүлэхэд хамгийн оновчтой арга барил 13:48 Agile Төслийн менежментийн арга барил 19:40 Багийн бүтээмжийн талаар 25:20 IT салбарт ажиллаж буй стартапуудад өгөх зөвлөгөө 27:06 Амжилттай төсөл хэрэгжүүлэхэд санаж байх зүйлс 30:40 Мобиком корпораци хөл хорионы үед хэрхэн ажилласан.
https://unread.today/c/posted-levelup-podcast-s1e2	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-08-26T00:00:00	8 сарын 26, 2020	LevelUp: Podcast S1E2: Entrepreneur Journey - Э.Цоморлиг	<div class="article-body"> <p></p><p>“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв "<a href="https://www.facebook.com/MOffice.Coworking/" target="_blank">Moffice Coworking</a>"-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын хоёр дахь дугаарыг өргөн барьж байна. <br> <br>Энэ дугаарын зочноор <a href="https://www.facebook.com/Joinme.mn/" target="_blank">Joinme.mn</a> платформын хамтран үүсгэн байгуулагч Э.Цоморлиг оролцлоо. МУИС-д аялал жуулчлалын чиглэлээр багшилж байгаад, мэргэжил, сонирхлынхоо дагуу гарааны бизнесээ эхлүүлж, өдийг хүртэл чамгүй үр дүнг үзүүлээд буй түүний сонирхолтой түүхийг хүлээн авч сонсоорой.</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/JQjeldJ_pFQ?rel=0"></iframe> </div> </div>	“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв " Moffice Coworking "-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын хоёр дахь дугаарыг өргөн барьж байна. Энэ дугаарын зочноор Joinme.mn платформын хамтран үүсгэн байгуулагч Э.Цоморлиг оролцлоо. МУИС-д аялал жуулчлалын чиглэлээр багшилж байгаад, мэргэжил, сонирхлынхоо дагуу гарааны бизнесээ эхлүүлж, өдийг хүртэл чамгүй үр дүнг үзүүлээд буй түүний сонирхолтой түүхийг хүлээн авч сонсоорой.	“Мобиком” корпорацын дэргэдэх, гарааны бизнес болон инновацыг дэмжих төв "Moffice Coworking"-оос бизнес эрхлэгч залуучуудад зориулан энтрепренершип, стартап, инновац, интрапренершип сэдвүүдийн хүрээнд хоёр долоо хоног тутам сонирхолтой зочидтой хийсэн ярилцлагыг хүргэдэг LevelUp подкастын хоёр дахь дугаарыг өргөн барьж байна. Энэ дугаарын зочноор Joinme.mn платформын хамтран үүсгэн байгуулагч Э.Цоморлиг оролцлоо. МУИС-д аялал жуулчлалын чиглэлээр багшилж байгаад, мэргэжил, сонирхлынхоо дагуу гарааны бизнесээ эхлүүлж, өдийг хүртэл чамгүй үр дүнг үзүүлээд буй түүний сонирхолтой түүхийг хүлээн авч сонсоорой.
https://unread.today/c/essentials-jezel	Зочинтой булан	Unread Today	2020-05-15T00:00:00	5 сарын 15, 2020	Артист Жизел	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 100.172%;">Д. Ганзул а.к.а Жизел</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 100.172%;">Контент бүтээгч, артист</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 100.172%;"><p>"Ичи-го ичи-э"</p><p>Энэ агшин, энэ зөрлөг амьдралд дахиж хэзээ ч давтагдахгүй.</p></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 100.172%;"><img src="https://unread.today/files/48/c8b9d9a4c03ef3f63b3370ad82812f6d.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 38px; height: 38px;"><img src="https://unread.today/files/48/5e5b3634fb4bc2323a3db5377382e417.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 38px; height: 38px;"><img src="https://unread.today/files/48/1a55588877fe89160338c14c98eade89.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 38px; height: 38px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Чихэвч<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Дуу, аяыг сонсохдоо няхуур, бийт болгоныг салгаж сонсохыг хичээдэг болохоор чихэвч голомтгой. Яг тэрийг маань мэдрээд ах маань өгч байсан. Дуугаралт сайтай нэг том, нэг жижиг чихэвч авч явдаг.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/c08689e9002da42412a82ca856032acf.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/57fb63c486e35bf7eac19a3a20d3e765.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Macbook Air</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Хийсэн бүх бүтээлч ажлууд маань энэ компьютер дээр хийгдсэн байдаг. Анх оюутан болоход аав ээж маань бэлэг болгон авч өгсөн. Зургаан жил цуг байна.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/96dd62459daca910b9c1714b9008909e.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/62b4969b6c9bdc8aacb5ccb7d2e65cbc.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Air Force 1 Jester XX</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өсгийтэй гутал уу? Пүүз үү? Гэвэл пүүзийг үргэлж сонгох байх. Гоё хэлбэр, өнгө, материалтай пүүзэнд шүлсээ гойжуулдаг. Баян эгч болоод Sneakerhead юм уу Custom Sneaker Artist болж дураараа дургих байх :P<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/1fb55c226a01ef0181cecc4520107eec.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/a1bd988dda4e6cff986eb0bb0e183eba.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1203.9682539683" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Ногоон ундаа<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Өдөр бүр дитокс хийх бууцай, киви, банана, алимтай шүүс ууж хэвшиж байна. Энийг л хийж уухын тулд блэндэр хүртэл худалдаж авсан кк. </p><p>Ходоод цэвэрлэх, эрч хүч нэмэгдүүлэх, амин дэмээр тэтгэх гэх мэт олон ашиг тустай.</p></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/ad6f3061222644b0f16c97e6c8b6966b.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/d8a460700b59c92290a98c0b05bee691.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(253, 137, 140);">Цагираган ээмэг<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өдөр болгон, ихэнх хувцсан дээр зүүж болох аксесуар. Би чимэглэл авахдаа ихэвчлэн мөнгөлөг, алтлаг, хар гэсэн 3 өнгийн аль нэгийг сонгодог. Учир нь аль ч хувцсан дээр зохицох магадлалтай өнгүүд юм.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/7034e1e7d87f7c82702ecd2c9326f31a.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/f71c6b28b3690d23855f95ee7ea7d954.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Журнал<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Улам бүтээлч болгоход туслах, өдөр бүр хийх дасгалуудтай тэмдэглэлийн дэвтрээ цүнхэндээ байнга авч явдаг. </p><p>Ер нь дэвтэр, цаасан дээр тэмдэглэл хөтлөх дуртай болохоор үүнээс гадна хэд хэдэн дэвтэртэй.</p></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/0f06e71ecfafd732077acc822a0a6354.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/aeddd099dbe8c2a65ed6db436ec1fd54.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Камер<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Анх зураг дарж үзсэн, өөрийн өмчийн ганц камер.<br><br>Гэрэл зураг надад өөрийн харах өнцөг болоод өнгийг бусадтай хуваалцах боломжийг олгосон.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/5de97d8890dc93c4043d9c3b7e9c9180.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/f771516e01e7cf71080fd58074513b2a.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Юүдэнтэй цамц<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;"><p>Юүдэнтэй цамц өмсөхөөр хамгаалагдсан, аюулгүй, тухтай санагддаг. Өөрийгөө нуухад тусалдаг гэх юм уу?</p><p>Бас би ах нарынхаа хувцсыг өмсөх, ер нь л эрэгтэй, "gender-neutral" хувцсанд дуртай болохоор юүдэнтэй цамц бол хувцасны шүүгээнд заавал байх ёстой хувцас.</p></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/cb99587e541cb4caf74b544e86400ecc.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/d990fc6b9168cd76e115e045abc3e476.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(84, 164, 194);">Нөхөрлөлийн бугуйвч<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ижил бугуйвч зүүдэг хүнтэйгээ ямар нэгэн нандин зүйлээр холбогдож байгаа юм шиг санагддаг. Надад цагаан, нөгөө найзад маань хар өнгөтэй байдаг. Тухайн үед арга билгийг илэрхийлэх бэлгэ тэмдэг гэж худалдаж авч байлаа.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/e7a129b60bece060aa972409b3275627.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/f602a66b9390140e62bc018260862652.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 94.4923%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Чирнээлэн ягаан шампунь<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Сүүлийн 3 жил цагаан, цэнхэр, саарал үстэй байсан болохоор заавал чирнээлэн ягаан шампуниар угааж өнгийг нь сэргээх хэрэгтэй болдог. Би цайвар үсэндээ их дуртай, бас бараг миний имиж болсон болохоор байнга хэрэглэдэг зүйлсийн нэг.<br></td><td style="width: 22.031%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/87022021781cf7a966c930527b86fcb0.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.2685%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/5ac90d4eadccf98afd576d2da5964ba0.JPG" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Д. Ганзул а.к.а Жизел Контент бүтээгч, артист "Ичи-го ичи-э" Энэ агшин, энэ зөрлөг амьдралд дахиж хэзээ ч давтагдахгүй. 1 Чихэвч Дуу, аяыг сонсохдоо няхуур, бийт болгоныг салгаж сонсохыг хичээдэг болохоор чихэвч голомтгой. Яг тэрийг маань мэдрээд ах маань өгч байсан. Дуугаралт сайтай нэг том, нэг жижиг чихэвч авч явдаг. 2 Macbook Air Хийсэн бүх бүтээлч ажлууд маань энэ компьютер дээр хийгдсэн байдаг. Анх оюутан болоход аав ээж маань бэлэг болгон авч өгсөн. Зургаан жил цуг байна. 3 Air Force 1 Jester XX Өсгийтэй гутал уу? Пүүз үү? Гэвэл пүүзийг үргэлж сонгох байх. Гоё хэлбэр, өнгө, материалтай пүүзэнд шүлсээ гойжуулдаг. Баян эгч болоод Sneakerhead юм уу Custom Sneaker Artist болж дураараа дургих байх :P 4 Ногоон ундаа Өдөр бүр дитокс хийх бууцай, киви, банана, алимтай шүүс ууж хэвшиж байна. Энийг л хийж уухын тулд блэндэр хүртэл худалдаж авсан кк. Ходоод цэвэрлэх, эрч хүч нэмэгдүүлэх, амин дэмээр тэтгэх гэх мэт олон ашиг тустай. 5 Цагираган ээмэг Өдөр болгон, ихэнх хувцсан дээр зүүж болох аксесуар. Би чимэглэл авахдаа ихэвчлэн мөнгөлөг, алтлаг, хар гэсэн 3 өнгийн аль нэгийг сонгодог. Учир нь аль ч хувцсан дээр зохицох магадлалтай өнгүүд юм. 6 Журнал Улам бүтээлч болгоход туслах, өдөр бүр хийх дасгалуудтай тэмдэглэлийн дэвтрээ цүнхэндээ байнга авч явдаг. Ер нь дэвтэр, цаасан дээр тэмдэглэл хөтлөх дуртай болохоор үүнээс гадна хэд хэдэн дэвтэртэй. 7 Камер Анх зураг дарж үзсэн, өөрийн өмчийн ганц камер. Гэрэл зураг надад өөрийн харах өнцөг болоод өнгийг бусадтай хуваалцах боломжийг олгосон. 8 Юүдэнтэй цамц Юүдэнтэй цамц өмсөхөөр хамгаалагдсан, аюулгүй, тухтай санагддаг. Өөрийгөө нуухад тусалдаг гэх юм уу? Бас би ах нарынхаа хувцсыг өмсөх, ер нь л эрэгтэй, "gender-neutral" хувцсанд дуртай болохоор юүдэнтэй цамц бол хувцасны шүүгээнд заавал байх ёстой хувцас. 9 Нөхөрлөлийн бугуйвч Ижил бугуйвч зүүдэг хүнтэйгээ ямар нэгэн нандин зүйлээр холбогдож байгаа юм шиг санагддаг. Надад цагаан, нөгөө найзад маань хар өнгөтэй байдаг. Тухайн үед арга билгийг илэрхийлэх бэлгэ тэмдэг гэж худалдаж авч байлаа. 10 Чирнээлэн ягаан шампунь Сүүлийн 3 жил цагаан, цэнхэр, саарал үстэй байсан болохоор заавал чирнээлэн ягаан шампуниар угааж өнгийг нь сэргээх хэрэгтэй болдог. Би цайвар үсэндээ их дуртай, бас бараг миний имиж болсон болохоор байнга хэрэглэдэг зүйлсийн нэг.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Д. Ганзул а.к.а Жизел \| \| \| \| \| Контент бүтээгч, артист \| \| \| \| \| "Ичи-го ичи-э" Энэ агшин, энэ зөрлөг амьдралд дахиж хэзээ ч давтагдахгүй. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Чихэвч \| \| \| \| Дуу, аяыг сонсохдоо няхуур, бийт болгоныг салгаж сонсохыг хичээдэг болохоор чихэвч голомтгой. Яг тэрийг маань мэдрээд ах маань өгч байсан. Дуугаралт сайтай нэг том, нэг жижиг чихэвч авч явдаг. \| \| \| \| 2 \| Macbook Air \| \| \| \| Хийсэн бүх бүтээлч ажлууд маань энэ компьютер дээр хийгдсэн байдаг. Анх оюутан болоход аав ээж маань бэлэг болгон авч өгсөн. Зургаан жил цуг байна. \| \| \| \| \| 3 \| Air Force 1 Jester XX \| \| \| \| Өсгийтэй гутал уу? Пүүз үү? Гэвэл пүүзийг үргэлж сонгох байх. Гоё хэлбэр, өнгө, материалтай пүүзэнд шүлсээ гойжуулдаг. Баян эгч болоод Sneakerhead юм уу Custom Sneaker Artist болж дураараа дургих байх :P \| \| \| \| 4 \| Ногоон ундаа \| \| \| \| Өдөр бүр дитокс хийх бууцай, киви, банана, алимтай шүүс ууж хэвшиж байна. Энийг л хийж уухын тулд блэндэр хүртэл худалдаж авсан кк. Ходоод цэвэрлэх, эрч хүч нэмэгдүүлэх, амин дэмээр тэтгэх гэх мэт олон ашиг тустай. \| \| \| \| 5 \| Цагираган ээмэг \| \| \| \| Өдөр болгон, ихэнх хувцсан дээр зүүж болох аксесуар. Би чимэглэл авахдаа ихэвчлэн мөнгөлөг, алтлаг, хар гэсэн 3 өнгийн аль нэгийг сонгодог. Учир нь аль ч хувцсан дээр зохицох магадлалтай өнгүүд юм. \| \| \| \| 6 \| Журнал \| \| \| \| Улам бүтээлч болгоход туслах, өдөр бүр хийх дасгалуудтай тэмдэглэлийн дэвтрээ цүнхэндээ байнга авч явдаг. Ер нь дэвтэр, цаасан дээр тэмдэглэл хөтлөх дуртай болохоор үүнээс гадна хэд хэдэн дэвтэртэй. \| \| \| \| 7 \| Камер \| \| \| \| Анх зураг дарж үзсэн, өөрийн өмчийн ганц камер. Гэрэл зураг надад өөрийн харах өнцөг болоод өнгийг бусадтай хуваалцах боломжийг олгосон. \| \| \| \| 8 \| Юүдэнтэй цамц \| \| \| \| Юүдэнтэй цамц өмсөхөөр хамгаалагдсан, аюулгүй, тухтай санагддаг. Өөрийгөө нуухад тусалдаг гэх юм уу? Бас би ах нарынхаа хувцсыг өмсөх, ер нь л эрэгтэй, "gender-neutral" хувцсанд дуртай болохоор юүдэнтэй цамц бол хувцасны шүүгээнд заавал байх ёстой хувцас. \| \| \| \| 9 \| Нөхөрлөлийн бугуйвч \| \| \| \| Ижил бугуйвч зүүдэг хүнтэйгээ ямар нэгэн нандин зүйлээр холбогдож байгаа юм шиг санагддаг. Надад цагаан, нөгөө найзад маань хар өнгөтэй байдаг. Тухайн үед арга билгийг илэрхийлэх бэлгэ тэмдэг гэж худалдаж авч байлаа. \| \| \| \| 10 \| Чирнээлэн ягаан шампунь \| \| \| \| Сүүлийн 3 жил цагаан, цэнхэр, саарал үстэй байсан болохоор заавал чирнээлэн ягаан шампуниар угааж өнгийг нь сэргээх хэрэгтэй болдог. Би цайвар үсэндээ их дуртай, бас бараг миний имиж болсон болохоор байнга хэрэглэдэг зүйлсийн нэг. \| \| \|
https://unread.today/c/essentials-bee	Зочинтой булан	Unread Today	2020-06-04T00:00:00	6 сарын 4, 2020	Артист @beeinker- Өсгөгч, шагай, стикер...	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 99.6875%;">Зөгий</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.6875%;">Артист, Click Click Boom бүлгийн гишүүн</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.6875%;">"Юуны түрүүнд бурханыг тавь."<br><br>Дэнзэл Вашингтон</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 99.6875%;"><img src="https://unread.today/files/48/391a597c46bb57c28c608e351bac41cc.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/b759df113be15ac2d2e2ff4bd26bb635.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/0a43e57de63c037bc2927fbbdf14fef7.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Пасспорт</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Одоогоор миний бие Номхон далайн эрэг дагуу, АНУ-ын баруун эрэгт байрлах Калифорни мужид байна.Тус муж нь таатай сайхан уур амьсгал болон олон үндэстэн ястанаас бүрдсэн хүн амаараа алдартай.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/dad3f5409cb309e970c6b533e61ab4d8.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/2ceabc2f75888bfb934c0d703f4e4285.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Маск</td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Дэлхий дахинд, АНУ-д нөхцөл байдал ямар байгааг бүгд л мэднэ. Маск бол өдгөө хүн бүрийн салшгүй зүйл болчихлоо.<br>#staysafe</td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/59d7dca3c9b0244ef85af9bcd6bcb1c4.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/d2424eee84c1a8e65095da7100db17dc.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Зөөврийн өсгөгч</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Зөөврийн Bose SoundLink Micro Bluetooth Speaker-ээр чихээ цэнэглэж байна даа.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/53dfb28bb15b015fa1a92fba74ff9751.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/6ba0759d1306ed62ca1f043e1b89a267.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Дөрвөн бэрх шагай<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Монголын ард түмэн өнө эртний үеэс шагайг мэргэний зөнтэй хэмээн бэлгэшээн дээдэлж ирсэн. Энэхүү мэргэ нь Монгол угсаатны дунд хамгийн өргөн дэлгэрсэн, үнэн зөвийн магадлал өндөртэй гэгддэг.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/1575b85b7adcd33a875aa50a3e690f9d.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/da5b9103428e5cce6b338114c6f7ace5.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Эскизний дэвтэр</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Ухаанаа урнаар буулгахыг хичээж байна.<br>Монгол өв уламжлалаа үеийн үедээ уламжлуулан үлдээж байгаарай.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/4af37e78e7f2aee00f58180200092e21.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/e2a90cf568c1dca946cc89f3ba848ca3.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Шивээсний машин</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Одоогоор Stigma-Rotary tattoo machine/onyx black гэх машин бууг ашиглаж байна. Энэ загвар нь арьсанд зураасаар болон уусгалтаар зүүгээ сольж ашиглах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байдаг.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/07d5e239ef1a4ee02ee485ba32c5b162.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><img src="https://unread.today/files/48/78b234480146d2d50cb0917bddc7afda.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Шивээсний бэх</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Dynamic tattoo ink. Хар, цагаан, гүн хар өнгөнүүд.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/af3c684451b3a3c9a46b49a46c8dffd8.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/455355443e4621cf00fd501ac48322f7.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Арьсыг эдгээх наалт<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Шивээсний дараах арьс эдгээх наалт нь арьсанд тав тогтоолгүй маш сайн эдгээдэг. Сүүлийн үед хэрэглэгдэх болсон шинэ бүтээгдэхүүн.</td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/88f6babcff0a2fec6ddf77e6e180043a.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><img src="https://unread.today/files/48/6a983de7c62849cd218c5814151261b8.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Нэг удаагийн бээлий</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Нэг удаагийн ариун цэврийн бээлийг өдөр тутам ашигладаг.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img src="https://unread.today/files/48/9849741c5e50e89a0651fdfc863acc43.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/1119118bcd47a495d6568531d2f5181a.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1204.8" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 94.5312%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Стикер</td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Өөрийн дарсан болон зурсан зургуудаар стикер хийдэг.</td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/1a0b3991bc692ed4978756efec07916b.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="200,200" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><img src="https://unread.today/files/48/83f69a0a348b25a2c3fc84c11cf71cd1.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	Зөгий Артист, Click Click Boom бүлгийн гишүүн "Юуны түрүүнд бурханыг тавь." Дэнзэл Вашингтон 1 Пасспорт Одоогоор миний бие Номхон далайн эрэг дагуу, АНУ-ын баруун эрэгт байрлах Калифорни мужид байна.Тус муж нь таатай сайхан уур амьсгал болон олон үндэстэн ястанаас бүрдсэн хүн амаараа алдартай. 2 Маск Дэлхий дахинд, АНУ-д нөхцөл байдал ямар байгааг бүгд л мэднэ. Маск бол өдгөө хүн бүрийн салшгүй зүйл болчихлоо. #staysafe 3 Зөөврийн өсгөгч Зөөврийн Bose SoundLink Micro Bluetooth Speaker-ээр чихээ цэнэглэж байна даа. 4 Дөрвөн бэрх шагай Монголын ард түмэн өнө эртний үеэс шагайг мэргэний зөнтэй хэмээн бэлгэшээн дээдэлж ирсэн. Энэхүү мэргэ нь Монгол угсаатны дунд хамгийн өргөн дэлгэрсэн, үнэн зөвийн магадлал өндөртэй гэгддэг. 5 Эскизний дэвтэр Ухаанаа урнаар буулгахыг хичээж байна. Монгол өв уламжлалаа үеийн үедээ уламжлуулан үлдээж байгаарай. 6 Шивээсний машин Одоогоор Stigma-Rotary tattoo machine/onyx black гэх машин бууг ашиглаж байна. Энэ загвар нь арьсанд зураасаар болон уусгалтаар зүүгээ сольж ашиглах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байдаг. 7 Шивээсний бэх Dynamic tattoo ink. Хар, цагаан, гүн хар өнгөнүүд. 8 Арьсыг эдгээх наалт Шивээсний дараах арьс эдгээх наалт нь арьсанд тав тогтоолгүй маш сайн эдгээдэг. Сүүлийн үед хэрэглэгдэх болсон шинэ бүтээгдэхүүн. 9 Нэг удаагийн бээлий Нэг удаагийн ариун цэврийн бээлийг өдөр тутам ашигладаг. 10 Стикер Өөрийн дарсан болон зурсан зургуудаар стикер хийдэг.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Зөгий \| \| \| \| \| Артист, Click Click Boom бүлгийн гишүүн \| \| \| \| \| "Юуны түрүүнд бурханыг тавь." Дэнзэл Вашингтон \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Пасспорт \| \| \| \| Одоогоор миний бие Номхон далайн эрэг дагуу, АНУ-ын баруун эрэгт байрлах Калифорни мужид байна.Тус муж нь таатай сайхан уур амьсгал болон олон үндэстэн ястанаас бүрдсэн хүн амаараа алдартай. \| \| \| \| 2 \| Маск \| \| \| \| Дэлхий дахинд, АНУ-д нөхцөл байдал ямар байгааг бүгд л мэднэ. Маск бол өдгөө хүн бүрийн салшгүй зүйл болчихлоо. #staysafe \| \| \| \| \| 3 \| Зөөврийн өсгөгч \| \| \| \| Зөөврийн Bose SoundLink Micro Bluetooth Speaker-ээр чихээ цэнэглэж байна даа. \| \| \| \| 4 \| Дөрвөн бэрх шагай \| \| \| \| Монголын ард түмэн өнө эртний үеэс шагайг мэргэний зөнтэй хэмээн бэлгэшээн дээдэлж ирсэн. Энэхүү мэргэ нь Монгол угсаатны дунд хамгийн өргөн дэлгэрсэн, үнэн зөвийн магадлал өндөртэй гэгддэг. \| \| \| \| 5 \| Эскизний дэвтэр \| \| \| \| Ухаанаа урнаар буулгахыг хичээж байна. Монгол өв уламжлалаа үеийн үедээ уламжлуулан үлдээж байгаарай. \| \| \| \| 6 \| Шивээсний машин \| \| \| \| Одоогоор Stigma-Rotary tattoo machine/onyx black гэх машин бууг ашиглаж байна. Энэ загвар нь арьсанд зураасаар болон уусгалтаар зүүгээ сольж ашиглах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байдаг. \| \| \| \| 7 \| Шивээсний бэх \| \| \| \| Dynamic tattoo ink. Хар, цагаан, гүн хар өнгөнүүд. \| \| \| \| 8 \| Арьсыг эдгээх наалт \| \| \| \| Шивээсний дараах арьс эдгээх наалт нь арьсанд тав тогтоолгүй маш сайн эдгээдэг. Сүүлийн үед хэрэглэгдэх болсон шинэ бүтээгдэхүүн. \| \| \| \| 9 \| Нэг удаагийн бээлий \| \| \| \| Нэг удаагийн ариун цэврийн бээлийг өдөр тутам ашигладаг. \| \| \| \| 10 \| Стикер \| \| \| \| Өөрийн дарсан болон зурсан зургуудаар стикер хийдэг. \| \| \|
https://unread.today/c/fuckup-election2020	Зочинтой булан	Unread Today	2020-06-09T00:00:00	6 сарын 9, 2020	Фаакап #8 - Санал өгөхөд тохиолдсон хөгтэй, сургамжтай явдлууд	<div class="article-body"> <p><i>Ковер зурагт зүүн гараас: <a href="https://www.facebook.com/adiyatumurt" target="_blank">Т.Адъяатөмөр</a>, <a href="https://www.facebook.com/hulan.nemekhbayar" target="_blank">Н.Хулан</a>, <a href="https://www.facebook.com/satsocartoon" target="_blank">С.Цогтбаяр</a>, <a href="https://www.facebook.com/baigali.ochkhuu" target="_blank">О.Байгаль</a>, <a href="https://www.facebook.com/TumurbaatarPhotography/" target="_blank">О.Төмөрбаатар</a></i><br><br></p> <h2>Энэ удаагийн нийтлэлдээ бид таван зочныг урьж сонгууль өгөх, санал өгөхтэй холбоотой хөгтэй явдал, санаснаар болоогүй түүхүүдийг нь яриулсан юм. Эдгээр түүх хөнгөн хөгжилтэйн зэрэгцээ тун ч сургамжтай байх вий.</h2><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">СГЗ, шог зураач С.Цогтбаяр</h3><p></p><p dir="ltr">Социализмын үед бэлгэ тэмдгийн чанартай, сонголтгүй сонгууль болдог байсан бол 90 он гарч анх удаа чөлөөт ардчилсан сонгууль болоход маш сонин бөгөөд гоё байдаг байж билээ. Тэр бол үнэхээр том өөрчлөлт байлаа. Чөлөөтэй сонгодог болоод байж байтал сонгууль дагасан сайн муу үзэгдлүүд гарах болсон. Аргалаад өөр нэрээр дахиж орж сонгууль өгчихөөд байсан тул хуруун дээр тэмдэг тавьдаг болсон нь яг л мал шиг тамгалуулах мэт сонирхолтой үзэгдэл. Энэ нь ингээд дараагийн шат болчихож байгаа юм. За тэгээд сонгогдохын тулд мөнгө төгрөг, элдэв бусын юм амладаг үзэгдэл гаарсан. Санал өгөх анхны цэвэр ариун хүсэл эрмэлзэл буртаглагдаад ирж байгаа юм. Одоо монголчууд найм дахь удаагаа парламентын сонгуульд санал өгөх гэж байна. Энэ хооронд би ёстой л юу эсийг үзэв дээ. Санал өгсөн хүн маань буруу замаар будаа тээхийг үзэв, сайн хүнийг танилгүй саналаа өгөөгүй харамсаж үзэв, өөрөө санал өгсөн ч бусад хүн хангалттай санал өгөлгүй унахыг нь үзэв. Одоо бол долоо шархадсан доголон чоно гэдэг шиг хуурагдсан, эргэлзсэн, зовлон туулсан, хал үзсэн сонгогч болжээ. Ятгах тусам нь нягтлах маягтай. Сонгогчдыг түрхэн зуур ой санамжтай бус, энэ тэрхэн амлалтад автахгүй байгаасай гэж хүсэх юм. </p><p dir="ltr">Миний ерөнхий үзэл санаа бол ардчилал, шинэчлэл. Ардчиллын үнэт зүйл гэдэг бол бүх л намын, бүх л хүний хамтдаа бүтээсэн зүйл. Аль нэг намын ч ойлголт бус. Тэгэхээр би энэ л үнэт зүйлийнхээ мөн чанар, утга учраас урваж шарвахгүй гэж боддог.<br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/329ec66a6badc2a7e68a5192d0b620bd.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">IWFCI-ИЙН ЗАХИРАЛ, ХИЙЛЧ О.БАЙГАЛЬ</h3><p></p><p dir="ltr">2004 оны сонгуулиар би 19 настай 2-р курсийн оюутан байлаа. Тухайн үед хэсэг оюутнуудын хамтаар СУИС-ийн Оюутны холбоо байгуулж нийгмийн оролцоогоо ахиулж байв. Сургалтын төлбөр нэмэгдсэнтэй давхцан сонгууль ч боллоо. Тэр үед эртнээс эхэлдэг, тоглолт арга хэмжээ их болдог, бид ч чадахаараа халтуур (төлбөртэй үзүүлбэр, тоглолт) олж хийх л сонирхолтой байв. Одоо бодоход нэг тойргийн 2 өрсөлдөгч нэр дэвшигчийн арга хэмжээнд хоёуланд нь дэмжиж байна гээд хийл тоглосноо хэзээ хойно мэдэж билээ. Түүнээс биш сонгогчийн талаас ач холбогдлыг нь төдийлөн ойлгож ухамсарлаж байсангүй.</p><p dir="ltr">Улс төрийн амьдралаас хол би саналаа өгсөн ч надаар дутав гэж бодон 2004 онд сонгуульд саналаа өгөөгүй. 2008 онд дахиад сонгууль… Ах нар нөгөө л юмаа ярьж байсан нь дахиад л идэвхгүй байхад нөлөөлж, сонголт хийгээгүй юм. Хэн нэр дэвшиж байгаа, намуудын мөрийн хөтөлбөр ч гэж сайн ойлгодоггүй байсан.</p><p dir="ltr">Мөн нэг дурдууштай зүйл бол сургуулийн захирлаас эхлээд ер нь дарга л бол эрэгтэй хүн байдаг гэж далд ухамсарт минь суучихсан байсныг 2016 оны сонгуулиар эмэгтэй нэр дэвшигчийн багт орж ажилласнаар л гүнзгий ойлгож ухаарсан байдаг юм. Удирдах ажилтан, шийдвэр гаргагч хүн эмэгтэй байж болно, эмэгтэй хүн байх хэрэгтэй гэдгийг эрт ухаарсан болоосой гэж одоо боддог. Одоо бол тэгш боломж, хүртээмжтэй нийгэм, тайван байдал, хөгжлийг эрмэлзэж байвал хүн идэвхтэй, ухамсартай сонгогч байх ёстойг сайн мэддэг болсон шүү.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ИНДРАНИЛ ШҮДНИЙ ЭМНЭЛГИЙН ХАМТРАН БАЙГУУЛАГЧ Т.АДЪЯАТӨМӨР</h3><p>Хөдөөний, тэр дундаа сумын төвийн сонгуулийн хөгжилтэй дурсамжаас нэгийг хуваалцъя. Би гэдэг чинь жинхэнэ хөдөөний хөрслөг бор хүү. 2016 оноос өмнөх бүх сонгуулиа хөдөө сумандаа өгч, бага сага паян дунд нь мандаж л явлаа. 2008, 2012 онд бацаан байхдаа 2 өөр намын сонгуулийн штабд ажилласан туршлагатай. Зайлуул оюутан хүүхэд болсон хойно яахав дээ, хэдэн бор цаас олчих санаатай үеийн хэдэн нөхдийн хамт сонгуулийн ажилд ухуулга хийх, сонин тараах, хүн панаалдах, цагаан хоолойгоор уриа хашгирч орилохоос эхлээд хийгээгүй юмгүй чухам идэвхтэй амьтан. Нэр дэвшигч агаагийнхаа намтар түүхийг нууц товчоо, тангад ном цаашаа цээжлээд явдаг байлаа. Ядаж байхад яасан ч их үнэнч, дүрдээ орж ажилладаг байсан юм, хэхэ. Иймд нүд орой дээр гарам хөшигний цаадах сонгуулийн амьдралын сонин сонин жишээ харсан хүн. Түүнээсээ нэгийг дурдъя. <br><br>Сонгуулийн ид өдрүүдөд шөнө болонгуут жижүүрлэн ээлжинд гарч мөрдөн байцаагч Дерик цаашаа юм болно. Тэр нь шөнө хаана сэжигтэй гэрэл гарна, тийшээ нь давхиж очиж шалгана, элдэв янзын мөнгө төгрөг, хууль бус "ноо" энэ тэр нөгөө намаас хийж байна уу гэж хардаж яваа ухаантай. Гэж яваад уулын энгэрт хос хоёр машин дотроо "нөгөө юу яаж байхад" нь гэрлээ тусгаад сандаргаж явлаа. Ээ эцэг чинь гээд буцаж билээ. Манай хоёр энийг уншиж байвал "Уучлаарай хоёр оо, мань чинь та хоёрын царайг мартсан гэж худлаа хэлэхгүй ээ", хэхэ. За, тэгээд нэг бригадаас нөгөө бригад руу саналын хайрцгаа задлуулахгүй аваад зугтсан, айлын эхнэр нөхөр хоёр цэнхэр, улаанаараа талцаад сонгуулийн 20 хоногт хоорондоо юм дуугараагүй, хамт унтаагүй ч гэх шиг "гоё гоё" юм зөндөө сонсоно. Нэг ажигласан зүйл нь залуучууд сонгуульдаа харьцангуй идэвхгүй оролцож байхад хөгшчүүл маань маш их идэвхтэйн хажуугаар хүндэтгэн оролцож ёс ёмбогор төр төмбөгөр хэмээн дээлээ өмсөж медалаа зүүгээд гоёж ирдгийг ажиглаж байлаа. Одоо гэхдээ манай залуучууд өөрчлөгдсөн гэдэгт итгэж байгаа, сонгуулиа идэвхтэй өгөх байх аа.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/e1a9ab0275a66abefebbdaa1fa79c198.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">"YEAR TO REMEmBER" номын зохиогч Н.ХУЛАН</h3><p></p><p dir="ltr">Миний анхны сонгууль анхны ажилтай маань яг давхацсан юм. Тухайн үед зөөгч хийж байсан болохоор улс орон даяар амрах өдөр байтал амраагүй ажилласан. Ээж маань "Анхны сонгууль заавал өгнө шүү, өдөр амжуулж гүйж очоод өгөөрэй" гэсэн, би өдөр нь амжуулаагүй. Тэгээд орой ажлаа гялс дуусгаад 22 цагтай уралдаад очиж өгч байснаа санадаг. Заавал өгөх ёстой, өгөхгүй бол хуруун дээр тэмдэг тавихгүй, тэмдэггүй гэртээ орвол ээж үгэнд нь орсонгүй, саналаа өгсөнгүй гээд загнах гээд цаг ороо бусгаа байсан, хаха. Гэхдээ тэр гоё мэдрэмж байна лээ, дуу хоолойгоо өргөхийн төлөө гүйж явснаа бодохоор гоё л байдаг. Одоо бол заавал цаг алдаж оройтохгүй өглөө эртхэн очиж саналаа өгчихдөг болсоон.</p><p dir="ltr">Хэнд санал өгсөн тухайд бол тухайн ёстой мэдээлэлгүй байсан. Хэн ч нэр дэвшээд байгааг бараг анзаараагүй болохоор гэрийнхнээ зөвлөсөн хүнийг л дугуйлчихсан байх.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">ГЭРЭЛ ЗУРАГЧИН О.ТӨМӨРБААТАР</h3><p>Би 2017 онд анх сонгууль өгсөн нь Ерөнхийлөгчийн сонгууль байв. Өмнөх сонгуулиудад идэвхгүй ч байсан, гадаадад байх ч таарч байсан. Анхны сонгуульдаа хэдхэн хүнээс нэгийг нь дугуйлчихаад "Өө ийм амархан юм уу" гэж бодож байснаа санадаг юм. Сонгуульд санал өгнө гэдэг ер нь мэдээлэлтэй бол амархан зүйл гэдгийг тэгж нэг ойлгосон шүү.<br><br>Түүнээс өмнө улс төрийн тухай мэдээлэл муу ч байж, ер нь л идэвхгүй байсан. Би иргэний үнэмлэхийн зургаа АНУ-д байхдаа консул дээр авуулж байсан юм л даа. Тэр үед иргэний үнэмлэх дээр гарна ч гэж мэдээгүй, авсан хүн нь маш хайнга авсан байдаг юм. Саналаа өгөх үед тэр зураг минь зааланд томоор мэлийтэл гарч ирээд бас их ичээж билээ, хэхэ. <br><br>Би одоо хувьдаа өндөр боловсролтой хүмүүс л улс төрд, парламентад байх ёстой гэж боддог. Боловсролыг нь харж байгаад саналаа өгнө өө. Залуучууддаа уриалахад, амьдралыг тань өөрчлөхөд том нөлөөтэй санал өгөх энэ үйл явцад нухацтай хандаарай.<br><br><br></p> <p><i>Энэхүү нийтлэлийг USAID Mongolia, IRI in Mongolia (БНОУХ), The Asia Foundation Mongolia-ийн “Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн сонгууль, улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх нь” хөтөлбөрийн дэмжлэгтэй Өөрчлөлтийн төлөөх Эмэгтэйчүүд ТББ-ын #МинийАнхныСонгууль санаачилгын хүрээнд нийтлэв. <b>#МинийАнхныСонгууль #БиднийУлстөр </b></i></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/224b837d57c44232878b965a7105c9d1.jpg"></p> </div>	Ковер зурагт зүүн гараас: Т.Адъяатөмөр , Н.Хулан , С.Цогтбаяр , О.Байгаль , О.Төмөрбаатар Энэ удаагийн нийтлэлдээ бид таван зочныг урьж сонгууль өгөх, санал өгөхтэй холбоотой хөгтэй явдал, санаснаар болоогүй түүхүүдийг нь яриулсан юм. Эдгээр түүх хөнгөн хөгжилтэйн зэрэгцээ тун ч сургамжтай байх вий. СГЗ, шог зураач С.Цогтбаяр Социализмын үед бэлгэ тэмдгийн чанартай, сонголтгүй сонгууль болдог байсан бол 90 он гарч анх удаа чөлөөт ардчилсан сонгууль болоход маш сонин бөгөөд гоё байдаг байж билээ. Тэр бол үнэхээр том өөрчлөлт байлаа. Чөлөөтэй сонгодог болоод байж байтал сонгууль дагасан сайн муу үзэгдлүүд гарах болсон. Аргалаад өөр нэрээр дахиж орж сонгууль өгчихөөд байсан тул хуруун дээр тэмдэг тавьдаг болсон нь яг л мал шиг тамгалуулах мэт сонирхолтой үзэгдэл. Энэ нь ингээд дараагийн шат болчихож байгаа юм. За тэгээд сонгогдохын тулд мөнгө төгрөг, элдэв бусын юм амладаг үзэгдэл гаарсан. Санал өгөх анхны цэвэр ариун хүсэл эрмэлзэл буртаглагдаад ирж байгаа юм. Одоо монголчууд найм дахь удаагаа парламентын сонгуульд санал өгөх гэж байна. Энэ хооронд би ёстой л юу эсийг үзэв дээ. Санал өгсөн хүн маань буруу замаар будаа тээхийг үзэв, сайн хүнийг танилгүй саналаа өгөөгүй харамсаж үзэв, өөрөө санал өгсөн ч бусад хүн хангалттай санал өгөлгүй унахыг нь үзэв. Одоо бол долоо шархадсан доголон чоно гэдэг шиг хуурагдсан, эргэлзсэн, зовлон туулсан, хал үзсэн сонгогч болжээ. Ятгах тусам нь нягтлах маягтай. Сонгогчдыг түрхэн зуур ой санамжтай бус, энэ тэрхэн амлалтад автахгүй байгаасай гэж хүсэх юм. Миний ерөнхий үзэл санаа бол ардчилал, шинэчлэл. Ардчиллын үнэт зүйл гэдэг бол бүх л намын, бүх л хүний хамтдаа бүтээсэн зүйл. Аль нэг намын ч ойлголт бус. Тэгэхээр би энэ л үнэт зүйлийнхээ мөн чанар, утга учраас урваж шарвахгүй гэж боддог. IWFCI-ИЙН ЗАХИРАЛ, ХИЙЛЧ О.БАЙГАЛЬ 2004 оны сонгуулиар би 19 настай 2-р курсийн оюутан байлаа. Тухайн үед хэсэг оюутнуудын хамтаар СУИС-ийн Оюутны холбоо байгуулж нийгмийн оролцоогоо ахиулж байв. Сургалтын төлбөр нэмэгдсэнтэй давхцан сонгууль ч боллоо. Тэр үед эртнээс эхэлдэг, тоглолт арга хэмжээ их болдог, бид ч чадахаараа халтуур (төлбөртэй үзүүлбэр, тоглолт) олж хийх л сонирхолтой байв. Одоо бодоход нэг тойргийн 2 өрсөлдөгч нэр дэвшигчийн арга хэмжээнд хоёуланд нь дэмжиж байна гээд хийл тоглосноо хэзээ хойно мэдэж билээ. Түүнээс биш сонгогчийн талаас ач холбогдлыг нь төдийлөн ойлгож ухамсарлаж байсангүй. Улс төрийн амьдралаас хол би саналаа өгсөн ч надаар дутав гэж бодон 2004 онд сонгуульд саналаа өгөөгүй. 2008 онд дахиад сонгууль… Ах нар нөгөө л юмаа ярьж байсан нь дахиад л идэвхгүй байхад нөлөөлж, сонголт хийгээгүй юм. Хэн нэр дэвшиж байгаа, намуудын мөрийн хөтөлбөр ч гэж сайн ойлгодоггүй байсан. Мөн нэг дурдууштай зүйл бол сургуулийн захирлаас эхлээд ер нь дарга л бол эрэгтэй хүн байдаг гэж далд ухамсарт минь суучихсан байсныг 2016 оны сонгуулиар эмэгтэй нэр дэвшигчийн багт орж ажилласнаар л гүнзгий ойлгож ухаарсан байдаг юм. Удирдах ажилтан, шийдвэр гаргагч хүн эмэгтэй байж болно, эмэгтэй хүн байх хэрэгтэй гэдгийг эрт ухаарсан болоосой гэж одоо боддог. Одоо бол тэгш боломж, хүртээмжтэй нийгэм, тайван байдал, хөгжлийг эрмэлзэж байвал хүн идэвхтэй, ухамсартай сонгогч байх ёстойг сайн мэддэг болсон шүү. ИНДРАНИЛ ШҮДНИЙ ЭМНЭЛГИЙН ХАМТРАН БАЙГУУЛАГЧ Т.АДЪЯАТӨМӨР Хөдөөний, тэр дундаа сумын төвийн сонгуулийн хөгжилтэй дурсамжаас нэгийг хуваалцъя. Би гэдэг чинь жинхэнэ хөдөөний хөрслөг бор хүү. 2016 оноос өмнөх бүх сонгуулиа хөдөө сумандаа өгч, бага сага паян дунд нь мандаж л явлаа. 2008, 2012 онд бацаан байхдаа 2 өөр намын сонгуулийн штабд ажилласан туршлагатай. Зайлуул оюутан хүүхэд болсон хойно яахав дээ, хэдэн бор цаас олчих санаатай үеийн хэдэн нөхдийн хамт сонгуулийн ажилд ухуулга хийх, сонин тараах, хүн панаалдах, цагаан хоолойгоор уриа хашгирч орилохоос эхлээд хийгээгүй юмгүй чухам идэвхтэй амьтан. Нэр дэвшигч агаагийнхаа намтар түүхийг нууц товчоо, тангад ном цаашаа цээжлээд явдаг байлаа. Ядаж байхад яасан ч их үнэнч, дүрдээ орж ажилладаг байсан юм, хэхэ. Иймд нүд орой дээр гарам хөшигний цаадах сонгуулийн амьдралын сонин сонин жишээ харсан хүн. Түүнээсээ нэгийг дурдъя. Сонгуулийн ид өдрүүдөд шөнө болонгуут жижүүрлэн ээлжинд гарч мөрдөн байцаагч Дерик цаашаа юм болно. Тэр нь шөнө хаана сэжигтэй гэрэл гарна, тийшээ нь давхиж очиж шалгана, элдэв янзын мөнгө төгрөг, хууль бус "ноо" энэ тэр нөгөө намаас хийж байна уу гэж хардаж яваа ухаантай. Гэж яваад уулын энгэрт хос хоёр машин дотроо "нөгөө юу яаж байхад" нь гэрлээ тусгаад сандаргаж явлаа. Ээ эцэг чинь гээд буцаж билээ. Манай хоёр энийг уншиж байвал "Уучлаарай хоёр оо, мань чинь та хоёрын царайг мартсан гэж худлаа хэлэхгүй ээ", хэхэ. За, тэгээд нэг бригадаас нөгөө бригад руу саналын хайрцгаа задлуулахгүй аваад зугтсан, айлын эхнэр нөхөр хоёр цэнхэр, улаанаараа талцаад сонгуулийн 20 хоногт хоорондоо юм дуугараагүй, хамт унтаагүй ч гэх шиг "гоё гоё" юм зөндөө сонсоно. Нэг ажигласан зүйл нь залуучууд сонгуульдаа харьцангуй идэвхгүй оролцож байхад хөгшчүүл маань маш их идэвхтэйн хажуугаар хүндэтгэн оролцож ёс ёмбогор төр төмбөгөр хэмээн дээлээ өмсөж медалаа зүүгээд гоёж ирдгийг ажиглаж байлаа. Одоо гэхдээ манай залуучууд өөрчлөгдсөн гэдэгт итгэж байгаа, сонгуулиа идэвхтэй өгөх байх аа. "YEAR TO REMEmBER" номын зохиогч Н.ХУЛАН Миний анхны сонгууль анхны ажилтай маань яг давхацсан юм. Тухайн үед зөөгч хийж байсан болохоор улс орон даяар амрах өдөр байтал амраагүй ажилласан. Ээж маань "Анхны сонгууль заавал өгнө шүү, өдөр амжуулж гүйж очоод өгөөрэй" гэсэн, би өдөр нь амжуулаагүй. Тэгээд орой ажлаа гялс дуусгаад 22 цагтай уралдаад очиж өгч байснаа санадаг. Заавал өгөх ёстой, өгөхгүй бол хуруун дээр тэмдэг тавихгүй, тэмдэггүй гэртээ орвол ээж үгэнд нь орсонгүй, саналаа өгсөнгүй гээд загнах гээд цаг ороо бусгаа байсан, хаха. Гэхдээ тэр гоё мэдрэмж байна лээ, дуу хоолойгоо өргөхийн төлөө гүйж явснаа бодохоор гоё л байдаг. Одоо бол заавал цаг алдаж оройтохгүй өглөө эртхэн очиж саналаа өгчихдөг болсоон. Хэнд санал өгсөн тухайд бол тухайн ёстой мэдээлэлгүй байсан. Хэн ч нэр дэвшээд байгааг бараг анзаараагүй болохоор гэрийнхнээ зөвлөсөн хүнийг л дугуйлчихсан байх. ГЭРЭЛ ЗУРАГЧИН О.ТӨМӨРБААТАР Би 2017 онд анх сонгууль өгсөн нь Ерөнхийлөгчийн сонгууль байв. Өмнөх сонгуулиудад идэвхгүй ч байсан, гадаадад байх ч таарч байсан. Анхны сонгуульдаа хэдхэн хүнээс нэгийг нь дугуйлчихаад "Өө ийм амархан юм уу" гэж бодож байснаа санадаг юм. Сонгуульд санал өгнө гэдэг ер нь мэдээлэлтэй бол амархан зүйл гэдгийг тэгж нэг ойлгосон шүү. Түүнээс өмнө улс төрийн тухай мэдээлэл муу ч байж, ер нь л идэвхгүй байсан. Би иргэний үнэмлэхийн зургаа АНУ-д байхдаа консул дээр авуулж байсан юм л даа. Тэр үед иргэний үнэмлэх дээр гарна ч гэж мэдээгүй, авсан хүн нь маш хайнга авсан байдаг юм. Саналаа өгөх үед тэр зураг минь зааланд томоор мэлийтэл гарч ирээд бас их ичээж билээ, хэхэ. Би одоо хувьдаа өндөр боловсролтой хүмүүс л улс төрд, парламентад байх ёстой гэж боддог. Боловсролыг нь харж байгаад саналаа өгнө өө. Залуучууддаа уриалахад, амьдралыг тань өөрчлөхөд том нөлөөтэй санал өгөх энэ үйл явцад нухацтай хандаарай. Энэхүү нийтлэлийг USAID Mongolia, IRI in Mongolia (БНОУХ), The Asia Foundation Mongolia-ийн “Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн сонгууль, улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх нь” хөтөлбөрийн дэмжлэгтэй Өөрчлөлтийн төлөөх Эмэгтэйчүүд ТББ-ын #МинийАнхныСонгууль санаачилгын хүрээнд нийтлэв. #МинийАнхныСонгууль #БиднийУлстөр	Ковер зурагт зүүн гараас: Т.Адъяатөмөр, Н.Хулан, С.Цогтбаяр, О.Байгаль, О.Төмөрбаатар Энэ удаагийн нийтлэлдээ бид таван зочныг урьж сонгууль өгөх, санал өгөхтэй холбоотой хөгтэй явдал, санаснаар болоогүй түүхүүдийг нь яриулсан юм. Эдгээр түүх хөнгөн хөгжилтэйн зэрэгцээ тун ч сургамжтай байх вий. ### СГЗ, шог зураач С.Цогтбаяр Социализмын үед бэлгэ тэмдгийн чанартай, сонголтгүй сонгууль болдог байсан бол 90 он гарч анх удаа чөлөөт ардчилсан сонгууль болоход маш сонин бөгөөд гоё байдаг байж билээ. Тэр бол үнэхээр том өөрчлөлт байлаа. Чөлөөтэй сонгодог болоод байж байтал сонгууль дагасан сайн муу үзэгдлүүд гарах болсон. Аргалаад өөр нэрээр дахиж орж сонгууль өгчихөөд байсан тул хуруун дээр тэмдэг тавьдаг болсон нь яг л мал шиг тамгалуулах мэт сонирхолтой үзэгдэл. Энэ нь ингээд дараагийн шат болчихож байгаа юм. За тэгээд сонгогдохын тулд мөнгө төгрөг, элдэв бусын юм амладаг үзэгдэл гаарсан. Санал өгөх анхны цэвэр ариун хүсэл эрмэлзэл буртаглагдаад ирж байгаа юм. Одоо монголчууд найм дахь удаагаа парламентын сонгуульд санал өгөх гэж байна. Энэ хооронд би ёстой л юу эсийг үзэв дээ. Санал өгсөн хүн маань буруу замаар будаа тээхийг үзэв, сайн хүнийг танилгүй саналаа өгөөгүй харамсаж үзэв, өөрөө санал өгсөн ч бусад хүн хангалттай санал өгөлгүй унахыг нь үзэв. Одоо бол долоо шархадсан доголон чоно гэдэг шиг хуурагдсан, эргэлзсэн, зовлон туулсан, хал үзсэн сонгогч болжээ. Ятгах тусам нь нягтлах маягтай. Сонгогчдыг түрхэн зуур ой санамжтай бус, энэ тэрхэн амлалтад автахгүй байгаасай гэж хүсэх юм. Миний ерөнхий үзэл санаа бол ардчилал, шинэчлэл. Ардчиллын үнэт зүйл гэдэг бол бүх л намын, бүх л хүний хамтдаа бүтээсэн зүйл. Аль нэг намын ч ойлголт бус. Тэгэхээр би энэ л үнэт зүйлийнхээ мөн чанар, утга учраас урваж шарвахгүй гэж боддог. ### IWFCI-ИЙН ЗАХИРАЛ, ХИЙЛЧ О.БАЙГАЛЬ 2004 оны сонгуулиар би 19 настай 2-р курсийн оюутан байлаа. Тухайн үед хэсэг оюутнуудын хамтаар СУИС-ийн Оюутны холбоо байгуулж нийгмийн оролцоогоо ахиулж байв. Сургалтын төлбөр нэмэгдсэнтэй давхцан сонгууль ч боллоо. Тэр үед эртнээс эхэлдэг, тоглолт арга хэмжээ их болдог, бид ч чадахаараа халтуур (төлбөртэй үзүүлбэр, тоглолт) олж хийх л сонирхолтой байв. Одоо бодоход нэг тойргийн 2 өрсөлдөгч нэр дэвшигчийн арга хэмжээнд хоёуланд нь дэмжиж байна гээд хийл тоглосноо хэзээ хойно мэдэж билээ. Түүнээс биш сонгогчийн талаас ач холбогдлыг нь төдийлөн ойлгож ухамсарлаж байсангүй. Улс төрийн амьдралаас хол би саналаа өгсөн ч надаар дутав гэж бодон 2004 онд сонгуульд саналаа өгөөгүй. 2008 онд дахиад сонгууль… Ах нар нөгөө л юмаа ярьж байсан нь дахиад л идэвхгүй байхад нөлөөлж, сонголт хийгээгүй юм. Хэн нэр дэвшиж байгаа, намуудын мөрийн хөтөлбөр ч гэж сайн ойлгодоггүй байсан. Мөн нэг дурдууштай зүйл бол сургуулийн захирлаас эхлээд ер нь дарга л бол эрэгтэй хүн байдаг гэж далд ухамсарт минь суучихсан байсныг 2016 оны сонгуулиар эмэгтэй нэр дэвшигчийн багт орж ажилласнаар л гүнзгий ойлгож ухаарсан байдаг юм. Удирдах ажилтан, шийдвэр гаргагч хүн эмэгтэй байж болно, эмэгтэй хүн байх хэрэгтэй гэдгийг эрт ухаарсан болоосой гэж одоо боддог. Одоо бол тэгш боломж, хүртээмжтэй нийгэм, тайван байдал, хөгжлийг эрмэлзэж байвал хүн идэвхтэй, ухамсартай сонгогч байх ёстойг сайн мэддэг болсон шүү. ### ИНДРАНИЛ ШҮДНИЙ ЭМНЭЛГИЙН ХАМТРАН БАЙГУУЛАГЧ Т.АДЪЯАТӨМӨР Хөдөөний, тэр дундаа сумын төвийн сонгуулийн хөгжилтэй дурсамжаас нэгийг хуваалцъя. Би гэдэг чинь жинхэнэ хөдөөний хөрслөг бор хүү. 2016 оноос өмнөх бүх сонгуулиа хөдөө сумандаа өгч, бага сага паян дунд нь мандаж л явлаа. 2008, 2012 онд бацаан байхдаа 2 өөр намын сонгуулийн штабд ажилласан туршлагатай. Зайлуул оюутан хүүхэд болсон хойно яахав дээ, хэдэн бор цаас олчих санаатай үеийн хэдэн нөхдийн хамт сонгуулийн ажилд ухуулга хийх, сонин тараах, хүн панаалдах, цагаан хоолойгоор уриа хашгирч орилохоос эхлээд хийгээгүй юмгүй чухам идэвхтэй амьтан. Нэр дэвшигч агаагийнхаа намтар түүхийг нууц товчоо, тангад ном цаашаа цээжлээд явдаг байлаа. Ядаж байхад яасан ч их үнэнч, дүрдээ орж ажилладаг байсан юм, хэхэ. Иймд нүд орой дээр гарам хөшигний цаадах сонгуулийн амьдралын сонин сонин жишээ харсан хүн. Түүнээсээ нэгийг дурдъя. Сонгуулийн ид өдрүүдөд шөнө болонгуут жижүүрлэн ээлжинд гарч мөрдөн байцаагч Дерик цаашаа юм болно. Тэр нь шөнө хаана сэжигтэй гэрэл гарна, тийшээ нь давхиж очиж шалгана, элдэв янзын мөнгө төгрөг, хууль бус "ноо" энэ тэр нөгөө намаас хийж байна уу гэж хардаж яваа ухаантай. Гэж яваад уулын энгэрт хос хоёр машин дотроо "нөгөө юу яаж байхад" нь гэрлээ тусгаад сандаргаж явлаа. Ээ эцэг чинь гээд буцаж билээ. Манай хоёр энийг уншиж байвал "Уучлаарай хоёр оо, мань чинь та хоёрын царайг мартсан гэж худлаа хэлэхгүй ээ", хэхэ. За, тэгээд нэг бригадаас нөгөө бригад руу саналын хайрцгаа задлуулахгүй аваад зугтсан, айлын эхнэр нөхөр хоёр цэнхэр, улаанаараа талцаад сонгуулийн 20 хоногт хоорондоо юм дуугараагүй, хамт унтаагүй ч гэх шиг "гоё гоё" юм зөндөө сонсоно. Нэг ажигласан зүйл нь залуучууд сонгуульдаа харьцангуй идэвхгүй оролцож байхад хөгшчүүл маань маш их идэвхтэйн хажуугаар хүндэтгэн оролцож ёс ёмбогор төр төмбөгөр хэмээн дээлээ өмсөж медалаа зүүгээд гоёж ирдгийг ажиглаж байлаа. Одоо гэхдээ манай залуучууд өөрчлөгдсөн гэдэгт итгэж байгаа, сонгуулиа идэвхтэй өгөх байх аа. ### "YEAR TO REMEmBER" номын зохиогч Н.ХУЛАН Миний анхны сонгууль анхны ажилтай маань яг давхацсан юм. Тухайн үед зөөгч хийж байсан болохоор улс орон даяар амрах өдөр байтал амраагүй ажилласан. Ээж маань "Анхны сонгууль заавал өгнө шүү, өдөр амжуулж гүйж очоод өгөөрэй" гэсэн, би өдөр нь амжуулаагүй. Тэгээд орой ажлаа гялс дуусгаад 22 цагтай уралдаад очиж өгч байснаа санадаг. Заавал өгөх ёстой, өгөхгүй бол хуруун дээр тэмдэг тавихгүй, тэмдэггүй гэртээ орвол ээж үгэнд нь орсонгүй, саналаа өгсөнгүй гээд загнах гээд цаг ороо бусгаа байсан, хаха. Гэхдээ тэр гоё мэдрэмж байна лээ, дуу хоолойгоо өргөхийн төлөө гүйж явснаа бодохоор гоё л байдаг. Одоо бол заавал цаг алдаж оройтохгүй өглөө эртхэн очиж саналаа өгчихдөг болсоон. Хэнд санал өгсөн тухайд бол тухайн ёстой мэдээлэлгүй байсан. Хэн ч нэр дэвшээд байгааг бараг анзаараагүй болохоор гэрийнхнээ зөвлөсөн хүнийг л дугуйлчихсан байх. ### ГЭРЭЛ ЗУРАГЧИН О.ТӨМӨРБААТАР Би 2017 онд анх сонгууль өгсөн нь Ерөнхийлөгчийн сонгууль байв. Өмнөх сонгуулиудад идэвхгүй ч байсан, гадаадад байх ч таарч байсан. Анхны сонгуульдаа хэдхэн хүнээс нэгийг нь дугуйлчихаад "Өө ийм амархан юм уу" гэж бодож байснаа санадаг юм. Сонгуульд санал өгнө гэдэг ер нь мэдээлэлтэй бол амархан зүйл гэдгийг тэгж нэг ойлгосон шүү. Түүнээс өмнө улс төрийн тухай мэдээлэл муу ч байж, ер нь л идэвхгүй байсан. Би иргэний үнэмлэхийн зургаа АНУ-д байхдаа консул дээр авуулж байсан юм л даа. Тэр үед иргэний үнэмлэх дээр гарна ч гэж мэдээгүй, авсан хүн нь маш хайнга авсан байдаг юм. Саналаа өгөх үед тэр зураг минь зааланд томоор мэлийтэл гарч ирээд бас их ичээж билээ, хэхэ. Би одоо хувьдаа өндөр боловсролтой хүмүүс л улс төрд, парламентад байх ёстой гэж боддог. Боловсролыг нь харж байгаад саналаа өгнө өө. Залуучууддаа уриалахад, амьдралыг тань өөрчлөхөд том нөлөөтэй санал өгөх энэ үйл явцад нухацтай хандаарай. Энэхүү нийтлэлийг USAID Mongolia, IRI in Mongolia (БНОУХ), The Asia Foundation Mongolia-ийн “Залуучууд, эмэгтэйчүүдийн сонгууль, улс төрийн оролцоог идэвхжүүлэх нь” хөтөлбөрийн дэмжлэгтэй Өөрчлөлтийн төлөөх Эмэгтэйчүүд ТББ-ын #МинийАнхныСонгууль санаачилгын хүрээнд нийтлэв. #МинийАнхныСонгууль #БиднийУлстөр**
https://unread.today/c/posted-patiar-chayodu	Зочинтой булан	Zack Batzaya	2020-05-21T00:00:00	5 сарын 21, 2020	Патиар: Гэрэл зурагчин Ё.Чанцалдулам (CHAYODU) - Буруу дүрс	<div class="article-body"> <h2>"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид анх баримтат төрлөөр дагнаж байгаад одоо фэшн хийгээд концептуаль төрлийн зургуудыг түлхүү авч буй гэрэл зурагчин CHAYODU буюу Ё.Чанцалдуламын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна.</h2><h4>Бидний дотор</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9b8553359b439a6fa3f1d844a81fb399.jpg"></p><h4><div>Уншлагын танхим </div></h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0526b5e00fc6b2ba1fc0ac106cce8c2f.JPG"></p><div class="image-caption">Ховд аймаг, Ховд сум</div><h4>Ховд аймаг, Эрдэнэбүрэн сум</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1f545935d52b96dbe4e87279b1d9e03d.JPG"></p><h4>Хөрөг</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8e909fc6ae3154f0238894d8ed6f0017.jpg"></p><h4>Мөр</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9352b8cd11ac58816519600d6ba7d9a5.jpg"></p><h4>Надтай чацуу мод</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/b5da42c6b878282a4d3032b70969b991.jpg"></p><h4><div>Шуурганаар</div></h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/30c5ea8cfce43d9156051d6acbd7eefe.jpg"></p><h4>Буруу дүрс</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9719b99f431a9c722f2fdef04c5121d6.jpg"></p><h4>Нугараач хүүхдүүд</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/55b8fb2e8043e979a426f0820d673162.jpg"></p><h4>Намдаг эгч</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/0123bd1065d06048b95545a72e190e9c.jpg"></p><h4><div>Охид</div></h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/af6f0b96709f4831fb0cf894c82da4eb.jpg"></p><h4>Сурагчид</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/696b18fd430ed7c14e8ae7a31d783d40.jpg"></p><h4>Дотуур байрны хүүхдүүд</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/89726c559f3577c486a53c1b7340f580.jpg"></p><div class="image-caption">Увс аймаг, Сагил сум</div><h4>Замд таарсан модод</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1e1c1978f7375d81ace66ef9b0926b96.JPG"></p><blockquote><p>Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: <br> <br>Инстаграм: <a href="https://www.instagram.com/chayodu/" target="_blank">https://www.instagram.com/chayodu/ </a><br>Фэйсбүүк:<a href="https://www.facebook.com/CHAYODU/" target="_blank"> https://www.facebook.com/CHAYODU/</a></p> <cite><p>CHAYODU</p> </cite></blockquote> </div>	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид анх баримтат төрлөөр дагнаж байгаад одоо фэшн хийгээд концептуаль төрлийн зургуудыг түлхүү авч буй гэрэл зурагчин CHAYODU буюу Ё.Чанцалдуламын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. Бидний дотор Уншлагын танхим Ховд аймаг, Ховд сум Ховд аймаг, Эрдэнэбүрэн сум Хөрөг Мөр Надтай чацуу мод Шуурганаар Буруу дүрс Нугараач хүүхдүүд Намдаг эгч Охид Сурагчид Дотуур байрны хүүхдүүд Увс аймаг, Сагил сум Замд таарсан модод Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: Инстаграм: https://www.instagram.com/chayodu/ Фэйсбүүк: https://www.facebook.com/CHAYODU/ CHAYODU	"Патиар" булан бол гэрэл сүүдрээр урлагчдыг танилцуулах, алдаршуулах талбар. Урьсан зочдоороо бид онцгой бүтээлүүдийг нь, эсвэл ямар нэг санаа, түүхийг өгүүлэх цуврал хийгээд судалбар гэрэл зургуудыг нь сонгуулан тайлбарын хамт хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа бид анх баримтат төрлөөр дагнаж байгаад одоо фэшн хийгээд концептуаль төрлийн зургуудыг түлхүү авч буй гэрэл зурагчин CHAYODU буюу Ё.Чанцалдуламын бүтээлүүдийг онцлон толилуулж байна. #### Бидний дотор #### Уншлагын танхим Ховд аймаг, Ховд сум #### Ховд аймаг, Эрдэнэбүрэн сум #### Хөрөг #### Мөр #### Надтай чацуу мод #### Шуурганаар #### Буруу дүрс #### Нугараач хүүхдүүд #### Намдаг эгч #### Охид #### Сурагчид #### Дотуур байрны хүүхдүүд Увс аймаг, Сагил сум #### Замд таарсан модод > Түүнтэй холбогдох болон бусад бүтээлүүдтэй нь танилцахыг хүсвэл: > > Инстаграм: <https://www.instagram.com/chayodu/> > Фэйсбүүк:<https://www.facebook.com/CHAYODU/> > > CHAYODU
https://unread.today/c/insight-37r-tochka	Мэдүүштэй	Oyunlkham Gungaadorj	2020-09-25T00:00:00	9 сарын 25, 2020	"37-р Точка" киноны тухай 37 баримт	<div class="article-body"> <h2>Монголын кино урлагийн салбарт шинэ хуудсыг эргүүлж, үзэгчдийн өндөр хүлээлт дунд нээлтээ хийсэн "37-р Точка" олон ангит киног мэдэхгүй хүн ховор биз ээ. Сүүлийн ангиа цацаад тодорхой хугацааг өнгөрүүлсэн ч одоог хүртэл үзэгчдийн ярианы сэдэв болсоор байгаа нь уг уран бүтээлийн чансааг илтгэх болов уу. Энэ удаа бид тус киноны талаарх сонирхолтой баримтуудыг хүргэхээр бэлтгэлээ.<div><br></div></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/fcc76dd30d9212096df282e7c5e53b8f.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>1</b>. “37-р Точка” нь Фантастик продакшны анхны телевизийн цуврал бүтээл юм.</p><p><b>2.</b> Найруулагч Б.Тамир нь Монгол Улсын гавьяат жүжигчин О.Бат-Өлзий, ардын жүжигчин С.Сарантуяа нарын хүү билээ. Мөн түүний өвөө буюу аавынх нь аав "Их замын эхэнд", "Моторын дуу" зэрэг киноны дүрээрээ үзэгч олонд танигдсан гавьяат жүжигчин У.Осор бөгөөд эднийхэн үе удмаараа урлагт хүчин зүтгэж буй урлагийн гэр бүл юм.</p><p><b>3.</b> Фантастик продакшны захирал, үндсэн бүрэлдэхүүний нэг болох Можухай буюу Б.Батсайхан нь кинондоо жүжигчний хувиар биш продюсерийн үүрэгтэй оролцжээ.</p><p><b>4.</b> Тус кино нь Монголд анх удаа OTT, streaming үйлчилгээгээр онлайн нээлтээ хийсэн тохиолдол болсон юм.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/4b5b3119374f24257a0e6f260231d8d6.jpg"></p><p></p><p><br><b>5.</b> Тус киног Фантастик продакшны 10 жилийн ойд зориулан бүтээсэн бөгөөд продакшны 11 дэх уран бүтээл билээ.<br></p><p><b>6.</b> Долоо хоногт нэг анги гардаг буюу олон улсын жишгээр цацагдсан олон ангит кино юм. "37-р точка" гарснаар Монголын кино урлагийн салбар энтертайнмент, шоу бизнес тал руугаа хөгжих том түлхэц болсон гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж буй.</p><p><b>7</b>. Нийт хоёр бүлгийн 21 ангитай бөгөөд төгсгөлийн анги нь бүрэн хэмжээний кино байдлаар үзэгчдийн хүртээл болсон. Нээлт нь цар тахлын үед онлайн байдлаар зохион байгуулагдсан нь мөн маш шинэлэг үйл явдал болсон билээ.</p><p><b>8. </b>Тус киноны зарим нэг хэллэгүүд хүмүүсийн ярианд нэлээд дэлгэрээд буй. Жишээ нь: Гадаа хүйтэн байна, ахдаа ганц хийчихээч, Найз минь дээ... гэх мэт</p><p><b>9.</b> Киноны нэрийн 37 гэх тоо нь найруулагч Б.Тамирын утасны дугаарын сүүлийн орнууд бөгөөд манай улсад бодитоор 37 дугаар точка байдаггүй аж.<br></p><p><b>10.</b> Ерөнхий найруулагч Б.Тамир киноныхоо нэрийг монголчилбол “37-р зөрлөг” хэмээн нутагшуулж болох байсан ч өөр том агуулга байгааг онцолсон байдаг. Тэрээр "Точка гэдэг орос үг 'цэг' гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Үүгээрээ хүн анх үүссэн цэг дээрээ эргээд заавал очдог гэх санааг илэрхийлэхийг зорьсон" хэмээжээ. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/c50f7afbad684e161d017e99efe7667c.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>11. </b>Киноны дүрүүдийн зураг бүхий хөзөр худалдаанд гарч байв. Тодруулбал, ноён, хатан, боол, тамга гэсэн дөрвөн төрлийн 16 хөзөрт киноны гол дүрийн Лутаа, Тогосоо тэргүүтэй дүрүүдийн зургийг буулгажээ.</p><p><b>12.</b> Монголын ардчилсан хувьсгалын түүхэн үйл явдлуудтай киноны зохиолыг уяж холбон, зохиолыг илүү сонирхолтой болгосон байдаг.</p><p><b>13.</b> Насны ангиллын хувьд R буюу 18+ бүлэгт хамаарна.</p><p><b>14.</b> "37-р Точка" киноны анхны албан ёсны трэйлэр 2019 оны наймдугаар сарын 28-нд цацагдаж байсан.</p><p><b>15.</b> Үндсэн кино групп 170 хүнтэй, нийт 700 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй байжээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/c3f451c5f2c7311829f71b88d6106e98.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>16.</b> Зохиолын санаа нь бүр 2008 онд продакшн байгуулагдах үед яригдаж байжээ. Тэр үед Фантастикийнхан ах дүү, анд нөхөд, нөхөрлөлийн тухай, нэг ангит кино хийе гэж ярьж байсан нь эцэстээ "37-р Точка" болон хувирсан байна.</p><p><b>17. </b>Тус киноны Дарханд хийгдсэн олны хэсэг бүхий зураг авалтад 1200 хүн оролцжээ. Харин хотын төвийнхэн болон захын залуусын хооронд болдог зодооны зураг авалтад 400 гаруй хүн хамрагдсан гэнэ.</p><p><b>18.</b> Нэгдүгээр бүлгийн сүүлийн анги болон хоёрдугаар бүлгийн эхний ангийн хооронд яг 37 хоногийн зөрүү байдаг гэнэ.</p><p><b>19. </b>Facebook дэх “37-р Точка сонирхогчдын бүлэг” нэртэй групп 12 мянган гишүүнтэй. Өндөр хүлээлт дунд үнэнч хэрэглэгчдийг үүсгэж чадсан тус группийн гишүүд кинотой холбоотой санаа бодол, ажиглалтаа идэвхтэй солилцдог байна.</p><p><b>20.</b> Гол дүрийн баатруудын 37-р точкаас хотод нүүн ирээд амьдардаг ягаан байр Зайсанд байрладаг гэнэ. Гэхдээ киноны зураачдын баг дотор талыг шинээр засан, нийтийн байрны уур амьсгал бүрдүүлж зураг авалтаа хийжээ. <br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/6f717b41b23fbb2faf98996e277b3dfa.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>21.</b> Тогосоогийн дүрийг бүтээсэн жүжигчин Д.Хулан СУИС-ийн дөрөвдүгээр курсэд суралцаж байхдаа уг кинонд тогложээ. Тэрээр ихэр гэнэ. </p><p><b>22.</b> Лутаа, Ялалт, бие давхар Солонго нарын сценийг найруулагч Б.Тамир бараг 10 жилийн өмнө анх төсөөлж байснаа Гэрэг сэтгүүлд ярьжээ. Тиймдээ ч уг хэсгийн зураг авалт хамгийн удаан үргэлжилсэн бөгөөд шөнө дөрвөн цагт авч дууссан гэдэг. </p><p><b>23.</b> Зохиолын анхны хувилбар нь мөнгөнөөс үүдэлтэйгээр тус тусын замыг хөөж буй найман залуугийн түүхийг өгүүлэх төлөвлөгөөтэй байжээ.</p><p><b>24.</b> Киног хоёр жил гаруй хугацаанд хийсэн бөгөөд зохиол бичих ажилд л гэхэд долоон сарыг зарцуулжээ. </p><p><b>25.</b> Зураг авалт, уран бүтээлчдийн багаас гадна бүтэн барилгын бригад энэ кинонд ажилласан байна. Учир нь өнөөдөр 90-ээд оны үе болон бусад түүхэн үеийг харуулах хуучнаар нь авч үлдсэн газрууд тун хомс үлджээ. Иймд кино багийнхан ихэнх хэсгийг шинээр босгож, барьж байсан аж.<br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/2f1c26d7-6f24-46c8-9307-bbfecc8b41b1/09b96cf449b9304df134c7a79e5721f0.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>26.</b> Тэд Улаанбаатар хотоос гадна Эрдэнэт, Дархан, Налайх, Гордок, Биокомбинат гэх зэрэг газруудад нэмэлт зураг авалтуудыг хийжээ.</p><p><b>27.</b> Бүрэн хэмжээний нэг ангит кинонд 100 орчим сцен авдаг бол уг кинонд 900 орчим сценийг авчээ. Тус киноны хар дүрс, материалууд нийлээд 180 терабайт багтаамжтай болсон гэнэ. (Нэг суурин компьютер ойролцоогоор нэг терабайт, нөүтбүүк хагас терабайтын багтаамжтай.)</p><p><b>28.</b> Мааньтын хорих ангид зураг авалт хийснээс удалгүй тус хорих ангийн барилгыг буулгаж байсан байна.</p><p><b>29.</b> Киноны туршид нийт 3000 мянга орчим жижиг хэрэглэлийг ашигласнаас гадна 100 орчим машин, түүний дотор 30 орчим хуучны машиныг зураг авалтанд оруулжээ. </p><p><b>30.</b> Дарамын эхнэр Долгорын дүрд тоглодог жүжигчин Ж.Амарзаяа нь Лутаагийн дүрийн жүжигчин Б.Барслхагвын жүжиглэх уран чадварын анхны багш нь байжээ.<br></p><p><br></p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/43/9a65d65f4bb8a60ae9d039c2f145e60e.jpg"></p><p></p><p><br></p><p><b>31.</b> Жүжигчин Э.Алдар дүрийн жижиг хэрэглэл болох сүхтэйгээ ихээхэн дасгал сургуулилт хийсэн бөгөөд сүхээ угсруулан дөрвөн удаа эргүүлж байсан рекордтой. </p><p><b>32.</b> Болдын дүрийн хамраа татаж, мөрөө хөдөлгөх хөдөлгөөн, киноны дурлалт хосууд болох Сувд, Идэр нарын хайрыг бэлгэдэх үнсэлт илгээж буй хөдөлгөөн зэргийг жүжигчид өөрсдөө бодож олжээ.</p><p><b>33.</b> Кинонд нийт 3000 гаруй хувцас ашигласан байна. Олны хэсгийн зураг авалттай үед хувцаснуудаа автобусанд дүүргэн зөөдөг байжээ.</p><p><b>34.</b> Жүжигчин Отгонбаяр Тулгатын дүрд тоглохын тулд 10 кг жин хасжээ.</p><p><b>35.</b> Зодоонтой хэсгүүдэд ашигласан бүх хэрэглэлүүдийг хүнийг гэмтээхгүй, аюулгүй байдлаар шинээр хийсэн байна. </p><p><b>36.</b> Киноны үйл явдал түүхэн цаг үед өрнөдөг ч дүрүүдийн харилцаа холбоо болон түүхүүд зохиолчийн сэтгэлгээнээс бий болсон уран сайхны үйл явдал гэдгийг кино багийнхан онцолдог. </p><p><b>37.</b> Уншигч та бүхэн тус киноны нэг, хоёрдугаар бүлгийн нийт 20 ангийг дуу дүрсний өндөр чанартайгаар хүлээн авч үзэхийг хүсвэл Юнивишнийн Монгол кино багцаас аваарай. Тус үйлчилгээг идэвхжүүлсэн хүн бүр “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт оролцож, 2020 оны цоо шинэ загварын Лада автомашины эзэн болох боломжтой юм байна.<br></p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe src="https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FUnivisionMN%2Fposts%2F10158639075555040&show_text=true&width=552&height=710&appId" width="552" height="710" style="none;none;none;none;none;none;none;border:none;overflow:hidden" frameborder="0"></iframe></div> </div>	Монголын кино урлагийн салбарт шинэ хуудсыг эргүүлж, үзэгчдийн өндөр хүлээлт дунд нээлтээ хийсэн "37-р Точка" олон ангит киног мэдэхгүй хүн ховор биз ээ. Сүүлийн ангиа цацаад тодорхой хугацааг өнгөрүүлсэн ч одоог хүртэл үзэгчдийн ярианы сэдэв болсоор байгаа нь уг уран бүтээлийн чансааг илтгэх болов уу. Энэ удаа бид тус киноны талаарх сонирхолтой баримтуудыг хүргэхээр бэлтгэлээ. 1 . “37-р Точка” нь Фантастик продакшны анхны телевизийн цуврал бүтээл юм. 2. Найруулагч Б.Тамир нь Монгол Улсын гавьяат жүжигчин О.Бат-Өлзий, ардын жүжигчин С.Сарантуяа нарын хүү билээ. Мөн түүний өвөө буюу аавынх нь аав "Их замын эхэнд", "Моторын дуу" зэрэг киноны дүрээрээ үзэгч олонд танигдсан гавьяат жүжигчин У.Осор бөгөөд эднийхэн үе удмаараа урлагт хүчин зүтгэж буй урлагийн гэр бүл юм. 3. Фантастик продакшны захирал, үндсэн бүрэлдэхүүний нэг болох Можухай буюу Б.Батсайхан нь кинондоо жүжигчний хувиар биш продюсерийн үүрэгтэй оролцжээ. 4. Тус кино нь Монголд анх удаа OTT, streaming үйлчилгээгээр онлайн нээлтээ хийсэн тохиолдол болсон юм. 5. Тус киног Фантастик продакшны 10 жилийн ойд зориулан бүтээсэн бөгөөд продакшны 11 дэх уран бүтээл билээ. 6. Долоо хоногт нэг анги гардаг буюу олон улсын жишгээр цацагдсан олон ангит кино юм. "37-р точка" гарснаар Монголын кино урлагийн салбар энтертайнмент, шоу бизнес тал руугаа хөгжих том түлхэц болсон гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж буй. 7 . Нийт хоёр бүлгийн 21 ангитай бөгөөд төгсгөлийн анги нь бүрэн хэмжээний кино байдлаар үзэгчдийн хүртээл болсон. Нээлт нь цар тахлын үед онлайн байдлаар зохион байгуулагдсан нь мөн маш шинэлэг үйл явдал болсон билээ. 8. Тус киноны зарим нэг хэллэгүүд хүмүүсийн ярианд нэлээд дэлгэрээд буй. Жишээ нь: Гадаа хүйтэн байна, ахдаа ганц хийчихээч, Найз минь дээ... гэх мэт 9. Киноны нэрийн 37 гэх тоо нь найруулагч Б.Тамирын утасны дугаарын сүүлийн орнууд бөгөөд манай улсад бодитоор 37 дугаар точка байдаггүй аж. 10. Ерөнхий найруулагч Б.Тамир киноныхоо нэрийг монголчилбол “37-р зөрлөг” хэмээн нутагшуулж болох байсан ч өөр том агуулга байгааг онцолсон байдаг. Тэрээр "Точка гэдэг орос үг 'цэг' гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Үүгээрээ хүн анх үүссэн цэг дээрээ эргээд заавал очдог гэх санааг илэрхийлэхийг зорьсон" хэмээжээ. 11. Киноны дүрүүдийн зураг бүхий хөзөр худалдаанд гарч байв. Тодруулбал, ноён, хатан, боол, тамга гэсэн дөрвөн төрлийн 16 хөзөрт киноны гол дүрийн Лутаа, Тогосоо тэргүүтэй дүрүүдийн зургийг буулгажээ. 12. Монголын ардчилсан хувьсгалын түүхэн үйл явдлуудтай киноны зохиолыг уяж холбон, зохиолыг илүү сонирхолтой болгосон байдаг. 13. Насны ангиллын хувьд R буюу 18+ бүлэгт хамаарна. 14. "37-р Точка" киноны анхны албан ёсны трэйлэр 2019 оны наймдугаар сарын 28-нд цацагдаж байсан. 15. Үндсэн кино групп 170 хүнтэй, нийт 700 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй байжээ. 16. Зохиолын санаа нь бүр 2008 онд продакшн байгуулагдах үед яригдаж байжээ. Тэр үед Фантастикийнхан ах дүү, анд нөхөд, нөхөрлөлийн тухай, нэг ангит кино хийе гэж ярьж байсан нь эцэстээ "37-р Точка" болон хувирсан байна. 17. Тус киноны Дарханд хийгдсэн олны хэсэг бүхий зураг авалтад 1200 хүн оролцжээ. Харин хотын төвийнхэн болон захын залуусын хооронд болдог зодооны зураг авалтад 400 гаруй хүн хамрагдсан гэнэ. 18. Нэгдүгээр бүлгийн сүүлийн анги болон хоёрдугаар бүлгийн эхний ангийн хооронд яг 37 хоногийн зөрүү байдаг гэнэ. 19. Facebook дэх “37-р Точка сонирхогчдын бүлэг” нэртэй групп 12 мянган гишүүнтэй. Өндөр хүлээлт дунд үнэнч хэрэглэгчдийг үүсгэж чадсан тус группийн гишүүд кинотой холбоотой санаа бодол, ажиглалтаа идэвхтэй солилцдог байна. 20. Гол дүрийн баатруудын 37-р точкаас хотод нүүн ирээд амьдардаг ягаан байр Зайсанд байрладаг гэнэ. Гэхдээ киноны зураачдын баг дотор талыг шинээр засан, нийтийн байрны уур амьсгал бүрдүүлж зураг авалтаа хийжээ. 21. Тогосоогийн дүрийг бүтээсэн жүжигчин Д.Хулан СУИС-ийн дөрөвдүгээр курсэд суралцаж байхдаа уг кинонд тогложээ. Тэрээр ихэр гэнэ. 22. Лутаа, Ялалт, бие давхар Солонго нарын сценийг найруулагч Б.Тамир бараг 10 жилийн өмнө анх төсөөлж байснаа Гэрэг сэтгүүлд ярьжээ. Тиймдээ ч уг хэсгийн зураг авалт хамгийн удаан үргэлжилсэн бөгөөд шөнө дөрвөн цагт авч дууссан гэдэг. 23. Зохиолын анхны хувилбар нь мөнгөнөөс үүдэлтэйгээр тус тусын замыг хөөж буй найман залуугийн түүхийг өгүүлэх төлөвлөгөөтэй байжээ. 24. Киног хоёр жил гаруй хугацаанд хийсэн бөгөөд зохиол бичих ажилд л гэхэд долоон сарыг зарцуулжээ. 25. Зураг авалт, уран бүтээлчдийн багаас гадна бүтэн барилгын бригад энэ кинонд ажилласан байна. Учир нь өнөөдөр 90-ээд оны үе болон бусад түүхэн үеийг харуулах хуучнаар нь авч үлдсэн газрууд тун хомс үлджээ. Иймд кино багийнхан ихэнх хэсгийг шинээр босгож, барьж байсан аж. 26. Тэд Улаанбаатар хотоос гадна Эрдэнэт, Дархан, Налайх, Гордок, Биокомбинат гэх зэрэг газруудад нэмэлт зураг авалтуудыг хийжээ. 27. Бүрэн хэмжээний нэг ангит кинонд 100 орчим сцен авдаг бол уг кинонд 900 орчим сценийг авчээ. Тус киноны хар дүрс, материалууд нийлээд 180 терабайт багтаамжтай болсон гэнэ. (Нэг суурин компьютер ойролцоогоор нэг терабайт, нөүтбүүк хагас терабайтын багтаамжтай.) 28. Мааньтын хорих ангид зураг авалт хийснээс удалгүй тус хорих ангийн барилгыг буулгаж байсан байна. 29. Киноны туршид нийт 3000 мянга орчим жижиг хэрэглэлийг ашигласнаас гадна 100 орчим машин, түүний дотор 30 орчим хуучны машиныг зураг авалтанд оруулжээ. 30. Дарамын эхнэр Долгорын дүрд тоглодог жүжигчин Ж.Амарзаяа нь Лутаагийн дүрийн жүжигчин Б.Барслхагвын жүжиглэх уран чадварын анхны багш нь байжээ. 31. Жүжигчин Э.Алдар дүрийн жижиг хэрэглэл болох сүхтэйгээ ихээхэн дасгал сургуулилт хийсэн бөгөөд сүхээ угсруулан дөрвөн удаа эргүүлж байсан рекордтой. 32. Болдын дүрийн хамраа татаж, мөрөө хөдөлгөх хөдөлгөөн, киноны дурлалт хосууд болох Сувд, Идэр нарын хайрыг бэлгэдэх үнсэлт илгээж буй хөдөлгөөн зэргийг жүжигчид өөрсдөө бодож олжээ. 33. Кинонд нийт 3000 гаруй хувцас ашигласан байна. Олны хэсгийн зураг авалттай үед хувцаснуудаа автобусанд дүүргэн зөөдөг байжээ. 34. Жүжигчин Отгонбаяр Тулгатын дүрд тоглохын тулд 10 кг жин хасжээ. 35. Зодоонтой хэсгүүдэд ашигласан бүх хэрэглэлүүдийг хүнийг гэмтээхгүй, аюулгүй байдлаар шинээр хийсэн байна. 36. Киноны үйл явдал түүхэн цаг үед өрнөдөг ч дүрүүдийн харилцаа холбоо болон түүхүүд зохиолчийн сэтгэлгээнээс бий болсон уран сайхны үйл явдал гэдгийг кино багийнхан онцолдог. 37. Уншигч та бүхэн тус киноны нэг, хоёрдугаар бүлгийн нийт 20 ангийг дуу дүрсний өндөр чанартайгаар хүлээн авч үзэхийг хүсвэл Юнивишнийн Монгол кино багцаас аваарай. Тус үйлчилгээг идэвхжүүлсэн хүн бүр “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт оролцож, 2020 оны цоо шинэ загварын Лада автомашины эзэн болох боломжтой юм байна.	Монголын кино урлагийн салбарт шинэ хуудсыг эргүүлж, үзэгчдийн өндөр хүлээлт дунд нээлтээ хийсэн "37-р Точка" олон ангит киног мэдэхгүй хүн ховор биз ээ. Сүүлийн ангиа цацаад тодорхой хугацааг өнгөрүүлсэн ч одоог хүртэл үзэгчдийн ярианы сэдэв болсоор байгаа нь уг уран бүтээлийн чансааг илтгэх болов уу. Энэ удаа бид тус киноны талаарх сонирхолтой баримтуудыг хүргэхээр бэлтгэлээ. 1. “37-р Точка” нь Фантастик продакшны анхны телевизийн цуврал бүтээл юм. 2. Найруулагч Б.Тамир нь Монгол Улсын гавьяат жүжигчин О.Бат-Өлзий, ардын жүжигчин С.Сарантуяа нарын хүү билээ. Мөн түүний өвөө буюу аавынх нь аав "Их замын эхэнд", "Моторын дуу" зэрэг киноны дүрээрээ үзэгч олонд танигдсан гавьяат жүжигчин У.Осор бөгөөд эднийхэн үе удмаараа урлагт хүчин зүтгэж буй урлагийн гэр бүл юм. 3. Фантастик продакшны захирал, үндсэн бүрэлдэхүүний нэг болох Можухай буюу Б.Батсайхан нь кинондоо жүжигчний хувиар биш продюсерийн үүрэгтэй оролцжээ. 4. Тус кино нь Монголд анх удаа OTT, streaming үйлчилгээгээр онлайн нээлтээ хийсэн тохиолдол болсон юм. 5. Тус киног Фантастик продакшны 10 жилийн ойд зориулан бүтээсэн бөгөөд продакшны 11 дэх уран бүтээл билээ. 6. Долоо хоногт нэг анги гардаг буюу олон улсын жишгээр цацагдсан олон ангит кино юм. "37-р точка" гарснаар Монголын кино урлагийн салбар энтертайнмент, шоу бизнес тал руугаа хөгжих том түлхэц болсон гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж буй. 7. Нийт хоёр бүлгийн 21 ангитай бөгөөд төгсгөлийн анги нь бүрэн хэмжээний кино байдлаар үзэгчдийн хүртээл болсон. Нээлт нь цар тахлын үед онлайн байдлаар зохион байгуулагдсан нь мөн маш шинэлэг үйл явдал болсон билээ. 8. Тус киноны зарим нэг хэллэгүүд хүмүүсийн ярианд нэлээд дэлгэрээд буй. Жишээ нь: Гадаа хүйтэн байна, ахдаа ганц хийчихээч, Найз минь дээ... гэх мэт 9. Киноны нэрийн 37 гэх тоо нь найруулагч Б.Тамирын утасны дугаарын сүүлийн орнууд бөгөөд манай улсад бодитоор 37 дугаар точка байдаггүй аж. 10. Ерөнхий найруулагч Б.Тамир киноныхоо нэрийг монголчилбол “37-р зөрлөг” хэмээн нутагшуулж болох байсан ч өөр том агуулга байгааг онцолсон байдаг. Тэрээр "Точка гэдэг орос үг 'цэг' гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Үүгээрээ хүн анх үүссэн цэг дээрээ эргээд заавал очдог гэх санааг илэрхийлэхийг зорьсон" хэмээжээ. 11. Киноны дүрүүдийн зураг бүхий хөзөр худалдаанд гарч байв. Тодруулбал, ноён, хатан, боол, тамга гэсэн дөрвөн төрлийн 16 хөзөрт киноны гол дүрийн Лутаа, Тогосоо тэргүүтэй дүрүүдийн зургийг буулгажээ. 12. Монголын ардчилсан хувьсгалын түүхэн үйл явдлуудтай киноны зохиолыг уяж холбон, зохиолыг илүү сонирхолтой болгосон байдаг. 13. Насны ангиллын хувьд R буюу 18+ бүлэгт хамаарна. 14. "37-р Точка" киноны анхны албан ёсны трэйлэр 2019 оны наймдугаар сарын 28-нд цацагдаж байсан. 15. Үндсэн кино групп 170 хүнтэй, нийт 700 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй байжээ. 16. Зохиолын санаа нь бүр 2008 онд продакшн байгуулагдах үед яригдаж байжээ. Тэр үед Фантастикийнхан ах дүү, анд нөхөд, нөхөрлөлийн тухай, нэг ангит кино хийе гэж ярьж байсан нь эцэстээ "37-р Точка" болон хувирсан байна. 17. Тус киноны Дарханд хийгдсэн олны хэсэг бүхий зураг авалтад 1200 хүн оролцжээ. Харин хотын төвийнхэн болон захын залуусын хооронд болдог зодооны зураг авалтад 400 гаруй хүн хамрагдсан гэнэ. 18. Нэгдүгээр бүлгийн сүүлийн анги болон хоёрдугаар бүлгийн эхний ангийн хооронд яг 37 хоногийн зөрүү байдаг гэнэ. 19. Facebook дэх “37-р Точка сонирхогчдын бүлэг” нэртэй групп 12 мянган гишүүнтэй. Өндөр хүлээлт дунд үнэнч хэрэглэгчдийг үүсгэж чадсан тус группийн гишүүд кинотой холбоотой санаа бодол, ажиглалтаа идэвхтэй солилцдог байна. 20. Гол дүрийн баатруудын 37-р точкаас хотод нүүн ирээд амьдардаг ягаан байр Зайсанд байрладаг гэнэ. Гэхдээ киноны зураачдын баг дотор талыг шинээр засан, нийтийн байрны уур амьсгал бүрдүүлж зураг авалтаа хийжээ. 21. Тогосоогийн дүрийг бүтээсэн жүжигчин Д.Хулан СУИС-ийн дөрөвдүгээр курсэд суралцаж байхдаа уг кинонд тогложээ. Тэрээр ихэр гэнэ. 22. Лутаа, Ялалт, бие давхар Солонго нарын сценийг найруулагч Б.Тамир бараг 10 жилийн өмнө анх төсөөлж байснаа Гэрэг сэтгүүлд ярьжээ. Тиймдээ ч уг хэсгийн зураг авалт хамгийн удаан үргэлжилсэн бөгөөд шөнө дөрвөн цагт авч дууссан гэдэг. 23. Зохиолын анхны хувилбар нь мөнгөнөөс үүдэлтэйгээр тус тусын замыг хөөж буй найман залуугийн түүхийг өгүүлэх төлөвлөгөөтэй байжээ. 24. Киног хоёр жил гаруй хугацаанд хийсэн бөгөөд зохиол бичих ажилд л гэхэд долоон сарыг зарцуулжээ. 25. Зураг авалт, уран бүтээлчдийн багаас гадна бүтэн барилгын бригад энэ кинонд ажилласан байна. Учир нь өнөөдөр 90-ээд оны үе болон бусад түүхэн үеийг харуулах хуучнаар нь авч үлдсэн газрууд тун хомс үлджээ. Иймд кино багийнхан ихэнх хэсгийг шинээр босгож, барьж байсан аж. 26. Тэд Улаанбаатар хотоос гадна Эрдэнэт, Дархан, Налайх, Гордок, Биокомбинат гэх зэрэг газруудад нэмэлт зураг авалтуудыг хийжээ. 27. Бүрэн хэмжээний нэг ангит кинонд 100 орчим сцен авдаг бол уг кинонд 900 орчим сценийг авчээ. Тус киноны хар дүрс, материалууд нийлээд 180 терабайт багтаамжтай болсон гэнэ. (Нэг суурин компьютер ойролцоогоор нэг терабайт, нөүтбүүк хагас терабайтын багтаамжтай.) 28. Мааньтын хорих ангид зураг авалт хийснээс удалгүй тус хорих ангийн барилгыг буулгаж байсан байна. 29. Киноны туршид нийт 3000 мянга орчим жижиг хэрэглэлийг ашигласнаас гадна 100 орчим машин, түүний дотор 30 орчим хуучны машиныг зураг авалтанд оруулжээ. 30. Дарамын эхнэр Долгорын дүрд тоглодог жүжигчин Ж.Амарзаяа нь Лутаагийн дүрийн жүжигчин Б.Барслхагвын жүжиглэх уран чадварын анхны багш нь байжээ. 31. Жүжигчин Э.Алдар дүрийн жижиг хэрэглэл болох сүхтэйгээ ихээхэн дасгал сургуулилт хийсэн бөгөөд сүхээ угсруулан дөрвөн удаа эргүүлж байсан рекордтой. 32. Болдын дүрийн хамраа татаж, мөрөө хөдөлгөх хөдөлгөөн, киноны дурлалт хосууд болох Сувд, Идэр нарын хайрыг бэлгэдэх үнсэлт илгээж буй хөдөлгөөн зэргийг жүжигчид өөрсдөө бодож олжээ. 33. Кинонд нийт 3000 гаруй хувцас ашигласан байна. Олны хэсгийн зураг авалттай үед хувцаснуудаа автобусанд дүүргэн зөөдөг байжээ. 34. Жүжигчин Отгонбаяр Тулгатын дүрд тоглохын тулд 10 кг жин хасжээ. 35. Зодоонтой хэсгүүдэд ашигласан бүх хэрэглэлүүдийг хүнийг гэмтээхгүй, аюулгүй байдлаар шинээр хийсэн байна. 36. Киноны үйл явдал түүхэн цаг үед өрнөдөг ч дүрүүдийн харилцаа холбоо болон түүхүүд зохиолчийн сэтгэлгээнээс бий болсон уран сайхны үйл явдал гэдгийг кино багийнхан онцолдог. 37. Уншигч та бүхэн тус киноны нэг, хоёрдугаар бүлгийн нийт 20 ангийг дуу дүрсний өндөр чанартайгаар хүлээн авч үзэхийг хүсвэл Юнивишнийн Монгол кино багцаас аваарай. Тус үйлчилгээг идэвхжүүлсэн хүн бүр “Ладатай кино-2” хөтөлбөрт оролцож, 2020 оны цоо шинэ загварын Лада автомашины эзэн болох боломжтой юм байна.
https://unread.today/c/posted-level-up-startup-ecosystem	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-09-24T00:00:00	9 сарын 24, 2020	LevelUp: Гарааны бизнесийн экосистем бүрдэх нь	<div class="article-body"> <h2>Сүүлийн жилүүдэд гарааны бизнес, энтрепренершип, гарааны бизнесийн экосистем зэрэг сэдэв их яригдах болсон билээ. Тэгвэл гарааны бизнесийн экосистем гэж чухам юу болох талаар та бүхэндээ товчхон сонирхуулъя. </h2><p>Гарааны бизнесийн экосистем гэдгийг нэг өгүүлбэрээр илэрхийлбэл, гарааны бизнесийг үүсгэн байгуулах, хөгжүүлэх таатай орчныг бүрдүүлж буй элементүүдийн нийлбэр гэж болох юм. Энэхүү экосистем нь гарааны бизнесийн хөгжилд тодорхой үүрэг гүйцэтгэдэг ач холбогдол бүхий янз бүрийн оролцогчид болон байгууллагуудаас бүрдэнэ. Үүнд:</p> <ul><li><b>Дэмжигч байгууллагууд</b> - Инкубатор (incubators), түргэсгэгчид (accelerators), дундын ашиглалтын албан өрөө, талбай (co-working spaces) гэх мэт;</li><li><b>Сургалт, судалгааны байгууллагууд</b> - Мэдлэг олгох, мэргэжилтэн бэлтгэх, хүний нөөцөөр хангах, шаардлагатай судалгаа явуулах, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, үнэн бодит мэдээллээр хангах үүрэгтэй;</li><li><b>Хөрөнгө санхүүгийн байгууллагууд (Funding organizations)</b> - Гарааны бизнест шаардлагатай хөрөнгө санхүүгийн эх үүсвэр болох, хөрөнгө оруулалт хийх, сан бүрдүүлэх үүрэгтэй;</li><li><b>Үйлчилгээний байгууллагууд</b> - Бизнесийг эхлүүлэх, хөгжүүлэхэд шаардлагатай хууль эрх зүй, санхүү, маркетингийн гэх мэт төрөл бүрийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагууд;</li><li><b>Томоохон компани, корпорациуд</b> - Томоохон бизнесийн байгууллагууд гарааны бизнесийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний гол худалдан авагч, хэрэглэгч болох, мөн хөрөнгө оруулалтын болон бусад дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. </li></ul><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Стартап экосистемийн түлхүүр орцууд</h3><p>Ямар нэгэн тогтвортой экосистем үүсгэхэд дундаршгүй их ажил болдог. 2014 онд АНУ-ын “Up Global” болон “Google for Entrepreneurs” байгууллагууд хамтарч хийсэн судалгаагаар, дараах таван түлхүүр орц байж гэмээнэ тухайн улс оронд экосистем амжилттай бүрддэгийг тогтоожээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c76460d5fa98047a85fe9c552a104dfd.png"></p><p>Хөдөлмөрийн зах зээлийн уян хатан байдлыг ханган, өөр өөр ур чадвар, мэдлэг, туршлага бүхий хүмүүсийг татан төвлөрүүлэх, хамтын ажиллагаа, харилцаа холбоо үүсгэх, хөгжүүлэх замаар урт хугацаанд хүмүүний капитал бий болгох.</p> <h4>Нягтрал</h4><p>Олон төрлийн бизнесийн хабуудыг үүсгэх, бизнес зөвлөхүүдийн сүлжээг бий болгох, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр уг салбарын талаарх ойлголт, мэдээллийг түгээх, эрдэмтэн судлаачдыг бизнес эрхлэгчидтэй холбох зэрэг нь экосистемийн нэгэн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг.</p> <h4>Соёл</h4><p>Гарааны бизнесийн өвөрмөц соёлыг бий болгох, бизнес эрхлэгчдийн ур чадвар, хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, амжилттай энтрепренеруудын жишээг олон нийтэд түгээж, уналт ба алдаа нь бизнес эхэлж буй хүнд зайлшгүй тулгардаг зүйл гэдгийг ухамсарлуулан ойлгуулах, даван туулах арга зам буйг харуулах нь гарааны бизнес ирээдүйд амжилтад хүрэх нэг гол нөхцөл болдог.</p> <h4>Капитал буюу хөрөнгө</h4><p>Засгийн газрын зүгээс хөрөнгө оруулагчдыг уг салбарт татан оруулж, хөрөнгө шилжүүлэх, эдийн засгийг идэвхжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх дэд бүтцийг бий болгох, стартапуудыг хөрөнгөжүүлэх арга механизмыг илүү хялбар болгож өгөх шаардлагыг бодлого боловсруулагчдад тавих ёстой.</p> <h4>Хууль, эрх зүй</h4><p>Хөрөнгө оруулалтыг татаж, эрсдэл ихтэй энэхүү салбарт капиталын нөөцийг нэмэгдүүлэхийн тулд нээлттэй татварын системийг бий болгох, хууль эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлж, тогтвортой байдлыг хангах шаардлагатай.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/3130b174e8c24b054dd86e46067afe2b.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Startup Genome Ecosystem survey</h3><p>“Startup Genome” байгууллага нь 2012 оноос эхлэн жил бүр стартап экосистемийн хөгжлийн тайланг гаргаж эхэлсэн. Дэлхий дээр НҮБ-ын гишүүн 193 улсын 150 мянгаас дээш хүн амтай 4416 хот байдаг бол тус тайланд дэлхийн топ 100 улс, топ 1000 хотын стартап экосистемийн гол үзүүлэлтүүд болон бизнесийн орчны өгөгдлүүдийг тусгай алгоритмын тусламжтайгаар хэмжиж байр эзлүүлдэг байна. Дэлхийн стартап экосистемийн 2020 оны дэлгэрэнгүй тайланд Монгол Улс 93 дугаар байр буюу топ 100 улсад багтаж, Улаанбаатар хот топ 1000 хотуудаас 690 дүгээр байрт жагссан байна.</p> <p>Израиль улсын “Startup data” компанийн “Startup blink” платформ нь олон улсын хэдэн арван мянган стартап компаниуд бүртгэлтэй стартап экосистемийн атлас, судалгааны төв бөгөөд жил бүр боловсруулан гаргадаг дэлхийн стартап экосистемийн тайланг олон арван мянган хөрөнгө оруулагч, шийдвэр гаргагчид шийдвэр гаргахдаа ашиглаж, дэлхийн томоохон хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд онцлон нийтэлдэг байна. Дээрх тайланд “Улаанбаатар хот бол Монгол Улсын мэдээллийн технологийн салбарын гол цөм бөгөөд Улаанбаатар хотын стартап экосистем сүүлийн хэдхэн жилийн дотор маш хурдтайгаар хөгжиж, технологийн салбарын олон чадварлаг стартап компаниуд урган гарч улсын эдийн засгийг шинэ чиглэлд залж байгааг харахад, Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хот Азийн инновацын хаб болох ирээдүй харагдаж байна” гэж онцолжээ.</p> <p>Улаанбаатар хотын захирагчийн албанаас инновац, стартап бизнес эрхлэгч залуусыг дэмжих зорилгоор 2018 онд Улаанбаатар инновацын төвийг байгуулсан. Мөн технологийн салбарын ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, өндөр ур чадвар бүхий хүний нөөцийг бэлтгэх, багшлах боловсон хүчнийг чадавхжуулах, программ хангамжийн сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулах зорилгоор “10,000 программист” бэлтгэх төслийг НЗДТГ, Нийслэлийн Шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацын газар санаачлан хэрэгжүүлж эхэлсэн юм. Энэ мэтээр шинэ залуу үеийнхнийг дэмжих хөтөлбөрүүд ихээр хэрэгжих болсон нь бизнес эрхлэгчдийн хувьд таатай хэрэг билээ.</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Моффис инновацын төв</h3><p>Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн Моффис инновацын төв одоогоор 18 компанийн 70 орчим гишүүдтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна. Өдөр бүр гишүүддээ зориулсан шинэлэг арга хэмжээнүүд, сургалтууд зохиодог тус төвийн зүгээс гишүүддээ өгч буй хамгийн том давуу тал бол "Мобиком" корпорацын 20 жилийн нөү-хау, бизнесийн ёс зүй, мэргэжлийн ур чадвар, мэдлэг туршлагаас суралцах, Монгол Улсын томоохон бизнес эрхлэгчдийн нэгтэй хамтарч ажиллах боломж шууд нээгдэж байгаа явдал юм. Моффист байрлаж буй стартапуудын гаргасан шинэ санаа, санаачилгыг дэмжиж ажиллахаа "Мобиком" корпорацын зүгээс илэрхийлсэн аж.</p> </div>	Сүүлийн жилүүдэд гарааны бизнес, энтрепренершип, гарааны бизнесийн экосистем зэрэг сэдэв их яригдах болсон билээ. Тэгвэл гарааны бизнесийн экосистем гэж чухам юу болох талаар та бүхэндээ товчхон сонирхуулъя. Гарааны бизнесийн экосистем гэдгийг нэг өгүүлбэрээр илэрхийлбэл, гарааны бизнесийг үүсгэн байгуулах, хөгжүүлэх таатай орчныг бүрдүүлж буй элементүүдийн нийлбэр гэж болох юм. Энэхүү экосистем нь гарааны бизнесийн хөгжилд тодорхой үүрэг гүйцэтгэдэг ач холбогдол бүхий янз бүрийн оролцогчид болон байгууллагуудаас бүрдэнэ. Үүнд: Дэмжигч байгууллагууд - Инкубатор (incubators), түргэсгэгчид (accelerators), дундын ашиглалтын албан өрөө, талбай (co-working spaces) гэх мэт; Сургалт, судалгааны байгууллагууд - Мэдлэг олгох, мэргэжилтэн бэлтгэх, хүний нөөцөөр хангах, шаардлагатай судалгаа явуулах, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, үнэн бодит мэдээллээр хангах үүрэгтэй; Хөрөнгө санхүүгийн байгууллагууд (Funding organizations) - Гарааны бизнест шаардлагатай хөрөнгө санхүүгийн эх үүсвэр болох, хөрөнгө оруулалт хийх, сан бүрдүүлэх үүрэгтэй; Үйлчилгээний байгууллагууд - Бизнесийг эхлүүлэх, хөгжүүлэхэд шаардлагатай хууль эрх зүй, санхүү, маркетингийн гэх мэт төрөл бүрийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагууд; Томоохон компани, корпорациуд - Томоохон бизнесийн байгууллагууд гарааны бизнесийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний гол худалдан авагч, хэрэглэгч болох, мөн хөрөнгө оруулалтын болон бусад дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. Стартап экосистемийн түлхүүр орцууд Ямар нэгэн тогтвортой экосистем үүсгэхэд дундаршгүй их ажил болдог. 2014 онд АНУ-ын “Up Global” болон “Google for Entrepreneurs” байгууллагууд хамтарч хийсэн судалгаагаар, дараах таван түлхүүр орц байж гэмээнэ тухайн улс оронд экосистем амжилттай бүрддэгийг тогтоожээ. Хөдөлмөрийн зах зээлийн уян хатан байдлыг ханган, өөр өөр ур чадвар, мэдлэг, туршлага бүхий хүмүүсийг татан төвлөрүүлэх, хамтын ажиллагаа, харилцаа холбоо үүсгэх, хөгжүүлэх замаар урт хугацаанд хүмүүний капитал бий болгох. Нягтрал Олон төрлийн бизнесийн хабуудыг үүсгэх, бизнес зөвлөхүүдийн сүлжээг бий болгох, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр уг салбарын талаарх ойлголт, мэдээллийг түгээх, эрдэмтэн судлаачдыг бизнес эрхлэгчидтэй холбох зэрэг нь экосистемийн нэгэн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг. Соёл Гарааны бизнесийн өвөрмөц соёлыг бий болгох, бизнес эрхлэгчдийн ур чадвар, хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, амжилттай энтрепренеруудын жишээг олон нийтэд түгээж, уналт ба алдаа нь бизнес эхэлж буй хүнд зайлшгүй тулгардаг зүйл гэдгийг ухамсарлуулан ойлгуулах, даван туулах арга зам буйг харуулах нь гарааны бизнес ирээдүйд амжилтад хүрэх нэг гол нөхцөл болдог. Капитал буюу хөрөнгө Засгийн газрын зүгээс хөрөнгө оруулагчдыг уг салбарт татан оруулж, хөрөнгө шилжүүлэх, эдийн засгийг идэвхжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх дэд бүтцийг бий болгох, стартапуудыг хөрөнгөжүүлэх арга механизмыг илүү хялбар болгож өгөх шаардлагыг бодлого боловсруулагчдад тавих ёстой. Хууль, эрх зүй Хөрөнгө оруулалтыг татаж, эрсдэл ихтэй энэхүү салбарт капиталын нөөцийг нэмэгдүүлэхийн тулд нээлттэй татварын системийг бий болгох, хууль эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлж, тогтвортой байдлыг хангах шаардлагатай. Startup Genome Ecosystem survey “Startup Genome” байгууллага нь 2012 оноос эхлэн жил бүр стартап экосистемийн хөгжлийн тайланг гаргаж эхэлсэн. Дэлхий дээр НҮБ-ын гишүүн 193 улсын 150 мянгаас дээш хүн амтай 4416 хот байдаг бол тус тайланд дэлхийн топ 100 улс, топ 1000 хотын стартап экосистемийн гол үзүүлэлтүүд болон бизнесийн орчны өгөгдлүүдийг тусгай алгоритмын тусламжтайгаар хэмжиж байр эзлүүлдэг байна. Дэлхийн стартап экосистемийн 2020 оны дэлгэрэнгүй тайланд Монгол Улс 93 дугаар байр буюу топ 100 улсад багтаж, Улаанбаатар хот топ 1000 хотуудаас 690 дүгээр байрт жагссан байна. Израиль улсын “Startup data” компанийн “Startup blink” платформ нь олон улсын хэдэн арван мянган стартап компаниуд бүртгэлтэй стартап экосистемийн атлас, судалгааны төв бөгөөд жил бүр боловсруулан гаргадаг дэлхийн стартап экосистемийн тайланг олон арван мянган хөрөнгө оруулагч, шийдвэр гаргагчид шийдвэр гаргахдаа ашиглаж, дэлхийн томоохон хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд онцлон нийтэлдэг байна. Дээрх тайланд “Улаанбаатар хот бол Монгол Улсын мэдээллийн технологийн салбарын гол цөм бөгөөд Улаанбаатар хотын стартап экосистем сүүлийн хэдхэн жилийн дотор маш хурдтайгаар хөгжиж, технологийн салбарын олон чадварлаг стартап компаниуд урган гарч улсын эдийн засгийг шинэ чиглэлд залж байгааг харахад, Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хот Азийн инновацын хаб болох ирээдүй харагдаж байна” гэж онцолжээ. Улаанбаатар хотын захирагчийн албанаас инновац, стартап бизнес эрхлэгч залуусыг дэмжих зорилгоор 2018 онд Улаанбаатар инновацын төвийг байгуулсан. Мөн технологийн салбарын ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, өндөр ур чадвар бүхий хүний нөөцийг бэлтгэх, багшлах боловсон хүчнийг чадавхжуулах, программ хангамжийн сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулах зорилгоор “10,000 программист” бэлтгэх төслийг НЗДТГ, Нийслэлийн Шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацын газар санаачлан хэрэгжүүлж эхэлсэн юм. Энэ мэтээр шинэ залуу үеийнхнийг дэмжих хөтөлбөрүүд ихээр хэрэгжих болсон нь бизнес эрхлэгчдийн хувьд таатай хэрэг билээ. Моффис инновацын төв Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн Моффис инновацын төв одоогоор 18 компанийн 70 орчим гишүүдтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна. Өдөр бүр гишүүддээ зориулсан шинэлэг арга хэмжээнүүд, сургалтууд зохиодог тус төвийн зүгээс гишүүддээ өгч буй хамгийн том давуу тал бол "Мобиком" корпорацын 20 жилийн нөү-хау, бизнесийн ёс зүй, мэргэжлийн ур чадвар, мэдлэг туршлагаас суралцах, Монгол Улсын томоохон бизнес эрхлэгчдийн нэгтэй хамтарч ажиллах боломж шууд нээгдэж байгаа явдал юм. Моффист байрлаж буй стартапуудын гаргасан шинэ санаа, санаачилгыг дэмжиж ажиллахаа "Мобиком" корпорацын зүгээс илэрхийлсэн аж.	Сүүлийн жилүүдэд гарааны бизнес, энтрепренершип, гарааны бизнесийн экосистем зэрэг сэдэв их яригдах болсон билээ. Тэгвэл гарааны бизнесийн экосистем гэж чухам юу болох талаар та бүхэндээ товчхон сонирхуулъя. Гарааны бизнесийн экосистем гэдгийг нэг өгүүлбэрээр илэрхийлбэл, гарааны бизнесийг үүсгэн байгуулах, хөгжүүлэх таатай орчныг бүрдүүлж буй элементүүдийн нийлбэр гэж болох юм. Энэхүү экосистем нь гарааны бизнесийн хөгжилд тодорхой үүрэг гүйцэтгэдэг ач холбогдол бүхий янз бүрийн оролцогчид болон байгууллагуудаас бүрдэнэ. Үүнд: * Дэмжигч байгууллагууд - Инкубатор (incubators), түргэсгэгчид (accelerators), дундын ашиглалтын албан өрөө, талбай (co-working spaces) гэх мэт; * Сургалт, судалгааны байгууллагууд - Мэдлэг олгох, мэргэжилтэн бэлтгэх, хүний нөөцөөр хангах, шаардлагатай судалгаа явуулах, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, үнэн бодит мэдээллээр хангах үүрэгтэй; * Хөрөнгө санхүүгийн байгууллагууд (Funding organizations) - Гарааны бизнест шаардлагатай хөрөнгө санхүүгийн эх үүсвэр болох, хөрөнгө оруулалт хийх, сан бүрдүүлэх үүрэгтэй; * Үйлчилгээний байгууллагууд - Бизнесийг эхлүүлэх, хөгжүүлэхэд шаардлагатай хууль эрх зүй, санхүү, маркетингийн гэх мэт төрөл бүрийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагууд; * Томоохон компани, корпорациуд - Томоохон бизнесийн байгууллагууд гарааны бизнесийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний гол худалдан авагч, хэрэглэгч болох, мөн хөрөнгө оруулалтын болон бусад дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. ### Стартап экосистемийн түлхүүр орцууд Ямар нэгэн тогтвортой экосистем үүсгэхэд дундаршгүй их ажил болдог. 2014 онд АНУ-ын “Up Global” болон “Google for Entrepreneurs” байгууллагууд хамтарч хийсэн судалгаагаар, дараах таван түлхүүр орц байж гэмээнэ тухайн улс оронд экосистем амжилттай бүрддэгийг тогтоожээ. Хөдөлмөрийн зах зээлийн уян хатан байдлыг ханган, өөр өөр ур чадвар, мэдлэг, туршлага бүхий хүмүүсийг татан төвлөрүүлэх, хамтын ажиллагаа, харилцаа холбоо үүсгэх, хөгжүүлэх замаар урт хугацаанд хүмүүний капитал бий болгох. #### Нягтрал Олон төрлийн бизнесийн хабуудыг үүсгэх, бизнес зөвлөхүүдийн сүлжээг бий болгох, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр уг салбарын талаарх ойлголт, мэдээллийг түгээх, эрдэмтэн судлаачдыг бизнес эрхлэгчидтэй холбох зэрэг нь экосистемийн нэгэн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг. #### Соёл Гарааны бизнесийн өвөрмөц соёлыг бий болгох, бизнес эрхлэгчдийн ур чадвар, хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, амжилттай энтрепренеруудын жишээг олон нийтэд түгээж, уналт ба алдаа нь бизнес эхэлж буй хүнд зайлшгүй тулгардаг зүйл гэдгийг ухамсарлуулан ойлгуулах, даван туулах арга зам буйг харуулах нь гарааны бизнес ирээдүйд амжилтад хүрэх нэг гол нөхцөл болдог. #### Капитал буюу хөрөнгө Засгийн газрын зүгээс хөрөнгө оруулагчдыг уг салбарт татан оруулж, хөрөнгө шилжүүлэх, эдийн засгийг идэвхжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх дэд бүтцийг бий болгох, стартапуудыг хөрөнгөжүүлэх арга механизмыг илүү хялбар болгож өгөх шаардлагыг бодлого боловсруулагчдад тавих ёстой. #### Хууль, эрх зүй Хөрөнгө оруулалтыг татаж, эрсдэл ихтэй энэхүү салбарт капиталын нөөцийг нэмэгдүүлэхийн тулд нээлттэй татварын системийг бий болгох, хууль эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлж, тогтвортой байдлыг хангах шаардлагатай. ### Startup Genome Ecosystem survey “Startup Genome” байгууллага нь 2012 оноос эхлэн жил бүр стартап экосистемийн хөгжлийн тайланг гаргаж эхэлсэн. Дэлхий дээр НҮБ-ын гишүүн 193 улсын 150 мянгаас дээш хүн амтай 4416 хот байдаг бол тус тайланд дэлхийн топ 100 улс, топ 1000 хотын стартап экосистемийн гол үзүүлэлтүүд болон бизнесийн орчны өгөгдлүүдийг тусгай алгоритмын тусламжтайгаар хэмжиж байр эзлүүлдэг байна. Дэлхийн стартап экосистемийн 2020 оны дэлгэрэнгүй тайланд Монгол Улс 93 дугаар байр буюу топ 100 улсад багтаж, Улаанбаатар хот топ 1000 хотуудаас 690 дүгээр байрт жагссан байна. Израиль улсын “Startup data” компанийн “Startup blink” платформ нь олон улсын хэдэн арван мянган стартап компаниуд бүртгэлтэй стартап экосистемийн атлас, судалгааны төв бөгөөд жил бүр боловсруулан гаргадаг дэлхийн стартап экосистемийн тайланг олон арван мянган хөрөнгө оруулагч, шийдвэр гаргагчид шийдвэр гаргахдаа ашиглаж, дэлхийн томоохон хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд онцлон нийтэлдэг байна. Дээрх тайланд “Улаанбаатар хот бол Монгол Улсын мэдээллийн технологийн салбарын гол цөм бөгөөд Улаанбаатар хотын стартап экосистем сүүлийн хэдхэн жилийн дотор маш хурдтайгаар хөгжиж, технологийн салбарын олон чадварлаг стартап компаниуд урган гарч улсын эдийн засгийг шинэ чиглэлд залж байгааг харахад, Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хот Азийн инновацын хаб болох ирээдүй харагдаж байна” гэж онцолжээ. Улаанбаатар хотын захирагчийн албанаас инновац, стартап бизнес эрхлэгч залуусыг дэмжих зорилгоор 2018 онд Улаанбаатар инновацын төвийг байгуулсан. Мөн технологийн салбарын ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, өндөр ур чадвар бүхий хүний нөөцийг бэлтгэх, багшлах боловсон хүчнийг чадавхжуулах, программ хангамжийн сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулах зорилгоор “10,000 программист” бэлтгэх төслийг НЗДТГ, Нийслэлийн Шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, инновацын газар санаачлан хэрэгжүүлж эхэлсэн юм. Энэ мэтээр шинэ залуу үеийнхнийг дэмжих хөтөлбөрүүд ихээр хэрэгжих болсон нь бизнес эрхлэгчдийн хувьд таатай хэрэг билээ. ### Моффис инновацын төв Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сараас үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн Моффис инновацын төв одоогоор 18 компанийн 70 орчим гишүүдтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна. Өдөр бүр гишүүддээ зориулсан шинэлэг арга хэмжээнүүд, сургалтууд зохиодог тус төвийн зүгээс гишүүддээ өгч буй хамгийн том давуу тал бол "Мобиком" корпорацын 20 жилийн нөү-хау, бизнесийн ёс зүй, мэргэжлийн ур чадвар, мэдлэг туршлагаас суралцах, Монгол Улсын томоохон бизнес эрхлэгчдийн нэгтэй хамтарч ажиллах боломж шууд нээгдэж байгаа явдал юм. Моффист байрлаж буй стартапуудын гаргасан шинэ санаа, санаачилгыг дэмжиж ажиллахаа "Мобиком" корпорацын зүгээс илэрхийлсэн аж.
https://unread.today/c/essentials-lifestyleshop	Зочинтой булан	Unread Today	2020-05-30T00:00:00	5 сарын 30, 2020	ROC Lifestyle Shop	<div class="article-body"> <table class="rw-aravt uk-table" style="width: 100%;"><tbody><tr><td colspan="4" style="width: 98.2812%;">ROC Lifestyle shop<br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 98.2812%;">ROC x Mobicom</td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 98.2812%;">"Кофе, шинэ үеийнхний амьдралын хэв маяг, дулаан уур амьсгал"<br>///reform.filled.relished<br></td></tr><tr><td colspan="4" style="width: 98.2812%;"><img src="https://unread.today/files/48/05ae5eeccce5461ec4a3f0e23a2c6299.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/d73b3ccf6c17b0dd1d58674ea4a0b0c3.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"><img src="https://unread.today/files/48/f8e319ecaeaba0c2a0d7f888f5569f59.png" class="fr-fic fr-dii" data-size="120,120" data-success="true" style="width: 36px; height: 36px;"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">1</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(229, 92, 97);">Орчин<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Мод хийгээд байгалийн өнгө, ногоон ургамал зэргийг хослуулан дотоод тохижилтоо бүрдүүлсэн нь анх ороход дулаан уур амьсгал мэдрүүлж байлаа. Эднийх орчин бүрдүүлэлт, интерьер дизайн зэрэгтээ ихээхэн анхаарал хандуулсан нь илт.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/e7316068bd759dcee4e6edc09499e058.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="860,1060" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/1be81532006f034e44fd301cf05bc183.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">2</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(71, 196, 168);">Захиалгын киоск<br></td></tr><tr><td style="width: 5.1621%;">Ормогц нүдэнд илхэн харагдах киоскоор дамжуулан кофегоо захиалчихлаа. Хүнтэй харилцахгүйгээр хэдхэн товч дараад болчихсон нь их хурдан, амар юм билээ.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/a2293aadae9091319ee5b73e3defb77b.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/cbab06be1f220aebc29bfb745479aaae.jpg" data-size="800,800" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"></td><td style="width: 39.2557%;"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">3</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(162, 165, 218);">Candy<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Киоск дээр банкны үйлчилгээнээс гадна Candy цахим мөнгөөр төлбөрөө хийх сонголт бий. Утаснаасаа QR код уншуулаад л болчихын зэрэгцээ 5000₮-с дээш гүйлгээ хийсэн тул хоёр удаа Candy хүрд эргүүлэн, урамшуулал авсан нь зугаатай санагдав.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/05917a14c99998c713be86886800051c.png" data-size="117,121" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/1f47bb3ea2ca190334b15b549f1e85e4.jpg" data-size="1200,1200" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">4</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(252, 203, 84);">Ухаалаг, дагалдах хэрэгслийн булан<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Киоскийн хажууханд гар утас, дагалдах хэрэгслүүд байрлуулсан булан байв. Энд албан ёсны эрхтэй, оригинал бүтээгдэхүүнүүд борлуулдаг. Цэнэглэгчээ мартсан эсвэл эвдэрчихсэн үед аминд орохоор л юм.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/8d45315ce24151069e5fd4e48d9d056b.png" data-size="860,621" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/2736ab8e8869669f2d5ce14feaa1173f.jpg" data-size="1200,1200" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">5</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(253, 137, 140);">ТВ<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кофегоо хүлээх зуур орчноо ажиглаваас хананд байрлуулсан том телевизээр <a href="http://www.voo.mn">VOO</a> үзэх боломжтой нь харагдав. Мобикомынхон саяхан ОТТ технологи бүхий тус үйлчилгээг нэвтрүүлсэн билээ.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/27fc3f72ee01d05052f0ae22293e46eb.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/bd528a23f3b4a57522bbcbbd5603b948.jpg" data-size="1200,1200" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">6</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(84, 164, 194);">R.O.C<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кофе маань ирлээ. Эднийх R.O.C-той хамтарсан нь тун ч мэдрэмжтэй сонголт санагдсан. Кофены амт чанарын талаар ярих нь илүүц биз ээ.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/7544341fbfb4a93ddc28860afd7e83a6.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/c16e0ffd29856516ee1e208053c50291.jpg" data-size="1200,1200" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">7</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(171, 192, 233);">Таблет<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Кофе уунгаа ширээн дээр байрлуулсан таблетыг сонирхож үзэв. Сүүлд "Хуурцаг" нэртэй Монголын Хип Хопын тухай баримтат кино анхаарал татаж байсан нь VOO-ийн өөрсдийн бүтээсэн контент (VOO Original) байжээ. Сонирхолтой л юм.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/a40ea1cb3a093874d8bd32f846a033d4.png" data-size="512,512" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td><td style="width: 24.0625%;"><img data-fr-image-pasted="true" src="https://unread.today/files/48/de4aa4a4b8dde23d38b4cf7b1d4eafc5.jpg" data-size="800,800" data-success="true" class="fr-fic fr-dii"><br></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">8</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(130, 167, 164);">Уулзалтын өрөө<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Удалгүй уулзахаар товлосон хүмүүс маань бууж ирэв. Мобикомынхонтой хийх бизнес уулзалтууд ийм тухтай өрөөнд, амттай кофетой болдог болсон нь сайхан шүү.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/0db5a618aec7c53737f7ae7cd781f709.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/3b6cfdff17b37420c4b80a32dda24cdd.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">9</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(138, 187, 240);">Ухаалаг дэлгэц<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Уулзалтын өрөө ухаалаг дэлгэц, самбар, олон оролттой залгуур гээд хурал, уулзалтад хэрэгцээт бүхий л зүйлсээр тоноглогдсон байлаа.<br><br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/041c2334de1c838a390f087c7261bfce.png" class="fr-fic fr-dib" data-size="512,512" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><img src="https://unread.today/files/48/ca7c75b51318b5c6ab705cc4b2ab7a9c.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr><tr><td rowspan="2" style="width: 5.1621%;">10</td><td colspan="3" style="width: 93.125%; background-color: rgb(254, 157, 125);">Ухаалаг ширээ<br></td></tr><tr><td style="width: 45.7383%;">Уулзалтын өрөөнөөс гараад өөртөө үйлчлэх хэсэг гэсэн буланд байх энэ ширээн дээр тоглоом тоглохоос гадна интернетээр аялах, мэдээлэл авах зэрэг боломжтой юм байна.<br></td><td style="width: 22.8125%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/1c860abfa2b664977ba79fa4ef6241bc.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="640,640" data-success="true"></td><td style="width: 24.0625%;"><br><img src="https://unread.today/files/48/84ff4c6a1befe287d41386ce169305df.jpg" class="fr-fic fr-dib" data-size="1200,1200" data-success="true"></td></tr></tbody></table> </div>	ROC Lifestyle shop ROC x Mobicom "Кофе, шинэ үеийнхний амьдралын хэв маяг, дулаан уур амьсгал" ///reform.filled.relished 1 Орчин Мод хийгээд байгалийн өнгө, ногоон ургамал зэргийг хослуулан дотоод тохижилтоо бүрдүүлсэн нь анх ороход дулаан уур амьсгал мэдрүүлж байлаа. Эднийх орчин бүрдүүлэлт, интерьер дизайн зэрэгтээ ихээхэн анхаарал хандуулсан нь илт. 2 Захиалгын киоск Ормогц нүдэнд илхэн харагдах киоскоор дамжуулан кофегоо захиалчихлаа. Хүнтэй харилцахгүйгээр хэдхэн товч дараад болчихсон нь их хурдан, амар юм билээ. 3 Candy Киоск дээр банкны үйлчилгээнээс гадна Candy цахим мөнгөөр төлбөрөө хийх сонголт бий. Утаснаасаа QR код уншуулаад л болчихын зэрэгцээ 5000₮-с дээш гүйлгээ хийсэн тул хоёр удаа Candy хүрд эргүүлэн, урамшуулал авсан нь зугаатай санагдав. 4 Ухаалаг, дагалдах хэрэгслийн булан Киоскийн хажууханд гар утас, дагалдах хэрэгслүүд байрлуулсан булан байв. Энд албан ёсны эрхтэй, оригинал бүтээгдэхүүнүүд борлуулдаг. Цэнэглэгчээ мартсан эсвэл эвдэрчихсэн үед аминд орохоор л юм. 5 ТВ Кофегоо хүлээх зуур орчноо ажиглаваас хананд байрлуулсан том телевизээр VOO үзэх боломжтой нь харагдав. Мобикомынхон саяхан ОТТ технологи бүхий тус үйлчилгээг нэвтрүүлсэн билээ. 6 R.O.C Кофе маань ирлээ. Эднийх R.O.C-той хамтарсан нь тун ч мэдрэмжтэй сонголт санагдсан. Кофены амт чанарын талаар ярих нь илүүц биз ээ. 7 Таблет Кофе уунгаа ширээн дээр байрлуулсан таблетыг сонирхож үзэв. Сүүлд "Хуурцаг" нэртэй Монголын Хип Хопын тухай баримтат кино анхаарал татаж байсан нь VOO-ийн өөрсдийн бүтээсэн контент (VOO Original) байжээ. Сонирхолтой л юм. 8 Уулзалтын өрөө Удалгүй уулзахаар товлосон хүмүүс маань бууж ирэв. Мобикомынхонтой хийх бизнес уулзалтууд ийм тухтай өрөөнд, амттай кофетой болдог болсон нь сайхан шүү. 9 Ухаалаг дэлгэц Уулзалтын өрөө ухаалаг дэлгэц, самбар, олон оролттой залгуур гээд хурал, уулзалтад хэрэгцээт бүхий л зүйлсээр тоноглогдсон байлаа. 10 Ухаалаг ширээ Уулзалтын өрөөнөөс гараад өөртөө үйлчлэх хэсэг гэсэн буланд байх энэ ширээн дээр тоглоом тоглохоос гадна интернетээр аялах, мэдээлэл авах зэрэг боломжтой юм байна.	\| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| ROC Lifestyle shop \| \| \| \| \| ROC x Mobicom \| \| \| \| \| "Кофе, шинэ үеийнхний амьдралын хэв маяг, дулаан уур амьсгал" ///reform.filled.relished \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| 1 \| Орчин \| \| \| \| Мод хийгээд байгалийн өнгө, ногоон ургамал зэргийг хослуулан дотоод тохижилтоо бүрдүүлсэн нь анх ороход дулаан уур амьсгал мэдрүүлж байлаа. Эднийх орчин бүрдүүлэлт, интерьер дизайн зэрэгтээ ихээхэн анхаарал хандуулсан нь илт. \| \| \| \| 2 \| Захиалгын киоск \| \| \| \| Ормогц нүдэнд илхэн харагдах киоскоор дамжуулан кофегоо захиалчихлаа. Хүнтэй харилцахгүйгээр хэдхэн товч дараад болчихсон нь их хурдан, амар юм билээ. \| \| \| \| \| 3 \| Candy \| \| \| \| Киоск дээр банкны үйлчилгээнээс гадна Candy цахим мөнгөөр төлбөрөө хийх сонголт бий. Утаснаасаа QR код уншуулаад л болчихын зэрэгцээ 5000₮-с дээш гүйлгээ хийсэн тул хоёр удаа Candy хүрд эргүүлэн, урамшуулал авсан нь зугаатай санагдав. \| \| \| \| 4 \| Ухаалаг, дагалдах хэрэгслийн булан \| \| \| \| Киоскийн хажууханд гар утас, дагалдах хэрэгслүүд байрлуулсан булан байв. Энд албан ёсны эрхтэй, оригинал бүтээгдэхүүнүүд борлуулдаг. Цэнэглэгчээ мартсан эсвэл эвдэрчихсэн үед аминд орохоор л юм. \| \| \| \| 5 \| ТВ \| \| \| \| Кофегоо хүлээх зуур орчноо ажиглаваас хананд байрлуулсан том телевизээр VOO үзэх боломжтой нь харагдав. Мобикомынхон саяхан ОТТ технологи бүхий тус үйлчилгээг нэвтрүүлсэн билээ. \| \| \| \| 6 \| R.O.C \| \| \| \| Кофе маань ирлээ. Эднийх R.O.C-той хамтарсан нь тун ч мэдрэмжтэй сонголт санагдсан. Кофены амт чанарын талаар ярих нь илүүц биз ээ. \| \| \| \| 7 \| Таблет \| \| \| \| Кофе уунгаа ширээн дээр байрлуулсан таблетыг сонирхож үзэв. Сүүлд "Хуурцаг" нэртэй Монголын Хип Хопын тухай баримтат кино анхаарал татаж байсан нь VOO-ийн өөрсдийн бүтээсэн контент (VOO Original) байжээ. Сонирхолтой л юм. \| \| \| \| 8 \| Уулзалтын өрөө \| \| \| \| Удалгүй уулзахаар товлосон хүмүүс маань бууж ирэв. Мобикомынхонтой хийх бизнес уулзалтууд ийм тухтай өрөөнд, амттай кофетой болдог болсон нь сайхан шүү. \| \| \| \| 9 \| Ухаалаг дэлгэц \| \| \| \| Уулзалтын өрөө ухаалаг дэлгэц, самбар, олон оролттой залгуур гээд хурал, уулзалтад хэрэгцээт бүхий л зүйлсээр тоноглогдсон байлаа. \| \| \| \| 10 \| Ухаалаг ширээ \| \| \| \| Уулзалтын өрөөнөөс гараад өөртөө үйлчлэх хэсэг гэсэн буланд байх энэ ширээн дээр тоглоом тоглохоос гадна интернетээр аялах, мэдээлэл авах зэрэг боломжтой юм байна. \| \| \|
https://unread.today/c/insight-change-soeasy	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-10-14T00:00:00	10 сарын 14, 2020	Яагаад өөрчлөлт хийх амархан гэж?	<div class="article-body"> <p></p><p>2009 оны есдүгээр сард Саймон Синек хэмээх хэний ч үл таних даруухан эр Пьюжет Саундад зохиогдсон TEDx-ийн тайзнаа гарч иржээ. Томдсон гэмээр цамцныхаа ханцуйг шамалж, зузаан хүрээтэй шил зүүсэн тэр залуу хэрхэн манлайлагчид бусдыг араасаа дагуулж, тавьсан зорилгодоо хүрдэг тухай ярих гэсэн нь тэр байлаа. Тэрээр 17 минут 30 секундийн яриагаараа хүн бүрийн өмнө тулгардаг, өөрөөсөө асуудаг хэрнээ зориглож шийддэггүй, зорьж зохицуулдаггүй нэгэн сэдвийг хөндөж, шийдлийг нь санал болгосон юм.</p><p>Тэр нь <b>ӨӨРЧЛӨЛТ</b> байлаа. <br></p><p>Өөрчлөлт бол зайлшгүй зүйл. Хүн бүр хэзээ нэгэн цагт хүссэн хүсээгүй тулгардаг эд. Гэхдээ бүгд өөрчлөлтийг хүнд хэцүү, ярвигтай төвөгтэй зүйл хэмээн үздэг учраас түүнтэй нуур тулахаас эмээсээр байдаг. Тиймдээ ч нэг дороо удаан гацаж, асуудал бэрхшээлтэй эвлэрэн, урагшилж чадахгүй хоцрох нь элбэг. </p><p>Гэвч үнэндээ өөрчлөлт хийнэ гэдэг тийм ч хэцүү биш, эсрэгээрээ <b>АМАРХАН</b> зүйл ажээ. Гол нь аль өнцгөөс, хэрхэн харах нь чухал. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/qp0HIF3SfI4?rel=0"></iframe> </div><blockquote><p>Өөрчлөлтийг хийх гэж зорихоос зугтах нь амархан байдаг.</p> <cite><p>Ж.Спектор</p> </cite></blockquote><p></p><p>Өнөөдөр С.Синекийг мэдэхгүй хүн үгүй болжээ. TEDх-ийн яриа нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, үзэх бүрд урам зориг бадраах эрч хүчний ундарга болж хувирсанд гайхах зүйл үгүй. Ганцхан сарын дараа хэвлэгдсэн '<a href="https://www.amazon.com/Start-Why-Leaders-Inspire-Everyone/dp/1591846447" target="_blank">Start With Why</a>" ном нь дэлхий даяар бестселлер болж, сая сая хувь борлогдсон нь ч учиртай. Хувь хүний хөгжлийн "guru" хэмээн үнэлэгдэх болсон С.Синек чухамдаа ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хэрхэн хийх тухай, өөрчлөлтөөс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. </p><p>Өөрчлөлт гэдэг тийм ч таатай зүйл биш. Гэхдээ нөгөө талаар цоо шинэ зүйл огт биш. Гэсэн хэдий ч өөрчлөлтийн дараах орчин нөхцөл хэрхэн бүрдэхээс, тэр нь хувь хүмүүст хэрхэн нөлөөлөхөөс хүмүүс айдаг. Тухтай орчноосоо холдож, өөрийгөө эвдэнэ гэдэг аймшигтай санагддаг биз.</p><p>Гэвч бид бүгд л үүнийг мэддэг, хүлээн зөвшөөрдөг. Олон ном, нийтлэл, кино энэ тухай өгүүлдэг. Бүгд л урагш алхахыг, айх хэрэггүйг, зоригтой байхыг зөвлөдөг. С.Синекийн хувьд юугаараа ялгаатай байсан болоод ийм амжилтад хүрсэн гэж бодож байна?</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/7220a1d75d12d20fdd4d1222a3bfa3f1.jpg"></p><p></p><p> Хариулт нь маш энгийн. С.Синек өөрчлөлтөөс айх хэрэггүй, харин ч эсрэгээрээ гараа тосон угтан авахыг санал болгожээ. Гэхдээ хамгийн эхэнд ЯАГААД гэж асуухыг санал болгосон юм. </p><p><b>ЯАГААД </b>гэдэг бол зорилго, итгэл, бас үнэмшил. Энэ бол таны хийж байгаа бүх зүйлийн утга учир, урагшилж хөгжих хөшүүрэг. <br></p><p>Завгүй амьдралын хэв маяг бидний өдөр тутмын энгийн үзэгдэл болсон энэ үед хүмүүс яагаад гэж эхэлж асуухаас илүү юу, яаж гэдэгт төвлөрөх болсон гэдгийг тэрээр онцолсон юм. Хийж байгаа ажлаа яагаад хийж байгаа гэдэгт анхаарахаас илүү бусдад харагдах өнгө, сонсогдох хэмнэлд ач холбогдол өгдөг болсон гэсэн үг. </p><p>Нөхцөл байдлыг одоо байгаагаас илүү сайжруулах итгэл үнэмшилгүйгээр ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хийнэ гэдэг үнэндээ хэцүү. Гэхдээ яагаад хийх хэрэгтэй гэдгээ ойлгосон цагт түүн шиг АМАРХАН зүйл гэж үгүй. Амархан зүйлийг та ӨӨРӨӨ түүчээлэн хийх шиг таатай зүйл ч бас ховор.</p> <blockquote><p>Өөрчлөлттэй нүүр тулгарах үедээ яг одоо л өөрчлөхгүй бол юу болохыг эхэлж бодож байгаарай.</p> <cite><p>А.Мюррелл</p> </cite></blockquote><p></p><p>Технологийн дэвшил бидний амьдралд хүч түрэн орж ирж буй энэ цаг үеийн онцлог бидний өөрчлөлтийн тухай ойлголтыг нэг шат ахиулжээ. ӨӨРЧЛӨЛТ гэдэг бол биднийг аажимдаа барьж идэх аюултай зүйл биш. Эсрэгээрээ хөгжиж дэвших үндэс болдог боломж юм. Энэ бүхнийг технологи илүү бодит болгож, хурдан бөгөөд хялбараар хэрэглээ болгох нөхцөлийг бүрдүүлж орхижээ.</p><p>20 жилийн өмнөх үед очицгооё. Төлбөр тооцоо бэлэн мөнгөөр л хийгддэг байсан үе. Ховорхон хэрэглэгддэг картаар цалингаа авсан ч ойрхон таарах банкны салбарт бэлэн мөнгөөр солиулан, түрийвчээ түнтийлгэн, айдас хүйдэс дүүрэн алхдаг байсан шүү дээ. Одоо бид бэлэн мөнгөнөөс карт руу, картаас цахим банк руу, цахим банкаас<a href="http://socialpay.mn" target="_blank"> апп руу үсрэнгүй шилжиж чаджээ.</a></p><p>Хамаг мөнгөө алгын чинээ карт руу хийнэ гэдэг санааг эхэндээ тийм ч олон хүн дэмжээгүйд гайхах зүйл үгүй. Бүгд өөрчлөлтөөс айж байв. Картаа хаячихвал, нууц үгээ мартчихвал, ашиглах газар олдохгүй бол, гэнэтхэн мөнгө маань алга болчихвол гээд л айдас хүйдсээр дүүрэн байсан нь төсөөлөгдөнө. Гэтэл одоо картгүй байсан үеийг огт мэдэхгүй үеийнхэн гарч иржээ. Үнэндээ өөрчлөлт гэдэг ийм л АМАРХАН зүйл аж.</p><p>Карт бидний гол санхүүгийн хэрэгсэл болж, өдөр тутмын хэрэглээнд нэвтрэх гэж 20 жилийг зарцуулжээ. Энэ бол бага хугацаа биш. Үнэндээ өөрчлөлт бидний л гарт байдаг. Түүнийг хүлээж, дасан зохицох гэж хүлээхгүйгээр технологийн, хөгжлийн шинэ боломжуудыг даруй хэрэглээндээ нэвтрүүлбэл улам л хурдтай хөгжих болно. Дараагийн шилжилт болох цогц апп-ын эрин үеийг залуус бид л өртөөлөх учиртай. </p><p>Өөрчлөлт заавал том байх албагүй. Хамгийн жижгээс эхэлсэн өөрчлөлт ч эргэн тойрондоо эерэг нөлөөлөл авчирч болно. Өөрчлөлт гэдэг сүрдмээр зүйл огт биш. Бэрхшээж хойш суулгүйгээр, яг одоо эхний алхмаа хий.</p><p>Танд амжилт хүсье. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/y1kVTf6neXk?rel=0"></iframe> </div> </div>	2009 оны есдүгээр сард Саймон Синек хэмээх хэний ч үл таних даруухан эр Пьюжет Саундад зохиогдсон TEDx-ийн тайзнаа гарч иржээ. Томдсон гэмээр цамцныхаа ханцуйг шамалж, зузаан хүрээтэй шил зүүсэн тэр залуу хэрхэн манлайлагчид бусдыг араасаа дагуулж, тавьсан зорилгодоо хүрдэг тухай ярих гэсэн нь тэр байлаа. Тэрээр 17 минут 30 секундийн яриагаараа хүн бүрийн өмнө тулгардаг, өөрөөсөө асуудаг хэрнээ зориглож шийддэггүй, зорьж зохицуулдаггүй нэгэн сэдвийг хөндөж, шийдлийг нь санал болгосон юм. Тэр нь ӨӨРЧЛӨЛТ байлаа. Өөрчлөлт бол зайлшгүй зүйл. Хүн бүр хэзээ нэгэн цагт хүссэн хүсээгүй тулгардаг эд. Гэхдээ бүгд өөрчлөлтийг хүнд хэцүү, ярвигтай төвөгтэй зүйл хэмээн үздэг учраас түүнтэй нуур тулахаас эмээсээр байдаг. Тиймдээ ч нэг дороо удаан гацаж, асуудал бэрхшээлтэй эвлэрэн, урагшилж чадахгүй хоцрох нь элбэг. Гэвч үнэндээ өөрчлөлт хийнэ гэдэг тийм ч хэцүү биш, эсрэгээрээ АМАРХАН зүйл ажээ. Гол нь аль өнцгөөс, хэрхэн харах нь чухал. Өөрчлөлтийг хийх гэж зорихоос зугтах нь амархан байдаг. Ж.Спектор Өнөөдөр С.Синекийг мэдэхгүй хүн үгүй болжээ. TEDх-ийн яриа нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, үзэх бүрд урам зориг бадраах эрч хүчний ундарга болж хувирсанд гайхах зүйл үгүй. Ганцхан сарын дараа хэвлэгдсэн ' Start With Why " ном нь дэлхий даяар бестселлер болж, сая сая хувь борлогдсон нь ч учиртай. Хувь хүний хөгжлийн "guru" хэмээн үнэлэгдэх болсон С.Синек чухамдаа ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хэрхэн хийх тухай, өөрчлөлтөөс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. Өөрчлөлт гэдэг тийм ч таатай зүйл биш. Гэхдээ нөгөө талаар цоо шинэ зүйл огт биш. Гэсэн хэдий ч өөрчлөлтийн дараах орчин нөхцөл хэрхэн бүрдэхээс, тэр нь хувь хүмүүст хэрхэн нөлөөлөхөөс хүмүүс айдаг. Тухтай орчноосоо холдож, өөрийгөө эвдэнэ гэдэг аймшигтай санагддаг биз. Гэвч бид бүгд л үүнийг мэддэг, хүлээн зөвшөөрдөг. Олон ном, нийтлэл, кино энэ тухай өгүүлдэг. Бүгд л урагш алхахыг, айх хэрэггүйг, зоригтой байхыг зөвлөдөг. С.Синекийн хувьд юугаараа ялгаатай байсан болоод ийм амжилтад хүрсэн гэж бодож байна? Хариулт нь маш энгийн. С.Синек өөрчлөлтөөс айх хэрэггүй, харин ч эсрэгээрээ гараа тосон угтан авахыг санал болгожээ. Гэхдээ хамгийн эхэнд ЯАГААД гэж асуухыг санал болгосон юм. ЯАГААД гэдэг бол зорилго, итгэл, бас үнэмшил. Энэ бол таны хийж байгаа бүх зүйлийн утга учир, урагшилж хөгжих хөшүүрэг. Завгүй амьдралын хэв маяг бидний өдөр тутмын энгийн үзэгдэл болсон энэ үед хүмүүс яагаад гэж эхэлж асуухаас илүү юу, яаж гэдэгт төвлөрөх болсон гэдгийг тэрээр онцолсон юм. Хийж байгаа ажлаа яагаад хийж байгаа гэдэгт анхаарахаас илүү бусдад харагдах өнгө, сонсогдох хэмнэлд ач холбогдол өгдөг болсон гэсэн үг. Нөхцөл байдлыг одоо байгаагаас илүү сайжруулах итгэл үнэмшилгүйгээр ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хийнэ гэдэг үнэндээ хэцүү. Гэхдээ яагаад хийх хэрэгтэй гэдгээ ойлгосон цагт түүн шиг АМАРХАН зүйл гэж үгүй. Амархан зүйлийг та ӨӨРӨӨ түүчээлэн хийх шиг таатай зүйл ч бас ховор. Өөрчлөлттэй нүүр тулгарах үедээ яг одоо л өөрчлөхгүй бол юу болохыг эхэлж бодож байгаарай. А.Мюррелл Технологийн дэвшил бидний амьдралд хүч түрэн орж ирж буй энэ цаг үеийн онцлог бидний өөрчлөлтийн тухай ойлголтыг нэг шат ахиулжээ. ӨӨРЧЛӨЛТ гэдэг бол биднийг аажимдаа барьж идэх аюултай зүйл биш. Эсрэгээрээ хөгжиж дэвших үндэс болдог боломж юм. Энэ бүхнийг технологи илүү бодит болгож, хурдан бөгөөд хялбараар хэрэглээ болгох нөхцөлийг бүрдүүлж орхижээ. 20 жилийн өмнөх үед очицгооё. Төлбөр тооцоо бэлэн мөнгөөр л хийгддэг байсан үе. Ховорхон хэрэглэгддэг картаар цалингаа авсан ч ойрхон таарах банкны салбарт бэлэн мөнгөөр солиулан, түрийвчээ түнтийлгэн, айдас хүйдэс дүүрэн алхдаг байсан шүү дээ. Одоо бид бэлэн мөнгөнөөс карт руу, картаас цахим банк руу, цахим банкаас апп руу үсрэнгүй шилжиж чаджээ. Хамаг мөнгөө алгын чинээ карт руу хийнэ гэдэг санааг эхэндээ тийм ч олон хүн дэмжээгүйд гайхах зүйл үгүй. Бүгд өөрчлөлтөөс айж байв. Картаа хаячихвал, нууц үгээ мартчихвал, ашиглах газар олдохгүй бол, гэнэтхэн мөнгө маань алга болчихвол гээд л айдас хүйдсээр дүүрэн байсан нь төсөөлөгдөнө. Гэтэл одоо картгүй байсан үеийг огт мэдэхгүй үеийнхэн гарч иржээ. Үнэндээ өөрчлөлт гэдэг ийм л АМАРХАН зүйл аж. Карт бидний гол санхүүгийн хэрэгсэл болж, өдөр тутмын хэрэглээнд нэвтрэх гэж 20 жилийг зарцуулжээ. Энэ бол бага хугацаа биш. Үнэндээ өөрчлөлт бидний л гарт байдаг. Түүнийг хүлээж, дасан зохицох гэж хүлээхгүйгээр технологийн, хөгжлийн шинэ боломжуудыг даруй хэрэглээндээ нэвтрүүлбэл улам л хурдтай хөгжих болно. Дараагийн шилжилт болох цогц апп-ын эрин үеийг залуус бид л өртөөлөх учиртай. Өөрчлөлт заавал том байх албагүй. Хамгийн жижгээс эхэлсэн өөрчлөлт ч эргэн тойрондоо эерэг нөлөөлөл авчирч болно. Өөрчлөлт гэдэг сүрдмээр зүйл огт биш. Бэрхшээж хойш суулгүйгээр, яг одоо эхний алхмаа хий. Танд амжилт хүсье.	2009 оны есдүгээр сард Саймон Синек хэмээх хэний ч үл таних даруухан эр Пьюжет Саундад зохиогдсон TEDx-ийн тайзнаа гарч иржээ. Томдсон гэмээр цамцныхаа ханцуйг шамалж, зузаан хүрээтэй шил зүүсэн тэр залуу хэрхэн манлайлагчид бусдыг араасаа дагуулж, тавьсан зорилгодоо хүрдэг тухай ярих гэсэн нь тэр байлаа. Тэрээр 17 минут 30 секундийн яриагаараа хүн бүрийн өмнө тулгардаг, өөрөөсөө асуудаг хэрнээ зориглож шийддэггүй, зорьж зохицуулдаггүй нэгэн сэдвийг хөндөж, шийдлийг нь санал болгосон юм. Тэр нь ӨӨРЧЛӨЛТ байлаа. Өөрчлөлт бол зайлшгүй зүйл. Хүн бүр хэзээ нэгэн цагт хүссэн хүсээгүй тулгардаг эд. Гэхдээ бүгд өөрчлөлтийг хүнд хэцүү, ярвигтай төвөгтэй зүйл хэмээн үздэг учраас түүнтэй нуур тулахаас эмээсээр байдаг. Тиймдээ ч нэг дороо удаан гацаж, асуудал бэрхшээлтэй эвлэрэн, урагшилж чадахгүй хоцрох нь элбэг. Гэвч үнэндээ өөрчлөлт хийнэ гэдэг тийм ч хэцүү биш, эсрэгээрээ АМАРХАН зүйл ажээ. Гол нь аль өнцгөөс, хэрхэн харах нь чухал. > Өөрчлөлтийг хийх гэж зорихоос зугтах нь амархан байдаг. > > Ж.Спектор Өнөөдөр С.Синекийг мэдэхгүй хүн үгүй болжээ. TEDх-ийн яриа нь түүхэн дэх хамгийн олон хүнд хүрсэн, үзэх бүрд урам зориг бадраах эрч хүчний ундарга болж хувирсанд гайхах зүйл үгүй. Ганцхан сарын дараа хэвлэгдсэн 'Start With Why" ном нь дэлхий даяар бестселлер болж, сая сая хувь борлогдсон нь ч учиртай. Хувь хүний хөгжлийн "guru" хэмээн үнэлэгдэх болсон С.Синек чухамдаа ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хэрхэн хийх тухай, өөрчлөлтөөс айж зүрхшээхгүй байх сэтгэлзүйг хэрхэн үүсгэхийг бусдад таниулсан билээ. Өөрчлөлт гэдэг тийм ч таатай зүйл биш. Гэхдээ нөгөө талаар цоо шинэ зүйл огт биш. Гэсэн хэдий ч өөрчлөлтийн дараах орчин нөхцөл хэрхэн бүрдэхээс, тэр нь хувь хүмүүст хэрхэн нөлөөлөхөөс хүмүүс айдаг. Тухтай орчноосоо холдож, өөрийгөө эвдэнэ гэдэг аймшигтай санагддаг биз. Гэвч бид бүгд л үүнийг мэддэг, хүлээн зөвшөөрдөг. Олон ном, нийтлэл, кино энэ тухай өгүүлдэг. Бүгд л урагш алхахыг, айх хэрэггүйг, зоригтой байхыг зөвлөдөг. С.Синекийн хувьд юугаараа ялгаатай байсан болоод ийм амжилтад хүрсэн гэж бодож байна? Хариулт нь маш энгийн. С.Синек өөрчлөлтөөс айх хэрэггүй, харин ч эсрэгээрээ гараа тосон угтан авахыг санал болгожээ. Гэхдээ хамгийн эхэнд ЯАГААД гэж асуухыг санал болгосон юм. ЯАГААД гэдэг бол зорилго, итгэл, бас үнэмшил. Энэ бол таны хийж байгаа бүх зүйлийн утга учир, урагшилж хөгжих хөшүүрэг. Завгүй амьдралын хэв маяг бидний өдөр тутмын энгийн үзэгдэл болсон энэ үед хүмүүс яагаад гэж эхэлж асуухаас илүү юу, яаж гэдэгт төвлөрөх болсон гэдгийг тэрээр онцолсон юм. Хийж байгаа ажлаа яагаад хийж байгаа гэдэгт анхаарахаас илүү бусдад харагдах өнгө, сонсогдох хэмнэлд ач холбогдол өгдөг болсон гэсэн үг. Нөхцөл байдлыг одоо байгаагаас илүү сайжруулах итгэл үнэмшилгүйгээр ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ хийнэ гэдэг үнэндээ хэцүү. Гэхдээ яагаад хийх хэрэгтэй гэдгээ ойлгосон цагт түүн шиг АМАРХАН зүйл гэж үгүй. Амархан зүйлийг та ӨӨРӨӨ түүчээлэн хийх шиг таатай зүйл ч бас ховор. > Өөрчлөлттэй нүүр тулгарах үедээ яг одоо л өөрчлөхгүй бол юу болохыг эхэлж бодож байгаарай. > > А.Мюррелл Технологийн дэвшил бидний амьдралд хүч түрэн орж ирж буй энэ цаг үеийн онцлог бидний өөрчлөлтийн тухай ойлголтыг нэг шат ахиулжээ. ӨӨРЧЛӨЛТ гэдэг бол биднийг аажимдаа барьж идэх аюултай зүйл биш. Эсрэгээрээ хөгжиж дэвших үндэс болдог боломж юм. Энэ бүхнийг технологи илүү бодит болгож, хурдан бөгөөд хялбараар хэрэглээ болгох нөхцөлийг бүрдүүлж орхижээ. 20 жилийн өмнөх үед очицгооё. Төлбөр тооцоо бэлэн мөнгөөр л хийгддэг байсан үе. Ховорхон хэрэглэгддэг картаар цалингаа авсан ч ойрхон таарах банкны салбарт бэлэн мөнгөөр солиулан, түрийвчээ түнтийлгэн, айдас хүйдэс дүүрэн алхдаг байсан шүү дээ. Одоо бид бэлэн мөнгөнөөс карт руу, картаас цахим банк руу, цахим банкаас апп руу үсрэнгүй шилжиж чаджээ. Хамаг мөнгөө алгын чинээ карт руу хийнэ гэдэг санааг эхэндээ тийм ч олон хүн дэмжээгүйд гайхах зүйл үгүй. Бүгд өөрчлөлтөөс айж байв. Картаа хаячихвал, нууц үгээ мартчихвал, ашиглах газар олдохгүй бол, гэнэтхэн мөнгө маань алга болчихвол гээд л айдас хүйдсээр дүүрэн байсан нь төсөөлөгдөнө. Гэтэл одоо картгүй байсан үеийг огт мэдэхгүй үеийнхэн гарч иржээ. Үнэндээ өөрчлөлт гэдэг ийм л АМАРХАН зүйл аж. Карт бидний гол санхүүгийн хэрэгсэл болж, өдөр тутмын хэрэглээнд нэвтрэх гэж 20 жилийг зарцуулжээ. Энэ бол бага хугацаа биш. Үнэндээ өөрчлөлт бидний л гарт байдаг. Түүнийг хүлээж, дасан зохицох гэж хүлээхгүйгээр технологийн, хөгжлийн шинэ боломжуудыг даруй хэрэглээндээ нэвтрүүлбэл улам л хурдтай хөгжих болно. Дараагийн шилжилт болох цогц апп-ын эрин үеийг залуус бид л өртөөлөх учиртай. Өөрчлөлт заавал том байх албагүй. Хамгийн жижгээс эхэлсэн өөрчлөлт ч эргэн тойрондоо эерэг нөлөөлөл авчирч болно. Өөрчлөлт гэдэг сүрдмээр зүйл огт биш. Бэрхшээж хойш суулгүйгээр, яг одоо эхний алхмаа хий. Танд амжилт хүсье.
https://unread.today/c/ubiff-insight	Мэдүүштэй	Nominbileg Purevdorj	2020-10-15T00:00:00	10 сарын 15, 2020	"Улаанбаатар" кино наадмаар үзэхгүй өнгөрч боломгүй 9 кино	<div class="article-body"> <h2><span id="docs-internal-guid-904d416c-7fff-9174-e829-35df373d6986"><p dir="ltr" style="line-height:1.38;margin-top:0pt;margin-bottom:0pt;"><span style="font-size: 11pt; font-family: Arial; color: rgb(0, 0, 0); background-color: transparent; font-variant-numeric: normal; font-variant-east-asian: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">Жил бүрийн өдийд Монголын кино сонирхогчид хөдөлгөөнд орж, "Улаанбаатар" олон улсын кино наадам (UBIFF) эхлэхийг тэсэн ядан хүлээдэг билээ. Кино театруудад ихэвчлэн арилжааны бүтээлүүд гардаг тул инди, артхаус кино өргөн дэлгэцээр үзэх боломж монголчуудад тэр бүр олддоггүй. Харин Улаанбаатар кино наадмаар үзэгчид олон улсын болоод дотоодын тэргүүлэх бүтээлүүдийг үзэж, цангаагаа сайн нэг тайлж авдаг. Энэ сарын 19-25-нд “Тэнгис” кино театрт зохиогдох ээлжит UBIFF-аар 11 орны 19 бүтээлийг толилуулах бөгөөд онцлох улс Франц байх нь. </span></p></span></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/c09523443bfe9037c1b477ac3d5936cb.jpg"></p><p dir="ltr">МУЗ-өөс НЗДТГ, Нийслэлийн соёл урлагийн газар, олон улсын ЭСЯ, соёлын агентлагуудтай хамтран зохиодог эл наадам жил бүр сайжирсаар, илүү чансаатай бүтээлүүдийг гаргадаг болсоор буй. Бид Канн, Венец, Берлин гэхчлэн олон улсын тэргүүлэх кино наадмуудын түрүүг авсан бүтээлүүдийг шинэ дээр нь үзэх боломжтой болж буй нь сайхан хэрэг. Өнгөрсөн жил “Parasite”, уржнан “Shoplifter”-г гаргаснаар жишээлэхэд хангалттай болов уу. Бид энэ жилийн наадмаар гарах есөн бүтээлийг онцолж байна. </p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/b36a0026dac89ea7576241859c132514.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">There is no evil</h3><p dir="ltr">Өнгөрсөн хоёрдугаар сард болж өндөрлөсөн Берлиний кино наадмаас “Алтан баавгай” хүртсэн, Ираны найруулагч Мохаммад Расулофын “Хар санаа үгүй”-г шүүмжлэгчид өөрт өгөгдсөн үүргийг бодож тунгаалгүйгээр биелүүлэхийн эсрэг, хүний мөс чанарын тухай эргэцүүлэл, ухамсрын сорил хэмээн тодорхойлжээ. Иранд цэргүүдээр цаазын ял гүйцэтгүүлдэг нь зохиолын үйл явдлын үүтгэл болж буй. Цаазын ял гүйцэтгэх ажилтай дөрвөн хүний амьдралыг харуулсан дөрвөн хэсэг ийм нөхцөлд орсон бол та хэрхэх байсан бэ, эрх мэдэл, хүч чадалд бууж өгөх байсан уу, тэмцэх байсан уу гэхчлэн хүнд асуултуудыг танд тавих болно. Энэ асуултуудад хариулахын тулд та заавал цаазын ял гүйцэтгэгч байх албагүй нь мэдээж.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/HgyisKVoFzY?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">So long, my son</h3><p dir="ltr">Хүүгээ алдсан гэр бүлийн 30 жилийн түүхийг, түүгээр дамжуулан Хятадын шинэ үеийн түүхийг харуулах “Баяртай, хүү минь” киноны үйл явдал БНХАУ-ын нэг хүүхдийн бодлогоос улбаатай. Тэрхүү бодлогоос болж хоёр удаа хүүхдээ алдаж байгаа эцэг, эхийн шаналан, намын бодлогыг хэрэгжүүлэхийн төлөө хувь хүмүүсийн гаргаж буй золиос, хатуу төлөөс гээд л 1970-1990-өөд оныг хамрах түүхийг шугаман бус эвлүүлгээрээ шаглан нэгтгэсэн, Ван Сяошуайн шинэ бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзэхгүй өнгөрвөл харамсалтай. Ван Сяошуай “Бээжин дугуй” киногоороо олноо танигдсан билээ.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/O4I88xcwME8?rel=0"></iframe> </div><p>Энэ жил наадмыг монгол бүтээл нээхээс гадна Монголын кино урлагийн сонгодог бүтээл, Р.Доржпалам найруулагчийн “Говийн зэрэглээ” кино гарах юм. Энэхүү бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзнэ гэдэг ховорхон тохиох боломж билээ. Харин “Хангарьд” монгол киноны уралдаан хэсэгт Ж.Сэнгэдоржийн “Гэргий”, Ж.Жамьянсүрэнгийн “Хөхөө”, Б.Отгонзоригийн “Эмэгтэй” хэмээх гурван бүтээл шалгарчээ.</p> <p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/a08bae6d-0276-42dd-9d90-9f392196c594/0df414678ebd8b535bdd74450149f02c.jpg"></p><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Наадмын нээлтийн бүтээл: хэвтрийн хүн</h3><p dir="ltr">“Алсын удирдлага” киногоороо Монголын кино урлаг дахь давтагдашгүй орон зайгаа дархалсан найруулагч Сахьяагийн Бямбын удаан хүлээлгэсэн бүтээл UBIFF-аар нээгдэх гэж байна. Нээлтийн үзвэр зөвхөн урилгаар боловч ирэх мягмар гарагаас эхлэн кино театруудаар гарах юм. Г.Аюурзанын “Хэвтрийн хүн” бэсрэг роман дээр суурилсан, 27 настай зохиолч залуу болон түүний найз бүсгүйн түүхээр дамжуулан хүний оршихуй, нийгмийн мөн чанарыг бясалгасан эл киноны төсөл гурван жилийн өмнө Каннын кино наадмын “Le Atelier” хэсэгт шалгарсан юм.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/6E81Y3bMuQs?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">days</h3><p dir="ltr">Харилцан яриа бараг үгүй энэ бүтээлд ийм тийм гэхээр үйл явдал бага. 28 настай Лаосын цагаач эр Нон, дунд насны Кан нарын аниргүй, ангид амьдрал нэгэн цэгт огтлолцож, үзэгчдийн сэрэл мэдрэмжийг сэрээх хүртэл минималист өнгө аяс нь нойр лугаа адилаар үзэгчдийг бүрхэн авч, амьдрахуйн тухай бодролд аяндаа автах билээ. “Vive L’Amour”, “The Hole” зэрэг бүтээлээрээ нэрд гарсан Цай Минляны ээлжит бүтээлийн гол дүрийг түүний “мөнхийн” хамтрагч Ли Каншэн бүтээсэн юм. <br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/Wy112qPGNs8?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Black milk</h3><p> Анхны бүтээл болох “Над руу битгий ингэж хар” киногоороо кино урлагт өөрийн тод өнгө, Монголын нэрийг гаргасан Б.Үйзэнмаа найруулагчийн “Хар сүү” хэмээх шинэхэн бүтээл “Улаанбаатар” кино наадмыг хаах нь. Дөрвөн настайдаа Герман руу нүүж, хоёр соёлын дунд өссөн нь бүтээл туурвилынх нь гол мотив болжээ. Энэ удаад ч мөн адил. Олон жилийн дараа эх орондоо ирсэн Вэсси дүү Оссигийнхоо амьдралыг “гаднын” нүдээр харж, “шинэ” орчиндоо дасан зохицож буйг “Хар сүү”-д харуулжээ. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/hTxg79MCqbY?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">The Invisible Life of Eurídice Gusmão</h3><p> 1940-өөд он, Рио-де-Жанейро. Эгч дүүс Гида, Эүридисий Гүзмао хоёр гэр бүл, нийгмийн дарамтыг даван гарч, өөрийн ертөнцийг бүтээхээр тэмцэж буйг харуулсан “Эүридисий Гүзмаогийн үл үзэгдэх амьдрал” бол алжир гаралтай бразил найруулагч Карим Айнузын бүтээл юм. Авьяаслаг төгөлдөр хуурч Эүридисий Венагийн консерваторид суралцах мөрөөдөлтэй. Гида, Эүридисий хоёрын амьдрал төсөөлснөөр нь өрнөх эсэхийг эл киноноос үзээрэй.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/NRF-Pba3QrE?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">true mothers</h3><p> Инди, артхаус киноны ертөнцөд нэртэй ази найруулагч Наоми Кавасэгийн шинэхэн бүтээл нь романч Мизүки Цужимурагийн “Asa ga kuru” зохиолд суурилжээ. Хүүхэдтэй болж чадахгүй байгаа хос хүүхэд өргөж аваад аз жаргалтай амьдарч байтал зургаан жилийн дараа хүүхдийн төрсөн эх ирснээр байдал эргэнэ. Амаргүй сэдвийг барин авч өөрийн торгон, содон найруулгаараа хүүрнэн үзэгчдэд өргөн барьсан нь энэ бүтээл билээ. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/rKzHHHF9YAE?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">undine</h3><p> Берлиний кино наадмын гол шагналуудын нэгийг хүртсэн бас нэгэн бүтээл UBIFF-аар гарах гэж байгаа нь “Ундина”. Үйл явдал нь товчхондоо, Берлинд амьдардаг Ундина хэмээх бүсгүй хайртай хүнээсээ салаад өөрт нь үнэхээр сайн нэгэн залуутай учирч дурлалын түүх ургуулж буй тухай юм. Ундина нь лусын дагина гэсэн үг. Бүсгүй ч шинэ эрэгтэйтэйгээ аквариумын дэргэд учирдаг. Берлин хотод зочилж байсан, содон түүхтэй тэрхүү хотод дуртай хүмүүс бол энэ бүтээлийг бүр ч таашаах биз. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/El4-2zrNppA?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Martin eden</h3><p> Хар ажилчин Мартин Иден хөрөнгөтөн айлын охин Рутэд дурлаж, хөрөнгө мөнгө, нэр алдрыг олоод гэр бүлд нь хүлээн зөвшөөрөгдөхөөр тэмүүлж буйг өгүүлэх “Мартин Иден”-ийг Жэк Лондоны хамгийн сайн боловсорсон бүтээл гэж онцлох нь бий. Үе үеийн уншигчдыг бодолд оруулж ирсэн эл романд суурилсан дэлгэцийн анхны бүтээл энэ биш. Итали найруулагч Пьетро Марселло “Мартин Иден”-ийг Неаполь руу “нүүлгэн” орчин цагийн үзэгчдэд шинээр таниулахаар зорьсон нь энэ. </p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/IZlYEd4MOCU?rel=0"></iframe> </div><p><b>"Улаанбаатар" олон улсын кино наадмаар толилуулагдах бүтээлүүдийг үзэх тасалбараа <a href="http://tengis.mn/" target="_blank">"Тэнгис" кино театрын сайтаас</a> онлайнаар захиалаарай. </b></p> </div>	Жил бүрийн өдийд Монголын кино сонирхогчид хөдөлгөөнд орж, "Улаанбаатар" олон улсын кино наадам (UBIFF) эхлэхийг тэсэн ядан хүлээдэг билээ. Кино театруудад ихэвчлэн арилжааны бүтээлүүд гардаг тул инди, артхаус кино өргөн дэлгэцээр үзэх боломж монголчуудад тэр бүр олддоггүй. Харин Улаанбаатар кино наадмаар үзэгчид олон улсын болоод дотоодын тэргүүлэх бүтээлүүдийг үзэж, цангаагаа сайн нэг тайлж авдаг. Энэ сарын 19-25-нд “Тэнгис” кино театрт зохиогдох ээлжит UBIFF-аар 11 орны 19 бүтээлийг толилуулах бөгөөд онцлох улс Франц байх нь. МУЗ-өөс НЗДТГ, Нийслэлийн соёл урлагийн газар, олон улсын ЭСЯ, соёлын агентлагуудтай хамтран зохиодог эл наадам жил бүр сайжирсаар, илүү чансаатай бүтээлүүдийг гаргадаг болсоор буй. Бид Канн, Венец, Берлин гэхчлэн олон улсын тэргүүлэх кино наадмуудын түрүүг авсан бүтээлүүдийг шинэ дээр нь үзэх боломжтой болж буй нь сайхан хэрэг. Өнгөрсөн жил “Parasite”, уржнан “Shoplifter”-г гаргаснаар жишээлэхэд хангалттай болов уу. Бид энэ жилийн наадмаар гарах есөн бүтээлийг онцолж байна. There is no evil Өнгөрсөн хоёрдугаар сард болж өндөрлөсөн Берлиний кино наадмаас “Алтан баавгай” хүртсэн, Ираны найруулагч Мохаммад Расулофын “Хар санаа үгүй”-г шүүмжлэгчид өөрт өгөгдсөн үүргийг бодож тунгаалгүйгээр биелүүлэхийн эсрэг, хүний мөс чанарын тухай эргэцүүлэл, ухамсрын сорил хэмээн тодорхойлжээ. Иранд цэргүүдээр цаазын ял гүйцэтгүүлдэг нь зохиолын үйл явдлын үүтгэл болж буй. Цаазын ял гүйцэтгэх ажилтай дөрвөн хүний амьдралыг харуулсан дөрвөн хэсэг ийм нөхцөлд орсон бол та хэрхэх байсан бэ, эрх мэдэл, хүч чадалд бууж өгөх байсан уу, тэмцэх байсан уу гэхчлэн хүнд асуултуудыг танд тавих болно. Энэ асуултуудад хариулахын тулд та заавал цаазын ял гүйцэтгэгч байх албагүй нь мэдээж. So long, my son Хүүгээ алдсан гэр бүлийн 30 жилийн түүхийг, түүгээр дамжуулан Хятадын шинэ үеийн түүхийг харуулах “Баяртай, хүү минь” киноны үйл явдал БНХАУ-ын нэг хүүхдийн бодлогоос улбаатай. Тэрхүү бодлогоос болж хоёр удаа хүүхдээ алдаж байгаа эцэг, эхийн шаналан, намын бодлогыг хэрэгжүүлэхийн төлөө хувь хүмүүсийн гаргаж буй золиос, хатуу төлөөс гээд л 1970-1990-өөд оныг хамрах түүхийг шугаман бус эвлүүлгээрээ шаглан нэгтгэсэн, Ван Сяошуайн шинэ бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзэхгүй өнгөрвөл харамсалтай. Ван Сяошуай “Бээжин дугуй” киногоороо олноо танигдсан билээ. Энэ жил наадмыг монгол бүтээл нээхээс гадна Монголын кино урлагийн сонгодог бүтээл, Р.Доржпалам найруулагчийн “Говийн зэрэглээ” кино гарах юм. Энэхүү бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзнэ гэдэг ховорхон тохиох боломж билээ. Харин “Хангарьд” монгол киноны уралдаан хэсэгт Ж.Сэнгэдоржийн “Гэргий”, Ж.Жамьянсүрэнгийн “Хөхөө”, Б.Отгонзоригийн “Эмэгтэй” хэмээх гурван бүтээл шалгарчээ. Наадмын нээлтийн бүтээл: хэвтрийн хүн “Алсын удирдлага” киногоороо Монголын кино урлаг дахь давтагдашгүй орон зайгаа дархалсан найруулагч Сахьяагийн Бямбын удаан хүлээлгэсэн бүтээл UBIFF-аар нээгдэх гэж байна. Нээлтийн үзвэр зөвхөн урилгаар боловч ирэх мягмар гарагаас эхлэн кино театруудаар гарах юм. Г.Аюурзанын “Хэвтрийн хүн” бэсрэг роман дээр суурилсан, 27 настай зохиолч залуу болон түүний найз бүсгүйн түүхээр дамжуулан хүний оршихуй, нийгмийн мөн чанарыг бясалгасан эл киноны төсөл гурван жилийн өмнө Каннын кино наадмын “Le Atelier” хэсэгт шалгарсан юм. days Харилцан яриа бараг үгүй энэ бүтээлд ийм тийм гэхээр үйл явдал бага. 28 настай Лаосын цагаач эр Нон, дунд насны Кан нарын аниргүй, ангид амьдрал нэгэн цэгт огтлолцож, үзэгчдийн сэрэл мэдрэмжийг сэрээх хүртэл минималист өнгө аяс нь нойр лугаа адилаар үзэгчдийг бүрхэн авч, амьдрахуйн тухай бодролд аяндаа автах билээ. “Vive L’Amour”, “The Hole” зэрэг бүтээлээрээ нэрд гарсан Цай Минляны ээлжит бүтээлийн гол дүрийг түүний “мөнхийн” хамтрагч Ли Каншэн бүтээсэн юм. Black milk Анхны бүтээл болох “Над руу битгий ингэж хар” киногоороо кино урлагт өөрийн тод өнгө, Монголын нэрийг гаргасан Б.Үйзэнмаа найруулагчийн “Хар сүү” хэмээх шинэхэн бүтээл “Улаанбаатар” кино наадмыг хаах нь. Дөрвөн настайдаа Герман руу нүүж, хоёр соёлын дунд өссөн нь бүтээл туурвилынх нь гол мотив болжээ. Энэ удаад ч мөн адил. Олон жилийн дараа эх орондоо ирсэн Вэсси дүү Оссигийнхоо амьдралыг “гаднын” нүдээр харж, “шинэ” орчиндоо дасан зохицож буйг “Хар сүү”-д харуулжээ. The Invisible Life of Eurídice Gusmão 1940-өөд он, Рио-де-Жанейро. Эгч дүүс Гида, Эүридисий Гүзмао хоёр гэр бүл, нийгмийн дарамтыг даван гарч, өөрийн ертөнцийг бүтээхээр тэмцэж буйг харуулсан “Эүридисий Гүзмаогийн үл үзэгдэх амьдрал” бол алжир гаралтай бразил найруулагч Карим Айнузын бүтээл юм. Авьяаслаг төгөлдөр хуурч Эүридисий Венагийн консерваторид суралцах мөрөөдөлтэй. Гида, Эүридисий хоёрын амьдрал төсөөлснөөр нь өрнөх эсэхийг эл киноноос үзээрэй. true mothers Инди, артхаус киноны ертөнцөд нэртэй ази найруулагч Наоми Кавасэгийн шинэхэн бүтээл нь романч Мизүки Цужимурагийн “Asa ga kuru” зохиолд суурилжээ. Хүүхэдтэй болж чадахгүй байгаа хос хүүхэд өргөж аваад аз жаргалтай амьдарч байтал зургаан жилийн дараа хүүхдийн төрсөн эх ирснээр байдал эргэнэ. Амаргүй сэдвийг барин авч өөрийн торгон, содон найруулгаараа хүүрнэн үзэгчдэд өргөн барьсан нь энэ бүтээл билээ. undine Берлиний кино наадмын гол шагналуудын нэгийг хүртсэн бас нэгэн бүтээл UBIFF-аар гарах гэж байгаа нь “Ундина”. Үйл явдал нь товчхондоо, Берлинд амьдардаг Ундина хэмээх бүсгүй хайртай хүнээсээ салаад өөрт нь үнэхээр сайн нэгэн залуутай учирч дурлалын түүх ургуулж буй тухай юм. Ундина нь лусын дагина гэсэн үг. Бүсгүй ч шинэ эрэгтэйтэйгээ аквариумын дэргэд учирдаг. Берлин хотод зочилж байсан, содон түүхтэй тэрхүү хотод дуртай хүмүүс бол энэ бүтээлийг бүр ч таашаах биз. Martin eden Хар ажилчин Мартин Иден хөрөнгөтөн айлын охин Рутэд дурлаж, хөрөнгө мөнгө, нэр алдрыг олоод гэр бүлд нь хүлээн зөвшөөрөгдөхөөр тэмүүлж буйг өгүүлэх “Мартин Иден”-ийг Жэк Лондоны хамгийн сайн боловсорсон бүтээл гэж онцлох нь бий. Үе үеийн уншигчдыг бодолд оруулж ирсэн эл романд суурилсан дэлгэцийн анхны бүтээл энэ биш. Итали найруулагч Пьетро Марселло “Мартин Иден”-ийг Неаполь руу “нүүлгэн” орчин цагийн үзэгчдэд шинээр таниулахаар зорьсон нь энэ. "Улаанбаатар" олон улсын кино наадмаар толилуулагдах бүтээлүүдийг үзэх тасалбараа "Тэнгис" кино театрын сайтаас онлайнаар захиалаарай.	Жил бүрийн өдийд Монголын кино сонирхогчид хөдөлгөөнд орж, "Улаанбаатар" олон улсын кино наадам (UBIFF) эхлэхийг тэсэн ядан хүлээдэг билээ. Кино театруудад ихэвчлэн арилжааны бүтээлүүд гардаг тул инди, артхаус кино өргөн дэлгэцээр үзэх боломж монголчуудад тэр бүр олддоггүй. Харин Улаанбаатар кино наадмаар үзэгчид олон улсын болоод дотоодын тэргүүлэх бүтээлүүдийг үзэж, цангаагаа сайн нэг тайлж авдаг. Энэ сарын 19-25-нд “Тэнгис” кино театрт зохиогдох ээлжит UBIFF-аар 11 орны 19 бүтээлийг толилуулах бөгөөд онцлох улс Франц байх нь. МУЗ-өөс НЗДТГ, Нийслэлийн соёл урлагийн газар, олон улсын ЭСЯ, соёлын агентлагуудтай хамтран зохиодог эл наадам жил бүр сайжирсаар, илүү чансаатай бүтээлүүдийг гаргадаг болсоор буй. Бид Канн, Венец, Берлин гэхчлэн олон улсын тэргүүлэх кино наадмуудын түрүүг авсан бүтээлүүдийг шинэ дээр нь үзэх боломжтой болж буй нь сайхан хэрэг. Өнгөрсөн жил “Parasite”, уржнан “Shoplifter”-г гаргаснаар жишээлэхэд хангалттай болов уу. Бид энэ жилийн наадмаар гарах есөн бүтээлийг онцолж байна. ### There is no evil Өнгөрсөн хоёрдугаар сард болж өндөрлөсөн Берлиний кино наадмаас “Алтан баавгай” хүртсэн, Ираны найруулагч Мохаммад Расулофын “Хар санаа үгүй”-г шүүмжлэгчид өөрт өгөгдсөн үүргийг бодож тунгаалгүйгээр биелүүлэхийн эсрэг, хүний мөс чанарын тухай эргэцүүлэл, ухамсрын сорил хэмээн тодорхойлжээ. Иранд цэргүүдээр цаазын ял гүйцэтгүүлдэг нь зохиолын үйл явдлын үүтгэл болж буй. Цаазын ял гүйцэтгэх ажилтай дөрвөн хүний амьдралыг харуулсан дөрвөн хэсэг ийм нөхцөлд орсон бол та хэрхэх байсан бэ, эрх мэдэл, хүч чадалд бууж өгөх байсан уу, тэмцэх байсан уу гэхчлэн хүнд асуултуудыг танд тавих болно. Энэ асуултуудад хариулахын тулд та заавал цаазын ял гүйцэтгэгч байх албагүй нь мэдээж. ### So long, my son Хүүгээ алдсан гэр бүлийн 30 жилийн түүхийг, түүгээр дамжуулан Хятадын шинэ үеийн түүхийг харуулах “Баяртай, хүү минь” киноны үйл явдал БНХАУ-ын нэг хүүхдийн бодлогоос улбаатай. Тэрхүү бодлогоос болж хоёр удаа хүүхдээ алдаж байгаа эцэг, эхийн шаналан, намын бодлогыг хэрэгжүүлэхийн төлөө хувь хүмүүсийн гаргаж буй золиос, хатуу төлөөс гээд л 1970-1990-өөд оныг хамрах түүхийг шугаман бус эвлүүлгээрээ шаглан нэгтгэсэн, Ван Сяошуайн шинэ бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзэхгүй өнгөрвөл харамсалтай. Ван Сяошуай “Бээжин дугуй” киногоороо олноо танигдсан билээ. Энэ жил наадмыг монгол бүтээл нээхээс гадна Монголын кино урлагийн сонгодог бүтээл, Р.Доржпалам найруулагчийн “Говийн зэрэглээ” кино гарах юм. Энэхүү бүтээлийг өргөн дэлгэцээр үзнэ гэдэг ховорхон тохиох боломж билээ. Харин “Хангарьд” монгол киноны уралдаан хэсэгт Ж.Сэнгэдоржийн “Гэргий”, Ж.Жамьянсүрэнгийн “Хөхөө”, Б.Отгонзоригийн “Эмэгтэй” хэмээх гурван бүтээл шалгарчээ. ### Наадмын нээлтийн бүтээл: хэвтрийн хүн “Алсын удирдлага” киногоороо Монголын кино урлаг дахь давтагдашгүй орон зайгаа дархалсан найруулагч Сахьяагийн Бямбын удаан хүлээлгэсэн бүтээл UBIFF-аар нээгдэх гэж байна. Нээлтийн үзвэр зөвхөн урилгаар боловч ирэх мягмар гарагаас эхлэн кино театруудаар гарах юм. Г.Аюурзанын “Хэвтрийн хүн” бэсрэг роман дээр суурилсан, 27 настай зохиолч залуу болон түүний найз бүсгүйн түүхээр дамжуулан хүний оршихуй, нийгмийн мөн чанарыг бясалгасан эл киноны төсөл гурван жилийн өмнө Каннын кино наадмын “Le Atelier” хэсэгт шалгарсан юм. ### days Харилцан яриа бараг үгүй энэ бүтээлд ийм тийм гэхээр үйл явдал бага. 28 настай Лаосын цагаач эр Нон, дунд насны Кан нарын аниргүй, ангид амьдрал нэгэн цэгт огтлолцож, үзэгчдийн сэрэл мэдрэмжийг сэрээх хүртэл минималист өнгө аяс нь нойр лугаа адилаар үзэгчдийг бүрхэн авч, амьдрахуйн тухай бодролд аяндаа автах билээ. “Vive L’Amour”, “The Hole” зэрэг бүтээлээрээ нэрд гарсан Цай Минляны ээлжит бүтээлийн гол дүрийг түүний “мөнхийн” хамтрагч Ли Каншэн бүтээсэн юм. ### Black milk Анхны бүтээл болох “Над руу битгий ингэж хар” киногоороо кино урлагт өөрийн тод өнгө, Монголын нэрийг гаргасан Б.Үйзэнмаа найруулагчийн “Хар сүү” хэмээх шинэхэн бүтээл “Улаанбаатар” кино наадмыг хаах нь. Дөрвөн настайдаа Герман руу нүүж, хоёр соёлын дунд өссөн нь бүтээл туурвилынх нь гол мотив болжээ. Энэ удаад ч мөн адил. Олон жилийн дараа эх орондоо ирсэн Вэсси дүү Оссигийнхоо амьдралыг “гаднын” нүдээр харж, “шинэ” орчиндоо дасан зохицож буйг “Хар сүү”-д харуулжээ. ### The Invisible Life of Eurídice Gusmão 1940-өөд он, Рио-де-Жанейро. Эгч дүүс Гида, Эүридисий Гүзмао хоёр гэр бүл, нийгмийн дарамтыг даван гарч, өөрийн ертөнцийг бүтээхээр тэмцэж буйг харуулсан “Эүридисий Гүзмаогийн үл үзэгдэх амьдрал” бол алжир гаралтай бразил найруулагч Карим Айнузын бүтээл юм. Авьяаслаг төгөлдөр хуурч Эүридисий Венагийн консерваторид суралцах мөрөөдөлтэй. Гида, Эүридисий хоёрын амьдрал төсөөлснөөр нь өрнөх эсэхийг эл киноноос үзээрэй. ### true mothers Инди, артхаус киноны ертөнцөд нэртэй ази найруулагч Наоми Кавасэгийн шинэхэн бүтээл нь романч Мизүки Цужимурагийн “Asa ga kuru” зохиолд суурилжээ. Хүүхэдтэй болж чадахгүй байгаа хос хүүхэд өргөж аваад аз жаргалтай амьдарч байтал зургаан жилийн дараа хүүхдийн төрсөн эх ирснээр байдал эргэнэ. Амаргүй сэдвийг барин авч өөрийн торгон, содон найруулгаараа хүүрнэн үзэгчдэд өргөн барьсан нь энэ бүтээл билээ. ### undine Берлиний кино наадмын гол шагналуудын нэгийг хүртсэн бас нэгэн бүтээл UBIFF-аар гарах гэж байгаа нь “Ундина”. Үйл явдал нь товчхондоо, Берлинд амьдардаг Ундина хэмээх бүсгүй хайртай хүнээсээ салаад өөрт нь үнэхээр сайн нэгэн залуутай учирч дурлалын түүх ургуулж буй тухай юм. Ундина нь лусын дагина гэсэн үг. Бүсгүй ч шинэ эрэгтэйтэйгээ аквариумын дэргэд учирдаг. Берлин хотод зочилж байсан, содон түүхтэй тэрхүү хотод дуртай хүмүүс бол энэ бүтээлийг бүр ч таашаах биз. ### Martin eden Хар ажилчин Мартин Иден хөрөнгөтөн айлын охин Рутэд дурлаж, хөрөнгө мөнгө, нэр алдрыг олоод гэр бүлд нь хүлээн зөвшөөрөгдөхөөр тэмүүлж буйг өгүүлэх “Мартин Иден”-ийг Жэк Лондоны хамгийн сайн боловсорсон бүтээл гэж онцлох нь бий. Үе үеийн уншигчдыг бодолд оруулж ирсэн эл романд суурилсан дэлгэцийн анхны бүтээл энэ биш. Итали найруулагч Пьетро Марселло “Мартин Иден”-ийг Неаполь руу “нүүлгэн” орчин цагийн үзэгчдэд шинээр таниулахаар зорьсон нь энэ. "Улаанбаатар" олон улсын кино наадмаар толилуулагдах бүтээлүүдийг үзэх тасалбараа "Тэнгис" кино театрын сайтаас онлайнаар захиалаарай.
https://unread.today/c/posted-sainuu-young-entrepreneurs	Зочинтой булан	Munkhbayasgalan	2020-05-18T00:00:00	5 сарын 18, 2020	Сайн уу, бизнесээ өөрийн гараар босгож яваа 5 залуу	<div class="article-body"> <h2>Өнөөдрийн дугаарт онцлох залуус бол багаасаа хүсэж мөрөөдсөн зүйлээ бизнес болгон хөгжүүлж буй энтрепренерүүд юм. Тэд бизнесээ эхлүүлээд удаагүй ч өөрсдийн өнгө төрх, ялгарлаа хэдийн бий болгож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээрээ дамжуулан бусдад үнэ цэн, эерэг нөлөөллийг түгээхээр зорьж буй. Шинэхэн бизнес эрхлэгчдэд тохиох олон асуудлыг хүлээн зөвшөөрч, ирээдүйгээ итгэлтэйгээр зураглан ярих залуусыг сонсоход урамтай байв. Ингээд ярилцлагын маань нэгэн зочны хэлснээр энэ цаг үеийн шуурганд "байлдаж" яваа залуу бизнес эрхлэгчдийг бид энэ удаа танилцуулж байна.</h2><h2></h2><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/71bff61e2b62514ccd4e737534b388a2.jpg"></p><div class="image-caption"> Х.Авидмаа - 23 настай</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/c99e997ded0c3c3b9d7bb8e51175fba4.jpg"></p><div class="image-caption"> Хаяг: Гутлын 22, Pizza Hut, Өргөө зочид буудалтай байраа тойроод орцтой талд нь байрлаж байна. </div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e9b71c0d331851d91eef32ff1b207402.jpg"></p><div class="image-caption">Кафе өглөө 9 цагт нээх бөгөөд өдөр 1 цагийн үед ирэхэд дөнгөж хийгдсэн шинэхэн амттанууд таныг хүлээж байх болно.</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/541b80224bd3c508b75706510c9a3b6c.jpg"></p><div class="image-caption">Үндсэн зургаан төрлийн амттанаар үйлчилдэг. </div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/777ac83a4ac5da5eabce3367ea201ae6.jpg"></p><div class="image-caption"> Эднийх кофены соруул хэрэглэдэггүйгээс гадна хэрэггүй болсон сонингоор бүтээгдэхүүнээ уутладаг.</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/656ca9d3d97f71dd5f6eb3daa22410bb.jpg"></p><div class="image-caption"> Өөр нэгэн ээжийн бүтээлийг энэ ханандаа байрлуулж, үнэгүй борлуулж өгдөг гэнэ.</div><p>Буйдхан, олны нүдэнд тийм ч ил биш хэрнээ үнэнч үйлчлүүлэгч, амтат бялуугаар дүүрэн газар бол <a href="https://www.facebook.com/people/Evelyns-oven/100064479175186/?locale=it_IT&paipv=0&eav=AfYg1KDLerPfTvQsyD9jYhd2GLCulRIxD79iftXEbW8syITDFFqn_Ca398b9Rjc4U4I&_rdr" target="_blank">Evelyn's Oven.</a> Би энэ кафег өнгөрсөн оны есдүгээр сард ээж болоод удаагүй байхдаа нээсэн юм. Evelyn гэдэг нь манай охины нэр. Энэ нэр их гоё санагдсан тул монголчлоод Ивээлин болгож охиндоо өгч байлаа. Өмнө нь Татука Бэйкерид гурван жил ажиллаад жирэмсний амралтаа авч, гэртээ бялуу хийдэг болсон юм. Энэ үед хүмүүс гэрт ирж бялуу авахаас илүүтэй баталгаатай үйлчилгээний газраас авах сонирхолтой байдгийг анзаарсан. Нэгэнт л өөрийн кафег нээхийг хүсдэг болохоор "Яагаад одоо биш гэж?" гэх бодол төрж, кафегаа нээхээр шийдсэн дээ. <br> <br>Ингээд нөхөртэйгөө хамт засвар хийж, нэг дүүтэйгээ хамт эхний таван сар ажилласан. Яваандаа хүмүүст танигдаад ирэхийн хэрээр хүн нэмэх хэрэгтэй болж, одоогоор гурвуулаа ажиллаж байгаа. Бид Улаанбаатар хотод булан тойроод л байх кофе шопуудад түгээмэл байдаг бялуунуудыг хийе гэж анхнаасаа огт бодоогүй. Манайх бүх бялуу, амттаныхаа кремийг сүүгээр чанаж, тусгай технологийн дагуу өөрсдөө бэлтгэдгээс гадна эрүүл, чанартай орц ашиглахад их анхаардаг. Үйлчлүүлэгчид маань зөвхөн манайхаас гаргасан онцгой жороор хийсэн бялууг зорин ирж амтархан идэхийг харах хамгийн гоё байдаг. <br> <br>Үйлчлүүлэгчид бялууг хэзээ, ямар орцоор хийсэн тухай нарийвчлан асуухад нэг их эмзэглээд байдаггүй. Харин ч ингэж анхаарал хандуулж байгаа нь зөв гэж боддог. Идэж байгаа зүйлс маань бидний эрүүл мэндэд хамгийн их нөлөөлдөг учраас хүмүүсийг хүнсний худалдан авалт хийхдээ аль болох шүүлтүүртэй хандаж, өндөр шалгууртай авч байгаасай гэж хүсдэг. Удахгүй цехтэй болоод гадуур кофе шопуудад бүтээгдэхүүнээ байршуулах бодолтой байгаа. Мөн бялууны сургалтын тухай хүмүүс их асуудаг учраас удахгүй энэ чиглэлийн сургалт зохион байгуулах төлөвлөгөөтэй байна. <br> <br>FB:<a href="https://www.facebook.com/people/Evelyns-oven/100064479175186/?locale=it_IT&paipv=0&eav=AfYg1KDLerPfTvQsyD9jYhd2GLCulRIxD79iftXEbW8syITDFFqn_Ca398b9Rjc4U4I&_rdr" target="_blank"> Evelyn's Oven </a><br>IG:<a href="https://www.instagram.com/evelyns_oven/" target="_blank"> @evelyns_oven</a></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">САЙН УУ, АНАНД - ЭР ХҮН: ЭРЭГТЭЙ ДОТУУР ХУВЦАСНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ХУДАЛДАА </h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/d3944112bb0dd95734bd33d3975aea3d.jpg"></p><div class="image-caption">Ц.Ананд - 25 настай</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/31fb67840adda5b8e69ca7460ee88a35.JPG"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a701ddf36ae8122e6a00ce32aba053f2.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/1ef331bf1755405f27a766c3b1ac735e.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/a66df0db9a9556d1467f0e991f602881.JPG"></p><p>Их сургуулийн найз маань яг энэ чиглэлээр зах зээлд хоосон орон зай байгааг анзаарч өөрсдөө хийж үзье гэсэн санааг нь би дэмжин, хамтран бизнес эхлүүлэхээр шийдсэн юм. Бид бүтээгдэхүүнээ маш энгийн, минимал бөгөөд чанартай байлгахыг зорьж, энэ санаагаа илэрхийлэх нэр хайж байсан нь миний өмнө зөвхөн эрэгтэйчүүдэд зориулсан контент хийхээр ажиллуулж байсан сайтын (erhvn.mn) нэр байж таарсан юм. <br> <br>Одоогоор манай бүтээгдэхүүн Улаанбаатар хотын томоохон супермаркетуудын бүх салбаруудаас гадна Дорнод, Дархан, Эрдэнэт хот, ArdShop, <a href="https://www.geru.mn/" target="_blank">Geru.mn</a>-ээр дамжуулан худалдаалагдаж буй. Жил ирэх тусам борлуулалт өсөж, түгээлтийн сувгууд нэмэгдэхийн хэрээр бүтээгдэхүүнийхээ чанарыг улам сайжруулж, доголдол багатай ажиллахыг хичээж байгаа. Манай хамтрагч бид хоёроос гадна үйлдвэрийнхэн маань нийлээд бид одоо 12-уулаа. Анх урдаас бүх тоног төхөөрөмжөө оруулж ирээд, эмээ, өвөөгийнхөө байранд эхлүүлж байсан үйлдвэр маань одоо байрандаа багтахаа больсон тул өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна. <br> <br>Ирээдүйд бидний бренд “чанар” гэдэг үгтэй давхар сонсогддог байгаасай гэж хүсэж байна. Хүмүүс үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих сэдлээр бүтээгдэхүүн худалдаж авах нь элбэг. Тэр нь зөв ч манай бүтээгдэхүүнийг өнгө үзэмж, чанар, сав баглаа боодлын хувьд хэрэглэгчид таалагдсан учраас авдаг байгаасай гэж хүсдэг. Үндэсний үйлдвэрлэл болохоор биш, үнэхээр сайн бүтээгдэхүүн учраас л худалдан авдаг байлгахын төлөө хичээж байна. <br> <br>FB: <a href="https://www.facebook.com/erhvn.clothing/" target="_blank">Эр хүн - Essentials for men</a></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">САЙН УУ, ГАНЖИГҮҮР - BLACK OCEAN COFFEE BAR </h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/472efd48909be9aa3e5cd4665732f91c.jpg"></p><div class="image-caption"> О.Ганжигүүр - 26 настай</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/8ce256b75d650753387a6f1c070ee0a0.jpg"></p><div class="image-caption">Хаяг: Цагдаагийн Ерөнхий Газрын эсрэг талд © @atmosphere_ulaanbaatar</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/58365211c598a0d7418fcc56ba3b0dc1.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/bf098f0c80923d0d7ff9220f2436aa52.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/6484d0200653a6eee709bda3a992fcf3.jpg"></p><div class="image-caption">Өөрийн пянзыг авчраад хөнгөлөлттэй үнээр кофе уух боломжтой юм билээ.</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/18255f9a1b33ff834ef45574db668c15.jpg"></p><div class="image-caption">Tамхины өрөө. Энд мөн кино арга хэмжээ зохион байгуулдаг.</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/85b94aae40b218961b9f3131600861b4.png"></p><div class="image-caption">Тэднийд очих дуртай хэсэг залуус сайн дураараа ийм комикс зурж өгдөг юм гэсэн.</div><p>Би оюутан байхдаа олон сургууль сольж, өөр өөр мэргэжлээр сурсны эцэст СУИС-ийн кино найруулагчийн ангид орсон юм. Гэвч бараг төгсөхийн даваан дээр энэ газрыг нээх боломж гарч, дипломоо бичсэн байсан ч сургалтын төлбөрийнхөө оронд энэ газарт хөрөнгө оруулсан. <br> <br>Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Black Cocaine кофе шопоо нээсэн. Цагдаагийн ерөнхий газрын эсрэг талд ийм нэртэй газар нээсэн нь олон хүний анхаарлыг татаж, сүүлдээ хэл амны бай болж, асуудал үүсгэсэн тул сарын дараа нэрийг нь Black Ocean болгож өөрчилсөн дөө. Одоо бид гурвуулаа ажиллаж байна. <br> <br>Сүүлийн үед ихэнх кофе шопууд минимал хэв маягтай болсон нь ажиглагддаг. Хотод маань үүний яг эсрэг буюу дулаан уур амьсгалтай, гэр шиг тухтай газар дутагдаж байгаа юм шиг санагдсан учраас манайх хаашаа ч харсан нүдэнд ямар нэг сонин содон зүйл “хөглөрч” байдаг өвөрмөц орчин бүрдүүлсэн. Үүнийг дагаад манайд байнга ирж, бидэнтэй хэзээний танилууд шиг яриа хөөрөө үүсгэдэг олон үйлчлүүлэгч бий. Бид өөрсдөө ч ирсэн зочидтойгоо эерэг харилцаа үүсгэж, дотночлох дуртай. Бариста маань болзож буй хосыг аль болох "болгож, бүтээчих" гэж анхаарахаас эхлээд манайх энгийн үйлчилгээний газар гэхээс илүүтэй амьд харилцаа, дулаан уур амьсгал бүрдүүлсэн газар болсноороо их онцлогтой. <br> <br>Бид ирээдүйд кофегоо өөрсдөө хуурдаг болж, шинэ салбарууд нээн франчайз болгох төлөвлөгөөтэй байгаа. Pacific Ocean, Indian Ocean, Atlantic Ocean зэрэг салбараа нээж, тус бүрийг нь өөрсдийн гэсэн онцлогтойгоор тохижуулан, нэрийн мерчандайз гаргах төлөвлөгөө бий. Улсаа далайд гарцтай орон болгоно доо. Мөн зөвхөн кофеноос гадна кино, хөгжим, уран зураг зэрэг урлагийн соёлыг өөрсдийн бүрдүүлсэн орчин, арга хэмжээгээр дамжуулан түгээхийг зорьж байна. Эцэст нь, манайхыг анхнаас нь дэмжсээр ирсэн бүх үйлчүүлэгчдэдээ баярлалаа. Үйлчилгээний байгууллагуудад том сорилт болж буй энэ цаг үед бид үйлчлүүлэгчдийнхээ дэмжлэгээр л оршин тогтнож буй гэж хэлж болно. Бүгдэд нь хайртай шүү. <br> <br>FB: Black Ocean Ulaanbaatar <br>IG: @blackocean_ulaanbaatar</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">САЙН УУ, НАРГИЙМАА - ЗЭС ГАР УРЛАЛ </h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/659bcbd2affd39db796b093a441ee689.jpg"></p><div class="image-caption"> Т.Наргиймаа - 18 настай</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/526cee6d064f055d69bdc4435e9cf118.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4dac804ed4152b76e57eb36fce8a6e11.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/fa4a876ca6ef4de0a767bc3b962fd68c.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4a4df6840c48e104ae2dbee3f7ef7502.jpg"></p><p>Манай гэр бүл Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын Онгин Хийд гэдэг байгалийн үзэсгэлэнт газар жуулчны бааз, гэр музей ажиллуулдаг юм. Бид зундаа тэнд амрангаа жуулчны баазаа ажиллуулан, би өөрийн гар урлалын зүйлсээ зардаг байсан. Харин энэ жил коронавирусийн улмаас ажиллахгүй болсон тул анх удаа хотод өөрийн бүтээлүүдээ борлуулж байгаа юм. Би багаасаа хүүхэлдэйндээ хувцас, гутал, цүнх хийж, зураг зурах дуртай хүүхэд байлаа. Гурван жилийн өмнөөс ээжийнхээ зөвлөсний дагуу зэсээр гар урлалын бүтээгдэхүүн хийж үзээд, дуртай болсон юм. Зэс нь биеийн хорыг гадагшлуулдаг, эрүүл мэндэд тустайгаас гадна үндэсний хэв шинжийг агуулсан өвөрмөц металл учраас зөвхөн гаднынхан гэлтгүй хүмүүс сонирхож, захиалгаар хийлгэдэг. <br> <br>Зэсээр ихэвчлэн гоёл чимэглэлийн зүйлсийг хийнэ. Шилэн давирхай, мод, шүр, арьс зэрэгтэй хослуулан бүх нарийн үйл явцыг гараар хийдэг. Нэг л үзүүр сөрдийвөл зүүж буй эзнээ гэмтээх учраас маш анхаарал болгоомжтой, нямбай ажиллахыг хичээдэг. Хотод бүтээлээ борлуулдаг болоод удаагүй байгаа ч олон эерэг сэтгэгдэл хүлээж авснаас гадна хэд хэдэн сувинерийн дэлгүүрээс санал авсан. Одоогоор "Geru"-тэй хамтран ажиллаж байна. Гар урлал бол миний хобби учраас цаашид ямар ч мэргэжилтэй болсон орхихгүй гэж боддог. <br> <br>IG: <a href="https://www.instagram.com/naagrammm/" target="_blank">@naagrammm </a><br>Geru: <a href="https://www.geru.mn/nargii%22" target="_blank">Nargii</a></p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">САЙН УУ, БАТНАРАН - SOLE DI MARCA ESPRESSO BAR</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/97d5c8eea979ce7d28ae1642bf0875d2.jpg"></p><div class="image-caption"> Б.Батнаран - 23 настай</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/cd74987727995fb62b90f4f56d49fe93.jpg"></p><div class="image-caption">Хаяг: Хуучнаар Ард кино театрын баруун талд</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/9d28e39f1b8487760c23fdca9b25e655.jpg"></p><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/326d10438062126047599f36d2a92897.jpg"></p><div class="image-caption">Дотроо хурлын өрөөтэй юм билээ</div><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/e1f57bad35ea78db13b36f1e343cb2ae.png"></p><p>Би Австралид сурч байхдаа сургалтын төлбөрөө олохын тулд кафед зөөгч хийхээс эхлээд бариста, бартендер, менежер хүртэл ажиллаж олон төрлийн зүйлс сурсан. Багаасаа кофе уух дуртай байсан учраас тэр ажилдаа улам дурласан даа. Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Монголд ирсэн ч компьютерийн инженер мэргэжлээрээ ажиллахыг хүсээгүй тул найзуудынхаа өгсөн өөрийн гэсэн кафе нээх саналыг нэлээн бодсоны эцэст эхлүүлэхээр шийдсэн. Азаар маш боломжийн байршилд газар олж, дотоод засал, тоног төхөөрөмж, үйл ажиллагаа гээд бүгдийг хоёр найзын хамтаар эхлүүлж, хоёр сарын дараа гэхэд нээсэн дээ. Одоо бид гурав баг болон ажиллаж байна. <br> <br>Бидний ид засварын үеэр коронавирустай холбоотой хөл хорио тогтоосон нь маш том сорилт болсон ч цааш зүтгүүлсээр өнгөрсөн сарын 27-нд үүд хаалгаа нээгээд байна. Орчны хувьд аль болох байгалийн өнгө аясыг шингээж, амьд ургамлаар тохижуулсан. Мөн кофены үр, ус, амттан зэргээ бүгдийг нь дотоодоосоо авч байгаа. <br>Би өөрийн гэсэн кофе шоптой болох талаар найман жилийн турш бодож явсан ч ойрын хугацаанд бодитоор биелнэ гэж огт бодоогүй юм. Гэвч өнгөрсөн хугацаанд хийсэн бүх зүйлс намайг энэ бүхэнд хөтөлсөөр ирсэн юм шиг санагддаг. Тиймээс санаж явахад бүтнэ гэх итгэлээр ирээдүйд улам сайхан зүйлс мөрөөдсөөр байгаа. Санхүүжилтийн хувьд талыг нь өөрийн хөрөнгөөр буюу Австралид таван жил ажиллах хугацаандаа дэлхийгээр аялахаар төлөвлөж цуглуулсан хуримтлалаар, талыг нь гэрийнхнээсээ “хугацаагүй, хүүгүй” зээл хэлбэрээр авч зохицуулсан. Мөн тоног төхөөрөмж авахад найзууд, хамтрагчдын дэмжлэг ирсэн нь азтай хэрэг. <br> <br>Sole гэдэг нь Италиар “Нар” гэсэн утгатай үг юм. Харин Di Marca нь “Бренд” гэсэн утгатай. Одоогоор Sole Di Marca - Espresso Bar хэмээх нэртэй боловч цаашид Sole Di Marca - Italian Restaurant, Wine Lounge зэргээр үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, үйлчилгээний салбарт өөрсдийн брендийг хөгжүүлэх мөрөөдөлтэй. <br> <br>FB: <a href="https://www.facebook.com/ubpassport/posts/sole-di-marca-%D0%B8%D0%B9%D0%BD-%D1%88%D0%B8%D0%BD%D1%8D-%D1%82%D0%BE%D1%85%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%BE-httpsubpassportmn-%D0%B4-%D0%BD%D1%8D%D0%BC%D1%8D%D0%B3%D0%B4%D1%8D%D1%8D-%D1%82%D0%B0-%D3%A9%D0%B3%D0%BB%D3%A9%D3%A9%D0%BD%D0%B8%D0%B9-%D1%86%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%B0-/1941266949361122/" target="_blank">Sole Di Marca </a><br>IG: @sole_di_marca</p> </div>	Өнөөдрийн дугаарт онцлох залуус бол багаасаа хүсэж мөрөөдсөн зүйлээ бизнес болгон хөгжүүлж буй энтрепренерүүд юм. Тэд бизнесээ эхлүүлээд удаагүй ч өөрсдийн өнгө төрх, ялгарлаа хэдийн бий болгож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээрээ дамжуулан бусдад үнэ цэн, эерэг нөлөөллийг түгээхээр зорьж буй. Шинэхэн бизнес эрхлэгчдэд тохиох олон асуудлыг хүлээн зөвшөөрч, ирээдүйгээ итгэлтэйгээр зураглан ярих залуусыг сонсоход урамтай байв. Ингээд ярилцлагын маань нэгэн зочны хэлснээр энэ цаг үеийн шуурганд "байлдаж" яваа залуу бизнес эрхлэгчдийг бид энэ удаа танилцуулж байна. Х.Авидмаа - 23 настай Хаяг: Гутлын 22, Pizza Hut, Өргөө зочид буудалтай байраа тойроод орцтой талд нь байрлаж байна. Кафе өглөө 9 цагт нээх бөгөөд өдөр 1 цагийн үед ирэхэд дөнгөж хийгдсэн шинэхэн амттанууд таныг хүлээж байх болно. Үндсэн зургаан төрлийн амттанаар үйлчилдэг. Эднийх кофены соруул хэрэглэдэггүйгээс гадна хэрэггүй болсон сонингоор бүтээгдэхүүнээ уутладаг. Өөр нэгэн ээжийн бүтээлийг энэ ханандаа байрлуулж, үнэгүй борлуулж өгдөг гэнэ. Буйдхан, олны нүдэнд тийм ч ил биш хэрнээ үнэнч үйлчлүүлэгч, амтат бялуугаар дүүрэн газар бол Evelyn's Oven. Би энэ кафег өнгөрсөн оны есдүгээр сард ээж болоод удаагүй байхдаа нээсэн юм. Evelyn гэдэг нь манай охины нэр. Энэ нэр их гоё санагдсан тул монголчлоод Ивээлин болгож охиндоо өгч байлаа. Өмнө нь Татука Бэйкерид гурван жил ажиллаад жирэмсний амралтаа авч, гэртээ бялуу хийдэг болсон юм. Энэ үед хүмүүс гэрт ирж бялуу авахаас илүүтэй баталгаатай үйлчилгээний газраас авах сонирхолтой байдгийг анзаарсан. Нэгэнт л өөрийн кафег нээхийг хүсдэг болохоор "Яагаад одоо биш гэж?" гэх бодол төрж, кафегаа нээхээр шийдсэн дээ. Ингээд нөхөртэйгөө хамт засвар хийж, нэг дүүтэйгээ хамт эхний таван сар ажилласан. Яваандаа хүмүүст танигдаад ирэхийн хэрээр хүн нэмэх хэрэгтэй болж, одоогоор гурвуулаа ажиллаж байгаа. Бид Улаанбаатар хотод булан тойроод л байх кофе шопуудад түгээмэл байдаг бялуунуудыг хийе гэж анхнаасаа огт бодоогүй. Манайх бүх бялуу, амттаныхаа кремийг сүүгээр чанаж, тусгай технологийн дагуу өөрсдөө бэлтгэдгээс гадна эрүүл, чанартай орц ашиглахад их анхаардаг. Үйлчлүүлэгчид маань зөвхөн манайхаас гаргасан онцгой жороор хийсэн бялууг зорин ирж амтархан идэхийг харах хамгийн гоё байдаг. Үйлчлүүлэгчид бялууг хэзээ, ямар орцоор хийсэн тухай нарийвчлан асуухад нэг их эмзэглээд байдаггүй. Харин ч ингэж анхаарал хандуулж байгаа нь зөв гэж боддог. Идэж байгаа зүйлс маань бидний эрүүл мэндэд хамгийн их нөлөөлдөг учраас хүмүүсийг хүнсний худалдан авалт хийхдээ аль болох шүүлтүүртэй хандаж, өндөр шалгууртай авч байгаасай гэж хүсдэг. Удахгүй цехтэй болоод гадуур кофе шопуудад бүтээгдэхүүнээ байршуулах бодолтой байгаа. Мөн бялууны сургалтын тухай хүмүүс их асуудаг учраас удахгүй энэ чиглэлийн сургалт зохион байгуулах төлөвлөгөөтэй байна. FB: Evelyn's Oven IG: @evelyns_oven САЙН УУ, АНАНД - ЭР ХҮН: ЭРЭГТЭЙ ДОТУУР ХУВЦАСНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ХУДАЛДАА Ц.Ананд - 25 настай Их сургуулийн найз маань яг энэ чиглэлээр зах зээлд хоосон орон зай байгааг анзаарч өөрсдөө хийж үзье гэсэн санааг нь би дэмжин, хамтран бизнес эхлүүлэхээр шийдсэн юм. Бид бүтээгдэхүүнээ маш энгийн, минимал бөгөөд чанартай байлгахыг зорьж, энэ санаагаа илэрхийлэх нэр хайж байсан нь миний өмнө зөвхөн эрэгтэйчүүдэд зориулсан контент хийхээр ажиллуулж байсан сайтын (erhvn.mn) нэр байж таарсан юм. Одоогоор манай бүтээгдэхүүн Улаанбаатар хотын томоохон супермаркетуудын бүх салбаруудаас гадна Дорнод, Дархан, Эрдэнэт хот, ArdShop, Geru.mn -ээр дамжуулан худалдаалагдаж буй. Жил ирэх тусам борлуулалт өсөж, түгээлтийн сувгууд нэмэгдэхийн хэрээр бүтээгдэхүүнийхээ чанарыг улам сайжруулж, доголдол багатай ажиллахыг хичээж байгаа. Манай хамтрагч бид хоёроос гадна үйлдвэрийнхэн маань нийлээд бид одоо 12-уулаа. Анх урдаас бүх тоног төхөөрөмжөө оруулж ирээд, эмээ, өвөөгийнхөө байранд эхлүүлж байсан үйлдвэр маань одоо байрандаа багтахаа больсон тул өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна. Ирээдүйд бидний бренд “чанар” гэдэг үгтэй давхар сонсогддог байгаасай гэж хүсэж байна. Хүмүүс үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих сэдлээр бүтээгдэхүүн худалдаж авах нь элбэг. Тэр нь зөв ч манай бүтээгдэхүүнийг өнгө үзэмж, чанар, сав баглаа боодлын хувьд хэрэглэгчид таалагдсан учраас авдаг байгаасай гэж хүсдэг. Үндэсний үйлдвэрлэл болохоор биш, үнэхээр сайн бүтээгдэхүүн учраас л худалдан авдаг байлгахын төлөө хичээж байна. FB: Эр хүн - Essentials for men САЙН УУ, ГАНЖИГҮҮР - BLACK OCEAN COFFEE BAR О.Ганжигүүр - 26 настай Хаяг: Цагдаагийн Ерөнхий Газрын эсрэг талд © @atmosphere_ulaanbaatar Өөрийн пянзыг авчраад хөнгөлөлттэй үнээр кофе уух боломжтой юм билээ. Tамхины өрөө. Энд мөн кино арга хэмжээ зохион байгуулдаг. Тэднийд очих дуртай хэсэг залуус сайн дураараа ийм комикс зурж өгдөг юм гэсэн. Би оюутан байхдаа олон сургууль сольж, өөр өөр мэргэжлээр сурсны эцэст СУИС-ийн кино найруулагчийн ангид орсон юм. Гэвч бараг төгсөхийн даваан дээр энэ газрыг нээх боломж гарч, дипломоо бичсэн байсан ч сургалтын төлбөрийнхөө оронд энэ газарт хөрөнгө оруулсан. Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Black Cocaine кофе шопоо нээсэн. Цагдаагийн ерөнхий газрын эсрэг талд ийм нэртэй газар нээсэн нь олон хүний анхаарлыг татаж, сүүлдээ хэл амны бай болж, асуудал үүсгэсэн тул сарын дараа нэрийг нь Black Ocean болгож өөрчилсөн дөө. Одоо бид гурвуулаа ажиллаж байна. Сүүлийн үед ихэнх кофе шопууд минимал хэв маягтай болсон нь ажиглагддаг. Хотод маань үүний яг эсрэг буюу дулаан уур амьсгалтай, гэр шиг тухтай газар дутагдаж байгаа юм шиг санагдсан учраас манайх хаашаа ч харсан нүдэнд ямар нэг сонин содон зүйл “хөглөрч” байдаг өвөрмөц орчин бүрдүүлсэн. Үүнийг дагаад манайд байнга ирж, бидэнтэй хэзээний танилууд шиг яриа хөөрөө үүсгэдэг олон үйлчлүүлэгч бий. Бид өөрсдөө ч ирсэн зочидтойгоо эерэг харилцаа үүсгэж, дотночлох дуртай. Бариста маань болзож буй хосыг аль болох "болгож, бүтээчих" гэж анхаарахаас эхлээд манайх энгийн үйлчилгээний газар гэхээс илүүтэй амьд харилцаа, дулаан уур амьсгал бүрдүүлсэн газар болсноороо их онцлогтой. Бид ирээдүйд кофегоо өөрсдөө хуурдаг болж, шинэ салбарууд нээн франчайз болгох төлөвлөгөөтэй байгаа. Pacific Ocean, Indian Ocean, Atlantic Ocean зэрэг салбараа нээж, тус бүрийг нь өөрсдийн гэсэн онцлогтойгоор тохижуулан, нэрийн мерчандайз гаргах төлөвлөгөө бий. Улсаа далайд гарцтай орон болгоно доо. Мөн зөвхөн кофеноос гадна кино, хөгжим, уран зураг зэрэг урлагийн соёлыг өөрсдийн бүрдүүлсэн орчин, арга хэмжээгээр дамжуулан түгээхийг зорьж байна. Эцэст нь, манайхыг анхнаас нь дэмжсээр ирсэн бүх үйлчүүлэгчдэдээ баярлалаа. Үйлчилгээний байгууллагуудад том сорилт болж буй энэ цаг үед бид үйлчлүүлэгчдийнхээ дэмжлэгээр л оршин тогтнож буй гэж хэлж болно. Бүгдэд нь хайртай шүү. FB: Black Ocean Ulaanbaatar IG: @blackocean_ulaanbaatar САЙН УУ, НАРГИЙМАА - ЗЭС ГАР УРЛАЛ Т.Наргиймаа - 18 настай Манай гэр бүл Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын Онгин Хийд гэдэг байгалийн үзэсгэлэнт газар жуулчны бааз, гэр музей ажиллуулдаг юм. Бид зундаа тэнд амрангаа жуулчны баазаа ажиллуулан, би өөрийн гар урлалын зүйлсээ зардаг байсан. Харин энэ жил коронавирусийн улмаас ажиллахгүй болсон тул анх удаа хотод өөрийн бүтээлүүдээ борлуулж байгаа юм. Би багаасаа хүүхэлдэйндээ хувцас, гутал, цүнх хийж, зураг зурах дуртай хүүхэд байлаа. Гурван жилийн өмнөөс ээжийнхээ зөвлөсний дагуу зэсээр гар урлалын бүтээгдэхүүн хийж үзээд, дуртай болсон юм. Зэс нь биеийн хорыг гадагшлуулдаг, эрүүл мэндэд тустайгаас гадна үндэсний хэв шинжийг агуулсан өвөрмөц металл учраас зөвхөн гаднынхан гэлтгүй хүмүүс сонирхож, захиалгаар хийлгэдэг. Зэсээр ихэвчлэн гоёл чимэглэлийн зүйлсийг хийнэ. Шилэн давирхай, мод, шүр, арьс зэрэгтэй хослуулан бүх нарийн үйл явцыг гараар хийдэг. Нэг л үзүүр сөрдийвөл зүүж буй эзнээ гэмтээх учраас маш анхаарал болгоомжтой, нямбай ажиллахыг хичээдэг. Хотод бүтээлээ борлуулдаг болоод удаагүй байгаа ч олон эерэг сэтгэгдэл хүлээж авснаас гадна хэд хэдэн сувинерийн дэлгүүрээс санал авсан. Одоогоор "Geru"-тэй хамтран ажиллаж байна. Гар урлал бол миний хобби учраас цаашид ямар ч мэргэжилтэй болсон орхихгүй гэж боддог. IG: @naagrammm Geru: Nargii САЙН УУ, БАТНАРАН - SOLE DI MARCA ESPRESSO BAR Б.Батнаран - 23 настай Хаяг: Хуучнаар Ард кино театрын баруун талд Дотроо хурлын өрөөтэй юм билээ Би Австралид сурч байхдаа сургалтын төлбөрөө олохын тулд кафед зөөгч хийхээс эхлээд бариста, бартендер, менежер хүртэл ажиллаж олон төрлийн зүйлс сурсан. Багаасаа кофе уух дуртай байсан учраас тэр ажилдаа улам дурласан даа. Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Монголд ирсэн ч компьютерийн инженер мэргэжлээрээ ажиллахыг хүсээгүй тул найзуудынхаа өгсөн өөрийн гэсэн кафе нээх саналыг нэлээн бодсоны эцэст эхлүүлэхээр шийдсэн. Азаар маш боломжийн байршилд газар олж, дотоод засал, тоног төхөөрөмж, үйл ажиллагаа гээд бүгдийг хоёр найзын хамтаар эхлүүлж, хоёр сарын дараа гэхэд нээсэн дээ. Одоо бид гурав баг болон ажиллаж байна. Бидний ид засварын үеэр коронавирустай холбоотой хөл хорио тогтоосон нь маш том сорилт болсон ч цааш зүтгүүлсээр өнгөрсөн сарын 27-нд үүд хаалгаа нээгээд байна. Орчны хувьд аль болох байгалийн өнгө аясыг шингээж, амьд ургамлаар тохижуулсан. Мөн кофены үр, ус, амттан зэргээ бүгдийг нь дотоодоосоо авч байгаа. Би өөрийн гэсэн кофе шоптой болох талаар найман жилийн турш бодож явсан ч ойрын хугацаанд бодитоор биелнэ гэж огт бодоогүй юм. Гэвч өнгөрсөн хугацаанд хийсэн бүх зүйлс намайг энэ бүхэнд хөтөлсөөр ирсэн юм шиг санагддаг. Тиймээс санаж явахад бүтнэ гэх итгэлээр ирээдүйд улам сайхан зүйлс мөрөөдсөөр байгаа. Санхүүжилтийн хувьд талыг нь өөрийн хөрөнгөөр буюу Австралид таван жил ажиллах хугацаандаа дэлхийгээр аялахаар төлөвлөж цуглуулсан хуримтлалаар, талыг нь гэрийнхнээсээ “хугацаагүй, хүүгүй” зээл хэлбэрээр авч зохицуулсан. Мөн тоног төхөөрөмж авахад найзууд, хамтрагчдын дэмжлэг ирсэн нь азтай хэрэг. Sole гэдэг нь Италиар “Нар” гэсэн утгатай үг юм. Харин Di Marca нь “Бренд” гэсэн утгатай. Одоогоор Sole Di Marca - Espresso Bar хэмээх нэртэй боловч цаашид Sole Di Marca - Italian Restaurant, Wine Lounge зэргээр үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, үйлчилгээний салбарт өөрсдийн брендийг хөгжүүлэх мөрөөдөлтэй. FB: Sole Di Marca IG: @sole_di_marca	Өнөөдрийн дугаарт онцлох залуус бол багаасаа хүсэж мөрөөдсөн зүйлээ бизнес болгон хөгжүүлж буй энтрепренерүүд юм. Тэд бизнесээ эхлүүлээд удаагүй ч өөрсдийн өнгө төрх, ялгарлаа хэдийн бий болгож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээрээ дамжуулан бусдад үнэ цэн, эерэг нөлөөллийг түгээхээр зорьж буй. Шинэхэн бизнес эрхлэгчдэд тохиох олон асуудлыг хүлээн зөвшөөрч, ирээдүйгээ итгэлтэйгээр зураглан ярих залуусыг сонсоход урамтай байв. Ингээд ярилцлагын маань нэгэн зочны хэлснээр энэ цаг үеийн шуурганд "байлдаж" яваа залуу бизнес эрхлэгчдийг бид энэ удаа танилцуулж байна. Х.Авидмаа - 23 настай Хаяг: Гутлын 22, Pizza Hut, Өргөө зочид буудалтай байраа тойроод орцтой талд нь байрлаж байна. Кафе өглөө 9 цагт нээх бөгөөд өдөр 1 цагийн үед ирэхэд дөнгөж хийгдсэн шинэхэн амттанууд таныг хүлээж байх болно. Үндсэн зургаан төрлийн амттанаар үйлчилдэг. Эднийх кофены соруул хэрэглэдэггүйгээс гадна хэрэггүй болсон сонингоор бүтээгдэхүүнээ уутладаг. Өөр нэгэн ээжийн бүтээлийг энэ ханандаа байрлуулж, үнэгүй борлуулж өгдөг гэнэ. Буйдхан, олны нүдэнд тийм ч ил биш хэрнээ үнэнч үйлчлүүлэгч, амтат бялуугаар дүүрэн газар бол Evelyn's Oven. Би энэ кафег өнгөрсөн оны есдүгээр сард ээж болоод удаагүй байхдаа нээсэн юм. Evelyn гэдэг нь манай охины нэр. Энэ нэр их гоё санагдсан тул монголчлоод Ивээлин болгож охиндоо өгч байлаа. Өмнө нь Татука Бэйкерид гурван жил ажиллаад жирэмсний амралтаа авч, гэртээ бялуу хийдэг болсон юм. Энэ үед хүмүүс гэрт ирж бялуу авахаас илүүтэй баталгаатай үйлчилгээний газраас авах сонирхолтой байдгийг анзаарсан. Нэгэнт л өөрийн кафег нээхийг хүсдэг болохоор "Яагаад одоо биш гэж?" гэх бодол төрж, кафегаа нээхээр шийдсэн дээ. Ингээд нөхөртэйгөө хамт засвар хийж, нэг дүүтэйгээ хамт эхний таван сар ажилласан. Яваандаа хүмүүст танигдаад ирэхийн хэрээр хүн нэмэх хэрэгтэй болж, одоогоор гурвуулаа ажиллаж байгаа. Бид Улаанбаатар хотод булан тойроод л байх кофе шопуудад түгээмэл байдаг бялуунуудыг хийе гэж анхнаасаа огт бодоогүй. Манайх бүх бялуу, амттаныхаа кремийг сүүгээр чанаж, тусгай технологийн дагуу өөрсдөө бэлтгэдгээс гадна эрүүл, чанартай орц ашиглахад их анхаардаг. Үйлчлүүлэгчид маань зөвхөн манайхаас гаргасан онцгой жороор хийсэн бялууг зорин ирж амтархан идэхийг харах хамгийн гоё байдаг. Үйлчлүүлэгчид бялууг хэзээ, ямар орцоор хийсэн тухай нарийвчлан асуухад нэг их эмзэглээд байдаггүй. Харин ч ингэж анхаарал хандуулж байгаа нь зөв гэж боддог. Идэж байгаа зүйлс маань бидний эрүүл мэндэд хамгийн их нөлөөлдөг учраас хүмүүсийг хүнсний худалдан авалт хийхдээ аль болох шүүлтүүртэй хандаж, өндөр шалгууртай авч байгаасай гэж хүсдэг. Удахгүй цехтэй болоод гадуур кофе шопуудад бүтээгдэхүүнээ байршуулах бодолтой байгаа. Мөн бялууны сургалтын тухай хүмүүс их асуудаг учраас удахгүй энэ чиглэлийн сургалт зохион байгуулах төлөвлөгөөтэй байна. FB: Evelyn's Oven IG: @evelyns\_oven ### САЙН УУ, АНАНД - ЭР ХҮН: ЭРЭГТЭЙ ДОТУУР ХУВЦАСНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ХУДАЛДАА Ц.Ананд - 25 настай Их сургуулийн найз маань яг энэ чиглэлээр зах зээлд хоосон орон зай байгааг анзаарч өөрсдөө хийж үзье гэсэн санааг нь би дэмжин, хамтран бизнес эхлүүлэхээр шийдсэн юм. Бид бүтээгдэхүүнээ маш энгийн, минимал бөгөөд чанартай байлгахыг зорьж, энэ санаагаа илэрхийлэх нэр хайж байсан нь миний өмнө зөвхөн эрэгтэйчүүдэд зориулсан контент хийхээр ажиллуулж байсан сайтын (erhvn.mn) нэр байж таарсан юм. Одоогоор манай бүтээгдэхүүн Улаанбаатар хотын томоохон супермаркетуудын бүх салбаруудаас гадна Дорнод, Дархан, Эрдэнэт хот, ArdShop, Geru.mn-ээр дамжуулан худалдаалагдаж буй. Жил ирэх тусам борлуулалт өсөж, түгээлтийн сувгууд нэмэгдэхийн хэрээр бүтээгдэхүүнийхээ чанарыг улам сайжруулж, доголдол багатай ажиллахыг хичээж байгаа. Манай хамтрагч бид хоёроос гадна үйлдвэрийнхэн маань нийлээд бид одоо 12-уулаа. Анх урдаас бүх тоног төхөөрөмжөө оруулж ирээд, эмээ, өвөөгийнхөө байранд эхлүүлж байсан үйлдвэр маань одоо байрандаа багтахаа больсон тул өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна. Ирээдүйд бидний бренд “чанар” гэдэг үгтэй давхар сонсогддог байгаасай гэж хүсэж байна. Хүмүүс үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих сэдлээр бүтээгдэхүүн худалдаж авах нь элбэг. Тэр нь зөв ч манай бүтээгдэхүүнийг өнгө үзэмж, чанар, сав баглаа боодлын хувьд хэрэглэгчид таалагдсан учраас авдаг байгаасай гэж хүсдэг. Үндэсний үйлдвэрлэл болохоор биш, үнэхээр сайн бүтээгдэхүүн учраас л худалдан авдаг байлгахын төлөө хичээж байна. FB: Эр хүн - Essentials for men ### САЙН УУ, ГАНЖИГҮҮР - BLACK OCEAN COFFEE BAR О.Ганжигүүр - 26 настай Хаяг: Цагдаагийн Ерөнхий Газрын эсрэг талд © @atmosphere\_ulaanbaatar Өөрийн пянзыг авчраад хөнгөлөлттэй үнээр кофе уух боломжтой юм билээ. Tамхины өрөө. Энд мөн кино арга хэмжээ зохион байгуулдаг. Тэднийд очих дуртай хэсэг залуус сайн дураараа ийм комикс зурж өгдөг юм гэсэн. Би оюутан байхдаа олон сургууль сольж, өөр өөр мэргэжлээр сурсны эцэст СУИС-ийн кино найруулагчийн ангид орсон юм. Гэвч бараг төгсөхийн даваан дээр энэ газрыг нээх боломж гарч, дипломоо бичсэн байсан ч сургалтын төлбөрийнхөө оронд энэ газарт хөрөнгө оруулсан. Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Black Cocaine кофе шопоо нээсэн. Цагдаагийн ерөнхий газрын эсрэг талд ийм нэртэй газар нээсэн нь олон хүний анхаарлыг татаж, сүүлдээ хэл амны бай болж, асуудал үүсгэсэн тул сарын дараа нэрийг нь Black Ocean болгож өөрчилсөн дөө. Одоо бид гурвуулаа ажиллаж байна. Сүүлийн үед ихэнх кофе шопууд минимал хэв маягтай болсон нь ажиглагддаг. Хотод маань үүний яг эсрэг буюу дулаан уур амьсгалтай, гэр шиг тухтай газар дутагдаж байгаа юм шиг санагдсан учраас манайх хаашаа ч харсан нүдэнд ямар нэг сонин содон зүйл “хөглөрч” байдаг өвөрмөц орчин бүрдүүлсэн. Үүнийг дагаад манайд байнга ирж, бидэнтэй хэзээний танилууд шиг яриа хөөрөө үүсгэдэг олон үйлчлүүлэгч бий. Бид өөрсдөө ч ирсэн зочидтойгоо эерэг харилцаа үүсгэж, дотночлох дуртай. Бариста маань болзож буй хосыг аль болох "болгож, бүтээчих" гэж анхаарахаас эхлээд манайх энгийн үйлчилгээний газар гэхээс илүүтэй амьд харилцаа, дулаан уур амьсгал бүрдүүлсэн газар болсноороо их онцлогтой. Бид ирээдүйд кофегоо өөрсдөө хуурдаг болж, шинэ салбарууд нээн франчайз болгох төлөвлөгөөтэй байгаа. Pacific Ocean, Indian Ocean, Atlantic Ocean зэрэг салбараа нээж, тус бүрийг нь өөрсдийн гэсэн онцлогтойгоор тохижуулан, нэрийн мерчандайз гаргах төлөвлөгөө бий. Улсаа далайд гарцтай орон болгоно доо. Мөн зөвхөн кофеноос гадна кино, хөгжим, уран зураг зэрэг урлагийн соёлыг өөрсдийн бүрдүүлсэн орчин, арга хэмжээгээр дамжуулан түгээхийг зорьж байна. Эцэст нь, манайхыг анхнаас нь дэмжсээр ирсэн бүх үйлчүүлэгчдэдээ баярлалаа. Үйлчилгээний байгууллагуудад том сорилт болж буй энэ цаг үед бид үйлчлүүлэгчдийнхээ дэмжлэгээр л оршин тогтнож буй гэж хэлж болно. Бүгдэд нь хайртай шүү. FB: Black Ocean Ulaanbaatar IG: @blackocean\_ulaanbaatar ### САЙН УУ, НАРГИЙМАА - ЗЭС ГАР УРЛАЛ Т.Наргиймаа - 18 настай Манай гэр бүл Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын Онгин Хийд гэдэг байгалийн үзэсгэлэнт газар жуулчны бааз, гэр музей ажиллуулдаг юм. Бид зундаа тэнд амрангаа жуулчны баазаа ажиллуулан, би өөрийн гар урлалын зүйлсээ зардаг байсан. Харин энэ жил коронавирусийн улмаас ажиллахгүй болсон тул анх удаа хотод өөрийн бүтээлүүдээ борлуулж байгаа юм. Би багаасаа хүүхэлдэйндээ хувцас, гутал, цүнх хийж, зураг зурах дуртай хүүхэд байлаа. Гурван жилийн өмнөөс ээжийнхээ зөвлөсний дагуу зэсээр гар урлалын бүтээгдэхүүн хийж үзээд, дуртай болсон юм. Зэс нь биеийн хорыг гадагшлуулдаг, эрүүл мэндэд тустайгаас гадна үндэсний хэв шинжийг агуулсан өвөрмөц металл учраас зөвхөн гаднынхан гэлтгүй хүмүүс сонирхож, захиалгаар хийлгэдэг. Зэсээр ихэвчлэн гоёл чимэглэлийн зүйлсийг хийнэ. Шилэн давирхай, мод, шүр, арьс зэрэгтэй хослуулан бүх нарийн үйл явцыг гараар хийдэг. Нэг л үзүүр сөрдийвөл зүүж буй эзнээ гэмтээх учраас маш анхаарал болгоомжтой, нямбай ажиллахыг хичээдэг. Хотод бүтээлээ борлуулдаг болоод удаагүй байгаа ч олон эерэг сэтгэгдэл хүлээж авснаас гадна хэд хэдэн сувинерийн дэлгүүрээс санал авсан. Одоогоор "Geru"-тэй хамтран ажиллаж байна. Гар урлал бол миний хобби учраас цаашид ямар ч мэргэжилтэй болсон орхихгүй гэж боддог. IG: @naagrammm Geru: Nargii ### САЙН УУ, БАТНАРАН - SOLE DI MARCA ESPRESSO BAR Б.Батнаран - 23 настай Хаяг: Хуучнаар Ард кино театрын баруун талд Дотроо хурлын өрөөтэй юм билээ Би Австралид сурч байхдаа сургалтын төлбөрөө олохын тулд кафед зөөгч хийхээс эхлээд бариста, бартендер, менежер хүртэл ажиллаж олон төрлийн зүйлс сурсан. Багаасаа кофе уух дуртай байсан учраас тэр ажилдаа улам дурласан даа. Ингээд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Монголд ирсэн ч компьютерийн инженер мэргэжлээрээ ажиллахыг хүсээгүй тул найзуудынхаа өгсөн өөрийн гэсэн кафе нээх саналыг нэлээн бодсоны эцэст эхлүүлэхээр шийдсэн. Азаар маш боломжийн байршилд газар олж, дотоод засал, тоног төхөөрөмж, үйл ажиллагаа гээд бүгдийг хоёр найзын хамтаар эхлүүлж, хоёр сарын дараа гэхэд нээсэн дээ. Одоо бид гурав баг болон ажиллаж байна. Бидний ид засварын үеэр коронавирустай холбоотой хөл хорио тогтоосон нь маш том сорилт болсон ч цааш зүтгүүлсээр өнгөрсөн сарын 27-нд үүд хаалгаа нээгээд байна. Орчны хувьд аль болох байгалийн өнгө аясыг шингээж, амьд ургамлаар тохижуулсан. Мөн кофены үр, ус, амттан зэргээ бүгдийг нь дотоодоосоо авч байгаа. Би өөрийн гэсэн кофе шоптой болох талаар найман жилийн турш бодож явсан ч ойрын хугацаанд бодитоор биелнэ гэж огт бодоогүй юм. Гэвч өнгөрсөн хугацаанд хийсэн бүх зүйлс намайг энэ бүхэнд хөтөлсөөр ирсэн юм шиг санагддаг. Тиймээс санаж явахад бүтнэ гэх итгэлээр ирээдүйд улам сайхан зүйлс мөрөөдсөөр байгаа. Санхүүжилтийн хувьд талыг нь өөрийн хөрөнгөөр буюу Австралид таван жил ажиллах хугацаандаа дэлхийгээр аялахаар төлөвлөж цуглуулсан хуримтлалаар, талыг нь гэрийнхнээсээ “хугацаагүй, хүүгүй” зээл хэлбэрээр авч зохицуулсан. Мөн тоног төхөөрөмж авахад найзууд, хамтрагчдын дэмжлэг ирсэн нь азтай хэрэг. Sole гэдэг нь Италиар “Нар” гэсэн утгатай үг юм. Харин Di Marca нь “Бренд” гэсэн утгатай. Одоогоор Sole Di Marca - Espresso Bar хэмээх нэртэй боловч цаашид Sole Di Marca - Italian Restaurant, Wine Lounge зэргээр үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, үйлчилгээний салбарт өөрсдийн брендийг хөгжүүлэх мөрөөдөлтэй. FB: Sole Di Marca IG: @sole\_di\_marca
https://unread.today/c/posted-levelup-podcast-s1e4	Мэдүүштэй	Unread Today	2020-09-23T00:00:00	9 сарын 23, 2020	LevelUp Podcast S1E4: Entrepreneur Journey - Ulaanbaatar Coffee Үүсгэн байгуулагч Г.Тэмүүжин	<div class="article-body"> <p>"LevelUp" Подкастын эхний улирлын 4-р дугаарыг хүргэж байна. Бид энэ удаа<a href="https://www.facebook.com/ulaanbaatar.coffee.culture/" target="_blank"> Ulaanbaatar Coffee Culture</a> -г үүсгэн байгуулагч Г.Тэмүүжин (Ноно ах) -ыг урьж ярилцлаа. Тэрээр олон улсын кофены холбоо буюу Specialty Coffee Association байгууллагын олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Intermediate зэрэгтэй. Segafredo Zanetti barista цомын I байр, Монголын баристагийн холбооны аварга шалгаруулах тэмцээний 2018 оны аварга. Кофены соёлыг түгээн дэлгэрүүлж яваа Г.Тэмүүжингийн сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч сонсоорой.<br></p> <blockquote><p><b>Level Up Подкаст дараах сувгуудаар хүрнэ: </b><br> <a href="https://www.youtube.com/@MofficeCoworking" target="_blank"><br>Youtube </a><br><a href="https://soundcloud.com/mofficecoworking/work-hobby-balance-levelup-podcast-s1e6?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR0rVDPxoc7TBKhPWq8DYjZTreAPFrFrOTovqA2cg7T_y2ydVAjDv-CzkHw_aem_ZmFrZWR1bW15MTZieXRlcw" target="_blank">Soundcloud</a><a href="https://www.facebook.com/watch/?v=899418844177759" target="_blank"> </a><br><a href="https://podcasts.apple.com/mn/podcast/entrepreneur-journey-levelup-podcast-s1e4/id1527248960?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2E5k3X65m6SJ9-wIvCOczVFlf4zO0cVkxZWHNNN_ogAPOsQ8HX3ltcnG4_aem_ZmFrZWR1bW15MTZieXRlcw" target="_blank">Apple Podcasts</a></p> <cite><p>Moffice Coworking</p> </cite></blockquote><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">Подкастын хураангуй: </h3><p></p><p>2:30 - Кофетой танилцсан түүх <br>5:35 - Кофенд дурлах болсон шалтгаан <br>6:40 - Кофены амт бүрэлдэх нь <br>8:00 - Ulaanbaatar Coffee Culture гэж юу вэ? <br>10:59 - Кофены зөв, буруу хэрэглээний талаар <br>12:30 - Өдийг хүртэл алдаж оносон зүйлс <br>13:40 - Хүмүүсээс авдаг санал, зөвлөмжүүд <br>15:25 - Моффис хамтын оффист ирээд гарсан ахиц, өөрчлөлтүүд <br>16:40 - Нийслэл кофе гэж юу вэ? <br>18:40 - Кофенд мэргэших нь <br>20:15 - Үүсгэн байгуулагчийн хувьд тулгарч буй бэрхшээл <br>21:15 - Ойрын хугацааны зорилго <br>25:41 - Бизнесийн дүр зураг ойрын таван жилдээ <br>28:55 - Сайн удирдагч гэж хэн бэ?</p><p><br></p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/w4_-JtFpuOw?rel=0"></iframe> </div><h2><div><b><br></b></div><b>Г.Тэмүүжинтэй холбогдох:</b></h2><p>Facebook: Ноно Ах <br>Instagram:<a href="https://www.instagram.com/nono_ax/" target="_blank"> @nono_ax</a></p> </div>	"LevelUp" Подкастын эхний улирлын 4-р дугаарыг хүргэж байна. Бид энэ удаа Ulaanbaatar Coffee Culture -г үүсгэн байгуулагч Г.Тэмүүжин (Ноно ах) -ыг урьж ярилцлаа. Тэрээр олон улсын кофены холбоо буюу Specialty Coffee Association байгууллагын олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Intermediate зэрэгтэй. Segafredo Zanetti barista цомын I байр, Монголын баристагийн холбооны аварга шалгаруулах тэмцээний 2018 оны аварга. Кофены соёлыг түгээн дэлгэрүүлж яваа Г.Тэмүүжингийн сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч сонсоорой. Level Up Подкаст дараах сувгуудаар хүрнэ: Youtube Soundcloud Apple Podcasts Moffice Coworking Подкастын хураангуй: 2:30 - Кофетой танилцсан түүх 5:35 - Кофенд дурлах болсон шалтгаан 6:40 - Кофены амт бүрэлдэх нь 8:00 - Ulaanbaatar Coffee Culture гэж юу вэ? 10:59 - Кофены зөв, буруу хэрэглээний талаар 12:30 - Өдийг хүртэл алдаж оносон зүйлс 13:40 - Хүмүүсээс авдаг санал, зөвлөмжүүд 15:25 - Моффис хамтын оффист ирээд гарсан ахиц, өөрчлөлтүүд 16:40 - Нийслэл кофе гэж юу вэ? 18:40 - Кофенд мэргэших нь 20:15 - Үүсгэн байгуулагчийн хувьд тулгарч буй бэрхшээл 21:15 - Ойрын хугацааны зорилго 25:41 - Бизнесийн дүр зураг ойрын таван жилдээ 28:55 - Сайн удирдагч гэж хэн бэ? Г.Тэмүүжинтэй холбогдох: Facebook: Ноно Ах Instagram: @nono_ax	"LevelUp" Подкастын эхний улирлын 4-р дугаарыг хүргэж байна. Бид энэ удаа Ulaanbaatar Coffee Culture -г үүсгэн байгуулагч Г.Тэмүүжин (Ноно ах) -ыг урьж ярилцлаа. Тэрээр олон улсын кофены холбоо буюу Specialty Coffee Association байгууллагын олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Intermediate зэрэгтэй. Segafredo Zanetti barista цомын I байр, Монголын баристагийн холбооны аварга шалгаруулах тэмцээний 2018 оны аварга. Кофены соёлыг түгээн дэлгэрүүлж яваа Г.Тэмүүжингийн сонирхолтой ярилцлагыг хүлээн авч сонсоорой. > Level Up Подкаст дараах сувгуудаар хүрнэ: > Youtube > Soundcloud > Apple Podcasts > > Moffice Coworking ### Подкастын хураангуй: 2:30 - Кофетой танилцсан түүх 5:35 - Кофенд дурлах болсон шалтгаан 6:40 - Кофены амт бүрэлдэх нь 8:00 - Ulaanbaatar Coffee Culture гэж юу вэ? 10:59 - Кофены зөв, буруу хэрэглээний талаар 12:30 - Өдийг хүртэл алдаж оносон зүйлс 13:40 - Хүмүүсээс авдаг санал, зөвлөмжүүд 15:25 - Моффис хамтын оффист ирээд гарсан ахиц, өөрчлөлтүүд 16:40 - Нийслэл кофе гэж юу вэ? 18:40 - Кофенд мэргэших нь 20:15 - Үүсгэн байгуулагчийн хувьд тулгарч буй бэрхшээл 21:15 - Ойрын хугацааны зорилго 25:41 - Бизнесийн дүр зураг ойрын таван жилдээ 28:55 - Сайн удирдагч гэж хэн бэ? Г.Тэмүүжинтэй холбогдох: Facebook: Ноно Ах Instagram: @nono\_ax
https://unread.today/c/insight-traveltypes	Мэдүүштэй	Undral Amarsaikhan	2020-06-18T00:00:00	6 сарын 18, 2020	Энэ зуны хамгийн эрэлттэй аяллын төрлүүд	<div class="article-body"> <p></p><p>Хүсэн хүлээсэн зуны налгар цаг айсуй. Зун цаг бол хүн бүр эрч хүчээ сэлбэж, бүтэн жилийн алжаал ядаргаагаа тайлан, хамгийн хайртай хүмүүстэйгээ хамтдаа дурсамж бүтээдэг онцгой улирал. Чухам энэ үеийг хоног тоолон, нарийн төлөвлөн хүлээж, бүтэн жилийн ачаалал дүүрэн ажлаа завсарлан, амралт зугаалгандаа гарахдаа бэлддэг билээ.</p><p>Тэгвэл хүн бүр амралт аяллын төлөвлөгөөгөө гаргаж буй энэ үед танд хэрэг болох зөвлөгөөг бид хүргэх гэж байна. Зуны амралтаа хэрхэн өнгөрүүлэхээ төлөвлөж амжаагүй, хаагуур аялахаа шийдээгүй, хэзээ гарахаа товлоогүй байгаа хүмүүст энэхүү нийтлэлээ зориуллаа. </p><p>Гэхдээ хаашаа ч, хэзээ ч явсан таны амьдралын нэгэн хэсэг болсон ухаалаг амьдралын хэв маягийг бүтээгч дата тань хангалттай байх ёстойг санаарай. Амьдралын хамгийн амттай хором мөч, хэзээ ч мартахааргүй дурсамжуудаа хадгалж, хайртай дотнын найзууд, гэрийнхэнтэйгээ хуваалцахад тань 4G LTE сүлжээ тусална. Юнител Групп Монгол орны бүх аймаг, сум, алслагдмал суурин, баг, өртөө, амралт, аялал жуулчлалын зам дагуу нийт 392 төв цэгээс 4G LTE сүлжээг хамгийн өргөн хүрээнд цацдаг. Ингэхдээ тэд өндөр хурд, чанартай цацалтыг эрхэмлэж, дижитал ертөнцийн дата хэрэглээнд ихэд анхаардаг.</p><p>Энэ бол зуны амралтыг тань гайхамшигтай болгох, бусдад хуваалцах түүх бүтээх сэдэл болох, улам өөд урагш тэмүүлэх эрчийг бэлэглэх учиртай хамгийн эрэлттэй аяллын төрлүүд</p> <h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">1. Экстрим аялАЛ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4a2cdfbdefa1a2bf69cb958057f26a83.jpg"></p><p>Шинэ содон зүйлд тэмүүлэгч, эрсдэлд дурлагчдын хувьд экстрим аялал энэ зуны хамгийн эрэлттэй сонголтуудын нэг байх болно. Олсноос зүүгдэх, өндрөөс үсрэх, хэт холын зайд алхах, элсэн цөлд давхих бол ердөө л нэг жишээ. Завгүй амьдралын хэв маяг зонхилох болсон энэ үед ажлын стрессээ тайлж, эрч хүч мэдрүүлэх эрэмгий шийдвэр гаргах нь орчин цагийн залуу мэргэжилтнүүдийн амьдралын хэв маягийн нэг хэсэг нэгэнт болжээ. Хүн бүрийн хийхээс зүрхшээж цааргалдаг, хойшоо суудаг зүйлсийг турших нь таны аяллыг мартагдашгүй болгох нь гарцаагүй. </p> <h4>Экстрим аялагч Ш.Энхжаргал</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/5df6ef2364663e5878face9e47d10064.jpg"></p><div class="image-caption">Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүгээрээ би “ундаалдаг.”</div><p>Би багаасаа л эмнэг сургаж, морин дэл дээр өссөн хүүхэд. Тэр үед адуучин болно гэж их мөрөөддөг байж. Хүмүүс сонсоод “Юу ярьж байгаа юм, сургуульд яв” гээд л (инээв). Тэгээд 2006 оноос мотоцикл унаж эхэлсэн. Тухайн үед Пүүжээ гэдэг залуутай танилцаж, хамт мото экстрим аялал зохиож, тэмцээн уралдаанд оролцож явлаа. Анхны уралдааныхаа дөнгөж эхний тойрог дээр гар бадайрч, ямар ч хүчгүй болсон мэт санагдаж байсан ч даваад гарсныхаа дараа улам хорхойсож билээ. Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүнийгээ би үргэлж баталгаажуулж, Юнителийн 4G сүлжээг байнга ашигладаг. Хаана ч явсан хамт байж чаддаг хамгийн өргөн сүлжээ.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/EPcUshE0d6E?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">2. МОРИН АЯЛАЛ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/67d086c672aaa5eb8c51cece49bfc503.jpg"></p><p>Монголынхоо үзэсгэлэнт байгалийн тогтцыг морин дэл дээрээс бишрэн шогших юутай сайхан мэдрэмж гээч? Эх орныг маань зорин ирсэн гаднын жуулчид монгол адууг унаж, цэлгэр тал дээгүүр эрх чөлөөгөө мэдрэн давхихыг хамгийн гайхалтай мөч байсан хэмээн дуу нэгтэй хүлээн зөвшөөрдөг. Морин аялал таныг огт өөр цоо шинэ ертөнц рүү хөтөлж, өөрийгөө шинээр нээж, урам зоригоор сэлбэж, шинэлэг мэдрэмжүүдийг олж авахад туслах болно. </p> <h4>Морин аялагч Ц.Пүрэвжаргал</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/79b163bb87a2cd77c42a949605a01279.jpg"></p><div class="image-caption">Морин аялал надад байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харуулдаг</div><p class="MsoNormal">Аялах бүрдээ би амьдралд ямар их хайртайгаа мэдэрдэг. Байгалийн сүр хүч, өнгө жавхааг биширч, эх орноо бүр ч их хайрламаар, тэвэрмээр санагддаг. Яг энэ мэдрэмжийг морин аялал бүр ч утгаар нь мэдрүүлнэ дээ. Ямар ч зааггүйгээр байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харж болдог. Нар мандана. Бороо орно. Өвс ногоо дэлгэрнэ. Манан бууж, солонго татна. Энэ бүгдийн үзэсгэлэн гоог үгээр илэрхийлэмгүй. Ер нь аялал гэдэг засмал зам, гэрэл цахилгаан дагаж явахаас илүүтэй адал явдал, энгийн ахуйг эрэлхийлсэн байх нь илүү сонирхолтой, бас амттай. Тэр болгоноо хайртай дотнын хүмүүстээ харуулж, хамт байх боломжийг Юнителийн 4G сүлжээ олгодог.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/pmozuGToSJk?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">3. загасчЛАЛ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/4d05309934be40fd844f32bd377b3675.jpg"></p><p>Тогтуун салхи сэвшин үлээх, урсгал усны шоржигнох чимээгүйгээр зуны амралтыг төсөөлөхгүй байхын аргагүй. Сүүлийн үед тренд болж буй аяллын нэгэн хэлбэр болох засагчлал танд чухам энэ мэдрэмжүүдийг нэгэн зэрэг өгөхөөс гадна өөртөө чанартай цагийг зарцуулж, тархи толгойгоо амраах боломжийг олгоно. Аливаа зүйлсийг эргэцүүлэн, ирээдүйгээ улам өөдрөгөөр төсөөлж, итгэл сэтгэлээ нэмэгдүүлэх сонгодог арга. </p> <h4>Загасчин Д.Тэмүүжин /Rapper MC/</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/f67aee2e53a99d030572979d57e6c2f6.jpg"></p><div class="image-caption">Барьсан загасаа гэмтээхгүйгээр буцааж тавих нь хамгийн чухал</div><p>Миний хувьд загасчлаад 20 гаруй жил болж байна. 2007 онд анх нисдэг тэргээр загасанд явж байлаа. Хотоос Мөрөн рүү нисээд, цаашаа Цагааннуур сум руу машинаар очиж, тэндээсээ Жошмын нуур руу мориор явсан юм. Их өндөр цохио, хад асган дунд явж байтал морь маань бүдрээд, би хамт унасан ч хэсэгхэн нов ногоон өвсөн дээр ойчиж билээ. Их азтай. Ер нь анх загас сонирхож эхэлж байсан үе минь хамгийн дурсамжтай санагддаг даа. Сүүлийн үед бол жилд ойролцоогоор 20 орчим удаа загасанд явдаг болж. Хүний хөл хүрээгүй газар очих бүрд Юнителийн 4G сүлжээ “гозойж” л байна. Бусадтайгаа холбоо тогтоох, ядаж л хоолоо ид гэж дуудахдаа интернэт ороод их амар.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/5ZBmmKkSc3M?rel=0"></iframe> </div><h3 class="text-uppercase text-blue text-bold">4. Гэр бүлИЙН АЯЛАЛ</h3><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/48/56c8cb6d247b3927f8d3eeff80e1f600.jpg"></p><p>Хайртай дотно хүмүүсийнхээ инээд цалгисан халуун дулаахан уур амьсгал ямар ч аяллыг хэзээ ч мартагдашгүй болгодог. Хожим дурсах сургамжтай, сэтгэл хөдөлгөсөн, хайр төрүүлсэн хамгийн үнэ цэнтэй мөчүүд чухам гэр бүлийн аяллын үеэр л бий болно. Ийм аялал танд ямар ч асуудал бэрхшээлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээг бэлэглэж, хайртай хүмүүсийнхээ төлөө дэлхийг ч эргүүлэхэд бэлэн мэт болгон цэнэглэнэ шүү. </p> <h4>Гэр бүлээрээ аялагч Б.Бадрахжаргал</h4><p><img class="uk-width-1-1 lightbox" alt="" src="https://unread.today/files/44/6b75f4a43b75c7affa805f5ade0ba99a.jpg"></p><div class="image-caption">Гэр бүлээрээ аялах нь хүүхдүүддээ аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг</div><p>Намайг бага байхад аав маань хэчнээн завгүй байсан ч жилдээ нэг удаа гэр бүлийн аялал заавал зохион байгуулж, хүүхдүүддээ шинэ газар үзүүлдэг байлаа. Одоо бодоход бага насны минь сайхан дурсамжууд аялалтай их холбоотой санагддаг юм. Энэ утгаараа миний хувьд аавынхаа уламжлалыг өвлөж, зуны цагт Монгол орноороо, өвлийн цагт боломжтой бол дулаан орон руу гэр бүлээрээ аялахыг хичээдэг. Үр хүүхдэдээ багаас нь улс орон, газар нутгийн ялгааг танин мэдүүлж, элдэв сонин зүйлсийг харуулах нь аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг юм билээ. Бидний хувьд дотоодын аялал бүрдээ Юнителийн датаг авч хэрэглэдэг. Түүгээрээ л холбоо харилцаа тогтоож, гэрэл зураг, аяллын тэмдэглэлүүдээ авч үлддэг дээ.</p> <div class="uk-margin-bottom uk-margin-top"><iframe width="614" height="380" frameborder="0" allowfullscreen src="//www.youtube.com/embed/SIAH1EqNKO8?rel=0"></iframe> </div> </div>	Хүсэн хүлээсэн зуны налгар цаг айсуй. Зун цаг бол хүн бүр эрч хүчээ сэлбэж, бүтэн жилийн алжаал ядаргаагаа тайлан, хамгийн хайртай хүмүүстэйгээ хамтдаа дурсамж бүтээдэг онцгой улирал. Чухам энэ үеийг хоног тоолон, нарийн төлөвлөн хүлээж, бүтэн жилийн ачаалал дүүрэн ажлаа завсарлан, амралт зугаалгандаа гарахдаа бэлддэг билээ. Тэгвэл хүн бүр амралт аяллын төлөвлөгөөгөө гаргаж буй энэ үед танд хэрэг болох зөвлөгөөг бид хүргэх гэж байна. Зуны амралтаа хэрхэн өнгөрүүлэхээ төлөвлөж амжаагүй, хаагуур аялахаа шийдээгүй, хэзээ гарахаа товлоогүй байгаа хүмүүст энэхүү нийтлэлээ зориуллаа. Гэхдээ хаашаа ч, хэзээ ч явсан таны амьдралын нэгэн хэсэг болсон ухаалаг амьдралын хэв маягийг бүтээгч дата тань хангалттай байх ёстойг санаарай. Амьдралын хамгийн амттай хором мөч, хэзээ ч мартахааргүй дурсамжуудаа хадгалж, хайртай дотнын найзууд, гэрийнхэнтэйгээ хуваалцахад тань 4G LTE сүлжээ тусална. Юнител Групп Монгол орны бүх аймаг, сум, алслагдмал суурин, баг, өртөө, амралт, аялал жуулчлалын зам дагуу нийт 392 төв цэгээс 4G LTE сүлжээг хамгийн өргөн хүрээнд цацдаг. Ингэхдээ тэд өндөр хурд, чанартай цацалтыг эрхэмлэж, дижитал ертөнцийн дата хэрэглээнд ихэд анхаардаг. Энэ бол зуны амралтыг тань гайхамшигтай болгох, бусдад хуваалцах түүх бүтээх сэдэл болох, улам өөд урагш тэмүүлэх эрчийг бэлэглэх учиртай хамгийн эрэлттэй аяллын төрлүүд 1. Экстрим аялАЛ Шинэ содон зүйлд тэмүүлэгч, эрсдэлд дурлагчдын хувьд экстрим аялал энэ зуны хамгийн эрэлттэй сонголтуудын нэг байх болно. Олсноос зүүгдэх, өндрөөс үсрэх, хэт холын зайд алхах, элсэн цөлд давхих бол ердөө л нэг жишээ. Завгүй амьдралын хэв маяг зонхилох болсон энэ үед ажлын стрессээ тайлж, эрч хүч мэдрүүлэх эрэмгий шийдвэр гаргах нь орчин цагийн залуу мэргэжилтнүүдийн амьдралын хэв маягийн нэг хэсэг нэгэнт болжээ. Хүн бүрийн хийхээс зүрхшээж цааргалдаг, хойшоо суудаг зүйлсийг турших нь таны аяллыг мартагдашгүй болгох нь гарцаагүй. Экстрим аялагч Ш.Энхжаргал Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүгээрээ би “ундаалдаг.” Би багаасаа л эмнэг сургаж, морин дэл дээр өссөн хүүхэд. Тэр үед адуучин болно гэж их мөрөөддөг байж. Хүмүүс сонсоод “Юу ярьж байгаа юм, сургуульд яв” гээд л (инээв). Тэгээд 2006 оноос мотоцикл унаж эхэлсэн. Тухайн үед Пүүжээ гэдэг залуутай танилцаж, хамт мото экстрим аялал зохиож, тэмцээн уралдаанд оролцож явлаа. Анхны уралдааныхаа дөнгөж эхний тойрог дээр гар бадайрч, ямар ч хүчгүй болсон мэт санагдаж байсан ч даваад гарсныхаа дараа улам хорхойсож билээ. Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүнийгээ би үргэлж баталгаажуулж, Юнителийн 4G сүлжээг байнга ашигладаг. Хаана ч явсан хамт байж чаддаг хамгийн өргөн сүлжээ. 2. МОРИН АЯЛАЛ Монголынхоо үзэсгэлэнт байгалийн тогтцыг морин дэл дээрээс бишрэн шогших юутай сайхан мэдрэмж гээч? Эх орныг маань зорин ирсэн гаднын жуулчид монгол адууг унаж, цэлгэр тал дээгүүр эрх чөлөөгөө мэдрэн давхихыг хамгийн гайхалтай мөч байсан хэмээн дуу нэгтэй хүлээн зөвшөөрдөг. Морин аялал таныг огт өөр цоо шинэ ертөнц рүү хөтөлж, өөрийгөө шинээр нээж, урам зоригоор сэлбэж, шинэлэг мэдрэмжүүдийг олж авахад туслах болно. Морин аялагч Ц.Пүрэвжаргал Морин аялал надад байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харуулдаг Аялах бүрдээ би амьдралд ямар их хайртайгаа мэдэрдэг. Байгалийн сүр хүч, өнгө жавхааг биширч, эх орноо бүр ч их хайрламаар, тэвэрмээр санагддаг. Яг энэ мэдрэмжийг морин аялал бүр ч утгаар нь мэдрүүлнэ дээ. Ямар ч зааггүйгээр байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харж болдог. Нар мандана. Бороо орно. Өвс ногоо дэлгэрнэ. Манан бууж, солонго татна. Энэ бүгдийн үзэсгэлэн гоог үгээр илэрхийлэмгүй. Ер нь аялал гэдэг засмал зам, гэрэл цахилгаан дагаж явахаас илүүтэй адал явдал, энгийн ахуйг эрэлхийлсэн байх нь илүү сонирхолтой, бас амттай. Тэр болгоноо хайртай дотнын хүмүүстээ харуулж, хамт байх боломжийг Юнителийн 4G сүлжээ олгодог. 3. загасчЛАЛ Тогтуун салхи сэвшин үлээх, урсгал усны шоржигнох чимээгүйгээр зуны амралтыг төсөөлөхгүй байхын аргагүй. Сүүлийн үед тренд болж буй аяллын нэгэн хэлбэр болох засагчлал танд чухам энэ мэдрэмжүүдийг нэгэн зэрэг өгөхөөс гадна өөртөө чанартай цагийг зарцуулж, тархи толгойгоо амраах боломжийг олгоно. Аливаа зүйлсийг эргэцүүлэн, ирээдүйгээ улам өөдрөгөөр төсөөлж, итгэл сэтгэлээ нэмэгдүүлэх сонгодог арга. Загасчин Д.Тэмүүжин /Rapper MC/ Барьсан загасаа гэмтээхгүйгээр буцааж тавих нь хамгийн чухал Миний хувьд загасчлаад 20 гаруй жил болж байна. 2007 онд анх нисдэг тэргээр загасанд явж байлаа. Хотоос Мөрөн рүү нисээд, цаашаа Цагааннуур сум руу машинаар очиж, тэндээсээ Жошмын нуур руу мориор явсан юм. Их өндөр цохио, хад асган дунд явж байтал морь маань бүдрээд, би хамт унасан ч хэсэгхэн нов ногоон өвсөн дээр ойчиж билээ. Их азтай. Ер нь анх загас сонирхож эхэлж байсан үе минь хамгийн дурсамжтай санагддаг даа. Сүүлийн үед бол жилд ойролцоогоор 20 орчим удаа загасанд явдаг болж. Хүний хөл хүрээгүй газар очих бүрд Юнителийн 4G сүлжээ “гозойж” л байна. Бусадтайгаа холбоо тогтоох, ядаж л хоолоо ид гэж дуудахдаа интернэт ороод их амар. 4. Гэр бүлИЙН АЯЛАЛ Хайртай дотно хүмүүсийнхээ инээд цалгисан халуун дулаахан уур амьсгал ямар ч аяллыг хэзээ ч мартагдашгүй болгодог. Хожим дурсах сургамжтай, сэтгэл хөдөлгөсөн, хайр төрүүлсэн хамгийн үнэ цэнтэй мөчүүд чухам гэр бүлийн аяллын үеэр л бий болно. Ийм аялал танд ямар ч асуудал бэрхшээлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээг бэлэглэж, хайртай хүмүүсийнхээ төлөө дэлхийг ч эргүүлэхэд бэлэн мэт болгон цэнэглэнэ шүү. Гэр бүлээрээ аялагч Б.Бадрахжаргал Гэр бүлээрээ аялах нь хүүхдүүддээ аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг Намайг бага байхад аав маань хэчнээн завгүй байсан ч жилдээ нэг удаа гэр бүлийн аялал заавал зохион байгуулж, хүүхдүүддээ шинэ газар үзүүлдэг байлаа. Одоо бодоход бага насны минь сайхан дурсамжууд аялалтай их холбоотой санагддаг юм. Энэ утгаараа миний хувьд аавынхаа уламжлалыг өвлөж, зуны цагт Монгол орноороо, өвлийн цагт боломжтой бол дулаан орон руу гэр бүлээрээ аялахыг хичээдэг. Үр хүүхдэдээ багаас нь улс орон, газар нутгийн ялгааг танин мэдүүлж, элдэв сонин зүйлсийг харуулах нь аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг юм билээ. Бидний хувьд дотоодын аялал бүрдээ Юнителийн датаг авч хэрэглэдэг. Түүгээрээ л холбоо харилцаа тогтоож, гэрэл зураг, аяллын тэмдэглэлүүдээ авч үлддэг дээ.	Хүсэн хүлээсэн зуны налгар цаг айсуй. Зун цаг бол хүн бүр эрч хүчээ сэлбэж, бүтэн жилийн алжаал ядаргаагаа тайлан, хамгийн хайртай хүмүүстэйгээ хамтдаа дурсамж бүтээдэг онцгой улирал. Чухам энэ үеийг хоног тоолон, нарийн төлөвлөн хүлээж, бүтэн жилийн ачаалал дүүрэн ажлаа завсарлан, амралт зугаалгандаа гарахдаа бэлддэг билээ. Тэгвэл хүн бүр амралт аяллын төлөвлөгөөгөө гаргаж буй энэ үед танд хэрэг болох зөвлөгөөг бид хүргэх гэж байна. Зуны амралтаа хэрхэн өнгөрүүлэхээ төлөвлөж амжаагүй, хаагуур аялахаа шийдээгүй, хэзээ гарахаа товлоогүй байгаа хүмүүст энэхүү нийтлэлээ зориуллаа. Гэхдээ хаашаа ч, хэзээ ч явсан таны амьдралын нэгэн хэсэг болсон ухаалаг амьдралын хэв маягийг бүтээгч дата тань хангалттай байх ёстойг санаарай. Амьдралын хамгийн амттай хором мөч, хэзээ ч мартахааргүй дурсамжуудаа хадгалж, хайртай дотнын найзууд, гэрийнхэнтэйгээ хуваалцахад тань 4G LTE сүлжээ тусална. Юнител Групп Монгол орны бүх аймаг, сум, алслагдмал суурин, баг, өртөө, амралт, аялал жуулчлалын зам дагуу нийт 392 төв цэгээс 4G LTE сүлжээг хамгийн өргөн хүрээнд цацдаг. Ингэхдээ тэд өндөр хурд, чанартай цацалтыг эрхэмлэж, дижитал ертөнцийн дата хэрэглээнд ихэд анхаардаг. Энэ бол зуны амралтыг тань гайхамшигтай болгох, бусдад хуваалцах түүх бүтээх сэдэл болох, улам өөд урагш тэмүүлэх эрчийг бэлэглэх учиртай хамгийн эрэлттэй аяллын төрлүүд ### 1. Экстрим аялАЛ Шинэ содон зүйлд тэмүүлэгч, эрсдэлд дурлагчдын хувьд экстрим аялал энэ зуны хамгийн эрэлттэй сонголтуудын нэг байх болно. Олсноос зүүгдэх, өндрөөс үсрэх, хэт холын зайд алхах, элсэн цөлд давхих бол ердөө л нэг жишээ. Завгүй амьдралын хэв маяг зонхилох болсон энэ үед ажлын стрессээ тайлж, эрч хүч мэдрүүлэх эрэмгий шийдвэр гаргах нь орчин цагийн залуу мэргэжилтнүүдийн амьдралын хэв маягийн нэг хэсэг нэгэнт болжээ. Хүн бүрийн хийхээс зүрхшээж цааргалдаг, хойшоо суудаг зүйлсийг турших нь таны аяллыг мартагдашгүй болгох нь гарцаагүй. #### Экстрим аялагч Ш.Энхжаргал Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүгээрээ би “ундаалдаг.” Би багаасаа л эмнэг сургаж, морин дэл дээр өссөн хүүхэд. Тэр үед адуучин болно гэж их мөрөөддөг байж. Хүмүүс сонсоод “Юу ярьж байгаа юм, сургуульд яв” гээд л (инээв). Тэгээд 2006 оноос мотоцикл унаж эхэлсэн. Тухайн үед Пүүжээ гэдэг залуутай танилцаж, хамт мото экстрим аялал зохиож, тэмцээн уралдаанд оролцож явлаа. Анхны уралдааныхаа дөнгөж эхний тойрог дээр гар бадайрч, ямар ч хүчгүй болсон мэт санагдаж байсан ч даваад гарсныхаа дараа улам хорхойсож билээ. Мото экстрим аялал бол ерөөсөө л миний хобби. Үүнийгээ би үргэлж баталгаажуулж, Юнителийн 4G сүлжээг байнга ашигладаг. Хаана ч явсан хамт байж чаддаг хамгийн өргөн сүлжээ. ### 2. МОРИН АЯЛАЛ Монголынхоо үзэсгэлэнт байгалийн тогтцыг морин дэл дээрээс бишрэн шогших юутай сайхан мэдрэмж гээч? Эх орныг маань зорин ирсэн гаднын жуулчид монгол адууг унаж, цэлгэр тал дээгүүр эрх чөлөөгөө мэдрэн давхихыг хамгийн гайхалтай мөч байсан хэмээн дуу нэгтэй хүлээн зөвшөөрдөг. Морин аялал таныг огт өөр цоо шинэ ертөнц рүү хөтөлж, өөрийгөө шинээр нээж, урам зоригоор сэлбэж, шинэлэг мэдрэмжүүдийг олж авахад туслах болно. #### Морин аялагч Ц.Пүрэвжаргал Морин аялал надад байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харуулдаг Аялах бүрдээ би амьдралд ямар их хайртайгаа мэдэрдэг. Байгалийн сүр хүч, өнгө жавхааг биширч, эх орноо бүр ч их хайрламаар, тэвэрмээр санагддаг. Яг энэ мэдрэмжийг морин аялал бүр ч утгаар нь мэдрүүлнэ дээ. Ямар ч зааггүйгээр байгалийн бүх өнгийг нэг дороос харж болдог. Нар мандана. Бороо орно. Өвс ногоо дэлгэрнэ. Манан бууж, солонго татна. Энэ бүгдийн үзэсгэлэн гоог үгээр илэрхийлэмгүй. Ер нь аялал гэдэг засмал зам, гэрэл цахилгаан дагаж явахаас илүүтэй адал явдал, энгийн ахуйг эрэлхийлсэн байх нь илүү сонирхолтой, бас амттай. Тэр болгоноо хайртай дотнын хүмүүстээ харуулж, хамт байх боломжийг Юнителийн 4G сүлжээ олгодог. ### 3. загасчЛАЛ Тогтуун салхи сэвшин үлээх, урсгал усны шоржигнох чимээгүйгээр зуны амралтыг төсөөлөхгүй байхын аргагүй. Сүүлийн үед тренд болж буй аяллын нэгэн хэлбэр болох засагчлал танд чухам энэ мэдрэмжүүдийг нэгэн зэрэг өгөхөөс гадна өөртөө чанартай цагийг зарцуулж, тархи толгойгоо амраах боломжийг олгоно. Аливаа зүйлсийг эргэцүүлэн, ирээдүйгээ улам өөдрөгөөр төсөөлж, итгэл сэтгэлээ нэмэгдүүлэх сонгодог арга. #### Загасчин Д.Тэмүүжин /Rapper MC/ Барьсан загасаа гэмтээхгүйгээр буцааж тавих нь хамгийн чухал Миний хувьд загасчлаад 20 гаруй жил болж байна. 2007 онд анх нисдэг тэргээр загасанд явж байлаа. Хотоос Мөрөн рүү нисээд, цаашаа Цагааннуур сум руу машинаар очиж, тэндээсээ Жошмын нуур руу мориор явсан юм. Их өндөр цохио, хад асган дунд явж байтал морь маань бүдрээд, би хамт унасан ч хэсэгхэн нов ногоон өвсөн дээр ойчиж билээ. Их азтай. Ер нь анх загас сонирхож эхэлж байсан үе минь хамгийн дурсамжтай санагддаг даа. Сүүлийн үед бол жилд ойролцоогоор 20 орчим удаа загасанд явдаг болж. Хүний хөл хүрээгүй газар очих бүрд Юнителийн 4G сүлжээ “гозойж” л байна. Бусадтайгаа холбоо тогтоох, ядаж л хоолоо ид гэж дуудахдаа интернэт ороод их амар. ### 4. Гэр бүлИЙН АЯЛАЛ Хайртай дотно хүмүүсийнхээ инээд цалгисан халуун дулаахан уур амьсгал ямар ч аяллыг хэзээ ч мартагдашгүй болгодог. Хожим дурсах сургамжтай, сэтгэл хөдөлгөсөн, хайр төрүүлсэн хамгийн үнэ цэнтэй мөчүүд чухам гэр бүлийн аяллын үеэр л бий болно. Ийм аялал танд ямар ч асуудал бэрхшээлийг даван туулах сэтгэлийн тэнхээг бэлэглэж, хайртай хүмүүсийнхээ төлөө дэлхийг ч эргүүлэхэд бэлэн мэт болгон цэнэглэнэ шүү. #### Гэр бүлээрээ аялагч Б.Бадрахжаргал Гэр бүлээрээ аялах нь хүүхдүүддээ аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг Намайг бага байхад аав маань хэчнээн завгүй байсан ч жилдээ нэг удаа гэр бүлийн аялал заавал зохион байгуулж, хүүхдүүддээ шинэ газар үзүүлдэг байлаа. Одоо бодоход бага насны минь сайхан дурсамжууд аялалтай их холбоотой санагддаг юм. Энэ утгаараа миний хувьд аавынхаа уламжлалыг өвлөж, зуны цагт Монгол орноороо, өвлийн цагт боломжтой бол дулаан орон руу гэр бүлээрээ аялахыг хичээдэг. Үр хүүхдэдээ багаас нь улс орон, газар нутгийн ялгааг танин мэдүүлж, элдэв сонин зүйлсийг харуулах нь аливааг зааж сургахаас илүүтэй мэдлэг, туршлага болж өгдөг юм билээ. Бидний хувьд дотоодын аялал бүрдээ Юнителийн датаг авч хэрэглэдэг. Түүгээрээ л холбоо харилцаа тогтоож, гэрэл зураг, аяллын тэмдэглэлүүдээ авч үлддэг дээ.

Subsets and Splits

No community queries yet

The top public SQL queries from the community will appear here once available.